evam ukte āyuṣmān subhūtir bhagavantam etad avocat - āścaryaṃ bhagavan yāvad yad evaṃ bodhisattvānāṃ mahāsattvānāṃ sasaṅgatā cāsaṅgatā ca khyātāḥ |
bhagavān āha - rūpaṃ sasaṅgam asaṅgam iti subhūte na carati, carati prajñāpāramitāyām |
evaṃ vedanāsaṃjñāsaṃskārāḥ |
vijñānaṃ sasaṅgam asaṅgam iti subhūte na carati, carati prajñāpāramitāyām |
cakṣuḥ sasaṅgam asaṅgam iti na carati, (97) carati prajñāpāramitāyām |
evaṃ yāvan manaḥsaṃsparśajā vedanā sasaṅgāsaṅgeti na carati, carati prajñāpāramitāyām |
pṛthivīdhātuḥ sasaṅgo ’saṅga iti na carati, carati prajñāpāramitāyām |
yāvad vijñānadhātuḥ sasaṅgo ’saṅga iti na carati, carati prajñāpāramitāyām |
dānapāramitā sasaṅgāsaṅgeti na carati, carati prajñāpāramitāyām |
evaṃ śīlapāramitā kṣāntipāramitā vīryapāramitā dhyānapāramitā |
prajñāpāramitā sasaṅgāsaṅgeti na carati, carati prajñāpāramitāyām |
evaṃ saptatriṃśadbodhipakṣā dharmā balāni vaiśāradyāni pratisaṃvido aṣṭādaśāveṇikā buddhadharmāḥ sasaṅgāsaṅgā iti na carati, carati prajñāpāramitāyām |
srotaāpattiphalaṃ sasaṅgam asaṅgam iti na carati, carati prajñāpāramitāyām |
evaṃ sakṛdāgāmiphalam anāgāmiphalam arhattvaṃ sasaṅgam asaṅgam iti na carati, carati prajñāpāramitāyām |
pratyekabuddhatvaṃ sasaṅgam asaṅgam iti na carati, carati prajñāpāramitāyām |
buddhatvaṃ sasaṅgam asaṅgam iti na carati, carati prajñāpāramitāyām |
sarvajñatāpi subhūte sasaṅgāsaṅgeti na carati, carati prajñāpāramitāyām |
evaṃ caran subhūte bodhisattvo mahāsattvo na rūpe saṅgaṃ janayati, na vedanāyāṃ na saṃjñāyāṃ na saṃskāreṣu |
na vijñāne saṅgaṃ janayati |
na cakṣuṣi saṅgaṃ janayati |
yāvan na manaḥsaṃsparśajāyāṃ vedanāyāṃ saṅgaṃ janayati |
na pṛthivīdhātau saṅgaṃ janayati, yāvan na vijñānadhātau saṅgaṃ janayati, na dānapāramitāyāṃ saṅgaṃ janayati, na śīlapāramitāyāṃ na kṣāntipāramitāyāṃ na vīryapāramitāyāṃ na dhyānapāramitāyāṃ na prajñāpāramitāyāṃ saṅgaṃ janayati, na bodhipakṣeṣu dharmeṣu, na baleṣu, na vaiśāradyeṣu, na pratisaṃvitsu, nāṣṭādaśasvāveṇikeṣu buddhadharmeṣu saṅgaṃ janayati, na srotaāpattiphale saṅgaṃ janayati, na sakṛdāgāmiphale nānāgāmiphale nārhattve saṅgaṃ janayati, na pratyekabuddhatve saṅgaṃ janayati, na buddhatve saṅgaṃ janayati, nāpi sarvajñatāyāṃ saṅga janayati |
tat kasya hetoḥ? asaktā abaddhā amuktā asamatikrāntā hi subhūte sarvajñatā |
evaṃ hi subhūte sarvasaṅgasamatikramāya bodhisattvair mahāsattvaiḥ prajñāpāramitāyāṃ caritavyam ||
(4) rab ’byor ’di yang byang chub sems dpa’ sems dpa’ chen pos tshogs pa dang mi ldan par ’gyur bas bdud kyi yas su rig par bya’o ||
rab ’byor gzhan yang dge slong chos smra ba ni mdza’ bo’i khyim dang slongs mo ster ba’i khyim lhur len par ’gyur te | de mdza’ ba’i khyim dang (5) slongs mo ster ba’i khyim lhur len pa des rtag tu mdza’ bo’i khyim dang slongs mo ster ba’i khyim la blta bar nye bar ’gro bar sems te | de rtag tu lta ba des bya ba mang ba’i phyir chos nyan pa de dag spong bar ’gyur te re shig nga la cung zad blta bar bya ba zhig yod do ||
nga la cung zad (6) ’gro dgos pa zhig yod do zhes zer na | rab ’byor ’di yang shes rab kyi pha rol tu phyin pa bri ba dang kun chub par bya ba de la tshogs pa dang mi ldan par ’gyur te | rab ’byor ’di yang byang chub sems dpa’ sems dpa’ chen pos tshogs pa dang mi ldan pas bdud kyi las su rig (7) par bya’o ||
rab ’byor de ltar bdud sdig can ni ci nas shes rab kyi pha rol tu phyin pa ’di su yang mi ’dzin pa dang mi ’chang ba dang mi klog pa dang kun chub par mi byed pa dang rab tu ’don par mi byed pa dang mi ston pa dang nye bar mi ston pa dang lung ’bogs par mi byed pa dang kha ton du (137a1) mi byed pa dang yi ger mi ’dri ba dang yi ger ’drir mi ’jug pa de ltar rnam pa de dang de dag gis de lta de ltar rtsol bar ’gyur ro ||
rab ’byor de lta bas na bar chad ci snyed tshogs pa dang mi ldan par ’gyur ba de dag thams cad byang chub sems dpa’ sems dpa’ (2) chen pos bdud kyi las su rig par bya ste rig nas spang bar bya’o ||
de skad ces bka’ stsal pa dang | bcom ldan ’das la tshe dang ldan pa rab ’byor gyis ’di skad ces gsol to ||
bcom ldan ’das rgyu ci’i slad du ’di ltar bdud sdig can ci nas shes rab kyi pha rol tu phyin (3) pa ’di su yang mi ’dzin pa dang mi ’chang ba dang mi klog pa dang kun chub par mi bgyid pa dang rab tu ’don par mi bgyid pa dang mi ston pa dang nye bar mi ston pa dang lung ’bogs par mi bgyid pa dang kha ton du mi bgyid pa dang yi ger mi ’dri ba dang yi ger ’drir mi ’jug pa de lta de ltar thabs su (4) sbyor zhing ’bad pa cher rtsol | de skad ces gsol pa dang | bcom ldan ’das kyis tshe dang ldan pa rab ’byor la ’di skad ces bka’ stsal to ||
rab ’byor sangs rgyas bcom ldan ’das rnams kyi thams cad mkhyen pa nyid ni shes rab kyi pha rol tu phyin pa las skyes so ||
(5) de bzhin gshegs pa’i bstan pa ni thams cad mkhyen pa nyid las byung ngo ||
de bzhin gshegs pa’i bstan pa las ni sems can gzhal du med grangs med bsam gyis mi khyab pa’i nyon mongs pa spong ba ’byung ngo ||
nyon mongs pa spangs pa la ni bdud sdig can gyis glags (6) mi rnyed do ||
ma rnyed pas sdug bsngal gyis yid gzir cing yid mi bde ste mya ngan gyi zug rngu khong du chud par ’gyur ro ||
de’i phyir shes rab kyi pha rol tu phyin pa yi ger ’dri ba ’am kun chub par byed pa ’am slob par byed pa la rab tu mi dga’ zhing ’bad pa chen pos brtson pa cher (7) byed de | ci nas shes rab kyi pha rol tu phyin pa ’di su yang mi ’dri ba dang kun chub par mi byed slob par mi byed pa de lta de ltar thabs su sbyor zhing brtson pa cher byed do ||
rab ’byor gzhan yung bdud sdig can dge sbyong gi cha byad du ’ongs nas ’byed par byed par ’gyur te | rab (137b1) ’byor byang chub sems dpa’ theg pa la gsar du zhugs pa blo chung ba blo zhan pa blo dman pa ldongs par gyur pa bla na med pa yang dag par rdzogs pa’i byang chub tu lung ma bstan pa’i rigs kyi bu de dag ’di ltar ’bral bar byed de | gang tshe dang ldan pa khyed nyan pa ’di ni shes rab (2) kyi pha rol tu phyin pa ma yin te | yang ci ltar nga’i mdo sde’i nang du chud cing mdo sde’i nang du gtogs pa ’di ni shes rab kyi pha rol tu phyin pa yin no zhes rab ’byor de ltar bdud sdig can gyis the tshom za bas spong du ’jug ste | rab ’byor yang de ltar bdud sdig can dge sbyong (3) gi cha byad du ’ongs nas dbye ba byas nas byang chub sems dpa’ theg pa la gsar du zhugs pa blo chung ba blo zhan pa blo dman pa ldongs par gyur pa bla na med pa yang dag par rdzogs pa’i byang chub tu lung ma bstan pa dag the tshom zar ’jug go ||
de dag the tshom du gyur nas shes rab kyi (4) pha rol tu phyin pa ’di mi ’dzin mi ’chang mi klog kun chub par mi byed rab tu ’don par mi byed mi ston nye bar mi ston lung ’bogs par mi byed kha ton du mi byed yi ger mi ’dri yi ger ’drir mi ’jug par ’gyur te | rab ’byor ’di yang byang chub sems dpa’ sems dpa’ chen pos bdud (5) kyi las su rig par bya’o ||
rab ’byor gzhan yang bdud sdig can gyis dge slong du sprul te sangs rgyas kyi cha byad du ’ongs nas byang chub sems dpa’ gang chos zab mo dag la spyod pa de ni yang dag pa’i mtha’ mngon du byed cing de nyan thos su ’gyur gyi byang chub sems dpar mi ’gyur te | (6) dper na byang chub sems dpa’ ’di bzhin no zhes bdud kyi las nye bar sbyor te | rab ’byor ’di yang byang chub sems dpa’ sems dpa’ chen pos bdud kyi las su rig par bya’o ||
rab ’byor de ltar shes rab kyi pha rol tu phyin pa ’di yi ger ’dri ba dang kun chub par byed pa dang slob (7) par byed pa la bdud sdig can gyi bdud kyi las gzhan dang gzhan dag mang du ’byung bar ’gyur te | de dag byang chub sems dpa’ sems dpa’ chen pos rtogs par bya’o rtogs nas yongs su spang bar bya’o bsten par mi bya’o gzhan du na brtson ’grus brtsams shing dran pa dang (138a1) shes bzhin dang yang ldan par bya’o ||
de skad ces bka’ stsal pa dang | bcom ldan ’das la tshe dang ldan pa rab ’byor gyis ’di skad ces gsol to ||
bcom ldan ’das de de bzhin no bde bar gshegs pa de de bzhin te | bcom ldan ’das nor bu rin (2) po che chen po gang lags pa de dag la dgra mang ngo ||
de ci’i slad du zhe na | bcom ldan ’das ’di lta ste | rnyed par dka’ zhing rin che ba’i slad du ste de dag dbyig lags pas na de’i slad du de dag la dgra mang bar ’gyur ro ||
de bzhin du bcom ldan ’das shes rab kyi pha rol (3) tu phyin pa ’di la yang phal cher bar du gcod pa mang du ’byung ngo ||
bcom ldan ’das de la gang dag bar du gcod pa’i dbang gis le lo can du ’gyur zhing | gang dag shes rab kyi pha rol tu phyin pa ’di mi ’dzin par sems pa dang mi ’chang ba dang mi klog pa dang kun chub par mi (4) bgyid pa dang rab tu ’don par mi bgyid pa dang mi ston pa dang nye bar mi ston pa dang lung ’bogs par mi bgyid pa dang kha ton du mi bgyid pa dang yi ger mi ’dri ba dang chung ngu na yi ger ’drir mi ’jug par yang sems pa’i byang chub sems dpa’ de dag ni | bdud kyis byin gyis brlabs pa (5) lags pa dang bcom ldan ’das de dag ni theg pa la gsar du zhugs pa lags pa dang de dag blo chung ba lags pa dang blo dman pa lags pa dang blo zhan pa lags pa dang | bcom ldan ’das de dag ni blo phyin ci log lags shing de dag gi sems chos rgya chen po rgya chen po dag la mi ’jug (6) par yang rig par bgyi’o ||
de skad ces gsol pa dang | bcom ldan ’das kyis tshe dang ldan pa rab ’byor la ’di skad ces bka’ stsal to ||
rab ’byor de de bzhin no de de bzhin te | gang dag shes rab kyi pha rol tu phyin pa ’di mi ’dzin par sems pa dang mi ’chang ba dang | mi (7) klog pa dang kun chub par mi byed pa dang rab tu ’don par mi byed pa dang mi ston pa dang nye bar mi ston pa dang lung ’bogs par mi byed pa dang kha ton du mi byed pa dang yi ger mi ’dri ba dang chung ngu na yi gar ’drir mi ’jug par yang sems pa’i byang chub sems dpa’ de dag ni | rab ’byor bdud kyis (138b1) byin gyis brlabs par rig par bya ste rab ’byor byang chub sems dpa’ de dag theg pa la gsar du zhugs pa yin no de dag ni blo chung ba rnams yin no de dag ni blo dman pa rnams yin no de dag ni blo zhan pa rnams yin no ||
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
須菩提言。希有(4)世尊。於諸著中説無所著。
須菩提。若菩薩不(5)行色不著相。即行般若般羅蜜。
不行受想行(6)識不著相。即行般若波羅蜜。
菩薩如是行。於(7)色不生著。於受想行識不生著。
於須陀洹果(8)斯陀含果阿那含果阿羅漢果辟支佛道不生(9)著。乃至薩婆若亦不生著。
何以故。過諸著故(10)名無礙薩婆若。
須菩提。菩薩欲過諸著。應如(11)是思惟般若波羅蜜。
Subhuti: It is wonderful, O Lord, how well the reasons for the attachment and non-attachment of the Bodhisattvas have been explained.
The Lord: One courses in perfect wisdom if one does not course in the idea that form is with attachment, or without attachment.
And as for form, so for the other skandhas,
the sight organ, etc.,
to feeling born from eye contact;
so for the physical elements,
the six perfections,
the thirty-seven wings of enlightenment, the powers, the grounds of self-confidence, the analytical knowledges, the eighteen special Buddha-dharmas,
and the fruits of the holy life, from the fruit of a Streamwinner to all-knowledge.
(195) When he courses thus, a Bodhisattva does not generate attachment to anything, from form to all-knowledge.
For all-knowledge is unattached, it is neither bound nor freed, and there is nothing that has risen above it.
It is thus, Subhuti, that Bodhisattvas should course in perfect wisdom through rising completely above all attachments. (196,1)