evam ukte āyuṣman subhūtir āyuṣmantaṃ śāriputram etad avocat - kiṃ punar āyuṣman śāriputra rūpaṃ vivartate anuttarāyāḥ samyaksaṃbodheḥ? śāriputra āha - no hīdam āyuṣman subhūte |
subhūtir āha - kiṃ punar āyuṣman śāriputrānyatra rūpāt sa dharmaḥ, yo vivartate ’nuttarāyāḥ samyaksaṃbodheḥ? āha - no hīdam āyuṣman subhūte |
subhūtir āha - kiṃ punar āyuṣman śāriputra vedanā saṃjñā saṃskārā vijñānaṃ vivartate ’nuttarāyāḥ samyaksaṃbodheḥ? āha - no hīdam āyuṣman subhūte |
subhūtir āha - kiṃ punar āyuṣman śāriputrānyatra vedanāyāḥ saṃjñāyāḥ saṃskārebhyo ’nyatra vijñānāt sa dharmaḥ, yo vivartate ’nuttarāyāḥ samyaksaṃbodheḥ? āha - no hīdam āyuṣman subhūte |
subhūtir āha - kiṃ punar āyuṣman śāriputra yā rūpatathatā, sā vivartate ’nuttarāyāḥ samyaksaṃbodheḥ? āha - no hīdam āyuṣman subhūte |
subhūtir āha - kiṃ punar āyuṣman śāriputra yā vedanātathatā saṃjñātathatā saṃskāratathatā, yā vijñānatathatā, sā vivartate ’nuttarāyāḥ samyaksaṃbodheḥ? āha - no hīdam āyuṣman subhūte |
subhūtir āha - kiṃ punar āyuṣman śāriputrānyatra rūpatathatāyāḥ sa dharmaḥ, yo vivartate ’nuttarāyāḥ samyaksaṃbodheḥ? āha - no hīdam āyuṣman subhūte |
subhūtir āha - kiṃ punar āyuṣman śāriputrānyatra vedanātathatāyāḥ saṃjñātathatāyāḥ saṃskāratathatāyāḥ, anyatra vijñānatathatāyāḥ sa dharmaḥ, yo vivartate ’nuttarāyāḥ samyaksaṃbodheḥ? āha - no hīdam āyuṣman subhūte |
subhūtir āha - kiṃ punar āyuṣman śāriputra rūpam abhisaṃbudhyate anuttarāṃ samyaksaṃbodhim? āha - no hīdam āyuṣman subhūte |
subhūtir āha - kiṃ punar āyuṣman śāriputra vedanā saṃjñā saṃskārā vijñānam abhisaṃbudhyate anuttarāṃ samyaksaṃbodhim? āha - no hīdam āyuṣman subhūte |
subhūtir āha - kiṃ punar āyuṣman (158) śāriputrānyatra rūpāt sa dharmaḥ, yo ’nuttarāṃ samyaksaṃbodhim abhisaṃbudhyate? āha - no hīdam āyuṣman subhūte |
subhūtir āha - kiṃ punar āyuṣman śāriputrānyatra vedanāyāḥ saṃjñāyāḥ saṃskārebhyaḥ, anyatra vijñānātsa dharmaḥ, yo ’nuttarāṃ samyaksaṃbodhim abhisaṃbudhyate? āha - no hīdam āyuṣman subhūte |
subhūtir āha - kiṃ punar āyuṣman śāriputra rūpatathatā anuttarāṃ saṃbodhim abhisaṃbudhyate? āha - no hīdam āyuṣman subhūte |
subhūtir āha - kiṃ punar āyuṣman śāriputra vedanātathatā saṃjñātathatā saṃskāratathatā vijñānatathatā anuttarāṃ samyaksaṃbodhim abhisaṃbudhyate? āha - no hīdam āyuṣman subhūte |
subhūtir āha - kiṃ punar āyuṣman śāriputrānyatra rūpatathatāyāḥ sa dharmaḥ, yo ’nuttarāṃ samyaksaṃbodhim abhisaṃbudhyate? āha - no hīdam āyuṣman subhūte |
subhūtir āha - kiṃ punar āyuṣman śāriputrānyatra vedanātathatāyāḥ saṃjñātathatāyāḥ saṃskāratathatāyāḥ, anyatra vijñānatathatāyāḥ sa dharmaḥ, yo ’nuttarāṃ samyaksaṃbodhim abhisaṃbudhyate? āha - no hīdam āyuṣman subhūte |
subhūtir āha - kiṃ punar āyuṣman śāriputra rūpaṃ boddhavyam anuttarāyāṃ samyaksaṃbodhau? āha - no hīdam āyuṣman subhūte |
subhūtir āha - kiṃ punar āyuṣman śāriputra vedanā saṃjñā saṃskārā vijñānaṃ boddhavyamanuttarāyāṃ samyaksaṃbodhau? āha - no hīdam āyuṣman subhūte |
subhūtir āha - kiṃ punar āyuṣman śāriputrānyatra rūpāt sa dharmaḥ, yo boddhavyo ’nuttarāyāṃ samyaksaṃbodhau? āha - no hīdam āyuṣman subhūte |
subhūtir āha - kiṃ punar āyuṣman śāriputrānyatra vedanāyāḥ saṃjñāyāḥ saṃskārebhyaḥ, anyatra vijñānātsa dharmaḥ yo boddhavyo ’nuttarāyāṃ samyaksaṃbodhau? āha - no hīdam āyuṣman subhūte |
subhūtir āha - kiṃ punar āyuṣman śāriputra rūpatathatā boddhavyā anuttarāyāṃ samyaksaṃbodhau? āha - no hīdam āyuṣman subhūte |
subhūtir āha - kiṃ punar āyuṣman śāriputra vedanātathatā saṃjñātathatā saṃskāratathatā vijñānatathatā boddhavyā anuttarāyāṃ samyaksaṃbodhau? āha - no hīdam āyuṣman subhūte |
subhūtir āha - kiṃ punar āyuṣman śāriputrānyatra rūpatathatāyāḥ sa dharmaḥ, yo boddhavyo ’nuttarāyāṃ samyaksaṃbodhau? āha - no hīdam āyuṣman subhūte |
subhūtir āha - kiṃ punar āyuṣman śāriputrānyatra vedanātathatāyāḥ saṃjñātathatāyāḥ saṃskāratathatāyāḥ, anyatra vijñānatathatāyāḥ sa dharmaḥ, yo boddhavyo ’nuttarāyāṃ samyaksaṃbodhau? āha - no hīdam āyuṣman subhūte |
subhūtir āha - tat kiṃ manyase āyuṣman śāriputra tathatā vivartate anuttarāyāḥ samyaksaṃbodheḥ? āha - no hīdam āyuṣman subhūte |
subhūtir āha - tat kiṃ manyase āyuṣman śāriputra tathatāyāṃ sa dharmaḥ, yo vivartate anuttarāyāḥ samyaksaṃbodheḥ? āha - no hīdam āyuṣman subhūte |
subhūtir āha - tat katamaḥ punar āyuṣman śāriputra sa dharmo yo vivartate anuttarāyāḥ samyaksaṃbodheḥ? yas tasyām eva dharmatāyāṃ sthitaḥ sarvadharmāsthānayogena? katamo vā punaḥ sa śāriputra dharmo yā tathatā? kaccid vā punar āyuṣman śāriputra tathatā vivartiṣyate? āha - no hīdam āyuṣman subhūte |
subhūtir āha - evam āyuṣman śāriputra satyataḥ sthitito ’nupalabhyamānānāṃ sarvadharmāṇāṃ katamaḥ sa dharmaḥ, yo vivartiṣyate anuttarayāḥ samyaksaṃbodheḥ? evam ukte āyuṣmān śāriputra āyuṣmantaṃ (159) subhūtim etad avocat - yayā dharmanayajātyā āyuṣmān subhūtiḥ sthaviro nirdiśati, tayā na sa kaścid dharmo yo vivartate ’nuttarāyāḥ samyaksaṃbodheḥ |
ye ca khalu punar ime āyuṣman subhūte trayo bodhisattvayānikāḥ pudgalās tathāgatenākhyātāḥ, eṣāṃ trayāṇāṃ vyavasthānaṃ na bhavati |
ekam eva hi yānaṃ bhavati yad uta buddhayānaṃ bodhisattvayānaṃ yathā āyuṣmataḥ subhūter nirdeśaḥ ||
bcom ldan ’das kyis bka’ stsal pa | rab ’byor ’di ci snyam du sems sgyu ma dang sems sgyu ma lta bu yang yang dag (5) par rjes su ma mthong ba gang yin pa khyod kyis ci sgyu ma ’am sems sgyu ma lta bu las gzhan na chos gang bla na med pa yang dag par rdzogs pa’i byang chub mngon par rdzogs par ’tshang rgya ba’i chos de yang dag par rjes su mthong ngam ||
rab ’byor gyis gsol pa | bcom ldan (6) ’das de ni ma lags te bcom ldan ’das bdag gis sgyu ma ’am sems sgyu ma lta bu las gzhan na chos gang bla na med pa yang dag par rdzogs pa’i byang chub mngon par rdzogs par ’tshang rgya ba’i chos de yang dag par rjes su ma mthong ngo ||
bcom ldan ’das bdag gis (7) sgyu ma ’am sems sgyu ma lta bu las gzhan du chos de yang dag par rjes su ma mthong na mchis pa’o zhe’am ma mchis pa’o zhes chos gang zhig brjod par bgyi | chos shin tu dben pa de ni mchis pa’o zhe ’am ma mchis pa’o zhes rtogs su ma mchis te | chos gang shin tu (238a1) dben pa de ni bla na med pa yang dag par rdzogs pa’i byang chub mngon par rdzogs par ’tshang mi rgya’o ||
de ci’i slad du zhe na | bcom ldan ’das chos ma mchis pa ni bla na med pa yang dag par rdzogs pa’i byang chub mngon par rdzogs par ’tshang mi rgya’o ||
(2) bcom ldan ’das de lta bas na shes rab kyi pha rol tu phyin pa ni shin tu dben pa lags la | chos gang shin tu dben pa’i chos de ni bsgom par bgyi ba ma lags te des ni chos gang yang thob par bgyid pa’am spong par bgyid pa ma lags na | bcom ldan ’das ci ltar shes (3) kyi pha rol tu phyin pa shin tu dben pa la brten nas byang chub sems dpa’ sems dpa’ chen po bla na med pa yang dag par rdzogs pa’i byang chub mngon par rdzogs par ’tshang rgya bar ’gyur | bcom ldan ’das bla na med pa yang dag par rdzogs pa’i byang chub kyang shin tu dben pa lags (4) te | bcom ldan ’das gang gi tshe shes rab kyi pha rol tu phyin pa shin tu dben pa lags la bla na med pa yang dag par rdzogs pa’i byang chub kyang shin tu dben pa lags na | bcom ldan ’das de’i tshe ci ltar dben pas dben pa mngon par rdzogs par ’tshang rgya bar ’gyur | de skad (5) ces gsol pa dang | bcom ldan ’das kyis tshe dang ldan pa rab ’byor la ’di skad ces bka’ stsal to ||
rab ’byor legs so legs so ||
rab ’byor de de bzhin no de de bzhin te | rab ’byor shes rab kyi pha rol tu phyin pa ni shin tu dben pa’o ||
bla na med pa yang dag (6) par rdzogs pa’i byang chub kyang shin tu dben pa yin te | rab ’byor gang gi phyir shes rab kyi pha rol tu phyin pa shin tu dben pa de nyid kyi phyir bla na med pa yang dag par rdzogs pa’i byang chub shin tu dben pa mngon par rdzogs par ’chang rgya’o ||
rab ’byor gal te byang chub sems dpa’ (7) sems dpa’ chen pos shes rab kyi pha rol tu phyin pa shin tu dben pa’o zhes yang dag par shes na de shes rab kyi pha rol tu phyin pa ma yin no ||
rab ’byor de ltar byang chub sems dpa’ sems dpa’ chen po shes rab kyi pha rol tu phyin pa la brten nas bla na med pa yang dag par rdzogs pa’i (238b1) byang chub mngon par rdzogs par ’tshang rgya ste | rab ’byor shes rab kyi pha rol tu phyin pa la brten nas bla na med pa yang dag par rdzogs pa’i byang chub mngon par rdzogs par ’tshang rgya ba yang med do ||
dben pas dben pa mngon par rdzogs par ’tshang mi rgya mod kyi | (2) byang chub sems dpa’ sems dpa’ chen po bla na med pa yang dag par rdzogs pa’i byang chub mngon par rdzogs par ’tshang yang rgya ste shes rab kyi pha rol tu phyin pa lam brten par yang mngon par rdzogs par ’tshang mi rgya’o ||
rab ’byor gyis gsol pa | bcom ldan ’das ci ltar (3) bdag gis bcom ldan ’das kyis bka’ stsal pa’i don ’tshal ba de ltar na | bcom ldan ’das byang chub sems dpa’ sems dpa’ chen po ni don zab mo la spyod do ||
bcom ldan ’das kyis bka’ stsal pa | rab ’byor de de bzhin no de de bzhin te | rab ’byor byang chub (4) sems dpa’ sems dpa’ chen po don zab mo la spyod do ||
rab ’byor byang chub sems dpa’ sems dpa’ chen po gang don zab mo la yang spyod la | ’di lta ste nyan thos kyi sa ’am rang sangs rgyas kyi sar don de mngon sum du mi byed pa ni dka’ ba byed pa yin no ||
rab ’byor (5) gyis gsol pa | bcom ldan ’das ci ltar bdag gis bcom ldan ’das kyis bka’ stsal pa’i don ’tshal ba de ltar na byang chub sems dpa’ sems dpa’ chen po dka’ ba bgyid pa cang ma lags so ||
de ci’i slad du zhe na | bcom ldan ’das ’di ltar gang zhig mngon sum (6) du bgyid pa’i chos de nyid kyang mi dmigs gang mngon du bgyi ba’i chos de yang mi dmigs gang gis mngon sum du bgyi ba’i chos de yang mi dmigs pa’i slad du’o ||
bcom ldan ’das gal te ’di skad bshad pa la byang chub sems dpa’ sems dpa’ chen po mi zhum mi ’gong (7) kun tu mi zhum yid phyir phyogs par mi ’gyur mi dngang kun tu mi skrag kun tu skrag pa dang ldan par mi ’gyur na shes rab kyi pha rol tu phyin pa la spyod do ||
gal te spyod do snyam du yang dag par rjes su mi mthong na shes rab kyi pha rol tu phyin pa la spyod do ||
gal te bdag bla na med pa (239a1) yang dag par rdzogs pa’i byang chub tu nye bar gyur to snyam du de ltar yang yang dag par rjes su mi mthong na shes rab kyi pha rol tu phyin pa la spyod do ||
gal te bdag gis nyan thos dang rang sangs rgyas kyi sa rgyang ring du bsrings so snyam du de ltar yang de mi sems na shes rab kyi (2) pha rol tu phyin pa la spyod do ||
bcom ldan ’das ’di lta ste dper na nam mkha’ ni ’di snyam du bdag kha cig dang ni nye’o kha cig dang ni ring ngo zhes snyam du mi sems so ||
de ci’i slad du zhe na | bcom ldan ’das nam mkha’ la rnam par rtog pa ma mchis pa’i slad du ste | (3) bcom ldan ’das de bzhin du byang chub sems dpa’ sems dpa’ chen po shes rab kyi pha rol tu phyin pa la spyod pa yang bdag ni bla na med pa yang dag par rdzogs pa’i byang chub dang nye bar gyur te nyan thos kyi sa dang rang sangs rgyas kyi sa ni bdag dang rgyang ring ngo snyam du mi sems so ||
(4) de ci’i slad du zhe na | bcom ldan ’das shes rab kyi pha rol tu phyin pa la rnam par rtog pa ma mchis pa’i slad du’o ||
bcom ldan ’das ’di lta ste dper na sgyu ma’i skyes bu ni ’di snyam du sgyu ma byed pa ni bdag dang nye’i yang skye po’i tshogs gzhan ’dus pa ’di ni bdag dang rgyang ring (5) ngo zhes mi sems so ||
de ci’i slad du zhe na | bcom ldan ’das sgyu ma’i skyes bu la rnam par rtog pa ma mchis pa’i slad du ste | bcom ldan ’das de bzhin du byang chub sems dpa’ sems dpa’ chen po shes rab kyi pha rol tu phyin pa la spyod pa yang ’di snyam du bdag ni bla na med pa (6) yang dag par rdzogs pa’i byang chub dang nye bar gyur te nyan thos kyis dang rang sangs rgyas kyis ni bdag dang rgyang ring ngo zhes mi sems so ||
de ci’i slad du zhe na | bcom ldan ’das shes rab kyi pha rol tu phyin pa la rnam par rtog pa ma mchis pa’i slad du’o ||
bcom ldan ’das ’di lta (7) ste dper na gzugs brnyan ni ’di snyam du dmigs pa gang gis gzugs brnyan ’byung ba de ni bdag dang nye ba yin gyi yang gang dag me long ngam snod chus bkang ba de’i drung du nye bar ma ’ongs pa de dag ni bdag dang rgyang ring ngo zhes mi sems so ||
de ci’i slad du zhe na | bcom ldan (239b1) ’das gzugs brnyan la rnam par rtog pa ma mchis pa’i slad du ste | bcom ldan ’das de bzhin du byang chub sems dpa’ sems dpa’ chen po shes rab kyi pha rol tu phyin pa la spyod pa yang ’di snyam du bdag ni bla na med pa yang dag par rdzogs pa’i byang chub dang nye bar gyur te nyan (2) thos kyis dang rang sangs rgyas kyi sa ni bdag dang rgyang ring po zhes mi sems so ||
de ci’i slad du zhe na | bcom ldan ’das shes rab kyi pha rol tu phyin pa la rnam par rtog pa ma mchis pa’i slad du’o ||
bcom ldan ’das ’di lta ste dper na de bzhin gshegs pa ni su la yang sdug pa’am mi (3) sdug pa mi mnga’o ||
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
Subhuti: But, Sariputra, does form, etc., turn away from full enlightenment? Sariputra: No, Subhuti.
Subhuti: Is then the dharma which turns away from full enlightenment other than form, etc.? Sariputra: No, Subhuti.
Subhuti: Does the Suchness of form, etc., turn away? Sariputra: No, Subhuti.
(316) Subhuti: Is the dharma which turns away from full enlightenment other than the Suchness of form, etc.? Sariputra: No, Subhuti.
Subhuti: Does form, etc., know full enlightenment? Sariputra: No, Subhuti.
Subhuti: Is the dharma which knows full enlightenment other than form, etc.? Sariputra: No, Subhuti.
Subhuti: Does the Suchness of form, etc., know full enlightenment? Sariputra: No, Subhuti.
(317) Subhuti: Is the dharma which knows full enlightenment other than the Suchness of form, etc.? Sariputra: No, Subhuti.
Subhuti: Should form, etc., be known in full enlightenment,
or a dharma other than form, etc.
(318) or the Suchness of form, etc.,
or a dharma other than the Suchness of form, etc.? Sariputra: No, Subhuti.
Subhuti: Does Suchness turn away from full enlightenment? Sariputra: No, Subhuti.
Subhuti: Is that dharma which turns away from full enlightenment in Suchness? Sariputra: No, Subhuti.
(319) Subhuti: What then, Sariputra, is this dharma which turns away from full enlightenment, when we consider it as it stands in this nature of dharmas, which is just emptiness, after the manner of taking no stand on any dharma? Or what dharma, is that Suchness? Is it perhaps Suchness which is turned away? Sariputra: No, Subhuti.
Subhuti: Since thus, in ultimate truth and as things stand, no dharma can be apprehended as real, what is that dharma which is turned away from full enlightenment? Sariputra: When one adopts the method of considering dharmas in their ultimate reality, which Subhuti the Elder uses in this exposition, then indeed there is no dharma which turns away from full enlightenment.
But then, Venerable Subhuti, there is no longer any ground for the distinction of those who have set their hearts on enlightenment into three kinds of persons, as described by the Tathagata, who differ with respect to the vehicle which they have chosen.
According to the exposition of the Venerable Subhuti there should be only one vehicle [for those whose hearts are set on enlightenment], i.e. the Buddha-vehicle, the Bodhisattva-vehicle, the great vehicle.