sthaviraḥ subhūtir āha - kiṃ punar bhagavaṃs tathāgatatvam evācintyam atulyam aprameyam asaṃkhyeyam asamasamam? evaṃ buddhatvam eva svayaṃbhūtvam eva sarvajñatvam evātulyam aprameyam asaṃkhyeyam asamasamam, utāho rūpam apy acintyam atulyam aprameyam asaṃkhyeyam asamasamam? evaṃ vedanāpi saṃjñāpi saṃskārā apiḥ? vijñānam apy acintyam atulyam aprameyam asaṃkhyeyam asamasamam, utāho sarvadharmā apy acintyā atulyā aprameyā asaṃkhyeyā asamasamāḥ? evam ukte bhagavān āyuṣmantaṃ subhūtim etad avocat - evam etat subhūte, evam etat |
rūpam api subhūte acintyam atulyam aprameyam asaṃkhyeyam asamasamam |
evaṃ vedanāpi saṃjñāpi saṃskārā api |
vijñānam api subhūte acintyam atulyam aprameyam asaṃkhyeyam asamasamam |
evaṃ sarvadharmā api subhūte acintyā atulyā aprameyā asaṃkhyeyā asamasamāḥ |
tat kasya hetoḥ? rūpasya hi subhūte yā dharmatā, na tatra cittaṃ na cetanā na caitasikā dharmā na tulanā |
evaṃ vedanāyāḥ saṃjñāyāḥ saṃskārāṇām |
vijñānasya hi subhūte yā dharmatā, na tatra cittaṃ na cetanā na caitasikā dharmā na tulanā |
sarvadharmāṇāṃ hi subhūte yā dharmatā, na tatra cittaṃ na cetanā na caitasikā dharmā na tulanā |
evaṃ hi subhūte rūpam apy acintyam atulyam |
evaṃ vedanāpi saṃjñāpi saṃskārā api |
vijñānam apy acintyam atulyam |
evaṃ sarvadharmā apy acintyā atulyāḥ |
rūpam api (139) subhūte aprameyam |
evaṃ vedanāpi saṃjñāpi saṃskārā api |
vijñānam api subhūte aprameyam, sarvadharmā api subhūte aprameyāḥ |
tat kasya hetoḥ? rūpasya hi subhūte pramāṇaṃ na prajñāyate |
evaṃ vedanāyāḥ saṃjñāyāḥ saṃskārāṇām |
vijñānasya hi subhūte pramāṇaṃ na prajñāyate |
sarvadharmāṇām api hi subhūte pramāṇaṃ na prajñāyate |
kena kāraṇena subhūte rūpasya pramāṇaṃ na prajñāyate? kena kāraṇena vedanāyāḥ saṃjñāyāḥ saṃskārāṇām? kena kāraṇena subhūte vijñānasya pramāṇaṃ na prajñāyate? kena kāraṇena subhūte sarvadharmāṇām api pramāṇaṃ na prajñāyate? rūpasya hi subhūte pramāṇaṃ na vidyate |
evaṃ vedanāyāḥ saṃjñāyāḥ saṃskārāṇām |
vijñānasya hi subhūte pramāṇaṃ na vidyate |
sarvadharmāṇām api hi subhūte pramāṇaṃ na vidyate |
kena kāraṇena subhūte rūpasya pramāṇaṃ na vidyate? evaṃ vedanāyāḥ saṃjñāyāḥ saṃskārāṇām? kena kāraṇena subhūte vijñānasya pramāṇaṃ na vidyate? kena kāreṇena subhūte sarvadharmāṇām api pramāṇaṃ na vidyate? apramāṇatvāt subhūte sarvadharmāṇām |
rūpam api subhūte asaṃkhyeyam |
evaṃ vedanā saṃjñā saṃskārāḥ |
vijñānam api subhūte asaṃkhyeyam |
sarvadharmā api subhūte asaṃkhyeyāḥ, gaṇanāsamatikrāntatvāt |
rūpam api subhūte asamasamam |
evaṃ vedanā saṃjñā saṃskārāḥ |
vijñānam api subhūte asamasamam |
evaṃ sarvadharmā api subhūte asamasamāḥ, ākāśasamatvāt subhūte sarvadharmāṇām |
tat kiṃ manyase subhūte api tu asty ākāśasya samo vā gaṇanā vā pramāṇaṃ vā tulyaṃ vā cittaṃ vā caitasikā vā dharmāḥ? subhūtir āha - no hīdaṃ bhagavan |
bhagavān āha - evam eva subhūte anena paryāyeṇa sarvadharmā api acintyā atulyā aprameyā asaṃkhyeyā asamasamāḥ |
ete ca subhūte tathāgatadharmā acintyāś cittoparamatvāt, atulyās tulanāsamatikrāntatvāt |
acintyā atulyā iti subhūte vijñānagatasyaitad dharmasyādhivacanam |
evam aprameyā asaṃkhyeyā asamasamā iti subhūte samasaṃkhyāpramāṇoparamatvād aprameyā asaṃkhyeyā asamasamās tathāgatadharmāḥ |
ākāśasamāsaṃkhyeyāprameyatayā asamasamā asaṃkhyeyā aprameyā ete dharmāḥ |
ākāśatulyatayā atulyā asamavahitā bateme dharmāḥ |
tasmāt subhūte atulyā ete dharmocyante |
ākāśācintyatayā acintyā ete dharmāḥ |
ākāśātulyatayā atulyā ete dharmāḥ |
ākāśāprameyatayā aprameyā ete dharmāḥ |
ākāśāsaṃkhyeyatayā asaṃkhyeyā ete dharmāḥ |
ākāśāsamasamatayā asamasamā ete dharmāḥ |
rab ’byor de bzhin du byang chub sems dpa’ sems dpa’ (2) chen po sems can thams cad la phan pa dang snying brtse ba’i byams pa la gnas pa snying rje la gnas pa dga’ ba la gnas pa btang snyoms la gnas pa thabs mkhas pa dang shes rab kyi pha rol tu phyin pas yongs su bzung ba yang dge ba’i rtsa ba rnams yang dag par rdzogs pa’i sangs rgyas kyis gnang (3) ba’i yongs su bsngo bas yongs su bsngos nas ’di ltar yang rnam par thar pa’i sgo stong pa nyid dang mtshan ma med pa dang smon pa med pa’i ting nge ’dzin la ’jug pa de lta na yang nyan thos kyi sa ’am rang sangs rgyas kyi sa la yang dag pa’i mtha’ gang yang mngon sum du mi byed do ||
de ci’i phyir zhe (4) na | ’di ltar ’di’i yongs su ’dzin par byed pa ni mchog tu stobs dang ldan zhing mchog tu brtan pa yin te | ’di lta ste shes rab kyi pha rol tu phyin pa dang thabs mkhas pa’o ||
des na ’di’i sems can thams cad yongs su ma btang ba yin zhing des na ’dis dge zhing bde bar bla (5) na med pa yang dag par rdzogs pa’i byang chub mngon par rdzogs par ’tshang rgya bar nus so ||
rab ’byor gang gi tshe byang chub sems dpa’ sems dpa’ chen po sems can thams cad kyi drung na byams pa’i sems dmigs par byed cing dmigs par byas nas de dag la byams pa’i mchog gis nye bar (6) ’brel bar byed pa de’i tshe byang chub sems dpa’ sems dpa’ chen po nyon mongs pa’i phyogs dang bdud kyi phyogs las shin tu ’das shing | nyan thos kyi sa dang rang sangs rgyas kyi sa las shin tu ’das te de ting nge ’dzin de la gnas so ||
rab ’byor de zag pa zad pa mthong kyang pha (7) rol tu phyin pa’i mchog stong pa nyid la yongs su ’dris par byed do ||
rab ’byor gang gi tshe byang chub sems dpa’ sems dpa’ chen po rnam par thar ba’i sgo stong pa nyid kyi ting nge ’dzin la gnas pa de’i tshe byang chub sems dpa’ sems dpa’ chen po bar der mtshan ma med pa’i ting nge ’dzin la (204b1) mi gnas te des mtshan ma med pa’i ting nge ’dzin mngon sum du byas pa ma yin no ||
rab ’byor ’di lta ste dper na ’dab chags bya ni nam mkha’ bar snang la rgyu yang sa la mi ltung zhing gnas ci la yang mi rten par ’dug ste nam mkha’ bar snang nyid la gnas kyang de la yang mi rten mi gnas so ||
(2) rab ’byor de bzhin du byang chub sems dpa’ sems dpa’ chen po stong pa nyid la gnas pas gnas shing stong pa nyid la yongs su ’dris par yang byed do ||
mtshan ma med pa la gnas pas gnas shing mtshan ma med pa la yongs su ’dris par yang byed do ||
smon pa med pa la gnas (3) pas gnas shing smon pa med pa la yongs su ’dris par yang byed de | sangs rgyas kyi chos rnams yongs su ma rdzogs par stong pa nyid dang mtshan ma med pa dang smon pa med par yang mi ltung ngo ||
rab ’byor ’di lta ste dper na ’phong gi slob dpon stobs dang ldan pa mda’i mtshon la legs (4) par bslabs pa shin tu mthar phyin pa des mda’ steng du ’phangs te mda’ ’phangs nas de mda’ gzhan dag gis slar bzlog nas mda’ des la mi ltung bar ’dzin te | mda’ snga ma de la mda’ phyi ma rgyud mar ’phangs pas sa la ltung du mi ster te | kye ma mda’ de sa la lhung yang sla snyam (5) du ’dod pa ma byung ba de srid du mda’ des la mi ltung ngo ||
rab ’byor de bzhin du byang chub sems dpa’ sems dpa’ chen po shes rab kyi pha rol tu phyin pa la spyod pa thabs mkhas pas yongs su bzung pa de ni ci srid du bla na med pa yang dag par rdzogs pa’i byang chub tu dge ba’i rtsa ba de dag (6) yongs su smin pa dang shin tu yongs su smin par ma gyur pa de srid du yang dag pa’i mtha’ dam pa de mngon sum du mi byed do ||
gang gi tshe bla na med pa yang dag par rdzogs pa’i byang chub tu dge ba’i rtsa ba de dag yongs su smin cing shin tu smin par gyur pa de’i tshe yang dag pa’i mtha’ dam pa mngon (7) sum du byed do ||
rab ’byor de lta bas na byang chub sems dpa’ sems dpa’ chen po shes rab kyi pha rol tu phyin pa la spyad par bya shes rab kyi pha rol tu phyin pa la bsgom par bya | de ltar chos zab mo de dag gi chos nyid so sor brtag cing nye bar bsam par bya ste mngon sum du ni mi (205a1) bya’o ||
|| shes rab kyi pha rol tu phyin pa brgyad stong pa | bam po bco brgyad pa | de skad ces bka’ stsal pa dang | bcom ldan ’das la tshe dang ldan pa rab ’byor gyis ’di skad ces gsol to ||
bcom ldan ’das byang chub sems dpa’ (2) sems dpa’ chen po gang stong pa nyid la spyod stong pa nyid la gnas stong pa nyid kyi ting nge ’dzin la mnyam par ’jog la yang dag pa’i mtha’ yang mngon sum du mi bgyid pa ni dka’ ba bgyid pa lags so ||
bcom ldan ’das byang chub sems dpa’ sems dpa’ chen po de ni shin tu dka’ ba (3) bgyid pa lags te | bcom ldan ’das de ni ngo mtshar to bde bar gshegs pa de ni shin tu ngo mtshar che’o ||
de skad ces gsol pa dang | bcom ldan ’das kyis tshe dang ldan pa rab ’byor la ’di skad ces bka’ stsal to ||
rab ’byor de de bzhin no de de bzhin te | byang chub (4) sems dpa’ sems dpa’ chen po gang stong pa nyid la spyod cing stong pa nyid la gnas te stong pa nyid kyi ting nge ’dzin la mnyam par gzhog cing yang dag pa’i mtha’ yang mngon sum du mi byed pa ni dka’ ba byed pa yin no ||
byang chub sems dpa’ sems dpa’ chen po de ni shin tu dka’ ba byed (5) pa yin no ||
de ci’i phyir zhe na | rab ’byor ’di ltar byang chub sems dpa’ sems dpa’ chen pos sems can thams cad yongs su ma btang ste | de la bdag gis sems can de dag thams cad thar bar bya’o zhes bya ba de lta bu’i rang bzhin can gyi smon lam gyi khyad par de dag ’byung bar (6) ’gyur ro ||
gang gi tshe byang chub sems dpa’ sems dpa’ chen po ’di ltar sems can thams cad bdag gis yongs su mi gtang ngo ||
bdag gis ’di dag thams cad yongs su thar bar bya’o zhes sems mngon par bsgrub cing | rnam par thar ba’i sgo stong pa nyid kyi ting nge ’dzin (7) mngon par sgrub pa dang rnam par thar pa’i sgo mtshan ma med pa’i ting nge ’dzin mngon par sgrub pa dang rnam par thar ba’i sgo smon pa med pa’i ting nge ’dzin mngon par sgrub pa de’i tshe byang chub sems dpa’ sems dpa’ chen po ni thabs mkhas pa dang ldan par rig par bya ste | de ni sangs rgyas kyi chos (205b1) yongs su ma rdzogs par bar ma dor yang dag pa’i mtha’ mngon sum du mi byed do ||
de ci’i phyir zhe na | ’di ltar de ni thabs mkhas pas srung bar byed do ||
des sems can thams cad yongs su ma btang pa gang yin pa de nyid de’i sems bskyed pa yin te de ltar sems bskyed pa de dang (2) thabs mkhas pa de dang ldan pa de ni bar ma dor yang dag pa’i mtha’ mngon sum du mi byed do ||
rab ’byor gzhan yang na ma byang chub sems dpa’ sems dpa’ chen po zab mo’i gnas su gyur pa ’di lta ste rnam par thar pa’i sgo stong pa nyid kyi ting nge ’dzin dang rnam par thar pa’i sgo mtshan ma med (3) pa’i ting nge ’dzin dang rnam par thar pa’i sgo smon pa med pa’i ting nge ’dzin ’di dag la so sor rtog pa ’am | so sor rtog par ’dod par grub na | des ’di ltar sems mngon par bsgrub par bya ste | sems can ’di dag ni yun ring por sems can du ’du shes pas dmigs pa la (4) spyod de bla na med pa yang dag par rdzogs pa’i byang chub mngon par rdzogs par sangs rgyas nas dmigs pa’i la ba can gyis dmigs pa’i lta ba spang ba’i phyir sems can de dag la chos bstan te snyam du bsams nas rnam par thar pa’i sgo stong pa nyid kyi ting nge ’dzin la mnyam par gzhog cing yang dag (5) pa’i mtha’ yang mngon sum du mi byed do rnam par thar pa’i sgo mtshan ma med pa’i ting nge ’dzin la mnyam par gzhog cing yang dag pa’i mtha’ yang mngon sum du mi byed do ||
rnam par thar pa’i sgo smon pa med pa’i ting nge ’dzin la mnyam par gzhog cing yang dag pa’i mtha’ yang mngon sum du mi (6) byed do ||
de ltar byang chub sems dpa’ sems dpa’ chen po sems bskyed pa ’di dang thabs mkhas pa ’di dang ldan na bar ma dor yang dag pa’i mtha’ mngon sum du mi byed cing byams pa’i ting nge ’dzin las kyang nyams par mi ’gyur snying rje las ma yin dga’ ba las ma yin btang snyoms kyi ting (7) nge ’dzin las kyang yongs su nyams par mi ’gyur ro ||
de ci’i phyir zhe na | thabs mkhas pas yongs su bzung bas byang chub sems dpa’ sems dpa’ chen po chos dkar po dag gis rgya cher rnam par ’phel te de’i dang ba la sogs pa’i dbang po yang shin tu rno bar ’gyur | stobs dang (206a1) byang chub kyi yan lag dang lam rnams kyang ’thob par ’gyur ro ||
rab ’byor gzhan yang byang chub sems dpa’ sems dpa’ chen po ’di snyam du sems te sems can ’di dag ni yun ring por chos kyi ’du shes kyis dmigs pa la spyod de | bla na med pa yang dag par (2) rdzogs pa’i byang chub mngon par rdzogs par sangs rgyas nas dmigs par lta ba can de dag gi dmigs pa’i lta ba spang bar bya ba’i phyir chos bstan to snyam du bsams nas sems can thams cad kyi phyir rnam par thar pa’i sgo stong pa nyid kyi ting nge ’dzin la mnyam par gzhog go ||
de sems bskyed (3) pa de dang thabs mkhas pa snga ma de dang ldan pas rnam par thar ba’i sgo stong pa nyid kyi ting nge ’dzin la mnyam par ’jog cing yang dag pa’i mtha’ yang mngon sum du mi byed do ||
byams pa dang snying rje dang dga’ ba dang btang snyoms kyi ting nge ’dzin las kyang nyams par mi ’gyur ro ||
de ci’i (4) phyir zhe na | thabs mkhas pas yongs su bzung ba’i byang chub sems dpa’ sems dpa’ chen po ni chos dkar po dag gis rgya cher rnam par ’phel te de’i dad pa la sogs pa’i dbang po yang shin tu rno bar ’gyur | stobs dang byang chub kyi yan lag dang lam rnams kyang ’thong bar (5) ’gyur ro ||
rab ’byor gzhan yang byang chub sems dpa’ sems dpa’ chen po ’di snyam du sems te | sems can ’di dag ni yun ring por mtshan ma’i ’du shes kyis mtshan ma la spyod de bla na med pa yang dag par rdzogs pa’i byang chub mngon par rdzogs par sangs rgyas (6) nas de dag la mtshan ma’i ’du shes spang ba’i phyir chos bstan to snyam ste sems can thams cad kyi phyir rnam par thar pa’i sgo mtshan ma med pa’i ting nge ’dzin la mnyam par gzhog go ||
de sems bskyed pa de dang thabs mkhas pa snga ma de dang ldan pas rnam par thar pa’i sgo mtshan ma (7) med pa’i ting nge ’dzin la mnyam par gzhog cing yang dag pa’i mtha’ yang mngon sum du mi byed la | byams pa dang snying rje dang dga’ ba dang btang snyoms dang ting nge ’dzin thams cad las kyang yongs su nyams par mi ’gyur ro ||
de ci’i phyir zhe na | thabs mkhas pas (206b1) yongs su bzung bas byang chub sems dpa’ sems dpa’ chen po chos dkar po dag gis rgya cher rnam par ’phel te de’i dad pa la sogs pa’i dbang po yang shin tu rno bar ’gyur | stobs dang byang chub kyi yan lag dang lam rnams kyang ’thob par ’gyur ro ||
rab ’byor gzhan yang (2) byang chub sems dpa’ sems dpa’ chen po ’di snyam du sems te | sems can ’di dag ni yun ring por rtag par ’du shes pa dang bde bar ’du shes pa dad pa dag tu ’du shes pa dang sdug par ’du shes pas phyin ci log pa ste | ci nas bdag bla na med pa yang dag par rdzogs pa’i (3) byang chub mngon par rdzogs par sangs rgyas nas rtag par ’du shes pa dang bde bar ’du shes pa dang bdag tu ’du shes pa dang sdug par ’du shes pas phyin ci log tu gyur pa spang ba’i phyir ’di thams cad ni mi rtag pa ste ’di ni rtag pa ma yin no ’di thams cad ni sdug bsngal ba ste ’di ni bde ba (4) ma yin no ’di thams cad ni bdag med pa ste ’di ni bdag dang bcas pa ma yin no ’di thams cad ni mi sdug pa yin te ’di ni sdug pa ma yin no zhes chos bstan par ’gyur ba de ltar bya’o ||
de sems bskyed pa de dang ldan zhing thabs mkhas pa snga ma dang shes rab kyi pha rol tu phyin pas yongs (5) su bzung bas sangs rgyas kyi chos rnams yongs su ma rdzogs par bar ma dor yang dag pa’i mtha’ mngon sum du mi byed do ||
de bzhin du rnam par thar pa’i sgo smon pa med pa’i ting nge ’dzin la mnyam par bzhag ste gnas shing yang dag pa’i mtha’ mngon sum du mi byed | byams pa dang (6) snying rje dang dga’ ba dang btang snyoms las kyang yongs su nyams par mi ’gyur ro ||
de ci’i phyir zhe na | thabs mkhas pas yongs su zin pa’i byang chub sems dpa’ sems dpa’ chen po ni chos dkar po dag gis rgya cher rnam par ’phel te de’i dad pa la sogs pa’i dbang po yang shin tu (7) rno bar ’gyur ro ||
stobs dang byang chub kyi yan lag dang lam rnams kyang ’thob par ’gyur ro ||
rab ’byor byang chub sems dpa’ sems dpa’ chen po gang la la sems bskyed pa ’di skyed par byed de ’di ltar sems can ’di dag ni yun ring por dmigs pa la spyad par gyur cing da ltar yang (207a1) dmigs pa la spyod | mtshan ma’i ’du shes la spyad par gyur cing da ltar yang mtshan ma’i ’du shes la spyod | phyin ci log la spyad par gyur cing da ltar yang phyin ci log la spyod | ril por ’du shes pa la spyad par gyur cing da ltar yang ril por ’du shes pa la spyod | yang (2) dag pa ma yin pa’i ’du shes la spyad par gyur cing da ltar yang yang dag pa ma yin pa’i ’du shes la spyod | log par lta ba la spyad par gyur cing da ltar yang log par lta ba la spyod do ||
ci ltar ’di dag la nyes pa ’di dag thams cad nas thams cad rnam pa thams cad du thams cad mi (3) ’byung zhing | mi shes pa de ltar bya’o zhes de ltar sems can thams cad la sems te | byang chub sems dpa’ sems dpa’ chen po de dran pa’i shes pa de dang sems bskyed pa de lta bu dang ldan zhing thabs mkhas pa dang yang ldan shes rab kyi pha rol tu phyin pas kyang yongs su (4) bzung bas | de ltar chos zab mo ’di dag gi mas nyid la ’di ltar stong pa nyid dam mtshan ma med pa’am smon pa med pa ’am mngon par ’du mi byed pa ’am mi ’byung ba ’am mi skye ba ’am dngos po med par so sor rtog go ||
rab ’byor byang chub sems dpa’ sems dpa’ chen po (5) gang de ltar shes pa’i chos dang ldan pa ni mngon par ’du mi byed par ltung ba ’am khams gsum pa dang lhan cig gnas par ’gyur ba ni gnas ma yin zhing go skabs med do ||
rab ’byor byang chub sems dpa’ sems dpa’ chen po bla na med pa yang dag par rdzogs pa’i byang chub mngon (6) par rdzogs par ’tshang rgya bar ’dod pas byang chub sems dpa’ sems dpa’ chen po la ’di skad ces byang chub sems dpa’ sems dpa’ chen po stong pa nyid mngon sum du mi byed pa dang mtshan ma med pa mngon sum du mi byed pa dang smon pa med pa mngon sum du mi byed pa dang mngon par (7) ’du mi byed pa mngon sum du mi byed pa dang ’byung ba med pa mngon sum du mi byed pa dang skye ba med pa mngon sum du mi byed pa dang dngos po med pa yang mngon sum du mi byed la shes rab kyi pha rol tu phyin pa la yang sgom par byed pas chos ’di dag la yongs su ’dris par bya ba ni gang yin zhing (207b1) sems gang dag mngon par bsgrub pa na sems ci lta bu’i rang bzhin du mngon par bsgrub par bya zhes dri bar bya’o ||
gal te rab ’byor byang chub sems dpa’ sems dpa’ chen po la byang chub sems dpa’ sems dpa’ chen pos de skad dris pa na | ’di skad du byang chub sems dpa’ (2) sems dpa’ chen pos stong pa nyid yid la bya’o ||
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
..
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
Subhuti: Do these five attributes apply only to Tathagatahood, etc., or also to the skandhas, and to all dharmas? The Lord: They apply to them also.
Also the skandhas,
and also all dharmas are unthinkable.
For with regard to the true essential nature of form, etc., there is no thought, nor volition, nor any of the dharmas which constitute thought, nor any comparing.
For that reason the skandhas
and all dharmas are (279) also unthinkable and incomparable.
They are also immeasurable, because one cannot conceive of a measure of form, etc., since such a measure does not exist, in consequence of the infinitude of all dharmas.
They are also incalculable,
because they have risen above all possibility of counting.
They are also equal to the unequalled,
because all dharmas are the same as space.
What do you think, Subhuti, does there exist with reference to space any sameness, or counting or measure, or comparison, or thought, or a dharma which constitutes thought? Subhuti: No, Lord.
(280) The Lord: In like manner also all dharmas are unthinkable, incomparable, immeasurable, incalculable, equal to the unequalled.
For they are Tathagata-dharmas. But those Tathagata-dharmas are unthinkable because all thought has ceased, and incomparable because they have completely risen above all comparison.
By the words ‘unthinkable’ and ‘incomparable’ are denoted all the objects which belong to consciousness.
And so with ‘immeasurable,’ ‘incalculable’ and ‘equal to the unequalled.’ Because all measure, calculation and sameness have ceased are the Tathagata-dharmas immeasurable, incalculable, equal to the unequalled.
They are immeasurable, incalculable, equal to the unequalled because their immeasurableness and incalculability is the same as that of space. These dharmas are incomparable in the same sense in which space is incomparable.
These dharmas can certainly not be placed side by side,
and that is why they cannot be compared.
These dharmas are unthinkable,
incomparable,
immeasurable,
incalculable,
equal to the unequalled in the same sense that space has these attributes.