Bibliotheca Polyglotta

OE11: Alvíssmál

Complete text

Alvíssmál

Alvisord
(Alvíssmǫ́l)

Alvissmol
The Ballad of Alvis

1.
„Bekki breiða,
nú skal brúðr með mér
heim í sinni snúask;
hratat um mægi
mun hverjum þykkja;
heima skalat hvíld nema.“

Alvis kvad.
1.
„Benke de bolstrer,
brud nu med mig skal
fare i følge hjem;
skyndsomt vil tykkes
det skyldskab søgt,
hjemme jeg fred skal faa.“

Alvis spake:
1.
„Now shall the bride |
my benches adorn,
And homeward haste forthwith;
Eager for wedlock |
to all shall I seem,
Nor at home shall they rob me of rest.“

2.
„Hvat er þat fira?
Hví ertu svá fǫlr um nasar?
Vartu í nótt með ná?
Þursa líki
þykki mér á þér vera;
ertattu til brúðar borinn.“

Thor kvad.
2.
„Hvad gast er det?
hvi saa graa om neb?
laa du hos lig inat?
thurseham bære
du tykkes mig;
har til den brud ei byrd.“

Thor spake:
2.
„What, pray, art thou? |
Why so pale round the nose?
By the dead hast thou lain of late?
To a giant like |
dost thou look, methinks;
Thou wast not born for the bride.“

3.
„Alvíss ek heiti,
bý ek fyr jǫrð neðan,
á ek undir steini stað;
vagna vers
ek em á vit kominn;
bregði engi fǫstu heiti fira.“

Alvis kvad.
3.
„Alvis jeg heder,
i jord jeg bor,
stade under sten jeg har;
til vogne-drot
jeg vei har lagt;
mænd bryde ei édfast ord!“

Alvis spake:
3.
„Alvis am I, |
and under the earth
My home ‘neath the rocks I have;
With the wagon-guider |
a word do I seek,
Let the gods their bond not break.“

4.
„Ek mun bregða
þvíat ek brúðar á
flest of ráð sem faðir.
Varka ek heima,
þá er þér heitit var,
at sá einn er gjǫfir með goðum.“

Thor kvad.
4.
„Jeg skal bryde,
over bruden har
mest jeg som fader magt;
jeg var ei hjemme,
da du ja-ord fik;
kan af guder jeg kun give.“

Thor spake:
4.
„Break it shall I, |
for over the bride
Her father has foremost right;
At home was I not |
when the promise thou hadst,
And I give her alone of the gods.“

5.
„Hvat er þat rekka
er í ráðum telsk
fljóðs ins fagrglóa?
Fjarrafleina
þik munu fáir kunna;
hverr hefir þik baugum borit?“

Alvis kvad.
5.
„Hvad mand er det,
som magt sig tar
over møen fager, frisk?
af ferdesfolk
faa dig vel kjender,
hvem vidner det frændskab fast.“

Alvis spake:
5.
„What hero claims |
such right to hold
O‘er the bride that shines so bright?
Not many will know thee, |
thou wandering man!
Who was bought with rings to bear thee?“

6.
„Vingþórr ek heiti,
ek hefi víða ratat,
sonr em ek Síðgrana;
at ósátt minni
skalattu þat it unga man hafa
ok þat gjaforð geta.“

Thor kvad.
6.
„Vingthor mit navn,
vidt har jeg faret,
Sidgranes søn jeg er;
ei mod mit minde
du den mø skal naa
og faa det festermaal.“

Thor spake:
6.
„Vingthor, the wanderer |
wide, am I,
And I am Sithgrani‘s son;
Against my will |
shalt thou get the maid,
And win the marriage word.“

7.
„Sáttir þínar
er ek vil snemma hafa
ok þat gjaforð geta;
eiga vilja,
heldr en án vera,
þat it mjallhvíta man.“

Alvis kvad.
7.
„Dit minde snart
jeg monne naa
og faa det festermaal;
eie gad før jeg
end undvære
den mø som sne saa skjer.“

Alvis spake:
7.
„Thy good-will now |
shall I quickly get,
And win the marriage word;
I long to have, |
and I would not lack,
This snow-white maid for mine.“

8.
„Meyjar ástum
muna þér verða,
vísi gestr, of varit,
ef þú ór heimi kannt
hverjum at segja
allt þat er ek vil vita.

Thor kvad.
8.
„Møens elskov
monne ei negtet
vorde dig, vise gjest!
kan fra hver verden
vist du mig sige
alt, hvad jeg vide vil.“

Thor spake:
8.
„The love of the maid |
I may not keep thee
From winning, thou guest so wise,
If of every world |
thou canst tell me all
That now I wish to know.

9.
Segðu mér þat, Alvíss,
- ǫll of røk fira
vǫrumk, dvergr, at vitir -
hvé sú jǫrð heitir
er liggr fyr alda sonum
heimi hverjum í.“

(Alvis kvad.)
(9.)
„Frist kun, Vingthor!
videlysten,
prøve hvad dvergen duer;
de verdner ni
jeg vandret har,
agtet paa al den ting.“

Thor kvad.
9.
„Sig mig, Alvis!
alt i livet
venter jeg, dverg! du ved:
hvad den jord er kaldt,
for ætter lagt —
i hver en verden vidt?“

9.
„Answer me, Alvis! |
thou knowest all,
Dwarf, of the doom of men:
What call they the earth, |
that lies before all,
In each and every world?“

10.
„Jǫrð heitir með mǫnnum
en með ásum fold,
kalla vega vanir,
ígrœn jǫtnar,
álfar gróandi,
kalla aur uppregin.“

Alvis kvad.
10.
„Jord hos mænd,
hos æser mark,
kalder den vaner vei,
grønske jotner,
alver groe,
himmelguder grus.“

Alvis spake:
10.
„,Earth‘ to men, ,Field‘ |
to the gods it is,
,The Ways‘ is it called by the Wanes;
,Ever Green‘ by the giants, |
,The Grower‘ by elves,
,The Moist‘ by the holy ones high.“

11.
„Segðu mér þat, Alvíss,
- ǫll of røk fira
vǫrumk, dvergr, at vitir -
hvé sá himinn heitir
er á kenndi
heimi hverjum í.“

Thor kvad.
11.
„Sig mig. Alvis!
alt i livet
venter jeg, dverg! du ved:
hvad er himlen kaldt,
af Hyme kommen —
i hver en verden vidt?“

Thor spake:
11.
„Answer me, Alvis! |
thou knowest all,
Dwarf, of the doom of men:
What call they the heaven, |
beheld of the high one,
In each and every world?“

12.
„Himinn heitir með mǫnnum
en hlýrnir með goðum,
kalla vindófni vanir,
uppheim jǫtnar,
álfar fagraræfr,
dvergar drjúpan sal.“

Alvis kvad.
12.
„Himmel hos mænd,
hvælv hos guder
kalder vindvever vaner,
opheim jotner,
alver fagerloft,
dverger den dryppesal.“

Alvis spake:
12.
„,Heaven‘ men call it, |
,The Height‘ the gods,
The Wanes ,The Weaver of Winds‘;
Giants ,The Up-World,‘ |
elves ,The Fair-Roof,‘
The dwarfs ,The Dripping Hall.‘“

13.
„Segðu mér þat, Avlíss,
- ǫll of røk fira
vǫrumk, dvergr, at vitir -
hversu máni heitir
sá er menn sjá,
heimi hverjum í.“

Thor kvad.
13.
„Sig mig, Alvis!
all i livet
venter jeg, dverg! du ved:
hvad er maanen kaldt,
som mænd skuer —
i hver en verden vidt?“

Thor spake:
13.
„Answer me, Alvis! |
thou knowest all,
Dwarf, of the doom of men.:
What call they the moon, |
that men behold,
In each and every world?“

14.
„Máni heitir með mǫnnum
en mýlinn með goðum,
kalla hverfanda hvél helju í,
skyndi jǫtnar,
en skin dvergar,
kalla álfar ártala.“

Alvis kvad.
14.
„Maane hos mænd,
mildsmil hos guder,
kalder den hjul i Hel,
skynding jotner,
skin de dverger,
alver aaremaal.“

Alvis spake:
14.
„,Moon‘ with men, ,Flame‘ |
the gods among,
,The Wheel‘ in the house of hell;
,The Goer‘ the giants, |
,The Gleamer‘ the dwarfs,
The elves ,The Teller of Time.“

15.
„Segðu mér þat, Alvíss,
- ǫll of røk fira
vǫrumk, dvergr, at vitir -
hvé sú sól heitir
er sjá alda synir
heimi hverjum í.“

Thor kvad.
15.
“Sig mig, Alvis!
alt i livet
venter jeg, dverg! du ved:
hvad den sol er kaldt,
som slegter ser —
i hver en verden vidt?“

Thor spake:
15.
„Answer me, Alvis! |
thou knowest all,
Dwarf, of the doom of men:
What call they the sun, |
that all men see,
In each and every world?“

16.
„Sól heitir með mǫnnum
en sunna með goðum,
kalla dvergar Dvalins leika,
eygló jǫtnar,
álfar fagrahvél,
alskír ása synir.“

Alvis kvad.
16.
„Sol hos mænd,
„sunna“ hos guder,
kalder dverger den Dvalins gjæk,
jevnglo jotner,
alver fagerhjul,
alklar æsers æt.“

Alvis spake:
16.
„Men call it ,Sun,‘ |
gods ,Orb of the Sun,‘
,The Deceiver of Dvalin‘ the dwarfs;
The giants ,The Ever-Bright,‘ |
elves ,Fair Wheel,‘
,All-Glowing‘ the sons of the gods.“

17.
„Segðu mér þat, Alvíss,
- ǫll of røk fira
vǫrumk, dvergr, at vitir -
hvé þau ský heita
er skúrum blandask
heimi hverjum í.“

Thor kvad.
17.
„Sig mig, Alvis!
alt i livet
venter jeg, dverg! du ved:
hvad skyer er kaldt,
de skursvangre —
i hver en verden vidt?“

Thor spake:
17.
„Answer me, Alvis! |
thou knowest all,
Dwarf, of the doom of men:
What call they the clouds, |
that keep the rains,
In each and every world?“

18.
„Ský heita með mǫnnum
en skúrván með goðum,
kalla vindflot vanir,
úrván jǫtnar,
álfar veðrmegin,
kalla í helju hjálm huliðs.“

Alvis kvad.
18.
„Sky hos mænd,
skurhaab hos guder,
kalder den vinddrev vaner,
duskhaab jotner,
alver veirmagt,
hyllehjelm i Hel.“

Alvis spake:
18.
„,Clouds‘ men name them, |
,Rain-Hope‘ gods call them,
The Wanes call them ,Kites of the Wind‘;
,Water-Hope‘ giants, |
,Weather-Might‘ elves,
,The Helmet of Secrets‘ in hell.“

19.
„Segðu mér þat, Alvíss,
- ǫll of røk fira
vǫrumk, dvergr, at vitir -
hvé sá vindr heitir
er víðast ferr
heimi hverjum í.“

Thor kvad.
19.
„Sig mig. Alvis!
alt i livet
venter jeg, dverg! du ved:
hvad den vind er kaldt,
som saa vide naar —
i hver en verden vidt?“

Thor spake:
19.
„Answer me, Alvis! |
thou knowest all,
Dwarf, of the doom of men:
What call they the wind, |
that widest fares,
In each and every world?“

20.
„Vindr heitir með mǫnnum
en váfuðr með goðum,
kalla gneggjuð ginnregin,
œpi jǫtnar,
álfar dynfara,
kalla í helju hviðuð.“

Alvis kvad.
20.
„Vind hos mænd
vifter hos guder,
kalder knegger den magters kreds,
uler jotner,
alver dønfare,
haardveir kaldt i Hel.“

Alvis spake:
20.
„,Wind‘ do men call it, |
the gods ,The Waverer,‘
,The Neigher‘ the holy ones high;
,The Wailer‘ the giants, |
,Roaring Wender‘ the elves,
In hell ,The Blustering Blast.‘

21.
„Segðu mér þat, Alvíss,
- ǫll of røk fira
vǫrumk, dvergr, at vitir -
hvé þat logn heitir
er liggja skal
heimi hverjum í.“

Thor kvad.
21.
„Sig mig, Alvis!
alt i livet
venter jeg, dverg! du ved:
hvad det stille er kaldt,
som strekker sig —
i hver en verden vidt?“

Thor spake:
21.
„Answer me, Alvis! |
thou knowest all
Dwarf, of the doom of men:
What call they the calm, |
that quiet lies,
In each and every world?“

22.
„Logn heitir með mǫnnum
en lœgi með goðum,
kalla vindlot vanir,
ofhlý jǫtnar,
álfar dagsefa,
kalla dvergar dags veru.“

Alvis kvad.
22.
„Stille hos mænd,
stands hos guder,
kalder det vinddøs vaner,
ylmo jotner,
alver dagfred,
kalder dverger det dags ro.“

Alvis spake:
22.
„,Calm‘ men call it, |
,The Quiet‘ the gods,
The Wanes ,The Hush of the Winds‘;
,The Sultry‘ the giants, |
elves ,Day‘s Stillness,‘
The dwarfs ,The Shelter of Day.‘

23.
„Segðu mér þat, Alvíss,
- ǫll of røk fira
vǫrumk, dvergr, at vitir -
hvé sá marr heitir
er menn róa
heimi hverjum í.“

Thor kvad.
23.
„Sig du, Alvis!
alt i livet
venter jeg, dverg! du ved:
hvad den sø er kaldt,
som svende ror —
i hver en verden vidt?“

Thor spake:
23.
„Answer me, Alvis! |
thou knowest all,
Dwarf, of the doom of men:
What call they the sea, |
whereon men sail,
In each and every world?“

24.
„Sær heitir með mǫnnum
en sílægja með goðum,
kalla vág vanir,
álheim jǫtnar,
álfar lagastaf,
kalla dvergar djúpan mar.“

Alvis kvad.
24.
„Sø hos mænd,
sislett hos guder,
kalder den vaner vugg,
aalhjem jotner,
alver duggvæld,
kalder dverger den dybe hav.“

Alvis spake:
24.
„,Sea‘ men call it, |
gods ,The Smooth-Lying,‘
,The Wave‘ is it called by the Wanes;
,Eel-Home‘ the giants, |
,Drink-Stuff‘ the elves,
For the dwarfs its name is ,The Deep.‘

25.
„Segðu mér þat, Alvíss,
- ǫll of røk fira
vǫrumk, dvergr, at vitir -
hvé sá eldr heitir
er brennr fyr alda sonum
heimi hverjum í.“

Thor kvad.
25.
„Sig mig, Alvis!
alt i livet
venter jeg, dverg! du ved:
hvad den ild er kaldt,
for ætter tendt —
i hver en verden vidt?“

Thor spake:
25.
„Answer me, Alvis! |
thou knowest all,
Dwarf, of the doom of men:
What call they the fire, |
that flames for men,
In each of all the worlds?“

26.
„Eldr heitir með mǫnnum
en með ásum funi,
kalla vág vanir,
frekan jǫtnar
en forbrenni dvergar,
kalla í helju hrǫðuð.“

Alvis kvad.
26.
„Ild hos mænd,
hos æser lue
kalder den vaner vugg
slugen jotner,
svier dverger,
haster kaldt i Hel.“

Alvis spake:
26.
„,Fire‘ men call it, |
and ,Flame‘ the gods,
By the Wanes is it ,Wildfire‘ called;
,The Biter‘ by giants, |
,The Burner‘ by dwarfs,
,The Swift‘ in the house of hell.“

27.
„Segðu mér þat, Alvíss,
- ǫll of røk fira
vǫrumk, dvergr, at vitir -
hvé sá viðr heitir
er vex fyr alda sonum
heimi hverjum í.“

Thor kvad.
27.
„Sig mig, Alvis!
alt i livet
venter jeg, dverg! du ved:
hvad den skog er kaldt,
skudt op for mænd —
i hver en verden vidt?“

Thor spake:
27.
„Answer me, Alvis! |
thou knowest all,
Dwarf, of the doom of men:
What call they the wood, |
that grows for mankind,
In each and every world?“

28.
„Viðr heitir með mǫnnum
en vallar fax með goðum,
kalla hlíðþang halir,
eldi jǫtnar
álfar fagrlima,
kalla vǫnd vanir.“

Alvis kvad.
28.
„Skog hos mænd,
skrentfax hos guder,
kalder den heitang i Hel,
ildfang jotner,
alver fagergren,
kalder den vaner vaand.“

Alvis spake:
28.
„Men call it ,The Wood, |
gods ,The Mane of the Field,‘
,Seaweed of Hills‘ in hell;
,Flame-Food‘ the giants, |
,Fair-Limbed‘ the elves,
,The Wand‘ is it called by the Wanes.“

29.
„Segðu mér þat, Alvíss,
- ǫll of røk fira
vǫrumk, dvergr,at vitir -
hvé sú nótt heitir
in Nǫrvi kennda
heimi hverjum í.“

Thor kvad.
29.
„Sig mig, Alvis!
alt i livet
venter jeg, dverg! du ved:
hvad nat er kaldt,
sagt Nor’s datter —
i hver en verden vidt?“

Thor spake:
29.
„Answer me, Alvis! |
thou knowest all,
Dwarf, of the doom of men:
What call they the night, |
the daughter of Nor,
In each and every world?“

30.
„Nótt heitir með mǫnnum
en njól með goðum,
kalla grímu ginnregin,
óljós jǫtnar,
álfar svefngaman,
kalla dvergar draumnjǫrun.“

Alvis kvad.
30.
„Nat hos mænd,
ne-mørk hos guder,
kalder mulm den magters kreds,
uklar jotner,
alver søvnfryd,
dverger den drømmespind.“

Alvis spake:
30.
„,Night‘ men call it, |
,Darkness‘ gods name it,
,The Hood‘ the holy ones high;
The giants ,The Lightless,‘ |
the elves ,Sleep‘s joy„
The dwarfs ,The Weaver of Dreams.“‘

31.
„Segðu mér þat, Alvíss,
- ǫll of røk fira
vǫrumk, dvergr, at vitir -
hvé þat sáð heitir
er sá alda synir
heimi hverjum í.“

Thor kvad.
31.
„Sig mig, Alvis!
alt i livet
venter jeg, dverg! du ved:
hvad den sæd er kaldt,
saaet af ætter —
i hver en verden vidt?“

Thor spake:
31.
„Answer me, Alvis! |
thou knowest all,
Dwarf, of the doom of men:
What call they the seed, |
that is sown by men,
In each and every world?“

32.
„Bygg heitir með mǫnnum
en barr með goðum,
kalla vǫxt vanir,
æti jǫtnar,
álfar lagastaf,
kalla í helju hnipinn.“

Alvis kvad.
32.
„Bygg hos mænd,
„bar“ hos guder
kalder den vaner væxt,
æde jotner,
alver duggvæld,
hugtung kaldt i Hel.“

Alvis spake:
32.
„Men call it ,Grain,‘ |
and ,Corn‘ the gods,
,Growth‘ in the world of the Wanes;
,The Eaten‘ by giants, |
,Drink-Stuff‘ by elves,
In hell ,The Slender Stem.‘

33.
„Segðu mér þat, Alvíss,
- ǫll of røk fira
vǫrumk, dvergr, at vitir -
hvé þat ǫl heitir
er drekka alda synir
heimi hverjum í.“

Thor kvad.
33.
„Sig mig, Alvis!
alt i livet
venter jeg, dverg! du ved:
hvad det øl er kaldt,
ætter drikker —
i hver en verden vidt?“

Thor spake:
33.
„Answer me, Alvis! |
thou knowest all,
Dwarf, of the doom of men:
What call they the ale, |
that is quaffed of men,
In each and every world?“

34.
„Ǫl heitir með mǫnnum
en með ásum bjórr,
kalla veig vanir,
hreinalǫg jǫtnar,
en í helju mjǫð,
kalla sumbl Suttungs synir.“

Alvis kvad.
34.
„Øl hos mænd,
hos æser „bjor“,
kalder vaner skjenk det skjer,
most klar jotner,
og mjød i Hel,
kalder drik det Suttungs sønner.“

Alvis spake:
34.
„,Ale‘ among men, |
,Beer‘ the gods among,
In the world of the Wanes ,The Foaming‘;
,Bright Draught‘ with giants, |
,Mead‘ with dwellers in hell,
,The Feast-Draught‘ with Suttung‘s sons.“

35.
„Í einu brjósti
ek sák aldregi
fleiri forna stafi.
Miklum tálum
ek kveð tældan þik:
Uppi ertu, dvergr, of dagaðr,
nú skínn sól í sali!“

Thor kvad.
35.
„I én mands bryst
jeg aldrig fandt
minde saa mangt fra old;
med svig saa svar
svegen jeg ved dig —
oppe traf dag dig, dverg!
nu skinner sol i sal!“

Thor spake:
35.
„In a single breast |
I never have seen
More wealth of wisdom old;
But with treacherous wiles |
must I now betray thee:
The day has caught thee, dwarf!
(Now the sun shines here in the hall.)“

Permanent link

http://www2.hf.uio.no/common/apps/permlink/permlink.php?app=polyglotta&context=ctext&uid=db45c52b-4990-11e6-98cc-0050569f23b2

Choose languages

Choose Images, etc.

Choose languages

Choose display