Type in your username and password, and press 'Log me in'...
Username:
Password:
You are here: BP HOME > OE34: Grottasǫngr > fulltext
OE34: Grottasǫngr

Choose languages

Choose Images, etc.

Choose languages
Choose display
  • Enable images
  • Enable footnotes
    • Show all footnotes
    • Minimize footnotes
Search-help
Choose specific texts..
    Click to Expand/Collapse Option Complete text
Click to Expand/Collapse OptionVerse 1-10
Click to Expand/Collapse OptionVerse 11-20
Click to Expand/Collapse OptionVerse 21-24
Grottasǫngr 
Grottesang
(Grottasǫngr) 
Hví er gull kallat mjǫl Fróða?  Til þess er saga sjá at Skjǫldr hét sonr Óðins er Skjǫldungar er frá komnir.  Hann hafði atsetu ok réð lǫndum þar sem nú er kǫlluð Danmǫrk, en þá var kallat Gotland.  Skjǫldr átti þann son er Friðleifr hét, er lǫndum réð eptir hann.  Sonr Friðleifs hét Fróði;  hann tók konungdóm eptir fǫður sinn í þann tíð er Augustus keisari lagði frið of heim allan;  þá var Kristr borinn.  En fyrir því at Fróði var allra konunga ríkastr á Norðrlǫndum þá var honum kenndr friðrinn um alla danska tungu, ok kalla Norðmenn þat Fróða frið.  Engi maðr grandaði ǫðrum, þótt hann hitti fyrir sér fǫður bana eða bróður bana lausan eða bundinn.  Þá var ok engi þjófr eða ránsmaðr, svá at gullhringr einn lá á Jalangrsheiði lengi. 
  Skjold hed en søn af Oden, fra hvem Skjoldungerne er komne;  han havde sæde og raaded for land der, som nu er kaldt Danmark, men dengang hed Gotland.  Skjold havde den søn, som hed Fridleiv, og som raaded land og rige efter ham.  Fridleiv’s søn hed Frode,  han tog kongedømmet efter sin fader i den tid, da keiser Augustus lagde fred over al verden.  Da blev Christus født.  Men fordi at Frode var mægtigst af alle konger i de nordiske lande, saa blev freden tillagt ham saa vide, som dansk tunge er talt, og kalder Nordmænd den Frodes fred.  Ingen mand skaded den anden, om han end fandt for sig sin faders eller broders bane løs eller bunden;  da fandtes heller ikke nogen tyv eller ransmand, saa at en guldring laa tre aar ved alfarvei paa Jalangrs hede. 
Fróði konungr sótti heimboð í Svíþjóð til þess konungs er Fjǫlnir er nefndr.  Þá keypti hann ambáttir tvær er hétu Fenja ok Menja;  þær váru miklar ok sterkar.  Í þann tíma fannst í Danmǫrk kvernsteinar tveir svá miklir at engi var svá sterkr at dregit gæti.  En sú náttúra fylgði kvernunum at þat mólsk á kverninni sem sá mælti fyrir er mól.  Sú kvern hét Grotti.  Hengikjǫptr er sá nefndr er Fróða konungi gaf kvernina.  Fróði konungr lét leiða ambáttirnar til kvernarinnar ok bað þær mala gull, ok svá gerðu þær, mólu fyrst gull ok frið ok sælu Fróða.  Þá gaf hann þeim eigi lengri hvíld eða svefn en gaukrinn þagði eða hljóð mátti kveða.  Þat er sagt at þær kvæði ljóð þat er kallat er Gróttasǫngr.  Ok áðr létti kvæðinu mólu þær her at Fróða, svá at á þeiri nótt kom þar sá sækonungr er Mýsingr hét og drap Fróða, tók þar herfang mikit.  Þá lagðist Fróða friðr.  Mýsingr hafði með sér Grotta ok svá Fenju ok Menju ok bað þær mala salt.  Ok at miðri nótt spurðu þær ef eigi leiddisk Mýsingi salt.  Hann bað þær mala lengr.  Þær mólu litla hríð áðr niðr sǫkk skipit, ok var þar eptir svelgr í hafinu er særinn fellr í kvernaraugat.  Þá varð sær saltr. 
Kong Frode drog til gilde i Svíthjod til den konge, som er kaldt Fjolne,  og da kjøbte han to trælkvinder, som hed Fenja og Menja;  de var store og sterke.  Paa den tid blev i Danmark fundet to kvernstene saa store, at ingen var saa sterk, at han fik draget dem;  men den egenskab fulgte kvernstenene, at det blev malt paa kvernen, som den ønskede, der malte.  Den kvern hed Grotte.  Hengekjopt er han kaldt, som gav kong Frode kvernen.  Kong Frode lod trælkvinderne sette til kvernen og bød dem male guld og fred og lykke for Frode.  Da gav han dem ikke lenger hvil eller søvn end gjøgen tied, eller vise kunde kvedes.  Da er sagt, at de kveded de viser, som er kaldt Grottesang,  og før de slutted med kvædet, malte de hær over Frode, saa at i samme nat den søkonge kom der, som hed Mysing, og drebte Frode og tog stort bytte.  Da brast Frodefreden.  Mysing førte med sig Grotte og ligeledes Fenja og Menja og bød dem male salt,  og ved midnat spurgte de, om Mysing ikke var kjed af saltet;  men han bød dem male lengre.  De malte en kort stund, indtil skibene sank, og blev der efter en strømhvirvel i havet, hvor søen falder ind i kvernøiet.  Da blev havet salt. 
1.
Nú eru komnar
til konungs húsa
framvísar tvær,
Fenja ok Menja;
þær ro at Fróða
Friðleifs sonar
máttkar meyjar
at mani hafðar. 
1.
Nu er komne
til kongens gaard
fremsynte to,
Fenja og Menja;
er hos Frode,
den Fridleivs søn,
trøste terner
i trældom holdt. 
2.
Þær at lúðri
leiddar váru
ok grjóts grjá
gangs of beiddu;
hét hann hvárigri
hvílð né ynði,
áðr hann heyrði
hljóm ambátta. 
2.
Til kvern-leiet
ledet blev de.
sat at svinge
sodgraae sten;
loved han liden
lise eller fred,
før terners larm
lydt han hørte. 
3.
Þær þyt þulu
þǫgnhorfinnar:
„Leggjum lúðra,
léttum steinum!“
Bað hann enn meyjar,
at þær mala skyldu. 
3.
Knagende kverns
kvæde sang de:
„Legge vi leiet,
løfte vi stene!“
end de møer
han male bød. 
4.
Sungu ok slungu
snúðga steini,
svá at Fróða man
flest sofnaði.
Þá kvað þat Menja,
var til meldrs komin: 
4.
Sang de og svinged
snøgge stenen,
saa sovned flest
Frodes tyend;
kvad da Menja
kommen til maling: 
5.
„Auð mǫlum Fróða,
mǫlum alsælan,
mǫlum fjǫlð fjár
á fegins lúðri;
siti hann á auði,
sofi hann á dúni,
vaki hann at vilja,
þá er vel malit. 
5.
„Frode guld mal,
mal ham fuldt sæl,
og gods tilgavns
paa gledeskvern;
sidde paa guld han,
sove paa dun han,
vaagne til velferd,
vel er da malt. 
6.
Hér skyli engi
ǫðrum granda,
til bǫls búa
né til bana orka,
né hǫggvagi
hvǫssu sverði,
þó at bana bróður
bundinn finni.“ 
6.
Her skal ingen
andre skade,
vaade ei volde,
vorde til bane,
hugge end ei da
nied hvasse sverd,
om bro’rs bane
han bunden ser.“ 
7.
En hann kvað ekki
orð it fyrra:
„Sofið eigi þit
né of sal gaukar,
eða lengr en svá
ljóð eitt kveðak.“ 
7.
Men først af mund
ham faldt det ord:
„Sover ei lengre
end om sal gjøge,
lengre end saa vidt,
vise jeg kveder.“ 
8.
„Varattu, Fróði,
fullspakr of þik,
málvinr manna,
er þú man keyptir;
kaustu at afli
ok at álitum,
en at ætterni
ekki spurðir. 
8.
„Ei du var, Frode!
tilfulde klog,
du folke-trøst!
da du træl kjøbte;
valgte efter væxt
og velde du,
men om ætten
ei du spurgte. 
9.
Harðr var Hrungnir
ok hans faðir,
þó var Þjazi
þeim ǫflgari,
Iði ok Aurnir,
okkrir niðjar
brœðr bergrisa,
þeim erum bornar. 
9.
Haard var Hrungne
og hans fader,
mer end de dog
magted Thjasse,
Ide og Orne,
ætmænd vore,
bjergtrolds brødre,
byrd vi fra dem har 
10.
Kœmia Grotti
ór grjá fjalli,
né sá inn harði
hallr ór jǫrðu,
né mœli svá
mær bergrisa,
ef vissim vit
vætr til hennar. 
10.
Grotte ei kommen
af graafjeld var,
ei den haarde
hald af mulde,
ei bjergtrolds mø
nu malte saa,
hørte trolddom
ei hende til. 
11.
Vér vetr níu
várum leikur
ǫflgar alnar
fyrir jǫrð neðan;
stóðu meyjar
at meginverkum,
fœrðum sjálfar
setberg ór stað. 
11.
Var vi søstre
vintrene ni
neden mulde
mægtige fostret;
tunge tag der
tog de møer,
førte selv vi
det fladbjerg væk. 
12.
Veltum grjóti
of garð risa,
svá at fold fyrir
fór skjalfandi;
svá sløngðum vit
snúðga steini,
hǫfga halli,
at halir tóku. 
12.
Rulled vi stenen
ad risers gaard,
saa skred fore
skjelvende gik;
slengte saa vi
snøgge stenen,
mægtige hald,
at mænd den tog. 
13.
En vit síðan
á Svíþjóðu
framvísar tvær
í folk stigum;
beiddum bjǫrnu
en brutum skjǫldu,
gengum í gengnum
gráserkjat lið. 
13.
Men siden vi
i Svíaland,
fremsynte to,
i fylking skred;
flenged brynjer
og brød skjolde,
gik igjennem
graabrynjet hær. 
14.
Steypðum stilli,
studdum annan,
veittum góðum
Gothormi lið;
vara kyrrseta,
áðr Knúi felli. 
14.
Styrted en styrer,
støtted en anden,
gode Gothorm
gav vor hjelp vi,
kvar vi ei sad,
før „Knue“ faldt. 
15.
Fram heldum því
þau misseri
at vit at kǫppum
kenndar várum;
þar skorðu vit
skǫrpum geirum
blóð ór benjum
ok brand ruðum. 
15.
Hen de halvaar
saa holdt vi frem,
at for kampmod
vi kjendte blev;
med skarpe spyd
spildte vi der
det blod af saar,
sverd gjorde rødt. 
16.
Nú erum komnar
til konungs húsa
miskunnlausar
ok at mani hafðar;
aurr etr iljar,
en ofan kulði,
drǫgum dólgs sjǫtul;
daprt er at Fróða. 
16.
Nu vi er komne
til kongens gaard,
trøstesløse,
i trældom holdt;
grus gnaver fod,
frost foroven,
trekker „tvist-hvil“ —
tungt er hos Frode. 
17.
Hendr skulu hvílask,
hallr standa mun,
malit hefi ek fyr mik,
mitt of létti;
nú muna hǫndum
hvíld vel gefa,
áðr fullmalit
Fróða þykki. 
17.
Hænder skal hvile,
den hald faar staa,
malt jeg for mig har,
for min stund nu.“
„Vist tør hænder
hvil ei undes,
før det Frode
fuldmalt tykkes. 
18.
Hendr skulu hǫndla
harðar trjónur,
vápn valdreyrug;
vaki þú, Fróði!
vaki þú, Fróði,
ef þú hlýða vill
sǫngum okkrum
ok sǫgum fornum. 
18.
Male vi hærferd,
haarde stenger,
blodige vaaben,
vaagn du, Frode!
vaagn du, Frode!
vil du høre
sangene vore
og sagn gamle. 
19.
Eld sé ek brenna
fyrir austan borg,
vígspjǫll vaka,
þat mun viti kallaðr;
mun herr koma
hinig af bragði
ok brenna bœ
fyrir buðlungi. 
19.
Ild jeg ser brende
øst for borgen,
valvarsel vakt,
„varde“ det kaldt er;
hid vil i hast
en hær komme
og brende bo
for Budlungen. 
20.
Munat þú halda
Hleiðrar stóli,
rauðum hringum
né regingrjóti;
tǫkum á mǫndli,
mær, skarpara!
eruma valnar
í valdreyra. 
20.
Lykkes ei holde
Hleidrestolen,
røde ringe
og risekvern;
fastere, mø! vi
fatte om grebet,
ei er vi vamle
ved valens blod.“ 
21.
Mól míns fǫður
mær ramliga,
þvíat hon feigð fira
fjǫlmargra sá;
stukku stórar
steðr frá lúðri,
járni varðar,
mǫlum enn framarr! 
21.
„Djervt min faders
datter malte,
mænd saa hun mange
merkte til døden;
styrted store
stokker fra leiet
saa langt af led —
lad os end male! 
22.
Mǫlum enn framarr!
Mun Yrsu sonr
við Halfdana
hefna Fróða;
sá mun hennar
heitinn verða
burr ok bróðir;
vitum báðar þat." 
22.
End lad os male!
Yrsa’s søn skal
Halvdan’s bloddød
hevne paa Frode;
han til hende
hede vil baade
barn og broder,
begge vi véd det.“ 
23.
Mólu meyjar,
megins kostuðu,
váru ungar
í jǫtunmóði;
skulfu skaptré,
skauzk lúðr ofan,
hraut inn hǫfgi
hallr sundr í tvau. 
23.
Malte de møer,
magten nytted,
var de unge
i jotunharm;
skalv de bjelker,
skred ud leiet,
tvert brast i to
den tunge hald. 
24.
En bergrisa
brúðr orð um kvað:
„Malit hǫfum, Fróði,
senn munum hætta;
hafa fullstaðit
fljóð at meldri.“ 
24.
Men bjergrisers
brud, hun da kvad:
„Malt har vi, Frode!
faar vi saa standse,
nok har de møer
ved maling staaet.“ 
Enhet: Det humanistiske fakultet   Utviklet av: IT-seksjonen ved HF
Go to Wiki Documentation