tān hovāca |
prātar vaḥ prativaktāsmīti |
te ha samitpāṇayaḥ pūrvāhṇe praticakramire |
tān hānupanīyaivaitad uvāca ||

tebhyo ha rājā prāptebhyaḥ pṛthakpṛthagarhāṇyarhaṇāni purohitairbhṛtyaiśca kārayāñcakāra kāritavān | sa hānyedyū rājā prātaḥ sañjihāna uvāca vinayenopagamyaitaddhanaṃ matta upādaddhvamiti | taiḥ pratyākhyāto mayi doṣaṃ paśyanti nūnaṃ yato na pratigṛhṇanti matto dhanamiti manvāna ātmanaḥ sadvṛttatāṃ pratipipādayiṣannāha | na me mama janapade stenaḥ parasvahartā vidyate | na kadaryo ’dātā sati vibhave | na madyapo dvijottamaḥ san | nānāhitāgniḥ śataguḥ | nāvidvānadhikārānurūpam | na svairī paradāreṣu gantā | ata eva svairiṇī kuto duṣṭacāriṇī na sambhavatītyarthaḥ | taiśca na vayaṃ dhanenārdhina ityukta āha-alpaṃ matvaite dhanaṃ na gṛhṇantīti | yakṣyamāṇo vai katibhirahobhirahaṃ he bhagavanto ’smi | tadarthaṃ kḷptaṃ dhanaṃ mayā yāvadekaikasmai yathoktamṛtvije dhanaṃ dāsyāmi tāvatpratyekaṃ bhagavadbhyo ’pi dāsyāmi | vasantu bhagavantaḥ paśyantu ca mama yāgamityuktāste hocuḥ | yena haivārthena prayojanena yaṃ prati caredgacchetpuruṣastaṃ haivārthaṃ vadet | idameva prayojanamāgamanasyetyayaṃ nyāyaḥ satām | vayaṃ vaiśvānarajñānārthinaḥ | ātmānamevemaṃ vaiśvānaraṃ saṃpratyadhyeṣi samyagjānāsi | atastameva no ’smabhyaṃ brūhītyuktastānhovāca | prātarvo yuṣmabhyaṃ prativaktāsmi prativākyaṃ dātāsmītyuktāste ha rājño ’bhiprāyajñāḥ samitpāṇayaḥ samidbhārahastā aparedyuḥ pūrvāhne rājānaṃ praticakramire gatavantaḥ | yata evaṃ mahāśālā mahāśrotriyā brāhmaṇāḥ santo mahāśālatvādyabhimānaṃ hitvā samidbhārahastā jātito hīnaṃ rājānaṃ vidyārthino vinayenopajagmuḥ | tathānyairvidyopāditsubhirbhavitavyam | tebhyaścādādvidyāmanupanīyaivopanayanamakṛtvaiva tān | yathā yogyebhyo vidyāmadāttathānyenāpi vidyā dātavyetyākhyāyikārthaḥ | etadvaiśvānaravijñānamuvāceti vakṣyamāṇena sambandhaḥ || 5-7 || iti cchāndogyopaniṣadi pañcamādhyāyasyaikādaśaḥ khaṇḍaḥ