tān hovāca -- brāhmaṇā bhagavanto yo vo brahmiṣṭhaḥ sa etā gā udajatām iti | te ha brāhmaṇā na dadhṛṣuḥ | atha ha yājñavalkyaḥ svam eva brahmacāriṇam uvāca -- etāḥ saumyodaja sāmaśravā3 iti | tā hodācakāra | te ha brāhmaṇāś cukrudhuḥ: -- kathaṃ nu no brahmiṣṭho bruvīteti | atha ha janakasya vaidehasya hotāśvalo babhūva | sa hainaṃ papraccha -- tvaṃ nu khalu no yājñavalkya brahmiṣṭho 'sī3 iti | sa hovāca -- namo vayaṃ brahmiṣṭhāya kurmo gokāmā eva vayaṃ sma iti | taṃ ha tata eva praṣṭuṃ dadhre hotāśvalaḥ ||
2. And Ganaka spoke to them: 'Ye venerable Brâhmanas, he who among you is the wisest, let him drive away these cows.' Then those Brâhmanas durst not, but Yâgñavalkya said to his pupil: 'Drive them away, my dear.' He replied: 'O glory of the Sâman 3' and drove them away. The Brâhmanas became angry and said: 'How could he call himself the wisest among us?' Now there was Asvala, the Hotri priest of Ganaka Vaideha. He asked him: 'Are you indeed the wisest among us, O Yâgñavalkya?' He replied: 'I bow before the wisest (the best knower of Brahman), but I wish indeed to have these cows.' Then Asvala, the Hotri priest, undertook to question him.
gā evamavarudhya brāhmaṇāṃstānhovāca | he brāhmaṇā bhagavanta ityāmantratha yo vo yuṣmākaṃ brahmiṣṭhaḥ sarve yūyaṃ brahmāṇo 'tiśayena yuṣmākaṃ brahmā yaḥ sa etā gā udajatāmutkālayatu svagṛhaṃ prati | te ha brāhmaṇā na dadhṛṣuḥ ha kilaivamuktā brāhmaṇā brahmiṣṭhatāmātmanaḥ pratijñātuṃ na dadhṛpurna pragalbhāḥ saṃvṛttāḥ | apragalbhabhūteṣu brāhmaṇeṣvatha ha yājñavalkyaḥ svamātmīyameva brahmacāriṇamantevāsinamuvāca- etā gā he somyodajodgamayāsmadgṛhān prati, he sāmaśravaḥ- sāmavidhiṃ hi śṛṇotyator'yāccaturvedo yājñavalkyaḥ | tā gā hodācakārotkālitavānācāryagṛhaṃ prati | yājñavalkyena brahmiṣṭhapaṇasvīkaraṇena ātmano brahmiṣṭhatā pratijñātā, iti te ha cukrudhuḥ kruddhavanto brāhmaṇāḥ | teṣāṃ krodhābhiprāyamācaṣṭe- kathaṃ no 'smākaṃ ekaikapradhānānāṃ brahmiṣṭho 'smīti bruvīteti | atha haivaṃ kruddheṣu brāhmaṇeṣu janakasya yajamānasya hotā ṛtvigaśvalo nāma babhūva āsīt | sa enaṃ yājñavalkyam, brahmiṣṭhābhimānī rājāśrayatvāccadhṛṣṭaḥ, yājñavalkyaṃ papraccha pṛṣṭavān |
katham? tvaṃ nu khalu no yājñavalkya brahmiṣṭho 'sī 3 iti |
plutirbhartsanārthā |
sa hovāca yājñavalkyaḥ- namaskarmo vayaṃ brahmiṣṭhāya, idānīṃ gokāmāḥ smo vayamiti |
taṃ brahmiṣṭhapratijñaṃ santaṃ tata eva brahmiṣṭhapaṇasvīkaraṇāt praṣṭuṃ dadhre dhṛtavān mano hotā aśvalaḥ || 2 ||
Bṛhad san, ca. B.C. 600, Adhyāya, Brāhmaṇa, verse 3,1.2;
Bṛhad-DSh, 1657, p.;
Bṛhad-Anq-Dup, 1801-02, p.;
Bṛhad-Mül, 1879-84;
Bṛhad-Śaṃ, 8th c. A.D.;
Permanent link http://www2.hf.uio.no/common/apps/permlink/permlink.php?app=polyglotta&context=record&uid=24a0b523-9200-11ee-937a-005056a97067