You are here: BP HOME > MI > Brand > fulltext
Brand

Choose languages

Choose images, etc.

Choose languages
Choose display
  • Enable images
  • Enable footnotes
    • Show all footnotes
    • Minimize footnotes
Search-help
Choose specific texts..
    Click to Expand/Collapse Option Complete text
Click to Expand/Collapse OptionTitle
Click to Expand/Collapse OptionDramatis personæ
Click to Expand/Collapse OptionStage
Click to Expand/Collapse OptionACT I
Click to Expand/Collapse OptionACT II
Click to Expand/Collapse OptionACT III
Click to Expand/Collapse OptionACT IV
Click to Expand/Collapse OptionACT V
FEMTE AKT
(Halvandet år senere. Den nye kirke står fuldfærdig og smykket til indvielsen. Elven rinder tæt forbi. Det er tidlig tåget morgen.)
 
(Klokkeren er ifærd med at hænge kranse op udenfor kirken; lidt efter kommer skolemesteren.) 
ACT FIFTH
A year and a half later. The new Church stands complete, and adorned for consecration. The river runs close beside it. A misty morning, early.
 
The SEXTON is busy hanging garlands outside the Church; shortly after comes the SCHOOLMASTER. 
FÜNFTER AKT
(ANDERTHALB JAHRE SPÄTER. DIE NEUE KIRCHE STEHT VOLLSTÄNDIG FERTIG UND ZUR EINWEIHUNG GESCHMÜCKT. DER BACH RINNT DICHT VORBEI. ES IST FRÜHER NEBLIGER MORGEN.)
 
(Der KÜSTER ist dabei, vor der Kirche Kränze aufzuhängen; bald darauf kommt der SCHULMEISTER hinzu.) 
SKOLEMESTEREN.
Se, alt på pletten? 
THE SCHOOLMASTER.
At work already? 
DER SCHULMEISTER.
Schau’, schau’, schon auf? 
KLOKKEREN.
Det kan trænges.
Tag hånd i med; her løv skal hænges
fra stav til stav som hegn for toget. 
THE SEXTON.
None too soon.
Lcnd me a hand; I must festoon
The path, to keep the march in trim. 
DER KÜSTER.
Tut not genug!
Helft mit! Hier zwischen diese Stangen
Soll Laub als Gasse für den Zug. 
SKOLEMESTEREN.
Ved prestegården rejses noget,
som slutter med en åbning rund – 
THE SCHOOLMASTER.
Before the Manse I see ascending
Something that rears a rounded rim— 
DER SCHULMEISTER.
Beim Pfarrhaus wird was aufgehangen, –
Das schließt mit einem runden Rahmen – 
KLOKKEREN.
Ja-visst, ja-visst! 
THE SEXTON.
Ay, surely, surely! 
DER KÜSTER.
Ei wohl, ei wohl! 
SKOLEMESTEREN.
Hvad skal det være? 
THE SCHOOLMASTER.
What is pending? 
DER SCHULMEISTER.
Zu welchem End’? 
KLOKKEREN.
Et såkaldt skilt til prestens ære,
med prestens navn på gylden grund. 
THE SEXTON.
Why, it is what they call a shield
With Parson’s name in a gold field. 
DER KÜSTER.
Ein Ehrenschild, wie man es nennt,
Soll da hinein, mit seinem Namen. 
SKOLEMESTEREN.
Jo, der blir stas idag i sognet!
Helt langvejs fra de strømmer hid;
af sejl er fjorden næsten hvid. 
THE SCHOOLMASTER.
To-day the valley’s in high feather.
From far and wide they’re flocking hither,
The fjord with sails isagleam. 
DER SCHULMEISTER.
Ja, heut wird’s bunt in der Gemeine!
Sie kommen aus dem ganzen Kreis;
Von Segeln ist der Fjord schier weiß. 
KLOKKEREN.
Ja, nu er menigheden vågnet;
i prestens salig formands tid
der spurgtes aldrig splid og strid;
da sov man selv, da sov ens næste; –
jeg véd ej, hvad der er det bedste. 
THE SEXTON.
Yes; they’ve awaken’d from their dream.
In the late Pastor’s day, no breast
With bitterness and strife was cumber’d,
Each slumber’d as his neighbour slumber’d,
-I’m not quite certain which is best. 
DER KÜSTER.
Ja, jetzt sprang alles auf die Beine;
Zu seines sel’gen Vorfahrs Zeit
War Fried’ und Eintracht weit und breit;
Da schlief man selbst, da schlief der Nachbar; –
Ich weiß nicht, was da mehr mitmachbar. 
SKOLEMESTEREN.
Liv, klokker, liv! 
THE SCHOOLMASTER.
Life, Sexton, life! 
DER SCHULMEISTER.
Das Leben, Freund, das Leben! 
KLOKKEREN.
Men jeg og I
går urørt livelsen forbi;
hvad kan det komme af? 
THE SEXTON.
Yet you and I
Pass this “life” unregarding by; How comes it? 
DER KÜSTER.
Gut!
Doch uns versehrt es nicht das Blut;
Wie kommt das wohl? 
SKOLEMESTEREN.
Fordi
vi virked, til de andre sov;
og da de vågned, sovned vi, –
thi da var ej for os behov. 
THE SCHOOLMASTER.
Why, before, the folk
Sluniher’d, and nowise toil’d, as we did;
We fell asleep when they awoke,
Because we were no longer needed. 
DER SCHULMEISTER.
Weil ich und Ihr
Uns plagten, bis der Nachbar schlief; –
Nun, da er wach ward, schlafen wir; –
Denn niemand wünscht uns mehr aktiv. 
KLOKKEREN.
Men dog I sagde, liv var bedst? 
THE SEXTON.
But yet you said that life was best? 
DER KÜSTER.
Doch leben hätte mehr Verstand? 
SKOLEMESTEREN.
Det samme siger provst og prest;
jeg selv ej siger andet heller, –
men, vel at mærke, når det gælder
den hele store folkets rest.
Dog vi to har en anden lov,
end den, som læses rundt i lierne;
vi er distriktets embedsmænd;
se, vi skal holde stramt igen,
skal skøtte kirketugt og videnskaber,
og ej befatte os med lidenskaber, –
kort sagt, stå udenfor partierne. 
THE SCHOOLMASTER.
By Dean and deacon that’s profess’d.
And I too say so, like the rest,—
Provided, mind, the “life” in view
Is that of the great Residue.
But we two serve another law
Than that which holds the mass in awe;
Set by the State to guard and guide,—
Look, w e must stand against the tide,
Cherish the Church and Education,
And keep aloof from agitation.
Briefly, in nothing take a side. 
DER SCHULMEISTER.
So sagt Herr Propst und Pfarrer Brand;
Ich selber sage ganz das gleiche, –
Doch, wohl zu merken, damit reiche
Ich nur der großen Zahl die Hand.
Uns aber gilt ein Hirtenbrief,
Der nicht wie Sonn’ und Mond zu sehen; –
Die wir hier als Beamte schalten,
Wir müssen stramm dawider halten,
Ein Hort der Kirchenzucht und Wissenschaft sein,
Zur Leidenschaft stets zu gewissenhaft sein,
Kurz, über den Parteien stehen. 
KLOKKEREN.
Men presten selv står midt i sagen. 
THE SEXTON.
But Parson’s in it, heart and soul. 
DER KÜSTER.
Jedoch der Pfarrer steht nicht drüber. 
SKOLEMESTEREN.
Det er just det, han ikke burde.
Jeg véd, hans foresattes kreds
er med hans gerning utilfreds,
og dersom de for folket turde,
de havde længst alt vendt ham bagen.
Men han er fin; han lugter lunten;
han véd nok hvad, som binder bundten.
Han bygger kirken. Alle smøres
med blindhed her, når noget gøres.
Hvad der blir gjort, det rager ingen;
at der blir gjort, – se, det er tingen; –
vi allesammen, flok og førere,
kan kaldes for en slægt af gørere. 
THE SCHOOLMASTER.
And just in that forgets his role.
His own superiors, well I know,
Look with displeasure on his action,
And, dared they but offend his faction,
Had thrown him over long ago.
But he is fine; he smells a rat;
He’s got a recipe for that.
He builds the Church. Here you may glue
All eyes up, if you will but d o .
What’s done none has a thought to spare for;
The doing of it’s all they care for.
So they who follow, and we who lead,
All equally are men of deed. 
DER SCHULMEISTER.
Das ist just eben, was er sollte.
Wißt, seine Vorgesetzten sind
Zu seinem Tun durchaus nicht blind;
Und wenn ihn nicht das Volk so wollte, –
Längst hätt’ er seinen Abschiedsstüber.
Doch er ist fein, er riecht den Pfeffer,
Er kennt die Welt und seine Treffer.
Er baut die Kirche. Jeder Zahn wird
Hier stumpf, sobald nur was getan wird.
Was da getan wird, wenig wiegt es;
Daß was getan wird, – seht, da liegt es!
Wir heißen sicher einmal Spätern
Ein einziges Geschlecht von Tätern. 
KLOKKEREN.
I har jo været storthingsmand,
så I må kende folk og land;
men en, som rejste gennem sognet
kort efter at man her var vågnet,
har sagt, at fordum var vi sovere,
så vaktes vi – og blev til lovere. 
THE SEXTON.
Well, you have sat in the great Thing,
And ought to know the Land and Folk;
But one who travell’d through the glen
A little after we awoke
Said, we’d been sleeping folks till then,
But, having waked,-were promising. 
DER KÜSTER.
Ja, Ihr, die Ihr im Reichstag wart,
Ihr kennt das Volk und seine Art.
Doch einer, der durchs Kirchspiel reiste,
Just als es wach ward, kurzum, preiste,
Wir wär’n aus Schläfern, hier im Norden,
Ein Volk nun von – Gelobern worden. 
SKOLEMESTEREN.
Ja, lovende er dette folk, –
et folk, som lover såre meget, –
et folk, som er i kort tid steget,
så hvermand snart er løftets tolk. 
THE SCHOOLMASTER.
Yes; we’re a promising folk, of course,—
And mighty promises we’re giving,—
So fast we stride, we’ll soon be living
Elucidations of their force. 
DER SCHULMEISTER.
Ja, das Geloben liebt’s und übt’s,
Dies Volk, ein Volk, gelobend baß,
Ein Volk, so rasch entwickelt, daß
Bald Jeder Dolmetsch des Gelübd’s. 
KLOKKEREN.
På et jeg tidt har spekuleret;
hør, sig mig, I, som har studeret, –
hvad er et såkaldt folkeløfte? 
THE SEXTON.
One thing I’ve ponder’d many a day;
You’ve studied,-what do folks intend
By that same “People’s Promise,” pray? 
DER KÜSTER.
Um Euch studierten Mann zu fragen, –
Was ist – mein Grübeln zu belehren –
Ein Volksgelübde, sozusagen? 
SKOLEMESTEREN.
Et folkeløfte, kære klokker?
Det blev vidtløftigt her at drøfte;
men det er noget, alle flokker
sig om i kraft af en idé;
det noget stort er, som skal ske –
i folkets fremtid notabene. 
THE SCHOOLMASTER.
A People’s Promise, my good friend?
That were a long investigation;
But ’tis a thing that is pursued
By force of sheer anticipation;
A grand Idea they must make good
In f u t u r e, be it understood. 
DER SCHULMEISTER.
Ein Volksgelübd’? Schwer zu erklären,
Wie leicht, als seiend zu bescheinigen.
Das ist was, drin sich alle einigen
Kraft einer einigen Idee;
Das Volk will, daß ein Werk gescheh’ –
In seiner Zukunft notabene. 
KLOKKEREN.
Så tak, nu skønner jeg det ene;
men der er én ting til, jeg må
i hastighed få rede på. 
THE SEXTON.
Thanks; I see that at any rate;
But there’s another point I’d fain
Beg of you briefly to explain. 
DER KÜSTER.
So; schön; das leuchtet mir nun ein;
Hingegen ist mir noch nicht klar –
Ich meine, – ja, – um welches Jahr – 
SKOLEMESTEREN.
Tal frit. 
THE SCHOOLMASTER.
Speak freely. 
DER SCHULMEISTER.
Sprecht ruhig aus! 
KLOKKEREN.
Sig mig, hvad årstal kommer
den tid, som kaldes fremtid? 
THE SEXTON.
Tell me, at what date
Comes, what is call’d the future? 
DER KÜSTER.
Wann bricht nun jene
Zeit, die man Zukunft nennt, herein? 
SKOLEMESTEREN.
Ej!
Den kommer aldrig! 
THE SCHOOLMASTER.
Why.
It never does come! 
DER SCHULMEISTER.
Die Zeit kommt niemals! 
KLOKKEREN.
Aldrig! 
THE SEXTON.
Never? 
DER KÜSTER.
Niemals? 
SKOLEMESTEREN.
Nej,
det er naturligt i sin orden;
thi når den kommer, er den vorden
til nutid, – er ej fremtid mer. 
THE SCHOOLMASTER.
No,
And only follows Nature so.
For when it comes, you see, ’tis grown
The Present, and the Future’s flown. 
DER SCHULMEISTER.
Nein!
Und das ist ganz in seiner Art;
Denn kommt sie, ist sie Gegenwart
Geworden, – ist nicht Zukunft mehr. 
KLOKKEREN.
Ja, det er rigtigt, som jeg ser;
om den ting kan ej ordstrid voldes.
Men når skal så et løfte holdes? 
THE SEXTON.
Why, yes, to that there’s no reply;
That logic one must needs accept.
But-when then is the promise kept? 
DER KÜSTER.
Hm, das begreift sich nicht zu schwer;
Nur darin fehlt mir noch die Klarheit: –
Wann wird dann solch ein Volksschwur Wahrheit? 
SKOLEMESTEREN.
Nu har jeg jo fornylig sagt,
et løfte er en fremtidspagt;
i fremtid skal det holdes. 
THE SCHOOLMASTER.
A Promise is a future-dated
Pact, as I have already stated;
’Tis kept in Future. 
DER SCHULMEISTER.
Ich hab’ Euch doch gesagt: solch Schwur
Bezieht sich auf die Zukunft nur;
Nun also: in der Zukunft! 
KLOKKEREN.
Ja, –
men sig, når kommer fremtid da? 
THE SEXTON.
That is clear.
When will the Future, though, be here! 
DER KÜSTER.
Ja, –
Doch sagt, wann ist die Zukunft da? 
SKOLEMESTEREN
(sagte).
Det er en klokker!
(højt.)
Kære ven,
skal nu jeg rippe op igen,
at fremtid kan umuligt komme;
thi når den kommer, er den omme. 
THE SCHOOLMASTER.
[Aside.]
You blessed Sexton!
[Aloud.]
Worthy friend,
Must I the argument recall?
The Future cannot come at all,
Because its coming is its end. 
DER SCHULMEISTER
(leise.)
Das ist ein Küster!
(Laut.)
Liebster Mann,
Soll ich’s aufackern wiederum, –
Daß Zukunft niemals da sein kann;
Denn wenn sie da ist, ist sie um! 
KLOKKEREN.
Tak! 
THE SEXTON.
Thank you. 
DER KÜSTER.
Hm! 
SKOLEMESTEREN.
Bag om alle tings begreb
der noget står, som ligner kneb,
men som er ganske ligefrem, –
at sige da for alle dem,
der tælle kan til mer end fem,
At love er tilsidst at lyve,
skønt loveren er lige ærlig;
al holden kaldtes før besværlig,
men den kan kaldes rent umulig,
hvis i logiken man er duelig. –
Nå, lad så løftefuglen flyve.
Hør, sig mig –? 
THE SCHOOLMASTER.
In all conceptions lies
Something that looks like artifice,
But yet is quite direct and plain,—
That is to say, for any brain
Able to reckon up to ten.
To make a promise means, at last,
To break it,-spite of best intent;
Truth to one’s word has always pass ’d
For hard; but you may just as well
Prove it purely impossible,—
If you’ve an eye for argument.—
There, let this Promise-question be!
Come tell me—! 
DER SCHULMEISTER.
Hinter jedes Dings Begriff
Verbirgt sich eine Art von Kniff.
Jedoch es ist kein Kniff dabei,
Das heißt, für männiglich, – so sei
Bemerkt, – so weiter zählt als drei.
Gelübde heißt im Grund Gelüge,
Sei gleich, wer’s ablegt, völlig ehrlich;
Bislang galt Halten für beschwerlich, –
Doch mag’s dreist gelten für undenkbar, –
Sofern man ist von Logik lenkbar.
Doch lassen wir die hohen Flüge.
Hört, sagt mir –? 
KLOKKEREN.
Hys? 
THE SEXTON.
Hist! 
DER KÜSTER.
Pst! 
SKOLEMESTEREN.
Hvad er det? 
THE SCHOOLMASTER.
What is it? 
DER SCHULMEISTER.
Was ist das? 
KLOKKEREN.
Stille! 
THE SEXTON.
Hark! 
DER KÜSTER.
Still! 
SKOLEMESTEREN.
Min tro, jeg hører nogen spille
på orgelværket. 
THE SCHOOLMASTER.
I hear the organ play! 
DER SCHULMEISTER.
Es spielt, wie mich bedünken will,
Wer auf der Orgel. 
KLOKKEREN.
Det er ham. 
THE SEXTON.
’Tis he. 
DER KÜSTER.
Das ist er. 
SKOLEMESTEREN.
Hvad? Presten? 
THE SCHOOLMASTER.
The Pastor? 
DER SCHULMEISTER.
Der Pfarrer? 
KLOKKEREN.
Netop. 
THE SEXTON.
Even so. 
DER KÜSTER.
Freilich. 
SKOLEMESTEREN.
Få mig skam, –
så har han været tidligt ude! 
THE SCHOOLMASTER.
Save the mark
But he is out betimes! 
DER SCHULMEISTER.
Hol’ mich der –!
Was den so früh schon hergeführt hat! 
KLOKKEREN.
Knapt tror jeg han i denne nat
har krammet prestesengens pude. 
THE SEXTON.
I guess
He stirr’d no pillow yesternight. 
DER KÜSTER.
Ich glaube kaum, daß er die Nacht
Sein geistlich Bett auch nur berührt hat. 
SKOLEMESTEREN.
Hvad! 
THE SCHOOLMASTER.
What do you say? 
DER SCHULMEISTER.
So! 
KLOKKEREN.
Det er aldrig rigtig fat.
Han gnages af en lønlig tand
alt siden han blev enkemand;
han gemmer sorgen, det er visst!
men ud den bryder her og hist;
det er som om hans hjerte var
et overfyldt og utæt kar; –
så spiller han. Hør, hver en tone
er som han græd for barn og kone. 
THE SEXTON.
All is not right.
He’s felt the pang of loneliness
Since first his widowhood began.
He hides his sorrow all he can;
But, whiles, it may not be controll’d;
His heart’s a jar that will not hold,
And overflows by base and brim;—
So then he plays. ’Tis like a wild
Weeping for buried wife and child. 
DER KÜSTER.
Ja, das geht noch schlimm, gebt acht!
Man merkt, wie’s heimlich an ihm frißt,
Seitdem er nun verwitwet ist.
Wohl wahr; er sagt Euch nie ein Wort!
Doch bricht’s hervor, bald hier, bald dort.
Da spielt er. Hört nur, hört! Man meint,
Daß er um Frau und Söhnchen weint. 
SKOLEMESTEREN.
Det er, som om de taltes ved – 
THE SCHOOLMASTER.
It is as if they talk’d with him— 
DER SCHULMEISTER.
Schier daß man Stimmen unterscheidet – 
KLOKKEREN.
Som en der trøsted, en der led – 
THE SEXTON.
As if o n e suffer’d, o n e consoled 
DER KÜSTER.
Und eine tröstet, eine leidet – 
SKOLEMESTEREN.
Hm, – den der turde blive rørt! 
THE SCHOOLMASTER.
Hm-if one dared to be affected! 
DER SCHULMEISTER.
Ging’s an, ich würde gleich gerührt! 
KLOKKEREN.
Ja, den, som ej var embedsmand! 
THE SEXTON.
Ah,-if one did not serve the State! 
DER KÜSTER.
Ja, wenn man nicht Beamter wär’! 
SKOLEMESTEREN.
Ja, den, som ej var klemt og snørt
af alslags hensyn til sin stand! 
THE SCHOOLMASTER.
Ah,-if one bore no leaden weight Of forms that have to be respected! 
DER SCHULMEISTER.
Und eingezwängt und eingeschnürt
Von Rücksicht auf die Standesehr’! 
KLOKKEREN.
Ja, den, som turde give pokker
og fanden både pen og bog! 
THE SEXTON.
Alf,-if one dared toss tape and seal
And ledger to the deuce for ever! 
DER KÜSTER.
Ja, bliese gleich des Satans Nüster
Auf all den Bücherlug und –trug! 
SKOLEMESTEREN.
Og den, som slap at være klog;
og den som turde føle, klokker! 
THE SCHOOLMASTER.
And leave off striving to he clever;
And, Sexton, if one dared to f e e l! 
DER SCHULMEISTER.
Und wär’ man nicht so suppenklug;
Und dürft’ man einmal fühlen, Küster! 
KLOKKEREN.
Ven, ingen ser os, – lad os føle! 
THE SEXTON.
No one is near,-let’s feel, my friend! 
DER KÜSTER.
Freund, niemand sieht uns, – laßt uns fühlen! 
Go to Wiki Documentation
Enhet: Det humanistiske fakultet   Utviklet av: IT-seksjonen ved HF
Login