Bibliotheca Polyglotta

Boethius: De Consolatione Philosophiae

Complete text

Title

Preface

Book I: THE SORROWS OF BOETHIUS

Book II: THE VANITY OF FORTUNE’S GIFTS

Book III: TRUE HAPPINESS AND FALSE

Book IV: GOOD AND ILL FORTUNE

Book V: FREE WILL AND GOD’S FOREKNOWLEDGE

Back to library

38. MERITO MIRA UIDERI . QUORUM RATIO NESCITUR.

Si quis Arcturi sidera nescit
Propinqua summo cardine labi,

Si quis nescit sydera arcturi . i. stellam quę dicitur arcturus . labi propinqua summo cardine. Et si quis nescit . cur legat . i. sequatur bootes tardus . i. tardus ad occasum plaustra . mergatque seras equore flammas . cum nimis celeres explicet ortus . stupebit legem ętheris alti.
So-uuér arcturum neuuéiz stân hára-uuíder dén nórd-kíbel . des hímeles . únde zíu signum bootis an démo arcturus stât . lángséimo fólgee demo uuágene . únde trâgo ze sédele gánge . únde áber spûotigo ûfkánge . tér uuúnderôt síh nôte . uuîo iz síh sô gezíhe . dâr óbe úns in hímele. Uuánda der nórd-kíbel íst óbe érdo . álso der súnt-kíbel íst únder érdo . bedíu negânt tíu zéichen nîeht in sédel . díu náhôst ímo suéibônt . álso arcti tûont . tîe die líute héizent uuágen. Tíu éteuuáz férrôr stânt . álso bootes tûot . tíu gâng ze éinero uuîlo in sédel . sô . dáz siu lúzzela fárt tûên únder érdo . uuíder díu siu tûont óbe érdo. Tér dés nîeht neuuéiz . tér mág síh is uuúnderôn. Duę arcti . dáz sínt duę ursę . ęlix únde cynosura. Elix Héizet tiu mêra . an déro síhet man septem stellas claras . tîe septentrio héizent. Téro fólgêt bootes . uuánda er hínder íro gât . únde so-uuára si bechêret íro posteriora . dâr síhet man bootem.

Se aucuns ne scet que celle estoille que on apele Arctur est tournee par le souverain cardinal prochaine a lui – c’est au hault pol du firmament –

Cur legat tardus plaustra Bootes
Mergatque seras aequore flammas,

et ne scet pour quoy Bootes maine tardis ses chars et pour quoy il plunge ses flambez tardives en la mer,

Cum nimis celeres explicet ortus,
Legem stupebit aetheris alti.

comme il face ses nessemens trop isneaus, il se merveillera de la lai et de l’establissement du hault flrmament.

Palleant plenae cornua lunae
Infecta metis noctis opacae

Cur palleant cornua plenę lunę . infecta . i. caligata . metis noctis opacę . i. nocturnis itineribus . et cur confusa . i. obscurata phoebe detegat astra . s. deficiendo . quę texerat fulgenti ore.
Mág ín óuh uuúnder sîn zíu fóllêr mâno . dánne eclypsis lunę in mítta náht uuírt . álles káhes petúncheltêr . die mínneren stérnen skînen lâze . dîe ér fóre dáhta . únz er gláto skînen mûosa. Táz íst óffen . dáz ter mâno fóne ímo sélbemo lîeht nehábet . únde ín diu súnna ána-skînendo lîehten getûot . únde er îo in férte íst fóne dero súnnûn . álde zûo dero súnnûn. Fóne díu geskíhet . tánne er in plenilunio sô gegât . táz er dero súnnûn réhto inchît . ánderhálb tes hímeles . únde diu érda únder ín zuískên íst . táz ímo an déro stéte gebrístet sînes lîehtes . únz ér áber fúrder gerúcchet . târ ín diu súnna ána-skînen mág. Tér brésto héizet eclypsis lunę.

Et comme les cornes de la lune plaine empalissent troublees et entaintez par les bonnes et par les ombrez de la nuit oscure,

Quaeque fulgenti texerat ore
Confusa Phoebe detegat astra,

et comme la lune confuse et oscure desqueuvre les estoilles qu’elle avait couvertez par son cler visage,

Commouet gentes publicus error
Lassantque crebris pulsibus aera.

Commouet gentes publicus error . i. communis error.
Sô erchóment síh tie líute . dés sie álle dánne sínt írre. Íst sie uuúnder uuáz iz méine.
Lassantque aera crebis pulsibus . i. interrogationibus.
Únde dánne frâgênt sie is îo . únz ten hímel sélben . mág íro frâgennes erdrîezen.

erreur commune en esmeut les gens, li Coribant en font sonner leurs tabours et lassent leurs cymbalez d’arein de cos espès.

Nemo miratur flamina Cori
Litus frementi tundere fluctu

Nemo miratur flamina chori . tundere litus frementi fluctu.
Áber dára-gágene neíst tés nîomannen uuúnder . sô der uuínt uuáhet . táz tiu uuélla án den stád sláhet.

Nulz horns ne se merveille quant li souffles du vent que on apele Chorus batent le rivage de la mer par flot fremissant,

Nec niuis duram frigore molem
Feruente Phoebi soluier aestu.

Nec molem niuis duram frigore . soluier feruente ęstu phoebi.
Nóh taz îs smélzen . fóne dero súnnûn héizi. Zíu íst táz ?

ne quant la pesanteur de la neif endurcie par froit est remise et dissolue par Fardant chaleur du soleil,

Hic enim causas cernere promptum est,
Illic latentes pectora turbant.

Hic enim promptum est cernere causas.
Uuánda díse causę sémfte sínt ze bechénnenne.
Illic latentes . s. causę . turbant pectora.
Áber díse causę sínt únsémfte ze bechénnenne . uuánda sie síh pérgent.

car ici voit on prestement les causez. Mais la, les causez repostez troublent les pis des hommes.

Cuncta quae rara prouehit aetas
Stupetque subitis mobile uulgus,

Cuncta quę prouehit rara ętas.
Ál dáz sélgen geskíhet.
Et stupet subitis mobile uulgus.
Únde dés síh taz smála líut erchúmet . sô iz káhes keskíhet.

Li mouvablez peuples s’esbahist et se merveille de toutez les ehosez qui aviennent tardivez et soudaines en nostre aage.

Cedat inscitiae nubilus error,
Cessent profecto mira uideri.”

Cędat inscitię . i. si cędat inscitię nubilis error.
Uuérdent sie dés erríhtet.
Cessant profecto mira uideri.
Sô uuírdet dâr uuúnderônnes énde.

Ita est inquam. Íst álso chád íh.

Mais se la trouble erreur de nostre ignorance se departist de nous, si que nous seussons les causez pour quoy tiex chosez aviennent, certainement nous ne verrions jamés merveilles avenir.

Permanent link

http://www2.hf.uio.no/common/apps/permlink/permlink.php?app=polyglotta&context=ctext&uid=0b94de7e-1c9b-11e2-b349-001cc4ddf0f4

Choose languages

Choose images, etc.

Choose languages

Choose display