You are here: BP HOME > CM > Old Persian-Elamite-Akkadian: Darius Behistun Inscription > fulltext
Old Persian-Elamite-Akkadian: Darius Behistun Inscription

Choose languages

Choose images, etc.

Choose languages
Choose display
  • Enable images
  • Enable footnotes
    • Show all footnotes
    • Minimize footnotes
Search-help
Choose specific texts..
    Click to Expand/Collapse Option Complete text
Click to Expand/Collapse OptionColumn I
Click to Expand/Collapse OptionColumn II
Click to Expand/Collapse OptionColumn III
Click to Expand/Collapse OptionColumn IV
Click to Expand/Collapse OptionColumn V
DARIUS INSCRIPTION AT BEHISTUN. COLUMN I 
Column 1 
No Elamite 
 
No Akkadian 
1.1-3: adam Dārayavauš xšāyaθiya vazạrka xšāyaθiya xšāyaθiyānām xšāyaθiya Pārsaiy xšāyaθiya dahạyūnām Vištāspahạyā puça Ạršāmahạyā napā Haxāmanišiya 
I (am) Darius the great King, the King of kings, the King in Persia, the King of countries, the son of Hystaspes, the grandson of Arsames, an Achaemenian. 
1. dišu2 dišda-ri-ia-ma-u-iš dišLUGAL ir-ša2-ir-ra dišLUGAL dišLUGAL-ip-in-na dišLUGAL par2-šipx(Eš)-ik-ka4 dišLUGAL dišda-a-u2-iš#-pe3-na dišmi-iš-da-aš2-ba ša2-ak-ri dišir-ša2-ma dišru-uh-hu-ša2-ak-ri dišha-ka4-man-nu-ši-ia 
I (am) Darius, the great king, king of kings, king in Persia, king of nations, Hystaspes’ son, Arsames’ grandson, an Achaemenid. 
(1) [a-na-ku dišda-ri-ia-muš LUGAL GAL-u2 LUGAL KUR-KUR] A-šu2 ša2 dišuš-ta-as-pi a-ha-ma-ni-iš-ši-i' LUGAL-LUGAL-MEŠ lu2par-sa-a-a LUGAL kurpar-su 
1.3-6: θātiy Dārayavauš xšāyaθiya manā pitā Vištāspa Vištāspahạyā pitā Ạršāma Aršāmahạyā pitā Ariyāramna Ariyāramnahạyā pitā Cišpiš Cišpaiš pitā Haxāmaniš 
Darius the King says: My father (was) Hystaspes; the father of Hystaspes (was) Arsames: the father of Arsames (was) Ariaramnes; the father of Ariaramnes (was) Teispes; the father of Teispes (was) Achaemenes. 
2. a-ak dišda-ri-ia-ma-u-iš dišLUGAL na-an-ri dišu2 dišat-ta2-ta2 dišmi-iš-da-aš2-ba a-ak dišmi-iš-da-aš2-ba dišat-te-ri dišir-ša2-u2-ma a-[ak] dišir-ša2-u2-ma dišat-te-ri dišhar-ri-ia-ra-um-na a-ak dišhar-ri-ia-ra-um-na dišat-te-ri dišzi2-iš-pi-iš a-ak dišzi2-[iš-pi]-iš [diš]at-te-ri dišha ak-ka4-man-nu-iš 
And Darius the king says: My father (was) Hystaspes, and Hystaspes’ father (was) Arsames, and Arsames’ father (was) Ariaramnes, and Ariaramnes’ father (was) Teispes, and Teispes’ father (was) Achaemenes. 
dišda-ri-ia-muš LUGAL ki-a-am i-qab-bi at-tu-u-a AD-u-a dišuš-ta-as-pi AD ša2 dišuš-ta-as-pi (2) dišar-ša2-am-ma-a' AD ša2 dišar-ša2-am-ma-a' dišar-ia-ra-am-na-a' AD ša2 dišar-ia-ra-am-na-a' dišši-iš-pi-iš AD ša2 dišši-iš-pi-iš diša-ha-ma-ni-iš-i' 
1.6-8: θātiy Dārayavauš xšāyaθiya avahạyarādiy vayam Haxāmanišiyā θahạyāmahạy hacā paruviyata āmātā amahạy hacā paruviyata hayā amāxam taumā xšāyaθiyā āha 
Darius the King says: On that account we are spoken of as Achaemenians. From long past we are noble; from long past our family were kings. 
3. a-ak dišda-ri-ia-ma-u-iš dišLUGAL na-an-ri hu-uh-pe3 in-tuk-ki-me dišnu-ku dišNUMUN-MEŠ dišha-ak-[ka4-man-nu]-ši-ia ti-ri-ma-nu-un ša2-aš2-ša2-ta2 ka4-[ra]-ta2-la-ri ša2-lu-u2-ut a-ak ša2-aš2-ša2-ta2 ka4-ra-ta2-la-ri dišNUMUN-MEŠ dišnu-ka4-mi [dišLUGAL-ip] 
And Darius the king says: For that reason we call (our) family Achaemenids. From long ago (we) have been noble and from long ago our family has been kings. 
dišda-ra-ia-muš LUGAL ki-a-am i-qab-bi a-na lib3-bi a-ga-a (3) NUMUN ša2 a-ha-ma-ni-iš-ši MEŠ a-ni-ni ni-qab-bi ul-tu SUHUŠ DUMU-DU3-MEŠ a-ni-ni ul-tu SUHUŠ-NUMUN-u2-ni LUGAL-MEŠ-šu2-nu 
1.8-11: θātiy Dārayavauš xšāyaθiya VIII manā taumāyā tayaiy paruvam xšāyaθiyā āha adam navama IX duvitāparanam vayam xšāyaθiyā amahạy 
Darius the King says: 8 (there were) of my family, who were formerly kings; I (am) the ninth; 9 in succession we have been kings. 
4. a-ak dišda-ri-ia-ma-[u]-iš dišLUGAL na-an-ri 8(diš) dišLUGAL-ip dišNUMUN-MEŠ dišu2-ni-na ap-pu-ka4 dišLUGAL-me mar-ri-iš dišu2 9(diš)-u2-[me-ma dišLUGAL-me] hu-ut-ta2 ša2-ma-ak-mar dišnu-ku dišLUGAL-ip-u2-ut 
And Darius the king says: 8 kings in my family held kingship before me. I held the 9th kingship. One after the other, we were kings. 
dišda-ri-ia-muš LUGAL ki-a-am i-qab-bi 8(diš) ina ŠA3 NUMUN-ia at-tu-u-a ina pa-na-tu-u-a LUGAL-tu i-te-ep-šu2 (4) 9(diš)-KAM ana-ku 9 LUGAL-MEŠ ša2 NUMUN da-ru-u2 a-ni-ni 
1.11-12: θātiy Dārayavauš xšāyaθiya vašnā Auramazdāha adam xšāyaθiya amiy Auramazdā xšaçam manā frābara 
Darius the King says: By the favour of Ahuramazda I am King; Ahuramazda bestowed the kingdom on me. 
5. a-ak dišdar-ri-ia-ma-u-iš dišLUGAL na-an-ri za-u-m-in [du]-ra-[maš-da-na] diš#LUGAL#-me dišu2 hu-ut-ta2 du-ra-maš-da dišLUGAL-me dišu2 du-nu-iš 
And Darius the king says: (By) the intercession of Ahuramazda, I exercised kingship. Ahuramazda gave me the kingship. 
dišda-ri-ia-muš LUGAL ki-a-am i-qab-bi ina GISSU ša2 du2-ri-mi-iz-da-a' ana-ku LUGAL du2-ri-mi-iz-da-a' LUGAL-tu ana-ku it-tan-nu 
1.12-17: θātiy Dārayavauš xšāyaθiya imā dahạyāva tayā manā *patiyāiša vašnā Auramazdāha adamšām xšāyaθiya āham Pārsa Ūvja Bābiruš Aθurā Arabāya Mudrāya tayaiy drayahạyā Sparda Yauna Māda Armina Katpatuka Parθava Zraka Haraiva Uvārazmīy Bāxtriš Suguda Gadāra Saka Θataguš Harauvatiš Maka fraharavam dahạyāva XXIII 
Darius the King says: These (are) the countries, which came into my possession; by the favour of Ahuramazda I was their King - Persia, Elam (Khuzistan), Babylon, Assyria, Arabia, Egypt, those beside the sea, Sardis (Lydia), Ionia, Media, Armenia, Cappadocia, Parthia, Drangiana (Sistan), Aria (Herat), Chorasmia, Bactria, Sogdiana, Gandara, Saka (Scythia), Sattagydia, Arachosia, Maka (Makran), in all 23 countries. 
6. a-ak dišda-ri-ia-ma-u-iš dišLUGAL na-an-ri dišda-[a]-ia-[u-iš hi ap-pa] dišu2-ni-na ti-ri-iš-ti za-u-mi-in du-ra-maš-da-na dišu2 dišLUGAL-me ap-pi-ni hu-ut-ta2 dišpar2-šipx(Eš) a-ak dišha-tam-tup [a-ak dišba-bi3-li]-ip# a-ak diš2 šu-ra-ip a-[ak ar]-ba-ia-ip a-ak dišmu-iz-za-ri-ia-ip a-ak dišAN-KAM-MEŠ-ip a-ak [dišiš-par2-da-pe3 a]-ak diši-ia-u-na-ip a-ak dišma-da-pe3 a-ak dišhar-mi-nu-ia-ip a-ak diška4-at-ba-du-kaš-pe3 a-ak dišpar2-tu-ma-ip# [a-ak dišsir-ra]-in-kaš-pe3 a-ak dišha-ri-i-ia-ip# [a]-ak dišma-raš2-mi-ia-ip a-ak dišba-ak-ši-iš a-ak dišsu-ug-daš-pe3 a-ak [dišpar2-ru-ba-ra-e]-sa-na a-ak dišša2-ak-ka4-pe3 a-ak [diš]sa-ad-da-ku-iš a-ak dišhar-ra-u-ma-ti-iš a-ak dišma-ak-ka4 PAP ir tar-tin [2(u) 3(diš) dišda-a-ia-u]-iš 
And Darius the king says: These (are) the nations who called (themselves) mine (and by) the intercession of Ahuramazda, I established (my) kingship over them: The Persians and the Elamites and the Babylonians and the Assyrians and the Arabians and the Egyptians and the Sea-People and the Sardians and the Ionians and the Medes and the Armenians and the Cappadocians and the Parthians and the Drangians and the Areians and the Chorasmians and Bactria and the Sogdians and Parauparisana(?) and the Scythians and Sattagydia and Arachosia and Maka, a grand(?) total (of) 23 nations. 
dišda-ri-ia-muš LUGAL ki-a-am i-qab-bi a-ga-ni-tu2 (5) KUR-KUR ša2 ana-ku i-šem-ma-'i-in-ni ina GISSU ša2 du2-ri-mi-iz-da-a' ana-ku a-na LUGAL-ši-na at-tur kurpa-ar-su kurelam-maki DIN-TURki kuraš-šur kura-ra-bi kurmi-ṣir ina mar-ra-ti kursa-par-du kuria-a-ma-nu (6) kurma-da-a-a kuru2-ra-aš2-ṭu kurkat2-pa-tuk-ka kurpa-ar-tu-u2 kurza-ra-an-ga kura-ri-e-mu kurhu-ma-ri-iz-mu kurba-ah-tar kursu-ug-du kurpa-ar-u2-pa-ra-e-sa-an-na kurgi-mi-ri kursa-at-ta-gu-u2 (7) kura-ru-hat-ti kurma-ka PAP 2(u) 3(diš) KUR-KUR-MEŠ 
1.17-20: θātiy Dārayavauš xšāyaθiya imā dahạyāva tayā manā *patiyāiša vašnā Auramazdāha manā badakā āhatā manā bājim abaratā *tayašām hacāma aθahạya xšapavā raucapativā ava akunavayatā 
Darius the King says: These (are) the countries, which came into my possession; by the favour of Ahuramazda they were my subjects; they bore me tribute; as was said to them by me, either by night or by day, so was (it) done. 
7. a-ak dda-ri-ia-[ma-u]-iš [diš]LUGAL# na-an-ri dišda-a-ia-u-iš hi ap-pa dišu2-ni-na ti-ri-iš-ti za-u-mi-in [du-ra-maš-da-na] TAŠ# li-pa2-me dišu2-ni-na hu-ut-ta2-uh# [ba-zi]-iš dišu2-ni-na ku-ti-iš ap-pa dišu2 ... ap ti-ri-ia dši-ut-ma-na dna-an-ma-na hu-uh#-pe3 hu-ut-ta2-iš 
And Darius the king says: These nations who call (themselves) mine, (by) the intercession of Ahuramazda, performed service unto me, brought me tribute, (and) whatever I commanded, night and day, they accomplished. 
dišda-ri-ia-muš LUGAL ki-a-am i-qab-bi a-ga-ni-e-tu2 KUR-KUR ša2 ana-ku i-šem-ma-'i-in-ni GISSU ša2 du2-ri-mi-iz-da-' a-na a-na-ku lu2ARAD-MEŠ it-tu-ru-nu man-da-at-ta (8) a-na ana-ku i-na-aš2-šu-u' ša2 la-pa-ni-ia at-tu-u-a iq-qab-bu-u' lu mu-ša lu U4-mu a-na ša2-a!(ZA)-šu2 ip-pu-šu-u' 
1.20-24: θātiy Dārayavauš xšāyaθiya atar imā dahạyāva martiya haya agriya āha avam ubạrtam abaram haya arīka āha avam ufrastam apạrsam vašnā Auramazdāha imā dahạyāva tayanā manā dātā apariyāya yaθāšām hacāma aθahạya avaθā akunavayatā 
Darius the King says: Within these countries the man who (was) faithful, him I rewarded well; he who (was) faithless, him I punished well. By the favour of Ahuramazda these countries showed respect for my law; as was said to them by me, so was it done. 
8. a-ak dišda-ri#-ia-ma-u-iš dišLUGAL na-an-ri dišda-a-ia-u-iš hi ha-ti-ma dišRUH-MEŠ-ir-ra [ak-ka4 kan2?-na?-iš?] hu#-pir2-ri ir ku uk-ti ak-[ka4 ...] hu-pir2-ri šil-la-ka4 mi-ul-e ha-pi za-u-mi-in du-ra-maš-da-na [da-at-tam ap-pa dišu2]-ni-na dišda-a-ia-u-iš hi ha-ti ku-uk-ta2-ak ap-pa an-ka4 dišu2-ik-ki-mar ap ti-ri-ik-ka4 hu-uh-pe3 hu-ut-[ta2-iš] 
And Darius the king says: Throughout these nations, the man who(?) was(?) …, him (I) upheld; whoever injured, him greatly (I) investigated. (By) the intercession of Ahuramazda, my law was upheld throughout these nations; whatever I commanded, that they accomplished. 
dišda-ri-ia-muš LUGAL ki-a-am i-qab-bi ina bi-rit KUR-KUR a-ga-ni-e-tu2 LU2 pi-it-qu-du a-na ša2-a-šu2 (9) ana-ku lu ma-a-du u2-sa-ad-di-id [LU2] ša2 lib3-bi bi-i-šu2 al-ta-ta-al-šu2 ina GISSU ša2 du2-ri-mi-iz-da-a' di-na-a-tu2 at-tu-u-a ina bi-rit KUR-KUR a-ga-ni-e-tu2 u2-ša2-as-gu-u ša2 la-pa-ni-ia at-tu-u-a (10) iq-qab-bu-u' lu mu-šu lu U4-mu a-na ša2-a-šu2 ip-pu-šu-u' 
1.24-26: θātiy Dārayavauš xšāyaθiya Auramazdāmaiy ima xšaçam frābara Auramazdāmaiy upastām abara yātā ima xšaçam hamadārayaiy vašnā Auramazdāha ima xšaçam dārayāmiy 
Darius the King says: Ahuramazda bestowed this kingdom on me. Ahuramazda bore me aid until I took possession of this kingdom. By the favour of Ahuramazda I hold this kingdom. 
9. [a]-ak dišda-ri-ia-ma-u-iš dišLUGAL [na]-an-ri du-ra-maš-da hi LUGAL-me dišu2 du-nu-iš a-ak du-ra-maš-da pi-ik-[ti dišu2 ta2-iš ku-iš diš]u2 dišLUGAL-me hi-pe3-la a-ak za-u-mi-in [du]-ra-maš-da-na dišu2 dišLUGAL-me mar-ri-ia 
And Darius the king says: Ahuramazda gave me this kingship and Ahuramazda sent me aid, until I strengthened this kingship, and (by) the intercession of Ahuramazda, I held kingship. 
dišda-ri-ia-muš LUGAL ki-a-am i-qab-bi du2-ri-mi-iz-da-a' LUGAL-tu it-tan-nu du2-ri-mi-iz-da is-se-dan-nu a-di UGU ša2 LUGAL-tu a-ga-ta (11) at-tu-a ta-at-tu-ru-u' ina GISSU ša2 du2-ri-mi-iz-da LUGAL-u2-tu ana-ku aṣ-ṣa-bat 
1.26-35: θātiy Dārayavauš xšāyaθiya ima taya manā kạrtam pasāva yaθā xšāyaθiya abavam Kabūjiya nāma Kurauš puça amāxam taumāyā *hauv paruvam idā xšāyaθiya āha avahạyā Kabūjiyahạyā brātā *Bạrdiya nāma āha hamātā hamapitā Kabūjiyahạyā pasāva *Kabūjiya avam Bạrdiyam avāja yaθā Kabūjiya Bạrdiyam avāja kārahạyā [naiy] azdā abava taya Bạrdiya avajata pasāva Kabūjiya Mudrāyam *ašiyava yaθā Kabūjiya Mudrāyam ašiyava pasāva kāra arīka abava [utā] drauga dahạyauvā vasiy abava utā Pārsaiy utā Mādaiy utā aniyāuvā dahạyušuvā 
Darius the King says. This (is) what was done by me after I became King. A son of Cyrus, Cambyses by name, of our family - he was king here. Of that Cambyses there was a brother, Smerdis by name, of the same mother, of the same father as Cambyses. After that Cambyses killed that Smerdis. When Cambyses killed Smerdis, it did not become known to the people that Smerdis had been killed. After that Cambyses went off to Egypt. When Cambyses went off to Egypt, after that the people became disloyal. After that deceit became widespread in the country, both in Persia and in Media, and in the other countries. 
10. a-ak dišda-ri-ia-ma-u-[iš dišLUGAL na-an-ri] hi ap-pa dišu2 hu-ut-ta2 [za-u-mi-in du-ra-maš]-da-na me-ni sa-ap ap-pa dišLUGAL me du-ma diškan2-bu-zi2-ia hi-[še dišku-raš2 dišša2-ak-ri dišNUMUN-MEŠ] dišnu?-man?-ma? nu-ka4-mi hu-pir2!-[ri ...] la-ta2 dišLUGAL-me mar-ri-iš diškan2-bu-zi2-ia hu-pir2-ri diši-gi-ri [dišbir3-ti-ia hi-še] taš-ta2-ma a-ak munusam-ma! at-ta2 ...-pu a-ak diškan2-bu-zi2-ia hu-pir2-ri dišbir3-ti-ia ir hal-pi-iš sa#-[ap diškan2-bu-zi2]-ia dišbir3-ti-ia ir hal-pi-iš dištaš-[šu]-ip2 in-ni tur-na-iš ap-pa dišbir3-ti-ia hal-pi-ka4 me-ni diškan2-bu-zi2-ia dišmu-iz-za-[ri-ia-ip-ik]-ki pa-ri-iš me-ni dištaš-šu-[ip2] ha-[ri-ik]-ka4-iš ku-ut-ta2 ti-ut-ki-me dišda-a-ia-u-iš ha-ti-ma ir-še-ik-ki [ku-ut-ta2] dišpar2-šipx(Eš)-ik-ki ku-ut-ta2 dišma-[da]-pe3-ik-ki a-ak ku-ut-ta2 dišda-a-ia-u-iš ap-pa da-a-e ha-ti-ma 
And Darius the king says: This is what I did (by) the intercession of Ahuramazda, after (I) received the kingship. Cambyses by name, Cyrus’ son, of our family, formerly(?) held kingship. That Cambyses, his brother was Smerdis by name, and (Cambyses from) mother (and) father was together with him and that Cambyses killed Smerdis. When Cambyses killed Smerdis the people didn’t know that Smerdis was dead. Then Cambyses went to Egypt. Then the people caused destruction; furthermore, the lies grew throughout the nations, both in Persia and in Media, and throughout other nations. 
dišda-ri-ia-muš LUGAL ki-a-am i-qab-bi a-ga-a- ša2 ana-ku e-pu-šu ina GISSU ša2 du2-ri-mi-iz-da ar2-ki ša2 a-na LUGAL a-tu-ru (12) diš-en LU2 diškam-bu-zi-ia DUMU-šu2 ša2 dišku-ra-aš2 LUGAL kurpar-su LUGAL KUR-KUR šu-u2 ša2 NUMUN-ia a-kan-na a-na LUGAL it-tur ša2 diškam-bu-zi-ia a-ga-šu-u ŠEŠ-šu2 dišbar-zi-ia diš-en AD-šu2-nu 1(diš)-et AMA-šu2-nu (13) diškam-bu-zi-ia2 a-ga-ša2 a-na dišbar-zi-ia2 id-duk ar2-ki ša2 diškam-bu-zi-ia2 id-duk-ku a-na dišbar-zi-ia2 a-na u2-qu ul me-e-di ša2 dišbar-zi-ia2 di-i-ki ar2-ki diškam-bu-zi-ia2 a-na kurmi-ṣir (14) it-ti u2-qu it-ta-lak ar2-ki ša2 diškam-bu-zi-ia2 a-na kurmi-ṣir il-li-ku ar2-ki u2-qu lib3-bi bi-i-šu2 it-taš-kan ar2-ki pir-ṣa-a-tu2 ina KUR-KUR lu ma-a-du ina kurpar-su ina kurma-da-a-a (15) ina DIN-TURki u ina KUR-KUR ša2-n-e-tu2 
1.35-40: θātiy Dārayavauš xšāyaθiya *pasāva I martiya āha Gaumāta nāma hauv udapatatā hacā *Paišiyāuvādāyā Arakadriš nāma kaufa hacā avadaša Viyaxanahạyā māhạyā XIV raucabiš θakatā āha yadiy udapatatā hauv kārahạyā avaθā adurujiya adam Bạrdiya amiy haya Kurauš puça Kabūjiyahạyā brātā 
After that, there was one man, a Magus, Gaumâta by name; he rose up from Paishiyâuvâdâ. (There is) a mountain, by name Arakadrish - from there, 14 days of the month Viyakhna were past, when he rose up. He lied to the people thus: "I am Smerdis, the son of Cyrus, the brother of Cambyses." 
a-ak [me-ni dišru-uh ki]-ir dišma-ku-iš diškam-ma-ad-da hi-še hu-pir2-ri na-aš2-e#-[ir-ma] KUR-MEŠ ha-rak-ka4-tar-ri-iš hi-še ha-mi i-[ma-ka4 1(u) 4(diš) dna-an dITI]-MEŠ dmi-kan2-na-iš-na pi-ir-ka4 hi [zi2]-la i-ma-ka4 hu-pir2-ri dištaš-šu-ip2 dišap ir ti-tuk-ka4 na-an-ri dišu2 dišbir3-ti-[ia dišku-raš2 ša2-ak-ri] diškan2-bu-zi2-ia diši-gi-[ri] ma-ra 
And then, a man, a Magus Gaumata by name, he, from Naširma, a mountain, Harakkatarriš by name, from there 14 days of month Mikannaš had passed, thus (he) rose up. He lied to the people: I am Smerdis, Cyrus the son, Cambyses the brother. 
ar2-ki diš-en LU2 kurma-da-a-a dišgu-ma-a-tu2 ma-gu-ša2 šu-u2 it-ba-am-ma ul-tu kurpi-ši-i'-hu-ma-du kura-ra-a'-ka-ad-ri-i' KUR-u2 MU-šu2 il-tu lib3-bi U4 1(u) 4(diš)-KAM ša2 ITI ŠE šu-u-a-na (16) u2!-qu! i-par-ra-aṣ um-ma a-na-ku dišbar-zi-ia2 DUMU-šu2 ša2 dišku-ra-aš2 LUGAL ša2 kurpar-su ŠEŠ TUR ša2 diškam-bu-zi-ia2 
1.40-43: pasāva kāra haruva hamiçiya abava hacā Kabūjiyā abiy avam ašiyava utā Pārsa utā Māda utā aniyā dahạyāva xšaçam hauv agạrbāyatā Garmapadahạyā māḥyā IX raucabiš θakatā āha avaθā xšaçam agạrbāyatā pasāva Kabūjiya uvāmạršiyuš amạriyatā 
After that, all the people became rebellious from Cambyses, (and) went over to him (Gaumâta), both Persia and Media, and the other countries. He seized the kingdom. 9 days of the month Garmapada were past, then he seized the kingdom. After that, Cambyses died by a self-caused death. 
me-ni dištaš-šu-ip2 mar-ri-ta2 diškan2-bu-zi2-ia-ik-ki-mar pe3-ip-[ti-ip-pa2 hu-pir2-ri]-ik-ki pa-ri-iš ku-ut-ta2 dišpar2-šipx(Eš) a-ak ku-ut-ta3 dišma-da-pe3 a-ak ku-ut-ta2 dišda-a-ia-u-iš ap-pa da-[a-e ...] dišLUGAL-me hu-pir2-ri mar-ri-iš 9(diš) dna-an dITI-MEŠ dkar-ma-bat-taš-na pi-ir-ka4 hi zi2-la diškan2-bu-zi2-ia ir [pe3-ip-ti-ip a]-ak me-ni diškan2-bu-zi2-ia hal-pi [du-hi]-e-ma hal-pi-ik 
Then all the people rebelled against Cambyses and went (over) to him, both the Persians and the Medes and the other nations and(?) he held kingship. 9 days of month Karmabataš had passed, thus (the kingship) was seized(?) from Cambyses. And then Cambyses died of natural causes. 
ar2-ki u2-qu gab-bi la-pa-ni diškam-bu-zi-ia2 it-te-ek-ru-u' ana muh-hi-šu2 it-tal-ku-u' kurpar-su kurma-da-a-a (17) E-KI kurELAM-MAki KUR-KUR ša2-ni-e-ti U4 9(diš)-KAM ša2 ITI ŠU a-ga-šu-u2 LUGAL-u2-tu ša diškam-bu-zi-ia2 iṣ-ṣa-bat ar2-ki diškam-bu-zi-iz2 mi-tu-tu ra-ma-ni-šu2 mi-i-ti 
1.43-48: θātiy Dārayavauš xšāyaθiya aita xšaçam taya Gaumāta haya maguš adīnā Kabūjiyam aita xšaçam hacā paruviyata amāxam taumāyā āha pasāva Gaumāta haya maguš adīnā Kabūjiyam utā Pārsam utā Mādam utā aniyā dahạyāva hauv āyasatā uvāipašiyam akutā hauv xšāyaθiya abava 
Darius the King says: This kingdom, of which Gaumâta, the Magus, deprived Cambyses, this kingdom from long past was in our family. After that, Gaumâta, the Magus, deprived Cambyses (of it). He acquired both Persia and Media, and the other countries. He made them his own possession. He became king. 
11. a-ak dišda-ri-ia-ma-u-iš dišLUGAL na-an-ri dišLUGAL-me [hu-pe3 ap]-pa diškam-ma-ad-[da ak]-ka4 dišma-[ku]-iš diškan2-bu-zi2-ia e-mi du-iš-ti dišLUGAL-me am-min2-nu ka4-ra-ta2-la-ri [dišNUMUN-MEŠ dišnu]-ka4-mi taš me-ni diškam-ma-ad-da ak-ka4 dišma-ku-iš diškan2-bu-zi2-ia e-mi du-iš ku-ut-ta2 dišpar2-šipx(Eš) a-ak ku-[ut-ta2 dišma]-da-pe3 a-ak ku-ut-ta2 dišda-a-ia-[u]-iš ap-pa da-a-e hu-pir2-ri e-mi du-ša2 du-man-e hu-ut-taš dišLUGAL-me [hu-pi-pe2-na? mar]-ri-iš 
And Darius the king says: This kingship that Gaumata the Magus took away from Cambyses, this kingship for a long time belonged to our family. Accordingly, Gaumata the Magus took it away from Cambyses, both the Persians and the Medes and the other nations, he took them away from him and made (them) his possessions. He held kingship. 
dišda-ri-ia-muš LUGAL ki-a-am i-qab-bi (18) LUGAL-u2-tu [ša2 diš] gu-ma-a-tu2 a-ga-šu-u ma-gu-šu2 a-na diškam-bu-zi-ia2 i-ki-mu-u2 a-ga-ta- ul-tu SUHUŠ-šu2 at-tu-nu u ša2 NUMUN-i-ni ši-i ar2-ki dišgu-ma-a-tu2 a-ga-šu-u ma-gu-šu2 LUGAL-u2-tu a-na (19) diškam-bu-zi-ia2 i-ki-im kurpar-su kurma-da-a-a DIN-TIRki KUR-KUR ša2-ni-e-ti a-na ša2 ra-ma-ni-šu2 ut-te-er šu-u ana LUGAL it-tur 
1.48-54: θātiy Dārayavauš xšāyaθiya naiy āha martiya naiy Pārsa naiy Māda naiy amāxam taumāyā kašciy haya avam Gaumātam tayam magum xšaçam dītam caxriyā kārašim hacā dạršam atạrsa kāram vasiy avājaniyā haya paranam Bạrdiyam adānā avahạyarādiy kāram avājaniyā mātayamām xšnāsātiy taya adam naiy Bạrdiya amiy haya Kurauš puça kašciy naiy adạršnauš cišciy θastanaiy pariy Gaumātam tayam magum yātā adam arasam 
Darius the King says: There was no man, neither a Persian nor a Mede, nor anyone of our family, who would make Gaumâta, the Magus, deprived of the kingdom. The people were greatly afraid of him, that he would kill much people, who formerly knew Smerdis. For that reason he would kill much people, "lest they should know me that I am not Smerdis, the son of Cyrus." No one dared to say anything about Gaumâta, the Magus, until I came. 
12a. a-ak dišda-ri-ia-ma-u-iš dišLUGAL na-an-ri dišRUH-MEŠ-ir-ra in-na ša3-ri ir ni [ak?-ka4?-ri? in-ni diš]par2-šir8-ra in-ni dišma-da a-ak in-ni dišNUMUN-MEŠ dišnu-ka4-mi ak-ka4 diškam-ma-ad-da dišma-ku-iš dišLUGAL-me e-mi [du-iš ... diš]taš-šu-ip2 ...-ka4 ir ip-ši-iš dištaš-šu-ip2 ir-še-ik-ki hal-pi-iš dišak-ka4-pe3 ša2-aš2-ša2 dišbir3-ti-ia ir tur-na-iš-ti hu-pe3 [in-tuk-ki-um-me diš]taš-šu-ip2 ir-še-ik-ki hal-pi-iš [a]-nu dišu2 ir tur-na-um-pi ap-pa dišu2 in-ni dišbir3-ti-ia ak-ka4 dišku-raš2 dišša2-ak-ri a-ak dišak-ka4-ri aš2-ki diškam-ma-ad-da dišma-ku-iš tu-pa2-ka4 in-ni li-ul-ma-ak ku-iš dišu2 ši-in-nu-gi-ut 
And Darius the king says: There was no man, no-one(?), not a Persian or a Mede or (anyone) from our family, who received the kingship from Gaumata the Magus. The people greatly feared him. (He) slaughtered the people, (those) who formerly knew Smerdis. For that reason (he) slaughtered the people: lest (they) know me that I am not Smerdis, Cyrus, his son and no-one (with) anything related to Gaumata Magus came forth, until I came. 
dišda-ri-ia-muš LUGAL ki-a-am i-qab-bi mam-ma ia-a-nu (20) ul lu2par-sa-a-a ul ma-da-a-a ul DIN-TIRki-a-a ul mam-ma ina KUR-KUR ul LU2 ša2 NUMUNi-ni ša2 a-na dišgu-ma-a-tu2 a-ga-šu-u ma-gu-šu2 LUGAL-u2-tu ik-ki-mu u2-qu ma-a-du la-pa-ni-šu2 ip-ta-lah3 (21) šu-u i-da-ku u2-qu ma-du-tu ša2 mah-ru-u2 a-na dišbar-zi-ia2 i-du-u' ina lib3-bi u2-qu i-da-ku um-ma mam-ma la u2-ma-as-sa-nu ša2 la dišbar-zi-ia2 ana-ku A-šu2 dišku-ra-aš2 mam-ma ul i-šal-lim-ma ina UGU (22) dišgu-ma-a-tu2 a-ga-šu-u ma-gu-šu2 ul mam-ma i-qab-bi a-di UGU ša2 ana-ku al-li-ku 
1.54-61: pasāva adam *Auramazdām patiyāvahạyaiy Auramazdāmaiy upastām abara Bāgayādaiš māhạyā X raucabiš θakatā āha avaθā adam hadā kamnaibiš martiyaibiš avam Gaumātam tayam magum avājanam utā tayaišaiy fratamā martiyā anušiyā āhatā Sikayauvatiš nāmā didā Nisāya nāmā dahạyāuš Mādaiy avadašim avājanam xšaçamšim adam adīnam vašnā Auramazdāha adam xšāyaθiya abavam Auramazdā xšaçam manā frābara 
After that, I sought the help of Ahuramazda, I Ahuramazda bore me aid. 10 days of the month Bagayadish were past, then I, with a few men, killed that Gaumâta, the Magus, and those who were his foremost .supporters, (There is) a fortress, by name Sikayauvatisb, (in) a district, by name Nisaya, in Media, there I killed him, I deprived him of the kingdom, By the favour of Ahuramazda I became King. Ahuramazda bestowed the kingdom on me, 
12b. [me-ni dišu2 du]-ra-maš-da pat2-ti-ia-man-ia-a du-ra-maš-da pi-ik-ti dišu2 ta2-iš za-u-mi-in du-ra-maš-da-na 1(u) dna-an [dITI-MEŠ d]ba-gi-ia-ti-iš-na pi-ir-ka4 hi zi2-la dišRUH-MEŠ ha#-ri-ki-ip i-ta2-ka4 dišu2 diškam-ma-ad-da ak-ka4 dišma-[ku-iš ir] hal-pi-ia ku-ut-ta2 dišRUH-MEŠ ap-pa ha-tar-ri-man-nu da-[mi] hu-pa-ip-pi i-ta2-ka4 hu-ma-nu-iš ši-ik-ki-u2-ma-ti-iš hi-še nu-iš-ša2-ia hi-še da-a-ia-u2-iš dišma#-da-pe3-ik-ki ha-mi ir hal-pi-ia dišLUGAL-me dišu2 e-mi du-[ma za-u]-mi-in du-ra-maš-da-na dišu2 dišLUGAL-me hu-ut-ta2 du-[ra]-maš-da dišLUGAL-me dišu2 du-ni-iš 
After that I prayed to Ahuramazda. Ahuramazda sent me aid. (By) the intercession of Ahuramazda, 10 days of month Bakeyatiš had passed, thus with a few men I killed Gaumata Magus and his accompanying men, his foremost followers, in a fortress, Shikkaumatiš by name, (in) Nušaya by name, a district in Media, there I killed him and I took away his kingship. (By) the intercession of Ahuramazda, I held kingship. Ahuramazda gave me the kingship. 
ar2-ki ana-ku ana du2-ri-mi-iz-da uṣ-ṣal-la du2-ri-mi-iz-da is-se-dan-nu GISSU ša2 du2-ri-mi-iz-da (23) UD 1(u)-KAM ša2 ITI DU6 ad-du-uk it-ti LU2 DUMU-DU3-MEŠ i-ṣu-tu a-na dišgu-ma-a-tu2 a-ga-šu-u ma-gu-šu2 [u] LU2 DUMU-DU3-MEŠ ša2 it-ti-šu2 ina IRI si-ku-u2-ba-at-ti-i' ina kurni-is-sa-a-a MU-šu2 ina kurma-da-a-a (24) ina lib3-bi ana-ku ad-du-uk-šu2 LUGAL-u2-tu e-ki-im ina GISSU ša2 du2-ri-mi-iz-da ana-ku a-na LUGAL at-tur du2-ri-mi-iz-da LUGAL-u2-tu ana-ku it-tan-nu 
1.61-71: θātiy Dārayavauš xšāyaθiya xšaçam taya hacā amāxam taumāyā parābạrtam āha ava adam patipadam akunavam adamšim gāθavā avāstāyam yaθā paruvamciy avaθā adam akunavam āyadanā tayā Gaumāta haya maguš viyaka adam niyaçārayam kārahạyā abicarīš gaiθāmcā māniyamcā viθbišcā tayādiš Gaumāta haya maguš adīnā adam kāram gāθavā avāstāyam Pārsamcā Mādamcā utā aniyā dahạyāva yaθā paruvamciy adam taya parābạrtam patiyābaram vašnā Auramazdāha ima adam akunavam adam hamataxšaiy yātā viθam tayām amāxam gāθavā avāstāyam yaθā paruvamciy avaθā adam hamataxšaiy vašnā Auramazdāha yaθā Gaumāta haya maguš viθam tayām amāxam naiy parābara 
Darius the King says: The kingdom, which had been removed from our family, that I put on its (former) footing; I re-established it in its place just as before, Then I built the sanctuaries, which Gaumâta, the Magus, had destroyed, I restored to the people the pasture, and the cattle and the household staff and the houses of which Gaumâta, the Magus, had deprived them, I re-established the people in their place, both Persia and Media, and the other countries, just as before, Then I brought back what had been removed. By the favour of Ahuramazda this I did. I exerted myself until I re-established our royal house in its place, just as before. I so exerted myself, that by the favour of Ahuramazda, Gaumâta, the Magus, did not remove our royal house. 
13. a-ak dišda-[ri-ia-ma-u-iš diš]LUGAL na-an-ri dišLUGAL-me ap-pa dišNUMUN-MEŠ [dišnu]-ka4-mi-ik-[ki]-mar ku-ut-ka4-la-ir-rak-ki hu-pe3 dišu2 tin-gi-ia dišu2 [ka4-te-ma zik-ki]-ta2 sa-ap ap-pa an-ka4 ap-pu-ka4-ta2 hi zi2-la [hu-ut-ta2] dišu2 dzi2-ia-an dna-ap-pan-na hu-ut-ta2 ap-pa diš[kam-ma-ad-da] ak-ka4 dišma-ku-iš [sa]-ri-iš-ta2 a-ak dišu2 diš[taš]-šu-ip2-na lu-UR a-ak aš2 a-ak diškur-taš a-ak [u2-el-ma-an-nu?]-ip#-ma ap pi-li-ia ap-pa diškam-ma-ad-da ak-[ka4] dišma-ku-iš e-ma ap du-iš-ta2 a-ak dišu2 dištaš-šu-[ip2 ka4-te-ma zik]-ki-ta2 ku-ut-ta2 dišpar2-šipx(Eš) a-ak ku-ut-ta2 dišma-da-pe3 a-ak ku-ut-ta2 dišda-a-ia-u2-iš ap-pa da-[a-e mar-ri]-ta2# hi zi2-la sa-ap ap-pa an-ka4 ap-pu-ka4-ta2 dišu2 ap-pa ku-ut-ka4-la-ir-rak-ki hu-pe3 tin-gi-ia za-u-mi-[in du-ra-maš]-da-na hi dišu2 hu-ut-ta2 dišu2 ba-li-ik-me za-[um]-ma ku-iš UL-HI-MEŠ dišnu-ka4-mi ka4-te-ma zik-ki#-ta2# [hi zi2-la sa]-ap ap-pu-ka4-ta2 a-ak dišu2 ba-li-ik-me za-[um-ma ... za]-u-mi-in du-ra-maš-da-na ap-pa diškam-ma-ad-da ak-[ka4 dišma-ku]-iš UL-HI-MEŠ dišnu-ka4-mi in-ni ku-ut-kal3!-ir-ra# ... 
And Darius the king says: The kingship that had been taken away from our family, that I brought back and I set in its place as it was formerly. Accordingly, and(?) I made the temple(s) of the gods that Gaumata the Magus had destroyed, and I restored to the people, to them, pasture lands(?) and herds and workers and the houses, as seized(?) (by people) that Gaumata the Magus had taken away from them, and I place the people in their places, both the Persians and the Medes and the other nations, and(?) accordingly as it was formerly. I, what had been taken away, that brought back. (By) the intercession of Ahuramazda, this I made. I exerted effort until (I) restored our house as it was formerly and I exerted effort, (by) the intercession of Ahuramazda, that Gaumata the Magus hadn’t taken away our house. 
dišda-ri-ia-muš LUGAL ki-a-am i-qab-bi LUGAL-u-tu2 ša2 la-pa-ni (25) NUMUN-i-ni šu-u2 iš-šu-u2 lib3-bu-u2 pa-na-as-su a-na-ku ul-te-er-ti ina aš2-ri-šu2 ana-ku ul-ta-az-zi-iz ana-ku e-te-pu-uš E2-MEŠ ša2 DINGIR-MEŠ ša2 dišgu-ma-a-tu2 a-ga-šu-u ma-gu-šu2 ip-pu-lu ana-ku (26) a-na u2-qu at-ta-din GU4-HI-A UDU-HI-A A-ŠA3-MEŠ lu2HUN-GA2-MEŠ E2 qa-ša2-a-tu2 dišgu-ma-a-tu2 a-ga-šu2-u ma-gu-šu2 i-ki-mu-šu2-nu-tu2 ana-ku u2-qu ina aš2-ri-šu2 ul-ta-az-zi-iz kurpar-su kurma-da-a-a (27) [u] KUR-KUR ša2-ni-e-ti ša2 šu2-u2 iš-šu-u2 lib3-bu-u2 pa-na-as-su a-na-ku al-ta-kan ina! gešGISSU ša2 du2-ri-mi-iz-da a-ga-a [ana]-ku e-te-pu-uš ana-ku up-te-te-qi-id a-di UGU ša2 E2 at-tu-nu ina ša2-ri-šu2 (28) a-na-ku lib3-bu-u2 pa-na-as-su ul-ta-az-zi-zu a-na-ku up-te-te-et-qi-id ina GISSU ša2 du2-ri-mi-iz-da lib3-bu-u ša2 dišgu-ma-a-tu2 a-ga-šu2-u ma-gu-šu2 E2 at-tu-nu la-iš-šu-u 
1.71-73: θātiy Dārayavauš xšāyaθiya ima taya adam akunavam pasāva yaθā xšāyaθiya abavam 
Darius the King says: This (is) what I did after that I became King. 
14. a-ak dišda-ri-ia-ma-u-iš dišLUGAL na-an-ri hi ap-pa diš[u2-ik-ki-mar] hu-ut-ta2-ak sa-ap ap-pa an-ka4 ap-pu-ka4 dišLUGAL-me mar-ri-ia 
This is what was accomplished by me as formerly (I) held kingship. 
dišda-ri-ia-muš (29) LUGAL ki-a-am i-qab-bi lib3-bu-u2 ša2 pa-na-tu-u2-a e-pu-uš-šu ar2-ki ša2 ana LUGAL at-tu-ru 
1.73-77: θātiy Dārayavauš xšāyaθiya yaθā adam Gaumātam tayam magum avājanam pasāva I martiya Āçina nāma Upadarmahạyā puça hauv udapatatā Ūvjaiy kārahạyā avaθā aθaha adam Ūvjaiy xšāyaθiya amiy pasāva Ūvjiyā hamiçiyā abava abiy avam Āçinam ašiyava hauv xšāyaθiya abava Ūvjaiy 
Darius the King says: When I killed Gaumâta, the Magus, after that, one man, Âssina by name, the son of Upadarma – he rose up in Elam. To the people thus he said, "I am king in Elam". After that, the Elamites became rebellious (and) went over to that Âssina. He became king in Elam. 
15a. a-ak dišda-ri-ia-ma-u-iš dišLUGAL na-an-ri sa-ap diškam-ma-ad-da ak-ka4 dišma-ku-iš dišu2 hal-pi-ia me-ni ha-iš-ši-na hi-še dišha-tam-tur-ra dišuk-ba-[tar]-ra-an-ma dišša2-ak-ri hu-pir2-ri dišha-tam-tup-ik-ki i-ma-ka4 na-an-ri dišLUGAL-me dišha-tam-tup-pe3 dišu2 hu-ut-ta2 ma-ra [me]-ni dišha-tam-ti-ip dišu2-ik-ki-mar pe3-ip-ti-ip-pa3 [diš]ha-iš-ši-na hu-pir2-ri-ik-ka4 pa-ri-iš me-ni dišLUGAL-[me] hu-pir2-ri dišha-tam-ti-ip-na hu-ut-taš 
And Darius the king says: When I killed Gaumata the Magus, then Hašina by name, an Elamite, Ukbatarranma, his son, rose up in the Elamites’ (land and he) said: I held kingship of the Elamites. Then the Elamites rebelled against me and went (over) to that Hašina. Then he held kingship of the Elamites and both, 
dišda-ri-ia-muš LUGAL ki-a-am i-qab-bi al-la ša2 ana-ku ad-du-ku a-na dišgu-ma-a-tu2 LU2 ma-gu-šu2 ar2-ki I-en LU2 (30) dišat-ri-na-a' šu-um-šu2 DUMU-[šu2] ša2 dišu2-pa-da-ar-am-ma-a' LU2 NIM-MAki šu-[u2] ina kurNIM-MAki it-ba-am-ma i-qab-bi um-ma ana-ku LUGAL kurnim-maki AR2-KI lu2NIM-MAki-MEŠ it-te-ek-ru-u' la-pa-na-ia2 (31) [a-na] dišat-ri-na-a' a-ga-šu-u it-tal-ku šu-u a-na LUGAL kur nim-maki it-tur 
1.77-81: utā I martiya Bābiruviya Naditabaira nāma *Ainairahạyā puça hauv udapatatā Bābirauv kāram avaθā adurujiya adam Nabukudaracara amiy haya Nabunaitahạyā puça pasāva kāra haya Bābiruviya haruva abiy avam Naditabairam ašiyava Bābiruš hamiçiya abava xšaçam taya Bābirauv hauv agạrbāyatā 
And one man, a Babylonian, Naditabaira (Nidintu-Bel) by name, the son of Ainaira – he rose up in Babylon. To the people thus he lied, - "I am Nabukudrachara (Nebuchadrezzar), the son of Nabonaita (Nabonidus). "After that, the Babylonian people all went over to that Nidintu-Bel. Babylon became rebellious; he seized the kingdom that (was) in Babylon. 
15b. a-ak ku-ut-ta2 dišru-uh ki-ir dišnu-ti-ut-be-ul hi-še dišba-bi3-li-ir-ra dišha-a-na-a-ra dišša2 ak-ri [hu]-pir2-ri ba-bi3-li i-ma-ka4 dištaš-šu-ip2-pe2 hi zi2-la ap-pi ir ti-tuk-ka4 na-an-ri dišu2 dišnab-ku-tur-ru-sir DUMU nab-bu-ni-da-na [me]-ni dištaš-šu-ip2 ap-pa dišba-bi3-li-ip mar-ri-ta2 dišnu-ti-ut-[be]-ul hu-pir2-ri-ik-ki pa-ri-iš me-ni dišba-bi3-li-ip pe3-ip-ti-ip dišLUGAL-me ap-pa dišba-bi3-li-ip-pe3 hu-pir2-ri mar-ri-iš 
one man Nidintu-Bēl by name, a Babylonian, Ḫanara, his son, he rose up in Babylon and (to) the people, thus, to them lied (and) said: I (am) Nebuchadnezzar, son of Nabonidus. Then all the Babylonian people went (over) to that Nidintu-Bēl. Then the Babylonians rebelled. He held kingship of the Babylonians. 
al-la I-en LU2 dišni-din-tu-dEN DUMU-šu2 ša2 [diš] kin-NUMUN [x x] za-za-ak-ku šu-u ina DIN-TIRki it-ba-am-ma ana u2-qu i-par-ra-aṣ um-ma ana-ku (32) dišdmuati-nig2-du-uri3 DUMU-šu2 ša2 dišdmuati-ni2-tuk LUGAL DIN-TIRki u2-qu ša2 DIN-TIRki a-na dišni-din-tu2-den a-ga-šu-u it-ta-lak DIN-TIRki it-te-ki-ir ana LUGAL-u2-tu DIN-TIRki iṣ-ṣa-bat 
1.81-83: θātiy Dārayavauš xšāyaθiya pasāva adam frāišayam Ūvjam hauv Āçina basta ānayatā abiy mām adamšim avājanam 
Darius the King says: I sent (word) to Elam. That Âssina, bound, was led to me; I killed him. 
16. a-ak dišda-ri-ia-ma-u-iš dišLUGAL na-an-ri me-ni dišu2 dišhu-ut-lak ha-tam-tup-ik-ki tin-gi-ia dišha-iš-ši-na hu-pir2-ri mar-ri-ka4 rap2-pa2-ka dišu2 ik-ki tin-gi-ik me-ni dišu2 ir hal-pi 
And Darius the king says: Then I sent a messenger to Elam that Hašina was seized and in shackles (he) was brought back to me. Then I killed him. 
dišda-re-ia-muš LUGAL ki-a-am i-qab-bi (33) [ar2]-ki a-na-ku a-na kur NIM-MAki DUMU [šip]-ri al-ta-par diš at-ri-na-a' a-ga-šu-u ṣab-tu2 a-na pa-ni-ia iš-pu-ru a-na-ku ad-du-uk-šu2 
1.83-86: θātiy Dārayavauš xšāyaθiya pasāva adam Bābirum ašiyavam abiy avam Naditabairam haya Nabukudaracara agaubatā kāra haya Naditabairahạyā Tigrām adāraya avadā aištatā utā abiš nāviyā āha 
Darius the King says: After that I went off to Babylon, towards that Nidintu-Bel, who called himself Nebuchadnezzar. The army that was Nidintu-Bel's held the Tigris; there it took its I stand, and on account of the waters (the Tigris) was navigable. (i.e. the water was deep). 
17a. a-ak dišda-ri-ia-ma-u-iš dišLUGAL na-an-ri me-ni dišu2 dišba-bi3-li pa-ri-ia dišnu-ti-ut-be-ul hu-pir2-ri-ik-ka ak-ka4 na-an-ri dišu2 dišnab-ku-tur-ru-sir dištaš-šu-ip2 ap-pa dišnu-ti-ut-be-ul hu-pir2-ri-na A-MEŠ ti-ig-ra hi-še ha-mi pe3-sa-ip-ti ti-ig-ra ša3-ri-ut mar-ri-iš ku-ut-ta2 A-MEŠ [ha]-ah _gešMA2-MEŠ-na 
And Darius the king says: Then I went to Babylon, to that Nidintu-Bēl, who said: I (am) Nebuchadnezzar. The troops of that Nidintu-Bēl, at the river Tigris by name, there, were deployed(?). (They) sized the bank(?) of the Tigris and that river was navigable. 
dišda-ri-ia-muš LUGAL ki-a-am i-qab-bi ar2-ki ana-ku ana DIN-TIRki al-lik-ma a-na UGU (34) dišni-din-tu2-den a-ga-šu-u ša2 iq-bu-u um-ma a-na-ku dišdmuati-nig2-du uri3 at-ta-lak u2-qu ša2 dišni-din-tu2-den [ina!] GU2 id2di-ig-lat u2-šu-uz-zu id2ku-ul-lu-u' id2IDIGNA ma-li 
1.86-90: pasāva adam kāram maškāuvā avākanam aniyam ušabārim akunavam aniyahạyā asam frānayam Auramazdāmaiy upastām abara vašnā Auramazdāha Tigrām viyatarayāma avadā avam kāram tayam Naditabairahạyā adam ajanam vasiy Āçiyādiyahạya māhạyā XXVI raucabiš θakatā āha avaθā hamaranam akumā 
After that, I floated (my) army on skins; one part I made camel-borne; for another part I provided horses. Ahuramazda bore me aid; by the favour of Ahuramazda we crossed the Tigris. There I severely defeated that army which (was) Nidintu-Bel's. 26 days of the month Âssiyadiya were past, then we fought the battle. 
17b. me-ni dišu2 dištaš-šu-ip mas-ka4-um-ma [zik-ka4]-ka4 ap-pa _ANŠE-A-AB-BA-MEŠ-ma ap-pi-in pe3-ip-la ap#-pa ANŠE-KUR-RA-MEŠ ir pe3-ip-li-ip-pa2 du-ra-maš-da pi-ik-ti dišu2 ta2-iš za-u-mi-in du-ra-maš-da-na ti-ig-ra an-la-gi-u2-ut-ta2 ha-mi dištaš-šu-ip2 ap-pa dišnu-ti-ut-be-ul hu-pir2-ri-na hal-pi-ia 2(u) 6(diš) dna-an dITI-MEŠ dha-iš-ši-ia-ti-ia-iš-na pi-ir-ka4 hi zi2-la ša2-par2-rak-um-me hu-ta-ta2-hu-ut ir-še-ik-ki dištaš-šu-ip2 ha-mi hal-pi 
Then I supplied the troops with leather-skins; (another) remaining part, (I) placed them on camels, (for another) remaining part, on horses was placed. Ahuramazda sent me aid. (By) the intercession of Ahuramazda, (we) went across the Tigris there, (I) killed the troops of that Nidintu-Bēl. 26 days of month Hashiyatiyasš had passed, thus (we) made battle. (I) killed many of his(?) troops there. 
ar2-ki ana-ku u2-qu (35) a-na ŠA3 [geš]MA2-MEŠ ša2 KUŠ u2-se-li it-ti ANŠE-KUR-RA-MEŠ ANŠE-A-AB-BA-MEŠ id2IDIGNA ni-te-bir du2-ri-mi-iz-da is-se-dan-nu ina GISSU ša2 du2-ri-mi-iz-da id2di-ig-lat ni-te-bi-ir ad-du-uk (36) a-na u2-qu ša2 diš ni-din-tu2-den UD 2(u) 6(diš)-KAM ša2 ITI GAN ṣe-el-tu2 ni-te-pu-uš gab-bi-šu2-nu ni-du-uk u-bal-ṭu-tu2 ul nu-uṣ-ṣab-bit 
1.90-96: θātiy Dārayavauš xšāyaθiya pasāva adam Bābirum ašiyavam aθaiya Bābirum [yaθā naiy] *upāyam Zāzāna nāma vardanam anuv Ufrātuvā avadā [hauv] Naditabaira haya Nabukudaracara agaubatā āiš hadā kārā patiš [mām] *hamaranam cartanaiy pasāva hamaranam akumā Auramazdāmaiy upastām abara [vašnā] Auramazdāha kāram tayam Naditabairahạyā adam ajanam vasiy aniya apiyā *āhạyatā āpīšim parābara Ānāmakahạyā māhạyā II raucabiš θakatā āha avaθā hamaranam akumā 
Darius the King says: After that, I went off to Babylon. When I had not arrived at Babylon, a town, Zâzâna by name, beside the Euphrates, there that Nidintu-Bel, who called himself Nebuchadrezzar, came with an army against me to do battle. After that, we fought the battle. Ahuramazda bore me aid; by the favour of Ahuramazda I severely defeated the army of Nidintu-Bel. One part of it was thrown into the water; the water carried it away. 2 days of the month Anâmaka were past, then we fought the battle. 
18. a-ak dišda-ri-ia-ma-u-iš dišLUGAL na-an-ri me-ni [dišu2] ba-bi3-li pa-ri-ia ... ba-bi3-li in-ni li-ip-pu-gi-ut-ta2 HAL-MEŠ za-iz-za-an hi-še u2-ip-ra-tu3#!-iš ta2-ma ta2-ak ha-mi dišnu-ti-ut-be-ul hu-pir2-ri ak-ka4 na-an-ri dišu2 dišnab-ku-tur-ru-sir dištaš-šu-ip2 i-ta2-ka4 IR RU TAš ši-in-nu-ik ša2-par2-rak-um-me hu-ut-ti-man-ra me-ni ša2-par2-rak-um-me hu-ut-ta2-hu-ut du-ra-maš-da pi-ik-ti dišu2 ta2-iš za-u-mi-in du-ra-[mas]-da-na dištaš-šu-ip2 ap-pa dišnu-ti-ut-be-ul hu-pir2-ri-na ha-mi [hal-pi]-ia 2(diš) dna-an dITI-MEŠ dha-na-ma-ak-kaš-na pi-ir-[ka4] hi zi2-la ša2-par2-rak-um-me hu-ut-ta2-hu-ut dištaš-šu-ip2 ap-pa dišnu-ti-ut-be-ul-na dišu2 hal-pi ir-še-ik-ki a-ak ap-[pa ]A-MEŠ-ma pu-ut-ta2-na A-MEŠ hi-ma ša2-sa-ak 
And Darius the king says: then I went to Babylon. Before I arrived in Babylon, a town, Zazzan by name, situated on the Euphrates, there that Nidintu-Bēl, who said: Nebuchadnezzar attacked me together with troops in battle. Then (we) made battle. Ahuramazda sent me aid. (By) intercession of Ahuramazda, (I) killed the troops of that Nidintu-Bēl there. 2 days of month Hanamakaš had passed, thus we made battle. I slaughtered the troops of Nidintu-Bēl, and (others) who were fleeing to the river were carried away by this river. 
dišda-ri-ia-muš LUGAL ki-a-am i-qab-bi ar2-ki ana-ku ana DIN-TIRki at-ta-lak ana DIN-TIRki la ka-ša2-du in a IRI za-za-a-nu MUšu ša2 GU3 id2BURANUN (37) [ina] lib3-bi dišni-din-tu2-den ša2 iq-bu-u um-ma ana-ku [dišd]muati-nig2-du-uri3 LUGAL DIN-TIR[ki ana] tar-ṣi-ia it-ta-lak it-ti u2-qu ana e-pe-šu2 ta-ha-zi ar2-ki ṣe-el-tu2 ni-te-pu-šu2 du2-ri-mi-iz-da is-se-dan-nu ina GISSU ša2 du2-ri-mi-iz-da u2-qu ša2 dišni-din-tu2-den (38) ad-du-uk ana lib3-bi ID2 ih-li-qu-ma ID2 u2-bil-šu2-nu-tu ni-te-pu-uš ṣe-el-tu2 UD 2(diš)-KAM ša2 ITI AB gab-bi-šu2-nu ni-du-uk u bal-ṭu-tu2 ul nu-uṣ-ṣab-bit 
DARIUS INSCRIPTION AT BEHISTUN. COLUMN II 
Column 2 
No Elamite 
 
No Akkadian 
2.1-5: θātiy Dārayavauš xšāyaθiya pasāva Naditabaira hadā kamnaibiš asabāraibiš amuθa Bābirum ašiyava pasāva adam Bābirum ašiyavam [vašnā] Auramazdāha utā Bābirum agạrbāyam utā avam Naditabairam agạrbāyam pasāva avam Naditabairam adam Bābirauv avājanam 
Darius the King says: After that, Nidintu-Bel, with a few horsemen, fled (and) went off to Babylon. After that, I went off to Babylon. By the favour of Ahuramazda I both seized Babylon and I seized that Nidintu-Bel. After that, I killed that Nidintu-Bel in Babylon. 
19. a-ak dišda-ri-ia-ma-u-iš dišLUGAL na-an-ri me-ni dišnu-ti-ut-be-ul hu-pir2-ri dište-ul-nu-ip ha-ri-ki-ip i-ta2-ka4 pu-ut-tuk-ka4 sa-ak ba-bi3-li li-ip-ka4 me-ni dišu2 ba-bi3-[li-ik-ki] [mi-tu3]-gi-ut-ta2 za-u-mi-in du-ra-maš-da-na ku-ut-ta2 ba-bi3-li mar-ri-ia ku-ut-ta2 dišnu-ti-ut-be-ul hu-pir2-ri mar!-ri me-ni dišnu-ti-ut-be-ul hu-pir2-ri dišu2 ba-bi3-li ir hal-pi 
And Darius the king says: Then that Nidintu-Bēl together with several horsemen fled and went to Babylon. Then I went forth to Babylon and (by) the intercession of Ahuramazda, (I) seized Babylon and that Nidintu-Bēl. Then I killed that Nidintu-Bēl in Babylon. 
dišda-ri-ia-muš LUGAL ki-a-am i-qab-bi ar2-ki dišni-din-tu2-den a-ga-šu-u ina lu2ERIN2-MEŠ i-ṣu-tu2 e-li EDIN ša2 (39) [ANŠE]-KUR-RA-[MEŠ] ih-liq-ma a-na E-KI it-ta-lak ar2-ki a-na-ku-a-na tarṣi-šu2 a-na E-KI at-ta-lak in a GISSU ša2 du2-ri-[mi]-iz-da a-na-ju a-[na DIN]-TIRki at-ta-lak in a GISSU ša2 du2-ri-mi-iz-da E-KI aṣ-ṣa-bat u dišni-din-tu2-den aṣ-ṣa-bat ar2-ki ana-ku ina DIN-TIRki a-na (40) diš ni-din-tu2-den a-ga-šu-u [u] lu2DUMU-DU2-MEŠ ša2 it-ti-šu2 al-ta-kan ina za-qi-pi ad-du-uk [PAP] 4(u) 9(diš) a-ga-a ša2 a-na-ku e-pu-šu2 ina DIN-TIRki 
2.5-8: [θātiy] Dārayavauš xšāyaθiya yātā adam Bābirauv āham [imā dahạyāva] tayā hacāma hamiçiyā abava Pārsa Ūvja Māda *Aθurā [Mudrāya] *Parθava Marguš Θataguš Saka 
Darius the King says: When I was in Babylon, these (were) the countries, which became rebellious from me - Persia, Elam, Media, Assyria, Egypt, Parthia, Margiana (Marv), Sattagydia, Scythia. 
20. a-ak dišda-ri-ia-ma-u-iš dišLUGAL na-an-ri ku-iš dišu2 ba-bi3-li ša2-nu-gi-ut ap-pi dišda-a-ia-[u]-iš dišu2 ir pe3-ip-ti-ip dišpar2-šipx(Eš) a-ak dišha-tam-tup a-ak dišma-da-pe3 a-ak diš2-šu-ra a-ak [dišmu]-iz-za-ri-ia-ip a-ak dišpar2-tu-ma-ip a-ak dišmar-ku-iš-pe3 a-ak dišsa-ut-ta2-ku-iš a-ak dišša2-ak-ka4-pe3 
And Darius the king says: While I was in Babylon these nations rebelled against me: The Persians and the Elamites and the Medes and the Assyrians and the Egyptians and the Parthians and the Margians and Sattagydia and the Scythians. 
dišda-ri-ia-muš LUGAL ki-a-am i-qab-bi a-di UGU ša2 a-na-ku ina DIN-TIRki a-tu-ru an-na-a-tu2 KUR-KUR ša2 ik-ki-ra-'i-in-ni kurpar-su kur NIM-MAki kurma-da-a-a kuraš-šurki (41) kurmi-ṣir kurpa-ar-tu-u2 kurmar-gu-u2 kursa-at-ta-gu-u2 u kurgi-mi-ri-i' 
2.8-11: θātiy Dārayavauš xšāyaθiya [I] *martiya Martiya nāma Cicaxraiš puça Kuganakā nāma [vardanam Pārsaiy] avadā adāraya hauv udapatatā Ūvjaiy kārahạyā avaθā [aθaha adam] Imaniš amiy Ūvjaiy xšāyaθiya 
Darius the King says: One man, Martiya by name, the son of Chinchikhrish - (there is) a town, Kuganaka by name, in Persia, - there he dwelt. He rose up in Elam; to the people thus - I he said, "I am Imanish, the king in Elam." 
21a. a-ak dišda-ri-ia-ma-u-iš dišLUGAL na-an-ri dišru-uh ki-ir dišmar-ti-ia hi-še dišzi2-in-za-ak-ri-iš dišša2-ak-ri HAL-MEŠ ku-ug-gan2-na-ka4-an hi-še dišpar2-šipx(Eš)-ik-ki ha-mi mur-ta2-ak hu-pir2-ri dišha-tam-tup-ik-ki i-ma-ka4 dištaš-šu-ip2-pe3 hi zi2-la ap ti-ri-iš na-an-ri dišu2 dišum-man-nu-iš dišLUGAL dišha-tam-tup-na ma-ra 
And Darius the king says: One man, Martiya by name, Zinzakriš, his son, a town, Kukkannakan by name, in Persia, dwelt. He rose up in Elam and the people thus to them (he) said: I (am) Ummannuš, king of the Elamites, 
dišda-ri-ia-muš LUGAL ki-a-am i-qab-bi ar2-ki I-en LU2 dišmar-ti-ia2 MU-šu2 Ašu2 ša2 dišši-in-ša2-ah-ri-iš ina IRI ku-gu-na-ak-ka ina kurpar-su a-šib šu-u ina kure-lam-mat it-ba-am-ma (42) [a-na] u2-qu ša2 kure-lam-mat [i-par]-ra-aṣ um-ma [a-na]-ku dišim-ma-ni-e-šu2 LUGAL kurELAM-MAki 
2.11-13: θātiy Dārayavauš [xšāyaθiya] adakaiy adam ašnaiy āham abiy Ūvjam pasāva *hacāma [atạrsa] Ūvjiyā avam Martiyam agạrbāya hayašām maθišta āha [utašim] avājana 
Darius the King says: I was then near to Elam. After that, the Elamites were afraid of me. They seized that Martiya, who was their chief, and killed him. 
21b. a-ak dišu2 ha-me-er dišhal-tam-ti in kan2-na ša3-nu-gi-ut me-ni dišhal-tam-ti-ip dišu2-ik-ki-mar ip-ši-ip dišmar-ti-ia hu-pir2-ri ak-ka4 ir-ša2-ir-ra ap-pi-ni ti-ri-iš-ti ir mar-ri-iš-ša2 ir hal-pi-iš 
and at that time I was near Elam. Afterwards, the Elamites feared me; (they) seized that Martiya who called himself their chief, and killed him. 
a-di UGU ša2 ana-ku it-ta-hu kure-lam-mat [lu2]e-lam-mat-[MEŠ] la-pa-ni-ia2 ip-tal-hu ar2-ki iṣ-ṣab-tu-[u']-ma a-ma dišmar-ti-ia2 a-ga-šu-u ša2 ina MUH-HI-šu2-nu GAL-u2 ina ra-ma-ni-šu2-nu id-du-ku-šu2 
2.13-17: θātiy Dārayavauš xšāyaθiya I martiya *Fravạrtiš [nāma Māda] hauv udapatatā Mādaiy kārahạyā avaθā aθaha [adam Xšaθrita] amiy Uvaxšatarahạyā taumāyā pasāva kāra Māda haya [viθāpatiy hauv] hacāma hamiçiya abava abiy avam Fravạrtim ašiyava hauv [xšāyaθiya] abava Mādaiy 
Darius the King says: One man, Fravartish, (Phraortes) by name, a Mede - he rose up in Media. To the people thus he said, "I am Khshathrita, of the family of Uvakhshatra (Cyaxares)." After that, the Median force, which (was) in the palace, became rebellious from me (and) went over to that Phraortes. He became the King in Media. 
22a. a-ak dišda-ri-ia-ma-u-iš dišLUGAL na-an-ri dišru-uh ki-ir dišpir2-ru-mar-ti-iš hi-še hu-pir2-ri ma-da-pe3-ik-ki i-ma-ka4 dištaš šu-ip2-pe3 hi zi2-la ap ti-ri-iš-ša2 na-an-ri dišu2 dišša2-at-tar-ri-da dišNUMUN-MEŠ dišma-ak-iš-tar-ra-na ni-ma-an-ki ma-ra me-ni dištaš-šu-ip2 dišma-da-pe3 ap-pa dišu2-el-man-nu hu-pi-pe3 dišu2-ik-ki-mar pe3-ip-ti-ip hu-pir2-ri-ik-ki pa-ri-iš dišma-da-pe3-ik-ki dišLUGAL-me hu-pir2-ri hu-ut-taš 
And Darius the king says: One man, Phraortes by name, rose up in Media, thus to the people said: I am Šattarrida of the family of Cyaxares. Then the Mede troops who were in the palace rebelled against me (and) went (over) to him. (He) held kingship in Media. 
dišda-ri-ia-muš LUGAL (43) ki-a-am i-qab-bi ar2-ki Ien LU2 dišpa-ar-u2-mar-ti-iš šu-um-šu2 LU2 ma-da-[a-a] šu-u2 it-ba-am-ma [ina] kurma-da-a-a a-na š2 kurma-da-a-a i-par-ra-aṣ um-[ma a]-na-ku diš[ha]-ša2-at-ri-it-ti NUMUN ša2 dišu2-ma-ku-iš-tar ar2-ki u2-qu ša2 kurma-da-a-a ma-la ina E2 la-IGI-ia2 (44) it-te-ek-ru-u' a-na UGU dišpa-ar-u2-mar-ti-iš it-tal-ku-u' ar2-ki šu-u2 ana LUGAL kurma-da-a-a it-tur 
2.18-29: θātiy Dārayavauš xšāyaθiya kāra Pārsa utā Māda haya upā mām āha hauv kamnam āha pasāva adam kāram frāišayam Vidạrna nāma Pārsa manā badaka avamšām maθištam akunavam avaθāšām aθaham paraitā avam kāram tayam Mādam jatā haya manā naiy gaubataiy pasāva hauv Vidạrna hadā kārā ašiyava yaθā Mādam parārasa *Māruš nāma vardanam Mādaiy avadā hamaranam akunauš hadā Mādaibiš haya Mādaišuvā maθišta āha hauv adakaiy naiy avadā āha Auramazdāmaiy upastām abara vašnā Auramazdāha kāra [haya] manā avam kāram tayam hamiçiyam aja vasiy Ānāmakahạyā māhạyā XXVII raucabiš θakatā āha avaθāšām hamaranam kạrtam pasāva hauv kāra haya manā Kapada nāma dahạyāuš Mādaiy avadā mām amānaiya yātā adam arasam Mādam 
Darius the King says: The Persian and Median army, which was under me, this was a small (force). After that, I sent forth an army. Vidarna (Hydarnes) by name, a Persian. my subject - him I made their chief. Then I said to them, "Go forth, smite that Median army, which does not call itself mine." After that this Hydarnes with the army went off. When he reached Media - (there is) a town, Mârush by name, in Media, there he fought the battle with the Medes. He who was chief among the Medes, he was not there then. Ahuramazda bore me aid; by the favour of Ahuramazda my army severely defeated that rebellious army. 27 days of the month Anâmaka were past, then the battle was fought by them. After that, this army of mine - (there is) a district, Kampada by name, in Media - there (it) waited for me until I arrived in Media. 
22b. dištaš-šu-ip2 dišpar2-šipx(Eš) a-ak dišma-da-pe3 dišu2 ta2-iš ha-ri-ik-ki ša3-ri me-ni dišu2 dištaš-šu-ip2 dišma-da-pe3-ik-ki ti-ip-pe3 ta2-ah dišmi-tar-na hi-še dišpar2-šir8 ki-ir dišu2 dišli-pa2-ru-ri hu-pir2-ri dišir-ša2-ir-ra ap-pi-ni ir hu-ut-ta2 hi zi2-la ap ti-ri-ia mi-te-iš dištaš-šu-ip2 dišma-da-pe3 ak-ka4-pe3 dišu2-ni-na in-ni ti-ri-man-pi hu-pi-pe3 hal-pi-iš-man-ka4 me-ni dišmi-tar-na dištaš-šu-ip2 i-ta2-ka4 ma-da-pe3-ik-ki sa-ak sa-ap dišma-da-pe3-ik-ki ir pa-ri-ik HAL-MEŠ ma-ru-iš hi-še ma-da-pe3-ik-ki ha-mi ša2-par2-rak-um-me hu-ut-ta2-iš ak-ka4 dišma-da-pe3-na ir-ša2-ir-ra ha-me-er in-ni ha-ri-ir du-ra-maš-da pi-ik-ti dišu2 ta2-iš za-u-mi-in du-ra-maš-da-na dištaš-šu-ip2 ap-pa dišu2-ni-na dištaš-šu-ip2 ap-pa pe3-ti-ip-na ir-še-ik-ki hal-pi-iš 2(u) 7(diš) dna-an dITI-MEŠ dha-na-ma-ak-kaš-na pi-ir-ka4 hi zi2-la ša2-par2-rak-um-me hu-ut-ta2-iš me-ni dištaš-šu-ip2 ap-pa dišu2-ni-na aš2-ki in-ni hu-ut-ta2-iš dišda-a-ia-u2-iš ka4-um-pan-taš hi-še dišma-da-pe3-ik-ki ha-mi za-ti-iš ku-iš dišu2 ši-in-nu-gi-ut dišma-da-pe3-ik-ki 
The Persian and the Median troops with me were few. Then I sent forth the troops to Media. Hydarnes by name, a Persian, my servant, I made their chief, thus I said to them: Go forth! The Median troops who do not call themselves mine, kill them! Then Hydarnes together with the troops went off to the Media. When he went to Media, in the town, Maruš by name, in Media, there (he) did battle. (He) who was chief among the Medes wasn't present at that time. Ahuramazda sent me aid. (By) the intercession of Ahuramazda, my troops slaughtered the rebellious troops. 27 days of the month Hanamakaš had passed, thus (they) did battle. Then my troops did not accomplished anything. (In a) district, Kampantaš by name, in Media, there he awaited for me until I came to Media. 
u2-qu ša2 it-ti-ia ša2 kurpar-su u kurma-da-a-a i-ṣu-tu2 ar2-ki a-na-ku u2-qu al-ta-par ana kurma-da-a-a dišu2-mi-da-ar-na-a' MUšu2 LU2 qal-la-a LUR!(KUR) par-sa-a-a a-na (45) GAL-u2 ina UGU-šu-nu al-ta-par um-ma al-ka-ma ana u2-qu ša2 kurma-da-a-a ša2 la i-šem-mu-'i-in-ni du-ka-a'-šu-nu-tu ar2-ki diš u2-mi-da-ar-na-a' a-na kurma-da-a-a it-ti u2-qu it-ta-lak ana kurma-da-a-a ana ka-ša-du ina IRI ma-ru-u' MUšu2 ša2 ina kurma-da-a-a (46) ina lib3-bi ṣe-el-tu2 i-te-ep-šu-u' it-ti u2-qu ša2 kurma-da-a-a šu-u ša2 ina UGU LU2 ma-da-a-a-MEŠ GALu2 ina lib3-bi ia-a-nu du2-ra-mi-iz-da is-se-dan-nu ina GISSU ša2 du2-ra-mi-iz-da u2-qu at-tu-u-a id-du-ku ana ni-ik-ru-tu a-ga-šu2-nu UD 2(u) 7(diš)-KAM ša2 ITI AB ṣe-el-tu2 i-te-ep-šu-u' (47) id-du-ku-u' in a li3-be-šu2-nu [3(diš) LIM] 8(diš) ME 2(u) 7(diš) u bal-ṭu-tu2 uṣ-ṣab-bi-tu-u' 4(diš) LIM 3(diš) ME 2(u) 9(diš) ar2-ki dišu2-mi-da-ar-na-a' ša2-ni-tu4 KASKAL a-na UGU kurma-da-a-a in a lib3-bi i-dag-ga-lu-u' pa-ni-ia2 a-di UGU ša2 ana-ku al-la-ku ana kurma-da-a-a (48) ar2-ki a-na iria-ga-ma-ta-nu pa-ni-ia2 [il]-li-ku 
2.29-37: θātiy Dārayavauš xšāyaθiya Dādạršiš nāma Arminiya manā badaka avam adam frāišayam Arminam avaθāšaiy aθaham paraidiy kāra haya hamiçiya manā naiy gaubataiy avam jadiy pasāva Dādạršiš ašiyava yaθā Arminam parārasa pasāva hamiçiyā hagmatā paraitā patiš Dādạršim hamaranam cartanaiy Zūzahạya nāma āvahanam Arminiyaiy avadā hamaranam akunava Auramazdāmaiy upastām abara vašnā Auramazdāha kāra haya manā avam kāram tayam hamiçiyam aja vasiy Θūravāharahạyā māhạyā VIII raucabiš θakatā āha avaθāšām hamaranam kạrtam 
Darius the King says: An Armenian, Dâdarshish by name, my subject - him I sent forth. Thus to him I said, "Go forth, the army that does not call itself mine, smite it. After that Dâdarshish went off. When he reached Armenia, after that, the rebels, having assembled, came out against Dâdarshish to do battle. (There is) a village in Armenia, Zuzahya by name - there they fought the battle. Ahuramazda bore me aid; by the favour of Ahuramazda my army severely defeated that rebellious army. 8 days of the month Thuravâhara were past, then the battle was fought by them. 
23a. a-ak da-ri-ia-ma-u-iš dišLUGAL na-an-ri dišda-tur-ši-iš hi-še dišhar-mi-nu-ia ir ki-ir dišu2 dišli-pa2-ru-ri hu-pir2-ri dišu2 dišhar-mi-nu-ia-ip2-ik-ka4 ir hu-ut-ta2! hi zi2-la hi ti-ri-ia mi-ta2 dištaš-šu-ip2 ap-pa pe3-ti-ip dišu2-ni-na in-ni ti-ri-man-pi hu-pi-pe3 hal-pi-iš man-ka4 me-ni dišda-tur-ši-iš sa-ak sa-ap dišhar-mi-nu-ia-ip-ik-ki ir pa-ri-ik-ka4 dišpe3-ti-ip pir2-ru ir ša2-ir-ra-ip-pa2 dišda-tur-ši-iš ir-ma ši-in-nu-ip ša2-par2-rak-um-me hu-ut-ti-nu-un u2-pa2 me-ni dišda-tur-ši-iš ša2-par2-rak-um-me ap-ma ta2-iš hu-ma-nu-iš dišsu-iz-za hi-še dišhar-mi-nu-ia-ip-ik-ki ha-mi du-ra-maš-da pi-ik-ti dišu2 ta2-iš za-u-mi-in du-ra-maš-da-na dištaš-šu-ip2 ap-pa dišu2-ni-na dištaš-šu-ip2 ap-pa dišpe3-ti-ip-na ir-še-ik-ki hal-pi-iš 8(diš) dna-an dITI-MEŠ dtu-ir-ma-ir-na pi-ir-ka4 hi zi2-la ša2-par2-rak-um-me hu-ut-ta2-iš 
And Darius the king says: Daturšiš by name, an Armenian, my servant, I sent to the Armenia, thus I said to him: Go forth! The troops who (are) rebels (and) do not call themselves mine, kill them! Then Daturšiš went off. When (he) went to Armenia, the rebels assembled (and) came against Daturšiš: let us do battle! Then Daturšiš battled them in a village, Suzza by name, in Armenia. Ahuramazda sent me aid. (By) the intercession of Ahuramazda, my troops slaughtered the rebellious troops. 8 days of the month Turmar had passed, thus (they) did battle. 
dišda-ri-ia-muš LUGAL ki-a-am i-qab-bi dišda-da-ar-šu2 šu-um-šu2 LU2 qal-la-a LU2 u2-ra-aš2-ṭa-a-a aš2-pur-ma al-ta-par um-ma a-lik-ma a-na ni-ik-ru-tu ša2 la i-šem-mu-'i-in-ni du-u2-ku-šu-nu-u2-tu (49) ar2-ki dišda-da-ar-šu2 a-na- kuru2-ra-aš2-ṭu it-[ta]-lak a-na ka-ša2-du a-na kuru2-ra-aš2-ṭu ni-ik-ru-tu2 ip-hu-ru-nim-ma a-na tar-ṣi dišda-da-ar-šu2 it-tal-ku a-na e-pe-šu2 ta-ha-za ar2-ki dišda-da-ar-šu2 ṣa-al-tu4 KI-šu2-nu i-te-pu-uš ina irizu-u2-zu šu-um-šu2 i-na kuru2-ra-aš2-ṭu (50) du2-ra-mi-iz-da is-se-dan-nu ina GISSU ša2 du2-ra-mi-iz-da u2-qu at-tu-u-a a-na u2-qu ni-ik-ru-tu2 id-du-ku-u' U4 8(diš)-KAM ša2 ITI GU4 ṣa-al-tu4 i-te-ep-šu-u' 
2.37-42: θātiy Dārayavauš xšāyaθiya patiy duvitīyam hamiçiyā hagmatā paraitā patiš Dādạršim hamaranam cartanaiy Tigra nāmā didā Arminiyaiy avadā hamaranam akunava Auramazdāmaiy upastām abara vašnā Auramazdāha kāra haya manā avam kāram tayam hamiçiyam aja vasiy Θūravāharahạyā māhạyā XVIII raucabiš θakatā āha avaθāšām hamaranam kạrtam 
Darius the King says: Again the second time the rebels, having assembled, came out against Dâdarshish to do battle. (There is) a fort, Tigra by name, in Armenia. There they fought the battle. Ahuramazda bore me aid; by the favour of Ahuramazda my army severely defated that rebellious army. 18 days of the month Thuravâhara were past, then the battle was fought by them. 
23b. a-ak ša2-rak 2(diš)-um-me-ma dišpe3-ti-ip pir2-ru ir ša2-ir-ra-ap-pa2 dišda-tur-ši-iš ir-ma ši-in-nu-ip ša2-par2-rak-um-me hu-ut-ti-nu-un u2-pa2 me-ni hal-mar-ri-iš ti-ig-ra hi-še har-mi-nu-ia-ip-ik-ki ha-mi ša2-par2-rak-um-me hu-ut-ta2-iš du-ra-maš-da pi-ik-ti dišu2 ta2-iš za-u-mi-in du-ra-maš-da-na dištaš-šu-ip2 ap-pa dišu2-ni-na dištaš-šu-ip2 ap-pa dišpe3-ti-ip-na ir-še-ik-ki hal-pi-iš 1(u) 8(diš) dna-an dITI-MEŠ dtu-ir-ma-ir-na pi-ir-ka4 hi zi2-la ša2-par2-rak-um-me hu-ut-ta2-iš 
And again (for) the 2nd (time) the rebels assembled (and) came against Daturšiš: let us do battle! Then at a fortress, Tigra by name, in Armenia, (they) did battle. Ahuramazda sent me aid. (By) the intercession of Ahuramazda, my troops slaughtered the rebellious troops. 18 days of the month Turmar had passed, thus (they) did battle. 
ar2-ki [ina] ša2-[ni-tu4] KASKAL ni-ik-ru-tu2 ip-hu-ru-nim-ma it-tal-ku-u' a-na tar-ṣi dišda-da-ar-šu2 a-na e-pe-šu2 ta-ha-za ar2-ki i-te-ep-šu2 ṣal-tu4 (51) ina iridi-ig-ra ša2 ina kuru2-ra-aš2-ṭu du2-ra-mi-iz-da is-se-dan-nu ina GISSU ša2-du2-ra-mi-iz-da u2-qu at-tu-u-a ana ni-[ki-ru-tu2 id-du-ku] U4 1(u) 8(diš)-KAM ša2 ITI GU4 i-te-ep-šu ṣa-al-tu4 id-du-ku ina lib3-bi-šu2-nu 5(diš) ME 4(u) 6(diš) u bal-ṭu-tu2 uṣ-ṣab-bi-tu-nu 5(diš) ME 2(u) 
2.42-49: θātiy Dārayavauš xšāyaθiya patiy çitīyam hamiçiyā hagmatā paraitā patiš Dādạršim hamaranam cartanaiy Uyamā nāmā didā Arminiyaiy avadā hamaranam akunava Auramazdāmaiy upastām abara vašnā Auramazdāha kāra haya manā avam kāram tayam hamiçiyam aja vasiy Θāigracaiš māhạyā IX raucabiš θakatā āha avaθāšām hamaranam kạrtam pasāva Dādạršiš citā mām amānaya Arminiyaiy yātā adam arasam Mādam 
Darius the King says: Again the third time the rebels having assembled, came out against Dadarshish to do battle. Ahuramazda bore me aid. By the favour of Ahuramazda my army severely defeated that rebellious army. 9 days of the month Thâigarchish were past, then the battle was fought by them. After that Dâdarshish waited for me in Armenia until I reached Media. 
23c. a-ak ša2-rak 3(diš)-um-me-ma dišpe3-ti-ip pir2-ru ir ša2-ir-ra-ip-pa2 dišda-tur-ši-iš ir-ma ši-in-nu-ip ša2-par2-rak-um-me hu-ut-ti-nu-un hu-pa2 hal-mar-ri-iš u2-i-ia-ma hi-še dišhar-mi-nu-ia-ip-ik-ki ha-mi ša2-par2-rak-um-me hu-ut-ta2-iš du-ra-maš-da pi-ik-ti dišu2 ta2-iš za-u-mi-in du-ra-maš-da-na dištaš-šu-ip2 ap-pa dišu2-ni-na dištaš-šu-ip2 ap-pa dišpe3-ti-ip-na ir-še-ik-ki hal-pi-iš 9(diš) dna-an dITI-MEŠ dsa-a-kur-ri-zi2-iš-na pi-ir-ka4 hi zi2-la ša2-par2-rak-um-me hu-ut-ta2-iš a-ak me-ni dišda-tur-ši-iš aš2-ki in-ni hu-ut-taš dišu2-un za-ti-iš ku-iš dišu2 ma-da-pe3-ik-ki ši-in-nu-gi-ut 
And again (for) the 3rd (time) the rebels assembeled (and) came against Daturšiš: let us do battle! In a fortress, Wiyama by name, in Armenia (they) did battle. Ahuramazda sent me aid. (By) the intercession of Ahuramazda, my troops slaughtered the rebellious troops. 9 days of the month Sakurriziš had passed, thus (they) did battle, and then Daturšiš did not accomplished anything. (He) awaited me until I came to Media. 
ar2-ki ina ša2-ni-tu4 KASKAL ni-ik-ru-u2-tu (52) ip-hu-ru-nim-ma a-na tar-ṣi dišda-da-ar-šu2 it-tal-ku it-ti u2-qu a-na e-peš ME3 i-te-ep-šu ṣa-al-tu4 ina iriu2-ia-a-ma-a' šu-um-šu2 ša2 [ina kur]u2-ra-aš2-ṭu du2-ra-[mi-iz]-da is-se-dan-nu ina GISSU ša2 du2-ra-mi-iz-da u2-qu at-tu-u-a ana ni-ik-ru-tu id-du-ku U4 9(diš)-KAM ša2 ITI SIG4 i-te-ep-šu2 ṣa-al-tu2 (53) ina lib3-bi-šu2-nu id-du-ku 4(diš) ME 7(u) 2(diš) u bal-ṭu-tu2 uṣ-ṣab-bi-tu2 5(diš) ME 2(u) 5(diš) ar2-ki dišda-da-ar-šu2 KASKAL la e-pu-uš i-dag-ga-lu-u' pa-ni-ia2 a-di UGU ša2 ana-ku al-la-ku ana kurma-da-a-a 
2.49-57: θātiy Dārayavauš xšāyaθiya Vaumisa nāma Pārsa manā badaka avam adam frāišayam Arminam avaθāšaiy aθaham paraidiy kāra haya hamiçiya manā naiy gaubataiy avam jadiy pasāva Vaumisa ašiyava yaθā Arminam parārasa pasāva hamiçiyā hagmatā paraitā patiš Vaumisam hamaranam cartanaiy Izalā nāmā dahạyāuš Aθurāyā avadā hamaranam akunava Auramazdāmaiy upastām abara vašnā Auramazdāha kāra haya manā avam kāram tayam hamiçiyam aja vasiy Ānāmakahạyā māhạyā XV raucabiš θakatā āha avaθāšām hamaranam kạrtam 
Darius the King says: After that, a Persian, Vaumisa by name, my subject - him I sent forth to Armenia. Thus to him I said," Go forth, the army, which (is) rebellious, (and) does not call itself mine, smite it." After that, Vaumisa went off. When he reached Armenia, after that, the rebels, having assembled, came out against Vaumisa to do battle. (There is) a district, Izalâ by name, in Assyria, there they fought the battle. Ahuramazda bore me aid. By the favour of Ahuramazda, my army severely defeated that rebellious army. 15 days of the month Anâmaka were past, then the battle was fought by them. 
24a. a-ak dišdar-ri-ia-ma-u-iš dišLUGAL na-an-ri dišma-u-mi-iš-ša2 hi-še dišpar2-šir8 ki-ir dišu2 dišli-pa2-ru-ri hu-pir2-ri dišu2 ti-ip-pe3 dišhar-mi-nu-ia-ip-ik-ki ta2-ah hi zi2-la hi ti-ri mi-te dištaš-šu-ip2 ap-pa dišpe3-ti-ip dišu2-ni-na in-ni ti-ri-man-pi hu-pi-pe3 hal-pi-iš-man-ka4 me-ni dišma-u-mi-iš-ša2 sa-ak sa-ap dišhar-mi-nu-ia-ip-ik-ki ir pa-ri-ik-ka4 dišpe3-ti-ip pir2-ru ir ša2-ir-ra-ip-pa2 dišma-u-mi-iš-ša2 ir-ma ši-in-nu-ip ša2-par2-rak-um-me hu-ut-ti-nu-un hu-pa2 me-ni iz-zi2-la hi-še 2-šu-ra-an ha-mi ša2-par2-rak-um-me hu-ut-ta2-iš du-ra-maš-da pi-ik-ti dišu2 ta2-iš za-u-mi-in du-ra-maš-da-na dištaš-šu-ip2 ap-pa dišu2-ni-na dištaš-šu-ip2 ap-pa dišpe3-ti-ip-na ir-še-ik-ki hal-pi-iš 1(u) 5(diš) dna-an dITI-MEŠ dha-na-ma-ak-kaš-na pi-ir-ka4 hi zi2-la ša2-par2-rak-um-me hu-ut-ta2-iš 
And Darius the king says: Maumiša by name, a Persian, my servant, I sent forth to Armenia, thus (I) said him: Go forth! The troops who are rebels (and) don’t call themselves mine, kill them! Then Maumiša went (off). When (he) went (off) to Armenia, the rebels assembled (and) came against Maumiša: let us do battle! In Izzila by name in Assyria (they) did battle. Ahuramazda sent me aid. (By) the intercession of Ahuramazda, my troops slaughtered the rebellious troops. 15 days of the month Hanamakaš had passed, thus (they) did battle. 
dišda-ri-ia-muš LUGAL ki-a-am i-qab-bi dišu2-mi-is-si šu-um-šu2 LU2 qal-la-a lu2par-sa-a-a a-na kuru2-ra-aš2-ṭu (54) ana-ku ša2-pur-ma al-ta-par um-ma a-lik-ma a-na u2-qu ni-ik-ru-tu2 ša2 la i-šem-mu-'i-in-ni du-u2-ku-šu2-nu-tu2 [ar2-ki] dišu2-mi-is-su it-ta-lak a-na kuru2-ra-aš2-ṭu a-[na] ka-ša2-du ni-ik-ru-tu2 ip-hu-ru-nim-ma it-tal-ku-u' a-na tar-ṣi dišu2-mi-is-su a-na KAK-eš ta-ha-za ar2-ki i-te-ep-šu2 ṣa-al-tu2 (55) [ina] kuri-za-al-la-a' dišu2-ra-mi-iz-da is-se-dan-nu in a GISSU ša2 dišu2-ra-mi-iz-da u2-qu at-ta-u-a u2-qu ni-ik-ru-tu2 id-du-ku U4 1(u) 5(diš)-KAM ša2 ITI AB i-te-ep-šu2 ṣa-al-tu4 id-du-ku 
2.57-64: θātiy Dārayavauš xšāyaθiya patiy duvitīyam hamiçiyā hagmatā paraitā patiš Vaumisam hamaranam cartanaiy Autiyāra nāmā dahạyāuš Arminiyaiy avadā hamaranam akunava Auramazdāmaiy upastām abara vašnā Auramazdāha kāra haya manā avam kāram tayam hamiçiyam aja vasiy Θūravāharahạyā māhạyā jiyamnam patiy avaθāšām hamaranam kạrtam pasāva Vaumisa citā mām amānaya Arminiyaiy yātā adam arasam Mādam 
Darius the King says: Again the second time the rebels, having assembled, came out against Vaumisa to do battle. (There is) a district, Autiyâra by name, in Armenia, there they fought the battle. Ahuramazda bore me aid; by the favour of Ahuramazda, my army severely defeated that rebellious army. Towards the close of the month Thuravâhara, then the battle was fought by them. After that, Vaumisa waited for me, until I reached Media. 
24b. a-ak ša2-rak 2(diš)-um-me-ma dišpe3-ti-ip pir2-ru ir ša2-ir-ra-ip-ma dišma-u-mi-iš-ša2 ir-ma ši-in-nu-ip ša2-par2-rak-um-me hu-ut-ti-nu-un hu-pa2 me-ni ba-ti-in ha-u-ti-ia-ru-iš hi-še ha-mi ša2-par2-rak-um-me hu-ut-ta2-iš du-ra-maš-da pi-ik-ti dišu2 ta2-iš za-u-mi-in du-ra-maš-da-na dištaš-šu-ip2 ap-pa dišu2-[ni]-na dištaš-šu-ip2 ap-pa dišpe3-ti-ip ir-še-ik-ki hal-pi-iš dITI-MEŠ dtu-ir-ma-ir pu-in-ki-te-ma hi zi2-la ša2-par2-rak-um-me hu-ut-ta2-iš me-ni dišma-u-mi-iš-ša2 dišhar-mi-nu-ia-ip-ik-ki za-ti-iš ku-iš dišu2 dišma-da-pe3-ik-ki ši-in-nu-gi-ut 
And again (for) the 2nd (time) the rebels assembled (and) came against Maumiša: let us do battle! In a district, Hautiyaruš by name, (they) did battle. Ahuramazda sent me aid. (By) the intercession of Ahuramazda, my troops slaughtered the rebellious troops. The month Turmar, at its end thus (they) did battle. Then Maumiša waited in Armenia until I came to Media. 
[ina lib3]-bi-šu2-ni 2(diš) LIM 3(u) 4(diš) ina ša2-ni-ti KASKAL ni-ik-ru-tu2 ip-hu-ru-nim-ma il-li-ku-u' a-na tar-ṣi dišu2-mi-is-si a-na e-peš ME3 (56) ar2-ki ina kuru2-ti-[ia-a-ri] šu-um-šu2 ina kuru2-ra-aš2-ṭu i-te-ep-šu ṣa-al-tu4 du2-ra-mi-iz-da is-se-dan-nu ina GISSU ša2 du2-ra-mi-iz-da u2-qu at-tu-a u2-qu ni-ik-ru-tu2 id-du-ku U4 3(U)-KAM ša2 ITI GU4 i-te-ep-šu2 ṣal-tu4 id-du-ku ina lib3-bi-šu2-nu 2(diš) LIM 4(u) 5(diš) u bal-ṭu-tu2 uṣ-ṣab-bi-tu2 dišLIM 5(diš) ME 5(u) 8(diš) (57) ar2-ki dišu2-mi-is-si ša2-ni-ti KASKAL la e-pu-uš ina kuru2-ra-aš2-ṭu i-dag-ga-lu pa-ni-ia2 a-di UGU ša2 ana-ku a-na kurma-da-a-a al-la-ku dišda-ri-ia-muš LUGAL ki-a-am i-qab-bi 
2.64-70: θātiy Dārayavauš xšāyaθiya pasāva adam nijāyam hacā Bābirauš ašiyavam Mādam yaθā Mādam parārasam Kuduruš nāma vardanam Mādaiy avadā hauv Fravạrtiš haya Mādaiy xšāyaθiya agaubatā āiš hadā kārā patiš mām hamaranam cartanaiy pasāva hamaranam akumā Auramazdāmaiy upastām abara vašnā Auramazdāha kāram tayam Fravạrtaiš adam ajanam vasiy Ādukanaišahạyā māhạyā XXV raucabiš θakatā āha avaθā hamaranam akumā 
Darius the King says: After that I went away from Babylon; I set off for Media. When I reached Media - (there is) a town, Kundurush by name, in Media – there this Phraortes, who called himself the king in Media, came with an army against me to do battle. After that, we fought the battle. Ahuramazda bore me aid; by the favour of Ahuramazda I severely defeated the army of Phraortes. 25 days of the month Adukanaisha were past, then we fought the battle. 
25a. a-ak dišda-ri-ia-ma-u-iš dišLUGAL na-an-ri me-ni dišu2 dišba-bi3-li-mar li-lu-gi-ut-ta2 dišma-da-pe3-ik-ki pa-ri-ia sa-ap dišma-da-pe3-ik-ki in pa-ru-gi-ut HAL-MEŠ ku-un-tar-ru-iš hi-še dišma-da-pe3-ik-ki ha-mi dišpir2-ru-mar-ti-iš hu-pir2-ri ši-in-nu-ik ak-ka4 na-an-ri dišu2 dišLUGAL-me dišma-da-pe3-na hu-ut-ta2 ma-ra ša2-par2-rak-um-me hu-ut-ti-man-ra me-ni ša2-par2-rak-um-me hu-ut-ta2-hu-ut du-ra-maš-da pi-ik-ti dišu2 ta2-iš za-u-mi-in du-ra-maš-da-na ha-mi dištaš-šu-ip2 ap-pa dišpir2-ru-mar-ti-iš-na dišu2 hal-pi ir-še-ik-ki 2(u) 5(diš) dna-an dITI-MEŠ dha-du-kan2-na-iš-na pi-ir-ka4 hi zi2-la ša2-par2-rak-um-me hu-ut-ti-u2-ut 
And Darius the king says: Then I came forth from Babylon and went to Media. When I went to Media, the town, Kuntarruš by name, in Media, that Phraortes, who said: I held kingship of the Medes, came to do battle. Then (we) did battle. Ahuramazda sent me aid. (By) the intercession of Ahuramazda, I slaughtered the troops of Phraortes. 25 days of the month Hadukannaš had passed, thus (we) did battle. 
ar2-ki ul-tu babilax(|DIN.TIR|)ki ana-ku u2-ṣa-am-ma at-ta-lak a-na kurma-da-a-a a-na ka-ša2-di a-na kurma-da-a-a ina iriku-un-du-ur šu-um-šu2 ina kurma-da-a-a (58) a-na tar-ṣi-ia2 dišpa-ar-u2-mar-ti-iš a-ga-šu-u ša2 iq-bu-u um-ma a-na-ku dišha-ša2-at-ri-it-ti NUMUN ša2 dišu2-ma-ku-iš-tar LUGAL kurma-da-a-a it-ti u2-qu it-ta3-lak a-na e-peš ME3 ar2-ki ni-te-pu-uš ṣal-tu4 du2-ra-mi-iz-da is-se-dan-nu ina GISSU ša2 du2-ra-mi-iz-da u2-qu ša2 dišpa-ar-u2-mar-ti-iš (59) [ni]-du-uk U4 2(u) 5(diš)-KAM ŠA2 ITI BAR2 ni-te-pu-uš ṣa-[al-yu4] ni-du-uk ina lib3-bi-šu2-nu 3(u) 4(diš) LIM 4(diš) me 2(u) 5(diš) u bal-ṭu-tu2 uṣ-ṣab-bi-tu2 ... 
2.70-78: θātiy Dārayavauš xšāyaθiya pasāva hauv Fravạrtiš hadā kamnaibiš asabāraibiš amuθa Ragā nāma dahạyāuš Mādaiy avaparā ašiyava pasāva adam kāram frāišaya nipadiy Fravạrtiš agạrbiya ānayatā abiy mām adamšaiy utā nāham utā gaušā utā hạzānam frājanam utāšaiy I cašma avajam duvarayāmaiy basta adāriya haruvašim kāra avaina pasāvašim Hagmatānaiy uzmayāpatiy akunavam utā martiyā tayaišaiy fratamā anušiyā āhatā avaiy Hagmatānaiy [atar] didām frāhajam 
Darius the King says: After that, this Phraortes with a few horsemen fled. (There is) a district, Ragâ (Ray) by name, in Media - along there he went off. After that I sent an army in pursuit. Phraortes, having been seized, was brought to me. I cut off his nose and ears and tongue. And I put out one eye. At my door he was kept bound; all the people saw him. After that, at Hamadân I impaled him, and the men who were his foremoset supporters, them I hanged at Hamadân in the fort. 
25b. me-ni dišpir2-ru-mar-ti-iš hu-pir2-ri dište-ul-nu-ip ha-ri-ik-ki-ip i-ta2-ka4 pu-ut-tuk-ka4 rak-ka4-an sa-ak me-ni dišu2 dištaš-šu-ip2 me-mi ta2-ah ha-mi-mar mar-ri-ka4 dišu2-ik-ki tin-gi-ik dišu2 hi ši-um-me a-ak ti-ut-me a-ak si-ri maz-zi2-ia el-te ki du-ma zi2-ip dišu2-ni-na-ma rap2-pa2-ka4 mar-ri-ik dištaš-šu-ip2 mar-pe3-ip-ta2 ir zi2-ia-iš a-ak me-ni ag-ma-ta2-na gešru-ir-ma ir pe3-la a-ak ku-ut-ta2 dišRUH-MEŠ ap-pa ha-tar-ri-man-nu da-mi hu-pa-ip-pi hu-pi-pe3 ag-ma-ta2-na hal-mar-ri-iš-ma-mar SAG-MEŠ ap-pi-ni ša2-ra kap-pa-ka4 ap-pi-in si-ra 
Then that Phraortes together with several horsemen fled and went to Rakkan. Then I sent the troops after him. From there (he) was seized and brought (back) to me. I cut off his nose and tongue and ears and I put out one eye, (and) at my gate (he) was bound and seized. All people saw him and then at Ecbatana I impaled him and the men who were his foremost followers. At a fortress in Ecbatana I cut off their heads. I displayed(?) all of them together. 
ar2-ki dišpa-ar-u2-mar-ti-iš a-ga-šu-u it-ti LU2 ERIN2-MEŠ i-ṣu-tu2 e-li EDIN ša2 ANŠE-KUR-RA-MEŠ zah2-ma il-lik-ma ina kurra-ga-a' šu-um-šu2 ina kurma-da-a-a ar2-ki a-na-ku u2-qu (60) a-na tar-ṣi-šu2-nu aš2-pur-ma dišpa-ar-u2-mar-ti-iš a-ga-šu-u u LU2 ERIN2-MEŠ ša2 it-ti-šu2 iṣ-ṣab-tu-ma a-na pa-ni-ia2 iš-pu-ru ar2-ki ana-ku ap-pi-šu2 geštušu2 li-ša2-an-šu2 u2-bat-tiq diš-en IGI[šu2] u2-nap-pil šu-u2 ṣab-tu ku-ullu ina ka2-ia2 u2-qu gab-bi im-ma-ru-uš ar2-ki ina za-qi-pi ina iria-ga-ma-ta-nu al-ta-kan-šu2 (61) lu2DUMU-DU3-MEŠ-šu2 ad-du-uk pap 4(u) 7(diš) [bi]-rit iria-ga-ma-ta-nu sad-du-[meš]_šu-nu a-lu-ul ul-tu ki-li-li [ša2] bir-tu 
2.78-91: θātiy Dārayavauš xšāyaθiya I martiya Ciçataxma nāma Asagartiya hauvmaiy hamiçiya abava kārahạyā avaθā aθaha adam xšāyaθiya amiy Asagartaiy Uvaxštarahạyā taumāyā pasāva adam kāram Pārsam utā Mādam frāišayam Taxmaspāda nāma Māda manā badaka avamšām maθištam akunavam avaθāšām aθaham paraitā kāram hamiçiyam haya manā naiy gaubataiy avam jatā pasāva Taxmaspāda hadā kārā ašiyava hamaranam akunauš hadā Ciçataxmā Auramazdāmaiy upastām abara vašnā Auramazdāha kāra haya manā avam kāram tayam hamiçiyam aja utā Ciçataxmam agạrbāya ānaya abiy mām pasāvašaiy adam utā nāham utā gaušā frājanam utāšaiy I cašma avajam duvarayāmaiy basta adāriya haruvašim kāra avaina pasāvašim Arbairāyā uzmayāpatiy akunavam 
Darius the King says: One man, Chissatakhma (Tritantaichmes) by name, a Sagartian, he became rebellious to me. To the people thus he said, "I am the King in Sagartia, of the family of Cyaxares." After that, I sent forth a Persian and Median army. (There was) a Median, Takhmaspâda by name, my subject; him I made their chief. Then I said to them, "Go forth, the rebellious army, which will not call itself mine, smite (it)." After that, Takhmaspâda with an army went off. He fought the battle with Tritantaichmes. Ahuramazda bore me aid; by the favour of Ahuramazda my army defeated that rebellious army, and seized (and) led Tritantaichmes to me. After that, I cut off both his nose and ears; and I put I out one eye; at my door he was kept bound. All the people saw him. After that I impaled him in Arbela. 
26. a-ak dišda-ri-ia-ma-u-iš dišLUGAL na-an-ri dišru-uh ki-ir dišzi2-iš-ša2-in-tak-ma hi-še 2-ša2-kar-ti-ia-ra hu-pir2-ri dišu2-ik-ki-mar pe3-ip-tuk-ka4 dištaš-šu-ip2-pe3 hi zi2-la ap ti-ri-iš na-an-ri dišLUGAL-me dišu2 hu-ut-ta2 dišNUMUN-MEŠ dišma-ak-iš-tar-ra-na ni-ma-an ma-ra me-ni dišu2 dištaš-šu-ip2 dišpar2-šipx(Eš) a-ak dišma-da-pe3 ti-ip-pe3 ta2-ah dištak-maš-ba-da hi-še dišma-da dišu2 dišli-[pa2]-ru-ri hu-pir2-ri dišir-ša2-ir-ra ap-pi-ni ir hu-ut-ta2 hi zi2-la ap ti-ri-ia mi-te-iš dištaš-šu-ip2 ap-pa dišpe3-ti-ip dišu2-ni-na in-ni ti-ri-man-pi hu-pi-pe3 hal-pi-iš man-ka4 me-ni dištak-maš-ba-da dištaš-šu-ip2 i-ta2-ka4 sa-ak ša2-par2-rak-um-me dišzi2-iš-ša2-in-tak-ma hi ta2-iš du-ra-maš-da pi-ik-ti dišu2 ta2-iš za-u-mi-in du-ra-maš-da-na dištaš-šu-ip2 ap-pa dišu2-ni-na dištaš-šu-ip2 ap-pa dišpe3-ti-ip-pe3 ir-še-ik-ki hal-pi-iš ku-ut-ta2 dišzi2-iš-ša2-in-tak-ma ir mar-ri-iš dišu2-ik-ki ir tin-gi-iš dišu2 hi ši-um-me a-ak si-ri maz-zi2 el-te ki du-ma zi2-ip dišu2-ni-na-ma rap2-pa2-ka4 mar-ri-ik dištaš-šu-ip2 mar-ri-pe3-ip-ta2 ir zi2-ia-iš me-[ni] har-be-ra hi-še ha-mi dišu2 gešru-ir-ma ir pe3-la 
And Darius the king says: One man, Zišantakma by name, a Sagartian, rebelled against me and the to the people thus said: I held kingship. (I) am of the family of Cyaxares. Then I sent forth the Persian and the Median troops. Takmašbada by name, a Mede, my servant, I made him their chief, thus (I) said to them: Go forth! Rebellious troops (who) do not call themselves mine, kill them! Then Takmašbada together with troops went (off and) did battle with Zišantakma. Ahuramazda sent me aid. (By) the intercession of Ahuramazda, my troops slaughtered the rebellious troops and (they) seized Zišantakma (and) brought him to me. I cut off his nose and ears and put out one eye, and at my gate (he) was bound and seized. All people saw him. Then at Harbera by name, I impaled him. 
dišda-ri-ia-muš LUGAL ki-a-am i-qab-bi ar2-ki diš-en LU2 dišši-it-ra-an-tah-ma lu2sa-ga-ar-ta-a-a it-ba-am-ma i-qab-bi a-na u2-qu um-ma ana-ku LUGAL NUMUNša2 dišu2-ma-ku-iš-tar ar2-i ana-ku u2-qu kurma-da-a-a (62) [u] kurpar-su aš2-pur-ma dištah-ma-as-pa-da MUšu2 lu2qal-la-a lu2ma-da-a-a GAL-u2 ina UGU-[šu2-nu] al-ta-par um-ma al-ka-ma du-ka-a' ni-ik-ru-tu2 ša2 la i-šem-mu-'i-in-ni ar2-ki dištah-ma-as-pa-da it-ta-lak it-ti u2-qu ṣa-al-tu4 it-ti dišši-it-ra-an-tah-ma i-pu-uš-ma du2-ra-mi-iz-da is-se-dan-nu ina GISSU ša2 du2-ra-mi-iz-da (63) u2-qu at-tu-u-a a-na ni-ik-ru-tu id-du-ku U4 5(diš)-KAM ša2 ITI DU6 [i-te]-ep-šu2 ṣal-tu2 dišši-it-ta-an-tah-ma iṣ-ṣab-tu2-ma a-na pa-ni-ia2 iš-pu-ru ar2-ki a-na-ku ap-pi-šu GEŠTUšu li-ša2-an-šu u2-[bat]-tiq diš-en IGI-šu2 [u2]-nap-pil su-u2 ṣab-tu ku-ul-lu ina KA2-ia2 u2-qu gab-bi im-ma-ru-uš ar2-ki ina iriar-ba-'i-il ina za-qi-pi aš2-ku-un-šu2 PAP di-i-ki u bal-ṭu (64) [ša2] u2-qu ni-ik-ru-tu2 4(diš) ME 4(u) 7(diš) 
2.91-92: θātiy Dārayavauš xšāyaθiya ima taya manā kạrtam Mādaiy 
Darius the King says: This (is) what was done by me in Media. 
27. a-ak dišda-ri-ia-ma-u-iš dišLUGAL na-an-ri hi dišu2 dišma-da-pe3-ik-ki hu-ut-ta2 
And Darius the king says: This is what I accomplished in Media. 
dišda-ri-ia-muš LUGAL ki-a-am i-qab-bi a-ga-a ša2 a-na-ku ina kurma-da-a-a e-pu-šu2 
2.92-98: θātiy Dārayavauš xšāyaθiya Parθava utā Vạrkāna [hamiçiyā] *abava *hacāma *Fravạrtaiš *agaubatā Vištāspa manā pitā hauv [Parθavaiy] āha avam kāra *avahạrda [hamiçiya] abava pasāva Vištāspa *ašiyava [hadā] *kārā *hayašaiy *anušiya āha *Višpauzātiš nāma vardanam [Parθavaiy] avadā hamaranam akunauš hadā Parθavaibiš Auramazdāmaiy [upastām abara] vašnā Auramazdāha [Vištāspa] avam kāram [tayam] hamiçiyam [aja vasiy] Viyaxanahạya māhạyā [XXII raucabiš] θakatā āha avaθāšām hamaranam kạrtam 
Darius the King says; Parthia and Varkâna (Hyrcania) became rebellious from me. They called themselves Phraortes' (men). Vishtâspa (Hystaspes), my father, he was in Parthia. The people forsook him, (and) became rebellious. After that, Hystaspes went off with an army which was supporting him. (There is) a town, Vishpauzâtish by name, in Parthia, there he fought the battle with the Parthians. Ahuramazda bore me aid; by the favour of Ahuramazda, Hystaspes severely defeated that army, which was rebellious. 22 days of the month Viyakhna were past, then the battle was fought by them. 
28. a-ak dišda-ri-ia-ma-u-iš dišLUGAL na-an-ri dišpar2-tu-maš-pe3 a-ak dišmi-ir-ka4-nu-ia-ip dišu2-ik-ki-mar pe3-ip-ti-ip-pa2 dišpir2-ru-mar-ti-iš-na ti-ri-ia-iš dišmi-iš-da-aš2-ba dišu2 dišat-ta2-ta2 dišpar2-tu-maš ša3-ri-ir hu-pir2-ri dištaš-šu-ip2 ir maš2-te-ma-iš-ša2 pe3-ip-ti-ip a-ak me-ni dišmi-iš-da-aš2-ba dištaš-šu-ip2 ap-pa da-mi-nu i-ta2-ka4 sa-ak HAL-MEŠ mi-iš-ba-u-za-ti-iš hi-še par2-tu-maš ha-mi ša2-par2-rak-um-me dišpe3-ti-ip ap-ma ta2-iš du-ra-maš-da pi-ik-ti dišu2 ta2-iš za-u-mi-in du-ra-maš-da-na dišmi-iš-da-aš2-ba dištaš-šu-ip2 ap-pa dišpe3-ti-ip hal-pi-iš ir-še-ik-ki 2(u) 2(diš) dna-an dITI-MEŠ dmi-ia-kan2-na-iš-na pi-ir-ka4 hi zi2-la ša2-par2-rak-um-me hu-ut-ta2-iš 
And Darius the king says: The Parthians and the Hyrcanians rebelled against me and called themselves those of Phraortes. Hystaspes, my father, was in Parthia. The troops abandoned him and rebelled and then Hystaspes together with troops at his side went (off and) in the town, Mišbauzatiš by name, in Parthia, (he) did battle (with) rebels. Ahuramazda sent me aid. (By) the intercession of Ahuramazda, Hystaspes slaughtered the rebellious troops. 22 days of the month Miyakannaš had passed, thus (he) did battle. 
dišda-ri-ia-muš LUGAL ki-a-am i-qab-bi lu2pa-ar-tu-ma-a-a MEŠ lu2[mar]-gu-ma-a MEŠ la-pa-ni-ia2 it-te-ek-ru it-ti dišpa-ar-mar-ti-iš iz-zi-zu-u dišuš-ta-as-pi AD-u2-a ina kurpa-ar-tu-u2 a-šib-ma (65) u2-qu la-pa-ni-šu2 a-na dišpa-ar-mar-ti-is it-tal-ku ar2-ki dišuš-ta-as-pi it-ti u2-qu lib3-bi ki-i-nu it-ta-lak ina iriu2-mi-iš-pa-za-tu šu-um-[šu2] ina kurpa-ar-tu-u2 i-te-ep-šu2 ṣa-al-tu4 du2-ra-mi-iz-da is-se-dan-nu ina GISSU ša2 du2-ra-mi-iz-da dišuš-ta-as-pi id-duk a-na ni-ik-ru-tu2 a-ga-šu2-nu U4 2(u) 2(diš)-KAM (66) ša2 ITI ŠE i-te-ep-šu2 ṣa-al-tu4 id-du-ku ina lib3-bi-šu2-[nu] 6(diš) LIM 3(diš) ME 4(u) 6(diš) u bal-ṭu-tu2 uṣ-ṣab-bi-tu2 4(diš) LIM 3(diš) [ME] 4(u) 6(diš) 
DARIUS INSCRIPTION AT BEHISTUN. COLUMN III 
Column 3 
No Elamite 
 
No Akkadian 
3.1-9: θātiy Dārayavauš xšāyaθiya pasāva adam kāram Pārsam frāišayam abiy Vištāspam hacā Ragāyā yaθā hauv kāra parārasa abiy Vištāspam pasāva Vištāspa āyasatā avam kāram ašiyava Patigrabanā nāma vardanam Parθavaiy avadā hamaranam akunauš hadā hamiçiyaibiš Auramazdāmaiy upastām abara vašnā Auramazdāha Vištāspa avam kāram tayam hamiçiyam aja vasiy Garmapadahạya māhạyā I rauca θakatam āha avaθāšām hamaranam kạrtam 
Darius the King says: After that I sent a Persian army to Hystaspes from Raga (Ray). When this army came to Hystaspes, after that Hystaspes assumed command of that army, (and) went off. (There is) a town, Patigrabanâ by name, in Parthia - there he fought the battle with the rebels. Ahuramazda bore me aid; by the favour of Ahuramazda Hystaspes severely defeated that rebellious army. The first day of the month Garmapada was past, then the battle was fought by them. 
29. a-ak dišda-ri-ia-ma-u-iš dišLUGAL na-an-ri me-ni dišu2 dištaš-šu-ip2 dišpar2-šipx(Eš) rak-ka4-an-mar dišmi-iš-da-aš2-ba-ik-ki tin-ig-ia sa-ap dištaš-šu-ip2 hu-pi-pe3 dišmi-iš-da-aš2-ba-ik-ki ir pa-ri-ip me-ni dišmi-iš-da-aš2-ba dištaš-šu-ip2 hu-pi-pe3 i-ta2-ka4 sa-ak HAL-MEŠ pat2-ti-ig-rab2-ba-na hi-še par2-tu-maš ha-mi ša2-par2-rak-um-me hu-ut-ta2-iš du-ra-maš-da pi-ik-ti dišu2 ta2-iš za-u-mi-in du-ra-maš-da-na dišmi-iš-da-aš2-ba dištaš-šu-ip2 ap-pa dišpe3-ti-ip hal-pi-iš ir-še-ik-ki 1(diš) dna-an dITI-MEŠ dkar-ma-bat-taš pi-ir-ka4 hi zi2-la ša2-par2-rak-um-me hu-ut-ta2-iš 
And Darius the king says: Then I sent the Persian troops from Rakkan to Hystaspes. When that troops went to Hystaspes, then Hystaspes together with troops went (off) to a town, Pattigrabban by name, in Parthia, (where he) made battle. Ahuramazda sent me aid. (By) the intercession of Ahuramazda, Hystaspes slaughtered the rebellious troops. 1 day ot the month Karmabataš had passed, thus (he) made battle. 
dišda-ri-ia-muš LUGAL ki-[a-am] i-qab-bi ar2-ki a-na-ku u2-qu ša2 kurpar-su ki-i-nu ana UGU dišuš-ta-as-pi ul-tu kurra-ga-a' aš2-pur-ma ar2-ki ša2 u2-qu ana UGU dišuš-ta-as-pi ik-šu-du dišuš-ta-as-pi u2-qu šu-a-tim (67) id-ki-e-ma a-na iripa-tig-ra-[ba]-na šu-um-šu2 ša2 ina kurpa-ar-tu-u2 it-ta-lak a-na e-peš ME3 dišu2-ra-ma-az-da is-se-dan-nu ina GISSU ša2 dišu2-ra-ma-az-da dišuš-ta-as-pi u2-qu ni-[ik]-ru-tu4 id-du-uk U4 DIŠ-KAM ša2 ITI ŠU i-te-ep-šu2 ṣal-tu4 id-du-ku ina lib3-bi-šu2-nu 6(diš) LIM 5(diš) ME 7(u) u2 bal-ṭu-tu2 uṣ-ṣab-bit 4(diš) LIM dišME 9(u) 2(diš) (68) ar2-ki LU2 ša2 ra-bu-u2-šu2-ni u3 lu2DUMU-DU3-MEŠ [ša2] it-ti-šu2 id-[du]-uk PAP 8(u) [x] 
3.9-10: θātiy Dārayavauš xšāyaθiya pasāva dahạyāuš manā abava ima taya manā kạrtam Parθavaiy 
Darius the King says: After that the country became mine. This (is) what was done by me in Parthia. 
30. a-ak dišda-ri-ia-ma-u-iš dišLUGAL na-an-ri me-ni dišda-a-ia-iš dišu2-ni-na ha-hu-ut-ta2-ip hi dišu2 dišpar2-tu-maš hu-ut-ta2 
And Darius the king says: Then the nation became mine. This is what I accomplished in Parthia. 
dišda-ri-ia-muš LUGAL ki-a-am i-qab-bi ar2-ki MA-DA a-ga-ta a-na-tu-u-a ta-at-tur a-ga-a ša2 a-na-ku ina kurpa-ar-tu-u2 e-pu-šu 
3.10-12: θātiy Dārayavauš xšāyaθiya Marguš nāmā dahạyāuš hauvmaiy hamiçiyā abava I martiya Frāda nāma Mārgava avam maθištam akunavatā 
Darius the King says: (There is) a province, Margush (Marv) by name, this became rebellious to me. One man, Frâda by name, a Margian, him they made their chief. 
31a. a-ak dišda-ri-ia-ma-u-iš dišLUGAL na-an-ri dišda-a-ia-u2-iš dišmar-ku-iš hi-še dišu2-ik-ki-mar pe3-ip-ti-ip-pa2 dišru-uh ki-ir dišpir2-ra-da hi-še dišmar-ku-iš-ir-ra hu-pir2-ri dišLUGAL ap-pi-ni ir hu-ut-ta2-iš 
And Darius the king says: a nation, Margiana by name, rebelled against me, and one man, Pirrada by name, a Magian, made their kingship 
dišda-ri-ia-muš LUGAL ki-a-am i-qab-bi kurmar-gu-u' šu-um-šu2 tak-ki-ra-an-ni-ma DIŠ-en lu2dišpa-ra-da-a' šu-um-šu2 (69) lu2mar-gu-ma-a-a šu-u a-na ra-bu-u2 ina UGU-šu2-nu it-tur 
3.12-15: pasāva adam frāišayam Dādạršiš nāma Pārsa manā badaka Bāxtrīyā xšaçapāvā abiy avam avaθāšaiy aθaham paraidiy avam kāram jadiy haya manā naiy gaubataiy 
After that I sent against him a Persian, Dâdarshish by name, my subject, the Satrap in Bactria. Thus to him I said, "Go forth, smite that army which does not call itself mine." 
31b. a-ak me-ni dišu2 dišda-tur-ši-iš hi-še dišpar2-šir8 ki-ir dišu2 dišli-pa2-ru-ri dišša2-ak-ša2-ba-ma-na-me ba-ak-ši-iš hu-ut-taš hu-ut-lak hu-pir2-ri-ik-ki tin-gi-ia na-an-gi mi-ut-ki-ni dištaš-šu-ip2 ap-pa dišpe3-ti-ip dišu2-ni-na in-ni ti-ri-man-pi hu-pi-pe3 hal-pi-iš-ni man-ka4 
and then to Daturšiš by name, a Persian, my servant (who) had a satrapy in Bactria, I sent a messenger and (I) told (him) to go forth (and) kill the rebellious troops (who) do not call themselves mine. 
ar2-ki a-na-ku dišda-da-ar-šu2 šu-[um-šu2] lu2qal-la-a lu2par-sa-a-a lu2NAM kurba-ah-tar aš2-pur-ma al-ta-par um-ma a-lik-ma du-[u2]-ku a-na u2-qu ni-ik-ru-tu4 ša2 la i-šem-mu-'i-in-n 
3.15-19: pasāva Dādạršiš hadā kārā ašiyava hamaranam akunauš hadā Mārgavaibiš Auramazdāmaiy upastām abara vašnā Auramazdāha kāra haya manā avam kāram tayam hamiçiyam aja vasiy Āçiyādiyahạya māhạyā XXIII raucabiš θakatā āha avaθāšām hamaranam kạrtam 
Dâdarshish with an army went off, (and) fought the battle with the Margians. Ahuramazda bore me aid; by the favour of Ahuramazda my army severely defeated that rebellious army. 23 days of the month Assiyadiya were past, then the battle was fought by them. 
31c. me-ni dišda-tur-ši-iš dištaš-šu-ip2 i-ta2-ka4 sa-ak ša2-par2-rak-um-me dišmar-ku-iš-pe3 ap-ma ta2-iš du-ra-maš-da pi-ik-ti dišu2 ta2-iš za-u-mi-in du-ra-maš-da-na dištaš-šu-ip ap-pa dišu2-ni-na dištaš-šu-ip ap-pa dišpe3-ti-ip-na hal-pi-iš ir-še-ik-ki 2(u) 3(diš) dna-an dITI-MEŠ dha-iš-ši-ia-ti-ia-iš-na pi-ir-ka4 hi zi2-la ša2-par2-rak-um-me hu-ut-ta2-iš 
Then Daturšiš went (off) together with troops (and) did battle with the these Margians. Ahuramazda sent me aid. (By) the intercession of Ahuramazda, my troops slaughtered the rebellious troops. 23 days of the month Hašiyatiyaš had passed, thus (he) made battle. 
ar2-ki dišda-da-ar-šu2 it-ta-lak it-ti u2-qu i-te-ep-šu ṣal-tu4 KI kurmar-gu-ma-a-a (70) du2-ra-ma-az-da is-se-dan-nu ina GISSU ša2 du2-ra-ma-az-[da] u2-qu at-tu-u-a a-na uqu ni-ik-ru-tu4 id-du-ku U4 2(u) 3(diš)-kam ša2 ITI GAN i-te-ep-šu ṣa-al-tu4 dišpa-ra-da-a' u3 lu2DUMU-DU3-MEŠ ša2 it-ti-šu2 id-duk [PAP] 4(u) 6(diš) id-duk [ina] lib3-bi-šu2-nu 5(u) 5(diš) LIM 2 (diš) ME 7(u) 2(diš) 
3.19-21: θātiy Dārayavauš xšāyaθiya pasāva dahạyāuš manā abava ima taya manā kạrtam Bāxtrīyā 
Darius the King says: After that the province became mine. This (is) what was done by me in Bactria. 
32. a-ak dišda-ri-ia-ma-u-iš dišLUGAL na-an-ri me-ni dišda-a-ia-u2-iš dišu2-ni-na ha-hu-ut-ta2-ip hi dišu2 ba-ak-ši-iš hu-ut-ta2 
And Darius the king says: Then the nation became mine. This is what I accomplished in Bactria. 
dišda-ri-ia-muš LUGAL ki-a-am (71) ki-a-am i-qab-bi ar2-ki MA-DA a-ga-ta a-na at-tu-u-a ta-at-tur a-ga-a ša2 a-na-ku [ina] kurba-[ah-tar] u3 kurmar-gu-u' e-pu-šu 
3.21-25: θātiy Dārayavauš xšāyaθiya I martiya Vahạyazdāta Tāravā nāma vardanam Yautiyā nāmā dahạyāuš Pārsaiy avadā adāraya hauv duvitīyam udapatatā Pārsaiy kārahạyā avaθā aθaha adam Bạrdiya amiy haya Kurauš puça 
Darius the King says: One man, Vahyazdâta by name - I (there is) a town, Târavâ by name, (in) a district, Yautiyâ by name, in Persia - there he dwelt. He rose up the second time in Persia. To the people thus he said, "I am Smerdis, the son of Cyrus." 
33a. a-ak [dišda-ri-ia-ma-u-iš dišLUGAL na-an-ri dišru-uh ki-ir diš]mi-iš-da-ad-da hi-še HAL-[MEŠ dištur]-ra-u2-ma hi-še dišia-u2-ti-ia-iš hi-še [par2-šipx(Eš)]-ik-ki ha-mi mur-[ta2-ak hu-pir2-ri ša2-rak 2(diš)-um]-me-ma dišpar2-šipx(Eš)-ik-ki [i]-ma-ka4 [dištaš-šu]-ip2-pe3 ap ti-ri-iš na-an-ri dišu2 dišbir3-ti-ia DUMU ku-raš2-na ma-ra# 
And Darius the king says: One man, Mišdada by name, (in) the town, Turrauma by name, (in) Yautiyaš by name, in Persia, dwelled. He again(?) a second time(?) rose up in Persia and to the people said: I (am) Smerdis, the son of Cyrus. 
dišda-ri-ia-muš LUGAL ki-a-am i-qab-bi diš-en LU2 dišu2-mi-iz-da-a-tu4 šu-um-šu2 lu2par-sa-a-a [ina] irita-ar-ma šu-um-šu2 [ina kuria-u2-ti-ia šu-um-šu2 ina kurpar-su a-ši-ib šu-u2 it-ba-am-ma ina kurpar-su i-qab-bi a-na u2-qu (72) um-ma a-na-ku dišbar-zi-ia DUMU-[šu2 ša2] dišku-ra-aš2 LUGAL KUR-[KUR] 
3.25-28: pasāva kāra Pārsa haya viθāpatiy hacā Yadāyā frataram hauv hacāma hamiçiya abava abiy avam Vahạyazdātam ašiyava hauv xšāyaθiya abava Pārsaiy 
After that the Persian army, which (was) in the palace, (having come) from Yadâ (Anshan) previously, this became rebellious from me, (and) went over to that Vahyazdâta. He became king in Persia. 
33b. [me-ni dištaš-šu-ip2 dišpar2-šipx(Eš) ap-pa u2]-el-man-nu an-za[... ir-pi kup]-pa-ka4 hu-pi-pe3 dišu2-ik-ki-mar pe3-ip-ti-ip-pa2 hu-pir2-ri-ik-ki [pa-ri-iš dišpar2-šipx(Eš)-ik-ki dišLUGAL-me] hu-pir2-ri hu-ut-[taš] 
Then the Persian troops who were in the palace, formerly assembled from Anzan, they rebelled against me and went over to him. He held kingship in Persia. 
ar2-ki u2-qu ša2 kurpar-su [ma-la] ina E2 babilax(|DIN.TIR|)ki mah-ru-u2 ul-tu [kur]an-za-an KI a-na pa-ni-ia il-li-ku-u' it-te-ek-ru-u' la-pa-ni-ia a-na UGU dišu2-mi-iz-da-a-tu4 it-tal-ku-u' šu-u2 a-na LUGAL kurpar-su it-tur 
3.28-33: θātiy Dārayavauš xšāyaθiya pasāva adam kāram Pārsam utā Mādam frāišayam haya upā mām āha Ạrtavardiya nāma Pārsa manā badaka avamšām maθištam akunavam haya aniya kāra Pārsa pasā manā ašiyava Mādam 
Darius the King says: After that I sent the Persian and Median army, which was under me. A Persian, Artavardiya by name, my subject, him I made their chief. Another Persian army went off to Media after me. 
34a. a-ak dišda-ri-ia-ma-u-iš dišLUGAL na-an-ri [me-ni u2] dištaš-šu-ip2 dišpar2-[šipx(Eš) a-ak dišma-da-pe3 ha-ri-ki-ip ak-ka4-pe3] u2-el-ma-da [dišu2-ik-ki]-mar in-ni pe3-ip-ti-ip hu-pi-pe3 a-ak dištaš-šu-ip2 dišma-da-pe3 dišu2 [ta2-iš hu-pi-pe3 ti]-ip-pe3 ta2-ah 
And Darius the king says: Then I sent forth the few Persian troops, who were in the palace (and) didn’t rebel against me, and the Mede troops who (were) mine. 
dišda-ri-ia-muš LUGAL ki-a-am i-qab-bi ar2-ki ana-ku u2-qu ša2 kurpar-su mi-i-ṣi (73) ša2-ni-tu4 ša2 la-pa-ni-ia la it-te-ek-ru-u2 u3 u2-qu ša2 kurma-da-a-a ša2 pa-ni-ia al-ta-par a-na kurpar-su diš-en LU2 dišar-ta-mar-zi-ia šu-um-šu2 lu2qal-la-a lu2par-sa-a-a ra-bu-u2 ina UGU-šu2-nu a-na kurpar-su aš2-pur ar2-ki ni-[ik]-ru-tu4 u2-qu ša2 kurpar-su it-ti-ia2 it-tal-ku-u' ana kurma-da-a-a 
3.33-36: pasāva Ạrtavardiya hadā kārā ašiyava Pārsam yaθā Pārsam parārasa Raxā nāma vardanam Pārsaiy avadā hauv Vahạyazdāta haya Bạrdiya agaubatā āiš hadā kārā patiš Ạrtavardiyam hamaranam cartanaiy 
After that Artavardiya with an army went off to Persia. When he reached Persia - (there is) a town, Rakhâ by name, in Persia - there this Vahyazdâta, who called himself Smerdis, came with an army to do battle against Artavardiya. 
34b. dišir-[du-mar-ti-ia hi]-še dišpar2-šir8 ki-ir dišu2 dišli-pa2-ru-ri [hu]-pir2-ri [diš]ir-ša-ir-[ra ap-pi-ni ir hu-ut-ta2 a-ak ku-ut-ta2 diš]taš-šu-ip2 dišpar2-šipx(Eš) an [... dišu2] ir ma-da-pe3-ik-ki dišu2 ki-ik a-ak dišir-[du-mar-ti]-ia dištaš#-[šu-ip2 i-ta2-ka4 dišpar2-šipx(Eš)-ik]-ki sa-ak sa-ap diš[par2-šipx(Eš)]-ik-ki ir pa-ri-ik HAL-MEŠ rak-ka4-an [hi-še ...] dišpar2-šipx(Eš)-ik-[ki ...] ha-mi dišmi-iš-da-ad-da hu-pir2-ri [ak-ka4 na-an]-ri dišu2 dišbir3-ti-ia taš-šu-ip2 i-ta2-ka4 [dišir-du-mar-ti-ia ir-ma ši-in-nu-ik ša2-par2-rak]-um-me hu-ut-ti-man-[ra 
Irdumartiya, a Persian, my servant, I made their chief and the other Persian troops followed me in Media, and Irdumartiya went (off) to Persia. When he went to the Persia a town, Rakkan by name, … in Persia, that Mišdada who says I am Smerdis came together with troops against Irdumartiya to do battle 
ar2-ki dišar-ta-mar-zi-ia it-ti u2-qu (74) it-ta-lak a-na kurpar-su ana ka-ša2-du a-na kurpar-su [ina] irira-[ha]-a' šu-um-šu2 ina kurpar-su dišu2-miiz-da-a-tu4 ša2 iq-bu-u um-ma a-na-ku [dišbar]-zi-ia DUMU-šu2 ša2 [diš]ku-ra-aš2 it-[ti] u2-qu it-ta-lak a-na tar-ṣi dišar-ta-mar-zi a-na e-peš ME3 
3.36-40: pasāva hamaranam akunava Auramazdāmaiy upastām abara vašnā Auramazdāha kāra haya manā avam kāram tayam Vahạyazdātahạya aja vasiy Θūravāharahạya māhạyā XII raucabiš θakatā āha avaθāšām hamaranam kạrtam 
After that they fought the battle. Ahuramazda bore me aid. By the favour of Ahuramazda my army defeated severely that army of Vahyazdâta. 12 days of the month Thuravâhara were past, then the battle was fought by them. 
34c. a]-ak me-ni ša2-par2-rak-um-me hu-ut-ta2-iš du-ra-maš-da [pi-ik-ti diš]u2 ta2-iš za-[u-mi-in du-ra-maš-da-na dištaš]-šu-ip2 ap-pa dišu2-ni-na dištaš-šu-ip2 ap-pa dišmi-iš-da-ad-da-na hal-pi-iš ir-[še-ik]-ki 1(u) 2(diš) dna-an d[ITI-MEŠ dtu-ir-ma-ir-na pi]-ir-ka4 hi zi2-la ša2-par2-rak-um-me hu-ut-ta2-iš 
and then did battle. Ahuramazda sent me aid. (By) the intercession of Ahuramazda, my troops slaughtered the troops of Mišdada. 12 days of the month Turmar had passed, thus (he) did battle. 
i-te-ep-šu2 ṣa-al-tu4 du2-ra-ma-az-da is-se-dan-nu ina GISSU ša2 du2-ra-ma-az-da (75) u2-qu at-tu-u-a id-du-ku u2-qu ša2 dišu2-mi-iz-da-a-tu4 ša2 iq-bu-u2 um-ma a-na-ku dišbar-zi-ia2 U4 1(u) 2(diš)-KAM ša2 ITI GU4 i-te-ep-šu ṣa-al-tu4 id-du-ku [ina] lib3-bi-šu2-nu 4(diš) LIM 4(diš) ME 4(diš) u3 bal-ṭu-tu2 uṣ-ṣab-bi-tu2 2(diš) LIM ... ME ... 
3.40-49: θātiy Dārayavauš xšāyaθiya pasāva hauv Vahạyazdāta hadā kamnaibiš asabārabiš amuθa ašiyava Paišiyāuvādām hacā avadaš kāram āyasatā hayāparam āiš patiš Ạrtavardiyam hamaranam cartanaiy Parga nāma kaufa avadā hamaranam akunava Auramazdāmaiy upastām abara vašnā Auramazdāha kāra haya manā avam kāram tayam Vahạyazdātahạya aja vasiy Garmapadahạya māhạyā V raucabiš θakatā āha avaθāšām hamaranam kạrtam utā avam Vahạyazdātam agạrbāya utā martiyā tayašaiy fratamā anušiyā āhata agạrbāya 
Darius the King says: After that this Vahyazdata with a few horsemen fled, (and) went off to Paishiyâuvadâ (Pasargadae). From there he took charge of an army, (and) afterwards came against Artavardiya to do battle. (There is) a mountain, Parga (Furg) by name, there they fought the battle. Ahuramazda bore me aid; by the favour of Ahuramazda my army defeated severely that army of Vahyazdâta. 5 days of the month Garmapada were past, then the battle was fought by them, and that Vahyazdata they seized, and the men who were his foremost supporters they seized. 
34d. a-ak me-ni dišmi-iš-da-ad-[da hu]-pir2-ri dište-ul-nu-[ip ha-ri-ki-ip i-ta2-ka4 dišpi? še? u2? ma? da?] pu-ut-tuk-ka4 [na-aš2-ir-ma] ap?-pa? ir?-ma? pa-ri-iš ha-mi-mar ša2-rak dištaš-šu-ip2 hu-[pir2-ri] dišir-du-mar-ti-ia [ir-ma ši-in-nu-ik ša2-par2-rak-um-me] hu-ut-ti-man-ra KUR-MEŠ []par2-rak-ka4 hi-še ha-mi ša2-par2-rak-um-me hu-ut-ta2-[iš du]-ra-maš-da pi-ik-[ti dišu2 ta2-iš za-u-mi-in du]-ra#-maš-da-na dištaš-šu-ip2 ap-pa dišu2-ni-na a-ak dištaš-šu-ip2 ap-pa dišmi-iš-[da-ad]-da-na hal-pi-iš ir-[še-ik-ki 5(diš) dna-an dITI-MEŠ d]kar-ma-bat-taš-na pi-ir-ka4 hi zi2-la ša2-par2-rak-um-me hu-ut-ta2-iš a-ak ku-ut-ta2 [dišmi]-iš#-da-ad-da [hu-pir2-ri ir mar-ri-iš a-ak] dišRUH-MEŠ ap-pa ha-tar-ri-man-nu da-mi hu-pa-ip-pi mar-ri-iš 
And that Mišdada fled and together with several horsemen went to Naširma. From there again he came (with?) troops against Irdumartiya to do battle. In a mountain, Parrakka by name, (he) did battle. Ahuramazda sent me aid. (By) the intercession of Ahuramazda, my troops slaughtered the troops of Mišdada. 5 days of the month Karmapadaš had passed, thus (he) did battle and (Irdumartiya) seized that Mišdada and seized the men who were his foremost followers. 
ar2-ki dišu2-mi-iz-da-a-tu4 a-ga-šu-u it-ti u2-qu i-ṣi e-li EDIN ša2 ANŠE-KUR-RA-MEŠ ih-liq-ma a-na (76) kurpi-ši-i'-hu-ma-da il-lik-ma ul-tu lib3-bi-ša2 id-ki-e-ma u2-qu it-[ta]-lak a-na tar-ṣi dišar-ta-mar-zi-ia a-na e-peš ME3 kurpa-ar-ga-a' šu-um-šu2 KUR-u2 [ina] kurpar-su ina lib3-bi i-te-ep-šu2 ṣa-al-tu4 du2-ra-ma-az-da is-se-dan-nu ina GISSU ša2 du2-ra-ma-az-da u2-qu at-tu-u-a id-du-ku a-na u2-qu ša2 dišu2-mi-iz-da-a-ti (77) U4 5(diš)-KAM ša2 ITI ŠU i-te-ep-šu ṣa-al-tu4 id-du-ku ina lib3-bi-šu2-nu 6(diš) LIM 2(diš) ME 4(u) 6(diš) u3 bal-ṭu-tu4 uṣ-ṣab-bi-tu 4(diš) LIM 4(diš) ME 6(u) 4(diš) dišu2-[mi]-iz-da-a-tu4 u3 lu2DUMU-DU3-MEŠ ša2 it-ti-šu2 uṣ-ṣab-bi-tu ṣab-tu 
3.49-52: θātiy Dārayavauš xšāyaθiya pasāva adam avam Vahạyazdātam utā martiyā tayaišaiy fratamā anušiyā āhata Uvādaicaya nāma vardanam Pārsaiy avadašiš uzamayāpatiy akunavam 
Darius the King says: After that I that Vahyazdâta and the men who were his foremost supporters - (there is) a town, Uvâdaichaya by name, in Persia - there I impaled them. 
35. a-ak [diš]da-ri-ia-ma-u-iš# [dišLUGAL na-an-ri me-ni dišmiš-da]-ad#-da hu-pir2-ri a-ak dišRUH-MEŠ ap-pa ha-tar-ri-man-nu da-mi hu-pa-ip-pi i-ta2-ka4 ma-te-zi2-iš x [... hi-še ha-mi gešru-ir-ma] ap-pi-in pe3-la 
And Darius the king says: Then (I) impaled that Mišdada together with the men who were his foremost followers in Mateziš by name(?). 
dišda-ri-ia-muš LUGAL ki-a-am i-qab-bi ar2-ki ana-ku dišu2-mi-iz-da-a-tu2 a-ga-šu-u2 u3 lu2DUMU-DU3-MEŠ ša2 it-ti-šu2 gab-bi ina za-qi-pi (78) aš2-ku-un ina iriu2-ba-da-sa-ia šu-um-šu2 ina kurpar-su ina lib3-bi ad-du-uk PAP [5(u)] 2(diš) 
3.52-53: θātiy Dārayavauš xšāyaθiya ima taya manā kạrtam Pārsaiy 
Darius the King says: This (is) what was done by me in Persia. 
36. a-ak dišda-ri-ia-ma-u-iš dišLUGAL na-an-ri hi dišu2 dišpar2-šipx(Eš)-ik-ki hu-ut-ta2 
And Darius the king says: This is what I did in Persia. 
dišda-ri-ia-muš LUGAL ki-a-am i-qab-bi ar2-ki MA-DA a-ga-ta a-na at-tu-u-a ta-at-tur a-ga-a ša2 a-na-ku ina kurpar-su e-pu-šu2 
3.53-59: θātiy Dārayavauš xšāyaθiya hauv Vahạyazdāta haya Bạrdiya agaubatā hauv kāram frāišaya Harauvatīm Vivāna nāma Pārsa manā badaka Harauvatīyā xšaçapāvā abiy avam utāšām I martiyam maθištam akunauš avaθāšām aθaha paraitā Vivānam jatā utā avam kāram haya Dārayavahauš xšāyaθiyahạyā gaubataiy 
Darius the King says: This Vahyazdâta, who called himself Smerdis, he had sent an army to Harauvatish (Arachosia) a Persian, Vivana by name, my subject, the Satrap in Arachosia against him - and he (Vahyazdâta) had made one man their chief. Thus to them he said, "Go forth, smite Vivana and that army which calls itself King Darius's." 
37a. a-ak diš#da#-ri#-ia#-ma-[u-iš dišLUGAL na-an]-ri dišmi-iš-da-ad-da hu-pir2-ri ak-ka4 na-an-ri dišu2 dišbir3-ti-ia hu-pir2-ri dištaš-šu-ip2 har-ra-[u-ma-ti-iš ti]-ip-[pe3 ta2-iš diš]RUH-MEŠ ki-ir ir-ša2-ir-ra ap-pi-ni ir hu-ut-taš dišmi-ma-na hi-še dišpar2-šir8-ra dišu dišli-pa2-ru-ri [dišša2-ak-ša2-ba-ma]-na-me [dišhar-ra-u-ma-ti]-iš hu-ut-taš hu-pir2-ri-ik-ki hi zi2-la ap ti-ri-iš mi-te-iš dišmi-ma-na ir hal-pi-iš ku-ut-ta2 dištaš# [šu-ip2 hu]-pi#-[pe3 ak-ka4-pe3 dišda]-ri-ia-ma-u-iš dišLUGAL-na ti-ri-man-pi ma-ra 
And Darius the king says: That Mišdada who said: I am Smerdis, sent forth the troops to Arachosia (and) made a man their chief. Mimana by name, a Persian, my servant, (he) made the satrapy of Arachosia. Thus he said to them: Go forth! Kill Mimana and that troops who call themselves of Darius! 
dišda-ri-ia-muš LUGAL ki-a-am i-qab-bi dišu2-mi-iz-da-a-tu2 a-ga-šu-u2 ša2 iq-bu-u2 (79) um-ma a-na-ku dišbar-zi-ia DUMU-šu2 ša2 dišku-ra-aš2 u2-qu a-na kura-ru-ha-at-ti iš-pur-ma il-ta-par a-na diš-en LU2 ša2 ra-bu-u2 ina UGU-šu2-nu a-na tar-ṣi dišu2-mi-ma-na-a' šu2-um-šu2 lu2qal-la-a lu2par-sa-a-a lu2nam kura-ru-ha-at-ti um-ma al-ka-ma dišu2-mi-ma-na-a' du-ka-a' u a-na (80) u2-qu ša2 a-na dišda-ri-ia-muš i-šem-mu-u 
3.59-64: pasāva hauv kāra ašiyava tayam Vahạyazdāta frāišaya abiy Vivānam hamaranam cartanaiy Kāpišakāniš nāmā didā avadā hamaranam akunava Auramazdāmaiy upastām abara vašnā Auramazdāha kāra haya manā avam kāram tayam hamiçiyam aja vasiy Ānāmakahạya māhạyā XIII raucabiš θakatā āha avaθāšām hamaranam kạrtam 
After that, this army, which Vahyazdâta had sent, went off to do battle against Vivâna. (There is) a fort, Kâpishakânish by name, there they fought the battle. Ahuramazda bore me aid; by the favour of Ahuramazda my army severely defeated that rebellious army. 13 days of the month Anâmaka were past, then the battle was fought by them. 
37b. me-ni dištaš-šu-ip2 hu-pi-pe3 har-ra-u-ma-ti-iš dišmi-[ma-na-ik-ki ...] mi-[te-ip ak-ka4-pe3 dišmi]-iš-da-ad-da ti-ip-pe3 ta2-iš-ti hal-mar-ri-iš ka4-ap-pi-iš-ša2-ka4-nu-iš hi-še dišhar-ra-u-ma-ti-[iš-ik-ki ha-mi ša2-par2]-rak-[um-me ...] ta2-iš du-ra-maš-da pi-ik-ti dišu2 ta2-iš za-u-mi-in du-ra-maš-da-na [dištaš]-šu-[ip2 ap-pa dišu2-ni-na dištaš-šu-ip2 ap-pa dišpe3-ti]-ip#-na hal-pi-iš ir-še-ik-ki 1(u) 3(diš) dna-an dITI-MEŠ dha-na-ma-ak-kaš-na pi-ir-ka4 hi zi2-la ša2-par2-rak-um#-[me hu-ut-ta2]-iš 
Then that troops went forth to Arachosia to Mimana. (They) whom Mišdada sent forth at the fortress, Kappišakanuš by name, did battle with him. Ahuramazda sent me aid. (By) the intercession of Ahuramazda, my troops slaughtered the rebellious troops. 13 days of the month Hanamakaš had passed, thus (they) did battle. 
ar2-ki u2-qu ša2 dišu2-mi-iz-da-a-tu4 iš-pu-ru it-tal-ku a-na tar-ṣi dišu2-mi-ma-na-a' a-na e-peš ME3 [ina] irika-pi-ša2-ka-na-a' šu2-um-šu2 [ina] kura-ru-ha-at-ti ina lib3-bi i-te-ep-šu ṣa-al-tu2 du2-ra-ma-az-da is-se-dan-nu ina GISSU ša2 du2-ra-ma-az-da u2-qu (81) at-tu-u-a a-na u2-qu ni-ik-ru-tu id-du-ku U3 1(u) 3(diš)-KAM ša2 ITI AB i-te-ep-šu2 ṣa-al-tu4 
3.64-69: θātiy Dārayavauš xšāyaθiya patiy hayāparam hamiçiyā hagmatā paraitā patiš Vivānam hamaranam cartanaiy Gadutava nāmā dahạyāuš avadā hamaranam akunava Auramazdāmaiy upastām abara vašnā Auramazdāha kāra haya manā avam kāram tayam hamiçiyam aja vasiy Viyaxanahạya māhạyā VII raucabiš θakatā āha avaθāšām hamaranam kạrtam 
Darius the King says: Again later the rebels, having assembled, went out against Vivâna to do battle. (There is) a district, Gadutava by name, there they fought the battle. Ahuramazda bore me aid; by the favour of Ahuramazda my army severely defeated that rebellious army. 7 days of the month were past, then the battle was fought by them. 
37c. [a-ak ša2-rak 2(diš)-um]-me-ma dišpe3-ti-ip pir2-ru ir ša2-ir-ra-ip-pa2 ša2-par2-rak-um-me dišmi-ma-na i ta2-iš ba-ti-in ir-du-ma-[ka4 hi-še ha-mi hu-ut-ta2-iš] du-ra-maš-da pi-ik-ti dišu2 ta2-iš za-u-mi-in du-ra-maš-da-na dištaš-šu-ip2 ap-pa dišu2-ni-na dištaš-šu-[ip2 ap-pa dišpe3-ti]-ip-[na hal-pi-iš ir-še]-ik-ki 7(diš) dna-an dITI-MEŠ dmi-ia-kan2-na-iš-na pi-ir-ka4 hi zi-la ša2-par2-rak-um-me hu-ut-ta2-iš 
And again (for) the 2nd (time) the rebels assembled and did battle with Mimana in a district, Irdumaka by name, in Arachosia. Ahuramazda sent me aid. (By) the intercession of Ahuramazda, my troops slaughtered the rebellious troops. 7 days of the month Miyakannaš had passed, thus (they) made battle. 
PAP di-i-ku u bal-ṭu ša2 u2-qu ša2 dišu2-mi-iz-da-a-tu4 iš-pu-ru [xME x x] ar2-[ki] ša2-ni-tu [ina] kurgan-da-ta-[ma]-ki-i' šu-um-šu2 ina kursa-at-ta-gu-u2 i-te-ep-šu2 ṣal-tu4 du2-ra-mi-iz-da is-se-dan-nu ina GISSU ša2 du2-ra-ma-az-da (82) u2-qu at-tu-u-a a-na u2-qu ni-ik-ru-tu4 id-du-ku U4 7(diš)-KAM ša2 ITI ŠE i-te-ep-šu ṣa-al-tu2 PAP di-i-ku u bal-ṭu ša2 u2-qu ša2 dišu2-mi-iz-da-atu4 iš-ru-pu-ru 4(diš) LIM 5(diš) ME 7(u) 9(diš) 
3.69-75: θātiy Dārayavauš xšāyaθiya pasāva hauv martiya haya avahạyā kārahạyā maθišta āha tayam Vahạyazdāta frāišaya abiy Vivānam hauv amunθa hadā kamnaibiš asabāraibiš ašiyava Aršādā nāmā didā Harauvatīyā avaparā atiyāiš pasāva Vivāna hadā kārā *nipadišaiy [x x x] ašiyava avadāšim agạrbāya utā martiyā tayaišaiy fratamā anušiyā āhatā avāja 
Darius the King says: After that this man, who was chief of that army, which Vahyazdâta had sent against Vivâna, he fled with a few horsemen (and) went off. (There is) a fort, Arshâdâ by name, in Arachosia, he passed by there. After that Vivâna with an army went off in pursuit of them. There he seized him, and the men who were his foremost supporters he killed. 
37d. [a-ak me-ni dišru]-uh [ak-ka4] dištaš-šu-ip2-na ir-ša2-ir-ra dišmi-iš-da-ad-da ir hu-ut-taš-ti hu-pir2-ri dište-ul-nu-ip ha-ri#-[ki]-ip# i-[ta2-ka4 pu-ut-tuk-ka4] sa#-ak hal-mar-ri-iš dišir-ša2-da hi-še har-ra-u-ma-ti-iš ir-ma-tam dišmi-ma-na ha-mi li-ip-[ka4 me-ni diš]mi-[ma-na dištaš-šu-ip2] i-ta2-ka4 me-ri-ir ta2-ka4 sa-ak ha-mi dišru-uh hu-pir2-ri ak-ka4 dištaš-šu-ip2-na ir-ša2-ir-ra [ti-ri-iš-ti hu-pir2-ri a]-ak [dišRUH]-MEŠ ak-ka4-pe3 ha-tar-ri-man-nu da-mi hu-pa-ip-pi ma-u-ri-iš-ša2 ap-pi-in hal-pi-iš 
And then the man whom Mišdada made the chief of troops fled together with several horseman and went (off). He came to a fortress, Iršada by name, in Arachosia, a dwelling of Mimana. Then Mimana together with troops was set after him, and went. They seized and killed that man who called himself the chief of troops and the men who were his foremost followers. 
ar2-ki a-me-lu a-ga-šu-u2 ša2 ina UGU u2-qu ra-bu-u2 ša2 dišu2-mi-iz-da-a-tu4 iš-pu-ru it-ti u2-qu i-ṣi e-li (83) EDIN ANŠE-KUR-RA-MEŠ ih-liq!(IP)-ma it-ta-lak a-na ṭe3-eh iriar-ša2-da-a' šu-um-šu2 ina kura-ru-ha-at-ti bir-tu-ša2 dišu2-mi-ma-na-a' ar2-ki [dišu2]-mi-ma-na-a' a-na tar-ṣi-šu2-nu it-ta-lak [KI] u2-qu šu-u2 [ina] lib3-bi iṣ-ṣa-bat-su id-duk-šu2 u lu2DUMU-DU3-MEŠ ša2 KI-šu2 id-duk PAP di-i-ku u bal-ṭu ša2 u2-qu (84) ša2 dišu2-mi-ma-[na]-a' 4(diš) LIM 2(diš) ME [x x] 
3.75-76: θātiy Dārayavauš xšāyaθiya pasāva dahạyāuš manā abava ima taya manā kạrtam Harauvatīyā 
Darius the King says: After that the district became mine. This (is) what was done by me in Arachosia. 
38. a-ak diš[da-ri-ia]-ma-u-[iš dišLUGAL na-an-ri] me-ni dda-a-ia-u2-iš dišu2-ni-na ha-hu-ut-ta2-ip hi dišu2 har-ra-u-ma-ti-iš hu-ut-ta2 
And Darius the king says: Then (this) nation became mine. This is what I accomplished in Arachosia. 
dišda-ri-[ia]-muš LUGAL ki-a-am i-qab-bi ar2-ki MA-DA a-ga-ta a-na at-tu-u2-a ta-at-tur a-ga-a [ša2] a-na-ku [ina] kur[sa]-at-ta-ga-[u] u kura-ru-ha-at-ti e-pu-šu 
3.76-83: θātiy Dārayavauš xšāyaθiya yātā adam Pārsaiy *utā Mādaiy āham patiy duvitīyam Bābiruviyā hamiçiyā abava hacāma I martiya Araxa nāma Arminiya Halditahạya puça hauv udapatatā Bābirauv Dubāla nāmā dahạyāuš hacā avadaš hauv kārahạyā avaθā adurujiya adam Nabukudaracara amiy haya Nabunaitahạya puça pasāva kāra Bābiruviya hacāma hamiçiya abava abiy avam Araxam ašiyava Bābirum hauv agạrbāyatā hauv xšāyaθiya abava Bābirauv 
Darius the King says: When I was in Persia and Media, again a second time the Babylonians became rebellious from me. One man, Arkha by name, an Armenian, the son of Haldita, he rose up in Babylon. (There is) a district, Dubâla by name, from there he thus lied to the people, "I am Nebuchadrezzar, the son of Nabonidus." After that the Babylonian people became rebellious from me, (and) went over to that Arkha. He seized Babylon for himself. He became king in Babylon. 
39a. [a-ak diš]da-[ri-ia-ma-u-iš diš]LUGAL na-an-ri ku-iš dišu2 dišpar2-šipx(Eš)-ik-ki a-ak dišma-da-pe3-ik-ki ša3-nu-gi-ut ša2-rak 2(diš)-um-me-ma dišba-[bi3-li]-ip pe3#-[ip]-ti-ip-pa2 dišru-uh ki-ir dišha-rak-ka4 hi-še dišhar-mi-nu-ia-ir ki-ir dišhal-ti-da dišša2-ak-ri hu-pir2-ri HAL-MEŠ du-ib-ba-[la hi-še] ba-[bi3-li ha-mi-mar hu-pir2]-ri [i]-ma-ka4 hi zi2-la ti-tuk-ka4 dištaš-šu-ip2-pe3 ap ti-ri-iš na-an-ri dišu2 dišnab-ku-tur-ru-sir DUMU nab-bu-[ni-da]-na [a-ak me-ni dištaš-šu-ip2] dišba-bi3-li-ip dišu2-ik-ki-mar dišpe3-ti-ip-pa2 dišha-rak-ka4 hu-pir2-ri-ik-ki pa-ri-iš a-ak dišba-bi3-[li hu-pir2]-ri [mar-ri-iš dišLUGAL]-me dišba-bi3-li hu-pir2-ri hu-ut-taš 
And Darius the king says: While I was in Persia and Media, again (for) the 2nd (time) the Babylonians rebelled. A man, Harakka by name, an Armenian, the son of Haltida, in the town, Dubbala by name, in Babylon, rose up. Thus (he) lied and to the people said: I am Nebuchadnezzar the son of Nabonidus, and then the Babylonian people rebelled against me and went (over) to that Harakka, and he seized Babylon and he held kingship of Babylonia. 
dišda-ri-ia-muš LUGAL ki-a-am i-qab-bi a-di UGU ša2 a-na-ku ina kurpar-su u kurma-da-a-a (85) at-tu-ru lu2 babilax(|DIN.TIR|)ki-a-a MEŠ la-pa-ni-ia it-te-ek-ru-u' diš-en LU2 diša-ra-hu šu-um-šu2 lu2u2-ra-aš2-ṭa-a-[a A]-šu2 [ša2 diš]hal-di-ta it-ba-am-ma ŠEŠ ina ŠEŠ-UNUGki šu-um-šu2 ina babilax(|DIN.TIR|)ki [ina] lib3-bi a-na u2-qu i-par-ra-aṣ um-ma a-na-ku dišdmuati.nig(2)du.uri3 A-šu2 ša2 dišdmuati.i ar2-ki u2-qu ša2 babilax(|DIN.TIR|)ki la-pa-ni-ia2 (86) it-te-ek-ru-u' a-na UGU diša-ra-hu a-ga-šu-u2 it-tal-ku-u' babilax(|DIN.TIR|)ki [iṣ]-ṣab-tu-u' [šu]-u2 ana LUGAL babilax(|DIN.TIR|)ki it-tur 
3.83-86: θātiy Dārayavauš xšāyaθiya pasāva adam kāram frāišayam Bābirum Vidafarnā nāma Pārsa manā badaka avamšām maθištam akunavam avaθāšām aθaham paraitā avam kāram Bābiruviyam jatā haya manā naiy gaubataiy 
Darius the King says: After that I sent an army to Babylon. A Persian, Vidafarnâ (Intaphernes) by name, my subject, him I made their chief. Thus to them I said, "Go forth, smite that Babylonian army, which will not call itself mine." 
39b. a-ak me-ni dišu2 dištaš-šu-ip2 dišba-bi3-[li]-ip-pe3 ta2-ah dišmi-[in-da-bar]-na# hi-še [dišma-da dišu2] dišli-pa2-ru-ri hu#-[pir2]-ri dišir-ša2-ir-ra ap-pi-ni ir hu-ut-ta2 hi zi2-la ap ti-ri-ia# [mi]-te-iš [dištaš-šu-ip2 dišba-bi3-li-ip] ak-ka4-pe3 dišu2-ni-na in-ni ti-ri-man-pi hu-pi-pe3 hal-pi-iš man-ka4 a-ak me-ni [dišmi]-in-da-bar-na dištaš-šu-ip2# [i-ta2-ka4 dišba-bi3]-li [pa-ri-iš du]-ra-maš-da pi-ik-ti dišu2 ta2-iš za-u-mi-in du-ra-maš-da-na 
And then I sent forth the troops to Babylon. Mindaparna by name, a Persian, my servant, I made their chief, thus I said them: Go forth! The Babylonian troops who don’t call themselves mine, kill them! 
ar2-ki u2-qu ana babilax(|DIN.TIR|)ki2-pur dišu2-mi-in-ta-pa-ar-na-a' šu-um-šu2 lu2qal-la-a lu2par-sa-a-a ra-bu-[u2] ina [UGU]-šu2-nu al-ta-par um-ma a-lik-ma du-u2-ku a-na u2-qu ni-ik-ru-tu2 (87) [ša2] babilax(|DIN.TIR|)ki ša2 la i-šem-mu-'i-in-ni 
3.86-92: pasāva Vidafarnā hadā kārā ašiyava Bābirum Auramazdāmaiy upastām abara vašnā Auramazdāha Vidafarnā Bābiruviyā aja utā [bastā ānaya] [Vạrkazanahạya] māhạyā XXII raucabiš θakatā āha avaθā avam Arxam [haya] *Nabukudaracara [duruxta]m agaubatā utā martiyā tayaišaiy fratamā anušiyā [āhatā agạrbāya] *niyaštāyam hauv Arxa utā martiyā tayaišaiy fratamā anušiyā āhatā Bābirauv uzmayāpatiy akạriyatā 
After that Intaphernes with an army went off to Babylon. Ahuramazda bore me aid; by the favour of Ahuramazda Intaphernes defeated the Babylonians, and led them bound. 22 days of the month Varkazana were past, then that Arkha, who falsely called himself Nebuchadrezzar and the men who were his foremost supporters he seized. I gave an order. This Arkha and the men who were his foremost supporters were impaled in Babylon. 
39c. dišmi-in-da-bar-na dišba-bi3-li ...-ik-ki [dištaš-šu-ip2] ap#-pi-in zap-pi-iš 2(u) 2(diš) dna-an dITI-MEŠ dmar-ka4-za-na-iš-na pi-ir-ka4 [hi] zi-la dišha-rak-ka4 hu-pir2#-[ri ak-ka4] na-an-ri [dišu2 dišnab-ku-tur]-ru-sir ma-ra mar-ri-ik a-ak dišRUH-MEŠ ap-pa ha-tar-ri-man-nu da-mi# hu-pa-ip-pi i-ta2-ka4 mar-[ri-ka4] rap2-pa2-[ka4 me-ni hi zi2-la] dišu2 še-ra dišha-rak-ka4 hu-pir2-ri a-ak dišRUH-MEŠ ak-ka4-pe3 ha-tar-ri#-man-nu da-mi hu-pa-ip-[pi i-ta2]-ka4 ba-[bi3]-li [gešru-ir-ma] pe3-ip-li-ip 
And then Mindaparna went to Babylon together with troops. Ahuramazda sent me aid. (By) the intercession of Ahuramazda, Mindaparna slaughtered the Babylonians (and) led their troops shackled. 22 days of the month Markazanaš had passed, thus that Harraka who said I am Nebuchadnezzar was seized and the men who were his foremost followers together with him seized and bound. Then I ordered that Harraka and the men who were his foremost followers together with him imapled in Babylon. 
ar2-ki dišu2-mi-in-ta-pa-ar-na-a' it-ti u2-qu a-na babilax(|DIN.TIR|)ki it-ta-lak du2-ra-ma-az-da is-se-dan-nu ina GISSU ša2 du2-ra-ma-az-da dišu2-mi-in-ta-pa-ar-na-a' u2-qu š2 E-KI ni-ik-ru-tu2 id-duk u uṣ-ṣab-bit-su-nu-tu u2-qu ša2 ina lib3-bi-šu3-nu (88) ni-ik-ru-tu gab-bi U4 2(u) 2(diš)-KAM ša2 ITI APIN i-te-ep-šu ṣa-al-tu4 ina u4-mu-šu-ma diša-ra-hu a-ga-šu-u2 ša2 i-par-ra-ṣu um-ma a-na-ku dišdmuati-ni2-tuk ṣu-ub-bu-tu [u] lu2DUMU-DU3-MEŠ ša2 it-ti-šu2 KI-šu2 ṣu-ub-bu-tu-u' ar2-ki a-na-ku ṭe3-e-me al-ta-kan um-ma diša-ra-hu u lu2DUMU-DU3-MEŠ (89) ša2 it-ti-šu2 šu-uk-na-a'-šu-nu-tu [ina] za-qi-pi ar2-ki diša-ra-hu a-ga-šu-u2 lu2DUMU-DU3-MEŠ ša2 it-ti-šu2 ina za-qi-pi ina babilax(|DIN.TIR|)ki iš-ku-un PAP [di]-i-ku u bal-ṭu ša2 u2-qu ša2 diša-ra-hu 2(diš) LIM 4(diš) ME 9(u) 7(diš) 
4.0: DARIUS INSCRIPTION AT BEHISTUN. COLUMN IV 
Column 4 
No Elamite 
 
No Akkadian 
4.1-2: θātiy Dārayavauš xšāyaθiya ima taya manā kạrtam [Bābirauv] 
Darius the King says: This (is) what was done by me in Babylon. 
40. a-ak dišda-ri-ia-ma-u-iš dišLUGAL na-an#-ri hi dišu2 ba-bi3-[li ...] x [hu-ut-ta2] 
And Darius the king says: This is what I accomplished in Babylon. 
dišda-ri-ia-muš LUGAL ki-a-am i-qab-bi a-ga-a ša2 ana-ku ina E-KI e-pu-šu2 
4.2-7: θātiy Dārayavauš xšāyaθiya ima taya adam akunavam vašnā Auramazdāha hamahạyāyā θarda pasāva yaθā xšāyaθiya abavam XIX hamaranā akunavam vašnā Auramazdāha adamšiš ajanam utā IX xšāyaθiyā agạrbāyam 
Darius the King says: This (is) what I did by the favour of Ahuramazda in one and the same year after that I became king. 19 battles I fought. By the favour of Ahuramazda I defeated them and seized 9 kings. (i) 
41a. [a-ak diš]da#-ri-ia-ma-u-iš dišLUGAL na-an-ri hi ap-pa dišu2 hu-ut-ta2 pe3-ul ki#-ma za-u-mi-in du-ra-[maš]-da#-[na diš]u2# [hu-ut-ta2 ku-iš dišLUGAL-me] hu-ut-ta2 1(u) 9(diš) pe3-ut hu-ut-ta2 za-u-mi-in du-ra-maš-da-na dišu2 ap-pi-in hal-pi-ia a-ak 9(diš) diš[LUGAL-ip diš]u2# ma-u-[ri-ia ki]-ir 
And Darius the king says: This is what I accomplished (by) the intercession of Ahuramazda; one year after that I held kingship. (I) did 19 battles. (By) the intercession of Ahuramazda, I killed them and seized 9 kings: 
dišda-ri-ia-muš LUGAL ki-a-am i-qab-bi a-ga-a ša2 ana-ku (90) e-pu-šu2 ina GISSU ša2 du2-ra-ma-az-da [ina] 1(diš)-et MU-AN-NA ar2-ki sa2 a-na-ku LUGAL at-tu-ru 1(u) 9(diš) ṣa-la-a-tu4 a-na-ku e-te-pu-uš [ina] GISSU [ša2] du2-ra-ma-az-da a-na-ku ad-du-uk-šu2-nu-tu2 a-na-ku 9(diš) LUGAL-MEŠ-šu2-nu uṣ-ṣab-bit 
4.7-10: I Gaumāta nāma maguš [hauv] adurujiya avaθā aθaha adam Bạrdiya amiy [haya] Kurauš puça hauv Pārsam hamiçiyam akunauš 
One was a Magus, Gaumâta by name. He lied; thus he said, "I am Smerdis, the son of Cyrus." He made Persia rebellious. 
41b. diškam-ma-ad-da hi-še dišma-ku-iš ti-tuk-ka4 na-an-ri dišu2 dišbir3-ti-ia DUMU ku-raš2-na hu-pir2#-[ri dišpar2-šipx(Eš) pe3]-ip-[taš 
A Gaumata by name, a magus, lied (and) said: I am Smerdis the son of Cyrus. He caused the Persians to rebel 
dišgu-ma-a-tu2 šu-um-šu2 lu2ma-gu-šu2 šu-u2 up-tar-ri-iṣ i-qab-bi um-ma (91) a-na-ku dišbar-zi-ia2 DUMU-šu2 ša2 dišku-ra-aš2 LUGAL kurpar-su u kurma-da-a-a ut-tak-kir 
4.10-12: I Āçina nāma Ūvjiya hauv adurujiya avaθā [aθaha adam] xšāyaθiya amiy Ūvjaiy hauv Ūvjam hamiçiyam akunauš 
(ii) One (was) an Elamite, Âssina by name. He lied; thus he said, "I am the King in Elam." He made Elam rebellious to me. 
41c. a-ak dišha]-ši-na hi-še dišha-tam-tar-ra hu-pir2-ri dišha-tam-ti-ip ap-pi-in pe3-ip-taš#-ša2 na-an-ri dišLUGAL-me diš[ha-tam-tup-na] dišu2 [hu-ut-ta2 ma-ra 
and Hašina by name, an Elamite, caused these Elamites to rebel and said: I held kingship of the Elamites 
dišat-ri-na-a' šu-um-šu2 lu2NIM-MAki-a-a šu-u up-[tar]-ri-iṣ i-qab-bi um-ma a-na-ku LUGAL kurELAM-MAki šu-u kurELAM-MAki ut-tak-kir3 
4.12-15: [I] Niditabaira nāma Bābiruviya hauv adurujiya avaθā aθaha adam Nabukudracara [amiy] haya Nabunaitahạya puça hauv Bābirum hamiçiyam akunauš 
(iii) One (was) a Babylonian, Nidintu-Bel by name. He lied; thus he said, "I am Nebuchadrezzar, the son of Nabonidus." He made Babylon rebellious. 
41d. a]-ak# dišnu-ti-ut-be-ul hi-še dišba-bi3-li ir ki-ir ti-tuk-ka4 na-an-ri dišu2 dišnab-[ku]-tur-ru-sir DUMU na-bu-ni-da-na [hu]-pir2-ri# [dišba-bi3-li]-ip pe3-ip-ti-iš 
and Nidintu-Bēl by name, a Babylonian, lied (and) said: I am Nebuchadnezzar, the son of Nabonidus. He caused the Babylonians to rebel 
dišni-din-tu4-dEN šu-um-šu2 lu2E-KI-a-a šu-u up-tar-ri-iṣ i-qab-bi um-ma ana-ku dišdmuati-nig2-du-uri3 (92) DUMU-šu2 ša2 dišdmuati-ni2-tuk LUGAL E-KI šu-u babilax(|DIN.TIR|)ki ut-tak-kir 
4.15-18: I Martiya nāma Pārsa hauv adurujiya avaθā aθaha adam Imaniš amiy Ūvjaiy xšāyaθiya hauv Ūvjam hamiçiyam akunauš 
(iv) One (was) a Persian, Martiya by name. He lied; thus he said, "I am Imanish, in Elam the King." He made Elam rebellious. 
41e. a-ak dišmar-ti-ia hi-še dišpar2-šir8 ki-ir ti-tuk-ka4 na-an-ri dišu2 dišum-man-[nu-iš dišLUGAL dišha]-tam-ti#-[ip-na hu-pir2]-ri# dišha-tam-ti-ip pe3-ip-taš 
and Martiya by name, a Persian, lied (and) said: I am Ummannuš, the king of the Elamites. He caused the Elamites to rebel 
dišmar-ti-ia2 šu-um-šu2 lu2par-sa-a-a šu-u up-tar-ri-iṣ i-qab-bi um-ma ana-ku dišim-ma-ni-e-šu2 LUGAL kurELAM-MAki šu-u LU(2)MEŠ kurELAM-MAki ut-tak-kir 
4.18-20: I Fravạrtiš nāma Māda hauv adurujiya avaθā aθaha adam Xšaθrita amiy Uvaxštarahạya taumāyā adam xšāyaθiya amiy Mādaiy hauv Mādam hamiçiyam akunauš 
(v) One (was) a Median, Phraortes by name. He lied; thus he said, "I am Khshathrita of the family of Cyaxares." He made Media rebellious. 
41f. a-ak dišpir2-ru-mar-ti-iš hi-še dišma-da ti#-tuk-ka4 na-an-ri dišu2 [dišša2-ut-tar-ri-ut]-ta2 [dišNUMUN-MEŠ dišma]-ak#-iš-tar-ra-na ma-ra hu-pir2-ri dišma-da-pe3 ap-in pe3-ip-taš 
and Phraortes by, name, a Mede, lied (and) said: I am Šattarida of the family of Cyaxares. He caused the Medes to rebel 
dišpa-ar-mar-ti-iš šu-um-šu2 kurma-da-a-a šu-u up-tar-ri-iṣ i-qab-bi um-ma ana-ku dišha-ša2-at-ri-tu4 (93) NUMUN ša2 dišu2-ma-ku-iš-tar kurma-da-a-a ut-tak-kir3 
4.20-23: I Ciçataxma nāma Asagartiya hauv adurujiya avaθā aθaha adam xšāyaθiya amiy Asagartaiy Uvaxštarahạyā taumāyā hauv Asagartam hamiçiyam akunauš 
(vi) One (was) a Sagartian, Tritantaichmes by name. He lied; thus he said, "I am the King in Sagartia, of the family of Cyaxares." He made Sagartia rebellious. 
41g. a-ak [zi2]-iš-ša2-in-tak-ma hi-še diš[aš2-ša2-kar-ti]-ia#-ra [ti-tuk-ka4 na-an]-ri dišLUGAL-me dišhu-ut-ta2 dišNUMUN-MEŠ dišma-ak-iš-tar-ra-na ma-ra hu-pir2-ri# [diš]aš2-ša2-kar-ti-ia-ip [pe3-ip-taš 
and Zišantakma by name, a Sagartian, lied (and) said: I held kingship. (I am) of the family of Cyaxares. He cause the Sagartians to rebel 
dišši-tir-an-tah-mu šu-um-šu2 lu2sa-ga-ar-ta-a-a šu-u up-tar-ri-iṣ i-[qab]-bi um-ma a-na-ku LUGAL LU2-MEŠ sa-ga-ar-ta-a-a NUMUN ša2 dišu2-ma-ku-iš-tar šu-u LU2-MEŠ sa-ga-ar-ta-a-a ut-tak-kir3 
4.23-26: I Frāda nāma Mārgava hauv adurujiya avaθā aθaha adam xšāyaθiya amiy Margauv hauv Margum hamiçiyam akunauš[ 
(vii) One (was) a Margian, Frada by name, He lied; thus he said, "I am the King in Margiana." He made Margiana rebellious. 
41h. a-ak] dišpir2#-[ra-da hi]-še dišmar-ku-iš-ir-ra ti-tuk-ka4 na-an-ri dišLUGAL-me dišmar-ku-iš-pe3-na dišu2# hu-ut-ta2 hu-pir2-ri diš[mar-ku-iš-pe3 pe3]-ip-[taš 
and Pirrada by name, a Margian, lied (and) said: I held kingship of Margians. He cause the Margians to rebel 
dišpa-ra-da-a' MU-šu2 lu2mar-gu-ma-a-a šu-u (94) up-tar-ri-iṣ i-qab-bi um-ma a-na-ku LUGAL kurmar-gu-u šu-u kurmar-gu-u ut-tak-kir3 
4.26-28: [I] *Vahạyazdāta nāma Pārsa hauv adurujiya avaθā aθaha adam Bạrdiya amiy haya Kurauš puça hauv Pārsam hamiçiyam akunauš 
(viii) One (was) a Persian, Vahyazdata by name. He lied; thus he said, "I am Smerdis, the son of Cyrus.' He made Persia rebellious. 
41i. a-ak dišmi]-iš-da-ad-da hi-še dišpar2-šir8-ra ti-tuk-ka4 na-an-ri dišu2 dišbir3-ti-ia DUMU ku-raš2-na hu-[pir2-ri dišpar2]-šipx(Eš) ap-pi-in [pe3-ip]-taš 
and Mišdada by name, a Persian, lied (and) said: I am Smerdis the son of Cyrus. He caused the Persians to rebel 
dišu2-mi-iz-da-a-tu2 šu-um-šu2 lu2par-sa-a-a šu-u up-tar-ri-iṣ i-qab-bi um-ma a-na-ku dišbar-zi-ia DUMU-šu2 ša2 dišku-ra-aš2 LUGAL kur[par-su] šu-u kurpar-su ut-tak-kir3 
4.28-31: I Araxa nāma Arminiya [hauv] adurujiya avaθā aθaha adam Nabukudracara amiy haya Nabunaitahạya puça hauv Bābirum hamiçiyam akunauš 
(ix) One (was) an Armenian, Arkha by name. He lied; thus he said, "I am Nebuchadrezzar, the son of Nabonidus". He made Babylon rebellious. 
41j. a-ak dišha-rak-ka4 hi-še dišhar-mi-nu-ia-ra ti-tuk-ka4 na-an-ri [diš]u2 dišnab-ku-tur-ru-sir# [DUMU nab]-bu-ni-da-[na ma]-ra hu-pir2-ri dišba-bi3-li-ip ap-in pe3-ip-taš 
and Harakka by name, an Armenian, lied (and) said: I am Nebuchadnezzar, the son of Nabonidus. He caused these Babylonians to rebel. 
diša-ra-hu šu-um-šu2 lu2u2-ra-aš-ṭa-a-a šu-u2 (95) up-tar-ri-iṣ i-qab-bi um-[ma a-na]-ku dišdmuati-nig2-du-uri3 DUMU-šu2 ša2 dišdmuati-ni2-tuk šu-[u] babilax(|DIN.TIR|)ki ut-tak-[kir3
4.31-32: θātiy Dārayavauš xšāyaθiya imaiy IX xšāyaθiyā tayaiy *adam agạrbāyam atar imā hamaranā 
Darius the King says: These IX kings I seized in these I seized in these battles. 
42. a-ak dišda-ri-ia-ma-u-iš dišLUGAL [na-an-ri dišap-pi hi 9(diš) diš]LUGAL-ip ap-pa dišu2 pe3-ut hi ha-ti-ma ma-u-ri-ia 
And Darius the king says: These are the 9 kings whom I seized in these battles. 
dišda-ri-ia-muš LUGAL ki-a-am i-qab-bi 9(diš) LUGAL-MEŠ a-gan-nu-tu2 ša2 u2-qu at-tu-u-a id-du-ku-[u'] u bal-ṭu ša2 iṣ-ba-tu-u' u [id]-du-[ku]-u' u2-qu [at]-tu-u-a ina bi-rit (96) ṣa-la-a-tu2 a-gan-ni-e-tu2 u2-[qu-šu]-nu id-[du]-ku-u' 
4.33-36: θātiy Dārayavauš xšāyaθiya dahạyāva imā tayā hamiçiyā abava draugadiš *hamiçiyā akunauš taya imaiy kāram adurujiyaša pasāvadiš *Auramazdā manā dastayā akunauš yaθā mām kāma avaθādiš [akunavam] 
Darius the King says: These countries, which became rebellious, Deceit made them rebellious, so that these (men) deceived the people. After that, Ahuramazda put them into my hand. As my desire (was), so I did unto them. 
43. a-ak dišda-ri-ia-ma-u-[iš dišLUGAL na-an-ri diš]da#-a-ia-u-iš hi ap-pa dišpe3-ip-ti-ip-pi ap-pi ti-ut-ki-me ap-pi-in pe3-ip-taš ap-pa ap-pi-[ni dištaš-šu-ip2-pe3 dišu2-ik-ki-mar pe3-ip]-ti-ip a-ak me-ni du-ra-maš-da kur-pi dišu2-ni-na-ma ap-pi-in hu-ut-taš sa-ap dišu2# [ha-ni-ra zi2-la hi zi2]-la [ap-pi]-in hu-ut-ta2 
And Darius the king says: The nations who rebelled, the lie caused them to rebel, they lied to the people and then Ahuramazda put them into my hands, as I desired(?) I did (unto) them. 
[dišda-ri]-ia-muš LUGAL ki-a-am i-qab-bi KUR-KUR a-ga-a-ta [ša2] ik-ki-ra-a' pir-ṣa-a-tu2 ut-tak-ki-ra-aš2-ši-na-tu2 lu2ERIN2-MEŠ a-gan-nu-tu2 ip-ru-[ṣu-u' a]-na u2-qu ar2-ki du2-ra-ma-az-da a-na ŠU-ia in-da-na-aš2-šu2-nu-tu2 (97) lib3-bu-u2 ša2 a-na-ku ṣe-ba-a-ka ip-pu-uš-ša2-a' 
4.36-40: θātiy Dārayavauš xšāyaθiya tuvam kā *xšāyaθiya haya aparam āhạy hacā draugā dạršam patipayauvā martiya [haya] *draujana ahatiy avam ufraštam pạrsā yadiy avaθā *maniyāhạy dahạyāušmaiy duruvā ahatiy 
Darius the King says: Thou who shalt be king hereafter, vigorously preserve thyself from deceit. The man who shall be deceitful, punish him well, if thus thou shalt think, "May my country be secure." 
44. a-ak da-ri-ia-ma-u-iš dišLUGAL na-an-ri dišnu dišLUGAL dišak-ka4 me-iš-ši-in [ša3-ni-ik-ti ti-ut-ki-um-me]-mar# šil-la-ka4 du-in nu-iš-gi-iš dišRUH-MEŠ-ir-ra ti-te-in-ra hu-pir2-ri šil-la-ka4 mi-ul-li-e ha-[pi-iš an-ka4 hi zi2-la el-ma-in-ti] dišda-a-ia-u2-iš-mi tar-ma aš2-du 
And Darius the king says: Whosover shall be king hereafter, guard yourself greatly from the lie! The man (who) lies, (greatly) investigate him! If thus you think: my nations are secure. 
dišda-ri-ia-muš LUGAL ki-a-am i-qab-bi man-nu at-ta LUGAL ša2 ar2-ki-ia [tel]-la-a la-pa-ni pir-ṣa-a-tu2 lu ma-a-du u2-ṣur ra-man-ka la [tu2-sa-ad]-da-ad LU2 ša2 u2-par-ra-ṣu lu ma-[a]-du ša2-al-šu2 ki-i ta-qab-bu (98) um-ma SUHUŠ LUGAL-tu2-ia li-ku-un 
4.41-43: θātiy Dārayavauš xšāyaθiya ima taya adam akunavam vašnā Auramazdāha hamahạyāyā θarda akunavam tuvam kā haya aparam imām dipim patipạrsāhạy taya manā kạrtam vạrnavatām θuvām mātaya *druxtam maniyāhạy 
Darius the King says: This (is) what I did; by the favour of Ahuramazda in one and the same year I did (it). Thou who hereafter shalt read this inscription, let what has been done by me convince thee. Do not think it a lie. 
45. a-ak dišda-ri-ia-ma-u-iš dišLUGAL na-an-ri hi ap-pa [dišu2 hu-ut-ta2 za-u-mi-in d]u-ra-maš-da-na pe3-ul ki-ma hu-ut-ta2 a-ak dišnu dišak-ka4 me-iš-ši-in tup-pi hi pe3-ip-ra-an-ti ap-[pa dišu2 hu-ut-ta2 ap-pa] tup-pi hi-ma tal-li-ik hu-uh-pe3 u-ri-iš a-nu ti-ut-ki-um-me el-[man]-ti 
And Darius the king says: This is what I accomplished in a year (by) the intercession of Ahuramazda, and whosoever shall hearafter read the inscription that I made, believe in what is written therein, lest you think (it is) a lie! 
dišda-ri-ia-muš LUGAL ki-a-[am] i-qab-bi a-ga-a ša2 ana-ku [e]-pu-šu2 ina GISSU ša2 du2-ra-ma-az-da a-ga-a ana-ku e-te-pu-uš [ina] 1(diš)-et MU-AN-NA at-ta ša2 ina ar2-ki tam-ma-[ru x x x] ana-ku e-pu-šu2 ša2-ṭa-ri ša2 ina na4NA-RU2-A šaṭ-ti qi2-pa-an-ni (99) ši-na pir-ṣa-a-tu4 la ta-qab-bi 
4.43-45: θātiy Dārayavauš xšāyaθiya Auramazdāha *ragam *vạrdiyaiy yaθā ima hašiyam naiy duruxtam adam *akunavam *hamahạyāyā θarda 
Darius the King says: I turn myself quickly to Ahuramazda (that is, I call Ahuramazda to witness) that this (is) true, not false, (which) I did in one and the same year. 
46. a-ak dišda-ri-[ia-ma-u-iš dišLUGAL na-an]-ri dki-ri-ir du-ra-maš-da sa-ap ap-pa hi si-ri in-ni ti-ut-ki#-um-me dišu2 pe3-ul ki-ma [hu-ut-ta2] 
And Darius the king says: (I as a) devotee(?) of Ahuramazda, as to the fact that this is truth, not a lie, (what) I accomplished in one year. 
dišda-ri-ia-muš [LUGAL] ki-a-[am] i-qab-bi MU sa2 du2-ra-ma-az-da [a]-na-ku u2-še-el-li ki-na-a-tu2 ši-na la pir-ṣa-a-tu2 ša2 [aq]-bu-u2 a-ga-a ša2 a-na-ku e-pu-šu2 ina [DIŠ-et] MU-AN-NA 
4.45-50: θātiy Dārayavauš xšāyaθiya vašnā Auramazdāha utāmaiy aniyašciy vasiy astiy kạrtam ava ahạyāyā dipīyā naiy nipištam avahạyarādiy naiy nipištam mātaya haya aparam imām dipim patipạrsātiy avahạyā paruv θadayātiy taya manā kạrtam naišim ima vạrnavātaiy duruxtam maniyātaiy 
Darius the King says: By the favour of Ahuramazda, and of me, there is much else that was done, that has not been written in this inscription. For that reason it has not been written, lest he who hereafter shall read this inscription, to him it might appear overmuch what has been done by me; this might not convince him; he might think it a lie. 
47. [a-ak diš]da-ri-ia-ma-u-iš dišLUGAL na-an-ri za-u-mi-in du-ra-maš-da-na da-a-ki-ta2 dišu2-ni-na ir-še-ik-ki [hu-ut]-tuk-[ka4 ... ap]-pa tup-pi hi-ma in-ni tal-li-ik hu-pe3 in-tuk-ki-um-me a-nu dišak-ka4 tup-pi hi me-iš-ši-in pe3-ra-an-ra ...-mar ap-pa dišu2-ni-na hu-ut-ta2-ak hu-pir2-ri in-ni u-ri-in-ra ti-ut-ki-me el-man-ri 
And Darius the king says: (By) the intercession of Ahuramazda, much else has been done by me that (has) not been written in this inscription; for that reason may whoever reads this inscription hereafter think much that has been done by me, dand not believe (and) think, a lie. 
dišda-ri-ia-muš LUGAL ki-a-am i-qab-bi ina GISSU ša2 du2-ra-maz-da (100) lu ma-a-da-tu4 a-na-ku e-pu-uš ša2 ina ša2-ṭa-ri [ša2] na4NA-RU2-A ul šaṭ-ru a-na lib3-bi a-ga-a ul šaṭ-ru man-nu ša2 ina ar2-ki im-ma-ru ša2-ṭa-ri ša2 ina na4NA-RU2-A šaṭ-ru ma-la a-na-ku e-pu-šu2 la i-qi-ip-pi [i]-qab-bi um-ma pir-ṣa-tu4 ši-na 
4.50-52: θātiy Dārayavauš xšāyaθiya tayaiy paruvā xšāyaθiyā yātā āha avaišām avā naiy astiy kạrtam yaθā manā vašnā Auramazdāha hamahạyāyā θarda kạrtam 
Darius the King says: The former kings, while they were, by them thus was not done, as was done by me by the favour of Ahuramazda in one and the same year. 
48. a-ak dišda-ri-ia-ma-u-iš dišLUGAL na-an-ri# dišak-ka4-pe3 dišLUGAL-ip ir-pi-ip-pi ku-iš ša3-pe3-ip hu-pi-pe3-na hi-nu-ip-pa2-ak in-ni hu-ut-ta2-ak sa-ap dišu2 [pe3-ul ki-ma za-u-mi-in d]u-ra-maš-da-na hu-ut-ta2 
And Darius the king says: Those who were formerly kings, as long as they lived, accomplished nothing like it (by) the intercession of Ahuramazda, in one year. 
dišda-ri-ia-muš LUGAL ki-a-am (101) [i]-qab-bi ina LUGAL-MEŠ ša2 ina pa-na-tu-u-a ib-[šu]-u2 mam-ma-ia-a-na ša2 i-te-pu-šu2 ma-la a-na-ku e-te-pu-šu2 ina GISSU ša2 du2-ra-ma-az-da a-na-ku a-ga-a e-te-pu-šu2 ina [diš-et] MU-AN-NA 
4.52-57: θātiy Dārayavauš xšāyaθiya nūram θuvām vạrnavatām taya manā kạrtam avaθā kārahạyā *rādiy mā apagaudaya yadiy imām hadugām naiy apagaudayāhạy kārahạyā θāhạy Auramazdā θuvām dauštā biyā utātaiy taumā vasiy biyā utā dargam jīvā 
Darius the King says: Now let what was done by me convince thee; thus to the people impart; do not conceal (it). If this record thou shalt not conceal, (but) tell it to the people, may Ahuramazda be a friend to thee, and may there be to thee much family, and long mayest thou live! 
49a. a-ak dišda-ri-ia-ma-u-iš dišLUGAL na-an-ri am dišnu u-ri-iš ap-pa dišu2 hu-ut-ta2 hi zi2-la hu-[pe3 in-tuk-ki-me a-nu] tar#-tan-ti a-ak an-ka4 li-ul-muk hi in-ni tar-ti-in-ti dištaš-šu-ip2 ap-in ti-ri-in-ti du-ra-maš-da dišnu-in ka4-ni-iš-ni a-ak [... dišNUMUN]-MEŠ-ni 
And Darius the king says: Now, believe in what I accomplished! Thus speak to the people! Don’t conceal! If (you) don’t conceal this record (and) speak to the people, may Ahuramazda befriend you and your family and may you live for a long time. 
dišda-ri-ia-muš LUGAL ki-a-am [i]-qab-bi at-ta qi2-i-pi ša2 ana-ku e-pu-šu2 u INIM kit-tu4 a-na (102) u2-qu qi2-bi ul ta-pi-is-si-in ki-i dib-bi [an]-nu-tu2 la ta-pi-is-si-nu u a-na u2-qu ta-qab-bu du2-ra-ma-[az]-da lu-sa-ad-di-id-ka lu ma-a-du li-ra-['a]-am-ka u NUMUN-ka [li]-mi-id U4-MEŠ-[ka] li-ri-ku-u' 
4.57-59: θātiy Dārayavauš xšāyaθiya yadiy imām hadugām apagaudayāhạy naiy θāhạy *kārahạyā Auramazdātaiy jatā biyā utātaiy taumā mā biyā 
Darius the King says; If this record thou shalt conceal, (and) not tell it to the people, may Ahuramazda be to thee an opponent, and may there not be to thee a family! 
49b. a-ak ku-ut-ta2 dišnu me!-ul-li-ik-ta2 ka4-tak-ti-ni a-ak an-ka4 ša2-rak li-ul-muk hi tar-ti-[in]-ta2 dištaš-šu-ip in-ni ap!-[pi-in ti-ri-in-ti du-ra-maš-da] dišnu-in hal-pi-iš-ni a-ak ku-ut-ta2 dišNUMUN-MEŠ-ni a-nu ki-ti-in-ti 
And if you ever conceal this record, do not speak to the people, may Ahuramazda kill you and may (you) not pour out your seed. 
u ki-i dib-bi an-nu-tu2 ta-pi-is-si-nu ana u2-qi2-ka! (103) la ta-qab-bu INIM kit-tu4 ša2 [ina] lib3-bi šaṭ-ru du2-ra-ma-az-da li-ru-ur-ka NUMUN-ka lu-u2 ia-a-nu 
4.59-61: θātiy Dārayavauš xšāyaθiya ima taya adam akunavam hamahạyāyā θarda vašnā Auramazdāha akunavam Auramazdāmaiy upastām abara utā aniyāha bagāha tayaiy hatiy 
Darius the King says: This (is) what I did in one and the same year. By the favour of Ahuramazda I did (it). Ahuramazda bore me aid, and the other gods who are. 
50. a-ak dišda-ri-ia-ma-u-iš dišLUGAL na-an-ri hi ap-pa dišu2 [hu-ut]-ta2 za-u-mi-in du-ra-maš-da-na pe3-ul ki-ma hu-ut-ta2 du-ra-maš-da dna-ap dišhar-ri-ia-na-um pi-ik-ti dišu2 ta2-iš a-ak [dna-ap] da-[a-ip ap]-pa ša3-ri-na 
And Darius the king says: This is what I accomplished (by) the intercession of Ahuramazda, (I) accomplished in one year. Ahuramazda, the god of Aryans, sent me aid and the other gods; 
dišda-ri-ia-muš LUGAL ki-[a-am i]-qab-bi a-ga-a ša2 a-na-lu e-pu-šu2 a-na-lu [ina] 1(diš)-et MU-AN-NA ina GIS-MI ša2 du2-ra-ma-az-[da] e-te-pu-uš du2-ra-ma-az-da is-se-dan-nu u DIGIR-MEŠ (104) gab-bi 
4.61-67: θātiy Dārayavauš xšāyaθiya avahạyarādimaiy Auramazdā upastām abara utā aniyāha bagāha tayaiy [hatiy] *yaθā naiy arīka āham naiy draujana āham naiy zūrakara āham naiy adam naimaiy taumā upariy arštām upariyāyam naiy škauθim naiy tunuvatam zūra akunavam martiya haya hamataxšatā manā viθiyā avam ubạrtam abaram haya viyanāθaya avam ufraštam apạrsam 
Darius the King says: For that reason Ahuramazda bore aid, and the other gods who are, because I was not faithless; I was not false; I was not an oppressor, neither I nor my family. According to righteousness I conducted myself. Neither the weak nor the strong did I oppress. The man who co-operated with my (royal) house, him I rewarded well. He who did injury, him I punished well. 
51. a-ak dišda-ri-ia-ma-u-iš dišLUGAL na-an-ri hu-uh-pe3 in-tuk-ki-me du-ra-maš-da dna-ap dišhar-ri-ia-[na-um pi-ik-ti ta2-iš a-ak ku-ut]-ta2 dna-ap ap-pa da-a-ip-pe3 sa-ap ap-na ... dišu2 in-ni ha-ri-ik-ka4 ha-um a-ak in-ni ti-tuk-kur-ra-gi-ut a-ak in-ni [ap-pan-la-kur-ra-gi-ut in]-ni dišu2 a-ak in-ni dišNUMUN-MEŠ-mi šu-tur uk-ku hu-pa-gi-ut a-ak in-ni dišip-pa2-ak-ra in-ni dišiš-tuk-ra ap-pan-la-ik-ki-um-[me ...] dišRUH-MEŠ-ir-ra ak-ka4 UL-HI-MEŠ dišu2-ni-na-ma du-in par2-ru-iš-ta2 hu-pir2-ri šil-la-ka4 ir ku-uk-ti a-ak dišak-ka4 hal-lu-ma-ir hu-[pir2-ri šil-la-ka4 dišu2 ir] ha-pi-ia ap-pan-la-ik-ki-um-me ak-ka4-ri-ug-gi in-ni hu-ut-ta2 
and Darius the king says: For that reason Ahuramazda, the god of Aryans, sent me aid and the other gods, because I wasn’t hostile and wasn’t a liar and wasn’t a transgressor, neither I nor my family. I proceed (according to) the right and neither the strong (person) nor weak (person) I did transgress against. The man who coorporated with my house, him I greatly upheld and who injured, him I greatly investigated. (I) didn’t transgress against anyone. 
dišda-ri-ia-muš LUGAL ki-a-[am] i-qab-bi a-na lib3-bi a-ga-a du2-ra-ma-az-da is-se-dan-nu u DIGIR-MEŠ gab-bi a-na-ku ul lib3-bi bi-i-šu ul ap-ru-ṣu pir-ki a-na-ku ul e-pu-uš ul a-na-ku ul NUMUN-ia ina di-na-a-tu2 a-se-eg-gu a-na kab!-tu2 u muš-ki-nu (105) pir-ki ul e-te-pu-uš LU2 ša2 a-na E2 at-tu-u-a il-la-ku a-na kit-ru-ia a-na-ku lu ma-a-du u2-sa-ad-di-id LU2 ša2 u2-ha-ab-bi-lu a-na-ku lu maa-du al-ta-al 
4.67-69: θātiy Dārayavauš xšāyaθiya tuvam [kā] xšāyaθiya haya aparam āhạy martiya haya draujana ahatiy hayavā zūrakara ahatiy avaiy mā dauštā biyā ufraštādiš pạrsā 
Darius the King says: Thou who shalt be king hereafter, the man who shall be false or shall be oppressive, to them not be a friend; punish them well. 
52. a-ak dišda-ri-ia-ma-u-iš dišLUGAL na-an-ri dišnu [dišLUGAL dišak-ka4 me-iš-ši-in ša3]-ni-ik-ti dišRUH-MEŠ-ir-ra ti-tuk-ra hu-pir2-ri a-nu in kan2-ni-in-ti a-ak a-nu dišak-ka4 ap-pan-la-ik-ki-um-me hu-ut-ti-iš 
And Darius the king says: Whosover shall be king hereafter, the man (who) lies, don’t befriend him, neither (the man) who transgressed. 
dišda-ri-ia-muš LUGAL ki-a-am i-qab-bi man-nu at-ta LUGAL ša2 tel-la-a ar2-ki-ia3 LU2 ša2 u2-par-ra-ṣu u LU2 pir-ka!-a-ni (106) la ta-ra-'a-am lu ma-a-du [ša2]-al-šu2 
4.69-72: θātiy Dārayavauš xšāyaθiya tuvam kā haya aparam imām dipim vaināhạy taya adam niyapaiθam imaivā patikarā mātaya vikanahạy yāvā utava āhạy avaθādiš paribarā 
Darius the King says: Thou who shalt hereafter see this inscription which I have written, or these sculptures, do not destroy them. Whilst thou shalt be in good strength, as they stand preserve them! 
53a. [a-ak dišda]-ri-ia-ma-u-iš dišLUGAL na-an-ri dišnu ak-ka4 me-iš-ši-in tup-pi hi zi2-ia-in-ti ap-pa dišu2 tal-li-ra hi in-na-ak-ka4-nu-ma aš![pat2-ti-kar-ra-um] x [a-nu] sa#-ri-in-ti sa-ap in-nu-ip-pat2-ta2 hi zi2-la ku-uk-taš a-ak an-ka4 tup-pi hi zi2-ia-in-ti hi in-na-ak-ka4-ak-ka4-nu-ma 
And Darius the king says: Whosover shall hereafter see the inscription that I wrote down, don’t destroy these sculptures (and) the sculptured likeness(?). Protect them as long as you have strength! 
dišda-ri-ia-muš LUGAL ki-a-am i-qab-bi at-ta ša2 ina ar2-ki na4NA-RU2-A šu-a-tu2 tam-ma-ru u ṣal-ma-a-[nu] a-gan-nu-tu2 la tu-ub-ba-tu-šu2-nu-tu a-di kiš-šu-ut-ka i-ba-aš2-šu2 su-[ud-di-is-su-nu-tu] 
4.72-76: θātiy Dārayavauš xšāyaθiya yadiy imām dipim vaināhạy imaivā patikarā naiydiš vikanahạy utātaiy yāvā taumā [ahatiy] paribarāhạdiš Auramazdā θuvām dauštā biyā utātaiy taumā vasiy biyā utā dargam jīvā utā taya kunavāhạy avataiy Auramazdā ucāram kunautuv 
Darius the King says: If thou shalt see this inscription or these sculptures, (and) shall not destroy them, and whilst unto thee there may be strength, shalt preserve them, may Ahuramazda be to thee a friend, and may there be to thee much family, and long mayest thou live, and what thou mayest do, that may Ahuramazda make successful for thee! 
53b. [a-ak in-ni ap-pi-in sa]-ri-in-ti sa-ap in-nu-ip-pat2-ta2 zi2-la ku-uk-ta2-in-ta2 du-ra-maš-da dišnu-in ka4-ni-iš-ni a-ak ku-ut-ta2 dišNUMUN-MEŠ-ni [ki-ti-in-ti a-ak mi]-ul-li-ta2 ka4-tuk-ti-ni 
And if (you) see this inscription (and) these sculptures and don’t destroy them, as long as you have strength, protect (them), may Ahuramazda befriend you and your family and may you live for a long time, and whatever you do, may Ahuramazda make that successful, 
ki-i na4NA-RU2-A šu-a-tu2 tam-ma-ri u ṣal-ma-a-nu a-gan-nu-tu (107) ul [tu-ub-ba-tu-šu2-nu-tu u a-di kiš-šu-ut-ka i-ba-aš2-šu tu]-sa-ad-di-du-šu2-nu-tu du2-ra-ma-az-da lu-sa-ad-[dak]-ka dum-qi2 li-id-[dak]-ka li-ra-'a-am-ka u NUMUN!-ka luša2-am-'i-id U4-MEŠ-ka [lu-ur]-rik du2-ra-ma-az-da lu-rab-bi-ka! (108) u mi-im-ma ma-la te-ep-šu2 du2-ra-ma-az-da ina ŠU11-ka lu-uš-te-še-er 
4.76-80: θātiy Dārayavauš xšāyaθiya yadiy imām dipim imaivā patikarā vaināhạy vikanahạdiš utātaiy yāvā taumā ahatiy naiydiš paribarāhạy Auramazdātaiy jatā biyā utātaiy taumā [mā biyā] utā taya kunavāhạy avataiy Auramazdā nikatuv 
Darius the King says: If thou shalt see this inscription or these sculptures, (and) shalt destroy them, and whilst to thee there may be strength, thou shalt not preserve them, may Ahuramazda be to thee an opponent, and may there not be to thee a family, and what thou mayest do, that for thee may Ahuramazda destroy! 
53c. a-ak ku-ut-ta2 ap-pa hu-ut-tan-ti hu-uh-pe3 du-ra-maš-da ha-iz-za-iš-ni a-ak an-ka4 tup-pi hi [in-na-ak-ka4-nu-ma sa]-ri-in-ti in-ni ku-uk-tan-ti du-ra-maš-da dišnu-in hal-pi-iš-ni a-ak ku-ut-ta2 dišNUMUN-MEŠ-ni a-nu ki-ti-in-ti [a-ak ap-pa hu-ut-ta2-in-ti ap-in] du-ra-maš-da ri-ip-pi-iš-ni 
but if (you) destroy this inscription and (these) sculptures (and) don’t protect (them), may Ahuramazda kill you and may (you) not pour out your seed! And whatever you do, may Ahuramazda destroy it. 
ki-i na4NA-RU2-A šu-a-tu2 tam-ma-ru u ṣal-ma-[a-nu] a-gan-nu-tu2 u tu-ub-[ba]-tu-šu-nu-tu ul tu-sa-ad-di-[du-šu2-nu-tu a-di kiš-šu-ut-ka i-ba-aš2-šu] du2-ra-ma-az-da li-ru-ur-[ka] (109) u NUMUN NUMUN-ka lu ia-a-nu u mi-im-ma ma-la te-ep-pu-su2 du2-ra-ma-az-da ul-tu ŠU11-ka li-is-su-uh 
4.80-86: θātiy Dārayavauš xšāyaθiya imaiy martiyā tayaiy adakaiy avadā *āhatā yātā adam Gaumātam tayam magum avājanam haya Bạrdiya agaubatā adakaiy imaiy martiyā hamataxšatā anušiyā manā Vidafarnā nāma *Vahạyasparahạyā puça Pārsa *Utāna nāma Θuxrahạyā puça Pārsa *Gaubaruva nāma Marduniyahạyā puça Pārsa Vidarna nāma Bagābignahạyā puça Pārsa Bagabuxša nāma Dātuvahạyahạyā puça Pārsa *Ardumaniš nāma Vahaukahạyā puça Pārsa 
Darius the King says: These (are) the men, who at that time were there when I killed Gaumâta the Magus who called himself Smerdis. At that time these men co-operated; (were) my supporters: (i) Intaphernes, by name, son of Vâyaspâra, a Persian; (ii) Utâna (Otanes) by name son of Thukhra, a Persian; (iii) Gaubaruva (Gobryas) by name, son of Marduniya (Mardonius), a Persian; (iv) Hydarnes by name, son of Bagâbigna, a Persian; (v) Bagabukhsha (Megabyzus) by name, son of Dâtuvahya, a Persian; (vi) Ardumanish by name, son of Vahauka, a Persian. 
54. a-ak dišda-ri-ia-ma-u-iš dišLUGAL na-an-ri dišmi-in-da-bar-na hi-še dišmi-iš-par2-[ra dišša2-ak-ri dišpar2-šir8]-ra a-ak dišhu-ut-ta2-na hi-še dišdu-uk-kur-ra dišša2-ak-ri dišpar2-šir8-ra a-ak diškam-bar-ma hi-še dišmar-du-nu-ia dišša2-ak-ri diš[par2-šir8-ra a-ak dišmi]-tar-na hi-še dišba-ka4-pi-ig-na dišša2-ak-ri dišpar2-šir8-ra a-ak dišba-ka4-bu-uk-ša2 hi-še dišda-ad-du-[man!]-ia ša2-ak-ri dišpar2-šir8-ra [a-ak dišhar-du-man-nu-iš] dišma-u-uk-ka4 dišša2-ak-ri dišpar2-šir8-ra ap-pi dišRUH-MEŠ dišu2 ta2-hu-ip ku-iš dišu2 diškam-ma-ad-da dišak-ka4 dišma-ku-iš [ir hal-pi-ia ak-ka4 na-an]-ri# dišu2 dišbir3-ti-ia DUMU ku-raš2-na a-ak ha-me-ir dišRUH-MEŠ dišap-pi dišu2 ta2-u-man-li-ip dišnu dišLUGAL ak-ka4 me-iš#-[ši-in ša3-ni-ik-ti dišNUMUN]-MEŠ ap-pa dišRUH-MEŠ ap-pi ir ku-uk-taš 
And Darius the king says: Mindaparna by name, Mišparra, his son, a Persian and Huttana by name Dukkurra, his son a Persian and Kambarma by name Mardunuya, his son, a Persian, and Mitarna by name, Bakapikna, his son, a Persian, and Bakapukša by name, Dadumanya, his son, a Persian, and Irdumannuš, Mawukka, his son, a Persian. These men were helpful (for) me when I killed Gaumata the Magus, who said: I am Smerdis the son of Cyrus, and in that time these men brought me help. Whosover shall be king hereafter, protect the family of these men! 
dišda-ri-ia-muš LUGAL ki-a-am i-qab-bi lu2ERIN2-MEŠ a-gan-nu-tu4 ša2 it-ti-ia i-tu-ru-u' a-di UGU ša2 a-na-ku a-na dišgu-ma-a-ti aga-šu-u2 (110) LU2 ma-gu-šu2 ad-du-ku ša2 ip-ru-ṣu um-ma ana-ku dišbar-zi-ia3 DUMU-šu2 ša2 dišku-ra-aš2 lu2ERIN2-MEŠ a-ga-nu-tu ša2 kit-ru-ia il-li-[ku-u'] dišu2-mi-in-ta-par-na-a' šu-um-šu2 A-[šu2] ša2 [diš]u2-mi-is-pa-ru-u' lu2par-sa-a-a dišu2-mi-it-ta-na-a' MU-šu2 A-šu2 ša2 dišsu-uh-ra-a' lu2par-sa-a-a (111) dišgu-ba-ru-u' šu-um-šu2 A-su2 ša2 dišmar-du-ni-ia lu2par-sa-a-a LU2 pa-di-iš-u2-ma-riš dišu2-mi-da-ar-na-a' šu-um-šu2 A-šu2 ša2 dišba-ga-bi-'i-ig-na-a' lu2par-sa-a-a dišba-ga-bu-uk-šu2 šu-um-šu2 A-šu2 ša2 dišza-a'-tu-'a-a lu2par-sa-a-a diša-di-ma-ni-iš MU-šu2 A-šu2 ša2 dišu2-ma-ah-ku (112) lu2par-sa-a-a 
4.86-88: θātiy Dārayavauš xšāyaθiya tuvam kā xšāyaθiya haya aparam āhạy tayām imaišām martiyānām taumām *ubạrtām paribarā 
Darius the King says: Thou who shalt be king hereafter, preserve well the family of these men. 
No Elamite 
 
dišda-ri-ia-muš LUGAL ki-a-am i-qab-bi [man]-nu at-ta LUGAL ša2 tel-la-a ar2-ki-ia lu2ERIN2-MEŠ a-gan-nu-tu-u u NUMUN-MEŠ ša2 lu2ERIN2-MEŠ a-gan-nu-tu lu ma-a-du su-ud-di-id 
4.88-92: θātiy Dārayavauš xšāyaθiya vašnā Auramazdāha ima *dipiciçam taya adam akunavam patišam ariyā utā pavastāyā utā carmā *grạftam [āha] *patišamciy *nāmanāfam akunavam *patišam *uvadātam [akunavam] utā *niyapaiθiya utā patiyafrasiya paišiyā mām pasāva ima *dipiciçam frāstāyam vispadā atar dahạyāva kāra *hamātaxšatā 
Darius the King says: By the favour of Ahuramazda I this (is) my inscription which I made. Moreover it was in Aryan, and on tablets and on parchment it was composed. Moreover I made a sculptured figure of myself. Moreover I made my lineage, and it was inscribed and read before me. After that this inscription I sent everywhere among the countries. The people co-operated. 
No Elamite 
 
No Akkadian 
DARIUS INSCRIPTION AT BEHISTUN. COLUMN V 
Column 5 
No Elamite 
 
No Akkadian 
5.1-4: θātiy Dārayavauš xšāyaθiya ima taya adam akunavam duvitīyāmca *çitāmca θardam pasāva yaθā xšāyaθiya [abavam] 
Darius the King says: This (is) what I did, in the second and third year after that I became king. A country, Elam by name - this became rebellious. 
No Elamite 
 
No Akkadian 
5.4-14: Ūvja nāmā dahạyāuš hauv hamiçiyā abava [I martiya] Atamaita nāma Ūvjiya [avam] maθištam akunavatā pasāva adam kāram frāišayam [I] *martiya Gaubaruva nāma Pārsa manā badaka avamšām maθištam akunavam pasāva Gaubaruva [hadā] kārā ašiyava Ūvjam [hamaranam] akunauš hadā Ūvjiyaibiš pasāva Gaubaruva Ūvjiyā aja utā viyamarda utā tayāmšām maθištam agạrbāya ānaya abiy mām utāšim adam avājanam pasāva dahạyāuš manā [abava] 
One man, Atamaita by name, an Elamite, him they made their chief. After that I sent an army. One man, Gaubaruva (Gobryas) by name, a Persian, my subject, him I made their chief. After that Gobryas with an army went off to Elam. He fought the battle with the Elamites. After that Gobryas defeated and suppressed the Elamites, and seized him who (was) their chief. He led (him) to me and I killed him. After that the country became mine. 
No Elamite 
 
No Akkadian 
5.14-18: θātiy Dārayavauš xšāyaθiya avaiy Ūvjiyā [arīkā āha] utāšām Auramazdā naiy *ayadiya Auramazdām ayadaiy vašnā Auramazdāha [yaθā] mām [kāma] *avaθādiš akunavam 
Darius the King says: Those Elamites were faithless, and by them Ahuramazda was not worshipped. I worshipped Ahuramazda. By the favour of Ahuramazda as (was) my desire, so I did unto them. 
No Elamite 
 
No Akkadian 
5.18-20: θātiy Dārayavauš xšāyaθiya haya Auramazdām yadātaiy *yānam [avahạyā] ahatiy utā jīvahạyā utā mạrtahạyā 
Darius the King says: He who worships Ahuramazda a blessing will be his both (while) living, and (when) dead. 
No Elamite 
 
No Akkadian 
5.20-30: θātiy Dārayavauš xšāyaθiya pasāva hadā kārā adam ašiyavam abiy Sakām *pasā Sakā tayaiy xaudām tigrām baratiy *imaiy [patiš mām] *āiša *yadiy abiy draya *avārasam *draxtā [ava] *hadā *kārā visā viyatarayam [pasāva] avaiy Sakā [adam] ajanam aniyam agạrbāyam [aniya] *basta [ānayatā] abiy mām *utāšām [haya] *maθišta Skuxa nāma avam agạrbāya *bastam ānaya [abiy mām] avadā aniyam maθištam akunavam *yaθā mām kāma pasāva dahạyāuš manā abava 
Darius the King says: After that with an army I went off to Scythia after the Scythians who wear a pointed helmet. These Scythians went from me. When I reached the sea, then to the further side with the whole army I crossed. I severely defeated the Scythians. Another (chief) I seized. He was led bound to me and I killed him. Their chief, Skunkha by name, him they seized and led to me. Then I made another (man) chief, as was my desire. After that the country became mine. 
No Elamite 
 
No Akkadian 
5.30-33: θātiy Dārayavauš xšāyaθiya [avaiy] Sakā arīkā āha utā naiy Auramazdā[šām] *ayadiya Auramazdām ayadaiy vašnā Auramazdāha yaθā mām kāma avaθādiš akunavam 
Darius the King says: Those Scythians were faithless, and Ahuramazda was not worshipped by them. I worshipped Ahuramazda. By the favour of Ahuramazda, as (was) my desire, so I did with them. 
No Elamite 
 
No Akkadian 
5.33-36: θātiy Dārayavauš xšāyaθiya [haya] Auramazdām yadātaiy [avahạyā] *yānam [ahatiy] utā jīvahạyā utā *mạrtahạyā 
Darius the King says: He who worships Ahuramazda, his will be a blessing, both (while) living and (when) dead. 
No Elamite 
 
No Akkadian 
Go to Wiki Documentation
Enhet: Det humanistiske fakultet   Utviklet av: IT-seksjonen ved HF
Login