You are here: BP HOME > TLB > Mahāvyutpatti with sGra sbyor bam po gñis pa > fulltext
Mahāvyutpatti with sGra sbyor bam po gñis pa

Choose languages

Choose images, etc.

Choose languages
Choose display
  • Enable images
  • Enable footnotes
    • Show all footnotes
    • Minimize footnotes
DiacriticaDiacritica-helpSearch-help
ā ī ū
ñ
ś ź
š č ǰ γ    
Note on the transliteration:
The transliteration system of the BP/TLB is based on the Unicode/UTF-8 system. However, there may be difficulties with some of the letters – particularly on PC/Windows-based systems, but not so much on the Mac. We have chosen the most accepted older and traditional systems of transliteration against, e.g, Wylie for Tibetan, since with Unicode it is possible, in Sanskrit and Tibetan, etc., to represent one sound with one letter in almost all the cases (excepting Sanskrit and Tibetan aspirated letters, and Tibetan tsa, tsha, dza). We thus do not use the Wylie system which widely employs two letters for one sound (ng, ny, sh, zh etc.).
 
Important:
We ask you in particular to note the use of the ’ apostrophe and not the ' representing the avagrāha in Sanskrit, and most important the ’a-chuṅ in Tibetan. On the Mac the ’ is Alt-M.
 
If you cannot find the letters on your key-board, you may click on the link "Diacritica" to access it for your search.
Choose specific texts..
    Click to Expand/Collapse Option Complete text
Click to Expand/Collapse OptionTitle
Click to Expand/Collapse OptionPreface
Click to Expand/Collapse Option§1-20
Click to Expand/Collapse Option§21-40
Click to Expand/Collapse Option§41-60
Click to Expand/Collapse Option§61-80
Click to Expand/Collapse Option§81-100
Click to Expand/Collapse Option§101-120
Click to Expand/Collapse Option§121-140
Click to Expand/Collapse Option§141-160
Click to Expand/Collapse Option§161-180
Click to Expand/Collapse Option§181-200
Click to Expand/Collapse Option§201-220
Click to Expand/Collapse Option§221-240
Click to Expand/Collapse Option§241-260
Click to Expand/Collapse Option§261-280
Click to Expand/Collapse Option§281-283
Click to Expand/Collapse OptionColophon
nava pramodyapūrvakā dhasmāḥ 
mchog tu dga’ ba’i sṅon du ’gro ba’i chos dgu’i miṅ la 
最喜先行九種法 
 
 
 
pramuditasya prītir jāyate 
rab tu dga’ ba la dga’ ba skye’o 
最喜中生極樂; 歡故生喜 
 
 
 
prītimanasaḥ kāyaḥ prasrabhyate 
yid dga’ ba’i lus śin tu sbyaṅs par ’gyur ro 
意喜身清淨; 由心喜故身得輕安 
 
 
 
prasrabdhakāyaḥ sukhaṃ vedayati 
lus śin tu sbyaṅs pas bde ba myoṅ bar byed do 
身淨則得安樂; 身輕安故便受勝樂 
 
 
 
sukhitasya cittaṃ samādhīyate 
bde bar gyur ba’i sems mñam par ’jog go 
心安得平定; 樂故心定; 安而後心能平定 
 
 
 
samāhitacitto yathābhūtaṃ prajānate(prajānati) 
sems mñam par bźag na yaṅ dag pa ji lta ba bźin du rab tu śes so 
心平知; 心得定故能如實知; 平定而後能 
 
 
 
yathābhūtaṃ paśyati 
yaṅ dag pa ji lta ba bźin mthoṅ ṅo 
知見真正; 能如實見 
 
 
 
yathabhūtadarśī nirvidyate 
yaṅ dag pa ji lta ba bźin mthoṅ bas skyo bar ’gyur ro 
見真正則生厭意; 實知見故便能起厭; 見真正作厭意 
 
 
 
nirviṇṇo virajyate 
skyo na ’dod chags daṅ bral bar ’gur ro 
離貪欲; 能起厭故便得離染; 厭即離貪欲 
 
 
 
virakto vimucyate 
’dod chags daṅ bral nas rnam par grol bar ’gyur ro 
離貪則獲解脫; 由離染故證得解脫 
 
 
 
vimuktasya vimukto ’smīti jñānadarśanaṃ bhavati 
rnam par grol na bdag rnam par grol lo sñam pa’i ye śes mthoṅ ba ’byuṅ ṅo 
解脫時覺將解脫而見智慧; 得解脫故便自知見我已解脫 
 
 
 
ṣaḍ niḥsaraṇīyadhātavaḥ 
’byuṅ bar ’os pa’i khams drug gi miṅ la 
應起六心 
 
 
 
vyāpādasyāvyāpādo niḥsaraṇaṃ maitrī 
gnod sems las ’byin pa ni gnod sems med pa ste byams pa 
除害心起慈心; 起大慈心無損害心 
 
 
 
vihiṃsāniḥsaraṇaṃ karuṇā 
rnam par ’tshe ba las ’byin pa ni sñiṅ rje 
除害意起悲心; 除賊心起悲心 
 
 
 
aratiniḥsaraṇaṃ muditā 
mi dga’ ba las ’byin pa ni dga’ ba 
除惡發喜; 除不喜發喜心 
 
 
 
kāmaniḥsaraṇam upekṣā 
’dod pa las ’byin pa ni bstaṅ sñoms 
除貪欲起捨施 
 
 
 
vicikitsāniḥsaraṇam asmimānasamudghātaḥ 
the tshom las ’byin pa ni ṅa’o sñam pa’i ṅa rgyal yaṅ dag par ’joms pa 
除疑心消傲慢 
 
 
 
nimittaniḥsaraṇam animittam 
mtshan ma las ’byin pa ni mtshan ma med pa’o 
除著相得無相 
 
 
 
catvāri devamanuṣyāṇāṃ cakrāṇi 
lha daṅ mi rnams kyi ’khor lo bźi’i miṅ la 
人天四輪; 四眷屬; 四種不放逸輪 
 
 
 
pratirūpadeśavāsaḥ 
mthun pa’i yul du gnas pa 
居順境; 勝土論; 生中國 
 
 
 
satpuruṣāpāśrayam 
skyes bu dam pa la brten pa 
依賢士; 善人輪; 近善人 
 
 
 
ātmanaḥ samyakpraṇidhānam 
bdag ñid kyis yaṅ dag pa’i smon lam 
誠祝願; 自正輪; 修正願 
 
 
 
[a]pūrve ca kṛtapuṇyatā [b]pūrvakṛtapuṇyatā 
sṅon yaṅ bsod nams byas pa 
先作福; 先福輪; 植善輪 
 
 
 
tāpasaṃvāraparyāyāḥ 
dka’ thub la gnas pa daṅ sdom pa ’dzin ciṅ spyod pa la sogs pa’i miṅ la 
苦行持戒等 
 
 
 
ekadeśakārī (ekadeśakārin) 
sna gcig spyod pa 
行一事; 持一處 
 
 
 
pradeśakārī (pradeśakārin) 
ñi tshe spyod pa 
日時行; 持少處 
 
 
 
yadbhūyaskārī (yadbhūyaskārin) 
de bas maṅ du spyod pa 
多行; 持多處 
 
 
 
aparipūrṇakārī (aparipūrṇakārin) 
ma chub par spyod pa 
不精行; 不持具處; 不屬行 
 
 
 
paripūrṇakārī (paripūrṇakārin) 
chub par spyod pa 
精進行; 持具處; 有屬行 
 
 
 
saṃyamaḥ 
legs par sdom pa 
禁戒 
 
 
 
damaḥ 
dul ba 
柔善 
 
 
 
suvinītaḥ 
śin tu dul ba 
極柔善 
 
 
 
tapasvī (tapasvin) 
dka’ thub can 
具苦行 
 
 
 
vratī (vratin) 
brtul źugs can 
具勇行 
 
 
 
acchidram 
skyon med pa 
無疎失 
 
 
 
yātīḥ 
sdom brtson 
戒精進 
 
 
 
akhaṇḍam 
ma ñams pa 
不衰 
 
 
 
aśavalam (asavalitam) 
dres par ma gyur ba 
不雜 
 
 
 
akalmāṣam 
thun tshags ma yin pa 
不間斷 
 
 
 
bhujiṣyaṃ 
raṅ dbaṅ can 
具自在 
 
 
 
aparāmṛṣṭam (āvarāmṛṣṭam) 
nog nog por ma gyur ba 
勿闒茸; 不惛昧 
 
 
 
susamāptam 
legs par ’dzin pa’am legs par chub pa 
最全; 翻善牧 
 
 
 
susamārabdhaḥ 
legs par brtsams pa 
精勤造作; 善造作 
 
 
 
āryakāntam 
’phags pa bźed pa ’am dgyes pa 
受聖喜; 聖者所喜; 聖者所須 
 
 
 
upavāsam upavasanti 
bsñen gnas la ñe bar gnas pa 
近齋處; 親近戒處 
upavāsastha ni źes bya ba upavāsa ni khrims brgyad mnos te ’phags pa daṅ ñe bar gnas pa ’am bsñen pa la bya | sthā ni tiṣṭhanti (5)ste gnas pa la bya bas na bsñen gnas la gnas pa źes bya | 
 
 
cāritrasampannaḥ 
cho ga phun sum tshogs pa 
具法事 
 
 
 
vāritrasaṃpannaḥ 
bzlog pa phun sum tshogs pa 
具廻遮 
 
 
 
āyatyāṃ saṃvaram 
phyis sdom pa ’dzin pa 
後加持戒 
 
 
 
samādāya vartate 
yaṅ dag par bzuṅ nas gnas pa 
守誠實 
 
 
 
sādhu damaḥ 
dul ba legs 
柔善好 
 
 
 
sādhu śamaḥ 
źi ba legs 
妙善; 柔善好 
 
 
 
sādhu saṃyamaḥ 
yaṅ dag par sdom pa legs 
實禁戒好 
 
 
 
yogāṅgāni 
rnal ’byor spyod pa daṅ rnal ’byor gyi yan lag gyi miṅ la 
修行及修習枝葉名; 瑜伽支 
 
 
 
yogācāraḥ 
rnal ’byor spyod pa 
修習行; 修行 
 
 
 
yogī (yogin) 
rnal ’byor ba 
修習士 
 
 
 
yogaḥ 
rnal ’byor 
修習 
 
 
 
yoniśo manasikāraḥ 
tshul bźin yid la byed pa 
心依理聚; 如理作意 
 
 
 
pratisaṃlayanam 
naṅ du yaṅ dag ’jog 
內安真實; 宴默; 內實安定 
 
 
 
dṛṣṭadharmasukhavihāraḥ 
mthoṅ ba’i chos la bde bar gnas pa 
見法安樂; 現法樂住; 安於見法 
 
 
 
āsvādanasaṃprayuktadhyānam 
myoṅ ba daṅ bcas pa’i bsam gtan 
具妙禪定; 味相應靜慮; 具驗禪定 
 
 
 
bhāvanārāmatā 
sgom pa la dga’ ba 
喜靜慮 
 
 
 
abhiṣyandayati 
mñen par byed pa 
柔軟 
 
 
 
pariṣyandayati 
yoṅs su mñen par byed pa 
悉柔軟 
 
 
 
pariprīṇayati 
yoṅs su tshim par byed ya 
悉具足 
 
 
 
parispharayati 
kun tu rgyas par byed pa 
悉圓滿 
 
 
 
ekākino rahogatāḥ 
gcig pur dben pa’am lkog tu soṅ ste 
靜居; 暗處 
 
 
 
sthūlabhittikatā audārikatā 
rtsig pa stug po lta bu rags pa 
寂止如堅壁; 粗修 
 
 
 
duḥkhilatā (duḥkhalīlāduḥkhalitā) 
tha ba ṅan pa ltar 
邪見; 似鄙蠢 
 
 
 
amoghaḥ 
don yod pa 
有義; 不空過; 不唐捐 
 
 
 
abandhyaḥ 
’bras bu med pa 
有果 
 
 
 
saphalaḥ 
’bras bu daṅ bcas pa 
具果; 無果 
 
 
 
ekotībhāvaḥ 
rgyud gcig tu gyur ba 
相一傳; 同一體性; 成一體; 成一趣 
 
 
 
catvāri vyākaraṇāni 
luṅ bstan pa bźi’i miṅ la 
四授記; 四記答; 四答 
luṅ du bstan pa’i rnam graṅs kyi miṅ la | 
 
 
ekāṃśavyākaraṇaṃ 
mgo gcig tu luṅ bstan pa 
初發授記; 一向記; 一總授記 ; 一曰定答 
ekāṃśavyākaraṇa źes bya ba sems can thams cad ’chi ’am mi ’chi źes ’dri na | gcig tu chad par thams cad ’chi’o źes bya ba (5)yin te | mgo gcig tu luṅ bstan pa źes bya | 
 
 
vibhajyavyākaraṇaṃ 
rnam par phye ste luṅ bstan pa 
分明授記; 分別記; 分別授記 
vibhajavyākaraṇa źes bya ba sems can thams cad skye ’aṃ źes ’dri na | ñon moṅs pa daṅ bcas pa ni skye la | ñon moṅs pa med pa ni mi skye’o źes so sor phye ste bstan par bya ba’i miṅ ste rnam par phye ste luṅ bstan pa źes bya | 
 
 
paripṛcchāvyākaraṇaṃ 
dris nas luṅ bstan pa 
復請問授記; 反詰記; 反問授記 
paripṛcchāvyākara(6)ṇa źes bya ba mi ’di bzaṅ ṅam ṅan źes ’dri na | gaṅ daṅ gaṅ sgrun źes slar dri ste | lha daṅ sgrun źes zer na ni ṅan źes bya | sems can dmyal ba daṅ sgrun źes zer na ni bzaṅ źes bya ba lta bu | slar dris nas lan blan pa’i miṅ ste dris nas luṅ bstan pa źes bya | 
 
 
sthāpanīyavyākaraṇaṃ 
gźag par luṅ bstan pa 
未發授記; 捨置記; 不發授記 ; 一曰置答 
sthāpanīyavyākaraṇa źes bya ba (7)sems can daṅ phuṅ po gñis gcig gam tha dad ces ’dri na | sems ñid dṅos por med pas mo gśam gyi bu dkar ram sṅo źes brjod du med pa daṅ ’dra ste | luṅ mi bstan pas na gźag pa’i luṅ bstan pa źes bya | 
 
 
trīṇi lakṣaṇāni 
mtshan ñid gsum gyi miṅ la 
三相 
mtshan ñid gsum la 
 
 
parikalpitalakṣaṇam 
kun brtags pa’i mtshan ñid 
遍計所執相; 普觀察相 
parikalpitalakṣaṇa źes bya ba kun brtags pa’i (151b1)mtshan ñid yin te | pari samaṃtād ces bya ba yoṅs su ’am kun tu | kalpi ta ni med pa ’am sgro btags pa lta bu la bya | spyir na gzuṅ ba daṅ ’dzin par bcas pa’i chos nan gyis brtags pa la bya ste | kun brtags pa’i mtshan ñid ces bya | 
 
 
paratantralakṣaṇam 
gźan gyi dbaṅ gi mtshan ñid 
依他起相; 他根相 
paratantralakṣaṇa źes bya ba gźan gyi dbaṅ gi (2)mtshan ñid yin te | para ni gźan | tantra ni tantryate janṃyate źes bya ste | gźan gyi rkyen la rag las śiṅ raṅ mi ’byuṅ bas rten ciṅ ’brel pa ’byuṅ ba’i miṅ ste | gźan gyi dbaṅ gi mtshan ñid ces bya | 
 
 
pariniṣpannalakṣaṇam 
yoṅs su grub pa’i mtshan ñid 
成就相; 圓成實相; 諸法圓成相 
pariniṣpannalakṣaṇa źes bya ba yoṅs su grub pa’i mtshan ñid yin te | de bźin ñid daṅ | yaṅ (3)dag pa’i ye śes gñis mi ’gyur ba daṅ | phyin ci ma log pa’i tshul gyis yoṅs su rdzogs śiṅ grub pas na yoṅs su grub pa’i mtshan ñid ces bya | 
 
 
catvāro ’bhiprāyāḥ 
dgoṅs pa bźi’i miṅ la 
四相念; 四意趣; 佛四種意趣 
dgoṅs pa bźi la |
catvāro abhiprāya źes pa dgoṅs pa bźi yin te chos kyi sku daṅ | tshogs la sogs pa mñam pa la dgoṅs (4)te | ’das pa’i saṅs rgyas kyaṅ ṅa ñid yin źes bka’ stsal pa lta bu mñam pa ñid la dgoṅs pa | de bźin gśegs pa’i mtshan thos pa tsam gyis bla na med pa yaṅ dag par rdzogs pa’i byaṅ chub tu mṅon par rdzogs par ’tshaṅ rgya’o źes bya ba lta bu dus gźan la dgoṅs pa daṅ | saṅs rgyas (5)gaṅgā’i kluṅ gi bye ma sñed la bsñen bkur byas na | gdod theg pa chen po’i don khoṅ du chud do źes bya ba lta bu don gźan la dgoṅs pa daṅ | gaṅ zag gcig la sṅar sbyin pa la sogs pa’i legs pa brjod la phyis smad pa lta bu gaṅ zag gi bsam pa la dgoṅs pa’i miṅ yin te dgoṅs pa bźi źes bya | 
 
 
samatābhiprāyaḥ 
mñam pa ñid la dgoṅs pa 
念平等; 平等意趣; 平等意 
 
 
 
kālāntarābhiprāyaḥ 
dus gźan la dgoṅs pa 
念他時; 別時意趣; 別時意 
 
 
 
arthāntarābhiprāyaḥ 
don gźan la dgoṅs pa 
念他益; 別義意趣; 別義意 
 
 
 
pudgalāntarābhiprāyaḥ 
gaṅ zag gźan la dgoṅs pa 
念他眾; 眾生意樂意趣; 眾生樂欲意; 補特伽羅意樂意趣 
 
 
 
catvāro ’bhisaṃdhayaḥ 
ldem por dgoṅs pa bźi’i miṅ la 
四動念; 四秘密; 四種依意 
(6)ldem por dgoṅs pa bźi la |
catvāro ’bhisandhi źes bya ba ldem por dgoṅs pa bźi yin te | sems can chos la draṅs pa’i phyir theg pa chuṅ ṅu las bdag daṅ gaṅ zag la sogs pa yod par bśad pa lta bu gźug pa la ldem por dgoṅs pa daṅ | kun brtags pa dṅos po med par bśad pa (7)daṅ | gźan gyi dbaṅ rten ciṅ ’brel par bśad pa daṅ | yoṅs su grub pa mi ’gyur ba daṅ phyin ci log par bśad pa lta bu mtshan ñid la ldem por dgoṅs pa daṅ | sems can gyi spyod pa brgyad khri bźi stoṅ gi gñen por chos sna tshogs bśad pa lta bu gñen po la ldem por dgoṅs pa daṅ | (152a1)ñon moṅs pas gnas na byaṅ chub kyi mchog thob po źes ’byuṅ ba lta bu byaṅ chub kyi spyad pa dka’ ba la dgoṅs te ñon moṅs pa źes gsuṅs pa la sogs pa bsgyur ba la ldem por dgoṅs pa daṅ ’di bźi ldem bu bźin du tshig thel gyis mi gdab par bsgyur te (2)bstan pa yin pas ldem por dgoṅs pa bźi źes bya | abhiprā ya daṅ ma ’dom na abhisandhi yaṅ dgoṅs par gdags | 
 
 
avatāraṇābhisaṃdhiḥ 
gźugs pa la ldem por dgoṅs pa 
調練心作意; 令入秘密 
 
 
 
lakṣaṇābhisaṃdhiḥ 
mtshan ñid la ldem por dgoṅs pa 
滋潤心依意; 相秘密 
 
 
 
pratipakṣābhisaṃdhiḥ 
gñen po la ldem por dgoṅs pa 
親動念; 對治秘密; 生輕安作意 
 
 
 
pariṇāmanābhisaṃdhiḥ 
bsgyur ba la ldem por dgoṅs pa 
轉動念; 轉變秘密; 淨智見作意 
 
 
 
śamathavipaśyanāḥ 
źi gnas daṅ lhag mthoṅ la sogs pa’i miṅ la 
寂止餘觀名; 止觀 
źi gnas daṅ lhag mthoṅ la sogs pa’i miṅ la | 
 
 
śamatha 
źi gnas 
寂止; 等靜; 奢摩多; 止 
śamatha źes bya ba śame ’vasthiti śamastha źes bya ste | śama ni źi ba daṅ | stha ni gnas pa ste | gzugs la sogs pa yul gyis sems g-yeṅ bźi bar byas nas bsam gtan gaṅ sgom pa de la sems rtse (2)gcig tu khugs pa’i miṅ yin pas na źig nas źes bya | 
 
 
vipaśyanā 
lhag mthoṅ 
觀; 正見; 毘婆舍那 
vipaśyana źes bya ba vi ni viśeṣa ste | khyad par ram lhag pa | paśyana ni mthoṅ ba ’am lta ba la bya | spyir na śes rab kyis dṅos po’i raṅ bźin lhag par rtogs pa’i raṅ bźin te lhag mthoṅ źes bya | 
 
 
yogaḥ 
rnal ’byor 
修習; 瑜伽; 相應 
yoga źes bya ba (3)yujir yoga źes bya ste | źi gnas daṅ lhag mthoṅ zuṅ du ’brel pa’i bsam gtan gyi miṅ ste rnal ’byor źes bya | 
 
 
yoniśomanasikāraḥ 
tshul bźin yid la byed pa 
理聚; 如理作意 
yoniśamanaskāra źes bya ba yoni upāyā ste thabs sam rgyud la bya | śa ni śansati źes bya ste | thabs daṅ tshul de ñid la spyod ciṅ ston pa la bya ste | spyir na mi (4)sdug pa sgom pas ’dod chags gźil ba daṅ | rten ciṅ ’brel bar ’byuṅ ba sgom pas gti mug spaṅs pa la sogs pa ste | thabs tshul bźin du sgom pa’i miṅ yin pas na tshul bźin yid la byed pa źes bya | 
 
 
daśākuśalāni 
mi dge bcu’i las kyi miṅ la 
十不善道; 十不善業 
dge ba bcu daṅ mi dge ba bcu’i las kyi lam la |
daśā kuśalakarmmapatha źes bya ba mi dge ba bcu la bya ste | las ni sems pa yin la sems pa yaṅ brnab sems daṅ gnod sems daṅ log (3)par lta ba gsum gyi dbaṅ du ’gro źiṅ mṅon par ’du byed pas na las kyi lam ’di gsum la bya | srog gcod pa la sogs pa lus daṅ ṅag gi las rnam pa bdun ni las ñid kyaṅ yin la | las ’di rnams sloṅ źiṅ skyed pa’i gźi sems pa yin yaṅ | ’di dag la rten ciṅ ’jug pas na mi (4)dge ba bcu’i laṃ źes bya | dge ba bcu yaṅ ’di las bzlog pa yin pas na brnab sems med pa daṅ | srog gcod pa spaṅs pa la sogs pa daṅ sbyar te bśad | 
 
 
trīṇi kāyaduścaritāni 
lus kyi ñes pa spyod pa gsum 
身罪三業; 身惡行三 
 
 
 
catvāri vāgduścaritāni 
ṅag gi ñes pa spyod pa bźi 
語罪四業; 語惡行四 
 
 
 
trīṇi manoduścaritāni 
yid kyi ñes pa spyod pa gsum 
意罪三業; 意惡行三 
 
 
 
daśakuśalāni 
dge ba bcu’i las kyi miṅ la 
十善道; 十善業 
 
 
 
trīṇi kāyasucaritāni 
lus kyi legs par spyod pa gsum 
身三善行妙; 身三妙行; 身善行; 身三善行 
 
 
 
prāṇātighātād viratiḥ 
srog gcod pa spoṅ ba 
不殺; 離斷生命 
 
 
 
adattādānād viratiḥ 
ma byin par len pa spoṅ ba 
不盜; 離不與取 
 
 
 
kāmamithyācārād viratiḥ 
’dod pas log par gyem pa spoṅ ba 
不婬; 離欲邪行 
 
 
 
catvāri vāksucaritāni 
ṅag gi legs par spyod pa bźi 
語四善行; 語四妙行 
 
 
 
mṛṣāvādāt prativiratiḥ 
rdzun du smra ba spoṅ ba 
不妄語; 離虛誑語 
 
 
 
pāruṣyāt prativiratiḥ 
tshig rtsub po smra ba spoṅ ba 
不惡罵; 不粗言; 離麤惡語 
 
 
 
paiśunyāt prativiratiḥ 
phra mar smra ba spoṅ ba 
不兩舌; 不誑言; 離離間語 
 
 
 
saṃbhinnapralāpāt prativiratiḥ 
tshig bkyal ba spoṅ ba 
不綺語; 不誑語; 離雜穢語; 不閑雜語 
 
 
 
trīṇi manaḥsucaritāni 
yid kyis legs par spyod pa gsum 
意三善行; 意三妙行 
 
 
 
abhidhyāyāḥ prativiratiḥ 
brnab sems spoṅ ba 
無妄想; 離貪; 不貪; 無貪 
 
 
 
vyāpādāt prativiratiḥ 
gnod sems spoṅ ba 
除害心; 離瞋; 不瞋; 無瞋 
 
 
 
mithyādṛṣṭeḥ prativiratiḥ 
log par lta ba spoṅ ba 
離邪見; 不邪見; 正見 
 
 
 
puṇyakriyāvastūni 
bsod nams bya ba’i dṅos po’i miṅ la 
福業事 
bsod nams bya ba’i yon tan la |
puṇya źes bya ba puṇyakarmma ni śubha źes ’byuṅ ste | dge ba’i las la bya | yaṅ rnam pa (5)gcig tu na puṇati pavitṛkaroti źes bya ste | sdig pa sbyoṅ źiṅ gtsaṅ mar byed pa la yaṅ bya | dṅos su na gźan la phan źiṅ bsod pas gsos śiṅ bsnams pa’i miṅ ste bsod nams su btags | 
 
 
dānamayaṃ puṇyakriyāvastu 
sbyin pa las byuṅ ba’i bsod nams bya ba’i dṅos po 
施中福; 施福業事 
dānamayapuṇyakriyavastu źes bya ba dāna ni nor rdzas la sogs pa sbyin pa la | (6)maya ni raṅ bźin nam de’i rgyu las byuṅ ba lta bu la bya | puṇyamayakriyāvastu ni bsod nams bya ba’i dṅos gźi yin pa’am | dṅos po ste sbyin pa las byuṅ ba’i bsod nams bya ba’i dṅos po źes bya | 
 
 
śīlamayaṃ puṇyakriyāvastu 
tshul khrims las byuṅ ba’i bsod nams bya ba’i dṅos po 
戒中福; 戒福業事 
śīlamayapuṇyakriyavastu źes bya ba śīla ni tshul khrims te bslab pa lṅa la sogs (7)pa sruṅ ba la bya | tshig gi mjug gźan ni sbyin pa’i skabs nas ’byuṅ ba daṅ ’dra bar bśad de | tshul khrims las byuṅ ba’i bsod nams bya ba’i dṅos po źes bya | 
 
 
bhāvanāmayaṃ puṇyakriyāvastu 
bsgoms pa las byuṅ ba’i bsod nams bya ba’i dṅos po 
想中福; 修福業事; 修中福 
bhāvanamayapuṇyakriyavastu źes bya ba bhāvana ni sgom pa ste | byams pa la sogs pa’i tshad med pa daṅ bsam gtan (153b1)sgom pa la bya | tshig gi mjug gźan ni bsod nams bya ba’i dṅos po goṅ ma gñis daṅ ’dra ste bsgoms pa las byuṅ ba’i bsod nams bya ba’i dṅos po źes bya | 
 
 
aupadhikaṃ puṇyakriyāvastu 
rdzas las byuṅ ba’i bsod nams bya ba’i dṅos po 
修中福; 有依福業事; 財中福 
 
 
 
guṇyam 
yon tan 
功德 
guṇya źes bya ba guṇyante ābhyasyante śreyo rthibhi źes bya ste | legs pa ’dod pa rnams kyis sgom źiṅ sbyaṅs pa la bya | (2)dṅos su na stobs daṅ mi ’jigs pa la sogs pa yon tan gyi miṅ ste don btsan par byas nas yon tan du btags | 
 
 
paramārthaparyāyāḥ 
don dam pa’i miṅ la 
真諦; 真諦異名 
 
 
 
paramārthaḥ 
don dam pa 
真諦 
 
 
 
tattvam 
de kho na ñid 
真性 
 
 
 
bhūtakoṭiḥ 
yaṅ dag pa’i mtha’ 
真實際 
 
 
 
tathātā 
de bźin ñid 
真性; 真如 
 
 
 
avitathātā 
ma nor ba de bźin ñid 
空性; 不差自性 
 
 
 
ananyatathātā 
gźan ma yin pa de bźin ñid 
不他自性 
 
 
 
śūnyatā 
stoṅ pa ñid 
空性 
 
 
 
dharmadhātuḥ 
chos kyi dbyiṅs 
法界 
 
 
 
dharmaniyāmatā 
chos mi ’gyur ba ñid 
不顛倒性; 法不變性 
 
 
 
acintyadhātuḥ 
bsam gyis mi khyab pa’i dbyiṅs 
不可思議 
 
 
 
aviparyāsatathātā 
phyin ci ma log pa’i de bźin ñid 
性不顛倒 
 
 
 
advayam 
gñis su med pa 
無二 
 
 
 
advaidhīkāram 
gñis su byar med 
亦無可二 
 
 
 
dharmasthititā 
chos gnas pa ñid 
住於法; 法長久 
 
 
 
sthitaiva dharmadhātusthititā 
chos kyi dbyiṅs kyi tshul ni gnas pa ñid do 
法界之理趣長久 
 
 
 
ekaivaiṣā tathātā 
de bźin ñid ’di ni gcig pa ñid do 
此如性者一而矣 
 
 
 
dharmadhātvasaṃbhedaḥ 
chos kyi dbyiṅs ’dres pa med pa (chos kyi dbyiṅs dbyer med pa) 
與法界為一; 法界不雜亂; 法界無分別 
 
 
 
advayam etad advaidhīkāram abhinnam acchinnam 
’di ni gñis su med de gñis su byar med ciṅ tha mi dad de ma bcad pa’o 
寔不二無所可二不各別不可分斷 
 
 
 
nirvāṇaparyāyāḥ 
mya ṅan las ’das pa la sogs pa’i miṅ la 
涅槃等名目; 涅槃異名; 四種涅槃 
 
 
 
nirvāṇam 
mya ṅan las ’das pa 
涅槃; 清淨涅槃 
 
 
 
sopadhiśeṣanirvāṇam 
phuṅ po lhag ma daṅ bcas pa’i mya ṅan las ’das pa 
餘蘊涅槃; 有餘依涅槃 
sopadhiśeṣanirvāṇa źes (5)bya ba | dgra bcom pa lta bu khams gsum gyi ñon moṅs pa thams cad spaṅs nas | phuṅ po tsam ma bor ba’i miṅ ste | phuṅ po lhag ma daṅ bcas pa’i mya ṅan las ’das pa źes bya | 
 
 
nirupadhiśeṣanirvāṇam 
phuṅ po lhag ma med pa’i mya ṅan las ’das pa 
無餘蘊涅槃; 無餘依涅槃 
nirupadhiśeṣanirvāṇa źes bya ba ñon moṅs pa thams cad kyaṅ spaṅs la | phuṅ po lṅa’i sdug bsṅal gyi me yaṅ (6)źi bar byed pa’i miṅ ste | phuṅ po lhag ma med pa’i mya ṅan las ’das pa źes bya | 
 
 
apratiṣṭhitanirvāṇam 
mi gnas pa’i mya ṅan las ’das pa 
無住涅槃; 無住處涅槃 
 
 
 
niḥśreyasaḥ 
ṅes par legs pa 
妙真實; 至善 
niḥśreyasa źes bya ba thar pa mya ṅan las ’das pa’i miṅ ste | sgra daṅ sbyar na ṅes par legs pa źes bya | 
 
 
apavargaḥ 
byaṅ grol 
解脫 
apavarga thar pa’i miṅ ste | ñon moṅs pa daṅ ñe ba’i ñon moṅs pa thams cad byaṅ źiṅ bsal ba la bya bas na byaṅ grol źes bya | 
 
 
abhisamayaḥ 
mnon par rtogs pa 
前解; 現解 
 
 
 
 
A 智慧三種學 
 
 
 
śaikṣaḥ 
slob pa 
學; 有學 
 
 
 
aśaikṣaḥ 
mi slob pa 
不學; 無學 
 
 
 
naivaśaikṣanāśaikṣaḥ 
slob pa yaṅ ma yin mi slob pa yaṅ ma yin 
非學非無學 
 
 
 
 
三聚 
 
 
 
samyaktvaniyatarāśiḥ 
yaṅ dag pa ñid du ṅes pa’i phuṅ po 
正性定聚; 真性蘊 
 
 
 
mithyātvaniyatarāśiḥ 
log pa ñid du ṅes pa’i phuṅ po 
邪性定聚; 邪性蘊 
 
 
 
aniyatarāśiḥ 
ma ṅes pa’i phuṅ po 
不定蘊; 不定聚; 不定性聚 
 
 
 
śaraṇaparyāyāḥ 
skyabs kyi rnam pa’i miṅ la 
諸救護名目; 歸依異名 
 
 
 
śaraṇam 
skyabs 
救護; 歸依; 護保; 歸; 依 
 
 
 
nāthaḥ 
mgon 
尊者; 依; 尊 
 
 
 
parāyaṇam 
dpuṅ gñen 
依護 
 
 
 
trāṇam 
skyob pa 
護 
 
 
 
paritrāṇam 
yoṅs su skyob pa 
皆護 
 
 
 
tāyī (tāyin) 
skyob ston 
示護; 救度者 
 
 
 
layanam 
gnas 
住 
 
 
 
gatiḥ 
rten 
依 
 
 
 
dvīpaḥ 
skyabs (gliṅ) 
救; 洲 
 
 
 
tārakaḥ 
sgrol byed 
救度者; 令脫者 
 
 
 
uttaraṇam 
sgrol ba 
令度 
 
 
 
paritrātā 
yoṅs su skyob par byed pa 
依救護; 永作救護 
 
 
 
mānanāparyāyāḥ 
ri mor bya ba’i rnam pa’i miṅ la 
諸供奉名目; 尊敬異名 
 
 
 
vandanam (vandanā) 
phyag ’tshal ba 
敬禮; 禮拜 
 
 
 
pūjanā 
mchod pa 
供養 
 
 
 
mānanā 
ri mor byed pa 
承侍; 作畫; 承事 
 
 
 
arcanā 
rjed pa 
永世; 恭敬; 示世 
 
 
 
apacāyanā 
gsol ba 
祝; 恭敬; 禱祝 
 
 
 
citrīkāraḥ 
gces par byed pa 
作愛; 甚愛 
 
 
 
satkāraḥ 
bkur stir byed pa 
恭敬 
 
 
 
gurukāraḥ 
bla mar byed pa (btsun par bya ba) 
奉事尚師; 當尊; 當師; 尊重 
 
 
 
upasthānam 
rim gro 
祭祀; 供侍 
 
 
 
paryupāsanam 
bsñen bkur 
奉事; 承事 
 
 
 
ādaraḥ 
gus par bya ba 
作敬 
 
 
 
gauravam 
źe sa 
慎; 畏敬 
 
 
 
añjalikarman 
thal mo sbyar ba 
合掌 
 
 
 
pratyutthānam 
mṅon du ldaṅ ba 
現; 現起; 奉迎 
 
 
 
sāmīcī 
’dud pa’am mthun pa 
敬禮; 和敬; 跪 ; 和順 
 
 
 
praṇamaḥ 
rab tu ’dud pa 
最敬 
 
 
 
abhinamanam 
mṅon par ’dud pa 
現前敬 
 
 
 
sāmīcīkaraṇīyaḥ 
phyag bya ba’i ’os su gyur ba 
應敬禮 
 
 
 
āhavanīyaḥ 
kun tu sbyin pa’i ’os su gyur ba 
應布施 
 
 
 
prāhavanīyaḥ 
rab tu sbyin pa’i ’os su gyur ba 
極應布施 
 
 
 
gurubhaktiḥ 
bla ma la sñiṅ ñe ba’am gus pa 
心敬; 敬; 親 
 
 
 
guruśuśrūṣā 
bla ma la srid źu che ba 
孝順師傅 
 
 
 
sapratīśaḥ 
źe sa daṅ bcas pa 
具恭敬; 具畏敬 
 
 
 
sagauravaḥ 
gus pa daṅ bcas pa 
敬; 具敬 
 
 
 
sevanam 
bsten pa 
依附 
 
 
 
bhajanam 
bsñen pa 
恭; 親近 
 
 
 
paryupāsanam 
bsñen bkur byed pa 
作敬言; 作敬奉 
 
 
 
upāsanam 
bsñen bkur byed pa 
真實; 倚 
 
 
 
saṃsevanam 
yaṅ dag par bsten pa 
倚; 倚; 真實 
 
 
 
upasevanam 
ñe bar bsten pa 
近倚 
 
 
 
bahumānam 
ri mor bya ba’am rin po cher bya ba 
寶繪畫; 尊貴; 承侍 
 
 
 
praṇipatya 
phyag ’tshal lam btud nas 
拜; 敬 
 
 
 
abhivādanam 
gus par smra ba 
敬說; 作敬言 
 
 
 
pūrvābhilāpī (pūrvābhilāpin) 
gsoṅ por smra ba 
慨言; 先發善言; 先言問訊 
 
 
 
 
spro źiṅ brtson pa la sogs pa’i miṅ la 
喜勤異名 
 
 
 
utsūḍhiḥ (utsṛcitaḥ) 
spro ba 
愛; 喜 
 
 
 
utsāhaḥ 
brtsom pa 
勤 
 
 
 
ārambhaḥ 
rtsom pa 
造; 發勤 
 
 
 
atandritaḥ 
mi gyeṅ ba mi gyel ba’am sñoms las med pa 
不散亂; 不怠 
 
 
 
satkṛtyakārī (satkṛtyakārin) 
gus par byed pa 
恭敬; 作敬 
 
 
 
sātantyakārī (sātantyakārin) 
rgyun du byed pa 
常作 
 
 
 
niyakaḥ 
rtag tu ’grus che ba 
恒敬 
 
 
 
pratijñottarakaḥ 
kha ’og tu lus ’khrus pa 
遮下浴身; 堅守要期; 慎其獨也 
 
 
 
āsthitikriyā 
ñams su len pa ’am źen par byed pa 
受; 堅住所作; 失 ; 貪 
 
 
 
abhiyogaḥ 
mṅon par brtson pa 
現精勤 
 
 
 
udyogaḥ 
brtson pa 
精勤 
 
 
 
yogam āpattavyam 
brtson par bya ba rnal ’byor du bya sbyor bar bya 
精勤; 修習 
 
 
 
dharmānupratipattiḥ (dharmānudharmapratipattiḥ) 
chos kyi rjes su mthun pa’i chos kyi nan tan 
隨順共法; 隨法行; 隨順法專勤 
 
 
 
ādīptaśiraścelopamaḥ 
mgo daṅ gos la me ’bar ba lta bu 
如頭火身衣燃; 如救身與身衣燃 
 
 
 
autsukyam (utsuktam, utsukyam) 
spro ba’am brtson pa 
好愛; 勤; 喜 
 
 
 
parākramaḥ 
brtul ba’am pha rol gnon pa’am dpa’ ba 
勇調伏鎮被處; 勝; 能; 勇; 勇 
 
 
 
ātāpī 
rtun pa 
相合; 猛 
 
 
 
ātaptakārī (ātaptakārin) 
brtun ciṅ byed pa 
作相合; 以力行 
 
 
 
udyataḥ 
brtson pa’am źugs pa 
精進; 入 
 
 
 
nirataḥ 
’bad pa’am brtson pa 
勤; 精進 
 
 
 
asthīkṛtya 
ru śiṅ ltar ’dzin pa’am ched cher ’dzin pa 
專持如仗; 特守持 
 
 
 
pratipattisāraḥ 
nan tan sñiṅ por byed pa 
作持意; 專守拳拳然 
 
 
 
na vyāhārarutavākparamaḥ 
brjod pa’i sgra daṅ smra ba lhur byed pa ma yin 
語音及語勿得高傲; 不單嘉言辭之巧美 
 
 
 
vyavasāyaḥ 
’bad pa’am rtsol ba 
勤尋; 掙; 勤 
 
 
 
abhyutsāhaḥ 
mṅon par spro ba 
現喜 
 
 
 
saṃnāhasaṃnaddhaḥ 
go cha ba gos pa 
著鎧甲; 如著鎧甲者 
 
 
 
dṛḍhasāram 
sra źiṅ brtan pa 
堅固 
 
 
 
uttaptaḥ 
’bar ba’am gsar ba’am sbyaṅs pa 
焰; 修習; 明 
 
 
 
udyamaḥ 
nan tan nam ’bad pa 
相合; 掙; 專心 
 
 
 
abhayaparyāyaḥ 
mi ’dzem pa’i miṅ la 
不避名目; 無畏 
 
 
 
abhīruḥ 
mi ’dzem pa 
不畏 
 
 
 
viśāradaḥ 
mi ’jigs pa 
無畏 
 
 
 
acchambhī (acchambhin , anuñcambho) 
bag tsha ba med pa 
不懼 
 
 
 
nirbhayaḥ 
’jigs pa med pa 
無怖 
 
 
 
aviṣādaḥ 
źum pa med pa 
無退縮; 無縮 
 
 
 
na uttrasati 
mi skrag 
不怕; 不嚇 
 
 
 
na saṃtrasati 
mi dṅaṅs 
不驚 
 
 
 
na saṃtrāsam āpadyate 
dṅaṅs par mi ’gyur 
不驚恐 
 
 
 
na līyate 
mi źum 
不退; 不狷 
 
 
 
na saṃlīyate 
mi ’goṅ 
不越; 不怕 
 
 
 
na jehrīyate 
mi ’dzem 
不躲; 不憚 
 
 
 
nārtīyate 
mi ldog 
不還; 不退 
 
 
 
pañcopādānaskandhāḥ 
phuṅ po daṅ khams daṅ skye mched la sogs pa’i miṅ las ñe bar len pa’i phuṅ po lṅa’i miṅ la 
近取五蘊 
phuṅ po daṅ khams daṅ skye mched la 
 
 
rūpaskandhaḥ 
gzugs kyi phuṅ po 
色蘊 
rūpaskandha ni rūpaṇād rūpaṃ źes bya ste | lag pa daṅ dbyig pa la sogs pas gzugs śiṅ gnod par byar ruṅ bas (3)na gzugs źes bya | skandha ni dus gsum gyi gzugs bzaṅ ṅan daṅ che phra yod do cog gcig tu bsdus pa’i miṅ ste gzugs kyi phuṅ po źes bya | 
 
 
vedanāskandhaḥ 
tshor ba’i phuṅ po 
受蘊 
vedanāskandha źes bya ba ni anubhavalakṣaṇavedanātmika źes bya ba ste | bde ba daṅ sdug bsṅal la sogs pa’i tshor ba rnam pa (4)gsum myoṅ bar ma lus par gcig tu bsdus pa’i miṅ ste tshor ba’i phuṅ po źes bya | 
 
 
saṃjñāskandhaḥ 
’du śes kyi phuṅ po 
想蘊 
saṃjñāskandha ni nimittodgrahaṇa źes bya ste | gzugs la sogspadag la ’di ni dkar po’o || ’di ni sṅon po’o || ’di ni bzaṅ ṅo || ’di ni ṅan no źes mtshan mar ’dzin pa’i dmigs yul daṅ | de (5)ma thag pa’i rkyen la sogs pa’i ’du ba las śes pa ’byuṅ źiṅ ’di yin no sñam du mtshan mar ’dzin pa la bya bas na sñam śes źes su yaṅ draṅ du ruṅ gis kyaṅ miṅ sṅar btags pa bźin du ’du śes su btags | 
 
 
saṃskāraskandhaḥ 
’du byed kyi phuṅ po 
行蘊 
saṃskāraskandha ni abhisaṃskāralakṣaṇa źes bya ste | sems pa la (6)sogs pa’i las kyis ’phaṅs nas ’du byed phyi ma ’byuṅ źiṅ mṅon par ’du byed pa’i mtshan ñid yin pas na ’du byed kyi phuṅ po źes bya | 
 
 
vijñānaskandhaḥ 
rnam par śes pa’i phuṅ po 
識蘊 
vijñānaskandha ni prativijñapti źes bya ba ste | yul tha dad pa rnam pa sna tshogs śes pa mig la sogs pa’i rnam par śes pa brgyad bsdus pa’i miṅ yin pas (7)na rnam par śes pa’i phuṅ po źes bya | 
 
 
Go to Wiki Documentation
Enhet: Det humanistiske fakultet   Utviklet av: IT-seksjonen ved HF
Login