Bibliotheca Polyglotta

א. אֵלֶּה הַדְּבָרִים אֲשֶׁר דִּבֶּר משֶׁה אֶל כָּל יִשְׂרָאֵל בְּעֵבֶר הַיַּרְדֵּן בַּמִּדְבָּר בָּעֲרָבָה מוֹל סוּף בֵּין פָּארָן וּבֵין תֹּפֶל וְלָבָן וַחֲצֵרֹת וְדִי זָהָב:

οὗτοι οἱ λόγοι οὓς ἐλάλησεν Μωυσῆς παντὶ Ισραηλ πέραν τοῦ Ιορδάνου ἐν τῇ ἐρήμῳ πρὸς δυσμαῖς πλησίον τῆς ἐρυθρᾶς ἀνὰ μέσον Φαραν Τοφολ καὶ Λοβον καὶ Αυλων καὶ καταχρύσεα

1 ܘܗܵܠܹܝܢ ܦܸܬ̣ܓ̣ܵܡܹ̈ܐ ܕܐܸܡܲܪ ܡܘܼܫܹܐ ܠܟ݂ܠܹܗ ܝܼܣܪܵܝܹܠ ܒܥܸܒ̣ܪܵܐ ܕܝܘܿܪܕܢܲܢ ܒܡܲܕ݂ܒ̇ܪܵܐ ܒܥܵܪܵܒ̣ܵܐ ܠܘܼܩܒܲܠ ܣܘܿܦ ܒܹܝܬ̣ ܦܵܪܵܢ ܘܒܹܝܬ̣ ܬܵܦܸܠ ܘܠܸܒ̣ܢܵܢ ܘܚܸܨܪܘܿܬ̣ ܘܕ݂ܝܼܙܲܗܲܒ̣.

Hæc sunt verba quæ locutus est Moyses ad omnem Israël trans Jordanem in solitudine campestri, contra mare Rubrum, inter Pharan et Tophel et Laban et Haseroth, ubi auri est plurimum:

ესე სიტყუანი არიან, რომელთა ეტყოდა მოსე ყოველსა ისრაჱლსა წიაღ იორდანესა უდაბნოსა დასავალით კერძო მახლობელად ევრთრასა ზღუასა, შორის ფარანს და ტოფოლს, და ლობონს, და ასეროთს და სადა-იგი ოქროჲ იყო,

1 These be the words which Moses spake unto all Israel on this side Jordan in the wilderness, in the plain over against the Red sea, between Paran, and Tophel, and Laban, and Hazeroth, and Dizahab.

ב. אַחַד עָשָׂר יוֹם מֵחֹרֵב דֶּרֶךְ הַר שֵׂעִיר עַד קָדֵשׁ בַּרְנֵעַ:

ἕνδεκα ἡμερῶν ἐν Χωρηβ ὁδὸς ἐπ᾽ ὄρος Σηιρ ἕως Καδης Βαρνη

2 ܡܲܪܕܹ̇ܐ ܚܕܲܥܣܲܪ ܝܵܘ̈ܡܝܼܢ ܡ̣ܢ ܚܘܼܪܝܼܒ̣ ܠܛܘܼܪܵܐ ܕܣܵܥܝܼܪ ܘܲܥܕܲܡܵܐ ܠܲܪܩ̣ܡ ܕܚܲܝܵܐ.

undecim diebus de Horeb per viam montis Seir usque ad Cadesbarne.

ათერთმეტ დღის სავალით ქორებით მთად სეირდ ვიდრე კადეს ბარნედ.

2 (There are eleven days' journey from Horeb by the way of mount Seir unto Kadeshbarnea.)

ג. וַיְהִי בְּאַרְבָּעִים שָׁנָה בְּעַשְׁתֵּי עָשָׂר חֹדֶשׁ בְּאֶחָד לַחֹדֶשׁ דִּבֶּר משֶׁה אֶל בְּנֵי יִשְׂרָאֵל כְּכֹל אֲשֶׁר צִוָּה יְהֹוָה אֹתוֹ אֲלֵהֶם:

καὶ ἐγενήθη ἐν τῷ τεσσαρακοστῷ ἔτει ἐν τῷ ἑνδεκάτῳ μηνὶ μιᾷ τοῦ μηνὸς ἐλάλησεν Μωυσῆς πρὸς πάντας υἱοὺς Ισραηλ κατὰ πάντα ὅσα ἐνετείλατο κύριος αὐτῷ πρὸς αὐτούς

3 ܘܲܗܘ̤ܵܐ ܒܲܫܢܲܬ̣ ܐܲܪܒ̇ܥܝܼܢ ܒܝܲܪܚܵܐ ܕܲܚܕܲܥܣܲܪ ܒܚܲܕ݂ ܒܝܲܪܚܵܐ ܡܲܠܸܓ̣ ܡܘܼܫܹܐ ܥܲܡ ܒ̈ܢܲܝ ܝܼܣܪܵܝܹܠ ܟܠܡܸܕܸ̇ܡ ܕܦܲܩܕܹܗ ܡܵܪܝܵܐ ܥܠܲܝܗܘܿܢ.

Quadragesimo anno, undecimo mense, prima die mensis, locutus est Moyses ad filios Israël omnia quæ præceperat illi Dominus, ut diceret eis,

და იყო მეორმეოცესა მას წელსა, ათერთმეტსა მას თჳსასა, რომელ იყო პირველი თვისა, ეტყოდა მოსე ყოველთა მათ ძეთა ისრაჱლისათა ყოველთა მათ მცნებათა, რომელ ამცნო მას უფალმან,

3 And it came to pass in the fortieth year, in the eleventh month, on the first day of the month, that Moses spake unto the children of Israel, according unto all that the LORD had given him in commandment unto them;

ד. אַחֲרֵי הַכֹּתוֹ אֵת סִיחֹן מֶלֶךְ הָאֱמֹרִי אֲשֶׁר יוֹשֵׁב בְּחֶשְׁבּוֹן וְאֵת עוֹג מֶלֶךְ הַבָּשָׁן אֲשֶׁר יוֹשֵׁב בְּעַשְׁתָּרֹת בְּאֶדְרֶעִי:

μετὰ τὸ πατάξαι Σηων βασιλέα Αμορραίων τὸν κατοικήσαντα ἐν Εσεβων καὶ Ωγ βασιλέα τῆς Βασαν τὸν κατοικήσαντα ἐν Ασταρωθ καὶ ἐν Εδραϊν

4 ܡ̣ܢ ܒܵܬܲܪ ܕܲܩ̣ܛܲܠ ܠܣܝܼܚܘܿܢ ܡܲܠܟܵܐ ܕܐܵܡܘܿܪ̈ܵܝܹܐ ܕܝܵܬܹ̇ܒ̣ ܗ̄ܘ̣ܵܐ ܒܚܸܫܒ̇ܘܿܢ ܘܲܠܥܘܿܓ̣ ܡܲܠܟܵܐ ܕܡܲܬ̣ܢܝܼܢ ܕܝܵܬܹ̇ܒ̣ ܗ̄ܘ̣ܵܐ ܒܥܲܣܬ̇ܪܘܿܬ̣ ܘܒܲܐܪܕ̇ܥܝܼ.

postquam percussit Sehon regem Amorrhæorum, qui habitabat in Hesebon, et Og regem Basan, qui mansit in Astaroth, et in Edrai,

რაჟამს დასცა მან სეონ მეფჱ იგი ამორეველთა, რომელ-იგი დამკჳდრებელ იყო ესებონს, და ოგ მეფჱ იგი ბასაანისაჲ, რომელ-იგი დამკჳდრებულ იყო ასტაროთს და ლედრაინს.

4 After he had slain Sihon the king of the Amorites, which dwelt in Heshbon, and Og the king of Bashan, which dwelt at Astaroth in Edrei:

ה. בְּעֵבֶר הַיַּרְדֵּן בְּאֶרֶץ מוֹאָב הוֹאִיל משֶׁה בֵּאֵר אֶת הַתּוֹרָה הַזֹּאת לֵאמֹר:

ἐν τῷ πέραν τοῦ Ιορδάνου ἐν γῇ Μωαβ ἤρξατο Μωυσῆς διασαφῆσαι τὸν νόμον τοῦτον λέγων

5 ܒܥܸܒ̣ܪܵܐ ܕܝܘܿܪܕܢܲܢ ܒܐܲܪܥܵܐ ܕܡܘܼܐܵܒ̣ ܫܲܪܝܼ ܡܘܼܫܹܐ ܡܦܲܫܲܩ ܢܵܡܘܿܣܵܐ ܗܵܢܵܐ ܘܐܵܡܲܪ.

trans Jordanem in terra Moab. Cœpitque Moyses explanare legem, et dicere:

წიაღ იორდანესა ქუეყანასა მოაბისასა იწყო მოსე თხრობად შჯულისა ამის და თქუა:

5 On this side Jordan, in the land of Moab, began Moses to declare this law, saying,

ו. יְהֹוָה אֱלֹהֵינוּ דִּבֶּר אֵלֵינוּ בְּחֹרֵב לֵאמֹר רַב לָכֶם שֶׁבֶת בָּהָר הַזֶּה:

κύριος ὁ θεὸς ἡμῶν ἐλάλησεν ἡμῖν ἐν Χωρηβ λέγων ἱκανούσθω ὑμῖν κατοικεῖν ἐν τῷ ὄρει τούτῳ

6 ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܲܢ ܐܸܡܲܪ ܠܲܢ ܒܚܘܿܪܝܼܒ̣ ܣܲܓ̇ܝܼ ܠܟ݂ܘܿܢ ܕܝܼܬ̣ܒ̣ܬ̇ܘܿܢ ܒܛܘܼܪܵܐ ܗܵܢܵܐ.

Dominus Deus noster locutus est ad nos in Horeb, dicens: Sufficit vobis quod in hoc monte mansistis:

უფალი ღმერთი ჩუენი გუეტყოდა ჩუენ ქორებს და თქუა: კმა-იყავნ თქუენდა დგომაჲ მთასა მას.

6 The LORD our God spake unto us in Horeb, saying, Ye have dwelt long enough in this mount:

ז. פְּנוּ וּסְעוּ לָכֶם וּבֹאוּ הַר הָאֱמֹרִי וְאֶל כָּל שְׁכֵנָיו בָּעֲרָבָה בָהָר וּבַשְּׁפֵלָה וּבַנֶּגֶב וּבְחוֹף הַיָּם אֶרֶץ הַכְּנַעֲנִי וְהַלְּבָנוֹן עַד הַנָּהָר הַגָּדֹל נְהַר פְּרָת:

ἐπιστράφητε καὶ ἀπάρατε ὑμεῖς καὶ εἰσπορεύεσθε εἰς ὄρος Αμορραίων καὶ πρὸς πάντας τοὺς περιοίκους Αραβα εἰς ὄρος καὶ πεδίον καὶ πρὸς λίβα καὶ παραλίαν γῆν Χαναναίων καὶ Ἀντιλίβανον ἕως τοῦ ποταμοῦ τοῦ μεγάλου Εὐφράτου

7 ܐܸܬ̣ܦܢܵܘ ܘܲܫܩܘܿܠܘ ܠܟ݂ܘܿܢ ܘܥܘܿܠܘ ܠܛܘܼܪܵܐ ܕܐܵܡܘܿܪ̈ܵܝܹܐ ܘܲܠܟ݂ܠ ܚܕ݂ܵܪ̈ܵܘܗܝ ܠܥܵܪܵܒ̣ܵܐ ܘܲܠܛܘܼܪܵܐ ܘܠܲܫܦܵܠܵܐ ܘܲܠܬܲܝܡܢܵܐ ܘܠܲܣܦܵܪ̈ܲܝ ܝܲܡܵܐ ܐܲܪܥܵܐ ܕܲܟ݂ܢܲܥܢܵܝܹ̈ܐ ܘܠܸܒ̣ܢܵܢ ܥܕܲܡܵܐ ܠܢܲܗܪܵܐ ܪܲܒܵܐ ܢܲܗܪܵܐ ܦܪܵܬ̣.

revertimini, et venite ad montem Amorrhæorum, et ad cetera quæ ei proxima sunt campestria atque montana et humiliora loca contra meridiem, et juxta littus maris, terram Chananæorum, et Libani usque ad flumen magnum Euphraten.

მიიქეცით თქუენ, აჰკიდეთ, წარიძრენით და მივედით, და შევედით მთასა მას ამორეველთასა და ყოველთა მათ გარემო მკჳდრთა არაბიელთასა, რომელნი-იგი დამკჳდრებულ არიან ველთა, და მთათა, და ღელეთა და სამხრით კერძო ზღჳსკიდესა მას ქანანელთასა და ყოველსა მას მთისპირსა ლიბანით კერძო ვიდრე მდინარედ დიდადმდე ევფრატად.

7 Turn you, and take your journey, and go to the mount of the Amorites, and unto all the places nigh thereunto, in the plain, in the hills, and in the vale, and in the south, and by the sea side, to the land of the Canaanites, and unto Lebanon, unto the great river, the river Euphrates.

ח. רְאֵה נָתַתִּי לִפְנֵיכֶם אֶת הָאָרֶץ בֹּאוּ וּרְשׁוּ אֶת הָאָרֶץ אֲשֶׁר נִשְׁבַּע יְהֹוָה לַאֲבֹתֵיכֶם לְאַבְרָהָם לְיִצְחָק וּלְיַעֲקֹב לָתֵת לָהֶם וּלְזַרְעָם אַחֲרֵיהֶם:

ἴδετε παραδέδωκα ἐνώπιον ὑμῶν τὴν γῆν εἰσπορευθέντες κληρονομήσατε τὴν γῆν ἣν ὤμοσα τοῖς πατράσιν ὑμῶν τῷ Αβρααμ καὶ Ισαακ καὶ Ιακωβ δοῦναι αὐτοῖς καὶ τῷ σπέρματι αὐτῶν μετ᾽ αὐτούς

8 ܚܙܵܘ ܕܝܸܗ̄ܒܹ̇ܬ̣ ܩܕ݂ܵܡܲܝܟ̇ܘܿܢ ܐܲܪܥܵܐ ܥܘܿܠܘ ܘܝܼܪܲܬ̣ܘ ܐܲܪܥܵܐ ܕܝܼܡܵܐ ܡܵܪܝܵܐ ܠܐܲܒ̣ܵܗܲܝ̈ܟ̇ܘܿܢ. ܠܐܲܒ̣ܪܵܗܵܡ ܘܠܐܝܼܣܚܵܩ ܘܲܠܝܵܥܩܘܿܒ̣ ܠܡܸܬܲܠ ܠܗܘܿܢ ܘܲܠܙܲܪܥܗܘܿܢ ܒܵܬܲܪܗܘܿܢ.

En, inquit, tradidi vobis: ingredimini et possidete eam, super qua juravit Dominus patribus vestris Abraham, Isaac, et Jacob, ut daret illam eis, et semini eorum post eos.

აჰა, ეგერა, მიმიცემიეს თქუენდა ქუეყანა იგი, შევედით და დაიმკჳდრეთ ქუეყანაჲ იგი, რომლისათჳს ეფუცა უფალი მამათა მათ თქუენთა აბრაჰამს, ისაკს, და იაკობს და ნათესავსა მათსა შემდგომად მათსა.

8 Behold, I have set the land before you: go in and possess the land which the LORD sware unto your fathers, Abraham, Isaac, and Jacob, to give unto them and to their seed after them.

ט. וָאֹמַר אֲלֵכֶם בָּעֵת הַהִוא לֵאמֹר לֹא אוּכַל לְבַדִּי שְׂאֵת אֶתְכֶם:

καὶ εἶπα πρὸς ὑμᾶς ἐν τῷ καιρῷ ἐκείνῳ λέγων οὐ δυνήσομαι μόνος φέρειν ὑμᾶς

9 ܘܐܸܡܪܹܬ̣ ܠܟ݂ܘܿܢ ܒܹܗ ܒܙܲܒ̣ܢܵܐ ܗܵܘ̇ ܠܵܐ ܡܸܫܟܲܚ ܐ̄ܢܵܐ ܒܲܠܚܘܿܕܲܝ ܕܐܹܣܲܝܒܲܪܟ݂ܘܿܢ.

Dixique vobis illo in tempore:

გეტყოდე თქუენ და გარქუ მას ჟამსა შინა,

9 And I spake unto you at that time, saying, I am not able to bear you myself alone:

י. יְהֹוָה אֱלֹהֵיכֶם הִרְבָּה אֶתְכֶם וְהִנְּכֶם הַיּוֹם כְּכוֹכְבֵי הַשָּׁמַיִם לָרֹב:

κύριος ὁ θεὸς ὑμῶν ἐπλήθυνεν ὑμᾶς καὶ ἰδού ἐστε σήμερον ὡσεὶ τὰ ἄστρα τοῦ οὐρανοῦ τῷ πλήθει

10 ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ܘܿܢ ܐܲܣܓ̇ܝܼܟ݂ܘܿܢ ܘܐܝܼܬܲܝܟ̇ܘܿܢ ܝܵܘܡܵܢܵܐ ܣܘܿܓ̣ܵܐܐ ܐܲܝܟ݂ ܟܵܘ̈ܟ̇ܒܹܐ ܕܲܫܡܲܝܵܐ.

Non possum solus sustinere vos: quia Dominus Deus vester multiplicavit vos, et estis hodie sicut stellæ cæli, plurimi.

ვითარმედ ვერ დაგითმო თქუენ მარტომან, რამეთუ უფალმან ღმერთმან თქუენმან განგამრავლნა თქუენ და აწ, ეგერა, ხართ თქუენ, ვითარცა ვარსკულავნი ცისანი სიმრავლითა.

10 The LORD your God hath multiplied you, and, behold, ye are this day as the stars of heaven for multitude.

יא. יְהֹוָה אֱלֹהֵי אֲבוֹתֵכֶם יֹסֵף עֲלֵיכֶם כָּכֶם אֶלֶף פְּעָמִים וִיבָרֵךְ אֶתְכֶם כַּאֲשֶׁר דִּבֶּר לָכֶם:

κύριος ὁ θεὸς τῶν πατέρων ὑμῶν προσθείη ὑμῖν ὡς ἐστὲ χιλιοπλασίως καὶ εὐλογήσαι ὑμᾶς καθότι ἐλάλησεν ὑμῖν

11 ܐ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܐ ܕܐܵܒ̣ܵܗܲܝ̈ܟ̇ܘܿܢ ܢܵܘܣܸܦ ܥܠܲܝܟ̇ܘܿܢ ܐܲܟ݂ܘܵܬ̣ܟ݂ܘܿܢ ܐܵܠܹܦ ܙܲܒ̣ܢ̈ܝܼܢ ܘܲܢܒܲܪܸܟ݂ܟ݂ܘܿܢ ܐܲܝܟܲܢܵܐ ܕܐܸܡܲܪ ܠܟ݂ܘܿܢ.

(Dominus Deus patrum vestrorum addat ad hunc numerum multa millia, et benedicat vobis sicut locutus est.)

უფალმან ღმერთმან მამათა თქუენთამან შეგძინენ თქუენ, ვითარცა-ეგე ხართ ათასწილ და გაკურთხენინ თქუენ, ვითარცა-იგი გეტყოდა თქუენ.

11 (The LORD God of your fathers make you a thousand times so many more as ye are, and bless you, as he hath promised you!)

יב. אֵיכָה אֶשָּׂא לְבַדִּי טָרְחֲכֶם וּמַשַּׂאֲכֶם וְרִיבְכֶם:

πῶς δυνήσομαι μόνος φέρειν τὸν κόπον ὑμῶν καὶ τὴν ὑπόστασιν ὑμῶν καὶ τὰς ἀντιλογίας ὑμῶν

12 ܐܲܝܟܲܢܵܐ ܗܵܟܹܝܠ ܡܸܫܟܲܚ ܐ̄ܢܵܐ ܕܐܹܣܲܝܒܲܪ ܒܲܠܚܘܿܕܲܝ ܝܼܩܲܪܬ̇ܟ݂ܘܿܢ ܘܛܲܥܢܟ݂ܘܿܢ ܘܕ݂ܝܼܢܲܝ̈ܟ̇ܘܿܢ.

Non valeo solus negotia vestra sustinere, et pondus ac jurgia.

აწმე ვითარ შეუძლია თავს-დებად ურვასა მაგას თქუენსა და სიმიმესა და ჴდომასა სასჯელისასა განგებად?

12 How can I myself alone bear your cumbrance, and your burden, and your strife?

יג. הָבוּ לָכֶם אֲנָשִׁים חֲכָמִים וּנְבֹנִים וִידֻעִים לְשִׁבְטֵיכֶם וַאֲשִׂימֵם בְּרָאשֵׁיכֶם:

δότε ἑαυτοῖς ἄνδρας σοφοὺς καὶ ἐπιστήμονας καὶ συνετοὺς εἰς τὰς φυλὰς ὑμῶν καὶ καταστήσω ἐφ᾽ ὑμῶν ἡγουμένους ὑμῶν

13 ܓܒ̣ܵܘ ܠܟ݂ܘܿܢ ܓܲܒ̣ܪܹ̈ܐ ܕܚܲܟ̇ܝܼܡܝܼܢ ܘܣܲܟ̇ܘܼܠܬ̣ܵܢܝܼ̈ܢ ܘܝܼܕ݂ܝܼܥܝܼܢ ܠܫܲܒ̣ܛܲܝ̈ܟ̇ܘܿܢ ܘܐܲܩܝܼܡ ܐܸܢܘܿܢ ܒܪܹܫܟ݂ܘܿܢ.

Date ex vobis viros sapientes et gnaros, et quorum conversatio sit probata in tribubus vestris, ut ponam eos vobis principes.

აწ მომცენით მე კაცნი ბრძენნი და გონიერნი და მეცნიერნი ნათესავთაგან თქუენთა, რათა დავადგინნე იგინი მთავრად და განმგებელად თქუენ ზედა.

13 Take you wise men, and understanding, and known among your tribes, and I will make them rulers over you.

יד. וַתַּעֲנוּ אֹתִי וַתֹּאמְרוּ טוֹב הַדָּבָר אֲשֶׁר דִּבַּרְתָּ לַעֲשׂוֹת:

καὶ ἀπεκρίθητέ μοι καὶ εἴπατε καλὸν τὸ ῥῆμα ὃ ἐλάλησας ποιῆσαι

14 ܘܲܥܢܲܝܬ̇ܘܿܢ ܘܐܸܡܲܪܬ̇ܘܿܢ ܠܝܼ ܫܲܦܝܼܪ ܦܸܬ̣ܓ̣ܵܡܵܐ ܕܐܸܡܲܪܬ̇ ܠܡܸܥܒܲܕ݂.

Tunc respondistis mihi: Bona res est, quam vis facere.

და მომიგეთ მე და მარქუთ: კეთილ არს სიტყუა ეგე, რომელსა მეტყოდე ჩუენ ყოფად ეგე.

14 And ye answered me, and said, The thing which thou hast spoken is good for us to do.

טו. וָאֶקַּח אֶת רָאשֵׁי שִׁבְטֵיכֶם אֲנָשִׁים חֲכָמִים וִידֻעִים וָאֶתֵּן אוֹתָם רָאשִׁים עֲלֵיכֶם שָׂרֵי אֲלָפִים וְשָׂרֵי מֵאוֹת וְשָׂרֵי חֲמִשִּׁים וְשָׂרֵי עֲשָׂרֹת וְשֹׁטְרִים לְשִׁבְטֵיכֶם:

καὶ ἔλαβον ἐξ ὑμῶν ἄνδρας σοφοὺς καὶ ἐπιστήμονας καὶ συνετοὺς καὶ κατέστησα αὐτοὺς ἡγεῖσθαι ἐφ᾽ ὑμῶν χιλιάρχους καὶ ἑκατοντάρχους καὶ πεντηκοντάρχους καὶ δεκαδάρχους καὶ γραμματοεισαγωγεῖς τοῖς κριταῖς ὑμῶν

15 ܘܕܸܒ̣ܪܹܬ̣ ܪܹ̈ܫܹܐ ܕܫܲܒ̣ܛܲܝ̈ܟ̇ܘܿܢ ܓܲܒ̣ܪܹ̈ܐ ܚܲܟ̇ܝܼܡܹ̈ܐ ܘܝܼܕ݂ܝܼ̈ܥܹܐ ܘܥܸܒ̣ܕܹ̇ܬ̣ ܐܸܢܘܿܢ ܪܹ̈ܫܹܐ ܥܠܲܝܟ̇ܘܿܢ ܪܹ̈ܫܲܝ ܐܲܠܦܹ̈ܐ ܘܪܹ̈ܫܲܝ ܡܲܐܘܵܬ̣ܵܐ ܘܪܹ̈ܫܲܝ ܚܲܡܫܝܼܢ ܘܪܹ̈ܫܲܝ ܥܸܣܪܵܐ ܘܣܵܦܪܹ̈ܐ ܠܫܲܒ̣ܛܲܝ̈ܟ̇ܘܿܢ.

Tulique de tribubus vestris viros sapientes et nobiles, et constitui eos principes, tribunos, et centuriones, et quinquagenarios ac decanos, qui docerent vos singula.

და მოვიყვანენ თქუენგან კაცნი ბრძენნი, გონიერნი და მეცნიერნი და დავადგინენ იგინი წინამძღურად თქუენდა - ათასისთავებად, და ასისთავებად, და ერგასისთავებად, და ათისთავებად და მწიგნობარნი საშჯელისა განმგებელად ნათესავთა თქუენთა.

15 So I took the chief of your tribes, wise men, and known, and made them heads over you, captains over thousands, and captains over hundreds, and captains over fifties, and captains over tens, and officers among your tribes.

טז. וָאֲצַוֶּה אֶת שֹׁפְטֵיכֶם בָּעֵת הַהִוא לֵאמֹר שָׁמֹעַ בֵּין אֲחֵיכֶם וּשְׁפַטְתֶּם צֶדֶק בֵּין אִישׁ וּבֵין אָחִיו וּבֵין גֵּרוֹ:

καὶ ἐνετειλάμην τοῖς κριταῖς ὑμῶν ἐν τῷ καιρῷ ἐκείνῳ λέγων διακούετε ἀνὰ μέσον τῶν ἀδελφῶν ὑμῶν καὶ κρίνατε δικαίως ἀνὰ μέσον ἀνδρὸς καὶ ἀνὰ μέσον ἀδελφοῦ καὶ ἀνὰ μέσον προσηλύτου αὐτοῦ

16 ܘܦܲܩܕܹ̇ܬ̣ ܠܕܲܝܵܢܲܝ̈ܟ̇ܘܿܢ ܒܙܲܒ̣ܢܵܐ ܗܵܘ̇ ܘܐܸܡܪܹܬ̣ ܠܗܘܿܢ ܗܘܲܝܬ̇ܘܿܢ ܫܵܡܥܝܼܢ ܒܹܝܬ̣ ܐܲܚܲܝ̈ܟ̇ܘܿܢ ܘܕ݂ܵܝܢܝܼܢ ܩܘܼܫܬܵܐ ܒܹܝܬ̣ ܓܲܒ̣ܪܵܐ ܠܐܲܚܘܼܗܝ ܘܲܠܬ̣ܵܘܬܵܒܹܗ.

Præcepique eis, dicens: Audite illos, et quod justum est judicate: sive civis sit ille, sive peregrinus.

და ვამცენ მსაჯულთა თქუენთა მას ჟამსა და ისმინეთ შორის ძმათა და საჯეთ სიმართლით შორის კაცისა და ძმისა მიმართ თჳსისა.

16 And I charged your judges at that time, saying, Hear the causes between your brethren, and judge righteously between every man and his brother, and the stranger that is with him.

יז. לֹא תַכִּירוּ פָנִים בַּמִּשְׁפָּט כַּקָּטֹן כַּגָּדֹל תִּשְׁמָעוּן לֹא תָגוּרוּ מִפְּנֵי אִישׁ כִּי הַמִּשְׁפָּט לֵאלֹהִים הוּא וְהַדָּבָר אֲשֶׁר יִקְשֶׁה מִכֶּם תַּקְרִבוּן אֵלַי וּשְׁמַעְתִּיו:

οὐκ ἐπιγνώσῃ πρόσωπον ἐν κρίσει κατὰ τὸν μικρὸν καὶ κατὰ τὸν μέγαν κρινεῖς οὐ μὴ ὑποστείλῃ πρόσωπον ἀνθρώπου ὅτι ἡ κρίσις τοῦ θεοῦ ἐστιν καὶ τὸ ῥῆμα ὃ ἐὰν σκληρὸν ᾖ ἀφ᾽ ὑμῶν ἀνοίσετε αὐτὸ ἐπ᾽ ἐμέ καὶ ἀκούσομαι αὐτό

17 ܠܵܐ ܬܲܣܒ̣ܘܼܢ ܒܐܲܦܹ̈ܐ ܒܕ݂ܝܼܢܵܐ ܠܲܙܥܘܿܪܵܐ ܐܲܝܟ݂ ܪܲܒܵܐ ܗܘܲܝܬ̇ܘܿܢ ܫܵܡܥܝܼܢ. ܠܵܐ ܬ̣ܕ݂ܚ̄ܠܘܼܢ ܡ̣ܢ ܩܕ݂ܵܡ ܓܲܒ̣ܪܵܐ ܡܸܛܠ ܕܕ݂ܝܼܢܵܐ ܕܐܲܠܵܗܵܐ ܗ̄ܘ̣. ܕܦܸܬ̣ܓ̣ܵܡܵܐ ܕܗܵܘܹ̇ܐ ܩܫܸܐ ܡܸܢܟ݂ܘܿܢ ܩܲܪܒ̣ܘܼܗܝ ܠܘܵܬ̣ܝ ܘܐܸܫܡܥܝܼܘܗܝ.

Nulla erit distantia personarum: ita parvum audietis ut magnum, nec accipietis cujusquam personam, quia Dei judicium est. Quod si difficile vobis visum aliquid fuerit, referte ad me, et ego audiam.

და ნუ თუალ-აღებთ სასჯელსა და ნუ მიჰხედავ სიკნინით და სიმდიდრით, ნუ თუალ-ახუამ პირსა კაცისასა, რამეთუ სასჯელი ღმრთისაჲ არს და სიტყუაჲ, რომელ ფიცხელ იყოს და ვერ შესაძლებელ იყოს თქუენდა განგებად, ჩემდა მოაწიეთ და მე განვაგო.

17 Ye shall not respect persons in judgment; but ye shall hear the small as well as the great; ye shall not be afraid of the face of man; for the judgment is God's: and the cause that is too hard for you, bring it unto me, and I will hear it.

יח. וָאֲצַוֶּה אֶתְכֶם בָּעֵת הַהִוא אֵת כָּל הַדְּבָרִים אֲשֶׁר תַּעֲשׂוּן:

καὶ ἐνετειλάμην ὑμῖν ἐν τῷ καιρῷ ἐκείνῳ πάντας τοὺς λόγους οὓς ποιήσετε

18 ܘܦܲܩܕ̇ܟ݂ܘܿܢ ܒܙܲܒ̣ܢܵܐ ܗܵܘ̇ ܟܠ ܦܸܬ̣ܓ̣ܵܡܹ̈ܐ. ܕܬܸܥܒ̇ܕ݂ܘܿܢ.

Præcepique omnia quæ facere deberetis.

მას ჟამსა შინა გამცენ თქუენ და გარქუ, ვითარმედ ყოველთა მაგათ მცნებათა, რომელსა გამცნებდი, ჰყოფდით.

18 And I commanded you at that time all the things which ye should do.

יט. וַנִּסַּע מֵחֹרֵב וַנֵּלֶךְ אֵת כָּל הַמִּדְבָּר הַגָּדוֹל וְהַנּוֹרָא הַהוּא אֲשֶׁר רְאִיתֶם דֶּרֶךְ הַר הָאֱמֹרִי כַּאֲשֶׁר צִוָּה יְהֹוָה אֱלֹהֵינוּ אֹתָנוּ וַנָּבֹא עַד קָדֵשׁ בַּרְנֵעַ:

καὶ ἀπάραντες ἐκ Χωρηβ ἐπορεύθημεν πᾶσαν τὴν ἔρημον τὴν μεγάλην καὶ τὴν φοβερὰν ἐκείνην ἣν εἴδετε ὁδὸν ὄρους τοῦ Αμορραίου καθότι ἐνετείλατο κύριος ὁ θεὸς ἡμῶν ἡμῖν καὶ ἤλθομεν ἕως Καδης Βαρνη

19 ܘܲܫܩܠܲܢ ܡ̣ܢ ܚܘܿܪܝܼܒ̣ ܘܗܲܠܸܟ݂ܢ ܒܟ݂ܠܹܗ ܗܵܘ̇ ܡܲܕ݂ܒ̇ܪܵܐ ܪܲܒܵܐ ܘܲܕ݂ܚܝܼܠܵܐ ܕܲܚܙܲܝܬ̇ܘܿܢ ܒܐܲܪܥܵܐ ܕܛܘܼܪܵܐ ܕܐܵܡܘܿܪ̈ܵܝܹܐ ܐܲܝܟ݂ ܕܦܲܩܕܲܢ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܲܢ ܘܐܹܬܲܝܢ ܥܕܲܡܵܐ ܠܲܪܩ̣ܡ ܕܓܲܝܵܐ.

Profecti autem de Horeb, transivimus per eremum terribilem et maximam, quam vidistis, per viam montis Amorrhæi, sicut præceperat Dominus Deus noster nobis. Cumque venissemus in Cadesbarne,

და წარვიძრენით ჩუენ ქორებით, განვლეთ ჩუენ უდაბნოჲ იგი დიდი და საშინელი, რომელ თქუენ თჳთ იხილეთ, გზაჲ იგი მთისა მის ამორეველთაჲსა, ვითარცა გჳბრძანა ჩუენ უფალმან ღმერთმან ჩუენმან და მოვედით ჩუენ ვიდრე კადეს ბარნედმდე.

19 And when we departed from Horeb, we went through all that great and terrible wilderness, which ye saw by the way of the mountain of the Amorites, as the LORD our God commanded us; and we came to Kadeshbarnea.

כ. וָאֹמַר אֲלֵכֶם בָּאתֶם עַד הַר הָאֱמֹרִי אֲשֶׁר יְהֹוָה אֱלֹהֵינוּ נֹתֵן לָנוּ:

καὶ εἶπα πρὸς ὑμᾶς ἤλθατε ἕως τοῦ ὄρους τοῦ Αμορραίου ὃ ὁ κύριος ὁ θεὸς ἡμῶν δίδωσιν ὑμῖν

20 ܘܐܸܡܪܹܬ̣ ܠܟ݂ܘܿܢ ܐܸܬܲܝܬ̇ܘܿܢ ܥܕܲܡܵܐ ܠܛܘܼܪܵܐ ܕܐܵܡܘܿܪ̈ܵܝܹܐ ܕܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܲܢ ܝܲܗ̄ܒ̣ ܠܲܢ.

dixi vobis: Venistis ad montem Amorrhæi, quem Dominus Deus noster daturus est nobis:

და გარქუ თქუენ: ეგერა, მოწევნულ ხართ თქუენ მთასა მას ამორეველთასა.

20 And I said unto you, Ye are come unto the mountain of the Amorites, which the LORD our God doth give unto us.

כא. רְאֵה נָתַן יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ לְפָנֶיךָ אֶת הָאָרֶץ עֲלֵה רֵשׁ כַּאֲשֶׁר דִּבֶּר יְהֹוָה אֱלֹהֵי אֲבֹתֶיךָ לָךְ אַל תִּירָא וְאַל תֵּחָת:

ἴδετε παραδέδωκεν ὑμῖν κύριος ὁ θεὸς ὑμῶν πρὸ προσώπου ὑμῶν τὴν γῆν ἀναβάντες κληρονομήσατε ὃν τρόπον εἶπεν κύριος ὁ θεὸς τῶν πατέρων ὑμῶν ὑμῖν μὴ φοβεῖσθε μηδὲ δειλιάσητε

21 ܚܙܵܘ ܕܝܲܗ̄ܒ̣ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܟ݂ܘܿܢ ܩܕ݂ܵܡܲܝܟ̇ܘܿܢ ܐܲܪܥܵܐ ܣܲܩܘ ܘܝܼܪܲܬ̣ܘ ܐܲܪܥܵܐ ܐܲܝܟܲܢܵܐ ܕܐܸܡܲܪ ܠܟ݂ܘܿܢ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܐ ܕܐܲܒ̣ܵܗܲܝ̈ܟ̇ܘܿܢ. ܠܵܐ ܬܸܕ݂ܚܠܘܿܢ ܘܠܵܐ ܬܸܬ̣ܗܒ̣ܘܼܢ.

vide terram, quam Dominus Deus tuus dat tibi: ascende et posside eam, sicut locutus est Dominus Deus noster patribus tuis: noli timere, nec quidquam paveas.

რომელ-იგი უფალმან ღმერთმან თქუენმან მოგცა თქუენ: იგულეთ, რამეთუ მოგცა თქუენ უფალმან ღმერთმან თქუენმან წინაშე პირსა თქუენსა ქუეყანა ეგე მათი, შევედით და დაიმკჳდრეთ, ვითარცა გრქუა უფალმან ღმერთმან მამათა თქუენთამან: თქუენ ნუ გეშინინ, ნუცა შესძრწუნდებით.

21 Behold, the LORD thy God hath set the land before thee: go up and possess it, as the LORD God of thy fathers hath said unto thee; fear not, neither be discouraged.

כב. וַתִּקְרְבוּן אֵלַי כֻּלְּכֶם וַתֹּאמְרוּ נִשְׁלְחָה אֲנָשִׁים לְפָנֵינוּ וְיַחְפְּרוּ לָנוּ אֶת הָאָרֶץ וְיָשִׁבוּ אֹתָנוּ דָּבָר אֶת הַדֶּרֶךְ אֲשֶׁר נַעֲלֶה בָּהּ וְאֵת הֶעָרִים אֲשֶׁר נָבֹא אֲלֵיהֶן:

καὶ προσήλθατέ μοι πάντες καὶ εἴπατε ἀποστείλωμεν ἄνδρας προτέρους ἡμῶν καὶ ἐφοδευσάτωσαν ἡμῖν τὴν γῆν καὶ ἀναγγειλάτωσαν ἡμῖν ἀπόκρισιν τὴν ὁδόν δι᾽ ἧς ἀναβησόμεθα ἐν αὐτῇ καὶ τὰς πόλεις εἰς ἃς εἰσπορευσόμεθα εἰς αὐτάς

22 ܘܲܩܪܲܒ̣ܬ̇ܘܿܢ ܠܘܵܬ̣ܝ ܟܠܟ݂ܘܿܢ ܘܐܸܡܲܪܬ̇ܘܿܢ ܢܫܲܕܲܪ ܓܲܒ̣ܪܹ̈ܐ ܩܕ݂ܵܡܲܝܢ ܘܢܸܓ̇ܫܘܼܢ ܠܲܢ ܐܲܪܥܵܐ ܘܢܸܬ̇ܠܘܼܢ ܠܲܢ ܦܸܬ̣ܓ̣ܵܡܵܐ ܘܲܢܚܵܘܘܢܵܢ ܐܘܼܪܚܵܐ ܕܢܹܐܙܲܠ ܒܵܗ̇ ܘܩܘܼܪ̈ܝܵܐ ܕܢܸܥܘܿܠ ܠܗܹܝܢ.

Et accessistis ad me omnes, atque dixistis: Mittamus viros qui considerent terram: et renuntient per quod iter debeamus ascendere, et ad quas pergere civitates.

და მოვედით ჩემ წინაშე და სთქუთ: წარავლინნეთ კაცნი წინასწარ ჩუენსა და მოვლონ, მოისტოვრონ ქუეყანაჲ იგი და მოვიდენ, მოგჳთხრან ჩუენ საზომი გზისაჲ მის, რომელსა აღვიდეთ, და ქალაქთა მათ, რომელთა შევიდეთ, დამკჳდრებად მათ შინა.

22 And ye came near unto me every one of you, and said, We will send men before us, and they shall search us out the land, and bring us word again by what way we must go up, and into what cities we shall come.

כג. וַיִּיטַב בְּעֵינַי הַדָּבָר וָאֶקַּח מִכֶּם שְׁנֵים עָשָׂר אֲנָשִׁים אִישׁ אֶחָד לַשָּׁבֶט:

καὶ ἤρεσεν ἐναντίον μου τὸ ῥῆμα καὶ ἔλαβον ἐξ ὑμῶν δώδεκα ἄνδρας ἄνδρα ἕνα κατὰ φυλήν

23 ܘܲܫܦܲܪ ܦܸܬ̣ܓ̣ܵܡܵܐ ܒܥܲܝܢܲܝ̈. ܘܕܸܒ̣ܪܹܬ̣ ܡܸܢܟ݂ܘܿܢ ܬܪܸܥܣܲܪ ܓܲܒ̣ܪ̈ܝܼܢ ܓܲܕ݂ ܚܲܕ݂ ܓܲܒ̣ܪܵܐ ܡ̣ܢ ܫܲܒ̣ܛܵܐ.

Cumque mihi sermo placuisset, misi ex vobis duodecim viros, singulos de tribubus suis.

და სათნო-მიჩნდა ჩემ წინაშე სიტყუაჲ ეგე და მოვიყვანენ თქუენგანი კაცნი ათორმეტნი, თითოჲ კაცი ნათესავად.

23 And the saying pleased me well: and I took twelve men of you, one of a tribe:

כד. וַיִּפְנוּ וַיַּעֲלוּ הָהָרָה וַיָּבֹאוּ עַד נַחַל אֶשְׁכֹּל וַיְרַגְּלוּ אֹתָהּ:

καὶ ἐπιστραφέντες ἀνέβησαν εἰς τὸ ὄρος καὶ ἤλθοσαν ἕως Φάραγγος βότρυος καὶ κατεσκόπευσαν αὐτήν

24 ܘܐܸܬ̣ܦܢܝܼܘ ܘܲܣܠܸܩܘ ܠܛܘܼܪܵܐ ܘܲܣܠܸܩܘ ܥܕܲܡܵܐ ܠܢܲܚܠܵܐ ܕܲܣܓ̣ܘܼܠܵܐ ܘܓܲܫܘܼܗ̇ ܠܐܲܪܥܵܐ.

Qui cum perrexissent, et ascendissent in montana, venerunt usque ad Vallem botri: et considerata terra,

და წარვავლინენ იგინი მსტოვრად ქუეყანისა მის და წარვიდეს იგინი მთით კერძოსა მას და მიიწინეს იგინი ვიდრე ჴევადმდე ტევნისა და მოისტუნეს ქუეყანა იგი ყოველი.

24 And they turned and went up into the mountain, and came unto the valley of Eshcol, and searched it out.

כה. וַיִּקְחוּ בְיָדָם מִפְּרִי הָאָרֶץ וַיּוֹרִדוּ אֵלֵינוּ וַיָּשִׁבוּ אֹתָנוּ דָבָר וַיֹּאמְרוּ טוֹבָה הָאָרֶץ אֲשֶׁר יְהֹוָה אֱלֹהֵינוּ נֹתֵן לָנוּ:

καὶ ἐλάβοσαν ἐν ταῖς χερσὶν αὐτῶν ἀπὸ τοῦ καρποῦ τῆς γῆς καὶ κατήνεγκαν πρὸς ἡμᾶς καὶ ἔλεγον ἀγαθὴ ἡ γῆ ἣν κύριος ὁ θεὸς ἡμῶν δίδωσιν ἡμῖν

25 ܘܲܢܣܲܒ̣ܘ ܒܐܝܼܕܲܝ̈ܗܘܿܢ ܡ̣ܢ ܦܹܐܪܹ̈ܐ ܕܐܲܪܥܵܐ ܘܐܲܝܬ̇ܝܼܘ ܠܲܢ. ܘܐܲܬ̣ܝܼܒ̣ܘܼܢ ܦܸܬ̣ܓ̣ܵܡܵܐ ܘܐܸܡܲܪܘ ܠܲܢ ܛܵܒ̣ܵܐ ܗ̄ܝܼ ܐܲܪܥܵܐ ܕܝܵܗܹܒ̣ ܠܲܢ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܲܢ.

sumentes de fructibus ejus, ut ostenderent ubertatem, attulerunt ad nos, atque dixerunt: Bona est terra, quam Dominus Deus noster daturus est nobis.

და მოიღეს ჴელითა მათითა ნაყოფისაგან მის ქუეყანისაჲსა, და მომართუეს ჩუენ და მრქუეს ჩუენ: კეთილ არს ქუეყანაჲ იგი, რომელსა უფალი ღმერთი ჩუენი მოგუცემს ჩუენ.

25 And they took of the fruit of the land in their hands, and brought it down unto us, and brought us word again, and said, It is a good land which the LORD our God doth give us.

כו. וְלֹא אֲבִיתֶם לַעֲלֹת וַתַּמְרוּ אֶת פִּי יְהֹוָה אֱלֹהֵיכֶם:

καὶ οὐκ ἠθελήσατε ἀναβῆναι καὶ ἠπειθήσατε τῷ ῥήματι κυρίου τοῦ θεοῦ ὑμῶν

26 ܘܠܵܐ ܨܒܲܝܬ̇ܘܿܢ ܠܡܸܣܲܩ ܐܸܠܵܐ ܡܲܪܡܲܪܬ̇ܘܿܢ ܡܸܠܲܬ̣ ܦܘܼܡܹܗ ܕܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܲܢ.

Et noluistis ascendere, sed increduli ad sermonem Domini Dei nostri,

და თქუენ არა ინებეთ აღსლვაჲ, არამედ ურჩ ექმნენით სიტყუასა მას უფლისა ღმრთისა თქუენისასა.

26 Notwithstanding ye would not go up, but rebelled against the commandment of the LORD your God:

כז. וַתֵּרָגְנוּ בְאָהֳלֵיכֶם וַתֹּאמְרוּ בְּשִׂנְאַת יְהֹוָה אֹתָנוּ הוֹצִיאָנוּ מֵאֶרֶץ מִצְרָיִם לָתֵת אֹתָנוּ בְּיַד הָאֱמֹרִי לְהַשְׁמִידֵנוּ:

καὶ διεγογγύζετε ἐν ταῖς σκηναῖς ὑμῶν καὶ εἴπατε διὰ τὸ μισεῖν κύριον ἡμᾶς ἐξήγαγεν ἡμᾶς ἐκ γῆς Αἰγύπτου παραδοῦναι ἡμᾶς εἰς χεῖρας Αμορραίων ἐξολεθρεῦσαι ἡμᾶς

27 ܘܲܪܛܲܢܬ̇ܘܿܢ ܡ̣ܢ ܡܲܫܟ̇ܢܲܝ̈ܟ̇ܘܿܢ ܘܐܸܡܲܪܬ̇ܘܿܢ ܡܸܛܠ ܕܣܵܢܹ̇ܐ ܗ̄ܘ̣ ܠܲܢ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܦܩܲܢ ܡ̣ܢ ܐܲܪܥܵܐ ܕܡܸܨܪܹܝܢ ܕܢܲܫܠܡܲܢ ܒܐܝܼܕ݂ܵܐ ܕܐܵܡܘܿܪ̈ܵܝܹܐ ܕܢܵܘܒ̇ܕܲܢ.

murmurastis in tabernaculis vestris, atque dixistis: Odit nos Dominus, et idcirco eduxit nos de terra Ægypti, ut traderet nos in manu Amorrhæi, atque deleret.

და სდრტჳნევდით ბანაკსა შინა თქუენსა და იტყოდეთ: რამეთუ ვსძულდით ჩუენ უფალსა, ამისთჳს გამომიყვანნა ჩუენ ქუეყანისა მისგან ეგჳპტელთაჲსა მიცემად ჩუენდა ჴელთა ამორეველთა, რათა მოგუსრნენ ჩუენ.

27 And ye murmured in your tents, and said, Because the LORD hated us, he hath brought us forth out of the land of Egypt, to deliver us into the hand of the Amorites, to destroy us.

כח. אָנָה אֲנַחְנוּ עֹלִים אַחֵינוּ הֵמַסּוּ אֶת לְבָבֵנוּ לֵאמֹר עַם גָּדוֹל וָרָם מִמֶּנּוּ עָרִים גְּדֹלֹת וּבְצוּרֹת בַּשָּׁמָיִם וְגַם בְּנֵי עֲנָקִים רָאִינוּ שָׁם:

ποῦ ἡμεῖς ἀναβαίνομεν οἱ ἀδελφοὶ ὑμῶν ἀπέστησαν ὑμῶν τὴν καρδίαν λέγοντες ἔθνος μέγα καὶ πολὺ καὶ δυνατώτερον ἡμῶν καὶ πόλεις μεγάλαι καὶ τετειχισμέναι ἕως τοῦ οὐρανοῦ ἀλλὰ καὶ υἱοὺς γιγάντων ἑωράκαμεν ἐκεῖ

28 ܠܐܲܝܟܵܐ ܣܵܠܩܝܼܢܲܢ ܐܲܚܲܝ̈ܢ ܬܒܲܪܘ ܠܸܒܲܢ ܘܐܸܡܲܪܘ ܠܲܢ ܕܥܲܡܵܐ ܪܲܒ̇ ܘܪܵܡ̣ ܘܥܲܫܝܼܢ ܡܸܢܲܢ ܘܩܘܼܪ̈ܝܵܐ ܪܵܘܪ̈ܒ̣ܵܢ ܘܲܟ݂ܪ̈ܝܼܟ݂ܵܢ ܥܕܲܡܵܐ ܠܲܫܡܲܝܵܐ. ܐܵܦ ܒ̈ܢܲܝ ܓܲܢ̄ܒܵܪܹ̈ܐ ܚܙܲܝܢ ܬܲܡܵܢ.

Quo ascendemus? nuntii terruerunt cor nostrum, dicentes: Maxima multitudo est, et nobis statura procerior; urbes magnæ, et ad cælum usque munitæ: filios Enacim vidimus ibi.

აწვე აღვიდეთ ჩუენ, მერმე ძმათავე თქუენთა განდრიკნეს გულნი თქუენნი და იტყოდეს: ვითარმედ ნათესავი დიდი და უძლიერესი თქუენსა და ქალაქები დიდ-დიდები და ზღუდეები მაღალი ვიდრე ცადმდე, არამედ ნათესავნი გმირთაჲცა ვიხილეთ მუნ.

28 Whither shall we go up? our brethren have discouraged our heart, saying, The people is greater and taller than we; the cities are great and walled up to heaven; and moreover we have seen the sons of the Anakims there.

כט. וָאֹמַר אֲלֵכֶם לֹא תַעַרְצוּן וְלֹא תִירְאוּן מֵהֶם:

καὶ εἶπα πρὸς ὑμᾶς μὴ πτήξητε μηδὲ φοβηθῆτε ἀπ᾽ αὐτῶν

29 ܘܐܸܡܪܹܬ̣ ܠܟ݂ܘܿܢ. ܠܵܐ ܬܸܕ݂ܚ̄ܠܘܼܢ ܘܠܵܐ ܬܙܘܼܥܘܼܢ ܡܸܢܗܘܿܢ.

Et dixi vobis: Nolite metuere, nec timeatis eos:

ხოლო მე გარქუ თქუენ, ვითარმედ: ნუ გეშინინ, ნუცა შესძრწუნდებით მათგან.

29 Then I said unto you, Dread not, neither be afraid of them.

ל. יְהֹוָה אֱלֹהֵיכֶם הַהֹלֵךְ לִפְנֵיכֶם הוּא יִלָּחֵם לָכֶם כְּכֹל אֲשֶׁר עָשָׂה אִתְּכֶם בְּמִצְרַיִם לְעֵינֵיכֶם:

κύριος ὁ θεὸς ὑμῶν ὁ προπορευόμενος πρὸ προσώπου ὑμῶν αὐτὸς συνεκπολεμήσει αὐτοὺς μεθ᾽ ὑμῶν κατὰ πάντα ὅσα ἐποίησεν ὑμῖν ἐν γῇ Αἰγύπτῳ

30 ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܟ݂ܘܿܢ ܐܵܙܹ̇ܠ ܩܕ݂ܵܡܲܝܟ̇ܘܿܢ ܘܗܘ̤ ܡܸܬ̣ܟܲܬܲܫ ܚܠܵܦܲܝܟ̇ܘܿܢ ܐܲܝܟ݂ ܟܠ ܕܲܥܒ̣ܵܕ݂ ܥܲܡܟ݂ܘܿܢ ܒܡܨܪܹܝܢ ܠܥܹܢܲܝܟ̇ܘܿܢ.

Dominus Deus, qui ductor est vester, pro vobis ipse pugnabit, sicut fecit in Ægypto cunctis videntibus.

უფალი ღმერთი თქუენი წარგიძღუეს წინაშე პირსა თქუენსა და იგი ჰბრძოდის თქუენ წილ შეზღუდვილსა მკჳდრთათჳს ქუეყანისათა, ამცენ ძეთა ისრაჱლისათა მსგავსად ყოვლისა მის, რომელ-იგი ყო ჩუენთჳს ქუეყანასა მას ეგჳპტელთასა წინაშე თუალთა თქუენთა.

30 The LORD your God which goeth before you, he shall fight for you, according to all that he did for you in Egypt before your eyes;

לא. וּבַמִּדְבָּר אֲשֶׁר רָאִיתָ אֲשֶׁר נְשָׂאֲךָ יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ כַּאֲשֶׁר יִשָּׂא אִישׁ אֶת בְּנוֹ בְּכָל הַדֶּרֶךְ אֲשֶׁר הֲלַכְתֶּם עַד בֹּאֲכֶם עַד הַמָּקוֹם הַזֶּה:

καὶ ἐν τῇ ἐρήμῳ ταύτῃ ἣν εἴδετε ὡς ἐτροφοφόρησέν σε κύριος ὁ θεός σου ὡς εἴ τις τροφοφορήσει ἄνθρωπος τὸν υἱὸν αὐτοῦ κατὰ πᾶσαν τὴν ὁδόν ἣν ἐπορεύθητε ἕως ἤλθετε εἰς τὸν τόπον τοῦτον

31 ܘܲܒ̣ܡܲܕ݂ܒܪܵܐ ܕܲܚܙܲܝܬ̇ܘܿܢ ܕܬܲܪܣܝܼܟ݂ܘܿܢ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܟ݂ܘܿܢ ܐܲܝܟ݂ ܕܲܡܬܲܪܣܸܐ ܓܲܒ̣ܪܵܐ ܠܲܒ̣ܪܹܗ ܒܟ݂ܠܹܗ ܐܲܪܥܵܐ ܕܐܸܙܲܠܬ̇ܘܿܢ ܥܕܲܡܵܐ ܕܐܸܬܲܝܼܬ̇ܘܿܢ ܠܐܲܬ̣ܪܵܐ ܗܵܢܵܐ.

Et in solitudine (ipse vidisti) portavit te Dominus Deus tuus, ut solet homo gestare parvulum filium suum, in omni via per quam ambulastis, donec veniretis ad locum istum.

და უდაბნოსაცა მას, რომელ-ესე თქუენ იხილეთ, ვითარ-იგი გუზრდიდა ჩუენ უფალი ღმერთი ჩუენი, ვითარცა-იგი ზრდინ კაცი შვილსა თჳსსა ყოველთავე გზათა თქუენთა, რომელთაცა ხჳდოდით თქუენ ვიდრე მოსლვად-მოწევნადმდე ადგილსა ამას.

31 And in the wilderness, where thou hast seen how that the LORD thy God bare thee, as a man doth bear his son, in all the way that ye went, until ye came into this place.

לב. וּבַדָּבָר הַזֶּה אֵינְכֶם מַאֲמִינִם בַּיהֹוָה אֱלֹהֵיכֶם:

καὶ ἐν τῷ λόγῳ τούτῳ οὐκ ἐνεπιστεύσατε κυρίῳ τῷ θεῷ ὑμῶν

32 ܘܲܒ̣ܦܸܬ̣ܓ̣ܵܡܵܐ ܗܵܢܵܐ ܠܵܐ ܡܗܲܝܡܢܝܼܢ ܐ̄ܢܬ̇ܘܿܢ ܒܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܟ݂ܘܿܢ.

Et nec sic quidem credidistis Domino Deo vestro,

და ამითცა სიტყჳთა არავე ერწმუნეთ თქუენ უფალსა ღმერთსა თქუენსა,

32 Yet in this thing ye did not believe the LORD your God,

לג. הַהֹלֵךְ לִפְנֵיכֶם בַּדֶּרֶךְ לָתוּר לָכֶם מָקוֹם לַחֲנֹתְכֶם בָּאֵשׁ לַיְלָה לַרְאֹתְכֶם בַּדֶּרֶךְ אֲשֶׁר תֵּלְכוּ בָהּ וּבֶעָנָן יוֹמָם:

ὃς προπορεύεται πρότερος ὑμῶν ἐν τῇ ὁδῷ ἐκλέγεσθαι ὑμῖν τόπον ὁδηγῶν ὑμᾶς ἐν πυρὶ νυκτὸς δεικνύων ὑμῖν τὴν ὁδόν καθ᾽ ἣν πορεύεσθε ἐπ᾽ αὐτῆς καὶ ἐν νεφέλῃ ἡμέρας

33 ܕܐܵܙܹ̇ܠ ܩܕ݂ܵܡܲܝܟ̇ܘܿܢ ܒܐܘܼܪܚܵܐ ܠܡܲܬ̣ܩܵܢܘܼ ܠܟ݂ܘܿܢ ܐܲܬ̣ܪܵܐ ܕܬܸܫܪܘܿܢ ܒܹܗ ܒܢܘܼܪܵܐ ܒܠܸܠܝܵܐ ܚܵܘܝܼܟ݂ܘܿܢ ܐܘܼܪܚܵܐ ܕܬܹܐܙܠܘܼܢ ܒܵܗ̇ ܘܒ̣ܵܥܢܵܢܵܐ ܒܐܝܼܡܵܡܵܐ.

qui præcessit vos in via, et metatus est locum in quo tentoria figere deberetis, nocte ostendens vobis iter per ignem, et die per columnam nubis.

რომელ-იგი გიძღოდა თქუენ ყოველთავე გზათა თქუენთა და გირჩევდა თქუენ ადგილთა და გიძღოდა თქუენ სუეტითა ცეცხლისაჲთა ღამე და გიჩუნებდა თქუენ გზასა, რომელსა ხჳდოდეთ, და ღრუბლითა - დღისი.

33 Who went in the way before you, to search you out a place to pitch your tents in, in fire by night, to shew you by what way ye should go, and in a cloud by day.

לד. וַיִּשְׁמַע יְהֹוָה אֶת קוֹל דִּבְרֵיכֶם וַיִּקְצֹף וַיִּשָּׁבַע לֵאמֹר:

καὶ ἤκουσεν κύριος τὴν φωνὴν τῶν λόγων ὑμῶν καὶ παροξυνθεὶς ὤμοσεν λέγων

34 ܘܲܫܡܲܥ ܡܵܪܝܵܐ ܩܵܠܵܐ ܕܡܸܠܲܝ̈ܟ̇ܘܿܢ ܘܲܪܓܹܙ ܘܝܼܡܵܐ ܘܐܸܡܲܪ.

Cumque audisset Dominus vocem sermonum vestrorum, iratus juravit, et ait:

და შეესმა უფალსა ჴმაჲ სიტყჳსა თქუენისაჲ და განრისხნა,

34 And the LORD heard the voice of your words, and was wroth, and sware, saying,

לה. אִם יִרְאֶה אִישׁ בָּאֲנָשִׁים הָאֵלֶּה הַדּוֹר הָרָע הַזֶּה אֵת הָאָרֶץ הַטּוֹבָה אֲשֶׁר נִשְׁבַּעְתִּי לָתֵת לַאֲבֹתֵיכֶם:

εἰ ὄψεταί τις τῶν ἀνδρῶν τούτων τὴν ἀγαθὴν ταύτην γῆν ἣν ὤμοσα τοῖς πατράσιν αὐτῶν

35 ܕܠܵܐ ܢܸܚܙܘܿܢ ܚܲܕ݂ ܡ̣ܢ ܓܲܒ̣ܪܹ̈ܐ ܗܵܠܹܝܢ ܕܵܪܵܐ ܗܵܢܵܐ ܒܝܼܫܵܐ ܐܲܪܥܵܐ ܛܵܒ̣ܬ̣ܵܐ ܕܝܼܡܝܼܬ̣ ܠܡܸܬܲܠ ܠܐܲܒ̣ܵܗܲܝ̈ܟ̇ܘܿܢ.

Non videbit quispiam de hominibus generationis hujus pessimæ terram bonam, quam sub juramento pollicitus sum patribus vestris,

ფუცა და თქუა: ვერვინ იხილოს ამათ კაცთაგანმან ქუეყანაჲ იგი კეთილთაჲ, რომელ ვეფუცე მამათა თქუენთა,

35 Surely there shall not one of these men of this evil generation see that good land, which I sware to give unto your fathers.

לו. זוּלָתִי כָּלֵב בֶּן יְפֻנֶּה הוּא יִרְאֶנָּה וְלוֹ אֶתֵּן אֶת הָאָרֶץ אֲשֶׁר דָּרַךְ בָּהּ וּלְבָנָיו יַעַן אֲשֶׁר מִלֵּא אַחֲרֵי יְהֹוָה:

πλὴν Χαλεβ υἱὸς Ιεφοννη οὗτος ὄψεται αὐτήν καὶ τούτῳ δώσω τὴν γῆν ἐφ᾽ ἣν ἐπέβη καὶ τοῖς υἱοῖς αὐτοῦ διὰ τὸ προσκεῖσθαι αὐτὸν τὰ πρὸς κύριον

36 ܐܸܠܵܐ ܐܸܢ ܟܵܠܵܒ̣ ܒܲܪ ܝܘܿܦܲܢܵܐ: ܗܘ̤ ܢܸܚܙܹܝܗ̇ ܘܠܹܗ ܐܸܬܲܠ ܐܲܪܥܵܐ ܕܗܲܠܸܟ݂ ܒܵܗ̇:

præter Caleb filium Jephone: ipse enim videbit eam, et ipsi dabo terram, quam calcavit, et filiis ejus, quia secutus est Dominum.

გარნა ქალებ, ძემან იეფონისმან, იხილოს იგი და მას მივსცე ქუეყანაჲ იგი, რომელსა მიიწია და შევიდა, და შვილთა მისთა, რამეთუ სათნო ეყო უფალსა.

36 Save Caleb the son of Jephunneh; he shall see it, and to him will I give the land that he hath trodden upon, and to his children, because he hath wholly followed the LORD.

לז. גַּם בִּי הִתְאַנַּף יְהֹוָה בִּגְלַלְכֶם לֵאמֹר גַּם אַתָּה לֹא תָבֹא שָׁם:

καὶ ἐμοὶ ἐθυμώθη κύριος δι᾽ ὑμᾶς λέγων οὐδὲ σὺ οὐ μὴ εἰσέλθῃς ἐκεῖ

37 ܘܠܲܒ̣̈ܢܵܘܗܝ: ܘܐܸܡܲܪ ܠܝܼ: ܕܐܵܦ ܐܲܢ̄ܬ̇ ܠܵܐ ܬܸܥܘܿܠ ܠܬܲܡܵܢ.

Nec miranda indignatio in populum, cum mihi quoque iratus Dominus propter vos dixerit: Nec tu ingredieris illuc:

და ჩემთვისცა განრისხნა უფალი თქუენ გამო და მრქუა მე: ვერცაღა შენ შეხჳდე მუნ,

37 Also the LORD was angry with me for your sakes, saying, Thou also shalt not go in thither.

לח. יְהוֹשֻׁעַ בִּן נוּן הָעֹמֵד לְפָנֶיךָ הוּא יָבֹא שָׁמָּה אֹתוֹ חַזֵּק כִּי הוּא יַנְחִלֶנָּה אֶת יִשְׂרָאֵל:

Ἰησοῦς υἱὸς Ναυη ὁ παρεστηκώς σοι οὗτος εἰσελεύσεται ἐκεῖ αὐτὸν κατίσχυσον ὅτι αὐτὸς κατακληρονομήσει αὐτὴν τῷ Ισραηλ

38 ܐܸܠܵܐ ܐܸܢ ܝܼܫܘܿܥܒܲܪܢܘܿܢ ܕܩܵܐܹܡ ܩܕ݂ܵܡܲܝܟ ܗܘ̤ ܢܸܥܘܿܠ ܠܬܲܡܵܢ. ܠܹܗ ܚܲܝܸܠ. ܡܸܛܠ ܕܗܘ̤ ܢܵܘܪܬ̣ܝܼܗ̇ ܠܝܼܣܪܵܝܹܠ.

sed Josue filius Nun minister tuus, ipse intrabit pro te. Hunc exhortare et robora, et ipse sorte terram dividet Israëli.

გარნა ისო, ძე იგი ნავესი, მსახური იგი შენი, იგი შევიდეს ქვეყანასა მას აღთქუმისასა, გარნა ძლიერი იგი, რამეთუ მან დაუმკჳდროს იგი ისრაჱლსა და ერისა თქუენისაგანმან,

38 But Joshua the son of Nun, which standeth before thee, he shall go in thither: encourage him: for he shall cause Israel to inherit it.

לט. וְטַפְּכֶם אֲשֶׁר אֲמַרְתֶּם לָבַז יִהְיֶה וּבְנֵיכֶם אֲשֶׁר לֹא יָדְעוּ הַיּוֹם טוֹב וָרָע הֵמָּה יָבֹאוּ שָׁמָּה וְלָהֶם אֶתְּנֶנָּה וְהֵם יִירָשׁוּהָ:

καὶ πᾶν παιδίον νέον ὅστις οὐκ οἶδεν σήμερον ἀγαθὸν ἢ κακόν οὗτοι εἰσελεύσονται ἐκεῖ καὶ τούτοις δώσω αὐτήν καὶ αὐτοὶ κληρονομήσουσιν αὐτήν

39 ܘܝܼܩܲܪܬ̇ܟ݂ܘܿܢ ܕܐܸܡܲܪܬ̇ܘܿܢ ܠܒܸܙܬܵܐ ܬܸܗܘܸܐ ܘܲܒ̣ܢܲܝ̈ܟ̇ܘܿܢ ܕܠܵܐ ܝܼܕܲܥܘ ܝܵܘܡܵܢܵܐ ܛܵܒ̣ܬܵܐ ܘܒ̣ܝܼܫܬܵܐ ܗܸܢܘܿܢ ܢܹܐܪܬ̇ܘܼܢܵܗ̇.

Parvuli vestri, de quibus dixistis quod captivi ducerentur, et filii qui hodie boni ac mali ignorant distantiam, ipsi ingredientur: et ipsis dabo terram, et possidebunt eam.

ყრმამან ჩჩჳლმან, რომელმან არა იცის დღე კეთილი და ბოროტი, იგი შევიდეს მუნ და მათ მივსცე იგი. და მათცა დაიმკჳდრონ იგი.

39 Moreover your little ones, which ye said should be a prey, and your children, which in that day had no knowledge between good and evil, they shall go in thither, and unto them will I give it, and they shall possess it.

מ. וְאַתֶּם פְּנוּ לָכֶם וּסְעוּ הַמִּדְבָּרָה דֶּרֶךְ יַם סוּף:

καὶ ὑμεῖς ἐπιστραφέντες ἐστρατοπεδεύσατε εἰς τὴν ἔρημον ὁδὸν τὴν ἐπὶ τῆς ἐρυθρᾶς θαλάσσης

40 ܘܐܲܢ̄ܬ̇ܘܿܢ ܐܸܬ̣ܦܢܵܘ ܠܟ݂ܘܿܢ ܘܲܫܩܘܿܠܘ ܠܡܲܕ݂ܒ̇ܪܵܐ ܠܐܘܼܪܚܵܐ ܕܝܲܡܵܐ ܕܣܘܿܦ.

Vos autem revertimini, et abite in solitudinem per viam maris Rubri.

და თქუენ მიიქეცით და დაიბანაკეთ უდაბნოსა მას გზასა ევრჳთრით ზღჳთ კერძო.

40 But as for you, turn you, and take your journey into the wilderness by the way of the Red sea.

מא. וַתַּעֲנוּ וַתֹּאמְרוּ אֵלַי חָטָאנוּ לַיהֹוָה אֲנַחְנוּ נַעֲלֶה וְנִלְחַמְנוּ כְּכֹל אֲשֶׁר צִוָּנוּ יְהֹוָה אֱלֹהֵינוּ וַתַּחְגְּרוּ אִישׁ אֶת כְּלֵי מִלְחַמְתּוֹ וַתָּהִינוּ לַעֲלֹת הָהָרָה:

καὶ ἀπεκρίθητέ μοι καὶ εἴπατε ἡμάρτομεν ἔναντι κυρίου τοῦ θεοῦ ἡμῶν ἡμεῖς ἀναβάντες πολεμήσομεν κατὰ πάντα ὅσα ἐνετείλατο κύριος ὁ θεὸς ἡμῶν ἡμῖν καὶ ἀναλαβόντες ἕκαστος τὰ σκεύη τὰ πολεμικὰ αὐτοῦ καὶ συναθροισθέντες ἀνεβαίνετε εἰς τὸ ὄρος

41 ܘܲܥܢܲܝܬ̇ܘܿܢ ܘܐܸܡܲܪܬ̇ܘܿܢ ܠܝܼ ܚ̣ܛܲܝܢ ܩܕ݂ܵܡ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܲܢ ܚܢܲܢ ܢܸܣܲܩ ܘܢܸܬ̣ܟܲܬܲܫ ܐܲܝܟ݂ ܕܦܲܩܕܲܢ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܲܢ. ܘܐܸܙܕܲܝܲܢܬ̇ܘܿܢ ܓܒܲܪ ܒܡܵܐܢܲܝ̈ ܩܪܵܒܹܗ ܘܐܸܬ̣ܓܲܪܲܓ̣ܬ̇ܘܿܢ ܠܡܸܣܲܒ̣ ܠܛܘܼܪܵܐ.

Et respondistis mihi: Peccavimus Domino: ascendemus et pugnabimus, sicut præcepit Dominus Deus noster. Cumque instructi armis pergeretis in montem,

და მომიგეთ და მარქუთ მე: ვცოდეთ წინაშე უფლისა ღმერთისა ჩუენისა. აწ აღვიდეთ ჩუენ, ბრძოლა-ვსცეთ, ვითარცა გჳბრძანა ჩუენ უფალმან ღმერთმან ჩუენმან და შეიჭურენით თითოეულად საჭურველი თქუენი, შეჰკერბით და აღხუედით მთასა მას.

41 Then ye answered and said unto me, We have sinned against the LORD, we will go up and fight, according to all that the LORD our God commanded us. And when ye had girded on every man his weapons of war, ye were ready to go up into the hill.

מב. וַיֹּאמֶר יְהֹוָה אֵלַי אֱמֹר לָהֶם לֹא תַעֲלוּ וְלֹא תִלָּחֲמוּ כִּי אֵינֶנִּי בְּקִרְבְּכֶם וְלֹא תִּנָּגְפוּ לִפְנֵי אֹיְבֵיכֶם:

καὶ εἶπεν κύριος πρός με εἰπὸν αὐτοῖς οὐκ ἀναβήσεσθε οὐδὲ μὴ πολεμήσετε οὐ γάρ εἰμι μεθ᾽ ὑμῶν καὶ οὐ μὴ συντριβῆτε ἐνώπιον τῶν ἐχθρῶν ὑμῶν

42 ܘܐܸܡܲܪ ܠܝܼ ܡܵܪܝܵܐ ܐܸܡܲܪ ܠܗܘܿܡ ܠܵܐ ܬܸܣܩܘܼܢ ܘܠܵܐ ܬܸܬ̣ܟܲܬ̇ܫܘܼܢ ܡܸܛܠ ܕܠܵܐ ܗܘܹܝܬ̇ ܒܲܝܢܵܬ̣ܟ݂ܘܿܢ ܕܠܵܐ ܬܸܬܲܒ̣ܪܘܼܢ ܩܕ݂ܵܡ ܒܥܸܠܕ̇ܒ̣ܵܒܲܝ̈ܟ̇ܘܿܢ.

ait mihi Dominus: Dic ad eos: Nolite ascendere, neque pugnetis: non enim sum vobiscum: ne cadatis coram inimicis vestris.

სიტყუად იწყო ჩემდა უფალმან და მრქუა მე: ეტყოდე მაგათ და არქუ, ნუ აღხუალთ, ნუცა ვბრძვით მაგათ, რამეთუ მე არა თქუენ თანა ვარ, რათა შეიმუსრეთ წინაშე მტერთა თქუენთა.

42 And the LORD said unto me, Say unto them. Go not up, neither fight; for I am not among you; lest ye be smitten before your enemies.

מג. וָאֲדַבֵּר אֲלֵיכֶם וְלֹא שְׁמַעְתֶּם וַתַּמְרוּ אֶת פִּי יְהֹוָה וַתָּזִדוּ וַתַּעֲלוּ הָהָרָה:

καὶ ἐλάλησα ὑμῖν καὶ οὐκ εἰσηκούσατέ μου καὶ παρέβητε τὸ ῥῆμα κυρίου καὶ παραβιασάμενοι ἀνέβητε εἰς τὸ ὄρος

43 ܘܐܸܡܪܹܬ̣ ܠܟ݂ܘܿܢ ܘܠܵܐ ܫܡܲܢܬ̇ܘܿܢ ܘܡܲܪܡܲܪܬ̇ܘܿܢ ܡܸܠܲܬ̣ ܦܘܼܡܹܗ ܕܡܵܪܝܵܐ. ܘܐܲܡܪܲܚܬ̇ܘܿܢ ܘܲܣܠܸܩܬ̇ܘܿܢ ܠܛܘܼܪܵܐ.

Locutus sum, et non audistis: sed adversantes imperio Domini, et tumentes superbia, ascendistis in montem.

და გეტყოდი თქუენ და თქუენ არა ისმინეთ ჩემი, გარდაჰჴედით ბრძანებასა მას უფლისასა, არამედ ურჩ ექმნენით და აღხუედით მთასა მას.

43 So I spake unto you; and ye would not hear, but rebelled against the commandment of the LORD, and went presumptuously up into the hill.

מד. וַיֵּצֵא הָאֱמֹרִי הַיּשֵׁב בָּהָר הַהוּא לִקְרַאתְכֶם וַיִּרְדְּפוּ אֶתְכֶם כַּאֲשֶׁר תַּעֲשֶׂינָה הַדְּבֹרִים וַיַּכְּתוּ אֶתְכֶם בְּשֵׂעִיר עַד חָרְמָה:

καὶ ἐξῆλθεν ὁ Αμορραῖος ὁ κατοικῶν ἐν τῷ ὄρει ἐκείνῳ εἰς συνάντησιν ὑμῖν καὶ κατεδίωξαν ὑμᾶς ὡς εἰ ποιήσαισαν αἱ μέλισσαι καὶ ἐτίτρωσκον ὑμᾶς ἀπὸ Σηιρ ἕως Ερμα

44 ܘܲܢܦܲܩܘ ܐܲܡܘܿܪ̈ܵܝܹܐ ܕܥܵܡܪܝܼܢ ܒܛܘܼܪܹ̈ܐ ܗܵܘ̇ ܠܐܘܼܪܥܟ݂ܘܿܢ ܘܪܲܕ݂ܦܘܼܟ݂ܘܿܢ ܐܲܝܟ݂ ܕܸܒ̇ܘܿܪܹ̈ܐ ܡܬܲܢܢܹ̈ܐ ܘܛܲܪܕ̇ܟ݂ܘܿܢ ܡ̣ܢ ܣܲܥܝܼܪ ܘܲܥܕܲܡܵܐ ܠܚܸܪܡܵܐ.

Itaque egressus Amorrhæus, qui habitabat in montibus, et obviam veniens, persecutus est vos, sicut solent apes persequi: et cecidit de Seir usque Horma.

და გამოვიდა ამორეველი იგი, რომელ-იგი დამკჳდრებულ იყო მთასა მას შემთხუევად თქუენდა და წარგიქცინა თქუენ მეოტად და შეგიცვნეს თქუენ, ვითარცა ფუტკართა. და დაგჩხუეპდეს თქუენ სეირითგან მიჰრმადმდე.

44 And the Amorites, which dwelt in that mountain, came out against you, and chased you, as bees do, and destroyed you in Seir, even unto Hormah.

מה. וַתָּשֻׁבוּ וַתִּבְכּוּ לִפְנֵי יְהֹוָה וְלֹא שָׁמַע יְהֹוָה בְּקֹלְכֶם וְלֹא הֶאֱזִין אֲלֵיכֶם:

καὶ καθίσαντες ἐκλαίετε ἔναντι κυρίου καὶ οὐκ εἰσήκουσεν κύριος τῆς φωνῆς ὑμῶν οὐδὲ προσέσχεν ὑμῖν

45 ܘܝܼܬ̣ܒ̣ܬ̇ܘܿܢ ܘܲܒ̣ܟܲܝܬ̇ܘܿܢ ܩܕ݂ܵܡ ܡܵܪܝܵܐ ܘܠܵܐ ܫܡܲܥ ܡܵܪܝܵܐ ܒܩܵܠܟ݂ܘܿܢ ܘܠܵܐ ܨܵܬ̣ܟ݂ܘܿܢ.

Cumque reversi ploraretis coram Domino, non audivit vos, nec voci vestræ voluit acquiescere.

და დასხედით და სტიროდეთ წინაშე უფლისა და არა ისმინა უფალმან ჴმისა თქუენისაჲ და არცა მოგხედნა თქუენ.

45 And ye returned and wept before the LORD; but the LORD would not hearken to your voice, nor give ear unto you.

מו. וַתֵּשְׁבוּ בְקָדֵשׁ יָמִים רַבִּים כַּיָּמִים אֲשֶׁר יְשַׁבְתֶּם:

καὶ ἐνεκάθησθε ἐν Καδης ἡμέρας πολλάς ὅσας ποτὲ ἡμέρας ἐνεκάθησθε

46 ܘܝܼܬ̣ܒ̣ܬ̇ܘܿܢ ܒܲܪܩܸܡ ܝܵܘ̈ܡܵܬ̣ܵܐ ܣܲܓ̇ܝܼ̈ܐܹܐ ܐܲܝܟ݂ ܝܵܘ̈ܡܵܬ̣ܵܐ ܕܝܼܬ̣ܒ̣ܬ̇ܘܿܢ.

Sedistis ergo in Cadesbarne multo tempore.

და დაადგერით თქუენ კადეს მრავალ დღე, რავდენცა იყვენით მუნ.

46 So ye abode in Kadesh many days, according unto the days that ye abode there.

Bʹ

ܩܦܠܐܘܢ: ܒ.

Cap. 2

თავი მეორე

א. וַנֵּפֶן וַנִּסַּע הַמִּדְבָּרָה דֶּרֶךְ יַם סוּף כַּאֲשֶׁר דִּבֶּר יְהֹוָה אֵלָי וַנָּסָב אֶת הַר שֵׂעִיר יָמִים רַבִּים:

καὶ ἐπιστραφέντες ἀπήραμεν εἰς τὴν ἔρημον ὁδὸν θάλασσαν ἐρυθράν ὃν τρόπον ἐλάλησεν κύριος πρός με καὶ ἐκυκλώσαμεν τὸ ὄρος τὸ Σηιρ ἡμέρας πολλάς

1 ܘܐܸܬ̣ܦܢܝܼܢ ܘܲܫܩܲܠܢ ܠܡܲܕ݂ܒ̇ܪܵܐ ܠܐܘܼܪܚܵܐ ܕܝܲܡܵܐ ܕܣܘܿܦ ܐܲܝܟܲܢܵܐ ܕܐܸܡܲܪ ܠܝܼ ܡܵܪܝܵܐ ܘܐܸܬ̣ܟܲܪܟ݂ܢܵܝܗܝ ܠܛܘܼܪܵܐ ܕܣܵܥܝܼܪ ܝܵܘ̈ܡܵܬ̣ܵܐ ܣܲܓ̇ܝܼ̈ܐܹܐ.

Profectique inde, venimus in solitudinem, quæ ducit ad mare Rubrum, sicut mihi dixerat Dominus: et circuivimus montem Seir longo tempore.

გავბრუნდით და გავწიეთ უდაბნოსკენ მეწამული ზღვის გზით, როგორც მითხრა უფალმა. დიდხანს ვუარეთ სეყირის მთას. 1 მერმე მოიქეცით მუნვე უდაბნოდ კერძო გზასა მას ერჳთრისა ზღუასა, ვითარცა მეტყოდა მე უფალი. და დავადგერით მთასა მას სეირსა მრავალ დღე.

1 Then we turned, and took our journey into the wilderness by the way of the Red sea, as the LORD spake unto me: and we compassed mount Seir many days.

ב. וַיֹּאמֶר יְהֹוָה אֵלַי לֵאמֹר:

καὶ εἶπεν κύριος πρός με

2 ܐܸܡܲܪ ܠܝܼ ܡܵܪܝܵܐ.

Dixitque Dominus ad me:

ასე მითხრა უფალმა: 2 სიტყუად იწყო ჩემდა უფალმან და მრქუა:

2 And the LORD spake unto me, saying,

ג. רַב לָכֶם סֹב אֶת הָהָר הַזֶּה פְּנוּ לָכֶם צָפֹנָה:

ἱκανούσθω ὑμῖν κυκλοῦν τὸ ὄρος τοῦτο ἐπιστράφητε οὖν ἐπὶ βορρᾶν

3 ܣܲܓ̇ܝܼ ܠܟ݂ܘܿܢ ܗܵܐ ܡ̣ܢ ܕܡܸܬ̣ܟܲܪܟ݂ܝܼܢ ܐ̄ܢ̇ܬ̇ܘܿܢ ܛܘܼܪܵܐ ܗܵܢܵܐ ܐܸܬ̣ܦ̄ܢܵܘ ܠܟ݂ܘܿܢ ܠܓܲܪܒ̇ܝܵܐ.

Sufficit vobis circuire montem istum: ite contra aquilonem:

გეყოფათ ამ მთის შემოვლა. ჩრდილოეთისკენ გაბრუნდით. 3 კმა იყავნ თქუენდა გარემოდგომაჲ მთისა მაგის სეირისა, აწ მოიქეცით თქუენ სამხრით კერძო:

3 Ye have compassed this mountain long enough: turn you northward.

ד. וְאֶת הָעָם צַו לֵאמֹר אַתֶּם עֹבְרִים בִּגְבוּל אֲחֵיכֶם בְּנֵי עֵשָׂו הַיֹּשְׁבִים בְּשֵׂעִיר וְיִירְאוּ מִכֶּם וְנִשְׁמַרְתֶּם מְאֹד:

καὶ τῷ λαῷ ἔντειλαι λέγων ὑμεῖς παραπορεύεσθε διὰ τῶν ὁρίων τῶν ἀδελφῶν ὑμῶν υἱῶν Ησαυ οἳ κατοικοῦσιν ἐν Σηιρ καὶ φοβηθήσονται ὑμᾶς καὶ εὐλαβηθήσονται ὑμᾶς σφόδρα

4 ܘܲܠܥܲܡܵܐ ܦܲܩܸܕ݂ ܘܐܸܡܲܪ ܠܗܘܿܢ ܐܲܢ̄ܬ̇ܘܿܢ ܥܵܒ̣ܕ̇ܝܼܢ ܐ̄ܢ̇ܬ̇ܘܿܢ ܒܲܬ̣ܚܘܼܡܵܐ ܕܐܲܚܲܝ̈ܟ̇ܘܿܢ ܒ̈ܢܲܝ ܥܹܣܘܿ ܕܝܵܬ̣ܒ̇ܝܼܢ ܒܣܵܥܝܼܪ ܘܢܸܕ݂ܠܚܘܿܢ ܡܸܢܟ݂ܘܿܢ. ܐܸܙܕܲܗ̄ܪܘ ܛܵܒ̣.

et populo præcipe, dicens: Transibitis per terminos fratrum vestrorum filiorum Esau, qui habitant in Seir, et timebunt vos.

ასე დაარიგე ხალხი: ახლა თქვენი ნათესავების, ესავიანთა, სეყირის მკვიდრთა საზღვარზე მოგიწევთ გავლა. მათ შეეშინდებათ თქვენი, თქვენ კი ძალზე ფრთხილად იყავით. 4 და ერსა მაგას ამცენ და არქუ: ეგერა, განხვალ საზღვარსა ძმათა თქუენთასა ძეთა მათ ესავისთა, რომელ-იგი დამკჳდრებულ არიან სეირს, რამეთუ შეშინებულ და შეძრწუნებულ არიან ფრიად.

4 And command thou the people, saying, Ye are to pass through the coast of your brethren the children of Esau, which dwell in Seir; and they shall be afraid of you: take ye good heed unto yourselves therefore:

ה. אַל תִּתְגָּרוּ בָם כִּי לֹא אֶתֵּן לָכֶם מֵאַרְצָם עַד מִדְרַךְ כַּף רָגֶל כִּי יְרֻשָּׁה לְעֵשָׂו נָתַתִּי אֶת הַר שֵׂעִיר:

μὴ συνάψητε πρὸς αὐτοὺς πόλεμον οὐ γὰρ μὴ δῶ ὑμῖν ἀπὸ τῆς γῆς αὐτῶν οὐδὲ βῆμα ποδός ὅτι ἐν κλήρῳ δέδωκα τοῖς υἱοῖς Ησαυ τὸ ὄρος τὸ Σηιρ

5 ܘܠܵܐ ܬܸܬ̣ܓܲܪܘܿܢ ܒܗܘܿܢ ܡܸܛܠ ܕܠܵܐ ܝܵܗܹ̇ܒ̣ ܐ̄ܢܵܐ ܠܟ݂ܘܿܢ ܝܘܼܪܬܵܢܵܐ ܡ̣ܢ ܐܲܪܥܗܘܿܢ ܒܹܝܬ̣ ܡܲܕ݂ܪܲܟ݂ ܦܲܣܬ̣ܵܐ ܕܪܸܓ̣ܠܵܐ ܡܸܛܠ ܕܝܘܼܪܬܵܢܵܐ ܠܥܹܣܘܿ ܝܸܗ̇ܒܹܬ̣ ܛܘܼܪܵܐ ܕܣܵܥܝܼܪ.

Videte ergo diligenter ne moveamini contra eos. Neque enim dabo vobis de terra eorum quantum potest unius pedis calcare vestigium, quia in possessionem Esau dedi montem Seir.

ნუ წაეკიდებით მათ, რადგან ფეხის ერთ დაბიჯებასაც არ მოგცემთ მათი ქვეყნიდან, რადგან ესავს მივეცი სამკვიდროდ სეყირის მთა. 5 ხოლო თქუენ ნუ ბრძოლა-სცემთ მათ, რამეთუ არა მიმიცემიეს ქუეყანისა მის მათისაგანი თქუენდა, არცაღა წარსადგმელ ერთ ფერჴისა, რამეთუ ნაწილად მკჳდრობისა მიმიცემიეს მთაჲ იგი სეირი ესავსა.

5 Meddle not with them; for I will not give you of their land, no, not so much as a foot breadth; because I have given mount Seir unto Esau for a possession.

ו. אֹכֶל תִּשְׁבְּרוּ מֵאִתָּם בַּכֶּסֶף וַאֲכַלְתֶּם וְגַם מַיִם תִּכְרוּ מֵאִתָּם בַּכֶּסֶף וּשְׁתִיתֶם:

βρώματα ἀργυρίου ἀγοράσατε παρ᾽ αὐτῶν καὶ φάγεσθε καὶ ὕδωρ μέτρῳ λήμψεσθε παρ᾽ αὐτῶν ἀργυρίου καὶ πίεσθε

6 ܥܒ̣ܘܼܪܵܐ ܙܒ̣ܢܘ ܡܸܢܗܘܿܢ ܒܟ݂ܣܦܵܐ ܘܐܲܟ݂ܘܿܠܘ ܘܐܵܦ ܡܲـ̈ܝܵܐ ܙܒ̣ܢܘ ܡܸܢܗܘܿܢ ܒܟ݂ܣܦܵܐ ܘܐܸܫܬܵܘ.

Cibos emetis ab eis pecunia, et comedetis: aquam emptam haurietis, et bibetis.

საჭმელი შეიძინეთ მათგან ვერცხლით და ჭამეთ, წყალიც იყიდეთ მათგან ვერცხლით და სვით. 6 არამედ საჭმელი იყიდეთ მათგან და ჭამეთ და წყალი სასწორით იყიდეთ მათგან და სუთ.

6 Ye shall buy meat of them for money, that ye may eat; and ye shall also buy water of them for money, that ye may drink.

ז. כִּי יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ בֵּרַכְךָ בְּכֹל מַעֲשֵׂה יָדֶךָ יָדַע לֶכְתְּךָ אֶת הַמִּדְבָּר הַגָּדֹל הַזֶּה זֶה אַרְבָּעִים שָׁנָה יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ עִמָּךְ לֹא חָסַרְתָּ דָּבָר:

ὁ γὰρ κύριος ὁ θεὸς ἡμῶν εὐλόγησέν σε ἐν παντὶ ἔργῳ τῶν χειρῶν σου διάγνωθι πῶς διῆλθες τὴν ἔρημον τὴν μεγάλην καὶ τὴν φοβερὰν ἐκείνην ἰδοὺ τεσσαράκοντα ἔτη κύριος ὁ θεός σου μετὰ σοῦ οὐκ ἐπεδεήθης ῥήματος

7 ܡܸܛܠ ܕܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܟ݂ܘܿܢ ܒܲܪܸܟ݂ܟ݂ܘܿܢ ܒܟ݂ܠܹܗ ܥܒ̣ܵܕ݂ܵܐ ܕܐܝܼܕܲܝ̈ܟ̇ܘܿܢ ܘܝܼܕܲܥ ܠܲܡܕܲܒܵܪܘܼܬ̣ܟ݂ܘܿܢ ܒܡܲܕ݂ܒ̇ܪܵܐ ܗܵܢܵܐ ܗܵܐ ܐܲܪܒ̇ܥܝܼܢ ܫܢܝܼ̈ܢ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܟ݂ܘܿܢ ܥܲܡܟ݂ܘܿܢ ܘܠܵܐ ܚܣܲܪ ܠܟ݂ܘܿܢ ܡܸܕܸ̇ܡ.

Dominus Deus tuus benedixit tibi in omni opere manuum tuarum: novit iter tuum, quomodo transieris solitudinem hanc magnam, per quadraginta annos habitans tecum Dominus Deus tuus, et nihil tibi defuit.

რადგან უფალმა, შენმა ღმერთმა, გაკურთხა ყველა საქმეში, უწყოდა შენი გზა-სავალი ამ დიდ უდაბნოში. ეს ორმოცი წელიწადი შენთან არის უფალი და არაფერი მოგკლებია. 7 რამეთუ უფალმან ღმერთმან შენმან გაკურთხა შენ ყოველთა შინა საქმეთა ჴელთა შენთასა, განიგულე გონებასა შენსა, ვითარ განვლე შენ უდაბნოჲ იგი დიდი და საშინელი. ესე მეორმეოცე წელი არს, უფალი ღმერთი შენი შენ თანა არს, არაჲთ ნაკლულევან გყოს შენ.

7 For the LORD thy God hath blessed thee in all the works of thy hand: he knoweth thy walking through this great wilderness: these forty years the LORD thy God hath been with thee; thou hast lacked nothing.

ח. וַנַּעֲבֹר מֵאֵת אַחֵינוּ בְנֵי עֵשָׂו הַיּשְׁבִים בְּשֵׂעִיר מִדֶּרֶךְ הָעֲרָבָה מֵאֵילַת וּמֵעֶצְיֹן גָּבֶר וַנֵּפֶן וַנַּעֲבֹר דֶּרֶךְ מִדְבַּר מוֹאָב:

καὶ παρήλθομεν τοὺς ἀδελφοὺς ἡμῶν υἱοὺς Ησαυ τοὺς κατοικοῦντας ἐν Σηιρ παρὰ τὴν ὁδὸν τὴν Αραβα ἀπὸ Αιλων καὶ ἀπὸ Γασιωνγαβερ καὶ ἐπιστρέψαντες παρήλθομεν ὁδὸν ἔρημον Μωαβ

8 ܘܲܥ̣ܒܲܪ̄̇ܢ ܡ̣ܢ ܠܘܵܬ̣ ܐܲܚܲܝ̈ܢ ܒ̈ܢܲܝ ܥܹܣܘܿ ܕܝܵܬ̣ܒ̇ܝܼܢ ܒܣܵܥܝܼܪ ܘܡ̣ܢ ܐܘܼܪܚܵܐ ܕܥܵܪܵܒ̣ܵܐ ܘܡ̣ܢ ܐܲܝܠܵܬ̣ ܘܡ̣ܢ ܥܹܨܝܼܢܘܿ ܓܒܲܪ ܘܐܸܬ̣ܦܢܝܼܢ ܘܲܥܒܲܪܢ ܠܲܢ ܒܡܲܕ݂ܒ̇ܪܵܐ ܠܐܘܼܪܚܵܐ ܕܡܘܼܐܵܒ̣.

Cumque transissemus fratres nostros filios Esau, qui habitabant in Seir, per viam campestrem de Elath, et de Asiongaber, venimus ad iter quod ducit in desertum Moab.

ჩავუარეთ ჩვენს ნათესავებს, ესავიანებს, სეყირის მკვიდრთ, ყორაბას გზით, ელათიდან და ელიონ-გაბერიდან. მერე გავბრუნდით და მოაბის უდაბნოს გზას დავადექით. 8 და თანაწარვჰჴედით ჩუენ ძმათა ჩუენთა, ძეთა მათ ესავისთა, რომელნი-იგი დამკჳდრებულ იყვნეს სეირს, გზასა მას არაბიელთასა, ელათით და გასიონ გაბერით და მოვაქციეთ, განვლეთ ჩუენ უდაბნოჲ იგი მოაბელთაჲ.

8 And when we passed by from our brethren the children of Esau, which dwelt in Seir, through the way of the plain from Elath, and from Eziongaber, we turned and passed by the way of the wilderness of Moab.

ט. וַיֹּאמֶר יְהֹוָה אֵלַי אַל תָּצַר אֶת מוֹאָב וְאַל תִּתְגָּר בָּם מִלְחָמָה כִּי לֹא אֶתֵּן לְךָ מֵאַרְצוֹ יְרֻשָּׁה כִּי לִבְנֵי לוֹט נָתַתִּי אֶת עָר יְרֻשָּׁה:

καὶ εἶπεν κύριος πρός με μὴ ἐχθραίνετε τοῖς Μωαβίταις καὶ μὴ συνάψητε πρὸς αὐτοὺς πόλεμον οὐ γὰρ μὴ δῶ ὑμῖν ἀπὸ τῆς γῆς αὐτῶν ἐν κλήρῳ τοῖς γὰρ υἱοῖς Λωτ δέδωκα τὴν Σηιρ κληρονομεῖν

9 ܘܐܸܡܲܪ ܠܝܼ ܡܵܪܝܵܐ. ܠܵܐ ܬܹܐܠܘܿܨ ܠܡܘܼܐܵܒ̣ܵܝܹ̈ܐ ܘܠܵܐ ܬܸܬ̣ܓܲܪܸܐ ܥܲܡܗܘܿܢ ܠܲܩܪܵܒ̣ܵܐ ܡܸܛܠ ܕܠܵܐ ܝܵܗܹ̇ܒ̣ ܐ̄ܢܵܐ ܠܵܟ݂ ܡ̣ܢ ܐܲܪܥܗܘܿܢ ܝܘܼܪܬܵܢܵܐ ܡܸܛܠ ܕܠܲܒ̣̈ܢܲܝ ܠܘܿܛ ܝܲܗ̄ܒ̣ܬܵܗ̇ ܝܘܼܪܬܵܢܵܐ.

Dixitque Dominus ad me: Non pugnes contra Moabitas, nec ineas adversus eos prælium: non enim dabo tibi quidquam de terra eorum, quia filiis Loth tradidi Ar in possessionem.

მითხრა უფალმა: ნუ გადაემტერები მოაბს და ნუ გამართავ ომს, რადგან არ მომიცია თქვენთვის სამკვიდრო მათი ქვეყნიდან, რადგან ყარი ლოტის შთამომავლებს მივეცი სამკვიდროდ. 9 მერმე სიტყუად იწყო ჩემდა უფალმან და თქუა: ნუ ემტერებით მოაბელთა მაგათ და ნუცა აღადგინებთ მაგათა მიმართ ღუაწლსა ბრძოლისასა, რამეთუ არა მიგეც თქუენ ქუეყანაჲ ეგე მაგათი ჴელთა თქუენთა, რამეთუ ძეთა ლოთისთა მიმიცემიეს იგი ნაწილად მკჳდრობისა მათისა,

9 And the LORD said unto me, Distress not the Moabites, neither contend with them in battle: for I will not give thee of their land for a possession; because I have given Ar unto the children of Lot for a possession.

י. הָאֵמִים לְפָנִים יָשְׁבוּ בָהּ עַם גָּדוֹל וְרַב וָרָם כַּעֲנָקִים:

οἱ Ομμιν πρότεροι ἐνεκάθηντο ἐπ᾽ αὐτῆς ἔθνος μέγα καὶ πολὺ καὶ ἰσχύοντες ὥσπερ οἱ Ενακιμ

10 ܐܲܡ̈ܢܹܐ ܡ̣ܢ ܠܘܼܩܕܲܡ ܝܼܬܸܒ̣ܘ ܒܵܗ̇ ܥܲܡܵܐ ܕܪܲܒ̇ ܘܣܲܓ̇ܝܼ ܘܪܵܡ ܐܲܝܟ݂ ܓܲܢ̄ܒܵܪܹ̈ܐ.

Emim primi fuerunt habitatores ejus, populus magnus, et validus, et tam excelsus ut de Enacim stirpe,

ადრე იქ ემიელები ცხოვრობდნენ - დიდი, მრავალრიცხოვანი და ტანმაღალი ხალხი ყანაკელებთა მსგავსად. 10 რამეთუ პირველად ომინელნი იგი დამკჳდრებულ იყვნეს მას ზედა, ნათესავი დიდი მრავალი და ძლიერი.

10 The Emims dwelt therein in times past, a people great, and many, and tall, as the Anakims;

יא. רְפָאִים יֵחָשְׁבוּ אַף הֵם כַּעֲנָקִים וְהַמֹּאָבִים יִקְרְאוּ לָהֶם אֵמִים:

Ραφαϊν λογισθήσονται καὶ οὗτοι ὥσπερ οἱ Ενακιμ καὶ οἱ Μωαβῖται ἐπονομάζουσιν αὐτοὺς Ομμιν

11 ܓܲܢ̄ܒܵܪܹ̈ܐ ܐܸܢܘܿܢ ܘܡܸܬ̣ܚܲܫܒ̇ܝܼܢ ܐܵܦ ܗܸܢܘܿܢ ܐܲܝܟ݂ ܓܲܢ̄ܒܵܪܹ̈ܐ ܘܡܘܼܐܵܒ̣ܵܝܹ̈ܐ ܩܵܪܹܝܢ ܠܗܘܿܢ ܐܲܡ̈ܢܹܐ.

quasi gigantes crederentur, et essent similes filiorum Enacim. Denique Moabitæ appellant eos Emim.

რეფაიმებად ითვლებოდნენ ისინიც. ისევე როგორც ყანაკელები, მაგრამ მოაბელები ემიელებს უწოდებდნენ მათ. 11 და ვითარცა აკიმრაფასიელნი იგი შეირაცხნეს, ეგრეცა ესენი, რომელნი აკიმს არიან, ეგრეცა მოაბელნი იგი სახელდებულ არიან ნოემად.

11 Which also were accounted giants, as the Anakims; but the Moabites called them Emims.

יב. וּבְשֵׂעִיר יָשְׁבוּ הַחֹרִים לְפָנִים וּבְנֵי עֵשָׂו יִירָשׁוּם וַיַּשְׁמִידוּם מִפְּנֵיהֶם וַיֵּשְׁבוּ תַּחְתָּם כַּאֲשֶׁר עָשָׂה יִשְׂרָאֵל לְאֶרֶץ יְרֻשָּׁתוֹ אֲשֶׁר נָתַן יְהֹוָה לָהֶם:

καὶ ἐν Σηιρ ἐνεκάθητο ὁ Χορραῖος πρότερον καὶ υἱοὶ Ησαυ ἀπώλεσαν αὐτοὺς καὶ ἐξέτριψαν αὐτοὺς ἀπὸ προσώπου αὐτῶν καὶ κατῳκίσθησαν ἀντ᾽ αὐτῶν ὃν τρόπον ἐποίησεν Ισραηλ τὴν γῆν τῆς κληρονομίας αὐτοῦ ἣν δέδωκεν κύριος αὐτοῖς

12 ܘܲܒ̣ܣܵܥܝܼܪ ܝܼܬ̣ܒ̣ܘ ܚܵܘܪ̈ܵܝܹܐ ܡ̣ܢ ܠܘܼܩܕܲܡ ܘܲܒ̣̈ܢܲܝ ܥܹܣܘܿ ܝܼܪܸܬ̣ܘ ܐܸܢܘܿܢ ܘܐܵܘܒܸ̇ܕ݂ܘ ܐܸܢܘܿܢ ܡ̣ܢ ܩܕ݂ܵܡܲܝܗܘܿܢ ܘܝܼܬ̣ܒ̣ܘ ܒܐܲܪܥܗܘܿܢ ܐܲܝܟ݂ ܕܲܥܒܲܕ݂ ܝܼܣܪܵܝܹܠ ܠܐܲܪܥܵܐ ܕܝܵܪܬ̇ܘܼܬܹܗ ܕܝܲܗ̄ܒ̣ ܠܗܘܿܢ ܡܵܪܝܵܐ.

In Seir autem prius habitaverunt Horrhæi: quibus expulsis atque deletis, habitaverunt filii Esau, sicut fecit Israël in terra possessionis suæ, quam dedit illi Dominus.

წინათ სეყირში ხორიელები ცხოვრობდნენ, მაგრამ ესავიანებმა აჰყარეს ისინი და გადააშენეს და დამკვიდრდნენ მათ ნაცვლად, როგორც მოექცა ისრაელი თავის სამკვიდრებელ ქვეყანას, რომელიც მისცა მას უფალმა. 12 და სეირსა პირველად ქორეველი იგი დამკჳდრებულ იყო და ძეთა მათ ესავისთა აღჴოცეს, წარწყმიდეს იგი პირისაგან მათისა და დაემკჳდრნეს იგინი მათ წილ, ვითარცა ისრაჱლმან ყო ქუეყანაჲ იგი მკჳდრობისა მათისაჲ, რომელ-იგი მისცა მათ უფალმან.

12 The Horims also dwelt in Seir beforetime; but the children of Esau succeeded them, when they had destroyed them from before them, and dwelt in their stead; as Israel did unto the land of his possession, which the LORD gave unto them.

יג. עַתָּה קֻמוּ וְעִבְרוּ לָכֶם אֶת נַחַל זָרֶד וַנַּעֲבֹר אֶת נַחַל זָרֶד:

νῦν οὖν ἀνάστητε καὶ ἀπάρατε ὑμεῖς καὶ παραπορεύεσθε τὴν φάραγγα Ζαρετ καὶ παρήλθομεν τὴν φάραγγα Ζαρετ

13 ܡܸܟܹ̇ܝܠ ܩܘܼܡܝ ܥܒܲܪܘ ܢܲܚܠܵܐ ܕܙܲܪܕ݂ ܘܲܥܒܲܪ̄ܢ ܢܲܚܠܵܐ ܕܙܲܪܕ̇.

Surgentes ergo ut transiremus torrentem Zared, venimus ad eum.

ახლა ადექით და გადადით ზარედის ხევს. ჩვენც გადავედით ზარედის ხევს. 13 აწ აღდეგით და წარვედით ჴევსა მას ზარედისასა.

13 Now rise up, said I, and get you over the brook Zered. And we went over the brook Zered.

יד. וְהַיָּמִים אֲשֶׁר הָלַכְנוּ מִקָּדֵשׁ בַּרְנֵעַ עַד אֲשֶׁר עָבַרְנוּ אֶת נַחַל זֶרֶד שְׁלשִׁים וּשְׁמֹנֶה שָׁנָה עַד תֹּם כָּל הַדּוֹר אַנְשֵׁי הַמִּלְחָמָה מִקֶּרֶב הַמַּחֲנֶה כַּאֲשֶׁר נִשְׁבַּע יְהֹוָה לָהֶם:

καὶ αἱ ἡμέραι ἃς παρεπορεύθημεν ἀπὸ Καδης Βαρνη ἕως οὗ παρήλθομεν τὴν φάραγγα Ζαρετ τριάκοντα καὶ ὀκτὼ ἔτη ἕως οὗ διέπεσεν πᾶσα γενεὰ ἀνδρῶν πολεμιστῶν ἀποθνῄσκοντες ἐκ τῆς παρεμβολῆς καθότι ὤμοσεν αὐτοῖς ὁ θεός

14 ܘܝܵܘ̈ܡܵܬ̣ܵܐ ܕܗܲܠܸܟ݂ܢ ܡ̣ܢ ܪܩܸܡ ܕܓܲܝܵܐ ܥܕܲܡܵܐ ܕܲܥܒܲܪ̄ܢ ܢܲܚܠܵܐ ܕܙܲܪܕ̇ ܬܠܵܬ̣ܝܼܢ ܘܲܬ̣ܡܵܢܹܐ ܫܢܝܼ̈ܢ ܥܕܲܡܵܐ ܕܣܵܦܘ ܟܠܹܗ ܕܵܪܵܐ ܕܓܲܒ̣ܪܹ̈ܐ ܩܪܸܒ̣ܬ̣ܵܢܹܐ ܡ̣ܢ ܓܵܘ ܡܲܫܪܝܼܬ̣ܵܐ ܐܲܝܟ݂ ܕܝܼܡܵܐ ܠܗܘܿܢ ܡܵܪܝܵܐ.

Tempus autem, quo ambulavimus de Cadesbarne usque ad transitum torrentis Zared, triginta et octo annorum fuit: donec consumeretur omnis generatio hominum bellatorum de castris, sicut juraverat Dominus:

ოცდათვრამეტი წელი მოეუნდით კადეშ-ბარნეადან ზარედის ხევამდე მისვლას და ამასობაში გაწყდა ბანაკში მებრძოლთა მთელი თაობა, როგორც დაფიცებული ჰქონდა მათთვის უფალს. 14 და დღენი, ვინაჲთგან წარვედით ჩუენ კადეთ ბარნედ ვიდრე მისლვადმდე ჴევსა მას ზარედისასა, ოცდაათურამეტ წელ ვიდრე დასრულებადმდე ყოვლისა ნათესავისა კაცთა მათ მბრძოლთაჲსა ბანაკისა მისგან ისრაჱლთაჲსა, ვითარცა ეფუცა მათ უფალი.

14 And the space in which we came from Kadeshbarnea, until we were come over the brook Zered, was thirty and eight years; until all the generation of the men of war were wasted out from among the host, as the LORD sware unto them.

טו. וְגַם יַד יְהֹוָה הָיְתָה בָּם לְהֻמָּם מִקֶּרֶב הַמַּחֲנֶה עַד תֻּמָּם:

καὶ ἡ χεὶρ τοῦ θεοῦ ἦν ἐπ᾽ αὐτοῖς ἐξαναλῶσαι αὐτοὺς ἐκ τῆς παρεμβολῆς ἕως οὗ διέπεσαν

15 ܐܵܦ ܐܝܼܕܹܗ ܕܡܵܪܝܵܐ ܗܘ̤ܵܬ̣ ܒܗܘܿܢ ܕܬ̣ܵܘܒܸ̇ܕ݂ ܐܸܢܘܿܢ ܡ̣ܢ ܓܵܘ ܡܲܫܪܝܼܬ̣ܵܐ ܥܕܲܡܵܐ ܕܲܓ̣ܡܲܪܘ.

cujus manus fuit adversum eos, ut interirent de castrorum medio.

უფლის ხელიც იყო მათზე, რომ სრულებით გამწყდარიყვნენ ბანაკში, ვიდრე არ გაწყდნენ. 15 და იყო მათ ზედა ჴელი უფლისაჲ მოსპოლვად მათა ბანაკისა მისგან ვიდრე მოსპოლვადმდე მათა.

15 For indeed the hand of the LORD was against them, to destroy them from among the host, until they were consumed.

טז. וַיְהִי כַאֲשֶׁר תַּמּוּ כָּל אַנְשֵׁי הַמִּלְחָמָה לָמוּת מִקֶּרֶב הָעָם:

καὶ ἐγενήθη ἐπεὶ διέπεσαν πάντες οἱ ἄνδρες οἱ πολεμισταὶ ἀποθνῄσκοντες ἐκ μέσου τοῦ λαοῦ

16 ܘܟܲܕ݂ ܓܡܲܪܘ ܟܠܗܘܿܢ ܓܲܒ̣ܪܹ̈ܐ ܥܵܒ̣̈ܕܲܝ ܩܪܵܒ̣ܵܐ ܠܲܡܡܵܬ̣ ܡ̣ܢ ܓܵܘ ܥܲܡܵܐ.

Postquam autem universi ceciderunt pugnatores,

როცა მთლიანად გაწყდნენ მებრძოლები ერში, 16 და მოისრა ყოველი იგი კაცი მბრძოლი სიკუდილითა შორის ერსა მას.

16 So it came to pass, when all the men of war were consumed and dead from among the people,

יז. וַיְדַבֵּר יְהֹוָה אֵלַי לֵאמֹר:

καὶ ἐλάλησεν κύριος πρός με λέγων

17 ܡܲܠܸܠ ܥܲܡܝ ܡܵܪܝܵܐ ܘܐܸܡܲܪ ܠܝܼ.

locutus est Dominus ad me, dicens:

ასე მელაპარაკა მე უფალი: 17 სიტყუად იწყო ჩემდა უფალმან და მრქუა:

17 That the LORD spake unto me, saying,

יח. אַתָּה עֹבֵר הַיּוֹם אֶת גְּבוּל מוֹאָב אֶת עָר:

σὺ παραπορεύσῃ σήμερον τὰ ὅρια Μωαβ τὴν Σηιρ

18 ܐܲܢ̄ܬ̇ ܥܵܒܲܪ ܐܲܢ̄ܬ̇ ܝܵܘܡܵܢܵܐ ܠܲܬ̣ܚܘܼܡܵܐ ܕܡܘܼܐܵܒ̣ ܘܲܠܥܵܕ݂.

Tu transibis hodie terminos Moab, urbem nomine Ar:

ახლა შენ გადიხარ მოაბის საზღვრებიდან, ქალაქ ყართან, 18 შენ განვლო დღეს საზღვარი იგი მოაბელთაჲ არუჱრი.

18 Thou art to pass over through Ar, the coast of Moab, this day:

יט. וְקָרַבְתָּ מוּל בְּנֵי עַמּוֹן אַל תְּצֻרֵם וְאַל תִּתְגָּר בָּם כִּי לֹא אֶתֵּן מֵאֶרֶץ בְּנֵי עַמּוֹן לְךָ יְרֻשָּׁה כִּי לִבְנֵי לוֹט נְתַתִּיהָ יְרֻשָּׁה:

καὶ προσάξετε ἐγγὺς υἱῶν Αμμαν μὴ ἐχθραίνετε αὐτοῖς καὶ μὴ συνάψητε αὐτοῖς εἰς πόλεμον οὐ γὰρ μὴ δῶ ἀπὸ τῆς γῆς υἱῶν Αμμαν σοὶ ἐν κλήρῳ ὅτι τοῖς υἱοῖς Λωτ δέδωκα αὐτὴν ἐν κλήρῳ

19 ܘܬܸܬ̣ܩܲܪܲܒ̣ ܠܘܼܩܒܲܠ ܒ̈ܢܲܝ ܥܲܡܘܿܢ ܠܵܐ ܬܹܐܠܘܿܨ ܐܸܢܘܿܢ ܘܠܵܐ ܬܸܬ̣ܓܲܪܸܐ ܒܗܘܿܢ ܡܸܛܠ ܕܠܵܐ ܝܵܗܹ̇ܒ̣ ܐ̄ܢܵܐ ܠܵܟ݂ ܝܘܼܪܬܵܢܵܐ ܡ̣ܢ ܐܲܪܥܵܐ ܕܲܒ̣̈ܢܲܝ ܥܲܡܘܿܢ ܡܸܛܠ ܕܠܲܒ̣̈ܢܲܝ ܠܘܿܛ ܝܲܗ̄ܒ̣ܬܵܗ̇ ܝܘܼܪܬܵܢܵܐ.

et accedens in vicina filiorum Ammon, cave ne pugnes contra eos, nec movearis ad prælium: non enim dabo tibi de terra filiorum Ammon, quia filiis Loth dedi eam in possessionem.

და უახლოედები ყამონელთა ადგილებს. ნუ უმტრობთ მათ და ნუ წაეკიდებით, რადგან არ გაძლევ ყამონელთა ქვეყნის ადგილებს სამკვიდროდ, რადგან ლოტიანთათვის მაქვს მიცემული სამკვიდროდ. 19 და მახლობელად წარჰჴდეთ თქუენ ძეთა მათ ამონისთა: ნუ ემტერებით მათ და ნუ აღუდგინებთ მათა მიმართ ღუაწლსა ბრძოლისასა, რამეთუ არა მიგეც თქვენ ქუეყანაჲ იგი ძეთა მათ ამოსისთაჲ, რამეთუ ნაწილად ძეთა მათ ლოთისთა მიმიცემიეს.

19 And when thou comest nigh over against the children of Ammon, distress them not, nor meddle with them: for I will not give thee of the land of the children of Ammon any possession; because I have given it unto the children of Lot for a possession.

כ. אֶרֶץ רְפָאִים תֵּחָשֵׁב אַף הִוא רְפָאִים יָשְׁבוּ בָהּ לְפָנִים וְהָעַמֹּנִים יִקְרְאוּ לָהֶם זַמְזֻמִּים:

γῆ Ραφαϊν λογισθήσεται καὶ γὰρ ἐπ᾽ αὐτῆς κατῴκουν οἱ Ραφαϊν τὸ πρότερον καὶ οἱ Αμμανῖται ὀνομάζουσιν αὐτοὺς Ζομζομμιν

20 ܐܲܪܥܵܐ ܕܓܲܢ̄ܒܵܪܹ̈ܐ ܡܸܬ̣ܚܲܫܒܵܐ ܐܵܦ ܗܝ̤ ܓܲܢ̄ܒܵܪܹ̈ܐ ܝܼܬܸܒ̣ܘ ܒܵܗ̇ ܡ̣ܢ ܠܘܼܩܕܲܡ ܘܥܲܡ̈ܘܿܢܵܝܹܐ ܩܵܪܹܝܢ ܠܗܘܿܢ ܙܲܡܙܝܼܢ.

Terra gigantum reputata est: et in ipsa olim habitaverunt gigantes, quos Ammonitæ vocant Zomzommim,

ისიც რეფაიმთა ქვეყნად ითვლება, წინათ რეფაიმები ცხოვრობდნენ იქ. ამონელნი კი ზამ-ზუმიელებს უწოდებენ მათ. 20 ქუეყანაჲ იგი ჰრაფაიმი, რამეთუ ჰრაფაიმელნი იგი დამკჳდრებულ იყვნეს მუნ პირველად ამანიტელთა მათ, სახელი ჰრქჳან ზომზომინ,

20 (That also was accounted a land of giants: giants dwelt therein in old time; and the Ammonites call them Zamzummims;

כא. עַם גָּדוֹל וְרַב וָרָם כַּעֲנָקִים וַיַּשְׁמִידֵם יְהֹוָה מִפְּנֵיהֶם וַיִּירָשֻׁם וַיֵּשְׁבוּ תַחְתָּם:

ἔθνος μέγα καὶ πολὺ καὶ δυνατώτερον ὑμῶν ὥσπερ οἱ Ενακιμ καὶ ἀπώλεσεν αὐτοὺς κύριος πρὸ προσώπου αὐτῶν καὶ κατεκληρονόμησαν καὶ κατῳκίσθησαν ἀντ᾽ αὐτῶν ἕως τῆς ἡμέρας ταύτης

21 ܥܲܡܵܐ ܕܪܲܒ̇ ܣܲܓ̇ܝܼ ܘܪܵܡ ܐܲܝܟ݂ ܓܲܢ̄ܒܵܪܹ̈ܐ ܘܐܵܘܒܸ̇ܕ݂ ܐܸܢܘܿܢ ܡܵܪܝܵܐ ܡ̣ܢ ܩܕ݂ܵܡܲܝܗܘܿܢ ܘܝܼܪܸܬ̣ܘ ܐܸܢܘܿܢ ܘܝܼܬ̣ܒ̣ܘ ܒܐܲܪܥܗܘܿܢ.

populus magnus, et multus, et proceræ longitudinis, sicut Enacim, quos delevit Dominus a facie eorum: et fecit illos habitare pro eis,

დიდი, მრავალრიცხოვანი და ტანმაღალი ხალხი იყო ყანაკელებივით. გაწყვიტა ისინი უფალმა მათ წინაშე. აჰყარეს ისინი და მათ ადგილას დასახლდნენ. 21 ნათესავი დიდი და მრავალი და უძლიერესი, ვითარცა-იგი აკიმელნი. და წარწყმიდნა იგინი უფალმან პირისაგან მათისა და დაიმკჳდრეს იგი და დაეშენნეს მუნ მათ წილ მოდღეინდელად დღედმდე.

21 A people great, and many, and tall, as the Anakims; but the LORD destroyed them before them; and they succeeded them, and dwelt in their stead:

כב. כַּאֲשֶׁר עָשָׂה לִבְנֵי עֵשָׂו הַיּשְׁבִים בְּשֵׂעִיר אֲשֶׁר הִשְׁמִיד אֶת הַחֹרִי מִפְּנֵיהֶם וַיִּירָשֻׁם וַיֵּשְׁבוּ תַחְתָּם עַד הַיּוֹם הַזֶּה:

ὥσπερ ἐποίησαν τοῖς υἱοῖς Ησαυ τοῖς κατοικοῦσιν ἐν Σηιρ ὃν τρόπον ἐξέτριψαν τὸν Χορραῖον ἀπὸ προσώπου αὐτῶν καὶ κατεκληρονόμησαν καὶ κατῳκίσθησαν ἀντ᾽ αὐτῶν ἕως τῆς ἡμέρας ταύτης

22 ܐܲܝܟ݂ ܕܲܥܒܲܕ݂ܘ ܒ̈ܢܲܝ ܥܹܣܘܿ ܕܝܵܬ̣ܒ̇ܝܼܢ ܒܣܵܥܝܼܪ ܕܐܵܘܒܸ̇ܕ݂ܘ ܠܚܵܘܪ̈ܵܝܹܐ ܡ̣ܢ ܩܕ݂ܵܡܲܝܗܘܿܢ ܘܝܼܪܸܬ̣ܘ ܐܸܢܘܿܢ ܘܝܼܪܸܬ̣ܘ ܐܸܢܘܿܢ ܘܝܼܪܸܬ̣ܘ ܒܐܲܪܥܗܘܿܢ ܥܕܲܡܵܐ ܠܝܵܘܡܵܢܵܐ.

sicut fecerat filiis Esau, qui habitant in Seir, delens Horrhæos, et terram eorum illis tradens, quam possident usque in præsens.

ასევე უყო ესავიანებს, სეყირის მკვიდრთ, რომელთ წინაშეც გაწყვიტა ხორიელები. აჰყარეს ისინი და დღემდე მათ ადგილას ცხოვრობენ. 22 ვითარცა-იგი უყო ძეთა მათ ესავისთა, რომელ-იგი დამკჳდრებულ არიან სეირს, ვითარცა-იგი აღჴოცა ქორეველი იგი პირისაგან მათისა და დაიმკჳდრეს იგი და დაეშენნეს მუნ მოდღეინდელად დღედმდე.

22 As he did to the children of Esau, which dwelt in Seir, when he destroyed the Horims from before them; and they succeeded them, and dwelt in their stead even unto this day:

כג. וְהָעַוִּים הַיּשְׁבִים בַּחֲצֵרִים עַד עַזָּה כַּפְתֹּרִים הַיֹּצְאִים מִכַּפְתֹּר הִשְׁמִידֻם וַיֵּשְׁבוּ תַחְתָּם:

καὶ οἱ Ευαῖοι οἱ κατοικοῦντες ἐν ασηρωθ ἕως Γάζης καὶ οἱ Καππάδοκες οἱ ἐξελθόντες ἐκ Καππαδοκίας ἐξέτριψαν αὐτοὺς καὶ κατῳκίσθησαν ἀντ᾽ αὐτῶν

23 ܘܥܵܘܵܝܹ̈ܐ ܕܝܵܬ̣ܒ̇ܝܼܢ ܒܚܲܨܪܝܼܡ ܘܲܥܕܲܡܵܐ ܠܥܵܐܙܵܐ ܘܩܵܦܘܿܕ݂ܩܵܝܹ̈ܐ ܕܲܢܦܲܩܘ ܡ̣ܢ ܩܵܦܵܕ݂ܘܿܩܝܼ ܐܵܘܒܸ̇ܕ݂ܘ ܐܸܢܘܿܢ ܘܝܼܪܸܬ̣ܘ ܒܐܲܪܥܗܘܿܢ.

Hevæos quoque, qui habitabant in Haserim usque Gazan, Cappadoces expulerunt: qui egressi de Cappadocia deleverunt eos, et habitaverunt pro illis.

გაწყვიტეს ყავიელები, რომლებიც ცხოვრობდნენ დაბებში დაზამდე, ქაფთორელები, რომლებიც ქაფთორიდან გამოვიდნენ, და დასახლდნენ მათ ადგილას. 23 და ეგრეცა ეველი იგი, რომელ-იგი დამკჳდრებულ იყო ასეროთს გაზადმდე და კაბადუნი იგი, რომელ გამოვიდეს კაბადუკიაჲთ, მოსრნეს იგინი და დაეშენნეს იგინი მათ წილ.

23 And the Avims which dwelt in Hazerim, even unto Azzah, the Caphtorims, which came forth out of Caphtor, destroyed them, and dwelt in their stead.)

כד. קוּמוּ סְּעוּ וְעִבְרוּ אֶת נַחַל אַרְנֹן רְאֵה נָתַתִּי בְיָדְךָ אֶת סִיחֹן מֶלֶךְ חֶשְׁבּוֹן הָאֱמֹרִי וְאֶת אַרְצוֹ הָחֵל רָשׁ וְהִתְגָּר בּוֹ מִלְחָמָה:

νῦν οὖν ἀνάστητε καὶ ἀπάρατε καὶ παρέλθατε ὑμεῖς τὴν φάραγγα Αρνων ἰδοὺ παραδέδωκα εἰς τὰς χεῖράς σου τὸν Σηων βασιλέα Εσεβων τὸν Αμορραῖον καὶ τὴν γῆν αὐτοῦ ἐνάρχου κληρονομεῖν σύναπτε πρὸς αὐτὸν πόλεμον

24 ܩܘܼܡܘ ܫܩܘܿܠܘ ܘܲܥܒܲܪܘ ܢܲܚܠܵܐ ܕܐܲܪܢܘܿܢ. ܚܙܝܼ ܕܐܲܫܠܡܹܬ̣ ܒܐܝܼܕܲܝ̈ܟ ܠܣܝܼܚܘܿܢ ܡܲܠܟܵܐ ܕܚܸܫܒ̇ܘܿܢ ܐܵܡܘܿܪܵܝܵܐ ܘܠܲܐܪܥܹܗ. ܫܲܪܵܐ ܠܡܵܘܒܵܕ݂ܘܼܬܹܗ ܘܐܸܬ̣ܓܲܪܵܐ ܥܲܡܹܗ ܠܲܩܪܵܒ̣ܵܐ.

Surgite, et transite torrentem Arnon: ecce tradidi in manu tua Sehon regem Hesebon Amorrhæum, et terram ejus incipe possidere, et committe adversus eum prælium.

ადექით, გასწიეთ და გადალახეთ არნონის ხევი. იცოდე, შენს ხელთ ჩამიგდია სიხონი, ეშბონის მეფე, ამორეველი და მისი ქვეყანა. დაიწყე დამკვიდრება. ბრძოლა გაუმართე მას. 24 აწ თქუენცა აღდეგით, წარემართენით, განვლეთ ჴევი იგი არნონისაჲ, რამეთუ, ეგერა, მიმიცემიეს იგი ჴელთა თქუენთა, სეონ, მეფჱ იგი ამორეველთაჲ, რომელ-იგი დამკჳდრებულ იყო ესებონს, და ქუეყანაჲ იგი მათი იწყედ დამკჳდრებად და იწყეთ მისა მიმართ ღუაწლი ბრძოლისა.

24 Rise ye up, take your journey, and pass over the river Arnon: behold, I have given into thine hand Sihon the Amorite, king of Heshbon, and his land: begin to possess it, and contend with him in battle.

כה. הַיּוֹם הַזֶּה אָחֵל תֵּת פַּחְדְּךָ וְיִרְאָתְךָ עַל פְּנֵי הָעַמִּים תַּחַת כָּל הַשָּׁמָיִם אֲשֶׁר יִשְׁמְעוּן שִׁמְעֲךָ וְרָגְזוּ וְחָלוּ מִפָּנֶיךָ:

ἐν τῇ ἡμέρᾳ ταύτῃ ἐνάρχου δοῦναι τὸν τρόμον σου καὶ τὸν φόβον σου ἐπὶ πρόσωπον πάντων τῶν ἐθνῶν τῶν ὑποκάτω τοῦ οὐρανοῦ οἵτινες ἀκούσαντες τὸ ὄνομά σου ταραχθήσονται καὶ ὠδῖνας ἕξουσιν ἀπὸ προσώπου σου

25 ܝܵܘܡܵܢܵܐ ܐܿܫܲܪܸܐ ܠܡܸܬܲܠ ܕܸܚܠܬ̣ܵܟ݂ ܘܙܵܘܸܥܬ̣ܵܟ݂ ܥܲܠ ܐܲܦܲܝ̈ ܥܲܡܡܹ̈ܐ ܕܲܬ̣ܚܹܝܬ̣ ܫܡܲܝܵܐ ܕܢܸܫܡܥܘܼܢ ܫܸܡܥܵܟ݂ ܘܲܢܙܘܼܥܘܼܢ ܘܢܸܕܸܚܠܘܼܢ ܡ̣ܢ ܩܕ݂ܵܡܲܝܟ.

Hodie incipiam mittere terrorem atque formidinem tuam in populos, qui habitant sub omni cælo: ut audito nomine tuo paveant, et in morem parturientium contremiscant, et dolore teneantur.

დღეიდან შიშსა და ძრწოლას მოვგვრი თქვენით ხალხებს ცისქვეშეთში. ვინც კი გაიგებს შენს ამბავს, შიშის ზარი დაეცემა ყველას. 25 დღესით დღითგან დავიდევ აერი და შიში შენი პირსა ზედა ყოველთა წარმართთასა, რომელნი არიან პირსა ქუეშე ცისასა, რათა ყოველთა რომელთა ესმეს სახელი შენი, შეძრწუნდენ და სალმობამან შეიპყრნეს იგი პირისაგან შენისა.

25 This day will I begin to put the dread of thee and the fear of thee upon the nations that are under the whole heaven, who shall hear report of thee, and shall tremble, and be in anguish because of thee.

כו. וָאֶשְׁלַח מַלְאָכִים מִמִּדְבַּר קְדֵמוֹת אֶל סִיחוֹן מֶלֶךְ חֶשְׁבּוֹן דִּבְרֵי שָׁלוֹם לֵאמֹר:

καὶ ἀπέστειλα πρέσβεις ἐκ τῆς ἐρήμου Κεδαμωθ πρὸς Σηων βασιλέα Εσεβων λόγοις εἰρηνικοῖς λέγων

26 ܘܫܲܕ̇ܪܹܬ̣ ܐܝܼܙ̈ܓܵܕܹ̇ܐ ܡ̣ܢ ܡܵܕ݂ܒ̇ܪܵܐ ܕܩܹܪܡܘܿܬ̣ ܠܘܵܬ̣ ܣܝܼܚܘܿܢ ܡܲܠܟܵܐ ܕܚܸܫܒ̇ܘܿܢ ܒܡܸܠܹ̈ܐ ܕܲܫܠܵܡܵܐ ܠܡܹܐܡܲܪ ܠܹܗ.

Misi ergo nuntios de solitudine Cademoth ad Sehon regem Hesebon verbis pacificis, dicens:

გავუგზავნე მოციქულები კედემოთის უდაბნოდან სიხონს, ხეშბონის მეფეს და დავაბარე სათქმელად სამშვიდობო სიტყვები. 26 და წარვავლინნე მოციქულნი უდაბნოჲთ კადემოთით სეონისა მეფისა მის ესებონელთაჲსა სიტყჳთ მშჳდობისაჲთა.

26 And I sent messengers out of the wilderness of Kedemoth unto Sihon king of Heshbon with words of peace, saying,

כז. אֶעְבְּרָה בְאַרְצֶךָ בַּדֶּרֶךְ בַּדֶּרֶךְ אֵלֵךְ לֹא אָסוּר יָמִין וּשְׂמֹאול:

παρελεύσομαι διὰ τῆς γῆς σου ἐν τῇ ὁδῷ παρελεύσομαι οὐχὶ ἐκκλινῶ δεξιὰ οὐδὲ ἀριστερά

27 ܢܸܥܒܲܪ ܒܐܲܪܥܵܟ݂ ܒܐܘܼܪܚܵܐ ܐܘܼܪܚܵܐ ܢܹܐܙܲܠ ܘܠܵܐ ܢܸܣܛܸܐ ܠܝܲܡܝܼܢܵܐ ܘܲܠܣܸܡܵܠܵܐ.

Transibimus per terram tuam: publica gradiemur via; non declinabimus neque ad dexteram, neque ad sinistram.

გამატარე შენს ქვეყანაზე, მხოლოდ გზებზე ვივლი, არც მარჯვნივ გადავუხვევ, არც მარცხნივ-მეთქი. 27 და ვარქუ, ვითარმედ განვლო ქუეყანაჲ ეგე შენი, მგზავრ ვიდოდი, არა მივაქციო მარჯულ, არცა მარცხლ.

27 Let me pass through thy land: I will go along by the high way, I will neither turn unto the right hand nor to the left.

כח. אֹכֶל בַּכֶּסֶף תַּשְׁבִּרֵנִי וְאָכַלְתִּי וּמַיִם בַּכֶּסֶף תִּתֶּן לִי וְשָׁתִיתִי רַק אֶעְבְּרָה בְרַגְלָי:

βρώματα ἀργυρίου ἀποδώσῃ μοι καὶ φάγομαι καὶ ὕδωρ ἀργυρίου ἀποδώσῃ μοι καὶ πίομαι πλὴν ὅτι παρελεύσομαι τοῖς ποσίν

28 ܥܒ̣ܘܼܪܵܐ ܒܟܸܣܦܵܐ ܙܲܒܸ̇ܢܘ ܠܲܢ ܘܢܹܐܟ݂ܘܿܠ ܘܡܲـ̈ܝܵܐ ܒܟܸܣܦܵܐ ܙܲܒܸ̇ܢܘ ܠܲܢ ܘܢܸܫܬܹ̇ܐ. ܒܲܠܚܘܿܕ݂ ܒܪܸ̈ܓ̣ܠܲܝܢ ܢܸܥܒܲܪ.

Alimenta pretio vende nobis, ut vescamur: aquam pecunia tribue, et sic bibemus. Tantum est ut nobis concedas transitum,

საჭმელი მომყიდე ვერცხლზე და შევჭამ, წყალიც ვერცხლზე მომეცი და დავლევ. მხოლოდ ჩემი ფეხით გავივლი-მეთქი; 28 საჭმელი ვეცხლითა ჩემითა ვიყიდო და ვჭამოთ და წყალი ვეცხლი ვიყიდოთ და ვსუათ, გარნა გზაჲ ხოლო განვლოთ ფერჴითა ჩუენითა.

28 Thou shalt sell me meat for money, that I may eat; and give me water for money, that I may drink: only I will pass through on my feet;

כט. כַּאֲשֶׁר עָשׂוּ לִי בְּנֵי עֵשָׂו הַיּשְׁבִים בְּשֵׂעִיר וְהַמּוֹאָבִים הַיּשְׁבִים בְּעָר עַד אֲשֶׁר אֶעֱבֹר אֶת הַיַּרְדֵּן אֶל הָאָרֶץ אֲשֶׁר יְהֹוָה אֱלֹהֵינוּ נֹתֵן לָנוּ:

καθὼς ἐποίησάν μοι οἱ υἱοὶ Ησαυ οἱ κατοικοῦντες ἐν Σηιρ καὶ οἱ Μωαβῖται οἱ κατοικοῦντες ἐν Αροηρ ἕως παρέλθω τὸν Ιορδάνην εἰς τὴν γῆν ἣν κύριος ὁ θεὸς ἡμῶν δίδωσιν ἡμῖν

29 ܐܲܝܟ݂ ܕܲܥܒܲܕ݂ܘ ܠܲܢ ܒ̈ܢܲܝ ܥܹܣܘܿ ܕܝܵܬ̣ܒ̇ܝܼܢ ܒܣܵܥܝܼܪ ܘܡܘܼ̈ܐܵܒ̣ܵܝܹܐ ܕܝܵܬ̣ܒ̇ܝܼܢ ܒܥܵܕ݂ ܥܕܲܡܵܐ ܕܢܸܥܒܲܪ ܝܘܿܪܕܢܲܢ ܠܐܲܪܥܵܐ ܕܝܵܗܹ̇ܒ̣ ܠܲܢ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܲܢ.

sicut fecerunt filii Esau, qui habitant in Seir, et Moabitæ, qui morantur in Ar: donec veniamus ad Jordanem, et transeamus ad terram, quam Dominus Deus noster daturus est nobis.

ისევე, როგორც მომექცნენ ესავიანები, სეყირის მკვიდრნი, და მოაბელები, ყარის მკვიდრნი, ვიდრე იორდანეს გაღმა გავიდოდე იმ ქვეყანაში, რომელსაც გვაძლევს უფალი, ჩვენი ღმერთი. 29 განვლეთ ქუეყანა იგი ძეთა მათ ესავისთაჲ, რომელნი დამკჳდრებულ იყვნეს სეირს და ვითარცა განვლეთ ქუეყანაჲ იგი მოაბელთაჲ რომელნი-იგი დამკჳდრებულ არიან აროჱრს, ვიდრე წიაღვლო მე იორდანე, მივიწიო ქუეყანასა მას, რომელ-იგი უფალმან ღმერთმან ჩუენმან მომცეს ჩუენ.

29 (As the children of Esau which dwell in Seir, and the Moabites which dwell in Ar, did unto me;) until I shall pass over Jordan into the land which the LORD our God giveth us.

ל. וְלֹא אָבָה סִיחֹן מֶלֶךְ חֶשְׁבּוֹן הַעֲבִרֵנוּ בּוֹ כִּי הִקְשָׁה יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ אֶת רוּחוֹ וְאִמֵּץ אֶת לְבָבוֹ לְמַעַן תִּתּוֹ בְיָדְךָ כַּיּוֹם הַזֶּה:

καὶ οὐκ ἠθέλησεν Σηων βασιλεὺς Εσεβων παρελθεῖν ἡμᾶς δι᾽ αὐτοῦ ὅτι ἐσκλήρυνεν κύριος ὁ θεὸς ἡμῶν τὸ πνεῦμα αὐτοῦ καὶ κατίσχυσεν τὴν καρδίαν αὐτοῦ ἵνα παραδοθῇ εἰς τὰς χεῖράς σου ὡς ἐν τῇ ἡμέρᾳ ταύτῃ

30 ܘܠܵܐ ܨܒ̣ܵܐ ܣܝܼܚܘܿܢ ܡܲܠܟܵܐ ܕܚܸܫܒ̇ܘܿܢ ܕܢܲܥܒ̇ܪܲܢ ܒܲܬ̣ܚܘܼܡܹܗ ܡܸܛܠ ܕܩܲܫܝܼ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܟ݂ܘܿܢ ܪܘܼܚܹܗ ܘܐܲܥܫܸܢ ܠܸܒܹ̇ܗ ܕܢܫܠܡܝܼܗܝ ܒܐܝܼܕܲܝ̈ܟ̇ܘܿܢ ܐܲܝܟ݂ ܕܝܵܘܡܵܢܵܐ.

Noluitque Sehon rex Hesebon dare nobis transitum: quia induraverat Dominus Deus tuus spiritum ejus, et obfirmaverat cor illius, ut traderetur in manus tuas, sicut nunc vides.

მაგრამ არ გაგვატარა სიხონმა, ხეშბონის მეფემ, რადგან გაუსასტიკა სული უფალმა, შენმა ღმერთმა, და გული გაუქვავა, რომ თქვენს ხელში ჩაეგდო იგი, როგორც დღეს ხედავ. 30 და არა ინება მეფემან მან ესებონელთამან განსლვაჲ ჩვენი მიერ, რამეთუ განაფიცხა უფალმან ღმერთმან ჩუენმან სული მისი და განამტკიცა გული მისი, რათა მოგცეს იგი ჴელთა შენთა დღესდღე.

30 But Sihon king of Heshbon would not let us pass by him: for the LORD thy God hardened his spirit, and made his heart obstinate, that he might deliver him into thy hand, as appeareth this day.

לא. וַיֹּאמֶר יְהֹוָה אֵלַי רְאֵה הַחִלֹּתִי תֵּת לְפָנֶיךָ אֶת סִיחֹן וְאֶת אַרְצוֹ הָחֵל רָשׁ לָרֶשֶׁת אֶת אַרְצוֹ:

καὶ εἶπεν κύριος πρός με ἰδοὺ ἦργμαι παραδοῦναι πρὸ προσώπου σου τὸν Σηων βασιλέα Εσεβων τὸν Αμορραῖον καὶ τὴν γῆν αὐτοῦ ἔναρξαι κληρονομῆσαι τὴν γῆν αὐτοῦ

31 ܘܐܸܡܲܪ ܠܝܼ ܡܵܪܝܵܐ ܚܙܝܼ ܕܫܲܪܝܼܬ̣ ܠܡܲܫܠܵܡܘܼ ܒܐܝܼܕܲܝ̈ܟ ܠܣܝܼܚܘܿܢ ܘܠܲܐܪܥܹܗ ܫܲܪܵܐ ܠܡܵܘܒܵܕ݂ܘܼܬܹܗ ܘܲܠܡܹܐܪܲܬ̣ ܐܲܪܥܹܗ.

Dixitque Dominus ad me: Ecce cœpi tibi tradere Sehon, et terram ejus: incipe possidere eam.

მითხრა უფალმა: იცოდე, უკვე დავიწყე სიხონისა და მისი ქვეყნის შენთვის მოცემა: შეუდექი მისი ქვეყნის დასაკუთრებას. 31 და სიტყუად იწყო უფალმან მოსესა და ჰრქუა: აჰა, ესერა, მიწყიეს მე მიცემად წინაშე შენდა სეონ მეფჱ ესებონისაჲ, ამორეველი იგი, აწ იწყე განაწილებად და დამკჳდრებად ქუეყანაჲ იგი მისი.

31 And the LORD said unto me, Behold, I have begun to give Sihon and his land before thee: begin to possess, that thou mayest inherit his land.

לב. וַיֵּצֵא סִיחֹן לִקְרָאתֵנוּ הוּא וְכָל עַמּוֹ לַמִּלְחָמָה יָהְצָה:

καὶ ἐξῆλθεν Σηων βασιλεὺς Εσεβων εἰς συνάντησιν ἡμῖν αὐτὸς καὶ πᾶς ὁ λαὸς αὐτοῦ εἰς πόλεμον Ιασσα

32 ܘܲܢܦܲܩ ܣܝܼܚܘܿܢ ܠܐܘܼܪܥܲܢ ܗܘ̤ ܘܟ݂ܠܹܗ ܥܲܡܹܗ ܠܲܩܪܵܒ̣ܵܐ ܠܝܵܗܵܨ.

Egressusque est Sehon obviam nobis cum omni populo suo ad prælium in Jasa.

გამოვიდა სიხონი მთელი თავისი ხალხით იაჰცაში ჩვენს წინააღმდეგ საბრძოლველად. 32 და მოვიდა სეონ მეფჱ იგი ამორეველთაჲ და ყოველი იგი ერი მისი მის თანა შემთხუევად ჩუენდა ღუაწლით ბრძოლასა.

32 Then Sihon came out against us, he and all his people, to fight at Jahaz.

לג. וַיִּתְּנֵהוּ יְהֹוָה אֱלֹהֵינוּ לְפָנֵינוּ וַנַּךְ אֹתוֹ וְאֶת בָּנָיו וְאֶת כָּל עַמּוֹ:

καὶ παρέδωκεν αὐτὸν κύριος ὁ θεὸς ἡμῶν πρὸ προσώπου ἡμῶν καὶ ἐπατάξαμεν αὐτὸν καὶ τοὺς υἱοὺς αὐτοῦ καὶ πάντα τὸν λαὸν αὐτοῦ

33 ܘܐܲܫܠܡܹܗ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܲܢ ܩܕ݂ܵܡܲܝܢ ܘܲܚܪܲܒܢܵܝܗܝ ܠܹܗ ܘܠܲܒ̣̈ܢܵܘܗܝ ܘܲܠܟ݂ܠܹܗ ܥܲܡܹܗ.

Et tradidit eum Dominus Deus noster nobis: percussimusque eum cum filiis suis et omni populo suo.

ხელში ჩაგვაგდებინა იგი უფალმა, ჩვენმა ღმერთმა, და ჩვენც დავამარცხეთ იგი, მისი შვილები და მთელი მისი ხალხი. 33 და განწირა იგი უფალმან ღმერთმან ჩუენმან წინაშე პირსა ჩუენსა და მოვსართ იგი და ძენი მისნი და ყოველი ერი მისი.

33 And the LORD our God delivered him before us; and we smote him, and his sons, and all his people.

לד. וַנִּלְכֹּד אֶת כָּל עָרָיו בָּעֵת הַהִוא וַנַּחֲרֵם אֶת כָּל עִיר מְתִם וְהַנָּשִׁים וְהַטָּף לֹא הִשְׁאַרְנוּ שָׂרִיד:

καὶ ἐκρατήσαμεν πασῶν τῶν πόλεων αὐτοῦ ἐν τῷ καιρῷ ἐκείνῳ καὶ ἐξωλεθρεύσαμεν πᾶσαν πόλιν ἑξῆς καὶ τὰς γυναῖκας αὐτῶν καὶ τὰ τέκνα αὐτῶν οὐ κατελίπομεν ζωγρείαν

34 ܘܲܟ݂ܒܲܫܢ ܟܠܗܹܝܢ ܩܘܼܪ̈ܝܹܗ ܒܙܲܒ̣ܢܵܐ ܗܵܘ̇ ܘܐܵܘܒܸ̇ܕܢ ܟܠܗܹܝܢ ܩܘܼܪ̈ܝܵܐ ܠܲܓ݂ܡܵܪ ܘܢܸܫܹ̈ܐ ܘܝܼܩܲܪܬܵܐ ܘܠܵܐ ܫܒ݂ܵܩ̄ܢ ܡܸܢܗܘܿܢ ܣܪܝܼܕ݂ܵܐ.

Cunctasque urbes in tempore illo cepimus, interfectis habitatoribus earum, viris ac mulieribus et parvulis: non reliquimus in eis quidquam,

მაშინ დავიპყარით მისი ყველა ქალაქი, ავაოხრეთ ქალაქები და გავწყვიტეთ მცხოვრებნი დიდიან-პატარიანა. არავინ დაგვიტოვებია ცოცხალი. 34 და მოვიპყართ ყოველი ქალაქები მისი მას ჟამსა შინა, და მოვსართ ყოველი ქალაქი მისი ერთბამად და მოვწყჳდეთ ცოლი და შვილი მისი ყოველივე, რაჲცა იყო მისი, არა განერა ერთისა კაცი ცოცხალი, გარნა საცხოვარი მათი ტყუედ წარმოვიღეთ.

34 And we took all his cities at that time, and utterly destroyed the men, and the women, and the little ones, of every city, we left none to remain:

לה. רַק הַבְּהֵמָה בָּזַזְנוּ לָנוּ וּשְׁלַל הֶעָרִים אֲשֶׁר לָכָדְנוּ:

πλὴν τὰ κτήνη ἐπρονομεύσαμεν καὶ τὰ σκῦλα τῶν πόλεων ἐλάβομεν

35 ܒܲܠܚܘܿܕ݂ ܒܥܝܼܪܵܐ ܒܲܙ̄ܢ ܠܲܢ ܘܒܸܙܬ݂ܵܐ ܕܩܘܼܪ̈ܝܵܐ ܕܲܟ݂ܒܲܫ̄ܢ.

absque jumentis, quæ in partem venere prædantium: et spoliis urbium, quas cepimus

ოღონდ საქონელი წამოვასხით და სხვა ნადავლიც წამოვიღეთ დაპყრობილი ქალაქებიდან. 35 და ნატყუენავი ქალაქთა მათთაჲ წარმოვიღეთ

35 Only the cattle we took for a prey unto ourselves, and the spoil of the cities which we took.

לו. מֵעֲרֹעֵר אֲשֶׁר עַל שְׂפַת נַחַל אַרְנֹן וְהָעִיר אֲשֶׁר בַּנַּחַל וְעַד הַגִּלְעָד לֹא הָיְתָה קִרְיָה אֲשֶׁר שָׂגְבָה מִמֶּנּוּ אֶת הַכֹּל נָתַן יְהֹוָה אֱלֹהֵינוּ לְפָנֵינוּ:

ἐξ Αροηρ ἥ ἐστιν παρὰ τὸ χεῖλος χειμάρρου Αρνων καὶ τὴν πόλιν τὴν οὖσαν ἐν τῇ φάραγγι καὶ ἕως ὄρους τοῦ Γαλααδ οὐκ ἐγενήθη πόλις ἥτις διέφυγεν ἡμᾶς τὰς πάσας παρέδωκεν κύριος ὁ θεὸς ἡμῶν εἰς τὰς χεῖρας ἡμῶν

36 ܡ̣ܢ ܥܲܕܘܵܥܝܼܪ ܕܥܲܠ ܣܸܦܬ݂ܵܐ ܕܢܲܚܠܵܐ ܕܐܲܪܢܘܿܢ ܘܲܩܪܝܼܬ݂ܵܐ ܕܲܒ̣ܢܲܚܠܵܐ ܘܲܥܕܲܡܵܐ ܠܓ݂ܠܥܵܕ݂ ܠܵܐ ܗܘ̤ܵܬ̣ ܩܪܝܼܬ̣ܵܐ ܕܥܸܫܢܲܬ̤ ܡܸܢܲܢ ܟܠܗܹܝܢ ܐܲܫܠܸܡ ܐܸܢܹܝܢ ܡܵܪܝܵܐ ܐܵܠܵܗܲܢ ܩܕ݂ܵܡܲܝܢ.

ab Aroër, quæ est super ripam torrentis Arnon, oppido quod in valle situm est, usque Galaad. Non fuit vicus et civitas, quæ nostras effugeret manus: omnes tradidit Dominus Deus noster nobis,

ყაროყერიდან, რომელიც არნონის ხევზე მდებარერს, და ხეობის ქალაქიდან გალაადამდე არ შეგვხვედრია ქალაქი, მიუდგომელი რომ ყოფილიყო ჩვენთვის. ყველაფერი მოგვცა უფალმა, ჩვენმა ღმერთმა. 36 აროერით, რომელ-იგი არს კიდესა ზედა მდინარისა მის არონისასა, და ქალაქი იგი ძნელოვანი, რომელ დაშენებულ იყო ჴევსა მას ვიდრე მთადმდე გალადისა და არა იყო ქალაქი, რომელიმცა განერა ჴელთაგან ჩუენთა, არამედ ყოველი იგი ქალაქები მოგუცა ჩუენ უფალმან ღმერთმან ჩუენმან ჴელთა ჩუენთა.

36 From Aroer, which is by the brink of the river of Arnon, and from the city that is by the river, even unto Gilead, there was not one city too strong for us: the LORD our God delivered all unto us:

לז. רַק אֶל אֶרֶץ בְּנֵי עַמּוֹן לֹא קָרָבְתָּ כָּל יַד נַחַל יַבֹּק וְעָרֵי הָהָר וְכֹל אֲשֶׁר צִוָּה יְהֹוָה אֱלֹהֵינוּ:

πλὴν εἰς γῆν υἱῶν Αμμων οὐ προσήλθομεν πάντα τὰ συγκυροῦντα χειμάρρου Ιαβοκ καὶ τὰς πόλεις τὰς ἐν τῇ ὀρεινῇ καθότι ἐνετείλατο ἡμῖν κύριος ὁ θεὸς ἡμῶν

37 ܒܲܠܚܘܿܕ݂ ܠܐܲܪܥܵܐ ܕܲܒ̣̈ܢܲܝܢ ܥܲܡܘܿܢ ܠܵܐ ܐܸܬ̣ܩܲܪܲܒ݂ܢܲܢ ܟܠ ܝܲܕ݂ ܢܲܚܠܵܐ ܕܝܵܒ̣ܵܩ ܘܩܘܼܪ̈ܝܵܐ ܕܛܘܼܪܵܐ ܘܟ݂ܠ ܕܦܲܩܕܲܢ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܲܢ.

absque terra filiorum Ammon, ad quam non accessimus: et cunctis quæ adjacent torrenti Jeboc, et urbibus montanis, universisque locis, a quibus nos prohibuit Dominus Deus noster.

ოღონდ არ მიდგომიხარ ყამონიანთა ქვეყანას, იაკობის ხევის ნაპირებს, მთის ქალაქებს და ყველა იმ ადგილს, რომლის აღებაც აგვიკრძალა უფალმა, ჩვენმა ღმერთმა. 37 ხოლო ქუეყანასა მას ძეთა მათ ამონისთასა არად შევეხენით საზღვართა მათთა ნაღუარევთასა იაბოკისთა და ყოველი იგი ქალაქები მთის კერძო ვითარცა გუამცნო ჩუენ უფალმან ღმეთმან ჩუენმან.

37 Only unto the land of the children of Ammon thou camest not, nor unto any place of the river Jabbok, nor unto the cities in the mountains, nor unto whatsoever the LORD our God forbad us.

Γʹ

ܩܦܠܐܘܢ: ܓ.

Cap. 3

თავი მესამე

א. וַנֵּפֶן וַנַּעַל דֶּרֶךְ הַבָּשָׁן וַיֵּצֵא עוֹג מֶלֶךְ הַבָּשָׁן לִקְרָאתֵנוּ הוּא וְכָל עַמּוֹ לַמִּלְחָמָה אֶדְרֶעִי:

καὶ ἐπιστραφέντες ἀνέβημεν ὁδὸν τὴν εἰς Βασαν καὶ ἐξῆλθεν Ωγ βασιλεὺς τῆς Βασαν εἰς συνάντησιν ἡμῖν αὐτὸς καὶ πᾶς ὁ λαὸς αὐτοῦ εἰς πόλεμον εἰς Εδραϊν

1 ܐܸܬ̣ܦܢܝܼܢ ܘܲܣܠܸܩܢ ܠܐܘܼܪܚܵܐ ܕܡܲܬ̣ܢܝܼܢ ܘܲܢܦܲܩ ܥܘܿܓ̣ ܡܲܠܟܵܐ ܕܡܲܬ̣ܢܝܼܢ ܠܐܘܼܪܥܲܢ ܗܝ̤ ܘܟ݂ܠܹܗ ܥܲܡܹܗ ܠܲܩܪܵܒ̣ܵܐ ܒܐܲܪܕ̇ܥܝܼ.

Itaque conversi ascendimus per iter Basan: egressusque est Og rex Basan in occursum nobis cum populo suo ad bellandum in Edrai.

და მოვიქეცით და მივედით გზასა მას ბასანად კერძო და გამოვიდა ოლ, მეფჱ ბასანისაჲ, შემთხუევად ჩუენდა, იგი და ყოველი ერი მისი ღუაწლით ბრძოლისა ჰედრაინდ.

1 Then we turned, and went up the way to Bashan: and Og the king of Bashan came out against us, he and all his people, to battle at Edrei.

ב. וַיֹּאמֶר יְהֹוָה אֵלַי אַל תִּירָא אֹתוֹ כִּי בְיָדְךָ נָתַתִּי אֹתוֹ וְאֶת כָּל עַמּוֹ וְאֶת אַרְצוֹ וְעָשִׂיתָ לּוֹ כַּאֲשֶׁר עָשִׂיתָ לְסִיחֹן מֶלֶךְ הָאֱמֹרִי אֲשֶׁר יוֹשֵׁב בְּחֶשְׁבּוֹן:

καὶ εἶπεν κύριος πρός με μὴ φοβηθῇς αὐτόν ὅτι εἰς τὰς χεῖράς σου παραδέδωκα αὐτὸν καὶ πάντα τὸν λαὸν αὐτοῦ καὶ πᾶσαν τὴν γῆν αὐτοῦ καὶ ποιήσεις αὐτῷ ὥσπερ ἐποίησας Σηων βασιλεῖ τῶν Αμορραίων ὃς κατῴκει ἐν Εσεβων

2 ܘܐܸܡܲܪ ܠܝܼ ܡܵܪܝܵܐ ܠܵܐ ܬܸܕ݂ܚܲܠ ܡܸܢܹܗ ܡܸܛܠ ܕܒ̣ܐܝܼܕܲܝ̈ܟ ܐܲܫܠܸܡ̇ܬܹܗ ܘܲܠܟ݂ܠܹܗ ܥܲܡܹܗ ܘܠܲܐܪܥܹܗ ܘܲܥܒܸܕ݂ ܠܹܗ ܐܲܝܟ݂ ܕܲܥܒܲܕ̇ܬ̇ ܠܣܝܼܚܘܿܢ ܡܲܠܟܵܐ ܕܐܵܡܘܿܪ̈ܵܝܹܐ ܕܝܵܬܹ̇ܒ̣ ܗ̄ܘ̣ܵܐ ܒܚܸܫܒ̇ܘܿܢ.

Dixitque Dominus ad me: Ne timeas eum: quia in manu tua traditus est cum omni populo ac terra sua: faciesque ei sicut fecisti Sehon regi Amorrhæorum, qui habitavit in Hesebon.

სიტყუად იწყო ჩემდა უფალმან და მრქუა მე: ნუ გეშინინ, ნუცა შესძრწუნდები მისგან, რამეთუ ჴელთა შენთა მიმიცემიეს ყოვლითურთ ერით მისით და ყოვლითურთ ქუეყანით მისით და უყო მას, რაჲცა-იგი უყავ სეონ, მეფესა მას ამორეველთასა, რომელ-იგი დამკჳდრებულ იყოს ესობონს.

2 And the LORD said unto me, Fear him not: for I will deliver him, and all his people, and his land, into thy hand; and thou shalt do unto him as thou didst unto Sihon king of the Amorites, which dwelt at Heshbon.

ג. וַיִּתֵּן יְהֹוָה אֱלֹהֵינוּ בְּיָדֵנוּ גַּם אֶת עוֹג מֶלֶךְ הַבָּשָׁן וְאֶת כָּל עַמּוֹ וַנַּכֵּהוּ עַד בִּלְתִּי הִשְׁאִיר לוֹ שָׂרִיד:

καὶ παρέδωκεν αὐτὸν κύριος ὁ θεὸς ἡμῶν εἰς τὰς χεῖρας ἡμῶν καὶ τὸν Ωγ βασιλέα τῆς Βασαν καὶ πάντα τὸν λαὸν αὐτοῦ καὶ ἐπατάξαμεν αὐτὸν ἕως τοῦ μὴ καταλιπεῖν αὐτοῦ σπέρμα

3 ܘܐܲܫܠܸܡ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܲܢ ܒܐܝܼܕܲܢ ܐܵܦ ܠܥܘܿܓ̣ ܡܲܠܟܵܐ ܕܡܲܬ̣ܢܝܼܢ ܘܲܠܟ݂ܠܹܗ ܥܲܡܹܗ ܘܲܚܪܲܒ̣ܢܵܝܗܝ ܘܠܵܐ ܫܒܲܩ̄ܢ ܠܹܗ ܣܪܝܼܕ݂ܵܐ.

Tradidit ergo Dominus Deus noster in manibus nostris etiam Og regem Basan, et universum populum ejus: percussimusque eos usque ad internecionem,

მოგუცა უფალმან ღმერთმან ჩუენმან ოგ, მეფჱ იგი ბასანისაჲ, და ყოველი იგი ერი მისი და მოვსართ იგი და ყოველი სოფელი მისი და არა დაშთა სოფელსა მისსა ნათესავი.

3 So the LORD our God delivered into our hands Og also, the king of Bashan, and all his people: and we smote him until none was left to him remaining.

ד. וַנִּלְכֹּד אֶת כָּל עָרָיו בָּעֵת הַהִוא לֹא הָיְתָה קִרְיָה אֲשֶׁר לֹא לָקַחְנוּ מֵאִתָּם שִׁשִּׁים עִיר כָּל חֶבֶל אַרְגֹּב מַמְלֶכֶת עוֹג בַּבָּשָׁן:

καὶ ἐκρατήσαμεν πασῶν τῶν πόλεων αὐτοῦ ἐν τῷ καιρῷ ἐκείνῳ οὐκ ἦν πόλις ἣν οὐκ ἐλάβομεν παρ᾽ αὐτῶν ἑξήκοντα πόλεις πάντα τὰ περίχωρα Αργοβ βασιλείας Ωγ ἐν Βασαν

4 ܘܲܟ݂ܒܲܫ̄ܢ ܟܠܗܹܝܢ ܩܘܼܪ̈ܝܹܗ ܒܙܲܒ̣ܢܵܐ ܗܵܘ̇ ܘܠܵܐ ܫܒܲܩ̄ܢ ܩܪܝܼܬ̣ܵܐ ܕܠܵܐ ܢܣܲܒ̣ܢܵܗ̇ ܡܸܢܗܘܿܢ ܫܬ̇ܝܼܢ ܩܘܼܪ̈ܝܵܐ ܟܠܹܗ ܚܒܸܠ ܐܲܪܓ̇ܘܿܒ̣ ܒܹܝܬ̣ ܡܲܠܟ̇ܘܿܬܹܗ ܕܥܘܿܓ̣ ܕܲܒ̣ܡܲܬ̣ܢܝܼܢ.

vastantes cunctas civitates illius uno tempore. Non fuit oppidum, quod nos effugeret: sexaginta urbes, omnem regionem Argob regni Og in Basan.

დავიპყართ ყოველი ქალაქები მათი, მას ჟამსა შინა არა იყო ქალაქი, რომელი არა ვიპყართ მათგანი, სამეოცი ქალაქი დავიპყართ სოფლებით მათით არგობ, მეფისა მის ოგისი, ქუეყანისა მის ბასანელთაჲსა.

4 And we took all his cities at that time, there was not a city which we took not from them, threescore cities, all the region of Argob, the kingdom of Og in Bashan.

ה. כָּל אֵלֶּה עָרִים בְּצֻרֹת חוֹמָה גְבֹהָה דְּלָתַיִם וּבְרִיחַ לְבַד מֵעָרֵי הַפְּרָזִי הַרְבֵּה מְאֹד:

πᾶσαι πόλεις ὀχυραί τείχη ὑψηλά πύλαι καὶ μοχλοί πλὴν τῶν πόλεων τῶν Φερεζαίων τῶν πολλῶν σφόδρα

5 ܟܠܗܹܝܢ ܗܵܠܹܝܢ ܩܘܼܪ̈ܝܹܐ ܕܥܲܫܝܼܢܝܼܢ ܫܘܼܪ̈ܲܝܗܹܝܢ ܘܪܵܡܝܼܢ ܬܲܪ̈ܥܲܝܗܹܝܢ ܘܡـ̈ܘܼܟ݂ܠܲܝܗܹܝܢ ܣܛܲܪ ܡ̣ܢ ܩܘܼܪ̈ܝܵܐ ܕܫܸܛܚܹ̈ܐ ܕܛܵܒ̣ ܣܲܓ̇ܝܼ̈ܐܵܢ.

Cunctæ urbes erant munitæ muris altissimis, portisque et vectibus, absque oppidis innumeris, quæ non habebant muros.

ყოველი ესე ქალაქები ძნელოვანები და ზღუდე მათი მაღლები და მოქლონები მათი განგებული, ხოლო ქალაქები იგი უზღუდოჲ ფრიად მრავალი მოვსართ,

5 All these cities were fenced with high walls, gates, and bars; beside unwalled towns a great many.

ו. וַנַּחֲרֵם אוֹתָם כַּאֲשֶׁר עָשִׂינוּ לְסִיחֹן מֶלֶךְ חֶשְׁבּוֹן הַחֲרֵם כָּל עִיר מְתִם הַנָּשִׁים וְהַטָּף:

ἐξωλεθρεύσαμεν αὐτούς ὥσπερ ἐποιήσαμεν τὸν Σηων βασιλέα Εσεβων καὶ ἐξωλεθρεύσαμεν πᾶσαν πόλιν ἑξῆς καὶ τὰς γυναῖκας καὶ τὰ παιδία

6 ܘܲܚܪܲܒ̣̄ܢ ܐܸܢܹܝܢ ܐܲܝܟ݂ ܕܲܥܒܲܕ݂ܢ ܠܣܝܼܚܘܿܢ ܡܲܠܟܵܐ ܕܚܸܫܒ̇ܘܿܢ ܕܲܚܪܲܒ̣̄ܢ ܟܠܗܹܝܢ ܩܘܼܪ̈ܝܹܗ ܠܲܓ̣ܡܵܪ ܘܢܸܫܹ̈ܐ ܘܝܼܩܲܪܬܵܐ.

Et delevimus eos, sicut feceramus Sehon regi Hesebon, disperdentes omnem civitatem, virosque ac mulieres et parvulos:

ვითარცა შევქმენით სეონ, მეფჱ ესებონელთაჲ, და მოვსართ ყოველი ქალაქები ერთბამად და ცოლები მათი და შვილები მათი მოვსართ,

6 And we utterly destroyed them, as we did unto Sihon king of Heshbon, utterly destroying the men, women, and children, of every city.

ז. וְכָל הַבְּהֵמָה וּשְׁלַל הֶעָרִים בַּזּוֹנוּ לָנוּ:

καὶ πάντα τὰ κτήνη καὶ τὰ σκῦλα τῶν πόλεων ἐπρονομεύσαμεν ἑαυτοῖς

7 ܘܟ݂ܠܵܗ̇ ܒܥܝܼܪܵܐ ܘܒܸܙܬ̣ܵܐ ܕܩܘܼܪ̈ܝܵܐ ܒܲܙ̄ܢ ܠܲܢ.

jumenta autem et spolia urbium diripuimus.

და საცხოვარი მათი და ფასი მონაგები მათი ნატყუენავსა თანა განვიყავთ წილით და დავიპყართ ქვეყანა იგი მათი.

7 But all the cattle, and the spoil of the cities, we took for a prey to ourselves.

ח. וַנִּקַּח בָּעֵת הַהִוא אֶת הָאָרֶץ מִיַּד שְׁנֵי מַלְכֵי הָאֱמֹרִי אֲשֶׁר בְּעֵבֶר הַיַּרְדֵּן מִנַּחַל אַרְנֹן עַד הַר חֶרְמוֹן:

καὶ ἐλάβομεν ἐν τῷ καιρῷ ἐκείνῳ τὴν γῆν ἐκ χειρῶν δύο βασιλέων τῶν Αμορραίων οἳ ἦσαν πέραν τοῦ Ιορδάνου ἀπὸ τοῦ χειμάρρου Αρνων καὶ ἕως Αερμων

8 ܘܲܢܣܲܒ̣ܢܵܗ̇ ܒܙܲܒ̣ܢܵܐ ܗܵܘ̇ ܠܐܲܪܥܵܐ ܡ̣ܢ ܐܝܼܕ݂ܵܐ ܕܲܬ̣ܪ̈ܲܝܗܘܿܢ ܡܲܠ̈ܟܹ̇ܐ ܕܐܵܡܘܿܪ̈ܵܝܹܐ ܕܲܒ̣ܥܸܒ̣ܪܵܐ ܕܝܘܿܪܕܢܲܢ ܡ̣ܢ ܢܲܚܠܵܐ ܕܐܲܪܢܘܿܢ ܘܲܥܕܲܡܵܐ ܠܛܘܼܪܵܐ ܕܚܸܪܡܘܿܢ.

Tulimusque illo in tempore terram de manu duorum regum Amorrhæorum, qui erant trans Jordanem: a torrente Arnon usque ad montem Hernon,

მიერ ჟამსა შინა ჴელთაგან ორთა მეფეთა ამორეველთაჲსა, რომელნი-იგი იყვნეს წიაღ იორდანესა ნაღუარევითგან არნონით ვიდრე ჰერნონდმდე.

8 And we took at that time out of the hand of the two kings of the Amorites the land that was on this side Jordan, from the river of Arnon unto mount Hermon;

ט. צִידֹנִים יִקְרְאוּ לְחֶרְמוֹן שִׂרְיֹן וְהָאֱמֹרִי יִקְרְאוּ לוֹ שְׂנִיר:

οἱ Φοίνικες ἐπονομάζουσιν τὸ Αερμων Σανιωρ καὶ ὁ Αμορραῖος ἐπωνόμασεν αὐτὸ Σανιρ

9 ܨܲܝܕ̇ܢܵܝܹ̈ܐ ܩܵܪܹܝܢ ܠܚܸܪܡܘܿܢ ܣܸܪܝܘܿܢ ܘܐܵܡܘܿܪ̈ܵܝܹܐ ܩܵܪܹܝܢ ܠܹܗ ܣܵܢܝܼܪ.

quem Sidonii Sarion vocant, et Amorrhæi Sanir:

რომელთა-იგი ტაიჭიკ სახელ-ედების ჰაერმონ, რომელ-იგი არს სანიორი, რამეთუ ამორეველმან მან სანირ სახელი უწოდა მას.

9 (Which Hermon the Sidonians call Sirion; and the Amorites call it Shenir;)

י. כֹּל עָרֵי הַמִּישֹׁר וְכָל הַגִּלְעָד וְכָל הַבָּשָׁן עַד סַלְכָה וְאֶדְרֶעִי עָרֵי מַמְלֶכֶת עוֹג בַּבָּשָׁן:

πᾶσαι πόλεις Μισωρ καὶ πᾶσα Γαλααδ καὶ πᾶσα Βασαν ἕως Σελχα καὶ Εδραϊν πόλεις βασιλείας τοῦ Ωγ ἐν τῇ Βασαν

10 ܟܠܗܹܝܢ ܩܘܼܪ̈ܝܵܐ ܕܲܦܩܲܥܬ̣ܵܐ ܘܟ݂ܠܵܗ̇ ܓܸܠܥܵܕ݂ ܘܟ݂ܠܵܗ̇ ܡܲܬ̣ܢܝܼܢ ܥܕܲܡܵܐ ܠܣܲܠܟܵܐ ܘܠܲܐܪܕ̇ܥܝܼ ܟܠܗܹܝܢ ܩܘܼܪ̈ܝܵܐ ܕܡܲܠܟ̇ܘܼܬܹܗ ܕܥܘܿܓ̣ ܕܲܒ̣ܡܲܬ̣ܢܝܼܢ.

omnes civitates, quæ sitæ sunt in planitie, et universam terram Galaad et Basan usque ad Selcha, et Edrai civitates regni Og in Basan.

ყოველი ქალაქები ნისონისაჲ და ყოველი გალაადი და ყოველი ბასაანი ვიდრე სელლქალდმდე და ედრაემდ, ესე ყოველი ქალაქები ოგისი, მეფისა მის ბასანელთაჲსა.

10 All the cities of the plain, and all Gilead, and all Bashan, unto Salchah and Edrei, cities of the kingdom of Og in Bashan.

יא. כִּי רַק עוֹג מֶלֶךְ הַבָּשָׁן נִשְׁאַר מִיֶּתֶר הָרְפָאִים הִנֵּה עַרְשׂוֹ עֶרֶשׂ בַּרְזֶל הֲלֹה הִוא בְּרַבַּת בְּנֵי עַמּוֹן תֵּשַׁע אַמּוֹת אָרְכָּהּ וְאַרְבַּע אַמּוֹת רָחְבָּהּ בְּאַמַּת אִישׁ:

ὅτι πλὴν Ωγ βασιλεὺς Βασαν κατελείφθη ἀπὸ τῶν Ραφαϊν ἰδοὺ ἡ κλίνη αὐτοῦ κλίνη σιδηρᾶ ἰδοὺ αὕτη ἐν τῇ ἄκρᾳ τῶν υἱῶν Αμμων ἐννέα πηχῶν τὸ μῆκος αὐτῆς καὶ τεσσάρων πηχῶν τὸ εὖρος αὐτῆς ἐν πήχει ἀνδρός

11 ܡܸܛܠ ܕܥܘܿܓ̣ ܡܲܠܟܵܐ ܕܡܲܬ̣ܢܝܼܢ ܒܲܠܚܘܿܕ݂ܵܘܗܝ ܐܸܫܬ̇ܚܲܪ ܡ̣ܢ ܫܲܪܟܵܐ ܕܓܲܢ̄ܒܵܪܹ̈ܐ ܥܲܪܣܹܗ ܥܲܪܣܵܐ ܗ̄ܝܼ ܕܦܲܪܙܠܵܐ ܘܗܵܐ ܒܪܲܒܲܬ̣ ܗ̄ܝܼ ܕܲܒ̣̈ܢܲܝ ܥܲܡܘܿܢ ܬܫܲܥ ܐܲܡܝܼ̈ܢ ܐܘܼܪܟܵܗ̇ ܘܐܲܪܒܲܥ ܐܲܡܝܼ̈ܢ ܦܬ̣ܵܝܵܗ̇ ܒܐܲܡܬ̣ܵܐ ܕܓܲܢ̄ܒܵܪܹ̈ܐ.

Solus quippe Og rex Basan restiterat de stirpe gigantum. Monstratur lectus ejus ferreus, qui est in Rabbath filiorum Ammon, novem cubitos habens longitudinis, et quatuor latitudinis ad mensuram cubiti virilis manus.

რამეთუ ოგ, მეფჱ ბასანელთაჲ, მარტო დაშთა რაფანელთაგან. და იყო ცხედარი მისი ცხედარი რკინისაჲ და ძნელოვანსა მას ძეთა ამონისთასა დადგომილ იყო იგი, ცხრა წყრთაჲ სიგრძე მისი და ოთხ წყრთა სივრცე მისი წყრთა მამაკაცისათა.

11 For only Og king of Bashan remained of the remnant of giants; behold his bedstead was a bedstead of iron; is it not in Rabbath of the children of Ammon? nine cubits was the length thereof, and four cubits the breadth of it, after the cubit of a man.

יב. וְאֶת הָאָרֶץ הַזֹּאת יָרַשְׁנוּ בָּעֵת הַהִוא מֵעֲרֹעֵר אֲשֶׁר עַל נַחַל אַרְנֹן וַחֲצִי הַר הַגִּלְעָד וְעָרָיו נָתַתִּי לָראוּבֵנִי וְלַגָּדִי:

καὶ τὴν γῆν ἐκείνην ἐκληρονομήσαμεν ἐν τῷ καιρῷ ἐκείνῳ ἀπὸ Αροηρ ἥ ἐστιν ἐπὶ τοῦ χείλους χειμάρρου Αρνων καὶ τὸ ἥμισυ ὄρους Γαλααδ καὶ τὰς πόλεις αὐτοῦ ἔδωκα τῷ Ρουβην καὶ τῷ Γαδ

12 ܘܐܲܪܥܵܐ ܗܵܕܹܐ ܝܼܪܸܬ̣̄ܢ ܒܙܲܒ̣ܢܵܐ ܗܵܘ̇ ܡ̣ܢ ܥܲܕ݂ܘܵܥܝܼܪ ܕܥܲܠ ܣܸܦܬ̣ܵܐ ܕܢܲܚܠܵܐ ܕܐܲܪܢܘܿܢ ܘܦܸܠܓܹ̇ܗ ܕܛܘܼܪܵܐ ܕܓܸܠܥܵܕ݂ ܘܩܘܼܪ̈ܝܹܗ ܝܸܗ̄ܒܹ̇ܬ̣ ܠܪܘܼܒܹܝܠ ܘܲܠܓ̣ܵܕ݂.

Terramque possedimus tempore illo ab Aroër, quæ est super ripam torrentis Arnon, usque ad mediam partem montis Galaad: et civitates illius dedi Ruben et Gad.

და ქუეყანაჲ იგი მათი დავიმკჳდრეთ ჩუენ მას ჟამსა შინა, რომელ არს კიდედმდე ნაღუარევისა მის არნონისა და ვიდრე ზოგადმდე მთისა მის გალადელთაჲსა: და ქალაქები იგი მათი მივეც რუბენს და გაადს.

12 And this land, which we possessed at that time, from Aroer, which is by the river Arnon, and half mount Gilead, and the cities thereof, gave I unto the Reubenites and to the Gadites.

יג. וְיֶתֶר הַגִּלְעָד וְכָל הַבָּשָׁן מַמְלֶכֶת עוֹג נָתַתִּי לַחֲצִי שֵׁבֶט הַמְנַשֶּׁה כֹּל חֶבֶל הָאַרְגֹּב לְכָל הַבָּשָׁן הַהוּא יִקָּרֵא אֶרֶץ רְפָאִים:

καὶ τὸ κατάλοιπον τοῦ Γαλααδ καὶ πᾶσαν τὴν Βασαν βασιλείαν Ωγ ἔδωκα τῷ ἡμίσει φυλῆς Μανασση καὶ πᾶσαν περίχωρον Αργοβ πᾶσαν τὴν Βασαν ἐκείνην γῆ Ραφαϊν λογισθήσεται

13 ܘܫܲܪܟܵܐ ܕܓܸܠܥܵܕ݂ ܘܟ݂ܠܵܗ̇ ܡܲܬ̣ܢܝܼܢ ܒܹܝܬ̣ ܡܲܠܟ̇ܘܼܬܹܗ ܕܥܘܿܓ̣ ܝܸܗ̄ܒܹ̇ܬ̣ ܠܦܸܠܓܹ̇ܗ ܕܫܲܒ̣ܛܵܐ ܕܲܡܢܲܫܹܐ ܘܟ݂ܠܹܗ ܚܒܸܠ ܐܲܪܓܘܿܒ̣ ܘܟ݂ܠܵܗ̇ ܡܲܬ̣ܢܝܼܢ. ܗܝ̤ ܗ̄ܝܼ ܡܸܬ̣ܩܲܪܝܵܐ ܐܲܪܲܥ ܓܲܢ̄ܒܵܪܹ̈ܐ.

Reliquam autem partem Galaad, et omnem Basan regni Og, tradidi mediæ tribui Manasse, omnem regionem Argob: cunctaque Basan vocatur Terra gigantum.

და ნეშტი იგი გალადისაჲ და ყოველი იგი ბასანი მეფისა ოგისი მივეც კერძოსა მას,

13 And the rest of Gilead, and all Bashan, being the kingdom of Og, gave I unto the half tribe of Manasseh; all the region of Argob, with all Bashan, which was called the land of giants.

יד. יָאִיר בֶּן מְנַשֶּׁה לָקַח אֶת כָּל חֶבֶל אַרְגֹּב עַד גְּבוּל הַגְּשׁוּרִי וְהַמַּעֲכָתִי וַיִּקְרָא אֹתָם עַל שְׁמוֹ אֶת הַבָּשָׁן חַוֹּת יָאִיר עַד הַיּוֹם הַזֶּה:

καὶ Ιαϊρ υἱὸς Μανασση ἔλαβεν πᾶσαν τὴν περίχωρον Αργοβ ἕως τῶν ὁρίων Γαργασι καὶ Ομαχαθι ἐπωνόμασεν αὐτὰς ἐπὶ τῷ ὀνόματι αὐτοῦ τὴν Βασαν Αυωθ Ιαϊρ ἕως τῆς ἡμέρας ταύτης

14 ܘܝܵܐܝܼܪ ܒܲܪ ܡܢܲܫܹܐ ܢܣܲܒ̣ ܟܠܹܗ ܚܒܸܠ ܐܲܪܓ̇ܘܿܒ̣ ܥܕܲܡܵܐ ܠܲܬ̣ܚܘܼܡܵܐ ܕܲܓ̣ܫܘܿܪ ܘܲܕ݂ܡܲܥܟܲܬ̣. ܘܲܩܪܵܐ ܐܸܢܹܝܢ ܥܲܠ ܫܡܹܗ ܡܲܬ̣ܢܝܼܢ ܘܟܲܦܪ̈ܘܿܢܹܐ ܕܝܵܐܝܼܪ ܥܕܲܡܵܐ ܠܝܵܘܡܵܢܵܐ.

Jair filius Manasse possedit omnem regionem Argob usque ad terminos Gessuri et Machati. Vocavitque ex nomine suo Basan, Havoth Jair, id est, Villas Jair, usque in præsentem diem.

ნათესავსა მანასესა და ყოველი იგი გარემო სოფლები არგობისი და ყოველი ბასანი ქუეყანად რაფაინისა შერაცხილ არიან, და იაირ, ძემან მანასესმან, დაიპყრა ყოველი იგი სოფლები არგობისაჲ ვიდრე საზღვრადმდე გარგასისა. და მაქათი სახელი უწოდა მას სახელად თავისა თჳსისა ბასანა ვათაირ მოდღეინდელად დღედმდე.

14 Jair the son of Manasseh took all the country of Argob unto the coasts of Geshuri and Maachathi; and called them after his own name, Bashanhavothjair, unto this day.

טו. וּלְמָכִיר נָתַתִּי אֶת הַגִּלְעָד:

καὶ τῷ Μαχιρ ἔδωκα τὴν Γαλααδ

15 ܘܲܠܡܵܟ݂ܝܼܪ ܝܼܗ̄ܒܹ̇ܬ̣ ܓܸܠܥܵܕ݂.

Machir quoque dedi Galaad.

და მაქირს მივეც გალაადი.

15 And I gave Gilead unto Machir.

טז. וְלָראוּבֵנִי וְלַגָּדִי נָתַתִּי מִן הַגִּלְעָד וְעַד נַחַל אַרְנֹן תּוֹךְ הַנַּחַל וּגְבֻל וְעַד יַבֹּק הַנַּחַל גְּבוּל בְּנֵי עַמּוֹן:

καὶ τῷ Ρουβην καὶ τῷ Γαδ δέδωκα ἀπὸ τῆς Γαλααδ ἕως χειμάρρου Αρνων μέσον τοῦ χειμάρρου ὅριον καὶ ἕως τοῦ Ιαβοκ ὁ χειμάρρους ὅριον τοῖς υἱοῖς Αμμαν

16 ܘܲܠܪܘܼܒܹܝܠ ܘܲܠܓ̣ܵܕ݂ ܝܼܗ̄ܒܹ̇ܬ̣ ܡ̣ܢ ܓܸܠܥܵܕ݂ ܘܲܥܕܲܡܵܐ ܠܢܲܚܠܵܐ ܕܐܲܪܢܘܿܢ ܘܓ̣ܵܘܹܗ ܕܢܲܚܠܵܐ ܘܲܬ̣ܚܘܼܡܹܗ ܘܲܥܕܲܡܵܐ ܠܝܵܒ̣ܵܩ ܢܲܚܠܵܐ ܬܚܘܼܡܵܐ ܕܲܒ̣̈ܢܲܝ ܥܲܡܘܿܢ.

Et tribubus Ruben et Gad dedi de terra Galaad usque ad torrentem Arnon medium torrentis, et confinium usque ad torrentem Jeboc, qui est terminus filiorum Ammon:

და რუბენს და გაადს მივეც ქუეყანისა მის გალაადისაჲ ვიდრე ნაღუარევადმდე არნონისა შუა საზღვრითგან ნაღუარევისა მის ვიდრე იაბოკდმდე ნაღუარევი იგი, რომელ არს საზღვარი ძეთა მათ ამონისთაჲ.

16 And unto the Reubenites and unto the Gadites I gave from Gilead even unto the river Arnon half the valley, and the border even unto the river Jabbok, which is the border of the children of Ammon;

יז. וְהָעֲרָבָה וְהַיַּרְדֵּן וּגְבֻל מִכִּנֶּרֶת וְעַד יָם הָעֲרָבָה יָם הַמֶּלַח תַּחַת אַשְׁדֹּת הַפִּסְגָּה מִזְרָחָה:

καὶ ἡ Αραβα καὶ ὁ Ιορδάνης ὅριον Μαχαναρεθ καὶ ἕως θαλάσσης Αραβα θαλάσσης ἁλυκῆς ὑπὸ Ασηδωθ τὴν Φασγα ἀνατολῶν

17 ܘܥܵܪܵܒ̣ܵܐ ܘܝܘܿܪܕܢܲܢ ܘܲܬ̣ܚܘܼܡܵܐ ܡ̣ܢ ܟܸܢܪܲܬ̣ ܘܲܥܕܲܡܵܐ ܠܝܲܡܵܐ ܕܥܵܪܵܒ̣ܵܐ ܝܲܡܵܐ ܕܡܸܠܚܵܐ ܕܲܬ̣ܚܹܝܬ̣ ܐܲܫܕ̇ܘܿܕ݂ ܘܦܲܣܓܵܐ ܕܲܒ̣ܪܵܡܬ̣ܵܐ ܡ̣ܢ ܡܲܕ݂ܢܚܵܐ.

et planitiem solitudinis, atque Jordanem, et terminos Cenereth usque ad mare deserti, quod est salsissimum, ad radices montis Phasga contra orientem.

და არაბიაჲ და იორდანე თჳთ საზღვარი არს მაქანარადმდე არაბიელთა და ზღჳთ მარილოვნითგან და ასელოთით ვიდრე ჴევადმდე აღმოსავლითისა.

17 The plain also, and Jordan, and the coast thereof, from Chinnereth even unto the sea of the plain, even the salt sea, under Ashdothpisgah eastward.

יח. וָאֲצַו אֶתְכֶם בָּעֵת הַהִוא לֵאמֹר יְהֹוָה אֱלֹהֵיכֶם נָתַן לָכֶם אֶת הָאָרֶץ הַזֹּאת לְרִשְׁתָּהּ חֲלוּצִים תַּעַבְרוּ לִפְנֵי אֲחֵיכֶם בְּנֵי יִשְׂרָאֵל כָּל בְּנֵי חָיִל:

καὶ ἐνετειλάμην ὑμῖν ἐν τῷ καιρῷ ἐκείνῳ λέγων κύριος ὁ θεὸς ὑμῶν ἔδωκεν ὑμῖν τὴν γῆν ταύτην ἐν κλήρῳ ἐνοπλισάμενοι προπορεύεσθε πρὸ προσώπου τῶν ἀδελφῶν ὑμῶν υἱῶν Ισραηλ πᾶς δυνατός

18 ܘܦܲܩܕ̇ܬ̇ܟ݂ܘܿܢ ܒܹܗ ܒܙܲܒ̣ܢܵܐ ܗܵܘ̇ ܘܐܸܡܪܹܬ̣ ܠܟ݂ܘܿܢ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ܘܿܢ ܝܵܗܹ̇ܒ̣ ܠܟ݂ܘܿܢ ܐܲܪܥܵܐ ܗܵܕܹܐ ܠܡܹܐܪܬܵܗ̇. ܟܲܕ݂ ܡܙܲܝܢܝܼܢ ܐ̄ܢܬ̇ܘܿܢ ܥܒܲܪܘ ܩܕ݂ܵܡ ܐܲܚܲܝ̈ܟ̇ܘܿܢ ܒ̈ܢܲܝ ܝܼܣܪܵܝܹܠ ܟܠܟ݂ܘܿܢ ܓܲܢ̄ܒܵܪ̈ܲܝ ܚܲܝܠܵܐ.

Præcepique vobis in tempore illo, dicens: Dominus Deus vester dat vobis terram hanc in hæreditatem: expediti præcedite fratres vestros filios Israël omnes viri robusti,

გამცენ თქუენ მას ჟამს შინა და გარქუ: უფალმან ღმერთმან თქუენმან მოგცა თქუენ ქუეყანა ეგე ნაწილად მკჳდრობისა თქუენისა, შეიჭურენით, განემზადენით, წარგუალეთ ძმათა თქუენთა თანა ძეთა მათ ისრაჱლისათა ყოველი კაცი ძლიერი მოღუაწე.

18 And I commanded you at that time, saying, The LORD your God hath given you this land to possess it: ye shall pass over armed before your brethren the children of Israel, all that are meet for the war.

יט. רַק נְשֵׁיכֶם וְטַפְּכֶם וּמִקְנֵכֶם יָדַעְתִּי כִּי מִקְנֶה רַב לָכֶם יֵשְׁבוּ בְּעָרֵיכֶם אֲשֶׁר נָתַתִּי לָכֶם:

πλὴν αἱ γυναῖκες ὑμῶν καὶ τὰ τέκνα ὑμῶν καὶ τὰ κτήνη ὑμῶν οἶδα ὅτι πολλὰ κτήνη ὑμῖν κατοικείτωσαν ἐν ταῖς πόλεσιν ὑμῶν αἷς ἔδωκα ὑμῖν

19 ܒܲܠܚܘܿܕ݂ ܢܫܲܝ̈ܟ̇ܘܿܢ ܘܝܼܩܲܪܬ̇ܟ݂ܘܿܢ ܘܲܒ̣ܥܝܼܪܟ݂ܘܿܢ ܫܒ̣ܘܿܩܘ ܝܵܕܲܥ ܐ̄ܢܵܐ ܓܹܝܪ ܕܩܸܢܝܵܢܵܐ ܣܲܓ̇ܝܼܐܵܐ ܐܝܼܬ̣ ܠܟ݂ܘܿܢ ܢܸܬ̇ܒ̣ܘܼܢ ܒܩܘܼܪ̈ܝܼܟ̇ܘܿܢ ܕܝܸܗ̄ܒܹ̇ܬ̣ ܠܟ݂ܘܿܢ.

absque uxoribus, et parvulis, atque jumentis. Novi enim quod plura habeatis pecora, et in urbibus remanere debebunt, quas tradidi vobis,

გარნა დედაწული თქუენი და საცხოვარი თქუენი და ნაყოფი თქუენ უწყი, რამეთუ მრავალ არს საცხოვარი იგი თქუენი, დაუტევენით ქალაქთა მაგათ თქუენთა, რომელ-ეგე მიგეც თქუენ.

19 But your wives, and your little ones, and your cattle, (for I know that ye have much cattle,) shall abide in your cities which I have given you;

כ. עַד אֲשֶׁר יָנִיחַ יְהֹוָה לַאֲחֵיכֶם כָּכֶם וְיָרְשׁוּ גַם הֵם אֶת הָאָרֶץ אֲשֶׁר יְהֹוָה אֱלֹהֵיכֶם נֹתֵן לָהֶם בְּעֵבֶר הַיַּרְדֵּן וְשַׁבְתֶּם אִישׁ לִירֻשָּׁתוֹ אֲשֶׁר נָתַתִּי לָכֶם:

ἕως ἂν καταπαύσῃ κύριος ὁ θεὸς ὑμῶν τοὺς ἀδελφοὺς ὑμῶν ὥσπερ καὶ ὑμᾶς καὶ κατακληρονομήσουσιν καὶ οὗτοι τὴν γῆν ἣν κύριος ὁ θεὸς ἡμῶν δίδωσιν αὐτοῖς ἐν τῷ πέραν τοῦ Ιορδάνου καὶ ἐπαναστραφήσεσθε ἕκαστος εἰς τὴν κληρονομίαν αὐτοῦ ἣν ἔδωκα ὑμῖν

20 ܥܕܲܡܵܐ ܕܲܢܢܝܼܚ ܡܵܪܝܵܐ ܠܐܲܚܲܝ̈ܟ̇ܘܿܢ ܐܲܟ݂ܘܵܬ̣ܟ݂ܘܿܢ ܘܢܹܐܪܬ̇ܘܿܢ ܐܵܦ ܗܸܢܘܿܢ ܐܲܪܥܵܐ ܕܝܵܗܹ̇ܒ̣ ܠܗܘܿܢ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܟ݂ܘܿܢ ܒܥܸܒ̣ܪܵܐ ܕܝܘܼܪܕܢܲܢ ܘܗܵܝܕܹ̇ܝܢ ܬܸܗܦ̄ܟ݂ܘܼܢ ܐ̄ܢܵܫ ܠܝܵܪܬ̇ܘܼܬܹܗ ܕܝܸܗ̄ܒܹ̇ܬ̣ ܠܟ݂ܘܿܢ.

donec requiem tribuat Dominus fratribus vestris, sicut vobis tribuit: et possideant ipsi etiam terram, quam daturus est eis trans Jordanem: tunc revertetur unusquisque in possessionem suam, quam dedi vobis.

ვიდრემდე განსასუენებელი სცეს უფალმან ღმერთმან თქუენმან ძმათა თქუენთა, ვითარცა-ეგე თქუენ და დაემკჳდრნენ იგინიცა ქუეყანასა მას, რომელ-იგი უფალმან ღმერთმან მისცეს მათ წილი იორდანესა მდინარესა დ მიიქცეს კაცად-კაცადი თითოეულად სამკჳდრებელთავე თჳსთა, რომელ მიგეც თქუენ.

20 Until the LORD have given rest unto your brethren, as well as unto you, and until they also possess the land which the LORD your God hath given them beyond Jordan: and then shall ye return every man unto his possession, which I have given you.

כא. וְאֶת יְהוֹשׁוּעַ צִוֵּיתִי בָּעֵת הַהִוא לֵאמֹר עֵינֶיךָ הָרֹאֹת אֵת כָּל אֲשֶׁר עָשָׂה יְהֹוָה אֱלֹהֵיכֶם לִשְׁנֵי הַמְּלָכִים הָאֵלֶּה כֵּן יַעֲשֶׂה יְהֹוָה לְכָל הַמַּמְלָכוֹת אֲשֶׁר אַתָּה עֹבֵר שָׁמָּה:

καὶ τῷ Ἰησοῖ ἐνετειλάμην ἐν τῷ καιρῷ ἐκείνῳ λέγων οἱ ὀφθαλμοὶ ὑμῶν ἑωράκασιν πάντα ὅσα ἐποίησεν κύριος ὁ θεὸς ἡμῶν τοῖς δυσὶ βασιλεῦσι τούτοις οὕτως ποιήσει κύριος ὁ θεὸς ἡμῶν πάσας τὰς βασιλείας ἐφ᾽ ἃς σὺ διαβαίνεις ἐκεῖ

21 ܘܠܝܼܫܘܿܥ ܦܲܩܕܹܬ̣ ܒܙܲܒ̣ܢܵܐ ܗܵܘ̇ ܘܐܸܡܪܹܬ̣ ܥܲܝܢܲܝ̈ܟ ܚܙܲܝ̈ ܟܠ ܕܲܥܒܲܕ݂ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܟ݂ܘܿܢ ܠܗܵܠܹܝܢ ܬܪܹܝܢ ܡܲܠܟ̇ܝܼ̈ܢ ܗܵܟܲܢܵܐ ܢܸܥܒܸ̇ܕ݂ ܡܵܪܝܵܐ ܠܗܵܠܹܝܢ ܟܠܗܹܝܢ ܡܲܠ̈ܟ̇ܘܵܬ̣ܵܐ ܕܥܵܒ̣ܪܝܼܢ ܐ̄ܢܬ̇ܘܿܢ ܠܗܹܝܢ.

Josue quoque in tempore illo præcepi, dicens: Oculi tui viderunt quæ fecit Dominus Deus vester duobus his regibus: sic faciet omnibus regnis, ad quæ transiturus es.

და ვამცენ ისოს, ძესა ნავესა, მას ჟამსა შინა და ვარქუ: თუალთა თქუენთა იხილეს, რაჲ-იგი უყო უფალმან ღმერთმან თქუენმან ორთა მათ მეფეთა, ეგრე უყოს უფალმან ღმერთმან თქუენმან ყოველთა მათ მეფეთა, რომელთა-იგი მიხუალთ თქუენ მუნ.

21 And I commanded Joshua at that time, saying, Thine eyes have seen all that the LORD your God hath done unto these two kings: so shall the LORD do unto all the kingdoms whither thou passest.

כב. לֹא תִּירָאוּם כִּי יְהֹוָה אֱלֹהֵיכֶם הוּא הַנִּלְחָם לָכֶם:

οὐ φοβηθήσεσθε ὅτι κύριος ὁ θεὸς ἡμῶν αὐτὸς πολεμήσει περὶ ὑμῶν

22 ܠܵܐ ܬܸܕ݂ܚܠܘܼܢ ܡܸܢܗܘܿܢ ܡܸܛܠ ܕܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܟ݂ܘܿܢ ܗܘ̤ ܡܸܬ̣ܟܲܬܲܫ ܥܲܠ ܐܲܦܲܝ̈ܟ̇ܘܿܢ.

Ne timeas eos: Dominus enim Deus vester pugnabit pro vobis.

ნუ გეშინინ, რამეთუ უფალი ღმერთი თქუენი ჰბრძოდეს თქუენ წილ.

22 Ye shall not fear them: for the LORD your God he shall fight for you.

כג. וָאֶתְחַנַּן אֶל יְהֹוָה בָּעֵת הַהִוא לֵאמֹר:

καὶ ἐδεήθην κυρίου ἐν τῷ καιρῷ ἐκείνῳ λέγων

23 ܘܐܸܬ̣ܟܲܫܦܹܬ̣ ܩܕ݂ܵܡ ܡܵܪܝܵܐ ܒܙܲܒ̣ܢܵܐ ܗܵܘ̇ ܘܐܸܡܪܹܬ̣.

Precatusque sum Dominum in tempore illo, dicens:

და ვევედრე უფალსა მას ჟამსა შინა და ვთქუ:

23 And I besought the LORD at that time, saying,

כד. אֲדֹנָי יֱהֹוִה אַתָּה הַחִלּוֹתָ לְהַרְאוֹת אֶת עַבְדְּךָ אֶת גָּדְלְךָ וְאֶת יָדְךָ הַחֲזָקָה אֲשֶׁר מִי אֵל בַּשָּׁמַיִם וּבָאָרֶץ אֲשֶׁר יַעֲשֶׂה כְמַעֲשֶׂיךָ וְכִגְבוּרֹתֶךָ:

κύριε κύριε σὺ ἤρξω δεῖξαι τῷ σῷ θεράποντι τὴν ἰσχύν σου καὶ τὴν δύναμίν σου καὶ τὴν χεῖρα τὴν κραταιὰν καὶ τὸν βραχίονα τὸν ὑψηλόν τίς γάρ ἐστιν θεὸς ἐν τῷ οὐρανῷ ἢ ἐπὶ τῆς γῆς ὅστις ποιήσει καθὰ σὺ ἐποίησας καὶ κατὰ τὴν ἰσχύν σου

24 ܒܒ̣ܵܥܘܼ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܐ ܐܲܢ̄ܬ̇ ܫܲܪܝܼܬ̇ ܠܲܡܚܵܘܵܝܘܼ ܠܥܲܒ̣ܕܵܟ݂ ܪܲܒ̇ܘܼܬ̣ܵܟ݂ ܘܐܝܼܕ݂ܵܟ݂ ܬܲܩܝܼܦܵܐܝܼܬ̣ ܘܲܕ݂ܪܵܥܵܟ݂ ܪܵܡܵܐ ܐܲܝܢܵܘ ܓܹܝܪ ܐܲܠܵܗܵܐ ܐܝܼܬ̣ ܒܲܫܡܲܝܵܐ ܐܵܘ ܒܐܲܪܥܵܐ ܕܢܸܥܒܸ̇ܕ݂ ܐܲܝܟ݂ ܥܒ̣ܵܕܲܝ̈ܟ ܘܐܲܝܟ݂ ܓܒܲܪ̈ܘܵܬ̣ܵܟ݂.

Domine Deus, tu cœpisti ostendere servo tuo magnitudinem tuam, manumque fortissimam: neque enim est alius deus vel in cælo, vel in terra, qui possit facere opera tua, et comparari fortitudini tuæ.

უფალო, უფალო, შენ იწყე ჩუენებად მონისა შენისა ძალი შენი დ სიმტკიცე შენი, ჴელი ეგე მტკიცე და მკლავი მაღალი. ვინ არს ღმერთ ცათ შინა, ანუ ქუეყანასა ზედა, რომელმცა ყო ესე, რომელ-ესე შენ ჰყავ ჩუენთჳს.

24 O Lord GOD, thou hast begun to shew thy servant thy greatness, and thy mighty hand: for what God is there in heaven or in earth, that can do according to thy works, and according to thy might?

כה. אֶעְבְּרָה נָּא וְאֶרְאֶה אֶת הָאָרֶץ הַטּוֹבָה אֲשֶׁר בְּעֵבֶר הַיַּרְדֵּן הָהָר הַטּוֹב הַזֶּה וְהַלְּבָנֹן:

διαβὰς οὖν ὄψομαι τὴν γῆν τὴν ἀγαθὴν ταύτην τὴν οὖσαν πέραν τοῦ Ιορδάνου τὸ ὄρος τοῦτο τὸ ἀγαθὸν καὶ τὸν Ἀντιλίβανον

25 ܐܸܥܒܲܪ ܗܵܫܵܐ ܐܸܚܙܸܐ ܐܲܪܥܵܐ ܛܵܒ̣ܬ̣ܵܐ ܕܲܒ̣ܥܸܒ̣ܪܵܐ ܕܝܘܿܪܕܢܲܢ ܛܘܼܪܵܐ ܗܵܢܵܐ ܛܵܒ̣ܵܐ ܘܠܸܒ̣ܢܵܢ.

Transibo igitur, et videbo terram hanc optimam trans Jordanem, et montem istum egregium, et Libanum.

ანუ მსგავს ძლიერებისა მაგის შენისა? აწ ჯერ-თუ-გიჩნდეს, წიაღვჴდე, ვიხილო ქუეყანაჲ იგი კეთილთაჲ, რომელ-იგი არს წიაღ ორდანესა, მთაჲ იგი კეთილი და ადგილი იგი ლიბანისაჲ.

25 I pray thee, let me go over, and see the good land that is beyond Jordan, that goodly mountain, and Lebanon.

כו. וַיִּתְעַבֵּר יְהֹוָה בִּי לְמַעַנְכֶם וְלֹא שָׁמַע אֵלָי וַיֹּאמֶר יְהֹוָה אֵלַי רַב לָךְ אַל תּוֹסֶף דַּבֵּר אֵלַי עוֹד בַּדָּבָר הַזֶּה:

καὶ ὑπερεῖδεν κύριος ἐμὲ ἕνεκεν ὑμῶν καὶ οὐκ εἰσήκουσέν μου καὶ εἶπεν κύριος πρός με ἱκανούσθω σοι μὴ προσθῇς ἔτι λαλῆσαι τὸν λόγον τοῦτον

26 ܘܲܪܓܸܙ ܥܠܲܝ ܡܵܪܝܵܐ ܡܸܛܠܵܬ̣ܟ݂ܘܿܢ ܘܠܵܐ ܫܲܡܥܲܢܝ ܘܐܸܡܲܪ ܠܝܼ ܡܵܪܝܵܐ. ܣܵܦܹܩ ܠܵܟ݂ ܠܵܐ ܬܵܘܣܸܦ ܬܘܼܒ̣ ܠܲܡܡܲܠܵܠܘܼ ܩܕ݂ܵܡܲܝ ܦܸܬ̣ܓ̣ܵܡܵܐ ܗܵܢܵܐ.

Iratusque est Dominus mihi propter vos, nec exaudivit me, sed dixit mihi: Sufficit tibi: nequaquam ultra loquaris de hac re ad me.

და უგულებელ-მყო მე უფალმან თქუენთჳს. მერმე მომიგო მე უფალმან და მრქუა: კმა იყავნ შენდა, ნუღარა შესძინებ სიტყუად ჩემდა სიტყუასა მაგას,

26 But the LORD was wroth with me for your sakes, and would not hear me: and the LORD said unto me, Let it suffice thee; speak no more unto me of this matter.

כז. עֲלֵה רֹאשׁ הַפִּסְגָּה וְשָׂא עֵינֶיךָ יָמָּה וְצָפֹנָה וְתֵימָנָה וּמִזְרָחָה וּרְאֵה בְעֵינֶיךָ כִּי לֹא תַעֲבֹר אֶת הַיַּרְדֵּן הַזֶּה:

ἀνάβηθι ἐπὶ κορυφὴν Λελαξευμένου καὶ ἀναβλέψας τοῖς ὀφθαλμοῖς κατὰ θάλασσαν καὶ βορρᾶν καὶ λίβα καὶ ἀνατολὰς καὶ ἰδὲ τοῖς ὀφθαλμοῖς σου ὅτι οὐ διαβήσῃ τὸν Ιορδάνην τοῦτον

27 ܣܲܩ ܠܪܹܫ ܪܵܡܬ̣ܵܐ ܘܐܲܪܝܼܡ ܥܲܝܢܲܝ̈ܟ ܠܡܲܕ݂ܒ̇ܚܵܐ ܘܲܠܡܲܥܪܒ̣ܵܐ ܘܲܠܓܲܪܒ̇ܝܵܐ ܘܲܠܬܲܝܡܢܵܐ ܘܲܚܙܝܼܗ̇ ܒܥܲܝܢܲܝ̈ܟ ܘܠܵܐ ܬܸܥܒܲܪ ܝܘܿܪܕܢܲܢ ܗܵܢܵܐ.

Ascende cacumen Phasgæ, et oculos tuos circumfer ad occidentem, et ad aquilonem, austrumque et orientem, et aspice; nec enim transibis Jordanem istum.

არამედ აჰჴედ შენ თხემსა მთისა მაგის გამოთლილისასა და აღიხილენ თუალნი შენნი ზღუად კერძო და სამხრით, და ჩრდილოჲთ, და დასავალად და აღმოსავალად და იხილე თუალითა შენითა, რამეთუ არასადა წიაღსლვად ხარ შენ წიაღ იორდანესა.

27 Get thee up into the top of Pisgah, and lift up thine eyes westward, and northward, and southward, and eastward, and behold it with thine eyes: for thou shalt not go over this Jordan.

כח. וְצַו אֶת יְהוֹשֻׁעַ וְחַזְּקֵהוּ וְאַמְּצֵהוּ כִּי הוּא יַעֲבֹר לִפְנֵי הָעָם הַזֶּה וְהוּא יַנְחִיל אוֹתָם אֶת הָאָרֶץ אֲשֶׁר תִּרְאֶה:

καὶ ἔντειλαι Ἰησοῖ καὶ κατίσχυσον αὐτὸν καὶ παρακάλεσον αὐτόν ὅτι οὗτος διαβήσεται πρὸ προσώπου τοῦ λαοῦ τούτου καὶ αὐτὸς κατακληρονομήσει αὐτοῖς τὴν γῆν ἣν ἑώρακας

28 ܘܦܲܩܸܕ݂ ܠܝܼܫܘܿܥ ܘܚܲܝܸܠܲܝܗܝ ܘܥܲܫܢܲܝܗܝ ܡܸܛܠ ܕܗܘ̤ ܢܸܥܒܲܪ ܩܕ݂ܵܡ ܥܲܡܵܐ ܗܵܢܵܐ ܘܗܘ̤ ܢܵܘܪܸܬ̣ ܐܸܢܘܿܢ ܐܲܪܥܵܐ ܕܬܸܚܙܸܐ.

Præcipe Josue, et corrobora eum atque conforta: quia ipse præcedet populum istum, et dividet eis terram quam visurus es.

არამედ შენ ამცენ ისოს და ნუგეშინის-ეც მას, რამეთუ ესე წიაღუძღუეს ერსა მას და მანცა დაუმკჳდროს მათ ქუეყანაჲ იგი, რომელ-ეგე შენ იხილე.

28 But charge Joshua, and encourage him, and strengthen him: for he shall go over before this people, and he shall cause them to inherit the land which thou shalt see.

כט. וַנֵּשֶׁב בַּגָּיְא מוּל בֵּית פְּעוֹר:

καὶ ἐνεκαθήμεθα ἐν νάπῃ σύνεγγυς οἴκου Φογωρ

29 ܘܝܼܬܸܒ̣̄ܢ ܒܢܲܚܠܵܐ ܠܘܼܩܒܲܠ ܒܹܝܬ̣ ܦܥܘܿܪ.

Mansimusque in valle contra fanum Phogor.

დავსხედით ჩუენ ღელესა ერთსა მახლობელად სახლსა მას ფოგორისსა.

29 So we abode in the valley over against Bethpeor.

Δʹ

ܩܦܠܐܘܢ: ܕ.

Cap. 4

თავი მეოთხე

א. וְעַתָּה יִשְׂרָאֵל שְׁמַע אֶל הַחֻקִּים וְאֶל הַמִּשְׁפָּטִים אֲשֶׁר אָנֹכִי מְלַמֵּד אֶתְכֶם לַעֲשׂוֹת לְמַעַן תִּחְיוּ וּבָאתֶם וִירִשְׁתֶּם אֶת הָאָרֶץ אֲשֶׁר יְהֹוָה אֱלֹהֵי אֲבֹתֵיכֶם נֹתֵן לָכֶם:

καὶ νῦν Ισραηλ ἄκουε τῶν δικαιωμάτων καὶ τῶν κριμάτων ὅσα ἐγὼ διδάσκω ὑμᾶς σήμερον ποιεῖν ἵνα ζῆτε καὶ πολυπλασιασθῆτε καὶ εἰσελθόντες κληρονομήσητε τὴν γῆν ἣν κύριος ὁ θεὸς τῶν πατέρων ὑμῶν δίδωσιν ὑμῖν

1 ܡܸܟܹ̇ܝܠ ܝܼܣܪܵܝܹܠ ܫܡܲܥܘ ܢܵܡܘܿܣܹ̈ܐ ܘܕ݂ܝܼܢܹ̈ܐ ܕܡܲܠܸܦ ܐ̄ܢܵܐ ܠܟ݂ܘܿܢ ܝܵܘܡܵܢܵܐ ܠܡܸܥܒܲܕ݂ ܕܬܸܚܘܿܢ ܘܬܸܥܠܘܼܢ ܘܬܹܐܪܬ̇ܘܿܢ ܐܲܪܥܵܐ ܕܝܵܗܹ̇ܒ̣ ܠܟ݂ܘܿܢ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܐ ܕܐܲܒ̣ܵܗܲܝ̈ܟ̇ܘܿܢ.

Et nunc, Israël, audi præcepta et judicia, quæ ego doceo te: ut faciens ea, vivas, et ingrediens possideas terram, quam Dominus Deus patrum vestrorum daturus est vobis.

აწ გესმოდენ ისრაჱლსა სამართალი და მსჯავრი, რომელსა-ესე მე გასწავებ შენ დღესდღე ყოფად მაგისა, რათა სცხონდე და განსძლიერდე, შეხჳდე და დაიმკჳდრო ქუეყანაჲ იგი, რომელ-იგი უფალმან ღმერთმან მამათა შენთამან მოგცეს შენ.

1 Now therefore hearken, O Israel, unto the statutes and unto the judgments, which I teach you, for to do them, that ye may live, and go in and possess the land which the LORD God of your fathers giveth you.

ב. לֹא תֹסִפוּ עַל הַדָּבָר אֲשֶׁר אָנֹכִי מְצַוֶּה אֶתְכֶם וְלֹא תִגְרְעוּ מִמֶּנּוּ לִשְׁמֹר אֶת מִצְו‍ֹת יְהֹוָה אֱלֹהֵיכֶם אֲשֶׁר אָנֹכִי מְצַוֶּה אֶתְכֶם:

οὐ προσθήσετε πρὸς τὸ ῥῆμα ὃ ἐγὼ ἐντέλλομαι ὑμῖν καὶ οὐκ ἀφελεῖτε ἀπ᾽ αὐτοῦ φυλάσσεσθε τὰς ἐντολὰς κυρίου τοῦ θεοῦ ὑμῶν ὅσα ἐγὼ ἐντέλλομαι ὑμῖν σήμερον

2 ܠܵܐ ܬܵܘܣܦܘܼܢ ܥܲܠ ܦܘܼܩܕܵܢܹ̈ܐ ܕܲܡܦܲܩܸܕ݂ ܐ̄ܢܵܐ ܠܟ݂ܘܿܢ ܘܠܵܐ ܬܒܲܨܪܘܼܢ ܡܸܢܹܗ ܐܸܠܵܐ ܛܲܪܘ ܦܘܼܩܕܵܢܹܗ ܕܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܟ݂ܘܿܢ ܕܲܡܦܲܩܸܕ݂ ܐ̄ܢܵܐ ܠܟ݂ܘܿܢ:

Non addetis ad verbum, quod vobis loquor, nec auferetis ex eo: custodite mandata Domini Dei vestri, quæ ego præcipio vobis.

არა შესძინო შენ სიტყუაჲ ერთი, რომელსა-ესე მე გამცნებ თქუენ და არცა დააკლოთ მაგას, არამედ დაიცვნე შენ მცნებანი უფლისა ღმრთისა შენისანი, რომელთა-ესე მე გამცნებ შენ დღესდღე.

2 Ye shall not add unto the word which I command you, neither shall ye diminish ought from it, that ye may keep the commandments of the LORD your God which I command you.

ג. עֵינֵיכֶם הָרֹאוֹת אֵת אֲשֶׁר עָשָׂה יְהֹוָה בְּבַעַל פְּעוֹר כִּי כָל הָאִישׁ אֲשֶׁר הָלַךְ אַחֲרֵי בַעַל פְּעוֹר הִשְׁמִידוֹ יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ מִקִּרְבֶּךָ:

οἱ ὀφθαλμοὶ ὑμῶν ἑωράκασιν πάντα ὅσα ἐποίησεν κύριος ὁ θεὸς ἡμῶν τῷ Βεελφεγωρ ὅτι πᾶς ἄνθρωπος ὅστις ἐπορεύθη ὀπίσω Βεελφεγωρ ἐξέτριψεν αὐτὸν κύριος ὁ θεὸς ὑμῶν ἐξ ὑμῶν

3 ܥܲܝܢܲܝ̈ܟ̇ܘܿܢ ܚܙܲܝ̈ ܟܠܡܸܕܸ̇ܡ ܕܲܥܒܲܕ݂ ܡܵܪܝܵܐ ܠܲܒ̣ܥܸܠܦܥܘܿܪ ܡܸܛܠ ܕܟ݂ܠ ܓܲܒ̣ܪܵܐ ܕܐܸܙܲܠ ܒܵܬܲܪ ܒܥܸܠ ܦܥܘܿܪ ܐܵܘܒ̇ܕܹܗ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܟ݂ܘܿܢ ܡ̣ܢ ܒܲܝܢܵܬ̣ܟ݂ܘܿܢ.

Oculi vestri viderunt omnia quæ fecit Dominus contra Beelphegor, quomodo contriverit omnes cultores ejus de medio vestri.

თუალნი თქუენნი ხედვიდეს, რაჲ-იგი უყო უფალმან ღმერთმან ბელფეგოს, რამეთუ ყოველი კაცი, რომელი შეუდგა ბელფეგორსა, აღჴოცა იგი უფალმან ღმერთმან თქუენმან საშოვლისაგან.

3 Your eyes have seen what the LORD did because of Baalpeor: for all the men that followed Baalpeor, the LORD thy God hath destroyed them from among you.

ד. וְאַתֶּם הַדְּבֵקִים בַּיהֹוָה אֱלֹהֵיכֶם חַיִּים כֻּלְּכֶם הַיּוֹם:

ὑμεῖς δὲ οἱ προσκείμενοι κυρίῳ τῷ θεῷ ὑμῶν ζῆτε πάντες ἐν τῇ σήμερον

4 ܘܐܲܢ̄ܬ̇ܘܿܢ ܕܐܸܬ̣ܢܩܸܦܬ̇ܘܿܢ ܠܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܟ݂ܘܿܢ ܗܵܐ ܚܲܝܼܢ ܐܢ̄ܬ̇ܘܿܢ ܟܠܟ݂ܘܿܢ ܥܕܲܡܵܐ ܠܝܵܘܡܵܢܵܐ.

Vos autem qui adhæretis Domino Deo vestro, vivitis universi usque in præsentem diem.

თქუენ, ეგენი რომელ შეახლებულ ხართ უფალსა ღმერთსა თქუენსა, სცხონდეთ ვითარცა-ესე დღესდღე.

4 But ye that did cleave unto the LORD your God are alive every one of you this day.

ה. רְאֵה לִמַּדְתִּי אֶתְכֶם חֻקִּים וּמִשְׁפָּטִים כַּאֲשֶׁר צִוַּנִי יְהֹוָה אֱלֹהָי לַעֲשׂוֹת כֵּן בְּקֶרֶב הָאָרֶץ אֲשֶׁר אַתֶּם בָּאִים שָׁמָּה לְרִשְׁתָּהּ:

ἴδετε δέδειχα ὑμῖν δικαιώματα καὶ κρίσεις καθὰ ἐνετείλατό μοι κύριος ποιῆσαι οὕτως ἐν τῇ γῇ εἰς ἣν ὑμεῖς εἰσπορεύεσθε ἐκεῖ κληρονομεῖν αὐτήν

5 ܚܙܵܘ ܕܐܲܠܸܦܬ̇ܟ݂ܘܿܢ ܢܵܡܘܿܣܹ̈ܐ ܘܕ݂ܝܼܢܹ̈ܐ ܐܲܝܟܲܢܵܐ ܕܦܲܩܕܲܢܝ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܝ ܕܬܸܥܒ̇ܕ݂ܘܿܢ ܐܸܢܘܿܢ ܒܐܲܪܥܵܐ ܕܥܵܐܠܝܼܢ ܐܲܢ̄ܬ̇ܘܿܢ ܠܵܗ̇ ܠܡܹܐܪܬܵܗ̇.

Scitis quod docuerim vos præcepta atque justitias, sicut mandavit mihi Dominus Deus meus: sic facietis ea in terra, quam possessuri estis:

იგულეთ, აჰა, ესერა, მიგეც თქუენ სამართალი და მსჯავრი, ვითარცა მამცნო მე უფალმან ღმერთმან ჩემმან, რათა ჰყოთ თქუენ იგი ქუეყანასა მას, რომელსა შეხუალთ დამკჳდრებად მუნ.

5 Behold, I have taught you statutes and judgments, even as the LORD my God commanded me, that ye should do so in the land whither ye go to possess it.

ו. וּשְׁמַרְתֶּם וַעֲשִׂיתֶם כִּי הִוא חָכְמַתְכֶם וּבִינַתְכֶם לְעֵינֵי הָעַמִּים אֲשֶׁר יִשְׁמְעוּן אֵת כָּל הַחֻקִּים הָאֵלֶּה וְאָמְרוּ רַק עַם חָכָם וְנָבוֹן הַגּוֹי הַגָּדוֹל הַזֶּה:

καὶ φυλάξεσθε καὶ ποιήσετε ὅτι αὕτη ἡ σοφία ὑμῶν καὶ ἡ σύνεσις ἐναντίον πάντων τῶν ἐθνῶν ὅσοι ἐὰν ἀκούσωσιν πάντα τὰ δικαιώματα ταῦτα καὶ ἐροῦσιν ἰδοὺ λαὸς σοφὸς καὶ ἐπιστήμων τὸ ἔθνος τὸ μέγα τοῦτο

6 ܘܬܸܛܪܘܼܢ ܘܬܸܥܒ̇ܕ݂ܘܼܢ ܐܸܢܘܿܢ ܕܗܝ̤ ܗ̄ܝܼ ܚܸܟ݂ܡܲܬ̣ܟ݂ܘܿܢ ܘܣܘܼܟܵܠܟ݂ܘܿܢ ܠܥܹܝܢ ܥܲܡܡܹ̈ܐ ܕܢܸܫܡܥܘܼܢ ܗܵܠܹܝܢ ܟܠܗܘܿܢ ܢܵܡܘܿܣܹ̈ܐ ܘܢܹܐܡܪܘܼܢ ܕܚܲܟ̇ܝܼܡ ܗ̄ܘ̣ ܘܣܲܟ̇ܘܼܠܬ̣ܵܢ ܥܲܡܵܐ ܗܵܢܵܐ ܪܲܒܵܐ.

et observabitis et implebitis opere. Hæc est enim vestra sapientia, et intellectus coram populis, ut audientes universa præcepta hæc, dicant: En populus sapiens et intelligens, gens magna.

დაცვად მცნებათა მათ და ყოფად ამისა, რამეთუ ესე არს სიბრძნე და მეცნიერებაჲ თქუენდა, წინაშე ყოველთა წარმართთა, რომელთა ესმოდის ყოველი სამართალი ესე თქუენი. აჰა, ესერა, ერი ბრძენი და მეცნიერი ნათესავი დიდი,

6 Keep therefore and do them; for this is your wisdom and your understanding in the sight of the nations, which shall hear all these statutes, and say, Surely this great nation is a wise and understanding people.

ז. כִּי מִי גוֹי גָּדוֹל אֲשֶׁר לוֹ אֱלֹהִים קְרֹבִים אֵלָיו כַּיהֹוָה אֱלֹהֵינוּ בְּכָל קָרְאֵנוּ אֵלָיו:

ὅτι ποῖον ἔθνος μέγα ᾧ ἐστιν αὐτῷ θεὸς ἐγγίζων αὐτοῖς ὡς κύριος ὁ θεὸς ἡμῶν ἐν πᾶσιν οἷς ἐὰν αὐτὸν ἐπικαλεσώμεθα

7 ܐܲܝܢܵܘ ܓܹܝܪ ܥܲܡܵܐ ܪܲܒܵܐ ܕܩܲܪܝܼܒ̣ ܠܹܗ ܐܲܠܵܗܹܗ ܐܲܝܟ݂ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܲܢ ܒܟ݂ܠ ܕܩܵܪܹܝܢܲܢ ܠܹܗ.

Nec est alia natio tam grandis, quæ habeat deos appropinquantes sibi, sicut Deus noster adest cunctis obsecrationibus nostris.

რამეთუ რომელი არს ნათესავი დიდი, რომლისაჲმცა უფალი ღმერთი იყო მახლობელ მათა, ვითარცა უფალი ღმერთი ჩუენი მახლობელ არს ჩუენდა ყოველსავე ადგილსა, რომელსაცა ვხადოდით მას?

7 For what nation is there so great, who hath God so nigh unto them, as the LORD our God is in all things that we call upon him for?

ח. וּמִי גּוֹי גָּדוֹל אֲשֶׁר לוֹ חֻקִּים וּמִשְׁפָּטִים צַדִּיקִם כְּכֹל הַתּוֹרָה הַזֹּאת אֲשֶׁר אָנֹכִי נֹתֵן לִפְנֵיכֶם הַיּוֹם:

καὶ ποῖον ἔθνος μέγα ᾧ ἐστιν αὐτῷ δικαιώματα καὶ κρίματα δίκαια κατὰ πάντα τὸν νόμον τοῦτον ὃν ἐγὼ δίδωμι ἐνώπιον ὑμῶν σήμερον

8ܚ ܘܐܲܝܢܵܘ ܥܲܡܵܐ ܪܲܒܵܐ ܕܐܝܼܬ̣ ܠܹܗ ܢܵܡܘܿܣܹ̈ܐ ܘܕ݂ܝܼܢܹ̈ܐ ܙܲܕ̇ܝܼܩܹ̈ܐ ܐܲܝܟ݂ ܟܠܹܗ ܢܵܡܘܿܣܵܐ ܗܵܢܵܐ ܕܝܵܗܹ̇ܒ̣ ܐ̄ܢܵܐ ܩܕ݂ܵܡܲܝܟ̇ܘܿܢ ܝܵܘܡܵܢܵܐ.

Quæ est enim alia gens sic inclyta, ut habeat cæremonias, justaque judicia, et universam legem, quam ego proponam hodie ante oculos vestros?

ანუ რომელი არს ნათესავი დიდი, რომლისა მიცემულ არს სამართალი და მშჯავრი მსგავსად ყოვლისა ამის შჯულისა, რომელ-ესე მე მიგეც თქუენ დღესდღე?

8 And what nation is there so great, that hath statutes and judgments so righteous as all this law, which I set before you this day?

ט. רַק הִשָּׁמֶר לְךָ וּשְׁמֹר נַפְשְׁךָ מְאֹד פֶּן תִּשְׁכַּח אֶת הַדְּבָרִים אֲשֶׁר רָאוּ עֵינֶיךָ וּפֶן יָסוּרוּ מִלְּבָבְךָ כֹּל יְמֵי חַיֶּיךָ וְהוֹדַעְתָּם לְבָנֶיךָ וְלִבְנֵי בָנֶיךָ:

πρόσεχε σεαυτῷ καὶ φύλαξον τὴν ψυχήν σου σφόδρα μὴ ἐπιλάθῃ πάντας τοὺς λόγους οὓς ἑωράκασιν οἱ ὀφθαλμοί σου καὶ μὴ ἀποστήτωσαν ἀπὸ τῆς καρδίας σου πάσας τὰς ἡμέρας τῆς ζωῆς σου καὶ συμβιβάσεις τοὺς υἱούς σου καὶ τοὺς υἱοὺς τῶν υἱῶν σου

9 ܒܲܠܚܘܿܕ݂ ܐܸܙܕܲܗ̄ܪܘ ܛܵܒ̣ ܘܛܲܪܘ ܢܲܦ̮ܫܵܬ̣̈ܟ݂ܘܿܢ ܕܠܵܐ ܬܸܛܥܘܿܢ ܟܠ ܦܸܬ̣ܓ̣ܵܡܹ̈ܐ ܕܲܚ̈ܙܲܝ ܥܲܝܢܲܝ̈ܟ̇ܘܿܢ ܘܠܵܐ ܢܸܥܒ̇ܪܘܼܢ ܡ̣ܢ ܠܸܒ̇ܟ݂ܘܿܢ ܟܠܗܘܿܢ ܝܵܘ̈ܡܲܝ ܚܲܝܲܝ̈ܟ̇ܘܿܢ ܘܐܵܘܕܲܥܘ ܐܸܢܘܿܢ ܠܲܒ̣ܢܲܝ̈ܟ̇ܘܿܢ ܘܠܲܒ̣̈ܢܲܝ ܒܢܲܝ̈ܟ̇ܘܿܢ.

Custodi igitur temetipsum, et animam tuam sollicite. Ne obliviscaris verborum, quæ viderunt oculi tui, et ne excidant de corde tuo cunctis diebus vitæ tuæ. Docebis ea filios ac nepotes tuos,

იგულე თავი შენი და დაიცევ სული შენი ფრიად, ნუ დაივიწყებ ყოველთა ამათ სიტყუათა, რომელ-ესე იხილეს თუალთა შენთა და ნუცა განიშორებ გულისაგან შენისა ყოველთა დღეთა ცხორებისა შენისათა, არამედ წურთილ ჰყვნე შვილნი შენნი და შვილნი შვილთა შენთანი.

9 Only take heed to thyself, and keep thy soul diligently, lest thou forget the things which thine eyes have seen, and lest they depart from thy heart all the days of thy life: but teach them thy sons, and thy sons' sons;

י. יוֹם אֲשֶׁר עָמַדְתָּ לִפְנֵי יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ בְּחֹרֵב בֶּאֱמֹר יְהֹוָה אֵלַי הַקְהֶל לִי אֶת הָעָם וְאַשְׁמִעֵם אֶת דְּבָרָי אֲשֶׁר יִלְמְדוּן לְיִרְאָה אֹתִי כָּל הַיָּמִים אֲשֶׁר הֵם חַיִּים עַל הָאֲדָמָה וְאֶת בְּנֵיהֶם יְלַמֵּדוּן:

ἡμέραν ἣν ἔστητε ἐναντίον κυρίου τοῦ θεοῦ ὑμῶν ἐν Χωρηβ τῇ ἡμέρᾳ τῆς ἐκκλησίας ὅτε εἶπεν κύριος πρός με ἐκκλησίασον πρός με τὸν λαόν καὶ ἀκουσάτωσαν τὰ ῥήματά μου ὅπως μάθωσιν φοβεῖσθαί με πάσας τὰς ἡμέρας ἃς αὐτοὶ ζῶσιν ἐπὶ τῆς γῆς καὶ τοὺς υἱοὺς αὐτῶν διδάξωσιν

10 ܝܵܘܡܵܐ ܕܩܵܡܬ̇ܘܿܢ ܩܕ݂ܵܡ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܟ݂ܘܿܢ ܒܚܘܿܪܝܼܒ̣ ܟܲܕ݂ ܐܸܡܲܪ ܠܝܼ ܡܵܪܝܵܐ ܟܲܢܸܫ ܩܕ݂ܵܡܲܝ ܠܥܲܡܵܐ ܘܐܲܫܡܲܥ ܐܸܢܘܿܢ ܦܸܬ̣ܓ̣ܵܡܲܝ̈ ܘܢܹܐܠܦܘܿܢ ܠܡܸܕ݂ܚܲܠ ܩܕ݂ܵܡܲܝ ܟܠܗܘܿܢ ܝܵܘ̈ܡܵܬ̣ܵܐ ܕܚܲܝܼܢ ܒܐܲܪܥܵܐ ܘܠܲܒ̣̈ܢܲܝܗܘܿܢ ܢܲܠܦܘܼܢ.

a die in quo stetisti coram Domino Deo tuo in Horeb, quando Dominus locutus est mihi, dicens: Congrega ad me populum, ut audiant sermones meos, et discant timere me omni tempore quo vivunt in terra, doceantque filios suos.

დღესა მას, რომელსა-იგი წარსდეგით თქუენ წინაშე უფლისა ღმრთისა თქუენისა ქორებს, რამეთუ მეტყოდა მე უფალი და მრქუა: შემოკრიბე ერი ეგე ჩემ წინაშე და ისმინნეს სიტყუანი ჩემნი და შეისწაონ შიში ჩემი ყოველთა დღეთა ცხორებისა მათისათა, რავდენცა ცხონდენ ქუეყანასა ზედა, და ასწაონ შვილთაცა მათთა.

10 Specially the day that thou stoodest before the LORD thy God in Horeb, when the LORD said unto me, Gather me the people together, and I will make them hear my words, that they may learn to fear me all the days that they shall live upon the earth, and that they may teach their children.

יא. וַתִּקְרְבוּן וַתַּעַמְדוּן תַּחַת הָהָר וְהָהָר בֹּעֵר בָּאֵשׁ עַד לֵב הַשָּׁמַיִם חשֶׁךְ עָנָן וַעֲרָפֶל:

καὶ προσήλθετε καὶ ἔστητε ὑπὸ τὸ ὄρος καὶ τὸ ὄρος ἐκαίετο πυρὶ ἕως τοῦ οὐρανοῦ σκότος γνόφος θύελλα φωνὴ μεγάλη

11 ܘܲܩܪܸܒ̣ܬ̇ܘܿܢ ܘܩܵܡܬ̇ܘܿܢ ܒܲܫ̈ܦܘܿܠܲܝ ܛܘܼܪܵܐ ܘܛܘܼܪܵܐ ܡܸܬ̣ܓܵܘܙܲܠ ܗ̄ܘ̣ܵܐ ܒܢܘܼܪܵܐ ܥܕܲܡܵܐ ܠܠܸܒܵܐ ܕܲܫܡܲܝܵܐ ܘܚܸܫܘܿܟ݂ܵܐ ܘܲܥܢܵܢܵܐ ܘܥܲܪܦܠܵܐ.

Et accessistis ad radices montis, qui ardebat usque ad cælum: erantque in eo tenebræ, et nubes, et caligo.

და მოჰკერბით და დასდეგით წინაშე მთასა მას და მთა იგი აღჭურვილი აღატყდებოდა ცეცხლითა ვიდრე ცადმდე და ბნელი ჴშირი ნისლისა და არმურისაჲ და ჴმაჲ ბრძანებისა უფლისაჲ.

11 And ye came near and stood under the mountain; and the mountain burned with fire unto the midst of heaven, with darkness, clouds, and thick darkness.

יב. וַיְדַבֵּר יְהֹוָה אֲלֵיכֶם מִתּוֹךְ הָאֵשׁ קוֹל דְּבָרִים אַתֶּם שֹׁמְעִים וּתְמוּנָה אֵינְכֶם רֹאִים זוּלָתִי קוֹל:

καὶ ἐλάλησεν κύριος πρὸς ὑμᾶς ἐκ μέσου τοῦ πυρός φωνὴν ῥημάτων ὑμεῖς ἠκούσατε καὶ ὁμοίωμα οὐκ εἴδετε ἀλλ᾽ ἢ φωνήν

12 ܘܡܲܠܸܠ ܡܵܪܝܵܐ ܥܲܡܟ݂ܘܿܢ ܒܛܘܼܪܵܐ ܡ̣ܢ ܓܵܘ ܢܘܼܪܵܐ ܩܵܠܵܐ ܕܡܲܡܠܠܵܐ ܫܵܡܥܝܼܢ ܗ̄ܘܲܝܬ̇ܘܿܢ ܘܲܕ݂ܡܘܼܬ̣ܵܐ ܠܵܐ ܚܵܙܹ̇ܝܢ ܗ̄ܘܲܝܬ̇ܘܿܢ ܐܸܠܵܐ ܐܸܢ ܩܵܠܵܐ ܒܲܠܚܘܿܕ݂.

Locutusque est Dominus ad vos de medio ignis. Vocem verborum ejus audistis, et formam penitus non vidistis.

გეტყოდა თქუენ უფალი მიერ მთით შორის ცეცხლსა მას, რომლისა ჴმაჲ სიტყუათა მისთაჲ გესმოდა თქუენ, ხოლო ქმნულებასა არა ხედევდით.

12 And the LORD spake unto you out of the midst of the fire: ye heard the voice of the words, but saw no similitude; only ye heard a voice.

יג. וַיַּגֵּד לָכֶם אֶת בְּרִיתוֹ אֲשֶׁר צִוָּה אֶתְכֶם לַעֲשׂוֹת עֲשֶׂרֶת הַדְּבָרִים וַיִּכְתְּבֵם עַל שְׁנֵי לֻחוֹת אֲבָנִים:

καὶ ἀνήγγειλεν ὑμῖν τὴν διαθήκην αὐτοῦ ἣν ἐνετείλατο ὑμῖν ποιεῖν τὰ δέκα ῥήματα καὶ ἔγραψεν αὐτὰ ἐπὶ δύο πλάκας λιθίνας

13 ܘܚܵܘܝܼܟ݂ܘܿܢ ܩܝܵܡܹܗ ܘܦܲܩܸܕ݂ܟ݂ܘܿܢ ܕܬܸܥܒ̇ܕ݂ܘܼܢ ܥܸܣܪܵܐ ܦܸܬ̣ܵܡ̈ܝܼܢ ܘܲܟ݂ܬܲܒ̣ ܐܸܢܘܿܢ ܥܲܠ ܬܲܪܬܹ̇ܝܢ ܠܘܼܚܹ̈ܐ ܕܟܹܐܦܵܐ.

Et ostendit vobis pactum suum, quod præcepit ut faceretis, et decem verba, quæ scripsit in duabus tabulis lapideis.

და გითხრობდა თქუენ მცნებათა მათ, რომელ-იგი გამცნო თქუენ ყოფად მისა და მოგცნა თქუენ ათნი იგი მცნებანი შჯულისანი დაწერილნი ორთა ზედა ფიცართა ქვისათა.

13 And he declared unto you his covenant, which he commanded you to perform, even ten commandments; and he wrote them upon two tables of stone.

יד. וְאֹתִי צִוָּה יְהֹוָה בָּעֵת הַהִוא לְלַמֵּד אֶתְכֶם חֻקִּים וּמִשְׁפָּטִים לַעֲשׂתְכֶם אֹתָם בָּאָרֶץ אֲשֶׁר אַתֶּם עֹבְרִים שָׁמָּה לְרִשְׁתָּהּ:

καὶ ἐμοὶ ἐνετείλατο κύριος ἐν τῷ καιρῷ ἐκείνῳ διδάξαι ὑμᾶς δικαιώματα καὶ κρίσεις ποιεῖν αὐτὰ ὑμᾶς ἐπὶ τῆς γῆς εἰς ἣν ὑμεῖς εἰσπορεύεσθε ἐκεῖ κληρονομεῖν αὐτήν

14 ܘܠܝܼ ܦܲܩܕܲܢܝ ܡܵܪܝܵܐ ܒܙܲܒ̣ܢܵܐ ܗܵܘ̇ ܕܐܲܠܸܦܟ݂ܘܿܢ ܢܵܡܘܿܣܹ̈ܐ ܘܕ݂ܝܼܢܹ̈ܐ ܕܬܸܥ̇ܕ݂ܘܼܢ ܐܸܢܘܿܢ ܒܐܲܪܥܵܐ ܕܥܵܒ̣ܪܝܼܢ ܐ̄ܢܬ̇ܘܿܢ ܠܬܲܡܵܢ ܠܡܹܐܪܬܵܗ̇:

Mihique mandavit in illo tempore ut docerem vos cæremonias et judicia, quæ facere deberetis in terra, quam possessuri estis.

და მამცნო მე უფალმან მას ჟამსა შინა სწავლად თქუენდა სამართალი და მშჯავრი, რათა ვყო იგი ქუეყანასა მას, რომელსა შეხუალთ თქუენ.

14 And the LORD commanded me at that time to teach you statutes and judgments, that ye might do them in the land whither ye go over to possess it.

טו. וְנִשְׁמַרְתֶּם מְאֹד לְנַפְשֹׁתֵיכֶם כִּי לֹא רְאִיתֶם כָּל תְּמוּנָה בְּיוֹם דִּבֶּר יְהֹוָה אֲלֵיכֶם בְּחֹרֵב מִתּוֹךְ הָאֵשׁ:

καὶ φυλάξεσθε σφόδρα τὰς ψυχὰς ὑμῶν ὅτι οὐκ εἴδετε ὁμοίωμα ἐν τῇ ἡμέρᾳ ᾗ ἐλάλησεν κύριος πρὸς ὑμᾶς ἐν Χωρηβ ἐν τῷ ὄρει ἐκ μέσου τοῦ πυρός

15 ܐܸܙܕܲܗ̄ܪܘ ܛܵܒ̣ ܒܢܲܦ̮ܫܟ݂ܘܿܢ ܡܸܛܠ ܕܠܵܐ ܚܙܲܝܬ̇ܘܿܢ ܕܡܘܼܬ̣ܵܐ ܒܝܵܘܡܵܐ ܕܡܲܠܸܠ ܡܵܪܝܵܐ ܥܲܡܟ݂ܘܿܢ ܒܚܘܿܪܝܼܒ̣ ܡ̣ܢ ܓܵܘ ܢܘܼܪܵܐ.

Custodite igitur sollicite animas vestras. Non vidistis aliquam similitudinem in die, qua locutus est vobis Dominus in Horeb de medio ignis:

ეკრძალენით თავთა თქუენთა, რამეთუ ხატი ქმნულებისაჲ არა იხილოთ თქუენ დღესა მას, რომელსა გეტყოდა თქუენ უფალი ღმერთი მთასა მას ქორებსა შორის ცეცხლსა მას.

15 Take ye therefore good heed unto yourselves; for ye saw no manner of similitude on the day that the LORD spake unto you in Horeb out of the midst of the fire:

טז. פֶּן תַּשְׁחִתוּן וַעֲשִׂיתֶם לָכֶם פֶּסֶל תְּמוּנַת כָּל סָמֶל תַּבְנִית זָכָר אוֹ נְקֵבָה:

μὴ ἀνομήσητε καὶ ποιήσητε ὑμῖν ἑαυτοῖς γλυπτὸν ὁμοίωμα πᾶσαν εἰκόνα ὁμοίωμα ἀρσενικοῦ ἢ θηλυκοῦ

16 ܕܠܵܐ ܬܚܲܒ̇ܠܘܼܢ ܘܬܸܥ̇ܕ݂ܘܼܢ ܠܟ݂ܘܿܢ ܨܲܠܡܹ̈ܐ ܘܕܸܡ̈ܘܵܬ̣ܵܐ ܕܟ݂ܠ ܓܢܸܣ ܕܡܘܼܬ̣ܵܐ ܕܕܸܟ݂ܪܵܐ ܐܵܘ ܕܢܸܩܒ̇ܬ̣ܵܐ.

ne forte decepti faciatis vobis sculptam similitudinem, aut imaginem masculi vel feminæ:

და თქუა, ვითარმედ: ნუ ურჩულოებთ, ნუცა იქმთ თავისა თქუენისა კერპთა გამოქანდაკებულთა მსგავსად ხატისა მამლისა გინა დედლისა,

16 Lest ye corrupt yourselves, and make you a graven image, the similitude of any figure, the likeness of male or female,

יז. תַּבְנִית כָּל בְּהֵמָה אֲשֶׁר בָּאָרֶץ תַּבְנִית כָּל צִפּוֹר כָּנָף אֲשֶׁר תָּעוּף בַּשָּׁמָיִם:

ὁμοίωμα παντὸς κτήνους τῶν ὄντων ἐπὶ τῆς γῆς ὁμοίωμα παντὸς ὀρνέου πτερωτοῦ ὃ πέταται ὑπὸ τὸν οὐρανόν

17 ܕܡܘܼܬ̣ܵܐ ܕܟ݂ܠ ܒܥܝܼܪܵܐ ܕܐܝܼܬ̣ ܒܐܲܪܥܵܐ ܕܡܘܼܬ̣ܵܐ ܕܟ݂ܠ ܦܵܪܲܚܬ̣ܵܐ ܕܓܸܦܵܐ ܕܦܵܪܚܵܐ ܒܲܫܡܲܝܵܐ.

similitudinem omnium jumentorum, quæ sunt super terram, vel avium sub cælo volantium,

გინა თუ მსგავსად ყოვლისავე საცხოვრისა, რომელ-რა არს ქუეყანასა ზედა, ანუ თუ მსგავსად ყოვლისა მფრინველისა ფრთოვანისა, რომელი ფრინავს ცასა ქუეშე,

17 The likeness of any beast that is on the earth, the likeness of any winged fowl that flieth in the air,

יח. תַּבְנִית כָּל רֹמֵשׂ בַּאֲדָמָה תַּבְנִית כָּל דָּגָה אֲשֶׁר בַּמַּיִם מִתַּחַת לָאָרֶץ:

ὁμοίωμα παντὸς ἑρπετοῦ ὃ ἕρπει ἐπὶ τῆς γῆς ὁμοίωμα παντὸς ἰχθύος ὅσα ἐστὶν ἐν τοῖς ὕδασιν ὑποκάτω τῆς γῆς

18 ܕܡܘܼܬ̣ܵܐ ܕܟ݂ܠ ܪ̈ܲܚܫܵܐ ܕܐܲܪܥܵܐ ܕܡܘܼܬ̣ܵܐ ܕܟ݂ܠ ܢܘܼܢܹ̈ܐ ܕܲܒ̣ܝܲܡܵܐ ܕܲܠܬܲܚܬ̇ ܡ̣ܢ ܐܲܪܥܵܐ.

atque reptilium, quæ moventur in terra, sive piscium qui sub terra morantur in aquis:

ანუ მსგავსად ყოვლისავე ქუეწარმძრომელისა, რომელი ძურების პირსა ზედა ქუეყანისსა, ანუ მსგავსად ყოვლისავე მცურვალისა, რომელი ცურავს წყალთა შინა ქუეყანასა ქუეშე.

18 The likeness of any thing that creepeth on the ground, the likeness of any fish that is in the waters beneath the earth:

יט. וּפֶן תִּשָּׂא עֵינֶיךָ הַשָּׁמַיְמָה וְרָאִיתָ אֶת הַשֶּׁמֶשׁ וְאֶת הַיָּרֵחַ וְאֶת הַכּוֹכָבִים כֹּל צְבָא הַשָּׁמַיִם וְנִדַּחְתָּ וְהִשְׁתַּחֲוִיתָ לָהֶם וַעֲבַדְתָּם אֲשֶׁר חָלַק יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ אֹתָם לְכֹל הָעַמִּים תַּחַת כָּל הַשָּׁמָיִם:

καὶ μὴ ἀναβλέψας εἰς τὸν οὐρανὸν καὶ ἰδὼν τὸν ἥλιον καὶ τὴν σελήνην καὶ τοὺς ἀστέρας καὶ πάντα τὸν κόσμον τοῦ οὐρανοῦ πλανηθεὶς προσκυνήσῃς αὐτοῖς καὶ λατρεύσῃς αὐτοῖς ἃ ἀπένειμεν κύριος ὁ θεός σου αὐτὰ πᾶσιν τοῖς ἔθνεσιν τοῖς ὑποκάτω τοῦ οὐρανοῦ

19 ܘܲܕ݂ܠܵܐ ܬܪܝܼܡܘܼܢ ܥܲܝܢܲܝ̈ܟ̇ܘܿܢ ܠܲܫܡܲܝܵܐ ܘܬܸܚܙܘܿܢ ܫܸܡܫܵܐ ܘܣܲܗܪܵܐ ܘܟ݂ܵܘܟ̇ܒܹ̈ܐ ܘܟ݂ܠܗܘܿܢ ܚܲܝ̈ܠܵܘܵܬ̣ܵܐ ܕܲܫܡܲܝܵܐ. ܘܬܸܛܥܘܿܢ ܘܬܸܣܓ̇ܕ݂ܘܼܢ ܠܗܘܿܢ ܘܬܸܦܠܚܘܼܢ ܐܸܢܘܿܢ ܕܦܲܠܸܓ̣ ܐܸܢܘܿܢ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܟ݂ܘܿܢ ܠܟ݂ܠܗܘܿܢ ܥܲܡܡܹ̈ܐ ܕܲܬ̣ܚܹܝܬ̣ ܫܡܲܝܵܐ.

ne forte elevatis oculis ad cælum, videas solem et lunam, et omnia astra cæli, et errore deceptus adores ea, et colas quæ creavit Dominus Deus tuus in ministerium cunctis gentibus, quæ sub cælo sunt.

ნუცა აღიხილავ ზეცად, რათა არა რაჟამს იხილო მზე, გინა თუ მთოვარე და ვარსკულავნი, ანუ თუ ყოველი სამკაული ცათა, და შესცთე თაყუანის-ცემად, ანუ მსახურებდე მათ, რომელ-იგი განგაშორნა თქუენგან უფალმან ღმერთმან თქუენმან და მისცა წარმართთა, რომელ არს ქუეშე ცასა.

19 And lest thou lift up thine eyes unto heaven, and when thou seest the sun, and the moon, and the stars, even all the host of heaven, shouldest be driven to worship them, and serve them, which the LORD thy God hath divided unto all nations under the whole heaven.

כ. וְאֶתְכֶם לָקַח יְהֹוָה וַיּוֹצִא אֶתְכֶם מִכּוּר הַבַּרְזֶל מִמִּצְרָיִם לִהְיוֹת לוֹ לְעַם נַחֲלָה כַּיּוֹם הַזֶּה:

ὑμᾶς δὲ ἔλαβεν ὁ θεὸς καὶ ἐξήγαγεν ὑμᾶς ἐκ τῆς καμίνου τῆς σιδηρᾶς ἐξ Αἰγύπτου εἶναι αὐτῷ λαὸν ἔγκληρον ὡς ἐν τῇ ἡμέρᾳ ταύτῃ

20 ܘܲܠܟ݂ܘܿܢ ܩܲܪܸܒ̣ ܡܵܪܝܵܐ ܘܐܲܦܸܩܟ݂ܘܿܢ ܡ̣ܢ ܟܘܼܪܵܐ ܕܦܲܪܙܠܵܐ ܡ̣ܢ ܡܸܨܪܹܝܢ ܕܬܸܗܘܘܿܢ ܠܹܗ ܥܲܡܵܐ ܘܝܵܪܬ̇ܘܼܬ̣ܵܐ ܐܲܝܟ݂ ܝܵܘܡܵܢܵܐ.

Vos autem tulit Dominus, et eduxit de fornace ferrea Ægypti, ut haberet populum hæreditarium, sicut est in præsenti die.

ხოლო თქუენ შეგიწყალნა უფალმან ღმერთმან თქუენმან და გამოგიყვანნა თქუენ საჴუმილისა მისგან რკინისასა ქუეყანისა მისგან ეგჳპტელთაჲსა, რათა იყო შენ მისა ერად მკჳდრობისა დღესდღე.

20 But the LORD hath taken you, and brought you forth out of the iron furnace, even out of Egypt, to be unto him a people of inheritance, as ye are this day.

כא. וַיהֹוָה הִתְאַנַּף בִּי עַל דִּבְרֵיכֶם וַיִּשָּׁבַע לְבִלְתִּי עָבְרִי אֶת הַיַּרְדֵּן וּלְבִלְתִּי בֹא אֶל הָאָרֶץ הַטּוֹבָה אֲשֶׁר יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ נֹתֵן לְךָ נַחֲלָה:

καὶ κύριος ἐθυμώθη μοι περὶ τῶν λεγομένων ὑφ᾽ ὑμῶν καὶ ὤμοσεν ἵνα μὴ διαβῶ τὸν Ιορδάνην τοῦτον καὶ ἵνα μὴ εἰσέλθω εἰς τὴν γῆν ἣν κύριος ὁ θεὸς δίδωσίν σοι ἐν κλήρῳ

21 ܘܲܪܓܸܙ ܥܠܲܝ ܡܵܪܝܵܐ ܡܸܛܠ ܦܸܬ̣ܓ̣ܵܡܲܝ̈ܟ̇ܘܿܢ ܘܝܼܡܵܐ ܕܠܵܐ ܐܸܥܒܲܪ ܝܘܿܪܕܢܲܢ ܗܵܢܵܐ ܘܠܵܐ ܐܸܥܘܿܠ ܠܐܲܪܥܵܐ ܛܵܒ̣ܬ̣ܵܐ ܕܝܵܗܹ̇ܒ̣ ܠܟ݂ܘܿܢ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܟ݂ܘܿܢ ܝܘܼܪܬܵܢܵܐ.

Iratusque est Dominus contra me propter sermones vestros, et juravit ut non transirem Jordanem, nec ingrederer terram optimam, quam daturus est vobis.

და აწ უფალი ღმერთი განრისხნა ჩემ ზედა სიტყუათა თქუენთათჳს და ფუცა, რათა არა წიაღვიდე მე იორდანესა მდინარესა და არცა შევიდე მე ქუეყანასა მას, რომელ-იგი უფალმან ღმერთმან მოგცეს თქუენ ნაწილად მკჳდრობისა თქვენისა.

21 Furthermore the LORD was angry with me for your sakes, and sware that I should not go over Jordan, and that I should not go in unto that good land, which the LORD thy God giveth thee for an inheritance:

כב. כִּי אָנֹכִי מֵת בָּאָרֶץ הַזֹּאת אֵינֶנִּי עֹבֵר אֶת הַיַּרְדֵּן וְאַתֶּם עֹבְרִים וִירִשְׁתֶּם אֶת הָאָרֶץ הַטּוֹבָה הַזֹּאת:

ἐγὼ γὰρ ἀποθνῄσκω ἐν τῇ γῇ ταύτῃ καὶ οὐ διαβαίνω τὸν Ιορδάνην τοῦτον ὑμεῖς δὲ διαβαίνετε καὶ κληρονομήσετε τὴν γῆν τὴν ἀγαθὴν ταύτην

22 ܡܸܛܠ ܕܐܸܢܵܐ ܡܵܐܹ̇ܬ̣ ܐ̄ܢܵܐ ܒܐܲܪܥܵܐ ܗܵܕܹܐ ܘܠܵܐ ܥܵܒܲܪ ܐ̄ܢܵܐ ܝܘܼܪܕܢܲܢ ܗܵܢܵܐ ܐܲܢ̄ܬ̇ܘܿܢ ܕܹܝܢ ܥܵܒ̣ܪܝܼܢ ܐ̄ܢܬ̇ܘܿܢ ܘܝܵܪܬ̇ܝܼܢ ܐ̄ܢܬ̇ܘܿܢ ܐܲܪܥܵܐ ܗܵܕܹܐ ܛܵܒ̣ܬ̣ܵܐ ܕܝܵܗܹ̇ܒ̣ ܠܟ݂ܘܿܢ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܟ݂ܘܿܢ.

Ecce morior in hac humo; non transibo Jordanem: vos transibitis, et possidebitis terram egregiam.

ხოლო აწ მე მოსიკუდიდ ვარ ამასვე ქუეყანასა და არა წიაღსლვად ვარ მე იორდანესა მდინარესა, ხოლო თქუენ წიაღჰჴდეთ და დაიმკჳდროთ ქუეყანაჲ იგი კეთილი.

22 But I must die in this land, I must not go over Jordan: but ye shall go over, and possess that good land.

כג. הִשָּׁמְרוּ לָכֶם פֶּן תִּשְׁכְּחוּ אֶת בְּרִית יְהֹוָה אֱלֹהֵיכֶם אֲשֶׁר כָּרַת עִמָּכֶם וַעֲשִׂיתֶם לָכֶם פֶּסֶל תְּמוּנַת כֹּל אֲשֶׁר צִוְּךָ יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ:

προσέχετε ὑμεῖς μὴ ἐπιλάθησθε τὴν διαθήκην κυρίου τοῦ θεοῦ ὑμῶν ἣν διέθετο πρὸς ὑμᾶς καὶ ποιήσητε ὑμῖν ἑαυτοῖς γλυπτὸν ὁμοίωμα πάντων ὧν συνέταξεν κύριος ὁ θεός σου

23 ܐܸܙܕܲܗ̄ܪܘ ܕܠܵܐ ܬܸܛܥܘܿܢ ܩܝܵܡܹܗ ܕܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܟ݂ܘܿܢ ܕܐܲܩܝܼܡ ܥܲܡܟ݂ܘܿܢ ܘܲܬ̣ܚܲܒ̇ܠܘܼܢ ܘܬܸܥܒ̇ܕ݂ܘܼܢ ܠܟ݂ܘܿܢ ܨܲܠܡܹ̈ܐ ܘܕܸܡ̈ܘܵܬ̣ܵܐ ܕܟܸܠܡܸܕܸ̇ܡ ܕܦܲܩܸܕ݂ܟ݂ܘܿܢ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܟ݂ܘܿܢ.

Cave nequando obliviscaris pacti Domini Dei tui, quod pepigit tecum, et facias tibi sculptam similitudinem eorum, quæ fieri Dominus prohibuit:

ეკრძალე, ნუუკუე დაივიწყო შენ მცნებაჲ იგი უფლისა ღმრთისა თქუენისა, რომელ გამცნო თქუენ და არა იქმნნეთ თავისა თქუენისა კერპნი გამოქანდაკებულნი მსგავსად ყოვლისა მის, რომლისა-ესე გიბრძანა შენ უფალმან ღმერთმან შენმან,

23 Take heed unto yourselves, lest ye forget the covenant of the LORD your God, which he made with you, and make you a graven image, or the likeness of any thing, which the LORD thy God hath forbidden thee.

כד. כִּי יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ אֵשׁ אֹכְלָה הוּא אֵל קַנָּא:

ὅτι κύριος ὁ θεός σου πῦρ καταναλίσκον ἐστίν θεὸς ζηλωτής

24 ܡܸܛܠ ܕܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܟ݂ܘܿܢ ܢܘܼܪܵܐ ܗ̄ܘ̣ ܐܵܟܹܠܬ̣ܵܐ ܘܐܲܠܵܗܵܐ ܗ̄ܘ̣ ܛܲܢܵܢܵܐ.

quia Dominus Deus tuus ignis consumens est, Deus æmulator.

განშორებად მისგან, რამეთუ უფალი ღმერთი ცეცხლშემცველ არს და ღმერთი მოშურნე.

24 For the LORD thy God is a consuming fire, even a jealous God.

כה. כִּי תוֹלִיד בָּנִים וּבְנֵי בָנִים וְנוֹשַׁנְתֶּם בָּאָרֶץ וְהִשְׁחַתֶּם וַעֲשִׂיתֶם פֶּסֶל תְּמוּנַת כֹּל וַעֲשִׂיתֶם הָרַע בְּעֵינֵי יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ לְהַכְעִיסוֹ:

ἐὰν δὲ γεννήσῃς υἱοὺς καὶ υἱοὺς τῶν υἱῶν σου καὶ χρονίσητε ἐπὶ τῆς γῆς καὶ ἀνομήσητε καὶ ποιήσητε γλυπτὸν ὁμοίωμα παντὸς καὶ ποιήσητε τὰ πονηρὰ ἐναντίον κυρίου τοῦ θεοῦ ὑμῶν παροργίσαι αὐτόν

25 ܘܟܲܕ݂ ܬܵܘܠܕ݂ܘܼܢ ܒܢܲـ̈ܝܵܐ ܐܵܘ ܒ̈ܢܲܝ ܒܢܲـ̈ܝܵܐ ܘܬܸܥܬ̇ܩܘܼܢ ܒܐܲܪܥܵܐ ܘܲܬ̣ܚܲܒ̇ܠܘܼܢ ܘܬܸܥܒ̇ܕ݂ܘܼܢ ܨܲܠܡܹ̈ܐ ܘܕܸܡ̈ܘܵܬ̣ܵܐ ܕܟ݂ܠܡܸܕܸ̇ܡ ܘܬܸܥܒ̇ܕ݂ܘܼܢ ܕܒ̣ܝܼܫ ܩܕ݂ܵܡ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܟ݂ܘܿܢ ܘܬܲܪܓ̇ܙܘܼܢܹܗ.

Si genueritis filios ac nepotes, et morati fueritis in terra, deceptique feceritis vobis aliquam similitudinem, patrantes malum coram Domino Deo vestro, ut eum ad iracundiam provocetis:

უკეთუ ისხნე შენ შვილნი, ანუ შვილისშვილნი და დღეგრძელ იყო ქუეყანასა ზედა და უშჯულოებდე და ჰყო ბოროტი წინაშე უფლისა ღმრთისა შენისა, და იქმნნე შენ თავისა შენისა კერპნი, და განარისხო უფალი ღმერთი შენი.

25 When thou shalt beget children, and children's children, and ye shall have remained long in the land, and shall corrupt yourselves, and make a graven image, or the likeness of any thing, and shall do evil in the sight of the LORD thy God, to provoke him to anger:

כו. הַעִידֹתִי בָכֶם הַיּוֹם אֶת הַשָּׁמַיִם וְאֶת הָאָרֶץ כִּי אָבֹד תֹּאבֵדוּן מַהֵר מֵעַל הָאָרֶץ אֲשֶׁר אַתֶּם עֹבְרִים אֶת הַיַּרְדֵּן שָׁמָּה לְרִשְׁתָּהּ לֹא תַאֲרִיכֻן יָמִים עָלֶיהָ כִּי הִשָּׁמֵד תִּשָּׁמֵדוּן:

διαμαρτύρομαι ὑμῖν σήμερον τόν τε οὐρανὸν καὶ τὴν γῆν ὅτι ἀπωλείᾳ ἀπολεῖσθε ἀπὸ τῆς γῆς εἰς ἣν ὑμεῖς διαβαίνετε τὸν Ιορδάνην ἐκεῖ κληρονομῆσαι αὐτήν οὐχὶ πολυχρονιεῖτε ἡμέρας ἐπ᾽ αὐτῆς ἀλλ᾽ ἢ ἐκτριβῇ ἐκτριβήσεσθε

26 ܣܲܗܕܹܬ̣ ܒܟ݂ܘܿܢ ܝܵܘܡܵܢܵܐ ܫܡܲܝܵܐ ܘܐܲܪܥܵܐ ܕܡܹܐܒܲܕ݂ ܐܵܒ̣ܕ̇ܝܼܢ ܐ̄ܢܬ̇ܘܿܢ ܒܲܥܓܲܠ ܡ̣ܢ ܐܲܪܥܵܐ ܕܥܵܒ̣ܪܝܼܢ ܐ̄ܢܬ̇ܘܿܢ ܝܘܼܪܕܢܲܢ ܝܵܘܡܵܢܵܐ ܠܡܹܐܪܬܵܗ̇. ܘܠܵܐ ܬܲܣܓ̇ܘܿܢ ܒܵܗ̇ ܝܵܘ̈ܡܵܬ̣ܵܐ ܐܸܠܵܐ ܡܹܐܒܲܕ݂ ܬܹܐܒ̣ܕ̇ܘܿܢ.

testes invoco hodie cælum et terram, cito perituros vos esse de terra, quam transito Jordane possessuri estis: non habitabitis in ea longo tempore, sed delebit vos Dominus,

აჰა, ესერა, შეგწამებ მე დღეს თქუენ წინაშე ცასა და ქუეყანასა, რამეთუ მოსპოლვით მოგსპნეს თქუენ ქუეყანისა მისგან, რომლისათჳს წიაღ ხუალთ იორდანესა მდინარესა დამკჳდრებად მისა და არა დღეგრძელად დაიმკჳდროთ მუნ, არამედ მოსრვით მოისრნეთ.

26 I call heaven and earth to witness against you this day, that ye shall soon utterly perish from off the land whereunto ye go over Jordan to possess it; ye shall not prolong your days upon it, but shall utterly be destroyed.

כז. וְהֵפִיץ יְהֹוָה אֶתְכֶם בָּעַמִּים וְנִשְׁאַרְתֶּם מְתֵי מִסְפָּר בַּגּוֹיִם אֲשֶׁר יְנַהֵג יְהֹוָה אֶתְכֶם שָׁמָּה:

καὶ διασπερεῖ κύριος ὑμᾶς ἐν πᾶσιν τοῖς ἔθνεσιν καὶ καταλειφθήσεσθε ὀλίγοι ἀριθμῷ ἐν τοῖς ἔθνεσιν εἰς οὓς εἰσάξει κύριος ὑμᾶς ἐκεῖ

27 ܘܲܢܒܲܕܲܪܟ݂ܘܿܢ ܡܵܪܝܵܐ ܒܹܬ̣ ܥܲܡܡܹ̈ܐ ܘܬܸܫܬܲܚܪܘܼܢ ܩܲܠܝܼܠ ܒܡܸܢܝܵܢܵܐ ܒܹܬ̣ ܥܲܡܡܹ̈ܐ ܕܲܢܒܲܕܲܪܟ݂ܘܼܢܡܵܪܝܵܐ ܠܬܲܡܵܢ.

atque disperget in omnes gentes, et remanebitis pauci in nationibus, ad quas vos ducturus est Dominus.

და განგაბნინეს თქვენ უფალმან ღმერთმან თქუენმან ყოველთა შოის წარმართთა. დაშთეთ თქუენ მცირედ რიცხჳთ წარმართთა შორის, რომელსა-იგი შეგიყვანნეს თქუენ უფალმან.

27 And the LORD shall scatter you among the nations, and ye shall be left few in number among the heathen, whither the LORD shall lead you.

כח. וַעֲבַדְתֶּם שָׁם אֱלֹהִים מַעֲשֵׂה יְדֵי אָדָם עֵץ וָאֶבֶן אֲשֶׁר לֹא יִרְאוּן וְלֹא יִשְׁמְעוּן וְלֹא יֹאכְלוּן וְלֹא יְרִיחֻן:

καὶ λατρεύσετε ἐκεῖ θεοῖς ἑτέροις ἔργοις χειρῶν ἀνθρώπων ξύλοις καὶ λίθοις οἳ οὐκ ὄψονται οὐδὲ μὴ ἀκούσωσιν οὔτε μὴ φάγωσιν οὔτε μὴ ὀσφρανθῶσιν

28 ܘܬܸܦܠܚܘܼܢ ܬܲܡܵܢ ܠܐܲܠܵܗܹ̈ܐ ܥܒ̣ܵܕ݂ ܐܝܼ̈ܕܲܝܵܐ ܕܲܒ̣ܢܲܝ̈ܢܵܫܵܐ ܕܩܲܝܣܵܐ ܘܲܕ݂ܟܹܐܦܵܐ ܕܠܵܐ ܚܵܙܹ̇ܝܢ ܘܠܵܐ ܫܵܡܥܝܼܢ ܘܠܵܐ ܐܵܟ݂ܠܝܼܢ ܘܠܵܐ ܡܪܝܼܚܝܼܢ.

Ibique servietis diis, qui hominum manu fabricati sunt, ligno et lapidi qui non vident, nec audiunt, nec comedunt, nec odorantur.

და ჰმსახურებდეთ თქუენ კერპთა უცხოთა, ქმნულთა ჴელითა კაცისა ძელითა და რვალითა, რომელნი არა ხედვიდეს და არცა ესმოდის, არცა ჭამდენ და არცა იყნოსდენ.

28 And there ye shall serve gods, the work of men's hands, wood and stone, which neither see, nor hear, nor eat, nor smell.

כט. וּבִקַּשְׁתֶּם מִשָּׁם אֶת יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ וּמָצָאתָ כִּי תִדְרְשֶׁנּוּ בְּכָל לְבָבְךָ וּבְכָל נַפְשֶׁךָ:

καὶ ζητήσετε ἐκεῖ κύριον τὸν θεὸν ὑμῶν καὶ εὑρήσετε ὅταν ἐκζητήσητε αὐτὸν ἐξ ὅλης τῆς καρδίας σου καὶ ἐξ ὅλης τῆς ψυχῆς σου ἐν τῇ θλίψει σου

29 ܘܬܸܒ̣ܥܘܿܢܹܗ ܬܲܡܵܢ ܠܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܟ݂ܘܿܢ ܘܬܸܫܟ̇ܚܘܼܢܹܗ ܟܲܕ݂ ܬܥܲܩܒ̣ܘܼܢ ܥܠܵܘܗܝ ܡ̣ܢ ܟܠܹܗ ܠܸܒ̇ܟ݂ܘܿܢ ܘܡ̣ܢ ܟܠܵܗ̇ ܢܲܦ̮ܫܟ݂ܘܿܢ.

Cumque quæsieris ibi Dominum Deum tuum, invenies eum: si tamen toto corde quæsieris, et tota tribulatione animæ tuæ.

და ეძიებდეთ თქუენ უფალსა ღმერთსა თქუენსა და ჰპოოთ იგი, რაჟამს ეძიებდეთ მას ყოვლითა გონებითა თქუენითა და ყოვლითა გულითა თქუენითა.

29 But if from thence thou shalt seek the LORD thy God, thou shalt find him, if thou seek him with all thy heart and with all thy soul.

ל. בַּצַּר לְךָ וּמְצָאוּךָ כֹּל הַדְּבָרִים הָאֵלֶּה בְּאַחֲרִית הַיָּמִים וְשַׁבְתָּ עַד יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ וְשָׁמַעְתָּ בְּקֹלוֹ:

καὶ εὑρήσουσίν σε πάντες οἱ λόγοι οὗτοι ἐπ᾽ ἐσχάτῳ τῶν ἡμερῶν καὶ ἐπιστραφήσῃ πρὸς κύριον τὸν θεόν σου καὶ εἰσακούσῃ τῆς φωνῆς αὐτοῦ

30 ܡܵܐ ܕܥܵܩܲܬ̤ ܠܟ݂ܘܿܢ ܘܡܲܛܝܼܟ݂ܘܿܢ ܗܵܠܹܝܢ ܟܠܗܘܿܢ ܦܸܬ̣ܓ̣ܵܡܹ̈ܐ ܒܚܲܪܬ̣ܵܐ ܕܝܵܘ̈ܡܵܬ̣ܵܐ ܘܬܸܬ̣ܦ̄ܢܘܿܢ ܠܘܵܬ̣ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܟ݂ܘܿܢ ܘܬܸܫܡܥܘܼܢ ܒܩܵܠܹܗ.

Postquam te invenerint omnia quæ prædicta sunt, novissimo tempore reverteris ad Dominum Deum tuum, et audies vocem ejus.

რაჟამს სიმდაბლით ეძიებდეთ მას ჭირსა შინა თქუენსა და მოგეგონებოდიან თქუენ სიტყუანი ესე ჩემნი შემდგომად ჟამთა. და მოიქცე შენ უფლისა მიმართ ღმრთისა შენისა და ისმინო ჴმაჲ ბრძანებისა მისისა.

30 When thou art in tribulation, and all these things are come upon thee, even in the latter days, if thou turn to the LORD thy God, and shalt be obedient unto his voice;

לא. כִּי אֵל רַחוּם יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ לֹא יַרְפְּךָ וְלֹא יַשְׁחִיתֶךָ וְלֹא יִשְׁכַּח אֶת בְּרִית אֲבֹתֶיךָ אֲשֶׁר נִשְׁבַּע לָהֶם:

ὅτι θεὸς οἰκτίρμων κύριος ὁ θεός σου οὐκ ἐγκαταλείψει σε οὐδὲ μὴ ἐκτρίψει σε οὐκ ἐπιλήσεται τὴν διαθήκην τῶν πατέρων σου ἣν ὤμοσεν αὐτοῖς

31 ܡܸܛܠ ܕܐܲܠܵܗܵܐ ܗ̄ܘ̣ ܡܪܲܚܡܵܢܵܐ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܟ݂ܘܿܢ ܠܵܐ ܢܚܲܒܸ̇ܠܟ݂ܘܿܢ ܘܠܵܐ ܢܸܫܒ̇ܘܿܩܟ݂ܘܿܢ ܘܠܵܐ ܢܸܛܥܸܐ ܩܝܵܡܵܐ ܕܝܼܡܵܐ ܠܐܲܒ̣ܵܗܲܝ̈ܟ̇ܘܿܢ.

Quia Deus misericors Dominus Deus tuus est: non dimittet te, nec omnino delebit, neque obliviscetur pacti, in quo juravit patribus tuis.

რამეთუ უფალი ღმერთი მოწყალე არს, უფალმან ღმერთმან შენმან არა დაგაგდოს შენ, არცაღა წარგწყმიდოს შენ, არცა დაივიწყოს აღთქუმაჲ იგი მამათა შენთა, რომელ-იგი ეფუცა მათ.

31 (For the LORD thy God is a merciful God;) he will not forsake thee, neither destroy thee, nor forget the covenant of thy fathers which he sware unto them.

לב. כִּי שְׁאַל נָא לְיָמִים רִאשֹׁנִים אֲשֶׁר הָיוּ לְפָנֶיךָ לְמִן הַיּוֹם אֲשֶׁר בָּרָא אֱלֹהִים אָדָם עַל הָאָרֶץ וּלְמִקְצֵה הַשָּׁמַיִם וְעַד קְצֵה הַשָּׁמָיִם הֲנִהְיָה כַּדָּבָר הַגָּדוֹל הַזֶּה אוֹ הֲנִשְׁמַע כָּמֹהוּ:

ἐπερωτήσατε ἡμέρας προτέρας τὰς γενομένας προτέρας σου ἀπὸ τῆς ἡμέρας ἧς ἔκτισεν ὁ θεὸς ἄνθρωπον ἐπὶ τῆς γῆς καὶ ἐπὶ τὸ ἄκρον τοῦ οὐρανοῦ ἕως ἄκρου τοῦ οὐρανοῦ εἰ γέγονεν κατὰ τὸ ῥῆμα τὸ μέγα τοῦτο εἰ ἤκουσται τοιοῦτο

32 ܐܸܠܵܐ ܫܲܐܸܠܘ ܥܲܠ ܝܵܘ̈ܡܵܬ̣ܵܐ ܩܲܕ݂ܡܵܝܹ̈ܐ ܕܲܗܘ̤ܵܘ ܩܕ݂ܵܡܲܝܟ̇ܘܿܢ ܡ̣ܢ ܝܵܘܡܵܐ ܕܲܒ̣ܪܵܐ ܐܲܠܵܗܵܐ ܠܐ̄ܢܵܫܵܐ ܥܲܠ ܐܲܪܥܵܐ ܡ̣ܢ ܫܵܘ̈ܦܲܝ ܫܡܲܝܵܐ ܘܲܥܕܲܡܵܐ ܠܣܵܘ̈ܦܲܝ ܫܡܲܝܵܐ ܐܸܢ ܗܘ̤ܵܐ ܐܲܝܟ݂ ܦܸܬ̣ܓ̣ܵܡܵܐ ܗܵܢܵܐ ܪܲܒܵܐ ܐܵܘ ܐܸܫܬ̇ܡܲܥ ܐܲܟ݂ܘܵܬܹܗ.

Interroga de diebus antiquis, qui fuerunt ante te ex die quo creavit Deus hominem super terram, a summo cælo usque ad summum ejus, si facta est aliquando hujuscemodi res, aut umquam cognitum est,

იკითხენით დღენი იგი პირველნი, რომელ-იგი თქუენსა წინა იყვნეს, ვინაჲთ დღითგან შექმნა ღმერთმან კაცი პირსა ზედა ქუეყანისასა და კიდითგან ცისაჲთ ვიდრე კიდედმდე მისა ყოფილ თუ სადამე არს მსგავსად სიტყჳსა ამის დიდისა,

32 For ask now of the days that are past, which were before thee, since the day that God created man upon the earth, and ask from the one side of heaven unto the other, whether there hath been any such thing as this great thing is, or hath been heard like it?

לג. הֲשָׁמַע עָם קוֹל אֱלֹהִים מְדַבֵּר מִתּוֹךְ הָאֵשׁ כַּאֲשֶׁר שָׁמַעְתָּ אַתָּה וַיֶּחִי:

εἰ ἀκήκοεν ἔθνος φωνὴν θεοῦ ζῶντος λαλοῦντος ἐκ μέσου τοῦ πυρός ὃν τρόπον ἀκήκοας σὺ καὶ ἔζησας

33 ܐܸܢ ܫܡܲܥ ܥܲܡܵܐ ܐ̄ܚܪܹܢܵܐ ܩܵܠܹܗ ܕܐܲܠܵܗܵܐ ܕܲܡܡܲܠܸܠ ܡ̣ܢ ܓܵܘ ܢܘܼܪܵܐ ܐܲܝܟ݂ ܕܲܫܡܲܥܬ̇ܘܿܢ ܐ̄ܢܬ̇ܘܿܢ ܘܲܚܝܲܝܬ̇ܘܿܢ.

ut audiret populus vocem Dei loquentis de medio ignis, sicut tu audisti, et vixisti:

რომელ-ესე თქუენ გესმა, ესმა თუ რომელსამე ნათესავსა ჴმაჲ ღმრთისაჲ ცხოველისაჲ, ვითარ-იგი ეტყოდა შორის ცეცხლსა, რომელ-იგი გესმოდა შენ და სცხონდი.

33 Did ever people hear the voice of God speaking out of the midst of the fire, as thou hast heard, and live?

לד. אוֹ הֲנִסָּה אֱלֹהִים לָבוֹא לָקַחַת לוֹ גוֹי מִקֶּרֶב גּוֹי בְּמַסֹּת בְּאֹתֹת וּבְמוֹפְתִים וּבְמִלְחָמָה וּבְיָד חֲזָקָה וּבִזְרוֹעַ נְטוּיָה וּבְמוֹרָאִים גְּדֹלִים כְּכֹל אֲשֶׁר עָשָׂה לָכֶם יְהֹוָה אֱלֹהֵיכֶם בְּמִצְרַיִם לְעֵינֶיךָ:

εἰ ἐπείρασεν ὁ θεὸς εἰσελθὼν λαβεῖν ἑαυτῷ ἔθνος ἐκ μέσου ἔθνους ἐν πειρασμῷ καὶ ἐν σημείοις καὶ ἐν τέρασιν καὶ ἐν πολέμῳ καὶ ἐν χειρὶ κραταιᾷ καὶ ἐν βραχίονι ὑψηλῷ καὶ ἐν ὁράμασιν μεγάλοις κατὰ πάντα ὅσα ἐποίησεν κύριος ὁ θεὸς ἡμῶν ἐν Αἰγύπτῳ ἐνώπιόν σου βλέποντος

34 ܐܵܘ ܢܲܣܝܼܘ ܠܐܲܠܵܗܵܐ ܕܐܸܙܲܠ ܘܲܢܣܲܒ̣ ܠܹܗ ܥܲܡܵܐ ܡ̣ܢ ܓܵܘ ܥܲܡܵܐ ܒܢܸܣܝܘܿܢܹ̈ܐ ܘܒ̣ܐܵܬ̣̈ܘܵܬ̣ܵܐ ܘܲܒ̣ܬܸܕ݂ܡܪ̈ܵܬ̣ܵܐ ܘܒܲܩܪ̈ܵܒܹܐ ܘܒ̣ܐܝܼܕ݂ܵܐ ܬܲܩܝܼܦܬܵܐ ܘܒܲܕ݂ܪܵܥܵܐ ܪܵܡܵܐ ܘܲܒ̣ܚܸܙ̈ܘܵܢܹܐ ܪܵܘܪ̈ܒܹܐ ܐܲܝܟ݂ ܟܠ ܕܲܥܒܲܕ݂ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܟ݂ܘܿܢ ܠܡܸܨܪ̈ܵܝܹܐ ܠܥܹܝܢܲܝܟ̇ܘܿܢ:

si fecit Deus ut ingrederetur, et tolleret sibi gentem de medio nationum, per tentationes, signa atque portenta, per pugnam et robustam manum, extentumque brachium, et horribiles visiones juxta omnia quæ fecit pro vobis Dominus Deus vester in Ægypto, videntibus oculis tuis:

ანუ თუ გან-სადამე-ცადა ღმერთმან შესლვად და გამოყვანებად ნათესავი ნათესავთაგან სასწაულებითა და ნიშებითა ჴელითა მტკიცითა და მკლავითა მაღლითა და საჩუენებელითა დიდძალითა ყოველთათჳს, რომელ ყო უფალმან ღმერთმან თქვენმან ქუეყანასა მას ეგჳპტელთასა წინაშე შენსა,

34 Or hath God assayed to go and take him a nation from the midst of another nation, by temptations, by signs, and by wonders, and by war, and by a mighty hand, and by a stretched out arm, and by great terrors, according to all that the LORD your God did for you in Egypt before your eyes?

לה. אַתָּה הָרְאֵתָ לָדַעַת כִּי יְהֹוָה הוּא הָאֱלֹהִים אֵין עוֹד מִלְּבַדּוֹ:

ὥστε εἰδῆσαί σε ὅτι κύριος ὁ θεός σου οὗτος θεός ἐστιν καὶ οὐκ ἔστιν ἔτι πλὴν αὐτοῦ

35 ܐܲܢ̄ܬ̇ܘܿܢ ܚܙܲܝܬ̇ܘܿܢ ܘܝܵܕ݂ܥܝܼܬ̇ܘܿܢ ܕܡܵܪܝܵܐ ܗ̄ܘ̣ ܐܲܠܵܗܵܐ ܘܠܲܝܬ̇ ܬܘܼܒ̣ ܠܒܲܪ ܡܸܢܹܗ.

ut scires quoniam Dominus ipse est Deus, et non est alius præter eum.

რათა გულისხმა-ჰყო, რამეთუ უფალი ღმერთი შენი მხოლოჲ არს ღმერთ და არა არს სხუა ღმერთ მისა გარე.

35 Unto thee it was shewed, that thou mightest know that the LORD he is God; there is none else beside him.

לו. מִן הַשָּׁמַיִם הִשְׁמִיעֲךָ אֶת קֹלוֹ לְיַסְּרֶךָּ וְעַל הָאָרֶץ הֶרְאֲךָ אֶת אִשּׁוֹ הַגְּדוֹלָה וּדְבָרָיו שָׁמַעְתָּ מִתּוֹךְ הָאֵשׁ:

ἐκ τοῦ οὐρανοῦ ἀκουστὴ ἐγένετο ἡ φωνὴ αὐτοῦ παιδεῦσαί σε καὶ ἐπὶ τῆς γῆς ἔδειξέν σοι τὸ πῦρ αὐτοῦ τὸ μέγα καὶ τὰ ῥήματα αὐτοῦ ἤκουσας ἐκ μέσου τοῦ πυρός

36 ܡ̣ܢ ܫܡܲܝܵܐ ܫܡܲܥܟ݂ܘܿܢ ܩܵܠܹܗ ܠܡܲܠܵܦܘܼܬ̣ܟ݂ܘܿܢ ܘܥܲܠ ܐܲܪܥܵܐ ܚܵܘܝܼܟ݂ܘܿܢ ܢܘܼܪܹܗ ܪܵܒ̇ܬ̣ܵܐ ܘܦܸܬ̣ܓ̣ܵܡܵܘ̈ܗܝ ܫܡܲܥܬ̇ܘܿܢ ܡ̣ܢ ܓܵܘ ܢܘܼܪܵܐ.

De cælo te fecit audire vocem suam, ut doceret te, et in terra ostendit tibi ignem suum maximum, et audisti verba illius de medio ignis:

ცით გარდამო ისმა ჴმაჲ მისი სასწაულად შენდა და ქუეყანასა ზედა გიჩუენა შენ ცეცხლი იგი მისი დიდი და სიტყუაჲ იგი მისი გესმა შორის ცეცხლსა მას.

36 Out of heaven he made thee to hear his voice, that he might instruct thee: and upon earth he shewed thee his great fire; and thou heardest his words out of the midst of the fire.

לז. וְתַחַת כִּי אָהַב אֶת אֲבֹתֶיךָ וַיִּבְחַר בְּזַרְעוֹ אַחֲרָיו וַיּוֹצִאֲךָ בְּפָנָיו בְּכֹחוֹ הַגָּדֹל מִמִּצְרָיִם:

διὰ τὸ ἀγαπῆσαι αὐτὸν τοὺς πατέρας σου καὶ ἐξελέξατο τὸ σπέρμα αὐτῶν μετ᾽ αὐτοὺς ὑμᾶς καὶ ἐξήγαγέν σε αὐτὸς ἐν τῇ ἰσχύι αὐτοῦ τῇ μεγάλῃ ἐξ Αἰγύπτου

37 ܘܲܒ̣ܕܲܪܚܸܡ ܠܐܲܒ̣ܵܗܲܝ̈ܟ̇ܘܿܢ ܓ̣ܒ̣ܵܐ ܠܙܲܪܥܗܘܿܢ ܒܵܬܲܪܗܘܿܢ ܘܐܲܦܸܩܟ݂ܘܿܢ ܒܦܲܪܨܘܿܦܹܗ ܒܚܲܝܠܵܐ ܪܲܒܵܐ ܡ̣ܢ ܡܸܨܪܹܝܢ.

quia dilexit patres tuos, et elegit semen eorum post eos. Eduxitque te præcedens in virtute sua magna ex Ægypto,

რამეთუ შეიყვანნა მუნ მამანი იგი თქუენნი და გამოირჩია მან ნათესავი იგი მათი შემდგომად მათსა თქუენ ყოველთა უფროჲს წარმართთა და გამოგიყვანა შენ ძალითა მით დიდითა ქუეყანისა მისგან ეგჳპტელთაჲსა.

37 And because he loved thy fathers, therefore he chose their seed after them, and brought thee out in his sight with his mighty power out of Egypt;

לח. לְהוֹרִישׁ גּוֹיִם גְּדֹלִים וַעֲצֻמִים מִמְּךָ מִפָּנֶיךָ לַהֲבִיאֲךָ לָתֶת לְךָ אֶת אַרְצָם נַחֲלָה כַּיּוֹם הַזֶּה:

ἐξολεθρεῦσαι ἔθνη μεγάλα καὶ ἰσχυρότερά σου πρὸ προσώπου σου εἰσαγαγεῖν σε δοῦναί σοι τὴν γῆν αὐτῶν κληρονομεῖν καθὼς ἔχεις σήμερον

38 ܠܡܵܘܒܵܕ݂ܘܼ ܡ̣ܢ ܩܕ݂ܵܡܲܝܟ̇ܘܿܢ ܥܲܡܡܹ̈ܐ ܕܪܵܘܪܒ̣ܝܼܢ ܘܥܲܫܝܼܢܝܼܢ ܡܸܢܟ݂ܘܿܢ ܕܢܲܥܸܠܟ݂ܘܿܢ ܘܢܸܬܸ̇ܠ ܠܟ݂ܘܿܢ ܐܲܪܥܗܘܿܢ ܝܘܼܪܬܵܢܵܐ ܐܲܝܟ݂ ܝܵܘܡܵܢܵܐ.

ut deleret nationes maximas et fortiores te in introitu tuo: et introduceret te, daretque tibi terram earum in possessionem, sicut cernis in præsenti die.

დაცემად წინაშე პირსა შენსა, ნათესავები იგი დიდ-დიდები უძლიერესი შენსა შეყვანებად და მიცემად შენდა ქუეყანაჲ იგი მათი სამკჳდრებელად მკჳდრობისა შენისა, ვითარცა-ეგე გიპყრიეს დღესდღე.

38 To drive out nations from before thee greater and mightier than thou art, to bring thee in, to give thee their land for an inheritance, as it is this day.

לט. וְיָדַעְתָּ הַיּוֹם וַהֲשֵׁבֹתָ אֶל לְבָבֶךָ כִּי יְהֹוָה הוּא הָאֱלֹהִים בַּשָּׁמַיִם מִמַּעַל וְעַל הָאָרֶץ מִתָּחַת אֵין עוֹד:

καὶ γνώσῃ σήμερον καὶ ἐπιστραφήσῃ τῇ διανοίᾳ ὅτι κύριος ὁ θεός σου οὗτος θεὸς ἐν τῷ οὐρανῷ ἄνω καὶ ἐπὶ τῆς γῆς κάτω καὶ οὐκ ἔστιν ἔτι πλὴν αὐτοῦ

39 ܘܬܸܕ̇ܥܘܼܢ ܝܵܘܡܵܢܵܐ ܘܬܲܦܢܘܿܢ ܠܸܒ̇ܟ݂ܘܿܢ ܡܸܛܠ ܕܡܵܪܝܵܐ ܗ̄ܘ̣ ܐܲܠܵܗܵܐ ܒܲܫܡܲܝܵܐ ܡ̣ܢ ܠܥܸܠ ܘܥܲܠ ܐܲܪܥܵܐ ܡ̣ܢ ܠܬܲܚܬ̇ ܘܠܲܝܬ̇ ܬܘܼܒ̣ ܠܒܲܪ ܡܸܢܹܗ.

Scito ergo hodie, et cogitato in corde tuo quod Dominus ipse sit Deus in cælo sursum, et in terra deorsum, et non sit alius.

რათა გულისხმა-ჰყო დღეს გონებასა შენსა, რამეთუ უფალი თავადი არს ღმერთ ზეცათა შინა და ქვეყანასა ზედა და არა ვინ არს მისა გარეშე სხუჲ ღმერთი

39 Know therefore this day, and consider it in thine heart, that the LORD he is God in heaven above, and upon the earth beneath: there is none else.

מ. וְשָׁמַרְתָּ אֶת חֻקָּיו וְאֶת מִצְו‍ֹתָיו אֲשֶׁר אָנֹכִי מְצַוְּךָ הַיּוֹם אֲשֶׁר יִיטַב לְךָ וּלְבָנֶיךָ אַחֲרֶיךָ וּלְמַעַן תַּאֲרִיךְ יָמִים עַל הָאֲדָמָה אֲשֶׁר יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ נֹתֵן לְךָ כָּל הַיָּמִים:

καὶ φυλάξῃ τὰ δικαιώματα αὐτοῦ καὶ τὰς ἐντολὰς αὐτοῦ ὅσας ἐγὼ ἐντέλλομαί σοι σήμερον ἵνα εὖ σοι γένηται καὶ τοῖς υἱοῖς σου μετὰ σέ ὅπως μακροήμεροι γένησθε ἐπὶ τῆς γῆς ἧς κύριος ὁ θεός σου δίδωσίν σοι πάσας τὰς ἡμέρας

40 ܛܲܪܘ ܢܵܡܘܿܣܵܘ̈ܗܝ ܘܦܘܼܩܕܵܢܵܘ̈ܗܝ ܕܲܡܦܲܩܸܕ݂ ܐ̄ܢܵܐ ܠܟ݂ܘܿܢ ܝܵܘܡܵܢܵܐ ܕܢܸܛܐܲܒ̣ ܠܟ݂ܘܿܢ ܘܠܲܒ̣̈ܢܲܝܟ̇ܘܿܢ ܒܵܬܲܪܟ݂ܘܿܢ ܘܬܲܣܓ̇ܘܿܢ ܝܵܘ̈ܡܵܬ̣ܵܐ ܒܐܲܪܥܵܐ ܕܝܵܗܹ̇ܒ̣ ܠܟ݂ܘܿܢ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܟ݂ܘܿܢ ܟܠܗܘܿܢ ܝܵܘ̈ܡܵܬ̣ܵܐ.

Custodi præcepta ejus atque mandata, quæ ego præcipio tibi: ut bene sit tibi, et filiis tuis post te, et permaneas multo tempore super terram, quam Dominus Deus tuus daturus est tibi.

და დაიცვნე შენ მცნებანი მისნი და სამართალნი, რომელსა მე გამცნებ შენ დღესდღე, რათა კეთილი გეყოს შენ და შვილთა შენთა შენ თანა და დღეგრძელ იყვნეთ ქუეყანასა ზედა, რომელ-იგი უფალმან ღმერთმან თქუენმან მოგცეს თქუენ ყოველთა დღეთა თქუენთა.

40 Thou shalt keep therefore his statutes, and his commandments, which I command thee this day, that it may go well with thee, and with thy children after thee, and that thou mayest prolong thy days upon the earth, which the LORD thy God giveth thee, for ever.

מא. אָז יַבְדִּיל משֶׁה שָׁלשׁ עָרִים בְּעֵבֶר הַיַּרְדֵּן מִזְרְחָה שָׁמֶשׁ:

τότε ἀφώρισεν Μωυσῆς τρεῖς πόλεις πέραν τοῦ Ιορδάνου ἀπὸ ἀνατολῶν ἡλίου

41 ܗܵܝܕܹ̇ܝܢ ܦܪܲܫ ܡܘܼܫܹܐ ܬܠܵܬ̣ ܩܘܼܪ̈ܝܹܐ ܒܥܸܒ̣ܪܵܐ ܕܝܘܿܪܕܢܲܢ ܡ̣ܢ ܡܲܕ݂ܡܚܲܝ̈ ܫܸܡܫܵܐ.

Tunc separavit Moyses tres civitates trans Jordanem ad orientalem plagam,

მას ჟამსა გამოაყენნა მოსე სამნი ქალაქნი წიაღ იორდანესა მზის აღმოსავალით კერძო.

41 Then Moses severed three cities on this side Jordan toward the sunrising;

מב. לָנֻס שָׁמָּה רוֹצֵחַ אֲשֶׁר יִרְצַח אֶת רֵעֵהוּ בִּבְלִי דַעַת וְהוּא לֹא שׂנֵא לוֹ מִתְּמֹל שִׁלְשֹׁם וְנָס אֶל אַחַת מִן הֶעָרִים הָאֵל וָחָי:

φυγεῖν ἐκεῖ τὸν φονευτήν ὃς ἂν φονεύσῃ τὸν πλησίον οὐκ εἰδὼς καὶ οὗτος οὐ μισῶν αὐτὸν πρὸ τῆς ἐχθὲς καὶ τρίτης καὶ καταφεύξεται εἰς μίαν τῶν πόλεων τούτων καὶ ζήσεται

42 ܕܢܸܥܪܘܿܩ ܠܬܲܡܵܢ ܩܵܛܘܿܠܵܐ ܕܢܸܩܛܘܿܠ ܠܚܲܒ̣ܪܹܗ ܕܠܵܐ ܒܨܸܒ̣ܝܵܢܹܗ ܘܠܵܐ ܣܵܢܹܐ ܗ̄ܘ̣ܵܐ ܠܹܗ ܡ̣ܢ ܐܸܬ̣ܡܵܠܝ ܘܡ̣ܢ ܡܢܵܬ̣ܡܵܠܝ ܘܢܸܥܪܘܿܩ ܠܲܚܕ݂ܵܐ ܡ̣ܢ ܗܵܠܹܝܢ ܩܘܼܪ̈ܝܹܐ ܘܢܸܚܵܐ.

ut confugiat ad eas qui occiderit nolens proximum suum, nec sibi fuerit inimicus ante unum et alterum diem, et ad harum aliquam urbium possit evadere:

შესავედრებელად კაცისმკლველთა, რათა რომელმანცა მოკლა მოყუასი თჳსი იშჳდ და არა ნებსით თჳსით, არა ზრახვით და არცა სიძულილით იყო მისა მიმართ გუშინ, ანუ ძოღან და შევარდეს ეგევითარი იგი ერთსა მას ქალაქთაგანსა, განერეს და ცხონდეს.

42 That the slayer might flee thither, which should kill his neighbour unawares, and hated him not in times past; and that fleeing unto one of these cities he might live:

מג. אֶת בֶּצֶר בַּמִּדְבָּר בְּאֶרֶץ הַמִּישֹׁר לָראוּבֵנִי וְאֶת רָאמֹת בַּגִּלְעָד לַגָּדִי וְאֶת גּוֹלָן בַּבָּשָׁן לַמְנַשִּׁי:

τὴν Βοσορ ἐν τῇ ἐρήμῳ ἐν τῇ γῇ τῇ πεδινῇ τῷ Ρουβην καὶ τὴν Ραμωθ ἐν Γαλααδ τῷ Γαδδι καὶ τὴν Γαυλων ἐν Βασαν τῷ Μανασση

43 ܚܕ݂ܵܐ ܡܸܢܗܹܝܢ ܒܘܼܨܵܪ ܕܲܒ̣ܡܲܕ݂ܒ̇ܪܵܐ ܒܐܲܪܥܵܐ ܕܲܦܩܲܥܬ̣ܵܐ ܕܪܘܼܒܹܝܠ ܘܲܐ̄ܚܪܹܬ̣ܵܐ ܪܵܡܲܬ̣ ܓܸܠܥܵܕ݂ ܕܓ̣ܵܕ݂ ܘܓ̣ܘܿܠܵܢ ܕܲܒ̣ܡܲܬ̣ܢܝܼܢ ܕܲܡܢܲܫܸܐ.

Bosor in solitudine, quæ sita est in terra campestri de tribu Ruben: et Ramoth in Galaad, quæ est in tribu Gad: et Golan in Basan, quæ est in tribu Manasse.

ბოსორი უდაბნოჲთ კერძო, ველთა მათ ქუეყანისა რუბენისგან და ჰრომოთ გალაადით კერძო ქუეყანისა მისგან გაადისი და გულანი ბასაანსა.

43 Namely, Bezer in the wilderness, in the plain country, of the Reubenites; and Ramoth in Gilead, of the Gadites; and Golan in Bashan, of the Manassites.

מד. וְזֹאת הַתּוֹרָה אֲשֶׁר שָׂם משֶׁה לִפְנֵי בְּנֵי יִשְׂרָאֵל:

οὗτος ὁ νόμος ὃν παρέθετο Μωυσῆς ἐνώπιον υἱῶν Ισραηλ

44 ܗܵܢܵܐ ܢܵܡܘܿܣܵܐ ܕܣܵܡ ܡܘܼܫܹܐ ܩܕ݂ܵܡ ܒ̈ܢܲܝ ܝܼܣܪܵܝܹܠ.

Ista est lex, quam proposuit Moyses coram filiis Israël:

ესე შჯული არს, რომელ დადვა მოსე წინაშე ძეთა მათ ისრაჱლისათა.

44 And this is the law which Moses set before the children of Israel:

מה. אֵלֶּה הָעֵדֹת וְהַחֻקִּים וְהַמִּשְׁפָּטִים אֲשֶׁר דִּבֶּר משֶׁה אֶל בְּנֵי יִשְׂרָאֵל בְּצֵאתָם מִמִּצְרָיִם:

ταῦτα τὰ μαρτύρια καὶ τὰ δικαιώματα καὶ τὰ κρίματα ὅσα ἐλάλησεν Μωυσῆς τοῖς υἱοῖς Ισραηλ ἐν τῇ ἐρήμῳ ἐξελθόντων αὐτῶν ἐκ γῆς Αἰγύπτου

45 ܗܵܠܹܝܢ ܣܵܗ̈ܕܘܵܬ̣ܵܐ ܘܢܵܡܘܿܣܹ̈ܐ ܘܕ݂ܝܼܢܹ̈ܐ ܕܡܲܠܸܠ ܡܘܼܫܹܐ ܥܲܡ ܒ̈ܢܲܝ ܝܼܣܪܵܝܹܠ ܟܲܕ݂ ܢܦܲܩܘ ܡ̣ܢ ܡܸܨܪܹܝܢ.

et hæc testimonia et cæremoniæ atque judicia, quæ locutus est ad filios Israël, quando egressi sunt de Ægypto,

ესე მცნებანი არიან წამებანი და სამართალნი, რომელთა ეტყოდა მოსე ძეთა მათ ისრაჱლისათა უდაბნოსა მას, რაჟამს გამოვიდეს იგინი ქუეყანით ეგჳპტით.

45 These are the testimonies, and the statutes, and the judgments, which Moses spake unto the children of Israel, after they came forth out of Egypt.

מו. בְּעֵבֶר הַיַּרְדֵּן בַּגַּיְא מוּל בֵּית פְּעוֹר בְּאֶרֶץ סִיחֹן מֶלֶךְ הָאֱמֹרִי אֲשֶׁר יוֹשֵׁב בְּחֶשְׁבּוֹן אֲשֶׁר הִכָּה משֶׁה וּבְנֵי יִשְׂרָאֵל בְּצֵאתָם מִמִּצְרָיִם:

ἐν τῷ πέραν τοῦ Ιορδάνου ἐν φάραγγι ἐγγὺς οἴκου Φογωρ ἐν γῇ Σηων βασιλέως τῶν Αμορραίων ὃς κατῴκει ἐν Εσεβων οὓς ἐπάταξεν Μωυσῆς καὶ οἱ υἱοὶ Ισραηλ ἐξελθόντων αὐτῶν ἐκ γῆς Αἰγύπτου

46 ܒܥܸܒ̣ܪܵܐ ܕܝܘܿܪܕܢܲܢ ܒܢܲܚܠܵܐ ܠܘܼܩܒܲܠ ܒܹܬ̣ ܦܥܘܿܪ ܒܐܲܪܥܵܐ ܕܣܝܼܚܘܿܢ ܡܲܠܟܵܐ ܕܐܵܡܘܿܪ̈ܵܝܹܐ ܕܝܵܬܹ̇ܒ̣ ܗ̄ܘ̣ܵܐ ܒܚܸܫܒ̇ܘܿܢ ܕܩܲܛܠܹܗ ܡܘܼܫܹܐ ܘܲܒ̣̈ܢܲܝ ܝܼܣܪܵܝܹܠ ܟܲܕ݂ ܢܦܲܩܘ ܡ̣ܢ ܡܸܨܪܹܝܢ.

trans Jordanem in valle contra fanum Phogor in terra Sehon regis Amorrhæi, qui habitavit in Hesebon, quem percussit Moyses. Filii quoque Israël egressi ex Ægypto

წიაღ იორდანესა ჴევსა მას, მახლობელად სახლისა მის ფოგორისსა, ქვეყანასა მას სეონ, მეფისა მის ამორეველთაჲსა, რომელ-იგი დამკჳდრებულ იყო ესებონს, რომელ-იგი მოსრა მოსე და ძეთა მათ ისრაჱლისათა, რაჟამს გამოვიდეს იგინი ქუეყანით ეგჳპტით.

46 On this side Jordan, in the valley over against Bethpeor, in the land of Sihon king of the Amorites, who dwelt at Heshbon, whom Moses and the children of Israel smote, after they were come forth out of Egypt:

מז. וַיִּירְשׁוּ אֶת אַרְצוֹ וְאֶת אֶרֶץ עוֹג מֶלֶךְ הַבָּשָׁן שְׁנֵי מַלְכֵי הָאֱמֹרִי אֲשֶׁר בְּעֵבֶר הַיַּרְדֵּן מִזְרַח שָׁמֶשׁ:

καὶ ἐκληρονόμησαν τὴν γῆν αὐτοῦ καὶ τὴν γῆν Ωγ βασιλέως τῆς Βασαν δύο βασιλέων τῶν Αμορραίων οἳ ἦσαν πέραν τοῦ Ιορδάνου κατ᾽ ἀνατολὰς ἡλίου

47 ܘܝܼܪܸܬ̣ܘ ܐܲܪܥܹܗ ܘܐܲܪܥܵܐ ܕܥܘܿܓ̣ ܡܲܠܟܵܐ ܕܡܲܬ̣ܢܝܼܢ ܬܪܹܝܢ ܡܲܠܟܹ̇ܐ ܕܐܵܡܘܿܪ̈ܵܝܹܐ ܕܲܒ̣ܥܸܒ̣ܪܵܐ ܕܝܘܿܪܕܢܲܢ ܡ̣ܢ ܡܲܕ݂ܢܵܚܲܝ̈ ܫܸܡܫܵܐ.

possederunt terram ejus, et terram Og regis Basan, duorum regum Amorrhæorum, qui erant trans Jordanem ad solis ortum:

და დაიმკჳდრეს მათ ქუეყანაჲ იგი და ქუეყანაჲ ოგისი, მეფისა მის ბასაანისაჲ, ორთა მათ შარავანდედთა ამორეველთაჲ, რომელ-იგი იყვნეს წიაღ იორდანესა,

47 And they possessed his land, and the land of Og king of Bashan, two kings of the Amorites, which were on this side Jordan toward the sunrising;

מח. מֵעֲרֹעֵר אֲשֶׁר עַל שְׂפַת נַחַל אַרְנֹן וְעַד הַר שִׂיאֹן הוּא חֶרְמוֹן:

ἀπὸ Αροηρ ἥ ἐστιν ἐπὶ τοῦ χείλους χειμάρρου Αρνων καὶ ἐπὶ τοῦ ὄρους τοῦ Σηων ὅ ἐστιν Αερμων

48 ܡ̣ܢ ܥܲܕ݂ܘܵܥܝܼܪ ܕܥܲܠ ܣܸܦܬ̣ܵܐ ܕܢܲܚܠܵܐ ܕܐܲܪܢܘܿܢ ܘܲܥܕܲܡܵܐ ܠܛܘܼܪܵܐ ܕܣܲܪܝܘܿܢ ܗܘ̤ܝܘܼ ܚܸܪܡܘܿܢ.

ab Aroër, quæ sita est super ripam torrentis Arnon, usque ad montem Sion, qui est et Hermon,

მზის აღმოსავალით კერძო აროერითგან, რომელ არს კიდესა ნაღუარევთა მათ არნონისათა მიმთადმდე სებნისა, რომელ არს ერმონი,

48 From Aroer, which is by the bank of the river Arnon, even unto mount Sion, which is Hermon,

מט. וְכָל הָעֲרָבָה עֵבֶר הַיַּרְדֵּן מִזְרָחָה וְעַד יָם הָעֲרָבָה תַּחַת אַשְׁדֹּת הַפִּסְגָּה:

πᾶσαν τὴν Αραβα πέραν τοῦ Ιορδάνου κατ᾽ ἀνατολὰς ἡλίου ὑπὸ Ασηδωθ τὴν λαξευτήν

49 ܘܟ݂ܠܵܗ̇ ܥܪܵܒ̣ܵܐ ܕܲܒ̣ܥܸܒ̣ܪܵܐ ܕܝܘܿܪܕܢܲܢ ܡ̣ܢ ܡܲܕ݂ܢܚܵܐ ܘܲܥܕܲܡܵܐ ܠܝܲܡܵܐ ܕܥܵܪܵܒ̣ܵܐ ܕܲܬ̣ܚܹܝܬ̣ ܐܲܫܕ̇ܘܿܕ݂ ܘܦܲܣܓܵܐ.

omnem planitiem trans Jordanem ad orientalem plagam, usque ad mare solitudinis, et usque ad radices montis Phasga.

ყოვლით კერძო არაბიაჲთ წიაღ იორდანესა მზის აღმოსავალით ასეროთით, მთით თლილით.

49 And all the plain on this side Jordan eastward, even unto the sea of the plain, under the springs of Pisgah.

Εʹ

ܩܦܠܐܘܢ: ܗ.

Cap. 5

თავი მეხუთე

א. וַיִּקְרָא משֶׁה אֶל כָּל יִשְׂרָאֵל וַיֹּאמֶר אֲלֵהֶם שְׁמַע יִשְׂרָאֵל אֶת הַחֻקִּים וְאֶת הַמִּשְׁפָּטִים אֲשֶׁר אָנֹכִי דֹּבֵר בְּאָזְנֵיכֶם הַיּוֹם וּלְמַדְתֶּם אֹתָם וּשְׁמַרְתֶּם לַעֲשֹׂתָם:

καὶ ἐκάλεσεν Μωυσῆς πάντα Ισραηλ καὶ εἶπεν πρὸς αὐτούς ἄκουε Ισραηλ τὰ δικαιώματα καὶ τὰ κρίματα ὅσα ἐγὼ λαλῶ ἐν τοῖς ὠσὶν ὑμῶν ἐν τῇ ἡμέρᾳ ταύτῃ καὶ μαθήσεσθε αὐτὰ καὶ φυλάξεσθε ποιεῖν αὐτά

1 ܘܲܩܪܵܐ ܡܘܼܫܹܐ ܠܟ݂ܠܹܗ ܝܼܣܪܵܝܹܠ ܘܐܸܡܲܪ ܠܗܘܿܢ ܫܡܲܥ ܝܼܣܪܵܝܹܠ ܢܵܡܘܿܣܹ̈ܐ ܘܕ݂ܝܼܢܹ̈ܐ ܕܐܵܡܲܪ ܐ̄ܢܵܐ ܩܕ݂ܵܡܲܝܟ̇ܘܿܢ ܝܵܘܡܵܢܵܐ ܕܬܹܐܠܦܘܼܢ ܐܸܢܘܿܢ ܘܬܸܛܪܘܼܢ ܐܸܢܘܿܢ ܘܬܸܥܒ̇ܕ݂ܘܼܢ ܐܸܢܘܿܢ.

Vocavitque Moyses omnem Israëlem, et dixit ad eum: Audi, Israël, cæremonias atque judicia, quæ ego loquor in auribus vestris hodie: discite ea, et opere complete.

მოუწოდა მოსე ყოველსა მას ისრაჱლსა და ჰრქუა მათ: გესმოდენ ისრაჱლსა ყოველი ესე სამართალი და მშჯავრი, რომელთა-ესე გეტყჳ თქუენ ყურთა თქუენთა დღესდღე, დაისწავეთ დამარხვად და ყოფად მაგისა.

1 And Moses called all Israel, and said unto them, Hear, O Israel, the statutes and judgments which I speak in your ears this day, that ye may learn them, and keep, and do them.

ב. יְהֹוָה אֱלֹהֵינוּ כָּרַת עִמָּנוּ בְּרִית בְּחֹרֵב:

κύριος ὁ θεὸς ὑμῶν διέθετο πρὸς ὑμᾶς διαθήκην ἐν Χωρηβ

2 ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܲܢ ܐܲܩܝܼܡ ܥܲܡܲܢ ܩܝܵܡܵܐ ܒܚܘܿܪܝܼܒ̣.

Dominus Deus noster pepigit nobiscum fœdus in Horeb.

უფალმან ღმერთმან თქუენმან დადვა თქუენ თანა მცნებაჲ აღთქუმისაჲ ქორებს.

2 The LORD our God made a covenant with us in Horeb.

ג. לֹא אֶת אֲבֹתֵינוּ כָּרַת יְהֹוָה אֶת הַבְּרִית הַזֹּאת כִּי אִתָּנוּ אֲנַחְנוּ אֵלֶּה פֹה הַיּוֹם כֻּלָּנוּ חַיִּים:

οὐχὶ τοῖς πατράσιν ὑμῶν διέθετο κύριος τὴν διαθήκην ταύτην ἀλλ᾽ ἢ πρὸς ὑμᾶς ὑμεῖς ὧδε πάντες ζῶντες σήμερον

3 ܠܵܐ ܗ̄ܘ̣ܵܐ ܥܲܡ ܐܲܒ̣ܵܗܲܝ̈ܢ ܐܲܩܝܼܡ ܡܵܪܝܵܐ ܩܝܵܡܵܐ ܗܵܢܵܐ ܐܸܠܵܐ ܥܲܡܲܢ ܚܢܲܢ ܕܗܵܪܟܵܐ ܚܢܲܢ ܝܵܘܡܵܢܵܐ ܘܟ݂ܠܲܢ ܚܲܝܝܼܢ ܚ̄ܢܲܢ.

Non cum patribus nostris iniit pactum, sed nobiscum qui in præsentiarum sumus, et vivimus.

არა თუ მამათა თქუენთა თანა დადვა უფალმან აღთქუმაჲ ესე, არამედ თქუენ თანა, თქუენ, ეგერა, დღეს ყოველნი ცოცხალ ხართ.

3 The LORD made not this covenant with our fathers, but with us, even us, who are all of us here alive this day.

ד. פָּנִים בְּפָנִים דִּבֶּר יְהֹוָה עִמָּכֶם בָּהָר מִתּוֹךְ הָאֵשׁ:

πρόσωπον κατὰ πρόσωπον ἐλάλησεν κύριος πρὸς ὑμᾶς ἐν τῷ ὄρει ἐκ μέσου τοῦ πυρός

4 ܐܲܦ̈ܝܼܢ ܠܘܼܩܒܲܠ ܐܲܦ̈ܝܼܢ ܡܲܠܸܠ ܡܵܪܝܵܐ ܥܲܡܟ݂ܘܿܢ ܒܛܘܼܪܵܐ ܡ̣ܢ ܓܵܘ ܢܘܼܪܵܐ.

Facie ad faciem locutus est nobis in monte de medio ignis.

რამეთუ პირისპირ გეტყოდა თქუენ უფალი მთასა მას შინა ცეცხლსა მას შორის.

4 The LORD talked with you face to face in the mount out of the midst of the fire,

ה. אָנֹכִי עֹמֵד בֵּין יְהֹוָה וּבֵינֵיכֶם בָּעֵת הַהִוא לְהַגִּיד לָכֶם אֶת דְּבַר יְהֹוָה כִּי יְרֵאתֶם מִפְּנֵי הָאֵשׁ וְלֹא עֲלִיתֶם בָּהָר לֵאמֹר:

κἀγὼ εἱστήκειν ἀνὰ μέσον κυρίου καὶ ὑμῶν ἐν τῷ καιρῷ ἐκείνῳ ἀναγγεῖλαι ὑμῖν τὰ ῥήματα κυρίου ὅτι ἐφοβήθητε ἀπὸ προσώπου τοῦ πυρὸς καὶ οὐκ ἀνέβητε εἰς τὸ ὄρος λέγων

5 ܘܐܸܢܵܐ ܩܵܐܹ̇ܡ ܗ̄ܘܹ̇ܝܬ̣ ܒܹܝܬ̣ ܡܵܪܝܵܐ ܘܲܠܟ݂ܘܿܢ ܒܙܲܒ̣ܢܵܐ ܗܵܘ̇ ܕܐܹܚܵܘܹܝܟ݂ܘܿܢ ܦܸܬ̣ܓ̣ܵܡܵܘ̈ܗܝ ܕܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܟ݂ܘܿܢ ܟܲܕ݂ ܕܚܸܠܬ̇ܘܿܢ ܡ̣ܢ ܩܕ݂ܵܡ ܢܘܼܪܵܐ ܘܠܵܐ ܣܠܸܩܬ̇ܘܿܢ ܠܛܘܼܪܵܐ ܘܐܸܡܲܪ.

Ego sequester et medius fui inter Dominum et vos in tempore illo, ut annuntiarem vobis verba ejus: timuistis enim ignem, et non ascendistis in montem. Et ait:

და მე ვდეგ შორის უფლისა და თქუენსაცა მას ჟამსა შინა თხრობად თქუენ სიტყუათა მათ უფლისათა, რამეთუ შეშინებულ იყვენით თქუენ წინაშე პირსა მის ცეცხლისასა და არა აღხუედით მთასა მას, რამეთუ გეტყოდა თქუენ უფალი და თქუა:

5 (I stood between the LORD and you at that time, to shew you the word of the LORD: for ye were afraid by reason of the fire, and went not up into the mount;) saying,

ו. אָנֹכִי יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ אֲשֶׁר הוֹצֵאתִיךָ מֵאֶרֶץ מִצְרַיִם מִבֵּית עֲבָדִים:

ἐγὼ κύριος ὁ θεός σου ὁ ἐξαγαγών σε ἐκ γῆς Αἰγύπτου ἐξ οἴκου δουλείας

6 ܐܸܢܵܐ ܐ̄ܢܵܐ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܕܐܲܦܸܩܬܵܟ݂ ܡ̣ܢ ܐܲܪܥܵܐ ܕܡܸܨܪܹܝܢ ܡ̣ܢ ܒܹܝܬ̣ ܥܲܒ̣ܕ̇ܘܼܬ̣ܵܐ.

Ego Dominus Deus tuus, qui eduxi te de terra Ægypti, de domo servitutis.

მე ვარ უფალი ღმერთი შენი, რომელმან გამოგიყვანე შენ ქუეყანით ეგჳპტით სახლისა მისგან კირთებისაჲსა.

6 I am the LORD thy God, which brought thee out of the land of Egypt, from the house of bondage.

ז. לֹא יִהְיֶה לְךָ אֱלֹהִים אֲחֵרִים עַל פָּנָי:

οὐκ ἔσονταί σοι θεοὶ ἕτεροι πρὸ προσώπου μου

7 ܠܵܐ ܢܸܗܘܸܐ ܠܵܟ݂ ܐܲܠܵܗ ܐ̄ܚܪܹܝܢ ܠܒܲܪ ܡܹܢܝ.

Non habebis deos alienos in conspectu meo.

ნუ იყოფინ შენდა სხუაჲ ღმერთი ჩემსა გარეშე, არა იქმნე თავისა შენისა კერპნი გამოქანდაკებულნი,

7 Thou shalt have none other gods before me.

ח. לֹא תַעֲשֶׂה לְךָ פֶסֶל כָּל תְּמוּנָה אֲשֶׁר בַּשָּׁמַיִם מִמַּעַל וַאֲשֶׁר בָּאָרֶץ מִתָּחַת וַאֲשֶׁר בַּמַּיִם מִתַּחַת לָאָרֶץ:

οὐ ποιήσεις σεαυτῷ εἴδωλον οὐδὲ παντὸς ὁμοίωμα ὅσα ἐν τῷ οὐρανῷ ἄνω καὶ ὅσα ἐν τῇ γῇ κάτω καὶ ὅσα ἐν τοῖς ὕδασιν ὑποκάτω τῆς γῆς

8 ܠܵܐ ܬܸܥܒܸ̇ܕ݂ ܠܵܟ݂ ܨܠܸܡ ܘܟ݂ܠ ܕܡܘܼ ܕܐܝܼܬ̣ ܒܲܫܡܲܝܵܐ ܡ̣ܢ ܠܥܸܠ ܘܕ݂ܐܝܼܬ̣ ܒܐܲܪܥܵܐ ܡ̣ܢ ܠܬܲܚܬ̇ ܘܕ݂ܐܝܼܬ̣ ܒܡܲـ̈ܝܵܐ ܠܬܲܚܬ̇ ܡ̣ܢ ܐܲܪܥܵܐ.

Non facies tibi sculptile, nec similitudinem omnium, quæ in cælo sunt desuper, et quæ in terra deorsum, et quæ versantur in aquis sub terra.

არცა მსგავსი ყოვლისავე, რომელ არს ცასა შენა ზესკნელ და არცაღა, რომელ არს ქუეყანასა ზედა ქუესკნელ და არცაღა, რომელ არს წიაღთა შინა ქუესკნელსა ქუეყანასა.

8 Thou shalt not make thee any graven image, or any likeness of any thing that is in heaven above, or that is in the earth beneath, or that is in the waters beneath the earth:

ט. לֹא תִשְׁתַּחֲוֶה לָהֶם וְלֹא תָעָבְדֵם כִּי אָנֹכִי יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ אֵל קַנָּא פֹּקֵד עֲו‍ֹן אָבוֹת עַל בָּנִים וְעַל שִׁלֵּשִׁים וְעַל רִבֵּעִים לְשׂנְאָי:

οὐ προσκυνήσεις αὐτοῖς οὐδὲ μὴ λατρεύσῃς αὐτοῖς ὅτι ἐγώ εἰμι κύριος ὁ θεός σου θεὸς ζηλωτὴς ἀποδιδοὺς ἁμαρτίας πατέρων ἐπὶ τέκνα ἐπὶ τρίτην καὶ τετάρτην γενεὰν τοῖς μισοῦσίν με

9 ܠܵܐ ܬܸܣܓ̇ܘܿܕ݂ ܠܗܘܿܢ ܘܠܵܐ ܬܸܦܠܘܿܚ ܐܸܢܘܿܢ ܡܸܛܠ ܕܐܸܢܵܐ ܐ̄ܢܵܐ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܐܲܠܵܗܵܐ ܛܲܢܵܢܵܐ ܦܵܪܲܥ ܚܵܘ̈ܒܹ̇ܐ ܕܐܲܒ̣ܵܗܹ̈ܐ ܥܲܠ ܒ̈ܢܲܝܵܐ ܠܲܬ̣ܠܵܬ̣ܵܐ ܘܠܲܐܪܒ̇ܥܵܐ ܕܵܪ̈ܝܼܢ ܠܣܵܢܐܲܝ̈.

Non adorabis ea, et non coles. Ego enim sum Dominus Deus tuus: Deus æmulator, reddens iniquitatem patrum super filios in tertiam et quartam generationem his qui oderunt me:

არა თაყუანი-სცე მათ, არცა ჰმსახურებდე მათ, რამეთუ მე ვარ უფალი ღმერთი შენი, ღმერთი მოშურნე, რომელმან მივაგი ცოდვაჲ მამათაჲ შვილთა სამად და ოთხადმდე ნათესავად მოძულეთა მათ ჩემთა.

9 Thou shalt not bow down thyself unto them, nor serve them: for I the LORD thy God am a jealous God, visiting the iniquity of the fathers upon the children unto the third and fourth generation of them that hate me,

י. וְעֹשֶׂה חֶסֶד לַאֲלָפִים לְאֹהֲבַי וּלְשֹׁמְרֵי מִצְו‍ֹתָי:

καὶ ποιῶν ἔλεος εἰς χιλιάδας τοῖς ἀγαπῶσίν με καὶ τοῖς φυλάσσουσιν τὰ προστάγματά μου

10 ܘܥܵܒܹ̇ܕ݂ ܐ̄ܢܵܐ ܛܲܝܒ̇ܘܼܬ̣ܵܐ ܠܐܲܠܦܲܝ̈ ܕܵܪܹ̈ܐ ܠܪܵܚܡܲܝ ܘܲܠܢܵܛܪ̈ܲܝ ܦܘܼܩ̈ܕܵܢܲܝ.

et faciens misericordiam in multa millia diligentibus me, et custodientibus præcepta mea.

და ვყვი წყალობაჲ ათასამდე ნათესავად მოყუარეთათჳს სახელისა ჩემისათა და რომელთა დაიცვნიან მცნებანი ჩემნი.

10 And shewing mercy unto thousands of them that love me and keep my commandments.

יא. לֹא תִשָּׂא אֶת שֵׁם יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ לַשָּׁוְא כִּי לֹא יְנַקֶּה יְהֹוָה אֵת אֲשֶׁר יִשָּׂא אֶת שְׁמוֹ לַשָּׁוְא:

οὐ λήμψῃ τὸ ὄνομα κυρίου τοῦ θεοῦ σου ἐπὶ ματαίῳ οὐ γὰρ μὴ καθαρίσῃ κύριος τὸν λαμβάνοντα τὸ ὄνομα αὐτοῦ ἐπὶ ματαίῳ

11 ܠܵܐ ܬܹܐܡܸܐ ܒܲܫܡܹܗ ܕܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܒܕܲܓܵܠܘܼܬ̣ܵܐ ܡܸܛܠ ܕܠܵܐ ܡܙܲܟܸ̇ܐ ܡܵܪܝܵܐ ܠܡܵܢ ܕܝܵܡܹ̇ܐ ܒܲܫܡܹܗ ܒܕܲܓܵܠܘܼܬ̣ܵܐ.

Non usurpabis nomen Domini Dei tui frustra: quia non erit impunitus qui super re vana nomen ejus assumpserit.

ნუ ჰფუცავ სახელსა უფლისა ღმრთისა შენისასა სიცრუვით, რამეთუ არა განწმიდოს უფალმან ღმერთმან ყოველივე, რომელი - ფუცვიდეს სახელსა მისსა სიცრუვით.

11 Thou shalt not take the name of the LORD thy God in vain: for the LORD will not hold him guiltless that taketh his name in vain.

יב. שָׁמוֹר אֶת יוֹם הַשַּׁבָּת לְקַדְּשׁוֹ כַּאֲשֶׁר צִוְּךָ יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ:

φύλαξαι τὴν ἡμέραν τῶν σαββάτων ἁγιάζειν αὐτήν ὃν τρόπον ἐνετείλατό σοι κύριος ὁ θεός σου

12 ܛܲܪ ܝܵܘܡܵܐ ܕܫܲܒ̇ܬ̣ܵܐ ܘܩܲܕܸ̇ܫܲܝܗܝ ܐܲܝܟ݂ ܕܦܲܩܕ݂ܵܟ݂ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂.

Observa diem sabbati, ut sanctifices eum, sicut præcepit tibi Dominus Deus tuus.

დაიცევ შენ დღე იგი შაბათისაჲ, წმიდა და ფუფუნეულ-ჰყო იგი, ვითარცა გიბრძანა შენ უფალმან ღმერთმან შენმან.

12 Keep the sabbath day to sanctify it, as the LORD thy God hath commanded thee.

יג. שֵׁשֶׁת יָמִים תַּעֲבֹד וְעָשִׂיתָ כָּל מְלַאכְתֶּךָ:

ἓξ ἡμέρας ἐργᾷ καὶ ποιήσεις πάντα τὰ ἔργα σου

13 ܫܬܵܐ ܝܵܘ̈ܡܝܼܢ ܬܸܦܠܘܿܚ ܘܬܸܥܒܸ̇ܕ݂ ܟܠ ܥܒ̣ܵܕ݂ܵܟ݂.

Sex diebus operaberis, et facies omnia opera tua.

ექუს დღე იქმოდი შენ ყოველსა მას საქმესა შენსა.

13 Six days thou shalt labour, and do all thy work:

יד. וְיוֹם הַשְּׁבִיעִי שַׁבָּת לַיהֹוָה אֱלֹהֶיךָ לֹא תַעֲשֶׂה כָל מְלָאכָה אַתָּה וּבִנְךָ וּבִתֶּךָ וְעַבְדְּךָ וַאֲמָתֶךָ וְשׁוֹרְךָ וַחֲמֹרְךָ וְכָל בְּהֶמְתֶּךָ וְגֵרְךָ אֲשֶׁר בִּשְׁעָרֶיךָ לְמַעַן יָנוּחַ עַבְדְּךָ וַאֲמָתְךָ כָּמוֹךָ:

τῇ δὲ ἡμέρᾳ τῇ ἑβδόμῃ σάββατα κυρίῳ τῷ θεῷ σου οὐ ποιήσεις ἐν αὐτῇ πᾶν ἔργον σὺ καὶ οἱ υἱοί σου καὶ ἡ θυγάτηρ σου ὁ παῖς σου καὶ ἡ παιδίσκη σου ὁ βοῦς σου καὶ τὸ ὑποζύγιόν σου καὶ πᾶν κτῆνός σου καὶ ὁ προσήλυτος ὁ παροικῶν ἐν σοί ἵνα ἀναπαύσηται ὁ παῖς σου καὶ ἡ παιδίσκη σου ὥσπερ καὶ σύ

14 ܘܝܵܘܡܵܐ ܕܫܲܒ̣ܥܵܐ ܫܲܒ̇ܬ̣ܵܐ ܠܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂. ܠܵܐ ܬܸܥܒܸ̇ܕ݂ ܒܹܗ ܟܠ ܥܒ̣ܵܕ݂ ܐܲܢ̄ܬ̇ ܘܲܒ̣ܪܵܟ݂ ܘܒܲܪܬ̣ܵܟ݂ ܘܥܲܒ̣ܕܵܟ݂ ܘܐܲܡܬ̣ܵܟ݂ ܘܬ̣ܵܘܪܵܟ݂ ܘܲܚܡܵܪܵܟ݂ ܘܟ݂ܠܵܗ̇ ܒܥܝܼܪܵܟ݂ ܘܥܵܡܘܿܪܵܐ ܕܐܝܼܬ̣ ܒܩܘܼܪ̈ܝܵܟ݂. ܕܢܸܬ̇ܬ̇ܢܝܼܚ ܥܲܒ̣ܕܵܟ݂ ܘܐܲܡܬ̣ܵܟ݂ ܐܲܟ݂ܘܵܬ̣ܵܟ݂.

Septimus dies sabbati est, id est, requies Domini Dei tui. Non facies in eo quidquam operis tu, et filius tuus, et filia, servus et ancilla, et bos, et asinus, et omne jumentum tuum, et peregrinus qui est intra portas tuas: ut requiescat servus tuus, et ancilla tua, sicut et tu.

რამეთუ დღე იგი მეშვიდე შაბათი არს უფლისა ღმრთისა შენისაჲ, არა იქმოდე შენ ყოველსავე საქმესა შენსა, ნუცა შენ, ნუცაღა ძე შენი, ნუცა ასული შენი, ნუცა მონა შენი, ნუცა მჴევალი შენი, ნუცა ჴარი შენი, ნუცა კარაული შენი, ნუცაღა ყოველივე საცხოვარი შენი, ნუცა მწირი შენი, ნუცა მსხემი შენი, რომელი შეყოფილ იყოს, და ჯდეს შინაგან ბჭეთა შენთა.

14 But the seventh day is the sabbath of the LORD thy God: in it thou shalt not do any work, thou, nor thy son, nor thy daughter, nor thy manservant, nor thy maidservant, nor thine ox, nor thine ass, nor any of thy cattle, nor thy stranger that is within thy gates; that thy manservant and thy maidservant may rest as well as thou.

טו. וְזָכַרְתָּ כִּי עֶבֶד הָיִיתָ בְּאֶרֶץ מִצְרַיִם וַיֹּצִאֲךָ יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ מִשָּׁם בְּיָד חֲזָקָה וּבִזְרֹעַ נְטוּיָה עַל כֵּן צִוְּךָ יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ לַעֲשׂוֹת אֶת יוֹם הַשַּׁבָּת:

καὶ μνησθήσῃ ὅτι οἰκέτης ἦσθα ἐν γῇ Αἰγύπτῳ καὶ ἐξήγαγέν σε κύριος ὁ θεός σου ἐκεῖθεν ἐν χειρὶ κραταιᾷ καὶ ἐν βραχίονι ὑψηλῷ διὰ τοῦτο συνέταξέν σοι κύριος ὁ θεός σου ὥστε φυλάσσεσθαι τὴν ἡμέραν τῶν σαββάτων καὶ ἁγιάζειν αὐτήν

15 ܘܐܸܬ̇ܕܲܟ݂ܪ ܕܥܲܒ̣ܕܵܐ ܗ̤ܘܲܝܬ̇ ܒܡܸܨܪܹܝܢ ܘܐܲܦܩܵܟ݂ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܡ̣ܢ ܬܲܡܵܢ ܒܐܝܼܕ݂ܵܐ ܬܲܩܝܼܦܬܵܐ ܘܒܲܕ݂ܪܵܥܵܐ ܪܵܡܵܐ ܡܸܛܠ ܗܵܢܵܐ ܦܲܩܕ݂ܵܟ݂ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܠܡܸܛܲܪ ܝܵܘܡܵܐ ܕܫܲܒ̇ܬ̣ܵܐ.

Memento quod et ipse servieris in Ægypto, et eduxerit te inde Dominus Deus tuus in manu forti, et brachio extento. Idcirco præcepit tibi ut observares diem sabbati.

რამეთუ განისუენოს მონამან შენმან და მჴევალმან შენმან და საცხოვარმან შენმან და მწირმან შენმან, ვითარცა შენ. მოიჴსენე შენ, რამეთუ შენცა დამონებულ იყავ ქუეყანასა მას ეგჳპტელთასა და გამოგიყვანა შენ მიერ უფალმან ღმერთმან შენმან ჴელითა მტკიცითა და მკლავითა მაღლითა. ამისთჳს გიბრძანა შენ უფალმან ღმერთმან შენმან დამარხვად დღე იგი შაბათთაჲ.

15 And remember that thou wast a servant in the land of Egypt, and that the LORD thy God brought thee out thence through a mighty hand and by a stretched out arm: therefore the LORD thy God commanded thee to keep the sabbath day.

טז. כַּבֵּד אֶת אָבִיךָ וְאֶת אִמֶּךָ כַּאֲשֶׁר צִוְּךָ יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ לְמַעַן יַאֲרִיכֻן יָמֶיךָ וּלְמַעַן יִיטַב לָךְ עַל הָאֲדָמָה אֲשֶׁר יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ נֹתֵן לָךְ:

τίμα τὸν πατέρα σου καὶ τὴν μητέρα σου ὃν τρόπον ἐνετείλατό σοι κύριος ὁ θεός σου ἵνα εὖ σοι γένηται καὶ ἵνα μακροχρόνιος γένῃ ἐπὶ τῆς γῆς ἧς κύριος ὁ θεός σου δίδωσίν σοι

16 ܝܲܩܲܪ ܠܐܲܒ̣ܘܼܟ݂ ܘܠܐܸܡܵܟ݂ ܐܲܝܟ݂ ܕܦܲܩܕ݂ܵܟ݂ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂. ܕܢܸܣܓ̇ܘܿܢ ܝܵܘ̈ܡܲܝܟ ܘܢܸܛܐܲܒ̣ ܠܵܟ݂ ܒܐܲܪܥܵܐ ܛܵܒ̣ܬ̣ܵܐ ܕܝܵܗܹ̇ܒ̣ ܠܵܟ݂ ܡܵܪܝܵܐ ܐܵܠܵܗܵܟ݂.

Honora patrem tuum et matrem, sicut præcepit tibi Dominus Deus tuus, ut longo vivas tempore, et bene sit tibi in terra, quam Dominus Deus tuus daturus est tibi.

თავ-უყავ მამასა შენსა და დედასა შენსა, ვითარცა გამცნო შენ უფალმან ღმერთმან შენმან, რათა კეთილი გეყოს შენ და დღეგრძელ იყო შენ ქუეყანასა ზედა, რომელ-იგი უფალმან ღმერთმან შენმან მოგცეს შენ.

16 Honour thy father and thy mother, as the LORD thy God hath commanded thee; that thy days may be prolonged, and that it may go well with thee, in the land which the LORD thy God giveth thee.

יז. לֹא תִרְצַח ס וְלֹא תִנְאָף ס וְלֹא תִגְנֹב ס וְלֹא תַעֲנֶה בְרֵעֲךָ עֵד שָׁוְא:

οὐ μοιχεύσεις

17 ܠܵܐ ܬܸܩܛܘܿܠ.

Non occides,

ნუ კაც-ჰკლავ.

17 Thou shalt not kill.

יח. וְלֹא תַחְמֹד אֵשֶׁת רֵעֶךָ ס וְלֹא תִתְאַוֶּה בֵּית רֵעֶךָ שָׂדֵהוּ וְעַבְדּוֹ וַאֲמָתוֹ שׁוֹרוֹ וַחֲמֹרוֹ וְכֹל אֲשֶׁר לְרֵעֶךָ:

οὐ φονεύσεις

18 ܠܵܐ ܬܓ̣ܘܼܪ.

neque mœchaberis,

ნუ იმრუშებ,

18 Neither shalt thou commit adultery.

יט. אֶת הַדְּבָרִים הָאֵלֶּה דִּבֶּר יְהֹוָה אֶל כָּל קְהַלְכֶם בָּהָר מִתּוֹךְ הָאֵשׁ הֶעָנָן וְהָעֲרָפֶל קוֹל גָּדוֹל וְלֹא יָסָף וַיִּכְתְּבֵם עַל שְׁנֵי לֻחֹת אֲבָנִים וַיִּתְּנֵם אֵלָי:

οὐ κλέψεις

19ܛ ܠܵܐ ܬܸܓ̣ܢܘܿܒ̣.

furtumque non facies:

ნუ იპარავ,

19 Neither shalt thou steal.

כ. וַיְהִי כְּשָׁמְעֲכֶם אֶת הַקּוֹל מִתּוֹךְ הַחשֶׁךְ וְהָהָר בֹּעֵר בָּאֵשׁ וַתִּקְרְבוּן אֵלַי כָּל רָאשֵׁי שִׁבְטֵיכֶם וְזִקְנֵיכֶם:

οὐ ψευδομαρτυρήσεις κατὰ τοῦ πλησίον σου μαρτυρίαν ψευδῆ

20 ܠܵܐ ܬܲܣܗܸܕ݂ ܥܲܠ ܚܲܒ̣ܪܵܟ݂ ܣܵܗܕ̇ܘܼܬ̣ܵܐ ܕܲܓܵܠܬܵܐ.

nec loqueris contra proximum tuum falsum testimonium.

ნუ სწამებ წამებასა ცილსა მოყუსისა შენისა მიმართ,

20 Neither shalt thou bear false witness against thy neighbour.

כא. וַתֹּאמְרוּ הֵן הֶרְאָנוּ יְהֹוָה אֱלֹהֵינוּ אֶת כְּבֹדוֹ וְאֶת גָּדְלוֹ וְאֶת קֹלוֹ שָׁמַעְנוּ מִתּוֹךְ הָאֵשׁ הַיּוֹם הַזֶּה רָאִינוּ כִּי יְדַבֵּר אֱלֹהִים אֶת הָאָדָם וָחָי:

οὐκ ἐπιθυμήσεις τὴν γυναῖκα τοῦ πλησίον σου οὐκ ἐπιθυμήσεις τὴν οἰκίαν τοῦ πλησίον σου οὔτε τὸν ἀγρὸν αὐτοῦ οὔτε τὸν παῖδα αὐτοῦ οὔτε τὴν παιδίσκην αὐτοῦ οὔτε τοῦ βοὸς αὐτοῦ οὔτε τοῦ ὑποζυγίου αὐτοῦ οὔτε παντὸς κτήνους αὐτοῦ οὔτε ὅσα τῷ πλησίον σού ἐστιν

21 ܠܵܐ ܬܸܪܲܓ̣ ܐܲܢ̄ܬ̇ܬܹܗ ܕܚܲܒ̣ܪܵܟ݂ ܠܵܐ ܬܸܪܲܓ̣ ܒܲܝܬܹ̇ܗ ܕܚܲܒ̣ܪܵܟ݂ ܘܠܵܐ ܚܲܩܠܹܗ ܘܠܵܐ ܟܲܪܡܹܗ ܘܠܵܐ ܥܲܒ̣ܕܹ̇ܗ ܘܠܵܐ ܐܲܡܬܹܗ ܘܠܵܐ ܬܵܘܪܹܗ ܘܠܵܐ ܚܡܵܪܹܗ ܘܠܵܐ ܟܠܡܸܕܸ̇ܡ ܕܐܝܼܬ̣ ܠܚܲܒ̣ܪܵܟ݂.

Non concupisces uxorem proximi tui: non domum, non agrum, non servum, non ancillam, non bovem, non asinum, et universa quæ illius sunt.

ნუ გული-გითქუამნ ცოლსა მოყუსისა შენისასა, ნუცა გული-გითქუამნ სახლსა მოყუსისა შენისასა, ნუცა ქუეყანასა მისსა, ნუცა მონასა მისსა, ნუცა მჴევალსა მისსა, ნუცაღა ჴარსა მისსა, ნუცა კარაულსა მისსა, ნუცა საცხოვარსა მისსა, ნუცა ყოველივე, რაჲცა იყოს მოყუსისა შენისაჲ.

21 Neither shalt thou desire thy neighbour's wife, neither shalt thou covet thy neighbour's house, his field, or his manservant, or his maidservant, his ox, or his ass, or any thing that is thy neighbour's.

כב. וְעַתָּה לָמָּה נָמוּת כִּי תֹאכְלֵנוּ הָאֵשׁ הַגְּדֹלָה הַזֹּאת אִם יֹסְפִים אֲנַחְנוּ לִשְׁמֹעַ אֶת קוֹל יְהֹוָה אֱלֹהֵינוּ עוֹד וָמָתְנוּ:

τὰ ῥήματα ταῦτα ἐλάλησεν κύριος πρὸς πᾶσαν συναγωγὴν ὑμῶν ἐν τῷ ὄρει ἐκ μέσου τοῦ πυρός σκότος γνόφος θύελλα φωνὴ μεγάλη καὶ οὐ προσέθηκεν καὶ ἔγραψεν αὐτὰ ἐπὶ δύο πλάκας λιθίνας καὶ ἔδωκέν μοι

22 ܗܵܠܹܝܢ ܦܸܬ̣ܓ̣ܵܡܹ̈ܐ ܡܲܠܸܠ ܡܵܪܝܵܐ ܥܲܡ ܟܠܵܗ̇ ܟܢܘܼܫܬܵܐ ܒܛܘܼܪܵܐ ܡ̣ܢ ܓܵܘ ܢܘܼܪܵܐ ܒܲܥܢܵܢܵܐ ܘܲܒ̣ܥܲܪܦܸܠܵܐ ܘܲܒ̣ܩܵܠܵܐ ܪܲܒܵܐ ܕܠܲܝܬ̇ ܠܹܗ ܣܵܟ݂ܵܐ ܘܲܟ݂ܬܲܒ̣ ܐܸܢܘܿܢ ܥܲܠ ܬܲܪܬܹ̇ܝܢ ܠܘܼܚܹ̈ܐ ܕܟܹܐܦܵܐ ܘܝܲܗ̄ܒ̣ ܐܸܢܘܿܢ ܠܝܼ.

Hæc verba locutus est Dominus ad omnem multitudinem vestram in monte de medio ignis et nubis, et caliginis, voce magna, nihil addens amplius: et scripsit ea in duabus tabulis lapideis, quas tradidit mihi.

ამათ სიტყუათა ეტყოდა უფალი ყოველსა მას შესაკრებელსა ისრაჱლისასა მთასა მას შინა, შორის ცეცხლსა მას, და შორის ბნელსა მას არმურისა მის ნისლისა წყუდიადისასა, ჴმითა მაღლითა, და მერმე არღარა შესძინა სიტყუად. და დაწერა ესე ორთა ფიცართა ქვისათა და მომცა მე.

22 These words the LORD spake unto all your assembly in the mount out of the midst of the fire, of the cloud, and of the thick darkness, with a great voice: and he added no more. And he wrote them in two tables of stone, and delivered them unto me.

כג. כִּי מִי כָל בָּשָׂר אֲשֶׁר שָׁמַע קוֹל אֱלֹהִים חַיִּים מְדַבֵּר מִתּוֹךְ הָאֵשׁ כָּמֹנוּ וַיֶּחִי:

καὶ ἐγένετο ὡς ἠκούσατε τὴν φωνὴν ἐκ μέσου τοῦ πυρὸς καὶ τὸ ὄρος ἐκαίετο πυρί καὶ προσήλθετε πρός με πάντες οἱ ἡγούμενοι τῶν φυλῶν ὑμῶν καὶ ἡ γερουσία ὑμῶν

23 ܘܟܲܕ݂ ܫܡܲܥܬ̇ܘܿܢ ܩܵܠܵܐ ܡ̣ܢ ܓܵܘ ܚܸܫܘܿܟ݂ܵܐ ܘܛܘܼܪܵܐ ܡܸܬ̣ܓܵܘܙܲܠ ܗ̄ܘ̣ܵܐ ܒܢܘܼܪܵܐ ܩܪܲܒ̣ܬ̇ܘܿܢ ܠܘܵܬ̣ܝ ܟܠܟ݂ܘܿܢ ܪܹ̈ܫܹܐ ܕܫܲܒ̣̈ܛܲܝܟ̇ܘܿܢ ܘܣܵܒܲܝ̈ܟ̇ܘܿܢ.

Vos autem postquam audistis vocem de medio tenebrarum, et montem ardere vidistis, accessistis ad me omnes principes tribuum et majores natu, atque dixistis:

და იყო, რაჟამს ისმინეთ თქუენ ჴმაჲ იგი სიტყუათა მათ უფლისათაჲ შორის ცეცხლსა მას, რამეთუ მთაჲ იგი აღგზებული ცეცხლითა აღატყდებოდა, მოხუედით ჩემდა ყოველი ეგე მთავრები ნათესავთა მაგათ თქუენთაჲ და მოხუცებული ერისა თქუენისაჲ და მარქუთა მე.

23 And it came to pass, when ye heard the voice out of the midst of the darkness, (for the mountain did burn with fire,) that ye came near unto me, even all the heads of your tribes, and your elders;

כד. קְרַב אַתָּה וּשֲׁמָע אֵת כָּל אֲשֶׁר יֹאמַר יְהֹוָה אֱלֹהֵינוּ וְאַתְּ תְּדַבֵּר אֵלֵינוּ אֵת כָּל אֲשֶׁר יְדַבֵּר יְהֹוָה אֱלֹהֵינוּ אֵלֶיךָ וְשָׁמַעְנוּ וְעָשִׂינוּ:

καὶ ἐλέγετε ἰδοὺ ἔδειξεν ἡμῖν κύριος ὁ θεὸς ἡμῶν τὴν δόξαν αὐτοῦ καὶ τὴν φωνὴν αὐτοῦ ἠκούσαμεν ἐκ μέσου τοῦ πυρός ἐν τῇ ἡμέρᾳ ταύτῃ εἴδομεν ὅτι λαλήσει ὁ θεὸς πρὸς ἄνθρωπον καὶ ζήσεται

24 ܘܐܸܡܲܪܬ̇ܘܿܢ ܗܵܐ ܚܵܘܝܲܢ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܲܢ ܫܘܼܒ̣ܚܹܗ ܘܪܲܒ̇ܘܼܬܹܗ ܘܩܵܠܹܗ ܫܡܲܥܢ ܡ̣ܢ ܓܵܘ ܢܘܼܪܵܐ. ܝܵܘܡܵܢܵܐ ܚܙܲܝܢ ܕܡܲܠܸܠ ܐܲܠܵܗܵܐ ܥܲܡ ܐ̄ܢܵܫܵܐ ܘܲܚܝܵܐ.

Ecce ostendit nobis Dominus Deus noster majestatem et magnitudinem suam: vocem ejus audivimus de medio ignis, et probavimus hodie, quod loquente Deo cum homine, vixerit homo.

აჰა, ესერა, გჳჩუენა ჩუენ უფალმან ღმერთმან დიდებაჲ იგი მისი და ჴმაჲ იგი მისი გუესმა ცეცხლით გამო დღესდღე და ვიხილეთ, ვითარცა ეტყოდა ღმერთი კაცსა და ცხონდა.

24 And ye said, Behold, the LORD our God hath shewed us his glory and his greatness, and we have heard his voice out of the midst of the fire: we have seen this day that God doth talk with man, and he liveth.

כה. וַיִּשְׁמַע יְהֹוָה אֶת קוֹל דִּבְרֵיכֶם בְּדַבֶּרְכֶם אֵלָי וַיֹּאמֶר יְהֹוָה אֵלַי שָׁמַעְתִּי אֶת קוֹל דִּבְרֵי הָעָם הַזֶּה אֲשֶׁר דִּבְּרוּ אֵלֶיךָ הֵיטִיבוּ כָּל אֲשֶׁר דִּבֵּרוּ:

καὶ νῦν μὴ ἀποθάνωμεν ὅτι ἐξαναλώσει ἡμᾶς τὸ πῦρ τὸ μέγα τοῦτο ἐὰν προσθώμεθα ἡμεῖς ἀκοῦσαι τὴν φωνὴν κυρίου τοῦ θεοῦ ἡμῶν ἔτι καὶ ἀποθανούμεθα

25 ܡܸܟܹ̇ܝܠ ܠܡܵܢܵܐ ܡܵܝܬ̇ܝܼܢܲܢ ܘܬܹܐܟ݂ܠܲܢ ܢܘܼܪܵܐ ܗܵܕܹܐ ܪܲܒ̇ܬ̣ܵܐ. ܐܸܢ ܡܵܘܣܦܝܼܢܲܢ ܬܘܼܒ̣ ܠܡܸܫܡܲܥ ܩܵܠܹܗ ܕܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܲܢ ܡܵܝܬ̇ܝܼܢܲܢ.

Cur ergo moriemur, et devorabit nos ignis hic maximus? si enim audierimus ultra vocem Domini Dei nostri, moriemur.

და აწ ნუუკუე მოვწყდეთ, ანუ გუეწიოს და მოგუსრნეს ჩუენ ცეცხლმან მან დიდმან, შე-ღათუ-ვსძინოთ ჩუენ სმენად ჴმისა მისა უფლისა ღმრთისა ჩუენისაჲსა მერმე, და მოვწყდეთ.

25 Now therefore why should we die? for this great fire will consume us: if we hear the voice of the LORD our God any more, then we shall die.

כו. מִי יִתֵּן וְהָיָה לְבָבָם זֶה לָהֶם לְיִרְאָה אֹתִי וְלִשְׁמֹר אֶת כָּל מִצְו‍ֹתַי כָּל הַיָּמִים לְמַעַן יִיטַב לָהֶם וְלִבְנֵיהֶם לְעֹלָם:

τίς γὰρ σάρξ ἥτις ἤκουσεν φωνὴν θεοῦ ζῶντος λαλοῦντος ἐκ μέσου τοῦ πυρὸς ὡς ἡμεῖς καὶ ζήσεται

26 ܡܲܢܘܼ ܓܹܝܪ ܒܲܪ ܒܸܣܪܵܐ ܕܐܲܟ݂ܘܵܬܲܢ ܕܲܫܡܲܥ ܩܵܠܹܗ ܕܐܲܠܵܗܵܐ ܚܲܝܵܐ ܕܲܡܡܲܠܸܠ ܡ̣ܢ ܓܵܘ ܢܘܼܪܵܐ ܘܲܚܝܵܐ.

Quid est omnis caro, ut audiat vocem Dei viventis, qui de medio ignis loquitur sicut nos audivimus, et possit vivere?

ვინ არს ჴორციელი, რომელსამცა ესმა ჴმაჲ უფლისა ღმრთისა ცხოველისაჲ, ვითარმცა ეტყოდა ცეცხლით გამო, ვითარ-ესე ჩუენ გეუტყოდა და ცხონდა.

26 For who is there of all flesh, that hath heard the voice of the living God speaking out of the midst of the fire, as we have, and lived?

כז. לֵךְ אֱמֹר לָהֶם שׁוּבוּ לָכֶם לְאָהֳלֵיכֶם:

πρόσελθε σὺ καὶ ἄκουσον ὅσα ἐὰν εἴπῃ κύριος ὁ θεὸς ἡμῶν καὶ σὺ λαλήσεις πρὸς ἡμᾶς πάντα ὅσα ἂν λαλήσῃ κύριος ὁ θεὸς ἡμῶν πρὸς σέ καὶ ἀκουσόμεθα καὶ ποιήσομεν

27 ܩܪܘܿܒ̣ ܐܲܢ̄ܬ̇ ܘܲܫܡܲܥ ܟܠ ܡܸܕܸ̇ܡ ܕܐܵܡܲܪ ܠܵܟ݂ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܲܢ ܘܐܲܢ̄ܬ̇ ܬܡܲܠܸܠ ܥܲܡܲܢ ܟܠ ܡܸܕܸ̇ܡ ܕܐܵܡܲܪ ܠܵܟ݂ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܲܢ ܘܢܸܫܡܲܥ ܘܢܸܥܒܸ̇ܕ݂.

Tu magis accede: et audi cuncta quæ dixerit Dominus Deus noster tibi: loquerisque ad nos, et nos audientes faciemus ea.

აწ მიეახლე შენ და ისმინე, რასა იტყოდის უფალი ღმერთი ჩუენი და შენ გუეტყოდე ჩუენ ყოველთა მათ მცნებათა, რომელთასა გეტყოდის შენ უფალი ღმერთი ჩუენი, ვისმინოთ შენი და ვყოთ.

27 Go thou near, and hear all that the LORD our God shall say: and speak thou unto us all that the LORD our God shall speak unto thee; and we will hear it, and do it.

כח. וְאַתָּה פֹּה עֲמֹד עִמָּדִי וַאֲדַבְּרָה אֵלֶיךָ אֵת כָּל הַמִּצְוָה וְהַחֻקִּים וְהַמִּשְׁפָּטִים אֲשֶׁר תְּלַמְּדֵם וְעָשׂוּ בָאָרֶץ אֲשֶׁר אָנֹכִי נֹתֵן לָהֶם לְרִשְׁתָּהּ:

καὶ ἤκουσεν κύριος τὴν φωνὴν τῶν λόγων ὑμῶν λαλούντων πρός με καὶ εἶπεν κύριος πρός με ἤκουσα τὴν φωνὴν τῶν λόγων τοῦ λαοῦ τούτου ὅσα ἐλάλησαν πρὸς σέ ὀρθῶς πάντα ὅσα ἐλάλησαν

28 ܘܲܫܡܲܥ ܡܵܪܝܵܐ ܩܵܠܵܐ ܕܦܸܬ̣ܓ̣ܵـ̈ܡܲܝܟ̇ܘܿܢ ܐܲܝܟ݂ ܕܐܸܡܲܪܬ̇ܘܿܢ ܠܝܼ ܘܐܸܡܲܪ ܠܝܼ ܡܵܪܝܵܐ ܫܸܡܥܹܬ̣ ܒܩܵܠܹܗ ܕܥܲܡܵܐ ܘܦܸܬ̣ܓ̣ܵܡܹ̈ܐ ܕܐܸܡܲܪܘ ܠܵܟ݂ ܫܲܦܝܼܪ ܟܠ ܡܸܕܸ̇ܡ ܕܡܲܠܸܠܘ.

Quod cum audisset Dominus, ait ad me: Audivi vocem verborum populi hujus quæ locuti sunt tibi: bene omnia sunt locuti.

და შეესმა უფალსა ჴმაჲ იგი სიტყჳსა მის ქუეყანისაჲ, რომელსა მეტყოდეთ მე და მრქუა მე უფალმან: მესმა მე ჴმაჲ სიტყჳსა ერისაჲ მის, რომელსა-იგი გეტყოდის შენ მართლიად, მოგიგეს შენ ყოველივე, რომელსაცა-იგი გეტყოდეს შენ.

28 And the LORD heard the voice of your words, when ye spake unto me; and the LORD said unto me, I have heard the voice of the words of this people, which they have spoken unto thee: they have well said all that they have spoken.

כט. וּשְׁמַרְתֶּם לַעֲשׂוֹת כַּאֲשֶׁר צִוָּה יְהֹוָה אֱלֹהֵיכֶם אֶתְכֶם לֹא תָסֻרוּ יָמִין וּשְׂמֹאל:

τίς δώσει οὕτως εἶναι τὴν καρδίαν αὐτῶν ἐν αὐτοῖς ὥστε φοβεῖσθαί με καὶ φυλάσσεσθαι τὰς ἐντολάς μου πάσας τὰς ἡμέρας ἵνα εὖ ᾖ αὐτοῖς καὶ τοῖς υἱοῖς αὐτῶν δι᾽ αἰῶνος

29 ܐܸܫܬ̇ܘܿܦ ܕܹܝܢ ܢܸܗܘܸܐ ܠܗܘܿܢ ܠܸܒܵܐ ܗܵܢܵܐ ܠܡܸܕ݂ܚܲܠ ܩܕ݂ܵܡܲܝ ܘܲܠܡܸܛܲܪ ܟܠܗܘܿܢ ܦܘܼܩ̈ܕܵܢܲܝ ܟܠܗܘܿܢ ܝܵܘ̈ܡܵܬ̣ܵܐ ܕܢܸܛܐܲܒ̣ ܠܗܘܿܢ ܘܠܲܒ̣ܢܲܝ̈ܗܘܿܢ ܠܥܵܠܲܡ.

Quis det talem eos habere mentem, ut timeant me, et custodiant universa mandata mea in omni tempore, ut bene sit eis et filiis eorum in sempiternum?

ვინმემცა უკუე მისცა გულთა მაგათთა მარადის შიში იგი ჩემი და დამარხვა ყოველსა ჟამსა მცნებათა ჩემთაჲ, რათამცა კეთილი ეყო მათ და ნაშობთა მათთა უკუნისამდე?

29 O that there were such an heart in them, that they would fear me, and keep all my commandments always, that it might be well with them, and with their children for ever!

ל. בְּכָל הַדֶּרֶךְ אֲשֶׁר צִוָּה יְהֹוָה אֱלֹהֵיכֶם אֶתְכֶם תֵּלֵכוּ לְמַעַן תִּחְיוּן וְטוֹב לָכֶם וְהַאֲרַכְתֶּם יָמִים בָּאָרֶץ אֲשֶׁר תִּירָשׁוּן:

βάδισον εἰπὸν αὐτοῖς ἀποστράφητε ὑμεῖς εἰς τοὺς οἴκους ὑμῶν

30 ܙܸܠ ܐܸܡܲܪ ܠܗܘܿܢ ܐܸܬ̣ܦܢܵܘ ܠܟ݂ܘܿܢ ܠܡܲܫܟ̇ܢܲܝ̈ܟ̇ܘܿܢ.

Vade et dic eis: Revertimini in tentoria vestra.

აწ მივედ და ეტყოდე მათ და მიიქცენ იგინი სახედვე მათთა.

30 Go say to them, Get you into your tents again.

σὺ δὲ αὐτοῦ στῆθι μετ᾽ ἐμοῦ καὶ λαλήσω πρὸς σὲ τὰς ἐντολὰς καὶ τὰ δικαιώματα καὶ τὰ κρίματα ὅσα διδάξεις αὐτούς καὶ ποιείτωσαν ἐν τῇ γῇ ἣν ἐγὼ δίδωμι αὐτοῖς ἐν κλήρῳ

31 ܘܐܲܢ̄ܬ̇ ܗܵܪܟܵܐ ܩܘܼܡ ܩܕ݂ܵܡܲܝ ܘܐܹܡܲܪ ܠܵܟ݂ ܟܠܗܘܿܢ ܢܵܡܘܿܣܲܝ̈ ܘܦܘܼܩ̈ܕܵܢܲܝ ܘܕ݂ܝܼܢܲܝ̈ ܕܬܲܠܸܦ ܐܸܢܘܿܢ ܘܢܸܥܒ̇ܕ݂ܘܼܢ ܒܐܲܪܥܵܐ ܕܝܵܗܹ̇ܒ̣ ܐ̄ܢܵܐ ܠܗܘܿܢ ܠܡܹܐܪܬܵܗ̇.

Tu vero hic sta mecum, et loquar tibi omnia mandata mea, et cæremonias atque judicia: quæ docebis eos, ut faciant ea in terra, quam dabo illis in possessionem.

ხოლო შენ დადეგ აქა ჩემ თანა და გეტყოდი შენ ყოველთა მათ მცნებათა და სამართალთა, რომელი ასწაო მათ და ჰყოფდენ მას ქუეყანასა მას ზედა, რომელი მე მივეც მათ ნაწილად მკჳდრობისა მათისა

31 But as for thee, stand thou here by me, and I will speak unto thee all the commandments, and the statutes, and the judgments, which thou shalt teach them, that they may do them in the land which I give them to possess it.

καὶ φυλάξεσθε ποιεῖν ὃν τρόπον ἐνετείλατό σοι κύριος ὁ θεός σου οὐκ ἐκκλινεῖτε εἰς δεξιὰ οὐδὲ εἰς ἀριστερὰ

32 ܛܲܪܘ ܘܲܥܒܸܕ݂ܘ ܐܲܝܟ݂ ܕܦܲܩܸܕ݂ܟ݂ܘܿܢ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܟ݂ܘܿܢ ܠܵܐ ܬܸܣܛܪܘܿܢ ܠܵܐ ܠܝܲܡܝܼܢܵܐ ܘܠܵܐ ܠܣܸܡܵܠܵܐ.

Custodite igitur et facite quæ præcepit Dominus Deus vobis: non declinabitis neque ad dexteram, neque ad sinistram:

დამარხვად და ყოფად, ვითარ-იგი გამცენ შენ უფალმან ღმერთმან შენმან, არა მიაქციო მარჯულ, არცა მარცხლ.

32 Ye shall observe to do therefore as the LORD your God hath commanded you: ye shall not turn aside to the right hand or to the left.

κατὰ πᾶσαν τὴν ὁδόν ἣν ἐνετείλατό σοι κύριος ὁ θεός σου πορεύεσθαι ἐν αὐτῇ ὅπως καταπαύσῃ σε καὶ εὖ σοι ᾖ καὶ μακροημερεύσητε ἐπὶ τῆς γῆς ἧς κληρονομήσετε

33 ܒܟ݂ܠܵܗ̇ ܐܘܼܪܚܵܐ ܕܦܲܩܸܕ݂ܟ݂ܘܿܢ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܟ݂ܘܿܢ ܙܸܠܘ ܕܬܸܚܘܿܢ ܘܢܸܛܐܲܒ̣ ܠܟ݂ܘܿܢ ܘܬܲܣܓ̇ܘܿܢ ܝܵܘ̈ܡܵܬ̣ܵܐ ܒܐܲܪܥܵܐ ܕܬܹܐܪܬ̇ܘܼܢ.

sed per viam, quam præcepit Dominus Deus vester, ambulabitis, ut vivatis, et bene sit vobis, et protelentur dies in terra possessionis vestræ.

ყოველთავე გზათა შენთა, რომელ გამცნო შენ უფალმან ღმერთმან შენმან, არამედ ხჳდოდი ყოველთა მცნებათა მისთა, რათა განგისუენოს შენ და კეთილი გეყოს შენ და დღეგრძელ იყო ქუეყანასა მას ზედა, რომელსა დაემკჳდრო შენ.

33 Ye shall walk in all the ways which the LORD your God hath commanded you, that ye may live, and that it may be well with you, and that ye may prolong your days in the land which ye shall possess.

ς'

ܩܦܠܐܘܢ: ܘ.

Cap. 6

თავი მეექვსე

א. וְזֹאת הַמִּצְוָה הַחֻקִּים וְהַמִּשְׁפָּטִים אֲשֶׁר צִוָּה יְהֹוָה אֱלֹהֵיכֶם לְלַמֵּד אֶתְכֶם לַעֲשׂוֹת בָּאָרֶץ אֲשֶׁר אַתֶּם עֹבְרִים שָׁמָּה לְרִשְׁתָּהּ:

καὶ αὗται αἱ ἐντολαὶ καὶ τὰ δικαιώματα καὶ τὰ κρίματα ὅσα ἐνετείλατο κύριος ὁ θεὸς ἡμῶν διδάξαι ὑμᾶς ποιεῖν οὕτως ἐν τῇ γῇ εἰς ἣν ὑμεῖς εἰσπορεύεσθε ἐκεῖ κληρονομῆσαι αὐτήν

1 ܗܵܠܹܝܢ ܦܘܼܩ̈ܕܵܢܹܐ ܘܢܵܡܘܿܣܹ̈ܐ ܘܕ݂ܝܼܢܹ̈ܐ ܕܦܲܩܕܲܢܝ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܟ݂ܘܿܢ ܕܐܲܠܸܦܟ݂ܘܿܢ ܕܬܸܥܒ̇ܕ݂ܘܼܢ ܒܐܲܪܥܵܐ ܕܥܵܐܠܝܼܢ ܐ̄ܢܬ̇ܘܿܢ ܠܵܗ̇ ܠܡܹܐܪܬܵܗ̇.

Hæc sunt præcepta, et cæremoniæ, atque judicia, quæ mandavit Dominus Deus vester ut docerem vos, et faciatis ea in terra, ad quam transgredimini possidendam:

ესე მცნებანი არიან და სამართალნი და მშჯავრი, რომელ-იგი გამცნო თქუენ უფალმან ღმერთმან თქუენმან, რათა ისწაოთ და ჰყოთ ესე ქუეყანასა მას, რომელსა-ეგე თქუენ შეხუალთ დამკჳდრებად მუნ.

1 Now these are the commandments, the statutes, and the judgments, which the LORD your God commanded to teach you, that ye might do them in the land whither ye go to possess it:

ב. לְמַעַן תִּירָא אֶת יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ לִשְׁמֹר אֶת כָּל חֻקֹּתָיו וּמִצְו‍ֹתָיו אֲשֶׁר אָנֹכִי מְצַוֶּךָ אַתָּה וּבִנְךָ וּבֶן בִּנְךָ כֹּל יְמֵי חַיֶּיךָ וּלְמַעַן יַאֲרִכֻן יָמֶיךָ:

ἵνα φοβῆσθε κύριον τὸν θεὸν ὑμῶν φυλάσσεσθαι πάντα τὰ δικαιώματα αὐτοῦ καὶ τὰς ἐντολὰς αὐτοῦ ὅσας ἐγὼ ἐντέλλομαί σοι σήμερον σὺ καὶ οἱ υἱοί σου καὶ οἱ υἱοὶ τῶν υἱῶν σου πάσας τὰς ἡμέρας τῆς ζωῆς σου ἵνα μακροημερεύσητε

2 ܘܬܸܕ݂ܚܠܘܼܢ ܡ̣ܢ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܟ݂ܘܿܢ ܘܬܸܛܪܘܼܢ ܟܠܗܘܿܢ ܦܘܼܩܕܵܢܵܘ̈ܗܝ ܘܢܵܡܘܿܣܵܘ̈ܗܝ ܘܕ݂ܝܼܢܵܘ̈ܗܝ ܕܲܡܦܲܩܸܕ݂ ܐ̄ܢܵܐ ܠܵܟ݂ ܐܲܢ̄ܬ̇ ܘܲܒ̣ܪܵܟ݂ ܘܒܲܪ ܒܪܵܟ݂ ܟܠܗܘܿܢ ܝܵܘ̈ܡܲܝ ܚܲܝܲܝ̈ܟ ܕܢܸܣܓ̇ܘܿܢ ܝܵܘ̈ܡܵܬ̣ܵܟ݂.

ut timeas Dominum Deum tuum, et custodias omnia mandata et præcepta ejus, quæ ego præcipio tibi, et filiis, ac nepotibus tuis, cunctis diebus vitæ tuæ, ut prolongentur dies tui.

რათა გეშინოდის შენ უფლისა ღმრთისა შენოსა და დაიცვნე შენ მცნებანი და სამართალნი მისნი, რომელთა-ესე მე გამცნებ შენ დღესდღე შენ და შვილთა შენთა ყოველთა დღეთა ცხორებისა შენისათა, რათა დღეგრძელ იყო შენ.

2 That thou mightest fear the LORD thy God, to keep all his statutes and his commandments, which I command thee, thou, and thy son, and thy son's son, all the days of thy life; and that thy days may be prolonged.

ג. וְשָׁמַעְתָּ יִשְׂרָאֵל וְשָׁמַרְתָּ לַעֲשׂוֹת אֲשֶׁר יִיטַב לְךָ וַאֲשֶׁר תִּרְבּוּן מְאֹד כַּאֲשֶׁר דִּבֶּר יְהֹוָה אֱלֹהֵי אֲבֹתֶיךָ לָךְ אֶרֶץ זָבַת חָלָב וּדְבָשׁ:

καὶ ἄκουσον Ισραηλ καὶ φύλαξαι ποιεῖν ὅπως εὖ σοι ᾖ καὶ ἵνα πληθυνθῆτε σφόδρα καθάπερ ἐλάλησεν κύριος ὁ θεὸς τῶν πατέρων σου δοῦναί σοι γῆν ῥέουσαν γάλα καὶ μέλι

3 ܫܡܲܥ ܝܼܣܪܵܝܹܠ ܘܛܲܪ ܘܲܥܒܸܕ݂ ܕܢܸܛܐܲܒ̣ ܠܵܟ݂ ܘܬܸܣܓܹ̇ܐ ܛܵܒ̣ ܐܲܝܟ݂ ܕܐܸܡܲܪ ܠܵܟ݂ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܐ ܕܐܲܒ̣ܵܗܲܝ̈ܟ ܕܢܸܬܸ̇ܠ ܠܵܟ݂ ܐܲܪܥܵܐ ܕܡܲܪܕ̇ܝܵܐ ܚܲܠܒ̣ܵܐ ܘܕܸܒ̣ܫܵܐ.

Audi, Israël, et observa ut facias quæ præcepit tibi Dominus, et bene sit tibi, et multipliceris amplius, sicut pollicitus est Dominus Deus patrum tuorum tibi terram lacte et melle manantem.

ისმინე, ისრაჱლ, და ეკრძალე ყოფად ყოველთა ამათ მცნებათა, რათა კეთილი გეყოს შენ და განმრავლდე ფრიად, ვითარცა ეტყოდა ღმერთი მამათა მათ შენთა მიცემად შენდა ქუეყანა იგი, რომელსა გამოდის სძე და თაფლი (ესე სამართალნი და მშჯავრნი არიან, რომელ-იგი ამცნო მოსე ძეთა მათ ისრაჱლისათა უდაბნოსა შინა, რაჟამს გამოვიდოდეს იგინი ქუეყანით ეგჳპტით).

3 Hear therefore, O Israel, and observe to do it; that it may be well with thee, and that ye may increase mightily, as the LORD God of thy fathers hath promised thee, in the land that floweth with milk and honey.

ד. שְׁמַע יִשְׂרָאֵל יְהֹוָה אֱלֹהֵינוּ יְהֹוָה אֶחָד:

καὶ ταῦτα τὰ δικαιώματα καὶ τὰ κρίματα ὅσα ἐνετείλατο κύριος τοῖς υἱοῖς Ισραηλ ἐν τῇ ἐρήμῳ ἐξελθόντων αὐτῶν ἐκ γῆς Αἰγύπτου ἄκουε Ισραηλ κύριος ὁ θεὸς ἡμῶν κύριος εἷς ἐστιν

4 ܫܡܲܥ ܝܼܣܪܵܝܹܠ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܲܢ ܡܵܪܝܵܐ ܚܲܕ݂ ܗ̄ܘ̣.

Audi, Israël: Dominus Deus noster, Dominus unus est.

გესმოდენ ისრაჱლსა: უფალი ღმერთი შენი მხოლოჲ უფალ არს.

4 Hear, O Israel: The LORD our God is one LORD:

ה. וְאָהַבְתָּ אֵת יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ בְּכָל לְבָבְךָ וּבְכָל נַפְשְׁךָ וּבְכָל מְאֹדֶךָ:

καὶ ἀγαπήσεις κύριον τὸν θεόν σου ἐξ ὅλης τῆς καρδίας σου καὶ ἐξ ὅλης τῆς ψυχῆς σου καὶ ἐξ ὅλης τῆς δυνάμεώς σου

5 ܪܚܲܡ ܠܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܡ̣ܢ ܟܠܹܗ ܠܸܒܵܟ݂ ܘܡ̣ܢ ܟܠܵܗ̇ ܢܲܦ̮ܫܵܟ݂ ܘܡ̣ܢ ܟܠܹܗ ܩܢܝܵܢܵܟ݂.

Diliges Dominum Deum tuum ex toto corde tuo, et ex tota anima tua, et ex tota fortitudine tua.

და შეიყუარო უფალი ღმერთი შენი ყოვლითა გულითა შენითა და ყოვლითა გონებითა შენითა და ყოვლითა ძალითა შენითა.

5 And thou shalt love the LORD thy God with all thine heart, and with all thy soul, and with all thy might.

ו. וְהָיוּ הַדְּבָרִים הָאֵלֶּה אֲשֶׁר אָנֹכִי מְצַוְּךָ הַיּוֹם עַל לְבָבֶךָ:

καὶ ἔσται τὰ ῥήματα ταῦτα ὅσα ἐγὼ ἐντέλλομαί σοι σήμερον ἐν τῇ καρδίᾳ σου καὶ ἐν τῇ ψυχῇ σου

6 ܘܢܸܗܘܘܿܢ ܗܵܠܹܝܢ ܦܸܬ̣ܓ̣ܵܡܹ̈ܐ ܕܲܡܦܲܩܸܕ݂ ܐ̄ܢܵܐ ܠܵܟ݂ ܝܵܘܡܵܢܵܐ ܥܲܠ ܠܸܒܵܟ݂.

Eruntque verba hæc, quæ ego præcipio tibi hodie, in corde tuo:

და იყვნენ სიტყუანი ესე, რომელთა მე გამცნებ შენ დღესდღე გულსა შენსა და გონებასა შენსა.

6 And these words, which I command thee this day, shall be in thine heart:

ז. וְשִׁנַּנְתָּם לְבָנֶיךָ וְדִבַּרְתָּ בָּם בְּשִׁבְתְּךָ בְּבֵיתֶךָ וּבְלֶכְתְּךָ בַדֶּרֶךְ וּבְשָׁכְבְּךָ וּבְקוּמֶךָ:

καὶ προβιβάσεις αὐτὰ τοὺς υἱούς σου καὶ λαλήσεις ἐν αὐτοῖς καθήμενος ἐν οἴκῳ καὶ πορευόμενος ἐν ὁδῷ καὶ κοιταζόμενος καὶ διανιστάμενος

7 ܘܬܲܢܵܐ ܐܸܢܘܿܢ ܠܲܒ̣ܢܲܝ̈ܟ ܘܡܸܠܸܠ ܒܗܘܿܢ ܡܵܐ ܕܝܵܬܹ̇ܒ̣ ܐܲܢ̄ܬ̇ ܒܒܲܝܬܵܟ݂ ܘܡܵܐ ܕܐܵܙܹ̇ܠ ܐܲܢ̄ܬ̇. ܒܐܘܼܪܚܵܐ ܘܡܵܐ ܕܕ݂ܵܡܹ̇ܟ݂ ܐܲܢ̄ܬ̇ ܘܡܵܐ ܕܩܵܐܹ̇ܡ ܐܲܢ̄ܬ̇.

et narrabis ea filiis tuis, et meditaberis in eis sedens in domo tua, et ambulans in itinere, dormiens atque consurgens.

და ასწავლნე ეგენი შვილთა მათ შენთა და იტყოდი მაგათ ჯდომასა სახლსა შინა შენსა და სლვასა გზასა შენსა და სასუენებელსა ზედა შენსა და აღდგომასა შენსა.

7 And thou shalt teach them diligently unto thy children, and shalt talk of them when thou sittest in thine house, and when thou walkest by the way, and when thou liest down, and when thou risest up.

ח. וּקְשַׁרְתָּם לְאוֹת עַל יָדֶךָ וְהָיוּ לְטֹטָפֹת בֵּין עֵינֶיךָ:

καὶ ἀφάψεις αὐτὰ εἰς σημεῖον ἐπὶ τῆς χειρός σου καὶ ἔσται ἀσάλευτον πρὸ ὀφθαλμῶν σου

8 ܘܲܩܛܘܿܪ ܐܸܢܘܿܢ ܐܵܬ̤ܵܐ ܥܲܠ ܐܝܼܕ݂ܵܟ݂ ܘܢܸܗܘܘܿܢ ܪܘܿܫܡܵܐ ܒܹܬ̣ ܥܲܝܢܲܝ̈ܟ.

Et ligabis ea quasi signum in manu tua, eruntque et movebuntur inter oculos tuos,

შეიბნე ესე სასწაულად ჴელსა შენსა და იყვნედ ეგენი შეურყეველად წინაშე თუალთა შენთა.

8 And thou shalt bind them for a sign upon thine hand, and they shall be as frontlets between thine eyes.

ט. וּכְתַבְתָּם עַל מְזֻזוֹת בֵּיתֶךָ וּבִשְׁעָרֶיךָ:

καὶ γράψετε αὐτὰ ἐπὶ τὰς φλιὰς τῶν οἰκιῶν ὑμῶν καὶ τῶν πυλῶν ὑμῶν

9 ܘܲܟ݂ܬܘܿܒ̣ ܐܸܢܘܿܢ ܥܲܠ ܐܸܣ̈ܟ̇ܦܵܬ̣ܵܐ ܕܒ̣ܵܬܲܝ̈ܟ ܘܥܲܠ ܬܲܪ̈ܥܲܝܟ.

scribesque ea in limine, et ostiis domus tuæ.

და დასწერნე იგინი ზღრუბლსა სახლისა შენისასა წყირთლთა ბჭეთა შენთასა.

9 And thou shalt write them upon the posts of thy house, and on thy gates.

י. וְהָיָה כִּי יְבִיאֲךָ יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ אֶל הָאָרֶץ אֲשֶׁר נִשְׁבַּע לַאֲבֹתֶיךָ לְאַבְרָהָם לְיִצְחָק וּלְיַעֲקֹב לָתֶת לָךְ עָרִים גְּדֹלֹת וְטֹבֹת אֲשֶׁר לֹא בָנִיתָ:

καὶ ἔσται ὅταν εἰσαγάγῃ σε κύριος ὁ θεός σου εἰς τὴν γῆν ἣν ὤμοσεν τοῖς πατράσιν σου τῷ Αβρααμ καὶ Ισαακ καὶ Ιακωβ δοῦναί σοι πόλεις μεγάλας καὶ καλάς ἃς οὐκ ᾠκοδόμησας

10 ܘܡܵܐ ܕܐܲܥܠܵܟ݂ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܠܐܲܪܥܵܐ ܕܝܼܡܵܐ ܠܐܲܒ̣ܵܗܲܝ̈ܟ ܠܡܸܬܲܠ ܠܗܘܿܢ ܠܐܲܒ̣ܪܵܗܵܡ ܘܠܐܝܼܣܚܵܩ ܘܲܠܝܲܥܩܘܿܒ̣ ܠܡܸܬܲܠ ܠܵܟ݂ ܩܘܼܪ̈ܝܵܐ ܕܪܵܘܪ̈ܒ̣ܵܢ ܘܛܵـ̈ܒ̣ܵܢ ܕܠܵܐ ܒܢܲܝܬ̇.

Cumque introduxerit te Dominus Deus tuus in terram, pro qua juravit patribus tuis Abraham, Isaac, et Jacob, et dederit tibi civitates magnas et optimas, quas non ædificasti,

და იყოს, რაჟამს შეგიყვანოს შენ უფალმან ღმერთმან შენმან ქუეყანასა მას, რომელსა-იგი ეფუცა მამათა მათ შენთა: აბრაჰამს, ისაკს და იაკობს მიცემად შენდა ქალაქებისა მის დიდ-დიდებისა და შუენიერებისა, რომელ შენ არა აღაშენენ.

10 And it shall be, when the LORD thy God shall have brought thee into the land which he sware unto thy fathers, to Abraham, to Isaac, and to Jacob, to give thee great and goodly cities, which thou buildedst not,

יא. וּבָתִּים מְלֵאִים כָּל טוּב אֲשֶׁר לֹא מִלֵּאתָ וּבֹרֹת חֲצוּבִים אֲשֶׁר לֹא חָצַבְתָּ כְּרָמִים וְזֵיתִים אֲשֶׁר לֹא נָטָעְתָּ וְאָכַלְתָּ וְשָׂבָעְתָּ:

οἰκίας πλήρεις πάντων ἀγαθῶν ἃς οὐκ ἐνέπλησας λάκκους λελατομημένους οὓς οὐκ ἐξελατόμησας ἀμπελῶνας καὶ ἐλαιῶνας οὓς οὐ κατεφύτευσας καὶ φαγὼν καὶ ἐμπλησθεὶς

11 ܘܒ̣ܵـ̈ܬܹ̇ܐ ܕܲܡܠܹܝܢ ܟܠ ܛܵܒ̣ܵـ̈ܬ̣ܵܐ ܕܠܵܐ ܡܠܲܝܬ̇ ܘܓ̣ܘܼ̈ܒܹ̇ܐ ܚܦܝܼܪܹ̈ܐ ܕܠܵܐ ܚܦܲܪܬ̇ ܘܟܲܪ̈ܡܹܐ ܘܙܲܝ̈ܬܹ̇ܐ ܕܠܵܐ ܢܨܲܒ̣ܬ̇ ܘܬܹܐܟ݂ܘܿܠ ܘܬܸܣܒܲܥ.

domos plenas cunctarum opum, quas non exstruxisti, cisternas, quas non fodisti, vineta et oliveta, quæ non plantasti,

და სახლებისა მის სავსისა ყოვლითა მით კეთილითა, რომელ შენ არა აღავსენ ჯურღმულებისა მის აღმოქმნულებისა, რომელ არა შენ აღმოჰქმნენ, ვენაჴებისა მის და ზეთისხილებისა, რომელ არა შენ დაჰნერგენ.

11 And houses full of all good things, which thou filledst not, and wells digged, which thou diggedst not, vineyards and olive trees, which thou plantedst not; when thou shalt have eaten and be full;

יב. הִשָּׁמֶר לְךָ פֶּן תִּשְׁכַּח אֶת יְהֹוָה אֲשֶׁר הוֹצִיאֲךָ מֵאֶרֶץ מִצְרַיִם מִבֵּית עֲבָדִים:

πρόσεχε σεαυτῷ μὴ ἐπιλάθῃ κυρίου τοῦ θεοῦ σου τοῦ ἐξαγαγόντος σε ἐκ γῆς Αἰγύπτου ἐξ οἴκου δουλείας

12 ܐܸܙܕܲܗ̄ܪ ܕܠܵܐ ܬܸܛܥܸܐ ܠܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܕܐܲܦܩܵܟ݂ ܡ̣ܢ ܐܲܪܥܵܐ ܕܡܸܨܪܹܝܢ ܡ̣ܢ ܒܹܝܬ̣ ܥܲܒ̣ܕ̇ܘܼܬ̣ܵܐ.

et comederis, et saturatus fueris:

ფრთხილად იყავი, რომ არ დაგავიწყდეს უფალი, რომელმაც გამოგიყვანა ეგვიპტიდან, მონობის სახლიდან.

12 Then beware lest thou forget the LORD, which brought thee forth out of the land of Egypt, from the house of bondage.

יג. אֶת יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ תִּירָא וְאֹתוֹ תַעֲבֹד וּבִשְׁמוֹ תִּשָּׁבֵעַ:

κύριον τὸν θεόν σου φοβηθήσῃ καὶ αὐτῷ λατρεύσεις καὶ πρὸς αὐτὸν κολληθήσῃ καὶ τῷ ὀνόματι αὐτοῦ ὀμῇ

13 ܠܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܕܚܲܠ ܘܠܹܗ ܦܠܘܿܚ ܘܒܲܫܡܹܗ ܝܼܡܝܼ.

cave diligenter ne obliviscaris Domini, qui eduxit te de terra Ægypti, de domo servitutis. Dominum Deum tuum timebis, et illi soli servies, ac per nomen illius jurabis.

უფლის, შენი ღმერთის, გეშინოდეს და მას ემსახურებოდე, მის სახელს ფიცულობდე.

13 Thou shalt fear the LORD thy God, and serve him, and shalt swear by his name.

יד. לֹא תֵלְכוּן אַחֲרֵי אֱלֹהִים אֲחֵרִים מֵאֱלֹהֵי הָעַמִּים אֲשֶׁר סְבִיבוֹתֵיכֶם:

οὐ πορεύσεσθε ὀπίσω θεῶν ἑτέρων ἀπὸ τῶν θεῶν τῶν ἐθνῶν τῶν περικύκλῳ ὑμῶν

14 ܠܵܐ ܬܹܐܙܠܘܼܢ ܒܵܬܲܪ ܐܲܠܵܗܹ̈ܐ ܐ̄ܚܪ̈ܵܢܹܐ ܕܥܲܡܡܹ̈ܐ ܕܒܲܚܕ݂ܵܪ̈ܲܝܟ̇ܘܿܢ.

Non ibitis post deos alienos cunctarum gentium, quæ in circuitu vestro sunt:

არა შეუდგე შენ კუალსა ღმერთთა უცხოთა, კერპთა მათ წარმართთასა, რომელნი-იგი გარემო იყვნენ თქუენსა.

14 Ye shall not go after other gods, of the gods of the people which are round about you;

טו. כִּי אֵל קַנָּא יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ בְּקִרְבֶּךָ פֶּן יֶחֱרֶה אַף יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ בָּךְ וְהִשְׁמִידְךָ מֵעַל פְּנֵי הָאֲדָמָה:

ὅτι θεὸς ζηλωτὴς κύριος ὁ θεός σου ἐν σοί μὴ ὀργισθεὶς θυμωθῇ κύριος ὁ θεός σου ἐν σοὶ καὶ ἐξολεθρεύσῃ σε ἀπὸ προσώπου τῆς γῆς

15 ܡܸܛܠ ܕܐܲܠܵܗܵܐ ܗ̄ܘ̣ ܛܲܢܵܢܵܐ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܒܓ̣ܵܘܵܗ̇. ܕܠܵܐ ܢܸܬ̣ܚܲܡܲܬ̣ ܪܘܼܓ̣ܙܹܗ ܕܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܥܠܲܝܟ ܘܢܵܘܒ̇ܕ݂ܵܟ݂ ܡ̣ܢ ܐܲܦܹ̈ܝܗ̇ ܕܐܲܪܥܵܐ.

quoniam Deus æmulator Dominus Deus tuus in medio tui: nequando irascatur furor Domini Dei tui contra te, et auferat te de superficie terræ.

რამეთუ ღმერთი მოშურნე არს და უფალმან ღმერთმან შური იძიოს შენგან, ნუუკუე განრისხნეს უფალი ღმერთი შენ ზედა და მოგსპოს შენ პირისაგან ქუეყანისაჲსა.

15 (For the LORD thy God is a jealous God among you) lest the anger of the LORD thy God be kindled against thee, and destroy thee from off the face of the earth.

טז. לֹא תְנַסּוּ אֶת יְהֹוָה אֱלֹהֵיכֶם כַּאֲשֶׁר נִסִּיתֶם בַּמַּסָּה:

οὐκ ἐκπειράσεις κύριον τὸν θεόν σου ὃν τρόπον ἐξεπειράσασθε ἐν τῷ Πειρασμῷ

16 ܠܵܐ ܬܢܲܣܘܼܢ ܠܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܟ݂ܘܿܢ ܐܲܝܟ݂ ܕܢܲܣܝܼܬ̇ܘܿܢ ܒܢܸܣ̈ܝܘܿܢܹܐ.

Non tentabis Dominum Deum tuum, sicut tentasti in loco tentationis.

არა განსცადო შენ უფალი ღმერთი შენი, ვითარცა-იგი განსცადეთ დღესა მას განცდისასა.

16 Ye shall not tempt the LORD your God, as ye tempted him in Massah.

יז. שָׁמוֹר תִּשְׁמְרוּן אֶת מִצְוֹת יְהֹוָה אֱלֹהֵיכֶם וְעֵדֹתָיו וְחֻקָּיו אֲשֶׁר צִוָּךְ:

φυλάσσων φυλάξῃ τὰς ἐντολὰς κυρίου τοῦ θεοῦ σου τὰ μαρτύρια καὶ τὰ δικαιώματα ὅσα ἐνετείλατό σοι

17 ܐܸܠܵܐ ܛܲܪܘ ܦܘܼܩܕܵܢܵܘ̈ܗܝ ܕܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܟ݂ܘܿܢ ܘܣܵܗ̈ܕ̇ܘܵܬܹܗ ܘܢܵܡܘܿܣܵܘ̈ܗܝ ܕܦܲܩܕ݂ܵܟ݂.

Custodi præcepta Domini Dei tui, ac testimonia et cæremonias, quas præcepit tibi:

დამარხვით დაიმარხნეთ მცნებანი უფლისა ღმრთისა თქუენისანი. წამებანი მისნი და სამართალნი მისნი, რომელ-იგი გამცნო შენ.

17 Ye shall diligently keep the commandments of the LORD your God, and his testimonies, and his statutes, which he hath commanded thee.

יח. וְעָשִׂיתָ הַיָּשָׁר וְהַטּוֹב בְּעֵינֵי יְהֹוָה לְמַעַן יִיטַב לָךְ וּבָאתָ וְיָרַשְׁתָּ אֶת הָאָרֶץ הַטֹּבָה אֲשֶׁר נִשְׁבַּע יְהֹוָה לַאֲבֹתֶיךָ:

καὶ ποιήσεις τὸ ἀρεστὸν καὶ τὸ καλὸν ἐναντίον κυρίου τοῦ θεοῦ ὑμῶν ἵνα εὖ σοι γένηται καὶ εἰσέλθῃς καὶ κληρονομήσῃς τὴν γῆν τὴν ἀγαθήν ἣν ὤμοσεν κύριος τοῖς πατράσιν ὑμῶν

18 ܘܲܥܒܸܕ݂ ܕܫܲܦܝܼܪ ܘܲܬ̣ܪܝܼܨ ܩܕ݂ܵܡ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܕܢܸܛܐܲܒ̣ ܠܵܟ݂ ܘܬܸܥܘܿܠ ܘܬܹܐܪܲܬ̣ ܐܲܪܥܵܐ ܛܵܒ̣ܬ̣ܵܐ ܕܝܼܡܵܐ ܡܵܪܝܵܐ ܠܐܲܒ̣ܵܗܲܝ̈ܟ.

et fac quod placitum est et bonum in conspectu Domini, ut bene sit tibi: et ingressus possideas terram optimam, de qua juravit Dominus patribus tuis,

ჰყო კეთილი და სათნოებაჲ წინაშე უფლისა ღმრთისა, რათა კეთილი გეყოს შენ და შეხვიდე და დაიმკჳდრო ქუეყანა იგი კეთილი, რომელთა-იგი ეფუცა უფალი მამათა მათ შენთა

18 And thou shalt do that which is right and good in the sight of the LORD: that it may be well with thee, and that thou mayest go in and possess the good land which the LORD sware unto thy fathers.

יט. לַהֲדֹף אֶת כָּל אֹיְבֶיךָ מִפָּנֶיךָ כַּאֲשֶׁר דִּבֶּר יְהֹוָה:

ἐκδιῶξαι πάντας τοὺς ἐχθρούς σου πρὸ προσώπου σου καθὰ ἐλάλησεν

19 ܘܢܸܬ̣ܒܲܪ ܠܟ݂ܠܗܘܿܢ ܒܥܸܠܕ̇ܒ̣ܵܒܲܝ̈ܟ ܡ̣ܢ ܩܕ݂ܵܡܲܝܟ ܐܲܝܟ݂ ܕܐܸܡܲܪ ܡܵܪܝܵܐ.

ut deleret omnes inimicos tuos coram te, sicut locutus est.

განდევნად მტერთა მათ შენთა პირისაგან შენისა, ვითარცა ეტყოდა უფალი.

19 To cast out all thine enemies from before thee, as the LORD hath spoken.

כ. כִּי יִשְׁאָלְךָ בִנְךָ מָחָר לֵאמֹר מָה הָעֵדֹת וְהַחֻקִּים וְהַמִּשְׁפָּטִים אֲשֶׁר צִוָּה יְהֹוָה אֱלֹהֵינוּ אֶתְכֶם:

καὶ ἔσται ὅταν ἐρωτήσῃ σε ὁ υἱός σου αὔριον λέγων τί ἐστιν τὰ μαρτύρια καὶ τὰ δικαιώματα καὶ τὰ κρίματα ὅσα ἐνετείλατο κύριος ὁ θεὸς ἡμῶν ἡμῖν

20 ܘܟܲܕ݂ ܢܫܲܐܠܵܟ݂ ܒܪܵܟ݂ ܡܚܵܪ ܘܢܹܐܡܲܪ ܠܵܟ݂ ܡܵܢܵܐ ܗ̄ܝܼ ܣܵܗܕ̇ܘܼܬ̣ܵܐ ܘܢܵܡܘܿܣܵܐ ܘܕ݂ܝܼܢܵܐ ܕܦܲܩܸܕ݂ܟ݂ܘܿܢ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܲܢ.

Cumque interrogaverit te filius tuus cras, dicens: Quid sibi volunt testimonia hæc, et cæremoniæ, atque judicia, quæ præcepit Dominus Deus noster nobis?

იყოს, რაჟამს გითხვიდენ შენ შვილნი შენნი ხვალე, ზეგე და გრქუან: რაჲ არიან წამებანი ესე სამართალნი და მშჯავრნი, რომელ-ეგე გამცნო შენ უფალმან ღმერთმან შენმან?

20 And when thy son asketh thee in time to come, saying, What mean the testimonies, and the statutes, and the judgments, which the LORD our God hath commanded you?

כא. וְאָמַרְתָּ לְבִנְךָ עֲבָדִים הָיִינוּ לְפַרְעֹה בְּמִצְרָיִם וַיֹּצִיאֵנוּ יְהֹוָה מִמִּצְרַיִם בְּיָד חֲזָקָה:

καὶ ἐρεῖς τῷ υἱῷ σου οἰκέται ἦμεν τῷ Φαραω ἐν γῇ Αἰγύπτῳ καὶ ἐξήγαγεν ἡμᾶς κύριος ἐκεῖθεν ἐν χειρὶ κραταιᾷ καὶ ἐν βραχίονι ὑψηλῷ

21 ܐܸܡܲܪ ܠܲܒ̣ܪܵܟ݂ ܕܥܲܒ̣̈ܕܹ̇ܐ ܗ̤ܘܲܝܢ ܕܦܸܪܥܘܿܢ ܒܡܸܨܪܹܝܢ. ܘܐܲܦܩܲܢ ܡܵܪܝܵܐ ܡ̣ܢ ܡܸܨܪܹܝܢ ܒܐܝܼܕ݂ܵܐ ܬܲܩܝܼܦܬܵܐ.

dices ei: Servi eramus Pharaonis in Ægypto, et eduxit nos Dominus de Ægypto in manu forti:

მიუგო შენ შვილთა მათ შენთა და ჰრქუა: დაკირთებულ ვიყვენით ჩუენ ფარაოჲსა ეგჳპტეს და გამოგვიყვანნა ჩუენ უფალმან ეგჳპტით ჴელითა მტკიცითა და მკლავითა მაღლითა.

21 Then thou shalt say unto thy son, We were Pharaoh's bondmen in Egypt; and the LORD brought us out of Egypt with a mighty hand:

כב. וַיִּתֵּן יְהֹוָה אוֹתֹת וּמֹפְתִים גְּדֹלִים וְרָעִים בְּמִצְרַיִם בְּפַרְעֹה וּבְכָל בֵּיתוֹ לְעֵינֵינוּ:

καὶ ἔδωκεν κύριος σημεῖα καὶ τέρατα μεγάλα καὶ πονηρὰ ἐν Αἰγύπτῳ ἐν Φαραω καὶ ἐν τῷ οἴκῳ αὐτοῦ ἐνώπιον ἡμῶν

22 ܘܲܥܒܲܕ݂ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܬ̣̈ܘܵܬ̣ܵܐ ܘܬܸܕ݂ܡܪ̈ܵܬ̣ܵܐ ܪܵܘܪ̈ܒ̣ܵܬ̣ܵܐ ܘܒ̣ܝܼ̈ܫܵܬ̣ܵܐ ܒܡܸܨܪܹܝܢ ܒܦܸܪܥܘܿܢ ܘܲܒ̣ܟ݂ܠܵܗ̇ ܒܲܝܬܹ̇ܗ ܠܥܹܢܲܝܢ.

fecitque signa atque prodigia magna et pessima in Ægypto contra Pharaonem, et omnem domum illius in conspectu nostro,

და ყო უფალმან ნიშები და სასწაულები დიდ-დიდები და ბოროტები ფარაოსა ზედა და ყოველსა სახლსა მისსა წინაშე თუალთა ჩუენთა.

22 And the LORD shewed signs and wonders, great and sore, upon Egypt, upon Pharaoh, and upon all his household, before our eyes:

כג. וְאוֹתָנוּ הוֹצִיא מִשָּׁם לְמַעַן הָבִיא אֹתָנוּ לָתֶת לָנוּ אֶת הָאָרֶץ אֲשֶׁר נִשְׁבַּע לַאֲבֹתֵינוּ:

καὶ ἡμᾶς ἐξήγαγεν ἐκεῖθεν ἵνα εἰσαγάγῃ ἡμᾶς δοῦναι ἡμῖν τὴν γῆν ταύτην ἣν ὤμοσεν δοῦναι τοῖς πατράσιν ἡμῶν

23 ܘܠܲܢ ܐܲܦܸܩ ܡܵܪܝܵܐ ܡ̣ܢ ܬܲܡܵܢ ܕܢܲܥܠܲܢ ܘܢܸܬܸ̇ܠ ܠܲܢ ܐܲܪܥܵܐ ܕܝܼܡܵܐ ܠܐܲܒ̣ܵܗܲܝ̈ܢ.

et eduxit nos inde, ut introductis daret terram, super qua juravit patribus nostris.

და ჩუენ გამოგვიყვანნა მიერ, რათა შემომიყვანნეს და მომცეს ჩუენ ქუეყანა ესე, რომელ აღუთქუა მიცემად მამათა ჩუენთა.

23 And he brought us out from thence, that he might bring us in, to give us the land which he sware unto our fathers.

כד. וַיְצַוֵּנוּ יְהֹוָה לַעֲשׂוֹת אֶת כָּל הַחֻקִּים הָאֵלֶּה לְיִרְאָה אֶת יְהֹוָה אֱלֹהֵינוּ לְטוֹב לָנוּ כָּל הַיָּמִים לְחַיֹּתֵנוּ כְּהַיּוֹם הַזֶּה:

καὶ ἐνετείλατο ἡμῖν κύριος ποιεῖν πάντα τὰ δικαιώματα ταῦτα φοβεῖσθαι κύριον τὸν θεὸν ἡμῶν ἵνα εὖ ᾖ ἡμῖν πάσας τὰς ἡμέρας ἵνα ζῶμεν ὥσπερ καὶ σήμερον

24 ܘܦܲܩܕܲܢ ܡܵܪܝܵܐ ܠܡܸܥܒܲܕ݂ ܗܵܠܹܝܢ ܟܠܗܘܿܢ ܢܵܡܘܿܣܹ̈ܐ ܠܡܸܕ݂ܚܲܠ ܡ̣ܢ ܩܕ݂ܵܡ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܲܢ ܕܢܲܛܐܸܒ̣ ܠܲܢ ܟܠܗܘܿܢ ܝܵܘ̈ܡܵܬ̣ܵܐ ܘܢܲܚܹܝܢ ܐܲܝܟ݂ ܕܝܵܘܡܵܢܵܐ.

Præcepitque nobis Dominus ut faciamus omnia legitima hæc, et timeamus Dominum Deum nostrum, ut bene sit nobis cunctis diebus vitæ nostræ, sicut est hodie.

და მამცნო ჩუენ უფალმან ყოფად ყოველთა მათ სამართალთა მისთა და რათა გუეშინოდის უფლისა ღმრთისა ჩუენისა და კეთილი გუეყოს ყოველთა დღეთა ცხორებისა ჩუენისათა და ვცხონდეთ, ვითარცა-ესე დღესდღე.

24 And the LORD commanded us to do all these statutes, to fear the LORD our God, for our good always, that he might preserve us alive, as it is at this day.

כה. וּצְדָקָה תִּהְיֶה לָּנוּ כִּי נִשְׁמֹר לַעֲשׂוֹת אֶת כָּל הַמִּצְוָה הַזֹּאת לִפְנֵי יְהֹוָה אֱלֹהֵינוּ כַּאֲשֶׁר צִוָּנוּ:

καὶ ἐλεημοσύνη ἔσται ἡμῖν ἐὰν φυλασσώμεθα ποιεῖν πάσας τὰς ἐντολὰς ταύτας ἐναντίον κυρίου τοῦ θεοῦ ἡμῶν καθὰ ἐνετείλατο ἡμῖν κύριος

25 ܘܙܲܕ̇ܝܼܩܘܼܬ̣ܵܐ ܬܸܗܘܸܐ ܠܲܢ ܡܵܐ ܕܲܢܛܲܪ̄ܢ ܘܲܥܒܲܕܸܢ ܦܘܼܩܕܵܢܵܐ ܗܵܢܵܐ ܟܠܹܗ ܩܕ݂ܵܡ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܲܢ ܐܲܝܟ݂ ܕܦܲܩܕܲܢ.

Eritque nostri misericors, si custodierimus et fecerimus omnia præcepta ejus coram Domino Deo nostro, sicut mandavit nobis.

და შეწყალებულ ვიყვნეთ, და-თუ-ვიცვნეთ ყოველნი მცნებანი მისნი წინაშე უფლისა ღმრთისა ჩუენისა, ვითარ-იგი მამცნო ჩუენ.

Moyses skýrði þá fyrir folkinu allt lǫgmál þat sem Guð bauð þeim, ok jarteiknir þær er Guð hafði gert fyrir þeim, ok eggjaði lýðinn til ástar við Guð ok varðveizlu Guðs boðorða.¹

1. This sentence is a summary of the previous

25 And it shall be our righteousness, if we observe to do all these commandments before the LORD our God, as he hath commanded us.

Ζ'

ܩܦܠܐܘܢ: ܙ.

Cap. 7

თავი მეშვიდე

א. כִּי יְבִיאֲךָ יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ אֶל הָאָרֶץ אֲשֶׁר אַתָּה בָא שָׁמָּה לְרִשְׁתָּהּ וְנָשַׁל גּוֹיִם רַבִּים מִפָּנֶיךָ הַחִתִּי וְהַגִּרְגָּשִׁי וְהָאֱמֹרִי וְהַכְּנַעֲנִי וְהַפְּרִזִּי וְהַחִוִּי וְהַיְבוּסִי שִׁבְעָה גוֹיִם רַבִּים וַעֲצוּמִים מִמֶּךָּ:

ἐὰν δὲ εἰσαγάγῃ σε κύριος ὁ θεός σου εἰς τὴν γῆν εἰς ἣν εἰσπορεύῃ ἐκεῖ κληρονομῆσαι καὶ ἐξαρεῖ ἔθνη μεγάλα ἀπὸ προσώπου σου τὸν Χετταῖον καὶ Γεργεσαῖον καὶ Αμορραῖον καὶ Χαναναῖον καὶ Φερεζαῖον καὶ Ευαῖον καὶ Ιεβουσαῖον ἑπτὰ ἔθνη πολλὰ καὶ ἰσχυρότερα ὑμῶν

1 ܘܡܵܐ ܕܐܲܥܠܵܟ݂ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܠܐܲܪܥܵܐ ܕܥܵܐܹ̇ܠ ܐܲܢ̄ܬ̇ ܠܬܲܡܵܢ ܠܡܹܐܪܬܵܗ̇ ܘܢܵܘܒܸ̇ܕ݂ ܥܲܡܡܹ̈ܐ ܣܲܓ̇ܝܼ̈ܐܹܐ ܡ̣ܢ ܩܕ݂ܵܡܲܝܟ ܚܹܝ̈ܬ̣ܵܝܹܐ ܘܓܲܪ̈ܓ̇ܘܿܣܵܝܹܐ ܘܐܵܡܘܿܪ̈ܵܝܹܐ ܘܲܟ݂ܢܲܥ̈ܢܵܝܹܐ ܘܦܲܪ̈ܙܵܝܹܐ ܘܚܵܘܵܝܹ̈ܐ ܘܝܵܒ̣ܘܿܣܵܝܹ̈ܐ ܫܲܒ̣ܥܵܐ ܥܲܡܡ̈ܝܼܢ ܕܣܲܓ̇ܝܼܐܝܼܢ ܘܥܲܫܝܼܢܝܼܢ ܡܸܢܵܟ݂.

Cum introduxerit te Dominus Deus tuus in terram, quam possessurus ingredieris, et deleverit gentes multas coram te, Hethæum, et Gergezæum, et Amorrhæum, Chananæum, et Pherezæum, et Hevæum, et Jebusæum, septem gentes multo majoris numeri quam tu es, et robustiores te:

რაჟამს უკუე შეგიყვანოს შენ უფალმან ღმერთმან შენმან ქუეყანასა მას, რომელსა შეხუალთ, დამკჳდრებად მუნ და შემუსრნეს ნათესავნი იგი დიდნი და მართალნი პირისაგან შენისა, ქეტელი იგი, გერგესეველი, ამორეველი იგი, და ქანანელი იგი, და ფერეზელი იგი, ეველი იგი და იობოსელი იგი, შვიდი იგი ნათესავი დიდ-დიდი და უძლიერესი თქუენსა.

1 When the LORD thy God shall bring thee into the land whither thou goest to possess it, and hath cast out many nations before thee, the Hittites, and the Girgashites, and the Amorites, and the Canaanites, and the Perizzites, and the Hivites, and the Jebusites, seven nations greater and mightier than thou;

ב. וּנְתָנָם יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ לְפָנֶיךָ וְהִכִּיתָם הַחֲרֵם תַּחֲרִים אֹתָם לֹא תִכְרֹת לָהֶם בְּרִית וְלֹא תְחָנֵּם:

καὶ παραδώσει αὐτοὺς κύριος ὁ θεός σου εἰς τὰς χεῖράς σου καὶ πατάξεις αὐτούς ἀφανισμῷ ἀφανιεῖς αὐτούς οὐ διαθήσῃ πρὸς αὐτοὺς διαθήκην οὐδὲ μὴ ἐλεήσητε αὐτούς

2 ܘܢܲܫܠܸܡ ܐܸܢܘܿܢ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܩܕ݂ܵܡܲܝܟ ܘܬܸܡܚܘܿܢ ܐܸܢܘܿܢ ܘܡܲܚܪܵܡܘܼ ܬܲܚܪܡܘܼܢ ܐܸܢܘܿܢ ܠܵܐ ܩܬܝܼܡܘܼܢ ܥܲܡܗܘܿܢ ܩܝܵܡܵܐ ܘܠܵܐ ܬܪܲܚܡܘܼܢ ܥܠܲܝܗܘܿܢ.

tradideritque eas Dominus Deus tuus tibi, percuties eas usque ad internecionem. Non inibis cum eis fœdus, nec misereberis earum,

მოგცნეს შენ უფალმან ღმერთმან ჴელთა შენთა, დასცნე შენ იგინი და მოსრვით მოსრნე, არა აღუთქუა აღთქუმაჲ შენი მათ თანა, არცა შევიწყალნე იგინი.

2 And when the LORD thy God shall deliver them before thee; thou shalt smite them, and utterly destroy them; thou shalt make no covenant with them, nor shew mercy unto them:

ג. וְלֹא תִתְחַתֵּן בָּם בִּתְּךָ לֹא תִתֵּן לִבְנוֹ וּבִתּוֹ לֹא תִקַּח לִבְנֶךָ:

οὐδὲ μὴ γαμβρεύσητε πρὸς αὐτούς τὴν θυγατέρα σου οὐ δώσεις τῷ υἱῷ αὐτοῦ καὶ τὴν θυγατέρα αὐτοῦ οὐ λήμψῃ τῷ υἱῷ σου

3 ܘܠܵܐ ܬܸܬ̣ܚܲܬ̇ܢܘܼܢ ܠܗܘܿܢ ܒܢܵܬ̣̈ܟ݂ܘܿܢ ܠܵܐ ܬܸܬ̇ܠܘܼܢ ܠܲܒ̣ܢܲܝ̈ܗܘܿܢ ܘܲܒ̣̈ܢܵܬ̣ܗܘܿܢ ܠܵܐ ܬܸܣܒ̣ܘܼܢ ܠܲܒ̣ܢܲܝ̈ܟ̇ܘܿܢ.

neque sociabis cum eis conjugia. Filiam tuam non dabis filio ejus, nec filiam illius accipies filio tuo:

არცა დაემზახო მათ, ასული შენი არა მისცე მათსა ძესა და ასული მისი არა მოჰგუარო ძესა შენსა.

3 Neither shalt thou make marriages with them; thy daughter thou shalt not give unto his son, nor his daughter shalt thou take unto thy son.

ד. כִּי יָסִיר אֶת בִּנְךָ מֵאַחֲרַי וְעָבְדוּ אֱלֹהִים אֲחֵרִים וְחָרָה אַף יְהֹוָה בָּכֶם וְהִשְׁמִידְךָ מַהֵר:

ἀποστήσει γὰρ τὸν υἱόν σου ἀπ᾽ ἐμοῦ καὶ λατρεύσει θεοῖς ἑτέροις καὶ ὀργισθήσεται θυμῷ κύριος εἰς ὑμᾶς καὶ ἐξολεθρεύσει σε τὸ τάχος

4 ܕܠܵܐ ܢܲܣܛ̈ܝܵܢ ܠܲܒ̣ܢܲܝ̈ܟ̇ܘܿܢ ܡܹܢܝ ܘܢܸܦܠܚܘܼܢ ܠܐܲܠܵܗܹ̈ܐ ܐ̄ܚܪ̈ܵܢܹܐ ܘܢܸܬ̣ܚܲܡܲܬ̣ ܪܘܼܓ̣ܙܹܗ ܕܡܵܪܝܵܐ ܥܠܲܝܟ̇ܘܿܢ ܘܢܵܘܒܸ̇ܕ݂ܟ݂ܘܿܢ ܒܲܥܓܲܠ.

quia seducet filium tuum, ne sequatur me, et ut magis serviat diis alienis: irasceturque furor Domini, et delebit te cito.

რამეთუ განდრიკოს ძე იგი შენი ჩემგან და ამსახუროს იგი ღმერთთა უცხოთა და განრისხნეს გულისწყრომითა უფალი შენ ზედა და აღგჴოცოს მსთუად.

4 For they will turn away thy son from following me, that they may serve other gods: so will the anger of the LORD be kindled against you, and destroy thee suddenly.

ה. כִּי אִם כֹּה תַעֲשׂוּ לָהֶם מִזְבְּחֹתֵיהֶם תִּתֹּצוּ וּמַצֵּבֹתָם תְּשַׁבֵּרוּ וַאֲשֵׁירֵהֶם תְּגַדֵּעוּן וּפְסִילֵיהֶם תִּשְׂרְפוּן בָּאֵשׁ:

ἀλλ᾽ οὕτως ποιήσετε αὐτοῖς τοὺς βωμοὺς αὐτῶν καθελεῖτε καὶ τὰς στήλας αὐτῶν συντρίψετε καὶ τὰ ἄλση αὐτῶν ἐκκόψετε καὶ τὰ γλυπτὰ τῶν θεῶν αὐτῶν κατακαύσετε πυρί

5 ܐܸܠܵܐ ܗܵܟܲܢܵܐ ܥܒܸܕ݂ܘ ܠܗܘܿܢ ܡܲܕ݂ܒ̇ܚܲܚ̈ܗܘܿܢ ܥܲܩܲܪܘ ܘܩܵܝ̈ܡܵܬ̣ܗܘܿܢ ܬܲܒܲܪܘ ܘܚܸܫ̈ܠܵܬ̣ܗܘܿܢ ܓܲܕܸ̇ܡܘ ܘܲܓ̣ܠܲܝܼܦܲܝ̈ܗܘܿܢ ܐܵܘܩܸܕ݂ܘ ܒܢܘܼܪܵܐ.

Quin potius hæc facietis eis: aras eorum subvertite, et confringite statuas, lucosque succidite, et sculptilia comburite:

არამედ ესრეთ უყო მათ, ბაგინები მათი დაამჴუთ, ძეგლები დაჰმუსრეთ, კერპები მათი სერტყები დაჰკაფეთ, ძეგლები მათი დაწვით ცეცხლითა,

5 But thus shall ye deal with them; ye shall destroy their altars, and break down their images, and cut down their groves, and burn their graven images with fire.

ו. כִּי עַם קָדוֹשׁ אַתָּה לַיהֹוָה אֱלֹהֶיךָ בְּךָ בָּחַר יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ לִהְיוֹת לוֹ לְעַם סְגֻלָּה מִכֹּל הָעַמִּים אֲשֶׁר עַל פְּנֵי הָאֲדָמָה:

ὅτι λαὸς ἅγιος εἶ κυρίῳ τῷ θεῷ σου καὶ σὲ προείλατο κύριος ὁ θεός σου εἶναί σε αὐτῷ λαὸν περιούσιον παρὰ πάντα τὰ ἔθνη ὅσα ἐπὶ προσώπου τῆς γῆς

6 ܡܸܛܠ ܕܥܲܡܵܐ ܐܲܢ̄ܬ̇ ܩܲܕ̇ܝܼܫܵܐ ܠܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܘܠܵܟ݂ ܓ̣ܒ̣ܵܐ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܕܬܸܗܘܸܐ ܠܹܗ ܥܲܡܵܐ ܚܲܒ̇ܝܼܒ̣ܵܐ ܡ̣ܢ ܟܠܗܘܿܢ ܥܲܡܡܹ̈ܐ ܕܥܲܠ ܐܲܦܲܝ̈ ܐܲܪܥܵܐ.

quia populus sanctus es Domino Deo tuo. Te elegit Dominus Deus tuus, ut sis ei populus peculiaris de cunctis populis, qui sunt super terram.

რამეთუ ერი ეგე წმიდა ხართ უფლისა ღმრთისა შენისა. და შენ პირველად გამოგირჩია უფალმან ღმერთმან შენმან, რათა იყო შენ მისა ერად საზეპუროდ ყოველთა უფროს ნათესავსა ნათესავთა, რომელნი არიან პირსა ზედა ქუეყანისასა.

6 For thou art an holy people unto the LORD thy God: the LORD thy God hath chosen thee to be a special people unto himself, above all people that are upon the face of the earth.

ז. לֹא מֵרֻבְּכֶם מִכָּל הָעַמִּים חָשַׁק יְהֹוָה בָּכֶם וַיִּבְחַר בָּכֶם כִּי אַתֶּם הַמְעַט מִכָּל הָעַמִּים:

οὐχ ὅτι πολυπληθεῖτε παρὰ πάντα τὰ ἔθνη προείλατο κύριος ὑμᾶς καὶ ἐξελέξατο ὑμᾶς ὑμεῖς γάρ ἐστε ὀλιγοστοὶ παρὰ πάντα τὰ ἔθνη

7 ܠܵܐ ܗ̄ܘ̣ܵܐ ܡܸܛܠ ܕܣܲܓ̇ܝܼܐܝܼܢ ܐ̄ܢܬ̇ܘܿܢ ܡ̣ܢ ܟܠܗܘܿܢ ܥܲܡܡܹ̈ܐ ܨܒ̣ܵܐ ܒܟ݂ܘܿܢ ܡܼܵܝܵܐ ܘܲܓ̣ܒ̣ܵܟ݂ܘܿܢ ܡܸܛܠ ܕܐܲܢ̄ܬ̇ܘܿܢ ܙܥܘܿܪܝܼܢ ܐ̄ܢ̇ܬ̇ܘܿܢ ܡ̣ܢ ܟܠܗܘܿܢ ܥܲܡܡܹ̈ܐ.

Non quia cunctas gentes numero vincebatis, vobis junctus est Dominus, et elegit vos, cum omnibus sitis populis pauciores:

და არათუ სიმართლისა თქუენისათჳს რაჲმე გამოგირჩინა თქუენ ღმერთმან, რამეთუ თქუენ უმცირეს ხართ ყოველთა ნათესავთა,

7 The LORD did not set his love upon you, nor choose you, because ye were more in number than any people; for ye were the fewest of all people:

ח. כִּי מֵאַהֲבַת יְהֹוָה אֶתְכֶם וּמִשָּׁמְרוֹ אֶת הַשְּׁבֻעָה אֲשֶׁר נִשְׁבַּע לַאֲבֹתֵיכֶם הוֹצִיא יְהֹוָה אֶתְכֶם בְּיָד חֲזָקָה וַיִּפְדְּךָ מִבֵּית עֲבָדִים מִיַּד פַּרְעֹה מֶלֶךְ מִצְרָיִם:

ἀλλὰ παρὰ τὸ ἀγαπᾶν κύριον ὑμᾶς καὶ διατηρῶν τὸν ὅρκον ὃν ὤμοσεν τοῖς πατράσιν ὑμῶν ἐξήγαγεν κύριος ὑμᾶς ἐν χειρὶ κραταιᾷ καὶ ἐν βραχίονι ὑψηλῷ καὶ ἐλυτρώσατο ἐξ οἴκου δουλείας ἐκ χειρὸς Φαραω βασιλέως Αἰγύπτου

8 ܐܸܠܵܐ ܡܸܛܠ ܕܪܵܚܹ̇ܡ ܠܟ݂ܘܿܢ ܡܵܪܝܵܐ ܘܕܲܢܩܝܼܡ ܡܵܘ̈ܡܵܬ̣ܵܐ ܕܝܼܡܵܐ ܠܐܲܒ̣ܵܗܲܝ̈ܟ̇ܘܿܢ ܐܲܦܸܩܟ݂ܘܿܢ ܡܵܪܝܵܐ ܒܐܝܼܕܹܗ ܬܲܩܝܼܦܬܵܐ ܘܲܦܪܲܩܟ݂ܘܿܢ ܡ̣ܢ ܒܹܝܬ̣ ܥܲܒ̣ܕ̇ܘܼܬ̣ܵܐ ܡ̣ܢ ܐܝܼܕܹܗ ܕܦܸܪܥܘܿܢ ܡܲܠܟܵܐ ܕܡܸܨܪܹܝܢ.

sed quia dilexit vos Dominus, et custodivit juramentum, quod juravit patribus vestris: eduxitque vos in manu forti, et redemit de domo servitutis, de manu Pharaonis regis Ægypti.

არამედ, რამეთუ უყუარდით თქუენ უფალსა, დაამტკიცა ფიცი იგი, რომელ ეფუცა მამათა მათ თქუენთა და გამოგიყვანნა თქუენ ჴელითა მტკიცითა და მკლავითა მაღლითა და გიჴსნა შენ სახლისა მისგან კირთებისაჲსა ჴელთაგან ფარაო, მეფისათა ეგჳპტელთაჲსა,

8 But because the LORD loved you, and because he would keep the oath which he had sworn unto your fathers, hath the LORD brought you out with a mighty hand, and redeemed you out of the house of bondmen, from the hand of Pharaoh king of Egypt.

ט. וְיָדַעְתָּ כִּי יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ הוּא הָאֱלֹהִים הָאֵל הַנֶּאֱמָן שֹׁמֵר הַבְּרִית וְהַחֶסֶד לְאֹהֲבָיו וּלְשֹׁמְרֵי מִצְו‍ֹתָיו לְאֶלֶף דּוֹר:

καὶ γνώσῃ ὅτι κύριος ὁ θεός σου οὗτος θεός θεὸς πιστός ὁ φυλάσσων διαθήκην καὶ ἔλεος τοῖς ἀγαπῶσιν αὐτὸν καὶ τοῖς φυλάσσουσιν τὰς ἐντολὰς αὐτοῦ εἰς χιλίας γενεὰς

9 ܘܲܕ̇ܬܸܕܲܥ ܕܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܗܘ̤ܝܘܼ ܐܲܠܵܗܵܐ ܐܲܠܵܗܵܐ ܡܗܲܝܡܢܵܐ ܢܵܛܲܪ ܩܝܵܡܵܐ ܘܛܲܝܒ̇ܘܼܬ̣ܵܐ ܠܪ̈ܵܚܡܵܘܗܝ ܘܲܠܢܵܛܪ̈ܲܝ ܦܘܼܩܕܵܢܵܘ̈ܗܝ ܠܐܵܠܲܦ ܕܵܪ̈ܝܼܢ.

Et scies, quia Dominus Deus tuus, ipse est Deus fortis et fidelis, custodiens pactum et misericordiam diligentibus se, et his qui custodiunt præcepta ejus in mille generationes:

რათა გულისხმა-ჰყო, რამეთუ უფალი ღმერთი შენი ესე არს ღმერთი, ღმერთი სარწმუნოჲ, რომელმან დაუმარხის აღთქუმაჲ მისი და წყალობაჲ მისი მოყუარეთა მისთა და რომელთა დაიცვნიან მცნებანი მისნი ვიდრე ათასამდე ნათესავად.

9 Know therefore that the LORD thy God, he is God, the faithful God, which keepeth covenant and mercy with them that love him and keep his commandments to a thousand generations;

י. וּמְשַׁלֵּם לְשׂנְאָיו אֶל פָּנָיו לְהַאֲבִידוֹ לֹא יְאַחֵר לְשׂנְאוֹ אֶל פָּנָיו יְשַׁלֶּם לוֹ:

καὶ ἀποδιδοὺς τοῖς μισοῦσιν κατὰ πρόσωπον ἐξολεθρεῦσαι αὐτούς καὶ οὐχὶ βραδυνεῖ τοῖς μισοῦσιν κατὰ πρόσωπον ἀποδώσει αὐτοῖς

10 ܘܦܵܪܲܥ ܠܣܵܢܐܵܘ̈ܗܝ ܒܚܲܝܲܝ̈ܗܘܿܢ ܦܵܪܲܥ ܠܗܘܿܢ ܕܢܵܘܒܸ̇ܕ݂ ܐܸܢܘܿܢ. ܠܵܐ ܢܵܛܲܪ ܠܣܵܢܐܵܘ̈ܗܝ ܐܸܠܵܐ ܒܚܲܝܲܝ̈ܗܘܿܢ ܦܵܪܲܥ ܠܗܘܿܢ.

et reddens odientibus se statim, ita ut disperdat eos, et ultra non differat, protinus eis restituens quod merentur.

და მიაგის პირისპირ მისაგებელი და მოსრვაჲ მოძულეთა მისთა, და არა აყოვნის, დაიცვენ შენ მცნებანი მისნი.

10 And repayeth them that hate him to their face, to destroy them: he will not be slack to him that hateth him, he will repay him to his face.

יא. וְשָׁמַרְתָּ אֶת הַמִּצְוָה וְאֶת הַחֻקִּים וְאֶת הַמִּשְׁפָּטִים אֲשֶׁר אָנֹכִי מְצַוְּךָ הַיּוֹם לַעֲשׂתָם:

καὶ φυλάξῃ τὰς ἐντολὰς καὶ τὰ δικαιώματα καὶ τὰ κρίματα ταῦτα ὅσα ἐγὼ ἐντέλλομαί σοι σήμερον ποιεῖν

11 ܛܲܪܘ ܦܘܼܩܕܵܢܹ̈ܐ ܘܢܵܡܘܿܣܹ̈ܐ ܘܕ݂ܝܼܢܹ̈ܐ ܕܲܡܦܲܩܸܕ݂ ܐ̄ܢܵܐ ܠܟ݂ܘܿܢ ܝܵܘܡܵܢܵܐ ܘܲܥܒܸܕ݂ܘ ܐܸܢܘܿܢ.

Custodi ergo præcepta et cæremonias atque judicia, quæ ego mando tibi hodie ut facias.

და ესე სამართალნი და მშჯავრნი, რომელსა-ესე მე გამცნებ შენ დღეს, ყოფად მისა.

11 Thou shalt therefore keep the commandments, and the statutes, and the judgments, which I command thee this day, to do them.

יב. וְהָיָה עֵקֶב תִּשְׁמְעוּן אֵת הַמִּשְׁפָּטִים הָאֵלֶּה וּשְׁמַרְתֶּם וַעֲשִׂיתֶם אֹתָם וְשָׁמַר יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ לְךָ אֶת הַבְּרִית וְאֶת הַחֶסֶד אֲשֶׁר נִשְׁבַּע לַאֲבֹתֶיךָ:

καὶ ἔσται ἡνίκα ἂν ἀκούσητε πάντα τὰ δικαιώματα ταῦτα καὶ φυλάξητε καὶ ποιήσητε αὐτά καὶ διαφυλάξει κύριος ὁ θεός σού σοι τὴν διαθήκην καὶ τὸ ἔλεος ὃ ὤμοσεν τοῖς πατράσιν ὑμῶν

12 ܘܐܸܢ ܬܸܫܡܥܘܼܢ ܕܝܼܢܹ̈ܐ ܗܵܠܹܝܢ ܘܬܸܛܪܘܼܢ ܐܸܢܘܿܢ ܘܬܸܥܒ̇ܕ݂ܘܼܢ ܐܸܢܘܿܢ ܢܸܛܲܪ ܠܵܟ݂ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܩܝܵܡܵܐ ܘܛܲܝܒ̇ܘܼܬ̣ܵܐ ܕܝܼܡܵܐ ܠܐܲܒ̣ܵܗܲܝ̈ܟ.

Si postquam audieris hæc judicia, custodieris ea, et feceris, custodiet et Dominus Deus tuus pactum tibi, et misericordiam quam juravit patribus tuis:

და იყოს, რაჟამს ისმინნეთ თქუენ ყოველნი ესე სამართალნი ჩემნი, დაიცვნეთ და მოგცნეს შენ უფალმან ღმერთმან შენმან აღთქუმაჲ იგი და წყალთბაჲ, ვითარცა-იგი ეფუცა მამათა მათ თქუენთა.

12 Wherefore it shall come to pass, if ye hearken to these judgments, and keep, and do them, that the LORD thy God shall keep unto thee the covenant and the mercy which he sware unto thy fathers:

יג. וַאֲהֵבְךָ וּבֵרַכְךָ וְהִרְבֶּךָ וּבֵרַךְ פְּרִי בִטְנְךָ וּפְרִי אַדְמָתֶךָ דְּגָנְךָ וְתִירשְׁךָ וְיִצְהָרֶךָ שְׁגַר אֲלָפֶיךָ וְעַשְׁתְּרֹת צֹאנֶךָ עַל הָאֲדָמָה אֲשֶׁר נִשְׁבַּע לַאֲבֹתֶיךָ לָתֶת לָךְ:

καὶ ἀγαπήσει σε καὶ εὐλογήσει σε καὶ πληθυνεῖ σε καὶ εὐλογήσει τὰ ἔκγονα τῆς κοιλίας σου καὶ τὸν καρπὸν τῆς γῆς σου τὸν σῖτόν σου καὶ τὸν οἶνόν σου καὶ τὸ ἔλαιόν σου τὰ βουκόλια τῶν βοῶν σου καὶ τὰ ποίμνια τῶν προβάτων σου ἐπὶ τῆς γῆς ἧς ὤμοσεν κύριος τοῖς πατράσιν σου δοῦναί σοι

13 ܘܢܸܪܚ̄ܡܵܟ݂ ܘܲܢܒܲܪܟ݂ܵܟ݂ ܘܢܲܣܓܹܝܟ݂ ܘܲܢܒܲܪܸܟ݂ ܦܹܐܪܹ̈ܐ ܕܟܲܪܣܵܟ݂ ܘܦܹܐܪܹ̈ܐ ܕܐܲܪܥܵܟ݂ ܘܲܥܒ̣ܘܼܪܵܟ݂ ܘܚܲܡܪܵܟ݂ ܘܡܸܫܚܵܟ݂ ܘܒܲܩܪܹ̈ܐ ܕܬ̣ܵܘܪ̈ܲܝܟ ܘܲܓ̣ܙܵܪܹ̈ܐ ܕܥܵـ̈ܢܵܟ݂ ܒܐܲܪܥܵܐ ܕܝܼܡܵܐ ܠܐܲܒ̣ܵܗܲܝ̈ܟ ܠܡܸܬܲܠ ܠܵܟ݂.

et diliget te, ac multiplicabit, benedicetque fructui ventris tui, et fructui terræ tuæ, frumento tuo, atque vindemiæ, oleo, et armentis, gregibus ovium tuarum super terram, pro qua juravit patribus tuis ut daret eam tibi.

და შეგიყვაროს შენ და გაკურთხოს შენ და განგამრავლოს შენ, აკურთხნეს ნაშობნი მუცლისა შენისანი და ნაყოფი ქუეყანისა შენისაჲ, იფქლი იგი შენი და ღვინოჲ შენი და ზეთი შენი, ზროხანი სამროწლისა შენისანი და არვები ცხოვართა შენთა ქვეყანასა ზედა, რომელ-იგი ეფუცა ღმერთი მამათა მათ შენთა მიცემად შენდა.

13 And he will love thee, and bless thee, and multiply thee: he will also bless the fruit of thy womb, and the fruit of thy land, thy corn, and thy wine, and thine oil, the increase of thy kine, and the flocks of thy sheep, in the land which he sware unto thy fathers to give thee.

יד. בָּרוּךְ תִּהְיֶה מִכָּל הָעַמִּים לֹא יִהְיֶה בְךָ עָקָר וַעֲקָרָה וּבִבְהֶמְתֶּךָ:

εὐλογητὸς ἔσῃ παρὰ πάντα τὰ ἔθνη οὐκ ἔσται ἐν ὑμῖν ἄγονος οὐδὲ στεῖρα καὶ ἐν τοῖς κτήνεσίν σου

14 ܒܪܝܼܟ݂ ܬܸܗܘܸܐ ܡ̣ܢ ܟܠ ܥܲܡܡ̈ܝܼܢ ܠܵܐ ܢܸܗܘܸܐ ܒܵܟ݂ ܕܲܥܩܲܪ ܘܲܕ݂ܥܲܩܪܵܐ ܘܐܵܦܠܵܐ ܒܲܒ̣ܥܝܼܪܵܟ݂.

Benedictus eris inter omnes populos. Non erit apud te sterilis utriusque sexus, tam in hominibus quam in gregibus tuis.

და კურთხეულ იყო შენ ყოველთა უფროჲს ნათესავთა, არა იპოოს ნათესავსა შენსა შორის უმკჳდროჲ, არცა უზუები საცხოვარსა შენსა შორის.

14 Thou shalt be blessed above all people: there shall not be male or female barren among you, or among your cattle.

טו. וְהֵסִיר יְהֹוָה מִמְּךָ כָּל חֹלִי וְכָל מַדְוֵי מִצְרַיִם הָרָעִים אֲשֶׁר יָדַעְתָּ לֹא יְשִׂימָם בָּךְ וּנְתָנָם בְּכָל שׂנְאֶיךָ:

καὶ περιελεῖ κύριος ἀπὸ σοῦ πᾶσαν μαλακίαν καὶ πάσας νόσους Αἰγύπτου τὰς πονηράς ἃς ἑώρακας καὶ ὅσα ἔγνως οὐκ ἐπιθήσει ἐπὶ σὲ καὶ ἐπιθήσει αὐτὰ ἐπὶ πάντας τοὺς μισοῦντάς σε

15 ܘܢܲܥܒܲܪ ܡܵܪܝܵܐ ܡܸܢܵܟ݂ ܟܠ ܟܹܐܒ̣. ܘܟ݂ܠܗܹܝܢ ܡܲܚ̈ܘܵܬ̣ܵܐ ܒܝܼ̈ܫܵܬ̣ܵܐ ܕܡܸܨܪ̈ܵܝܹܐ ܕܝܵܕܲܥ ܐܲܢ̄ܬ̇ ܠܵܐ ܢܲܝܬܹ̇ܐ ܐܸܢܹܝܢ ܥܠܲܝܟ ܐܸܠܵܐ ܢܲܝܬܹ̇ܐ ܐܸܢܹܝܢ ܥܲܠ ܟܠܗܘܿܢ ܣܵܢܐܲܝ̈ܟ.

Auferet Dominus a te omnem languorem: et infirmitates Ægypti pessimas, quas novisti, non inferet tibi, sed cunctis hostibus tuis.

და განგაშოროს უფალმან ღმერთმან შენგან ყოველი იგი სენი და სალმობაჲ ბოროტი მეგჳპტელთა, რომელ-იგი იხილე და უწყოდე, არა მოავლინოს იგი შენ ზედა, არამედ მიავლინოს იგი ჴელთა ზედა მტერთა შენთა.

15 And the LORD will take away from thee all sickness, and will put none of the evil diseases of Egypt, which thou knowest, upon thee; but will lay them upon all them that hate thee.

טז. וְאָכַלְתָּ אֶת כָּל הָעַמִּים אֲשֶׁר יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ נֹתֵן לָךְ לֹא תָחוֹס עֵינְךָ עֲלֵיהֶם וְלֹא תַעֲבֹד אֶת אֱלֹהֵיהֶם כִּי מוֹקֵשׁ הוּא לָךְ:

καὶ φάγῃ πάντα τὰ σκῦλα τῶν ἐθνῶν ἃ κύριος ὁ θεός σου δίδωσίν σοι οὐ φείσεται ὁ ὀφθαλμός σου ἐπ᾽ αὐτοῖς καὶ οὐ λατρεύσεις τοῖς θεοῖς αὐτῶν ὅτι σκῶλον τοῦτό ἐστίν σοι

16 ܘܬܹܐܟ݂ܘܿܠ ܠܟ݂ܠܗܘܿܢ ܥܲܡܡܹ̈ܐ ܕܝܵܗܹ̇ܒ̣ ܠܵܟ݂ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܘܠܵܐ ܬܚܘܼܣ ܥܲܝܢܵܟ݂ ܥܠܲܝܗܘܿܢ ܘܠܵܐ ܬܸܦܠܘܿܚ ܠܐܲܠܵܗܲܝ̈ܗܘܿܢ ܡܸܛܠ ܕܦܲܚܹ̈ܐ ܐܸܢܘܿܢ ܠܵܟ݂.

Devorabis omnes populos, quos Dominus Deus tuus daturus est tibi. Non parcet eis oculus tuus, nec servies diis eorum, ne sint in ruinam tui.

და შეჭამდე შენ ნატყუენავსა მას წარმართთასა რომელი-იგი უფალმან ღმერთმან მოგცეს შენ, არა გეწყალოდიან შენ იგინი, არცაღა ჰმსახურო სამსახურებელთა მათთა, რათა არა საცთურ გეყოს შენ.

16 And thou shalt consume all the people which the LORD thy God shall deliver thee; thine eye shall have no pity upon them: neither shalt thou serve their gods; for that will be a snare unto thee.

יז. כִּי תֹאמַר בִּלְבָבְךָ רַבִּים הַגּוֹיִם הָאֵלֶּה מִמֶּנִּי אֵיכָה אוּכַל לְהוֹרִישָׁם:

ἐὰν δὲ λέγῃς ἐν τῇ διανοίᾳ σου ὅτι πολὺ τὸ ἔθνος τοῦτο ἢ ἐγώ πῶς δυνήσομαι ἐξολεθρεῦσαι αὐτούς

17 ܘܐܸܢ ܬܹܐܡܲܪ ܒܠܸܒܵܟ݂ ܕܣܲܓ̇ܝܼܐܝܼܢ ܐܸܢܘܿܢ ܗܵܠܹܝܢ ܥܲܡܡܹ̈ܐ ܡܹܢܝ ܐܲܝܟܲܢܵܐ ܡܸܫܟܲܚ ܐ̄ܢܵܐ ܕܐܵܘܒܸ̇ܕ݂ ܐܸܢܘܿܢ.

Si dixeris in corde tuo: Plures sunt gentes istæ quam ego: quomodo potero delere eas?

უკეთუ სთქუა გონებასა შენსა: არამედ ნათესავი ესე უძლიერ არს შენსა, ვითარ შეუძლო მოსრვად მათა?

17 If thou shalt say in thine heart, These nations are more than I; how can I dispossess them?

יח. לֹא תִירָא מֵהֶם זָכֹר תִּזְכֹּר אֵת אֲשֶׁר עָשָׂה יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ לְפַרְעֹה וּלְכָל מִצְרָיִם:

οὐ φοβηθήσῃ αὐτούς μνείᾳ μνησθήσῃ ὅσα ἐποίησεν κύριος ὁ θεός σου τῷ Φαραω καὶ πᾶσι τοῖς Αἰγυπτίοις

18 ܠܵܐ ܬܸܕ݂ܚܲܠ ܡܸܢܗܘܿܢ ܐܸܠܵܐ ܐܸܬ̇ܕܲܟ݂ܪ ܟܠ ܡܸܕܸ̇ܡ ܕܲܥܒܲܕ݂ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܠܦܸܪܥܘܿܢ ܘܲܠܟ݂ܠܵܗ̇ ܡܸܨܪܹܝܢ.

noli metuere, sed recordare quæ fecerit Dominus Deus tuus Pharaoni, et cunctis Ægyptiis,

არა გეშინოდის შენ მათგან, მოჴსენებით მოიჴსენო, რაჲ-იგი უყო უფალმან ღმერთმან შენ მიერ ფარაოს და ყოველთა მათ მეგჳპტელთა.

18 Thou shalt not be afraid of them: but shalt well remember what the LORD thy God did unto Pharaoh, and unto all Egypt;

יט. הַמַּסֹּת הַגְּדֹלֹת אֲשֶׁר רָאוּ עֵינֶיךָ וְהָאֹתֹת וְהַמֹּפְתִים וְהַיָּד הַחֲזָקָה וְהַזְּרֹעַ הַנְּטוּיָה אֲשֶׁר הוֹצִאֲךָ יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ כֵּן יַעֲשֶׂה יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ לְכָל הָעַמִּים אֲשֶׁר אַתָּה יָרֵא מִפְּנֵיהֶם:

τοὺς πειρασμοὺς τοὺς μεγάλους οὓς εἴδοσαν οἱ ὀφθαλμοί σου τὰ σημεῖα καὶ τὰ τέρατα τὰ μεγάλα ἐκεῖνα τὴν χεῖρα τὴν κραταιὰν καὶ τὸν βραχίονα τὸν ὑψηλόν ὡς ἐξήγαγέν σε κύριος ὁ θεός σου οὕτως ποιήσει κύριος ὁ θεὸς ἡμῶν πᾶσιν τοῖς ἔθνεσιν οὓς σὺ φοβῇ ἀπὸ προσώπου αὐτῶν

19 ܢܸܣܝܘܿܢܹ̈ܐ ܪܵܘܪ̈ܒܹܐ ܕܲܚ̈ܙܲܝ ܥܲܝܢܲܝ̈ܟ ܐܵܬ̣̈ܘܵܬ̣ܵܐ ܘܬܸܕ݂ܡܪ̈ܵܬ̣ܵܐ ܘܐܝܼܕ݂ܵܐ ܬܲܩܝܼܦܬܵܐ ܘܲܕ݂ܪܵܥܵܐ ܪܵܡܵܐ ܕܐܲܦܩܵܟ݂ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂. ܗܵܟܲܢܵܐ ܢܸܥܒܹ̇ܕ݂ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܠܟ݂ܠܗܘܿܢ ܥܲܡܡܹ̈ܐ ܕܕ݂ܵܚܹ̇ܠ ܐܲܢ̄ܬ̇ ܡ̣ܢ ܩܕ݂ܵܡܲܝܗܘܿܢ.

plagas maximas, quas viderunt oculi tui, et signa atque portenta, manumque robustam, et extentum brachium, ut educeret te Dominus Deus tuus: sic faciet cunctis populis, quos metuis.

განსაცდელნი დიდ-დიდნი, რომელ-იგი იხილეს თუალთა შენთა, სასწაულები და ნიშები დიდ-დიდები, ჴელი იგი მტკიცე და მკლავი იგი მაღალი, ვითარ-იგი გამოგიყვანა შენ უფალმან ღმერთმან შენმან, ეგრე უყოს უფალმან ღმერთმან შენმან ყოველთა წარმართთა, რომელთაგან გეშინის პირისაგან მათისა.

19 The great temptations which thine eyes saw, and the signs, and the wonders, and the mighty hand, and the stretched out arm, whereby the LORD thy God brought thee out: so shall the LORD thy God do unto all the people of whom thou art afraid.

כ. וְגַם אֶת הַצִּרְעָה יְשַׁלַּח יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ בָּם עַד אֲבֹד הַנִּשְׁאָרִים וְהַנִּסְתָּרִים מִפָּנֶיךָ:

καὶ τὰς σφηκίας ἀποστελεῖ κύριος ὁ θεός σου εἰς αὐτούς ἕως ἂν ἐκτριβῶσιν οἱ καταλελειμμένοι καὶ οἱ κεκρυμμένοι ἀπὸ σοῦ

20 ܘܐܵܦ ܪܸܒ̇ܘܿܪ̈ܝܵܬ̣ܵܐ ܢܓܲܪܸܐ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܒܗܘܿܢ ܥܕܲܡܵܐ ܕܢܹܐܒ̣ܕ̇ܘܼܢ ܘܐܲܝܠܹܝܢ ܕܡܸܫܬܲܚܪܝܼܢ ܘܐܲܝܠܹܝܢ ܕܛܵܫܹ̇ܝܢ ܡ̣ܢ ܩܕ݂ܵܡܲܝܟ.

Insuper et crabrones mittet Dominus Deus tuus in eos, donec deleat omnes atque disperdat qui te fugerint, et latere potuerint.

და ბზიკები მოავლინოს უფალმან ღმერთმან მათა, ვიდრე მოესრულნენ ნეშტნი იგი და რომელნი დამალულ იყვნენ პირისაგან შენისა.

20 Moreover the LORD thy God will send the hornet among them, until they that are left, and hide themselves from thee, be destroyed.

כא. לֹא תַעֲרֹץ מִפְּנֵיהֶם כִּי יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ בְּקִרְבֶּךָ אֵל גָּדוֹל וְנוֹרָא:

οὐ τρωθήσῃ ἀπὸ προσώπου αὐτῶν ὅτι κύριος ὁ θεός σου ἐν σοί θεὸς μέγας καὶ κραταιός

21 ܠܵܐ ܬܸܕ݂ܚܲܠ ܡܸܢܗܘܿܢ ܡܸܛܠ ܕܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܒܓ̣ܵܘܵܗ̇ ܐܲܠܵܗܵܐ ܪܲܒܵܐ ܘܲܕ݂ܚܝܼܠܵܐ.

Non timebis eos, quia Dominus Deus tuus in medio tui est, Deus magnus et terribilis:

ნუ გეშინინ პირისაგან მათისა, რამეთუ უფალი ღმერთი შენი თანა არს, დიდი და ძლიერი.

21 Thou shalt not be affrighted at them: for the LORD thy God is among you, a mighty God and terrible.

כב. וְנָשַׁל יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ אֶת הַגּוֹיִם הָאֵל מִפָּנֶיךָ מְעַט מְעָט לֹא תוּכַל כַּלֹּתָם מַהֵר פֶּן תִּרְבֶּה עָלֶיךָ חַיַּת הַשָּׂדֶה:

καὶ καταναλώσει κύριος ὁ θεός σου τὰ ἔθνη ταῦτα ἀπὸ προσώπου σου κατὰ μικρὸν μικρόν οὐ δυνήσῃ ἐξαναλῶσαι αὐτοὺς τὸ τάχος ἵνα μὴ γένηται ἡ γῆ ἔρημος καὶ πληθυνθῇ ἐπὶ σὲ τὰ θηρία τὰ ἄγρια

22 ܘܢܵܘܒܸ̇ܕ݂ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܠܗܵܠܹܝܢ ܥܲܡܡܹ̈ܐ ܡ̣ܢ ܩܕ݂ܵܡܲܝܟ ܒܩܲܠܝܼܠ ܩܲܠܝܼܠ ܠܵܐ ܡܸܫܟܲܚ ܐܲܢ̄ܬ̇ ܕܬ̣ܵܘܒܸ̇ܕ݂ ܐܸܢܘܿܢ ܒܲܥܓܲܠ ܕܠܵܐ ܬܸܣܓܹ̇ܐ ܥܠܲܝܟ ܚܲܝܘܼܬ̣ ܒܲܪܵܐ.

ipse consumet nationes has in conspectu tuo paulatim atque per partes. Non poteris eas delere pariter: ne forte multiplicentur contra te bestiæ terræ.

და მოსრნეს უფალმან ღმერთმან შენმან ყოველნი წარმართნი პირისაგან შენისა მცირედ, არა მოსრნეს იგინი ერთბამად, რათა არა დაშთეს ქუეყანაჲ იგი ოჴრად და განმრავლდენ შენ ზედა მჴეცნი.

22 And the LORD thy God will put out those nations before thee by little and little: thou mayest not consume them at once, lest the beasts of the field increase upon thee.

כג. וּנְתָנָם יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ לְפָנֶיךָ וְהָמָם מְהוּמָה גְדֹלָה עַד הִשָּׁמְדָם:

καὶ παραδώσει αὐτοὺς κύριος ὁ θεός σου εἰς τὰς χεῖράς σου καὶ ἀπολέσει αὐτοὺς ἀπωλείᾳ μεγάλῃ ἕως ἂν ἐξολεθρεύσῃ αὐτούς

23 ܘܢܲܫܠܸܡ ܐܸܢܘܿܢ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܩܕ݂ܵܡܲܝܟ ܘܬܸܡܚܸܐ ܐܸܢܘܿܢ ܡܚܘܿܬ̣ܵܐ ܪܲܒ̇ܬ̣ܵܐ ܥܕܲܡܵܐ ܕܬ̣ܵܘܒܸ̇ܕ݂ ܐܸܢܘܿܢ.

Dabitque eos Dominus Deus tuus in conspectu tuo: et interficiet illos, donec penitus deleantur.

და მიგცნეს შენ იგინი უფალმან ღმერთმან შენმან ჴელთა შენთა და მოსრნეს იგინი მოსრვითა დიდითა, ვიდრემდე მოასრულნე იგინი.

23 But the LORD thy God shall deliver them unto thee, and shall destroy them with a mighty destruction, until they be destroyed.

כד. וְנָתַן מַלְכֵיהֶם בְּיָדֶךָ וְהַאֲבַדְתָּ אֶת שְׁמָם מִתַּחַת הַשָּׁמָיִם לֹא יִתְיַצֵּב אִישׁ בְּפָנֶיךָ עַד הִשְׁמִדְךָ אֹתָם:

καὶ παραδώσει τοὺς βασιλεῖς αὐτῶν εἰς τὰς χεῖρας ὑμῶν καὶ ἀπολεῖται τὸ ὄνομα αὐτῶν ἐκ τοῦ τόπου ἐκείνου οὐκ ἀντιστήσεται οὐδεὶς κατὰ πρόσωπόν σου ἕως ἂν ἐξολεθρεύσῃς αὐτούς

24 ܘܢܲܫܠܸܡ ܡܲܠܟܲܝ̈ܗܘܿܢ ܒܐܝܼܕܲܝ̈ܟ ܘܬ̣ܵܘܒܸ̇ܕ݂ ܫܸܡܗܘܿܢ ܡ̣ܢ ܬܚܹܝܬ̣ ܫܡܲܝܵܐ ܘܠܵܐ ܢܩܘܼܡ ܐ̄ܢܵܫ ܩܕ݂ܵܡܲܝܟ ܥܕܲܡܵܐ ܕܬ̣ܵܘܒܸ̇ܕ݂ ܐܸܢܘܿܢ.

Tradetque reges eorum in manus tuas, et disperdes nomina eorum sub cælo: nullus poterit resistere tibi, donec conteras eos.

და მოგცნეს უფალმან შარავანდედნი მათნი ჴელთა თქუენთა და წარსყმიდოთ საჴსენებელი მათი ადგილით მათით, არა ვინ აღგიდგეს წინაშე შენსა პირსა, ვიდრე მოასრულნე იგინი.

24 And he shall deliver their kings into thine hand, and thou shalt destroy their name from under heaven: there shall no man be able to stand before thee, until thou have destroyed them.

כה. פְּסִילֵי אֱלֹהֵיהֶם תִּשְׂרְפוּן בָּאֵשׁ לֹא תַחְמֹד כֶּסֶף וְזָהָב עֲלֵיהֶם וְלָקַחְתָּ לָךְ פֶּן תִּוָּקֵשׁ בּוֹ כִּי תוֹעֲבַת יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ הוּא:

τὰ γλυπτὰ τῶν θεῶν αὐτῶν κατακαύσετε πυρί οὐκ ἐπιθυμήσεις ἀργύριον οὐδὲ χρυσίον ἀπ᾽ αὐτῶν καὶ οὐ λήμψῃ σεαυτῷ μὴ πταίσῃς δι᾽ αὐτό ὅτι βδέλυγμα κυρίῳ τῷ θεῷ σού ἐστιν

25 ܓܠܝܼܦܹ̈ܐ ܕܐܲܠܵܗܲܝ̈ܗܘܿܢ ܬܵܘܩܕ݂ܘܼܢ ܒܢܘܼܪܵܐ ܘܠܵܐ ܬܸܪܲܓ̣ ܣܹܐܡܵܐ ܘܕܲܗܒ̣ܵܐ ܕܐܝܼܬ̣ ܒܗܘܿܢ ܘܬܸܣܲܒ̣ ܠܵܟ݂ ܕܠܵܐ ܬܸܬ̇ܛܲܡܲܐ ܒܹܗ ܡܸܛܠ ܕܡܲܣܠܲܝ ܗ̄ܘ̣ ܩܕ݂ܵܡ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂.

Sculptilia eorum igne combures: non concupisces argentum et aurum, de quibus facta sunt, neque assumes ex eis tibi quidquam, ne offendas, propterea quia abominatio est Domini tui:

ხატები კერპებისა მათისაჲ დასწუა ვეცხლითა, ნუ გული-გითქუამნ ოქროსა და ვეცხლსა მათსა ნუ მოიღებ თავისა შენისა, რათა არა საცთური გეყოს შენ იგი, რამეთუ საძაგელ არს წინაშე უფლისა ღმრთისა შენისა.

25 The graven images of their gods shall ye burn with fire: thou shalt not desire the silver or gold that is on them, nor take it unto thee, lest thou be snared therin: for it is an abomination to the LORD thy God.

כו. וְלֹא תָבִיא תוֹעֵבָה אֶל בֵּיתֶךָ וְהָיִיתָ חֵרֶם כָּמֹהוּ שַׁקֵּץ תְּשַׁקְּצֶנּוּ וְתַעֵב תְּתַעֲבֶנּוּ כִּי חֵרֶם הוּא:

καὶ οὐκ εἰσοίσεις βδέλυγμα εἰς τὸν οἶκόν σου καὶ ἔσῃ ἀνάθημα ὥσπερ τοῦτο προσοχθίσματι προσοχθιεῖς καὶ βδελύγματι βδελύξῃ ὅτι ἀνάθημά ἐστιν

26 ܠܵܐ ܬܲܥܸܠ ܛܲܢܦܘܼܬ̣ܵܐ ܠܒܲܝܬܵܟ݂ ܕܠܵܐ ܬܸܗܘܸܐ ܚܪܸܡ ܐܲܟ݂ܘܵܬܹܗ ܐܸܠܵܐ ܡܲܣܠܵܝܘܼ ܐܲܣܠܵܝܗܝ ܘܲܡܛܲܢܵܦܘܼ ܛܲܢܸܦܲܝܗܝ ܡܸܛܠ ܕܚܸܪܡܵܐ ܗ̄ܘ̣.

nec inferes quippiam ex idolo in domum tuam, ne fias anathema, sicut et illud est. Quasi spurcitiam detestaberis, et velut inquinamentum ac sordes abominationi habebis, quia anathema est.

არა შეიღო იგი სახლად შენდა, რამეთუ ბილწი არს, რათა არა მის თანა წყეულ იყოს, დამჴობით დაამჴუნე იგინი და განშორებით განიშორო იგი, რამეთუ წყეულ არს.

26 Neither shalt thou bring an abomination into thine house, lest thou be a cursed thing like it: but thou shalt utterly detest it, and thou shalt utterly abhor it; for it is a cursed thing.

Η'

ܩܦܠܐܘܢ: ܚ.

Cap. 8

თავი მერვე

א. כָּל הַמִּצְוָה אֲשֶׁר אָנֹכִי מְצַוְּךָ הַיּוֹם תִּשְׁמְרוּן לַעֲשׂוֹת לְמַעַן תִּחְיוּן וּרְבִיתֶם וּבָאתֶם וִירִשְׁתֶּם אֶת הָאָרֶץ אֲשֶׁר נִשְׁבַּע יְהֹוָה לַאֲבֹתֵיכֶם:

πάσας τὰς ἐντολάς ἃς ἐγὼ ἐντέλλομαι ὑμῖν σήμερον φυλάξεσθε ποιεῖν ἵνα ζῆτε καὶ πολυπλασιασθῆτε καὶ εἰσέλθητε καὶ κληρονομήσητε τὴν γῆν ἣν κύριος ὁ θεὸς ὑμῶν ὤμοσεν τοῖς πατράσιν ὑμῶν

1 ܟܠܗܘܿܢ ܦܘܼܩ̈ܕܵܢܹܐ ܕܲܡܦܲܩܸܕ݂ ܠܟ݂ܘܿܢ ܝܵܘܡܵܢܵܐ ܛܲܪܘ ܘܲܥܒܸܕ݂ܘ ܐܸܢܘܿܢ ܕܬܸܚܘܿܢ ܘܬܸܣܓ̇ܘܿܢ ܘܬܸܥܠܘܼܢ ܘܬܹܐܪܬ̇ܘܿܢ ܐܲܪܥܵܐ ܕܝܼܡܵܐ ܡܵܪܝܵܐ ܠܐܲܒ̣ܵܗܲܝ̈ܟ̇ܘܿܢ.

Omne mandatum, quod ego præcipio tibi hodie, cave diligenter ut facias, ut possitis vivere, et multiplicemini, ingressique possideatis terram, pro qua juravit Dominus patribus vestris.

ყოველთა ამათ მცნებათა, რომელთა-ესე მე გამცნებ შენ დღესდღე, დაიმარხნე იგინი და ჰყო, რათა სცხონდეთ და განმართლდეთ, შეხვიდეთ და დაიმკჳდროთ ქუეყანაჲ იგი, რომელ ეფუცა უფალი მამათა მათ თქუენთა.

1 All the commandments which I command thee this day shall ye observe to do, that ye may live, and multiply, and go in and possess the land which the LORD sware unto your fathers.

ב. וְזָכַרְתָּ אֶת כָּל הַדֶּרֶךְ אֲשֶׁר הוֹלִיכְךָ יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ זֶה אַרְבָּעִים שָׁנָה בַּמִּדְבָּר לְמַעַן עַנֹּתְךָ לְנַסֹּתְךָ לָדַעַת אֶת אֲשֶׁר בִּלְבָבְךָ הֲתִשְׁמֹר מִצְו‍ֹתָיו אִם לֹא:

καὶ μνησθήσῃ πᾶσαν τὴν ὁδόν ἣν ἤγαγέν σε κύριος ὁ θεός σου ἐν τῇ ἐρήμῳ ὅπως ἂν κακώσῃ σε καὶ ἐκπειράσῃ σε καὶ διαγνωσθῇ τὰ ἐν τῇ καρδίᾳ σου εἰ φυλάξῃ τὰς ἐντολὰς αὐτοῦ ἢ οὔ

2 ܘܬܸܬ̇ܕܲܟ݂ܪܘܼܢ ܟܠܵܗ̇ ܐܘܼܪܚܵܐ ܕܲܕ݂ܒܲܪܟ݂ܘܼܢ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܟ݂ܘܿܢ ܗܵܐ ܐܲܪܒ̇ܥܝܼܢ ܫܢܝܼ̈ܢ ܒܡܲܕ݂ܒ̇ܪܵܐ ܕܲܢܡܲܟܸ̇ܟ݂ܟ݂ܘܿܢ ܘܲܢܢܲܣܹܝܟ݂ܘܿܢ ܘܲܕ݂ܢܸܕܲܥ ܡܵܐ ܕܐܝܼܬ̣ ܒܠܸܒ̇ܟ݂ܘܿܢ ܐܸܢ ܢܵܛܪܝܼܢ ܐ̄ܢܬ̇ܘܿܢ ܦܘܼܩ̈ܕܵܢܵܘܗܝ ܐܵܘ ܠܵܐ.

Et recordaberis cuncti itineris, per quod adduxit te Dominus Deus tuus quadraginta annis per desertum, ut affligeret te, atque tentaret, et nota fierent quæ in tuo animo versabantur, utrum custodires mandata illius, an non.

მოიჴსენნე ყოველნი იგი გზანი შენნი, რომელსა მოგიყვანა შენ უფალმან ღმერთმან, ესე მეორმეოცე წელი არს უდაბნოსა მას, ბოროტი ღათუ გიყო შენ და გამოგცადა შენ, რათა გულისხმა-ჰყო გულისა შენისაჲ და-რაჲძი-იტევნე მცნებანი მისნი, ანუ არა.

2 And thou shalt remember all the way which the LORD thy God led thee these forty years in the wilderness, to humble thee, and to prove thee, to know what was in thine heart, whether thou wouldest keep his commandments, or no.

ג. וַיְעַנְּךָ וַיַּרְעִבֶךָ וַיַּאֲכִלְךָ אֶת הַמָּן אֲשֶׁר לֹא יָדַעְתָּ וְלֹא יָדְעוּן אֲבֹתֶיךָ לְמַעַן הוֹדִיעֲךָ כִּי לֹא עַל הַלֶּחֶם לְבַדּוֹ יִחְיֶה הָאָדָם כִּי עַל כָּל מוֹצָא פִי יְהֹוָה יִחְיֶה הָאָדָם:

καὶ ἐκάκωσέν σε καὶ ἐλιμαγχόνησέν σε καὶ ἐψώμισέν σε τὸ μαννα ὃ οὐκ εἴδησαν οἱ πατέρες σου ἵνα ἀναγγείλῃ σοι ὅτι οὐκ ἐπ᾽ ἄρτῳ μόνῳ ζήσεται ὁ ἄνθρωπος ἀλλ᾽ ἐπὶ παντὶ ῥήματι τῷ ἐκπορευομένῳ διὰ στόματος θεοῦ ζήσεται ὁ ἄνθρωπος

3 ܡܲܟ̇ܟ݂ܵܟ݂ ܘܐܲܟ݂ܦܢܵܟ݂ ܘܐܵܘܟ̇ܠܵܟ݂ ܡܲܢ̄ܢܵܐ ܕܠܵܐ ܝܼܕܲܥܸܬ̣ ܘܠܵܐ ܝܲܕ݂ܥܘܼܗܝ ܐܲܒ̣ܵܗܲܝ̈ܟ ܕܲܢܚܵܘܹܝܟ݂ ܕܠܵܐ ܗ̄ܘ̣ܵܐ ܒܠܲܚܡܵܐ ܒܲܠܚܘܿܕ݂ ܚܵܝܹܐ ܒܲܪܢܵܫܵܐ ܐܸܠܵܐ ܒܟ݂ܠܡܸܕܸ̇ܡ ܕܡܲܦܸܩ ܦܘܼܡܹܗ ܕܡܵܪܝܵܐ ܚܵܝܹܐ ܐ̄ܢܵܫܵܐ.

Afflixit te penuria, et dedit tibi cibum manna, quod ignorabas tu et patres tui: ut ostenderet tibi quod non in solo pane vivat homo, sed in omni verbo quod egreditur de ore Dei.

შე-ღათუ-გაურვა შენ სიყმილითა უდაბნოსა მას, მანანაჲ იგი გაჭამა შენ, რომელ არა იცოდე შენ, არცა მამათა შენთა, რათა გულისხმა-გიყო შენ, რამეთუ არა პურითა ხოლო ცხონდების კაცი, არამედ ყოვლითა სიტყჳთა, რომელი გამოვალს პირისაგან ღმრთისაჲსა, ცხონდების კაცი.

3 And he humbled thee, and suffered thee to hunger, and fed thee with manna, which thou knewest not, neither did thy fathers know; that he might make thee know that man doth not live by bread only, but by every word that proceedeth out of the mouth of the LORD doth man live.

ד. שִׂמְלָתְךָ לֹא בָלְתָה מֵעָלֶיךָ וְרַגְלְךָ לֹא בָצֵקָה זֶה אַרְבָּעִים שָׁנָה:

τὰ ἱμάτιά σου οὐ κατετρίβη ἀπὸ σοῦ οἱ πόδες σου οὐκ ἐτυλώθησαν ἰδοὺ τεσσαράκοντα ἔτη

4 ܢܲܚܬܲܝ̈ܟ ܠܵܐ ܒܠܝܼܘ ܡܸܢܵܡ ܘܪܸ̈ܓ̣ܠܲܝܟ ܠܵܐ ܐܲܢܝܼܚ ܗܵܐ ܐܲܪܒ̇ܥܝܼܢ ܫܢܝܼ̈ܢ.

Vestimentum tuum, quo operiebaris, nequaquam vetustate defecit, et pes tuus non est subtritus, en quadragesimus annus est:

სამოსელი შენი არა განგიკფდა, ფერჴი შენი არა გამოგტკუფა, ესე მეორმეოცე წელი არს.

4 Thy raiment waxed not old upon thee, neither did thy foot swell, these forty years.

ה. וְיָדַעְתָּ עִם לְבָבֶךָ כִּי כַּאֲשֶׁר יְיַסֵּר אִישׁ אֶת בְּנוֹ יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ מְיַסְּרֶךָּ:

καὶ γνώσῃ τῇ καρδίᾳ σου ὅτι ὡς εἴ τις παιδεύσαι ἄνθρωπος τὸν υἱὸν αὐτοῦ οὕτως κύριος ὁ θεός σου παιδεύσει σε

5 ܘܲܕ̇ܬܸܕܲܥ ܒܠܸܒܵܟ݂ ܕܐܲܝܟ݂ ܕܪܵܕܹ̇ܐ ܓܲܒ̣ܪܵܐ ܠܲܒ̣ܪܹܗ ܗܵܟܲܢܵܐ ܪܵܕܹܐ ܠܵܟ݂ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂.

ut recogites in corde tuo, quia sicut erudit filium suum homo, sic Dominus Deus tuus erudivit te,

რაჲ გულისხმა-ჰყო გულისა შენისაჲ, რამეთუ ვითარცა გასწავლის მამამან შვილი თჳსი, ეგრე განგსწავლა შენ უფალმან ღმერთმან შენმან.

5 Thou shalt also consider in thine heart, that, as a man chasteneth his son, so the LORD thy God chasteneth thee.

ו. וְשָׁמַרְתָּ אֶת מִצְוֹת יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ לָלֶכֶת בִּדְרָכָיו וּלְיִרְאָה אֹתוֹ:

καὶ φυλάξῃ τὰς ἐντολὰς κυρίου τοῦ θεοῦ σου πορεύεσθαι ἐν ταῖς ὁδοῖς αὐτοῦ καὶ φοβεῖσθαι αὐτόν

6 ܛܲܪ ܦܘܼܩܕܵܢܵܘ̈ܗܝ ܕܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܘܗܲܠܸܟ݂ ܒܐܘܼܪ̈ܚܵܬܹܗ ܘܲܕ݂ܚܲܠ ܡܸܢܹܗ.

ut custodias mandata Domini Dei tui, et ambules in viis ejus, et timeas eum.

და დაიცვნე შენ მცნებანი უფლისა ღმრთისა შენისანი და ხვიდოდი გზათა მისთა და გეშინოდის შენ მისა,

6 Therefore thou shalt keep the commandments of the LORD thy God, to walk in his ways, and to fear him.

ז. כִּי יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ מְבִיאֲךָ אֶל אֶרֶץ טוֹבָה אֶרֶץ נַחֲלֵי מָיִם עֲיָנֹת וּתְהֹמֹת יֹצְאִים בַּבִּקְעָה וּבָהָר:

ὁ γὰρ κύριος ὁ θεός σου εἰσάγει σε εἰς γῆν ἀγαθὴν καὶ πολλήν οὗ χείμαρροι ὑδάτων καὶ πηγαὶ ἀβύσσων ἐκπορευόμεναι διὰ τῶν πεδίων καὶ διὰ τῶν ὀρέων

7 ܡܸܛܠ ܕܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܡܲܥܸܠ ܠܵܟ݂ ܠܐܲܪܥܵܐ ܛܵܒ̣ܬ̣ܵܐ ܐܲܪܥܵܐ ܕܪܸ̈ܓ̣ܠܵܬ̣ܵܐ ܕܡܲـ̈ܝܵܐ ܘܡܲܒ̇ܘܼܥܹ̈ܐ ܘܲܬ̣ܗܘܿܡܹ̈ܐ ܕܢܵܦܩܝܼܢ ܒܦܲܩ̈ܥܵܬ̣ܵܐ ܘܲܒ̣ܛܘܼܪܵܐ.

Dominus enim Deus tuus introducet te in terram bonam, terram rivorum, aquarumque et fontium, in cujus campis et montibus erumpunt fluviorum abyssi:

რათა უფალმან ღმერთმან შენმან შეგიყვანოს შენ ქუეყანასა მას დიდსა და კეთილსა, სადა-იგი მდინარენი წყალთანი და წყარონი უბსკრულთანი დიან მთათა და ველთა,

7 For the LORD thy God bringeth thee into a good land, a land of brooks of water, of fountains and depths that spring out of valleys and hills;

ח. אֶרֶץ חִטָּה וּשְׂעֹרָה וְגֶפֶן וּתְאֵנָה וְרִמּוֹן אֶרֶץ זֵית שֶׁמֶן וּדְבָשׁ:

γῆ πυροῦ καὶ κριθῆς ἄμπελοι συκαῖ ῥόαι γῆ ἐλαίας ἐλαίου καὶ μέλιτος

8 ܐܲܪܥܵܐ ܕܚܸܛܹ̈ܐ ܘܕܲܣܥܵܪܹ̈ܐ ܘܲܕ݂ܓ̣ܘܼܦܢܹ̈ܐ. ܘܲܕ̇ܬܹܐܢܹ̈ܐ ܘܲܕ݂ܪ̈ܘܼܡܵܢܹܐ ܐܲܪܥܵܐ ܕܙܲܝ̈ܬܹ̇ܐ ܘܲܕ݂ܡܸܫܚܵܐ ܘܲܕ̇ܕ݂ܒ̣ܫܵܐ.

terram frumenti, hordei ac vinearum, in qua ficus, et malogranata, et oliveta nascuntur: terram olei ac mellis,

ქუეყანასა მას საიფქლესა და საქრთილესა, ქუეყანასა მას ვენაჴოვანსა და ლეღოვანსა და ბროწეულოვანსა, ქუეყანასა კეთილსა თაფლისასა,

8 A land of wheat, and barley, and vines, and fig trees, and pomegranates; a land of oil olive, and honey;

ט. אֶרֶץ אֲשֶׁר לֹא בְמִסְכֵּנֻת תֹּאכַל בָּהּ לֶחֶם לֹא תֶחְסַר כֹּל בָּהּ אֶרֶץ אֲשֶׁר אֲבָנֶיהָ בַרְזֶל וּמֵהֲרָרֶיהָ תַּחְצֹב נְחשֶׁת:

γῆ ἐφ᾽ ἧς οὐ μετὰ πτωχείας φάγῃ τὸν ἄρτον σου καὶ οὐκ ἐνδεηθήσῃ οὐδὲν ἐπ᾽ αὐτῆς γῆ ἧς οἱ λίθοι σίδηρος καὶ ἐκ τῶν ὀρέων αὐτῆς μεταλλεύσεις χαλκόν

9 ܐܲܪܥܵܐ ܕܠܵܐ ܒܡܸܣܟܹ̇ܢܘܼܬ̣ܵܐ ܬܹܐܟ݂ܘܿܠ ܒܵܗ̇ ܠܲܚܡܵܐ ܘܠܵܐ ܢܸܚܣܲܪ ܠܵܟ݂ ܒܵܗ̇ ܡܸܕܸ̇ܡ ܐܲܪܥܵܐ ܕܟܹܐܦܹ̈ܝܗ̇ ܦܲܪܙܠܵܐ ܘܡ̣ܢ ܛܘܼܪܹ̈ܝܗ̇ ܬܸܦܣܘܿܠ ܢܚܵܫܵܐ.

ubi absque ulla penuria comedes panem tuum, et rerum omnium abundantia perfrueris: cujus lapides ferrum sunt, et de montibus ejus æris metalla fodiuntur:

ქუეყანასა მას, რომელსა ზედა არა ცვინეულად შჭამდე პურსა შენსა, არცა ნაკლულევან იყო მას ზედა, რომლისანი ქვანი მისნი არიან რკინა და მამათა მისთა გამოეკუეთების სპილენძი.

9 A land wherein thou shalt eat bread without scarceness, thou shalt not lack any thing in it; a land whose stones are iron, and out of whose hills thou mayest dig brass.

י. וְאָכַלְתָּ וְשָׂבָעְתָּ וּבֵרַכְתָּ אֶת יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ עַל הָאָרֶץ הַטֹּבָה אֲשֶׁר נָתַן לָךְ:

καὶ φάγῃ καὶ ἐμπλησθήσῃ καὶ εὐλογήσεις κύριον τὸν θεόν σου ἐπὶ τῆς γῆς τῆς ἀγαθῆς ἧς ἔδωκέν σοι

10 ܘܬܹܐܟ݂ܘܿܠ ܘܬܸܣܒܲܥ ܘܲܬ̣ܒܲܪܸܟ݂ ܠܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܒܐܲܪܥܵܐ ܛܵܒ̣ܬ̣ܵܐ ܕܝܵܗܹ̇ܒ̣ ܠܵܟ݂.

ut cum comederis, et satiatus fueris, benedicas Domino Deo tuo pro terra optima, quam dedit tibi.

ჰჭამდე და განსძღებოდე და აკურთხევდე უფალსა ღმერთსა შენსა ქუეყანასა მას ზედა კეთილსა, რომელი-იგი მოგცა შენ უფალმან ღმერთმან შენმან.

10 When thou hast eaten and art full, then thou shalt bless the LORD thy God for the good land which he hath given thee.

יא. הִשָּׁמֶר לְךָ פֶּן תִּשְׁכַּח אֶת יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ לְבִלְתִּי שְׁמֹר מִצְו‍ֹתָיו וּמִשְׁפָּטָיו וְחֻקֹּתָיו אֲשֶׁר אָנֹכִי מְצַוְּךָ הַיּוֹם:

πρόσεχε σεαυτῷ μὴ ἐπιλάθῃ κυρίου τοῦ θεοῦ σου τοῦ μὴ φυλάξαι τὰς ἐντολὰς αὐτοῦ καὶ τὰ κρίματα καὶ τὰ δικαιώματα αὐτοῦ ὅσα ἐγὼ ἐντέλλομαί σοι σήμερον

11 ܐܸܙܕܲܗ̄ܪ ܠܵܟ݂ ܕܲܠܡܵܐ ܬܸܛܥܸܐ ܠܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܐܸܠܵܐ ܛܲܪ ܦܘܼܩܕܵܢܵܘ̈ܗܝ ܘܕ݂ܝܼܢܵܘ̈ܗܝ ܘܢܵܡܘܿܣܵܘ̈ܗܝ ܕܲܡܦܲܩܸܕ݂ ܐ̄ܢܵܐ ܠܵܟ݂ ܝܵܘܡܵܢܵܐ.

Observa, et cave nequando obliviscaris Domini Dei tui, et negligas mandata ejus atque judicia et cæremonias, quas ego præcipio tibi hodie:

იგულე თავი შენი, ნუუკუე დაივიწყო უფალი ღმერთი შენი და არა დაიმარხნე მცნებანი მისნი და წამებანი მისნი, და სამართალნი, რომელსა-ესე მე გამცნებ შენ.

11 Beware that thou forget not the LORD thy God, in not keeping his commandments, and his judgments, and his statutes, which I command thee this day:

יב. פֶּן תֹּאכַל וְשָׂבָעְתָּ וּבָתִּים טֹבִים תִּבְנֶה וְיָשָׁבְתָּ:

μὴ φαγὼν καὶ ἐμπλησθεὶς καὶ οἰκίας καλὰς οἰκοδομήσας καὶ κατοικήσας ἐν αὐταῖς

12 ܕܠܵܐ ܟܲܕ݂ ܬܹܐܟ݂ܘܼܿܠ ܘܬܸܣܒܲܥ ܘܒ̣ܵـ̈ܬܹ̇ܐ ܫܲܦܝܼܪܹ̈ܐ ܬܸܒ̣ܢܹ̈ܐ ܘܬܸܬܸ̇ܒ̣.

ne postquam comederis et satiatus fueris, domos pulchras ædificaveris, et habitaveris in eis,

დღესდღე ნუუკუე შჭამდე და განსძღებოდე და ტაძრებსა შუენიერებსა იშენებდე და დაემკჳდრებოდი მათ შინა.

12 Lest when thou hast eaten and art full, and hast built goodly houses, and dwelt therein;

יג. וּבְקָרְךָ וְצֹאנְךָ יִרְבְּיֻן וְכֶסֶף וְזָהָב יִרְבֶּה לָּךְ וְכֹל אֲשֶׁר לְךָ יִרְבֶּה:

καὶ τῶν βοῶν σου καὶ τῶν προβάτων σου πληθυνθέντων σοι ἀργυρίου καὶ χρυσίου πληθυνθέντος σοι καὶ πάντων ὅσων σοι ἔσται πληθυνθέντων σοι

13 ܘܥܵܢܵܟ݂ ܘܬ̣ܵܘܪ̈ܲܝܟ ܢܸܣܓ̇ܘܿܢ ܘܣܹܐܡܵܐ ܘܕܲܗܒ̣ܵܐ ܢܸܣܓܹ̇ܐ ܠܵܟ݂ ܘܟ݂ܠ ܕܐܝܼܬ̣ ܠܵܟ݂ ܢܸܣܓܹ̇ܐ.

habuerisque armenta boum, et ovium greges, argenti et auri, cunctarumque rerum copiam,

და განმრავლებითა მით მროწეულისა და არვებისა შენისაჲთა, ოქროჲსა და ვეცხლისა შენისაჲთა

13 And when thy herds and thy flocks multiply, and thy silver and thy gold is multiplied, and all that thou hast is multiplied;

יד. וְרָם לְבָבֶךָ וְשָׁכַחְתָּ אֶת יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ הַמּוֹצִיאֲךָ מֵאֶרֶץ מִצְרַיִם מִבֵּית עֲבָדִים:

ὑψωθῇς τῇ καρδίᾳ καὶ ἐπιλάθῃ κυρίου τοῦ θεοῦ σου τοῦ ἐξαγαγόντος σε ἐκ γῆς Αἰγύπτου ἐξ οἴκου δουλείας

14 ܢܸܬ̇ܬ̇ܪܝܼܡ ܠܸܒܵܟ݂ ܘܬܸܛܥܸܐ ܠܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܕܐܲܦܩܵܟ݂ ܡ̣ܢ ܐܲܪܥܵܐ ܕܡܸܨܪܹܝܢ ܡ̣ܢ ܒܹܝܬ̣ ܥܲܒ̣ܕ̇ܘܼܬ̣ܵܐ.

elevetur cor tuum, et non reminiscaris Domini Dei tui, qui eduxit te de terra Ægypti, de domo servitutis,

აღამაღლო გულითა შენითა და განჰლაღნე და დაივიწყო უფალი ღმერთი შენი, რომელმან გამოგიყვანა შენ ქუეყანისაგან ეგჳპტისა სახლისაგან კირთებისა

14 Then thine heart be lifted up, and thou forget the LORD thy God, which brought thee forth out of the land of Egypt, from the house of bondage;

טו. הַמּוֹלִיכְךָ בַּמִּדְבָּר הַגָּדֹל וְהַנּוֹרָא נָחָשׁ שָׂרָף וְעַקְרָב וְצִמָּאוֹן אֲשֶׁר אֵין מָיִם הַמּוֹצִיא לְךָ מַיִם מִצּוּר הַחַלָּמִישׁ:

τοῦ ἀγαγόντος σε διὰ τῆς ἐρήμου τῆς μεγάλης καὶ τῆς φοβερᾶς ἐκείνης οὗ ὄφις δάκνων καὶ σκορπίος καὶ δίψα οὗ οὐκ ἦν ὕδωρ τοῦ ἐξαγαγόντος σοι ἐκ πέτρας ἀκροτόμου πηγὴν ὕδατος

15 ܘܕܲܒ̇ܪܵܟ݂ ܒܡܲܕ݂ܒ̇ܪܵܐ ܪܲܒܵܐ ܘܲܕ݂ܚܝܼܠܵܐ ܐܲܬܲܪ ܕܲܚ̈ܘܵܘܵܬ̣ܵܐ ܚܲܪ̈ܡܵܢܹܐ ܘܲܥܩܲܪ̈ܒܹܐ ܘܒܹܝܬ̣ ܨܲܗܘܵܢܹ̈ܐ. ܐܲܬܲܪ ܕܠܲܝܬ̇ ܡܲـ̈ܝܵܐ ܐܲܦܸܩ ܠܵܟ݂ ܡܲـ̈ܝܵܐ ܡ̣ܢ ܟܹܐܦܵܐ ܕܛܲܪܵܢܵܐ.

et ductor tuus fuit in solitudine magna atque terribili, in qua erat serpens flatu adurens, et scorpio, ac dipsas, et nullæ omnino aquæ: qui eduxit rivos de petra durissima,

და აღგიყვანა შენ უდაბნოსა მას დიდსა და საშინელსა, სადა-იგი გველი და ღრიანკალი კბენდა და წყურილი იგი წყლისაჲ აჭირვებდა მათ, სადა არა იყო წყალი, რომელმან გამოგიდინა შენ წყაროჲ კლდისა მისგან უღაღისა.

15 Who led thee through that great and terrible wilderness, wherein were fiery serpents, and scorpions, and drought, where there was no water; who brought thee forth water out of the rock of flint;

טז. הַמַּאֲכִלְךָ מָן בַּמִּדְבָּר אֲשֶׁר לֹא יָדְעוּן אֲבֹתֶיךָ לְמַעַן עַנֹּתְךָ וּלְמַעַן נַסֹּתֶךָ לְהֵיטִבְךָ בְּאַחֲרִיתֶךָ:

τοῦ ψωμίσαντός σε τὸ μαννα ἐν τῇ ἐρήμῳ ὃ οὐκ εἴδησαν οἱ πατέρες σου ἵνα κακώσῃ σε καὶ ἐκπειράσῃ σε καὶ εὖ σε ποιήσῃ ἐπ᾽ ἐσχάτων τῶν ἡμερῶν σου

16 ܘܐܵܘܟ̇ܠܵܟ݂ ܡܲܢܢܵܐ ܒܡܲܕ݂ܒ̇ܪܵܐ ܕܠܵܐ ܝܼܕ݂ܥܘܼܗܝ ܐܲܒ̣ܵܗܲܝ̈ܟ ܕܲܢܡܲܟ̇ܟ݂ܵܟ݂ ܘܲܢܢܲܣܹܝܟ݂ ܘܢܲܛܐܸܒ̣ ܠܵܟ݂ ܒܚܲܪܬ̣ܵܐ.

et cibavit te manna in solitudine, quod nescierunt patres tui. Et postquam afflixit ac probavit, ad extremum misertus est tui,

რომელმან-იგი უდაბნოსა მას მანანაჲ იგი გაჭამა შენ, რომელ-იგი არა იცოდე შენ, არცა მამათა შენთა, ბოროტიღა თუ გიყო და გამოგცადა შენ, რათა უკუანაჲსკნელ კეთილი გეყოს და განგისუენოს შენ.

16 Who fed thee in the wilderness with manna, which thy fathers knew not, that he might humble thee, and that he might prove thee, to do thee good at thy latter end;

יז. וְאָמַרְתָּ בִּלְבָבֶךָ כֹּחִי וְעֹצֶם יָדִי עָשָׂה לִי אֶת הַחַיִל הַזֶּה:

μὴ εἴπῃς ἐν τῇ καρδίᾳ σου ἡ ἰσχύς μου καὶ τὸ κράτος τῆς χειρός μου ἐποίησέν μοι τὴν δύναμιν τὴν μεγάλην ταύτην

17 ܘܬܹܐܡܲܪ ܒܠܸܒܵܟ݂ ܕܲܒ̣ܚܲܝܠ ܘܲܒ̣ܥܘܼܫܢܵܐ ܕܐܝܼܕܲܝ̈ ܩܢܹܝܬ̣ ܠܝܼ ܗܵܠܹܝܢ ܢܸܟ݂ܣܹ̈ܐ.

ne diceres in corde tuo: Fortitudo mea, et robur manus meæ, hæc mihi omnia præstiterunt:

ნუ იტყჳ გულსა შენსა, ვითარმედ ძლიერებითა ჩემითა და სიმტკიცითა მკლავისა ჩემისაჲთა ვყავ ყოველი ესე ძალი.

17 And thou say in thine heart, My power and the might of mine hand hath gotten me this wealth.

יח. וְזָכַרְתָּ אֶת יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ כִּי הוּא הַנֹּתֵן לְךָ כֹּחַ לַעֲשׂוֹת חָיִל לְמַעַן הָקִים אֶת בְּרִיתוֹ אֲשֶׁר נִשְׁבַּע לַאֲבֹתֶיךָ כַּיּוֹם הַזֶּה:

καὶ μνησθήσῃ κυρίου τοῦ θεοῦ σου ὅτι αὐτός σοι δίδωσιν ἰσχὺν τοῦ ποιῆσαι δύναμιν καὶ ἵνα στήσῃ τὴν διαθήκην αὐτοῦ ἣν ὤμοσεν κύριος τοῖς πατράσιν σου ὡς σήμερον

18 ܐܸܬ̇ܕܲܟ݂ܪ ܠܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܕܗܘ̤ܝܘܼ ܝܲܗ̄ܒ̣ ܠܵܟ݂ ܚܲܝܠܵܐ ܕܬܸܩܢܸܐ ܢܸܟ݂ܣܹ̈ܐ ܕܲܢܩܝܼܡ ܩܝܵܡܹܗ ܕܝܼܡܵܐ ܠܐܲܒ̣ܵܗܲܝ̈ܟ ܐܲܝܟ݂ ܕܝܵܘܡܵܢܵܐ.

sed recorderis Domini Dei tui, quod ipse vires tibi præbuerit, ut impleret pactum suum, super quo juravit patribus tuis, sicut præsens indicat dies.

არამედ მოიჴსენო შენ უფალი ღმერთი შენი, რამეთუ მან მოგცეს შენ ძალი და ძლიერებაჲ, რათა აღესრულოს აღთქუმაჲ იგი, რომელ ეფუცა უფალი მამათა მათ შენთა, ვითარცა დღესდღე.

18 But thou shalt remember the LORD thy God: for it is he that giveth thee power to get wealth, that he may establish his covenant which he sware unto thy fathers, as it is this day.

יט. וְהָיָה אִם שָׁכֹחַ תִּשְׁכַּח אֶת יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ וְהָלַכְתָּ אַחֲרֵי אֱלֹהִים אֲחֵרִים וַעֲבַדְתָּם וְהִשְׁתַּחֲוִיתָ לָהֶם הַעִדֹתִי בָכֶם הַיּוֹם כִּי אָבֹד תֹּאבֵדוּן:

καὶ ἔσται ἐὰν λήθῃ ἐπιλάθῃ κυρίου τοῦ θεοῦ σου καὶ πορευθῇς ὀπίσω θεῶν ἑτέρων καὶ λατρεύσῃς αὐτοῖς καὶ προσκυνήσῃς αὐτοῖς διαμαρτύρομαι ὑμῖν σήμερον τόν τε οὐρανὸν καὶ τὴν γῆν ὅτι ἀπωλείᾳ ἀπολεῖσθε

19 ܘܐܸܢ ܬܸܛܥܸܐ ܠܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܘܬܹܐܙܲܠ ܒܵܬܲܪ ܐܲܠܵܗܹ̈ܐ ܐ̄ܚܪ̈ܵܢܹܐ ܘܬܸܦܠܘܿܚ ܐܸܢܘܿܢ ܘܬܸܣܓܘܿܕ݂ ܠܗܘܿܢ ܣܲܗܕܹܬ̣ ܒܟ݂ܘܿܢ ܝܵܘܡܵܢܵܐ ܕܡܹܐܒܲܕ݂ ܐܵܒ̣ܕ̇ܝܼܢ ܐ̄ܢܬ̇ܘܿܢ.

Sin autem oblitus Domini Dei tui, secutus fueris deos alienos, coluerisque illos et adoraveris: ecce nunc prædico tibi quod omnino dispereas.

და იყოს, უკუეთუ დავიწყებით დაივიწყო უფალი ღმერთი შენი და შეუდგე შენ ღმერთთა უცხოთა და ჰმსახურებდე მათ და თაყუანის-სცემდე მათ, ვწამებ მე თქუენ წინაშე დღესდღე, რამეთუ მოსრვით მოისრნეთ,

19 And it shall be, if thou do at all forget the LORD thy God, and walk after other gods, and serve them, and worship them, I testify against you this day that ye shall surely perish.

כ. כַּגּוֹיִם אֲשֶׁר יְהֹוָה מַאֲבִיד מִפְּנֵיכֶם כֵּן תֹּאבֵדוּן עֵקֶב לֹא תִשְׁמְעוּן בְּקוֹל יְהֹוָה אֱלֹהֵיכֶם:

καθὰ καὶ τὰ λοιπὰ ἔθνη ὅσα κύριος ἀπολλύει πρὸ προσώπου ὑμῶν οὕτως ἀπολεῖσθε ἀνθ᾽ ὧν οὐκ ἠκούσατε τῆς φωνῆς κυρίου τοῦ θεοῦ ὑμῶν

20 ܐܲܝܟ݂ ܥܲܡܡܹ̈ܐ ܕܐܵܘܒܸ̇ܕ݂ ܡܵܪܝܵܐ ܡ̣ܢ ܩܕ݂ܵܡܲܝܟ̇ܘܿܢ ܗܵܟܲܢܵܐ ܐܵܒ̣ܕ̇ܝܼܢ ܐ̄ܢܬ̇ܘܿܢ ܐܸܢ ܠܵܐ ܫܵܡܥܝܼܢ ܐ̄ܢܬ̇ܘܿܢ ܒܩܵܠܹܗ ܕܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܟ݂ܘܿܢ.

Sicut gentes, quas delevit Dominus in introitu tuo, ita et vos peribitis, si inobedientes fueritis voci Domini Dei vestri.

ვითარცა სხუანი წარმართნი, რომელნი-იგი მოსრნა უფალმან პირისაგან თქუენისა, ეგრე მოგსრნეს თქუენ უფალმან, რამეთუ არა ისმინე თქუენ ჴმაჲ უფლისა ღმრთისა თქუენისა.

20 As the nations which the LORD destroyeth before your face, so shall ye perish; because ye would not be obedient unto the voice of the LORD your God.

Θ'

ܩܦܠܐܘܢ: ܛ.

Cap. 9

თავი მეცხრე

א. שְׁמַע יִשְׂרָאֵל אַתָּה עֹבֵר הַיּוֹם אֶת הַיַּרְדֵּן לָבֹא לָרֶשֶׁת גּוֹיִם גְּדֹלִים וַעֲצֻמִים מִמֶּךָּ עָרִים גְּדֹלֹת וּבְצֻרֹת בַּשָּׁמָיִם:

ἄκουε Ισραηλ σὺ διαβαίνεις σήμερον τὸν Ιορδάνην εἰσελθεῖν κληρονομῆσαι ἔθνη μεγάλα καὶ ἰσχυρότερα μᾶλλον ἢ ὑμεῖς πόλεις μεγάλας καὶ τειχήρεις ἕως τοῦ οὐρανοῦ

1 ܫܡܲܥ ܝܼܣܪܵܝܹܠ. ܐܲܢ̄ܬ̇ ܥܵܒܲܪ ܐܲܢ̄ܬ̇ ܝܵܘܡܵܢܵܐ ܝܘܼܪܕܢܲܢ ܠܡܹܐܙܲܠ ܘܲܠܡܵܪܒܵܕ݂ܘܼ ܥܲܡܡܹ̈ܐ ܕܪܵܘܪܒ̣ܝܼܢ ܘܥܲܫܝܼܢܝܼܢ ܡܸܢܵܟ݂ ܘܩܘܼܪ̈ܝܹܐ ܕܪܵܘܪ̈ܒ̣ܵܢ ܘܥܲܫܝܼ̈ܢܵܢ ܘܲܟ݂ܪ̈ܝܼܟ݂ܵܢ ܥܕܲܡܵܐ ܠܲܫܡܲܝܵܐ.

Audi, Israël: tu transgredieris hodie Jordanem, ut possideas nationes maximas et fortiores te, civitates ingentes, et ad cælum usque muratas,

გესმოდენ ისრაჱლსა, რამეთუ წიაღხუალ შენ დღესდღე იორდანესა მდინარესა შესლვად და დამკჳდრებად ნათესავთა დიდთა და უძლიერესთა შენსა, ქალაქთა დიდთა და მოზღუდვილთა მაღლად, ვიდრე ცადმდე.

1 Hear, O Israel: Thou art to pass over Jordan this day, to go in to possess nations greater and mightier than thyself, cities great and fenced up to heaven,

ב. עַם גָּדוֹל וָרָם בְּנֵי עֲנָקִים אֲשֶׁר אַתָּה יָדַעְתָּ וְאַתָּה שָׁמַעְתָּ מִי יִתְיַצֵּב לִפְנֵי בְּנֵי עֲנָק:

λαὸν μέγαν καὶ πολὺν καὶ εὐμήκη υἱοὺς Ενακ οὓς σὺ οἶσθα καὶ σὺ ἀκήκοας τίς ἀντιστήσεται κατὰ πρόσωπον υἱῶν Ενακ

2 ܥܲܡܵܐ ܕܪܲܒ̇ ܘܪܵܡ ܒ̈ܢܲܝ ܓܲܢ̄ܒܵܪܹ̈ܐ ܕܐܲܢ̄ܬ̇ ܝܵܕܲܥ ܐܲܢ̄ܬ̇ ܘܐܲܢ̄ܬ̇ ܫܡܲܥܬ̇ ܕܠܵܐ ܐ̄ܢܵܫ ܡܸܫܟܲܚ ܠܲܡܩܵܡ ܩܕ݂ܵܡ ܓܲܢ̇ܒܵܪܹ̈ܐ.

populum magnum atque sublimem, filios Enacim, quos ipse vidisti et audisti, quibus nullus potest ex adverso resistere.

ერსა დიდსა და ძლიერსა და კაცთა სრულთა ჰასაკითა, ძეთა მათ ენაკისთა, რომლისაჲ შენცა სადმე გესმინოს, ვითარმედ: ვინმცა წინა დაუდგა პირსა წინაშე ძეთა მათ აკიმისთა?

2 A people great and tall, the children of the Anakims, whom thou knowest, and of whom thou hast heard say, Who can stand before the children of Anak!

ג. וְיָדַעְתָּ הַיּוֹם כִּי יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ הוּא הָעֹבֵר לְפָנֶיךָ אֵשׁ אֹכְלָה הוּא יַשְׁמִידֵם וְהוּא יַכְנִיעֵם לְפָנֶיךָ וְהוֹרַשְׁתָּם וְהַאֲבַדְתָּם מַהֵר כַּאֲשֶׁר דִּבֶּר יְהֹוָה לָךְ:

καὶ γνώσῃ σήμερον ὅτι κύριος ὁ θεός σου οὗτος προπορεύεται πρὸ προσώπου σου πῦρ καταναλίσκον ἐστίν οὗτος ἐξολεθρεύσει αὐτούς καὶ οὗτος ἀποστρέψει αὐτοὺς ἀπὸ προσώπου σου καὶ ἀπολεῖς αὐτούς καθάπερ εἶπέν σοι κύριος

3 ܘܲܕ̇ܬܸܕܲܥ ܝܵܘܡܵܢܵܐ ܕܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܗܘ̤ ܥܵܒܲܪ ܩܕ݂ܵܡܲܝܟ ܢܘܼܪܵܐ ܗ̄ܘ̣ ܐܵܟ݂ܠܬ̣ܵܐ ܘܗܘ̤ ܢܵܘܒܸ̇ܕ݂ ܐܸܢܘܿܢ ܘܗܘ̤ ܢܬܲܒܲܪ ܐܸܢܘܿܢ ܡ̣ܢ ܩܕ݂ܵܡܲܝܟ ܘܬܸܚܪܘܿܒ̣ ܐܸܢܘܿܢ ܘܬ̣ܵܘܒܸ̇ܕ݂ ܐܸܢܘܿܢ ܒܲܥܓܲܠ ܐܲܝܟ݂ ܕܐܸܡܲܪ ܠܵܟ݂ ܡܵܪܝܵܐ.

Scies ergo hodie quod Dominus Deus tuus ipse transibit ante te, ignis devorans atque consumens, qui conterat eos, et deleat atque disperdat ante faciem tuam velociter, sicut locutus est tibi:

არამედ უწყოდი შენ, რამეთუ უფალი ღმერთი შენი წინაგიძღვის შენ წინაშე პირსა შენსა, ვითარცა ცეცხლმან შემწველმან მოსრნეს იგინი და მან გარემიაქცინეს იგინი პირისაგან შენისა, აღჴოცნეს და წარწყმიდეს იგინი მსთუად, ვითარცა გეტყოდა თქვენ უფალი.

3 Understand therefore this day, that the LORD thy God is he which goeth over before thee; as a consuming fire he shall destroy them, and he shall bring them down before thy face: so shalt thou drive them out, and destroy them quickly, as the LORD hath said unto thee.

ד. אַל תֹּאמַר בִּלְבָבְךָ בַּהֲדֹף יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ אֹתָם מִלְּפָנֶיךָ לֵאמֹר בְּצִדְקָתִי הֱבִיאַנִי יְהֹוָה לָרֶשֶׁת אֶת הָאָרֶץ הַזֹּאת וּבְרִשְׁעַת הַגּוֹיִם הָאֵלֶּה יְהֹוָה מוֹרִישָׁם מִפָּנֶיךָ:

μὴ εἴπῃς ἐν τῇ καρδίᾳ σου ἐν τῷ ἐξαναλῶσαι κύριον τὸν θεόν σου τὰ ἔθνη ταῦτα ἀπὸ προσώπου σου λέγων διὰ τὰς δικαιοσύνας μου εἰσήγαγέν με κύριος κληρονομῆσαι τὴν γῆν τὴν ἀγαθὴν ταύτην ἀλλὰ διὰ τὴν ἀσέβειαν τῶν ἐθνῶν τούτων κύριος ἐξολεθρεύσει αὐτοὺς πρὸ προσώπου σου

4 ܠܵܐ ܬܹܐܡܲܪ ܒܠܸܒܵܟ݂ ܡܵܐ ܕܲܬ̣ܒܲܪ ܐܸܢܘܿܢ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܡ̣ܢ ܩܕ݂ܵܡܲܝܟ ܕܲܒ̣ܙܲܕ̇ܝܼܩܘܼܬ̣ܝ ܐܲܥܠܲܢܝ ܡܵܪܝܵܐ ܠܡܹܐܪܲܬ̣ ܐܲܪܥܵܐ ܗܵܕܹܐ ܡܸܛܠ ܕܒܲܚܛܵܗܲܝ̈ܗܘܿܢ ܗ̄ܘ̣ ܕܥܲܡܡܹ̈ܐ ܗܵܠܹܝܢ ܡܵܘܒܸ̇ܕ݂ ܠܗܘܿܢ ܡܵܪܝܵܐ ܡ̣ܢ ܩܕ݂ܵܡܲܝܟ.

ne dicas in corde tuo, cum deleverit eos Dominus Deus tuus in conspectu tuo: Propter justitiam meam introduxit me Dominus ut terram hanc possiderem, cum propter impietates suas istæ deletæ sint nationes.

ნუ იტყჳ გულსა შენსა, რაჟამს მოსრნეს უფალმან ღმერთმან შენმან წარმართნი იგი პირისაგან შენსა, ნუ იტყჳ, ვითარმედ: სიმართლისა ჩემისათჳს შემომიყვანა მე უფალმან დამკჳდრებად ქუეყანისა ამის, არამედ უკეთურებისათჳს წარმართთაჲსა მოსრნა იგინი უფალმან პირისაგან შენისა

4 Speak not thou in thine heart, after that the LORD thy God hath cast them out from before thee, saying, For my righteousness the LORD hath brought me in to possess this land: but for the wickedness of these nations the LORD doth drive them out from before thee.

ה. לֹא בְצִדְקָתְךָ וּבְישֶׁר לְבָבְךָ אַתָּה בָא לָרֶשֶׁת אֶת אַרְצָם כִּי בְּרִשְׁעַת הַגּוֹיִם הָאֵלֶּה יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ מוֹרִישָׁם מִפָּנֶיךָ וּלְמַעַן הָקִים אֶת הַדָּבָר אֲשֶׁר נִשְׁבַּע יְהֹוָה לַאֲבֹתֶיךָ לְאַבְרָהָם לְיִצְחָק וּלְיַעֲקֹב:

οὐχὶ διὰ τὴν δικαιοσύνην σου οὐδὲ διὰ τὴν ὁσιότητα τῆς καρδίας σου σὺ εἰσπορεύῃ κληρονομῆσαι τὴν γῆν αὐτῶν ἀλλὰ διὰ τὴν ἀσέβειαν τῶν ἐθνῶν τούτων κύριος ἐξολεθρεύσει αὐτοὺς ἀπὸ προσώπου σου καὶ ἵνα στήσῃ τὴν διαθήκην αὐτοῦ ἣν ὤμοσεν τοῖς πατράσιν ὑμῶν τῷ Αβρααμ καὶ τῷ Ισαακ καὶ τῷ Ιακωβ

5 ܠܵܐ ܗ̄ܘ̣ܵܐ ܒܙܲܕ̇ܝܼܩܘܼܬ̣ܵܟ݂ ܘܒܲܬ̣ܪܝܼܨܘܼܬܹܗ ܕܠܸܒܵܟ݂ ܥܵܐܹܠ ܐܲܢ̄ܬ̇ ܠܡܹܐܪܲܬ̣ ܐܲܪܥܗܘܿܢ ܐܸܠܵܐ ܒܲܚܛܵܗܲܝ̈ܗܘܿܢ ܗ̄ܘ̣ ܕܥܲܡܡܹ̈ܐ ܗܵܠܹܝܢ ܡܵܘܒܸ̇ܕ݂ ܠܗܘܿܢ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܡ̣ܢ ܩܕ݂ܵܡܲܝܟ ܘܕܲܢܩܝܼܡ ܦܸܬ̣ܓ̣ܵܡܵܐ ܕܝܼܡܵܐ ܠܐܲܒ̣ܵܗܲܝ̈ܟ ܠܐܲܒ̣ܪܵܗܵܟ݂ ܘܠܐܝܼܣܚܵܩ ܘܲܠܝܲܥܩܘܿܒ̣.

Neque enim propter justitias tuas, et æquitatem cordis tui ingredieris, ut possideas terras earum: sed quia illæ egerunt impie, introëunte te deletæ sunt: et ut compleret verbum suum Dominus, quod sub juramento pollicitus est patribus tuis, Abraham, Isaac, et Jacob.

და არა თუ სიმართლისა შენისათჳს, არცაღა სიწმიდისა გულისა შენისათჳს შეხუედ შენ დამკჳდრებად ქუეყანისა მის მათისა, არამედ უკეთურებისათჳს წარმართთაჲსა მოსრნეს იგინი უფალმან ღმერთმან შენმან პირისაგან შენისა, რათა დაემტკიცოს აღთქუმა იგი, რომელ ეფუცა უფალი მამათა მათ თქუენთა: აბრაჰამს, ისაკს და იაკობს,

5 Not for thy righteousness, or for the uprightness of thine heart, dost thou go to possess their land: but for the wickedness of these nations the LORD thy God doth drive them out from before thee, and that he may perform the word which the LORD sware unto thy fathers, Abraham, Isaac, and Jacob.

ו. וְיָדַעְתָּ כִּי לֹא בְצִדְקָתְךָ יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ נֹתֵן לְךָ אֶת הָאָרֶץ הַטּוֹבָה הַזֹּאת לְרִשְׁתָּהּ כִּי עַם קְשֵׁה עֹרֶף אָתָּה:

καὶ γνώσῃ σήμερον ὅτι οὐχὶ διὰ τὰς δικαιοσύνας σου κύριος ὁ θεός σου δίδωσίν σοι τὴν γῆν τὴν ἀγαθὴν ταύτην κληρονομῆσαι ὅτι λαὸς σκληροτράχηλος εἶ

6 ܘܲܕ̇ܬܸܕܲܥ ܕܠܵܐ ܗ̄ܘ̣ܵܐ ܒܙܲܕ̇ܝܼܩܘܼܬ̣ܵܟ݂ ܝܵܗܹ̇ܒ̣ ܠܵܟ݂ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܐܲܪܥܵܐ ܗܵܕܹܐ ܛܵܒ̣ܬ̣ܵܐ ܠܡܹܐܪܬܵܗ̇ ܡܸܛܠ ܕܥܲܡܵܐ ܐܲܢ̄ܬ̇ ܩܫܸܐ ܩܕ݂ܵܠܵܐ.

Scito ergo quod non propter justitias tuas Dominus Deus tuus dederit tibi terram hanc optimam in possessionem, cum durissimæ cervicis sis populus.

და რათა გულისხმა-ჰყო დღეს, რამეთუ არა სიმართლისა შენისათჳს მოგცემს შენ უფალი ღმერთი შენი დამკჳდრებად ქუეყანასა მაგას კეთილსა, რამეთუ ერი ეგე ქედფიცხელი ხარ.

6 Understand therefore, that the LORD thy God giveth thee not this good land to possess it for thy righteousness; for thou art a stiffnecked people.

ז. זְכֹר אַל תִּשְׁכַּח אֵת אֲשֶׁר הִקְצַפְתָּ אֶת יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ בַּמִּדְבָּר לְמִן הַיּוֹם אֲשֶׁר יָצָאתָ מֵאֶרֶץ מִצְרַיִם עַד בֹּאֲכֶם עַד הַמָּקוֹם הַזֶּה מַמְרִים הֱיִיתֶם עִם יְהֹוָה:

μνήσθητι μὴ ἐπιλάθῃ ὅσα παρώξυνας κύριον τὸν θεόν σου ἐν τῇ ἐρήμῳ ἀφ᾽ ἧς ἡμέρας ἐξήλθετε ἐξ Αἰγύπτου ἕως ἤλθετε εἰς τὸν τόπον τοῦτον ἀπειθοῦντες διετελεῖτε τὰ πρὸς κύριον

7 ܐܸܬ̇ܕܲܟ݂ܪ ܘܠܵܐ ܬܸܛܥܸܐ ܕܐܲܪܓܸܙܬ̇ ܠܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܒܡܲܕ݂ܒ̇ܪܵܐ ܡ̣ܢ ܝܵܘܡܵܐ ܕܲܢܦܲܩܬ̇ܘܿܢ ܡ̣ܢ ܡܸܨܪܹܝܢ ܘܲܥܕܵܡܵܐ ܕܐܸܬܲܝܬ̇ܘܿܢ ܠܐܲܬ̣ܪܵܐ ܗܵܢܵܐ ܡܡܲܪ̈ܡܪܵܢܹܐ ܗ̤ܘܲܝܬ̇ܘܿܢ ܩܕ݂ܵܡ ܡܵܪܝܵܐ.

Memento, et ne obliviscaris, quomodo ad iracundiam provocaveris Dominum Deum tuum in solitudine. Ex eo die, quo egressus es ex Ægypto usque ad locum istum, semper adversum Dominum contendisti.

მოიჴსენე და ნუ დაივიწყებ, რავდენ ჟამ განარისხე უფალი ღმერთი შენი უდაბნოსა მას, რომლით დღითგან გამოხუედ შენ ქუეყანისა მისგან ეგჳპტელთაჲსა მოსლვად-მოწევნადმდე ადგილსა მას, რამეთუ ურჩებით დაუმორჩილებელ ექმნენით უფალსა.

7 Remember, and forget not, how thou provokedst the LORD thy God to wrath in the wilderness: from the day that thou didst depart out of the land of Egypt, until ye came unto this place, ye have been rebellious against the LORD.

ח. וּבְחֹרֵב הִקְצַפְתֶּם אֶת יְהֹוָה וַיִּתְאַנַּף יְהֹוָה בָּכֶם לְהַשְׁמִיד אֶתְכֶם:

καὶ ἐν Χωρηβ παρωξύνατε κύριον καὶ ἐθυμώθη κύριος ἐφ᾽ ὑμῖν ἐξολεθρεῦσαι ὑμᾶς

8 ܘܲܒ̣ܚܘܿܪܝܼܒ̣ ܐܲܪܓܸܙܬ̇ܘܿܢܵܝܗܝ ܠܡܵܪܝܵܐ ܘܲܪܓܸܙ ܡܵܪܝܵܐ ܥܠܲܝܟ̇ܘܿܢ ܕܢܵܘܒܸ̇ܕ݂ܟ݂ܘܿܢ.

Nam et in Horeb provocasti eum, et iratus delere te voluit,

და ქორებსა გან-ვე-არისხეთ უფალი. და განრისხნა გულისწყრომით უფალი თქუენ ზედა,

8 Also in Horeb ye provoked the LORD to wrath, so that the LORD was angry with you to have destroyed you.

ט. בַּעֲלֹתִי הָהָרָה לָקַחַת לוּחֹת הָאֲבָנִים לוּחֹת הַבְּרִית אֲשֶׁר כָּרַת יְהֹוָה עִמָּכֶם וָאֵשֵׁב בָּהָר אַרְבָּעִים יוֹם וְאַרְבָּעִים לַיְלָה לֶחֶם לֹא אָכַלְתִּי וּמַיִם לֹא שָׁתִיתִי:

ἀναβαίνοντός μου εἰς τὸ ὄρος λαβεῖν τὰς πλάκας τὰς λιθίνας πλάκας διαθήκης ἃς διέθετο κύριος πρὸς ὑμᾶς καὶ κατεγινόμην ἐν τῷ ὄρει τεσσαράκοντα ἡμέρας καὶ τεσσαράκοντα νύκτας ἄρτον οὐκ ἔφαγον καὶ ὕδωρ οὐκ ἔπιον

9 ܟܲܕ݂ ܣܸܠܩܹ̇ܬ̣ ܠܛܘܼܪܵܐ ܘܢܸܣܒܹ̇ܬ̣ ܠܘܼܚܹ̈ܐ ܕܟܹܐܦܵܐ ܠܘܼܚܹ̈ܐ ܕܲܩܝܵܡܵܐ ܕܐܲܩܝܼܡ ܡܵܪܝܵܐ ܥܲܡܟ݂ܘܿܢ ܘܝܼܬ̣ܒܹ̇ܬ̣ ܒܛܘܼܪܵܐ ܐܲܪܒ̇ܥܝܼܢ ܐܝܼܡܵܡ̈ܝܼܢ ܘܐܲܪܒ̇ܥܝܼܢ ܠܲܝ̈ܠܵܘܵܢ ܠܲܚܡܵܐ ܠܵܐ ܐܸܟ݂ܠܹܬ̣ ܘܡܲـ̈ܝܵܐ ܠܵܐ ܐܸܫܬ̇ܝܼܬ̣.

quando ascendi in montem, ut acciperem tabulas lapideas, tabulas pacti quod pepigit vobiscum Dominus: et perseveravi in monte quadraginta diebus ac noctibus, panem non comedens, et aquam non bibens.

რათამცა მოგსრნა თქუენ, რაჟამს აღვიდოდე მთასა მას მოღებად ფიცართა მათ ქვისათა, ფიცართა მათ შჯულისათა, რომელ-იგი მომცნა მე და ვიყავ მე მთასა მას ზედა ორმეოც დღე და ორმეოც ღამე, პური არ ვჭამე და არცა წყალი ვსუ.

9 When I was gone up into the mount to receive the tables of stone, even the tables of the covenant which the LORD made with you, then I abode in the mount forty days and forty nights, I neither did eat bread nor drink water:

י. וַיִּתֵּן יְהֹוָה אֵלַי אֶת שְׁנֵי לוּחֹת הָאֲבָנִים כְּתֻבִים בְּאֶצְבַּע אֱלֹהִים וַעֲלֵיהֶם כְּכָל הַדְּבָרִים אֲשֶׁר דִּבֶּר יְהֹוָה עִמָּכֶם בָּהָר מִתּוֹךְ הָאֵשׁ בְּיוֹם הַקָּהָל:

καὶ ἔδωκεν κύριος ἐμοὶ τὰς δύο πλάκας τὰς λιθίνας γεγραμμένας ἐν τῷ δακτύλῳ τοῦ θεοῦ καὶ ἐπ᾽ αὐταῖς ἐγέγραπτο πάντες οἱ λόγοι οὓς ἐλάλησεν κύριος πρὸς ὑμᾶς ἐν τῷ ὄρει ἡμέρᾳ ἐκκλησίας

10 ܘܝܲܗ̄ܒ̣ܠܝܼ ܡܵܪܝܵܐ ܬܲܪܬܹ̇ܝܢ ܠܘܼܚܹ̈ܐ ܕܟܹܐܦܵܐ ܕܲܟ݂ܬ̣ܝܼ̈ܒ̣ܵܢ ܒܨܸܒ̣ܥܹܗ ܕܐܲܠܵܗܵܐ ܘܲܥܠܲܝܗܹܝܢ ܐܝܼܬ̣ ܗ̄ܘ̤ܵܘ ܟܠܗܘܿܢ ܦܸܬ̣ܓ̣ܵܡܹ̈ܐ ܕܡܲܠܸܠ ܡܵܪܝܵܐ ܥܲܡܟ݂ܘܿܢ ܒܛܘܼܪܵܐ ܡ̣ܢ ܓܵܘ ܢܘܼܪܵܐ ܒܝܵܘܡܵܐ ܕܲܟ݂ܢܘܼܫܝܵܐ.

Deditque mihi Dominus duas tabulas lapideas scriptas digito Dei, et continentes omnia verba quæ vobis locutus est in monte de medio ignis, quando concio populi congregata est.

და მომცნა მე ორნი იგი ფიცარნი ქვისანი დაწერილნი ჴელითა ღმრთისათა, რამეთუ მას ზედა დაწერილ იყვნეს ყოველნი იგი მცნებანი, რომელთა გეტყოდა თქუენ უფალი მთასა მას ზედა.

10 And the LORD delivered unto me two tables of stone written with the finger of God; and on them was written according to all the words, which the LORD spake with you in the mount out of the midst of the fire in the day of the assembly.

יא. וַיְהִי מִקֵּץ אַרְבָּעִים יוֹם וְאַרְבָּעִים לָיְלָה נָתַן יְהֹוָה אֵלַי אֶת שְׁנֵי לֻחֹת הָאֲבָנִים לֻחוֹת הַבְּרִית:

καὶ ἐγένετο διὰ τεσσαράκοντα ἡμερῶν καὶ τεσσαράκοντα νυκτῶν ἔδωκεν κύριος ἐμοὶ τὰς δύο πλάκας τὰς λιθίνας πλάκας διαθήκης

11 ܘܡ̣ܢ ܒܵܬܲܪ ܐܲܪܒ̇ܥܝܼܢ ܐܝܼܡܵܡ̈ܝܼܢ ܘܐܲܪܒ̇ܥܝܼܢ ܠܲܝ̈ܠܵܘܵܢ ܝܲܗ̄ܒ̣ܠܝ ܡܵܪܝܵܐ ܬܲܪܬܹ̇ܝܢ ܠܘܼܚܹ̈ܐ ܕܟܹܐܦܵܐ ܠܘܼܚܹ̈ܐ ܕܲܩܝܵܡܵܐ.

Cumque transissent quadraginta dies, et totidem noctes, dedit mihi Dominus duas tabulas lapideas, tabulas fœderis,

და იყო ორმეცოსა მას დღესა და ორმეოცსა მას ღამესა, რაჟამს მომცნა მე უფალმან ორნი იგი ფიცარნი ქვისანი, რომელსა ზედა დაწერილ იყო შჯული იგი,

11 And it came to pass at the end of forty days and forty nights, that the LORD gave me the two tables of stone, even the tables of the covenant.

יב. וַיֹּאמֶר יְהֹוָה אֵלַי קוּם רֵד מַהֵר מִזֶּה כִּי שִׁחֵת עַמְּךָ אֲשֶׁר הוֹצֵאתָ מִמִּצְרָיִם סָרוּ מַהֵר מִן הַדֶּרֶךְ אֲשֶׁר צִוִּיתִם עָשׂוּ לָהֶם מַסֵּכָה:

καὶ εἶπεν κύριος πρός με ἀνάστηθι κατάβηθι τὸ τάχος ἐντεῦθεν ὅτι ἠνόμησεν ὁ λαός σου οὓς ἐξήγαγες ἐκ γῆς Αἰγύπτου παρέβησαν ταχὺ ἐκ τῆς ὁδοῦ ἧς ἐνετείλω αὐτοῖς ἐποίησαν ἑαυτοῖς χώνευμα

12 ܘܐܸܡܲܪ ܠܝܼ ܡܵܪܝܵܐ ܩܘܼܡ ܚܘܿܬ̣ ܒܲܥܓܲܠ ܡܸܟܵܐ ܡܸܛܠ ܕܚܲܒܸ̇ܠ ܥܲܡܵܟ݂ ܕܐܲܦܸܩܬ̇ ܡ̣ܢ ܡܸܨܪܹܝܢ ܣܛܵܘ ܠܗܘܿܢ ܒܲܥܓܲܠ ܡ̣ܢ ܐܘܼܪܚܵܐ ܕܦܵܩ̇ܕܹܬ̣ ܐܸܢܘܿܢ ܘܲܥܒܲܕ݂ܘ ܠܗܘܿܢ ܢܣܝܼܟ݂ܵܐ.

dixitque mihi: Surge, et descende hinc cito: quia populus tuus, quem eduxisti de Ægypto, deseruerunt velociter viam, quam demonstrasti eis, feceruntque sibi conflatile.

სიტყუად იწყო ჩემდა უფალმან და მრქუა: აღდეგ, გარდაგუალე ადრე ამიერ, რამეთუ უსჯულო იქმნა ერი იგი შენი, რომელ გამოიყვანე ქუეყანით ეგჳპტით და გარდაჴდეს მცნებასა მას, რომელი-იგი ამცნო მათ და იქმნეს თავისა მათისა კერპი გამოქანდაკებული და თაყუანი-სცეს ხატსა.

12 And the LORD said unto me, Arise, get thee down quickly from hence; for thy people which thou hast brought forth out of Egypt have corrupted themselves; they are quickly turned aside out of the way which I commanded them; they have made them a molten image.

יג. וַיֹּאמֶר יְהֹוָה אֵלַי לֵאמֹר רָאִיתִי אֶת הָעָם הַזֶּה וְהִנֵּה עַם קְשֵׁה עֹרֶף הוּא:

καὶ εἶπεν κύριος πρός με λελάληκα πρὸς σὲ ἅπαξ καὶ δὶς λέγων ἑώρακα τὸν λαὸν τοῦτον καὶ ἰδοὺ λαὸς σκληροτράχηλός ἐστιν

13 ܘܐܸܡܲܪ ܠܝܼ ܡܵܪܝܵܐ ܚܙܹܝܬܹܗ ܠܥܲܡܵܐ ܗܵܢܵܐ ܘܗܵܐ ܥܲܡܵܐ ܩܫܸܐ ܩܕ݂ܵܠܵܐ ܗ̄ܘ̣.

Rursumque ait Dominus ad me: Cerno quod populus iste duræ cervicis sit:

და მრქუა მე უფალმან: გეტყოდე შენ ერთგზის და ორგზის და გარქუ: ვიხილე ერი ესე, ვითარ გულფიცხელ და ქედფიცხელ არს,

13 Furthermore the LORD spake unto me, saying, I have seen this people, and, behold, it is a stiffnecked people:

יד. הֶרֶף מִמֶּנִּי וְאַשְׁמִידֵם וְאֶמְחֶה אֶת שְׁמָם מִתַּחַת הַשָּׁמָיִם וְאֶעֱשֶׂה אוֹתְךָ לְגוֹי עָצוּם וָרָב מִמֶּנּוּ:

ἔασόν με ἐξολεθρεῦσαι αὐτούς καὶ ἐξαλείψω τὸ ὄνομα αὐτῶν ὑποκάτωθεν τοῦ οὐρανοῦ καὶ ποιήσω σὲ εἰς ἔθνος μέγα καὶ ἰσχυρὸν καὶ πολὺ μᾶλλον ἢ τοῦτο

14 ܗܵܫܵܐ ܫܒ̣ܘܿܩܲܝܢܝ ܐܵܘܒܸ̇ܕ݂ ܐܸܢܘܿܢ ܘܐܸܥܛܸܐ ܫܡܗܘܿܢ ܡ̣ܢ ܬܚܹܝܬ̣ ܫܡܲܝܵܐ ܘܐܸܥܒ̇ܕܲܟ݂ ܠܥܲܡܵܐ ܕܥܲܫܝܼܢ . ܣܲܓ̇ܝܼ ܡܸܢܗܘܿܢ.

dimitte me ut conteram eum, et deleam nomen ejus de sub cælo, et constituam te super gentem, quæ hac major et fortior sit.

მომიშუ მე, რათა მოვსრნე იგინი და აღვჰჴოცო სახელი მათი ცასა ქუეშე და გყო შენ ნათესავად დიდად და ძლიერად უფროჲს მაგათსა.

14 Let me alone, that I may destroy them, and blot out their name from under heaven: and I will make of thee a nation mightier and greater than they.

טו. וָאֵפֶן וָאֵרֵד מִן הָהָר וְהָהָר בֹּעֵר בָּאֵשׁ וּשְׁנֵי לוּחֹת הַבְּרִית עַל שְׁתֵּי יָדָי:

καὶ ἐπιστρέψας κατέβην ἐκ τοῦ ὄρους καὶ τὸ ὄρος ἐκαίετο πυρί καὶ αἱ δύο πλάκες ἐπὶ ταῖς δυσὶ χερσίν μου

15 ܘܐܸܬ̣ܦܲܢܝܼܬ̣ ܘܢܸܚܬܹ̇ܬ̣ ܡ̣ܢ ܛܘܼܪܵܐ ܘܛܘܼܪܵܐ ܡܸܬ̣ܓܵܘܙܠܵܐ ܗ̄ܘ̣ܵܐ ܒܢܘܼܪܵܐ ܘܬܲܪܬܹ̇ܝܢ ܠܘܼܚܹ̈ܐ ܕܲܩܝܵܡܵܐ ܒܬܲܪ̈ܬܲܝܗܹܝܢ ܐܝܼܕܲܝ̈.

Cumque de monte ardente descenderem, et duas tabulas fœderis utraque tenerem manu,

და მოვიქეც და გარდამოვედ მიერ მთით და მთაჲ იგი ცეცხლითა აღჭურვილი აღატყდებოდა და ორნივე ფიცარნი იგი მეპყრნეს ორთავე ჴელთა ჩემთა.

15 So I turned and came down from the mount, and the mount burned with fire: and the two tables of the covenant were in my two hands.

טז. וָאֵרֶא וְהִנֵּה חֲטָאתֶם לַיהֹוָה אֱלֹהֵיכֶם עֲשִׂיתֶם לָכֶם עֵגֶל מַסֵּכָה סַרְתֶּם מַהֵר מִן הַדֶּרֶךְ אֲשֶׁר צִוָּה יְהֹוָה אֶתְכֶם:

καὶ ἰδὼν ὅτι ἡμάρτετε ἐναντίον κυρίου τοῦ θεοῦ ὑμῶν καὶ ἐποιήσατε ὑμῖν ἑαυτοῖς χωνευτὸν καὶ παρέβητε ἀπὸ τῆς ὁδοῦ ἧς ἐνετείλατο ὑμῖν κύριος

16 ܘܲܚܙܹܝܬ̣ ܕܲܓܛܲܝܬ̇ܘܿܢ ܠܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܟ݂ܘܿܢ ܘܲܥܒܲܕ̇ܬ̇ܘܿܢ ܠܟ݂ܘܿܢ ܥܸܓ̣ܠܵܐ ܕܢܸܣܟ̇ܬ̣ܵܐ ܘܲܣܛܲܝܬ̇ܘܿܢ ܒܲܥܓܲܠ ܡ̣ܢ ܐܘܼܪܚܵܐ ܕܦܲܩܸܕ݂ܟ݂ܘܿܢ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܟ݂ܘܿܢ.

vidissemque vos peccasse Domino Deo vestro, et fecisse vobis vitulum conflatilem, ac deseruisse velociter viam ejus, quam vobis ostenderat:

და ვიხილე, რამეთუ შეცოდებულ იყვენით თქუენ წინაშე უფლისა ღმრთისა თქუენსა და გექმნა თქუენ კერპი გამოდუღებითი, და გარდასრულ იყვენით თქუენ გზისა მისგან, რომელ გამცნო თქუენ უფალმან.

16 And I looked, and, behold, ye had sinned against the LORD your God, and had made you a molten calf: ye had turned aside quickly out of the way which the LORD had commanded you.

יז. וָאֶתְפֹּשׂ בִּשְׁנֵי הַלֻּחֹת וָאַשְׁלִכֵם מֵעַל שְׁתֵּי יָדָי וָאֲשַׁבְּרֵם לְעֵינֵיכֶם:

καὶ ἐπιλαβόμενος τῶν δύο πλακῶν ἔρριψα αὐτὰς ἀπὸ τῶν δύο χειρῶν μου καὶ συνέτριψα ἐναντίον ὑμῶν

17 ܘܐܸܚܕܹ̇ܬ̣ ܠܬܲܪ̈ܬܲܝܗܹܝܢ ܠܘܼܚܹ̈ܐ ܘܲܫܪܹܝܬ̣ ܐܸܢܹܝܢ ܡ̣ܢ ܬܲܪ̈ܬܲܝܗܹܝܢ ܐܝܼܕܲܝ̈ ܘܬܲܒ̇ܪܹܬ̣ ܐܸܢܹܝܢ ܠܥܹܢܲܝܟ̇ܘܿܢ.

projeci tabulas de manibus meis, confregique eas in conspectu vestro.

და მოვიხუენ ორნივე იგი ფიცარნი ორთავე ჴელთა ჩემთაგან და დავსთხიენ იგინი წინაშე თქუენსა და დავმუსრენ.

17 And I took the two tables, and cast them out of my two hands, and brake them before your eyes.

יח. וָאֶתְנַפַּל לִפְנֵי יְהֹוָה כָּרִאשֹׁנָה אַרְבָּעִים יוֹם וְאַרְבָּעִים לַיְלָה לֶחֶם לֹא אָכַלְתִּי וּמַיִם לֹא שָׁתִיתִי עַל כָּל חַטַּאתְכֶם אֲשֶׁר חֲטָאתֶם לַעֲשׂוֹת הָרַע בְּעֵינֵי יְהֹוָה לְהַכְעִיסוֹ:

καὶ ἐδεήθην ἐναντίον κυρίου δεύτερον καθάπερ καὶ τὸ πρότερον τεσσαράκοντα ἡμέρας καὶ τεσσαράκοντα νύκτας ἄρτον οὐκ ἔφαγον καὶ ὕδωρ οὐκ ἔπιον περὶ πασῶν τῶν ἁμαρτιῶν ὑμῶν ὧν ἡμάρτετε ποιῆσαι τὸ πονηρὸν ἐναντίον κυρίου τοῦ θεοῦ ὑμῶν παροξῦναι αὐτόν

18 ܘܨܲܠܝܲܬ̣ ܩܕ݂ܵܡ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܝܟ݂ ܕܡ̣ܢ ܠܘܼܩܕܲܡ ܐܲܪܒ̇ܥܝܼܢ ܐܝܼܡܵܡ̈ܝܼܢ ܘܐܲܪܒ̇ܥܝܼܢ ܠܵܝ̈ܠܵܘܵܢ ܠܲܚܡܵܐ ܠܵܐ ܐܸܟ݂ܠܹܬ̣. ܘܡܲـ̈ܝܵܐ ܠܵܐ ܐܸܫܬ̇ܝܼܬ̣ ܥܲܠ ܟܠܗܘܿܢ ܚܛܵܗܲܝ̈ܟ̇ܘܿܢ ܕܲܚܛܲܝܬ̇ܘܿܢ ܘܲܥܒܲܕ̇ܬ̇ܘܿܢ ܕܒ̣ܝܼܫ ܩܕ݂ܵܡ ܡܵܪܝܵܐ ܘܐܲܪܓܸ̇ܙܬ̇ܘܿܢܵܝܗܝ.

Et procidi ante Dominum sicut prius, quadraginta diebus et noctibus panem non comedens, et aquam non bibens, propter omnia peccata vestra quæ gessistis contra Dominum, et eum ad iracundiam provocastis:

და დავვარდი წინაშე უფლისა და ვილოცევდ, ვითარცა-იგი პირველ ორმეოც დღე და ორმეოც ღამე პური არა ვჭამე და არცა წყალი ვსუ ყოველთა მათ ცოდვათა თქუენთათჳს, რომელ-იგი სცოდეთ თქუენ და ბოროტი ჰქმენით წინაშე უფლისა, და განარისხეთ იგი.

18 And I fell down before the LORD, as at the first, forty days and forty nights: I did neither eat bread, nor drink water, because of all your sins which ye sinned, in doing wickedly in the sight of the LORD, to provoke him to anger.

יט. כִּי יָגֹרְתִּי מִפְּנֵי הָאַף וְהַחֵמָה אֲשֶׁר קָצַף יְהֹוָה עֲלֵיכֶם לְהַשְׁמִיד אֶתְכֶם וַיִּשְׁמַע יְהֹוָה אֵלַי גַּם בַּפַּעַם הַהִוא:

καὶ ἔκφοβός εἰμι διὰ τὴν ὀργὴν καὶ τὸν θυμόν ὅτι παρωξύνθη κύριος ἐφ᾽ ὑμῖν ἐξολεθρεῦσαι ὑμᾶς καὶ εἰσήκουσεν κύριος ἐμοῦ καὶ ἐν τῷ καιρῷ τούτῳ

19 ܡܸܛܠ ܕܕܸܚܠܹ̇ܬ̣ ܡ̣ܢ ܩܕ݂ܵܡ ܚܸܡܬ̣ܵܐ ܘܪܘܼܓ̣ܙܵܐ ܕܲܪܓܸܙ ܡܵܪܝܵܐ ܥܠܲܝܟ̇ܘܿܢ ܕܢܵܘܒܸ̇ܕ݂ܟ݂ܘܿܢ ܘܫܲܡܥܲܢܝ ܡܵܪܝܵܐ ܐܵܦ ܒܙܲܒ̣ܢܵܐ ܗܵܘ̇.

timui enim indignationem et iram illius, qua adversum vos concitatus, delere vos voluit. Et exaudivit me Dominus etiam hac vice.

და შეშინებულ ვიყავ მე გულისწყრომისათჳს რისხვისასა, რამეთუ - განრისხნა უფალი თქუენ ზედა, რათამცა აღგჴოცნა თქუენ ქუეყანით და შეესმა ჩემი უფალსა მას ჟამსა შინა.

19 For I was afraid of the anger and hot displeasure, wherewith the LORD was wroth against you to destroy you. But the LORD hearkened unto me at that time also.

כ. וּבְאַהֲרֹן הִתְאַנַּף יְהֹוָה מְאֹד לְהַשְׁמִידוֹ וָאֶתְפַּלֵּל גַּם בְּעַד אַהֲרֹן בָּעֵת הַהִוא:

καὶ ἐπὶ Ααρων ἐθυμώθη κύριος σφόδρα ἐξολεθρεῦσαι αὐτόν καὶ ηὐξάμην καὶ περὶ Ααρων ἐν τῷ καιρῷ ἐκείνῳ

20 ܘܥܲܠ ܐܲܗܪܘܿܢ ܪܓܸܙ ܡܵܪܝܵܐ ܛܵܒ̣ ܕܢܵܘܒ̇ܕ݂ܝܼܘܗܝ ܘܨܲܠܝܲܬ̇ ܐܵܦ ܥܲܠ ܐܲܗܪܘܿܢ ܪܙܲܒ̣ܢܵܐ ܗܵܘ̇.

Adversum Aaron quoque vehementer iratus, voluit eum conterere, et pro illo similiter deprecatus sum.

და აჰრონის ზედაცა განრისხნა უფალი ფრიად, რათამცა მოსპო იგი და აჰრონისთჳსცა ვილოცე მას ჟამსა შინა.

20 And the LORD was very angry with Aaron to have destroyed him: and I prayed for Aaron also the same time.

כא. וְאֶת חַטַּאתְכֶם אֲשֶׁר עֲשִׂיתֶם אֶת הָעֵגֶל לָקַחְתִּי וָאֶשְׂרֹף אֹתוֹ בָּאֵשׁ וָאֶכֹּת אֹתוֹ טָחוֹן הֵיטֵב עַד אֲשֶׁר דַּק לְעָפָר וָאַשְׁלִךְ אֶת עֲפָרוֹ אֶל הַנַּחַל הַיֹּרֵד מִן הָהָר:

καὶ τὴν ἁμαρτίαν ὑμῶν ἣν ἐποιήσατε τὸν μόσχον ἔλαβον αὐτὸν καὶ κατέκαυσα αὐτὸν ἐν πυρὶ καὶ συνέκοψα αὐτὸν καταλέσας σφόδρα ἕως οὗ ἐγένετο λεπτόν καὶ ἐγενήθη ὡσεὶ κονιορτός καὶ ἔρριψα τὸν κονιορτὸν εἰς τὸν χειμάρρουν τὸν καταβαίνοντα ἐκ τοῦ ὄρους

21 ܘܥܸܓ̣ܠܵܐ ܕܲܚܛܵܗܲܝ̈ܟ̇ܘܿܢ ܕܲܥܒܲܕ̇ܬ̇ܘܿܢ ܢܸܣܒܹ̇ܬ̣ ܘܐܵܘܩܸܕ̇ܬܹ̇ܗ ܒܢܘܼܪܵܐ ܘܕܲܩܩܬܹ̇ܗ ܘܲܛܚܲܢܬܹ̇ܗ ܛܵܒ̣ ܥܕܲܡܵܐ ܕܐܸܬ̇ܕ̇ܩܸܩ ܐܲܝܟ݂ ܥܲܦܪܵܐ ܘܲܫܕܹܝܬܹ̇ܗ ܥܲܦܪܹܗ ܒܢܲܚܠܵܐ ܕܢܵܚܹ̇ܬ̣ ܡ̣ܢ ܛܘܼܪܵܐ.

Peccatum autem vestrum quod feceratis, id est, vitulum, arripiens, igne combussi, et in frusta comminuens, omninoque in pulverem redigens, projeci in torrentem, qui de monte descendit.

და ცოდვაჲ იგი თქუენი, რომელ ჰქმენით, ჴბოჲ იგი მოვიღე იგი და დავწვი ცეცხლითა, დავჭარ და დავმუსრე იგი წულილად და შევქმენ იგი, ვითარცა მტუერი და შთავაბნიე იგი ჴევსა მას, რომელ-იგი გარდამოვიდოდა მიერ მთით.

21 And I took your sin, the calf which ye had made, and burnt it with fire, and stamped it, and ground it very small, even until it was as small as dust: and I cast the dust thereof into the brook that descended out of the mount.

כב. וּבְתַבְעֵרָה וּבְמַסָּה וּבְקִבְרֹת הַתַּאֲוָה מַקְצִפִים הֱיִיתֶם אֶת יְהֹוָה:

καὶ ἐν τῷ Ἐμπυρισμῷ καὶ ἐν τῷ Πειρασμῷ καὶ ἐν τοῖς Μνήμασιν τῆς ἐπιθυμίας παροξύνοντες ἦτε κύριον τὸν θεὸν ὑμῶν

22 ܘܲܒ̣ܝܲܩܕܵܢܵܐ ܘܲܒ̣ܢܸܣܝܘܿܢܹ̈ܐ ܘܲܒ̣ܩܲܒ̣ܪܹ̈ܐ ܕܪ̈ܵܓܲܝ ܪܸܓ̇ܬ̣ܵܐ ܡܲܪܓ̇ܙܝܼܢ ܗ̄ܘܲܝܬ̇ܘܿܢ ܠܡܵܪܝܵܐ.

In incendio quoque, et in tentatione, et in Sepulchris concupiscentiæ provocastis Dominum:

შეწუვითა მით და განცდითა და სამარეთა მათ გულისთქუმისათა განარისხეთ უფალი ღმერთი თქუენი.

22 And at Taberah, and at Massah, and at Kibrothhattaavah, ye provoked the LORD to wrath.

כג. וּבִשְׁלֹחַ יְהֹוָה אֶתְכֶם מִקָּדֵשׁ בַּרְנֵעַ לֵאמֹר עֲלוּ וּרְשׁוּ אֶת הָאָרֶץ אֲשֶׁר נָתַתִּי לָכֶם וַתַּמְרוּ אֶת פִּי יְהֹוָה אֱלֹהֵיכֶם וְלֹא הֶאֱמַנְתֶּם לוֹ וְלֹא שְׁמַעְתֶּם בְּקֹלוֹ:

καὶ ὅτε ἐξαπέστειλεν κύριος ὑμᾶς ἐκ Καδης Βαρνη λέγων ἀνάβητε καὶ κληρονομήσατε τὴν γῆν ἣν δίδωμι ὑμῖν καὶ ἠπειθήσατε τῷ ῥήματι κυρίου τοῦ θεοῦ ὑμῶν καὶ οὐκ ἐπιστεύσατε αὐτῷ καὶ οὐκ εἰσηκούσατε τῆς φωνῆς αὐτοῦ

23 ܘܟܲܕ݂ ܫܲܕܲܪܬ̇ܘܿܢ ܡܵܪܝܵܐ ܡ̣ܢ ܪܩܸܡ ܕܓܲܝܵܐ ܘܐܸܡܲܪ ܠܟ݂ܘܿܢ ܣܲܩܘ ܘܝܼܪܲܬ̣ܘ ܐܲܪܥܵܐ ܕܝܼܗ̄ܒܹ̇ܬ̣ ܠܟ݂ܘܿܢ ܡܲܪܡܲܪܬ̇ܘܿܢ ܡܸܠܲܬ̣ ܦܘܼܡܹܗ ܕܡܵܪܝܵܐ ܘܠܵܐ ܗܲܝܡܸܢܬ̇ܘܿܢܵܝܗܝ ܘܠܵܐ ܫܡܲܥܬ̇ܘܿܢ ܒܩܵܠܹܗ.

et quando misit vos de Cadesbarne, dicens: Ascendite, et possidete terram, quam dedi vobis, et contempsistis imperium Domini Dei vestri, et non credidistis ei, neque vocem ejus audire voluistis:

და რაჟამს წარავლინნა უფალმან კადეს ბარნედ და გრქუა: აღვედით და დაიმკჳდრეთ ქუეყანაჲ იგი, რომელ-იგი მიგცე თქუენ. ხოლო თქუენ ურჩ ექმნენით და არა ისმინეთ ჴმაჲ უფლისა ღმრთისა თქუენისაჲ, არცაღა გრწმენა მისი და არცა ისმინეთ ჴმისა მისისაჲ.

23 Likewise when the LORD sent you from Kadeshbarnea, saying, Go up and possess the land which I have given you; then ye rebelled against the commandment of the LORD your God, and ye believed him not, nor hearkened to his voice.

כד. מַמְרִים הֱיִיתֶם עִם יְהֹוָה מִיּוֹם דַּעְתִּי אֶתְכֶם:

ἀπειθοῦντες ἦτε τὰ πρὸς κύριον ἀπὸ τῆς ἡμέρας ἧς ἐγνώσθη ὑμῖν

24 ܡܡܲܪܡܪ̈ܵܢܹܐ ܗ̤ܘܲܝܬ̇ܘܿܢ ܩܕ݂ܵܡ ܡܵܪܝܵܐ ܡ̣ܢ ܝܵܘܡܵܐ ܕܝܼܕܲܥܬ̇ܟ݂ܘܿܢ.

sed semper fuistis rebelles a die qua nosse vos cœpi.

არამედ ურჩებით ურჩ ექმნენით უფალსა მიერ დღითგანვე, ვინაჲთგანცა გამოგეცხადა თქუენ.

24 Ye have been rebellious against the LORD from the day that I knew you.

כה. וָאֶתְנַפַּל לִפְנֵי יְהֹוָה אֵת אַרְבָּעִים הַיּוֹם וְאֶת אַרְבָּעִים הַלַּיְלָה אֲשֶׁר הִתְנַפָּלְתִּי כִּי אָמַר יְהֹוָה לְהַשְׁמִיד אֶתְכֶם:

καὶ ἐδεήθην ἐναντίον κυρίου τεσσαράκοντα ἡμέρας καὶ τεσσαράκοντα νύκτας ὅσας ἐδεήθην εἶπεν γὰρ κύριος ἐξολεθρεῦσαι ὑμᾶς

25 ܘܨܲܠܝܼܬ̣ ܩܕ݂ܵܡ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܪܒ̇ܥܝܼܢ ܐܝܼܡܵܡ̈ܝܼܢ ܘܐܲܪܒ̇ܥܝܼܢ ܠܲܝ̈ܠܵܘܵܢ ܡܸܛܠ ܕܐܸܡܲܪ ܡܵܪܝܵܐ ܕܢܵܘܒܸ̇ܕ݂ܟ݂ܘܿܢ.

Et jacui coram Domino quadraginta diebus ac noctibus, quibus eum suppliciter deprecabar, ne deleret vos ut fuerat comminatus:

მერმე ვილოცევდ მე წინაშე უფლისა ორმეოც დღე და ორმეოც ღამე, რავდენცა-იგი ვილოცევდ, რამეთუ თქუა უფალმან მოსრვაჲ თქუენი.

25 Thus I fell down before the LORD forty days and forty nights, as I fell down at the first; because the LORD had said he would destroy you.

כו. וָאֶתְפַּלֵּל אֶל יְהֹוָה וָאֹמַר אֲדֹנָי יֱהֹוִה אַל תַּשְׁחֵת עַמְּךָ וְנַחֲלָתְךָ אֲשֶׁר פָּדִיתָ בְּגָדְלֶךָ אֲשֶׁר הוֹצֵאתָ מִמִּצְרַיִם בְּיָד חֲזָקָה:

καὶ εὐξάμην πρὸς τὸν θεὸν καὶ εἶπα κύριε κύριε βασιλεῦ τῶν θεῶν μὴ ἐξολεθρεύσῃς τὸν λαόν σου καὶ τὴν μερίδα σου ἣν ἐλυτρώσω ἐν τῇ ἰσχύι σου τῇ μεγάλῃ οὓς ἐξήγαγες ἐκ γῆς Αἰγύπτου ἐν τῇ ἰσχύι σου τῇ μεγάλῃ καὶ ἐν τῇ χειρί σου τῇ κραταιᾷ καὶ ἐν τῷ βραχίονί σου τῷ ὑψηλῷ

26 ܘܨܲܠܝܼܬ̣ ܩܕ݂ܵܡ ܡܵܪܝܵܐ ܘܐܸܡܪܹܬ̣ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܐ ܠܵܠ ܬܚܲܒܸ̇ܠ ܥܲܡܵܟ݂ ܘܝܵܪܬ̣ܘܼܬ̣ܵܟ݂ ܕܲܦܪܲܩܬ̇ ܒܪܲܒ̇ܘܼܬ̣ܵܟ݂ ܘܐܲܦܸܩܬ̇ ܐܸܢܘܿܢ ܡ̣ܢ ܡܸܨܪܹܝܢ ܒܐܝܼܕ݂ܵܐ ܬܲܩܝܼܦܬܵܐ.

et orans dixi: Domine Deus, ne disperdas populum tuum, et hæreditatem tuam, quam redemisti in magnitudine tua, quos eduxisti de Ægypto in manu forti.

და ვილოცევდ უფლისა მიმართ და ვთქუ: უფალო, უფალო საუკუნეო! ნუ მოსრავ ერსა ამას შენსა და სამკჳდრებელსა შენსა, რომელ-ესე იჴსენ ძალითა მაგით შენითა დიდითა, რომელ გამოიყვანე ქუეყანით ეგჳპტით ჴელითა მაგით მტკიცითა და მკლავითა მაღლითა.

26 I prayed therefore unto the LORD, and said, O Lord GOD, destroy not thy people and thine inheritance, which thou hast redeemed through thy greatness, which thou hast brought forth out of Egypt with a mighty hand.

כז. זְכֹר לַעֲבָדֶיךָ לְאַבְרָהָם לְיִצְחָק וּלְיַעֲקֹב אַל תֵּפֶן אֶל קְשִׁי הָעָם הַזֶּה וְאֶל רִשְׁעוֹ וְאֶל חַטָּאתוֹ:

μνήσθητι Αβρααμ καὶ Ισαακ καὶ Ιακωβ τῶν θεραπόντων σου οἷς ὤμοσας κατὰ σεαυτοῦ μὴ ἐπιβλέψῃς ἐπὶ τὴν σκληρότητα τοῦ λαοῦ τούτου καὶ τὰ ἀσεβήματα καὶ τὰ ἁμαρτήματα αὐτῶν

27 ܐܸܠܵܐ ܐܸܬ̇ܕܲܟ݂ܪ ܠܥܲܒ̣̈ܕܲܝܟ ܠܐܲܒ̣ܪܵܗܵܡ ܘܠܐܝܼܣܚܵܩ ܘܲܠܝܲܥܩܘܿܒ̣ ܠܵܐ ܬܸܬ̣ܦܢܸܐ ܥܲܠ ܩܲܫܝܘܼܬܹܗ ܕܥܲܡܵܐ ܗܵܢܵܐ ܘܲܒ̣ܘܼܠܹܗ ܘܒܲܚܛܵܗܵܘ̈ܗܝ.

Recordare servorum tuorum Abraham, Isaac, et Jacob: ne aspicias duritiam populi hujus, et impietatem atque peccatum:

მოიჴსენე აბრაჰამისი, ისაკისი და იაკობისი, მონანი შენნი და ნუ მიხედავ სიფიცხლესა ამის ერისასა და ნუცაღა უკეთურებასა მათსა.

27 Remember thy servants, Abraham, Isaac, and Jacob; look not unto the stubbornness of this people, nor to their wickedness, nor to their sin:

כח. פֶּן יֹאמְרוּ הָאָרֶץ אֲשֶׁר הוֹצֵאתָנוּ מִשָּׁם מִבְּלִי יְכֹלֶת יְהֹוָה לַהֲבִיאָם אֶל הָאָרֶץ אֲשֶׁר דִּבֶּר לָהֶם וּמִשִּׂנְאָתוֹ אוֹתָם הוֹצִיאָם לַהֲמִתָם בַּמִּדְבָּר:

μὴ εἴπωσιν οἱ κατοικοῦντες τὴν γῆν ὅθεν ἐξήγαγες ἡμᾶς ἐκεῖθεν λέγοντες παρὰ τὸ μὴ δύνασθαι κύριον εἰσαγαγεῖν αὐτοὺς εἰς τὴν γῆν ἣν εἶπεν αὐτοῖς καὶ παρὰ τὸ μισῆσαι αὐτοὺς ἐξήγαγεν αὐτοὺς ἀποκτεῖναι ἐν τῇ ἐρήμῳ

28 ܘܠܵܐ ܢܹܐܡܪܘܼܢ ܥܵܡܘܿܪܹ̈ܝܗ̇ ܕܐܲܪܥܵܐ ܗܵܝ̇ ܕܐܲܦܸܩܬ̇ ܐܸܢܘܿܢ ܡܸܢܵܗ̇ ܡܸܟܠ ܕܠܵܐ ܐܸܬ̣ܡܨܝܼ ܚܲܝܠܵܐ ܡܵܪܝܵܐ ܕܢܲܥܸܠ ܐܸܢܘܿܢ ܠܐܲܪܥܵܐ ܕܐܸܡܲܪ ܠܗܘܿܢ ܘܡܸܛܠ ܕܣܵܢܹ̇ܐ ܠܗܘܿܢ ܐܲܦܸܩ ܐܸܢܘܿܢ ܕܲܢܩܲܛܸܠ ܐܸܢܘܿܢ ܒܡܲܕ݂ܒ̇ܪܵܐ.

ne forte dicant habitatores terræ, de qua eduxisti nos: Non poterat Dominus introducere eos in terram, quam pollicitus est eis, et oderat illos: idcirco eduxit, ut interficeret eos in solitudine:

ნუსადა თქუან მკჳდრთა მათ მის ქუეყანისათა: ვინაჲ გამომიყანენ ჩუენ, ვითარმედ ვერვემე შეუძლო უფალმან შეყვანებად ქვეყანასა მას, რომელ აღუთქუა მათ? არამედ სიძულილით გამოიყვანნა იგინი და მოსრნა იგინი უდაბნოსა მას.

28 Lest the land whence thou broughtest us out say, Because the LORD was not able to bring them into the land which he promised them, and because he hated them, he hath brought them out to slay them in the wilderness.

כט. וְהֵם עַמְּךָ וְנַחֲלָתֶךָ אֲשֶׁר הוֹצֵאתָ בְּכֹחֲךָ הַגָּדֹל וּבִזְרֹעֲךָ הַנְּטוּיָה:

καὶ οὗτοι λαός σου καὶ κλῆρός σου οὓς ἐξήγαγες ἐκ γῆς Αἰγύπτου ἐν τῇ ἰσχύι σου τῇ μεγάλῃ καὶ ἐν τῷ βραχίονί σου τῷ ὑψηλῷ

29 ܘܗܸܢܘܿܢ ܥܲܡܵܟ݂ ܐܸܢܘܿܢ ܘܝܵܪܬ̇ܘܼܬ̣ܵܟ݂ ܕܐܲܦܸܩܬ̇ ܒܚܲܝܠܵܟ݂ ܪܲܒܵܐ ܘܒܲܕ݂ܪܵܥܵܟ݂ ܪܵܡܵܐ.

qui sunt populus tuus et hæreditas tua, quos eduxisti in fortitudine tua magna, et in brachio tuo extento.

არამედ ესე ერი შენი არს და სამკჳდრებელი შენი, რომელ გამოიყვანენ ქუეყანისა მისგან ეგჳპტელთაჲსა ძალითა დიდითა და მკლავითა მაღლითა.

29 Yet they are thy people and thine inheritance, which thou broughtest out by thy mighty power and by thy stretched out arm.

Ι'

ܩܦܠܐܘܢ: ܝ.

Cap. 10

თავი მეათე

א. בָּעֵת הַהִוא אָמַר יְהֹוָה אֵלַי פְּסָל לְךָ שְׁנֵי לוּחֹת אֲבָנִים כָּרִאשֹׁנִים וַעֲלֵה אֵלַי הָהָרָה וְעָשִׂיתָ לְּךָ אֲרוֹן עֵץ:

ἐν ἐκείνῳ τῷ καιρῷ εἶπεν κύριος πρός με λάξευσον σεαυτῷ δύο πλάκας λιθίνας ὥσπερ τὰς πρώτας καὶ ἀνάβηθι πρός με εἰς τὸ ὄρος καὶ ποιήσεις σεαυτῷ κιβωτὸν ξυλίνην

1 ܒܹܗ ܒܙܲܒ̣ܢܵܐ ܗܵܘ̇ ܐܸܡܲܪ ܠܝܼ ܡܵܪܝܵܐ ܦܣܘܿܠ ܠܵܟ݂ ܬܲܪܬܹ̇ܝܢ ܠܘܼܚܹ̈ܐ ܕܟܹܐܦܵܐ ܐܲܝܟ݂ ܩܲܕ݂ܡܵـ̈ܝܵܬ̣ܵܐ ܘܣܲܩ ܠܘܵܬ̣ܝ ܠܛܘܼܪܵܐ ܘܲܥܒܸܕ݂ ܠܵܟ݂ ܩܹܒ̣ܘܿܪܬ̣ܵܐ ܕܩܲܝܣܵܐ.

In tempore illo dixit Dominus ad me: Dola tibi duas tabulas lapideas, sicut priores fuerunt, et ascende ad me in montem: faciesque arcam ligneam,

მას ჟამსა შინა მრქუა მე უფალმან: გამოთალენ თავისა შენისა ორნი ფიცარნი ქვისანი მსგავსად პირველისა მის და აღმოგუალე ჩემდა მთასა მას და იქმენ შენ თავისა შენისა კიდობანაკი ძელთაგან ულპოლველთა.

1 At that time the LORD said unto me, Hew thee two tables of stone like unto the first, and come up unto me into the mount, and make thee an ark of wood.

ב. וְאֶכְתֹּב עַל הַלֻּחֹת אֶת הַדְּבָרִים אֲשֶׁר הָיוּ עַל הַלֻּחֹת הָרִאשֹׁנִים אֲשֶׁר שִׁבַּרְתָּ וְשַׂמְתָּם בָּאָרוֹן:

καὶ γράψω ἐπὶ τὰς πλάκας τὰ ῥήματα ἃ ἦν ἐν ταῖς πλαξὶν ταῖς πρώταις ἃς συνέτριψας καὶ ἐμβαλεῖς αὐτὰς εἰς τὴν κιβωτόν

2 ܘܲܟ݂ܬ̇ܘܿܒ̣ ܥܲܠ ܠܘܼܚܹ̈ܐ ܦܸܬ̣ܓ̣ܵܡܹ̈ܐ ܕܐܝܼܬ̣ ܗ̄ܘ̣ܵܘ ܥܲܠ ܠܘܼܚܹ̈ܐ ܩܲܕ݂ܡܵـ̈ܝܵܬ̣ܵܐ ܕܬܲܒܲܪܬ̇ ܘܣܝܼܡ ܐܸܢܹܝܢ ܒܩܹܒ̣ܘܿܪܵܐ.

et scribam in tabulis verba quæ fuerunt in his qui ante confregisti: ponesque eas in arca.

და დავწერო ფიცართა მათ შჯული იგი პირველი, რომელი-იგი იყო პირველთა მათ ფიცართა, რომელნი-იგი შენ დაჰმუსრენ და შთასხნე ფიცარნი იგი კიდობანსა მას.

2 And I will write on the tables the words that were in the first tables which thou brakest, and thou shalt put them in the ark.

ג. וָאַעַשׂ אֲרוֹן עֲצֵי שִׁטִּים וָאֶפְסֹל שְׁנֵי לֻחֹת אֲבָנִים כָּרִאשֹׁנִים וָאַעַל הָהָרָה וּשְׁנֵי הַלֻּחֹת בְּיָדִי:

καὶ ἐποίησα κιβωτὸν ἐκ ξύλων ἀσήπτων καὶ ἐλάξευσα τὰς δύο πλάκας τὰς λιθίνας ὡς αἱ πρῶται καὶ ἀνέβην εἰς τὸ ὄρος καὶ αἱ δύο πλάκες ἐπὶ ταῖς χερσίν μου

3 ܘܥܸܒ̣ܕܹ̇ܬ̣ ܩܹܒ̣ܘܿܪܵܐ ܕܩܲܝܣܵܐ ܕܐܸܫܟܵܪܥܵܐ ܘܦܸܣܠܹܬ̣ ܬܲܪܬܹ̇ܝܢ ܠܘܼܚܹ̈ܐ ܕܟܹܐܦܵܐ ܐܲܝܟ݂ ܩܲܕ݂ܡܵܝܬܵܐ. ܘܣܸܠܩܹ̇ܬ̣ ܠܛܘܼܪܵܐ ܘܬܲܪ̈ܬܲܝܗܹܝܢ ܠܘܼܚܹ̈ܐ ܒܐܝܼܕܲܝ̈:

Feci igitur arcam de lignis setim. Cumque dolassem duas tabulas lapideas instar priorum, ascendi in montem, habens eas in manibus.

და შევქმენ მე კიდობანი ერთი ძელთაგან ულპოველთა და გამოვთალენ ორნი ფიცარნი ქვისანი მსგავსად პირველთა მათ და აღვედ მთასა მას და ორნი იგი ფიცარნი ჴელთა შინა ჩემთა.

3 And I made an ark of shittim wood, and hewed two tables of stone like unto the first, and went up into the mount, having the two tables in mine hand.

ד. וַיִּכְתֹּב עַל הַלֻּחֹת כַּמִּכְתָּב הָרִאשׁוֹן אֵת עֲשֶׂרֶת הַדְּבָרִים אֲשֶׁר דִּבֶּר יְהֹוָה אֲלֵיכֶם בָּהָר מִתּוֹךְ הָאֵשׁ בְּיוֹם הַקָּהָל וַיִּתְּנֵם יְהֹוָה אֵלָי:

καὶ ἔγραψεν ἐπὶ τὰς πλάκας κατὰ τὴν γραφὴν τὴν πρώτην τοὺς δέκα λόγους οὓς ἐλάλησεν κύριος πρὸς ὑμᾶς ἐν τῷ ὄρει ἐκ μέσου τοῦ πυρός καὶ ἔδωκεν αὐτὰς κύριος ἐμοί

4 ܘܲܟ݂ܬܲܒ̣ ܥܲܠ ܠܘܼܚܹ̈ܐ ܐܲܝܟ݂ ܟܬ̣ܵܒ̣ܵܐ ܩܲܕ݂ܡܵܝܵܐ ܥܸܣܪܵܐ ܦܸܬ̣ܓ̣ܵܡ̈ܝܼܢ ܕܡܲܠܸܠ ܡܵܪܝܵܐ ܥܲܡܟ݂ܘܿܢ ܒܛܘܼܪܵܐ ܡ̣ܢ ܓܵܘ ܢܘܼܪܵܐ ܒܝܵܘܡܵܐ ܕܲܟ݂ܢܘܼܫܝܵܐ ܘܝܲܗ̄ܒ̣ ܐܸܢܹܝܢ ܠܝܼ ܡܵܪܝܵܐ.

Scripsitque in tabulis, juxta id quod prius scripserat, verba decem, quæ locutus est Dominus ad vos in monte de medio ignis, quando populus congregatus est: et dedit eas mihi.

და დაწერა ფიცართა მათ ზედა ათი იგი მცნებაჲ, რომელთა-იგი გეტყოდა თქუენ უფალი მთასა მას ზედა შორის ცეცხლსა მას და მომცნა მე იგინი უფალმან.

4 And he wrote on the tables, according to the first writing, the ten commandments, which the LORD spake unto you in the mount out of the midst of the fire in the day of the assembly: and the LORD gave them unto me.

ה. וָאֵפֶן וָאֵרֵד מִן הָהָר וָאָשִׂם אֶת הַלֻּחֹת בָּאָרוֹן אֲשֶׁר עָשִׂיתִי וַיִּהְיוּ שָׁם כַּאֲשֶׁר צִוַּנִי יְהֹוָה:

καὶ ἐπιστρέψας κατέβην ἐκ τοῦ ὄρους καὶ ἐνέβαλον τὰς πλάκας εἰς τὴν κιβωτόν ἣν ἐποίησα καὶ ἦσαν ἐκεῖ καθὰ ἐνετείλατό μοι κύριος

5 ܘܐܸܬ̣ܦܢܝܼܬ̣ ܘܢܸܚܬܹ̇ܬ̣ ܡ̣ܢ ܛܘܼܪܵܐ ܘܣܵܡܹ̇ܬ̣ ܐܸܢܹܝܢ ܠܠܘܼܚܹ̈ܐ ܒܩܹܒ̣ܘܿܬ̣ܵܐ ܕܥܸܒ̣ܕܹ̇ܬ̣ ܘܫܸܒ̣ܩܹ̇ܬ̣ ܐܸܢܹܝܢ ܒܵܗ̇ ܐܲܝܟ݂ ܕܦܲܩܕܲܢܝ ܡܵܪܝܵܐ.

Reversusque de monte, descendi, et posui tabulas in arcam, quam feceram, quæ hucusque ibi sunt, sicut mihi præcepit Dominus.

და მოვიქეც და გარდამოვედ მე მიერ მთით და შთავსხენ მე ფიცარნი იგი კიდობანსა, რომელ-იგი შევქმენ, ვითარცა მიბრძანა მე უფალმან.

5 And I turned myself and came down from the mount, and put the tables in the ark which I had made; and there they be, as the LORD commanded me.

ו. וּבְנֵי יִשְׂרָאֵל נָסְעוּ מִבְּאֵרֹת בְּנֵי יַעֲקָן מוֹסֵרָה שָׁם מֵת אַהֲרֹן וַיִּקָּבֵר שָׁם וַיְכַהֵן אֶלְעָזָר בְּנוֹ תַּחְתָּיו:

καὶ οἱ υἱοὶ Ισραηλ ἀπῆραν ἐκ Βηρωθ υἱῶν Ιακιμ Μισαδαι ἐκεῖ ἀπέθανεν Ααρων καὶ ἐτάφη ἐκεῖ καὶ ἱεράτευσεν Ελεαζαρ υἱὸς αὐτοῦ ἀντ᾽ αὐτοῦ

6 ܘܲܒ̣̈ܢܲܝ ܝܼܣܪܵܝܹܠ ܫܩܲܠܘ ܡ̣ܢ ܒܪܵܐܘܿܬ̣ ܕܲܒ̣̈ܢܲܝ ܝܲܥܩܵܢ ܠܡܘܼܣܵܪܵܐ ܬܲܡܵܢ ܡܝܼܬ̣ ܐܲܗܪܘܿܢ ܘܐܸܬ̣ܩܒܲܪ ܬܲܡܵ ܘܟܲܗܸܢ ܐܹܠܝܼܥܵܙܲܪ ܒܪܹܗ ܒܵܬ̣ܪܹܗ.

Filii autem Israël moverunt castra ex Beroth filiorum Jacan in Mosera, ubi Aaron mortuus ac sepultus est, pro quo sacerdotio functus est Eleazar filius ejus.

და წარიძრნეს და წარვიდეს ძენი იგი ისრაჱლისანი ბეროთით ძეთა მათგან აკასისთა მოსლვად. და მუნ მოკუდა აჰრონ და დაეფლა და შედგა მღდელობად მის წილ ელიაზარ, ძე მისი.

6 And the children of Israel took their journey from Beeroth of the children of Jaakan to Mosera: there Aaron died, and there he was buried; and Eleazar his son ministered in the priest's office in his stead.

ז. מִשָּׁם נָסְעוּ הַגֻּדְגֹּדָה וּמִן הַגֻּדְגֹּדָה יָטְבָתָה אֶרֶץ נַחֲלֵי מָיִם:

ἐκεῖθεν ἀπῆραν εἰς Γαδγαδ καὶ ἀπὸ Γαδγαδ εἰς Ετεβαθα γῆ χείμαρροι ὑδάτων

7 ܘܡ̣ܢ ܬܲܡܵܢ ܫܩܲܠܘ ܠܓ̣ܵܕ݂ܓ̣ܵܕ݂ ܘܡ̣ܢ ܓ̣ܵܕ݂ܓ̣ܵܪ ܠܝܵܛܒܲܬ̣ ܠܐܲܪܥܵܐ ܕܪܸ̈ܓ̣ܠܵܬ̣ܵܐ ܕܡܲـ̈ܝܵܐ.

Inde venerunt in Gadgad: de quo loco profecti, castrametati sunt in Jetebatha, in terra aquarum atque torrentium.

მიერ წარიძრნეს გალგალდ და გალგალით მივიდეს ტეგად, ქუეყანასა მას მდინარეთა წყალთასა.

7 From thence they journeyed unto Gudgodah; and from Gudgodah to Jotbath, a land of rivers of waters.

ח. בָּעֵת הַהִוא הִבְדִּיל יְהֹוָה אֶת שֵׁבֶט הַלֵּוִי לָשֵׂאת אֶת אֲרוֹן בְּרִית יְהֹוָה לַעֲמֹד לִפְנֵי יְהֹוָה לְשָׁרְתוֹ וּלְבָרֵךְ בִּשְׁמוֹ עַד הַיּוֹם הַזֶּה:

ἐν ἐκείνῳ τῷ καιρῷ διέστειλεν κύριος τὴν φυλὴν τὴν Λευι αἴρειν τὴν κιβωτὸν τῆς διαθήκης κυρίου παρεστάναι ἔναντι κυρίου λειτουργεῖν καὶ ἐπεύχεσθαι ἐπὶ τῷ ὀνόματι αὐτοῦ ἕως τῆς ἡμέρας ταύτης

8 ܒܹܗ ܒܙܲܒ̣ܢܵܐ ܗܵܘ̇ ܦܪܲܫ ܡܵܪܝܵܐ ܠܫܲܒ̣ܛܵܐ ܕܠܹܘܝܼ ܕܢܸܫܩܘܿܠ ܩܹܒ̣ܘܿܬ̣ܵܐ ܕܲܩܝܵܡܹܗ ܕܡܵܪܝܵܐ ܘܕܲܢܩܘܼܡ ܩܕ݂ܵܡ ܡܵܪܝܵܐ ܘܲܢܫܲܡܫܝܼܘܗܝ ܘܲܢܒܲܪܸܟ݂ ܫܡܹܗ ܕܡܵܪܝܵܐ ܥܕܲܡܵܐ ܠܝܵܘܡܵܢܵܐ.

Eo tempore separavit tribum Levi, ut portaret arcam fœderis Domini, et staret coram eo in ministerio, ac benediceret in nomine illius usque in præsentem diem.

მას ჟამსა შინა გამოარჩია უფალმან ნათესავი იგი ლევისი აღღებად კიდობნისა მის შჯულისა უფლისა შეწირვად მსახურებათა და ლოცვათა სახელისათჳს უფლისა დღენდელად დღედმდე.

8 At that time the LORD separated the tribe of Levi, to bear the ark of the covenant of the LORD, to stand before the LORD to minister unto him, and to bless in his name, unto this day.

ט. עַל כֵּן לֹא הָיָה לְלֵוִי חֵלֶק וְנַחֲלָה עִם אֶחָיו יְהֹוָה הוּא נַחֲלָתוֹ כַּאֲשֶׁר דִּבֶּר יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ לוֹ:

διὰ τοῦτο οὐκ ἔστιν τοῖς Λευίταις μερὶς καὶ κλῆρος ἐν τοῖς ἀδελφοῖς αὐτῶν κύριος αὐτὸς κλῆρος αὐτοῦ καθὰ εἶπεν αὐτῷ

9 ܡܸܛܠ ܗܵܢܵܐ ܠܲܝܬ̇ ܠܠܹܘܝܼ ܦܵܠܓ̣ܘܼܬ̣ܵܐ ܘܝܵܪܬ̇ܘܼܬ̣ܵܐ ܥܲܡ ܐܲܚܵܘ̈ܗܝ ܡܵܪܝܵܐ ܗ̄ܘ̣ ܓܹܝܪ ܝܵܪܬ̇ܘܼܬܹܗ ܐܲܝܟ݂ ܕܐܸܡܲܪ ܠܹܗ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂.

Quam ob rem non habuit Levi partem, neque possessionem cum fratribus suis: quia ipse Dominus possessio ejus est, sicut promisit ei Dominus Deus tuus.

ამის გამო არა უც ნაწილი და სამკჳდრებელ ლევიტელთა ძმათა შორის თჳსთა, რამეთუ უფალი თავადი ნაწილ და სამკჳდრებელ არს მათა.

9 Wherefore Levi hath no part nor inheritance with his brethren; the LORD is his inheritance, according as the LORD thy God promised him.

י. וְאָנֹכִי עָמַדְתִּי בָהָר כַּיָּמִים הָרִאשֹׁנִים אַרְבָּעִים יוֹם וְאַרְבָּעִים לָיְלָה וַיִּשְׁמַע יְהֹוָה אֵלַי גַּם בַּפַּעַם הַהִוא לֹא אָבָה יְהֹוָה הַשְׁחִיתֶךָ:

κἀγὼ εἱστήκειν ἐν τῷ ὄρει τεσσαράκοντα ἡμέρας καὶ τεσσαράκοντα νύκτας καὶ εἰσήκουσεν κύριος ἐμοῦ καὶ ἐν τῷ καιρῷ τούτῳ καὶ οὐκ ἠθέλησεν κύριος ἐξολεθρεῦσαι ὑμᾶς

10 ܘܐܸܢܵܐ ܩܵܡܹ̇ܬ̣ ܩܕ݂ܵܡ ܡܵܪܝܵܐ ܒܛܘܼܪܵܐ ܐܲܝܟ݂ ܝܵܘ̈ܡܵܬ̣ܵܐ ܩܲܕ݂ܡܵܝܹ̈ܐ ܐܲܪܒ̇ܥܝܼܢ ܐܝܼܡܵܡ̈ܝܼܢ ܘܐܲܪܒ̇ܥܝܼܢ ܠܲܝ̈ܠܵܘܵܢ ܘܫܲܡܥܲܢܝ ܡܵܪܝܵܐ ܐܵܦ ܒܙܲܒ̣ܢܵܐ ܗܵܘ̇ ܘܠܵܠ ܨܒ̣ܵܐ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܕܲܢܚܲܒ̇ܠܵܟ݂.

Ego autem steti in monte, sicut prius, quadraginta diebus ac noctibus: exaudivitque me Dominus etiam hac vice, et te perdere noluit.

და მე დავადგერ მთასა მას ზედა ორმეოც დღე და ორმეოც ღამე მას ჟამსა, შეისმინა ჩემი უფალმან და არა ჯერ-იჩინა მოსრვაჲ მათი.

10 And I stayed in the mount, according to the first time, forty days and forty nights; and the LORD hearkened unto me at that time also, and the LORD would not destroy thee.

יא. וַיֹּאמֶר יְהֹוָה אֵלַי קוּם לֵךְ לְמַסַּע לִפְנֵי הָעָם וְיָבֹאוּ וְיִירְשׁוּ אֶת הָאָרֶץ אֲשֶׁר נִשְׁבַּעְתִּי לַאֲבֹתָם לָתֵת לָהֶם:

καὶ εἶπεν κύριος πρός με βάδιζε ἄπαρον ἐναντίον τοῦ λαοῦ τούτου καὶ εἰσπορευέσθωσαν καὶ κληρονομείτωσαν τὴν γῆν ἣν ὤμοσα τοῖς πατράσιν αὐτῶν δοῦναι αὐτοῖς

11 ܘܐܸܡܲܪ ܠܝܼ ܡܵܪܝܵܐ ܩܘܼܡ ܫܩܘܿܠ ܘܙܸܠ ܩܕ݂ܵܡ ܥܲܡܵܐ ܘܢܸܥܠܘܼܢ ܘܢܹܐܡܬ̇ܘܿܢ ܐܲܪܥܵܐ ܕܝܼܡܝܼܬ̣ ܠܐܲܒ̣ܵܗܲܝ̈ܗܘܿܢ ܠܡܸܬܲܠ ܠܗܘܿܢ.

Dixitque mihi: Vade, et præcede populum, ut ingrediatur, et possideat terram, quam juravi patribus eorum ut traderem eis.

სიტყუად იწყო ჩემდა უფალმან და მრქუა: აღჰკიდე, ვიდოდე, წარუძეღუ ერსა მაგას, შევიდენ და დაიმკჳდრონ ქუეყანაჲ იგი, რომელ-იგი ვეფუცე მამათა მათთა მიცემად მათა.

11 And the LORD said unto me, Arise, take thy journey before the people, that they may go in and possess the land, which I sware unto their fathers to give unto them.

יב. וְעַתָּה יִשְׂרָאֵל מָה יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ שֹׁאֵל מֵעִמָּךְ כִּי אִם לְיִרְאָה אֶת יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ לָלֶכֶת בְּכָל דְּרָכָיו וּלְאַהֲבָה אֹתוֹ וְלַעֲבֹד אֶת יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ בְּכָל לְבָבְךָ וּבְכָל נַפְשֶׁךָ:

καὶ νῦν Ισραηλ τί κύριος ὁ θεός σου αἰτεῖται παρὰ σοῦ ἀλλ᾽ ἢ φοβεῖσθαι κύριον τὸν θεόν σου πορεύεσθαι ἐν πάσαις ταῖς ὁδοῖς αὐτοῦ καὶ ἀγαπᾶν αὐτὸν καὶ λατρεύειν κυρίῳ τῷ θεῷ σου ἐξ ὅλης τῆς καρδίας σου καὶ ἐξ ὅλης τῆς ψυχῆς σου

12 ܡܸܟܹ̇ܝܠ ܝܼܣܪܵܝܹܠ ܡܵܢܵܐ ܫܵܐܹ̇ܠ ܠܵܟ݂ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܐܸܠܵܐ ܕܬܸܕ݂ܚܲܠ ܡ̣ܢ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܘܲܬ̣ܗܲܠܸܟ݂ ܒܐܘܼܪ̈ܚܵܬܹܗ ܘܬܸܪܚܡܝܼܘܗܝ ܘܬܸܦܠܘܿܚ ܠܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܡ̣ܢ ܟܠܹܗ ܠܸܒܵܟ݂ ܘܡ̣ܢ ܟܠܵܗ̇ ܢܲܦ̮ܫܵܟ݂.

Et nunc Israël, quid Dominus Deus tuus petit a te, nisi ut timeas Dominum Deum tuum, et ambules in viis ejus, et diligas eum, ac servias Domino Deo tuo in toto corde tuo, et in tota anima tua:

აწ, ისრაჱლ, რასა ითხოვს უფალი ღმერთი შენგან, არამედ, რათა გეშინოდის შენ უფლისა ღმრთისა შენისა და ხვიდოდი შენ ყოველთა გზათა მისთა და შეიყუარო იგი და ჰმსახურებდე შენ უფალსა ღმერთსა შენსა ყოვლითა გულითა შენითა და ყოვლითა გონებითა შენითა.

12 And now, Israel, what doth the LORD thy God require of thee, but to fear the LORD thy God, to walk in all his ways, and to love him, and to serve the LORD thy God with all thy heart and with all thy soul,

יג. לִשְׁמֹר אֶת מִצְוֹת יְהֹוָה וְאֶת חֻקֹּתָיו אֲשֶׁר אָנֹכִי מְצַוְּךָ הַיּוֹם לְטוֹב לָךְ:

φυλάσσεσθαι τὰς ἐντολὰς κυρίου τοῦ θεοῦ σου καὶ τὰ δικαιώματα αὐτοῦ ὅσα ἐγὼ ἐντέλλομαί σοι σήμερον ἵνα εὖ σοι ᾖ

13 ܘܬܸܛܲܪ ܦܘܼܩܕܵܢܵܘ̈ܗܝ ܕܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܘܢܵܡܘܿܣܵܘ̈ܗܝ ܕܲܡܦܲܩܸܕ݂ ܐ̄ܢܵܐ ܠܵܟ݂ ܝܵܘܡܵܢܵܐ ܕܢܸܛܐܲܒ̣ ܠܵܟ݂.

custodiasque mandata Domini, et cæremonias ejus, quas ego hodie præcipio tibi, ut bene sit tibi?

და დაიცვნე მცნებანი და სამართალნი უფლისა ღმრთისა შენისანი და მშჯავრნი მისნი, რომელთა-ესე გამცნებ შენ დღესდღე, რათა კეთილი გეყოს შენ.

13 To keep the commandments of the LORD, and his statutes, which I command thee this day for thy good?

יד. הֵן לַיהֹוָה אֱלֹהֶיךָ הַשָּׁמַיִם וּשְׁמֵי הַשָּׁמָיִם הָאָרֶץ וְכָל אֲשֶׁר בָּהּ:

ἰδοὺ κυρίου τοῦ θεοῦ σου ὁ οὐρανὸς καὶ ὁ οὐρανὸς τοῦ οὐρανοῦ ἡ γῆ καὶ πάντα ὅσα ἐστὶν ἐν αὐτῇ

14 ܕܡܵܪܝܵܐ ܐܸܢܘܿܢ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܫܡܲܝܵܐ ܘܲܫܡܲܝ̈ ܫܡܲܝܵܐ ܘܐܲܪܥܵܐ ܘܟ݂ܠ ܕܐܝܼܬ̣ ܒܵܗ̇.

En Domini Dei tui cælum est, et cælum cæli, terra, et omnia quæ in ea sunt:

აჰა, ესერა, უფლისა ღმრთისა შენისანი, არიან ცანი და ცანი ცათანი, ქუეყანაჲ და ყოველ, რაჲ არს მას შინა.

14 Behold, the heaven and the heaven of heavens is the LORD's thy God, the earth also, with all that therein is.

טו. רַק בַּאֲבֹתֶיךָ חָשַׁק יְהֹוָה לְאַהֲבָה אוֹתָם וַיִּבְחַר בְּזַרְעָם אַחֲרֵיהֶם בָּכֶם מִכָּל הָעַמִּים כַּיּוֹם הַזֶּה:

πλὴν τοὺς πατέρας ὑμῶν προείλατο κύριος ἀγαπᾶν αὐτοὺς καὶ ἐξελέξατο τὸ σπέρμα αὐτῶν μετ᾽ αὐτοὺς ὑμᾶς παρὰ πάντα τὰ ἔθνη κατὰ τὴν ἡμέραν ταύτην

15 ܘܒܲܐܒ̣ܵܗܲܝ̈ܟ̇ܘܿܢ ܒܲܠܚܘܿܕ݂ ܨܒ̣ܵܐ ܡܵܪܝܵܐ ܘܲܪܚܸܡ ܐܸܢܘܿܢ ܘܲܓ̣ܒ̣ܵܐ ܠܙܲܪܥܗܘܿܢ ܒܵܬܲܪܗܘܿܢ ܡ̣ܢ ܟܠܗܘܿܢ ܥܲܡܡܹ̈ܐ ܐܲܝܟ݂ ܕܝܵܘܡܵܢܵܐ.

et tamen patribus tuis conglutinatus est Dominus, et amavit eos, elegitque semen eorum post eos, id est, vos, de cunctis gentibus, sicut hodie comprobatur.

ხოლო მამანი თქუენნი გამოირჩინა უფალმან, შეიყვარნა იგინი და შემდგომად მათსა გამოგირჩინა თქუენ ნათესავი ეგე მათი ყოველთა უფროჲს წარმართთა ვიდრე დღენდელად დღედმდე.

15 Only the LORD had a delight in thy fathers to love them, and he chose their seed after them, even you above all people, as it is this day.

טז. וּמַלְתֶּם אֵת עָרְלַת לְבַבְכֶם וְעָרְפְּכֶם לֹא תַקְשׁוּ עוֹד:

καὶ περιτεμεῖσθε τὴν σκληροκαρδίαν ὑμῶν καὶ τὸν τράχηλον ὑμῶν οὐ σκληρυνεῖτε ἔτι

16 ܓܙܘܿܪܘ ܥܘܼܪܠܘܼܬ̣ܵܐ ܕܠܸܒ̇ܟ݂ܘܿܢ ܘܲܩܕ݂ܵܠܟ݂ܘܿܢ ܬܘܼܒ̣ ܠܵܐ ܬܩܲܫܘܿܢ.

Circumcidite igitur præputium cordis vestri, et cervicem vestram ne induretis amplius:

აწ განიშორეთ სიფიცხლე ეგე გულთა თქუენთა და ქედთა თქუენთაჲ და მერმე ნუღარა განფიცხნებით,

16 Circumcise therefore the foreskin of your heart, and be no more stiffnecked.

יז. כִּי יְהֹוָה אֱלֹהֵיכֶם הוּא אֱלֹהֵי הָאֱלֹהִים וַאֲדֹנֵי הָאֲדֹנִים הָאֵל הַגָּדֹל הַגִּבֹּר וְהַנּוֹרָא אֲשֶׁר לֹא יִשָּׂא פָנִים וְלֹא יִקַּח שֹׁחַד:

ὁ γὰρ κύριος ὁ θεὸς ὑμῶν οὗτος θεὸς τῶν θεῶν καὶ κύριος τῶν κυρίων ὁ θεὸς ὁ μέγας καὶ ἰσχυρὸς καὶ ὁ φοβερός ὅστις οὐ θαυμάζει πρόσωπον οὐδ᾽ οὐ μὴ λάβῃ δῶρον

17 ܡܸܛܠ ܕܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܟ݂ܘܿܢ ܗܘ̤ܝܘܼ ܐܲܠܵܗ ܐܲܠܵܗ̈ܝܼܢ ܘܡܵܪܹܐ ܡܵܪ̈ܵܘܵܬ̣ܵܐ ܐܲܠܵܗܵܐ ܪܲܒܵܐ ܘܓܲܢ̄ܒܵܪܵܐ ܘܲܕ݂ܚܝܼܠܵܐ ܕܠܵܐ ܢܵܣܹ̇ܒ̣ ܒܐܲܦܹ̈ܐ ܘܠܵܐ ܡܩܲܒܸ̇ܠ ܫܘܼܚܕܵܐ.

quia Dominus Deus vester ipse est Deus deorum, et Dominus dominantium, Deus magnus, et potens, et terribilis, qui personam non accipit, nec munera.

რამეთუ უფალი ღმერთი თქუენი იგი თავადი არს ღმერთი ღმერთთა და უფალი უფალთა, ღმერთი დიდი და ძლიერი და საშინელი, რომელმან არა თუალ-ახუნის, არა შეიღის ქრთამი,

17 For the LORD your God is God of gods, and Lord of lords, a great God, a mighty, and a terrible, which regardeth not persons, nor taketh reward:

יח. עֹשֶׂה מִשְׁפַּט יָתוֹם וְאַלְמָנָה וְאֹהֵב גֵּר לָתֶת לוֹ לֶחֶם וְשִׂמְלָה:

ποιῶν κρίσιν προσηλύτῳ καὶ ὀρφανῷ καὶ χήρᾳ καὶ ἀγαπᾷ τὸν προσήλυτον δοῦναι αὐτῷ ἄρτον καὶ ἱμάτιον

18 ܘܥܵܒܹ̇ܕ݂ ܕܝܼܢܵܐ ܕܝܲܬ̣ܡܹ̈ܐ ܘܕܲܐܪ̈ܡܠܵܬ̣ܵܐ ܘܪܵܚܹ̇ܡ ܠܐܲܝܢܵܐ ܕܡܸܢ̣ܦܢܸܐ ܠܘܵܬܹܗ ܘܝܵܗܹ̇ܒ̣ ܠܹܗ ܠܲܚܡܵܐ ܘܬܲܟ݂ܣܝܼܬ̣ܵܐ.

Facit judicium pupillo et viduæ; amat peregrinum, et dat ei victum atque vestitum.

ყვის სასჯელი მწირისა, ობლისა და ქურივისაჲ, შეიყუარის მწირი იგი და სცის მას პური და სასუმელი.

18 He doth execute the judgment of the fatherless and widow, and loveth the stranger, in giving him food and raiment.

יט. וַאֲהַבְתֶּם אֶת הַגֵּר כִּי גֵרִים הֱיִיתֶם בְּאֶרֶץ מִצְרָיִם:

καὶ ἀγαπήσετε τὸν προσήλυτον προσήλυτοι γὰρ ἦτε ἐν γῇ Αἰγύπτῳ

19 ܪܚܲܡܘ ܠܐܲܝܠܹܝܢ ܕܡܸܬ̣ܦܢܹܝܢ ܠܘܵܬܹܗ ܡܸܛܠ ܕܬ̣ܵܘܬܵܒܹ̈ܐ ܗ̤ܘܲܝܬ̇ܘܿܢ ܒܐܲܪܥܵܐ ܕܡܸܨܪܹܝܢ.

Et vos ergo amate peregrinos, quia et ipsi fuistis advenæ in terra Ægypti.

აწ შეიყუარეთ თქუენ მწირი იგი და მსხემი, რამეთუ თქუენცა მწირ და მსხემ იყვენით ქუეყანასა მას ეგჳპტელთასა.

19 Love ye therefore the stranger: for ye were strangers in the land of Egypt.

כ. אֶת יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ תִּירָא אֹתוֹ תַעֲבֹד וּבוֹ תִדְבָּק וּבִשְׁמוֹ תִּשָּׁבֵעַ:

κύριον τὸν θεόν σου φοβηθήσῃ καὶ αὐτῷ λατρεύσεις καὶ πρὸς αὐτὸν κολληθήσῃ καὶ τῷ ὀνόματι αὐτοῦ ὀμῇ

20 ܡ̣ܢ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܕܚܲܠ ܘܠܹܗ ܦܠܘܿܚ ܘܠܹܗ ܐܸܬ̣ܢܲܩܲܦ ܘܒܲܫܡܹܗ ܝܼܡܝܼ.

Dominum Deum tuum timebis, et ei soli servies: ipsi adhærebis, jurabisque in nomine illius.

უფლისა ღმრთისა შენისა გეშინოდენ და მას მხოლოსა ჰმსახურებდე, მას შეეყო და სახელსა მისსა ჰფუცვიდე,

20 Thou shalt fear the LORD thy God; him shalt thou serve, and to him shalt thou cleave, and swear by his name.

כא. הוּא תְהִלָּתְךָ וְהוּא אֱלֹהֶיךָ אֲשֶׁר עָשָׂה אִתְּךָ אֶת הַגְּדֹלֹת וְאֶת הַנּוֹרָאֹת הָאֵלֶּה אֲשֶׁר רָאוּ עֵינֶיךָ:

οὗτος καύχημά σου καὶ οὗτος θεός σου ὅστις ἐποίησεν ἐν σοὶ τὰ μεγάλα καὶ τὰ ἔνδοξα ταῦτα ἃ εἴδοσαν οἱ ὀφθαλμοί σου

21 ܕܗܘ̤ܝܘܼ ܬܸܫܒ̇ܘܿܚܬܵܟ݂ ܘܗܘ̤ܝܘܼ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܕܲܥܒܲܕ݂ ܥܲܡܵܟ݂ ܪܵܘܪ̈ܒܟܵܬ̣ܵܐ ܘܲܕ݂ܚ̈ܝܼܠܵܬ̣ܵܐ ܕܲܚܙܲܝ̈ ܥܲܝܢܲܝ̈ܟ.

Ipse est laus tua, et Deus tuus, qui fecit tibi hæc magnalia et terribilia, quæ viderunt oculi tui.

რამეთუ იგი არს სიქადულ შენდა და იგი თავადი არს ღმერთი შენი, რომელმან-იგი ყო შენ ზედა სასწაული დიდ-დიდი და საკჳრველებაჲ, რომელ იხილეს თუალთა შენთა,

21 He is thy praise, and he is thy God, that hath done for thee these great and terrible things, which thine eyes have seen.

כב. בְּשִׁבְעִים נֶפֶשׁ יָרְדוּ אֲבֹתֶיךָ מִצְרָיְמָה וְעַתָּה שָׂמְךָ יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ כְּכוֹכְבֵי הַשָּׁמַיִם לָרֹב:

ἐν ἑβδομήκοντα ψυχαῖς κατέβησαν οἱ πατέρες σου εἰς Αἴγυπτον νυνὶ δὲ ἐποίησέν σε κύριος ὁ θεός σου ὡσεὶ τὰ ἄστρα τοῦ οὐρανοῦ τῷ πλήθει

22 ܒܫܲܒ̣ܥܝܼܢ ܢܲܦ̮ܫܵܢ ܢܚܸܬ̣ܘ ܐܲܒ̣ܵܗܲܝ̈ܟ ܠܡܸܨܪܹܝܢ ܘܗܵܫܵܐ ܗܵܐ ܐܲܣܓ̇ܝܵܟ݂ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܐܲܝܟ݂ ܟܵܘܟ̇ܒܹ̈ܐ ܕܒܲܫܡܲܝܵܐ.

In septuaginta animabus descenderunt patres tui in Ægyptum, et ecce nunc multiplicavit te Dominus Deus tuus sicut astra cæli.

რამეთუ სამეოცდაათ სულ შთავიდეს მამანი იგი თქუენნი ეგჳპტედ, აწ, ეგერა, შეგქმნა შენ უფალმან ღმერთმან შენმან, ვითარცა ვარსკულავნი ცისანი სიმრავლითა.

22 Thy fathers went down into Egypt with threescore and ten persons; and now the LORD thy God hath made thee as the stars of heaven for multitude.

יא

ΙΑ'

ܩܦܠܐܘܢ: ܝܐ.

Cap. 11

თავი მეთერთმეტე

א. וְאָהַבְתָּ אֵת יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ וְשָׁמַרְתָּ מִשְׁמַרְתּוֹ וְחֻקֹּתָיו וּמִשְׁפָּטָיו וּמִצְו‍ֹתָיו כָּל הַיָּמִים:

καὶ ἀγαπήσεις κύριον τὸν θεόν σου καὶ φυλάξῃ τὰ φυλάγματα αὐτοῦ καὶ τὰ δικαιώματα αὐτοῦ καὶ τὰς κρίσεις αὐτοῦ πάσας τὰς ἡμέρας

1 ܪܚܲܡ ܠܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܘܛܲܪ ܢܛܘܼܪ̈ܵܬܹܗ ܘܢܵܡܘܿܣܵܘ̈ܗܝ ܘܕ݂ܝܼܢܵܘ̈ܗܝ ܘܦܘܼܩܕܵܢܵܘ̈ܗܝ ܟܠܗܘܿܢ ܝܵܘ̈ܡܵܬ̣ܵܐ.

Ama itaque Dominum Deum tuum, et observa præcepta ejus et cæremonias, judicia atque mandata, omni tempore.

შეიყვარო შენ უფალი ღმერთი შენი და დაიმარხნე მცნებანი მისნი და წამებანი და სამართალნი მისნი და მშჯავრნი ყოველთა დღეთა ცხორებისა შენისათა.

1 Therefore thou shalt love the LORD thy God, and keep his charge, and his statutes, and his judgments, and his commandments, alway.

ב. וִידַעְתֶּם הַיּוֹם כִּי לֹא אֶת בְּנֵיכֶם אֲשֶׁר לֹא יָדְעוּ וַאֲשֶׁר לֹא רָאוּ אֶת מוּסַר יְהֹוָה אֱלֹהֵיכֶם אֶת גָּדְלוֹ אֶת יָדוֹ הַחֲזָקָה וּזְרֹעוֹ הַנְּטוּיָה:

καὶ γνώσεσθε σήμερον ὅτι οὐχὶ τὰ παιδία ὑμῶν ὅσοι οὐκ οἴδασιν οὐδὲ εἴδοσαν τὴν παιδείαν κυρίου τοῦ θεοῦ σου καὶ τὰ μεγαλεῖα αὐτοῦ καὶ τὴν χεῖρα τὴν κραταιὰν καὶ τὸν βραχίονα τὸν ὑψηλὸν

2 ܘܬܸܕ̇ܥܘܼܢ ܝܵܘܡܵܢܵܐ ܕܠܵܐ ܗ̄ܘ̣ܵܐ ܠܲܒ̣ܢܲܝ̈ܟ̇ܘܿܢ ܕܠܵܠ ܝܼܕܲܥܘ ܘܠܵܐ ܓ̣ܙܵܘ ܡܲܪܕ̇ܘܼܬܹܗ ܕܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܟ݂ܘܿܢ ܘܪܲܒ̇ܘܼܬܹܗ ܘܐܝܼܕܹܗ ܬܲܩܝܼܦܬܵܐ ܘܲܕ݂ܪܵܥܹܗ ܪܵܡܵܐ.

Cognoscite hodie quæ ignorant filii vestri, qui non viderunt disciplinam Domini Dei vestri, magnalia ejus et robustam manum, extentumque brachium,

და გულისხმა-ჰყო დღეს, ვითარმედ არა თუ ყრმანი თქუენნი, რომელთა არარაჲ უწყიან და არცა იხილეს სწავლაჲ იგი უფლისა ღმრთისა თქუენისაჲ და საკჳრველებანი მისნი, ჴელი იგი მტკიცე და მკლავი იგი მაღალი,

2 And know ye this day: for I speak not with your children which have not known, and which have not seen the chastisement of the LORD your God, his greatness, his mighty hand, and his stretched out arm,

ג. וְאֶת אֹתֹתָיו וְאֶת מַעֲשָׂיו אֲשֶׁר עָשָׂה בְּתוֹךְ מִצְרָיִם לְפַרְעֹה מֶלֶךְ מִצְרַיִם וּלְכָל אַרְצוֹ:

καὶ τὰ σημεῖα αὐτοῦ καὶ τὰ τέρατα αὐτοῦ ὅσα ἐποίησεν ἐν μέσῳ Αἰγύπτου Φαραω βασιλεῖ Αἰγύπτου καὶ πάσῃ τῇ γῇ αὐτοῦ

3 ܘܐܵܬ̣̈ܘܵܬܹܗ ܘܲܥܒ̣ܵܕ݂ܵܘ̈ܗܝ ܕܲܥܒܲܕ݂ ܒܡܸܨܪܹܝܢ ܠܦܸܪܥܘܿܢ ܡܲܠܟܵܐ ܕܡܸܨܪܹܝܢ ܘܲܠܟ݂ܠܵܗ̇ ܐܲܪܥܹܗ.

signa et opera quæ fecit in medio Ægypti Pharaoni regi, et universæ terræ ejus,

სასწაულნი მისნი და საქმენი იგი მისნი, რომელ ყო უფალმან ღმერთმან ეგჳპტეს ფარაო მეფისა ზედა და ყოველსა ქუეყანასა მისსა.

3 And his miracles, and his acts, which he did in the midst of Egypt unto Pharaoh the king of Egypt, and unto all his land;

ד. וַאֲשֶׁר עָשָׂה לְחֵיל מִצְרַיִם לְסוּסָיו וּלְרִכְבּוֹ אֲשֶׁר הֵצִיף אֶת מֵי יַם סוּף עַל פְּנֵיהֶם בְּרָדְפָם אַחֲרֵיכֶם וַיְאַבְּדֵם יְהֹוָה עַד הַיּוֹם הַזֶּה:

καὶ ὅσα ἐποίησεν τὴν δύναμιν τῶν Αἰγυπτίων τὰ ἅρματα αὐτῶν καὶ τὴν ἵππον αὐτῶν ὡς ἐπέκλυσεν τὸ ὕδωρ τῆς θαλάσσης τῆς ἐρυθρᾶς ἐπὶ προσώπου αὐτῶν καταδιωκόντων αὐτῶν ἐκ τῶν ὀπίσω ὑμῶν καὶ ἀπώλεσεν αὐτοὺς κύριος ἕως τῆς σήμερον ἡμέρας

4 ܘܕܲܥܒܲܕ݂ ܠܚܲܝܠܵܐ ܕܡܸܨܪ̈ܵܝܹܐ ܠܪ̈ܲܟ݂ܫܵܐ ܘܲܠܡܲܪ̈ܟ̇ܒ̣ܵܬ̣ܵܐ ܘܲܠܪ̈ܵܟ݂ܒܲܝܗܹܝܢ ܕܐܲܛܝܼܦ ܡܲـ̈ܝܵܐ ܕܝܲܡܵܐ ܕܣܘܿܦ ܥܲܠ ܐܲܦܲܝ̈ܗܘܿܢ ܟܲܕ݂ ܪܕܲܦܘ ܒܵܬܲܪܟ݂ܘܿܢ ܘܐܵܘܒܸ̇ܕ݂ ܐܸܢܘܿܢ ܡܵܪܝܵܐ ܥܕܲܡܵܐ ܠܝܵܘܡܵܢܵܐ.

omnique exercitui Ægyptiorum, et equis ac curribus: quomodo operuerint eos aquæ maris Rubri, cum vos persequerentur, et deleverit eos Dominus usque in præsentem diem:

და რაჲ-იგი უყო ერსა მას მეგჳპტელთასა, ეტლებსა და ჰუნებსა მათსა, ვითარ-იგი დაფარნა წყალმან ერთრისა მის ზღჳსამან წინაშე მდევართა თქუენთა, რამეთუ წარწყმიდნა იგინი უფალმან მოდღენდელად დღედმდე.

4 And what he did unto the army of Egypt, unto their horses, and to their chariots; how he made the water of the Red sea to overflow them as they pursued after you, and how the LORD hath destroyed them unto this day;

ה. וַאֲשֶׁר עָשָׂה לָכֶם בַּמִּדְבָּר עַד בֹּאֲכֶם עַד הַמָּקוֹם הַזֶּה:

καὶ ὅσα ἐποίησεν ὑμῖν ἐν τῇ ἐρήμῳ ἕως ἤλθετε εἰς τὸν τόπον τοῦτον

5 ܘܟ݂ܠ ܕܲܥܒܲܕ݂ ܠܟ݂ܘܿܢ ܒܡܲܕ݂ܒ̇ܪܵܐ ܥܕܲܡܵܐ ܕܐܸܬܲܝܼܬ̇ܘܿܢ ܠܐܲܬ̣ܪܵܐ ܗܵܢܵܐ.

vobisque quæ fecerit in solitudine donec veniretis ad hunc locum:

და რავდენ-რაჲ იყო თქუენთჳს უდაბნოსა მას ვიდრე მოსლვად-მოწევნადმდე ადგილსა ამას.

5 And what he did unto you in the wilderness, until ye came into this place;

ו. וַאֲשֶׁר עָשָׂה לְדָתָן וְלַאֲבִירָם בְּנֵי אֱלִיאָב בֶּן רְאוּבֵן אֲשֶׁר פָּצְתָה הָאָרֶץ אֶת פִּיהָ וַתִּבְלָעֵם וְאֶת בָּתֵּיהֶם וְאֶת אָהֳלֵיהֶם וְאֵת כָּל הַיְקוּם אֲשֶׁר בְּרַגְלֵיהֶם בְּקֶרֶב כָּל יִשְׂרָאֵל:

καὶ ὅσα ἐποίησεν τῷ Δαθαν καὶ Αβιρων υἱοῖς Ελιαβ υἱοῦ Ρουβην οὓς ἀνοίξασα ἡ γῆ τὸ στόμα αὐτῆς κατέπιεν αὐτοὺς καὶ τοὺς οἴκους αὐτῶν καὶ τὰς σκηνὰς αὐτῶν καὶ πᾶσαν αὐτῶν τὴν ὑπόστασιν τὴν μετ᾽ αὐτῶν ἐν μέσῳ παντὸς Ισραηλ

6 ܘܡܸܕܸ̇ܡ ܕܲܥܒܲܕ݂ ܠܕ݂ܵܬ̣ܵܢ ܘܠܲܐܒ̣ܝܼܪܵܡ ܒ̈ܢܲܝ ܐܸܠܝܲܒ̣ ܒܪܹܗ ܕܪܘܼܒܹܝܠ ܕܦܸܬ̣ܚܲܬ̤ ܐܲܪܥܵܐ ܦܘܼܡܵܗ̇ ܘܒܸܠܥܲܬ̤ ܐܸܢܘܿܢ ܠܗܘܿܢ ܘܠܲܒ̣ܢܲܝ̈ܗܘܿܢ ܘܲܠܡܲܫܟܲܢܲܝ̈ܗܘܿܢ ܘܲܠܟ݂ܠܡܸܕܸ̇ܡ ܕܐܝܼܬ̣ ܗ̄ܘ̣ܵܐ ܠܗܘܿܢ ܕܩܵܝ̇ܡܝܼܢ ܗ̄ܘ̣ܵܘ ܥܲܠ ܪܸ̈ܓ̣ܠܲܝܗܘܿܢ ܒܲܝܢܵܬ̣ ܟܠܹܗ ܝܼܣܪܵܝܹܠ.

et Dathan atque Abiron filiis Eliab, qui fuit filius Ruben: quos aperto ore suo terra absorbuit, cum domibus et tabernaculis, et universa substantia eorum, quam habebant in medio Israël.

და რავდენ-რაჲ უყო დათანს და აბირონს, ძეთა მათ ელიაბისთა, ძისა რუბენისთა, ვითარ-იგი აღაღო ქუეყანამან პირი თჳსი და დანთქნა იგინი და ყოველი სიმდიდრე ნაყოფისა მათისა და ყოველნი სახლნი მათნი და საყოფელნი მათნი შორის ძეთა მათ ისრაჱლისათა.

6 And what he did unto Dathan and Abiram, the sons of Eliab, the son of Reuben: how the earth opened her mouth, and swallowed them up, and their households, and their tents, and all the substance that was in their possession, in the midst of all Israel:

ז. כִּי עֵינֵיכֶם הָרֹאֹת אֵת כָּל מַעֲשֵׂה יְהֹוָה הַגָּדֹל אֲשֶׁר עָשָׂה:

ὅτι οἱ ὀφθαλμοὶ ὑμῶν ἑώρακαν πάντα τὰ ἔργα κυρίου τὰ μεγάλα ὅσα ἐποίησεν ὑμῖν σήμερον

7 ܐܸܠܵܐ ܥܲܝܢܲܝ̈ܟ̇ܘܿܢ ܗ̄ܘ̣ ܚܙܲܝ̈ ܠܟ݂ܠܗܘܿܢ ܥܒ̣ܵܕ݂ܵܘ̈ܗܝ ܕܡܵܪܝܵܐ ܪܵܘܪ̈ܝܹܐ ܕܲܥܒܲܕ݂.

Oculi vestri viderunt opera Domini magna quæ fecit,

რამეთუ თუალთა თქუენთა იხილნეს ყოველნი საქმენი უფლისანი და საკვირველებანი მისნი, რომელ ყვნა თქუენ შორის მოდღენდელად დღედმდე.

7 But your eyes have seen all the great acts of the LORD which he did.

ח. וּשְׁמַרְתֶּם אֶת כָּל הַמִּצְוָה אֲשֶׁר אָנֹכִי מְצַוְּךָ הַיּוֹם לְמַעַן תֶּחֶזְקוּ וּבָאתֶם וִירִשְׁתֶּם אֶת הָאָרֶץ אֲשֶׁר אַתֶּם עֹבְרִים שָׁמָּה לְרִשְׁתָּהּ:

καὶ φυλάξεσθε πάσας τὰς ἐντολὰς αὐτοῦ ὅσας ἐγὼ ἐντέλλομαί σοι σήμερον ἵνα ζῆτε καὶ πολυπλασιασθῆτε καὶ εἰσελθόντες κληρονομήσητε τὴν γῆν εἰς ἣν ὑμεῖς διαβαίνετε τὸν Ιορδάνην ἐκεῖ κληρονομῆσαι αὐτήν

8 ܛܲܪܘ ܟܠܗܘܿܢ ܦܘܼܩ̈ܕܵܢܹܐ ܕܲܡܦܲܩܸܕ݂ ܐ̄ܢܵܐ ܠܟ݂ܘܿܢ ܝܵܘܡܵܢܵܐ ܕܬܸܬ̣ܚܲܝܠܘܼܢ ܘܬܸܥܠܘܼܢ ܘܬܹܐܪܬ̇ܘܼܢ ܐܲܪܥܵܐ ܕܥܵܒ̣ܪܝܼܢ ܐ̄ܢܬ̇ܘܿܢ ܠܵܗ̇ ܠܡܹܐܪܬܵܗ̇.

ut custodiatis universa mandata illius, quæ ego hodie præcipio vobis, et possitis introire, et possidere terram, ad quam ingredimini,

ეკრძალენით დამარხვად ყოველთა მცნებათა მისთა, რომელ-ესე მე გამცნებ თქუენ დღეს, რათა სცხონდეთ და გამრავლდეთ და შეხვიდეთ და დაიმკჳდროთ ქუეყანაჲ იგი, რომლისათჳს-ეგე წიაღხუალთ იორდანესა დამკვიდრებად მუნ,

8 Therefore shall ye keep all the commandments which I command you this day, that ye may be strong, and go in and possess the land, whither ye go to possess it;

ט. וּלְמַעַן תַּאֲרִיכוּ יָמִים עַל הָאֲדָמָה אֲשֶׁר נִשְׁבַּע יְהֹוָה לַאֲבֹתֵיכֶם לָתֵת לָהֶם וּלְזַרְעָם אֶרֶץ זָבַת חָלָב וּדְבָשׁ:

ἵνα μακροημερεύσητε ἐπὶ τῆς γῆς ἧς ὤμοσεν κύριος τοῖς πατράσιν ὑμῶν δοῦναι αὐτοῖς καὶ τῷ σπέρματι αὐτῶν μετ᾽ αὐτούς γῆν ῥέουσαν γάλα καὶ μέλι

9 ܘܬܲܣܓ̇ܘܿܢ ܝܵܘ̈ܡܵܬ̣ܵܐ ܒܐܲܪܥܵܐ ܕܝܼܡܵܐ ܡܵܪܝܵܐ ܠܐܲܒ̣ܵܗܲܝ̈ܟ̇ܘܿܢ ܠܡܸܬܲܠ ܠܗܘܿܢ ܘܲܠܙܲܪܥܗܘܿܢ ܐܲܪܥܵܐ ܕܡܲܪܕ̇ܝܵܐ ܚܲܠܒ̣ܵܐ ܘܕܸܒ̣ܫܵܐ.

multoque in ea vivatis tempore: quam sub juramento pollicitus est Dominus patribus vestris, et semini eorum, lacte et melle manantem.

რათა დღეგრძელ იყვნეთ ქუეყანასა მას ზედა, რომლისათჳს-იგი ეფუცა უფალი მამათა მათ თქუენთა მიცემად მათა და ნათესავისა მათისა შემდგომად მათსა ქუეყანასა, რომელსა გამოსდის სძე და თაფლი.

9 And that ye may prolong your days in the land, which the LORD sware unto your fathers to give unto them and to their seed, a land that floweth with milk and honey.

י. כִּי הָאָרֶץ אֲשֶׁר אַתָּה בָא שָׁמָּה לְרִשְׁתָּהּ לֹא כְאֶרֶץ מִצְרַיִם הִוא אֲשֶׁר יְצָאתֶם מִשָּׁם אֲשֶׁר תִּזְרַע אֶת זַרְעֲךָ וְהִשְׁקִיתָ בְרַגְלְךָ כְּגַן הַיָּרָק:

ἔστιν γὰρ ἡ γῆ εἰς ἣν εἰσπορεύῃ ἐκεῖ κληρονομῆσαι αὐτήν οὐχ ὥσπερ ἡ γῆ Αἰγύπτου ἐστίν ὅθεν ἐκπεπόρευσθε ἐκεῖθεν ὅταν σπείρωσιν τὸν σπόρον καὶ ποτίζωσιν τοῖς ποσὶν ὡσεὶ κῆπον λαχανείας

10 ܡܸܛܠ ܕܐܲܪܥܵܐ ܕܥܵܐܠܝܼܢ ܐ̄ܢܬ̇ܘܿܢ ܠܵܗ̇ ܠܡܹܐܪܬܵܗ̇ ܠܵܐ ܗ̄ܘ̣ܵܬ̣ ܐܲܝܟ݂ ܐܲܪܥܵܐ ܕܡܸܨܪܹܝܢ ܕܲܢܦܲܩܬ̇ܘܿܢ ܡܸܢܵܗ̇ ܕܙܵܪܥܝܼܢ ܐ̄ܢܬ̇ܘܿܢ ܙܲܪܥܟ݂ܘܿܢ ܘܡܲܫܩܹܝܢ ܐ̄ܢܬ̇ܘܿܢ ܒܪܸ̈ܓ̣ܠܲܝܟ̇ܘܿܢ ܐܲܝܟ݂ ܦܲܪܕܲܝܣܵܐ ܕܫܸܩܝܵܐ.

Terra enim, ad quam ingrederis possidendam, non est sicut terra Ægypti, de qua existi, ubi jacto semine in hortorum morem aquæ ducuntur irriguæ:

რამეთუ ქუეყანაჲ იგი, რომელსა თქუენ შეხუალთ დამკჳდრებად, არა ეგრე არს, ვითარ-იგი ქუეყანაჲ ეგჳპტელთაჲ, სადაჲთ-იგი თქუენ გამიხუედით, რამეთუ რაჟამს დასთესიან თესლი და მორწყიან, ფერჴითა მათითა განქმნიან, ვითარ ყუერბი მტილისაჲ.

10 For the land, whither thou goest in to possess it, is not as the land of Egypt, from whence ye came out, where thou sowedst thy seed, and wateredst it with thy foot, as a garden of herbs:

יא. וְהָאָרֶץ אֲשֶׁר אַתֶּם עֹבְרִים שָׁמָּה לְרִשְׁתָּהּ אֶרֶץ הָרִים וּבְקָעֹת לִמְטַר הַשָּׁמַיִם תִּשְׁתֶּה מָּיִם:

ἡ δὲ γῆ εἰς ἣν εἰσπορεύῃ ἐκεῖ κληρονομῆσαι αὐτήν γῆ ὀρεινὴ καὶ πεδινή ἐκ τοῦ ὑετοῦ τοῦ οὐρανοῦ πίεται ὕδωρ

11 ܐܲܪܥܵܐ ܕܹܝܢ ܕܥܵܒ̣ܪܝܼܢ ܐ̄ܢܬ̇ܘܿܢ ܠܵܗ̇ ܠܡܹܐܪܬܵܗ̇ ܐܲܪܥܵܐ ܗ̄ܝܼ ܕܛܘܼܪܹ̈ܐ ܘܲܕ݂ܦܲܩ̈ܥܵܬ̣ܵܐ ܘܡ̣ܢ ܡܸܛܪܵܐ ܗ̄ܘ̣ ܕܲܫܡܲܝܵܐ ܫܵܬ̣ܝܵܐ ܡܲـ̈ܝܵܐ.

sed montuosa est et campestris, de cælo expectans pluvias,

ხოლო ქუეყანა იგი, რომელსა თქუენ შეხუალთ დამკვიდრებად ქუეყანაჲ - მთაჲ და ბარი, ცუარისაგან ზეცისაჲსა ირწყვის იგი.

11 But the land, whither ye go to possess it, is a land of hills and valleys, and drinketh water of the rain of heaven:

יב. אֶרֶץ אֲשֶׁר יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ דֹּרֵשׁ אֹתָהּ תָּמִיד עֵינֵי יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ בָּהּ מֵרֵשִׁית הַשָּׁנָה וְעַד אַחֲרִית שָׁנָה:

γῆ ἣν κύριος ὁ θεός σου ἐπισκοπεῖται αὐτήν διὰ παντὸς οἱ ὀφθαλμοὶ κυρίου τοῦ θεοῦ σου ἐπ᾽ αὐτῆς ἀπ᾽ ἀρχῆς τοῦ ἐνιαυτοῦ καὶ ἕως συντελείας τοῦ ἐνιαυτοῦ

12 ܐܲܪܥܵܐ ܕܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܬܵܒܲܥ ܠܵܗ̇ ܐܲܡܝܼܢܵܐܝܼܬ̣ ܘܥܲܝܢܵܘ̈ܗܝ ܕܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܒܵܗ̇ ܡ̣ܢ ܪܹܫܵܗ̇ ܕܫܲܢ̄ܬܵܐ ܘܲܥܕܲܡܵܐ ܠܚܲܪܬ̣ܵܗ̇ ܕܫܲܢ̄ܬܵܐ.

quam Dominus Deus tuus semper invisit, et oculi illius in ea sunt a principio anni usque ad finem ejus.

რომელსა-იგი უფალი ღმერთი თვით ღუწილ და თუალნი უფლისა ღმრთისანი მარადის მას ზედა არიან დასაბამითგან წელიწადისაჲთ და მიაღსასრულადმდე წელიწადისა.

12 A land which the LORD thy God careth for: the eyes of the LORD thy God are always upon it, from the beginning of the year even unto the end of the year.

יג. וְהָיָה אִם שָׁמֹעַ תִּשְׁמְעוּ אֶל מִצְו‍ֹתַי אֲשֶׁר אָנֹכִי מְצַוֶּה אֶתְכֶם הַיּוֹם לְאַהֲבָה אֶת יְהֹוָה אֱלֹהֵיכֶם וּלְעָבְדוֹ בְּכָל לְבַבְכֶם וּבְכָל נַפְשְׁכֶם:

ἐὰν δὲ ἀκοῇ εἰσακούσητε πάσας τὰς ἐντολὰς αὐτοῦ ὅσας ἐγὼ ἐντέλλομαί σοι σήμερον ἀγαπᾶν κύριον τὸν θεόν σου καὶ λατρεύειν αὐτῷ ἐξ ὅλης τῆς καρδίας σου καὶ ἐξ ὅλης τῆς ψυχῆς σου

13 ܘܐܸܢ ܬܸܫܡܥܘܼܢ ܠܦܘܼܩ̈ܕܵܢܹܐ ܕܲܡܦܲܩܸܕ݂ ܐ̄ܢܵܐ ܠܟ݂ܘܿܢ ܝܵܘܡܵܢܵܐ ܘܬܸܪܚܡܘܼܢ ܠܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܟ݂ܘܿܢ ܘܬܸܦܠܚܘܼܢܹܗ ܡ̣ܢ ܟܠܹܗ ܠܸܒ̇ܟ݂ܘܿܢ ܘܡ̣ܢ ܟܠܵܗ̇ ܢܲܦ̮ܫܟ݂ܘܿܢ.

Si ergo obedieritis mandatis meis, quæ ego hodie præcipio vobis, ut diligatis Dominum Deum vestrum, et serviatis ei in toto corde vestro, et in tota anima vestra:

უკეთუ სმენით ისმინეთ ყოველნი ესე მცნებანი ჩემნი, რომელთა-ესე დღეს გამცნებ თქვენ და შეიყუაროთ უფალი ღმერთი თქუენი და ჰმსახურებდით მათ ყოვლითავე გულითა თქუენითა და ყოვლითა ძალითა თქუენითა,

13 And it shall come to pass, if ye shall hearken diligently unto my commandments which I command you this day, to love the LORD your God, and to serve him with all your heart and with all your soul,

יד. וְנָתַתִּי מְטַר אַרְצְכֶם בְּעִתּוֹ יוֹרֶה וּמַלְקוֹשׁ וְאָסַפְתָּ דְגָנֶךָ וְתִירשְׁךָ וְיִצְהָרֶךָ:

καὶ δώσει τὸν ὑετὸν τῇ γῇ σου καθ᾽ ὥραν πρόιμον καὶ ὄψιμον καὶ εἰσοίσεις τὸν σῖτόν σου καὶ τὸν οἶνόν σου καὶ τὸ ἔλαιόν σου

14 ܐܸܬܸ̇ܠ ܡܸܛܪܵܐ ܕܐܲܪܥܟ݂ܘܿܢ ܒܙܲܒ̣ܢܵܗ̇ ܒܟ݂ܝܼܪܵܝܵܐ ܘܲܠܩܝܼܫܵܝܵܐ ܘܬܸܚܡܘܿܠ ܥܒ̣ܘܼܪܵܟ݂ ܘܚܲܡܪܵܟ݂ ܘܡܸܫܚܵܟ݂.

dabit pluviam terræ vestræ temporaneam et serotinam, ut colligatis frumentum, et vinum, et oleum,

მოგცეს უფალმან წვიმაჲ ქუეყანასა თქუენსა ჟამსა შინა მისსა, მსთუაჲ და მცხეუედი. და შეიკრიბო შენ იფქლი შენი და ღვინოჲ შენი და ზეთი შენი.

14 That I will give you the rain of your land in his due season, the first rain and the latter rain, that thou mayest gather in thy corn, and thy wine, and thine oil.

טו. וְנָתַתִּי עֵשֶׂב בְּשָׂדְךָ לִבְהֶמְתֶּךָ וְאָכַלְתָּ וְשָׂבָעְתָּ:

καὶ δώσει χορτάσματα ἐν τοῖς ἀγροῖς σου τοῖς κτήνεσίν σου καὶ φαγὼν καὶ ἐμπλησθεὶς

15 ܘܐܸܬܸ̇ܠ ܥܸܣܒܵܐ ܒܚܲܩܠܵܟ݂ ܠܲܒ̣ܥܝܼܪܵܟ݂ ܘܬܹܐܟ݂ܘܿܠ ܘܬܸܣܒܲܥ.

fœnumque ex agris ad pascenda jumenta, et ut ipsi comedatis ac saturemini.

და მოგცეს შენ თივაჲ ველთაგან შენთა საზრდელად საცხოვართა შენთა, შჭამდეღა და განსძღებოდი.

15 And I will send grass in thy fields for thy cattle, that thou mayest eat and be full.

טז. הִשָּׁמְרוּ לָכֶם פֶּן יִפְתֶּה לְבַבְכֶם וְסַרְתֶּם וַעֲבַדְתֶּם אֱלֹהִים אֲחֵרִים וְהִשְׁתַּחֲוִיתֶם לָהֶם:

πρόσεχε σεαυτῷ μὴ πλατυνθῇ ἡ καρδία σου καὶ παραβῆτε καὶ λατρεύσητε θεοῖς ἑτέροις καὶ προσκυνήσητε αὐτοῖς

16 ܐܸܙܕܲܗ̄ܪܘ ܕܠܵܐ ܢܸܫܬܲܕܲܠ ܠܸܒ̇ܟ݂ܘܿܢ ܘܬܸܣܛܘܿܢ ܘܬܸܦܠܚܘܼܢ ܠܐܲܠܵܗܹ̈ܐ ܐ̄ܚܪ̈ܵܢܹܐ ܘܬܸܣܓ̇ܕ݂ܘܼܢ ܠܗܘܿܢ.

Cavete ne forte decipiatur cor vestrum, et recedatis a Domino, serviatisque diis alienis, et adoretis eos:

იგულე თავი შენი, ნუუკუე განსუქნე და განვრცნე და შესცთეს გული შენი და ჰმსახურებდეთ და თაყუანი-სცემდეთ ღმერთთა უცხოთა.

16 Take heed to yourselves, that your heart be not deceived, and ye turn aside, and serve other gods, and worship them;

יז. וְחָרָה אַף יְהֹוָה בָּכֶם וְעָצַר אֶת הַשָּׁמַיִם וְלֹא יִהְיֶה מָטָר וְהָאֲדָמָה לֹא תִתֵּן אֶת יְבוּלָהּ וַאֲבַדְתֶּם מְהֵרָה מֵעַל הָאָרֶץ הַטֹּבָה אֲשֶׁר יְהֹוָה נֹתֵן לָכֶם:

καὶ θυμωθεὶς ὀργῇ κύριος ἐφ᾽ ὑμῖν καὶ συσχῇ τὸν οὐρανόν καὶ οὐκ ἔσται ὑετός καὶ ἡ γῆ οὐ δώσει τὸν καρπὸν αὐτῆς καὶ ἀπολεῖσθε ἐν τάχει ἀπὸ τῆς γῆς τῆς ἀγαθῆς ἧς ἔδωκεν ὁ κύριος ὑμῖν

17 ܘܢܸܬ̣ܚܲܡܲܬ̣ ܪܘܼܓ̣ܙܹܗ ܕܡܵܪܝܵܐ ܥܠܲܝܟ̇ܘܿܢ ܘܢܸܟ݂ܠܸܐ ܫܡܲܝܵܐ ܕܠܵܐ ܢܸܗܘܸܐ ܡܸܛܪܵܐ ܘܐܲܪܥܵܐ ܠܵܐ ܬܸܬܸܠ ܥܲܠ̈ܠܵܬ̣ܵܗ̇ ܘܬܹܐܒ̣ܕ̇ܘܼܢ ܒܲܥܓܲܠ ܡ̣ܢ ܐܲܪܥܵܐ ܛܵܒ̣ܬ̣ܵܐ ܕܝܵܗܹܒ̣ ܠܟ݂ܘܿܢ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܟ݂ܘܿܢ.

iratusque Dominus claudat cælum, et pluviæ non descendant, nec terra det germen suum, pereatisque velociter de terra optima, quam Dominus daturus est vobis.

და განრისხნეს უფალი გულისწყრომით თქუენ ზედა. და დაეყენნეს ცანი და არა გამოსცეს წვიმაჲ და ქუეყანამან არა გამოსცეს ნაყოფი თჳსი და წარწყმდეთ მსთუად ქუეყანისა მისგან კეთილთაჲსა, რომელ-იგი უფალმან მოგცეს თქუენ.

17 And then the LORD's wrath be kindled against you, and he shut up the heaven, that there be no rain, and that the land yield not her fruit; and lest ye perish quickly from off the good land which the LORD giveth you.

יח. וְשַׂמְתֶּם אֶת דְּבָרַי אֵלֶּה עַל לְבַבְכֶם וְעַל נַפְשְׁכֶם וּקְשַׁרְתֶּם אֹתָם לְאוֹת עַל יֶדְכֶם וְהָיוּ לְטוֹטָפֹת בֵּין עֵינֵיכֶם:

καὶ ἐμβαλεῖτε τὰ ῥήματα ταῦτα εἰς τὴν καρδίαν ὑμῶν καὶ εἰς τὴν ψυχὴν ὑμῶν καὶ ἀφάψετε αὐτὰ εἰς σημεῖον ἐπὶ τῆς χειρὸς ὑμῶν καὶ ἔσται ἀσάλευτον πρὸ ὀφθαλμῶν ὑμῶν

18 ܘܲܬ̣ܣܝܼܡܘܼܢ ܗܵܠܹܝܢ ܦܘܼܩ̈ܕܵܢܹܐ ܒܠܸܒ̇ܟ݂ܘܿܢ ܘܲܒ̣ܢܲܦ̮ܫܟ݂ܘܿܢ. ܘܲܩܛܘܿܪܘ ܐܸܢܘܿܢ ܐܵܬ̣ܵܐ ܥܲܠ ܐܝܼܕܲܝ̈ܟ̇ܘܿܢ ܘܢܸܗܘܘܿܢ ܪܘܼܫܡܵܐ ܒܹܝܬ̣ ܥܲܝܢܲܝ̈ܟ̇ܘܿܢ.

Ponite hæc verba mea in cordibus et in animis vestris, et suspendite ea pro signo in manibus, et inter oculos vestros collocate.

დაისხენით მცნებანი ესე ჩემნი გულთა თქუენთა და შევიბნეთ იგი სასწაულად ჴელთა თქუნთა და იყვნენ იგინი შეურყეველად წინაშე თუალთა თქუენთა.

18 Therefore shall ye lay up these my words in your heart and in your soul, and bind them for a sign upon your hand, that they may be as frontlets between your eyes.

יט. וְלִמַּדְתֶּם אֹתָם אֶת בְּנֵיכֶם לְדַבֵּר בָּם בְּשִׁבְתְּךָ בְּבֵיתֶךָ וּבְלֶכְתְּךָ בַדֶּרֶךְ וּבְשָׁכְבְּךָ וּבְקוּמֶךָ:

καὶ διδάξετε αὐτὰ τὰ τέκνα ὑμῶν λαλεῖν αὐτὰ καθημένους ἐν οἴκῳ καὶ πορευομένους ἐν ὁδῷ καὶ κοιταζομένους καὶ διανισταμένους

19 ܘܐܲܠܸܦܘ ܐܸܢܘܿܢ ܠܲܒ̣ܢܲܝ̈ܟ̇ܘܿܢ ܕܲܢܡܲܠܠܘܼܢ ܒܗܘܿܢ ܡܵܐ ܕܝܵܬ̣ܒ̇ܝܼܢ ܐ̄ܢܬ̇ܘܿܢ ܒܒ̣ܵܬܲܝ̈ܟ̇ܘܿܢ ܘܡܵܐ ܕܐܵܙܠܝܼܢ ܐ̄ܢܬ̇ܘܿܢ ܒܐܘܼܪܚܵܐ ܘܡܵܐ ܕܕ݂ܵܡܟ̇ܝܼܢ ܐ̄ܢܬ̇ܘܿܢ ܘܡܵܐ ܕܩܵܝܡܝܼܢ ܐ̄ܢܬ̇ܘܿܢ.

Docete filios vestros ut illa meditentur: quando sederis in domo tua, et ambulaveris in via, et accubueris atque surrexeris.

და ასწავლნეთ ესე შვილთა მათ თქუენთა და იტყოდი ამას ჯდომასა სახლსა შენსა, და სლვასა გზასა შენსა, და დაწოლას სარეცელსა შენსა და აღდგომასა შენსა.

19 And ye shall teach them your children, speaking of them when thou sittest in thine house, and when thou walkest by the way, when thou liest down, and when thou risest up.

כ. וּכְתַבְתָּם עַל מְזוּזוֹת בֵּיתֶךָ וּבִשְׁעָרֶיךָ:

καὶ γράψετε αὐτὰ ἐπὶ τὰς φλιὰς τῶν οἰκιῶν ὑμῶν καὶ τῶν πυλῶν ὑμῶν

20 ܘܲܟ݂ܬ̣ܘܿܒ̣ܘ ܐܸܢܘܿܢ ܥܲܠ ܐܸܣܟ̇ܦܵـ̈ܬ̣ܵܐ ܕܒ̣ܵܬܲܝ̈ܟ̇ܘܿܢ ܘܥܲܠ ܬܲܪ̈ܥܲܝܗܘܿܢ.

Scribes ea super postes et januas domus tuæ,

და დასწერნე ესენი ზღურბლთა სახლსა შენისათა და ბჭეთა თქუენთა ზედა.

20 And thou shalt write them upon the door posts of thine house, and upon thy gates:

כא. לְמַעַן יִרְבּוּ יְמֵיכֶם וִימֵי בְנֵיכֶם עַל הָאֲדָמָה אֲשֶׁר נִשְׁבַּע יְהֹוָה לַאֲבֹתֵיכֶם לָתֵת לָהֶם כִּימֵי הַשָּׁמַיִם עַל הָאָרֶץ:

ἵνα πολυημερεύσητε καὶ αἱ ἡμέραι τῶν υἱῶν ὑμῶν ἐπὶ τῆς γῆς ἧς ὤμοσεν κύριος τοῖς πατράσιν ὑμῶν δοῦναι αὐτοῖς καθὼς αἱ ἡμέραι τοῦ οὐρανοῦ ἐπὶ τῆς γῆς

21 ܘܢܸܣܓܘܿܢ ܝܵܘ̈ܡܲܝܟ̇ܘܿܢ ܘܝܵܘ̈ܡܲܝ ܒܢܲܝ̈ܟ̇ܘܿܢ ܒܐܲܪܥܵܐ ܕܝܼܡܵܐ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܟ݂ܘܿܢ ܠܐܲܒ̣ܵܗܲܝ̈ܟ̇ܘܿܢ ܠܡܸܬܲܠ ܠܗܘܿܢ ܐܲܝܟ݂ ܝܵܘ̈ܡܲܝ ܫܡܲܝܵܐ ܥܲܠ ܐܲܪܥܵܐ.

ut multiplicentur dies tui, et filiorum tuorum in terra, quam juravit Dominus patribus tuis, ut daret eis quamdiu cælum imminet terræ.

რათა განმრავლდენ დღენი თქუენნი და დღენი ნაშობთა მათ თქუენთანი ქუეყანასა მას ზედა, რომლისათჳს ეფუცა უფალი მამათა მათ თქუენთა მიცემად მათა, ვითარცა დღენი ცისანი ქუეყანასა ზედა.

21 That your days may be multiplied, and the days of your children, in the land which the LORD sware unto your fathers to give them, as the days of heaven upon the earth.

כב. כִּי אִם שָׁמֹר תִּשְׁמְרוּן אֶת כָּל הַמִּצְוָה הַזֹּאת אֲשֶׁר אָנֹכִי מְצַוֶּה אֶתְכֶם לַעֲשׂתָהּ לְאַהֲבָה אֶת יְהֹוָה אֱלֹהֵיכֶם לָלֶכֶת בְּכָל דְּרָכָיו וּלְדָבְקָה בוֹ:

καὶ ἔσται ἐὰν ἀκοῇ ἀκούσητε πάσας τὰς ἐντολὰς ταύτας ὅσας ἐγὼ ἐντέλλομαί σοι σήμερον ποιεῖν ἀγαπᾶν κύριον τὸν θεὸν ἡμῶν καὶ πορεύεσθαι ἐν πάσαις ταῖς ὁδοῖς αὐτοῦ καὶ προσκολλᾶσθαι αὐτῷ

22 ܘܐܸܢ ܬܸܛܪܘܼܢ ܗܵܠܹܝܢ ܟܠܗܘܿܢ ܦܘܼܩ̈ܕܵܢܹܐ ܕܲܡܦܲܩܸܕ݂ ܐ̄ܢܵܐ ܠܟ݂ܘܿܢ ܝܵܘܡܵܢܵܐ ܘܬܸܥܒ̇ܕ݂ܘܼܢ ܐܸܢܘܿܢ ܘܬܸܪܚܡܘܼܢ ܠܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܟ݂ܘܿܢ ܘܲܬ̣ܗܲܠܟ݂ܘܼܢ ܒܟ݂ܠܗܹܝܢ ܐܘܼܪ̈ܚܵܬܹܗ ܘܬܸܬ̣ܢܲܩܦܘܼܢ ܠܹܗ.

Si enim custodieritis mandata quæ ego præcipio vobis, et feceritis ea, ut diligatis Dominum Deum vestrum, et ambuletis in omnibus viis ejus, adhærentes ei,

და იყოს, უკეთუ სმენით ისმინნეთ მცნებანი ესე ჩემნი, რომელთა-ესე მე გამცნებ თქუენ დღეს და ჰყოთ ესე და შეიყუაროთ უფალი ღმერთი თქუენი და ხვიდოდით ყოველთა გზათა მისთა და შეეყვნეთ მას,

22 For if ye shall diligently keep all these commandments which I command you, to do them, to love the LORD your God, to walk in all his ways, and to cleave unto him;

כג. וְהוֹרִישׁ יְהֹוָה אֶת כָּל הַגּוֹיִם הָאֵלֶּה מִלִּפְנֵיכֶם וִירִשְׁתֶּם גּוֹיִם גְּדֹלִים וַעֲצֻמִים מִכֶּם:

καὶ ἐκβαλεῖ κύριος πάντα τὰ ἔθνη ταῦτα ἀπὸ προσώπου ὑμῶν καὶ κληρονομήσετε ἔθνη μεγάλα καὶ ἰσχυρότερα μᾶλλον ἢ ὑμεῖς

23 ܢܵܘܒܸ̇ܕ݂ ܡܵܪܝܵܐ ܗܵܠܹܝܢ ܟܠܗܘܿܢ ܥܲܡܡܹ̈ܐ ܡ̣ܢ ܩܕ݂ܵܡܲܝܟ̇ܘܿܢ ܘܬܹܐܪܬ̇ܘܿܢ ܠܥܲܡܡܹ̈ܐ ܕܪܘܒ̣ܝܼܢ ܘܥܲܫܝܼܢܝܼܢ ܡܸܢܟ݂ܘܿܢ.

disperdet Dominus omnes gentes istas ante faciem vestram, et possidebitis eas, quæ majores et fortiores vobis sunt.

განასხნეს უფალმან ყოველნი წარმართნი პირისაგან თქუენისა და დაიმკჳდრნე შენ ნათესავნი დიდნი და უძლიერესნი შენსა.

23 Then will the LORD drive out all these nations from before you, and ye shall possess greater nations and mightier than yourselves.

כד. כָּל הַמָּקוֹם אֲשֶׁר תִּדְרֹךְ כַּף רַגְלְכֶם בּוֹ לָכֶם יִהְיֶה מִן הַמִּדְבָּר וְהַלְּבָנוֹן מִן הַנָּהָר נְהַר פְּרָת וְעַד הַיָּם הָאַחֲרוֹן יִהְיֶה גְּבֻלְכֶם:

πάντα τὸν τόπον οὗ ἐὰν πατήσῃ τὸ ἴχνος τοῦ ποδὸς ὑμῶν ὑμῖν ἔσται ἀπὸ τῆς ἐρήμου καὶ Ἀντιλιβάνου καὶ ἀπὸ τοῦ ποταμοῦ τοῦ μεγάλου ποταμοῦ Εὐφράτου καὶ ἕως τῆς θαλάσσης τῆς ἐπὶ δυσμῶν ἔσται τὰ ὅριά σου

24 ܟܠ ܐܲܬ̣ܪܵܐ ܕܬܸܕ݂ܪܘܿܟ݂ ܒܹܗ ܦܲܣܬ̣ܵܐ ܕܪܸܓ̣ܠܟ݂ܘܿܢ ܠܟ݂ܘܿܢ ܢܸܗܘܸܐ. ܡ̣ܢ ܡܲܕ݂ܒ̇ܪܵܐ ܘܠܸܒ̣ܢܵܢ ܘܡ̣ܢ ܢܲܗܪܵܐ ܠܢܲܗܪܵܐ ܦܪܵܬ̣ ܘܲܥܕܲܡܵܐ ܠܝܲܡܵܐ ܐ̄ܚܪܵܝܵܐ ܢܸܗܘܸܐ ܬܚܘܼܡܟ݂ܘܿܢ.

Omnis locus, quem calcaverit pes vester, vester erit. A deserto, et a Libano, a flumine magno Euphrate usque ad mare occidentale erunt termini vestri.

ყოველსავე ადგილსა, რომელსაცა დასდგათ კუალი ფერჴთა თქუენთაჲ, თქუენი იყოს უდაბნოჲთგან დიდით ვიდრე ლიბანედმდე, და მდინარით დიდით ევფრატით და ვიდრე ზღუად დიდადმდე დასავალით კერძო იყავნ საზღვარი თქუენი.

24 Every place whereon the soles of your feet shall tread shall be yours: from the wilderness and Lebanon, from the river, the river Euphrates, even unto the uttermost sea shall your coast be.

כה. לֹא יִתְיַצֵּב אִישׁ בִּפְנֵיכֶם פַּחְדְּכֶם וּמוֹרַאֲכֶם יִתֵּן יְהֹוָה אֱלֹהֵיכֶם עַל פְּנֵי כָל הָאָרֶץ אֲשֶׁר תִּדְרְכוּ בָהּ כַּאֲשֶׁר דִּבֶּר לָכֶם:

οὐκ ἀντιστήσεται οὐδεὶς κατὰ πρόσωπον ὑμῶν τὸν τρόμον ὑμῶν καὶ τὸν φόβον ὑμῶν ἐπιθήσει κύριος ὁ θεὸς ὑμῶν ἐπὶ πρόσωπον πάσης τῆς γῆς ἐφ᾽ ἧς ἐὰν ἐπιβῆτε ἐπ᾽ αὐτῆς ὃν τρόπον ἐλάλησεν κύριος πρὸς ὑμᾶς

25 ܘܠܵܐ ܢܩܘܼܡ ܐ̄ܢܵܫ ܩܕ݂ܵܡܲܝܟ̇ܘܿܢ ܘܕܸܚܠܲܬ̣ܟ݂ܘܿܢ ܘܙܵܘܥܲܬ̣ܟ݂ܘܿܢ ܢܸܬܸܠ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܟ݂ܘܿܢ ܥܲܠ ܐܲܦܲܝ̈ ܟܠܵܗ̇ ܐܲܪܥܵܐ ܕܬܸܕ݂ܪܟ݂ܘܿܢ ܒܵܗ̇ ܐܲܝܟ݂ ܕܐܸܡܲܪ ܠܟ݂ܘܿܢ ܡܵܪܝܵܐ.

Nullus stabit contra vos: terrorem vestrum et formidinem dabit Dominus Deus vester super omnem terram quam calcaturi estis, sicut locutus est vobis.

არა ვინ გიჴდებოდის თქვენ და არცაღა მო-ვინ-გექცეს პირსა თქუენსა, რამეთუ შიში და ზარი თქუენი მიჰფინოს უფალმან ღმერთმან თქუენმან ყოველსა მას ქუეყანასა, რომელსაცა მიხვიდოდით თქუენ, ვითარცა გეტყოდა თქუენ უფალი.

25 There shall no man be able to stand before you: for the LORD your God shall lay the fear of you and the dread of you upon all the land that ye shall tread upon, as he hath said unto you.

כו. רְאֵה אָנֹכִי נֹתֵן לִפְנֵיכֶם הַיּוֹם בְּרָכָה וּקְלָלָה:

ἰδοὺ ἐγὼ δίδωμι ἐνώπιον ὑμῶν σήμερον εὐλογίαν καὶ κατάραν

26 ܓܙܵܘ ܕܝܵܗܹ̇ܒ̣ ܐ̄ܢܵܐ ܩܕ݂ܵܡܲܝܟ̇ܘܿܢ ܝܵܘܡܵܢܵܐ ܒܘܼܪ̈ܟܵܬ̣ܵܐ ܘܠܵܘ̈ܛܵܬ̣ܵܐ.

En propono in conspectu vestro hodie benedictionem et maledictionem:

აჰა, ესერა, მიგცემ თქუენ დღეს წყევასა და კურთხევასა.

26 Behold, I set before you this day a blessing and a curse;

כז. אֶת הַבְּרָכָה אֲשֶׁר תִּשְׁמְעוּ אֶל מִצְו‍ֹת יְהֹוָה אֱלֹהֵיכֶם אֲשֶׁר אָנֹכִי מְצַוֶּה אֶתְכֶם הַיּוֹם:

τὴν εὐλογίαν ἐὰν ἀκούσητε τὰς ἐντολὰς κυρίου τοῦ θεοῦ ὑμῶν ἃς ἐγὼ ἐντέλλομαι ὑμῖν σήμερον

27 ܒܘܼܪ̈ܟܵܬ̣ܵܐ ܐܸܢ ܬܸܫܡܥܘܼܢ ܦܘܼܩ̈ܕܵܢܵܘܗܝ ܕܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܟ݂ܘܿܢ ܕܲܡܦܲܩܸܕ݂ ܐ̄ܢܵܐ ܠܟ݂ܘܿܢ ܝܵܘܡܵܢܵܐ.

benedictionem, si obedieritis mandatis Domini Dei vestri, quæ ego hodie præcipio vobis:

ამისთჳს თუ ისმინნეთ მცნებანი უფლისა ღმრთისა თქუენისანი, რომელსა-ესე გამცნებ თქუენ დღესდღე

27 A blessing, if ye obey the commandments of the LORD your God, which I command you this day:

כח. וְהַקְּלָלָה אִם לֹא תִשְׁמְעוּ אֶל מִצְו‍ֹת יְהֹוָה אֱלֹהֵיכֶם וְסַרְתֶּם מִן הַדֶּרֶךְ אֲשֶׁר אָנֹכִי מְצַוֶּה אֶתְכֶם הַיּוֹם לָלֶכֶת אַחֲרֵי אֱלֹהִים אֲחֵרִים אֲשֶׁר לֹא יְדַעְתֶּם:

καὶ τὰς κατάρας ἐὰν μὴ ἀκούσητε τὰς ἐντολὰς κυρίου τοῦ θεοῦ ὑμῶν ὅσας ἐγὼ ἐντέλλομαι ὑμῖν σήμερον καὶ πλανηθῆτε ἀπὸ τῆς ὁδοῦ ἧς ἐνετειλάμην ὑμῖν πορευθέντες λατρεύειν θεοῖς ἑτέροις οὓς οὐκ οἴδατε

28 ܘܠܵܘ̈ܛܵܬ̣ܵܐ ܐܸܢ ܠܵܐ ܬܸܫܡܥܘܼܢ ܦܘܼܩ̈ܕܵܢܵܘܗܝ ܕܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܟ݂ܘܿܢ ܘܐܸܢ ܬܸܣܛܘܼܢ ܡ̣ܢ ܐܘܼܪܚܵܐ ܕܲܡܦܲܩܸܕ݂ ܐ̄ܢܵܐ ܠܟ݂ܘܿܢ ܝܵܘܡܵܢܵܐ ܘܬܹܐܘܠܘܼܢ ܒܵܬܲܪ ܐܲܠܵܗܹ̈ܐ ܐ̄ܚܪ̈ܵܢܹܐ ܕܠܵܐ ܝܵܕ݂ܥܝܼܢ ܐ̄ܢܬ̇ܘܿܢ ܠܗܘܿܢ.

maledictionem, si non obedieritis mandatis Domini Dei vestri, sed recesseritis de via, quam ego nunc ostendo vobis, et ambulaveritis post deos alienos, quos ignoratis.

დაწყევასა, არა თუ ისმინნეთ მცნებანი უფლისა ღმრთისა თქუენისანი, რომელსა-ესე დღეს გამცნებ თქუენ და შესცთეთ გზისა მისგან, რომელი გამცენ თქუენ და შეხვიდეთ და ჰმსახურებდეთ თქუენ ღმერთთა უცხოთა, რომელ არა იცოდეთ.

28 And a curse, if ye will not obey the commandments of the LORD your God, but turn aside out of the way which I command you this day, to go after other gods, which ye have not known.

כט. וְהָיָה כִּי יְבִיאֲךָ יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ אֶל הָאָרֶץ אֲשֶׁר אַתָּה בָא שָׁמָּה לְרִשְׁתָּהּ וְנָתַתָּה אֶת הַבְּרָכָה עַל הַר גְּרִזִּים וְאֶת הַקְּלָלָה עַל הַר עֵיבָל:

καὶ ἔσται ὅταν εἰσαγάγῃ σε κύριος ὁ θεός σου εἰς τὴν γῆν εἰς ἣν διαβαίνεις ἐκεῖ κληρονομῆσαι αὐτήν καὶ δώσεις τὴν εὐλογίαν ἐπ᾽ ὄρος Γαριζιν καὶ τὴν κατάραν ἐπ᾽ ὄρος Γαιβαλ

29 ܘܟܲܕ݂ ܢܲܥܠܵܟ݂ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܠܐܲܪܥܵܐ ܕܥܵܐܹ̇ܠ ܐܲܢ̄ܬ̇ ܠܬܲܡܵܢ ܠܡܹܐܪܬܵܗ̇ ܗܲܒ̣ ܒܘܼܪ̈ܟܵܬ̣ܵܐ ܥܲܠ ܛܘܼܪܵܐ ܕܓܲܪܙܝܼܡ ܘܠܵܘ̈ܛܵܬ̣ܵܐ ܥܲܠ ܛܘܼܪܵܐ ܕܲܓ̣ܒܸܠ.

Cum vero introduxerit te Dominus Deus tuus in terram, ad quam pergis habitandam, pones benedictionem super montem Garizim, maledictionem super montem Hebal:

და იყოს, რაჟამს შეგიყვანოს შენ უფალმან ღმერთმან შენმან ქუეყანასა მას, რომელსა შეხუალ დამკვიდრებად მუნ და მისცე კურთხევაჲ იგი მთასა მას ზედა გარიზინსა და წყევაჲ იგი მთასა მას ზედა გებალსა.

29 And it shall come to pass, when the LORD thy God hath brought thee in unto the land whither thou goest to possess it, that thou shalt put the blessing upon mount Gerizim, and the curse upon mount Ebal.

ל. הֲלֹא הֵמָּה בְּעֵבֶר הַיַּרְדֵּן אַחֲרֵי דֶּרֶךְ מְבוֹא הַשֶּׁמֶשׁ בְּאֶרֶץ הַכְּנַעֲנִי הַיּשֵׁב בָּעֲרָבָה מוּל הַגִּלְגָּל אֵצֶל אֵלוֹנֵי מֹרֶה:

οὐκ ἰδοὺ ταῦτα πέραν τοῦ Ιορδάνου ὀπίσω ὁδὸν δυσμῶν ἡλίου ἐν γῇ Χανααν τὸ κατοικοῦν ἐπὶ δυσμῶν ἐχόμενον τοῦ Γολγολ πλησίον τῆς δρυὸς τῆς ὑψηλῆς

30 ܗܵܐ ܗܸܢܘܿܢ ܒܥܸܒ̣ܪܵܐ ܕܝܘܿܪܕܢܲܢ ܒܸܣܬܲܪ ܐܘܼܪܚܵܐ ܒܡܲܥܪܵܒܲܝ̈ ܫܸܡܫܵܐ ܒܐܲܪܥܵܐ ܕܲܟ݂ܢܲܥܢܵܝܹ̈ܐ ܕܝܵܬ̣ܒ̇ܝܼܢ ܒܥܵܪܵܒ̣ܵܐ ܠܘܼܩܒܲܠ ܓܲܠܥܵܠܵܐ ܘܠܘܼܩܒܲܠ ܒܹܝܬ̣ ܒܲܠܘܼܛܵܐ ܕܡܲܡܪܹܐ.

qui sunt trans Jordanem, post viam quæ vergit ad solis occubitum in terra Chananæi, qui habitat in campestribus contra Galgalam, quæ est juxta vallem tendentem et intrantem procul.

ესე ორნივე წიაღ იორდანესა გზასა მას მზისდასავალით კერძოსა, ქუეყანასა მას ქანანელთასა, რომელი დამკვიდრებულ არს მზიაღასავალით კერძოთა გალგალასა, მახლობელად მუხასა მას მაღალსა.

30 Are they not on the other side Jordan, by the way where the sun goeth down, in the land of the Canaanites, which dwell in the champaign over against Gilgal, beside the plains of Moreh?

לא. כִּי אַתֶּם עֹבְרִים אֶת הַיַּרְדֵּן לָבֹא לָרֶשֶׁת אֶת הָאָרֶץ אֲשֶׁר יְהֹוָה אֱלֹהֵיכֶם נֹתֵן לָכֶם וִירִשְׁתֶּם אֹתָהּ וִישַׁבְתֶּם בָּהּ:

ὑμεῖς γὰρ διαβαίνετε τὸν Ιορδάνην εἰσελθόντες κληρονομῆσαι τὴν γῆν ἣν κύριος ὁ θεὸς ὑμῶν δίδωσιν ὑμῖν ἐν κλήρῳ πάσας τὰς ἡμέρας καὶ κληρονομήσετε αὐτὴν καὶ κατοικήσετε ἐν αὐτῇ

31 ܡܸܛܠ ܕܥܵܒ̣ܕܝܼܬ̇ܘܿܢ ܝܘܿܪܕܢܲܢ ܠܡܸܥܲܠ ܠܡܹܐܪܲܬ̣ ܐܲܪܥܵܐ ܕܝܵܗܹ̇ܒ̣ ܠܟ݂ܘܿܢ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܟ݂ܘܿܢ ܘܬܹܐܪܬ̇ܘܼܢܵܗ̇ ܘܬܸܬ̇ܒ̣ܘܼܢ ܒܵܗ̇.

Vos enim transibitis Jordanem, ut possideatis terram quam Dominus Deus vester daturus est vobis, ut habeatis et possideatis illam.

აწ თქუენ, ეგერა, წიაღხუალთ იორდანესა შესლვად და დამკვიდრებად ქუეყანისა მის, რომელ-იგი უფალმან ღმერთმან თქუენმან მოგცეს თქუენ და დაიმკვიდროთ იგი, და დაეშენეთ მუნ.

31 For ye shall pass over Jordan to go in to possess the land which the LORD your God giveth you, and ye shall possess it, and dwell therein.

לב. וּשְׁמַרְתֶּם לַעֲשׂוֹת אֵת כָּל הַחֻקִּים וְאֶת הַמִּשְׁפָּטִים אֲשֶׁר אָנֹכִי נֹתֵן לִפְנֵיכֶם הַיּוֹם:

καὶ φυλάξεσθε τοῦ ποιεῖν πάντα τὰ προστάγματα αὐτοῦ καὶ τὰς κρίσεις ταύτας ὅσας ἐγὼ δίδωμι ἐνώπιον ὑμῶν σήμερον

32 ܘܬܸܛܪܘܼܢ ܘܬܸܥܒ̇ܕ݂ܘܼܢ ܟܠܗܘܿܢ ܢܵܡܘܿܣܹ̈ܐ ܘܕ݂ܝܼܢܹ̈ܐ ܕܝܵܗܹ̇ܒ̣ ܐ̄ܢܵܐ ܩܕ݂ܵܡܲܝܟ̇ܘܿܢ ܝܵܘܡܵܢܵܐ.

Videte ergo ut impleatis cæremonias atque judicia, quæ ego hodie ponam in conspectu vestro.

და დაიმარხნეთ და ჰყოთ ყოველი ესე მცნებაჲ და სამართალი, რომელსა-ესე გამცნებ თქუენ დღეს.

32 And ye shall observe to do all the statutes and judgments which I set before you this day.

יב

ΙΒ'

ܩܦܠܐܘܢ: ܝܒ.

Cap. 12

თავი მეთორმეტე

א. אֵלֶּה הַחֻקִּים וְהַמִּשְׁפָּטִים אֲשֶׁר תִּשְׁמְרוּן לַעֲשׂוֹת בָּאָרֶץ אֲשֶׁר נָתַן יְהֹוָה אֱלֹהֵי אֲבֹתֶיךָ לְךָ לְרִשְׁתָּהּ כָּל הַיָּמִים אֲשֶׁר אַתֶּם חַיִּים עַל הָאֲדָמָה:

καὶ ταῦτα τὰ προστάγματα καὶ αἱ κρίσεις ἃς φυλάξετε τοῦ ποιεῖν ἐπὶ τῆς γῆς ἧς κύριος ὁ θεὸς τῶν πατέρων ὑμῶν δίδωσιν ὑμῖν ἐν κλήρῳ πάσας τὰς ἡμέρας ἃς ὑμεῖς ζῆτε ἐπὶ τῆς γῆς

1 ܗܵܠܹܝܢ ܢܵܡܘܿܣܹ̈ܐ ܘܕ݂ܝܼܢܹ̈ܐ ܕܬܸܛܪܘܼܢ ܘܬܸܥܒ̇ܕ݂ܘܼܢ ܒܐܲܪܥܵܐ ܕܝܵܗܹ̇ܒ̣ ܠܟ݂ܘܿܢ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܐ ܕܐܲܒ̣ܵܗܲܝ̈ܟ̇ܘܿܢ ܠܡܹܐܪܬܵܗ̇ ܟܠܗܘܿܢ ܝܵܘ̈ܡܵܬ̣ܵܐ ܕܚܲܝܝܼܢ ܐ̄ܢܬ̇ܘܿܢ ܒܐܲܪܥܵܐ.

Hæc sunt præcepta atque judicia, quæ facere debetis in terra, quam Dominus Deus patrum tuorum daturus est tibi, ut possideas eam cunctis diebus, quibus super humum gradieris.

და ესე არიან ბრძანებანი და მსჯავრნი, რომელ დაიმკვიდრნეთ და ჰყოთ ქუეყანასა მას, რომელ-იგი უფალმან ღმერთმან მამათა თქუენთამან მოგცეს შენ სამკვიდრებელად ყოველთა დღეთა, რავდენცა სცხონდეთ ქუეყანასა ზედა.

1 These are the statutes and judgments, which ye shall observe to do in the land, which the LORD God of thy fathers giveth thee to possess it, all the days that ye live upon the earth.

ב. אַבֵּד תְּאַבְּדוּן אֶת כָּל הַמְּקֹמוֹת אֲשֶׁר עָבְדוּ שָׁם הַגּוֹיִם אֲשֶׁר אַתֶּם יֹרְשִׁים אֹתָם אֶת אֱלֹהֵיהֶם עַל הֶהָרִים הָרָמִים וְעַל הַגְּבָעוֹת וְתַחַת כָּל עֵץ רַעֲנָן:

ἀπωλείᾳ ἀπολεῖτε πάντας τοὺς τόπους ἐν οἷς ἐλάτρευσαν ἐκεῖ τοῖς θεοῖς αὐτῶν οὓς ὑμεῖς κληρονομεῖτε αὐτούς ἐπὶ τῶν ὀρέων τῶν ὑψηλῶν καὶ ἐπὶ τῶν θινῶν καὶ ὑποκάτω δένδρου δασέος

2 ܐܵܘܒܸ̇ܕ݂ܘ ܟܠܗܘܿܢ ܐܲܬ̣ܪ̈ܵܘܵܬ̣ܵܐ ܕܲܦܠܲܚܘ ܬܲܡܵܢ ܥܲܡܡܹ̈ܐ ܕܝܵܪܬ̇ܝܼܢ ܐ̄ܢܬ̇ܘܿܢ ܠܗܘܿܢ ܘܠܲܐܠܵܗܲܝ̈ܗܘܿܢ ܥܲܠ ܛܘܼܪܹ̈ܐ ܪ̈ܵܡܹܐ ܘܥܲܠ ܪ̈ܵܡܵܬ̣ܵܐ ܘܲܬ̣ܚܹܝܬ̣ ܟܠ ܐܝܼܠܵܢ ܕܡܲܛܵܠ.

Subvertite omnia loca, in quibus coluerunt gentes, quas possessuri estis, deos suos super montes excelsos, et colles, et subter omne lignum frondosum.

მოსპოლვით მოსპნე ყოველნი იგი ადგილნი სამსახურებელნი წარმართთანი, რომელსა ემსახუროს სამსახურებელი იგი ბილწებისაჲ ზედა მთათა მაღალთა და ბორცუთა და ხეთა ქუეშე

2 Ye shall utterly destroy all the places, wherein the nations which ye shall possess served their gods, upon the high mountains, and upon the hills, and under every green tree:

ג. וְנִתַּצְתֶּם אֶת מִזְבְּחֹתָם וְשִׁבַּרְתֶּם אֶת מַצֵּבֹתָם וַאֲשֵׁרֵיהֶם תִּשְׂרְפוּן בָּאֵשׁ וּפְסִילֵי אֱלֹהֵיהֶם תְּגַדֵּעוּן וְאִבַּדְתֶּם אֶת שְׁמָם מִן הַמָּקוֹם הַהוּא:

καὶ κατασκάψετε τοὺς βωμοὺς αὐτῶν καὶ συντρίψετε τὰς στήλας αὐτῶν καὶ τὰ ἄλση αὐτῶν ἐκκόψετε καὶ τὰ γλυπτὰ τῶν θεῶν αὐτῶν κατακαύσετε πυρί καὶ ἀπολεῖται τὸ ὄνομα αὐτῶν ἐκ τοῦ τόπου ἐκείνου

3 ܘܬܸܥܩܪܘܼܢ ܡܲܕ݂ܒܚܲܝ̈ܗܘܿܢ ܘܲܬ̇ܬܲܒ̇ܪܘܼܢ ܩܵܝ̈ܡܵܬ̣ܗܘܿܢ ܘܚܸܫ̈ܠܵܬ̣ܗܘܿܢ ܬܵܘܩܕ݂ܘܼܢ ܒܢܘܼܪܵܐ ܘܐܲܠܵܗܲܝ̈ܗܘܿܢ ܓܠܝܼܦܹ̈ܐ ܬܬܲܒ̇ܪܘܼܢ ܘܬ̣ܵܘܒ̇ܕ݂ܘܼܢ ܗܵܟܲܢܵܐ ܫܸܡܗܘܿܢ ܡ̣ܢ ܐܲܬ̣ܪܵܐ ܗܵܘ̇.

Dissipate aras eorum, et confringite statuas: lucos igne comburite, et idola comminuite: disperdite nomina eorum de locis illis.

ვარჯოვანთა ბაგინები მათი დაამჴჳთ და ძეგლები მათი დამუსრეთ, სერტყები მათი დაკაფეთ, კერპები მათი დაწვით ცეცხლითა და საჴსენებელი მათი წარწყმიდეთ ქუეყანისა მისგან.

3 And ye shall overthrow their altars, and break their pillars, and burn their groves with fire; and ye shall hew down the graven images of their gods, and destroy the names of them out of that place.

ד. לֹא תַעֲשׂוּן כֵּן לַיהֹוָה אֱלֹהֵיכֶם:

οὐ ποιήσετε οὕτως κυρίῳ τῷ θεῷ ὑμῶν

4 ܘܐܲܢ̄ܬ̇ܘܿܢ ܠܵܐ ܬܸܥܒ̇ܕ݂ܘܼܢ ܗܵܟܲܢܵܐ ܠܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܟ݂ܘܿܢ.

Non facietis ita Domino Deo vestro:

ხოლო არა ეგრე უყოთ უფალსა ღმერთსა თქუენსა.

4 Ye shall not do so unto the LORD your God.

ה. כִּי אִם אֶל הַמָּקוֹם אֲשֶׁר יִבְחַר יְהֹוָה אֱלֹהֵיכֶם מִכָּל שִׁבְטֵיכֶם לָשׂוּם אֶת שְׁמוֹ שָׁם לְשִׁכְנוֹ תִדְרְשׁוּ וּבָאתָ שָּׁמָּה:

ἀλλ᾽ ἢ εἰς τὸν τόπον ὃν ἂν ἐκλέξηται κύριος ὁ θεὸς ὑμῶν ἐν μιᾷ τῶν φυλῶν ὑμῶν ἐπονομάσαι τὸ ὄνομα αὐτοῦ ἐκεῖ ἐπικληθῆναι καὶ ἐκζητήσετε καὶ εἰσελεύσεσθε ἐκεῖ

5 ܐܸܠܵܐ ܒܐܲܬ̣ܪܵܐ ܕܓ̣ܵܒܹ̇ܐ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܟ݂ܘܿܢ ܡ̣ܢ ܟܠ ܫܲܒ̣ܛܲܝ̈ܟ̇ܘܿܢ ܠܲܡܣܵܡ ܫܡܹܗ ܬܲܡܵܢ ܠܒܹܝܬ̣ ܡܲܫܪܝܹܗ ܗ،ܢܲܝܬ̇ܘܿܢ ܡܥܲܩܒ̣ܝܼܢ ܘܐܵܙܠܝܼܢ ܠܬܲܡܵܢ.

sed ad locum, quem elegerit Dominus Deus vester de cunctis tribubus vestris, ut ponat nomen suum ibi, et habitet in eo, venietis:

არამედ ადგილსა ერთსა, რომელსა გამოირჩიოს უფალმან ღმერთმან თქუენმან ადგილი ერთი ნათესავთაგან თქუენთა სახელის-დებად სახელი მისი მუნ: ადგილი იგი გამოირჩიეთ და შევედით მუნ.

5 But unto the place which the LORD your God shall choose out of all your tribes to put his name there, even unto his habitation shall ye seek, and thither thou shalt come:

ו. וַהֲבֵאתֶם שָׁמָּה עֹלֹתֵיכֶם וְזִבְחֵיכֶם וְאֵת מַעְשְׂרֹתֵיכֶם וְאֵת תְּרוּמַת יֶדְכֶם וְנִדְרֵיכֶם וְנִדְבֹתֵיכֶם וּבְכֹרֹת בְּקַרְכֶם וְצֹאנְכֶם:

καὶ οἴσετε ἐκεῖ τὰ ὁλοκαυτώματα ὑμῶν καὶ τὰ θυσιάσματα ὑμῶν καὶ τὰς ἀπαρχὰς ὑμῶν καὶ τὰς εὐχὰς ὑμῶν καὶ τὰ ἑκούσια ὑμῶν καὶ τὰ πρωτότοκα τῶν βοῶν ὑμῶν καὶ τῶν προβάτων ὑμῶν

6 ܘܐܵܘܒܸ̇ܠܘ ܠܬܲܡܵܢ ܝܲܩܕܲܝ̈ܟ̇ܘܿܢ ܫܲܠܡܹ̈ܐ ܘܕܸܒ̣ܚܲܝ̈ܟ̇ܘܿܢ ܘܡܲܣܥܵܪ̈ܲܝܟ̇ܘܿܢ ܘܦܘܼܪ̈ܫܵܢܹܐ ܕܐܝܼܕܲܝ̈ܟ̇ܘܿܢ ܘܢܸܕ݂ܪ̈ܲܝܟ̇ܘܿܢ ܘܩܘܼܪ̈ܒܵܢܲܝܟ̇ܘܿܢ ܘܒܘܼܟ݂ܪܹ̈ܐ ܕܬ̣ܵܘܪ̈ܲܝܟ̇ܘܿܢ ܘܲܕ݂ܥܵܢ̈ܟ݂ܘܿܢ.

et offeretis in loco illo holocausta et victimas vestras, decimas et primitias manuum vestrarum, et vota atque donaria, primogenita boum et ovium.

და შეწირეთ მსხუერპლები იგი თქუენი მუნ და საკუმეველები, და პირველისა ნაყოფისა თქუენისაჲ და აღნათქუემი თქვენი ძღუენი ნეფსითი გონებათა თქუენთაჲ და პირმშოები ზროხათა თქვენთაჲ.

6 And thither ye shall bring your burnt offerings, and your sacrifices, and your tithes, and heave offerings of your hand, and your vows, and your freewill offerings, and the firstlings of your herds and of your flocks:

ז. וַאֲכַלְתֶּם שָׁם לִפְנֵי יְהֹוָה אֱלֹהֵיכֶם וּשְׂמַחְתֶּם בְּכֹל מִשְׁלַח יֶדְכֶם אַתֶּם וּבָתֵּיכֶם אֲשֶׁר בֵּרַכְךָ יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ:

καὶ φάγεσθε ἐκεῖ ἐναντίον κυρίου τοῦ θεοῦ ὑμῶν καὶ εὐφρανθήσεσθε ἐπὶ πᾶσιν οὗ ἂν τὴν χεῖρα ἐπιβάλητε ὑμεῖς καὶ οἱ οἶκοι ὑμῶν καθότι εὐλόγησέν σε κύριος ὁ θεός σου

7 ܘܐܲܟ݂ܘܿܠܘ ܬܲܡܵܢ ܩܕ݂ܵܡ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܟ݂ܘܿܢ ܘܲܚܕ݂ܵܘ ܒܟ݂ܠܡܸܕܸ̇ܡ ܕܡܵܘܫܛܝܼܢ ܐ̄ܢܬ̇ܘܿܢ ܐܝܼܕܲܝ̈ܟ̇ܘܿܢ ܐܲܢ̄ܬ̇ܘܿܢ ܘܐ̄ܢܵܫܲܝ̈ ܒܵܬܲܝ̈ܟ̇ܘܿܢ ܕܲܢܒܲܕ̇ܟ݂ܟ݂ܘܿܢ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܟ݂ܘܿܢ.

Et comedetis ibi in conspectu Domini Dei vestri: ac lætabimini in cunctis, ad quæ miseritis manum vos et domus vestræ, in quibus benedixerit vobis Dominus Deus vester.

ჭამდით და იხარებდით წინაშე უფლისა ღმრთისა თქუენისა და მხიარულ იყვნეთ ყოველთა ზედა, რომელსა ზედა შეხებულ იყვნენ ჴელნი თქუენნი, თქუენ და ყოველნი სახლეულნი თქუენნი, რამეთუ გაკურთხნა თქუენ უფალმან ღმერთმან თქუენმან.

7 And there ye shall eat before the LORD your God, and ye shall rejoice in all that ye put your hand unto, ye and your households, wherein the LORD thy God hath blessed thee.

ח. לֹא תַעֲשׂוּן כְּכֹל אֲשֶׁר אֲנַחְנוּ עֹשִׂים פֹּה הַיּוֹם אִישׁ כָּל הַיָּשָׁר בְּעֵינָיו:

οὐ ποιήσετε πάντα ἃ ἡμεῖς ποιοῦμεν ὧδε σήμερον ἕκαστος τὸ ἀρεστὸν ἐνώπιον αὐτοῦ

8 ܠܵܐ ܬܸܥܒܸ̇ܕ݂ܘܼܢ ܐܲܝܟ݂ ܕܥܵܒ̣ܕ̇ܝܼܢܲܢ ܗܵܪܟܵܐ ܝܵܘܡܵܢܵܐ ܐ̄ܢܵܫ ܐܲܝܟ݂ ܕܫܲܦܝܼܪ ܒܥܲܝܢܵܘ̈ܗܝ.

Non facietis ibi quæ nos hic facimus hodie, singuli quod sibi rectum videtur:

არა ჰყო ეგრე, ვითარ-ეგე ჰყოფთ აქა დღეს კაცად-კაცადი ეგე ნებასა თავისა თჳსისასა, რამეთუ არღა მიწევნულ ხართ თქუენ აქამდის განსასუენებელსა მას და სამკვიდრებელსა თქვენსა, რომელ-იგი უფალმან ღმერთმან თქუენმან მოგცეს თქუენ.

8 Ye shall not do after all the things that we do here this day, every man whatsoever is right in his own eyes.

ט. כִּי לֹא בָאתֶם עַד עָתָּה אֶל הַמְּנוּחָה וְאֶל הַנַּחֲלָה אֲשֶׁר יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ נֹתֵן לָךְ:

οὐ γὰρ ἥκατε ἕως τοῦ νῦν εἰς τὴν κατάπαυσιν καὶ εἰς τὴν κληρονομίαν ἣν κύριος ὁ θεὸς ὑμῶν δίδωσιν ὑμῖν

9 ܡܸܛܠ ܕܠܵܐ ܥܕܲܟܹ̇ܝܠ ܡܲܛܝܼܬ̇ܘܿܢ ܠܒܹܝܬ̣ ܡܲܫܪܝܵܐ ܘܲܠܝܵܪܬ̇ܘܼܬ̣ܵܐ ܕܝܵܗܹ̇ܒ̣ ܠܵܟ݂ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂.

neque enim usque in præsens tempus venistis ad requiem, et possessionem, quam Dominus Deus vester daturus est vobis.

deest

9 For ye are not as yet come to the rest and to the inheritance, which the LORD your God giveth you.

י. וַעֲבַרְתֶּם אֶת הַיַּרְדֵּן וִישַׁבְתֶּם בָּאָרֶץ אֲשֶׁר יְהֹוָה אֱלֹהֵיכֶם מַנְחִיל אֶתְכֶם וְהֵנִיחַ לָכֶם מִכָּל אֹיְבֵיכֶם מִסָּבִיב וִישַׁבְתֶּם בֶּטַח:

καὶ διαβήσεσθε τὸν Ιορδάνην καὶ κατοικήσετε ἐπὶ τῆς γῆς ἧς κύριος ὁ θεὸς ὑμῶν κατακληρονομεῖ ὑμῖν καὶ καταπαύσει ὑμᾶς ἀπὸ πάντων τῶν ἐχθρῶν ὑμῶν τῶν κύκλῳ καὶ κατοικήσετε μετὰ ἀσφαλείας

10 ܘܲܥܒܲܪܘ ܝܘܿܪܕܢܲܢ ܘܬܸܒ̣ܘ ܒܐܲܪܥܵܐ ܕܡܵܘܪܸܬ̣ ܠܟ݂ܘܿܢ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܟ݂ܘܿܢ ܘܲܡܢܝܼܚ ܠܟ݂ܘܿܢ ܡ̣ܢ ܟܠܗܘܿܢ ܒܥܸܠܕ̇ܒ̣ܵܒܲܝ̈ܟ̇ܘܿܢ ܕܲܚܕ݂ܝܼܪܝܼܢ ܠܟ݂ܘܿܢ ܘܬܸܒ̣ܘ ܒܣܲܒ̣ܪܵܐ.

Transibitis Jordanem, et habitabitis in terra, quam Dominus Deus vester daturus est vobis, ut requiescatis a cunctis hostibus per circuitum: et absque ullo timore habitetis

რამეთუ წიაღჰჴდეთ თქუენ იორდანესა და დაეშენნეთ ქუეყანასა მას, რომელ-იგი უფალმან ღმერთმან დაგიმკვიდროს თქვენ და განგისუენოს თქუენ ყოველთაგან მტერთა თქუენთა, რომელნი იყვნეს გარემოჲს თქუენსა და დაეშენნეთ ყუდროებით.

10 But when ye go over Jordan, and dwell in the land which the LORD your God giveth you to inherit, and when he giveth you rest from all your enemies round about, so that ye dwell in safety;

יא. וְהָיָה הַמָּקוֹם אֲשֶׁר יִבְחַר יְהֹוָה אֱלֹהֵיכֶם בּוֹ לְשַׁכֵּן שְׁמוֹ שָׁם שָׁמָּה תָבִיאוּ אֵת כָּל אֲשֶׁר אָנֹכִי מְצַוֶּה אֶתְכֶם עוֹלֹתֵיכֶם וְזִבְחֵיכֶם מַעְשְׂרֹתֵיכֶם וּתְרֻמַת יֶדְכֶם וְכֹל מִבְחַר נִדְרֵיכֶם אֲשֶׁר תִּדְּרוּ לַיהֹוָה:

καὶ ἔσται ὁ τόπος ὃν ἂν ἐκλέξηται κύριος ὁ θεὸς ὑμῶν ἐπικληθῆναι τὸ ὄνομα αὐτοῦ ἐκεῖ ἐκεῖ οἴσετε πάντα ὅσα ἐγὼ ἐντέλλομαι ὑμῖν σήμερον τὰ ὁλοκαυτώματα ὑμῶν καὶ τὰ θυσιάσματα ὑμῶν καὶ τὰ ἐπιδέκατα ὑμῶν καὶ τὰς ἀπαρχὰς τῶν χειρῶν ὑμῶν καὶ τὰ δόματα ὑμῶν καὶ πᾶν ἐκλεκτὸν τῶν δώρων ὑμῶν ὅσα ἐὰν εὔξησθε τῷ θεῷ ὑμῶν

11 ܘܐܲܬ̣ܪܵܐ ܕܢܸܓ̣ܒܸܐ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܟ݂ܘܿܢ ܕܢܲܫܪܸܐ ܒܹܗ ܫܡܹܗ ܠܬܲܡܵܢ ܐܲܝܬܵܘ ܟܠܡܸܕܸ̇ܡ ܕܲܡܦܲܩܸܕ݂ ܐ̄ܢܵܐ ܠܟ݂ܘܿܢ ܝܲܩܕܲܝ̈ܟ̇ܘܿܢ ܫܲܠܡܹ̈ܐ ܘܕܸܒ̣ܚܲܝ̈ܟ̇ܘܿܢ ܘܡܲܣܥܵܪ̈ܲܝܟ̇ܘܿܢ ܘܦܘܼܪ̈ܫܵܢܹܐ ܕܐܝܼܕܲܝ̈ܟ̇ܘܿܢ ܘܟ݂ܠܹܗ ܓܲܒ̣ܝܵܐ ܕܢܸܕ݂ܪ̈ܝܟ̇ܘܿܢ ܕܢܵܕ݂ܪܝܼܢ ܐ̄ܢܬ̇ܘܿܢ ܠܡܵܪܝܵܐ.

in loco, quem elegerit Dominus Deus vester, ut sit nomen ejus in eo: illuc omnia, quæ præcipio, conferetis, holocausta, et hostias, ac decimas, et primitias manuum vestrarum: et quidquid præcipuum est in muneribus, quæ vovebitis Domino.

და იყოს ადგილი იგი, რომელ გამოირჩიოს უფალმან ღმერთმან თქუენმან თავისა თვისისა სახელ-დებად სახელი მისი მას ზედა, მუნ შესწირით ყოველი შესაწირავი, რომელსა-ესე მე გამცნებ თქუენ დღეს, მსხუერპლები იგი თქვენი და ძღუენი თქუენი და ათეული თქუენი და პირველი იგი ჴელთა თქუენთა და რჩეულ-რჩეული ძღუენი აღნათქუემთა თქუენთაჲ, რომელ აღუთქუათ უფალსა ღმერთსა თქუენსა.

11 Then there shall be a place which the LORD your God shall choose to cause his name to dwell there; thither shall ye bring all that I command you; your burnt offerings, and your sacrifices, your tithes, and the heave offering of your hand, and all your choice vows which ye vow unto the LORD:

יב. וּשְׂמַחְתֶּם לִפְנֵי יְהֹוָה אֱלֹהֵיכֶם אַתֶּם וּבְנֵיכֶם וּבְנֹתֵיכֶם וְעַבְדֵיכֶם וְאַמְהֹתֵיכֶם וְהַלֵּוִי אֲשֶׁר בְּשַׁעֲרֵיכֶם כִּי אֵין לוֹ חֵלֶק וְנַחֲלָה אִתְּכֶם:

καὶ εὐφρανθήσεσθε ἐναντίον κυρίου τοῦ θεοῦ ὑμῶν ὑμεῖς καὶ οἱ υἱοὶ ὑμῶν καὶ αἱ θυγατέρες ὑμῶν οἱ παῖδες ὑμῶν καὶ αἱ παιδίσκαι ὑμῶν καὶ ὁ Λευίτης ὁ ἐπὶ τῶν πυλῶν ὑμῶν ὅτι οὐκ ἔστιν αὐτῷ μερὶς οὐδὲ κλῆρος μεθ᾽ ὑμῶν

12 ܘܲܚܕ݂ܵܘ ܩܕ݂ܵܡ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܟ݂ܘܿܢ ܐܲܢ̄ܬ̇ܘܿܢ ܘܲܒ̣ܢܲܝܟ̇ܘܿܢ ܘܲܒ̣ܢܵܬ̣̈ܟ݂ܘܿܢ ܘܥܲܒ̣ܕܲܝ̈ܟ̇ܘܿܢ ܘܐܲܡ̈ܗܵܬ̣ܟ݂ܘܿܢ ܘܠܹܘܵܝܹ̈ܐ ܕܲܒ̣ܩܘܼܪ̈ܝܼܟ݂ܘܿܢ ܡܸܛܠ ܕܠܲܝܬ̇ ܠܗܘܿܢ ܝܵܪܬ̇ܘܼܬ̣ܵܐ ܘܦܵܠܓܘܼܬ̣ܵܐ ܥܲܡܟ݂ܘܿܢ.

Ibi epulabimini coram Domino Deo vestro, vos et filii ac filiæ vestræ, famuli et famulæ, atque Levites qui in urbibus vestris commoratur: neque enim habet aliam partem et possessionem inter vos.

და იხარებდეთ წინაშე უფლისა ღმრთისა თქუენისა და თქუენ, და ძენი თქუენნი, და ასულნი თქუენნი, მონანი და მჴევალნი თქუენნი და ლევიტელნი იგი, რომელ არს ზედამდგომელ თქუენდა, რამეთუ არა უც მას ნაწილ და სამკვიდრებელ თქუენ შორის.

12 And ye shall rejoice before the LORD your God, ye, and your sons, and your daughters, and your menservants, and your maidservants, and the Levite that is within your gates; forasmuch as he hath no part nor inheritance with you.

יג. הִשָּׁמֶר לְךָ פֶּן תַּעֲלֶה עֹלֹתֶיךָ בְּכָל מָקוֹם אֲשֶׁר תִּרְאֶה:

πρόσεχε σεαυτῷ μὴ ἀνενέγκῃς τὰ ὁλοκαυτώματά σου ἐν παντὶ τόπῳ οὗ ἐὰν ἴδῃς

13 ܐܸܙܕܲܗܪܘ ܕܠܵܐ ܬܲܣܸܩ ܝܲܩܕܲܝ̈ܟ ܫܲܠܡܹ̈ܐ ܒܟ݂ܠ ܐܲܬܲܪ ܕܨܵܒܹ̇ܐ ܐܲܢ̄ܬ̇.

Cave ne offeras holocausta tua in omni loco, quem videris:

იგულე თავი შენი, ნუუკუე შე-სადამე-სწირვიდე შესაწირავთა შენთა ყოველსავე ადგილსა, რომელ იხილო, არამედ მას ადგილსა,

13 Take heed to thyself that thou offer not thy burnt offerings in every place that thou seest:

יד. כִּי אִם בַּמָּקוֹם אֲשֶׁר יִבְחַר יְהֹוָה בְּאַחַד שְׁבָטֶיךָ שָׁם תַּעֲלֶה עֹלֹתֶיךָ וְשָׁם תַּעֲשֶׂה כֹּל אֲשֶׁר אָנֹכִי מְצַוֶּךָּ:

ἀλλ᾽ ἢ εἰς τὸν τόπον ὃν ἂν ἐκλέξηται κύριος ὁ θεός σου αὐτὸν ἐν μιᾷ τῶν φυλῶν σου ἐκεῖ ἀνοίσεις τὰ ὁλοκαυτώματά σου καὶ ἐκεῖ ποιήσεις πάντα ὅσα ἐγὼ ἐντέλλομαί σοι σήμερον

14 ܐܸܠܵܐ ܐܸܢ ܒܐܲܬ̣ܪܵܐ ܕܢܸܓ̣ܒܹ̇ܐ ܡܵܪܝܵܐ ܒܚܲܕ݂ ܡ̣ܢ ܫܲܒ̣ܛܲܝ̈ܟ ܬܲܡܵܢ ܬܲܣܸܩ ܝܲܩ̈ܕܲܝܟ ܫܲܠܡܹ̈ܐ ܘܬܲܡܵܢ ܬܸܥܒܸ̇ܕ݂ ܟܠܡܸܕܸ̇ܡ ܕܲܡܦܲܩܸܕ݂ ܐ̄ܢܵܐ ܠܵܟ݂.

sed in eo, quem elegerit Dominus, in una tribuum tuarum offeres hostias, et facies quæcumque præcipio tibi.

ხოლო რომელ გამოირჩიოს უფალმან ღმერთმან შენმან ადგილსა ქალაქთა შენთასა, მუნ შესწირო მსხუერპლი შენი და მუნ ჰყო ყოველი, რომელსა-ესე მე გამცნებ შენ.

14 But in the place which the LORD shall choose in one of thy tribes, there thou shalt offer thy burnt offerings, and there thou shalt do all that I command thee.

טו. רַק בְּכָל אַוַּת נַפְשְׁךָ תִּזְבַּח וְאָכַלְתָּ בָשָׂר כְּבִרְכַּת יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ אֲשֶׁר נָתַן לְךָ בְּכָל שְׁעָרֶיךָ הַטָּמֵא וְהַטָּהוֹר יֹאכְלֶנּוּ כַּצְּבִי וְכָאַיָּל:

ἀλλ᾽ ἢ ἐν πάσῃ ἐπιθυμίᾳ σου θύσεις καὶ φάγῃ κρέα κατὰ τὴν εὐλογίαν κυρίου τοῦ θεοῦ σου ἣν ἔδωκέν σοι ἐν πάσῃ πόλει ὁ ἀκάθαρτος ἐν σοὶ καὶ ὁ καθαρὸς ἐπὶ τὸ αὐτὸ φάγεται αὐτὸ ὡς δορκάδα ἢ ἔλαφον

15 ܒܲܠܚܘܿܕ݂ ܒܟ݂ܠ ܪܸܓ̇ܬ̣ܵܐ ܕܢܲܦ̮ܫܵܟ݂ ܟܘܿܣ ܘܐܲܟ݂ܘܿܠ ܒܸܣܪܵܐ ܐܲܝܟ݂ ܒܘܼܪܟ̇ܬ̣ܵܐ ܕܝܵܗܹ̇ܒ̣ ܠܵܟ݂ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܒܟ݂ܠܗܹܝܢ ܩܘܼܪ̈ܝܵܟ݂. ܕܲܛܡܵܐ ܘܕܲܕ݂ܟܸܐ ܢܹܐܟ݂ܠܘܼܢ ܐܲܝܟ݂ ܛܲܒ̣ܝܵܐ ܘܐܲܝܟ݂ ܐܲܝܠܵܐ.

Sin autem comedere volueris, et te esus carnium delectaverit, occide, comede juxta benedictionem Domini Dei tui, quam dedit tibi in urbibus tuis: sive immundum fuerit, hoc est, maculatum et debile: sive mundum, hoc est, integrum et sine macula, quod offerri licet, sicut capream et cervum, comedes:

და ყოვლითა გულისთქუმითა შენითა შესწირო მსხუერპლი იგი შენი და შჭამო ჴორცი იგი მისი კურთხევითა მით უფლისა ღმრთისა შენისაჲთა, რომელ-იგი მოგცა შენ ყოველთა მათ ქალაქთა შენთა ბილწი იგი და წმიდაჲ, ერთბამად შჭამდეთ, ვითარცა ქურციკსა და ირემსა.

15 Notwithstanding thou mayest kill and eat flesh in all thy gates, whatsoever thy soul lusteth after, according to the blessing of the LORD thy God which he hath given thee: the unclean and the clean may eat thereof, as of the roebuck, and as of the hart.

טז. רַק הַדָּם לֹא תֹאכֵלוּ עַל הָאָרֶץ תִּשְׁפְּכֶנּוּ כַּמָּיִם:

πλὴν τὸ αἷμα οὐ φάγεσθε ἐπὶ τὴν γῆν ἐκχεεῖτε αὐτὸ ὡς ὕδωρ

16 ܒܲܠܚܘܿܕ݂ ܕܡܵܐ ܠܵܐ ܬܹܐܟ݂ܠܘܼܢ ܐܸܠܵܐ ܥܲܠ ܐܲܪܥܵܐ ܐܲܫܘܿܕܲܝܗܝ ܐܲܝܟ݂ ܡܲـ̈ܝܵܐ.

absque esu dumtaxat sanguinis, quem super terram quasi aquam effundes.

ხოლო სისხლსა მისსა ნუ შჭამთ, არამედ ქუეყანასა დასთხიეთ იგი, ვითარცა წყალი.

16 Only ye shall not eat the blood; ye shall pour it upon the earth as water.

יז. לֹא תוּכַל לֶאֱכֹל בִּשְׁעָרֶיךָ מַעְשַׂר דְּגָנְךָ וְתִירשְׁךָ וְיִצְהָרֶךָ וּבְכֹרֹת בְּקָרְךָ וְצֹאנֶךָ וְכָל נְדָרֶיךָ אֲשֶׁר תִּדֹּר וְנִדְבֹתֶיךָ וּתְרוּמַת יָדֶךָ:

οὐ δυνήσῃ φαγεῖν ἐν ταῖς πόλεσίν σου τὸ ἐπιδέκατον τοῦ σίτου σου καὶ τοῦ οἴνου σου καὶ τοῦ ἐλαίου σου τὰ πρωτότοκα τῶν βοῶν σου καὶ τῶν προβάτων σου καὶ πάσας εὐχάς ὅσας ἂν εὔξησθε καὶ τὰς ὁμολογίας ὑμῶν καὶ τὰς ἀπαρχὰς τῶν χειρῶν ὑμῶν

17 ܠܵܐ ܬܸܫܬܲܠܲܛ ܠܡܹܐܟܲܠ ܒܩܘܼܪ̈ܝܼܟ݂ܘܿܢ ܡܲܥܣܵܪܹ̈ܐ ܕܲܥܒ̣ܘܼܪܟ݂ܘܿܢ ܘܲܕ݂ܚܲܡܟ݂ܘܿܢ ܘܲܕ݂ܡܸܫܚܟ݂ܘܿܢ ܘܒܘܼܟ݂ܪܹ̈ܐ ܕܬ̣ܵܘܪ̈ܲܝܟ̇ܘܿܢ ܘܲܕ݂ܥܵܢ̈ܟ݂ܘܿܢ. ܘܟ݂ܠ ܢܸܕ݂ܪ̈ܲܝܟ̇ܘܿܢ ܕܬܸܕ̇ܪܘܼܢ ܘܩܘܼܪ̈ܢܵܢܲܝܟ̇ܘܿܢ ܘܦܘܼܪ̈ܫܵܢܹܐ ܕܐܝܼܕܲܝ̈ܟ̇ܘܿܢ.

Non poteris comedere in oppidis tuis decimam frumenti, et vini, et olei tui, primogenita armentorum et pecorum, et omnia quæ voveris, et sponte offerre volueris, et primitias manuum tuarum:

ვერ შეშჭამო შენ ქალაქთა შინა შენთა ათეული იგი იფქლისა შენისაჲ და ღვინისა და ზეთისა შენისაჲ და პირმშოები ზროხათა შენთაჲ და ცხოვართა შენთაჲ და აღთქუმული იგი აღნათქუემთა შენთაჲ, და შესაწირავი იგი აღსაარებათა თქუენთაჲ და პირველი იგი ნაყოფთაჲ ქმნული ჴელთა თქუენთაჲ,

17 Thou mayest not eat within thy gates the tithe of thy corn, or of thy wine, or of thy oil, or the firstlings of thy herds or of thy flock, nor any of thy vows which thou vowest, nor thy freewill offerings, or heave offering of thine hand:

יח. כִּי אִם לִפְנֵי יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ תֹּאכְלֶנּוּ בַּמָּקוֹם אֲשֶׁר יִבְחַר יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ בּוֹ אַתָּה וּבִנְךָ וּבִתֶּךָ וְעַבְדְּךָ וַאֲמָתֶךָ וְהַלֵּוִי אֲשֶׁר בִּשְׁעָרֶיךָ וְשָׂמַחְתָּ לִפְנֵי יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ בְּכֹל מִשְׁלַח יָדֶךָ:

ἀλλ᾽ ἢ ἐναντίον κυρίου τοῦ θεοῦ σου φάγῃ αὐτὰ ἐν τῷ τόπῳ ᾧ ἂν ἐκλέξηται κύριος ὁ θεός σου αὐτῷ σὺ καὶ ὁ υἱός σου καὶ ἡ θυγάτηρ σου ὁ παῖς σου καὶ ἡ παιδίσκη σου καὶ ὁ προσήλυτος ὁ ἐν ταῖς πόλεσιν ὑμῶν καὶ εὐφρανθήσῃ ἐναντίον κυρίου τοῦ θεοῦ σου ἐπὶ πάντα οὗ ἂν ἐπιβάλῃς τὴν χεῖρά σου

18 ܐܸܠܵܐ ܩܕ݂ܵܡ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܬܹܐܟ݂ܠܝܼܘܗܝ ܕܲܫܢܵܐ ܒܲܫܢܵܐ ܒܐܲܬ̣ܪܵܐ ܕܢܸܓ̣ܒܹ̇ܐ ܠܹܗ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܐܲܢ̄ܬ̇ ܘܲܒ̣ܪܵܟ݂ ܘܒܲܪܬ̣ܵܟ݂ ܘܥܲܒ̣ܕܵܟ݂ ܘܐܲܡܬ̣ܵܟ݂ ܘܠܹܘܵܝܵܐ ܕܲܒ̣ܩܘܼܪ̈ܝܵܟ݂ ܘܬܸܚܕܸ̇ܐ ܩܕ݂ܵܡ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܒܟ݂ܠܡܸܕܸ̇ܡ ܕܡܵܘܫܸܛ ܐܲܢ̄ܬ̇ ܐܝܼܕ݂ܵܟ݂.

sed coram Domino Deo tuo comedes ea in loco, quem elegerit Dominus Deus tuus, tu et filius tuus, et filia tua, et servus et famula, atque Levites qui manet in urbibus tuis: et lætaberis et reficieris coram Domino Deo tuo in cunctis ad quæ extenderis manum tuam.

არამედ წინაშე უფლისა ღმრთისა შენისა შეშჭამო იგი ადგილსა მას, რომელსაცა-იგი გამოირჩიოს უფალმან ღმერთმან თქუენმან, შენ, და ძემან შენმან, და ასულმან შენმან, და მონამან და მჴევალმან და ლევიტელი იგი, რომელ დამკვიდრებულ იყოს ქალაქთა შენთა, შჭამდე და იხარებდე წინაშე უფლისა ღმრთისა შენისა ყოველსა მას ზედა, რომელსაცა შეგეხოს ჴელი შენი.

18 But thou must eat them before the LORD thy God in the place which the LORD thy God shall choose, thou, and thy son, and thy daughter, and thy manservant, and thy maidservant, and the Levite that is within thy gates: and thou shalt rejoice before the LORD thy God in all that thou puttest thine hands unto.

יט. הִשָּׁמֶר לְךָ פֶּן תַּעֲזֹב אֶת הַלֵּוִי כָּל יָמֶיךָ עַל אַדְמָתֶךָ:

πρόσεχε σεαυτῷ μὴ ἐγκαταλίπῃς τὸν Λευίτην πάντα τὸν χρόνον ὅσον ἐὰν ζῇς ἐπὶ τῆς γῆς

19 ܐܸܙܕܲܗܪ ܕܠܵܐ ܬܸܫܒ̇ܘܿܩ ܠܠܹܘܵܝܵܐ ܟܠܗܘܿܢ ܝܵܘ̈ܡܲܝܟ ܒܐܲܪܥܵܐ.

Cave ne derelinquas Levitem in omni tempore quo versaris in terra.

ეკრძალე, ნუუკუე და-სადამე-უტეო ლევიტელი იგი ყოველთა დღეთა ცხორებისა შენისათა, რავდენცა სცხონდე ქუეყანასა ზედა.

19 Take heed to thyself that thou forsake not the Levite as long as thou livest upon the earth.

כ. כִּי יַרְחִיב יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ אֶת גְּבֻלְךָ כַּאֲשֶׁר דִּבֶּר לָךְ וְאָמַרְתָּ אֹכְלָה בָשָׂר כִּי תְאַוֶּה נַפְשְׁךָ לֶאֱכֹל בָּשָׂר בְּכָל אַוַּת נַפְשְׁךָ תֹּאכַל בָּשָׂר:

ἐὰν δὲ ἐμπλατύνῃ κύριος ὁ θεός σου τὰ ὅριά σου καθάπερ ἐλάλησέν σοι καὶ ἐρεῖς φάγομαι κρέα ἐὰν ἐπιθυμήσῃ ἡ ψυχή σου ὥστε φαγεῖν κρέα ἐν πάσῃ ἐπιθυμίᾳ τῆς ψυχῆς σου φάγῃ κρέα

20 ܘܟܲܕ݂ ܢܪܵܘܲܚ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܬܚܘܼܡܵܟ݂ ܐܲܝܟ݂ ܕܐܸܡܲܪ ܠܵܟ݂ ܘܬܹܐܡܲܪ ܐܹܟ݂ܘܿܠ ܒܸܣܪܵܐ ܡܸܛܠ ܕܪܵܓܵܐ ܢܲܦ̮ܫܵܟ݂ ܠܡܹܐܟܲܠ ܒܸܣܪܵܐ ܒܟ݂ܠܗܹܝܢ ܪ̈ܓ̣ܝܼ̣ܵܬ̣ܵܐ ܕܢܲܦ̮ܫܵܟ݂ ܬܹܐܟ݂ܘܿܠ ܒܸܣܪܵܐ.

Quando dilataverit Dominus Deus tuus terminos tuos, sicut locutus est tibi, et volueris vesci carnibus, quas desiderat anima tua:

უკეთუ განგიფართნეს შენ უფალმან ღმერთმან საზღვარნი შენნი, ვითარცა გეტყოდა შენ, უკეთუ გულმან გითქუას ჭამად ჴორცისა გულისთქუმისათჳს გულისა შენისასა, ჭამე შენ ჴორცი იგი.

20 When the LORD thy God shall enlarge thy border, as he hath promised thee, and thou shalt say, I will eat flesh, because thy soul longeth to eat flesh; thou mayest eat flesh, whatsoever thy soul lusteth after.

כא. כִּי יִרְחַק מִמְּךָ הַמָּקוֹם אֲשֶׁר יִבְחַר יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ לָשׂוּם שְׁמוֹ שָׁם וְזָבַחְתָּ מִבְּקָרְךָ וּמִצֹּאנְךָ אֲשֶׁר נָתַן יְהֹוָה לְךָ כַּאֲשֶׁר צִוִּיתִךָ וְאָכַלְתָּ בִּשְׁעָרֶיךָ בְּכֹל אַוַּת נַפְשֶׁךָ:

ἐὰν δὲ μακρότερον ἀπέχῃ σου ὁ τόπος ὃν ἂν ἐκλέξηται κύριος ὁ θεός σου ἐπικληθῆναι τὸ ὄνομα αὐτοῦ ἐκεῖ καὶ θύσεις ἀπὸ τῶν βοῶν σου καὶ ἀπὸ τῶν προβάτων σου ὧν ἂν δῷ ὁ θεός σοι ὃν τρόπον ἐνετειλάμην σοι καὶ φάγῃ ἐν ταῖς πόλεσίν σου κατὰ τὴν ἐπιθυμίαν τῆς ψυχῆς σου

21 ܘܐܸܢ ܪܲܚܝܼܩ ܗ̄ܘ̣ ܡܸܢܵܟ݂ ܐܲܬ̣ܪܵܐ ܕܢܸܓ̣ܒܹ̇ܐ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܕܲܢܣܝܼܡ ܫܡܹܗ ܬܲܡܵܢ ܟܘܿܣ ܡ̣ܢ ܬܵܘܪ̈ܲܝܟ ܘܡ̣ܢ ܥܵܢܵܟ݂ ܕܝܵܗܹܒ̣ ܠܵܟ݂ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܐܲܝܟ݂ ܕܦܲܩܕ݂ܵܟ݂ ܘܐܲܟ݂ܘܿܠ ܒܩܘܼܪ̈ܝܵܟ݂ ܒܟ݂ܠܗܹܝܢ ܪ̈ܓ̣ܝܼܓ̣ܵܬ̣ܵܐ ܕܢܲܦ̮ܫܵܟ݂.

locus autem, quem elegerit Dominus Deus tuus ut sit nomen ejus ibi, si procul fuerit, occides de armentis et pecoribus, quæ habueris, sicut præcepi tibi, et comedes in oppidis tuis, ut tibi placet.

უკეთუ განშორებულადრე იყოს შენგან ადგილი იგი, რომელ გამოირჩია უფალმან ღმერთმან წოდებად სახელი მისი მას ზედა და შესწირო შენ ზუარაკთაგანი შენთაჲ, ანუ ცხოვართაჲ, რომელი მოგცეს შენ უფალმან ღმერთმან შენმან, ვითარცა გიბრძანა შენ და შეშჭამო იგი ქალაქთა შინა შენთა ყოვლითა მით გულისთქუმითა გულისა შენისაჲთა.

21 If the place which the LORD thy God hath chosen to put his name there be too far from thee, then thou shalt kill of thy herd and of thy flock, which the LORD hath given thee, as I have commanded thee, and thou shalt eat in thy gates whatsoever thy soul lusteth after.

כב. אַךְ כַּאֲשֶׁר יֵאָכֵל אֶת הַצְּבִי וְאֶת הָאַיָּל כֵּן תֹּאכְלֶנּוּ הַטָּמֵא וְהַטָּהוֹר יַחְדָּו יֹאכְלֶנּוּ:

ὡς ἔσθεται ἡ δορκὰς καὶ ἡ ἔλαφος οὕτως φάγῃ αὐτό ὁ ἀκάθαρτος ἐν σοὶ καὶ ὁ καθαρὸς ὡσαύτως ἔδεται

22 ܒܪܲܡ ܕܹܝܢ ܐܲܝܟ݂ ܕܡܸܬ̣ܐܟܸܠ ܛܲܒ̣ܝܵܐ ܘܐܲܝܠܵܐ ܗܵܟܲܢܵܐ ܬܹܐܟ݂ܠܝܼܘܗܝ ܕܲܛܡܲܐ ܘܕܲܕ݂ܟܸܐ ܐܲܟ݂ܚܕ݂ܵܐ ܬܹܐܟ݂ܠܘܼܢܹܗ.

Sicut comeditur caprea et cervus, ita vesceris eis: et mundus et immundus in commune vescentur.

ვითარცა შეიჭამოს ქურციკი და ირემი, ეგრე შეშჭამო იგი, რომელ-იგი არაწმიდაჲ არს შენ თანა და წმიდაჲ იგი ერთბამად შეჭამეთ იგი.

22 Even as the roebuck and the hart is eaten, so thou shalt eat them: the unclean and the clean shall eat of them alike.

כג. רַק חֲזַק לְבִלְתִּי אֲכֹל הַדָּם כִּי הַדָּם הוּא הַנָּפֶשׁ וְלֹא תֹאכַל הַנֶּפֶשׁ עִם הַבָּשָׂר:

πρόσεχε ἰσχυρῶς τοῦ μὴ φαγεῖν αἷμα ὅτι τὸ αἷμα αὐτοῦ ψυχή οὐ βρωθήσεται ἡ ψυχὴ μετὰ τῶν κρεῶν

23 ܒܲܠܚܘܿܕ݂ ܐܸܬ̣ܚܲܝܲܠܘ ܕܠܵܐ ܬܹܐܟ݂ܠܘܼܢ ܕܡܵܐ ܡܸܛܠ ܕܲܕ݂ܡܵܐ ܢܲܦ̮ܫܵܐ ܗ̄ܘ̣. ܠܵܐ ܬܹܐܟ݂ܘܿܠ ܢܲܦ̮ܫܵܐ ܥܲܡ ܒܸܣܪܵܐ.

Hoc solum cave, ne sanguinem comedas: sanguis enim eorum pro anima est, et idcirco non debes animam comedere cum carnibus:

ეკრძალე მტკიცედ არაჭამად სისხლისა, რამეთუ სისხლი საცხოვრისაჲ სამშვინველ მისა არს; არა შეშჭამო შენ სამშვინველი იგი ჴორცსა მას თანა,

23 Only be sure that thou eat not the blood: for the blood is the life; and thou mayest not eat the life with the flesh.

כד. לֹא תֹּאכְלֶנּוּ עַל הָאָרֶץ תִּשְׁפְּכֶנּוּ כַּמָּיִם:

οὐ φάγεσθε ἐπὶ τὴν γῆν ἐκχεεῖτε αὐτὸ ὡς ὕδωρ

24 ܠܵܐ ܬܹܐܟ݂ܠܝܼܘܗܝ ܐܸܠܵܐ ܐܲܫܘܿܕܲܝܗܝ ܥܲܠ ܐܲܪܥܵܐ ܐܲܝܟ݂ ܡܲـ̈ܝܵܐ.

sed super terram fundes quasi aquam,

არამედ ქუეყანასა დასთხიო იგი ვითარცა წყალი.

24 Thou shalt not eat it; thou shalt pour it upon the earth as water.

כה. לֹא תֹּאכְלֶנּוּ לְמַעַן יִיטַב לְךָ וּלְבָנֶיךָ אַחֲרֶיךָ כִּי תַעֲשֶׂה הַיָּשָׁר בְּעֵינֵי יְהֹוָה:

οὐ φάγῃ αὐτό ἵνα εὖ σοι γένηται καὶ τοῖς υἱοῖς σου μετὰ σέ ἐὰν ποιήσῃς τὸ καλὸν καὶ τὸ ἀρεστὸν ἐναντίον κυρίου τοῦ θεοῦ σου

25 ܠܵܐ ܬܹܐܟ݂ܠܝܼܘܗܝ ܕܢܸܛܐܲܒ̣ ܠܵܟ݂ ܘܠܲܒ̣̈ܢܲܝܟ ܡ̣ܢ ܒܵܬ̣ܪܵܟ݂ ܟܲܕ݂ ܬܸܥܒܸ̇ܕ݂ ܕܫܲܦܝܼܪ ܩܕ݂ܵܡ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂.

ut bene sit tibi et filiis tuis post te, cum feceris quod placet in conspectu Domini.

არა შჭამო იგი, რათა კეთილი გეყოს შენ და შვილთა შენთა შენ თანა, რაჟამს ჰყო კეთილი და სათნოებაჲ წინაშე უფლისა ღმრთისა შენისა.

25 Thou shalt not eat it; that it may go well with thee, and with thy children after thee, when thou shalt do that which is right in the sight of the LORD.

כו. רַק קָדָשֶׁיךָ אֲשֶׁר יִהְיוּ לְךָ וּנְדָרֶיךָ תִּשָּׂא וּבָאתָ אֶל הַמָּקוֹם אֲשֶׁר יִבְחַר יְהֹוָה:

πλὴν τὰ ἅγιά σου ἐὰν γένηταί σοι καὶ τὰς εὐχάς σου λαβὼν ἥξεις εἰς τὸν τόπον ὃν ἂν ἐκλέξηται κύριος ὁ θεός σου ἐπικληθῆναι τὸ ὄνομα αὐτοῦ ἐκεῖ

26 ܒܲܠܚܘܿܕ݂ ܩܘܼ̈ܕ݂ܫܲܝܟ ܕܢܸܗܘܘܿܢ ܠܵܟ݂ ܘܢܸܕ݂ܪ̈ܲܝܟ ܫܩܘܿܠ ܘܬ̣ܵܐ ܠܐܲܬ̣ܪܵܐ ܕܢܸܓ̣ܒܹ̇ܐ ܡܵܪܝܵܐ.

Quæ autem sanctificaveris, et voveris Domino, tolles, et venies ad locum, quem elegerit Dominus:

ხოლო შესაწირავი იგი სიწმიდისა შენისაჲ და აღნათქუემი იგი შენი მოიღო ადგილსა მას, რომელ-იგი გამოირჩია უფალმან და შესწირო იგი მუნ.

26 Only thy holy things which thou hast, and thy vows, thou shalt take, and go unto the place which the LORD shall choose:

כז. וְעָשִׂיתָ עֹלֹתֶיךָ הַבָּשָׂר וְהַדָּם עַל מִזְבַּח יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ וְדַם זְבָחֶיךָ יִשָּׁפֵךְ עַל מִזְבַּח יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ וְהַבָּשָׂר תֹּאכֵל:

καὶ ποιήσεις τὰ ὁλοκαυτώματά σου τὰ κρέα ἀνοίσεις ἐπὶ τὸ θυσιαστήριον κυρίου τοῦ θεοῦ σου τὸ δὲ αἷμα τῶν θυσιῶν σου προσχεεῖς πρὸς τὴν βάσιν τοῦ θυσιαστηρίου κυρίου τοῦ θεοῦ σου τὰ δὲ κρέα φάγῃ

27 ܘܲܥܒܸܕ݂ ܝܲܩܕܵܟ݂ ܫܲܠܡܵܐ ܒܸܣܪܵܐ ܘܲܕ݂ܡܵܐ ܥܲܠ ܡܲܕ݂ܒ̇ܚܹܗ ܕܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܘܲܕ݂ܡܵܐ ܕܕܸܒ̣ܚܲܝ̈ܟ ܢܸܬ̣ܐܫܸܕ݂ ܥܲܠ ܡܲܕ݂ܒ̇ܚܹܗ ܕܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܘܒܸܣܪܵܐ ܐܲܟ݂ܘܿܠ.

et offeres oblationes tuas carnem et sanguinem super altare Domini Dei tui: sanguinem hostiarum fundes in altari; carnibus autem ipse vesceris.

მსხუერპლი შენი ჴორცი იგი შესწირო საკურთხეველსა მას ზედა უფლისა ღმრთისა შენისასა, რამეთუ სისხლი იგი დააპკურო აღსავალთა მათ საკურთხეველისა ამის უფლისა ღმრთისათა და ჴორცი იგი შესჭამო.

27 And thou shalt offer thy burnt offerings, the flesh and the blood, upon the altar of the LORD thy God: and the blood of thy sacrifices shall be poured out upon the altar of the LORD thy God, and thou shalt eat the flesh.

כח. שְׁמֹר וְשָׁמַעְתָּ אֵת כָּל הַדְּבָרִים הָאֵלֶּה אֲשֶׁר אָנֹכִי מְצַוֶּךָּ לְמַעַן יִיטַב לְךָ וּלְבָנֶיךָ אַחֲרֶיךָ עַד עוֹלָם כִּי תַעֲשֶׂה הַטּוֹב וְהַיָּשָׁר בְּעֵינֵי יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ:

φυλάσσου καὶ ἄκουε καὶ ποιήσεις πάντας τοὺς λόγους οὓς ἐγὼ ἐντέλλομαί σοι ἵνα εὖ σοι γένηται καὶ τοῖς υἱοῖς σου δι᾽ αἰῶνος ἐὰν ποιήσῃς τὸ καλὸν καὶ τὸ ἀρεστὸν ἐναντίον κυρίου τοῦ θεοῦ σου

28 ܛܲܪ ܘܲܫܡܲܥ ܗܵܠܹܝܢ ܟܠܗܘܿܢ ܦܘܼܩ̈ܕܵܢܹܐ ܕܲܡܦܲܩܸܕ݂ ܐ̄ܢܵܐ ܠܵܟ݂ ܝܵܘܡܵܢܵܐ ܕܢܸܛܐܲܒ̣ ܠܵܟ݂ ܘܠܲܒ̣ܢܲܝ̈ܟ ܡ̣ܢ ܒܵܬ̣ܪܵܟ݂ ܠܥܵܠܲܡ ܟܲܕ݂ ܬܸܥܒܸ̇ܕ݂ ܕܛܵܒ̣ ܘܲܕ݂ܫܲܦܝܼܪ ܩܕ݂ܵܡ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂.

Observa et audi omnia quæ ego præcipio tibi, ut bene sit tibi et filiis tuis post te in sempiternum, cum feceris quod bonum est et placitum in conspectu Domini Dei tui.

დაიცევ და ისმინენ ესე სიტყუანი, რომელსა-ესე მე გამცნებ შენ, რათა კეთილი გეყოს შენ და შვილთა შენთა შენ თანა, უკუე ჰყო თუ სათნოებაჲ წინაშე უფლისა ღმრთისა შენისა.

28 Observe and hear all these words which I command thee, that it may go well with thee, and with thy children after thee for ever, when thou doest that which is good and right in the sight of the LORD thy God.

כט. כִּי יַכְרִית יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ אֶת הַגּוֹיִם אֲשֶׁר אַתָּה בָא שָׁמָּה לָרֶשֶׁת אוֹתָם מִפָּנֶיךָ וְיָרַשְׁתָּ אֹתָם וְיָשַׁבְתָּ בְּאַרְצָם:

ἐὰν δὲ ἐξολεθρεύσῃ κύριος ὁ θεός σου τὰ ἔθνη εἰς οὓς σὺ εἰσπορεύῃ ἐκεῖ κληρονομῆσαι τὴν γῆν αὐτῶν ἀπὸ προσώπου σου καὶ κατακληρονομήσῃς αὐτοὺς καὶ κατοικήσῃς ἐν τῇ γῇ αὐτῶν

29 ܘܟܲܕ݂ ܢܵܘܒܸ̇ܕ݂ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܥܲܡܡܹ̈ܐ ܕܐܵܙܹܠ ܐܲܢ̄ܬ̇ ܠܘܵܬ̣ܗܘܿܢ ܘܢܵܘܒܸ̇ܕ݂ ܐܸܢܘܿܢ ܡ̣ܢ ܩܕ݂ܵܡܲܝܟ ܘܬܹܐܐܪܲܬ̣ ܐܸܢܘܿܢ ܘܬܸܬܸ̇ܒ̣ ܒܐܲܪܥܗܘܿܢ .

Quando disperdiderit Dominus Deus tuus ante faciem tuam gentes, ad quas ingredieris possidendas, et possederis eas, atque habitaveris in terra earum:

უკუეთუ მოსრნეს უფალმან ღმერთმან შენმან ნათესავნი იგი, რომელსა-იგი მიხუალთ დამკვიდრებად ქუეყანისა მათისა წინაშე პირსა შენსა, დაიმკვიდრნე იგი და დაეშენო ქუეყანასა მათსა.

29 When the LORD thy God shall cut off the nations from before thee, whither thou goest to possess them, and thou succeedest them, and dwellest in their land;

ל. הִשָּׁמֶר לְךָ פֶּן תִּנָּקֵשׁ אַחֲרֵיהֶם אַחֲרֵי הִשָּׁמְדָם מִפָּנֶיךָ וּפֶן תִּדְרשׁ לֵאלֹהֵיהֶם לֵאמֹר אֵיכָה יַעַבְדוּ הַגּוֹיִם הָאֵלֶּה אֶת אֱלֹהֵיהֶם וְאֶעֱשֶׂה כֵּן גַּם אָנִי:

πρόσεχε σεαυτῷ μὴ ἐκζητήσῃς ἐπακολουθῆσαι αὐτοῖς μετὰ τὸ ἐξολεθρευθῆναι αὐτοὺς ἀπὸ προσώπου σου οὐ μὴ ἐκζητήσῃς τοὺς θεοὺς αὐτῶν λέγων πῶς ποιοῦσιν τὰ ἔθνη ταῦτα τοῖς θεοῖς αὐτῶν ποιήσω κἀγώ

30 ܐܸܙܕܲܗܪ ܕܠܵܐ ܬܸܛܥܸܐ ܒܵܬܲܪܗܘܿܢ ܡ̣ܢ ܒܵܬܲܪ ܕܡܵܘܒܸ̇ܕ݂ ܠܗܘܿܢ ܡܵܪܝܵܐ ܡ̣ܢ ܩܕ݂ܵܡܲܝܟ ܘܠܵܐ ܬܫܲܐܸܠ ܥܲܠ ܐܲܠܵܗܲܝ̈ܗܘܿܢ ܘܬܹܐܡܲܪ ܐܲܝܟܲܢܵܐ ܦܵܠܚܝܼܢ ܗ̄ܘ̣ܵܘ ܥܲܡܡܹ̈ܐ ܗܵܠܹܝܢ ܠܐܲܠܵܗܲܝ̈ܗܘܿܢ ܕܐܸܥܒܸ̇ܕ݂ ܐܵܦ ܐܸܢܵܐ ܐܲܟ݂ܘܵܬ̣ܗܘܿܢ.

cave ne imiteris eas, postquam te fuerint introëunte subversæ, et requiras cæremonias earum, dicens: Sicut coluerunt gentes istæ deos suos, ita et ego colam.

იგულე თავი შენი, ნუკუე გამოიძიებდე მიდევნებად მათა შემდგომად მოსრვისა მის მათისა პირისაგან შენსა, ნუუკუე ეძიებდე კერპთა მათთა და სთქუა, ვითარცა-იგი მათ ნათესავთა ყვიან კერპთა მიმართ მათთა, ეგრეცა მე ვყო.

30 Take heed to thyself that thou be not snared by following them, after that they be destroyed from before thee; and that thou enquire not after their gods, saying, How did these nations serve their gods? even so will I do likewise.

לא. לֹא תַעֲשֶׂה כֵן לַיהֹוָה אֱלֹהֶיךָ כִּי כָל תּוֹעֲבַת יְהֹוָה אֲשֶׁר שָׂנֵא עָשׂוּ לֵאלֹהֵיהֶם כִּי גַם אֶת בְּנֵיהֶם וְאֶת בְּנֹתֵיהֶם יִשְׂרְפוּ בָאֵשׁ לֵאלֹהֵיהֶם:

οὐ ποιήσεις οὕτως κυρίῳ τῷ θεῷ σου τὰ γὰρ βδελύγματα ἃ κύριος ἐμίσησεν ἐποίησαν τοῖς θεοῖς αὐτῶν ὅτι τοὺς υἱοὺς αὐτῶν καὶ τὰς θυγατέρας αὐτῶν κατακαίουσιν ἐν πυρὶ τοῖς θεοῖς αὐτῶν

31 ܐܲܢ̄ܬ̇ ܕܹܝܢ ܠܵܐ ܬܸܥܒܸ̇ܕ݂ ܗܵܟܲܢܵܐ ܠܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܡܸܛܠ ܕܟ݂ܠ ܕܲܣܢܵܐ ܘܐܲܣܠܝܼ ܡܵܪܝܵܐ ܥܒܲܕ݂ܘ ܠܐܲܠܵܠܲܝ̈ܗܘܿܢ. ܘܐܵܦ ܒܢܲܝ̈ܗܘܿܢ ܘܲܒ̣̈ܢܵܬ̣ܗܘܿܢ ܐܵܘܩܸܕ݂ܘ ܒܢܘܼܪܵܐ ܠܐܲܠܵܗܲܝ̈ܗܘܿܢ.

Non facies similiter Domino Deo tuo. Omnes enim abominationes, quas aversatur Dominus, fecerunt diis suis, offerentes filios et filias, et comburentes igni.

ხოლო შენ არა ეგრე ჰყო უფლისა მიმართ ღმრთისა შენისა ყოველივე საძაგელებაჲ, რომელი წინავე სძულდა უფალსა, ყვეს კერპთა მიმართ მათთა, რამეთუ ძეთასა მათთა და ასულთა მათთა დასწვიდეს წინაშე კერპთა მათთა.

31 Thou shalt not do so unto the LORD thy God: for every abomination to the LORD, which he hateth, have they done unto their gods; for even their sons and their daughters they have burnt in the fire to their gods.

יג

ΙΓ'

No Georgian

א. אֵת כָּל הַדָּבָר אֲשֶׁר אָנֹכִי מְצַוֶּה אֶתְכֶם אֹתוֹ תִשְׁמְרוּ לַעֲשׂוֹת לֹא תֹסֵף עָלָיו וְלֹא תִגְרַע מִמֶּנּוּ:

πᾶν ῥῆμα ὃ ἐγὼ ἐντέλλομαί σοι σήμερον τοῦτο φυλάξῃ ποιεῖν οὐ προσθήσεις ἐπ᾽ αὐτὸ οὐδὲ ἀφελεῖς ἀπ᾽ αὐτοῦ

32 ܟܠ ܦܸܬ̣ܓ̣ܵܡܵܐ ܕܲܡܦܲܩܸܕ݂ ܐ̄ܢܵܐ ܠܵܟ݂ ܠܹܗ ܛܲܪ ܘܲܥܒܸܕ݂ ܠܵܐ ܬܵܘܣܸܦ ܥܠܵܘܗܝ ܘܠܵܐ ܬܒܲܨܲܪ ܡܸܢܹܗ.

Quod præcipio tibi, hoc tantum facito Domino: nec addas quidquam, nec minuas.

ყოველივე სიტყუაჲ, რომელსა-ესე მე გამცნებ შენ დღეს, დაიმარხო იგი და ჰყო, არა დააკლო, არცაღა შეჰმატო მათ.

თავი მეცამეტე

32 What thing soever I command you, observe to do it: thou shalt not add thereto, nor diminish from it.

ב. כִּי יָקוּם בְּקִרְבְּךָ נָבִיא אוֹ חֹלֵם חֲלוֹם וְנָתַן אֵלֶיךָ אוֹת אוֹ מוֹפֵת:

ἐὰν δὲ ἀναστῇ ἐν σοὶ προφήτης ἢ ἐνυπνιαζόμενος ἐνύπνιον καὶ δῷ σοι σημεῖον ἢ τέρας

1 ܘܟܲܕ݂ ܢܩܘܼܡ ܒܲܝܢܵܬ̣ܟ݂ܘܿܢ ܢܒ̣ܝܼܵܐ ܐܵܘ ܚܵܠܹܡ ܚܸܠܡܹ̈ܐ ܘܢܸܬܸ̇ܠ ܠܵܟ݂ ܐܵܬ̤ܵܐ ܘܬܸܕ݂ܡܘܼܪܬܵܐ.

Cap. 13
Si surrexerit in medio tui prophetes, aut qui somnium vidisse se dicat, et prædixerit signum atque portentum,

უკუეთუ აღ-ვინმე-დგეს შენ შორის წინაწარმეტყუელი, ანუ ჩუენებისმხილველი,

1 If there arise among you a prophet, or a dreamer of dreams, and giveth thee a sign or a wonder,

ג. וּבָא הָאוֹת וְהַמּוֹפֵת אֲשֶׁר דִּבֶּר אֵלֶיךָ לֵאמֹר נֵלְכָה אַחֲרֵי אֱלֹהִים אֲחֵרִים אֲשֶׁר לֹא יְדַעְתָּם וְנָעָבְדֵם:

καὶ ἔλθῃ τὸ σημεῖον ἢ τὸ τέρας ὃ ἐλάλησεν πρὸς σὲ λέγων πορευθῶμεν καὶ λατρεύσωμεν θεοῖς ἑτέροις οὓς οὐκ οἴδατε

2 ܘܬܸܗܘܸܐ ܐܵܬ̤ܵܐ ܘܬܸܕ݂ܡܘܼܪܬܵܐ ܕܐܵܡܲܪ ܠܵܟ݂ ܘܢܹܐܡܲܪ ܠܵܟ݂ ܕܬ̣ܵܐ ܢܹܐܙܲܠ ܒܵܬܲܪ ܐܲܠܵܗܹ̈ܐ ܐ̄ܚܪ̈ܵܢܹܐ ܕܠܵܐ ܝܵܕܲܥ ܐܲܢ̄ܬ̇ ܠܗܘܿܢ ܘܢܸܦܠܘܿܚ ܐܸܢܘܿܢ.

et evenerit quod locutus est, et dixerit tibi: Eamus, et sequamur deos alienos quos ignoras, et serviamus eis:

და აჩუენოს რაჲმე სასწაული საცთურებისაჲ თქუენ შორის და თქუას: მოვედით და მივიდეთ ჩუენ ღმერთთა უცხოთა, რომელ-იგი თქუენ არა იცოდეთ, თქუას: ვმსახურებდეთ მათ.

2 And the sign or the wonder come to pass, whereof he spake unto thee, saying, Let us go after other gods, which thou hast not known, and let us serve them;

ד. לֹא תִשְׁמַע אֶל דִּבְרֵי הַנָּבִיא הַהוּא אוֹ אֶל חוֹלֵם הַחֲלוֹם הַהוּא כִּי מְנַסֶּה יְהֹוָה אֱלֹהֵיכֶם אֶתְכֶם לָדַעַת הֲיִשְׁכֶם אֹהֲבִים אֶת יְהֹוָה אֱלֹהֵיכֶם בְּכָל לְבַבְכֶם וּבְכָל נַפְשְׁכֶם:

οὐκ ἀκούσεσθε τῶν λόγων τοῦ προφήτου ἐκείνου ἢ τοῦ ἐνυπνιαζομένου τὸ ἐνύπνιον ἐκεῖνο ὅτι πειράζει κύριος ὁ θεὸς ὑμᾶς εἰδέναι εἰ ἀγαπᾶτε κύριον τὸν θεὸν ὑμῶν ἐξ ὅλης τῆς καρδίας ὑμῶν καὶ ἐξ ὅλης τῆς ψυχῆς ὑμῶν

3 ܠܵܐ ܬܸܫܡܲܥ ܠܦܸܬ̣ܓ̣̇ܵܡܵܘ̈ܗܝ ܕܲܢܒ̣ܝܼܵܐ ܗܵܘ̇ ܐܵܘ ܕܚܵܠܹܡ ܚܸܠܡܹ̈ܐ ܗܵܘ̇ ܡܸܛܠ ܕܲܡܢܲܣܵܝܘܼ ܡܢܲܣܸܐ ܠܟ݂ܘܿܢ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܟ݂ܘܿܢ ܕܢܸܕܲܥ ܐܸܢ ܪܵܚܡܝܼܢ ܐ̄ܢܬ̇ܘܿܢ ܠܹܗ ܠܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܟ݂ܘܿܢ ܡ̣ܢ ܟܠܹܗ ܠܸܒ̇ܟ݂ܘܿܢ ܘܡ̣ܢ ܟܠܵܗ̇ ܢܲܦ̮ܫܟ݂ܘܿܢ.

non audies verba prophetæ illius aut somniatoris: quia tentat vos Dominus Deus vester, ut palam fiat utrum diligatis eum an non, in toto corde, et in tota anima vestra.

ნუ ისმენთ სიტყუათა მის წინასწარმეტყუელისათა, ნუცა მის ჩუენებისმხილველისათა, რამეთუ გამოცდით გამოგცდის თქუენ უფალი ღმერთი თქუენი, გიყუარდეს თუ თქუენ უფალი ღმერთი თქუენი ყოვლითა გულითა თქუენითა და ყოვლითა გონებითა თქუენითა.

3 Thou shalt not hearken unto the words of that prophet, or that dreamer of dreams: for the LORD your God proveth you, to know whether ye love the LORD your God with all your heart and with all your soul.

ה. אַחֲרֵי יְהֹוָה אֱלֹהֵיכֶם תֵּלֵכוּ וְאֹתוֹ תִירָאוּ וְאֶת מִצְו‍ֹתָיו תִּשְׁמֹרוּ וּבְקֹלוֹ תִשְׁמָעוּ וְאֹתוֹ תַעֲבֹדוּ וּבוֹ תִדְבָּקוּן:

ὀπίσω κυρίου τοῦ θεοῦ ὑμῶν πορεύεσθε καὶ αὐτὸν φοβηθήσεσθε καὶ τὰς ἐντολὰς αὐτοῦ φυλάξεσθε καὶ τῆς φωνῆς αὐτοῦ ἀκούσεσθε καὶ αὐτῷ προστεθήσεσθε

4 ܒܵܬܲܪ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܟ݂ܘܿܢ ܙܸܠܘ ܘܠܹܗ ܕܚܲܠܘ ܘܦܘܼܩܕܵܢܵܘ̈ܗܝ ܛܲܪܘ ܘܠܹܗ ܫܡܲܥܘܼ ܘܠܹܗ ܦܠܘܿܚܘ ܘܠܹܗ ܐܸܬ̣ܢܲܩܲܦܘ.

Dominum Deum vestrum sequimini, et ipsum timete, et mandata illius custodite, et audite vocem ejus: ipsi servietis, et ipsi adhærebitis.

არამედ შენ უფალსა ღმერთსა შენსა ხოლო შეუდეგ და მისა გეშინოდენ და მცნებათა მისთა იმარხევდით და ჴმისა მისისაჲ ისმინეთ და მას მხოლოსა შეეყვენით.

4 Ye shall walk after the LORD your God, and fear him, and keep his commandments, and obey his voice, and ye shall serve him, and cleave unto him.

ו. וְהַנָּבִיא הַהוּא אוֹ חֹלֵם הַחֲלוֹם הַהוּא יוּמָת כִּי דִבֶּר סָרָה עַל יְהֹוָה אֱלֹהֵיכֶם הַמּוֹצִיא אֶתְכֶם מֵאֶרֶץ מִצְרַיִם וְהַפֹּדְךָ מִבֵּית עֲבָדִים לְהַדִּיחֲךָ מִן הַדֶּרֶךְ אֲשֶׁר צִוְּךָ יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ לָלֶכֶת בָּהּ וּבִעַרְתָּ הָרָע מִקִּרְבֶּךָ:

καὶ ὁ προφήτης ἐκεῖνος ἢ ὁ τὸ ἐνύπνιον ἐνυπνιαζόμενος ἐκεῖνος ἀποθανεῖται ἐλάλησεν γὰρ πλανῆσαί σε ἀπὸ κυρίου τοῦ θεοῦ σου τοῦ ἐξαγαγόντος σε ἐκ γῆς Αἰγύπτου τοῦ λυτρωσαμένου σε ἐκ τῆς δουλείας ἐξῶσαί σε ἐκ τῆς ὁδοῦ ἧς ἐνετείλατό σοι κύριος ὁ θεός σου πορεύεσθαι ἐν αὐτῇ καὶ ἀφανιεῖς τὸν πονηρὸν ἐξ ὑμῶν αὐτῶν

5 ܘܲܢܒ̣ܝܼܵܐ ܗܵܘ̇ ܐܵܘ ܚܵܠܹܡ ܚܸܠܡܹ̈ܐ ܗܵܘ̇ ܢܸܬ̣ܩܲܛܸܠ ܥܲܠ ܕܡܲܠܸܠ ܥܵܘ̣ܠܵܐ ܩܕ݂ܵܡ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܟ݂ܘܿܢ ܕܐܲܦܸܩܟ݂ܘܿܢ ܡ̣ܢ ܐܲܪܥܵܐ ܕܡܸܨܪܹܝܢ ܘܲܦܪܲܩܟ݂ܘܿܢ ܡ̣ܢ ܒܹܝܬ̣ ܥܲܒ̣ܕ̇ܘܼܬ̣ܵܐ ܕܢܲܛܥܹܝܟ݂ ܡ̣ܢ ܐܘܼܪܚܵܐ ܕܦܲܩܕܵܟ݂ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܠܡܹܐܙܲܠ ܒܵܗ̇ ܘܒܲܥܲܪ ܒܝܼܫܬܵܐ ܡ̣ܢ ܓܵܘܵܟ݂.

Propheta autem ille aut fictor somniorum interficietur: quia locutus est ut vos averteret a Domino Deo vestro, qui eduxit vos de terra Ægypti, et redemit vos de domo servitutis: ut errare te faceret de via, quam tibi præcepit Dominus Deus tuus: et auferes malum de medio tui.

და წინაწარმეტყუელი იგი, გინა ჩუენებისმხილველი იგი სიკუდილით მოკუედინ, რამეთუ საცთურსა იტყოდა, რათამცა გაცთუნა შენ უფლისაგან ღმრთისა შენისა, რომელმან გამოგიყვანა შენ ქვეყანით ეგჳპტით და გიჴსნა შენ სახლისაგან კირთებისაჲსა, რათამცა განგაშორა შენ მან გზისა მისგან, რომელ გამცნო შენ უფალმან ღმერთმან შენმან, რათამცა ხვიდოდე შენ მას და აღიჴოცენ უკეთურებანი იგი თქუენ შორის.

5 And that prophet, or that dreamer of dreams, shall be put to death; because he hath spoken to turn you away from the LORD your God, which brought you out of the land of Egypt, and redeemed you out of the house of bondage, to thrust thee out of the way which the LORD thy God commanded thee to walk in. So shalt thou put the evil away from the midst of thee.

ז. כִּי יְסִיתְךָ אָחִיךָ בֶן אִמֶּךָ אוֹ בִנְךָ אוֹ בִתְּךָ אוֹ אֵשֶׁת חֵיקֶךָ אוֹ רֵעֲךָ אֲשֶׁר כְּנַפְשְׁךָ בַּסֵּתֶר לֵאמֹר נֵלְכָה וְנַעַבְדָה אֱלֹהִים אֲחֵרִים אֲשֶׁר לֹא יָדַעְתָּ אַתָּה וַאֲבֹתֶיךָ:

ἐὰν δὲ παρακαλέσῃ σε ὁ ἀδελφός σου ἐκ πατρός σου ἢ ἐκ μητρός σου ἢ ὁ υἱός σου ἢ ἡ θυγάτηρ σου ἢ ἡ γυνὴ ἡ ἐν κόλπῳ σου ἢ ὁ φίλος ὁ ἴσος τῆς ψυχῆς σου λάθρᾳ λέγων βαδίσωμεν καὶ λατρεύσωμεν θεοῖς ἑτέροις οὓς οὐκ ᾔδεις σὺ καὶ οἱ πατέρες σου

6 ܘܐܸܢ ܢܓܲܪܓ̣ܵܟ݂ ܐܲܚܘܼܟ݂ ܒܲܪ ܐܸܡܵܟ݂ ܐܵܘ ܒܪܵܟ݂ ܐܵܘ ܒܲܪܬ̣ܵܟ݂ ܐܵܘ ܐܲܢ̄ܬܲܬ̣ ܩܝܵܡܵܟ݂ ܐܵܘ ܪܵܚܡܵܟ݂ ܕܐܲܝܟ݂ ܢܲܦ̮ܣܵܟ݂ ܒܣܸܬ̣ܪܵܐ ܘܢܹܐܡܲܪ ܠܵܟ݂ ܬܵܐ ܢܹܐܙܲܠ ܢܸܦܠܘܿܚ ܠܐܲܠܵܗܹ̈ܐ ܐ̄ܚܪ̈ܵܢܹܐ ܕܠܵܐ ܝܼܕܲܥܬ̇ ܐܲܢ̄ܬ̇ ܘܐܲܒ̣ܵܗܲܝ̈ܟ.

Si tibi voluerit persuadere frater tuus filius matris tuæ, aut filius tuus vel filia, sive uxor quæ est in sinu tuo, aut amicus, quem diligis ut animam tuam, clam dicens: Eamus, et serviamus diis alienis, quos ignoras tu, et patres tui,

უკუეთუ გლოცვიდეს შენ ძმაჲ შენი მამითი, გინა თუ დედით, გინა თუ ძე შენი, გინა თუ ასული შენი, გინა თუ ცოლი შენი, რომელი იყოს წიაღთა შენთა, ანუ თუ მეგობარი შენი, რომელი სწორი იყოს თავისა შენისაჲ ფარულად და გეტყოდის: გუალე, მივიდეთ, და ვმსახუროთ ღმერთთა უცხოთა, რომელ არა იცოდე შენ, არცა მამათა მათ შენთა.

6 If thy brother, the son of thy mother, or thy son, or thy daughter, or the wife of thy bosom, or thy friend, which is as thine own soul, entice thee secretly, saying, Let us go and serve other gods, which thou hast not known, thou, nor thy fathers;

ח. מֵאֱלֹהֵי הָעַמִּים אֲשֶׁר סְבִיבֹתֵיכֶם הַקְּרֹבִים אֵלֶיךָ אוֹ הָרְחֹקִים מִמֶּךָּ מִקְצֵה הָאָרֶץ וְעַד קְצֵה הָאָרֶץ:

ἀπὸ τῶν θεῶν τῶν ἐθνῶν τῶν περικύκλῳ ὑμῶν τῶν ἐγγιζόντων σοι ἢ τῶν μακρὰν ἀπὸ σοῦ ἀπ᾽ ἄκρου τῆς γῆς ἕως ἄκρου τῆς γῆς

7 ܡ̣ܢ ܐܲܠܵܗܹ̈ܐ ܕܥܲܡܡܹ̈ܐ ܕܒܲܚܕ݂ܵܪ̈ܲܝܟ̇ܘܿܢ ܕܩܲܪܝܼܒ̣ܝܼܢ ܠܟ݂ܘܿܢ ܐܵܘ ܕܪܲܚܝܼܩܝܼܢ ܡܸܢܟ݂ܘܿܢ ܡ̣ܢ ܣܵܘ̈ܦܹܝܗ̇ ܕܐܲܪܥܵܐ ܘܲܥܕܲܡܵܐ ܠܣܵܘ̈ܦܹܝܗ̇ ܕܐܲܪܥܵܐ.

cunctarum in circuitu gentium, quæ juxta vel procul sunt, ab initio usque ad finem terræ,

სამსახურებელთა მათგან წარმართთაჲსა, რომელნი იყვნენ გარემოჲს თქვენსა, მახლობელნი, გინა თუ შორიელნი, კიდითგან კიდედმდე ქუეყანისა, არა ჯერ-იჩინო მისლვაჲ მის თანა, არცაღა ისმინო მისი.

7 Namely, of the gods of the people which are round about you, nigh unto thee, or far off from thee, from the one end of the earth even unto the other end of the earth;

ט. לֹא תֹאבֶה לוֹ וְלֹא תִשְׁמַע אֵלָיו וְלֹא תָחוֹס עֵינְךָ עָלָיו וְלֹא תַחְמֹל וְלֹא תְכַסֶּה עָלָיו:

οὐ συνθελήσεις αὐτῷ καὶ οὐκ εἰσακούσῃ αὐτοῦ καὶ οὐ φείσεται ὁ ὀφθαλμός σου ἐπ᾽ αὐτῷ οὐκ ἐπιποθήσεις ἐπ᾽ αὐτῷ οὐδ᾽ οὐ μὴ σκεπάσῃς αὐτόν

8 ܠܵܐ ܬܸܬ̇ܛܦܝܼܣ ܡܸܢܹܗ ܘܠܵܐ ܬܸܫܡܥܝܼܘܗܝ ܘܠܵܐ ܬܚܘܼܣ ܥܲܝܢܵܟ݂ ܥܠܵܘܗܝ ܘܠܵܐ ܬܪܲܚܸܡ ܘܠܵܐ ܬܟܲܣܸܐ ܥܠܵܘܗܝ.

non acquiescas ei, nec audias, neque parcat ei oculus tuus ut miserearis et occultes eum,

არა ჰრიდოს თუალმან შენმან, არცაღა გეწყალოდის იგი, არცაღა დაუფარო მას,

8 Thou shalt not consent unto him, nor hearken unto him; neither shall thine eye pity him, neither shalt thou spare, neither shalt thou conceal him:

י. כִּי הָרֹג תַּהַרְגֶנּוּ יָדְךָ תִּהְיֶה בּוֹ בָרִאשׁוֹנָה לַהֲמִיתוֹ וְיַד כָּל הָעָם בָּאַחֲרֹנָה:

ἀναγγέλλων ἀναγγελεῖς περὶ αὐτοῦ αἱ χεῖρές σου ἔσονται ἐπ᾽ αὐτὸν ἐν πρώτοις ἀποκτεῖναι αὐτόν καὶ αἱ χεῖρες παντὸς τοῦ λαοῦ ἐπ᾽ ἐσχάτῳ

9 ܐܸܠܵܐ ܡܸܩܛܲܠ ܩܛܘܿܠܲܝܗܝ ܐܝܼܕ݂ܵܟ݂ ܬܫܲܪܸܐ ܒܹܗ ܠܘܼܩܕܲܡ ܠܡܸܩܛܠܹܗ ܘܐܝܼܕ݂ܵܐ ܕܟ݂ܠܹܗ ܥܲܡܵܐ ܒܐܲܚܪܵܝܬܵܐ.

sed statim interficies: sit primum manus tua super eum, et postea omnis populus mittat manum.

არამედ მხილებით ამხილო მას და ჴელი შენიღა პირველად შეხებულ იყავნ მოკლვად მისა, მაშინღა ჴელნი ყოვლისა ერისანი.

9 But thou shalt surely kill him; thine hand shall be first upon him to put him to death, and afterwards the hand of all the people.

יא. וּסְקַלְתּוֹ בָאֲבָנִים וָמֵת כִּי בִקֵּשׁ לְהַדִּיחֲךָ מֵעַל יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ הַמּוֹצִיאֲךָ מֵאֶרֶץ מִצְרַיִם מִבֵּית עֲבָדִים:

καὶ λιθοβολήσουσιν αὐτὸν ἐν λίθοις καὶ ἀποθανεῖται ὅτι ἐζήτησεν ἀποστῆσαί σε ἀπὸ κυρίου τοῦ θεοῦ σου τοῦ ἐξαγαγόντος σε ἐκ γῆς Αἰγύπτου ἐξ οἴκου δουλείας

10 ܘܪܘܼܓ̣ܡܘܼܗܝ ܒܟܹܐܦܹ̈ܐ ܘܲܢܡܘܼܬ̣ ܥܲܠ ܕܲܒ̣ܥܵܐ ܠܡܲܛܥܵܝܘܼܬ̣ܵܟ݂ ܡ̣ܢ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܕܐܲܦܩܵܟ݂ ܡ̣ܢ ܐܲܪܥܵܐ ܕܡܸܨܪܹܝܢ ܡ̣ܢ ܒܹܝܬ̣ ܥܲܒ̣ܕ̇ܘܼܬ̣ܵܐ.

Lapidibus obrutus necabitur: quia voluit te abstrahere a Domino Deo tuo, qui eduxit te de terra Ægypti, de domo servitutis:

და ქვაჲ დაჰკრიბონ მას და მოკუედინ, რამეთუ იზრახა განშორებად შენი უფლისაგან ღმრთისა შენისა, რომელმან მოგიყვანა შენ ქუეყანით ეგჳპტით სახლისა მისგან კირთებისა.

10 And thou shalt stone him with stones, that he die; because he hath sought to thrust thee away from the LORD thy God, which brought thee out of the land of Egypt, from the house of bondage.

יב. וְכָל יִשְׂרָאֵל יִשְׁמְעוּ וְיִרָאוּן וְלֹא יוֹסִפוּ לַעֲשׂוֹת כַּדָּבָר הָרָע הַזֶּה בְּקִרְבֶּךָ:

καὶ πᾶς Ισραηλ ἀκούσας φοβηθήσεται καὶ οὐ προσθήσουσιν ἔτι ποιῆσαι κατὰ τὸ ῥῆμα τὸ πονηρὸν τοῦτο ἐν ὑμῖν

11 ܘܟ݂ܠܗܘܿܢ ܕܒܹܝܬ̣ ܝܼܣܪܵܝܹܠ ܢܸܫܡܥܘܼܢ ܘܢܸܕ݂ܚܠܘܼܢ ܘܠܵܐ ܢܵܘܣܦܘܼܢ ܠܡܸܥܒܲܕ݂ ܐܲܝܟ݂ ܦܸܬ̣ܓ̣ܵܡܵܐ ܗܵܢܵܐ ܒܝܼܫܵܐ ܒܲܝܢܵܬ̣ܟ݂ܘܿܢ.

ut omnis Israël audiens timeat, et nequaquam ultra faciat quippiam hujus rei simile.

და ყოველსა ისრაჱლსა, რომელსა ესმეს, შეეშინოს და არღარა შესძინონ ყოფად ესევითარი სიტყუაჲ ბოროტი თქუენ შორის.

11 And all Israel shall hear, and fear, and shall do no more any such wickedness as this is among you.

יג. כִּי תִשְׁמַע בְּאַחַת עָרֶיךָ אֲשֶׁר יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ נֹתֵן לְךָ לָשֶׁבֶת שָׁם לֵאמֹר:

ἐὰν δὲ ἀκούσῃς ἐν μιᾷ τῶν πόλεών σου ὧν κύριος ὁ θεός σου δίδωσίν σοι κατοικεῖν σε ἐκεῖ λεγόντων

12 ܘܟܲܕ݂ ܬܸܫܡܲܥ ܒܲܚܕ݂ܵܐ ܡ̣ܢ ܩܘܼܪ̈ܝܵܟ݂ ܕܝܵܗܹ̇ܒ̣ ܠܵܟ݂ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܠܡܸܬܲܒ̣ ܒܵܗ̇ ܘܢܹܐܡܪܘܼܢ ܠܵܟ݂.

Si audieris in una urbium tuarum, quas Dominus Deus tuus dabit tibi ad habitandum, dicentes aliquos:

უკეთუ გესმეს შენ ერთისა ქალაქთაგანისაჲ, რომელი-იგი უფალმან ღმერთმან მოგცეს შენ სამკვიდრებელად და თქუენ,

12 If thou shalt hear say in one of thy cities, which the LORD thy God hath given thee to dwell there, saying,

יד. יָצְאוּ אֲנָשִׁים בְּנֵי בְלִיַּעַל מִקִּרְבֶּךָ וַיַּדִּיחוּ אֶת ישְׁבֵי עִירָם לֵאמֹר נֵלְכָה וְנַעַבְדָה אֱלֹהִים אֲחֵרִים אֲשֶׁר לֹא יְדַעְתֶּם:

ἐξήλθοσαν ἄνδρες παράνομοι ἐξ ὑμῶν καὶ ἀπέστησαν πάντας τοὺς κατοικοῦντας τὴν πόλιν αὐτῶν λέγοντες πορευθῶμεν καὶ λατρεύσωμεν θεοῖς ἑτέροις οὓς οὐκ ᾔδειτε

13 ܢܦܲܩܘ ܓܲܒ̣ܪܹ̈ܐ ܒ̈ܢܲܝ ܚܛܵܐ ܡ̣ܢ ܓܵܘܵܟ݂ ܘܐܲܛܥܝܼܘ ܠܐ̄ܢܵܫܵܐ ܕܲܩܪܝܼܬ̣ܗܘܿܢ ܘܐܸܡܲܪܘ ܢܹܐܙܲܠ ܢܸܦܠܘܿܚ ܠܐܲܠܵܗܹ̈ܐ ܐ̄ܚܪ̈ܵܢܹܐ ܕܠܵܐ ܝܼܕܲܥܬ̇ܘܿܢ.

Egressi sunt filii Belial de medio tui, et averterunt habitatores urbis suæ, atque dixerunt: Eamus, et serviamus diis alienis quos ignoratis:

ვითარმედ კაცნი უსჯულონი განვიდეს ჩუენგან და გადააქცინეს ყოველნი იგი მკვიდრნი მის ქალაქისანი და ჰრქუეს: მოვედით და ვმსახუროთ ღმერთთა უცხოთა, რომელ-იგი თქუენ არა იცოდეთ.

13 Certain men, the children of Belial, are gone out from among you, and have withdrawn the inhabitants of their city, saying, Let us go and serve other gods, which ye have not known;

טו. וְדָרַשְׁתָּ וְחָקַרְתָּ וְשָׁאַלְתָּ הֵיטֵב וְהִנֵּה אֱמֶת נָכוֹן הַדָּבָר נֶעֶשְׂתָה הַתּוֹעֵבָה הַזֹּאת בְּקִרְבֶּךָ:

καὶ ἐρωτήσεις καὶ ἐραυνήσεις σφόδρα καὶ ἰδοὺ ἀληθὴς σαφῶς ὁ λόγος γεγένηται τὸ βδέλυγμα τοῦτο ἐν ὑμῖν

14 ܬܒܲܥ ܘܲܒ̣ܨܝܼ ܘܫܲܐܸܠ ܫܲܦܝܼܪ ܐܸܢ ܫܲܪܝܼܪܵܐܝܼܬ̣ ܐܝܼܬ̣ܵܘܗܝ ܦܸܬ̣ܓ̣ܵܡܵܐ ܘܐܸܬ̣ܥܲܒ̣ܕܲܬ̤ ܛܲܢܦܘܼܬ̣ܵܐ ܗܵܕܹܐ ܒܓ̣ܵܘܵܟ݂.

quare sollicite et diligenter, rei veritate perspecta, si inveneris certum esse quod dicitur, et abominationem hanc opere perpetratam,

გამოიძიო, გამოიკულიო ეგევითარი იგი, გამოიკითხო ფრიად და თუ ჭეშმარიტად ყოფილ იყო სიტყუაჲ იგი ბილწებისაჲ თქუენ შორის,

14 Then shalt thou enquire, and make search, and ask diligently; and, behold, if it be truth, and the thing certain, that such abomination is wrought among you;

טז. הַכֵּה תַכֶּה אֶת ישְׁבֵי הָעִיר הַהִוא לְפִי חָרֶב הַחֲרֵם אֹתָהּ וְאֶת כָּל אֲשֶׁר בָּהּ וְאֶת בְּהֶמְתָּהּ לְפִי חָרֶב:

ἀναιρῶν ἀνελεῖς πάντας τοὺς κατοικοῦντας ἐν τῇ πόλει ἐκείνῃ ἐν φόνῳ μαχαίρας ἀναθέματι ἀναθεματιεῖτε αὐτὴν καὶ πάντα τὰ ἐν αὐτῇ

15 ܚܪܘܿܒ̣ ܠܥܵܡܘܿܪܹ̈ܝܗ̇ ܕܲܩܪܝܼܬ̣ܵܐ ܗܵܝ̇ ܒܦܘܼܡܵܐ ܕܚܲܪܒܵܐ ܚܪܘܿܒܹܝܗ̇ ܘܲܠܟ݂ܠ ܕܐܝܼܬ̣ ܒܵܗ̇ ܘܠܲܒ̣ܥܝܼܪܵܗ̇ ܒܦܘܼܡܵܐ ܕܚܲܪܒܵܐ.

statim percuties habitatores urbis illius in ore gladii, et delebis eam ac omnia quæ in illa sunt, usque ad pecora.

მოსრვით მოისრნეთ მკვიდრნი იგი მის ქალაქისანი პირითა მახვილისაჲთა. და დაწყევით დასწყევნეთ იგინი და ყოველივე, რაჲცა იყოს ქალაქსა მას შინა და საცხოვარი მათი მოსრათ პირითა მახვილისაჲთა.

15 Thou shalt surely smite the inhabitants of that city with the edge of the sword, destroying it utterly, and all that is therein, and the cattle thereof, with the edge of the sword.

יז. וְאֶת כָּל שְׁלָלָהּ תִּקְבֹּץ אֶל תּוֹךְ רְחֹבָהּ וְשָׂרַפְתָּ בָאֵשׁ אֶת הָעִיר וְאֶת כָּל שְׁלָלָהּ כָּלִיל לַיהֹוָה אֱלֹהֶיךָ וְהָיְתָה תֵּל עוֹלָם לֹא תִבָּנֶה עוֹד:

καὶ πάντα τὰ σκῦλα αὐτῆς συνάξεις εἰς τὰς διόδους αὐτῆς καὶ ἐμπρήσεις τὴν πόλιν ἐν πυρὶ καὶ πάντα τὰ σκῦλα αὐτῆς πανδημεὶ ἐναντίον κυρίου τοῦ θεοῦ σου καὶ ἔσται ἀοίκητος εἰς τὸν αἰῶνα οὐκ ἀνοικοδομηθήσεται ἔτι

16 ܘܟ݂ܠܵܗ̇ ܒܸܙܬ̣ܵܗ̇ ܟܲܢܸܫ ܠܓ̣ܵܘ ܫܸܛܚܵܗ̇ ܘܐܵܘܩܕ݂ܝܼܗ̇ ܠܲܩܪܝܼܬ̣ܵܐ ܒܢܘܼܪܵܐ ܘܲܠܟ݂ܠܹܗ ܒܸܙܬ̣ܵܗ̇ ܠܲܓ̣ܡܲܪ ܩܕ݂ܵܡ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܘܬܸܗܘܸܐ ܬܸܠܵܐ ܠܥܵܠܲܡ ܘܬ̣ܘܼܒ̣ ܠܵܐ ܬܸܬ̣ܒ̇ܢܸܐ.

Quidquid etiam supellectilis fuerit, congregabis in medio platearum ejus, et cum ipsa civitate succendes, ita ut universa consumas Domino Deo tuo, et sit tumulus sempiternus. Non ædificabitur amplius,

და ყოველი მონაგები მათი გამოჰკრიბო გზასა წარსავალთა მათთასა, და ქალაქნი იგი მათნი, და ყოველი იგი ნატყუენავი და მონაგები მათი, რომელ გამოგეკრიბოს დაწვით ცეცხლითა წინაშე უფლისა ღმრთისა თქუენისა და იყავნ იგი ოჴერ უკუნისამდე ჟამთა და ნუღარა აღიშენებინ.

16 And thou shalt gather all the spoil of it into the midst of the street thereof, and shalt burn with fire the city, and all the spoil thereof every whit, for the LORD thy God: and it shall be an heap for ever; it shall not be built again.

יח. וְלֹא יִדְבַּק בְּיָדְךָ מְאוּמָה מִן הַחֵרֶם לְמַעַן יָשׁוּב יְהֹוָה מֵחֲרוֹן אַפּוֹ וְנָתַן לְךָ רַחֲמִים וְרִחַמְךָ וְהִרְבֶּךָ כַּאֲשֶׁר נִשְׁבַּע לַאֲבֹתֶיךָ:

οὐ προσκολληθήσεται ἐν τῇ χειρί σου οὐδὲν ἀπὸ τοῦ ἀναθέματος ἵνα ἀποστραφῇ κύριος ἀπὸ θυμοῦ τῆς ὀργῆς αὐτοῦ καὶ δώσει σοι ἔλεος καὶ ἐλεήσει σε καὶ πληθυνεῖ σε ὃν τρόπον ὤμοσεν κύριος τοῖς πατράσιν σου

17 ܘܠܵܐ ܢܸܕ݂ܒܲܩ ܒܐܝܼܕ݂ܵܟ݂ ܡܸܕܸ̇ܡ ܡ̣ܢ ܚܸܪܡܵܐ ܕܢܸܬ̣ܦܢܸܐ ܡܵܪܝܵܐ ܡ̣ܢ ܚܸܡܬ̣ܵܐ ܕܪܘܼܓ̣ܙܹܗ ܘܢܸܬܸ̇ܠ ܠܵܟ݂ ܪ̈ܲܚܡܵܐ ܘܲܢܪܲܚܸܡ ܥܠܲܝܟ ܘܢܸܪܡܚܵܟ݂ ܘܢܲܣܓܹܝܟ݂ ܐܲܝܟ݂ ܕܝܼܡܵܐ ܠܐܲܒ̣ܵܗܲܝ̈ܟ.

et non adhærebit de illo anathemate quidquam in manu tua: ut avertatur Dominus ab ira furoris sui, et misereatur tui, multiplicetque te sicut juravit patribus tuis,

და ნუცარაჲ შეგეხებინ ჴელთა შენთა ჭურჭელისა მისგან მისისა, რამეთუ წყეულ არს, რათა მოიქცეს, უფალი რისხვისა, მისგან გულისწყრომისა მისისა და შეგიწყალოს შენ და განგამრავლოს შენ, ვითარცა ეფუცა უფალი მამათა მათ შენთა.

17 And there shall cleave nought of the cursed thing to thine hand: that the LORD may turn from the fierceness of his anger, and shew thee mercy, and have compassion upon thee, and multiply thee, as he hath sworn unto thy fathers;

יט. כִּי תִשְׁמַע בְּקוֹל יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ לִשְׁמֹר אֶת כָּל מִצְו‍ֹתָיו אֲשֶׁר אָנֹכִי מְצַוְּךָ הַיּוֹם לַעֲשׂוֹת הַיָּשָׁר בְּעֵינֵי יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ:

ἐὰν ἀκούσῃς τῆς φωνῆς κυρίου τοῦ θεοῦ σου φυλάσσειν πάσας τὰς ἐντολὰς αὐτοῦ ὅσας ἐγὼ ἐντέλλομαί σοι σήμερον ποιεῖν τὸ καλὸν καὶ τὸ ἀρεστὸν ἐναντίον κυρίου τοῦ θεοῦ σου

18 ܐܸܢ ܬܸܫܡܲܥ ܒܩܵܠܹܗ ܕܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܘܬܸܛܲܪ ܦܘܼܩܕܵܢܵܘ̈ܗܝ ܕܲܡܦܲܩܸܕ݂ ܐ̄ܢܵܐ ܠܵܟ݂ ܝܵܘܡܵܢܵܐ ܘܬܸܥܒܸ̇ܕ݂ ܕܫܲܦܝܼܪ ܩܕ݂ܵܡ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂.

quando audieris vocem Domini Dei tui custodiens omnia præcepta ejus, quæ ego præcipio tibi hodie, ut facias quod placitum est in conspectu Domini Dei tui.

უკეთუ ისმინო შენ ჴმაჲ უფლისა ღმრთისა შენისაჲ და დაიცვნეთ ყოველნი მცნებანი მისნი, რომელსა-ესე მე გამცნებ შენ დღესდღე, უკეთუ ჰყო კეთილი და სათნოებაჲ წინაშე უფლისა ღმრთისა შენისა.

18 When thou shalt hearken to the voice of the LORD thy God, to keep all his commandments which I command thee this day, to do that which is right in the eyes of the LORD thy God.

יד

ΙΔ'

ܩܦܠܐܘܢ: ܝܕ.

Cap. 14

თავი მეთოთხმეტე

א. בָּנִים אַתֶּם לַיהֹוָה אֱלֹהֵיכֶם לֹא תִתְגֹּדְדוּ וְלֹא תָשִׂימוּ קָרְחָה בֵּין עֵינֵיכֶם לָמֵת:

υἱοί ἐστε κυρίου τοῦ θεοῦ ὑμῶν οὐ φοιβήσετε οὐκ ἐπιθήσετε φαλάκρωμα ἀνὰ μέσον τῶν ὀφθαλμῶν ὑμῶν ἐπὶ νεκρῷ

1 ܒ̈ܢܲܝܵܐ ܐܲܢ̄ܬ̇ܘܿܢ ܕܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܟ݂ܘܿܢ ܠܵܐ ܬܸܬ̣ܥܲܕ݂ܪܘܼܢ ܘܠܵܐ ܬܸܥܒ̇ܕ݂ܘܼܢ ܩܘܼ̈ܕ݂ܚܵܬ̣ܵܐ ܒܹܝܬ̣ ܥܲܝܢܲܝ̈ܟ̇ܘܿܢ ܥܲܠ ܡܝܼܬ̣ܵܐ.

Filii estote Domini Dei vestri: non vos incidetis, nec facietis calvitium super mortuo:

უფლის, თქვენი ღმერთის შვილები ხართ თქვენ. ტანს ნუ დაიკაწრავთ და ნუ მოიპარსავთ თმას შუბლს ზემოთ მკვდარზე გლოვის ნიშნად, 1 ნაშობ იყვნეთ თქუენ უფლისა ღმრთისა თქუენისა, მკუდარსა ზედა არა იტყებდე და არცაღა აჩინო ნიში ჴაჴილებისაჲ შუბლსა შენსა, შორის ორთა თუალთა შენთა.

1 Ye are the children of the LORD your God: ye shall not cut yourselves, nor make any baldness between your eyes for the dead.

ב. כִּי עַם קָדוֹשׁ אַתָּה לַיהֹוָה אֱלֹהֶיךָ וּבְךָ בָּחַר יְהֹוָה לִהְיוֹת לוֹ לְעַם סְגֻלָּה מִכֹּל הָעַמִּים אֲשֶׁר עַל פְּנֵי הָאֲדָמָה:

ὅτι λαὸς ἅγιος εἶ κυρίῳ τῷ θεῷ σου καὶ σὲ ἐξελέξατο κύριος ὁ θεός σου γενέσθαι σε αὐτῷ λαὸν περιούσιον ἀπὸ πάντων τῶν ἐθνῶν τῶν ἐπὶ προσώπου τῆς γῆς

2 ܡܸܛܠ ܕܥܲܡܵܐ ܐܲܢ̄ܬ̇ ܩܲܕ̇ܝܼܫܵܐ ܠܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܘܠܵܟ݂ ܓ̣ܒ̣ܵܐ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܕܬܸܗܘܸܐ ܠܹܗ. ܥܲܡܵܐ ܚܲܒ̇ܝܼܒ̣ܵܐ ܛܵܒ̣ ܡ̣ܢ ܟܠܗܘܿܢ ܥܲܡܡܹ̈ܐ ܕܥܲܠ ܐܲܦܲܝ̈ ܐܲܪܥܵܐ.

quoniam populus sanctus es Domino Deo tuo, et te elegit ut sis ei in populum peculiarem de cunctis gentibus, quæ sunt super terram.

რადგან უფლის, შენი ღმერთის წმიდა ერი ხარ, შენ აგირჩია უფალმა, რომ ჰყოლოდი საკუთარ ერად ყველა ხალხს შორის დედამიწის ზურგზე. 2 რამეთუ ერი ეგე წმიდაჲ ხარ უფლისა ღმრთისა შენისაჲ და შენ გამოგირჩია უფალმან ღმერთმან შენმან, რათა იყო მისა ერ საზეპურო ყოველთა შორის ნათესავთა, რომელნი არიან გარემოჲს შენსა.

2 For thou art an holy people unto the LORD thy God, and the LORD hath chosen thee to be a peculiar people unto himself, above all the nations that are upon the earth.

ג. לֹא תֹאכַל כָּל תּוֹעֵבָה:

οὐ φάγεσθε πᾶν βδέλυγμα

3 ܠܵܐ ܬܹܐܟ݂ܠܘܼܢ ܟܠ ܕܲܛܡܲܐ.

Ne comedatis quæ immunda sunt.

უსურმაგი არაფერი შეჭამო, 3 ყოველივე საცხოვარი, რომელი ბილწ არს, არა შჭამო. არამედ ესე შჭამო ჴბოჲ ზუარაკთაგანი და ტარიგი ცხოვართაგანი, ვაცი თხათაგანი,

3 Thou shalt not eat any abominable thing.

ד. זֹאת הַבְּהֵמָה אֲשֶׁר תֹּאכֵלוּ שׁוֹר שֵׂה כְשָׂבִים וְשֵׂה עִזִּים:

ταῦτα τὰ κτήνη ἃ φάγεσθε μόσχον ἐκ βοῶν καὶ ἀμνὸν ἐκ προβάτων καὶ χίμαρον ἐξ αἰγῶν

4 ܗܵܕܹܐ ܚܲܝܘܼܬ̣ܵܐ ܕܬܹܐܟ݂ܠܘܼܢ ܬܵܘܪܵܐ ܘܐܸܡܪܵܐ ܘܢܸܩܝܵܐ ܘܥܸܙܵܐ.

Hoc est animal quod comedere debetis: bovem, et ovem, et capram,

ეს ცხოველებია, რომელთა ჭამა შეგიძლია: ხარი, ცხვარი და თხა. 4 deest

4 These are the beasts which ye shall eat: the ox, the sheep, and the goat,

ה. אַיָּל וּצְבִי וְיַחְמוּר וְאַקּוֹ וְדִישֹׁן וּתְאוֹ וָזָמֶר:

ἔλαφον καὶ δορκάδα καὶ βούβαλον καὶ τραγέλαφον καὶ πύγαργον ὄρυγα καὶ καμηλοπάρδαλιν

5 ܘܐܲܝܠܵܐ ܘܛܲܒ̣ܝܵܐ ܘܝܲܚܡܘܼܪܵܐ ܘܝܵܥܠܵܐ ܘܪܲܝܡܵܐ ܘܕܲܝܨܵܐ ܘܐܲܪܢܵܐ.

cervum et capream, bubalum, tragelaphum, pygargum, orygem, camelopardalum.

ირემი, ქურციკი, კამეჩი, ჯიხვი, გარეთხა, არჩვი და შველი. 5 ირემი, ქურციკი, გამეში, ხარაბუზი, ნიამორი,

5 The hart, and the roebuck, and the fallow deer, and the wild goat, and the pygarg, and the wild ox, and the chamois.

ו. וְכָל בְּהֵמָה מַפְרֶסֶת פַּרְסָה וְשֹׁסַעַת שֶׁסַע שְׁתֵּי פְרָסוֹת מַעֲלַת גֵּרָה בַּבְּהֵמָה אֹתָהּ תֹּאכֵלוּ:

πᾶν κτῆνος διχηλοῦν ὁπλὴν καὶ ὀνυχιστῆρας ὀνυχίζον δύο χηλῶν καὶ ἀνάγον μηρυκισμὸν ἐν τοῖς κτήνεσιν ταῦτα φάγεσθε

6 ܟܠ ܒܥܝܼܪܵܐ ܕܨܲܪܝܵܐ ܦܲܪܣܬ̣ܵܗ̇ ܘܲܦܠܝܼܓ̣ܵܐ ܠܲܬ̣ܪܹܝܢ ܘܡܸܬ̣ܓܵܘܪܪܵܐ ܗܵܝ̇ ܐܲܟ݂ܘܿܠܘ.

Omne animal, quod in duas partes findit ungulam, et ruminat, comedetis.

ჩლიქგაპობილი ყოველი პირუტყვი, რომელსაც გაჭრილი აქვს ორივე ჩლიქი, პირუტყვი, რომელიც იცოხნება, შეგიძლია ჭამოთ. 6 და ყოველი პირუტყჳ, რომელი ჭლაკ-განპებულ იყოს და აღმოიცოხნიდეს, შჭამოთ.

6 And every beast that parteth the hoof, and cleaveth the cleft into two claws, and cheweth the cud among the beasts, that ye shall eat.

ז. אַךְ אֶת זֶה לֹא תֹאכְלוּ מִמַּעֲלֵי הַגֵּרָה וּמִמַּפְרִיסֵי הַפַּרְסָה הַשְּׁסוּעָה אֶת הַגָּמָל וְאֶת הָאַרְנֶבֶת וְאֶת הַשָּׁפָן כִּי מַעֲלֵה גֵרָה הֵמָּה וּפַרְסָה לֹא הִפְרִיסוּ טְמֵאִים הֵם לָכֶם:

καὶ ταῦτα οὐ φάγεσθε ἀπὸ τῶν ἀναγόντων μηρυκισμὸν καὶ ἀπὸ τῶν διχηλούντων τὰς ὁπλὰς καὶ ὀνυχιζόντων ὀνυχιστῆρας τὸν κάμηλον καὶ δασύποδα καὶ χοιρογρύλλιον ὅτι ἀνάγουσιν μηρυκισμὸν καὶ ὁπλὴν οὐ διχηλοῦσιν ἀκάθαρτα ταῦτα ὑμῖν ἐστιν

7 ܗܵܠܹܝܢ ܕܹܝܢ ܠܵܐ ܬܹܐܟ݂ܠܘܼܢ ܡ̣ܢ ܐܲܝܠܹܝܢ ܕܡܸܬ̣ܓܵܘܪܪܝܼܢ ܘܡ̣ܢ ܐܲܝܠܹܝܢ ܕܨܲܪ̈ܝܵܢ ܦܲܪ̈ܣܵܬ̣ܗܘܿܢ ܨ̈ܠܵܦܵܢ ܨ̈ܠܵܦܵܢ ܓܲܡܠܵܐ ܘܐܲܪܢܒ̣ܵܐ ܘܲܣܓ̣ܵܣܵܐ ܕܡܸܬ̣ܓܵܘܪܪܝܼܢ ܘܦܲܪ̈ܣܵܬ̣ܗܘܿܢ ܠܵܐ ܨܲܪ̈ܝܵܢ ܛܲܡܐܝܼܢ ܐܸܢܘܿܢ ܠܟ݂ܘܿܢ.

De his autem, quæ ruminant, et ungulam non findunt, comedere non debetis, ut camelum, leporem, chœrogryllum: hæc, quia ruminant et non dividunt ungulam, immunda erunt vobis.

ოღონდ მცოხნელთა და ჩლიქგაპობილთა შორის, რომელთაც გაჭრილი აქვთ ჩლიქი, ამათ ნუ შეჭამთ: აქლემს, კურდღელს და ბოცვერს; რადგან, თუმცა მცოხნელები არიან, მაგრამ ჩლიქი გაპობილი არა აქვთ. უსურმაგებია თქვენთვის ისინი. 7 და რომელ არა შჭამო, ესე არს, რომლისა ჭლაკნი არა განპებულ იყვნენ და არა აღმოიცოხნიდეს, არცა განმარტებულ ესხნენ ფრცხილნი.

7 Nevertheless these ye shall not eat of them that chew the cud, or of them that divide the cloven hoof; as the camel, and the hare, and the coney: for they chew the cud, but divide not the hoof; therefore they are unclean unto you.

ח. וְאֶת הַחֲזִיר כִּי מַפְרִיס פַּרְסָה הוּא וְלֹא גֵרָה טָמֵא הוּא לָכֶם מִבְּשָׂרָם לֹא תֹאכֵלוּ וּבְנִבְלָתָם לֹא תִגָּעוּ:

καὶ τὸν ὗν ὅτι διχηλεῖ ὁπλὴν τοῦτο καὶ ὀνυχίζει ὄνυχας ὁπλῆς καὶ τοῦτο μηρυκισμὸν οὐ μαρυκᾶται ἀκάθαρτον τοῦτο ὑμῖν ἀπὸ τῶν κρεῶν αὐτῶν οὐ φάγεσθε καὶ τῶν θνησιμαίων αὐτῶν οὐχ ἅψεσθε

8 ܘܲܚܙܝܼܪܵܐ ܕܨܲܪܝܵܐ ܦܲܪܣܵܬܹܗ ܘܠܵܐ ܡܸܬ̣ܓܵܘܪܲܪ ܛܡܲܐ ܗ̄ܘ̣ ܠܟ݂ܘܿܢ. ܡ̣ܢ ܒܸܣܪܗܘܿܢ ܠܵܐ ܬܹܐܟ݂ܠܘܼܢ ܘܲܠܦܲܓ̣ܪ̈ܲܝܗܘܿܢ ܠܵܐ ܬܸܬ̣ܩܲܪܒ̣ܘܼܢ.

Sus quoque, quoniam dividat ungulam et non ruminat, immunda erit. Carnibus eorum non vescemini, et cadavera non tangetis.

ღორი თუმცა ჩლიქგაპობილია, მაგრამ არ იცოხნება. უსურმაგია იგი თქვენთვის. ნუ შეჭამთ მათ ხორცს და მათ ლეშსაც ნუ მიეკარებით. 8 არა შჭამო აქლემი და მაჩვი და ყოველივე ფერჴ-მატყიერი, რამეთუ არა აღმოიცოხნიან და არცა ჭლაკნი განპებულ ასხენ. ნუ შჭამთ, რამეთუ ბილწი არს, ნუცა მომკუდარსა შეეხებით ყოვლისაგან.

8 And the swine, because it divideth the hoof, yet cheweth not the cud, it is unclean unto you: ye shall not eat of their flesh, nor touch their dead carcase.

ט. אֶת זֶה תֹּאכְלוּ מִכֹּל אֲשֶׁר בַּמָּיִם כֹּל אֲשֶׁר לוֹ סְנַפִּיר וְקַשְׂקֶשֶׂת תֹּאכֵלוּ:

καὶ ταῦτα φάγεσθε ἀπὸ πάντων τῶν ἐν τοῖς ὕδασιν πάντα ὅσα ἐστὶν ἐν αὐτοῖς πτερύγια καὶ λεπίδες φάγεσθε

9 ܘܗܵܠܹܝܢ ܐܲܟ݂ܘܿܠܘ ܡ̣ܢ ܟܠ ܕܐܝܼܬ̣ ܒܡܲـ̈ܝܵܐ ܟܠ ܕܐܝܼܬ̣ ܠܹܗ ܓܸܦܹ̈ܐ ܘܲܩܠܵܦܹ̈ܐ ܐܲܟ݂ܘܿܠܘ.

Hæc comedetis ex omnibus quæ morantur in aquis: quæ habent pinnulas et squamas, comedite:

წყალში მყოფი ყველაფერი ჭამეთ, რომელსაც ფარფლები და ქერცლი აქვს. ეს ჭამეთ. 9 რომელი წყალსა შინა არს, ესე შჭამო. ყოველსა, რომელსა ფრთე ესხნენ და ქეცი ედვას, მისი შჭამო.

9 These ye shall eat of all that are in the waters: all that have fins and scales shall ye eat:

י. וְכֹל אֲשֶׁר אֵין לוֹ סְנַפִּיר וְקַשְׂקֶשֶׂת לֹא תֹאכֵלוּ טָמֵא הוּא לָכֶם:

καὶ πάντα ὅσα οὐκ ἔστιν αὐτοῖς πτερύγια καὶ λεπίδες οὐ φάγεσθε ἀκάθαρτα ὑμῖν ἐστιν

10 ܘܟ݂ܠ ܕܠܲܝܬ̇ ܠܹܗ ܘܲܩܠܵܦܹ̈ܐ ܠܵܐ ܬܹܐܟ݂ܠܘܼܢ ܛܡܲܐ ܗ̄ܘ̣ ܠܟ݂ܘܿܢ.

quæ absque pinnulis et squamis sunt, ne comedatis, quia immunda sunt.

ხოლო რომელსაც ფარფლები და ქერცლი არა აქვს, ნუ შეჭამთ, უსურმაგია იგი თქვენთვის. 10 და ყოველსა, რომელსა ფრთე არა ესხნენ, და არცა ქეცი ედვან, მისი არა შჭამო, რამეთუ ბილწი არს.

10 And whatsoever hath not fins and scales ye may not eat; it is unclean unto you.

יא. כָּל צִפּוֹר טְהֹרָה תֹּאכֵלוּ:

πᾶν ὄρνεον καθαρὸν φάγεσθε

11 ܘܟ݂ܠ ܦܵܪܲܚܬ̣ܵܐ ܕܕܲܟ݂ܝܵܐ ܐܲܟ݂ܘܿܠܘ.

Omnes aves mundas comedite.

ყოველი წმიდა ფრინველი ჭამეთ. 11 ყოველივე მფრინველი, რომელი წმიდა იყოს, მისი შჭამო.

11 Of all clean birds ye shall eat.

יב. וְזֶה אֲשֶׁר לֹא תֹאכְלוּ מֵהֶם הַנֶּשֶׁר וְהַפֶּרֶס וְהָעָזְנִיָּה:

καὶ ταῦτα οὐ φάγεσθε ἀπ᾽ αὐτῶν τὸν ἀετὸν καὶ τὸν γρύπα καὶ τὸν ἁλιαίετον

12 ܘܗܵܠܹܝܢ ܠܵܐ ܬܹܐܟ݂ܠܘܼܢ ܡܸܢܗܘܿܢ ܢܸܫܪܵܐ ܘܕܲܝܬ̣ܵܐ ܘܢܲܥܒ̣ܵܐ ܒܓܸܢܣܲܝ̈ܗܘܿܢ.

Immundas ne comedatis: aquilam scilicet, et gryphem, et haliæetum,

აი, რა არ უნდა ჭამოთ: არწივი, სვავი და ფსოვი, 12 და რომელი არაწმიდა იყოს, მისი არა შჭამო,

12 But these are they of which ye shall not eat: the eagle, and the ossifrage, and the ospray,

יג. וְהָרָאָה וְאֶת הָאַיָּה וְהַדַּיָּה לְמִינָהּ:

καὶ τὸν γύπα καὶ τὸν ἰκτῖνα καὶ τὰ ὅμοια αὐτῷ

13 ܘܢܲܥܵܡܵܐ ܘܢܸܨܵܐ ܒܓܸܢܣܲܝ̈ܗܘܿܢ.

ixion et vulturem ac milvum juxta genus suum:

ძერა, შევარდენი და ქორი და მისნაირი, 13 ორბი, ფასქუჯი და ყანჩი, ყურჭი,

13 And the glede, and the kite, and the vulture after his kind,

יד. וְאֵת כָּל עֹרֵב לְמִינוֹ:

καὶ πάντα κόρακα καὶ τὰ ὅμοια αὐτῷ

14 ܘܥܘܿܕ݂ܵܐ ܘܫܵܠܹܐ ܢܘܼܢܹ̈ܐ ܘܩܲܦܘܼܦܵܐ.

et omne corvini generis,

არანაირი სახის ყორანი, 14 ძერი და ყოველი მსგავსი მისი,

14 And every raven after his kind,

טו. וְאֵת בַּת הַיַּעֲנָה וְאֶת הַתַּחְמָס וְאֶת הַשָּׁחַף וְאֶת הַנֵּץ לְמִינֵהוּ:

καὶ στρουθὸν καὶ γλαῦκα καὶ λάρον

15 ܘܟ݂ܘܼܟ̇ܒ̣ܝܼ ܘܩܵܩܵܐ ܘܲܫܪܲܩܪܵܩܵܐ.

et struthionem, ac noctuam, et larum, atque accipitrem juxta genus suum:

სირაქლემა, ბუ, თოლია, მიმინო და მისნაირი, 15 სირაქლემი და ბუვი, ყუავი და ყიველი მსგავსი მისი.

15 And the owl, and the night hawk, and the cuckow, and the hawk after his kind,

טז. אֶת הַכּוֹס וְאֶת הַיַּנְשׁוּף וְהַתִּנְשָׁמֶת:

καὶ ἐρωδιὸν καὶ κύκνον καὶ ἶβιν

16 ܘܚܘܼܪܒ̣ܵܐ ܘܐܲܢܦܵܐ ܒܓܸܢܣܲܝ̈ܗܘܿܢ.

herodium ac cygnum, et ibin,

ჭოტი, გედი და ბუკიოტი, 16 და ტივი, და ყარყატი, და აკაური,

16 The little owl, and the great owl, and the swan,

יז. וְהַקָּאָת וְאֶת הָרָחָמָה וְאֶת הַשָּׁלָךְ:

καὶ καταράκτην καὶ ἱέρακα καὶ τὰ ὅμοια αὐτῷ καὶ ἔποπα καὶ νυκτικόρακα

17 ܘܬܲܪܢܵܓ̣ܘܿܠ ܒܲܪܵܐ ܘܛܵܘܣܵܐ.

ac mergulum, porphyrionem, et nycticoracem,

ვარხვი, კოდალა და ჩვამა, 17 და ოფოფი და ძენძერუკი და დედამთრვალი და ქორი და ყოველი მსგავსი მისი.

17 And the pelican, and the gier eagle, and the cormorant,

יח. וְהַחֲסִידָה וְהָאֲנָפָה לְמִינָהּ וְהַדּוּכִיפַת וְהָעֲטַלֵּף:

καὶ πελεκᾶνα καὶ χαραδριὸν καὶ τὰ ὅμοια αὐτῷ καὶ πορφυρίωνα καὶ νυκτερίδα

18 ܘܟ݂ܠܹܗ ܝܲܠܕܵܐ ܕܦܵܪܲܚܬ̣ܵܐ ܗܵܕܹܐ ܛܡܲܐ ܗ̄ܘ̣ ܠܟ݂ܘܿܢ ܠܵܐ ܢܸܬ̣ܐܲܟ݂ܠܘܼܢ.

onocrotalum, et charadrium, singula in genere suo: upupam quoque et vespertilionem.

ყარყატი, ყანჩა და მისნაირი, ოფოფი და ღამურა. 18 და ვარხჳ და მღამიობი, და ბუკიოტი და ყოველი მსგავსი მისი.

18 And the stork, and the heron after her kind, and the lapwing, and the bat.

יט. וְכֹל שֶׁרֶץ הָעוֹף טָמֵא הוּא לָכֶם לֹא יֵאָכֵלוּ:

πάντα τὰ ἑρπετὰ τῶν πετεινῶν ἀκάθαρτα ταῦτά ἐστιν ὑμῖν οὐ φάγεσθε ἀπ᾽ αὐτῶν

19 ܘܟ݂ܠ ܦܵܪܲܚܬ̣ܵܐ ܕܕܲܟ݂ܝܵܐ ܐܲܟ݂ܘܿܠܘ.

Et omne quod reptat et pennulas habet, immundum erit, et non comedetur.

ყოველი მფრინავი მწერი უსურმაგია თქვენთვის, არ უნდა ჭამოთ. 19 და ყოველივე ქუეწარმავალი მფრინველთა არაწმიდათაჲ, ბილწ არს თქენდა და ნუ შჭამთ.

19 And every creeping thing that flieth is unclean unto you: they shall not be eaten.

כ. כָּל עוֹף טָהוֹר תֹּאכֵלוּ:

πᾶν πετεινὸν καθαρὸν φάγεσθε

20 ܘܠܵܐ ܬܹܐܟ݂ܠܘܼܢ ܟܠ ܕܲܛܡܲܐ ܐܸܠܵܐ ܠܥܵܡܘܿܪܵܐ ܕܲܒ̣ܩܘܼܪ̈ܝܵܟ݂ ܗܲܒܲܝܗܝ ܢܹܐܟ݂ܠܝܼܘܗܝ.

Omne quod mundum est, comedite.

ყოველი წმიდა ფრინველი ჭამეთ. 20 ყოველივე მფრინველი წმიდათაგანი ჭამეთ.

20 But of all clean fowls ye may eat.

כא. לֹא תֹאכְלוּ כָל נְבֵלָה לַגֵּר אֲשֶׁר בִּשְׁעָרֶיךָ תִּתְּנֶנָּה וַאֲכָלָהּ אוֹ מָכֹר לְנָכְרִי כִּי עַם קָדוֹשׁ אַתָּה לַיהֹוָה אֱלֹהֶיךָ לֹא תְבַשֵּׁל גְּדִי בַּחֲלֵב אִמּוֹ:

πᾶν θνησιμαῖον οὐ φάγεσθε τῷ παροίκῳ τῷ ἐν ταῖς πόλεσίν σου δοθήσεται καὶ φάγεται ἢ ἀποδώσῃ τῷ ἀλλοτρίῳ ὅτι λαὸς ἅγιος εἶ κυρίῳ τῷ θεῷ σου οὐχ ἑψήσεις ἄρνα ἐν γάλακτι μητρὸς αὐτοῦ

21 ܐܵܘ ܙܲܒܸ̇ܢܲܝܗܝ ܠܢܘܼܟ݂ܪܵܝܵܐ ܡܸܛܠ ܕܥܲܡܵܐ ܐܲܢܬ̇ ܩܲܕ̇ܝܼܫܵܐ ܠܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂. ܠܵܐ ܬܒܲܫܸܠ ܓܲܕ݂ܝܵܐ ܒܚܲܠܒ̣ܵܐ ܕܐܸܡܹܗ.

Quidquid autem morticinum est, ne vescamini ex eo. Peregrino, qui intra portas tuas est, da ut comedat, aut vende ei: quia tu populus sanctus Domini Dei tui es. Non coques hædum in lacte matris suæ.

არა ჭამოთ არავითარი ლეში. შენს სახლში მცხოვრებ მდგმურს მიეცი იგი, მან შეჭამოს, ან უცხოელს მიჰყიდე, რადგან უფლის, თქვენი ღმერთის წმიდა ერი ხართ თქვენ. ციკანს თავისი დედის რძეში ნუ მოხარშავთ. 21 ყოველსავე მკუდრისასა ნუ შჭამთ, ყოველსავე მსხემსა და მწირსა, რომელი ქალაქსა შინა შენსა იყოს, ნუ სცემ მას, ნუცა აწამებ და ნუცა სხუასა სცემ, რამეთუ ერი ეგე წმიდა ხარ უფლისა ღმრთისა შენისა, კრავსა სძითა დედისა თჳსისაჲთა ნუ შეჰგბოლავთ.

21 Ye shall not eat of anything that dieth of itself: thou shalt give it unto the stranger that is in thy gates, that he may eat it; or thou mayest sell it unto an alien: for thou art an holy people unto the LORD thy God. Thou shalt not seethe a kid in his mother's milk.

כב. עַשֵּׂר תְּעַשֵּׂר אֵת כָּל תְּבוּאַת זַרְעֶךָ הַיֹּצֵא הַשָּׂדֶה שָׁנָה שָׁנָה:

δεκάτην ἀποδεκατώσεις παντὸς γενήματος τοῦ σπέρματός σου τὸ γένημα τοῦ ἀγροῦ σου ἐνιαυτὸν κατ᾽ ἐνιαυτόν

22 ܡܥܲܣܵܪܘܼ ܥܲܝܲܪܘ ܟܠܵܗ̇ ܥܠܲܠܬ̣ܵܐ ܕܙܲܪܥܟ݂ܘܿܢ ܕܡܲܦܩܵܐ ܐܲܪܥܟ݂ܘܿܢ ܫܢܵܐ ܒܲܫܢܵܐ.

Decimam partem separabis de cunctis fructibus tuis qui nascuntur in terra per annos singulos,

აიღე მეათედი მთელი შენი მოსავლიდან, რომელიც ყოველწლიურად მოდის ყანაში, 22 ათეული გამოსცი ყოვლისავე ნაყოფისა თესულისა შენისაჲ, რომელი იყოს ველთა შენთა წილად-წილად.

22 Thou shalt truly tithe all the increase of thy seed, that the field bringeth forth year by year.

כג. וְאָכַלְתָּ לִפְנֵי יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ בַּמָּקוֹם אֲשֶׁר יִבְחַר לְשַׁכֵּן שְׁמוֹ שָׁם מַעְשַׂר דְּגָנְךָ תִּירשְׁךָ וְיִצְהָרֶךָ וּבְכֹרֹת בְּקָרְךָ וְצֹאנֶךָ לְמַעַן תִּלְמַד לְיִרְאָה אֶת יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ כָּל הַיָּמִים:

καὶ φάγῃ αὐτὸ ἔναντι κυρίου τοῦ θεοῦ σου ἐν τῷ τόπῳ ᾧ ἂν ἐκλέξηται κύριος ὁ θεός σου ἐπικληθῆναι τὸ ὄνομα αὐτοῦ ἐκεῖ οἴσετε τὰ ἐπιδέκατα τοῦ σίτου σου καὶ τοῦ οἴνου σου καὶ τοῦ ἐλαίου σου τὰ πρωτότοκα τῶν βοῶν σου καὶ τῶν προβάτων σου ἵνα μάθῃς φοβεῖσθαι κύριον τὸν θεόν σου πάσας τὰς ἡμέρας

23 ܘܐܲܟ݂ܘܿܠ ܩܕ݂ܵܡ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܒܐܲܬ̣ܪܵܐ ܕܓ̣ܵܒܹ̇ܐ ܠܡܲܫܪܵܝܘܼ ܫܡܹܗ ܬܲܡܵܢ ܡܲܥܣܵܪܹ̈ܐ ܕܲܥܒ̣ܘܼܪܵܟ݂ ܘܲܕ݂ܚܲܡܪܵܟ݂ ܘܲܕ݂ܡܸܫܚܵܟ݂ ܘܒ̣ܘܼܟ݂ܪܹ̈ܐ ܕܬ̣ܵܘܪ̈ܲܝܟ ܘܲܕ݂ܥܵܢܵܟ݂ ܘܬܹܐܠܲܦ ܠܡܸܕ݂ܚܲܠ ܩܕ݂ܵܡ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܟܠܗܘܿܢ ܝܵܘ̈ܡܵܬ̣ܵܐ.

et comedes in conspectu Domini Dei tui in loco quem elegerit, ut in eo nomen illius invocetur, decimam frumenti tui, et vini, et olei, et primogenita de armentis et ovibus tuis: ut discas timere Dominum Deum tuum omni tempore.

და ჭამე უფლის, შენი ღმერთის წინაშე იმ ადგილას, რომელიც აირჩია მან თავისი სახელის დასავანებლად, ხორბლის, ღვინის და ზეთის მეათედი, შენი საქონლისა და ცხვრის პირველმოგებული, რათა ისწავლო უფლის, შენი ღმერთის, შიში სამუდამოდ. 23 და შეშჭამო იგი წინაშე უფლისა ღმრთისა შენისა ადგილსა მას, რომელსაცა გამოირჩიოს უფალმან ღმერთმან შენმან წოდებად სახელი მისი მას ზედა, მუნ შესწირო ყოველივე ათეული იფქლისა შენისაჲ და ზეთისა შენისაჲ და პირმშოები ზროხათა და ცხოვართა შენთაჲ, რათა შეისწაო შიში უფლისა ღმრთისა შენისა ყოველთა დღეთა ცხორებისა შენისათა.

23 And thou shalt eat before the LORD thy God, in the place which he shall choose to place his name there, the tithe of thy corn, of thy wine, and of thine oil, and the firstlings of thy herds and of thy flocks; that thou mayest learn to fear the LORD thy God always.

כד. וְכִי יִרְבֶּה מִמְּךָ הַדֶּרֶךְ כִּי לֹא תוּכַל שְׂאֵתוֹ כִּי יִרְחַק מִמְּךָ הַמָּקוֹם אֲשֶׁר יִבְחַר יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ לָשׂוּם שְׁמוֹ שָׁם כִּי יְבָרֶכְךָ יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ:

ἐὰν δὲ μακρὰν γένηται ἀπὸ σοῦ ἡ ὁδὸς καὶ μὴ δύνῃ ἀναφέρειν αὐτά ὅτι μακρὰν ἀπὸ σοῦ ὁ τόπος ὃν ἂν ἐκλέξηται κύριος ὁ θεός σου ἐπικληθῆναι τὸ ὄνομα αὐτοῦ ἐκεῖ ὅτι εὐλογήσει σε κύριος ὁ θεός σου

24 ܘܐܸܢ ܣܲܓ̇ܝܼܐܵܐ ܗ̄ܝܼ ܡܸܢܵܟ݂ ܐܘܼܪܚܵܐ ܘܠܵܐ ܡܸܫܟܲܚ ܐܲܢ̄ܬ̇ ܠܡܸܫܩܠܹܗ ܡܸܛܠ ܕܪܲܚܝܼܩ ܗ̄ܘ̣ ܡܸܢܵܟ݂ ܐܲܬ̣ܪܵܐ ܕܓ̣ܵܒܹ̇ܐ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܠܡܲܫܪܵܝܘܼ ܫܡܹܗ ܬܲܡܵܢ ܡܵܐ ܕܒܲܪܟ݂ܵܟ݂ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂.

Cum autem longior fuerit via, et locus quem elegerit Dominus Deus tuus, tibique benedixerit, nec potueris ad eum hæc cuncta portare,

თუ შორი იქნა გზა და ვერ შესძელი ყოველივე ამის წაღება იმ ადგილამდე, რომელიც ამოირჩია უფალმა, შენმა ღმერთმა, თავისი სახელის დასადებად, რათა გაკურთხოს შენ უფალმა, შენმა ღმერთმა, 24 უკეთუ შორს იყოს შენგან გზაჲ იგი და ვერ შესწირო იგი, რამეთუ შორს იყოს შენგან ადგილი იგი, რომელი გამოირჩია უფალმან ღმერთმან შენმან წოდებად სახელი მისი მას ზედა რამეთუ გაკურთხა შენ უფალმან ღმერთმან შენმან.

24 And if the way be too long for thee, so that thou art not able to carry it; or if the place be too far from thee, which the LORD thy God shall choose to set his name there, when the LORD thy God hath blessed thee:

כה. וְנָתַתָּה בַּכָּסֶף וְצַרְתָּ הַכֶּסֶף בְּיָדְךָ וְהָלַכְתָּ אֶל הַמָּקוֹם אֲשֶׁר יִבְחַר יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ בּוֹ:

καὶ ἀποδώσῃ αὐτὰ ἀργυρίου καὶ λήμψῃ τὸ ἀργύριον ἐν ταῖς χερσίν σου καὶ πορεύσῃ εἰς τὸν τόπον ὃν ἂν ἐκλέξηται κύριος ὁ θεός σου αὐτόν

25 ܙܲܒܸ̇ܢܲܝܗܝ ܒܟܸܣܦܵܐ ܘܨܘܿܪ ܟܸܣܦܵܐ ܒܐܝܼܕ݂ܵܟ݂ ܘܙܸܠ ܠܐܲܬ̣ܪܵܐ ܕܓ̣ܵܒܹ̇ܐ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂.

vendes omnia, et in pretium rediges, portabisque manu tua, et proficisceris ad locum quem elegerit Dominus Deus tuus:

გადაცვალე ვერცხლზე, დაიჭირე ხელში ვერცხლი და წადი იმ ადგილას, რომელიც ამოირჩია უფალმა, შენმა ღმერთმა. 25 განჰყიდო შენ ნაყოფი იგი ვეცხლად, და მოიღო შენ ვეცხლი იგი ჴელითა შენითა და მიხვიდე ადგილსა მას, რომელ-იგი გამოირჩია უფალმან ღმერთმან შენმან.

25 Then shalt thou turn it into money, and bind up the money in thine hand, and shalt go unto the place which the LORD thy God shall choose:

כו. וְנָתַתָּה הַכֶּסֶף בְּכֹל אֲשֶׁר תְּאַוֶּה נַפְשְׁךָ בַּבָּקָר וּבַצֹּאן וּבַיַּיִן וּבַשֵּׁכָר וּבְכֹל אֲשֶׁר תִּשְׁאָלְךָ נַפְשֶׁךָ וְאָכַלְתָּ שָּׁם לִפְנֵי יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ וְשָׂמַחְתָּ אַתָּה וּבֵיתֶךָ:

καὶ δώσεις τὸ ἀργύριον ἐπὶ παντός οὗ ἐὰν ἐπιθυμῇ ἡ ψυχή σου ἐπὶ βουσὶ ἢ ἐπὶ προβάτοις ἐπὶ οἴνῳ ἢ ἐπὶ σικερα ἢ ἐπὶ παντός οὗ ἐὰν ἐπιθυμῇ ἡ ψυχή σου καὶ φάγῃ ἐκεῖ ἐναντίον κυρίου τοῦ θεοῦ σου καὶ εὐφρανθήσῃ σὺ καὶ ὁ οἶκός σου

26 ܘܲܙܒܸܢ ܒܟܸܣܦܵܐ ܟܠ ܕܪܵܓܵܐ ܢܲܦ̮ܫܵܟ݂ ܡ̣ܢ ܬܵܘܪܹ̈ܐ ܘܡ̣ܢ ܥܵـ̈ܢܹܐ ܘܡ̣ܢ ܚܲܡܪܵܐ ܘܡ̣ܢ ܫܲܟ݂ܪܵܐ ܘܡ̣ܢ ܟܠ ܕܫܵܐܠܵܐ ܠܵܟ݂ ܢܲܦ̮ܫܵܟ݂ ܘܐܲܟ݂ܘܿܠ ܬܲܡܵܢ ܩܕ݂ܵܡ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܘܲܚܕ݂ܝܼ ܐܲܢ̄ܬ̇ ܘܒܲܝܬܵܟ݂.

et emes ex eadem pecunia quidquid tibi placuerit, sive ex armentis, sive ex ovibus, vinum quoque et siceram, et omne quod desiderat anima tua: et comedes coram Domino Deo tuo, et epulaberis tu et domus tua:

იყიდე ამ ვერცხლით ყველაფერი, რაც შენს სულს სურს: საქონელი, ცხვარი, ღვინო, სასმელი, ყველაფერი, რასაც სული მოგთხოვს, და ჭამე იქ უფლის, შენი ღმერთის წინაშე და გაიხარე შენს სახლთან ერთად. 26 განჰყიდო იგი, რადცა გინდეს და გულმან გრქუას შენ, ზროხად, გინა თუ ცხოვრად, გინა თუ ღვინოდ, გინა თუ რადმე, რაჲ გულმან გრქუას შენ, და შეშჭამო იგი წინაშე უფლისა ღმრთისა შენისა და იხარებდე შენ და სახლეულნი შენნი.

26 And thou shalt bestow that money for whatsoever thy soul lusteth after, for oxen, or for sheep, or for wine, or for strong drink, or for whatsoever thy soul desireth: and thou shalt eat there before the LORD thy God, and thou shalt rejoice, thou, and thine household,

כז. וְהַלֵּוִי אֲשֶׁר בִּשְׁעָרֶיךָ לֹא תַעַזְבֶנּוּ כִּי אֵין לוֹ חֵלֶק וְנַחֲלָה עִמָּךְ:

καὶ ὁ Λευίτης ὁ ἐν ταῖς πόλεσίν σου ὅτι οὐκ ἔστιν αὐτῷ μερὶς οὐδὲ κλῆρος μετὰ σοῦ

27 ܘܠܹܘܵܝܵܐ ܕܲܒ̣ܩܘܼܪ̈ܝܵܟ݂ ܠܵܐ ܬܸܫܒ̇ܩܝܼܘܗܝ ܡܸܛܠ ܕܠܲܝܬ̇ ܠܹܗ ܝܵܪܬ̇ܘܼܬ̣ܵܐ ܘܦܵܠܓܘܼܬ̣ܵܐ ܥܲܡܵܟ݂.

et Levites qui intra portas tuas est, cave ne derelinquas eum, quia non habet aliam partem in possessione tua.

არ დაივიწყო შენს ქალაქში მცხოვრები ლევიანი, რადგან არა აქვს მას წილი და სამკვიდრო შენთან. 27 და ლევიტელი იგიცა, რომელი იყოს ქალაქსა შენსა, არა განიშორო იგი, რამეთუ არა უც ნაწილ და სამკვიდრებელ შენ თანა.

27 And the Levite that is within thy gates; thou shalt not forsake him; for he hath no part nor inheritance with thee.

כח. מִקְצֵה שָׁלשׁ שָׁנִים תּוֹצִיא אֶת כָּל מַעְשַׂר תְּבוּאָתְךָ בַּשָּׁנָה הַהִוא וְהִנַּחְתָּ בִּשְׁעָרֶיךָ:

μετὰ τρία ἔτη ἐξοίσεις πᾶν τὸ ἐπιδέκατον τῶν γενημάτων σου ἐν τῷ ἐνιαυτῷ ἐκείνῳ θήσεις αὐτὸ ἐν ταῖς πόλεσίν σου

28 ܘܡ̣ܢ ܒܵܬܲܪ ܬܠܵܬ̣ ܫܢ̈ܝܼܢ ܐܲܦܸܩ ܟܠܹܗ ܡܲܥܣܵܪܵܐ ܕܲܥܠܲܠܬ̣ܵܟ݂ ܒܫܲܢ̄ܬܵܐ ܗܵܝ̇ ܫܒ̣ܘܿܩ ܒܩܘܼܪ̈ܝܵܟ݂.

Anno tertio separabis aliam decimam ex omnibus quæ nascuntur tibi eo tempore, et repones intra januas tuas.

სამი წლის თავზე აიღე მეათედი იმ წლის მოსავლიდან და დააბინავე შენს ქალაქში. 28 მესამესა წელსა გამოსცე შენ ყოველი-იგი ათეული ნაყოფისა მის შენისაჲ და მასვე წელსა დასდვა იგი ქალაქსა შენსა.

28 At the end of three years thou shalt bring forth all the tithe of thine increase the same year, and shalt lay it up within thy gates:

כט. וּבָא הַלֵּוִי כִּי אֵין לוֹ חֵלֶק וְנַחֲלָה עִמָּךְ וְהַגֵּר וְהַיָּתוֹם וְהָאַלְמָנָה אֲשֶׁר בִּשְׁעָרֶיךָ וְאָכְלוּ וְשָׂבֵעוּ לְמַעַן יְבָרֶכְךָ יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ בְּכָל מַעֲשֵׂה יָדְךָ אֲשֶׁר תַּעֲשֶׂה:

καὶ ἐλεύσεται ὁ λευίτης ὅτι οὐκ ἔστιν αὐτῷ μερὶς οὐδὲ κλῆρος μετὰ σοῦ καὶ ὁ προσήλυτος καὶ ὁ ὀρφανὸς καὶ ἡ χήρα ἡ ἐν ταῖς πόλεσίν σου καὶ φάγονται καὶ ἐμπλησθήσονται ἵνα εὐλογήσῃ σε κύριος ὁ θεός σου ἐν πᾶσιν τοῖς ἔργοις οἷς ἐὰν ποιῇς

29 ܘܢܹܐܬܸܐ ܠܹܘܵܝܵܐ ܕܠܲܝܬ̇ ܠܹܗ ܝܵܪܬ̇ܘܼܬ̣ܵܐ ܘܦܵܠܓܘܼܬ̣ܵܐ ܥܲܡܵܟ݂ ܘܐܲܝܢܵܐ ܕܡܸܬ̣ܦܢܸܐ ܠܘܵܬ̣ܝ ܘܝܲܬ̣ܡܵܐ ܘܐܲܪܡܲܠܬܵܐ ܕܲܒ̣ܩܘܼܪ̈ܝܵܟ݂ ܘܢܹܐܟ݂ܠܘܼܢ ܘܢܸܣܒ̇ܥܘܼܢ. ܕܲܢܒܲܪܟ݂ܵܟ݂ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܒܟ݂ܠܹܗ ܥܒ̣ܵܕ݂ܵܐ ܕܐܝܼܕܲܝ̈ܟ ܕܬܸܥܒܸ̇ܕ݂.

Venietque Levites qui aliam non habet partem nec possessionem tecum, et peregrinus ac pupillus et vidua, qui intra portas tuas sunt, et comedent et saturabuntur: ut benedicat tibi Dominus Deus tuus in cunctis operibus manuum tuarum quæ feceris.

მოვიდეს ლევიანი, რომელსაც არა აქვს წილი და სამკვიდრო შენთან, მოვიდნენ მდგმური და ქვრივ-ობლები, რომლებიც შენს ქალაქში არიან, შეჭამონ და გაძღენ, რათა გაკურთხოს უფალმა, შენმა ღმერთმა, ყოველ საქმეში, რასაც გააკეთებ. 29 და მივიდეს ლევიტელი, რამეთუ არა უც ნაწილ და სამკვიდრებელ შენ თანა და მსხემი იგი, და მწირი იგი, და ქურივი იგი და ობოლი იგი, რომელ იყოს ქალაქსა შენსა, მივიდენ და შეჭამონ იგი და განძღენ, რათა გაკურთხოს შენ უფალმან ღმერთმან შენმან ყოველთა მათთჳს საქმეთა შენთა, რომელსა იქმოდე შენ.

29 And the Levite, (because he hath no part nor inheritance with thee,) and the stranger, and the fatherless, and the widow, which are within thy gates, shall come, and shall eat and be satisfied; that the LORD thy God may bless thee in all the work of thine hand which thou doest.

טו

ΙΕ'

ܩܦܠܐܘܢ: ܝܗ.

Cap. 15

თავი მეთხუთმეტე

א. מִקֵּץ שֶׁבַע שָׁנִים תַּעֲשֶׂה שְׁמִטָּה:

δι᾽ ἑπτὰ ἐτῶν ποιήσεις ἄφεσιν

1 ܘܒ̣ܵܬܲܪ ܫܒܲܥ ܫܢ̈ܝܼܢ ܥܒܸܕ݂ ܫܘܼܒ̣ܩܵܢܵܐ.

Septimo anno facies remissionem,

მეშვიდესა წელსა ჰყოდი მისატევებელი იგი შენი.

1 At the end of every seven years thou shalt make a release.

ב. וְזֶה דְּבַר הַשְּׁמִטָּה שָׁמוֹט כָּל בַּעַל מַשֵּׁה יָדוֹ אֲשֶׁר יַשֶּׁה בְּרֵעֵהוּ לֹא יִגֹּשׂ אֶת רֵעֵהוּ וְאֶת אָחִיו כִּי קָרָא שְׁמִטָּה לַיהֹוָה:

καὶ οὕτως τὸ πρόσταγμα τῆς ἀφέσεως ἀφήσεις πᾶν χρέος ἴδιον ὃ ὀφείλει σοι ὁ πλησίον καὶ τὸν ἀδελφόν σου οὐκ ἀπαιτήσεις ὅτι ἐπικέκληται ἄφεσις κυρίῳ τῷ θεῷ σου

2 ܘܗܵܢܵܘ ܙܸܕ݂ܩܹܗ ܕܫܘܼܒ̣ܩܵܢܵܐ ܢܸܫܒ̇ܘܿܩ ܟܠ ܓܲܒ̣ܪܵܐ ܡܵܪܹܐ ܚܵܘܒܵܐ ܕܚܲܝܵܒ̣ ܠܹܗ ܚܲܒ̣ܪܹܗ ܠܵܐ ܢܸܬ̣ܒܲܥ ܡ̣ܢ ܚܲܒ̣ܪܹܗ ܘܡ̣ܢ ܐܲܚܘܼܗܝ ܡܸܛܠ ܕܐܸܬ̣ܩܪܝܼ ܫܘܼܒ̣ܩܵܢܵܐ ܠܡܵܪܝܵܐ.

quæ hoc ordine celebrabitur. Cui debetur aliquid ab amico vel proximo ac fratre suo, repetere non poterit, quia annus remissionis est Domini.

და ესე ბრძანებაჲ არს მიტევებისა მის, მიუტეო შენ ყოველი თანანადები შენი, რაჲცა თანა-ედვას მოყუასსა შენსა და ძმასა შენსა, რამეთუ მიტევებაჲ წოდებულ არს უფლისა ღმრთისა შენისა.

2 And this is the manner of the release: Every creditor that lendeth ought unto his neighbour shall release it; he shall not exact it of his neighbour, or of his brother; because it is called the LORD's release.

ג. אֶת הַנָּכְרִי תִּגֹּשׂ וַאֲשֶׁר יִהְיֶה לְךָ אֶת אָחִיךָ תַּשְׁמֵט יָדֶךָ:

τὸν ἀλλότριον ἀπαιτήσεις ὅσα ἐὰν ᾖ σοι παρ᾽ αὐτῷ τοῦ ἀδελφοῦ σου ἄφεσιν ποιήσεις τοῦ χρέους σου

3 ܘܡ̣ܢ ܢܘܼܟ݂ܪܵܝܵܐ ܬܒܲܥ ܘܡܸܕ݂ܡ ܕܐܝܼܬ̣ ܠܵܟ݂ ܠܘܵܬ̣ ܐܲܚܘܼܟ݂ ܫܒ̣ܘܿܩ.

A peregrino et advena exiges: civem et propinquum repetendi non habebis potestatem.

უცხოთესლსა მას და შორიელსა არა მიუტეო, არამედ მოჰჴადო, რაჲცა თანა-ედვას, მოყუასსა მას და ძმასა მიუტეო,

3 Of a foreigner thou mayest exact it again: but that which is thine with thy brother thine hand shall release;

ד. אֶפֶס כִּי לֹא יִהְיֶה בְּךָ אֶבְיוֹן כִּי בָרֵךְ יְבָרֶכְךָ יְהֹוָה בָּאָרֶץ אֲשֶׁר יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ נֹתֵן לְךָ נַחֲלָה לְרִשְׁתָּהּ:

ὅτι οὐκ ἔσται ἐν σοὶ ἐνδεής ὅτι εὐλογῶν εὐλογήσει σε κύριος ὁ θεός σου ἐν τῇ γῇ ᾗ κύριος ὁ θεός σου δίδωσίν σοι ἐν κλήρῳ κατακληρονομῆσαι αὐτήν

4 ܕܠܵܐ ܢܸܗܘܸܐ ܒܲܝܢܵܬ̣ܟ݂ܘܿܢ ܡܸܣܟܹ̇ܢܵܐ ܡܸܛܠ ܕܲܡܒܲܪܵܟ݂ܘܼ ܢܒܲܪܟ݂ܵܟ݂ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܒܐܲܪܥܵܐ ܕܝܵܗܹ̇ܒ̣ ܠܵܟ݂ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܠܡܹܐܪܬܵܗ̇.

Et omnino indigens et mendicus non erit inter vos: ut benedicat tibi Dominus Deus tuus in terra, quam traditurus est tibi in possessionem.

რათა არავინ იპოოს შენ შორის ნაკლულევან, რათა მისთჳს კურთხევით გაკურთხოს შენ უფალმან ღმერთმან შენმან, მოგცეს შენ მკვიდრთბით დამკვიდრებად მას ზედა,

4 Save when there shall be no poor among you; for the LORD shall greatly bless thee in the land which the LORD thy God giveth thee for an inheritance to possess it:

ה. רַק אִם שָׁמוֹעַ תִּשְׁמַע בְּקוֹל יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ לִשְׁמֹר לַעֲשׂוֹת אֶת כָּל הַמִּצְוָה הַזֹּאת אֲשֶׁר אָנֹכִי מְצַוְּךָ הַיּוֹם:

ἐὰν δὲ ἀκοῇ εἰσακούσητε τῆς φωνῆς κυρίου τοῦ θεοῦ ὑμῶν φυλάσσειν καὶ ποιεῖν πάσας τὰς ἐντολὰς ταύτας ὅσας ἐγὼ ἐντέλλομαί σοι σήμερον

5 ܘܐܸܢ ܬܸܫܡܲܥ ܒܩܵܠܹܗ ܕܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܘܬܸܛܲܪ ܘܬܸܥܒܸ̇ܕ݂ ܗܵܢܵܐ ܟܠܹܗ ܦܘܼܩܕܵܢܵܐ ܕܲܡܦܲܩܸܕ݂ ܐ̄ܢܵܐ ܠܵܟ݂ ܝܵܘܡܵܢܵܐ.

Si tamen audieris vocem Domini Dei tui, et custodieris universa quæ jussit, et quæ ego hodie præcipio tibi, benedicet tibi, ut pollicitus est.

უკუეთუ სმენით ისმინოთ ჴმაჲ უფლისა ღმრთისა თქუენისაჲ და დაიმარხნე და ჰყვნე ყოველნი იგი მცნებანი, რომელსა მე გამცნებ შენ დღესდღე.

5 Only if thou carefully hearken unto the voice of the LORD thy God, to observe to do all these commandments which I command thee this day.

ו. כִּי יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ בֵּרַכְךָ כַּאֲשֶׁר דִּבֶּר לָךְ וְהַעֲבַטְתָּ גּוֹיִם רַבִּים וְאַתָּה לֹא תַעֲבֹט וּמָשַׁלְתָּ בְּגוֹיִם רַבִּים וּבְךָ לֹא יִמְשֹׁלוּ:

ὅτι κύριος ὁ θεός σου εὐλόγησέν σε ὃν τρόπον ἐλάλησέν σοι καὶ δανιεῖς ἔθνεσιν πολλοῖς σὺ δὲ οὐ δανιῇ καὶ ἄρξεις σὺ ἐθνῶν πολλῶν σοῦ δὲ οὐκ ἄρξουσιν

6 ܢܒܲܪܟ݂ܵܟ݂ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܐܲܝܟ݂ ܕܐܸܡܲܪ ܠܵܟ݂. ܬܵܘܙܸܦ ܠܥܲܡܡܹ̈ܐ ܣܲܓܝܼ̈ܐܹܐ ܘܐܲܢ̄ܬ̇ ܠܵܐ ܬܹܐܙܲܦ. ܘܬܸܫܬܲܠܲܛ ܒܥܲܡܡܹ̈ܐ ܣܲܓ̇ܝܼ̈ܐܹܐ ܘܒ̣ܵܟ݂ ܠܵܐ ܢܸܫܬܲܠܛܘܼܢ.

Fœnerabis gentibus multis, et ipse a nullo accipies mutuum. Dominaberis nationibus plurimis, et tui nemo dominabitur.

და გაკურთხოს შენ უფალმან ღმერთმან შენმან, ვითარცა-იგი გეტყოდა შენ და ავასხებდე ნათესავთა მრავალთა, ხოლო შენ არა ავასხებდე და ჰმსთავრობდე შენ ნათესავთა შორის მრავალთა, ხოლო შენ ზედა არავინ მთავრობდეს.

6 For the LORD thy God blesseth thee, as he promised thee: and thou shalt lend unto many nations, but thou shalt not borrow; and thou shalt reign over many nations, but they shall not reign over thee.

ז. כִּי יִהְיֶה בְךָ אֶבְיוֹן מֵאַחַד אַחֶיךָ בְּאַחַד שְׁעָרֶיךָ בְּאַרְצְךָ אֲשֶׁר יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ נֹתֵן לָךְ לֹא תְאַמֵּץ אֶת לְבָבְךָ וְלֹא תִקְפֹּץ אֶת יָדְךָ מֵאָחִיךָ הָאֶבְיוֹן:

ἐὰν δὲ γένηται ἐν σοὶ ἐνδεὴς τῶν ἀδελφῶν σου ἐν μιᾷ τῶν πόλεων σου ἐν τῇ γῇ ᾗ κύριος ὁ θεός σου δίδωσίν σοι οὐκ ἀποστέρξεις τὴν καρδίαν σου οὐδ᾽ οὐ μὴ συσφίγξῃς τὴν χεῖρά σου ἀπὸ τοῦ ἀδελφοῦ σου τοῦ ἐπιδεομένου

7 ܘܐܸܢ ܢܸܗܘܸܐ ܒܲܝܢܵܬ̣ܟ݂ܘܿܢ ܡܸܣܟܹܢܵܐ ܚܲܕ݂ ܡ̣ܢ ܐܲܚܲܝ̈ܟ̇ܘܿܢ ܒܲܚܕ݂ܵܐ ܡ̣ܢ ܩܘܼܪ̈ܝܼܟ݂ܘܿܢ ܒܐܲܪܥܵܐ ܕܝܵܗܹ̇ܒ̣ ܠܵܟ݂ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܠܵܐ ܬܲܥܫܸܢ ܠܸܒܵܟ݂ ܘܠܵܐ ܬܹܐܚܘܿܕ݂ ܐܝܼܕ݂ܵܟ݂ ܡ̣ܢ ܐܲܚܘܼܟ݂ ܡܸܣܟܹ̇ܢܵܐ.

Si unus de fratribus tuis, qui morantur intra portas civitatis tuæ in terra quam Dominus Deus tuus daturus est tibi, ad paupertatem venerit, non obdurabis cor tuum, nec contrahes manum,

უკეთუ ვინმე იყოს შენ შორის ნაკლულევანი ძმათა შენთაგანი რომელსავე ერთსა ქალაქთა შენთაგანსა, არა გარე მიიქციო ბული შენი მისგან, არცაღა კრულ-ჰყო ჴელი შენი ძმისა მის შენისა ნაკლულევანისა.

7 If there be among you a poor man of one of thy brethren within any of thy gates in thy land which the LORD thy God giveth thee, thou shalt not harden thine heart, nor shut thine hand from thy poor brother:

ח. כִּי פָתֹחַ תִּפְתַּח אֶת יָדְךָ לוֹ וְהַעֲבֵט תַּעֲבִיטֶנּוּ דֵּי מַחְסֹרוֹ אֲשֶׁר יֶחְסַר לוֹ:

ἀνοίγων ἀνοίξεις τὰς χεῖράς σου αὐτῷ δάνειον δανιεῖς αὐτῷ ὅσον ἐπιδέεται καθ᾽ ὅσον ἐνδεεῖται

8 ܐܸܠܵܐ ܦܬܲܚ ܠܹܗ ܐܝܼܕ݂ܵܟ݂ ܘܐܵܘܙܸܦܲܝܗܝ ܡܸܕܸ̇ܡ ܕܚܲܣܝܼܪ ܠܹܗ.

sed aperies eam pauperi, et dabis mutuum, quo eum indigere perspexeris.

არამედ ჴსნილ-ჰყო ჴელი შენი მისთჳს და ავასხო მას, რავდენცა უჴმდეს.

8 But thou shalt open thine hand wide unto him, and shalt surely lend him sufficient for his need, in that which he wanteth.

ט. הִשָּׁמֶר לְךָ פֶּן יִהְיֶה דָבָר עִם לְבָבְךָ בְלִיַּעַל לֵאמֹר קָרְבָה שְׁנַת הַשֶּׁבַע שְׁנַת הַשְּׁמִטָּה וְרָעָה עֵינְךָ בְּאָחִיךָ הָאֶבְיוֹן וְלֹא תִתֵּן לוֹ וְקָרָא עָלֶיךָ אֶל יְהֹוָה וְהָיָה בְךָ חֵטְא:

πρόσεχε σεαυτῷ μὴ γένηται ῥῆμα κρυπτὸν ἐν τῇ καρδίᾳ σου ἀνόμημα λέγων ἐγγίζει τὸ ἔτος τὸ ἕβδομον ἔτος τῆς ἀφέσεως καὶ πονηρεύσηται ὁ ὀφθαλμός σου τῷ ἀδελφῷ σου τῷ ἐπιδεομένῳ καὶ οὐ δώσεις αὐτῷ καὶ βοήσεται κατὰ σοῦ πρὸς κύριον καὶ ἔσται ἐν σοὶ ἁμαρτία μεγάλη

9 ܐܸܙܕܲܗ̄ܪ ܕܲܠܡܵܐ ܢܸܗܘܸܐ ܦܸܬ̣ܓ̣ܵܡܵܐ ܕܥܵܘܠܵܐ ܒܠܸܒܵܟ݂ ܘܬܹܐܡܲܪ. ܩܸܪܒܲܬ̤ ܫܲܢ̄ܬܵܐ ܕܫܵܒ̣ܘܿܥܵܐ ܫܲܢ̄ܬܵܐ ܕܫܘܼܒ̣ܩܵܢܵܐ ܘܬܸܒ̣ܐܲܫ ܥܲܝܢܵܟ݂ ܒܐܲܚܘܼܟ݂ ܡܸܣܟܹ̇ܢܵܐ ܘܠܵܐ ܬܸܬܸ̇ܠ ܠܹܗ ܘܢܸܩܪܸܐ ܥܠܲܝܟ ܠܡܵܪܝܵܐ ܘܢܸܗܘܸܐ ܥܠܲܝܟ ܚܛܵܗܵܐ.

Cave ne forte subrepat tibi impia cogitatio, et dicas in corde tuo: Appropinquat septimus annus remissionis: et avertas oculos tuos a paupere fratre tuo, nolens ei quod postulat mutuum commodare: ne clamet contra te ad Dominum, et fiat tibi in peccatum.

იგულე თავი შენი, ნუუკუე იყოს სამე დაფარულ სიტყუაჲ უშჯულოებისაჲ გულსა შინა შენსა და სთქუა: მოახს წელი იგი მეშვიდე წელიწადი იგი მიტევებისაჲ და თუალძვირ იქმნე ძმისა მის შენისა ნაკლულევანისა, და არა რაჲ სცე მას და ღაღადებდეს უფლისა მიმართ შენთჳს და იყოს შენდა ცოდვა დიდ.

9 Beware that there be not a thought in thy wicked heart, saying, The seventh year, the year of release, is at hand; and thine eye be evil against thy poor brother, and thou givest him nought; and he cry unto the LORD against thee, and it be sin unto thee.

י. נָתוֹן תִּתֵּן לוֹ וְלֹא יֵרַע לְבָבְךָ בְּתִתְּךָ לוֹ כִּי בִּגְלַל הַדָּבָר הַזֶּה יְבָרֶכְךָ יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ בְּכָל מַעֲשֶׂךָ וּבְכֹל מִשְׁלַח יָדֶךָ:

διδοὺς δώσεις αὐτῷ καὶ δάνειον δανιεῖς αὐτῷ ὅσον ἐπιδέεται καὶ οὐ λυπηθήσῃ τῇ καρδίᾳ σου διδόντος σου αὐτῷ ὅτι διὰ τὸ ῥῆμα τοῦτο εὐλογήσει σε κύριος ὁ θεός σου ἐν πᾶσιν τοῖς ἔργοις καὶ ἐν πᾶσιν οὗ ἂν ἐπιβάλῃς τὴν χεῖρά σου

10 ܐܸܠܵܐ ܗܲܒ̣ ܠܹܗ ܘܠܵܐ ܢܸܒ̣ܐܲܫ ܠܸܒܵܟ݂ ܡܵܐ ܕܝܵܗܹ̇ܒ̣ ܐܲܢ̄ܬ̇ ܠܹܗ. ܕܡܸܛܠ ܦܸܬ̣ܓ̣ܵܡܵܐ ܗܵܢܵܐ ܢܒܲܪܟ݂ܵܟ݂ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܒܟ݂ܠܗܘܿܢ ܥܒ̣ܵܕܲܝ̈ܟ ܘܲܒ̣ܟ݂ܠ ܡܸܕܸ̇ܡ ܕܡܵܘܫܸܛ ܐܲܢ̄ܬ̇ ܐܝܼܕ݂ܵܟ݂.

Sed dabis ei: nec ages quippiam callide in ejus necessitatibus sublevandis, ut benedicat tibi Dominus Deus tuus in omni tempore, et in cunctis ad quæ manum miseris.

მიცემით მისცე მას, რავდენცა აკლდეს და არა შესწუხნე გულითა შენითა შემდგომად მიცემისა მის შენისა, რამეთუ ამისთჳს გაკურთხოს შენ უფალმან ღმერთმან შენმან ყოველთა მათ საქმეთა შინა შენთა და ყოველსა მას ზედა, რომელსა შეახო ჴელი შენი.

10 Thou shalt surely give him, and thine heart shall not be grieved when thou givest unto him: because that for this thing the LORD thy God shall bless thee in all thy works, and in all that thou puttest thine hand unto.

יא. כִּי לֹא יֶחְדַּל אֶבְיוֹן מִקֶּרֶב הָאָרֶץ עַל כֵּן אָנֹכִי מְצַוְּךָ לֵאמֹר פָּתֹחַ תִּפְתַּח אֶת יָדְךָ לְאָחִיךָ לַּעֲנִיֶּךָ וּלְאֶבְיֹנְךָ בְּאַרְצֶךָ:

οὐ γὰρ μὴ ἐκλίπῃ ἐνδεὴς ἀπὸ τῆς γῆς διὰ τοῦτο ἐγώ σοι ἐντέλλομαι ποιεῖν τὸ ῥῆμα τοῦτο λέγων ἀνοίγων ἀνοίξεις τὰς χεῖράς σου τῷ ἀδελφῷ σου τῷ πένητι καὶ τῷ ἐπιδεομένῳ τῷ ἐπὶ τῆς γῆς σου

11 ܠܵܐ ܓܹܝܪ ܓܵܡܲܪ ܡܸܣܟܹ̇ܢܵܐ ܡ̣ܢ ܓܵܘ ܐܲܪܥܵܐ ܡܸܛܠ ܗܵܢܵܐ ܡܦܲܩܸܕ݂ ܐ̄ܢܵܐ ܠܵܟ݂ ܘܐܵܡܲܪ ܐ̄ܢܵܐ ܠܵܟ݂ ܕܬܸܦܬܲܚ ܐܝܼܕ݂ܵܟ݂ ܠܐܲܚܘܼܟ݂ ܡܸܣܟܹ̇ܢܵܐ ܘܲܠܒ̣ܵܝܫܵܐ ܕܒܲܐܪܥܵܟ݂.

Non deerunt pauperes in terra habitationis tuæ: idcirco ego præcipio tibi, ut aperias manum fratri tuo egeno et pauperi, qui tecum versatur in terra.

რამეთუ არასადა მოაკლდეს ნაკლულევანისაგან, ამისთჳს გამცნებ შენ და გეტყვი: ჴსნით ჴსნილ-ყავ ჴელი შენი ძმისა მის შენისა ნაკლულევანისათჳს და გლახაკისათჳს, რომელი-იგი იყოს ქუეყანასა შენსა.

11 For the poor shall never cease out of the land: therefore I command thee, saying, Thou shalt open thine hand wide unto thy brother, to thy poor, and to thy needy, in thy land.

יב. כִּי יִמָּכֵר לְךָ אָחִיךָ הָעִבְרִי אוֹ הָעִבְרִיָּה וַעֲבָדְךָ שֵׁשׁ שָׁנִים וּבַשָּׁנָה הַשְּׁבִיעִת תְּשַׁלְּחֶנּוּ חָפְשִׁי מֵעִמָּךְ:

ἐὰν δὲ πραθῇ σοι ὁ ἀδελφός σου ὁ Εβραῖος ἢ ἡ Εβραία δουλεύσει σοι ἓξ ἔτη καὶ τῷ ἑβδόμῳ ἐξαποστελεῖς αὐτὸν ἐλεύθερον ἀπὸ σοῦ

12 ܘܟܲܕ݂ ܢܸܙܕܲܒܲܢ ܠܵܟ݂ ܐܲܚܘܼܟ݂ ܥܸܒ̣ܪܵܝܵܐ ܐܵܘ ܥܸܒ̣ܪܵܝܬܵܐ ܫܸܬ̣ ܫܢ̈ܝܼܢ ܢܸܦܠܚܵܟ݂ ܘܲܠܫܲܢ̄ܬܵܐ ܕܲܫܒܲܥ ܫܒ̣ܘܿܩܲܝܗܝ ܒܲܪ ܚܹܐܪܹ̈ܐ ܡ̣ܢ ܠܘܵܬ̣ܵܟ݂.

Cum tibi venditus fuerit frater tuus Hebræus aut Hebræa, et sex annis servierit tibi, in septimo anno dimittes eum liberum:

უკუეთუ იყიდო ვინმე შენ ძმათა შენთაგანი თავისი სჯულის მონა ნასყიდი, ან მჴევალი ებრაელი, ანუ მამაკაცი, ანუ დედაკაცი, ექუს წელ გმსახუროს შენ და წელსა მას მეშვიდესა გამოავლინო იგი შენგან განთავისუფლებული.

12 And if thy brother, an Hebrew man, or an Hebrew woman, be sold unto thee, and serve thee six years; then in the seventh year thou shalt let him go free from thee.

יג. וְכִי תְשַׁלְּחֶנּוּ חָפְשִׁי מֵעִמָּךְ לֹא תְשַׁלְּחֶנּוּ רֵיקָם:

ὅταν δὲ ἐξαποστέλλῃς αὐτὸν ἐλεύθερον ἀπὸ σοῦ οὐκ ἐξαποστελεῖς αὐτὸν κενόν

13 ܘܡܵܐ ܕܫܵܒܹ̇ܩ ܐܲܢ̄ܬ̇ ܠܹܗ ܒܲܪ ܚܹܐܪܹ̈ܐ ܡ̣ܢ ܠܘܵܬ̣ܵܟ݂ ܠܵܐ ܬܸܫܒ̇ܩܝܼܘܗܝ ܣܪܝܼܩܵܐܝܼܬ̣.

et quem libertate donaveris, nequaquam vacuum abire patieris:

და რაჟამს გამოავლინებდე მას შენგან განთავისუფლებულსა, არა გამოავლინო იგი შენგან ჴელცუდად,

13 And when thou sendest him out free from thee, thou shalt not let him go away empty:

יד. הַעֲנֵיק תַּעֲנִיק לוֹ מִצֹּאנְךָ וּמִגָּרְנְךָ וּמִיִּקְבֶךָ אֲשֶׁר בֵּרַכְךָ יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ תִּתֶּן לוֹ:

ἐφόδιον ἐφοδιάσεις αὐτὸν ἀπὸ τῶν προβάτων σου καὶ ἀπὸ τοῦ σίτου σου καὶ ἀπὸ τῆς ληνοῦ σου καθὰ εὐλόγησέν σε κύριος ὁ θεός σου δώσεις αὐτῷ

14 ܐܸܠܵܐ ܦܪܘܿܫ ܘܗܲܒ̣ ܠܹܗ ܡ̣ܢ ܥܵܢܵܟ݂ ܘܡ̣ܢ ܬܵܘܪ̈ܲܝܟ ܘܡ̣ܢ ܐܸܕܪܵܟ݂ ܘܡ̣ܢ ܡܲܥܨܲܪܬܵܟ݂. ܡ̣ܢ ܡܸܕܸ̇ܡ ܕܝܲܗ̄ܒ̣ ܠܵܟ݂ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܗܲܒ̣ ܠܹܗ.

sed dabis viaticum de gregibus, et de area, et torculari tuo, quibus Dominus Deus tuus benedixerit tibi.

არამედ აღგებით აღაგო იგი: საცხოვართა შენთაგან, და იფქლისა შენისაგან და საწნეხელისა შენისაგან მისცე მას, რათა გაკურთხოს შენ უფალმან ღმერთმან შენმან.

14 Thou shalt furnish him liberally out of thy flock, and out of thy floor, and out of thy winepress: of that wherewith the LORD thy God hath blessed thee thou shalt give unto him.

טו. וְזָכַרְתָּ כִּי עֶבֶד הָיִיתָ בְּאֶרֶץ מִצְרַיִם וַיִּפְדְּךָ יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ עַל כֵּן אָנֹכִי מְצַוְּךָ אֶת הַדָּבָר הַזֶּה הַיּוֹם:

καὶ μνησθήσῃ ὅτι οἰκέτης ἦσθα ἐν γῇ Αἰγύπτου καὶ ἐλυτρώσατό σε κύριος ὁ θεός σου ἐκεῖθεν διὰ τοῦτο ἐγώ σοι ἐντέλλομαι ποιεῖν τὸ ῥῆμα τοῦτο

15 ܘܐܸܬ̄ܕܲܟ݂ܪ ܕܥܲܒ̣ܕܵܐ ܗ̤ܘܲܝܬ̇ ܒܡܸܨܪܹܝܢ ܘܦܲܪܩܵܟ݂ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܡܸܛܠ ܗܵܢܵܐ ܡܦܲܩܸܕ݂ ܐ̄ܢܵܐ ܠܵܟ݂ ܦܸܬ̣ܓ̣ܵܡܵܐ ܗܵܢܵܐ ܝܵܘܡܵܢܵܐ.

Memento quod et ipse servieris in terra Ægypti, et liberaverit te Dominus Deus tuus, et idcirco ego nunc præcipio tibi.

მოიჴსენე, რამეთუ შენცა დამონებულ იყავ ქუეყანასა მას ეგვიპტისასა და გიჴსნეს შენ უფალმან შენმან, ამისთჳს გამცნებ შენ სიტყუათა ამათ.

15 And thou shalt remember that thou wast a bondman in the land of Egypt, and the LORD thy God redeemed thee: therefore I command thee this thing to day.

טז. וְהָיָה כִּי יֹאמַר אֵלֶיךָ לֹא אֵצֵא מֵעִמָּךְ כִּי אֲהֵבְךָ וְאֶת בֵּיתֶךָ כִּי טוֹב לוֹ עִמָּךְ:

ἐὰν δὲ λέγῃ πρὸς σέ οὐκ ἐξελεύσομαι ἀπὸ σοῦ ὅτι ἠγάπηκέν σε καὶ τὴν οἰκίαν σου ὅτι εὖ αὐτῷ ἐστιν παρὰ σοί

16 ܘܐܸܢ ܢܹܐܡܲܪ ܠܵܟ݂ ܠܵܐ ܢܵܦܹܩ ܐ̄ܢܵܐ ܡ̣ܢ ܠܘܵܬ̣ܵܟ݂ ܡܸܛܠ ܕܲܪܚܸܡܬܵܟ݂ ܘܲܠܒܲܝܬܵܟ݂ ܘܦܲܩܵܚ ܠܝܼ ܥܲܡܵܟ݂.

Sin autem dixerit: Nolo egredi: eo quod diligat te, et domum tuam, et bene sibi apud te esse sentiat:

უკეთუ გრქუას შენ, ვითარმედ: არა განვალ შენგან, რამეთუ შეგიყუარე შენ და სახლი შენი და კეთილი შენი მეყო მე შენგან.

16 And it shall be, if he say unto thee, I will not go away from thee; because he loveth thee and thine house, because he is well with thee;

יז. וְלָקַחְתָּ אֶת הַמַּרְצֵעַ וְנָתַתָּה בְאָזְנוֹ וּבַדֶּלֶת וְהָיָה לְךָ עֶבֶד עוֹלָם וְאַף לַאֲמָתְךָ תַּעֲשֶׂה כֵּן:

καὶ λήμψῃ τὸ ὀπήτιον καὶ τρυπήσεις τὸ ὠτίον αὐτοῦ πρὸς τὴν θύραν καὶ ἔσται σοι οἰκέτης εἰς τὸν αἰῶνα καὶ τὴν παιδίσκην σου ποιήσεις ὡσαύτως

17 ܣܲܒ̣ ܡܲܩܒ̣ܵܐ ܩܘܿܒ̣ ܐܸܕ݂ܢܹܗ ܥܲܠ ܬܲܪܥܵܐ ܘܢܸܗܘܸܐ ܠܵܟ݂ ܥܲܒ̣ܕܵܐ ܠܥܵܠܲܡ. ܘܐܵܦ ܠܐܲܡܬ̣ܵܟ݂ ܗܵܟܲܢܵܐ ܬܸܥܒܸ̇ܕ݂ ܠܵܗ̇.

assumes subulam, et perforabis aurem ejus in janua domus tuæ, et serviet tibi usque in æternum. Ancillæ quoque similiter facies.

მოიღო შენ სადგისი და დააპყრა ყური მისი კარსა, და განჴურიტო იგი და იყოს იგი შენდა მონა უკუნისამდე და ეგრეცა მსგავსად მჴევალსა მას უყო.

17 Then thou shalt take an aul, and thrust it through his ear unto the door, and he shall be thy servant for ever. And also unto thy maidservant thou shalt do likewise.

יח. לֹא יִקְשֶׁה בְעֵינֶךָ בְּשַׁלֵּחֲךָ אֹתוֹ חָפְשִׁי מֵעִמָּךְ כִּי מִשְׁנֶה שְׂכַר שָׂכִיר עֲבָדְךָ שֵׁשׁ שָׁנִים וּבֵרַכְךָ יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ בְּכֹל אֲשֶׁר תַּעֲשֶׂה:

οὐ σκληρὸν ἔσται ἐναντίον σου ἐξαποστελλομένων αὐτῶν ἐλευθέρων ἀπὸ σοῦ ὅτι ἐφέτιον μισθὸν τοῦ μισθωτοῦ ἐδούλευσέν σοι ἓξ ἔτη καὶ εὐλογήσει σε κύριος ὁ θεός σου ἐν πᾶσιν οἷς ἐὰν ποιῇς

18 ܘܠܵܐ ܢܸܬ̣ܒ̇ܐܸܫ ܒܥܲܝܢܲܝ̈ܟ ܡܵܐ ܕܫܵܒܹ̇ܩ ܐܲܢ̄ܬ̇ ܠܹܗ ܒܲܪ ܚܹܐܪܹ̈ܐ ܡ̣ܢ ܠܘܵܬ̣ܵܟ݂ ܡܸܛܠ ܕܚܲܕ݂ ܬܪܹܝܢ ܒܐܲܓ̣ܪܵܐ ܕܐܲܓ̣ܝܼܪܵܐ ܦܲܠܚܵܟ݂ ܫܸܬ̣ ܫܢ̈ܝܼܢ ܘܲܢܒܲܪܟ݂ܵܟ݂ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܒܟ݂ܠܡܸܕܸ̇ܡ ܕܥܵܒܹ̇ܕ݂ ܐܲܢ̄ܬ̇.

Non avertas ab eis oculos tuos, quando dimiseris eos liberos, quoniam juxta mercedem mercenarii per sex annos servivit tibi: ut benedicat tibi Dominus Deus tuus in cunctis operibus quæ agis.

არა ფიცხელ გიჩნდეს წინაშე შენსა, რაჟამს გამოავლინებდე შენგან განთავისუფლებულსა, რამეთუ წელიწდეულად სასყიდელითა მორეწისაჲთა გმსახურებდა შენ ექუს წელ და გაკურთხოს შენ უფალმან ღმერთმან შენმან ყოველთა მათ საქმეთა შენთა, რომელსაცა იქმოდე.

18 It shall not seem hard unto thee, when thou sendest him away free from thee; for he hath been worth a double hired servant to thee, in serving thee six years: and the LORD thy God shall bless thee in all that thou doest.

יט. כָּל הַבְּכוֹר אֲשֶׁר יִוָּלֵד בִּבְקָרְךָ וּבְצֹאנְךָ הַזָּכָר תַּקְדִּישׁ לַיהֹוָה אֱלֹהֶיךָ לֹא תַעֲבֹד בִּבְכֹר שׁוֹרֶךָ וְלֹא תָגֹז בְּכוֹר צֹאנֶךָ:

πᾶν πρωτότοκον ὃ ἐὰν τεχθῇ ἐν τοῖς βουσίν σου καὶ ἐν τοῖς προβάτοις σου τὰ ἀρσενικά ἁγιάσεις κυρίῳ τῷ θεῷ σου οὐκ ἐργᾷ ἐν τῷ πρωτοτόκῳ μόσχῳ σου καὶ οὐ μὴ κείρῃς τὸ πρωτότοκον τῶν προβάτων σου

19 ܟܠ ܒܙܼܟ݂ܪܵܐ ܕܡܸܬ̣ܝܼܠܸܕ݂ ܒܬ̣ܵܘܪ̈ܲܝܟ ܘܲܒ̣ܥܵـ̈ܢܵܟ݂ ܕܸܟ݂ܪܵܐ ܩܲܕܸ̇ܫ ܠܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܠܵܐ ܬܸܦܠܘܿܚ ܒܒܘܼܟ݂ܪܹ̈ܐ ܕܬ̣ܵܘܪ̈ܲܝܟ ܘܠܵܐ ܬܸܓܘܿܙ ܒܘܼܟ݂ܪܹ̈ܐ ܕܥܵܢܵܟ݂.

De primogenitis, quæ nascuntur in armentis, et in ovibus tuis, quidquid est sexus masculini, sanctificabis Domino Deo tuo. Non operaberis in primogenito bovis, et non tondebis primogenita ovium.

ყოველივე პირმშოჲ, რომელი იშვეს ზროხათა შენთაჲ, გინა თუ ცხოვართაჲ უპედი, განწმიდო შენ უფლისა ღმრთისა შენისათჳს, არა აქმნიო ჴარი იგი პირმშოთა შენთაჲ და არცა მოჰრისო ცხოვარი იგი პირმშოთა შენთაჲ.

19 All the firstling males that come of thy herd and of thy flock thou shalt sanctify unto the LORD thy God: thou shalt do no work with the firstling of thy bullock, nor shear the firstling of thy sheep.

כ. לִפְנֵי יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ תֹאכְלֶנּוּ שָׁנָה בְשָׁנָה בַּמָּקוֹם אֲשֶׁר יִבְחַר יְהֹוָה אַתָּה וּבֵיתֶךָ:

ἔναντι κυρίου φάγῃ αὐτὸ ἐνιαυτὸν ἐξ ἐνιαυτοῦ ἐν τῷ τόπῳ ᾧ ἐὰν ἐκλέξηται κύριος ὁ θεός σου σὺ καὶ ὁ οἶκός σου

20 ܐܸܠܵܐ ܩܕ݂ܵܡ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܐܲܟ݂ܘܿܠܲܝܗܝ ܕܲܫܢܵܐ ܒܲܫܢܵܐ ܒܐܲܬ̣ܪܵܐ ܕܓ̣ܵܒܹܐ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܐܲܢ̄ܬ̇ ܘܒܲܝܬܵܟ݂.

In conspectu Domini Dei tui comedes ea per annos singulos in loco quem elegerit Dominus, tu et domus tua.

არამედ წინაშე უფლისა ღმრთისა შენისა შეშჭამო იგი წლითი წლად ადგილსა მას, რომელი გამოირჩიოს უფალმან ღმერთმან შენმან, შენ და სახლეულთა შენთა შეჭამეთ იგი.

20 Thou shalt eat it before the LORD thy God year by year in the place which the LORD shall choose, thou and thy household.

כא. וְכִי יִהְיֶה בוֹ מוּם פִּסֵּחַ אוֹ עִוֵּר כֹּל מוּם רָע לֹא תִזְבָּחֶנּוּ לַיהֹוָה אֱלֹהֶיךָ:

ἐὰν δὲ ᾖ ἐν αὐτῷ μῶμος χωλὸν ἢ τυφλὸν ἢ καὶ πᾶς μῶμος πονηρός οὐ θύσεις αὐτὸ κυρίῳ τῷ θεῷ σου

21 ܘܐܸܢ ܢܸܗܘܸܐ ܒܹܗ ܡܘܼܡܵܐ ܐܵܘ ܢܸܬ̣ܚܓܲܪ ܐܵܘ ܢܸܬ̣ܥܵܘܲܪ ܐܵܘ ܟܠ ܡܘܼܡ ܕܲܣܢܸܐ ܠܵܐ ܬܩܲܪܒ̣ܝܼܘܗܝ ܠܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂.

Sin autem habuerit maculam, vel claudum fuerit, vel cæcum, aut in aliqua parte deforme vel debile, non immolabitur Domino Deo tuo:

უკუეთუ ბილწ რაჲმე იყოს მის თანა, ბრმა იყოს, ანუ ყრუ იყოს, ანუ მკელობელი იყოს, ანუ სხუა რაჲმე ბოროტ სიხაშმე იყოს მის თანა, არა დაუკლა იგი უფალსა ღმერთსა შენსა,

21 And if there be any blemish therein, as if it be lame, or blind, or have any ill blemish, thou shalt not sacrifice it unto the LORD thy God.

כב. בִּשְׁעָרֶיךָ תֹּאכְלֶנּוּ הַטָּמֵא וְהַטָּהוֹר יַחְדָּו כַּצְּבִי וְכָאַיָּל:

ἐν ταῖς πόλεσίν σου φάγῃ αὐτό ὁ ἀκάθαρτος ἐν σοὶ καὶ ὁ καθαρὸς ὡσαύτως ἔδεται ὡς δορκάδα ἢ ἔλαφον

22 ܐܸܠܵܐ ܒܩܘܼܪ̈ܝܵܟ݂ ܐܲܟ݂ܘܿܠܲܝܗܝ ܕܲܛܡܲܐ ܘܕܲܕ݂ܟ݂ܐ ܐܲܟ݂ܚܕ݂ܵܐ ܐܲܝܟ݂ ܛܲܒ̣ܝܵܐ ܘܐܲܝܟ݂ ܐܲܝܠܵܐ ܬܹܐܟ݂ܠܝܼܘܗܝ.

sed intra portas urbis tuæ comedes illud: tam mundus quam immundus similiter vescentur eis, quasi caprea et cervo.

არამედ ქალაქთა შინა შენთა შეშჭამო იგი, წმიდამან და არაწმიდამან ზოგად. შეჭამონ ვითარცა ქურციკი და ვითარცა ირემი.

22 Thou shalt eat it within thy gates: the unclean and the clean person shall eat it alike, as the roebuck, and as the hart.

כג. רַק אֶת דָּמוֹ לֹא תֹאכֵל עַל הָאָרֶץ תִּשְׁפְּכֶנּוּ כַּמָּיִם:

πλὴν τὸ αἷμα οὐ φάγεσθε ἐπὶ τὴν γῆν ἐκχεεῖς αὐτὸ ὡς ὕδωρ

23 ܒܲܠܚܘܿܕ݂ ܕܡܵܐ ܠܵܐ ܬܹܐܟ݂ܠܘܼܢ ܐܸܠܵܐ ܥܲܠ ܐܲܪܥܵܐ ܐܲܫܘܿܕܲܝܗܝ ܐܲܝܟ݂ ܡܲـ̈ܝܵܐ.

Hoc solum observabis, ut sanguinem eorum non comedas, sed effundes in terram quasi aquam.

ხოლო სისხლი მისი არა შეშჭამოთ, არამედ ვითარცა წყალი დასთხიოთ იგი ქუეყანასა ზედა.

23 Only thou shalt not eat the blood thereof; thou shalt pour it upon the ground as water.

יו

Ιςʹ

ܩܦܠܐܘܢ: ܝܘ:

Cap. 16

თავი მეთექვსმეტე

א. שָׁמוֹר אֶת חֹדֶשׁ הָאָבִיב וְעָשִׂיתָ פֶּסַח לַיהֹוָה אֱלֹהֶיךָ כִּי בְּחֹדֶשׁ הָאָבִיב הוֹצִיאֲךָ יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ מִמִּצְרַיִם לָיְלָה:

φύλαξαι τὸν μῆνα τῶν νέων καὶ ποιήσεις τὸ πασχα κυρίῳ τῷ θεῷ σου ὅτι ἐν τῷ μηνὶ τῶν νέων ἐξῆλθες ἐξ Αἰγύπτου νυκτός

1 ܛܲܪ ܝܲܪܚܵܐ ܕܗܲܒܵܒܹ̈ܐ ܘܲܥܒܸܕ݂ ܦܸܨܚܵܐ ܠܡܵܪܝܵܐ ܐܠܵܗܵܟ݂ ܡܸܛܠ ܕܲܒ̣ܝܲܪܚܵܐ ܕܗܲܒܵܒܹ̈ܐ ܐܲܦܩܵܟ݂ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܡ̣ܢ ܡܸܨܪܹܝܢ ܒܠܸܠܝܵܐ.

Observa mensem novarum frugum, et verni primum temporis, ut facias Phase Domino Deo tuo: quoniam in isto mense eduxit te Dominus Deus tuus de Ægypto nocte.

დაიცევ თთუჱ იგი ახალთაჲ და ჰყვი იგი უფლისა ღმრთისა შენისა, რამეთუ თუესა მას ახალთასა გამოგიყვანა შენ უფალმან ღმერთმან შენმან ღამე ეგჳპტით.

1 Observe the month of Abib, and keep the passover unto the LORD thy God: for in the month of Abib the LORD thy God brought thee forth out of Egypt by night.

ב. וְזָבַחְתָּ פֶּסַח לַיהֹוָה אֱלֹהֶיךָ צֹאן וּבָקָר בַּמָּקוֹם אֲשֶׁר יִבְחַר יְהֹוָה לְשַׁכֵּן שְׁמוֹ שָׁם:

καὶ θύσεις τὸ πασχα κυρίῳ τῷ θεῷ σου πρόβατα καὶ βόας ἐν τῷ τόπῳ ᾧ ἐὰν ἐκλέξηται κύριος ὁ θεός σου αὐτὸν ἐπικληθῆναι τὸ ὄνομα αὐτοῦ ἐκεῖ

2 ܘܟ݂ܘܿܣ ܦܸܨܚܵܐ ܠܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܡ̣ܢ ܥܵـ̈ܢܵܐ ܘܡ̣ܢ ܬܵܘܪܹ̈ܐ ܒܐܲܬ̣ܪܵܐ ܕܓ̣ܵܒܹܐ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܠܡܲܫܪܵܝܘܼ ܫܡܹܗ ܬܲܡܵܢ.

Immolabisque Phase Domino Deo tuo de ovibus, et de bobus, in loco quem elegerit Dominus Deus tuus, ut habitet nomen ejus ibi.

და დაჰკლა შენ მსხუერპლი უფლისა ღმრთისა შენისა ცხოვარი იგი და ზროხაჲ ადგილსა მას, რომელ-იგი გამოირჩიოს უფალმან ღმერთმან შენმან, წოდება და სახელი მისი მას ზედა.

2 Thou shalt therefore sacrifice the passover unto the LORD thy God, of the flock and the herd, in the place which the LORD shall choose to place his name there.

ג. לֹא תֹאכַל עָלָיו חָמֵץ שִׁבְעַת יָמִים תֹּאכַל עָלָיו מַצּוֹת לֶחֶם עֹנִי כִּי בְחִפָּזוֹן יָצָאתָ מֵאֶרֶץ מִצְרַיִם לְמַעַן תִּזְכֹּר אֶת יוֹם צֵאתְךָ מֵאֶרֶץ מִצְרַיִם כֹּל יְמֵי חַיֶּיךָ:

οὐ φάγῃ ἐπ᾽ αὐτοῦ ζύμην ἑπτὰ ἡμέρας φάγῃ ἐπ᾽ αὐτοῦ ἄζυμα ἄρτον κακώσεως ὅτι ἐν σπουδῇ ἐξήλθετε ἐξ Αἰγύπτου ἵνα μνησθῆτε τὴν ἡμέραν τῆς ἐξοδίας ὑμῶν ἐκ γῆς Αἰγύπτου πάσας τὰς ἡμέρας τῆς ζωῆς ὑμῶν

3 ܠܵܐ ܬܹܐܟ݂ܘܿܠ ܥܠܵܘܗܝ ܚܲܡܝܼܥܵܐ ܐܸܠܵܐ ܫܲܒ̣ܥܵܐ ܝܵܘ̈ܡܝܼܢ ܐܲܟ݂ܘܿܠ ܥܠܵܘܗܝ ܦܲܛܝܼܪܵܐ ܠܲܚܡܵܐ ܡܡܲܟ̇ܟ݂ܵܐ ܡܸܛܠ ܕܲܒ̣ܣܘܼܪܗܵܒ̣ܵܐ ܢܦܲܩܬ̇ܘܿܢ ܡ̣ܢ ܡܸܨܪܹܝܢ ܕܬܸܗܘܸܐ ܡܸܬ̇ܕ̇ܟܲܪ ܝܵܘܡܵܐ ܕܲܢܦܲܩܬ̇ ܒܹܗ ܡ̣ܢ ܡܸܨܪܹܝܢ ܟܠܗܘܿܢ ܝܵܘ̈ܡܲܝ ܚܲܝܲܝ̈ܟ.

Non comedes in eo panem fermentatum: septem diebus comedes absque fermento afflictionis panem, quoniam in pavore egressus es de Ægypto: ut memineris diei egressionis tuæ de Ægypto, omnibus diebus vitæ tuæ.

არა შჭამო მას შინა მფუე, შვიდ დღე უფოველი პური შჭამო ჭირსა მას შინა, რამეთუ მწრაფლ ღამე გამოხუედ ეგვიპტით და მოიჴსენით დღე იგი გამოსლვისა მის თქუენისაჲ ქუეყანით ეგვიპტით ყოველთა დღეთა ცხორებისა თქუენისათა.

3 Thou shalt eat no leavened bread with it; seven days shalt thou eat unleavened bread therewith, even the bread of affliction; for thou camest forth out of the land of Egypt in haste: that thou mayest remember the day when thou camest forth out of the land of Egypt all the days of thy life.

ד. וְלֹא יֵרָאֶה לְךָ שְׂאֹר בְּכָל גְּבֻלְךָ שִׁבְעַת יָמִים וְלֹא יָלִין מִן הַבָּשָׂר אֲשֶׁר תִּזְבַּח בָּעֶרֶב בַּיּוֹם הָרִאשׁוֹן לַבֹּקֶר:

οὐκ ὀφθήσεταί σοι ζύμη ἐν πᾶσι τοῖς ὁρίοις σου ἑπτὰ ἡμέρας καὶ οὐ κοιμηθήσεται ἀπὸ τῶν κρεῶν ὧν ἐὰν θύσῃς τὸ ἑσπέρας τῇ ἡμέρᾳ τῇ πρώτῃ εἰς τὸ πρωί

4 ܘܠܵܐ ܢܸܬ̣ܚܙܸܐ ܚܲܡܝܼܥܵܐ ܒܟ݂ܠܹܗ ܬܚܘܼܡܵܟ݂ ܫܲܒ̣ܥܵܐ ܝܵܘ̈ܡܝܼܢ ܘܠܵܐ ܢܒ̣ܘܼܬ̣ ܡ̣ܢ ܒܸܣܪܵܐ ܕܢܵܟܹܣ. ܐܲܢ̄ܬ̇ ܒܪܲܡܫܵܐ ܒܝܵܘܡܵܐ ܩܲܕ݂ܡܵܝܵܐ ܠܨܲܦܪܵܐ.

Non apparebit fermentum in omnibus terminis tuis septem diebus, et non remanebit de carnibus ejus, quod immolatum est vespere in die primo, usque mane.

არა იპოოს ცომი შვიდ დღე ყოველთა საზღვართა თქვენთა და არცა განაციოთ ჴორცი იგი, რომელ დაჰკლა მიმწუხრი განთიად დღესა მას პირველსა.

4 And there shall be no leavened bread seen with thee in all thy coast seven days; neither shall there any thing of the flesh, which thou sacrificedst the first day at even, remain all night until the morning.

ה. לֹא תוּכַל לִזְבֹּחַ אֶת הַפָּסַח בְּאַחַד שְׁעָרֶיךָ אֲשֶׁר יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ נֹתֵן לָךְ:

οὐ δυνήσῃ θῦσαι τὸ πασχα ἐν οὐδεμιᾷ τῶν πόλεών σου ὧν κύριος ὁ θεός σου δίδωσίν σοι

5 ܠܵܐ ܫܲܠܝܼܛ ܠܵܟ݂ ܠܡܸܟܲܣ ܦܸܨܚܵܐ ܒܲܚܕ݂ܵܐ ܡ̣ܢ ܩܘܼܪ̈ܝܵܟ݂ ܕܝܵܗܹ̇ܒ̣ ܠܵܟ݂ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂

Non poteris immolare Phase in qualibet urbium tuarum, quas Dominus Deus tuus daturus est tibi,

ნუ გიფლიენ შენ ჭამად ურიდად საკლველისა მისგან, რომელი-იგი დაიკლას დღესასწაულსა მას ყოველთასა ქალაქთა შენთა, რომელ-იგი უფალმან ღმერთმან მოგცეს შენ.

5 Thou mayest not sacrifice the passover within any of thy gates, which the LORD thy God giveth thee:

ו. כִּי אִם אֶל הַמָּקוֹם אֲשֶׁר יִבְחַר יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ לְשַׁכֵּן שְׁמוֹ שָׁם תִּזְבַּח אֶת הַפֶּסַח בָּעָרֶב כְּבוֹא הַשֶּׁמֶשׁ מוֹעֵד צֵאתְךָ מִמִּצְרָיִם:

ἀλλ᾽ ἢ εἰς τὸν τόπον ὃν ἐὰν ἐκλέξηται κύριος ὁ θεός σου ἐπικληθῆναι τὸ ὄνομα αὐτοῦ ἐκεῖ θύσεις τὸ πασχα ἑσπέρας πρὸς δυσμὰς ἡλίου ἐν τῷ καιρῷ ᾧ ἐξῆλθες ἐξ Αἰγύπτου

6 ܐܸܠܿܐ ܒܐܲܬܼܪܵܐ ܕܐܸܓܲܒܲܐ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܿܗܿܟ ܠܡܲܫܪܵܝܘܼ ܫܡܹܗ ܬܲܡܵܢ ܟܘܿܣ ܦܸܨܚܵܐ ܒܪܲܡܫܵܐ ܒܡܲܥܪ̈ܵܒܲܝ ܫܸܡܫܵܐ ܐܲܝܟ݂ ܙܲܒ̣ܢܵܐ ܕܲܢܦܲܩܬ̇ ܡ̣ܢ ܡܸܨܪܹܝܢ.

sed in loco quem elegerit Dominus Deus tuus, ut habitet nomen ejus ibi: immolabis Phase vespere ad solis occasum, quando egressus es de Ægypto.

არამედ ადგილსა მას, რომელ-იგი გამოირჩიოს უფალმან ღმერთმან შენმან წოდებად სახელი მისი მას ზედა, მუნ დაკლის საკლველი იგი დღესასწაულთაჲ მათ, მწუხრი დასლვასა ოდენ მზისასა ჟამსა მას, რომელსაცა გამოხუედ ქუეყანით ეგვიპტით.

6 But at the place which the LORD thy God shall choose to place his name in, there thou shalt sacrifice the passover at even, at the going down of the sun, at the season that thou camest forth out of Egypt.

ז. וּבִשַּׁלְתָּ וְאָכַלְתָּ בַּמָּקוֹם אֲשֶׁר יִבְחַר יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ בּוֹ וּפָנִיתָ בַבֹּקֶר וְהָלַכְתָּ לְאֹהָלֶיךָ:

καὶ ἑψήσεις καὶ ὀπτήσεις καὶ φάγῃ ἐν τῷ τόπῳ ᾧ ἐὰν ἐκλέξηται κύριος ὁ θεός σου αὐτόν καὶ ἀποστραφήσῃ τὸ πρωὶ καὶ ἀπελεύσῃ εἰς τοὺς οἴκους σου

7 ܘܒܲܫܸܠ ܘܐܲܟ݂ܘܿܠ ܒܐܲܬ̣ܪܵܐ ܕܓ̣ܵܒܹܐ ܠܹܗ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܘܲܗܦܘܿܟ݂ ܒܨܲܦܪܵܐ ܘܙܸܠ ܠܡܲܫܟܢܵܟ݂.

Et coques, et comedes in loco quem elegerit Dominus Deus tuus, maneque consurgens vades in tabernacula tua.

შეაგბო და შესწვა და შეშჭამო ადგილსა მას, რომელსაცა გამოირჩიოს უფალმან ღმერამან შენმან და მიიქცე ხვალისაგან და მიხვიდე სახიდ შენდა.

7 And thou shalt roast and eat it in the place which the LORD thy God shall choose: and thou shalt turn in the morning, and go unto thy tents.

ח. שֵׁשֶׁת יָמִים תֹּאכַל מַצּוֹת וּבַיּוֹם הַשְּׁבִיעִי עֲצֶרֶת לַיהֹוָה אֱלֹהֶיךָ לֹא תַעֲשֶׂה מְלָאכָה:

ἓξ ἡμέρας φάγῃ ἄζυμα καὶ τῇ ἡμέρᾳ τῇ ἑβδόμῃ ἐξόδιον ἑορτὴ κυρίῳ τῷ θεῷ σου οὐ ποιήσεις ἐν αὐτῇ πᾶν ἔργον πλὴν ὅσα ποιηθήσεται ψυχῇ

8 ܫܬܵܐ ܝܵܘ̈ܡܝܼܢ ܬܹܐܟ݂ܘܿܠ ܦܲܛܝܼܪܵܐ ܘܝܵܘܡܵܐ ܕܫܲܒ̣ܥܵܐ ܟܢܘܼܫܝܵܐ ܗ̄ܘ̣ ܠܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܟ݂ܘܿܢ ܠܵܐ ܬܸܥܒ̇ܕ݂ܘܼܢ ܒܹܗ ܟܠ ܥܒ̣ܵܕ݂ܵܐ.

Sex diebus comedes azyma: et in die septima, quia collecta est Domini Dei tui, non facies opus.

ექუს დღე უფუველი შჭამო და მეშვიდესა დღესა განჴსნაჲ არს დღესასწაულისაჲ მის უფლისა ღმრთისა შენისაჲ, არა ჰქმნე მას შინა ყოველივე საქმე შვიდი შვიდეული მრგულიად აღრაცხო თავისა, რაჟამს იწყო მანგლისა საქმე მკათა, მიერითგან აღირაცხო შვიდი შვიდეული.

8 Six days thou shalt eat unleavened bread: and on the seventh day shall be a solemn assembly to the LORD thy God: thou shalt do no work therein.

ט. שִׁבְעָה שָׁבֻעֹת תִּסְפָּר לָךְ מֵהָחֵל חֶרְמֵשׁ בַּקָּמָה תָּחֵל לִסְפֹּר שִׁבְעָה שָׁבֻעוֹת:

ἑπτὰ ἑβδομάδας ὁλοκλήρους ἐξαριθμήσεις σεαυτῷ ἀρξαμένου σου δρέπανον ἐπ᾽ ἀμητὸν ἄρξῃ ἐξαριθμῆσαι ἑπτὰ ἑβδομάδας

9 ܫܲܒ̣ܥܵܐ ܫܵܒ̣ܘܿܥ̈ܝܼܢ ܬܸܡܢܸܐ ܠܵܟ݂. ܡܵܐ ܕܲܡܫܲܪܸܐ ܐܲܢ̄ܬ̇ ܡܲܓܠܵܐ ܒܩܵܝܑܹܡܬ̣ܵܐ ܫܲܪܵܐ ܠܡܸܡܢܵܐ ܫܲܒ̣ܥܵܐ ܫܲܒ̣ܘܿܥܝܼ̈ܢ.

Septem hebdomadas numerabis tibi ab ea die qua falcem in segetem miseris.

deest

9 Seven weeks shalt thou number unto thee: begin to number the seven weeks from such time as thou beginnest to put the sickle to the corn.

י. וְעָשִׂיתָ חַג שָׁבֻעוֹת לַיהֹוָה אֱלֹהֶיךָ מִסַּת נִדְבַת יָדְךָ אֲשֶׁר תִּתֵּן כַּאֲשֶׁר יְבָרֶכְךָ יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ:

καὶ ποιήσεις ἑορτὴν ἑβδομάδων κυρίῳ τῷ θεῷ σου καθότι ἡ χείρ σου ἰσχύει ὅσα ἂν δῷ σοι καθότι ηὐλόγησέν σε κύριος ὁ θεός σου

10 ܘܲܥܒܸܕ݂ ܥܲܕ݂ܥܹܕ݂ܵܐ ܕܫܵܒ̣ܘܿܥܹ̈ܐ ܠܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܡܸܣܲܬ̣ ܦܘܼܪܫܵܢܵܐ ܕܐܝܼܕܲܝ̈ܟ ܕܦܵܪܹܫ ܐܲܢ̄ܬ̇ ܐܲܝܟܲܢܵܐ ܕܒܲܪܟ݂ܵܟ݂ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂.

Et celebraris diem festum hebdomadarum Domino Deo tuo, oblationem spontaneam manus tuæ, quam offeres juxta benedictionem Domini Dei tui:

და ჰყო დღესასწაული იგი შვიდეულთაჲ უფლისა ღმრთისა შენისაჲ, რავდენცა ეძლოს ჴელთა შენთა, რავდენცა-რაჲ განგემარჯოს შენ, რამეთუ გაკურთხა შენ უფალმან ღმერმთან შენმან.

10 And thou shalt keep the feast of weeks unto the LORD thy God with a tribute of a freewill offering of thine hand, which thou shalt give unto the LORD thy God, according as the LORD thy God hath blessed thee:

יא. וְשָׂמַחְתָּ לִפְנֵי יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ אַתָּה וּבִנְךָ וּבִתֶּךָ וְעַבְדְּךָ וַאֲמָתֶךָ וְהַלֵּוִי אֲשֶׁר בִּשְׁעָרֶיךָ וְהַגֵּר וְהַיָּתוֹם וְהָאַלְמָנָה אֲשֶׁר בְּקִרְבֶּךָ בַּמָּקוֹם אֲשֶׁר יִבְחַר יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ לְשַׁכֵּן שְׁמוֹ שָׁם:

καὶ εὐφρανθήσῃ ἐναντίον κυρίου τοῦ θεοῦ σου σὺ καὶ ὁ υἱός σου καὶ ἡ θυγάτηρ σου ὁ παῖς σου καὶ ἡ παιδίσκη σου καὶ ὁ Λευίτης ὁ ἐν ταῖς πόλεσίν σου καὶ ὁ προσήλυτος καὶ ὁ ὀρφανὸς καὶ ἡ χήρα ἡ ἐν ὑμῖν ἐν τῷ τόπῳ ᾧ ἐὰν ἐκλέξηται κύριος ὁ θεός σου ἐπικληθῆναι τὸ ὄνομα αὐτοῦ ἐκεῖ

11 ܘܲܚܕ݂ܝܼ ܩܕ݂ܵܡ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܐܲܢ̄ܬ̇ ܘܲܒ̣ܪܵܟ݂ ܘܒܲܪܬ̣ܵܟ݂ ܘܥܲܒ̣ܕܵܟ݂ ܘܐܲܡܬ̣ܵܟ݂ ܘܠܹܘܝܵܐ ܕܲܒ̣ܩܘܼܪ̈ܝܵܟ݂ ܘܥܵܡܘܿܪܵܐ ܘܝܲܬ̣ܡܵܐ ܘܐܲܪܡܲܠܬ̣ܵܐ ܕܲܒ̣ܓ̣ܵܘܵܟ݂ ܒܐܲܬ̣ܪܵܐ ܕܓ̣ܵܝܹܐ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܠܡܲܫܪܵܝܘܼ ܫܡܹܗ ܬܲܡܵܢ.

et epulaberis coram Domino Deo tuo, tu, filius tuus et filia tua, servus tuus et ancilla tua, et Levites qui est intra portas tuas, advena ac pupillus et vidua, qui morantur vobiscum: in loco quem elegerit Dominus Deus tuus, ut habitet nomen ejus ibi.

და იხარებდე შენ წინაშე უფლისა ღმრთისა შენისა, შენ, და ძენი შენნი და ასული შენნი, მონაჲ, და მჴევალი შენი და ლევიტელი იგი, რომელ დამკვიდრებულ იყოს ქალაქსა შენსა და მწირი იგი, და ობოლი იგი და ქურივი იგი, რომელი მყოფ იყოს თქუენ შორის ადგილსა მას, რომელ-იგი გამოირჩიოს უფალმან ღმერთმან შენმან წოდებად სახელი მისი.

11 And thou shalt rejoice before the LORD thy God, thou, and thy son, and thy daughter, and thy manservant, and thy maidservant, and the Levite that is within thy gates, and the stranger, and the fatherless, and the widow, that are among you, in the place which the LORD thy God hath chosen to place his name there.

יב. וְזָכַרְתָּ כִּי עֶבֶד הָיִיתָ בְּמִצְרָיִם וְשָׁמַרְתָּ וְעָשִׂיתָ אֶת הַחֻקִּים הָאֵלֶּה:

καὶ μνησθήσῃ ὅτι οἰκέτης ἦσθα ἐν γῇ Αἰγύπτῳ καὶ φυλάξῃ καὶ ποιήσεις τὰς ἐντολὰς ταύτας

12 ܘܐܸܬ̇ܕܲܟܲܪ ܕܥܲܒ̣ܕܵܐ ܗ̤ܘܲܝܬ̇ ܒܡܸܨܪܹܝܢ ܛܲܪ ܘܲܥܒܸܕ݂ ܗܵܠܹܝܢ ܟܠܗܘܿܢ ܢܵܡܘܿܣܹ̈ܐ.

Et recordaberis quoniam servus fueris in Ægypto: custodiesque ac facies quæ præcepta sunt.

და მუნ მოიჴსენო, რამეთუ შენცა დამონებულ იყავ ეგვიპტელთასა. ამის გამო დაიმარხნე და ჰყვნე მცნებანი ესე.

12 And thou shalt remember that thou wast a bondman in Egypt: and thou shalt observe and do these statutes.

יג. חַג הַסֻּכֹּת תַּעֲשֶׂה לְךָ שִׁבְעַת יָמִים בְּאָסְפְּךָ מִגָּרְנְךָ וּמִיִּקְבֶךָ:

ἑορτὴν σκηνῶν ποιήσεις σεαυτῷ ἑπτὰ ἡμέρας ἐν τῷ συναγαγεῖν σε ἐκ τοῦ ἅλωνός σου καὶ ἀπὸ τῆς ληνοῦ σου

13 ܥܲܕ݂ܥܹܕ݂ܵܐ ܕܲܡ̈ܛܲܠܠܹܐ ܥܒܸܕ݂ ܠܵܟ݂ ܫܲܒ̣ܥܵܐ ܝܵܘ̈ܡܝܼܢ ܡܵܐ ܕܚܵܡܹܠ ܐܲܢ̄ܬ̇ ܡ̣ܢ ܐܸܕܪܵܐ ܘܡ̣ܢ ܡܲܥܨܲܪܬܵܐ.

Solemnitatem quoque tabernaculorum celebrabis per septem dies, quando collegeris de area et torculari fruges tuas:

დღესასწაული იგი ტალავრობისაჲ ჰყვი თავისა შენისა შვიდ დღე შეკრებასა მას კალოჲსა შენისასა და საწნეხელისა შენისასა.

13 Thou shalt observe the feast of tabernacles seven days, after that thou hast gathered in thy corn and thy wine:

יד. וְשָׂמַחְתָּ בְּחַגֶּךָ אַתָּה וּבִנְךָ וּבִתֶּךָ וְעַבְדְּךָ וַאֲמָתֶךָ וְהַלֵּוִי וְהַגֵּר וְהַיָּתוֹם וְהָאַלְמָנָה אֲשֶׁר בִּשְׁעָרֶיךָ:

καὶ εὐφρανθήσῃ ἐν τῇ ἑορτῇ σου σὺ καὶ ὁ υἱός σου καὶ ἡ θυγάτηρ σου ὁ παῖς σου καὶ ἡ παιδίσκη σου καὶ ὁ Λευίτης καὶ ὁ προσήλυτος καὶ ὁ ὀρφανὸς καὶ ἡ χήρα ἡ οὖσα ἐν ταῖς πόλεσίν σου

14 ܘܲܚܕ݂ܝܼ ܒܥܲܕ݂ܥܹܕ݂ܵܟ݂ ܐܲܢ̄ܬ̇ ܘܲܒ̣ܪܵܟ݂ ܘܒܲܪܬ̣ܵܟ݂ ܘܥܲܒ̣ܕ݂ܵܟ݂ ܘܐܲܡܬ̣ܵܟ݂ ܘܠܹܘܵܝܵܐ ܘܥܵܡܘܿܪܵܐ ܘܝܲܬ̣ܡܵܐ ܘܐܲܪܡܲܠܬܵܐ ܕܲܒ̣ܩܘܼܪ̈ܝܵܟ݂.

et epulaberis in festivitate tua, tu, filius tuus et filia, servus tuus et ancilla, Levites quoque et advena, pupillus et vidua qui intra portas tuas sunt.

და იხარებდე დღესასწაულსა მას შენსა შენ, და ძე ეგე შენი, და ასული შენი, მონა და მჴევალი შენი, და ლევიტელიცა იგი, და მწირი, და ობოლი და ქურივი, რომელ იყოს ქალაქსა შენსა.

14 And thou shalt rejoice in thy feast, thou, and thy son, and thy daughter, and thy manservant, and thy maidservant, and the Levite, the stranger, and the fatherless, and the widow, that are within thy gates.

טו. שִׁבְעַת יָמִים תָּחֹג לַיהֹוָה אֱלֹהֶיךָ בַּמָּקוֹם אֲשֶׁר יִבְחַר יְהֹוָה כִּי יְבָרֶכְךָ יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ בְּכֹל תְּבוּאָתְךָ וּבְכֹל מַעֲשֵׂה יָדֶיךָ וְהָיִיתָ אַךְ שָׂמֵחַ:

ἑπτὰ ἡμέρας ἑορτάσεις κυρίῳ τῷ θεῷ σου ἐν τῷ τόπῳ ᾧ ἐὰν ἐκλέξηται κύριος ὁ θεός σου αὐτῷ ἐὰν δὲ εὐλογήσῃ σε κύριος ὁ θεός σου ἐν πᾶσιν τοῖς γενήμασίν σου καὶ ἐν παντὶ ἔργῳ τῶν χειρῶν σου καὶ ἔσῃ εὐφραινόμενος

15 ܫܲܒ̣ܥܵܐ ܝܵܘ̈ܡܝܼܢ ܥܒܸܕ݂ ܥܲܕ݂ܥܹܕ݂ܵܐ ܠܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܒܐܲܬ̣ܪܵܐ ܕܓ̣ܵܒܹܐ ܡܵܪܝܵܐ ܕܲܡܒܲܪܟ݂ܵܟ݂ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܒܟ݂ܠܵܗ̇ ܥܠܲܠܬ̣ܵܟ݂ ܘܲܒ̣ܟ݂ܠܹܗ ܥܒ̣ܵܕ݂ܵܐ ܕܐܝܼܕܲܝ̈ܟ ܘܬܸܗܘܸܐ ܚܵܕܹܐ.

Septem diebus Domino Deo tuo festa celebrabis in loco quem elegerit Dominus: benedicetque tibi Dominus Deus tuus in cunctis frugibus tuis, et in omni opere manuum tuarum, erisque in lætitia.

შვიდ დღე ჰყო დღესასწაული იგი უფლისა ღმრთისა შენისაჲ ადგილსა მას, რომელ-იგი გამოირჩიოს უფალმან ღმერთმან შენმან თავისა შენისა, უკეთუ გაკურთხოს შენ უფალმან ღმერთმან შენმან ყოველთა ზედა ნაყოფთა შენთა და ყოველთა ზედა საქმეთა ჴელთა შენთასა, და იყო შენ სახარულევან.

15 Seven days shalt thou keep a solemn feast unto the LORD thy God in the place which the LORD shall choose: because the LORD thy God shall bless thee in all thine increase, and in all the works of thine hands, therefore thou shalt surely rejoice.

טז. שָׁלוֹשׁ פְּעָמִים בַּשָּׁנָה יֵרָאֶה כָל זְכוּרְךָ אֶת פְּנֵי יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ בַּמָּקוֹם אֲשֶׁר יִבְחָר בְּחַג הַמַּצּוֹת וּבְחַג הַשָּׁבֻעוֹת וּבְחַג הַסֻּכּוֹת וְלֹא יֵרָאֶה אֶת פְּנֵי יְהֹוָה רֵיקָם:

τρεῖς καιροὺς τοῦ ἐνιαυτοῦ ὀφθήσεται πᾶν ἀρσενικόν σου ἐναντίον κυρίου τοῦ θεοῦ σου ἐν τῷ τόπῳ ᾧ ἐὰν ἐκλέξηται αὐτὸν κύριος ἐν τῇ ἑορτῇ τῶν ἀζύμων καὶ ἐν τῇ ἑορτῇ τῶν ἑβδομάδων καὶ ἐν τῇ ἑορτῇ τῆς σκηνοπηγίας οὐκ ὀφθήσῃ ἐνώπιον κυρίου τοῦ θεοῦ σου κενός

16 ܬܠܵܬ̣ ܙܲܒ̣ܢ̈ܝܼܢ ܒܫܲܢ̄ܬܵܐ ܢܸܬ̣ܚܙܘܼܢ ܕܘܼܟ݂ܪ̈ܵܢܲܝܟ ܩܕ݂ܵܡ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܒܐܲܬ̣ܪܵܐ ܕܓ̣ܵܒܹܐ ܒܥܲܕ݂ܥܹܕܪܵܐ ܕܦܲܛܝܼܪܹ̈ܐ ܘܲܒ̣ܥܲܕ݂ܥܹܕ݂ܵܐ ܕܫܵܒ̣ܘܿܥܹ̈ܐ ܘܲܒ̣ܥܲܕ݂ܥܹܕ݂ܵܐ ܕܲܡ̈ܛܲܠܠܹܐ. ܘܠܵܐ ܬܸܬ̣ܚܙܸܐ ܩܕ݂ܵܡ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܣܪܝܼܩܵܐܝܼܬ̣.

Tribus vicibus per annum apparebit omne masculinum tuum in conspectu Domini Dei tui in loco quem elegerit: in solemnitate azymorum, in solemnitate hebdomadarum, et in solemnitate tabernaculorum. Non apparebit ante Dominum vacuus:

შვიდგზის წელიწადსა ეჩუენოს ყოველი წული ყრმაჲ შენი წარდგინებად წინაშე უფლისა ღმრთისა შენისა ადგილსა მას, რომელ-იგი გამოირჩიოს უფალმან თავისა თვისისად დღესასწაულსა მას უფუველთასა და დღესასწაულსა მას შვიდეულთასა და დღესასწაულსა მას ტალავრობისასა, არა ეჩვენო შენ პირსა უფლისასა ჴელცუდად, არამედ თითოეულად რავდენ-რაჲ.

16 Three times in a year shall all thy males appear before the LORD thy God in the place which he shall choose; in the feast of unleavened bread, and in the feast of weeks, and in the feast of tabernacles: and they shall not appear before the LORD empty:

יז. אִישׁ כְּמַתְּנַת יָדוֹ כְּבִרְכַּת יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ אֲשֶׁר נָתַן לָךְ:

ἕκαστος κατὰ δύναμιν τῶν χειρῶν ὑμῶν κατὰ τὴν εὐλογίαν κυρίου τοῦ θεοῦ σου ἣν ἔδωκέν σοι

17 ܐܸܠܵܐ ܐ̄ܢܵܫ ܐܲܝܟ݂ ܡܵܘܗܲܒ̣ܬ̣ܵܐ ܕܐܝܼܕܹܗ ܐܲܝܟ݂ ܒܘܼܪܟܬ̣ܵܐ ܕܝܵܗܹ̇ܒ̣ ܠܵܟ݂ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂.

sed offeret unusquisque secundum quod habuerit juxta benedictionem Domini Dei sui, quam dederit ei.

ძალი აქუნდეს ჴელთა შინა მისთა კურთხევისა მისთჳს უფლისაჲსა, რომელ მოგცეს შენ.

17 Every man shall give as he is able, according to the blessing of the LORD thy God which he hath given thee.

יח. שֹׁפְטִים וְשֹׁטְרִים תִּתֶּן לְךָ בְּכָל שְׁעָרֶיךָ אֲשֶׁר יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ נֹתֵן לְךָ לִשְׁבָטֶיךָ וְשָׁפְטוּ אֶת הָעָם מִשְׁפַּט צֶדֶק:

κριτὰς καὶ γραμματοεισαγωγεῖς καταστήσεις σεαυτῷ ἐν πάσαις ταῖς πόλεσίν σου αἷς κύριος ὁ θεός σου δίδωσίν σοι κατὰ φυλάς καὶ κρινοῦσιν τὸν λαὸν κρίσιν δικαίαν

18 ܕܲܝܵܢܹ̈ܐ ܘܣܵܦܪܹ̈ܐ ܥܒܸܕ݂ ܠܵܟ݂ ܒܟ݂ܠܗܹܝܢ ܩܘܼܪ̈ܝܹܐ ܕܝܵܗܹ̇ܒ̣ ܠܵܟ݂ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܠܫܲܒ̣ܛܲܝ̈ܟ ܘܲܢܕ݂ܘܼܢܘܼܢ ܠܥܲܡܵܐ ܕܝܼܢܹ̈ܐ ܕܙܲܕ̇ܝܼܩܘܼܬ̣ܵܐ.

Judices et magistros constitues in omnibus portis tuis, quas Dominus Deus tuus dederit tibi, per singulas tribus tuas: ut judicent populum justo judicio,

მსაჯული და განმგებელნი და მწიგნობარნი დაიდგინნე თავისა შენისა ყოველთაგან ნათესავთა შენთა ყოველთა მათ ქალაქთა, რომელ-იგი უფალმან ღმერთმან შენმან, რომელმან მოგცეს შენ და შჯიდე ერსა მას სიმართლისა საშჯელითა,

18 Judges and officers shalt thou make thee in all thy gates, which the LORD thy God giveth thee, throughout thy tribes: and they shall judge the people with just judgment.

יט. לֹא תַטֶּה מִשְׁפָּט לֹא תַכִּיר פָּנִים וְלֹא תִקַּח שֹׁחַד כִּי הַשֹּׁחַד יְעַוֵּר עֵינֵי חֲכָמִים וִיסַלֵּף דִּבְרֵי צַדִּיקִם:

οὐκ ἐκκλινοῦσιν κρίσιν οὐκ ἐπιγνώσονται πρόσωπον οὐδὲ λήμψονται δῶρον τὰ γὰρ δῶρα ἐκτυφλοῖ ὀφθαλμοὺς σοφῶν καὶ ἐξαίρει λόγους δικαίων

19 ܠܵܐ ܬܸܨܠܸܐ ܕܝܼܢܵܐ ܘܠܵܐ ܬܸܣܲܒ̣ ܒܐܲܦܹ̈ܐ ܘܠܵܐ ܬܩܲܒܸ̇ܠ ܫܘܼܚܕ݂ܵܐ ܡܸܛܠ ܕܫܘܼܚܕܵܐ ܡܥܵܘܲܪ ܥܲܝܢܲܝ̈ܗܘܿܢ ܕܚܲܟܝܼܡܹ̈ܐ ܒܕ݂ܝܼܢܵܐ ܘܡܲܗܦܸܟ݂ ܡܸܠܲܝ̈ܗܘܿܢ ܕܙܲܟܵܝܹ̈ܐ.

nec in alteram partem declinent. Non accipies personam, nec munera: quia munera excæcant oculos sapientum, et mutant verba justorum.

ნუ გარდასდრეკ სასჯელსა, ნუცა შჯით თუალხუმით, ნუცა მიიღებნ ქრთამსა, რამეთუ ძღუენმან და ქრთამმან დაუყვნის თუალნი ბრძენთანი და გარდაიქცინის სიმართლისანი.

19 Thou shalt not wrest judgment; thou shalt not respect persons, neither take a gift: for a gift doth blind the eyes of the wise, and pervert the words of the righteous.

כ. צֶדֶק צֶדֶק תִּרְדֹּף לְמַעַן תִּחְיֶה וְיָרַשְׁתָּ אֶת הָאָרֶץ אֲשֶׁר יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ נֹתֵן לָךְ:

δικαίως τὸ δίκαιον διώξῃ ἵνα ζῆτε καὶ εἰσελθόντες κληρονομήσητε τὴν γῆν ἣν κύριος ὁ θεός σου δίδωσίν σοι

20 ܐܸܠܵܐ ܒܙܲܕ̇ܝܼܩܘܼܬ̣ܵܐ ܕܘܼܢ ܚܲܒ̣ܪܵܟ݂ ܕܬܸܚܸܐ ܘܬܸܥܘܿܠ ܘܬܹܐܪܲܬ̣ ܐܲܪܥܵܐ ܕܝܵܗܹ̇ܒ̣ ܠܵܟ݂ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂.

Juste quod justum est persequeris: ut vivas, et possideas terram, quam Dominus Deus tuus dederit tibi.

სიმართლით სამართალსა შეუდეგით, რათა სცხონდეთ და შეხვიდეთ და დაიმკვიდროთ ქუეყანაჲ იგი, რომელ უფალმან ღმერთმან შენმან მოგცეს შენ.

20 That which is altogether just shalt thou follow, that thou mayest live, and inherit the land which the LORD thy God giveth thee.

כא. לֹא תִטַּע לְךָ אֲשֵׁרָה כָּל עֵץ אֵצֶל מִזְבַּח יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ אֲשֶׁר תַּעֲשֶׂה לָּךְ:

οὐ φυτεύσεις σεαυτῷ ἄλσος πᾶν ξύλον παρὰ τὸ θυσιαστήριον κυρίου τοῦ θεοῦ σου ὃ ποιήσεις σεαυτῷ

21 ܠܵܐ ܬܸܨܘܿܒ̣ ܠܵܟ݂ ܫܸܬ̣ܠܵܬ̣ܵܐ ܕܟ݂ܠ ܐܝܼܠܵܢ ܥܲܠ ܓܹܢ̄ܒ ܡܲܕ݂ܒ̇ܚܵܐ ܕܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܕܬܸܥܒܸ̇ܕ݂ ܠܵܟ݂.

Non plantabis lucum, et omnem arborem juxta altare Domini Dei tui.

არა ისხა თავისა შენისა სერტყები სამსახურებელად თავისა შენისა და ყოვლისავეგანი ხისა მაღნარსა გარეშე საკურთხეველსა მას უფლისა ღმრთისა შენისასა.

21 Thou shalt not plant thee a grove of any trees near unto the altar of the LORD thy God, which thou shalt make thee.

כב. וְלֹא תָקִים לְךָ מַצֵּבָה אֲשֶׁר שָׂנֵא יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ:

οὐ στήσεις σεαυτῷ στήλην ἃ ἐμίσησεν κύριος ὁ θεός σου

22 ܘܠܵܐ ܬܩܝܼܡ ܠܵܟ݂ ܩܵܝܑܹܡܬ̣ܵܐ ܡܸܕܸ̇ܡ ܕܣܵܢܹ̇ܐ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂.

Nec facies tibi, neque constitues statuam: quæ odit Dominus Deus tuus.

ნუ აღმართებ თავისა შენისა ძეგლად, რომელ-იგი მოიძულა უფალმან ღმერთმან შენმან.

22 Neither shalt thou set thee up any image; which the LORD thy God hateth.

יז

ΙΖʹ

ܩܦܠܐܘܢ: ܝܙ.

Cap. 17

თავი მეჩვიდმეტე

א. לֹא תִזְבַּח לַיהֹוָה אֱלֹהֶיךָ שׁוֹר וָשֶׂה אֲשֶׁר יִהְיֶה בוֹ מוּם כֹּל דָּבָר רָע כִּי תוֹעֲבַת יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ הוּא:

οὐ θύσεις κυρίῳ τῷ θεῷ σου μόσχον ἢ πρόβατον ἐν ᾧ ἐστιν ἐν αὐτῷ μῶμος πᾶν ῥῆμα πονηρόν ὅτι βδέλυγμα κυρίῳ τῷ θεῷ σού ἐστιν

1 ܠܵܐ ܬܸܟ̇ܘܿܣ ܠܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܬܵܘܪܵܐ ܐܵܘ ܐܸܡܪܵܐ ܕܐܝܼܬ̣ ܒܹܗ ܡܘܼܡܵܐ ܟܠ ܡܸܕܸ̇ܡ ܕܲܣܢܸܐ ܡܸܛܠ ܕܲܛܡܲܐ ܗ̄ܘ̣ ܩܕ݂ܵܡ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂.

Non immolabis Domino Deo tuo ovem, et bovem, in quo est macula, aut quippiam vitii: quia abominatio est Domino Deo tuo.

არა შესწირო შენ უფლისა ღმრთისა შენისა ზუარაკი, ანუ თუ ცხოვარი, რომლისა თანა იყოს ბიწი, ანუ სიხაშმე, რამეთუ საძაგელ არს იგი უფლისა ღმრთისა თქუენისა.

1 Thou shalt not sacrifice unto the LORD thy God any bullock, or sheep, wherein is blemish, or any evilfavouredness: for that is an abomination unto the LORD thy God.

ב. כִּי יִמָּצֵא בְקִרְבְּךָ בְּאַחַד שְׁעָרֶיךָ אֲשֶׁר יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ נֹתֵן לָךְ אִישׁ אוֹ אִשָּׁה אֲשֶׁר יַעֲשֶׂה אֶת הָרַע בְּעֵינֵי יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ לַעֲבֹר בְּרִיתוֹ:

ἐὰν δὲ εὑρεθῇ ἐν σοὶ ἐν μιᾷ τῶν πόλεών σου ὧν κύριος ὁ θεός σου δίδωσίν σοι ἀνὴρ ἢ γυνή ὅστις ποιήσει τὸ πονηρὸν ἐναντίον κυρίου τοῦ θεοῦ σου παρελθεῖν τὴν διαθήκην αὐτοῦ

2 ܘܐܸܢ ܢܸܫܬ̇ܟܲܚ ܒܲܝܢܵܬ̣ܟ݂ܘܿܢ ܒܲܚܕ݂ܵܐ ܡ̣ܢ ܩܘܼܪ̈ܝܼܟ݂ܘܿܢ ܕܝܵܗܹܒ̣ ܠܟ݂ܘܿܢ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܟ݂ܘܿܢ ܓܲܒ̣ܪܵܐ ܐܵܘ ܐܲܢ̄ܬ̇ܬ̣ܵܐ ܕܢܸܥܒܸ̇ܕ݂ ܕܒ̣ܝܼܫ ܩܕ݂ܵܡ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܘܢܸܥܒܲܪ ܥܲܠ ܩܝܵܡܹܗ.

Cum reperti fuerint apud te intra unam portarum tuarum, quas Dominus Deus tuus dabit tibi, vir aut mulier qui faciant malum in conspectu Domini Dei tui, et transgrediantur pactum illius,

იპოვოს თუ ვინმე შენ შორის, ანუ ქალაქთა შენთა, რომელ-იგი უფალმან ღმერთმან შენმან მიგცეს შენ მამაკაცი, გინა თუ დედაკაცი, რომელმან ქმნეს ბოროტი წინაშე უფლისა ღმრთისა შენისა და გარდაჰჴდეს მცნებათა მისთა,

2 If there be found among you, within any of thy gates which the LORD thy God giveth thee, man or woman, that hath wrought wickedness in the sight of the LORD thy God, in transgressing his covenant,

ג. וַיֵּלֶךְ וַיַּעֲבֹד אֱלֹהִים אֲחֵרִים וַיִּשְׁתַּחוּ לָהֶם וְלַשֶּׁמֶשׁ אוֹ לַיָּרֵחַ אוֹ לְכָל צְבָא הַשָּׁמַיִם אֲשֶׁר לֹא צִוִּיתִי:

καὶ ἐλθόντες λατρεύσωσιν θεοῖς ἑτέροις καὶ προσκυνήσωσιν αὐτοῖς τῷ ἡλίῳ ἢ τῇ σελήνῃ ἢ παντὶ τῶν ἐκ τοῦ κόσμου τοῦ οὐρανοῦ ἃ οὐ προσέταξεν

3 ܘܢܹܐܙܲܠ ܘܢܸܦܠܘܿܚ ܠܐܲܠܵܗܹ̈ܐ ܐ̄ܚܪ̈ܵܢܹܐ ܘܢܸܣܓ̇ܘܿܕ݂ ܠܗܘܿܢ ܐܵܘ ܠܫܸܡܫܵܐ ܐܵܘ ܠܣܲܗܪܵܐ ܐܵܘ ܠܟ݂ܠ ܚܲܝ̈ܠܵܘܵܬ̣ܵܐ ܕܲܫܡܲܝܵܐ ܕܠܵܐ ܦܲܩܕܹܬ̣.

ut vadant et servant diis alienis, et adorent eos, solem et lunam, et omnem militiam cæli, quæ non præcepi:

და მივიდეს და ჰმსახუროს მან კერპთა და თაყუანი-სცეს მზესა, გინა მთოვარესა, გინა თუ ყოველსავე სამკაულსა ცისასა, რომლისაჲ მე არა უბრძანე მათ.

3 And hath gone and served other gods, and worshipped them, either the sun, or moon, or any of the host of heaven, which I have not commanded;

ד. וְהֻגַּד לְךָ וְשָׁמָעְתָּ וְדָרַשְׁתָּ הֵיטֵב וְהִנֵּה אֱמֶת נָכוֹן הַדָּבָר נֶעֶשְׂתָה הַתּוֹעֵבָה הַזֹּאת בְּיִשְׂרָאֵל:

καὶ ἀναγγελῇ σοι καὶ ἐκζητήσεις σφόδρα καὶ ἰδοὺ ἀληθῶς γέγονεν τὸ ῥῆμα γεγένηται τὸ βδέλυγμα τοῦτο ἐν Ισραηλ

4 ܘܲܢܚܵܘܘܿܢܵܟ݂ ܘܬܸܫܡܲܥ ܘܲܬ̣ܥܲܩܸܒ̣ ܫܲܦܝܼܪ ܐܸܢ ܫܲܪܝܼܪܵܐ ܗ̄ܝܼ ܡܸܠܬ̣ܵܐ ܘܐܸܬ̣ܥܲܒ̣ܕܲܬ̤ ܗܵܕܹܐ ܛܲܢܦܘܼܬ̣ܵܐ ܒܝܼܣܪܵܝܹܠ.

et hoc tibi fuerit nuntiatum, audiensque inquisieris diligenter et verum esse repereris, et abominatio facta est in Israël:

და აგრძნეთ, გამოიძიეთ, გამოიკითხეთ ფრიად და, თუ ჭეშმარიტად ყოფილიყოს სიტყუაჲ ეგე ბილწებისაჲ შორის ისრაჱლსა,

4 And it be told thee, and thou hast heard of it, and enquired diligently, and, behold, it be true, and the thing certain, that such abomination is wrought in Israel:

ה. וְהוֹצֵאתָ אֶת הָאִישׁ הַהוּא אוֹ אֶת הָאִשָּׁה הַהִוא אֲשֶׁר עָשׂוּ אֶת הַדָּבָר הָרַע הַזֶּה אֶל שְׁעָרֶיךָ אֶת הָאִישׁ אוֹ אֶת הָאִשָּׁה וּסְקַלְתָּם בָּאֲבָנִים וָמֵתוּ:

καὶ ἐξάξεις τὸν ἄνθρωπον ἐκεῖνον ἢ τὴν γυναῖκα ἐκείνην καὶ λιθοβολήσετε αὐτοὺς ἐν λίθοις καὶ τελευτήσουσιν

5 ܐܲܦܸܩܲܝܗܝ ܠܓܲܒ̣ܪܵܐ ܗܵܘ̇ ܐܵܘ ܠܐܲܢ̄ܬ̇ܬ̣ܵܐ ܗܵܝ̇ ܕܲܥܒܲܕ݂ܘ ܦܸܬ̣ܓ̣ܵܡܵܐ ܗܵܢܵܐ ܒܝܼܫܵܐ ܒܩܘܼܪ̈ܝܵܟ݂ ܐܸܢ ܓܲܒ̣ܪܵܐ ܗ̄ܘ̣ ܐܵܘ ܐܲܢ̄ܬ̇ܬ̣ܵܐ ܘܲܪܓ̣ܘܼܡܘ ܐܸܢܘܿܢ ܒܟܹܐܦܹ̈ܐ ܘܲܢܡܘܼܬ̣ܘܼܢ.

educes virum ac mulierem, qui rem sceleratissimam perpetrarunt, ad portas civitatis tuæ, et lapidibus obruentur.

განიყვანო კაცი იგი გარეშე ქალაქსა, გინა თუ მამაკაცი იყოს, გინა თუ დედაკაცი იყოს, ქვაჲ დაჰკრიბონ მას და მოკუდეს. და, რომელი-იგი მოკუდებოდის,

5 Then shalt thou bring forth that man or that woman, which have committed that wicked thing, unto thy gates, even that man or that woman, and shalt stone them with stones, till they die.

ו. עַל פִּי שְׁנַיִם עֵדִים אוֹ שְׁלשָׁה עֵדִים יוּמַת הַמֵּת לֹא יוּמַת עַל פִּי עֵד אֶחָד:

ἐπὶ δυσὶν μάρτυσιν ἢ ἐπὶ τρισὶν μάρτυσιν ἀποθανεῖται ὁ ἀποθνῄσκων οὐκ ἀποθανεῖται ἐφ᾽ ἑνὶ μάρτυρι

6 ܥܲܠ ܦܘܼܡ ܬܪܹܝܢ ܣܵܗܕ̇ܝܼܢ ܐܵܘ ܥܲܠ ܦܘܼܡ ܬܠܵܬ̣ܵܐ ܣܵܗ̈ܕ̇ܝܼܢ ܢܸܬ̣ܩܛܸܠ ܡܵܢ ܚܲܝܵܒ̣ ܡܵܘܬܵܐ ܠܵܐ ܢܸܬ̣ܩܛܸܠ ܥܲܠ ܦܘܼܡܵܐ ܕܣܵܗܕܵܐ ܚܲܕ݂.

In ore duorum aut trium testium peribit qui interficietur. Nemo occidatur, uno contra se dicente testimonium.

ორითა და სამითა მოწამითა მოკუედინ, ნუ ერთითა მოწამითა, ჴელნი პირველად მოწამეთა შეეხნედ.

6 At the mouth of two witnesses, or three witnesses, shall he that is worthy of death be put to death; but at the mouth of one witness he shall not be put to death.

ז. יַד הָעֵדִים תִּהְיֶה בּוֹ בָרִאשֹׁנָה לַהֲמִיתוֹ וְיַד כָּל הָעָם בָּאַחֲרֹנָה וּבִעַרְתָּ הָרָע מִקִּרְבֶּךָ:

καὶ ἡ χεὶρ τῶν μαρτύρων ἔσται ἐπ᾽ αὐτῷ ἐν πρώτοις θανατῶσαι αὐτόν καὶ ἡ χεὶρ παντὸς τοῦ λαοῦ ἐπ᾽ ἐσχάτων καὶ ἐξαρεῖς τὸν πονηρὸν ἐξ ὑμῶν αὐτῶν

7 ܘܐܝܼܕ݂ܵܐ ܕܣܵܗ̈ܕܹ̇ܐ ܬܫܲܪܸܐ ܒܹܗ ܒܩܲܕ݂ܡܵܝܬܵܐ ܠܡܸܩܛܠܹܗ ܘܐܝܼܕ݂ܵܐ ܕܟ݂ܠܹܗ ܥܲܡܵܐ ܒܐܲܚܪܵܝܬܵܐ ܘܐܵܘܒܸ̇ܕ݂ܘ ܥܵܒ̣ܕܲܝ̈ ܒܝܼ̈ܫܵܬ̣ܵܐ ܡ̣ܢ ܒܲܝܢܵܬ̣ܟ݂ܘܿܢ.

Manus testium prima interficiet eum, et manus reliqui populi extrema mittetur: ut auferas malum de medio tui.

მოკუდინებად სიკუდილისა თანამდებისა მის, და მაშინღა ყოვლისა მის ერისანი შემდგომად მათისა, მოისპენ უკეთური იგი თქუენ შორის.

7 The hands of the witnesses shall be first upon him to put him to death, and afterward the hands of all the people. So thou shalt put the evil away from among you.

ח. כִּי יִפָּלֵא מִמְּךָ דָבָר לַמִּשְׁפָּט בֵּין דָּם לְדָם בֵּין דִּין לְדִין וּבֵין נֶגַע לָנֶגַע דִּבְרֵי רִיבֹת בִּשְׁעָרֶיךָ וְקַמְתָּ וְעָלִיתָ אֶל הַמָּקוֹם אֲשֶׁר יִבְחַר יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ בּוֹ:

ἐὰν δὲ ἀδυνατήσῃ ἀπὸ σοῦ ῥῆμα ἐν κρίσει ἀνὰ μέσον αἷμα αἵματος καὶ ἀνὰ μέσον κρίσις κρίσεως καὶ ἀνὰ μέσον ἁφὴ ἁφῆς καὶ ἀνὰ μέσον ἀντιλογία ἀντιλογίας ῥήματα κρίσεως ἐν ταῖς πόλεσιν ὑμῶν καὶ ἀναστὰς ἀναβήσῃ εἰς τὸν τόπον ὃν ἂν ἐκλέξηται κύριος ὁ θεός σου ἐπικληθῆναι τὸ ὄνομα αὐτοῦ ἐκεῖ

8 ܘܟܲܕ݂ ܢܸܬ̣ܟܲܣܸܐ ܡܸܢܟ݂ܘܿܢ ܦܸܬ̣ܓ̣ܵܡܵܐ ܕܕ݂ܝܼܢܵܐ ܒܹܝܬ̣ ܕܡܵܐ ܠܲܕ݂ܡܵܐ ܘܒܹܝܬ̣ ܕܝܼܢܵܐ ܠܕ݂ܝܼܢܵܐ ܘܒܹܝܬ̣ ܡܚܘܿܬ̣ܵܐ ܕܓܲܪܒ̣ܵܐ ܠܒܹܝܬ̣ ܡܚܘܿܬ̣ܵܐ ܕܓܲܪܒ̣ܵܐ ܦܸܬ̣ܓ̣ܵܡܵܐ ܕܚܸܪܝܵܢܵܐ ܒܩܘܼܪ̈ܝܼܟ݂ܘܿܢ ܬܩܘܼܡ ܘܬܹܐܙܲܠ ܠܐܲܬ̣ܪܵܐ ܕܢܸܓ̣ܒܹ̇ܐ ܠܹܗ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂.

Si difficile et ambiguum apud te judicium esse perspexeris inter sanguinem et sanguinem, causam et causam, lepram et lepram: et judicum intra portas tuas videris verba variari: surge, et ascende ad locum, quem elegerit Dominus Deus tuus.

ვერ თუ რაჲმე შესაძლებელ იყოს თქუენ შორის სიტყუაჲ საშჯელისაჲ, განგებასა განსაგებელისასა, ანუ განკითხვასა რასმე სასჯელისასა, ანუ იჭუისა მიმართ რაჲსმე გონებისასა, ანუ ცილობისათჳს რაჲმე სიტყვისა სასჯელისაჲსა ქალაქთა შინა შენთა, აღსდგე და აღხვიდე შენ ადგილსა მას, რომელცა-იგი გამოირჩია უფალმან ღმერთმან თქუენმან წოდებად სახელი მისი მას ზედა,

8 If there arise a matter too hard for thee in judgment, between blood and blood, between plea and plea, and between stroke and stroke, being matters of controversy within thy gates: then shalt thou arise, and get thee up into the place which the LORD thy God shall choose;

ט. וּבָאתָ אֶל הַכֹּהֲנִים הַלְוִיִּם וְאֶל הַשֹּׁפֵט אֲשֶׁר יִהְיֶה בַּיָּמִים הָהֵם וְדָרַשְׁתָּ וְהִגִּידוּ לְךָ אֵת דְּבַר הַמִּשְׁפָּט:

καὶ ἐλεύσῃ πρὸς τοὺς ἱερεῖς τοὺς Λευίτας καὶ πρὸς τὸν κριτήν ὃς ἂν γένηται ἐν ταῖς ἡμέραις ἐκείναις καὶ ἐκζητήσαντες ἀναγγελοῦσίν σοι τὴν κρίσιν

9 ܘܬܹܐܙܲܠ ܠܘܵܬ̣ ܟܵܗܢܵܐ ܐܵܘ ܠܘܵܬ̣ ܠܹܘܵܝܵܐ ܐܵܘ ܠܘܵܬ̣ ܕܲܝܵܢܵܐ ܕܢܸܗܘܸܐ ܒܝܵܘ̈ܡܵܬ̣ܵܐ ܗܵܢܘܿܢ ܘܲܬ̣ܫܲܐܸܠ ܘܲܢܚܵܘܿܢܵܟ݂ ܦܸܬ̣ܓ̣ܵܡܵܐ ܕܕ݂ܝܼܢܵܐ.

Veniesque ad sacerdotes Levitici generis, et ad judicem qui fuerit illo tempore: quæresque ab eis, qui indicabunt tibi judicii veritatem.

და მიხვიდე შენ მღდელთა მათ ლევიტელთა და მსაჯულნი იგი, რომელ იყვნენ მათ ჟამთა, და გამოიკითხონ სასჯელი იგი და გითხრან შენ განგებაჲ იგი სასჯელისა მის.

9 And thou shalt come unto the priests the Levites, and unto the judge that shall be in those days, and enquire; and they shall shew thee the sentence of judgment:

י. וְעָשִׂיתָ עַל פִּי הַדָּבָר אֲשֶׁר יַגִּידוּ לְךָ מִן הַמָּקוֹם הַהוּא אֲשֶׁר יִבְחַר יְהֹוָה וְשָׁמַרְתָּ לַעֲשׂוֹת כְּכֹל אֲשֶׁר יוֹרוּךָ:

καὶ ποιήσεις κατὰ τὸ πρᾶγμα ὃ ἐὰν ἀναγγείλωσίν σοι ἐκ τοῦ τόπου οὗ ἂν ἐκλέξηται κύριος ὁ θεός σου ἐπικληθῆναι τὸ ὄνομα αὐτοῦ ἐκεῖ καὶ φυλάξῃ σφόδρα ποιῆσαι κατὰ πάντα ὅσα ἐὰν νομοθετηθῇ σοι

10 ܘܬܸܥܒܸ̇ܕ݂ ܡ̣ܢ ܦܘܼܡ ܦܸܬ̣ܓ̣ܵܡܵܐ ܕܲܢܚܵܘܘܹܢܵܟ݂ ܡ̣ܢ ܐܲܬ̣ܪܵܐ ܗܵܘ̇ ܐܲܝܟ݂ ܕܐܸܡܲܪ ܡܵܪܝܵܐ ܘܬܸܛܲܪ ܘܬܸܥܒܸ̇ܕ݂ ܐܲܝܟ݂ ܕܢܲܠܦܘܼܢܵܟ݂.

Et facies quodcumque dixerint qui præsunt loco quem elegerit Dominus, et docuerint te

და ჰყო მსგავსად სიტყვისა მის, რომელცა-იგი გითხრან შენ ადგილისა მისგან, რომელ-იგი გამოირჩია უფალმან და ეკრძალო მას ყოფად ყოვლისა მის მცნებისა სასჯელისაჲსა.

10 And thou shalt do according to the sentence, which they of that place which the LORD shall choose shall shew thee; and thou shalt observe to do according to all that they inform thee:

יא. עַל פִּי הַתּוֹרָה אֲשֶׁר יוֹרוּךָ וְעַל הַמִּשְׁפָּט אֲשֶׁר יֹאמְרוּ לְךָ תַּעֲשֶׂה לֹא תָסוּר מִן הַדָּבָר אֲשֶׁר יַגִּידוּ לְךָ יָמִין וּשְׂמֹאל:

κατὰ τὸν νόμον καὶ κατὰ τὴν κρίσιν ἣν ἂν εἴπωσίν σοι ποιήσεις οὐκ ἐκκλινεῖς ἀπὸ τοῦ ῥήματος οὗ ἐὰν ἀναγγείλωσίν σοι δεξιὰ οὐδὲ ἀριστερά

11 ܡ̣ܢ ܦܘܼܡ ܢܵܡܘܿܣܵܐ ܕܲܢܚܵܘܘܿܢܵܟ݂ ܘܡ̣ܢ ܦܘܼܡ ܕܝܼܢܵܐ ܕܢܹܐܡܪܘܼܢ ܠܵܟ݂ ܬܸܥܒܸ̇ܕ݂. ܘܠܵܐ ܬܸܣܛܸܐ ܡ̣ܢ ܦܘܼܡ ܦܸܬ̣ܓ̣ܵܡܵܐ ܕܲܢܚܵܘܘܿܢܵܟ݂ ܠܵܐ ܠܝܲܡܝܼܢܵܐ ܘܠܵܐ ܠܣܸܡܵܠܵܐ.

juxta legem ejus, sequerisque sententiam eorum, nec declinabis ad dexteram neque ad sinistram.

რომელ-იგი შჯული შეგითხრა შენ და რაჲცა გასწაონ შენ, ჰყო შენ მსგავსად სიტყჳსა მის მათისა, რაჲცა-იგი გრქუან შენ, არა გარდააქციო შენ მარჯულ, არცა მარცხლ.

11 According to the sentence of the law which they shall teach thee, and according to the judgment which they shall tell thee, thou shalt do: thou shalt not decline from the sentence which they shall shew thee, to the right hand, nor to the left.

יב. וְהָאִישׁ אֲשֶׁר יַעֲשֶׂה בְזָדוֹן לְבִלְתִּי שְׁמֹעַ אֶל הַכֹּהֵן הָעֹמֵד לְשָׁרֶת שָׁם אֶת יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ אוֹ אֶל הַשֹּׁפֵט וּמֵת הָאִישׁ הַהוּא וּבִעַרְתָּ הָרָע מִיִּשְׂרָאֵל:

καὶ ὁ ἄνθρωπος ὃς ἂν ποιήσῃ ἐν ὑπερηφανίᾳ τοῦ μὴ ὑπακοῦσαι τοῦ ἱερέως τοῦ παρεστηκότος λειτουργεῖν ἐπὶ τῷ ὀνόματι κυρίου τοῦ θεοῦ σου ἢ τοῦ κριτοῦ ὃς ἂν ᾖ ἐν ταῖς ἡμέραις ἐκείναις καὶ ἀποθανεῖται ὁ ἄνθρωπος ἐκεῖνος καὶ ἐξαρεῖς τὸν πονηρὸν ἐξ Ισραηλ

12 ܘܓܲܒ̣ܪܵܐ ܕܢܸܥܒܸ̇ܕ݂ ܒܡܲܪܵܚܘܼܬ̣ܵܐ ܘܠܵܐ ܢܸܫܡܲܥ ܠܟ݂ܵܗܢܵܐ ܕܩܵܐܹ̇ܡ ܠܲܡܫܲܡܵܫܘܼ ܬܲܡܵܢ ܩܕ݂ܵܡ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܐܵܘ ܠܕܲܝܵܢܹ̈ܐ ܢܸܬ̣ܩܛܸܠ ܓܲܒ̣ܪܵܐ ܗܵܘ̇ ܘܐܵܘܒܸ̇ܕ݂ܘ ܥܵܒ̣ܕܲܝ̈ ܒܝܼ̈ܫܵܬ̣ܵܐ ܡ̣ܢ ܒܲܝܢܵܬ̣ܟ݂ܘܿܢ.

Qui autem superbierit, nolens obedire sacerdotis imperio, qui eo tempore ministrat Domino Deo tuo, et decreto judicis, morietur homo ille, et auferes malum de Israël:

იყოს თუ ვინმე კაცი და ამპარტავნებდეს და არა ერჩდეს სიტყუასა მღდელისასა მის, რომელ-იგი დგეს მსახურად სახელისა მის უფლისა ღმრთისა შენისასა, ანუ თუ მსაჯულთა მათ, რომელნი დგეს მათ ჟამთა, სიკუდილისა თანამდებ არს იგი კაცი, სიკუდილით მოკუედინ და მოისპენ ბოროტი იგი ეგევითარი შორის ისრაჱლსა.

12 And the man that will do presumptuously, and will not hearken unto the priest that standeth to minister there before the LORD thy God, or unto the judge, even that man shall die: and thou shalt put away the evil from Israel.

יג. וְכָל הָעָם יִשְׁמְעוּ וְיִרָאוּ וְלֹא יְזִידוּן עוֹד:

καὶ πᾶς ὁ λαὸς ἀκούσας φοβηθήσεται καὶ οὐκ ἀσεβήσει ἔτι

13 ܘܟ݂ܠܹܗ ܥܲܡܵܐ ܢܸܫܡܥܘܼܢ ܘܢܸܕ݂ܚܠܘܼܢ ܘܬ̣ܘܼܒ̣ ܠܵܐ ܢܲܡܪܚܘܼܢ.

cunctusque populus audiens timebit, ut nullus deinceps intumescat superbia.

რათა ყოველსა ერსა, რომელსა ესმეს, ეშინოდის და არღარა უსჯულოებდენ.

13 And all the people shall hear, and fear, and do no more presumptuously.

יד. כִּי תָבֹא אֶל הָאָרֶץ אֲשֶׁר יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ נֹתֵן לָךְ וִירִשְׁתָּהּ וְיָשַׁבְתָּה בָּהּ וְאָמַרְתָּ אָשִׂימָה עָלַי מֶלֶךְ כְּכָל הַגּוֹיִם אֲשֶׁר סְבִיבֹתָי:

ἐὰν δὲ εἰσέλθῃς εἰς τὴν γῆν ἣν κύριος ὁ θεός σου δίδωσίν σοι ἐν κλήρῳ καὶ κληρονομήσῃς αὐτὴν καὶ κατοικήσῃς ἐπ᾽ αὐτῆς καὶ εἴπῃς καταστήσω ἐπ᾽ ἐμαυτὸν ἄρχοντα καθὰ καὶ τὰ λοιπὰ ἔθνη τὰ κύκλῳ μου

14 ܘܟܲܕ݂ ܬܸܥܘܿܠ ܠܐܲܪܥܵܐ ܕܝܵܗܹ̇ܒ̣ ܠܵܟ݂ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܘܬܹܐܪܬܝܼܗ̇ ܘܬܸܬܸ̇ܒ̣ ܒܵܗ̇ ܘܬܹܐܡܲܪ ܐܲܩܝܼܡ ܥܠܲܝ ܡܲܠܟܵܐ ܗܵܠܹܝܢ ܥܲܡܡܹ̈ܐ ܕܒܲܚܕ݂ܵܪ̈ܲܝ.

Cum ingressus fueris terram, quam Dominus Deus tuus dabit tibi, et possederis eam, habitaverisque in illa, et dixeris: Constituam super me regem, sicut habent omnes per circuitum nationes:

შე-თუ-ხვიდე შენ ქუეყანასა მას, რომელ-იგი უფალმან ღმერთმან შენმან მოგცეს შენ ნაწილად მკვიდრობისა შენისა და დაეშენო მუნ და მოიჴსენო გულსა შენსა და სთქუა: ვიდგინო თავისა ჩემისა მთავარი, ვითარცა სხუათა ნათესავთა, რომელნი-იგი გარემო არიან ჩემსა.

14 When thou art come unto the land which the LORD thy God giveth thee, and shalt possess it, and shalt dwell therein, and shalt say, I will set a king over me, like as all the nations that are about me;

טו. שׂוֹם תָּשִׂים עָלֶיךָ מֶלֶךְ אֲשֶׁר יִבְחַר יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ בּוֹ מִקֶּרֶב אַחֶיךָ תָּשִׂים עָלֶיךָ מֶלֶךְ לֹא תוּכַל לָתֵת עָלֶיךָ אִישׁ נָכְרִי אֲשֶׁר לֹא אָחִיךָ הוּא:

καθιστῶν καταστήσεις ἐπὶ σεαυτὸν ἄρχοντα ὃν ἂν ἐκλέξηται κύριος ὁ θεός σου αὐτόν ἐκ τῶν ἀδελφῶν σου καταστήσεις ἐπὶ σεαυτὸν ἄρχοντα οὐ δυνήσῃ καταστῆσαι ἐπὶ σεαυτὸν ἄνθρωπον ἀλλότριον ὅτι οὐκ ἀδελφός σού ἐστιν

15 ܡܩܵܡܘܼ ܐܲܩܝܼܡ ܥܠܲܝܟ ܡܲܠܟܵܐ ܐܲܝܢܵܐ ܕܓ̣ܵܒܹܐ ܠܹܗ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܡ̣ܢ ܒܲܝܢܵܬ̣ ܐܲܚܲܝ̈ܟ ܐܲܩܝܼܡ ܥܠܲܝܟ ܡܲܠܟܵܐ. ܠܵܐ ܫܲܠܝܼܛ ܠܵܟ݂ ܕܲܬ̣ܩܝܼܡ ܥܠܲܝܟ ܓܲܒ̣ܪܐ ܢܘܼܟ݂ܪܵܝܵܐ ܐܲܝܢܵܐ ܕܠܵܐ ܗ̄ܘ̣ܵܐ ܡ̣ܢ ܐܲܚܲܝ̈ܟ.

eum constitues, quem Dominus Deus tuus elegerit de numero fratrum tuorum. Non poteris alterius gentis hominem regem facere, qui non sit frater tuus.

არა იდგინო შენ სხუაჲ, არამედ რომელნიცა გამოირჩიოს უფალმან ღმერთმან შენმან ძმათაგანვე შენთა, იგი დაიდგინო მთავრად შენ ზედა, რომელ არა ძმათა შენთაგანი იყოს.

15 Thou shalt in any wise set him king over thee, whom the LORD thy God shall choose: one from among thy brethren shalt thou set king over thee: thou mayest not set a stranger over thee, which is not thy brother.

טז. רַק לֹא יַרְבֶּה לּוֹ סוּסִים וְלֹא יָשִׁיב אֶת הָעָם מִצְרַיְמָה לְמַעַן הַרְבּוֹת סוּס וַיהֹוָה אָמַר לָכֶם לֹא תֹסִפוּן לָשׁוּב בַּדֶּרֶךְ הַזֶּה עוֹד:

διότι οὐ πληθυνεῖ ἑαυτῷ ἵππον οὐδὲ μὴ ἀποστρέψῃ τὸν λαὸν εἰς Αἴγυπτον ὅπως πληθύνῃ ἑαυτῷ ἵππον ὁ δὲ κύριος εἶπεν οὐ προσθήσετε ἀποστρέψαι τῇ ὁδῷ ταύτῃ ἔτι

16 ܒܲܠܚܘܿܕ݂ ܕܹܝܢ ܠܵܐ ܬܸܣܓܹܐ ܠܹܗ ܪ̈ܲܟ݂ܫܵܐ ܕܠܵܐ ܢܲܗܦܟ݂ܝܼܘܗܝ ܠܥܲܡܵܐ ܠܡܸܨܪܹܝܢ ܟܲܕ݂ ܢܸܣܓܘܿܢ ܠܹܗ ܪ̈ܲܟ݂ܫܵܐ. ܘܡܵܪܝܵܐ ܐܸܡܲܪ ܠܟ݂ܘܿܢ ܠܵܐ ܬܵܘܣܦܘܼܢ ܬܘܼܒ̣ ܠܡܸܗܦܲܟ݂ ܒܐܘܼܪܚܵܐ ܗܵܕܹܐ.

Cumque fuerit constitutus, non multiplicabit sibi equos, nec reducet populum in Ægyptum, equitatus numero sublevatus, præsertim cum Dominus præceperit vobis ut nequaquam amplius per eamdem viam revertamini.

ნუუკუე ერისკრება-ყოს და განამრავლოს შენ ზედა მჴედარი და მიაქციოს ერი ეგე მუნვე ეგვიპტედ, რამეთუ უფალმან ესრე თქუა: არღარა შესძინოთ თქუენ მერმე მოქცევად გზასავე ამას.

16 But he shall not multiply horses to himself, nor cause the people to return to Egypt, to the end that he should multiply horses: forasmuch as the LORD hath said unto you, Ye shall henceforth return no more that way.

יז. וְלֹא יַרְבֶּה לּוֹ נָשִׁים וְלֹא יָסוּר לְבָבוֹ וְכֶסֶף וְזָהָב לֹא יַרְבֶּה לּוֹ מְאֹד:

καὶ οὐ πληθυνεῖ ἑαυτῷ γυναῖκας οὐδὲ μεταστήσεται αὐτοῦ ἡ καρδία καὶ ἀργύριον καὶ χρυσίον οὐ πληθυνεῖ ἑαυτῷ σφόδρα

17 ܘܠܵܐ ܢܲܣܓܹܐ ܠܹܗ ܢܸܫܹ̈ܐ ܕܠܵܐ ܢܲܣ̈ܛܝܵܢ ܠܸܒܹ̇ܗ ܘܣܹܐܡܵܐ ܘܕܲܗܒ̣ܵܐ ܠܵܐ ܢܲܣܓܹܐ ܠܹܗ ܛܵܒ̣.

Non habebit uxores plurimas, quæ alliciant animum ejus, neque argenti et auri immensa pondera.

და ნუ განიმრავლებნ თავისა თვისისა ცოლებსა, რათა არა განდრკეს გული მისი, ოქროსა და ვეცხლსა ნუ შეიკრებნ ძლიერად.

17 Neither shall he multiply wives to himself, that his heart turn not away: neither shall he greatly multiply to himself silver and gold.

יח. וְהָיָה כְשִׁבְתּוֹ עַל כִּסֵּא מַמְלַכְתּוֹ וְכָתַב לוֹ אֶת מִשְׁנֵה הַתּוֹרָה הַזֹּאת עַל סֵפֶר מִלִּפְנֵי הַכֹּהֲנִים הַלְוִיִּם:

καὶ ἔσται ὅταν καθίσῃ ἐπὶ τῆς ἀρχῆς αὐτοῦ καὶ γράψει ἑαυτῷ τὸ δευτερονόμιον τοῦτο εἰς βιβλίον παρὰ τῶν ἱερέων τῶν Λευιτῶν

18 ܘܡܵܐ ܕܝܵܬܹ̇ܒ̣ ܥܲܠ ܟܘܼܪܣܝܵܐ ܕܡܲܠܟ̇ܘܼܬܹܗ ܢܸܟ݂ܬܘܿܒ̣ ܠܹܗ ܦܲܪܫܲܓ̣ܢܹܗ ܕܢܵܡܘܿܣܵܐ ܗܵܢܵܐ ܒܣܸܦܪܵܐ ܡ̣ܢ ܩܕ݂ܵܡ ܟܵܗܢܵܐ ܘܠܹܘܵܝܵܐ.

Postquam autem sederit in solio regni sui, describet sibi Deuteronomium legis hujus in volumine, accipiens exemplar a sacerdotibus Leviticæ tribus,

და იყოს, რაჟამს დაჯდეს საყდართა მათ ზედა მთავრობისა მისისათა და გარდაწეროს წიგნი ესე მეორისა სჯულისაჲ წიგნთა

18 And it shall be, when he sitteth upon the throne of his kingdom, that he shall write him a copy of this law in a book out of that which is before the priests the Levites:

יט. וְהָיְתָה עִמּוֹ וְקָרָא בוֹ כָּל יְמֵי חַיָּיו לְמַעַן יִלְמַד לְיִרְאָה אֶת יְהֹוָה אֱלֹהָיו לִשְׁמֹר אֶת כָּל דִּבְרֵי הַתּוֹרָה הַזֹּאת וְאֶת הַחֻקִּים הָאֵלֶּה לַעֲשׂתָם:

καὶ ἔσται μετ᾽ αὐτοῦ καὶ ἀναγνώσεται ἐν αὐτῷ πάσας τὰς ἡμέρας τῆς ζωῆς αὐτοῦ ἵνα μάθῃ φοβεῖσθαι κύριον τὸν θεὸν αὐτοῦ φυλάσσεσθαι πάσας τὰς ἐντολὰς ταύτας καὶ τὰ δικαιώματα ταῦτα ποιεῖν

19 ܘܢܸܗܘܸܐ ܥܲܡܹܗ ܘܢܸܗܘܸܐ ܩܵܪܹܐ ܒܹܗ ܟܠ ܝܵܘ̈ܡܲܝ ܚܲܝܵܘ̈ܗܝ ܕܢܹܐܠܲܦ ܠܡܸܕ݂ܚܲܠ ܡ̣ܢ ܩܕ݂ܵܡ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܹܗ ܘܢܸܛܲܪ ܟܠܗܘܿܢ ܦܸܬ̣ܓ̣ܵܡܵܘ̈ܗܝ ܕܢܵܡܘܿܣܵܐ ܗܵܢܵܐ ܘܦܘܼܩ̈ܕܵܢܹܐ ܗܵܠܹܝܢ ܘܢܸܥܒܸ̇ܕ݂ ܐܸܢܘܿܢ.

et habebit secum, legetque illud omnibus diebus vitæ suæ, ut discat timere Dominum Deum suum, et custodire verba et cæremonias ejus, quæ in lege præcepta sunt.

მღდელთაგან და ლევიტელთა და იყოს მის თანა მარადის და ჰკითხვიდეს მას ყოველთა დღეთა ცხორებისა მისისათა, რათა შეისწაოს შიში უფლისა ღმრთისა თჳსისაჲ და დაიმარხნეს ყოველნი ესე მცნებანი და სამართალნი და ყოს ესე.

19 And it shall be with him, and he shall read therein all the days of his life: that he may learn to fear the LORD his God, to keep all the words of this law and these statutes, to do them:

כ. לְבִלְתִּי רוּם לְבָבוֹ מֵאֶחָיו וּלְבִלְתִּי סוּר מִן הַמִּצְוָה יָמִין וּשְׂמֹאול לְמַעַן יַאֲרִיךְ יָמִים עַל מַמְלַכְתּוֹ הוּא וּבָנָיו בְּקֶרֶב יִשְׂרָאֵל:

ἵνα μὴ ὑψωθῇ ἡ καρδία αὐτοῦ ἀπὸ τῶν ἀδελφῶν αὐτοῦ ἵνα μὴ παραβῇ ἀπὸ τῶν ἐντολῶν δεξιὰ ἢ ἀριστερά ὅπως ἂν μακροχρονίσῃ ἐπὶ τῆς ἀρχῆς αὐτοῦ αὐτὸς καὶ οἱ υἱοὶ αὐτοῦ ἐν τοῖς υἱοῖς Ισραηλ

20 ܕܠܵܐ ܢܸܬ̇ܬ̇ܪܝܼܡ ܠܸܒܹ̇ܗ ܡ̣ܢ ܐܲܚܵܘ̈ܗܝ ܘܠܵܐ ܢܸܣܛܸܐ ܡ̣ܢ ܦܘܼܩ̈ܕܵܢܹܐ ܠܵܐ ܠܝܲܡܝܼܢܵܐ ܘܠܵܐ ܠܣܸܡܵܠܵܐ ܕܢܲܣܓܸܐ ܝܵܘ̈ܡܵܬ̣ܵܐ ܕܡܲܠܟ̇ܘܼܬܹܗ ܗܘ̤ ܘܲܒ̣ܢܵܘ̈ܗܝ ܒܲܝܢܵܬ̣ ܒ̈ܢܲܝ ܝܼܣܪܵܝܹܠ.

Nec elevetur cor ejus in superbiam super fratres suos, neque declinet in partem dexteram vel sinistram, ut longo tempore regnet ipse et filii ejus super Israël.

რათა არა აღმაღლდეს გული მისი ძმათაგან თჳსთა და გარდააქციოს სჯულისა მისგან მარჯულ, ანუ მარცხლ, რათა დღეგრძელ იყოს მთავრობასა მას ზედა მისსა იგი და შვილნი მისნი შორის ძეთა მათ ისრაჱლისათა.

20 That his heart be not lifted up above his brethren, and that he turn not aside from the commandment, to the right hand, or to the left: to the end that he may prolong his days in his kingdom, he, and his children, in the midst of Israel.

יח

ΙΗʹ

ܩܦܠܐܘܢ: ܝܚ.

Cap. 18

თავი მეთვრამეტე

א. לֹא יִהְיֶה לַכֹּהֲנִים הַלְוִיִּם כָּל שֵׁבֶט לֵוִי חֵלֶק וְנַחֲלָה עִם יִשְׂרָאֵל אִשֵּׁי יְהֹוָה וְנַחֲלָתוֹ יֹאכֵלוּן:

οὐκ ἔσται τοῖς ἱερεῦσιν τοῖς Λευίταις ὅλῃ φυλῇ Λευι μερὶς οὐδὲ κλῆρος μετὰ Ισραηλ καρπώματα κυρίου ὁ κλῆρος αὐτῶν φάγονται αὐτά

1 ܠܵܐ ܬܸܗܘܸܐ ܠܟ݂ܵܗܢܵܐ ܘܲܠܠܹܘܵܝܵܐ ܦܵܠܓܘܼܬ̣ܵܐ ܘܝܵܪܬ̇ܘܼܬ̣ܵܐ ܒܲܝܢܵܬ̣ ܒ̈ܢܲܝ ܝܼܣܪܵܝܹܠ ܐܸܠܵܐ ܩܘܼܪ̈ܒܵܢܵܘܗܝ ܕܡܵܪܝܵܐ ܘܝܵܪܬ̇ܘܼܬܹܗ ܢܹܐܟ݂ܠܘܼܢ.

Non habebunt sacerdotes et Levitæ, et omnes qui de eadem tribu sunt, partem et hæreditatem cum reliquo Israël, quia sacrificia Domini, et oblationes ejus comedent,

არა იყოს მღდელთა მათ ძეთა ლევისთა, ვითარცა სხუათა მათ ნათესავთაჲ ნაწილ და სამკვიდრებელ შორის ისრაჱლსა, არამედ შესაწირავნი იგი უფლისანი იყვნედ ნაწილად მათა და მას ჭამედ.

1 The priests the Levites, and all the tribe of Levi, shall have no part nor inheritance with Israel: they shall eat the offerings of the LORD made by fire, and his inheritance.

ב. וְנַחֲלָה לֹא יִהְיֶה לּוֹ בְּקֶרֶב אֶחָיו יְהֹוָה הוּא נַחֲלָתוֹ כַּאֲשֶׁר דִּבֶּר לוֹ:

κλῆρος δὲ οὐκ ἔσται αὐτοῖς ἐν τοῖς ἀδελφοῖς αὐτῶν κύριος αὐτὸς κλῆρος αὐτοῦ καθότι εἶπεν αὐτῷ

2 ܘܝܵܪܬ̇ܘܼܬ̣ܵܐ ܠܵܐ ܬܸܗܘܸܐ ܠܹܗ ܒܲܝܢܵܬ̣ ܐܲܚܵܘ̈ܗܝ ܡܵܪܝܵܐ ܗ̄ܘ̣ ܓܹܝܪ ܝܵܪܬ̇ܘܼܬܹܗ ܐܲܝܟ݂ ܕܐܸܡܲܪ ܠܹܗ.

et nihil aliud accipient de possessione fratrum suorum: Dominus enim ipse est hæreditas eorum, sicut locutus est illis.

ხოლო სხუაჲ ნაწილი არა აქუნდეს, არამედ უფალი ნაწილ იყავნ

2 Therefore shall they have no inheritance among their brethren: the LORD is their inheritance, as he hath said unto them.

ג. וְזֶה יִהְיֶה מִשְׁפַּט הַכֹּהֲנִים מֵאֵת הָעָם מֵאֵת זֹבְחֵי הַזֶּבַח אִם שׁוֹר אִם שֶׂה וְנָתַן לַכֹּהֵן הַזְּרֹעַ וְהַלְּחָיַיִם וְהַקֵּבָה:

καὶ αὕτη ἡ κρίσις τῶν ἱερέων τὰ παρὰ τοῦ λαοῦ παρὰ τῶν θυόντων τὰ θύματα ἐάν τε μόσχον ἐάν τε πρόβατον καὶ δώσει τῷ ἱερεῖ τὸν βραχίονα καὶ τὰ σιαγόνια καὶ τὸ ἔνυστρον

3 ܘܗܵܢܵܐ ܢܸܗܘܸܐ ܙܸܕܩܹܗ ܕܟ݂ܵܗܢܵܐ ܡ̣ܢ ܥܲܡܵܐ ܡ̣ܢ ܢܵܟ݂ܣܲܝ̈ ܢܸܟ݂ܣܬ̣ܵܐ ܐܸܢ ܬܵܘܪܵܐ ܗ̄ܘ̣ ܐܵܘ ܐܸܡܪܵܐ ܢܸܬܸ̇ܠ ܠܟ݂ܵܗܢܵܐ ܕܪܵܥܵܐ ܘܦܲܟܵܐ ܘܥܲܢܵܘܝܼܬ̣ܵܐ.

Hoc erit judicium sacerdotum a populo, et ab his qui offerunt victimas: sive bovem, sive ovem immolaverint, dabunt sacerdoti armum ac ventriculum:

მღდელთა მათ ერისა მისგან, რომელნი-იგი შესწირვიდენ მსხუერპლთა მათ, გინა თუ ზუარაკსა, გინა თუ ცხოვარსა, მიეცენ მღდელსა მას ნაწილად აღსაბმელი და ღაწუნი კოჭანითურთ.

3 And this shall be the priest's due from the people, from them that offer a sacrifice, whether it be ox or sheep; and they shall give unto the priest the shoulder, and the two cheeks, and the maw.

ד. רֵאשִׁית דְּגָנְךָ תִּירשְׁךָ וְיִצְהָרֶךָ וְרֵאשִׁית גֵּז צֹאנְךָ תִּתֶּן לוֹ:

καὶ τὰς ἀπαρχὰς τοῦ σίτου σου καὶ τοῦ οἴνου σου καὶ τοῦ ἐλαίου σου καὶ τὴν ἀπαρχὴν τῶν κουρῶν τῶν προβάτων σου δώσεις αὐτῷ

4 ܪܹܫ ܥܒ̣ܘܼܪܵܟ݂ ܘܚܲܡܪܵܟ݂ ܘܡܸܫܚܵܟ݂ ܘܪܹܫ ܓܸܙܹ̈ܐ ܕܥܵܢܵܟ݂ ܗܲܒ̣ ܠܹܗ.

primitias frumenti, vini, et olei, et lanarum partem ex ovium tonsione.

და პირველ იფქლისაჲ და ღვინისაჲ და ზეთისაჲ და პირველი ნარისუელი ცხოვართა შენთაჲ მისცე მას.

4 The firstfruit also of thy corn, of thy wine, and of thine oil, and the first of the fleece of thy sheep, shalt thou give him.

ה. כִּי בוֹ בָּחַר יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ מִכָּל שְׁבָטֶיךָ לַעֲמֹד לְשָׁרֵת בְּשֵׁם יְהֹוָה הוּא וּבָנָיו כָּל הַיָּמִים:

ὅτι αὐτὸν ἐξελέξατο κύριος ὁ θεός σου ἐκ πασῶν τῶν φυλῶν σου παρεστάναι ἔναντι κυρίου τοῦ θεοῦ σου λειτουργεῖν καὶ εὐλογεῖν ἐπὶ τῷ ὀνόματι αὐτοῦ αὐτὸς καὶ οἱ υἱοὶ αὐτοῦ ἐν τοῖς υἱοῖς Ισραηλ

5 ܡܸܛܠ ܕܠܹܗ ܓܒ̣ܵܐ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܡ̣ܢ ܟܠܗܘܿܢ ܫܲܒ̣̈ܛܲܝܟ ܕܲܢܩܘܼܡ ܘܲܢܫܲܡܸܫ ܒܲܫܡܹܗ ܕܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܗܘ̤ ܘܲܒ̣ܢܵܘ̈ܗܝ ܟܠܗܘܿܢ ܝܵܘ̈ܡܵܬ̣ܵܐ.

Ipsum enim elegit Dominus Deus tuus de cunctis tribubus tuis, ut stet, et ministret nomini Domini, ipse, et filii ejus in sempiternum.

რამეთუ იგი გამოირჩია უფალმან ღმერთმან შენმან თავისა თჳსისა ყოველთაგან ნათესავთა დადგინებად მისა მსახურებად უფლისა, იგი და ძენი მისნი ძეთაგან ისრაჱლისათა ყოველთა დღეთა ცხორებისა მათისათა.

5 For the LORD thy God hath chosen him out of all thy tribes, to stand to minister in the name of the LORD, him and his sons for ever.

ו. וְכִי יָבֹא הַלֵּוִי מֵאַחַד שְׁעָרֶיךָ מִכָּל יִשְׂרָאֵל אֲשֶׁר הוּא גָּר שָׁם וּבָא בְּכָל אַוַּת נַפְשׁוֹ אֶל הַמָּקוֹם אֲשֶׁר יִבְחַר יְהֹוָה:

ἐὰν δὲ παραγένηται ὁ Λευίτης ἐκ μιᾶς τῶν πόλεων ὑμῶν ἐκ πάντων τῶν υἱῶν Ισραηλ οὗ αὐτὸς παροικεῖ καθότι ἐπιθυμεῖ ἡ ψυχὴ αὐτοῦ εἰς τὸν τόπον ὃν ἂν ἐκλέξηται κύριος

6 ܘܐܸܢ ܢܹܐܪܸܐ ܠܹܘܵܝܵܐ ܚܲܕ݂ ܡ̣ܢ ܐܲܚܲܝ̈ܟ ܡ̣ܢ ܟܠܹܗ ܝܼܣܪܵܝܹܠ ܡ̣ܢ ܐܲܬܲܪ ܕܥܵܡܲܪ ܢܹܐܬܸܐ ܒܟ݂ܠ ܪܸܓܲܬ̣ ܢܲܦ̮ܫܹܗ ܠܐܲܬ̣ܪܵܐ ܕܓ̣ܵܒܹܐ ܡܵܪܝܵܐ.

Si exierit Levites ex una urbium tuarum ex omni Israël in qua habitat, et voluerit venire, desiderans locum quem elegerit Dominus,

მო-თუ-ვინმე-ვიდეს ლევიტელი ერთი, რომლისავე ქალაქისა ძეთა მათ ისრაჱლისათა, სადაცა ვინ დამკვიდრებულ იყოს და რამეთუ გულმან ჰრქუა მას მოსლვად და მსახურებად ადგილსა ამას, რომელი-იგი გამოირჩია უფალმან

6 And if a Levite come from any of thy gates out of all Israel, where he sojourned, and come with all the desire of his mind unto the place which the LORD shall choose;

ז. וְשֵׁרֵת בְּשֵׁם יְהֹוָה אֱלֹהָיו כְּכָל אֶחָיו הַלְוִיִּם הָעֹמְדִים שָׁם לִפְנֵי יְהֹוָה:

καὶ λειτουργήσει τῷ ὀνόματι κυρίου τοῦ θεοῦ αὐτοῦ ὥσπερ πάντες οἱ ἀδελφοὶ αὐτοῦ οἱ Λευῖται οἱ παρεστηκότες ἐκεῖ ἔναντι κυρίου

7 ܘܲܢܫܲܡܸܫ ܒܲܫܡܹܗ ܕܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܹܗ ܐܲܝܟ݂ ܟܠܗܘܿܢ ܐܲܚܵܘ̈ܗܝ ܠܹܘܵܝܹ̈ܐ ܕܩܵܝܡܝܼܢ ܬܲܡܵܢ ܩܕ݂ܵܡ ܡܵܪܝܵܐ.

ministrabit in nomine Domini Dei sui, sicut omnes fratres ejus Levitæ, qui stabunt eo tempore coram Domino.

სამსახურებულად უფლისა ღმრთისა, ვითარცა ყოველთა ამათ ძმათა ძეთა ლევიტელთა, რომელნი დგენ წინაშე უფლისა.

7 Then he shall minister in the name of the LORD his God, as all his brethren the Levites do, which stand there before the LORD.

ח. חֵלֶק כְּחֵלֶק יֹאכֵלוּ לְבַד מִמְכָּרָיו עַל הָאָבוֹת:

μερίδα μεμερισμένην φάγεται πλὴν τῆς πράσεως τῆς κατὰ πατριάν

8 ܡܢܵܬ̣ܵܐ ܫܲܘܝܵܐܝܼܬ̣ ܢܹܐܟ݂ܠܘܼܢ ܣܛܲܪ ܡ̣ܢ ܙܸܒ̣ܢܵܐ ܕܐܲܒ̣ܵܗܹ̈ܐ.

Partem ciborum eamdem accipiet, quam et ceteri: excepto eo, quod in urbe sua ex paterna ei successione debetur.

ეგრეცა მას მიეც ნაწილი საჭმლად, გარნა სასყიდელისა მისგან ნათესავთაჲსა არა სცე მას.

8 They shall have like portions to eat, beside that which cometh of the sale of his patrimony.

ט. כִּי אַתָּה בָּא אֶל הָאָרֶץ אֲשֶׁר יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ נֹתֵן לָךְ לֹא תִלְמַד לַעֲשׂוֹת כְּתוֹעֲבֹת הַגּוֹיִם הָהֵם:

ἐὰν δὲ εἰσέλθῃς εἰς τὴν γῆν ἣν κύριος ὁ θεός σου δίδωσίν σοι οὐ μαθήσῃ ποιεῖν κατὰ τὰ βδελύγματα τῶν ἐθνῶν ἐκείνων

9 ܘܡܵܐ ܕܥܲܠܲܬ̣ ܠܐܲܪܥܵܐ ܕܝܵܗܹ̇ܒ̣ ܠܵܟ݂ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܠܵܐ ܬܹܐܠܲܦ ܠܡܸܥܒܲܕ݂ ܐܲܝܟ݂ ܥܒ̣ܵܕܲܝ̈ܗܘܿܢ ܕܥܲܡܡܹ̈ܐ ܗܵܢܘܿܢ.

Quando ingressus fueris terram, quam Dominus Deus tuus dabit tibi, cave ne imitari velis abominationes illarum gentium.

უკეთუ შეხვიდე შენ ქუეყანასა მას, რომელი-იგი უფალმან ღმერთმან მოგცეს შენ, ნუ ისწავებ შენ საქმედ მსგავსად ბილწებისა მის მათ წარმართთაჲსა.

9 When thou art come into the land which the LORD thy God giveth thee, thou shalt not learn to do after the abominations of those nations.

י. לֹא יִמָּצֵא בְךָ מַעֲבִיר בְּנוֹ וּבִתּוֹ בָּאֵשׁ קֹסֵם קְסָמִים מְעוֹנֵן וּמְנַחֵשׁ וּמְכַשֵּׁף:

οὐχ εὑρεθήσεται ἐν σοὶ περικαθαίρων τὸν υἱὸν αὐτοῦ ἢ τὴν θυγατέρα αὐτοῦ ἐν πυρί μαντευόμενος μαντείαν κληδονιζόμενος καὶ οἰωνιζόμενος φαρμακός

10 ܢܸܫܬ̇ܟܲܚ ܒܵܟ݂ ܕܡܲܥܒܲܪ ܒܪܹܗ ܐܵܘ ܐܵܘ ܒܲܪܬܹܗ ܒܢܘܼܪܵܐ ܩܵܨܹܡ ܩܸܨܡܵܐ ܘܲܕ݂ܡܲܐܚܸܕ݂ ܥܲܝ̈ܢܹܐ ܘܕܲܡܢܲܚܸܫ ܘܲܕ݂ܚܲܪܵܫ.

Nec inveniatur in te qui lustret filium suum, aut filiam, ducens per ignem: aut qui ariolos sciscitetur, et observet somnia atque auguria, nec sit maleficus,

ნუ ვინ იპოვებინ შენ შორის, რამეთუ შესწვიდეს ძესა თვისსა, გინა თუ ასულსა თჳსსა ცეცხლითა, ანუ თუ იმისნიდეს მისნობითა, ანუ ჰავსა იზმნიდეს ჰავთა ზმნითა, ანუ წამლებდეს წამლითა,

10 There shall not be found among you any one that maketh his son or his daughter to pass through the fire, or that useth divination, or an observer of times, or an enchanter, or a witch.

יא. וְחֹבֵר חָבֶר וְשֹׁאֵל אוֹב וְיִדְּעֹנִי וְדֹרֵשׁ אֶל הַמֵּתִים:

ἐπαείδων ἐπαοιδήν ἐγγαστρίμυθος καὶ τερατοσκόπος ἐπερωτῶν τοὺς νεκρούς

11 ܘܕ݂ܵܐܫܹܦ ܒܐܸܫܦܵܐ ܘܲܕ݂ܫܵܐܹܠ ܡ̣ܢ ܙܲܟ̇ܘܼܪܹ̈ܐ ܘܡ̣ܢ ܝܲܕ̇ܘܼ̈ܥܹܐ ܘܫܵܐܹܠ ܠܡܝܼ̈ܬܹܐ.

nec incantator, nec qui pythones consulat, nec divinos, aut quærat a mortuis veritatem.

ანუ გრძნეულ გრძნებითა, ანუ თუ ულუკთმკითხველი, ანუ სასწაულით მკუდართა მკითხველი.

11 Or a charmer, or a consulter with familiar spirits, or a wizard, or a necromancer.

יב. כִּי תוֹעֲבַת יְהֹוָה כָּל עֹשֵׂה אֵלֶּה וּבִגְלַל הַתּוֹעֵבֹת הָאֵלֶּה יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ מוֹרִישׁ אוֹתָם מִפָּנֶיךָ:

ἔστιν γὰρ βδέλυγμα κυρίῳ τῷ θεῷ σου πᾶς ποιῶν ταῦτα ἕνεκεν γὰρ τῶν βδελυγμάτων τούτων κύριος ἐξολεθρεύσει αὐτοὺς ἀπὸ σοῦ

12 ܡܸܛܠ ܕܲܛܡܲܐ ܗ̄ܘ̣ ܩܕ݂ܵܡ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܟܠܡ̇ܢ ܕܥܵܒܹܕ݂ ܗܵܠܹܝܢ ܘܡܸܛܠ ܛܲܢ̈ܦܘܵܬ̣ܵܐ ܗܵܠܹܝܢ ܡܵܘܒܸ̇ܕ݂ ܠܗܘܿܢ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܡ̣ܢ ܩܕ݂ܵܡܲܝܟ.

Omnia enim hæc abominatur Dominus, et propter istiusmodi scelera delebit eos in introitu tuo.

რამეთუ ბილწი არს წინაშე უფლისა ღმრთისა შენისა, რომელი იქმოდის ამას ყოველსა, რამეთუ ამის ყოვლისა ბილწებისათჳს მოსრნა იგინი უფალმან ღმერთმან შენმან პირისაგან შენისა.

12 For all that do these things are an abomination unto the LORD: and because of these abominations the LORD thy God doth drive them out from before thee.

יג. תָּמִים תִּהְיֶה עִם יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ:

τέλειος ἔσῃ ἐναντίον κυρίου τοῦ θεοῦ σου

13 ܗ̤ܘܲܝܬ̇ ܬܲܡܝܼܡ ܩܕ݂ܵܡ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂.

Perfectus eris, et absque macula cum Domino Deo tuo.

არამედ სრულ იყავ შენ წინაშე უფლისა ღმრთისა შენისა.

13 Thou shalt be perfect with the LORD thy God.

יד. כִּי הַגּוֹיִם הָאֵלֶּה אֲשֶׁר אַתָּה יוֹרֵשׁ אוֹתָם אֶל מְעֹנְנִים וְאֶל קֹסְמִים יִשְׁמָעוּ וְאַתָּה לֹא כֵן נָתַן לְךָ יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ:

τὰ γὰρ ἔθνη ταῦτα οὓς σὺ κατακληρονομεῖς αὐτούς οὗτοι κληδόνων καὶ μαντειῶν ἀκούσονται σοὶ δὲ οὐχ οὕτως ἔδωκεν κύριος ὁ θεός σου

14 ܡܸܛܠ ܕܥܲܡܡܹ̈ܐ ܗܵܠܹܝܢ ܕܝܵܪܹܬ̣ ܐܲܢ̄ܬ̇ ܠܗܘܿܢ ܠܙܲܟ̇ܘܼܪܹ̈ܐ ܘܲܠܩܵܨܘܿܡܹ̈ܐ ܫܵܡܥܝܼܢ ܐܲܢ̄ܬ̇ ܕܹܝܢ ܠܵܐ ܗ̄ܘ̣ܵܐ ܗܵܟܲܢܵܐ ܝܵܗܹ̇ܒ̣ ܠܵܟ݂ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂.

Gentes istæ, quarum possidebis terram, augures et divinos audiunt: tu autem a Domino Deo tuo aliter institutus es.

ხოლო წარმართნი ესე, რომელნი შენ დაიმკვიდრნე, ჰავის ზმნთა და მისნობათა აღრეულ იყვნეს, ხოლო შენ არა ეგრე გამცნო უფალმან ღმერთმან შენმან.

14 For these nations, which thou shalt possess, hearkened unto observers of times, and unto diviners: but as for thee, the LORD thy God hath not suffered thee so to do.

טו. נָבִיא מִקִּרְבְּךָ מֵאַחֶיךָ כָּמֹנִי יָקִים לְךָ יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ אֵלָיו תִּשְׁמָעוּן:

προφήτην ἐκ τῶν ἀδελφῶν σου ὡς ἐμὲ ἀναστήσει σοι κύριος ὁ θεός σου αὐτοῦ ἀκούσεσθε

15 ܢܒ̣ܝܼܵܐ ܡ̣ܢ ܓܵܘܵܟ݂ ܘܡ̣ܢ ܐܲܚܲܝ̈ܟ ܐܲܟ݂ܘܿܬ̣ܝ ܢܩܝܼܡ ܠܵܟ݂ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܠܹܗ ܗ̤ܘܲܝܬ̇ܘܿܢ ܫܵܡܥܝܼܢ.

Prophetam de gente tua et de fratribus tuis, sicut me, suscitabit tibi Dominus Deus tuus: ipsum audies,

რამეთუ წინაწარმეტყუელი ერთი აღგიდგინოს შენ უფალმან ღმერთმან შენმან ძმათაგანივე შენთაჲ, ვითარცა-ესე მე მისი.

15 The LORD thy God will raise up unto thee a Prophet from the midst of thee, of thy brethren, like unto me; unto him ye shall hearken;

טז. כְּכֹל אֲשֶׁר שָׁאַלְתָּ מֵעִם יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ בְּחֹרֵב בְּיוֹם הַקָּהָל לֵאמֹר לֹא אֹסֵף לִשְׁמֹעַ אֶת קוֹל יְהֹוָה אֱלֹהָי וְאֶת הָאֵשׁ הַגְּדֹלָה הַזֹּאת לֹא אֶרְאֶה עוֹד וְלֹא אָמוּת:

κατὰ πάντα ὅσα ᾐτήσω παρὰ κυρίου τοῦ θεοῦ σου ἐν Χωρηβ τῇ ἡμέρᾳ τῆς ἐκκλησίας λέγοντες οὐ προσθήσομεν ἀκοῦσαι τὴν φωνὴν κυρίου τοῦ θεοῦ ἡμῶν καὶ τὸ πῦρ τὸ μέγα τοῦτο οὐκ ὀψόμεθα ἔτι οὐδὲ μὴ ἀποθάνωμεν

16 ܐܲܝܟ݂ ܕܲܫܐܸܠܬ̇ ܡ̣ܢ ܩܕ݂ܵܡ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܒܚܘܿܪܝܼܒ̣ ܒܝܵܘܡܵܐ ܕܲܟ݂ܢܘܼܫܝܵܐ ܘܐܸܡܲܪܬ̇. ܠܵܐ ܐܵܘܣܸܦ ܠܡܸܫܡܲܥ ܩܵܠܹܗ ܕܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܝ ܘܗܵܕܹܐ ܢܘܼܪܵܐ ܪܲܒ̇ܬ̣ܵܐ ܬܘܼܒ̣ ܠܵܐ ܐܸܚܙܸܐ ܕܠܵܐ ܐܹܡܘܼܬ̣.

ut petisti a Domino Deo tuo in Horeb, quando concio congregata est, atque dixisti: Ultra non audiam vocem Domini Dei mei, et ignem hunc maximum amplius non videbo, ne moriar.

ისმინეთ მსგავსად ყოვლისა მის, რომელი-იგი ითხოვე უფლისა ღმრთისა შენისაგან ქორებს ჟამსა მას შეკრებისასა, რამეთუ სთქუათ: არღარა შევსძინოთ ჩუენ სმენად ჴმისა მის უფლისა ღმრთისა ჩუენისაჲსა. და ცეცხლი ესე დიდი არღარა ვიხილოთ მერმე, რათა არღარა მოვწყდეთ.

16 According to all that thou desiredst of the LORD thy God in Horeb in the day of the assembly, saying, Let me not hear again the voice of the LORD my God, neither let me see this great fire any more, that I die not.

יז. וַיֹּאמֶר יְהֹוָה אֵלָי הֵיטִיבוּ אֲשֶׁר דִּבֵּרוּ:

καὶ εἶπεν κύριος πρός με ὀρθῶς πάντα ὅσα ἐλάλησαν

17 ܘܐܸܡܲܪ ܠܝܼ ܡܵܪܝܵܐ ܫܲܦܝܼܪ ܟܠܡܸܕܸ̇ܡ ܕܡܲܠܸܠܘ.

Et ait Dominus mihi: Bene omnia sunt locuti.

და მომიგო უფალმან და მრქუა მე: მართლიად მოგიგეს სიტყუაჲ ეგე, რომელსა იტყოდეს. აწ

17 And the LORD said unto me, They have well spoken that which they have spoken.

יח. נָבִיא אָקִים לָהֶם מִקֶּרֶב אֲחֵיהֶם כָּמוֹךָ וְנָתַתִּי דְבָרַי בְּפִיו וְדִבֶּר אֲלֵיהֶם אֵת כָּל אֲשֶׁר אֲצַוֶּנּוּ:

προφήτην ἀναστήσω αὐτοῖς ἐκ τῶν ἀδελφῶν αὐτῶν ὥσπερ σὲ καὶ δώσω τὸ ῥῆμά μου ἐν τῷ στόματι αὐτοῦ καὶ λαλήσει αὐτοῖς καθότι ἂν ἐντείλωμαι αὐτῷ

18 ܢܒ̣ܝܼܵܐ ܐܲܩܝܼܡ ܠܗܘܿܢ ܡ̣ܢ ܓܵܘ ܐܲܚܲܝ̈ܗܘܿܢ ܐܲܟ݂ܘܵܬ̣ܵܟ݂ ܘܐܸܬܸ̇ܠ ܦܸܬ̣ܓ̣ܵܡܲܝ̈ ܒܦܘܼܡܹܗ ܘܢܹܐܡܲܪ ܠܗܘܿܢ ܟܠܡܸܕܸ̇ܡ ܕܐܹܦܲܩܕ݂ܝܼܘܗܝ.

Prophetam suscitabo eis de medio fratrum suorum similem tui: et ponam verba mea in ore ejus, loqueturque ad eos omnia quæ præcepero illi.

წინაწარმეტყუელნი აღუდგინო მათ ძმათაგანვე თჳსთა, ვითარცა-ეგე შენ და მივსცნე მე სიტყუანი ესე ჩემნი პირსა მისსა და ეტყოდის მათ ყოველთავე მცნებათა ჩემთა.

18 I will raise them up a Prophet from among their brethren, like unto thee, and will put my words in his mouth; and he shall speak unto them all that I shall command him.

יט. וְהָיָה הָאִישׁ אֲשֶׁר לֹא יִשְׁמַע אֶל דְּבָרַי אֲשֶׁר יְדַבֵּר בִּשְׁמִי אָנֹכִי אֶדְרשׁ מֵעִמּוֹ:

καὶ ὁ ἄνθρωπος ὃς ἐὰν μὴ ἀκούσῃ ὅσα ἐὰν λαλήσῃ ὁ προφήτης ἐπὶ τῷ ὀνόματί μου ἐγὼ ἐκδικήσω ἐξ αὐτοῦ

19 ܘܓܲܒ̣ܪܵܐ ܕܠܵܐ ܢܸܫܡܲܥ ܠܦܸܬ̣ܓ̣ܵܡܲܝ̈ ܕܲܢܡܲܠܸܠ ܒܫܹܡܝ ܐܸܢܵܐ ܐܸܬ̣ܒܲܥ ܡܸܢܹܗ.

Qui autem verba ejus, quæ loquetur in nomine meo, audire noluerit, ego ultor existam.

და იყოს კაცი იგი, რომელმან არა ისმინნეს ყოველნი იგი სიტყუანი მის წინაწარმეტყუელისანი, რომელსა-იგი ეტყოდის სახელითა ჩემითა.

19 And it shall come to pass, that whosoever will not hearken unto my words which he shall speak in my name, I will require it of him.

כ. אַךְ הַנָּבִיא אֲשֶׁר יָזִיד לְדַבֵּר דָּבָר בִּשְׁמִי אֵת אֲשֶׁר לֹא צִוִּיתִיו לְדַבֵּר וַאֲשֶׁר יְדַבֵּר בְּשֵׁם אֱלֹהִים אֲחֵרִים וּמֵת הַנָּבִיא הַהוּא:

πλὴν ὁ προφήτης ὃς ἂν ἀσεβήσῃ λαλῆσαι ἐπὶ τῷ ὀνόματί μου ῥῆμα ὃ οὐ προσέταξα λαλῆσαι καὶ ὃς ἂν λαλήσῃ ἐπ᾽ ὀνόματι θεῶν ἑτέρων ἀποθανεῖται ὁ προφήτης ἐκεῖνος

20 ܒܪܲܡ ܕܹܝܢ ܢܒ̣ܝܼܵܐ ܕܢܲܡܪܲܚ ܠܲܡܡܲܠܵܠܘܼ ܡܸܠܬ̣ܵܐ ܒܫܹܡܝ ܕܠܵܐ ܦܲܩܕ̇ܬܹܗ ܠܡܹܐܡܲܪ ܘܕܲܢܡܲܠܸܠ ܒܫܸܡ ܐܲܠܵܗܹ̈ܐ ܐ̄ܚܪ̈ܵܢܹܐ ܢܸܬ̣ܩܛܸܠ ܢܒ̣ܝܼܵܐ ܗܵܘ̇.

Propheta autem qui arrogantia depravatus voluerit loqui in nomine meo, quæ ego non præcepi illi ut diceret, aut ex nomine alienorum deorum, interficietur.

მე შური ვიძიო მისგან და წინაწარმეტყუელი, რომელი უშჯულოებდეს და იტყოდის სახელითა ჩემითა სიტყუასა, რომელ მე არა უბრძანე მას სიტყუად და ანუ თუ ეტყოდის სახელითა ღმერთთა უცხოთაჲთა, სიკუდილით მოკუდეს იგი წინაწარმეტყუელი.

20 But the prophet, which shall presume to speak a word in my name, which I have not commanded him to speak, or that shall speak in the name of other gods, even that prophet shall die.

כא. וְכִי תֹאמַר בִּלְבָבֶךָ אֵיכָה נֵדַע אֶת הַדָּבָר אֲשֶׁר לֹא דִבְּרוֹ יְהֹוָה:

ἐὰν δὲ εἴπῃς ἐν τῇ καρδίᾳ σου πῶς γνωσόμεθα τὸ ῥῆμα ὃ οὐκ ἐλάλησεν κύριος

21 ܘܐܸܢ ܬܹܐܡܲܪ ܒܠܸܒܵܟ݂ ܐܲܝܟܲܢܵܐ ܬܸܕ̇ܥܝܼܘܗܝ ܠܦܸܬ̣ܓ̣ܵܡܵܐ ܕܠܵܐ ܐܲܡܪܹܗ ܡܵܪܝܵܐ.

Quod si tacita cogitatione responderis: Quomodo possum intelligere verbum, quod Dominus non est locutus?

უკეთუ სთქუა გულსა შენსა, ვითარ მე უწყოდით სიტყუაჲ იგი უფლისა,

21 And if thou say in thine heart, How shall we know the word which the LORD hath not spoken?

כב. אֲשֶׁר יְדַבֵּר הַנָּבִיא בְּשֵׁם יְהֹוָה וְלֹא יִהְיֶה הַדָּבָר וְלֹא יָבֹא הוּא הַדָּבָר אֲשֶׁר לֹא דִבְּרוֹ יְהֹוָה בְּזָדוֹן דִּבְּרוֹ הַנָּבִיא לֹא תָגוּר מִמֶּנּוּ:

ὅσα ἐὰν λαλήσῃ ὁ προφήτης ἐπὶ τῷ ὀνόματι κυρίου καὶ μὴ γένηται τὸ ῥῆμα καὶ μὴ συμβῇ τοῦτο τὸ ῥῆμα ὃ οὐκ ἐλάλησεν κύριος ἐν ἀσεβείᾳ ἐλάλησεν ὁ προφήτης ἐκεῖνος οὐκ ἀφέξεσθε αὐτοῦ

22 ܡܵܐ ܕܡܲܠܸܠ ܢܒ̣ܝܼܵܐ ܒܲܫܡܹܗ ܕܡܵܪܝܵܐ ܘܠܵܐ ܗܘ̤ܵܐ ܦܸܬ̣ܓ̣ܵܡܵܐ ܗܵܘ̇ ܘܠܵܐ ܐܸܬ̣ܵܐ ܗܘ̤ ܗܵܘ̇ ܦܸܬ̣ܓ̣ܵܡܵܐ ܠܵܐ ܡܲܠܸܠ ܡܵܪܝܵܐ ܒܡܲܪܵܚܘܼܬ̣ܵܐ ܡܲܠܠܹܗ ܢܒ̣ܝܼܵܐ ܠܵܐ ܬܸܕ݂ܚܠܘܼܢ ܡܸܢܹܗ.

hoc habebis signum: quod in nomine Domini propheta ille prædixerit, et non evenerit: hoc Dominus non est locutus, sed per tumorem animi sui propheta confinxit: et idcirco non timebis eum.

რომელსა-იგი უფალი არა ეტყოდის წინასწარმეტუელსა მას? სიტყუასა, რომელ-იგი იტყოდის წინაწარმეტყუელი იგი სახელით უფლისათა და სიტყუაჲ იგი არა იყოს მსგავსად წინაწარმეტყუელებისა მის მისისა, რომელსა-იგი ეტყოდა მას უფალი ღმერთი, ნუ შეუდგებით, რამეთუ უსჯულოებით მით თავისა თვისისაჲთა იტყოდა ცრუწინაწარმეტყუელი იგი.

22 When a prophet speaketh in the name of the LORD, if the thing follow not, nor come to pass, that is the thing which the LORD hath not spoken, but the prophet hath spoken it presumptuously: thou shalt not be afraid of him.

יט

ΙΘʹ

ܩܦܠܐܘܢ: ܝܛ.

Cap. 19

თავი მეცხრამეტე

א. כִּי יַכְרִית יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ אֶת הַגּוֹיִם אֲשֶׁר יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ נֹתֵן לְךָ אֶת אַרְצָם וִירִשְׁתָּם וְיָשַׁבְתָּ בְעָרֵיהֶם וּבְבָתֵּיהֶם:

ἐὰν δὲ ἀφανίσῃ κύριος ὁ θεός σου τὰ ἔθνη ἃ ὁ θεός σου δίδωσίν σοι τὴν γῆν αὐτῶν καὶ κατακληρονομήσητε αὐτοὺς καὶ κατοικήσητε ἐν ταῖς πόλεσιν αὐτῶν καὶ ἐν τοῖς οἴκοις αὐτῶν

1 ܘܟܲܕ݂ ܢܵܘܒܸ̇ܕ݂ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܥܲܡܡܹ̈ܐ ܕܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܝܵܗܹ̇ܒ̣ ܠܵܟ݂ ܐܲܪܥܗܘܿܢ ܘܬܹܐܪܲܬ̣ ܐܸܢܘܿܢ ܘܬܸܬܸܒ̣ ܒܩܘܼܪ̈ܝܼܗܘܿܢ ܘܲܒ̣ܒ̣ܵܬܲܝ̈ܗܘܿܢ.

Cum disperdiderit Dominus Deus tuus gentes, quarum tibi traditurus est terram, et possederis eam, habitaverisque in urbibus ejus et in ædibus:

უკეთუ მოსრვით მოსრნეს უფალმან ღმერთმან შენმან წარმართნი იგი, რომელთაჲ-იგი მოგცეს უფალმან ღმერტთმან შენმან ქუეყანაჲ იგი დამკვიდრებად. და დაეშენო შენ ქალაქთა მათთა და სახლთა მათთა.

1 When the LORD thy God hath cut off the nations, whose land the LORD thy God giveth thee, and thou succeedest them, and dwellest in their cities, and in their houses;

ב. שָׁלוֹשׁ עָרִים תַּבְדִּיל לָךְ בְּתוֹךְ אַרְצְךָ אֲשֶׁר יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ נֹתֵן לְךָ לְרִשְׁתָּהּ:

τρεῖς πόλεις διαστελεῖς σεαυτῷ ἐν μέσῳ τῆς γῆς σου ἧς κύριος ὁ θεός σου δίδωσίν σοι

2 ܬܠܵܬ̣ ܩܘܼܪ̈ܝܵܐ ܦܪܘܿܫ ܠܵܟ݂ ܒܓ̣ܵܘ ܐܲܪܥܵܟ݂ ܕܝܵܗܹ̇ܒ̣ ܠܵܟ݂ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܝܘܼܪܬܵܢܵܐ.

tres civitates separabis tibi in medio terræ, quam Dominus Deus tuus dabit tibi in possessionem,

სამი ქალაქი გამოირჩია უფალმან თავისა შენისა ქუეყანისა მისგან, რომელი-იგი უფალმან ღმერთმან შენმან მოგცეს შენ.

2 Thou shalt separate three cities for thee in the midst of thy land, which the LORD thy God giveth thee to possess it.

ג. תָּכִין לְךָ הַדֶּרֶךְ וְשִׁלַּשְׁתָּ אֶת גְּבוּל אַרְצְךָ אֲשֶׁר יַנְחִילְךָ יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ וְהָיָה לָנוּס שָׁמָּה כָּל רֹצֵחַ:

στόχασαί σοι τὴν ὁδὸν καὶ τριμεριεῖς τὰ ὅρια τῆς γῆς σου ἣν καταμερίζει σοι κύριος ὁ θεός σου καὶ ἔσται καταφυγὴ ἐκεῖ παντὶ φονευτῇ

3 ܛܲܝܸܒ̣ ܐܘܼܪܚܵܐ ܘܬܲܠܸܬ̣ ܬܚܘܼܡܵܐ ܕܐܲܪܥܵܐ ܕܡܵܘܪܸܬ̣ ܠܵܟ݂ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂. ܕܢܸܗܘܸܐ ܥܵܪܹܩ ܠܬܲܡܵܢ ܟܠ ܩܵܛܘܿܠܵܐ.

sternens diligenter viam: et in tres æqualiter partes totam terræ tuæ provinciam divides: ut habeat e vicino qui propter homicidium profugus est, quo possit evadere.

აღიწონე გონებასა შენსა გზაჲ იგი მისი და სამად ნაწილად განჰყო საზღვარი იგი მის ქუეყანისაჲ, რომელი-იგი უფალმან ღმერთმან შენმან მოგცეს შენ და განუყო შენ ნაწილად თითოჲ ქალაქი და იყოს იგი შესავედრებელად კაცისმკლველთა.

3 Thou shalt prepare thee a way, and divide the coasts of thy land, which the LORD thy God giveth thee to inherit, into three parts, that every slayer may flee thither.

ד. וְזֶה דְּבַר הָרֹצֵחַ אֲשֶׁר יָנוּס שָׁמָּה וָחָי אֲשֶׁר יַכֶּה אֶת רֵעֵהוּ בִּבְלִי דַעַת וְהוּא לֹא שׂנֵא לוֹ מִתְּמֹל שִׁלְשֹׁם:

τοῦτο δὲ ἔσται τὸ πρόσταγμα τοῦ φονευτοῦ ὃς ἂν φύγῃ ἐκεῖ καὶ ζήσεται ὃς ἂν πατάξῃ τὸν πλησίον αὐτοῦ ἀκουσίως καὶ οὗτος οὐ μισῶν αὐτὸν πρὸ τῆς ἐχθὲς καὶ πρὸ τῆς τρίτης

4 ܘܗܵܢܵܘ ܙܸܕܩܹܗ ܕܩܵܛܘܿܠܵܐ ܕܩܵܛܹܠ ܠܚܲܒ̣ܪܹܗ ܘܚܵܝܹܐ ܡܵܐ ܕܲܩܛܲܠ ܠܚܲܒ̣ܪܹܗ ܕܠܵܐ ܒܨܸܒ̣ܝܵܢܹܗ ܘܠܵܐ ܣܵܢܹܐ ܗ̄ܘ̣ܵܐ ܠܹܗ ܡ̣ܢ ܐܸܬ̣ܡܵܠܝ ܘܡ̣ܢ ܡܢܵܬ̣ܡܵܠܝ.

Hæc erit lex homicidæ fugientis, cujus vita servanda est: qui percusserit proximum suum nesciens, et qui heri et nudiustertius nullum contra eum odium habuisse comprobatur:

და ბრძანებაჲ ესე იყოს კაცისა მკლველისა მის ზედა, რომელ-იგი მეოტ იქმნეს და შევარდეს ქალაქსა მას, განერეს.

4 And this is the case of the slayer, which shall flee thither, that he may live: Whoso killeth his neighbour ignorantly, whom he hated not in time past;

ה. וַאֲשֶׁר יָבֹא אֶת רֵעֵהוּ בַיַּעַר לַחְטֹב עֵצִים וְנִדְּחָה יָדוֹ בַגַּרְזֶן לִכְרֹת הָעֵץ וְנָשַׁל הַבַּרְזֶל מִן הָעֵץ וּמָצָא אֶת רֵעֵהוּ וָמֵת הוּא יָנוּס אֶל אַחַת הֶעָרִים הָאֵלֶּה וָחָי:

καὶ ὃς ἂν εἰσέλθῃ μετὰ τοῦ πλησίον εἰς τὸν δρυμὸν συναγαγεῖν ξύλα καὶ ἐκκρουσθῇ ἡ χεὶρ αὐτοῦ τῇ ἀξίνῃ κόπτοντος τὸ ξύλον καὶ ἐκπεσὸν τὸ σιδήριον ἀπὸ τοῦ ξύλου τύχῃ τοῦ πλησίον καὶ ἀποθάνῃ οὗτος καταφεύξεται εἰς μίαν τῶν πόλεων τούτων καὶ ζήσεται

5 ܘܡ̣ܢ ܕܢܸܥܘܿܠ ܥܲܡ ܚܲܒ̣ܪܹܗ ܠܥܵܒ̣ܵܐ ܕܩܲܝܣܹ̈ܐ ܠܡܸܦܣܲܩ ܘܲܢܪܝܼܡ ܐܝܼܕܹܗ ܒܢܵܪܓܵܐ ܠܡܸܦܣܲܩ ܩܲܝܣܹ̈ܐ ܘܢܸܫܬܲܡܸܛ ܦܲܪܙܠܵܐ ܡ̣ܢ ܩܲܝܣܵܐ ܘܢܸܡܚܸܐ ܠܚܲܒ̣ܪܹܗ ܘܲܢܡܘܼܬ̣ ܗܵܢܵܐ ܢܸܥܪܘܿܩ ܠܲܚܕ݂ܵܐ ܡ̣ܢ ܗܵܠܹܝܢ ܩܘܼܪ̈ܝܵܐ ܘܢܸܚܸܐ.

sed abiisse cum eo simpliciter in silvam ad ligna cædenda, et in succisione lignorum securis fugerit manu, ferrumque lapsum de manubrio amicum ejus percusserit, et occiderit: hic ad unam supradictarum urbium confugiet, et vivet:

რომელმან მოკლას მოყუასი იშვით, არანებსით, არცა ზაკვით, არც ყოფილ იყოს გული მისი სიძულილით მისა მიმართ გუშინ, გინა თუ ძოღან. შე-თუ ვინმე-სრულ იყოს ტყესა შეშისა კრვად მოყუასისა თანა დაცემასა მას ცულისასა, განერეს ჴელთა მისთა და მახვილი იგი ეცეს მოყუასსა მას თჳსსა და მოკუდეს, ეგევითარი იგი ივლტოდის და შევარდეს ერთსა ქალაქთა მათგანსა,

5 As when a man goeth into the wood with his neighbour to hew wood, and his hand fetcheth a stroke with the axe to cut down the tree, and the head slippeth from the helve, and lighteth upon his neighbour, that he die; he shall flee unto one of those cities, and live:

ו. פֶּן יִרְדֹּף גֹּאֵל הַדָּם אַחֲרֵי הָרֹצֵחַ כִּי יֵחַם לְבָבוֹ וְהִשִּׂיגוֹ כִּי יִרְבֶּה הַדֶּרֶךְ וְהִכָּהוּ נָפֶשׁ וְלוֹ אֵין מִשְׁפַּט מָוֶת כִּי לֹא שׂנֵא הוּא לוֹ מִתְּמוֹל שִׁלְשׁוֹם:

ἵνα μὴ διώξας ὁ ἀγχιστεύων τοῦ αἵματος ὀπίσω τοῦ φονεύσαντος ὅτι παρατεθέρμανται τῇ καρδίᾳ καὶ καταλάβῃ αὐτόν ἐὰν μακροτέρα ᾖ ἡ ὁδός καὶ πατάξῃ αὐτοῦ τὴν ψυχήν καὶ ἀποθάνῃ καὶ τούτῳ οὐκ ἔστιν κρίσις θανάτου ὅτι οὐ μισῶν ἦν αὐτὸν πρὸ τῆς ἐχθὲς καὶ πρὸ τῆς τρίτης

6 ܕܠܵܐ ܟܲܕ݂ ܢܸܪܕ̇ܘܿܦ ܬܵܒܲܥ ܥܝܵܪܬܵܐ ܕܲܕ݂ܡܵܐ ܒܵܬܲܪ ܩܵܛܘܿܠܵܐ ܒܚܲܡܝܼܡܘܼܬ̣ܵܐ ܕܠܸܒܹ̇ܗ ܘܢܲܕ݂ܪܟ݂ܝܼܘܗܝ ܟܲܕ݂ ܬܸܗܘܸܐ ܣܲܓ̇ܝܼܐܵܐ ܐܘܼܪܚܵܐ ܘܢܸܩܛܠܝܼܘܗܝ ܟܲܕ݂ ܠܵܐ ܚܲܝܵܒ̣ ܕܝܼܢܵܐ ܕܡܵܘܬܵܐ ܠܵܐ ܓܹܝܪ ܣܵܢܹܐ ܗ̄ܘ̣ܵܐ ܠܹܗ ܡ̣ܢ ܐܸܬ̣ܡܵܠܝ ܘܡ̣ܢ ܡܢܵܬ̣ܡܵܠܝ.

ne forsitan proximus ejus, cujus effusus est sanguis, dolore stimulatus, persequatur, et apprehendat eum si longior via fuerit, et percutiat animam ejus, qui non est reus mortis: quia nullum contra eum, qui occisus est, odium prius habuisse monstratur.

რათა არა მახლობელმან ვინმე მის სისხლისამან დევნა-უყოს მომკლველსა მას, განჴურვებითა მით გულისაჲთა ეწიოს მას და მოკლას, რამეთუ შორს იყოს გზაჲ მისი და იგი არა თანამდებ იყოს, რამეთუ არა მტერობით, ანუ სიძულილით იყო მისა მიმართ გუშინ, ანუ ძოღან.

6 Lest the avenger of the blood pursue the slayer, while his heart is hot, and overtake him, because the way is long, and slay him; whereas he was not worthy of death, inasmuch as he hated him not in time past.

ז. עַל כֵּן אָנֹכִי מְצַוְּךָ לֵאמֹר שָׁלשׁ עָרִים תַּבְדִּיל לָךְ:

διὰ τοῦτο ἐγώ σοι ἐντέλλομαι τὸ ῥῆμα τοῦτο λέγων τρεῖς πόλεις διαστελεῖς σεαυτῷ

7 ܡܸܛܠ ܗܵܢܵܐ ܡܦܲܩܸܕ݂ ܐ̄ܢܵܐ ܠܵܟ݂ ܘܐܵܡܲܪ ܐ̄ܢܵܐ ܠܵܟ݂ ܕܬܸܦܪܘܿܫ ܠܵܟ݂ ܬܠܵܬ̣ ܩܘܼܪ̈ܝܵܐ.

Idcirco præcipio tibi, ut tres civitates æqualis inter se spatii dividas.

ამისთჳს განმცნებ შენ სიტყუასა ამას, რათა გამოჰყუნე შენ სამნი იგი ქალაქნი განსარინებელად მკლველთა მათ.

7 Wherefore I command thee, saying, Thou shalt separate three cities for thee.

ח. וְאִם יַרְחִיב יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ אֶת גְּבֻלְךָ כַּאֲשֶׁר נִשְׁבַּע לַאֲבֹתֶיךָ וְנָתַן לְךָ אֶת כָּל הָאָרֶץ אֲשֶׁר דִּבֶּר לָתֵת לַאֲבֹתֶיךָ:

ἐὰν δὲ ἐμπλατύνῃ κύριος ὁ θεός σου τὰ ὅριά σου ὃν τρόπον ὤμοσεν τοῖς πατράσιν σου καὶ δῷ σοι κύριος πᾶσαν τὴν γῆν ἣν εἶπεν δοῦναι τοῖς πατράσιν σου

8 ܘܟܲܕ݂ ܢܪܵܘܲܚ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܬܚܘܼܡܵܟ݂ ܐܲܝܟ݂ ܕܝܼܡܵܐ ܠܐܲܒ̣ܵܗܲܝ̈ܟ ܘܢܸܬܸ̇ܠ ܠܵܟ݂ ܟܠܵܗ̇ ܐܲܪܥܵܐ ܕܝܼܡܵܐ ܠܐܲܒ̣ܵܗܲܝ̈ܟ.

Cum autem dilataverit Dominus Deus tuus terminos tuos, sicut juravit patribus tuis, et dederit tibi cunctam terram, quam eis pollicitus est

უკეთუ განვრცობით განგივრცნეს უფალმან ღმერთმან შენმან საზღვარნი იგი შენნი, ვითარცა-იგი ეფუცა მამათა შენთა და მოგცეს შენ ყოველი-იგი ქუეყანაჲ, ვითარცა-იგი ეტყოდა მამათა შენთა.

8 And if the LORD thy God enlarge thy coast, as he hath sworn unto thy fathers, and give thee all the land which he promised to give unto thy fathers;

ט. כִּי תִשְׁמֹר אֶת כָּל הַמִּצְוָה הַזֹּאת לַעֲשׂתָהּ אֲשֶׁר אָנֹכִי מְצַוְּךָ הַיּוֹם לְאַהֲבָה אֶת יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ וְלָלֶכֶת בִּדְרָכָיו כָּל הַיָּמִים וְיָסַפְתָּ לְךָ עוֹד שָׁלשׁ עָרִים עַל הַשָּׁלשׁ הָאֵלֶּה:

ἐὰν ἀκούσῃς ποιεῖν πάσας τὰς ἐντολὰς ταύτας ἃς ἐγὼ ἐντέλλομαί σοι σήμερον ἀγαπᾶν κύριον τὸν θεόν σου πορεύεσθαι ἐν πάσαις ταῖς ὁδοῖς αὐτοῦ πάσας τὰς ἡμέρας καὶ προσθήσεις σεαυτῷ ἔτι τρεῖς πόλεις πρὸς τὰς τρεῖς ταύτας

9 ܐܸܢ ܬܸܛܲܪ ܟܠܗܘܿܢ ܦܘܼܩ̈ܕܵܢܹܐ ܗܵܠܹܝܢ ܘܬܸܥܒܸ̇ܕ݂ ܐܸܢܘܿܢ ܕܲܡܦܲܩܸܕ݂ ܐ̄ܢܵܐ ܠܵܟ݂ ܝܵܘܡܵܢܵܐ ܕܬܸܪܚܲܡ ܠܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܘܲܬ̣ܗܲܠܸܟ݂ ܒܐܘܼܪ̈ܚܵܬܹܗ ܟܠܗܘܿܢ ܝܵܘ̈ܡܵܬ̣ܵܐ ܬܵܘܣܸܦ ܠܵܟ݂ ܬܘܼܒ̣ ܬܠܵܬ̣ ܩܘܼܪ̈ܝܵܐ ܥܲܠ ܗܵܠܹܝܢ ܬܠܵܬ̣.

(si tamen custodieris mandata ejus, et feceris, quæ hodie præcipio tibi, ut diligas Dominum Deum tuum, et ambules in viis ejus omni tempore), addes tibi tres alias civitates, et supradictarum trium urbium numerum duplicabis:

უკეთუ სმენით ისმინნე ყოფად ყოველთა ამათ მცნებათა ჩემთა, რომელსა-ესე მე გამცნებ შენ დღეს, და შეიყუარო უფალი ღმერთი შენი და ხვიდოდი გზათა მისთა ყოველთა დღეთა ცხორებისა შენისათა, შესძინო შენ სამიღა ქალაქი სხუაჲ სამთა მათ ქალაქთა,

9 If thou shalt keep all these commandments to do them, which I command thee this day, to love the LORD thy God, and to walk ever in his ways; then shalt thou add three cities more for thee, beside these three:

י. וְלֹא יִשָּׁפֵךְ דַּם נָקִי בְּקֶרֶב אַרְצְךָ אֲשֶׁר יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ נֹתֵן לְךָ נַחֲלָה וְהָיָה עָלֶיךָ דָּמִים:

καὶ οὐκ ἐκχυθήσεται αἷμα ἀναίτιον ἐν τῇ γῇ σου ᾗ κύριος ὁ θεός σου δίδωσίν σοι ἐν κλήρῳ καὶ οὐκ ἔσται ἐν σοὶ αἵματι ἔνοχος

10 ܕܠܵܐ ܢܸܬ̣ܐܫܸܕ݂ ܕܡܵܐ ܙܲܟܵܝܵܐ ܒܓ̣ܵܘ ܐܲܪܥܵܟ݂ ܕܝܵܗܹ̇ܒ̣ ܠܵܟ݂ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܘܢܸܬ̣ܚܫܸܒ̣ ܥܠܲܝܟ ܕܡܵܐ ܙܲܟܵܝܵܐ.

ut non effundatur sanguis innoxius in medio terræ, quam Dominus Deus tuus dabit tibi possidendam, ne sis sanguinis reus.

რათა არა დაითხეოდის სისხლი უბრალოჲ ქუეყანასა მას შენსა, რომელ-იგი უფალმან ღმერთმან მოგცეს შენ დამკვიდრებად და ნუმცა იპოების შენ შორის თანამდებ სისხლისა.

10 That innocent blood be not shed in thy land, which the LORD thy God giveth thee for an inheritance, and so blood be upon thee.

יא. וְכִי יִהְיֶה אִישׁ שׂנֵא לְרֵעֵהוּ וְאָרַב לוֹ וְקָם עָלָיו וְהִכָּהוּ נֶפֶשׁ וָמֵת וְנָס אֶל אַחַת הֶעָרִים הָאֵל:

ἐὰν δὲ γένηται ἄνθρωπος μισῶν τὸν πλησίον καὶ ἐνεδρεύσῃ αὐτὸν καὶ ἐπαναστῇ ἐπ᾽ αὐτὸν καὶ πατάξῃ αὐτοῦ ψυχήν καὶ ἀπεθάνῃ καὶ φύγῃ εἰς μίαν τῶν πόλεων τούτων

11 ܘܐܸܢ ܢܸܗܘܸܐ ܓܲܒ̣ܪܵܐ ܣܵܢܹܐ ܠܚܲܒ̣ܪܹܗ ܘܢܸܟ݂ܡܲܢ ܠܹܗ ܘܲܢܩܘܼܡ ܥܠܵܘܗܝ ܘܢܸܡܚܹܝܘܗܝ ܘܲܢܡܘܼܬ̣ ܘܢܸܥܪܘܿܩ ܠܹܗ ܠܲܚܕ݂ܵܐ ܡ̣ܢ ܗܵܠܹܝܢ ܩܘܼܪ̈ܝܵܐ.

Si quis autem, odio habens proximum suum, insidiatus fuerit vitæ ejus, surgensque percusserit illum, et mortuus fuerit, fugeritque ad unam de supradictis urbibus,

უკეთუ იყოს ვინმე კაცი, რომელსა სძულდეს მოყუასი იგი თჳსი მტერობით და უმზიროს მას და აღდგეს მის ზედა და მოკლას და შევარდეს ერთსა ქალაქთაგანსა,

11 But if any man hate his neighbour, and lie in wait for him, and rise up against him, and smite him mortally that he die, and fleeth into one of these cities:

יב. וְשָׁלְחוּ זִקְנֵי עִירוֹ וְלָקְחוּ אֹתוֹ מִשָּׁם וְנָתְנוּ אֹתוֹ בְּיַד גֹּאֵל הַדָּם וָמֵת:

καὶ ἀποστελοῦσιν ἡ γερουσία τῆς πόλεως αὐτοῦ καὶ λήμψονται αὐτὸν ἐκεῖθεν καὶ παραδώσουσιν αὐτὸν εἰς χεῖρας τῷ ἀγχιστεύοντι τοῦ αἵματος καὶ ἀποθανεῖται

12 ܢܫܲܕܪܘܼܢ ܣܵܒܹ̈ܐ ܕܲܩܪܝܼܬܹܗ ܘܢܸܕ݂ܒ̇ܪܘܼܢܹܗ ܡ̣ܢ ܬܲܡܵܢ ܘܢܲܫܠܡܘܼܢܹܗ ܠܬܲܒܲܥ ܥܝܵܪܬܵܐ ܕܲܕ݂ܡܵܐ ܘܢܸܩܛܠܝܼܘܗܝ.

mittent seniores civitatis illius, et arripient eum de loco effugii, tradentque in manu proximi, cujus sanguis effusus est, et morietur.

მიავლინეთ ყოველთა მათ მოხუცებულთა მის ქალაქისათა და გამოიყვანეთ მიერ. და მიეცეს იგი ჴელთა შურისმგებელისა მის სისხლისასა და მოკლან იგი.

12 Then the elders of his city shall send and fetch him thence, and deliver him into the hand of the avenger of blood, that he may die.

יג. לֹא תָחוֹס עֵינְךָ עָלָיו וּבִעַרְתָּ דַם הַנָּקִי מִיִּשְׂרָאֵל וְטוֹב לָךְ:

οὐ φείσεται ὁ ὀφθαλμός σου ἐπ᾽ αὐτῷ καὶ καθαριεῖς τὸ αἷμα τὸ ἀναίτιον ἐξ Ισραηλ καὶ εὖ σοι ἔσται

13 ܘܠܵܐ ܬܚܘܼܣ ܥܲܝܢܵܟ݂ ܥܠܵܘܗܝ ܕܬܸܩܛܠܝܼܘܗܝ ܘܥܲܩܸܒ̣ ܕܡܵܐ ܙܲܟܵܝܵܐ ܡ̣ܢ ܝܼܣܪܵܝܹܠ ܘܢܸܛܐܲܒ̣ ܠܵܟ݂.

Non miseraberis ejus, et auferes innoxium sanguinem de Israël, ut bene sit tibi.

და ნუ დაჰრიდებნ თუალი მისი და ნუცა შეიწყალებნ მას და განსწმიდო სისხლი იგი უბრალოჲ ისრაჱლსა შორის და კეთილი გეყოს შენ.

13 Thine eye shall not pity him, but thou shalt put away the guilt of innocent blood from Israel, that it may go well with thee.

יד. לֹא תַסִּיג גְּבוּל רֵעֲךָ אֲשֶׁר גָּבְלוּ רִאשֹׁנִים בְּנַחֲלָתְךָ אֲשֶׁר תִּנְחַל בָּאָרֶץ אֲשֶׁר יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ נֹתֵן לְךָ לְרִשְׁתָּהּ:

οὐ μετακινήσεις ὅρια τοῦ πλησίον σου ἃ ἔστησαν οἱ πατέρες σου ἐν τῇ κληρονομίᾳ σου ᾗ κατεκληρονομήθης ἐν τῇ γῇ ᾗ κύριος ὁ θεός σου δίδωσίν σοι ἐν κλήρῳ

14 ܘܠܵܐ ܬܫܲܢܸܐ ܬܚܘܼܡܵܐ ܕܡ̣ܢ ܥܵܠܲܡ ܕܬܲܚܡܘ ܩܲܕ݂ܡܵܝܹ̈ܐ ܒܝܵܪܬܘܼܬ̣ܵܟ݂ ܕܬܹܐܪܲܬ̣ ܒܐܲܪܥܵܐ ܕܝܵܗܹܒ̣ ܠܵܟ݂ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܠܡܹܐܪܬܵܗ̇.

Non assumes, et transferes terminos proximi tui, quos fixerunt priores in possessione tua, quam Dominus Deus tuus dabit tibi in terra quam acceperis possidendam.

ნუ გარდასცვალებ საზღვართა, რომელ დაამტკიცნეს მამათა შენთა სამკვიდრებელსა მას შენსა ქვეყანასა მას ზედა, რომელსა დაგამკვიდროს შენ უფალმან ღმერთმან შენმან.

14 Thou shalt not remove thy neighbour's landmark, which they of old time have set in thine inheritance, which thou shalt inherit in the land that the LORD thy God giveth thee to possess it.

טו. לֹא יָקוּם עֵד אֶחָד בְּאִישׁ לְכָל עָו‍ֹן וּלְכָל חַטָּאת בְּכָל חֵטְא אֲשֶׁר יֶחֱטָא עַל פִּי שְׁנֵי עֵדִים אוֹ עַל פִּי שְׁלשָׁה עֵדִים יָקוּם דָּבָר:

οὐκ ἐμμενεῖ μάρτυς εἷς μαρτυρῆσαι κατὰ ἀνθρώπου κατὰ πᾶσαν ἀδικίαν καὶ κατὰ πᾶν ἁμάρτημα καὶ κατὰ πᾶσαν ἁμαρτίαν ἣν ἂν ἁμάρτῃ ἐπὶ στόματος δύο μαρτύρων καὶ ἐπὶ στόματος τριῶν μαρτύρων σταθήσεται πᾶν ῥῆμα

15 ܠܵܐ ܢܩܘܼܡ ܣܵܗܕܵܐ ܚܲܕ݂ ܥܲܠ ܓܲܒ̣ܪܵܐ ܥܲܠ ܟܠ ܣܲܟ݂ܠܘܼܬ̣ܵܐ ܘܥܲܠ ܟܠ ܚܛܵܗܵܐ ܒܟ݂ܠ ܚܛܵܗܵܐ ܕܢܸܚܛܸܐ. ܥܲܠ ܦܘܼܡ ܬܪܹܝܢ ܣܵܗ̈ܕ̇ܝܼܢ ܐܵܘ ܥܲܠ ܦܘܼܡ ܬܠܵܬ̣ܵܐ ܣܵܗ̈ܕ̇ܝܼܢ ܬܸܬ̣ܩܲܝܲܡ ܡܸܠܬ̣ܵܐ.

Non stabit testis unus contra aliquem, quidquid illud peccati, et facinoris fuerit: sed in ore duorum aut trium testium stabit omne verbum.

წამებასა ერთისა მოწამისასა ნუ თავს-იდებთ, რომელი წამებდეს ყოვლისავე უსჯულოებისათჳს და ცოდვისათჳს რომლისავე კაცისა მიმართ. რამეთუ ორითა და სამითა მოწამითა დაემტკიცების ყოველივე სიტყუაჲ.

15 One witness shall not rise up against a man for any iniquity, or for any sin, in any sin that he sinneth: at the mouth of two witnesses, or at the mouth of three witnesses, shall the matter be established.

טז. כִּי יָקוּם עֵד חָמָס בְּאִישׁ לַעֲנוֹת בּוֹ סָרָה:

ἐὰν δὲ καταστῇ μάρτυς ἄδικος κατὰ ἀνθρώπου καταλέγων αὐτοῦ ἀσέβειαν

16 ܘܐܸܢ ܢܩܘܼܡ ܣܵܗܕܵܐ ܕܲܓܵܠܵܐ ܥܲܠ ܓܲܒ̣ܪܵܐ ܘܢܲܣܗܸܕ݂ ܥܠܵܘܗܝ ܥܵܘܠܵܐ.

Si steterit testis mendax contra hominem, accusans eum prævaricationis,

წარმო-თუ-ვინმე-დგეს ცრუმოწამე რომლისავე კაცისათჳს და იტყოდის უსჯულოებასა,

16 If a false witness rise up against any man to testify against him that which is wrong;

יז. וְעָמְדוּ שְׁנֵי הָאֲנָשִׁים אֲשֶׁר לָהֶם הָרִיב לִפְנֵי יְהֹוָה לִפְנֵי הַכֹּהֲנִים וְהַשֹּׁפְטִים אֲשֶׁר יִהְיוּ בַּיָּמִים הָהֵם:

καὶ στήσονται οἱ δύο ἄνθρωποι οἷς ἐστιν αὐτοῖς ἡ ἀντιλογία ἔναντι κυρίου καὶ ἔναντι τῶν ἱερέων καὶ ἔναντι τῶν κριτῶν οἳ ἐὰν ὦσιν ἐν ταῖς ἡμέραις ἐκείναις

17 ܢܩܘܼܡܘܼܢ ܬܪ̈ܲܝܗܘܿܢ ܓܲܒ̣ܪܹ̈ܐ ܕܐܝܼܬ̣ ܠܗܘܿܢ ܕܝܼܢܵܐ ܩܕ݂ܵܡ ܡܵܪܝܵܐ ܘܲܩܕ݂ܵܡ ܟܵܗ̈ܢܹܐ ܘܕܲܝܵܢܹ̈ܐ ܕܢܸܗܘܘܿܢ ܒܝܵܘ̈ܡܵܬ̣ܵܐ ܗܵܢܘܿܢ.

stabunt ambo, quorum causa est, ante Dominum in conspectu sacerdotum et judicum qui fuerint in diebus illis.

წარმოდგედ ორნივე იგი კაცნი და იტყოდედ წინაშე უფლისა და წინაშე მღდელთა და წინაშე მსაჯულთა, რომელნი იყუნენ მათ ჟამთა.

17 Then both the men, between whom the controversy is, shall stand before the LORD, before the priests and the judges, which shall be in those days;

יח. וְדָרְשׁוּ הַשֹּׁפְטִים הֵיטֵב וְהִנֵּה עֵד שֶׁקֶר הָעֵד שֶׁקֶר עָנָה בְאָחִיו:

καὶ ἐξετάσωσιν οἱ κριταὶ ἀκριβῶς καὶ ἰδοὺ μάρτυς ἄδικος ἐμαρτύρησεν ἄδικα ἀντέστη κατὰ τοῦ ἀδελφοῦ αὐτοῦ

18 ܘܲܢܥܲܩܒ̣ܘܼܢ ܕܲܝܵܢܹ̈ܐ ܫܲܦܝܼܪ ܘܢܸܚܙܘܼܢ ܐܸܢ ܣܵܗܕ̇ܘܼܬ̣ܵܐ ܕܲܚܵܠܬܵܐ ܒܵܥܹܐ ܗ̄ܘ̣ܵܐ ܕܢܲܣܗܸܕ݂ ܥܲܠ ܐܲܚܘܼܗܝ.

Cumque diligentissime perscrutantes, invenerint falsum testem dixisse contra fratrem suum mendacium,

და გამოიკითხონ მათ ჭეშმარიტებით და თუ იპოვნენ კაცი იგი წამებასა მას ზედა ცრუსა, სიცრუით წამებდა მოყუსისა მისისათჳს.

18 And the judges shall make diligent inquisition: and, behold, if the witness be a false witness, and hath testified falsely against his brother;

יט. וַעֲשִׂיתֶם לוֹ כַּאֲשֶׁר זָמַם לַעֲשׂוֹת לְאָחִיו וּבִעַרְתָּ הָרָע מִקִּרְבֶּךָ:

καὶ ποιήσετε αὐτῷ ὃν τρόπον ἐπονηρεύσατο ποιῆσαι κατὰ τοῦ ἀδελφοῦ αὐτοῦ καὶ ἐξαρεῖς τὸν πονηρὸν ἐξ ὑμῶν αὐτῶν

19 ܥܒܸܕ݂ܘ ܠܹܗ ܐܲܝܟ݂ ܕܐܸܬ̣ܚܲܫܲܒ̣ ܠܡܸܥܒܲܕ݂ ܠܐܲܚܘܼܗܝ ܘܒ̣ܥܲܪܘ ܒܝܼܫܬܵܐ ܡ̣ܢ ܒܲܝܢܵܬ̣ܟ݂ܘܿܢ.

reddent ei sicut fratri suo facere cogitavit, et auferes malum de medio tui:

და ვახად აღუდგა მას და უყვედ მას მსგავსად სიბოროტისა მისისა, რომელ-იგი ზრახა ყოფად მოყუსისა მის თჳსისათჳს და მოსპეთ ეგევითარი იგი ბოროტი თქუენ შორის,

19 Then shall ye do unto him, as he had thought to have done unto his brother: so shalt thou put the evil away from among you.

כ. וְהַנִּשְׁאָרִים יִשְׁמְעוּ וְיִרָאוּ וְלֹא יֹסִפוּ לַעֲשׂוֹת עוֹד כַּדָּבָר הָרָע הַזֶּה בְּקִרְבֶּךָ:

καὶ οἱ ἐπίλοιποι ἀκούσαντες φοβηθήσονται καὶ οὐ προσθήσουσιν ἔτι ποιῆσαι κατὰ τὸ ῥῆμα τὸ πονηρὸν τοῦτο ἐν ὑμῖν

20 ܘܐܲܝܠܹܝܢ ܕܡܸܫܬܲܚܪܝܼܢ ܢܸܫܡܥܘܼܢ ܘܢܸܕ݂ܚܠܘܼܢ ܘܠܵܐ ܢܵܘܣܦܘܼܢ ܬܘܼܒ̣ ܠܡܸܥܒܲܕ݂ ܦܸܬ̣ܓ̣ܵܡܵܐ ܗܵܢܵܐ ܒܝܼܫܵܐ ܒܲܝܢܵܬ̣ܟ݂ܘܿܢ.

ut audientes ceteri timorem habeant, et nequaquam talia audeant facere.

რათა ნეშტთა მათ, რომელნი-იგი დაშთენ, ეშინოდის და არღა შესძინონ საქმედ ბოროტისა რაჲთურთით.

20 And those which remain shall hear, and fear, and shall henceforth commit no more any such evil among you.

כא. וְלֹא תָחוֹס עֵינֶךָ נֶפֶשׁ בְּנֶפֶשׁ עַיִן בְּעַיִן שֵׁן בְּשֵׁן יָד בְּיָד רֶגֶל בְּרָגֶל:

οὐ φείσεται ὁ ὀφθαλμός σου ἐπ᾽ αὐτῷ ψυχὴν ἀντὶ ψυχῆς ὀφθαλμὸν ἀντὶ ὀφθαλμοῦ ὀδόντα ἀντὶ ὀδόντος χεῖρα ἀντὶ χειρός πόδα ἀντὶ ποδός

21 ܠܵܐ ܬܚܘܼܣ ܥܲܝܢܵܟ݂ ܐܸܠܵܐ ܢܲܦ̮ܫܵܐ ܚܠܵܦ ܢܲܦ̮ܫܵܐ ܥܲܝܢܵܐ ܚܠܵܦ ܥܲܝܢܵܐ ܫܢܵܐ ܚܠܵܦ ܫܢܵܐ ܐܝܼܕ݂ܵܐ ܚܠܵܦ ܐܝܼܕ݂ܵܐ ܪܸܓ̣ܠܵܐ ܚܠܵܦ ܪܸܓ̣ܠܵܐ.

Non misereberis ejus, sed animam pro anima, oculum pro oculo, dentem pro dente, manum pro manu, pedem pro pede exiges.

ნუ ჰრიდებნ თუალი შენი ეგევითარსა მას, სული სულისა წილ, თუალი თუალისა წილ, კბილი კბილისა წილ, ჴელი ჴელისა წილ, ფერჴი ფერჴისა წილ, რაჲცა ვინ უყოს მოყუასსა თჳსა, მიეგოს მას.

21 And thine eye shall not pity; but life shall go for life, eye for eye, tooth for tooth, hand for hand, foot for foot.

Κʹ

ܩܦܠܐܘܢ: ܟ.

Cap. 20

თავი მეოცე

א. כִּי תֵצֵא לַמִּלְחָמָה עַל אֹיְבֶךָ וְרָאִיתָ סוּס וָרֶכֶב עַם רַב מִמְּךָ לֹא תִירָא מֵהֶם כִּי יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ עִמָּךְ הַמַּעַלְךָ מֵאֶרֶץ מִצְרָיִם:

ἐὰν δὲ ἐξέλθῃς εἰς πόλεμον ἐπὶ τοὺς ἐχθρούς σου καὶ ἴδῃς ἵππον καὶ ἀναβάτην καὶ λαὸν πλείονά σου οὐ φοβηθήσῃ ἀπ᾽ αὐτῶν ὅτι κύριος ὁ θεός σου μετὰ σοῦ ὁ ἀναβιβάσας σε ἐκ γῆς Αἰγύπτου

1 ܘܟܲܕ݂ ܬܸܦܘܿܩ ܠܲܩܪܵܒ̣ܵܐ ܥܲܠ ܒܥܸܠܕ̇ܒ̣ܵܒܲܝ̈ܟ ܘܬܸܚܙܸܐ ܪ̈ܟ݂ܫܵܐ ܘܡܲܪ̈ܟ̇ܒ̣ܵܬ̣ܵܐ ܥܲܡܵܐ ܕܣܲܓ̇ܝܼ ܡܸܢܵܟ݂ ܠܵܐ ܬܸܕ݂ܚܲܠ ܡܸܢܗܘܿܢ ܡܸܛܠ ܕܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܐܵܙܹܠ ܥܲܡܵܟ݂ ܕܐܲܣܩܵܟ݂ ܡ̣ܢ ܐܲܪܥܵܐ ܕܡܸܨܪܹܝܢ.

Si exieris ad bellum contra hostes tuos, et videris equitatus et currus, et majorem quam tu habeas adversarii exercitus multitudinem, non timebis eos: quia Dominus Deus tuus tecum est, qui eduxit te de terra Ægypti.

გან-თუ-ხვიდოდი შენ წყობად მტერთა შენთა და იხილო მუნ ვაშტი და მჴედრები და გუნდები ერთა მრავალთაჲ უძლიერესი შენსა, ნუ გეშინინ მათგან, რამეთუ უფალი ღმერთი შენ თანა არს, რომელმან გამოგიყვანა შენ ქუეყანით ეგვიპტით.

1 When thou goest out to battle against thine enemies, and seest horses, and chariots, and a people more than thou, be not afraid of them: for the LORD thy God is with thee, which brought thee up out of the land of Egypt.

ב. וְהָיָה כְּקָרָבְכֶם אֶל הַמִּלְחָמָה וְנִגַּשׁ הַכֹּהֵן וְדִבֶּר אֶל הָעָם:

καὶ ἔσται ὅταν ἐγγίσῃς τῷ πολέμῳ καὶ προσεγγίσας ὁ ἱερεὺς λαλήσει τῷ λαῷ

2 ܘܡܵܐ ܕܲܩܪܸܒ̣ܬ̇ܘܿܢ ܠܲܩܪܵܒ̣ܵܐ ܢܸܩܪܘܿܒ̣ ܟܵܗܢܵܐ ܘܢܹܐܡܲܪ ܠܥܲܡܵܐ.

Appropinquante autem jam prælio, stabit sacerdos ante aciem, et sic loquetur ad populum:

და იყოს, რაჟამს მიეახლო შენ ადგილსა მას განსაწყობელსა, წარდგეს მღდელთმოძღუარი იგი

2 And it shall be, when ye are come nigh unto the battle, that the priest shall approach and speak unto the people,

ג. וְאָמַר אֲלֵהֶם שְׁמַע יִשְׂרָאֵל אַתֶּם קְרֵבִים הַיּוֹם לַמִּלְחָמָה עַל אֹיְבֵיכֶם אַל יֵרַךְ לְבַבְכֶם אַל תִּירְאוּ וְאַל תַּחְפְּזוּ וְאַל תַּעַרְצוּ מִפְּנֵיהֶם:

καὶ ἐρεῖ πρὸς αὐτούς ἄκουε Ισραηλ ὑμεῖς προσπορεύεσθε σήμερον εἰς πόλεμον ἐπὶ τοὺς ἐχθροὺς ὑμῶν μὴ ἐκλυέσθω ἡ καρδία ὑμῶν μὴ φοβεῖσθε μηδὲ θραύεσθε μηδὲ ἐκκλίνητε ἀπὸ προσώπου αὐτῶν

3 ܫܡܲܥ ܝܼܣܪܵܝܹܠ ܐܲܢ̄ܬ̇ܘܿܢ ܩܵܪܒ̣ܝܼܬ̇ܘܿܢ ܝܵܘܡܵܢܵܐ ܠܲܩܪܵܒ̣ܵܐ ܥܲܠ ܒܥܸܠܕ̇ܒ̣ܵܒܲܝ̈ܟ̇ܘܿܢ ܠܵܐ ܢܸܬ̇ܬ̇ܒܲܪ ܠܸܒ̇ܟ݂ܘܿܢ ܘܠܵܐ ܬܸܕ݂ܚܠܘܼܢ ܘܠܵܐ ܬܙܘܼܥܘܼܢ ܘܠܵܐ ܬܸܬ̣ܪܲܗܒ̇ܘܼܢ ܡ̣ܢ ܩܕ݂ܵܡܲܝܗܘܿܢ.

Audi, Israël: vos hodie contra inimicos vestros pugnam committitis: non pertimescat cor vestrum, nolite metuere, nolite cedere, nec formidetis eos:

და თქუას: ისმინე, ისრაჱლო, თქუენ გამოსრულ ხართ, ეგრე, დღეს წყობად მტერთა მათ თქუენთა, ნუ და აღჴსნდებიედ გულნი თქუენნი, ნუცა გეშინინ მათგან, ნუ დაბრკოლდებიედ გულნი თქუენნი, ნუცა დაჰრიდებთ პირსა მათსა,

3 And shall say unto them, Hear, O Israel, ye approach this day unto battle against your enemies: let not your hearts faint, fear not, and do not tremble, neither be ye terrified because of them;

ד. כִּי יְהֹוָה אֱלֹהֵיכֶם הַהֹלֵךְ עִמָּכֶם לְהִלָּחֵם לָכֶם עִם אֹיְבֵיכֶם לְהוֹשִׁיעַ אֶתְכֶם:

ὅτι κύριος ὁ θεὸς ὑμῶν ὁ προπορευόμενος μεθ᾽ ὑμῶν συνεκπολεμῆσαι ὑμῖν τοὺς ἐχθροὺς ὑμῶν διασῶσαι ὑμᾶς

4 ܡܸܛܠ ܕܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܐܵܙܹܠ ܥܲܡܵܟ݂ ܕܐܲܣܩܵܟ݂ ܡ̣ܢ ܐܲܪܥܵܐ ܕܡܸܨܪܹܝܢ ܘܗܘ̤ ܢܸܬ̣ܟܲܬܲܫ ܥܲܠ ܐܲܦܲܝ̈ܟ̇ܘܿܢ ܥܲܡ ܒܥܸܠܕ̇ܒ̣ܵܒܲܝ̈ܟ̇ܘܿܢ ܘܢܸܦܪܘܿܩܟ݂ܘܿܢ.

quia Dominus Deus vester in medio vestri est, et pro vobis contra adversarios dimicabit, ut eruat vos de periculo.

რამეთუ უფალი ღმერთი თქუენ თანა არს, რომელი წინაგიძღვის თქუენ, რათა სძლოთ დაცემად მტერთა თქუენთა და განგარინნეს თქუენ ჴელთაგან მათთა,

4 For the LORD your God is he that goeth with you, to fight for you against your enemies, to save you.

ה. וְדִבְּרוּ הַשֹּׁטְרִים אֶל הָעָם לֵאמֹר מִי הָאִישׁ אֲשֶׁר בָּנָה בַיִת חָדָשׁ וְלֹא חֲנָכוֹ יֵלֵךְ וְיָשֹׁב לְבֵיתוֹ פֶּן יָמוּת בַּמִּלְחָמָה וְאִישׁ אַחֵר יַחְנְכֶנּוּ:

καὶ λαλήσουσιν οἱ γραμματεῖς πρὸς τὸν λαὸν λέγοντες τίς ὁ ἄνθρωπος ὁ οἰκοδομήσας οἰκίαν καινὴν καὶ οὐκ ἐνεκαίνισεν αὐτήν πορευέσθω καὶ ἀποστραφήτω εἰς τὴν οἰκίαν αὐτοῦ μὴ ἀποθάνῃ ἐν τῷ πολέμῳ καὶ ἄνθρωπος ἕτερος ἐγκαινιεῖ αὐτήν

5 ܘܢܹܐܡܪܘܼܢ ܣܵܦܪܹ̈ܐ ܠܥܲܡܵܐ ܡܲܢܘܼ ܓܲܒ̣ܪܵܐ ܕܲܒ̣ܢܵܐ ܒܲܝܬܵܐ ܚܲܕܬ̣ܵܐ ܘܠܵܐ ܚܲܕ̇ܬܹܗ ܢܸܗܦܘܿܟ݂ ܢܹܐܙܲܠ ܠܒܲܝܬܹ̇ܗ ܕܲܠܡܵܐ ܢܸܬ̣ܩܛܸܠ ܒܲܩܪܵܒ̣ܵܐ ܘܓܲܒ̣ܪܵܐ ܐ̄ܚܪܹܢܵܐ ܢܚܲܕ̇ܬ̣ܝܼܘܗܝ.

Duces quoque per singulas turmas audiente exercitu proclamabunt: Quis est homo qui ædificavit domum novam, et non dedicavit eam? vadat, et revertatur in domum suam, ne forte moriatur in bello, et alius dedicet eam.

მერმე წარდგენ შჯულისმწიგნობარნი იგი, ეტყოდიან ერსა მას და ჰრქუან: ეშენოს თუ ვისმე კაცსა თქუენგანსა სახლი ახალი და სატფური არა ეყოს მას შინა, განვედინ ჩუენგან და მიიქეცინ მუნ სახიდ თვისა, ნუუკუე მოკუდეს წყობასა მას შინა და სხუაჲ კაცი მოვიდეს და სატფურ იყოს მას შინა.

5 And the officers shall speak unto the people, saying, What man is there that hath built a new house, and hath not dedicated it? let him go and return to his house, lest he die in the battle, and another man dedicate it.

ו. וּמִי הָאִישׁ אֲשֶׁר נָטַע כֶּרֶם וְלֹא חִלְּלוֹ יֵלֵךְ וְיָשֹׁב לְבֵיתוֹ פֶּן יָמוּת בַּמִּלְחָמָה וְאִישׁ אַחֵר יְחַלְּלֶנּוּ:

καὶ τίς ὁ ἄνθρωπος ὅστις ἐφύτευσεν ἀμπελῶνα καὶ οὐκ εὐφράνθη ἐξ αὐτοῦ πορευέσθω καὶ ἀποστραφήτω εἰς τὴν οἰκίαν αὐτοῦ μὴ ἀποθάνῃ ἐν τῷ πολέμῳ καὶ ἄνθρωπος ἕτερος εὐφρανθήσεται ἐξ αὐτοῦ

6 ܘܡܲܢܘܼ ܓܲܒ̣ܪܵܐ ܕܲܢܨܲܒ̣ ܟܲܪܡܵܐ ܘܠܵܐ ܥܨܲܪ ܡܸܢܹܗ ܢܸܗܦܘܿܟ݂ ܢܹܐܙܲܠ ܠܒܲܝܬܹ̇ܗ ܕܲܠܡܵܐ ܢܸܬ̣ܩܛܸܠ ܒܲܩܪܵܒ̣ܵܐ ܘܓܲܒ̣ܪܵܐ ܐ̄ܚܪܹܢܵܐ ܢܸܥܨܪܝܼܘܗܝ.

Quis est homo qui plantavit vineam, et necdum fecit eam esse communem, de qua vesci omnibus liceat? vadat, et revertatur in domum suam, ne forte moriatur in bello, et alius homo ejus fungatur officio.

და ესხას თუ ვინმე კაცსა რქაჲ და არღა ეხაროს მისგანი, წარვიდეს და მიიქცეს სახიდ თვისა, ნუუკუე მოკუდეს წყობასა მას შინა, და სხუაჲ კაცი მოვიდეს და იხარებდეს მას.

6 And what man is he that hath planted a vineyard, and hath not yet eaten of it? let him also go and return unto his house, lest he die in the battle, and another man eat of it.

ז. וּמִי הָאִישׁ אֲשֶׁר אֵרַשׂ אִשָּׁה וְלֹא לְקָחָהּ יֵלֵךְ וְיָשֹׁב לְבֵיתוֹ פֶּן יָמוּת בַּמִּלְחָמָה וְאִישׁ אַחֵר יִקָּחֶנָּה:

καὶ τίς ὁ ἄνθρωπος ὅστις μεμνήστευται γυναῖκα καὶ οὐκ ἔλαβεν αὐτήν πορευέσθω καὶ ἀποστραφήτω εἰς τὴν οἰκίαν αὐτοῦ μὴ ἀποθάνῃ ἐν τῷ πολέμῳ καὶ ἄνθρωπος ἕτερος λήμψεται αὐτήν

7 ܘܡܲܢܘܼ ܓܵܒ̣ܪܵܐ ܕܲܡܟܲܪ ܐܲܢ̄ܬ̇ܬ̣ܵܐ ܘܠܵܐ ܢܲܣܒܵܗ̇ ܢܸܗܦܘܿܟ݂ ܢܹܐܙܲܠ ܠܒܲܝܬܹ̇ܗ ܕܲܠܡܵܐ ܢܸܬ̣ܩܛܸܠ ܒܲܩܪܵܒ̣ܵܐ ܘܓܲܒ̣ܪܵܐ ܐ̄ܚܪܹܢܵܐ ܢܸܣܒ̣ܝܼܗ̇.

Quis est homo, qui despondit uxorem, et non accepit eam? vadat, et revertatur in domum suam, ne forte moriatur in bello, et alius homo accipiat eam.

და ეთხოვოს თუ ვისმე კაცსა ცოლი და არღა შეერთოს, წარვედინ და მიიქეცინ სახიდვე თვისა. ნუუკუე მოკუდეს წყობასა მას და სხუამან კაცმან შეირთოს ცოლი იგი მისი.

7 And what man is there that hath betrothed a wife, and hath not taken her? let him go and return unto his house, lest he die in the battle, and another man take her.

ח. וְיָסְפוּ הַשֹּׁטְרִים לְדַבֵּר אֶל הָעָם וְאָמְרוּ מִי הָאִישׁ הַיָּרֵא וְרַךְ הַלֵּבָב יֵלֵךְ וְיָשֹׁב לְבֵיתוֹ וְלֹא יִמַּס אֶת לְבַב אֶחָיו כִּלְבָבוֹ:

καὶ προσθήσουσιν οἱ γραμματεῖς λαλῆσαι πρὸς τὸν λαὸν καὶ ἐροῦσιν τίς ὁ ἄνθρωπος ὁ φοβούμενος καὶ δειλὸς τῇ καρδίᾳ πορευέσθω καὶ ἀποστραφήτω εἰς τὴν οἰκίαν αὐτοῦ ἵνα μὴ δειλιάνῃ τὴν καρδίαν τοῦ ἀδελφοῦ αὐτοῦ ὥσπερ ἡ αὐτοῦ

8 ܘܢܵܘܣܦܘܼܢ ܣܵܦܪܹ̈ܐ ܘܢܹܐܡܪܘܼܢ ܠܥܲܡܵܐ ܡܲܢܘܼ ܓܲܒ̣ܪܵܐ ܕܕܲܚܸܠ ܘܪܲܬ̇ܝܼܬ̣ ܠܸܒܹ̇ܗ ܢܸܗܦܘܿܟ݂ ܢܹܐܙܲܠ ܠܒܲܝܬܹ̇ܗ ܕܲܠܡܵܐ ܢܸܬ̇ܬ̇ܒܲܪ ܠܸܒܵܐ ܕܐܲܚܵܘ̈ܗܝ ܐܲܝܟ݂ ܕܠܸܒܹ̇ܗ.

His dictis addent reliqua, et loquentur ad populum: Quis est homo formidolosus, et corde pavido? vadat, et revertatur in domum suam, ne pavere faciat corda fratrum suorum, sicut ipse timore perterritus est.

მერმე შესძინოს მწიგნობართა მათ ერისა მის მიმართ და თქუან, იყოს თუ ვინმე კაცი გულმედგარ და შეშინებულ იყოს გული მისი, წარვედინ და მიიქეცინ სახიდ თვისა, რათა არა მედგროს გული ძმისაჲ მის, ვითარცა-იგი მისი იყოს შეშინებულ.

8 And the officers shall speak further unto the people, and they shall say, What man is there that is fearful and fainthearted? let him go and return unto his house, lest his brethren's heart faint as well as his heart.

ט. וְהָיָה כְּכַלֹּת הַשֹּׁטְרִים לְדַבֵּר אֶל הָעָם וּפָקְדוּ שָׂרֵי צְבָאוֹת בְּרֹאשׁ הָעָם:

καὶ ἔσται ὅταν παύσωνται οἱ γραμματεῖς λαλοῦντες πρὸς τὸν λαόν καὶ καταστήσουσιν ἄρχοντας τῆς στρατιᾶς προηγουμένους τοῦ λαοῦ

9 ܘܡܵܐ ܕܫܲܠܸܡܘ ܣܵܦܪܹ̈ܐ ܠܡܹܐܡܲܪ ܠܥܲܡܵܐ ܢܩܘܼܡܘܼܢ ܪܹ̈ܫܲܝ ܚܲܝ̈ܠܵܘܵܬ̣ܵܐ ܒܪܹܫ ܥܲܡܵܐ.

Cumque siluerint duces exercitus, et finem loquendi fecerint, unusquisque suos ad bellandum cuneos præparabit.

და იყოს, რაჟამს დადუმნენ მწიგნობარნი იგი სიტყვისა მისგან, რომელსა-იგი ეტყოდიან ერსა მას, დაადგინედ მთავარნი და ერისთავნი და წინამძღუარნი ერსა მას ზედა.

9 And it shall be, when the officers have made an end of speaking unto the people that they shall make captains of the armies to lead the people.

י. כִּי תִקְרַב אֶל עִיר לְהִלָּחֵם עָלֶיהָ וְקָרָאתָ אֵלֶיהָ לְשָׁלוֹם:

ἐὰν δὲ προσέλθῃς πρὸς πόλιν ἐκπολεμῆσαι αὐτήν καὶ ἐκκαλέσῃ αὐτοὺς μετ᾽ εἰρήνης

10 ܘܡܵܐ ܕܩܵܪܹܒ̣ ܐܲܢ̄ܬ̇ ܠܲܩܪܝܼܬ̣ܵܐ ܠܡܸܬ̣ܟܲܬܵܫܘܼ ܥܠܹܝܗ̇ ܐܲܟ݂ܪܸܙ ܥܠܹܝܗ̇ ܫܠܵܡܵܐ.

Siquando accesseris ad expugnandam civitatem, offeres ei primum pacem.

მი-თუ-უჴდეთ ქალაქსა რომელსამე ბრძოლად, პირველად მშვიდობითღა ეტყოდეთ.

10 When thou comest nigh unto a city to fight against it, then proclaim peace unto it.

יא. וְהָיָה אִם שָׁלוֹם תַּעַנְךָ וּפָתְחָה לָךְ וְהָיָה כָּל הָעָם הַנִּמְצָא בָהּ יִהְיוּ לְךָ לָמַס וַעֲבָדוּךָ:

ἐὰν μὲν εἰρηνικὰ ἀποκριθῶσίν σοι καὶ ἀνοίξωσίν σοι ἔσται πᾶς ὁ λαὸς οἱ εὑρεθέντες ἐν αὐτῇ ἔσονταί σοι φορολόγητοι καὶ ὑπήκοοί σου

11 ܘܐܸܢ ܫܠܵܡܵܐ ܬܸܥܢܹܝܟ݂ ܘܬܸܦ̮ܬܲܚ ܠܵܟ݂ ܟܠ ܥܲܡܵܐ ܕܡܸܫܬ̇ܟܲܚ ܒܵܗ̇ ܢܸܗܘܘܿܢ ܠܵܟ݂ ܥܲܒ̣̈ܕܹ̇ܐ ܡܲܣܩܲܝ̈ ܡܲܕܲܐܬ̣ܵܐ ܘܢܸܦܠܚܘܼܢܵܟ݂.

Si receperit, et aperuerit tibi portas, cunctus populus, qui in ea est, salvabitur, et serviet tibi sub tributo.

და თუ მშვიდობისა სიტყუაჲ მოგიგონ თქუენ, და სიმდაბლით დაგემორჩილნენ თქუენ და იყავნ ყოველი იგი ერი დამორჩილებულ მოხარკე თქუენდა.

11 And it shall be, if it make thee answer of peace, and open unto thee, then it shall be, that all the people that is found therein shall be tributaries unto thee, and they shall serve thee.

יב. וְאִם לֹא תַשְׁלִים עִמָּךְ וְעָשְׂתָה עִמְּךָ מִלְחָמָה וְצַרְתָּ עָלֶיהָ:

ἐὰν δὲ μὴ ὑπακούσωσίν σοι καὶ ποιήσωσιν πρὸς σὲ πόλεμον περικαθιεῖς αὐτήν

12 ܘܐܸܢ ܠܵܐ ܬܲܫܠܸܡ ܠܵܟ݂ ܘܬܸܥܒܸ̇ܕ݂ ܥܲܡܵܟ݂ ܩܪܵܒ̣ܵܐ ܐܲܠܘܿܨܹܝܗ̇.

Sin autem fœdus inire noluerit, et cœperit contra te bellum, oppugnabis eam.

და უკეთუ არა გერჩდენ თქუენ და ბრძოლად გამოგეწყვნენ თქუენ, გარემოადგე და მოიცვა იგი.

12 And if it will make no peace with thee, but will make war against thee, then thou shalt besiege it:

יג. וּנְתָנָהּ יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ בְּיָדֶךָ וְהִכִּיתָ אֶת כָּל זְכוּרָהּ לְפִי חָרֶב:

καὶ παραδώσει αὐτὴν κύριος ὁ θεός σου εἰς τὰς χεῖράς σου καὶ πατάξεις πᾶν ἀρσενικὸν αὐτῆς ἐν φόνῳ μαχαίρας

13 ܘܢܲܫܠܡܝܼܗ̇ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܒܐܝܼ̈ܕܲܝܟ. ܘܩܲܛܸܠ ܟܠܗܘܿܢ ܕܸܟ݂ܪܹ̈ܝܗ̇ ܒܦܘܼܡܵܐ ܕܚܲܪܒܵܐ.

Cumque tradiderit Dominus Deus tuus illam in manu tua, percuties omne quod in ea generis masculini est, in ore gladii,

და მოგცეს შენ უფალმან ღმერთმან შენმან ჴელთა შენთა და მოსრა ყოველი მამაკაცი და წული ყრმაჲ მათი.

13 And when the LORD thy God hath delivered it into thine hands, thou shalt smite every male thereof with the edge of the sword:

יד. רַק הַנָּשִׁים וְהַטַּף וְהַבְּהֵמָה וְכֹל אֲשֶׁר יִהְיֶה בָעִיר כָּל שְׁלָלָהּ תָּבֹז לָךְ וְאָכַלְתָּ אֶת שְׁלַל אֹיְבֶיךָ אֲשֶׁר נָתַן יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ לָךְ:

πλὴν τῶν γυναικῶν καὶ τῆς ἀποσκευῆς καὶ πάντα τὰ κτήνη καὶ πάντα ὅσα ἂν ὑπάρχῃ ἐν τῇ πόλει καὶ πᾶσαν τὴν ἀπαρτίαν προνομεύσεις σεαυτῷ καὶ φάγῃ πᾶσαν τὴν προνομὴν τῶν ἐχθρῶν σου ὧν κύριος ὁ θεός σου δίδωσίν σοι

14 ܒܲܠܚܘܿܕ݂ ܢܸܫܹ̈ܐ ܘܝܼܩܲܪܬܵܐ ܘܲܒ̣ܥܝܼܪܵܐ ܘܟ݂ܠ ܕܐܝܼܬ̣ ܒܲܩܪܝܼܬ̣ܵܐ ܘܟ݂ܠ ܒܸܙܬ̣ܵܐ ܒܘܿܙ ܠܵܟ݂ ܘܐܲܟ݂ܘܿܠ ܡ̣ܢ ܒܸܙܬ̣ܵܐ ܕܲܒ̣ܥܸܠܕ̇ܒ̣ܵܒܲܝ̈ܟ ܕܝܵܗܹ̇ܒ̣ ܠܵܟ݂ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂.

absque mulieribus et infantibus, jumentis et ceteris quæ in civitate sunt. Omnem prædam exercitui divides, et comedes de spoliis hostium tuorum, quæ Dominus Deus tuus dederit tibi.

ხოლო დედები მათი, ფასი და მონაგები მათი, და საცხოვარი მათი და ყოველი, რაჲცა იპოოს ქალაქსა მას, საცხორებელი მათი წარმოიღო ტყუედ. და შჭამდე შენ ნატყუენავსა მას მტერთა შენთასა, რომელ-იგი უფალმან ღმერთმან მოგცეს შენ.

14 But the women, and the little ones, and the cattle, and all that is in the city, even all the spoil thereof, shalt thou take unto thyself; and thou shalt eat the spoil of thine enemies, which the LORD thy God hath given thee.

טו. כֵּן תַּעֲשֶׂה לְכָל הֶעָרִים הָרְחֹקֹת מִמְּךָ מְאֹד אֲשֶׁר לֹא מֵעָרֵי הַגּוֹיִם הָאֵלֶּה הֵנָּה:

οὕτως ποιήσεις πάσας τὰς πόλεις τὰς μακρὰν οὔσας ἀπὸ σοῦ σφόδρα αἳ οὐχὶ ἐκ τῶν πόλεων τῶν ἐθνῶν τούτων

15 ܗܵܟܲܢܵܐ ܥܒܸܕ݂ ܠܟ݂ܠܗܹܝܢ ܩܘܼܪ̈ܝܵܐ ܕܪ̈ܲܚܝܼܩܵܢ ܡܸܢܵܟ݂ ܛܵܒ̣ ܕܠܵܐ ܗ̤ܘܲܝ̈ ܡ̣ܢ ܩܘܼܪܝܵܐ ܕܥܲܡܡܹ̈ܐ ܗܵܠܹܝܢ.

Sic facies cunctis civitatibus, quæ a te procul valde sunt, et non sunt de his urbibus, quas in possessionem accepturus es.

ესრე უყო ყოველთა მათ ქალაქთა, რომელნი-იგი განშორებულად იყვნენ შენსა, რომელ-იგი არა ნათესავისა მისგანისა წარმართთაჲსა იყვნენ.

15 Thus shalt thou do unto all the cities which are very far off from thee, which are not of the cities of these nations.

טז. רַק מֵעָרֵי הָעַמִּים הָאֵלֶּה אֲשֶׁר יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ נֹתֵן לְךָ נַחֲלָה לֹא תְחַיֶּה כָּל נְשָׁמָה:

ἰδοὺ δὲ ἀπὸ τῶν πόλεων τῶν ἐθνῶν τούτων ὧν κύριος ὁ θεός σου δίδωσίν σοι κληρονομεῖν τὴν γῆν αὐτῶν οὐ ζωγρήσετε ἀπ᾽ αὐτῶν πᾶν ἐμπνέον

16 ܒܲܠܚܘܿܕ݂ ܡ̣ܢ ܩܘܼܪ̈ܝܵܐ ܕܗܵܠܹܝܢ ܥܲܡܡܹ̈ܐ ܕܝܵܗܹ̇ܒ̣ ܠܵܟ݂ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܝܘܼܪܬܵܢܵܐ ܠܵܐ ܬܲܚܸܐ ܟܠ ܢܸܫܡܵܐ.

De his autem civitatibus, quæ dabuntur tibi, nullum omnino permittes vivere:

ხოლო ქალაქთა მათთჳს წარმართთაჲსა, რომელ-იგი უფალმან ღმერთმან შენმან მოგცეს შენ დამკვიდრებად, მოსრვით მოსრნე იგინი და არა დაუტეო მას შინა ცოცხალი ერთიცა მშუმინვიერი, რომლისა თანა იყოს სამშვინველი ცხოველი.

16 But of the cities of these people, which the LORD thy God doth give thee for an inheritance, thou shalt save alive nothing that breatheth:

יז. כִּי הַחֲרֵם תַּחֲרִימֵם הַחִתִּי וְהָאֱמֹרִי הַכְּנַעֲנִי וְהַפְּרִזִּי הַחִוִּי וְהַיְבוּסִי כַּאֲשֶׁר צִוְּךָ יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ:

ἀλλ᾽ ἢ ἀναθέματι ἀναθεματιεῖτε αὐτούς τὸν Χετταῖον καὶ Αμορραῖον καὶ Χαναναῖον καὶ Φερεζαῖον καὶ Ευαῖον καὶ Ιεβουσαῖον καὶ Γεργεσαῖον ὃν τρόπον ἐνετείλατό σοι κύριος ὁ θεός σου

17 ܐܸܠܵܐ ܡܸܚܪܲܒ̣ ܚܪܘܿܒ̣ ܐܸܢܘܿܢ ܠܚܹܝ̈ܬ̣ܵܝܹܐ ܘܠܵܐ ܡܘܼܪ̈ܵܝܹܐ ܘܠܲܟ݂ܢܲܥܢܵܝܹ̈ܐ ܘܲܠܦܲܪܙܠܵܝܹ̈ܐ ܘܲܠܚܵܘܵܝܹ̈ܐ ܘܲܠܝܵܒܘܿܣܵܝܹ̈ܐ ܐܲܝܟ݂ ܕܦܲܩܕ݂ܵܟ݂ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂.

sed interficies in ore gladii, Hethæum videlicet, et Amorrhæum, et Chananæum, Pherezæum, et Hevæum, et Jebusæum, sicut præcepit tibi Dominus Deus tuus:

არამედ წყევით დასწყევნე იგინი, ქეტელი იგი და ამორეველი, და ქანანელი იგი, და ფერეზელი იგი, და ეველი იგი, და გერგესეველი იგი და იაბოსელი იგი, ვითარცა გამცნო შენ უფალმან ღმერთმან შენმან,

17 But thou shalt utterly destroy them; namely, the Hittites, and the Amorites, the Canaanites, and the Perizzites, the Hivites, and the Jebusites; as the LORD thy God hath commanded thee:

יח. לְמַעַן אֲשֶׁר לֹא יְלַמְּדוּ אֶתְכֶם לַעֲשׂוֹת כְּכֹל תּוֹעֲבֹתָם אֲשֶׁר עָשׂוּ לֵאלֹהֵיהֶם וַחֲטָאתֶם לַיהֹוָה אֱלֹהֵיכֶם:

ἵνα μὴ διδάξωσιν ὑμᾶς ποιεῖν πάντα τὰ βδελύγματα αὐτῶν ὅσα ἐποίησαν τοῖς θεοῖς αὐτῶν καὶ ἁμαρτήσεσθε ἐναντίον κυρίου τοῦ θεοῦ ὑμῶν

18 ܕܠܵܐ ܢܲܠܦܘܼܢܵܟ݂ ܠܡܸܥܒܸܕ݂ ܐܲܝܟ݂ ܟܠܵܗ̇ ܛܲܢܦܘܼܬ̣ܗܘܿܢ ܕܥܵܒ̣ܕ̇ܝܼܢ ܗ̄ܘ̣ܵܘ ܠܐܲܒ̣ܵܗܲܝ̈ܗܘܿܢ ܘܬܸܚܛܘܿܢ ܩܕ݂ܵܡ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܟ݂ܘܿܢ.

ne forte doceant vos facere cunctas abominationes, quas ipsi operati sunt diis suis, et peccetis in Dominum Deum vestrum.

რათა არა გასწაონ შენ ყოველი იგი საქმე ბილწებისაჲ, რომელსა-იგი იქმოდეს კერპთა მიმართ მათთა და გაცთუნონ შენ წინაშე უფლისა ღმრთისა შენისა.

18 That they teach you not to do after all their abominations, which they have done unto their gods; so should ye sin against the LORD your God.

יט. כִּי תָצוּר אֶל עִיר יָמִים רַבִּים לְהִלָּחֵם עָלֶיהָ לְתָפְשָׂהּ לֹא תַשְׁחִית אֶת עֵצָהּ לִנְדֹּחַ עָלָיו גַּרְזֶן כִּי מִמֶּנּוּ תֹאכֵל וְאֹתוֹ לֹא תִכְרֹת כִּי הָאָדָם עֵץ הַשָּׂדֶה לָבֹא מִפָּנֶיךָ בַּמָּצוֹר:

ἐὰν δὲ περικαθίσῃς περὶ πόλιν ἡμέρας πλείους ἐκπολεμῆσαι αὐτὴν εἰς κατάλημψιν αὐτῆς οὐχὶ ἐξολεθρεύσεις τὰ δένδρα αὐτῆς ἐπιβαλεῖν ἐπ᾽ αὐτὰ σίδηρον ἀλλ᾽ ἢ ἀπ᾽ αὐτοῦ φάγῃ αὐτὸ δὲ οὐκ ἐκκόψεις μὴ ἄνθρωπος τὸ ξύλον τὸ ἐν τῷ ἀγρῷ εἰσελθεῖν ἀπὸ προσώπου σου εἰς τὸν χάρακα

19 ܘܟܲܕ݂ ܬܹܐܠܨܝܼܗ̇ ܠܲܩܪܝܼܬ̣ܵܐ ܝܵܘ̈ܡܵܬ̣ܵܐ ܣܲܓ̇ܝܼ̈ܐܹܐ ܠܡܸܬ̣ܟܲܬܵܫܘܼ ܥܠܹܝܗ̇ ܘܲܠܡܸܟ݂ܒ̇ܫܵܗ̇ ܠܵܐ ܬܚܲܒܸ̇ܠ ܐܝܼܠܵܢܹ̈ܝܗ̇ ܘܠܵܐ ܬܲܪܡܸܐ ܥܠܲܝܗܘܿܢ ܦܲܪܙܠܵܐ ܡܸܛܠ ܕܡܸܢܗܘܿܢ ܕܐܝܼܠܵܢܵܐ ܕܚܲܩܠܵܐ ܠܵܐ ܗ̄ܘ̣ܵܐ ܐܲܝܟ݂ ܒܲܪܢܵܫܵܐ ܕܢܸܥܪܘܿܩ ܡ̣ܢ ܩܕ݂ܵܡܲܝܟ ܒܐܘܼܠܨܵܢܵܐ.

Quando obsederis civitatem multo tempore, et munitionibus circumdederis ut expugnes eam, non succides arbores, de quibus vesci potest, nec securibus per circuitum debes vastare regionem: quoniam lignum est, et non homo, nec potest bellantium contra te augere numerum.

უკეთუ მიხვიდე და გარემოადგე რომელსამე ქალაქსა, და მოიცვა იგი და ჰბრძოდი მას ბრძოლითა მრავალ დღე, ნუ დაჰკაფ შენ ნერგსა მათსა მახჳლითა შენითა, არამედ ჭამით შჭამდე შენ მათ, ნუ მოჰკვეთ შენ ხესა ხილისა გამომღებელსა პატნეზად, შესაცველად გამოსაპყრობელად მისა.

19 When thou shalt besiege a city a long time, in making war against it to take it, thou shalt not destroy the trees thereof by forcing an axe against them: for thou mayest eat of them, and thou shalt not cut them down (for the tree of the field is man's life) to employ them in the siege:

כ. רַק עֵץ אֲשֶׁר תֵּדַע כִּי לֹא עֵץ מַאֲכָל הוּא אֹתוֹ תַשְׁחִית וְכָרָתָּ וּבָנִיתָ מָצוֹר עַל הָעִיר אֲשֶׁר הִוא עֹשָׂה עִמְּךָ מִלְחָמָה עַד רִדְתָּהּ:

ἀλλὰ ξύλον ὃ ἐπίστασαι ὅτι οὐ καρπόβρωτόν ἐστιν τοῦτο ἐξολεθρεύσεις καὶ ἐκκόψεις καὶ οἰκοδομήσεις χαράκωσιν ἐπὶ τὴν πόλιν ἥτις ποιεῖ πρὸς σὲ τὸν πόλεμον ἕως ἂν παραδοθῇ

20 ܒܲܠܚܘܿܕ݂ ܕܹܝܢ ܐܝܼܠܵܢܵܐ ܐܲܝܢܵܐ ܕܝܵܕܲܥ ܐܲܢ̄ܬ̇ ܕܠܵܐ ܗ̄ܘ̣ܵܐ ܐܝܼܠܵܢܵܐ ܕܡܹܐܟ݂ܘܼܠܬܵܐ ܠܹܗ ܚܲܒܸ̇ܠ ܘܲܦܣܘܿܩ ܘܲܒ̣ܢܝܼ ܩܲܠܩܘܼܡܹ̈ܐ ܥܲܠ ܩܪܝܼܬ̣ܵܐ ܕܥܵܒ̣ܕܵܐ ܥܲܡܵܟ݂ ܩܪܵܒ̣ܵܐ ܥܕܲܡܵܐ ܕܬܸܟ݂ܒ̇ܫܝܼܗ̇.

Si qua autem ligna non sunt pomifera, sed agrestia, et in ceteros apta usus, succide, et instrue machinas, donec capias civitatem, quæ contra te dimicat.

არამედ იგი ძელი მოჰკაფო, რომელი უწყოდი, ვითარმედ არა ხილისა გამომღებელი იყოს, და დამოაქმნა მას გარემო საბრძოლად ქალაქსა მას, ვიდრემდის უფალმან ღმერთმან მოგცეს ქალაქი იგი ჴელთა შენთა.

20 Only the trees which thou knowest that they be not trees for meat, thou shalt destroy and cut them down; and thou shalt build bulwarks against the city that maketh war with thee, until it be subdued.

כא

ΚΑʹ

ܩܦܠܐܘܢ: ܟܐ.

Cap. 21

თავი ოცდამეერთე

א. כִּי יִמָּצֵא חָלָל בַּאֲדָמָה אֲשֶׁר יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ נֹתֵן לְךָ לְרִשְׁתָּהּ נֹפֵל בַּשָּׂדֶה לֹא נוֹדַע מִי הִכָּהוּ:

ἐὰν δὲ εὑρεθῇ τραυματίας ἐν τῇ γῇ ᾗ κύριος ὁ θεός σου δίδωσίν σοι κληρονομῆσαι πεπτωκὼς ἐν τῷ πεδίῳ καὶ οὐκ οἴδασιν τὸν πατάξαντα

1 ܘܟܲܕ݂ ܢܸܫܬ̇ܟܲܚ ܩܛܝܼܠܵܐ ܒܐܲܪܥܵܐ ܕܝܵܗܹ̇ܒ̣ ܠܵܟ݂ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܠܡܹܐܪܬܵܗ̇ ܕܲܪܡܸܐ ܒܚܲܩܠܵܐ ܘܠܵܐ ܝܑܼܕ݂ܝܼܥ ܡܲܢܘܼ ܩܲܛܠܹܗ.

Quando inventum fuerit in terra, quam Dominus Deus tuus daturus est tibi, hominis cadaver occisi, et ignorabitur cædis reus,

იპოოს თუ ვინმე წყლული ქუეყანასა, რომელ-იგი უფალმან ღმერთმან შენმან მოგცეს შენ და არა ვინ უწყოდის, რომელმან წყლა იგი.

1 If one be found slain in the land which the LORD thy God giveth thee to possess it, lying in the field, and it be not known who hath slain him:

ב. וְיָצְאוּ זְקֵנֶיךָ וְשֹׁפְטֶיךָ וּמָדְדוּ אֶל הֶעָרִים אֲשֶׁר סְבִיבֹת הֶחָלָל:

ἐξελεύσεται ἡ γερουσία σου καὶ οἱ κριταί σου καὶ ἐκμετρήσουσιν ἐπὶ τὰς πόλεις τὰς κύκλῳ τοῦ τραυματίου

2 ܢܸܦܩܘܼܢ ܣܵܒܲܝ̈ܟ ܘܕܲܝܵܢܲܝ̈ܟ ܘܢܸܡܫܚܘܼܢ ܠܩܘܼܪ̈ܝܵܐ ܕܲܚܕ݂ܵܪ̈ܵܘܗܝ ܕܲܩܛܝܼܠܵܐ.

egredientur majores natu, et judices tui, et metientur a loco cadaveris singularum per circuitum spatia civitatum:

გამოვიდეს ყოველი იგი მოხუცებული ქალაქისაჲ მის მსაჯულითურთ და მოზომონ ქალაქი იგი, რომელ-იგი იყოს გარემოჲს წყლულსა მას და რომელი ქალაქი ეხოს მას, გამოიბან ქალაქისა მისგან

2 Then thy elders and thy judges shall come forth, and they shall measure unto the cities which are round about him that is slain:

ג. וְהָיָה הָעִיר הַקְּרֹבָה אֶל הֶחָלָל וְלָקְחוּ זִקְנֵי הָעִיר הַהִוא עֶגְלַת בָּקָר אֲשֶׁר לֹא עֻבַּד בָּהּ אֲשֶׁר לֹא מָשְׁכָה בְּעֹל:

καὶ ἔσται ἡ πόλις ἡ ἐγγίζουσα τῷ τραυματίᾳ καὶ λήμψεται ἡ γερουσία τῆς πόλεως ἐκείνης δάμαλιν ἐκ βοῶν ἥτις οὐκ εἴργασται καὶ ἥτις οὐχ εἵλκυσεν ζυγόν

3 ܘܲܩܪܝܼܬ̣ܵܐ ܕܩܲܪܝܼܒ̣ܵܐ ܠܲܩܛܝܼܠܵܐ ܢܸܕ݂ܒ̇ܪܘܼܢ ܣܵܒܹ̈ܐ ܕܲܩܪܝܼܬ̣ܵܐ ܗܵܝ̇ ܥܓ̣ܠܬ̣ܵܐ ܕܬ̣ܵܘܪܹ̈ܐ ܕܠܵܐ ܐܸܬ̇ܕ̇ܒܲܪ ܒܵܗ̇ ܘܠܵܐ ܢܸܓ̣ܕܲܬ̤ ܒܢܝܼܪܵܐ.

et quam viciniorem ceteris esse perspexerint, seniores civitatis illius tollent vitulam de armento, quæ non traxit jugum, nec terram scidit vomere,

მოხუცებულთა მათ დიაკეული ერთი ზროხათაგან, რომელი არა შეხებულ იყოს უღელსა და არცა საქმე რაჲ ექმნას,

3 And it shall be, that the city which is next unto the slain man, even the elders of that city shall take an heifer, which hath not been wrought with, and which hath not drawn in the yoke;

ד. וְהוֹרִדוּ זִקְנֵי הָעִיר הַהִוא אֶת הָעֶגְלָה אֶל נַחַל אֵיתָן אֲשֶׁר לֹא יֵעָבֵד בּוֹ וְלֹא יִזָּרֵעַ וְעָרְפוּ שָׁם אֶת הָעֶגְלָה בַּנָּחַל:

καὶ καταβιβάσουσιν ἡ γερουσία τῆς πόλεως ἐκείνης τὴν δάμαλιν εἰς φάραγγα τραχεῖαν ἥτις οὐκ εἴργασται οὐδὲ σπείρεται καὶ νευροκοπήσουσιν τὴν δάμαλιν ἐν τῇ φάραγγι

4 ܘܢܲܚܬܘܼܢܵܗ̇ ܣܵܒܹ̈ܐ ܕܲܩܪܝܼܬ̣ܵܐ ܗܵܝ̇ ܠܲܥܓ̣ܠܬܵܐ ܠܢܲܚܠܵܐ ܒܲܝܵܪܵܐ ܕܠܵܐ ܐܸܬ̣ܦܠܲܚ ܒܹܗ ܘܠܵܐ ܐܸܙܕ̇ܪܲܥ ܘܢܸܟ̇ܣܘܼܢܵܗ̇ ܬܲܡܵܢ ܠܲܥܓ̣ܠܬܵܐ ܒܢܲܚܠܵܐ.

et ducent eam ad vallem asperam atque saxosam, quæ numquam arata est, nec sementem recepit: et cædent in ea cervices vitulæ:

და შთაიბან იგი ჴევსა ერთსა ძნელსა, რომელი არა დაჴნულ იყოს მოხუცებულთა მათ მის ქალაქისათა და კართნი დაჰკუეთნენ დიაკეულსა მას ჴევსა მას შიდა.

4 And the elders of that city shall bring down the heifer unto a rough valley, which is neither eared nor sown, and shall strike off the heifer's neck there in the valley:

ה. וְנִגְּשׁוּ הַכֹּהֲנִים בְּנֵי לֵוִי כִּי בָם בָּחַר יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ לְשָׁרְתוֹ וּלְבָרֵךְ בְּשֵׁם יְהֹוָה וְעַל פִּיהֶם יִהְיֶה כָּל רִיב וְכָל נָגַע:

καὶ προσελεύσονται οἱ ἱερεῖς οἱ Λευῖται ὅτι αὐτοὺς ἐπέλεξεν κύριος ὁ θεός σου παρεστηκέναι αὐτῷ καὶ εὐλογεῖν ἐπὶ τῷ ὀνόματι αὐτοῦ καὶ ἐπὶ τῷ στόματι αὐτῶν ἔσται πᾶσα ἀντιλογία καὶ πᾶσα ἁφή

5 ܘܢܸܩܪܒ̣ܘܼܢ ܟܵܗܢܹ̈ܐ ܒ̈ܢܲܝ ܠܹܘܝܼ ܕܲܠܗܘܿܢ ܓ̣ܒ̣ܵܐ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܠܲܡܫܲܡܵܫܘܼܬܹܗ ܘܠܲܡܒܲܪܵܟ݂ܘܼ ܒܲܫܡܹܗ ܕܡܵܪܝܵܐ ܘܥܲܠ ܡܸܠܲܬ̣ ܦܘܼܡܗܘܿܢ ܢܸܗܘܸܐ ܟܠ ܕܝܼܢܵܐ ܘܟ݂ܠ ܡܚܘܿܬ̣ܵܐ.

accedentque sacerdotes filii Levi, quos elegerit Dominus Deus tuus ut ministrent ei, et benedicant in nomine ejus, et ad verbum eorum omne negotium, et quidquid mundum, vel immundum est, judicetur.

და წარდგენ ლევიტელენი იგი მღდელნი, რამეთუ იგინი გამოირჩინა უფალმან ღმერთმან წარდგომად წინაშე მისა და კურთხევად სახელისა მის მისისა პირითა მათითა ყოვლისათჳს იჭვისა და ყოვლისათჳს ჴდომისა.

5 And the priests the sons of Levi shall come near; for them the LORD thy God hath chosen to minister unto him, and to bless in the name of the LORD; and by their word shall every controversy and every stroke be tried:

ו. וְכֹל זִקְנֵי הָעִיר הַהִוא הַקְּרֹבִים אֶל הֶחָלָל יִרְחֲצוּ אֶת יְדֵיהֶם עַל הָעֶגְלָה הָעֲרוּפָה בַנָּחַל:

καὶ πᾶσα ἡ γερουσία τῆς πόλεως ἐκείνης οἱ ἐγγίζοντες τῷ τραυματίᾳ νίψονται τὰς χεῖρας ἐπὶ τὴν κεφαλὴν τῆς δαμάλεως τῆς νενευροκοπημένης ἐν τῇ φάραγγι

6 ܘܟܠܗܘܿܢ ܣܵܒܹ̈ܐ ܕܲܩܪܝܼܬ̣ܵܐ ܗܵܝ̇ ܕܲܩܲܪܝܼܒ̣ܝܼܢ ܠܲܩܛܝܼܠܵܐ ܢܫܝܼܓ̣ܘܼܢ ܐܝܼܕܲܝ̈ܗܘܿܢ ܠܥܸܠ ܡ̣ܢ ܥܸܓ̣ܠܬܵܐ ܕܲܢܟ݂ܝܼܣܵܐ ܒܢܲܚܠܵܐ.

Et venient majores natu civitatis illius ad interfectum, lavabuntque manus suas super vitulam, quæ in valle percussa est,

და ყოველი იგი მოხუცებული ქალაქისა მის, რომელი-იგი მახლობელ იყოს წყლულისა მის, დაიბანნენ ჴელნი მათნი თავსა ზედა მის დიაკეულისასა [ ] დაკუეთილისა ჴევსა მას შინა.

6 And all the elders of that city, that are next unto the slain man, shall wash their hands over the heifer that is beheaded in the valley:

ז. וְעָנוּ וְאָמְרוּ יָדֵינוּ לֹא שָׁפְכוּ אֶת הַדָּם הַזֶּה וְעֵינֵינוּ לֹא רָאוּ:

καὶ ἀποκριθέντες ἐροῦσιν αἱ χεῖρες ἡμῶν οὐκ ἐξέχεαν τὸ αἷμα τοῦτο καὶ οἱ ὀφθαλμοὶ ἡμῶν οὐχ ἑωράκασιν

7 ܘܢܸܥܢܘܼܢ ܘܢܹܐܡܪܘܼܢ ܐܝܼܕܲܢ ܠܵܐ ܐܸܫܕܲܬ̤ ܕܡܵܐ ܗܵܢܵܐ ܘܥܲܝܢܲܝ̈ܢ ܠܵܐ ܚܙܲܝ̈.

et dicent: Manus nostræ non effuderunt sanguinem hunc, nec oculi viderunt:

და თქუან, ჴელთა ჩუენთა არა დასთხიეს სისხლი ესე და არცა თუალთა ჩუენთა იხილეს.

7 And they shall answer and say, Our hands have not shed this blood, neither have our eyes seen it.

ח. כַּפֵּר לְעַמְּךָ יִשְׂרָאֵל אֲשֶׁר פָּדִיתָ יְהֹוָה וְאַל תִּתֵּן דָּם נָקִי בְּקֶרֶב עַמְּךָ יִשְׂרָאֵל וְנִכַּפֵּר לָהֶם הַדָּם:

ἵλεως γενοῦ τῷ λαῷ σου Ισραηλ οὓς ἐλυτρώσω κύριε ἐκ γῆς Αἰγύπτου ἵνα μὴ γένηται αἷμα ἀναίτιον ἐν τῷ λαῷ σου Ισραηλ καὶ ἐξιλασθήσεται αὐτοῖς τὸ αἷμα

8 ܚܲܣܵܐ ܥܲܠ ܥܲܡܵܟ݂ ܝܼܣܪܵܝܹܠ ܕܲܦܪܲܩܬ̇ ܡܵܪܝܵܐ ܘܠܵܐ ܬܸܚܫܘܿܒ̣ ܕܡܵܐ ܙܲܟܵܝܵܐ ܥܲܠ ܥܲܡܵܟ݂ ܝܼܣܪܝܹܠ ܘܢܸܬ̣ܚܲܣܸܐ ܠܗܘܿܢ ܥܲܠ ܕܡܵܐ.

propitius esto populo tuo Israël, quem redemisti, Domine, et ne reputes sanguinem innocentem in medio populi tui Israël. Et auferetur ab eis reatus sanguinis:

ლხინებაჲ იყავნ ერისა ამის შენისა ისრაჱლისა, რომელ-ესე იჴსენ ქუეყანისა მისგან ეგვიპტელთაჲსა და ნუ ეკითხვინ სისხლი ესე უბრალოჲ ერსა შენსა ისრაჱლსა. და განწმიდნენ იგინი სისხლისა მისგან ეგვიპტელთაჲსა.

8 Be merciful, O LORD, unto thy people Israel, whom thou hast redeemed, and lay not innocent blood unto thy people of Israel's charge. And the blood shall be forgiven them.

ט. וְאַתָּה תְּבַעֵר הַדָּם הַנָּקִי מִקִּרְבֶּךָ כִּי תַעֲשֶׂה הַיָּשָׁר בְּעֵינֵי יְהֹוָה:

σὺ δὲ ἐξαρεῖς τὸ αἷμα τὸ ἀναίτιον ἐξ ὑμῶν αὐτῶν ἐὰν ποιήσῃς τὸ καλὸν καὶ τὸ ἀρεστὸν ἔναντι κυρίου τοῦ θεοῦ σου

9 ܘܐܲܢ̄ܬ̇ ܥܲܩܸܒ̣ ܕܡܵܐ ܙܲܟܵܝܵܐ ܡ̣ܢ ܓܵܘܵܟ݂ ܘܲܥܒܸܕ݂ ܕܫܲܦܝܼܪ ܩܕ݂ܵܡ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂.

tu autem alienus eris ab innocentis cruore, qui fusus est, cum feceris quod præcepit Dominus.

და ნუ ეკითხვის სისხლი ესე უბრალოჲ ერსა შენსა ისრაჱლსა. და განწმიდნენ იგინი სისხლისა მისგან და თქუენ განიწმიდენით თავნი სისხლისა მისგან უბიწოჲსა, რათა კეთილი გეყოს თქუენ, რაჟამს ჰყოთ კეთილი და სათნოებაჲ წინაშე უფლისა ღმრთისა თქუენისა.

9 So shalt thou put away the guilt of innocent blood from among you, when thou shalt do that which is right in the sight of the LORD.

י. כִּי תֵצֵא לַמִּלְחָמָה עַל אֹיְבֶיךָ וּנְתָנוֹ יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ בְּיָדֶךָ וְשָׁבִיתָ שִׁבְיוֹ:

ἐὰν δὲ ἐξελθὼν εἰς πόλεμον ἐπὶ τοὺς ἐχθρούς σου καὶ παραδῷ σοι κύριος ὁ θεός σου εἰς τὰς χεῖράς σου καὶ προνομεύσεις τὴν προνομὴν αὐτῶν

10 ܘܟܲܕ݂ ܬܸܦܘܿܩ ܠܲܩܪܵܒ̣ܵܐ ܥܲܠ ܒܥܸܠܕ̇ܒ̣ܵܒܲܝ̈ܟ ܘܢܲܫܠܸܡ ܐܸܢܘܿܢ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܒܐܝܼܕܲܝ̈ܟ ܘܬܸܫܒܸ̇ܐ ܡܸܢܗܘܿܢ ܫܒ̣ܝܼܬ̣ܵܐ.

Si egressus fueris ad pugnam contra inimicos tuos, et tradiderit eos Dominus Deus tuus in manu tua, captivosque duxeris,

უკეთუ განხვიდე ბრძოლად მტერთა შენთა და მოგცეს შენ უფალმან ღმერთმან შენმან ჴელთა შენთა და წარმოსტყუენო ნატყუენავი იგი მათი.

10 When thou goest forth to war against thine enemies, and the LORD thy God hath delivered them into thine hands, and thou hast taken them captive,

יא. וְרָאִיתָ בַּשִּׁבְיָה אֵשֶׁת יְפַת תֹּאַר וְחָשַׁקְתָּ בָהּ וְלָקַחְתָּ לְךָ לְאִשָּׁה:

καὶ ἴδῃς ἐν τῇ προνομῇ γυναῖκα καλὴν τῷ εἴδει καὶ ἐνθυμηθῇς αὐτῆς καὶ λάβῃς αὐτὴν σαυτῷ γυναῖκα

11 ܘܬܸܚܙܸܐ ܒܲܫܒ̣ܝܼܬ̣ܵܐ ܐܲܢ̄ܬ̇ܬ̣ܵܐ ܕܫܲܦܝܼܪܵܐ ܒܚܸܙܘܵܗ̇ ܘܬܸܨܛܒܸܐ ܒܵܗ̇ ܘܬܸܣܒ̣ܝܼܗ̇ ܠܵܟ݂ ܐܲܢ̄ܬ̇ܬ̣ܵܐ.

et videris in numero captivorum mulierem pulchram, et adamaveris eam, voluerisque habere uxorem,

და იხილო შენ ნატყუენავსა შორის დედაკაცი ქმნულკეთილი და შეგიყუარდეს შენ, და გინდეს ცოლის-ყოფაჲ მისი.

11 And seest among the captives a beautiful woman, and hast a desire unto her, that thou wouldest have her to thy wife;

יב. וַהֲבֵאתָהּ אֶל תּוֹךְ בֵּיתֶךָ וְגִלְּחָה אֶת רֹאשָׁהּ וְעָשְׂתָה אֶת צִפָּרְנֶיהָ:

καὶ εἰσάξεις αὐτὴν ἔνδον εἰς τὴν οἰκίαν σου καὶ ξυρήσεις τὴν κεφαλὴν αὐτῆς καὶ περιονυχιεῖς αὐτὴν

12 ܘܬܲܥܠܝܼܗ̇ ܠܓ̣ܵܘ ܒܲܝܬܵܟ݂. ܘܬܸܓ̣ܪܘܿܥ ܪܹܫܵܗ̇ ܘܬܸܣܲܒ̣ ܛܸܦܪܹ̈ܝܗ̇.

introduces eam in domum tuam: quæ radet cæsariem, et circumcidet ungues,

და შეიყვანო იგი სახიდ შენდა და დაჰყჳნო თავი მისი,

12 Then thou shalt bring her home to thine house, and she shall shave her head, and pare her nails;

יג. וְהֵסִירָה אֶת שִׂמְלַת שִׁבְיָהּ מֵעָלֶיהָ וְיָשְׁבָה בְּבֵיתֶךָ וּבָכְתָה אֶת אָבִיהָ וְאֶת אִמָּהּ יֶרַח יָמִים וְאַחַר כֵּן תָּבוֹא אֵלֶיהָ וּבְעַלְתָּהּ וְהָיְתָה לְךָ לְאִשָּׁה:

καὶ περιελεῖς τὰ ἱμάτια τῆς αἰχμαλωσίας αὐτῆς ἀπ᾽ αὐτῆς καὶ καθίεται ἐν τῇ οἰκίᾳ σου καὶ κλαύσεται τὸν πατέρα καὶ τὴν μητέρα μηνὸς ἡμέρας καὶ μετὰ ταῦτα εἰσελεύσῃ πρὸς αὐτὴν καὶ συνοικισθήσῃ αὐτῇ καὶ ἔσται σου γυνή

13 ܘܬܸܫܠܲܚ ܡܵܐܢܹ̈ܐ ܕܲܫܒ̣ܝܼܬ̣ܵܗ̇ ܡܸܢܵܗ̇ ܘܬܸܬܸ̇ܒ̣ ܒܒܲܝܬܵܟ݂ ܘܬܸܒ̣ܟܸ̇ܐ ܥܲܠ ܐܲܒ̣ܘܼܗ̇ ܘܥܲܠ ܐܸܡܵܗ̇ ܝܼܪܲܚ ܝܵܘ̈ܡܝܼܢ ܘܒ̣ܵܬܲܪܟܸ̇ܢ ܬܸܥܘܿܠ ܠܘܵܬ̣ܵܗ̇ ܘܬܸܣܒ̣ܝܼܗ̇ ܘܬܸܗܘܸܐ ܠܵܟ݂ ܐܲܢ̄ܬ̇ܬ̣ܵܐ.

et deponet vestem, in qua capta est: sedensque in domo tua, flebit patrem et matrem suam uno mense: et postea intrabis ad eam, dormiesque cum illa, et erit uxor tua.

და მოუყუნე ფრჩხილნი მისნი, და განსძარცო ყოველი იგი სამოსელი ტყუეობისა მისისაჲ. და ჯდეს სახლსა შენსა, სტიროდის მამა-დედასა თჳსსა თთუე ერთ, მაშინღა შეხჳდე და შეირთო იგი და იყოს მიერითგან იგი შენდა ცოლად.

13 And she shall put the raiment of her captivity from off her, and shall remain in thine house, and bewail her father and her mother a full month: and after that thou shalt go in unto her, and be her husband, and she shall be thy wife.

יד. וְהָיָה אִם לֹא חָפַצְתָּ בָּהּ וְשִׁלַּחְתָּהּ לְנַפְשָׁהּ וּמָכֹר לֹא תִמְכְּרֶנָּה בַּכָּסֶף לֹא תִתְעַמֵּר בָּהּ תַּחַת אֲשֶׁר עִנִּיתָהּ:

καὶ ἔσται ἐὰν μὴ θέλῃς αὐτήν ἐξαποστελεῖς αὐτὴν ἐλευθέραν καὶ πράσει οὐ πραθήσεται ἀργυρίου οὐκ ἀθετήσεις αὐτήν διότι ἐταπείνωσας αὐτήν

14 ܘܐܸܢ ܠܵܠ ܨܒܹܐ ܐܲܢ̄ܬ̇ ܒܵܗ̇ ܫܒ̣ܘܿܩܹܝܗ̇ ܠܢܲܦ̮ܫܵܗ̇ ܘܲܒ̣ܟܸܣܦܵܐ ܠܵܐ ܬܙܲܒ̇ܢܝܼܗ̇ ܘܠܵܐ ܬܸܬܲܓܲܪ ܒܵܗ̇ ܚܠܵܦ ܕܨܲܥܲܪܬܵܗ̇.

Si autem postea non sederit animo tuo, dimittes eam liberam, nec vendere poteris pecunia, nec opprimere per potentiam: quia humiliasti eam.

უკეთუ იყოს და არა რაჲმე სათნო გეყოს შენ, გამოავლინო იგი შენგან განთავისუფლებული და სყიდით არა განჰყიდო იგი ვეცხლად და არცა შეურაცხ-ჰყო იგი, რამეთუ აგინე.

14 And it shall be, if thou have no delight in her, then thou shalt let her go whither she will; but thou shalt not sell her at all for money, thou shalt not make merchandise of her, because thou hast humbled her.

טו. כִּי תִהְיֶיןָ לְאִישׁ שְׁתֵּי נָשִׁים הָאַחַת אֲהוּבָה וְהָאַחַת שְׂנוּאָה וְיָלְדוּ לוֹ בָנִים הָאֲהוּבָה וְהַשְּׂנוּאָה וְהָיָה הַבֵּן הַבְּכֹר לַשְּׂנִיאָה:

ἐὰν δὲ γένωνται ἀνθρώπῳ δύο γυναῖκες μία αὐτῶν ἠγαπημένη καὶ μία αὐτῶν μισουμένη καὶ τέκωσιν αὐτῷ ἡ ἠγαπημένη καὶ ἡ μισουμένη καὶ γένηται υἱὸς πρωτότοκος τῆς μισουμένης

15 ܘܟܲܕ݂ ܢܸܗܘ̈ܝܵܢ ܠܓܲܒ̣ܪܵܐ ܬܲܪܬܹ̇ܝܢ ܢܸܫ̈ܝܼܢ ܚܕ݂ܵܐ ܪܚܘܼܡܬܵܐ ܘܲܚܕ݂ܵܐ ܣܸܢܘܼܐܬ̣ܵܐ ܘܢܹܐ̈ܠܕܵܢ ܠܹܗ ܒ̈ܢܲܝܵܐ ܪܚܘܼܡܬܵܐ ܘܣܸܢܘܼܐܬ̣ܵܐ ܘܢܸܗܘܸܐ ܒܪܵܐ ܒܘܼܟ݂ܪܵܐ ܠܣܸܢܘܼܐܬ̣ܵܐ.

Si habuerit homo uxores duas, unam dilectam, et alteram odiosam, genuerintque ex eo liberos, et fuerit filius odiosæ primogenitus,

ესხნენ თუ ვისმე კაცსა ორ ცოლ, და ერთი მათგანი საყუარელ იყოს და ერთი საძულელ, და უსხნენ მათ ორთავე ნაშობ, საძულელმანცა და საყუარელმანცა. და პირმშო უხუცეს იყოს საძულელისაჲ მის დღესა მას განყოფისასა და წილის-გდებისასა.

15 If a man have two wives, one beloved, and another hated, and they have born him children, both the beloved and the hated; and if the firstborn son be hers that was hated:

טז. וְהָיָה בְּיוֹם הַנְחִילוֹ אֶת בָּנָיו אֵת אֲשֶׁר יִהְיֶה לוֹ לֹא יוּכַל לְבַכֵּר אֶת בֶּן הָאֲהוּבָה עַל פְּנֵי בֶן הַשְּׂנוּאָה הַבְּכֹר:

καὶ ἔσται ᾗ ἂν ἡμέρᾳ κατακληροδοτῇ τοῖς υἱοῖς αὐτοῦ τὰ ὑπάρχοντα αὐτοῦ οὐ δυνήσεται πρωτοτοκεῦσαι τῷ υἱῷ τῆς ἠγαπημένης ὑπεριδὼν τὸν υἱὸν τῆς μισουμένης τὸν πρωτότοκον

16 ܒܝܵܘܡܵܐ ܕܡܵܘܪܸܬ̣ ܠܲܒ̣̈ܢܵܘܗܝ ܡܸܕܸ̇ܡ ܕܐܝܼܬ̣ ܠܹܗ ܠܵܐ ܫܲܠܝܼܛ ܠܹܗ ܕܲܢܩܲܫܸܫ ܠܒܲܪ ܪܚܘܼܡܬܵܐ ܩܕ݂ܵܡ ܒܲܪ ܣܹܢܘܼܐܬ̣ܵܐ.

volueritque substantiam inter filios suos dividere, non poterit filium dilectæ facere primogenitum, et præferre filio odiosæ:

რაჟამს განჰყოფდეს ნაყოფსა მისსა შვილთა მისთა სამკვიდრებელად, ნუ ახუცებნ შვილსა მას საყუარელისასა უხუცესსა მას შვილსა საძულელისასა, ნუცა შეურაცხ-ჰყოფნ პირმშოებასა მისსა,

16 Then it shall be, when he maketh his sons to inherit that which he hath, that he may not make the son of the beloved firstborn before the son of the hated, which is indeed the firstborn:

יז. כִּי אֶת הַבְּכֹר בֶּן הַשְּׂנוּאָה יַכִּיר לָתֶת לוֹ פִּי שְׁנַיִם בְּכֹל אֲשֶׁר יִמָּצֵא לוֹ כִּי הוּא רֵאשִׁית אֹנוֹ לוֹ מִשְׁפַּט הַבְּכֹרָה:

ἀλλὰ τὸν πρωτότοκον υἱὸν τῆς μισουμένης ἐπιγνώσεται δοῦναι αὐτῷ διπλᾶ ἀπὸ πάντων ὧν ἂν εὑρεθῇ αὐτῷ ὅτι οὗτός ἐστιν ἀρχὴ τέκνων αὐτοῦ καὶ τούτῳ καθήκει τὰ πρωτοτόκια

17 ܐܸܠܵܐ ܒܘܼܟ݂ܪܵܐ ܒܲܪ ܣܸܢܘܼܐܬ̣ܵܐ ܘܵܠܹܐ ܠܹܗ ܕܢܸܣܲܒ̣ ܬܲܪܬܹ̇ܝܢ ܡ̈ܢܵܘܵܢ ܒܟ݂ܠ ܡܸܕܸ̇ܡ ܕܡܸܫܬ̇ܟܲܚ ܠܹܗ ܡܸܛܠ ܕܗ̤ܘܝܘܼ ܪܹܫ ܝܲܠܕܹ̇ܗ ܘܠܹܗ ܗ̄ܘ̣ ܙܵܕ݂ܩܵܐ ܒܘܼܟ݂ܪܘܼܬ̣ܵܐ.

sed filium odiosæ agnoscet primogenitum, dabitque ei de his quæ habuerit cuncta duplicia: iste est enim principium liberorum ejus, et huic debentur primogenita.

არამედ უხუცესი იგი ნაწილი მის საძულელისასა მიეცენ შენდობით, მრჩობლი ყოვლისავე მისგან ფასისა მისისა, რაჲცა იყოს ჴელსა შინა მისსა. რამეთუ იგი არს დასაბამი შვილებისა მისისაჲ და მისდა წეს არს პირმშოებაჲ იგი.

17 But he shall acknowledge the son of the hated for the firstborn, by giving him a double portion of all that he hath: for he is the beginning of his strength; the right of the firstborn is his.

יח. כִּי יִהְיֶה לְאִישׁ בֵּן סוֹרֵר וּמוֹרֶה אֵינֶנּוּ שֹׁמֵעַ בְּקוֹל אָבִיו וּבְקוֹל אִמּוֹ וְיִסְּרוּ אֹתוֹ וְלֹא יִשְׁמַע אֲלֵיהֶם:

ἐὰν δέ τινι ᾖ υἱὸς ἀπειθὴς καὶ ἐρεθιστὴς οὐχ ὑπακούων φωνὴν πατρὸς καὶ φωνὴν μητρὸς καὶ παιδεύσωσιν αὐτὸν καὶ μὴ εἰσακούῃ αὐτῶν

18 ܘܟܲܕ݂ ܢܸܗܘܸܐ ܠܓܲܒ̣ܪܵܐ ܒܪܵܐ ܡܵܪܘܼܬ̣ܵܐ ܘܲܡܡܲܪܡܪܵܢܵܐ ܘܠܵܠ ܫܵܡܲܥ ܠܩܵܠ ܐܲܒ̣ܘܼܗܝ ܘܲܠܩܵܠ ܐܸܡܹܗ ܘܪܵܕܹܝܢ ܠܹܗ ܘܠܵܐ ܫܵܡܲܥ ܠܗܘܿܢ.

Si genuerit homo filium contumacem et protervum, qui non audiat patris aut matris imperium, et coërcitus obedire contempserit:

იყოს თუ ვისიმე შვილი ურჩ და ხისტ და არა ერჩდეს სწავლასა მამა-დედათა მისთასა,

18 If a man have a stubborn and rebellious son, which will not obey the voice of his father, or the voice of his mother, and that, when they have chastened him, will not hearken unto them:

יט. וְתָפְשׂוּ בוֹ אָבִיו וְאִמּוֹ וְהוֹצִיאוּ אֹתוֹ אֶל זִקְנֵי עִירוֹ וְאֶל שַׁעַר מְקֹמוֹ:

καὶ συλλαβόντες αὐτὸν ὁ πατὴρ αὐτοῦ καὶ ἡ μήτηρ αὐτοῦ καὶ ἐξάξουσιν αὐτὸν ἐπὶ τὴν γερουσίαν τῆς πόλεως αὐτοῦ καὶ ἐπὶ τὴν πύλην τοῦ τόπου αὐτοῦ

19 ܢܹܐܚܕ̇ܘܼܢܹܗ ܠܲܒ̣ܘܼܗܝ ܘܐܸܡܹܗ ܘܢܲܦܩܘܼܢܹܗ ܠܘܵܬ̣ ܣܵܒܹ̈ܐ ܕܲܩܪܝܼܬ̣ܵܐ ܘܲܠܬܲܪܥܵܐ ܕܐܲܬ̣ܪܹܗ.

apprehendent eum, et ducent ad seniores civitatis illius, et ad portam judicii,

შეიპყრან იგი მამა-დედათა მისთა და მოიყვანონ იგი წინაშე კრებულსა მას მოხუცებულთა ერისა ქალაქისათა და კარსა მას, სადა სასხდომელი იყოს კაცთაჲ მათ მის ქალაქისათაჲ.

19 Then shall his father and his mother lay hold on him, and bring him out unto the elders of his city, and unto the gate of his place;

כ. וְאָמְרוּ אֶל זִקְנֵי עִירוֹ בְּנֵנוּ זֶה סוֹרֵר וּמֹרֶה אֵינֶנּוּ שֹׁמֵעַ בְּקֹלֵנוּ זוֹלֵל וְסֹבֵא:

καὶ ἐροῦσιν τοῖς ἀνδράσιν τῆς πόλεως αὐτῶν ὁ υἱὸς ἡμῶν οὗτος ἀπειθεῖ καὶ ἐρεθίζει οὐχ ὑπακούει τῆς φωνῆς ἡμῶν συμβολοκοπῶν οἰνοφλυγεῖ

20 ܘܢܹܐܡܪܘܼܢ ܠܣܵܒܹ̈ܐ ܕܲܩܪܝܼܬܹܗ ܒܪܲܢ ܗܵܢܵܐ ܡܵܪܘܿܕ݂ ܘܲܡܡܲܪܡܪܵܢ ܘܠܵܐ ܫܵܡܲܥ ܠܩܵܠܲܢ ܐܲܣܘܿܛ ܘܪܵܘܝ.

dicentque ad eos: Filius noster iste protervus et contumax est: monita nostra audire contemnit, comessationibus vacat, et luxuriæ atque conviviis:

და თქუან შვილი ესე ჩუენი ურჩ არს და ხისტ და უზავ და არა მერჩის ჩუენ, და არცა ისმინის ჴმაჲ სწავლისა ჩუენისაჲ, და ჭამს, და სუამს და განსცხრების მომთრვალეთა თანა.

20 And they shall say unto the elders of his city, This our son is stubborn and rebellious, he will not obey our voice; he is a glutton, and a drunkard.

כא. וּרְגָמֻהוּ כָּל אַנְשֵׁי עִירוֹ בָאֲבָנִים וָמֵת וּבִעַרְתָּ הָרָע מִקִּרְבֶּךָ וְכָל יִשְׂרָאֵל יִשְׁמְעוּ וְיִרָאוּ:

καὶ λιθοβολήσουσιν αὐτὸν οἱ ἄνδρες τῆς πόλεως αὐτοῦ ἐν λίθοις καὶ ἀποθανεῖται καὶ ἐξαρεῖς τὸν πονηρὸν ἐξ ὑμῶν αὐτῶν καὶ οἱ ἐπίλοιποι ἀκούσαντες φοβηθήσονται

21 ܢܸܪܓ̇ܡܘܼܢܹܗ ܟܠܗܘܿܢ ܐ̄ܢܵܫܵܐ ܕܲܩܪܝܼܬܹܗ ܒܟܹܐܦܹ̈ܐ ܘܲܢܡܘܼܬ̣. ܘܒܲܥܪܘ ܒܝܼܫܬܵܐ ܡ̣ܢ ܒܲܝܢܵܬ̣ܟ݂ܘܿܢ ܘܟ݂ܠܹܗ ܝܼܣܪܵܝܹܠ ܢܸܫܡܥܘܼܢ ܘܢܸܕ݂ܚܠܘܼܢ.

lapidibus eum obruet populus civitatis, et morietur, ut auferatis malum de medio vestri, et universus Israël audiens pertimescat.

მოიყვანონ იგი კაცთა მათ ქალაქისათა და ქვაჲ დაჰკრიბონ მას და მოკუდეს, რათა მოისპოს უკეთური იგი თქუენ შორის. და ყოველსა ისრაჱლსა, რომელსა ესმეს, შეეშინოს.

21 And all the men of his city shall stone him with stones, that he die: so shalt thou put evil away from among you; and all Israel shall hear, and fear.

כב. וְכִי יִהְיֶה בְאִישׁ חֵטְא מִשְׁפַּט מָוֶת וְהוּמָת וְתָלִיתָ אֹתוֹ עַל עֵץ:

ἐὰν δὲ γένηται ἔν τινι ἁμαρτία κρίμα θανάτου καὶ ἀποθάνῃ καὶ κρεμάσητε αὐτὸν ἐπὶ ξύλου

22 ܘܐܸܢ ܚܲܝܵܒ̣ ܓܲܒ̣ܪܵܐ ܚܠܵܦ ܚܛܵܗܵܐ ܕܝܼܢܵܐ ܕܡܵܘܬܵܐ ܘܢܸܙܕ̇ܩܸܦ ܥܲܠ ܩܲܝܣܵܐ ܘܢܸܬ̣ܩܛܸܠ.

Quando peccaverit homo quod morte plectendum est, et adjudicatus morti appensus fuerit in patibulo:

იყოს თუ ვის ზედამე სიკუდილისა თანამდებისა და მოკლან იგი და ჯუარს-აცვან,

22 And if a man have committed a sin worthy of death, and he be to be put to death, and thou hang him on a tree:

כג. לֹא תָלִין נִבְלָתוֹ עַל הָעֵץ כִּי קָבוֹר תִּקְבְּרֶנּוּ בַּיּוֹם הַהוּא כִּי קִלְלַת אֱלֹהִים תָּלוּי וְלֹא תְטַמֵּא אֶת אַדְמָתְךָ אֲשֶׁר יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ נֹתֵן לְךָ נַחֲלָה:

οὐκ ἐπικοιμηθήσεται τὸ σῶμα αὐτοῦ ἐπὶ τοῦ ξύλου ἀλλὰ ταφῇ θάψετε αὐτὸν ἐν τῇ ἡμέρᾳ ἐκείνῃ ὅτι κεκατηραμένος ὑπὸ θεοῦ πᾶς κρεμάμενος ἐπὶ ξύλου καὶ οὐ μιανεῖτε τὴν γῆν ἣν κύριος ὁ θεός σου δίδωσίν σοι ἐν κλήρῳ

23 ܠܵܐ ܬܒ̣ܘܼܬ̣ ܫܠܲܕܹ̇ܗ ܥܲܠ ܩܲܝܣܵܐ ܐܸܠܵܐ ܩܘܼܒ̣ܪܘܼܗܝ ܒܝܵܘܡܵܐ ܗܵܘ̇ ܡܸܛܠ ܕܡ̇ܢ ܕܲܡܨܲܚܸܐ ܠܐܲܠܵܗܵܐ ܢܸܙܕ̇ܩܸܦ ܘܠܵܐ ܬܛܲܡܲܐ ܐܲܪܥܵܟ݂ ܕܝܵܗܹ̇ܒ̣ ܠܵܟ݂ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܝܘܼܪܬܵܢܵܐ.

non permanebit cadaver ejus in ligno, sed in eadem die sepelietur: quia maledictus a Deo est qui pendet in ligno: et nequaquam contaminabis terram tuam, quam Dominus Deus tuus dederit tibi in possessionem.

არა დაუტეოთ გუამი იგი მისი ჯუარსა ზედა, არამედ გარდამოიღო იგი და დაჰფლა მასვე დღესა, დაწყეულ არს უფლისა მიერ ყოველი, რომელი დამოეკიდოს ძელსა და ნუ შეაბილწებთ ადგილსა მას, რომელი-იგი უფალმან ღმერთმან თქუენმან მოგცეს თქუენ ნაწილად მკჳდრობისა თქუენისა.

23 His body shall not remain all night upon the tree, but thou shalt in any wise bury him that day; (for he that is hanged is accursed of God;) that thy land be not defiled, which the LORD thy God giveth thee for an inheritance.

כב

ΚΒʹ

ܩܦܠܐܘܢ: ܟܒ.

Cap. 22

თავი ოცდამეორე

א. לֹא תִרְאֶה אֶת שׁוֹר אָחִיךָ אוֹ אֶת שֵׂיוֹ נִדָּחִים וְהִתְעַלַּמְתָּ מֵהֶם הָשֵׁב תְּשִׁיבֵם לְאָחִיךָ:

μὴ ἰδὼν τὸν μόσχον τοῦ ἀδελφοῦ σου ἢ τὸ πρόβατον αὐτοῦ πλανώμενα ἐν τῇ ὁδῷ ὑπερίδῃς αὐτά ἀποστροφῇ ἀποστρέψεις αὐτὰ τῷ ἀδελφῷ σου καὶ ἀποδώσεις αὐτῷ

1 ܠܵܐ ܬܸܚܙܸܐ ܬܵܘܪܹܗ ܕܐܲܚܘܼܟ݂ ܐܵܘ ܢܸܩܝܸܗ ܟܲܕ݂ ܛܵܥܹܝܢ ܘܬܲܗܡܸܐ ܡܸܢܗܘܿܢ ܐܸܠܵܐ ܡܲܗܦܵܟ݂ܘܼ ܐܲܗܦܸܟ݂ ܐܸܢܘܿܢ ܠܹܗ.

Non videbis bovem fratris tui, aut ovem errantem, et præteribis: sed reduces fratri tuo,

ნუ უგულებელს-ჰყოფ ზროხასა, გინა თუ ცხოვარსა შეცთომილსა ძმისა შენისასა, ნუ უდებ-ჰყოფ მას, არამედ მოქცევით მოაქციო იგი და მისცე ძმასავე მას შენსა.

1 Thou shalt not see thy brother's ox or his sheep go astray, and hide thyself from them: thou shalt in any case bring them again unto thy brother.

ב. וְאִם לֹא קָרוֹב אָחִיךָ אֵלֶיךָ וְלֹא יְדַעְתּוֹ וַאֲסַפְתּוֹ אֶל תּוֹךְ בֵּיתֶךָ וְהָיָה עִמְּךָ עַד דְּרשׁ אָחִיךָ אֹתוֹ וַהֲשֵׁבֹתוֹ לוֹ:

ἐὰν δὲ μὴ ἐγγίζῃ ὁ ἀδελφός σου πρὸς σὲ μηδὲ ἐπίστῃ αὐτόν συνάξεις αὐτὰ ἔνδον εἰς τὴν οἰκίαν σου καὶ ἔσται μετὰ σοῦ ἕως ἂν ζητήσῃ αὐτὰ ὁ ἀδελφός σου καὶ ἀποδώσεις αὐτῷ

2 ܘܐܸܢ ܠܵܐ ܩܲܪܝܼܒ̣ ܠܵܟ݂ ܐܲܚܘܼܟ݂ ܘܠܵܐ ܝܵܕܲܥ ܐܲܢ̄ܬ̇ ܠܹܗ ܐܲܥܸܠ ܐܸܢܘܿܢ ܠܓ̣ܵܘ ܒܲܝܬܵܟ݂ ܘܢܸܗܘܘܿܢ ܠܘܵܬ̣ܵܟ݂ ܥܕܲܡܵܐ ܕܬ̣ܵܒܲܥ ܠܗܘܿܢ ܐܲܚܘܼܟ݂ ܘܦܲܢܵܐ ܐܸܢܘܿܢ ܠܹܗ.

etiamsi non est propinquus frater tuus, nec nosti eum: duces in domum tuam, et erunt apud te quamdiu quærat ea frater tuus, et recipiat.

უკეთუ შორს იყოს უფალი იგი მისი ადგილობანს, ნუ დაუტევებნ მას, არამედ მოსერო იგი და შეასხა სახიდ შენდა, და რაჟამს ეძიებდეს ძმა იგი შენი, მისცე მას.

2 And if thy brother be not nigh unto thee, or if thou know him not, then thou shalt bring it unto thine own house, and it shall be with thee until thy brother seek after it, and thou shalt restore it to him again.

ג. וְכֵן תַּעֲשֶׂה לַחֲמֹרוֹ וְכֵן תַּעֲשֶׂה לְשִׂמְלָתוֹ וְכֵן תַּעֲשֶׂה לְכָל אֲבֵדַת אָחִיךָ אֲשֶׁר תֹּאבַד מִמֶּנּוּ וּמְצָאתָהּ לֹא תוּכַל לְהִתְעַלֵּם:

οὕτως ποιήσεις τὸν ὄνον αὐτοῦ καὶ οὕτως ποιήσεις τὸ ἱμάτιον αὐτοῦ καὶ οὕτως ποιήσεις κατὰ πᾶσαν ἀπώλειαν τοῦ ἀδελφοῦ σου ὅσα ἐὰν ἀπόληται παρ᾽ αὐτοῦ καὶ εὕρῃς οὐ δυνήσῃ ὑπεριδεῖν

3 ܗܵܟܲܢܵܐ ܥܒܸܕ݂ ܠܬ̣ܵܘܪܹܗ ܘܠܚܡܵܪܹܗ ܘܲܠܬܲܟ݂ܣܝܼܬܹܗ ܘܗܵܟܲܢܵܐ ܥܒܸܕ݂ ܠܟ݂ܠ ܐܸܒܲܕ̇ܬ̣ܵܐ ܕܐܵܒ̇ܕܵܐ ܡܸܢܹܗ ܘܡܸܫܟܲܚ ܐܲܢ̄ܬ̇ ܠܵܗ̇ ܫܲܠܝܼܛ ܠܵܟ݂ ܕܬܲܗܡܸܐ.

Similiter facies de asino, et de vestimento, et de omni re fratris tui, quæ perierit: si inveneris eam, ne negligas quasi alienam.

ეგრეცა კარაული მისი ჰყო, ეგრეცა ფიჩჳ მისი ჰყო, ეგრეცა სამოსელი მისი ჰყო, ეგრეცა ყოველი ჰყო, რაჲცა წამებულ იყოს ძმისა მის შენისა, რაჟამს ჰპოო იგი, არა უგულებელს-ჰყო იგი, არამეღ აღიღო იგი და მისცე მას.

3 In like manner shalt thou do with his ass; and so shalt thou do with his raiment; and with all lost thing of thy brother's, which he hath lost, and thou hast found, shalt thou do likewise: thou mayest not hide thyself.

ד. לֹא תִרְאֶה אֶת חֲמוֹר אָחִיךָ אוֹ שׁוֹרוֹ נֹפְלִים בַּדֶּרֶךְ וְהִתְעַלַּמְתָּ מֵהֶם הָקֵם תָּקִים עִמּוֹ:

οὐκ ὄψῃ τὸν ὄνον τοῦ ἀδελφοῦ σου ἢ τὸν μόσχον αὐτοῦ πεπτωκότας ἐν τῇ ὁδῷ μὴ ὑπερίδῃς αὐτούς ἀνιστῶν ἀναστήσεις μετ᾽ αὐτοῦ

4 ܠܵܐ ܬܸܚܙܸܐ ܚܡܵܪܹܗ ܕܲܒ̣ܥܸܠܕ̇ܒ̣ܵܒ̣ܵܟ݂ ܐܵܘ ܬܵܘܪܹܗ ܟܲܕ݂ ܪܡܹܝܢ ܒܐܘܼܪܚܵܐ ܘܬܲܗܡܸܐ ܡܸܢܗܘܿܢ ܐܸܠܵܐ ܡܩܵܡܘܼ ܐܲܩܝܼܡ ܐܸܢܘܿܢ ܥܲܡܹܗ.

Si videris asinum fratris tui aut bovem cecidisse in via, non despicies, sed sublevabis cum eo.

ნუ უგულებელს-ჰყოფ კარაულსა ძმისა შენისა, ანუ თუ ვირსა, ანუ თუ ჴარსა, რომელი დაცემულ იყოს გზასა ზედა, არამედ შეეწიო მას და აღადგინო იგი.

4 Thou shalt not see thy brother's ass or his ox fall down by the way, and hide thyself from them: thou shalt surely help him to lift them up again.

ה. לֹא יִהְיֶה כְלִי גֶבֶר עַל אִשָּׁה וְלֹא יִלְבַּשׁ גֶּבֶר שִׂמְלַת אִשָּׁה כִּי תוֹעֲבַת יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ כָּל עֹשֵׂה אֵלֶּה:

οὐκ ἔσται σκεύη ἀνδρὸς ἐπὶ γυναικί οὐδὲ μὴ ἐνδύσηται ἀνὴρ στολὴν γυναικείαν ὅτι βδέλυγμα κυρίῳ τῷ θεῷ σού ἐστιν πᾶς ποιῶν ταῦτα

5 ܠܵܐ ܢܸܗܘܘܿܢ ܡܵܐܢܹ̈ܐ ܕܓܲܒ̣ܪܵܐ ܥܲܠ ܐܲܢ̄ܬ̇ܬ̣ܵܐ ܘܠܵܐ ܢܸܠܒܲܫ ܓܲܒ̣ܪܵܐ ܡܵܐܢܹ̈ܐ ܕܐܲܢ̄ܬ̇ܬ̣ܵܐ ܡܸܛܠ ܕܲܛܡܲܐ ܗ̄ܘ̣ ܩܕ݂ܵܡ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܟܠܡ̇ܢ ܕܥܵܒܹܕ݂ ܗܵܠܹܝܢ.

Non induetur mulier veste virili, nec vir utetur veste feminea: abominabilis enim apud Deum est qui facit hæc.

ნუ შეიმოსნ დედაკაცი სამოსელსა მამაკაცისასა, ნუცა მამაკაცი შეიმოსნ სამოსელსა დედაკაცისასა, რამეთუ საძაგელ არს უფლისა ღმრთისა შენისა ყოველივე, რომელი იქმს ეგევითარსა.

5 The woman shall not wear that which pertaineth unto a man, neither shall a man put on a woman's garment: for all that do so are abomination unto the LORD thy God.

ו. כִּי יִקָּרֵא קַן צִפּוֹר לְפָנֶיךָ בַּדֶּרֶךְ בְּכָל עֵץ אוֹ עַל הָאָרֶץ אֶפְרֹחִים אוֹ בֵיצִים וְהָאֵם רֹבֶצֶת עַל הָאֶפְרֹחִים אוֹ עַל הַבֵּיצִים לֹא תִקַּח הָאֵם עַל הַבָּנִים:

ἐὰν δὲ συναντήσῃς νοσσιᾷ ὀρνέων πρὸ προσώπου σου ἐν τῇ ὁδῷ ἢ ἐπὶ παντὶ δένδρει ἢ ἐπὶ τῆς γῆς νεοσσοῖς ἢ ᾠοῖς καὶ ἡ μήτηρ θάλπῃ ἐπὶ τῶν νεοσσῶν ἢ ἐπὶ τῶν ᾠῶν οὐ λήμψῃ τὴν μητέρα μετὰ τῶν τέκνων

6 ܘܟܲܕ݂ ܬܸܫܟܲܚ ܩܸܢܵܐ ܕܨܸܦܪܵܐ ܩܕ݂ܵܡܲܝܟ ܒܐܘܼܪܚܵܐ ܒܟ݂ܠ ܐܝܼܠܵܢ ܐܵܘ ܥܲܠ ܐܲܪܥܵܐ ܦܲܪ̈ܘܼܓܹܐ ܐܵܘ ܒ̈ܢܵܬ̣ܵܐ ܘܐܸܡܵܐ ܩܲܦܝܼܦܵܐ ܥܲܠ ܦܲܪ̈ܘܼܓܹܐ ܐܵܘ ܥܲܠ ܒ̈ܢܵܬ̣ܵܐ ܠܵܐ ܬܸܣܲܒ̣ ܐܸܡܵܐ ܥܲܡ ܒܢܹ̈ܝܗ̇.

Si ambulans per viam, in arbore vel in terra nidum avis inveneris, et matrem pullis vel ovis desuper incubantem: non tenebis eam cum filiis,

უკეთუ ჰპოვნე სადამე შენ მართუენი მფრინველისანი ბუდეთა ზედა, ანუ თუ ხეთა ზედა, ანუ თუ ქუეყანასა, ანუ თუ მართუენი, ანუ კუერცხნი, და დედაჲ იგი ზედა ჯდეს, ანუ აცხობდეს, ანუ თუ ზრდიდეს, ნუ წარმოჰკრებ მართუეთა მათ დედითურთ.

6 If a bird's nest chance to be before thee in the way in any tree, or on the ground, whether they be young ones, or eggs, and the dam sitting upon the young, or upon the eggs, thou shalt not take the dam with the young:

ז. שַׁלֵּחַ תְּשַׁלַּח אֶת הָאֵם וְאֶת הַבָּנִים תִּקַּח לָךְ לְמַעַן יִיטַב לָךְ וְהַאֲרַכְתָּ יָמִים:

ἀποστολῇ ἀποστελεῖς τὴν μητέρα τὰ δὲ παιδία λήμψῃ σεαυτῷ ἵνα εὖ σοι γένηται καὶ πολυήμερος ἔσῃ

7 ܐܸܠܵܐ ܡܲܦܪܵܚܘܼ ܐܲܦܪܲܚܹܝܗ̇ ܠܐܸܡܵܐ ܘܲܒ̣ܢܹ̈ܝܗ̇ ܣܲܒ̣ ܠܵܟ݂ ܕܢܸܛܐܲܒ̣ ܠܵܟ݂ ܘܢܸܣܓ̇ܘܿܢ ܝܵܘ̈ܡܵܬ̣ܵܟ݂.

sed abire patieris, captos tenens filios: ut bene sit tibi, et longo vivas tempore.

არამედ დედაჲ იგი განტევებით განუტეო, ხოლო მართუენი იგი წარმოჰკრიბნე, რათა კეთილი გეყოს შენ და დღეგრძელ იყო.

7 But thou shalt in any wise let the dam go, and take the young to thee; that it may be well with thee, and that thou mayest prolong thy days.

ח. כִּי תִבְנֶה בַּיִת חָדָשׁ וְעָשִׂיתָ מַעֲקֶה לְגַגֶּךָ וְלֹא תָשִׂים דָּמִים בְּבֵיתֶךָ כִּי יִפֹּל הַנֹּפֵל מִמֶּנּוּ:

ἐὰν δὲ οἰκοδομήσῃς οἰκίαν καινήν καὶ ποιήσεις στεφάνην τῷ δώματί σου καὶ οὐ ποιήσεις φόνον ἐν τῇ οἰκίᾳ σου ἐὰν πέσῃ ὁ πεσὼν ἀπ᾽ αὐτοῦ

8 ܘܡܵܐ ܕܒ̣ܵܢܹܐ ܐܲܢ̄ܬ̇ ܒܲܝܬܵܐ ܚܲܕ̇ܬܵܐ ܥܒܸܕ݂ ܬܝܵܟ݂ܵܐ ܠܐܸܓܵܪܵܟ݂ ܕܠܵܐ ܢܦܸܠ ܡܸܢܹܗ ܐ̄ܢܵܫܵܐ ܘܢܸܗܘܸܐ ܕܡܵܐ ܒܒܲܝܬܵܟ݂.

Cum ædificaveris domum novam, facies murum tecti per circuitum: ne effundatur sanguis in domo tua, et sis reus labente alio, et in præceps ruente.

იშენებდე თუ სახლსა ახალსა ბედედად, არდაბაგი გარემოჲს მოაქმნე კედელთა მისთა, რათა არა გარდავარდეს, რომელი-იგი გარდავრდომად იყოს და შეიქმნეს კაცის-კლვაჲ სახლსა შენსა.

8 When thou buildest a new house, then thou shalt make a battlement for thy roof, that thou bring not blood upon thine house, if any man fall from thence.

ט. לֹא תִזְרַע כַּרְמְךָ כִּלְאָיִם פֶּן תִּקְדַּשׁ הַמְלֵאָה הַזֶּרַע אֲשֶׁר תִּזְרָע וּתְבוּאַת הַכָּרֶם:

οὐ κατασπερεῖς τὸν ἀμπελῶνά σου διάφορον ἵνα μὴ ἁγιασθῇ τὸ γένημα καὶ τὸ σπέρμα ὃ ἐὰν σπείρῃς μετὰ τοῦ γενήματος τοῦ ἀμπελῶνός σου

9 ܠܵܐ ܬܸܙܪܘܿܥ ܟܪܵܒ̣ܵܟ݂ ܚܸܠܛܵܐ ܕܠܵܐ ܬܸܬ̣ܩܲܕܲܫ ܥܠܲܠܬܹܗ ܕܙܲܪܥܵܐ ܕܙܵܪܲܥ ܐܲܢ̄ܬ̇ ܘܲܥܠܲܠܬܹܗ ܕܟܲܪܡܵܐ.

Non seres vineam tuam altero semine: ne et sementis quam sevisti, et quæ nascuntur ex vinea, pariter sanctificentur.

ვენაჴსა შინა შენსა ყანასა ნუ დასთესავ და ნუცა ორს ლარკს ჰყოფ მას, რამეთუ არა განწმიდნეს ნაყოფი იგი თესულისა მის შენისაჲ ნაყოფისა მის ვენაჴისა თანა.

9 Thou shalt not sow thy vineyard with divers seeds: lest the fruit of thy seed which thou hast sown, and the fruit of thy vineyard, be defiled.

י. לֹא תַחֲרשׁ בְּשׁוֹר וּבַחֲמֹר יַחְדָּו:

οὐκ ἀροτριάσεις ἐν μόσχῳ καὶ ὄνῳ ἐπὶ τὸ αὐτό

10 ܠܵܐ ܬܸܕ݂ܒܲܪ ܦܲܕܵܢܵܐ ܒܬ̣ܵܘܪܵܐ ܘܒܲܚܡܵܪܵܐ ܐܲܟ݂ܚܕ݂ܵܐ.

Non arabis in bove simul et asino.

ნუ ჰჴნავ ჴარითა და ვირითა ერთად, ნუ შეიმოს სამოსელსა, რომლისაჲ მატყლი და სელი შერთულად მოქსოვილ იყოს.

10 Thou shalt not plow with an ox and an ass together.

יא. לֹא תִלְבַּשׁ שַׁעַטְנֵז צֶמֶר וּפִשְׁתִּים יַחְדָּו:

οὐκ ἐνδύσῃ κίβδηλον ἔρια καὶ λίνον ἐν τῷ αὐτῷ

11 ܠܵܐ ܬܸܠܒܲܫ ܦܸܬ̣ܟܵܐ ܕܥܲܡܪܵܐ ܘܲܕ݂ܟܸܬܵܢܵܐ ܐܲܟ݂ܚܕ݂ܵܐ.

Non indueris vestimento, quod ex lana linoque contextum est.

სადგმელთა იქცევისთა ნუ დაადგამ ოთხთავე კიდეთა სამოსლისა შენისათა, რომელ შეიმოსო შენ.

11 Thou shalt not wear a garment of divers sorts, as of woollen and linen together.

יב. גְּדִלִים תַּעֲשֶׂה לָּךְ עַל אַרְבַּע כַּנְפוֹת כְּסוּתְךָ אֲשֶׁר תְּכַסֶּה בָּהּ:

στρεπτὰ ποιήσεις σεαυτῷ ἐπὶ τῶν τεσσάρων κρασπέδων τῶν περιβολαίων σου ἃ ἐὰν περιβάλῃ ἐν αὐτοῖς

12 ܓܕ݂ܝܼ̈ܠܵܬ̣ܵܐ ܥܒܸܕ݂ܠܵܟ݂ ܥܲܠ ܐܲܪܒܲܥ ܟܸܢܦܵܘ̈ܗܝ ܕܡܲܪܛܘܼܛܵܟ݂ ܕܡܸܬ̣ܟܲܣܸܐ ܐܲܢ̄ܬ̇.

Funiculos in fimbriis facies per quatuor angulos pallii tui, quo operieris.

უკეთუ ისუას ვისმე ცოლი

12 Thou shalt make thee fringes upon the four quarters of thy vesture, wherewith thou coverest thyself.

יג. כִּי יִקַּח אִישׁ אִשָּׁה וּבָא אֵלֶיהָ וּשְׂנֵאָהּ:

ἐὰν δέ τις λάβῃ γυναῖκα καὶ συνοικήσῃ αὐτῇ καὶ μισήσῃ αὐτὴν

13 ܘܟܲܕ݂ ܢܸܣܲܒ̣ ܓܲܒ̣ܪܵܐ ܐܲܢ̄ܬ̇ܬ̣ܵܐ ܘܢܸܥܘܿܠ ܠܘܵܬ̣ܵܗ̇ ܘܢܸܣܢܹܝܗ̇.

Si duxerit vir uxorem, et postea odio habuerit eam,

და მოიძულოს იგი,

13 If any man take a wife, and go in unto her, and hate her,

יד. וְשָׂם לָהּ עֲלִילֹת דְּבָרִים וְהוֹצִא עָלֶיהָ שֵׁם רָע וְאָמַר אֶת הָאִשָּׁה הַזֹּאת לָקַחְתִּי וָאֶקְרַב אֵלֶיהָ וְלֹא מָצָאתִי לָהּ בְּתוּלִים:

καὶ ἐπιθῇ αὐτῇ προφασιστικοὺς λόγους καὶ κατενέγκῃ αὐτῆς ὄνομα πονηρὸν καὶ λέγῃ τὴν γυναῖκα ταύτην εἴληφα καὶ προσελθὼν αὐτῇ οὐχ εὕρηκα αὐτῆς παρθένια

14 ܘܢܸܓ̣ܘܿܪ ܒܵܬ̣ܪܵܗ̇ ܥܸܠܬ̣ܵܐ ܒܡܸܠܹ̈ܐ ܘܢܲܦܸܩ ܥܠܹܝܗ̇ ܫܡܵܐ ܒܝܼܫܵܐ ܘܢܹܐܡܲܪ ܐܲܢ̄ܬ̇ܬ̣ܵܐ ܗܵܕܹܐ ܢܸܣܒܹ̇ܬ̣ ܘܕܸܡܟܹ̇ܬ̣ ܠܘܵܬ̣ܵܗ̇ ܘܠܵܐ ܐܸܫܟ̇ܚܹܬ̣ ܠܵܗ̇ ܒܬ̣ܘ̈ܠܹܐ.

quæsieritque occasiones quibus dimittat eam, objiciens ei nomen pessimum, et dixerit: Uxorem hanc accepi, et ingressus ad eam non inveni virginem:

და მიზეზით სიტყუასა დასდებდეს მას და სახელსა ბოროტსა განუჴდიდეს მას და თქუას: არა ქალწული დავიპყარ დედაკაცი ესე,

14 And give occasions of speech against her, and bring up an evil name upon her, and say, I took this woman, and when I came to her, I found her not a maid:

טו. וְלָקַח אֲבִי הַנַּעֲרָה וְאִמָּהּ וְהוֹצִיאוּ אֶת בְּתוּלֵי הַנַּעֲרָה אֶל זִקְנֵי הָעִיר הַשָּׁעְרָה:

καὶ λαβὼν ὁ πατὴρ τῆς παιδὸς καὶ ἡ μήτηρ ἐξοίσουσιν τὰ παρθένια τῆς παιδὸς πρὸς τὴν γερουσίαν ἐπὶ τὴν πύλην

15 ܢܸܣܲܒ̣ ܐܲܒ̣ܕܹܗ ܕܲܛܠܝܼܬ̣ܵܐ ܘܐܸܡܵܗ̇ ܘܢܲܦܩܘܼܢ ܐܸܢܘܿܢ ܠܲܒ̣ܬ̣ܘܼ̈ܠܹܝܗ̇ ܕܲܛܠܝܼܬ̣ܵܐ ܠܘܵܬ̣ ܣܵܒܹ̈ܐ ܕܲܩܪܝܼܬ̣ܵܐ ܠܬܲܪܥܵܐ.

tollent eam pater et mater ejus, et ferent secum signa virginitatis ejus ad seniores urbis qui in porta sunt:

მოიყვანონ დედამან და მამამან მის ქალისამან წინაშე კრებულსა მას მოხუცებულთა მის ქალაქისათა მსგავსად ქალწულებისა მისისა.

15 Then shall the father of the damsel, and her mother, take and bring forth the tokens of the damsel's virginity unto the elders of the city in the gate:

טז. וְאָמַר אֲבִי הַנַּעֲרָה אֶל הַזְּקֵנִים אֶת בִּתִּי נָתַתִּי לָאִישׁ הַזֶּה לְאִשָּׁה וַיִּשְׂנָאֶהָ:

καὶ ἐρεῖ ὁ πατὴρ τῆς παιδὸς τῇ γερουσίᾳ τὴν θυγατέρα μου ταύτην δέδωκα τῷ ἀνθρώπῳ τούτῳ γυναῖκα καὶ μισήσας αὐτὴν

16 ܘܢܹܐܡܲܪ ܐܲܒ̣ܘܼܗܝ ܕܲܛܠܝܼܬ̣ܵܐ ܠܣܵܒܹ̈ܐ ܒܪܲܬ̣ܝ ܝܸܗ̄ܒܹ̇ܬ̣ ܠܓܲܒ̣ܪܵܐ ܗܵܢܵܐ ܐܲܢ̄ܬ̇ܬ̣ܵܐ ܘܲܣܢܵܗ̇.

et dicet pater: Filiam meam dedi huic uxorem: quam quia odit,

და ბჭეთა ზედა თქუან მამა-დედათა მის ქალისათა მოხუცებულთა მათ წინაშე: ესე ასული ჩუენი მივეცით კაცსა ამას ცოლად.

16 And the damsel's father shall say unto the elders, I gave my daughter unto this man to wife, and he hateth her;

יז. וְהִנֵּה הוּא שָׂם עֲלִילֹת דְּבָרִים לֵאמֹר לֹא מָצָאתִי לְבִתְּךָ בְּתוּלִים וְאֵלֶּה בְּתוּלֵי בִתִּי וּפָרְשׂוּ הַשִּׂמְלָה לִפְנֵי זִקְנֵי הָעִיר:

αὐτὸς νῦν ἐπιτίθησιν αὐτῇ προφασιστικοὺς λόγους λέγων οὐχ εὕρηκα τῇ θυγατρί σου παρθένια καὶ ταῦτα τὰ παρθένια τῆς θυγατρός μου καὶ ἀναπτύξουσιν τὸ ἱμάτιον ἐναντίον τῆς γερουσίας τῆς πόλεως

17 ܘܗܵܐ ܓܵܐܲܪ ܒܲܬ̣ܪܵܗ̇ ܥܸܠܬ̣ܵܐ ܒܡܸܠܹ̈ܐ ܘܐܵܡܲܪ ܕܠܵܐ ܐܸܫܟ̇ܚܹܬ̣ ܒܬ̣ܘܼ̈ܠܹܐ ܠܒܲܪܬ̣ܵܟ݂ ܘܗܵܠܹܝܢ ܒܬ̣ܘܼ̈ܠܹܐ ܕܲܒ̣ܪܲܬ̣ܝ ܢܸܦܪܣܘܼܢ ܫܘܿܫܸܦܵܐ ܩܕ݂ܵܡ ܣܵܒܹ̈ܐ ܕܲܩܪܝܼܬ̣ܵܐ.

imponit ei nomen pessimum, ut dicat: Non inveni filiam tuam virginem: et ecce hæc sunt signa virginitatis filiæ meæ. Expandent vestimentum coram senioribus civitatis:

და ესე სიძულილით მიზეზსა უკრებს და დასდებს სიტყუასა, ვითარმედ: ასული ესე შენი არა ქალწული დავიპყარო, განსძარცონ სამოსელი მისი და განიხილონ იგი მსგავსად ქალწულებისა წინაშე ერისა მის და თუ ქალწული იყოს,

17 And, lo, he hath given occasions of speech against her, saying, I found not thy daughter a maid; and yet these are the tokens of my daughter's virginity. And they shall spread the cloth before the elders of the city.

יח. וְלָקְחוּ זִקְנֵי הָעִיר הַהִוא אֶת הָאִישׁ וְיִסְּרוּ אֹתוֹ:

καὶ λήμψεται ἡ γερουσία τῆς πόλεως ἐκείνης τὸν ἄνθρωπον ἐκεῖνον καὶ παιδεύσουσιν αὐτὸν

18 ܘܢܸܕ݂ܒ̇ܪܘܼܢܹܗ ܣܵܒܹ̈ܐ ܕܲܩܪܝܼܬ̣ܵܐ ܠܓܲܒ̣ܪܵܐ ܗܵܘ̇ ܘܢܸܪܕ̇ܘܿܢܹܗ.

apprehendentque senes urbis illius virum, et verberabunt illum,

მოიყვანონ კაცი იგი მოხუცებულთა მის ქალაქისათა და გუემონ იგი,

18 And the elders of that city shall take that man and chastise him;

יט. וְעָנְשׁוּ אֹתוֹ מֵאָה כֶסֶף וְנָתְנוּ לַאֲבִי הַנַּעֲרָה כִּי הוֹצִיא שֵׁם רָע עַל בְּתוּלַת יִשְׂרָאֵל וְלוֹ תִהְיֶה לְאִשָּׁה לֹא יוּכַל לְשַׁלְּחָהּ כָּל יָמָיו:

καὶ ζημιώσουσιν αὐτὸν ἑκατὸν σίκλους καὶ δώσουσιν τῷ πατρὶ τῆς νεάνιδος ὅτι ἐξήνεγκεν ὄνομα πονηρὸν ἐπὶ παρθένον Ισραηλῖτιν καὶ αὐτοῦ ἔσται γυνή οὐ δυνήσεται ἐξαποστεῖλαι αὐτὴν τὸν ἅπαντα χρόνον

19 ܘܲܢܚܲܣܪܘܼܢܹܗ ܡܵܐܐ ܕܟܸܣܦܵܐ ܘܢܸܬ̇ܠܘܼܢ ܠܐܲܒ̣ܘܼܗ̇ ܕܲܛܠܝܼܬ̣ܵܐ ܥܲܠ ܕܐܲܦܸܩ ܫܡܵܐ ܒܝܼܫܵܐ ܥܲܠ ܒܬ̣ܘܼܠܬܵܐ ܒܲܪܬ̣ ܝܼܣܪܵܝܹܠ ܘܠܹܗ ܬܸܗܘܸܐ ܐܲܢ̄ܬ̇ܬ̣ܵܐ ܘܠܵܐ ܢܸܫܬܲܠܲܛ ܠܡܸܫܒ̇ܩܵܗ̇ ܟܠܗܘܿܢ ܝܵܘ̈ܡܵܘܗܝ.

condemnantes insuper centum siclis argenti, quos dabit patri puellæ, quoniam diffamavit nomen pessimum super virginem Israël: habebitque eam uxorem, et non poterit dimittere eam omnibus diebus vitæ suæ.

და აზღვიონ მას ათასი სასწორი ვეცხლი და მისცენ მამასა მის ქალისასა, რამეთუ სახელი ბოროტი განუჴდა ქალწულსა მას ისრაჱლისასა. და ქალი იგი მისცენ მასვე ცოლად და იყოს მის თანა ყოველთა დღეთა ცხორებისა მისისათა.

19 And they shall amerce him in an hundred shekels of silver, and give them unto the father of the damsel, because he hath brought up an evil name upon a virgin of Israel: and she shall be his wife; he may not put her away all his days.

כ. וְאִם אֱמֶת הָיָה הַדָּבָר הַזֶּה לֹא נִמְצְאוּ בְתוּלִים לַנַּעֲרָה:

ἐὰν δὲ ἐπ᾽ ἀληθείας γένηται ὁ λόγος οὗτος καὶ μὴ εὑρεθῇ παρθένια τῇ νεάνιδι

20 ܘܐܸܢ ܡ̣ܢ ܩܘܼܫܬܵܐ ܗܘ̤ܵܬ̣ ܡܸܠܬ̣ܵܐ ܗܵܕܹܐ ܘܠܵܐ ܐܸܫܬ̇ܟܲܚܘ ܒܬ̣ܘܼ̈ܠܹܐ ܠܲܛܠܝܼܬ̣ܵܐ.

Quod si verum est quod objicit, et non est in puella inventa virginitas,

უკუეთუ ჭეშმარიტ იყოს სიტყუაჲ იგი და არა იპოოს ქალწულებაჲ ქალისა მის თანა,

20 But if this thing be true, and the tokens of virginity be not found for the damsel:

כא. וְהוֹצִיאוּ אֶת הַנַּעֲרָה אֶל פֶּתַח בֵּית אָבִיהָ וּסְקָלוּהָ אַנְשֵׁי עִירָהּ בָּאֲבָנִים וָמֵתָה כִּי עָשְׂתָה נְבָלָה בְּיִשְׂרָאֵל לִזְנוֹת בֵּית אָבִיהָ וּבִעַרְתָּ הָרָע מִקִּרְבֶּךָ:

καὶ ἐξάξουσιν τὴν νεᾶνιν ἐπὶ τὰς θύρας οἴκου πατρὸς αὐτῆς καὶ λιθοβολήσουσιν αὐτὴν οἱ ἄνδρες τῆς πόλεως αὐτῆς ἐν λίθοις καὶ ἀποθανεῖται ὅτι ἐποίησεν ἀφροσύνην ἐν υἱοῖς Ισραηλ ἐκπορνεῦσαι τὸν οἶκον τοῦ πατρὸς αὐτῆς καὶ ἐξαρεῖς τὸν πονηρὸν ἐξ ὑμῶν αὐτῶν

21 ܢܲܦܩܘܼܢܵܗ̇ ܠܲܛܠܝܼܬ̣ܵܐ ܠܬܲܪܥܵܐ ܕܒܹܝܬ̣ ܐܲܒ̣ܘܼܗ̇ ܘܢܸܪܓ̇ܡܘܼܢܵܗ̇ ܒܟܹܐܦܹ̈ܐ ܐ̄ܢܵܫܲܝ̈ ܩܪܝܼܬ̣ܵܐ ܘܲܬ̣ܡܘܼܬ̣ ܥܲܠ ܕܥܸܒ̣ܕܲܬ̤ ܒܸܗܬ̇ܬ̣ܵܐ ܒܝܼܣܪܵܝܹܠ ܘܙܲܢܝܲܬ̤ ܒܹܝܬ̣ ܐܲܒ̣ܘܼܗ̇. ܘܒܲܥܲܪܘ ܒܝܼܫܬܵܐ ܡ̣ܢ ܒܲܝܢܵܬ̣ܟ݂ܘܿܢ.

ejicient eam extra fores domus patris sui, et lapidibus obruent viri civitatis illius, et morietur: quoniam fecit nefas in Israël, ut fornicaretur in domo patris sui: et auferes malum de medio tui.

გამოიყვანონ ქალი იგი და მოიყვანონ კართა მამისა თჳსისათა და ქვაჲ დაჰკრიბონ მას კაცთა მის ქალაქისათა და მოკუდეს, რამეთუ უგუნურებაჲ ყო მან შორის ისრაჱლსა და შეაგინა სახლი იგი მამისა თჳსისა და მოისპოს ბოროტი იგი შენ შორის.

21 Then they shall bring out the damsel to the door of her father's house, and the men of her city shall stone her with stones that she die: because she hath wrought folly in Israel, to play the whore in her father's house: so shalt thou put evil away from among you.

כב. כִּי יִמָּצֵא אִישׁ שֹׁכֵב עִם אִשָּׁה בְעֻלַת בַּעַל וּמֵתוּ גַּם שְׁנֵיהֶם הָאִישׁ הַשֹּׁכֵב עִם הָאִשָּׁה וְהָאִשָּׁה וּבִעַרְתָּ הָרָע מִיִּשְׂרָאֵל:

ἐὰν δὲ εὑρεθῇ ἄνθρωπος κοιμώμενος μετὰ γυναικὸς συνῳκισμένης ἀνδρί ἀποκτενεῖτε ἀμφοτέρους τὸν ἄνδρα τὸν κοιμώμενον μετὰ τῆς γυναικὸς καὶ τὴν γυναῖκα καὶ ἐξαρεῖς τὸν πονηρὸν ἐξ Ισραηλ

22 ܘܟܲܕ݂ ܢܸܫܬܟܲܚ ܓܲܒ̣ܪܵܐ ܕܕ݂ܵܡܹܟ݂ ܥܲܡ ܐܲܢ̄ܬܲܬ̣ ܓܲܒ̣ܪܵܐ ܡܸܬ̣ܩܛܵܠܘܼ ܢܸܬ̣ܩܲܛܠܘܼܢ ܬܪ̈ܲܝܗܘܿܢ ܓܲܒ̣ܪܵܐ ܕܲܕ݂ܡܸܟ݂ ܥܲܡܵܗ̇ ܐܵܦ ܗܝ̤ ܐܲܢ̄ܬ̇ܬ̣ܵܐ. ܘܒܲܥܲܪܘ ܒܝܼܫܬܵܐ ܡ̣ܢ ܝܼܣܪܵܝܹܠ.

Si dormierit vir cum uxore alterius, uterque morietur, id est, adulter et adultera: et auferes malum de Israël.

და თუ ვინმე შეიპყრას მამაკაცი ქმრისცოლისა თანა სიძვასა, მოსწყვიდნეთ ორნივე იგი ერთად მამაკაციცა და დედაკაციცა და მოსპო ბოროტი იგი შორის ისრაჱლსა,

22 If a man be found lying with a woman married to an husband, then they shall both of them die, both the man that lay with the woman, and the woman: so shalt thou put away evil from Israel.

כג. כִּי יִהְיֶה נַעֲרָה בְתוּלָה מְאֹרָשָׂה לְאִישׁ וּמְצָאָהּ אִישׁ בָּעִיר וְשָׁכַב עִמָּהּ:

ἐὰν δὲ γένηται παῖς παρθένος μεμνηστευμένη ἀνδρὶ καὶ εὑρὼν αὐτὴν ἄνθρωπος ἐν πόλει κοιμηθῇ μετ᾽ αὐτῆς

23 ܘܐܸܢ ܬܸܗܘܸܐ ܥܠܲܝܡܬ̣ܵܐ ܒܬ̣ܘܼܠܬܵܐ ܕܲܡܟ݂ܝܼܪܵܐ ܠܓܲܒ̣ܪܵܐ ܘܢܸܫܟܚܚܝܼܗ̇ ܓܲܒ̣ܪܵܐ ܐ̄ܚܪܹܢܵܐ ܒܲܩܪܝܼܬ̣ܵܐ ܘܢܸܕ݂ܡܲܡ ܥܲܡܵܗ̇.

Si puellam virginem desponderit vir, et invenerit eam aliquis in civitate, et concubuerit cum ea,

იყოს თუ ვინმე ქალი ქალწული და განთხოვილ იყოს და შეიპყრას სხუამან კაცმან ქალაქსა შინა და შეაგინოს იგი,

23 If a damsel that is a virgin be betrothed unto an husband, and a man find her in the city, and lie with her;

כד. וְהוֹצֵאתֶם אֶת שְׁנֵיהֶם אֶל שַׁעַר הָעִיר הַהִוא וּסְקַלְתֶּם אֹתָם בָּאֲבָנִים וָמֵתוּ אֶת הַנַּעֲרָ עַל דְּבַר אֲשֶׁר לֹא צָעֲקָה בָעִיר וְאֶת הָאִישׁ עַל דְּבַר אֲשֶׁר עִנָּה אֶת אֵשֶׁת רֵעֵהוּ וּבִעַרְתָּ הָרָע מִקִּרְבֶּךָ:

ἐξάξετε ἀμφοτέρους ἐπὶ τὴν πύλην τῆς πόλεως αὐτῶν καὶ λιθοβοληθήσονται ἐν λίθοις καὶ ἀποθανοῦνται τὴν νεᾶνιν ὅτι οὐκ ἐβόησεν ἐν τῇ πόλει καὶ τὸν ἄνθρωπον ὅτι ἐταπείνωσεν τὴν γυναῖκα τοῦ πλησίον καὶ ἐξαρεῖς τὸν πονηρὸν ἐξ ὑμῶν αὐτῶν

24 ܐܲܦܸܩܘ ܐܸܢܘܿܢ ܠܲܬ̣ܪ̈ܲܝܗܘܿܢ ܠܬܲܪܥܵܐ ܕܲܩܪܝܼܬ̣ܵܐ ܗܵܝ̇ ܘܲܪܓ̣ܘܿܡܘ ܐܸܢܘܿܢ ܒܟܹܐܦܹ̈ܐ ܘܲܢܡܘܼܬ̣ܘܼܢ ܥܲܠ ܕܠܵܐ ܒܲܓ̣ܢܲܬ̤ܗܵܝ̇ ܥܠܲܝܡܬ̣ܵܐ ܒܲܩܪܝܼܬ̣ܵܐ ܘܗܵܘ̇ ܓܲܒ̣ܪܵܐ ܥܲܠ ܕܨܲܥܲܪ ܐܲܢ̄ܬܲܬ̣ ܚܲܒ̣ܪܹܗ. ܘܒܲܥܲܪܘ ܒܝܼܫܬܵܐ ܡ̣ܢ ܒܲܝܢܵܬ̣ܟ݂ܘܿܢ.

educes utrumque ad portam civitatis illius, et lapidibus obruentur: puella, quia non clamavit, cum esset in civitate: vir, quia humiliavit uxorem proximi sui: et auferes malum de medio tui.

გამოიყვანეთ იგი გარეშე ქალაქსა მათსა და ქვაჲ დაჰკრიბონ მათ და მოწყდენ ქალსა მას მით, რამეთუ არა ჴმა-ყო მამაკაცსა ამით, რამეთუ აგინა ცოლი მოყუსისა თჳსისაჲ და მოისპენ ბოროტი იგი თქუენ შორის.

24 Then ye shall bring them both out unto the gate of that city, and ye shall stone them with stones that they die; the damsel, because she cried not, being in the city; and the man, because he hath humbled his neighbour's wife: so thou shalt put away evil from among you.

כה. וְאִם בַּשָּׂדֶה יִמְצָא הָאִישׁ אֶת הַנַּעֲרָה הַמְאֹרָשָׂה וְהֶחֱזִיק בָּהּ הָאִישׁ וְשָׁכַב עִמָּהּ וּמֵת הָאִישׁ אֲשֶׁר שָׁכַב עִמָּהּ לְבַדּוֹ:

ἐὰν δὲ ἐν πεδίῳ εὕρῃ ἄνθρωπος τὴν παῖδα τὴν μεμνηστευμένην καὶ βιασάμενος κοιμηθῇ μετ᾽ αὐτῆς ἀποκτενεῖτε τὸν ἄνθρωπον τὸν κοιμώμενον μετ᾽ αὐτῆς μόνον

25 ܘܐܸܢ ܒܚܲܩܠܵܐ ܐܸܫܟܲܚ ܓܲܒ̣ܪܵܐ ܥܠܲܝܡܬ̣ܵܐ ܕܲܡܟ݂ܝܼܪܵܐ ܘܐܲܚܕܵܗ̇ ܒܲܩܛܝܼܪܵܐ ܘܲܕ݂ܡܸܟ݂ ܥܲܡܵܗ̇ ܢܸܬ̣ܩܛܸܠ ܓܲܒ̣ܪܵܐ ܕܲܕ݂ܡܸܟ݂ ܥܲܡܵܗ̇ ܒܲܠܚܘܿܕܵܘܗܝ.

Sin autem in agro repererit vir puellam, quæ desponsata est, et apprehendens concubuerit cum ea, ipse morietur solus:

და-თუ ვინმე-აპყრას კაცმან ველსა გარე ქალი განთხოვილი და მჰძლავროს და დაიწანოს იგი, მოკუედინ მამაკაცი იგი, რომელმან დაიწანა.

25 But if a man find a betrothed damsel in the field, and the man force her, and lie with her: then the man only that lay with her shall die.

כו. וְלַנַּעֲרָה לֹא תַעֲשֶׂה דָבָר אֵין לַנַּעֲרָה חֵטְא מָוֶת כִּי כַּאֲשֶׁר יָקוּם אִישׁ עַל רֵעֵהוּ וּרְצָחוֹ נֶפֶשׁ כֵּן הַדָּבָר הַזֶּה:

καὶ τῇ νεάνιδι οὐ ποιήσετε οὐδέν οὐκ ἔστιν τῇ νεάνιδι ἁμάρτημα θανάτου ὅτι ὡς εἴ τις ἐπαναστῇ ἄνθρωπος ἐπὶ τὸν πλησίον καὶ φονεύσῃ αὐτοῦ ψυχήν οὕτως τὸ πρᾶγμα τοῦτο

26 ܘܠܲܥܠܲܝܡܬ̣ܵܐ ܠܵܐ ܬܸܥܒ̇ܕ݂ܘܼܢ ܠܵܗ̇ ܡܸܕܸ̇ܡ ܡܸܛܠ ܕܠܵܐ ܚܲܝܵܒ̣ܵܐ ܥܠܲܝܡܬ̣ܵܐ ܚܛܵܗܵܐ ܕܡܵܘܬܵܐ. ܐܲܝܟ݂ ܕܩܵܐܹ̇ܡ ܓܹܝܪ ܓܲܒ̣ܪܵܐ ܥܲܠ ܓܲܒ̣ܪܹܗ ܘܩܵܛܸܠ ܠܹܗ ܗܵܟܲܢܵܐ ܗ̄ܝܼ ܨܒ̣ܘܼܬ̣ܵܐ ܗܵܕܹܐ.

puella nihil patietur, nec est rea mortis: quoniam sicut latro consurgit contra fratrem suum, et occidit animam ejus, ita et puella perpessa est.

ხოლო ისრაჱლსა მას ნურა ევნებინ, რამეთუ არა თანა-აც მას ბრალი სიკუდილისაჲ, რამეთუ ვითარცა კაცმან, რომელმან დააპყრის კაცი ველსა ზედა და მოკლის, იგი საქმე წარჴდა ქალსა ამას.

26 But unto the damsel thou shalt do nothing; there is in the damsel no sin worthy of death: for as when a man riseth against his neighbour, and slayeth him, even so is this matter:

כז. כִּי בַשָּׂדֶה מְצָאָהּ צָעֲקָה הַנַּעֲרָה הַמְאֹרָשָׂה וְאֵין מוֹשִׁיעַ לָהּ:

ὅτι ἐν τῷ ἀγρῷ εὗρεν αὐτήν ἐβόησεν ἡ νεᾶνις ἡ μεμνηστευμένη καὶ ὁ βοηθήσων οὐκ ἦν αὐτῇ

27 ܡܸܛܠ ܕܲܒ̣ܚܲܩܠܵܐ ܗ̄ܘ̣ ܐܸܫܟ̇ܚܵܗ̇ ܘܒܲܓ̣ܥܲܬ̤ ܥܠܲܝܡܬ̣ܵܐ ܕܲܡܟ݂ܝܼܪܵܐ ܘܠܲܝܬ̇ ܕܲܡܦܲܨܸܐ ܠܵܗ̇.

Sola erat in agro: clamavit, et nullus affuit qui liberaret eam.

რამეთუ ველსა დაეპყრა, ღაღადებდა და არა ვინ შეეწია მას.

27 For he found her in the field, and the betrothed damsel cried, and there was none to save her.

כח. כִּי יִמְצָא אִישׁ נַעֲרָה בְתוּלָה אֲשֶׁר לֹא אֹרָשָׂה וּתְפָשָׂהּ וְשָׁכַב עִמָּהּ וְנִמְצָאוּ:

ἐὰν δέ τις εὕρῃ τὴν παῖδα τὴν παρθένον ἥτις οὐ μεμνήστευται καὶ βιασάμενος κοιμηθῇ μετ᾽ αὐτῆς καὶ εὑρεθῇ

28 ܘܐܸܢ ܢܸܫܟܲܚ ܓܲܒ̣ܪܵܐ ܥܠܲܝܡܬ̣ܵܐ ܒܬ̣ܘܼܠܬܵܐ ܕܠܵܐ ܗܘ̣ܵܬ̤ ܡܟ݂ܝܼܪܵܐ ܘܢܹܐܚܕ̇ܝܼܗ̇ ܢܸܕ݂ܡܲܟ݂ ܥܲܡܵܗ̇ ܘܢܸܫܬܲܟ݂ܚܘܼܢ.

Si invenerit vir puellam virginem, quæ non habet sponsum, et apprehendens concubuerit cum illa, et res ad judicium venerit:

შე-თუ ვინმე-იპყრას ქალი ქალწული განთხოვილი, ველსა ჰმძლავროს და დაიწანოს იგი და გამოჩნდეს,

28 If a man find a damsel that is a virgin, which is not betrothed, and lay hold on her, and lie with her, and they be found;

כט. וְנָתַן הָאִישׁ הַשֹּׁכֵב עִמָּהּ לַאֲבִי הַנַּעֲרָה חֲמִשִּׁים כָּסֶף וְלוֹ תִהְיֶה לְאִשָּׁה תַּחַת אֲשֶׁר עִנָּהּ לֹא יוּכַל שַׁלְּחָהּ כָּל יָמָיו:

δώσει ὁ ἄνθρωπος ὁ κοιμηθεὶς μετ᾽ αὐτῆς τῷ πατρὶ τῆς νεάνιδος πεντήκοντα δίδραχμα ἀργυρίου καὶ αὐτοῦ ἔσται γυνή ἀνθ᾽ ὧν ἐταπείνωσεν αὐτήν οὐ δυνήσεται ἐξαποστεῖλαι αὐτὴν τὸν ἅπαντα χρόνον

29 ܢܸܬܸ̇ܠ ܓܲܒ̣ܪܵܐ ܗܵܘ̇ ܕܲܕܸܡܸܟ݂ ܥܲܡܵܗ̇ ܠܐܲܒ̣ܘܼܗ̇ ܕܲܥܠܲܝܡܬ̣ܵܐ ܚܲܡܫܝܼܢ ܕܟܸܣܦܵܐ ܠܐܲܒ̣ܘܼܗ̇ ܘܠܹܗ ܬܸܗܘܸܐ ܐܲܢ̄ܬ̇ܬ̣ܵܐ ܚܠܵܦ ܕܨܲܥܪܵܗ̇ ܘܠܵܐ ܢܸܫܬܲܠܲܛ ܠܡܸܫܒ̇ܩܵܗ̇ ܟܠ ܝܵܘ̈ܡܲܝ ܚܲܝܵܘ̈ܗܝ.

dabit qui dormivit cum ea, patri puellæ quinquaginta siclos argenti, et habebit eam uxorem, quia humiliavit illam: non poterit dimittere eam cunctis diebus vitæ suæ.

მიეცინ კაცმან მან მამასა მის ქალისასა ერგასი სატირი ვეცხლი და ქალი იგი იყავნ მისავე ცოლად, რამეთუ აგინა იგი, და ნუ უფლიედ განტევებაჲ მისი ყოველთა დღეთა ცხორებისა მისისათა.

29 Then the man that lay with her shall give unto the damsel's father fifty shekels of silver, and she shall be his wife; because he hath humbled her, he may not put her away all his days.

כג

ΚΓʹ

No Georgian

א. לֹא יִקַּח אִישׁ אֶת אֵשֶׁת אָבִיו וְלֹא יְגַלֶּה כְּנַף אָבִיו:

οὐ λήμψεται ἄνθρωπος τὴν γυναῖκα τοῦ πατρὸς αὐτοῦ καὶ οὐκ ἀποκαλύψει συγκάλυμμα τοῦ πατρὸς αὐτοῦ

30 ܠܵܐ ܢܸܣܲܒ̣ ܓܲܒ̣ܪܵܐ ܐܲܢ̄ܬܲܬ̣ ܐܲܒ̣ܘܗܝ ܘܠܵܐ ܢܸܓ̣ܠܸܐ ܟܸܢܦܵܐ ܕܐܲܒ̣ܘܼܗܝ.

Non accipiet homo uxorem patris sui, nec revelabit operimentum ejus.

22,30 ცოლსა მამისა შენისასა ნუ ცოლს-იყოფ, რათა არა განცხადო სარცხვენელი მამისა შენისაჲ.

თავი ოცდამესამე

30 A man shall not take his father's wife, nor discover his father's skirt.

ב. לֹא יָבֹא פְצוּעַ דַּכָּא וּכְרוּת שָׁפְכָה בִּקְהַל יְהֹוָה:

οὐκ εἰσελεύσεται θλαδίας καὶ ἀποκεκομμένος εἰς ἐκκλησίαν κυρίου

1 ܠܵܐ ܢܸܥܘܿܠ ܓܲܝܵܪܵܐ ܠܲܟ݂ܢܘܼܫܬܹ̇ܗ ܕܡܵܪܝܵܐ

Cap. 23
Non intravit eunuchus, attritis vel amputatis testiculis et abscisso veretro, ecclesiam Domini.

კუდური და დუმაკ კუეთილი ნუ შეიწირვინ ტაძრად უფლისა.

3
1 He that is wounded in the stones, or hath his privy member cut off, shall not enter into the congregation of the LORD.

ג. לֹא יָבֹא מַמְזֵר בִּקְהַל יְהֹוָה גַּם דּוֹר עֲשִׂירִי לֹא יָבֹא לוֹ בִּקְהַל יְהֹוָה:

οὐκ εἰσελεύσεται ἐκ πόρνης εἰς ἐκκλησίαν κυρίου

2 ܘܠܵܐ ܢܸܥܘܿܠ ܒܲܪ ܓܵܘܪܹ̈ܐ ܠܲܟ݂ܢܘܼܫܬܹ̇ܗ ܕܡܵܪܝܵܐ ܐܲܦܠܵܐ ܥܲܠ ܥܸܣܪܵܐ ܕܵܪ̈ܝܼܢ ܢܸܥܘܿܠ ܠܲܟ݂ܢܘܼܫܬܹ̇ܗ ܕܡܵܪܝܵܐ.

Non ingredietur mamzer, hoc est, de scorto natus, in ecclesiam Domini, usque ad decimam generationem.

ძაღლისა სასყიდელი და სიძვისა სასყიდელი ნუ შეიწირვიედ ტაძრად უფლისა.

2 A bastard shall not enter into the congregation of the LORD; even to his tenth generation shall he not enter into the congregation of the LORD.

ד. לֹא יָבֹא עַמּוֹנִי וּמוֹאָבִי בִּקְהַל יְהֹוָה גַּם דּוֹר עֲשִׂירִי לֹא יָבֹא לָהֶם בִּקְהַל יְהֹוָה עַד עוֹלָם:

οὐκ εἰσελεύσεται Αμμανίτης καὶ Μωαβίτης εἰς ἐκκλησίαν κυρίου καὶ ἕως δεκάτης γενεᾶς οὐκ εἰσελεύσεται εἰς ἐκκλησίαν κυρίου καὶ ἕως εἰς τὸν αἰῶνα

3 ܠܵܐ ܢܸܥܘܿܠ ܥܲܡܘܿܢܵܝܵܐ ܘܡܘܼܐܵܒ̣ܵܝܵܐ ܠܲܟ݂ܢܘܼܫܬܹ̇ܗ ܕܡܵܪܝܵܐ ܐܵܦܠܵܐ ܠܕܵܪܵܐ ܥܣܝܼܪܵܝܵܐ ܢܸܥܠܘܼܢ ܠܲܟ݂ܢܘܼܫܬܹ̇ܗ ܕܡܵܪܝܵܐ ܠܥܵܠܲܡ.

Ammonites et Moabites etiam post decimam generationem non intrabunt ecclesiam Domini in æternum:

ამანიტელი და მოაბელი ნუ შევლენედ სახიდ უფლისა ვიდრე ათამდე ნათესავად, ნუცა უკუნისამდე ჟამთა.

3 An Ammonite or Moabite shall not enter into the congregation of the LORD; even to their tenth generation shall they not enter into the congregation of the LORD for ever:

ה. עַל דְּבַר אֲשֶׁר לֹא קִדְּמוּ אֶתְכֶם בַּלֶּחֶם וּבַמַּיִם בַּדֶּרֶךְ בְּצֵאתְכֶם מִמִּצְרָיִם וַאֲשֶׁר שָׂכַר עָלֶיךָ אֶת בִּלְעָם בֶּן בְּעוֹר מִפְּתוֹר אֲרַם נַהֲרַיִם לְקַלְלֶךָּ:

παρὰ τὸ μὴ συναντῆσαι αὐτοὺς ὑμῖν μετὰ ἄρτων καὶ ὕδατος ἐν τῇ ὁδῷ ἐκπορευομένων ὑμῶν ἐξ Αἰγύπτου καὶ ὅτι ἐμισθώσαντο ἐπὶ σὲ τὸν Βαλααμ υἱὸν Βεωρ ἐκ τῆς Μεσοποταμίας καταράσασθαί σε

4 ܥܲܠ ܕܠܵܐ ܩܲܪܸܒ̣ܘ ܠܟ݂ܘܿܢ ܠܲܚܡܵܐ ܘܡܲـ̈ܝܵܐ ܒܐܘܼܪܚܵܐ ܟܲܕ݂ ܢܦܲܩܬ̇ܘܿܢ ܡ̣ܢ ܡܸܨܪܹܝܢ ܘܥܲܠ ܕܐܸܓܲܪ ܥܠܲܝܟ ܠܒܸܠܥܵܡ ܒܲܪ ܒܥܘܿܪ ܡ̣ܢ ܦܝܼܬ̣ܘܿܪ ܕܐܵܪܵܡ ܢܲܗܪ̈ܝܼܢ ܠܲܡܠܵܛܵܟ݂.

quia noluerunt vobis occurrere cum pane et aqua in via quando egressi estis de Ægypto: et quia conduxerunt contra te Balaam filium Beor de Mesopotamia Syriæ, ut malediceret tibi:

რამეთუ არა მოგეგებვოდეს თქუენ პურითა და წყლითა, რაჟამს გამოხუედით თქუენ ქუეყანით ეგვიპტით, არამედ სასყიდლით მოიყვანეს ბალამი, ძე ბეორისი, შორის მდინარეთა მათ წყევად თქუენდა.

4 Because they met you not with bread and with water in the way, when ye came forth out of Egypt; and because they hired against thee Balaam the son of Beor of Pethor of Mesopotamia, to curse thee.

ו. וְלֹא אָבָה יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ לִשְׁמֹעַ אֶל בִּלְעָם וַיַּהֲפֹךְ יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ לְּךָ אֶת הַקְּלָלָה לִבְרָכָה כִּי אֲהֵבְךָ יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ:

καὶ οὐκ ἠθέλησεν κύριος ὁ θεός σου εἰσακοῦσαι τοῦ Βαλααμ καὶ μετέστρεψεν κύριος ὁ θεός σου τὰς κατάρας εἰς εὐλογίαν ὅτι ἠγάπησέν σε κύριος ὁ θεός σου

5 ܘܠܵܐ ܨܒ̣ܵܐ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܠܡܸܫܡܥܹܗ ܠܒܸܠܥܵܡ ܘܐܲܗܦܸܟ݂ ܐܸܢܹܝܢ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܠܵܘ̈ܟܵܬܹܗ ܠܒ̣ܘܼܪ̈ܟܵܬ̣ܵܐ ܡܸܛܠ ܕܪܲܚܡܵܟ݂ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂.

et noluit Dominus Deus tuus audire Balaam, vertitque maledictionem ejus in benedictionem tuam, eo quod diligeret te.

და არა უნდა უფალსა ღმერთსა სმენად ბალამისი, არამედ გარდააქცია წყევაჲ იგი კურთხევად თქუენდა, რამეთუ შეგიყუარნა თქუენ უფალმან ღმერთმან თქუენმან რაჲთურთით.

5 Nevertheless the LORD thy God would not hearken unto Balaam; but the LORD thy God turned the curse into a blessing unto thee, because the LORD thy God loved thee.

ז. לֹא תִדְרשׁ שְׁלֹמָם וְטֹבָתָם כָּל יָמֶיךָ לְעוֹלָם:

οὐ προσαγορεύσεις εἰρηνικὰ αὐτοῖς καὶ συμφέροντα αὐτοῖς πάσας τὰς ἡμέρας σου εἰς τὸν αἰῶνα

6 ܠܵܐ ܬܸܨܒܸܐ ܠܲܫܠܵܡܗܘܿܢ ܘܲܠܛܵܒ̣ܵܬ̣̈ܗܘܿܢ ܟܠ ܝܵܘ̈ܡܲܝ ܚܲܝܲܝ̈ܟ ܠܥܵܠܲܡ.

Non facies cum eis pacem, nec quæras eis bona cunctis diebus vitæ tuæ in sempiternum.

კითხვაჲ არა მისცე მას, არცაღა მშჳდობასა იტყოდი მათა მიმართ ყოველთა დღეთა ცხოვრებისა შენისათა.

6 Thou shalt not seek their peace nor their prosperity all thy days for ever.

ח. לֹא תְתַעֵב אֲדֹמִי כִּי אָחִיךָ הוּא לֹא תְתַעֵב מִצְרִי כִּי גֵר הָיִיתָ בְאַרְצוֹ:

οὐ βδελύξῃ Ιδουμαῖον ὅτι ἀδελφός σού ἐστιν οὐ βδελύξῃ Αἰγύπτιον ὅτι πάροικος ἐγένου ἐν τῇ γῇ αὐτοῦ

7 ܠܵܐ ܬܸܕ݂ܚܩܼܘܗܝ ܠܐܲܕ݂ܘܿܡܵܝܵܐ ܡܸܛܠ ܕܐܲܚܘܼܟ݂ ܗ̄ܘ̣. ܘܠܵܐ ܬܸܕ݂ܚܩܝܼܘܗܝ ܠܡܸܨܪܵܝܵܐ ܡܸܛܠ ܕܥܵܡܘܿܪܵܐ ܗ̤ܘܲܝܬ̇ ܒܐܲܪܥܹܗ.

Non abominaberis Idumæum, quia frater tuus est: nec Ægyptium, quia advena fuisti in terra ejus.

ნუ გძაგნ შენ იდუმელი იგი, რამეთუ ძმაჲ შენი არს, ნუ გძაგნ შენ მეგვიპტელი იგი, რამეთუ მწირ იყავ შენ ქუეყანასა მათსა.

7 Thou shalt not abhor an Edomite; for he is thy brother: thou shalt not abhor an Egyptian; because thou wast a stranger in his land.

ט. בָּנִים אֲשֶׁר יִוָּלְדוּ לָהֶם דּוֹר שְׁלִישִׁי יָבֹא לָהֶם בִּקְהַל יְהֹוָה:

υἱοὶ ἐὰν γενηθῶσιν αὐτοῖς γενεὰ τρίτη εἰσελεύσονται εἰς ἐκκλησίαν κυρίου

8 ܒܢܲـ̈ܝܵܐ ܕܡܸܬ̣ܝܲܠܕ̇ܝܼܢ ܠܗܘܿܢ ܒܕ݂ܵܪܵܐ ܬܠܝܼܬ̣ܵܝܵܐ ܢܸܥܠܘܼܢ ܠܲܟ݂ܢܘܼܫܬܹ̇ܗ ܕܡܵܪܝܵܐ.

Qui nati fuerint ex eis, tertia generatione intrabunt in ecclesiam Domini.

და-თუ-ემკჳდროს შენ შორის და ესხნენ მას შვილ, მესამე იგი ნათესავი მისი შევიდეს სახლსა უფლისასა.

8 The children that are begotten of them shall enter into the congregation of the LORD in their third generation.

י. כִּי תֵצֵא מַחֲנֶה עַל אֹיְבֶיךָ וְנִשְׁמַרְתָּ מִכֹּל דָּבָר רָע:

ἐὰν δὲ ἐξέλθῃς παρεμβαλεῖν ἐπὶ τοὺς ἐχθρούς σου καὶ φυλάξῃ ἀπὸ παντὸς ῥήματος πονηροῦ

9 ܘܟܲܕ݂ ܬܸܦܘܿܩ ܒܡܲܫܪܝܼܬ̣ܵܐ ܥܲܠ ܒܥܸܠܕ̇ܒ̣ܵܒܲܝ̈ܟ ܐܸܙܕܲܗ̄ܪ ܡ̣ܢ ܟܠܡܸܕܸ̇ܡ ܕܒ̣ܝܼܫ.

Quando egressus fueris adversus hostes tuos in pugnam, custodies te ab omni re mala.

გინათუ ხვიდოდი წყობად მტერთა შენთა, დაიცევ თავი შენი ყოვლისაგან სიტყჳსა ბოროტისა.

9 When the host goeth forth against thine enemies, then keep thee from every wicked thing.

יא. כִּי יִהְיֶה בְךָ אִישׁ אֲשֶׁר לֹא יִהְיֶה טָהוֹר מִקְּרֵה לָיְלָה וְיָצָא אֶל מִחוּץ לַמַּחֲנֶה לֹא יָבֹא אֶל תּוֹךְ הַמַּחֲנֶה:

ἐὰν ᾖ ἐν σοὶ ἄνθρωπος ὃς οὐκ ἔσται καθαρὸς ἐκ ῥύσεως αὐτοῦ νυκτός καὶ ἐξελεύσεται ἔξω τῆς παρεμβολῆς καὶ οὐκ εἰσελεύσεται εἰς τὴν παρεμβολήν

10 ܘܐܸܢ ܢܸܗܘܸܐ ܒܵܟ݂ ܓܲܒ̣ܪܵܐ ܕܠܵܐ ܗ̄ܘ̣ܵܐ ܕܟܸܐ ܡ̣ܢ ܩܸܪܝܵܐ ܕܠܸܠܝܵܐ ܢܸܦܘܿܩ ܠܹܗ ܠܒܲܪ ܡ̣ܢ ܡܲܫܪܝܼܬ̣ܵܐ ܘܠܵܐ ܢܸܥܘܿܠ ܠܓ̣ܵܘ ܡܲܫܪܝܼܬ̣ܵܐ.

Si fuerit inter vos homo, qui nocturno pollutus sit somnio, egredietur extra castra,

იყოს თუ ვინმე შენ შორის ხაშმ და უწრდოდის საფსმელი მისი ღამე, განვედინ გარეშე ბანაკსა მას და ნუ შემოვალნ ბანაკად.

10 If there be among you any man, that is not clean by reason of uncleanness that chanceth him by night, then shall he go abroad out of the camp, he shall not come within the camp:

יב. וְהָיָה לִפְנוֹת עֶרֶב יִרְחַץ בַּמָּיִם וּכְבֹא הַשֶּׁמֶשׁ יָבֹא אֶל תּוֹךְ הַמַּחֲנֶה:

καὶ ἔσται τὸ πρὸς ἑσπέραν λούσεται τὸ σῶμα αὐτοῦ ὕδατι καὶ δεδυκότος ἡλίου εἰσελεύσεται εἰς τὴν παρεμβολήν

11 ܘܲܠܥܸܕܵܢ ܪܲܡܫܵܐ ܢܸܣܚܸܐ ܒܡܲـ̈ܝܵܐ ܘܡܵܐ ܕܥܸܪܒܲܬ̤ ܫܸܡܫܵܐ ܢܸܥܘܿܠ ܠܓ̣ܵܘ ܡܲܫܪܝܼܬ̣ܵܐ.

et non revertetur, priusquam ad vesperam lavetur aqua: et post solis occasum regredietur in castra.

და მერმე მიმწუხრი დაიბანენ გუამი მისი წყლითა და მზისა დასლვასა შემოვედინ ბანაკსავე მას.

11 But it shall be, when evening cometh on, he shall wash himself with water: and when the sun is down, he shall come into the camp again.

יג. וְיָד תִּהְיֶה לְךָ מִחוּץ לַמַּחֲנֶה וְיָצָאתָ שָׁמָּה חוּץ:

καὶ τόπος ἔσται σοι ἔξω τῆς παρεμβολῆς καὶ ἐξελεύσῃ ἐκεῖ ἔξω

12 ܘܐܲܬ̣ܪܵܐ ܢܸܗܘܸܐ ܝܼܕ݂ܝܼܥ ܠܵܟ݂ ܠܒܲܪ ܡ̣ܢ ܡܲܫܪܝܼܬ̣ܵܐ ܘܦܘܿܩ ܠܬܲܡܵܢ ܠܡܲܝ̈ ܪܸ̈ܓ̣ܠܲܝܟ.

Habebis locum extra castra, ad quem egrediaris ad requisita naturæ,

და ადგილი ერთი განჩინებულ იყავნ შენდა გარეშე ბანაკსა მას, რომელსა განხვიდოდი შენ.

12 Thou shalt have a place also without the camp, whither thou shalt go forth abroad:

יד. וְיָתֵד תִּהְיֶה לְךָ עַל אֲזֵנֶךָ וְהָיָה בְּשִׁבְתְּךָ חוּץ וְחָפַרְתָּה בָהּ וְשַׁבְתָּ וְכִסִּיתָ אֶת צֵאָתֶךָ:

καὶ πάσσαλος ἔσται σοι ἐπὶ τῆς ζώνης σου καὶ ἔσται ὅταν διακαθιζάνῃς ἔξω καὶ ὀρύξεις ἐν αὐτῷ καὶ ἐπαγαγὼν καλύψεις τὴν ἀσχημοσύνην σου ἐν αὐτῷ

13 ܘܣܸܟ̇ܬ̣ܵܐ ܬܸܗܘܸܐ ܠܵܟ݂ ܥܲܠ ܙܲܝܢܵܟ݂ ܘܡܵܐ ܕܝܵܬܹ̇ܒ̣ ܐܲܢ̄ܬ̇ ܠܡܲܝ̈ ܪܸ̈ܓ̣ܠܲܝܟ ܗ̤ܘܲܝܬ̇ ܚܵܦܲܪ ܒܵܗ̇ ܘܲܗ̤ܘܲܝܬ̇ ܡܟܲܣܸܐ ܬܸܒ̣ܪܵܟ݂.

gerens paxillum in balteo: cumque sederis, fodies per circuitum, et egesta humo operies

და მანაჲ ერთი იყავნ გამობმულ სარტყელსა შენსა და სადა-იგი დასდგე, აღმოსთხარო და დაჰფარო საძაგელებაჲ იგი სარცხჳნელისა მის შენისაჲ.

13 And thou shalt have a paddle upon thy weapon; and it shall be, when thou wilt ease thyself abroad, thou shalt dig therewith, and shalt turn back and cover that which cometh from thee:

טו. כִּי יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ מִתְהַלֵּךְ בְּקֶרֶב מַחֲנֶךָ לְהַצִּילְךָ וְלָתֵת אֹיְבֶיךָ לְפָנֶיךָ וְהָיָה מַחֲנֶיךָ קָדוֹשׁ וְלֹא יִרְאֶה בְךָ עֶרְוַת דָּבָר וְשָׁב מֵאַחֲרֶיךָ:

ὅτι κύριος ὁ θεός σου ἐμπεριπατεῖ ἐν τῇ παρεμβολῇ σου ἐξελέσθαι σε καὶ παραδοῦναι τὸν ἐχθρόν σου πρὸ προσώπου σου καὶ ἔσται ἡ παρεμβολή σου ἁγία καὶ οὐκ ὀφθήσεται ἐν σοὶ ἀσχημοσύνη πράγματος καὶ ἀποστρέψει ἀπὸ σοῦ

14 ܡܸܛܠ ܕܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܡܗܲܠܸܟ݂ ܒܓ̣ܵܘ ܡܲܫܪܝܼܬ̣ܵܟ݂ ܕܲܢܦܲܨܹܝܟ݂ ܘܢܲܫܠܸܡ ܒܥܸܠܕ̇ܒ̣ܵܒܲܝ̈ܟ ܩܕ݂ܵܡܲܝܟ ܘܬܸܗܘܸܐ ܡܲܫܪܝܼܬ̣ܵܟ݂ ܩܲܕ̇ܝܼܫܵܐ ܕܠܵܐ ܢܸܚܙܸܐ ܒܵܟ݂ ܨܒ̣ܘܼܬ̣ܵܐ ܕܲܡܦܲܪܣܝܵܐ ܘܢܸܗܦܘܿܟ݂ ܠܹܗ ܡܸܢܟ݂ܘܿܢ.

quo revelatus es: Dominus enim Deus tuus ambulat in medio castrorum, ut eruat te, et tradat tibi inimicos tuos: et sint castra tua sancta, et nihil in eis appareat fœditatis, ne derelinquat te.

რამეთუ უფალი ღმერთი შენი გარდამოსრულ არს და იქცევის ბანაკსა შენსა განრინებად შენდა და მოცემად მტერთა შენთა წინაშე პირსა შენსა, რათა იყოს ბანაკი იგი შენი წმიდა და არა გამოჩნდეს შენ შორის საქმე საძაგელებისაჲ. და გარე მიიქციოს უფალმან პირი შენგან.

14 For the LORD thy God walketh in the midst of thy camp, to deliver thee, and to give up thine enemies before thee; therefore shall thy camp be holy: that he see no unclean thing in thee, and turn away from thee.

טז. לֹא תַסְגִּיר עֶבֶד אֶל אֲדֹנָיו אֲשֶׁר יִנָּצֵל אֵלֶיךָ מֵעִם אֲדֹנָיו:

οὐ παραδώσεις παῖδα τῷ κυρίῳ αὐτοῦ ὃς προστέθειταί σοι παρὰ τοῦ κυρίου αὐτοῦ

15 ܠܵܐ ܬܲܫܠܸܡ ܥܲܒ̣ܕܵܐ ܠܡܵܪܹܗ ܕܥܵܪܹܩ ܠܘܵܬ̣ܵܟ݂ ܡ̣ܢ ܡܵܪܹܗ.

Non trades servum domino suo, qui ad te confugerit.

მონაჲ რომელ შემოვედრებულ იყოს შენდა, ნუ მისცემ ჴელთა უფლისა თჳსისათა,

15 Thou shalt not deliver unto his master the servant which is escaped from his master unto thee:

יז. עִמְּךָ יֵשֵׁב בְּקִרְבְּךָ בַּמָּקוֹם אֲשֶׁר יִבְחַר בְּאַחַד שְׁעָרֶיךָ בַּטּוֹב לוֹ לֹא תּוֹנֶנּוּ:

μετὰ σοῦ κατοικήσει ἐν ὑμῖν κατοικήσει ἐν παντὶ τόπῳ οὗ ἐὰν ἀρέσῃ αὐτῷ οὐ θλίψεις αὐτόν

16 ܐܸܠܵܐ ܥܲܡܵܟ݂ ܢܸܬܸ̇ܒ̣ ܒܐܲܬ̣ܪܵܐ ܕܨܵܒܹܐ ܒܲܚܕ݂ܵܐ ܡ̣ܢ ܩܘܼܪ̈ܝܵܟ݂ ܐܲܬܲܪ ܕܫܲܦܝܼܪ ܠܹܗ. ܘܠܵܐ ܬܸܥܠܒ̣ܝܼܘܗܝ.

Habitabit tecum in loco, qui ei placuerit, et in una urbium tuarum requiescet: ne contristes eum.

რომელი შეყოფილ იყოს შენდა და ჯდეს შორის ყოველსავე ადგილსა, რომელსაცა სთნდეს მას, ნურას აჭირებნ მას.

16 He shall dwell with thee, even among you, in that place which he shall choose in one of thy gates, where it liketh him best: thou shalt not oppress him.

יח. לֹא תִהְיֶה קְדֵשָׁה מִבְּנוֹת יִשְׂרָאֵל וְלֹא יִהְיֶה קָדֵשׁ מִבְּנֵי יִשְׂרָאֵל:

οὐκ ἔσται πόρνη ἀπὸ θυγατέρων Ισραηλ καὶ οὐκ ἔσται πορνεύων ἀπὸ υἱῶν Ισραηλ οὐκ ἔσται τελεσφόρος ἀπὸ θυγατέρων Ισραηλ καὶ οὐκ ἔσται τελισκόμενος ἀπὸ υἱῶν Ισραηλ

17 ܠܵܐ ܬܸܗܘܸܐ ܙܵܢܝܼܬ̣ܵܐ ܡ̣ܢ ܒ̈ܢܵܬ̣ ܝܼܣܪܵܝܹܠ ܘܐܵܦܠܵܐ ܢܸܗܘܸܐ ܕܲܡܙܲܢܸܐ ܡ̣ܢ ܒ̈ܢܲܝ ܝܼܣܪܵܝܹܠ.

Non erit meretrix de filiabus Israël, nec scortator de filiis Israël.

ასულთაგანი ისრაჱლისთაჲ, ნუ იქმნებინ როსპიკ და ნუცა იპოებინ მამაკაცი მეძავ ძეთაგანი ისრაჱლისთაჲ,

17 There shall be no whore of the daughters of Israel, nor a sodomite of the sons of Israel.

יט. לֹא תָבִיא אֶתְנַן זוֹנָה וּמְחִיר כֶּלֶב בֵּית יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ לְכָל נֶדֶר כִּי תוֹעֲבַת יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ גַּם שְׁנֵיהֶם:

οὐ προσοίσεις μίσθωμα πόρνης οὐδὲ ἄλλαγμα κυνὸς εἰς τὸν οἶκον κυρίου τοῦ θεοῦ σου πρὸς πᾶσαν εὐχήν ὅτι βδέλυγμα κυρίῳ τῷ θεῷ σού ἐστιν καὶ ἀμφότερα

18 ܠܵܐ ܬܲܥܸܠ ܐܲܓܲܪ ܙܵܢܝܼܬ̣ܵܐ ܘܲܕ݂ܡܲܝ̈ ܟܲܠܒܵܐ ܠܒܲܝܬܹ̇ܗ ܕܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܠܟ݂ܠ ܢܕܲܪ ܡܸܛܠ ܕܛܲܡܐܝܼܢ ܐܸܢܘܿܢ ܩܕ݂ܵܡ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܬܪ̈ܲܝܗܘܿܢ.

Non offeres mercedem prostibuli, nec pretium canis in domo Domini Dei tui, quidquid illud est quod voveris: quia abominatio est utrumque apud Dominum Deum tuum.

ნუ შესწირავ შენ სასყიდელსა სიძვისასა, ნუცა ნაცვალსა ძაღლისასა სახიდ უფლისა ღმრთისა შენისა, ნუ შესწირავ ყოველსავე შინა აღნათქუემსა, რომელ აღგითქუას შენ, რამეთუ ბილწ არს წინაშე უფლისა ღმრთისა შენისა ორივე ეგე.

18 Thou shalt not bring the hire of a whore, or the price of a dog, into the house of the LORD thy God for any vow: for even both these are abomination unto the LORD thy God.

כ. לֹא תַשִּׁיךְ לְאָחִיךָ נֶשֶׁךְ כֶּסֶף נֶשֶׁךְ אֹכֶל נֶשֶׁךְ כָּל דָּבָר אֲשֶׁר יִשָּׁךְ:

οὐκ ἐκτοκιεῖς τῷ ἀδελφῷ σου τόκον ἀργυρίου καὶ τόκον βρωμάτων καὶ τόκον παντὸς πράγματος οὗ ἂν ἐκδανείσῃς

19 ܠܵܐ ܬܪܲܒܸ̇ܐ ܥܲܠ ܐܲܚܘܼܟ݂ ܪܸܒ̇ܝܼܬ̣ܵܐ ܕܟܸܣܦܵܐ ܘܪܸܒ̇ܝܼܬ̣ܵܐ ܕܲܥܒ̣ܘܼܪܵܐ ܘܪܸܒ̇ܝܼܬ̣ܵܐ ܕܟ݂ܠܡܸܕܸ̇ܡ ܕܪܵܒܹ̈ܐ.

Non fœnerabis fratri tuo ad usuram pecuniam, nec fruges, nec quamlibet aliam rem:

ნუ მოჰჴდი ძმასა შენსა აღნადგინებსა ვეცხლისასა, ნუცა აღნადგინებსა საჭმლისასა,

19 Thou shalt not lend upon usury to thy brother; usury of money, usury of victuals, usury of any thing that is lent upon usury:

כא. לַנָּכְרִי תַשִּׁיךְ וּלְאָחִיךָ לֹא תַשִּׁיךְ לְמַעַן יְבָרֶכְךָ יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ בְּכֹל מִשְׁלַח יָדֶךָ עַל הָאָרֶץ אֲשֶׁר אַתָּה בָא שָׁמָּה לְרִשְׁתָּהּ:

τῷ ἀλλοτρίῳ ἐκτοκιεῖς τῷ δὲ ἀδελφῷ σου οὐκ ἐκτοκιεῖς ἵνα εὐλογήσῃ σε κύριος ὁ θεός σου ἐν πᾶσι τοῖς ἔργοις σου ἐπὶ τῆς γῆς εἰς ἣν εἰσπορεύῃ ἐκεῖ κληρονομῆσαι αὐτήν

20 ܥܲܠ ܢܘܼܟ݂ܪܵܝܵܐ ܪܲܒܵܐ ܘܥܲܠ ܐܲܚܘܼܟ݂ ܠܵܐ ܬܪܲܒܸ̇ܐ ܕܲܢܒܲܪܟ݂ܵܟ݂ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܒܟ݂ܠܡܸܕܸ̇ܡ ܕܡܵܘܫܸܛ ܐܲܢ̄ܬ̇ ܐܝܼܕ݂ܵܟ݂ ܒܐܲܪܥܸܵܐ ܕܥܵܐܹ̇ܠ ܐܲܢ̄ܬ̇ ܠܵܗ̇ ܠܡܹܐܪܬܵܗ̇.

sed alieno. Fratri autem tuo absque usura id quo indiget, commodabis: ut benedicat tibi Dominus Deus tuus in omni opere tuo in terra, ad quam ingredieris possidendam.

ნუცა ყოველსა აღნადგინებსა სესხისა მის შენისასა, რომელ ავასხე ძმასა მას შენსა, რათა გაკურთხოს შენ უფალმან ღმერთმან შენმან ყოველთა მათ ზედა საქმეთა შენთა ქუეყანასა მას, რომელსა შეხჳდე დამკჳდრებად მუნ.

20 Unto a stranger thou mayest lend upon usury; but unto thy brother thou shalt not lend upon usury: that the LORD thy God may bless thee in all that thou settest thine hand to in the land whither thou goest to possess it.

כב. כִּי תִדֹּר נֶדֶר לַיהֹוָה אֱלֹהֶיךָ לֹא תְאַחֵר לְשַׁלְּמוֹ כִּי דָרשׁ יִדְרְשֶׁנּוּ יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ מֵעִמָּךְ וְהָיָה בְךָ חֵטְא:

ἐὰν δὲ εὔξῃ εὐχὴν κυρίῳ τῷ θεῷ σου οὐ χρονιεῖς ἀποδοῦναι αὐτήν ὅτι ἐκζητῶν ἐκζητήσει κύριος ὁ θεός σου παρὰ σοῦ καὶ ἔσται ἐν σοὶ ἁμαρία

21 ܘܐܸܢ ܢܵܕܲܪ ܐܲܢ̄ܬ̇ ܢܸܕ݂ܪܵܐ ܠܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܠܵܐ ܬܫܵܘܚܲܪ ܠܡܸܦܪܥܹܗ ܡܸܛܠ ܕܡܸܬ̣ܒܲܥ ܬܵܒܲܥ ܠܹܗ ܡܵܪܝܵܐ ܡܸܢܵܟ݂ ܘܗܵܘܹ̇ܐ ܥܠܲܝܟ ܚܛܵܗܵܐ.

Cum votum voveris Domino Deo tuo, non tardabis reddere: quia requiret illud Dominus Deus tuus, et si moratus fueris, reputabitur tibi in peccatum.

აღ-თუ-უთქუა აღნათქუემი უფალსა ღმერთსა შენსა, არა დააყენო აღსრულებაჲ მისი, რამეთუ მიჴდით მიუჴადოს იგი უფალმან ღმერთმან შენგან და იყოს შენდა ცოდვაჲ.

21 When thou shalt vow a vow unto the LORD thy God, thou shalt not slack to pay it: for the LORD thy God will surely require it of thee; and it would be sin in thee.

כג. וְכִי תֶחְדַּל לִנְדֹּר לֹא יִהְיֶה בְךָ חֵטְא:

ἐὰν δὲ μὴ θέλῃς εὔξασθαι οὐκ ἔστιν ἐν σοὶ ἁμαρτία

22 ܘܐܸܢ ܠܵܐ ܨܵܒܹ̇ܐ ܐܲܢ̄ܬ̇ ܠܡܸܕܲܪ ܠܵܐ ܗܵܘܹ̇ܐ ܥܠܲܝܟ ܚܛܵܗܵܐ.

Si nolueris polliceri, absque peccato eris.

უკეთუ არა აღუთქუა შენ, არარაჲ ცოდვაჲ არს შენდა,

22 But if thou shalt forbear to vow, it shall be no sin in thee.

כד. מוֹצָא שְׂפָתֶיךָ תִּשְׁמֹר וְעָשִׂיתָ כַּאֲשֶׁר נָדַרְתָּ לַיהֹוָה אֱלֹהֶיךָ נְדָבָה אֲשֶׁר דִּבַּרְתָּ בְּפִיךָ:

τὰ ἐκπορευόμενα διὰ τῶν χειλέων σου φυλάξῃ καὶ ποιήσεις ὃν τρόπον εὔξω κυρίῳ τῷ θεῷ σου δόμα ὃ ἐλάλησας τῷ στόματί σου

23 ܡܸܕܸ̇ܡ ܕܲܢܦܲܩ ܡ̣ܢ ܣܦ̈ܘܵܬ̣ܵܟ݂ ܛܲܪ ܘܲܥܒܸܕ݂ ܐܲܝܟ݂ ܕܲܢܕܲܪܬ̇ ܠܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܦܘܼܪܫܵܢܵܐ ܕܡܲܠܸܠܬ̇ ܒܦܘܼܡܵܟ݂.

Quod autem semel egressum est de labiis tuis, observabis, et facies sicut promisisti Domino Deo tuo, et propria voluntate et ore tuo locutus es.

გარნა რომელ აღმოჴდეს ბაგეთა შენთა, დაიმარხე და ყავ, ვითარცა აღუთქუ უფალსა ღმერთსა შენსა მისაცემელი, რომელსა იტყოდა პირი შენი.

23 That which is gone out of thy lips thou shalt keep and perform; even a freewill offering, according as thou hast vowed unto the LORD thy God, which thou hast promised with thy mouth.

כה. כִּי תָבֹא בְּכֶרֶם רֵעֶךָ וְאָכַלְתָּ עֲנָבִים כְּנַפְשְׁךָ שָׂבְעֶךָ וְאֶל כֶּלְיְךָ לֹא תִתֵּן:

ἐὰν δὲ εἰσέλθῃς εἰς ἀμητὸν τοῦ πλησίον σου καὶ συλλέξεις ἐν ταῖς χερσίν σου στάχυς καὶ δρέπανον οὐ μὴ ἐπιβάλῃς ἐπὶ τὸν ἀμητὸν τοῦ πλησίον σου

24 ܘܡܵܐ ܕܥܵܐܹ̇ܠ ܐܲܢ̄ܬ̇ ܠܟܲܪܡܵܐ ܕܚܲܒ̣ܪܵܟ݂ ܐܲܟ݂ܘܿܠ ܥܸܢܒܹ̈ܐ ܕܣܵܒ̣ܥܵܐ ܢܲܦ̮ܫܵܟ݂ ܘܲܒ̣ܡܵܐܢܵܟ݂ ܠܵܐ ܬܲܪܡܸܐ.

Ingressus vineam proximi tui, comede uvas, quantum tibi placuerit: foras autem ne efferas tecum.

შთა-თუ-ჰჴდე ყანასა მოყუსისა შენისასა თავის-კრებად, მანგლითა, ნუ მოჰმკი ყანასა მას მოყუასისა შენისასა,

24 When thou comest into thy neighbour's vineyard, then thou mayest eat grapes thy fill at thine own pleasure; but thou shalt not put any in thy vessel.

כו. כִּי תָבֹא בְּקָמַת רֵעֶךָ וְקָטַפְתָּ מְלִילֹת בְּיָדֶךָ וְחֶרְמֵשׁ לֹא תָנִיף עַל קָמַת רֵעֶךָ:

ἐὰν δὲ εἰσέλθῃς εἰς τὸν ἀμπελῶνα τοῦ πλησίον σου φάγῃ σταφυλὴν ὅσον ψυχήν σου ἐμπλησθῆναι εἰς δὲ ἄγγος οὐκ ἐμβαλεῖς

25 ܘܡܵܐ ܕܥܵܐܹ̇ܠ ܐܲܢ̄ܬ̇ ܠܩܵܝܑܹܡܬ̣ܵܐ ܕܚܲܒ̣ܪܵܟ݂ ܡܠܘܿܓ̣ ܫܸـ̈ܒܹܐ ܒܐܝܼܕ݂ܵܟ݂ ܘܡܲܓ̣ܠܵܐ ܠܵܐ ܬܢܝܼܦ ܥܲܠ ܩܵܝܑܹܡܬ̣ܵܐ ܕܚܲܒ̣ܪܵܟ݂.

Si intraveris in segetem amici tui, franges spicas, et manu conteres: falce autem non metes.

შთა-თუ-ჰჴდე ვენაჴსა მოყუსისა შენისასა ჭამად ყურძნისა, ჭამე, რავდენცა უნდეს სულსა შენსა, წიაღთა ნუ ჩაიდებ, ნუცა სხუასა რას ჭურჭელსა.

25 When thou comest into the standing corn of thy neighbour, then thou mayest pluck the ears with thine hand; but thou shalt not move a sickle unto thy neighbour's standing corn.

כד

ΚΔʹ

ܩܦܠܐܘܢ: ܟܕ.

Cap. 24

თავი ოცდამეოთხე

א. כִּי יִקַּח אִישׁ אִשָּׁה וּבְעָלָהּ וְהָיָה אִם לֹא תִמְצָא חֵן בְּעֵינָיו כִּי מָצָא בָהּ עֶרְוַת דָּבָר וְכָתַב לָהּ סֵפֶר כְּרִיתֻת וְנָתַן בְּיָדָהּ וְשִׁלְּחָהּ מִבֵּיתוֹ:

ἐὰν δέ τις λάβῃ γυναῖκα καὶ συνοικήσῃ αὐτῇ καὶ ἔσται ἐὰν μὴ εὕρῃ χάριν ἐναντίον αὐτοῦ ὅτι εὗρεν ἐν αὐτῇ ἄσχημον πρᾶγμα καὶ γράψει αὐτῇ βιβλίον ἀποστασίου καὶ δώσει εἰς τὰς χεῖρας αὐτῆς καὶ ἐξαποστελεῖ αὐτὴν ἐκ τῆς οἰκίας αὐτοῦ

1 ܘܐܸܢ ܢܸܣܲܒ̣ ܓܲܒ̣ܪܵܐ ܐܲܢ̄ܬ̇ܬ̣ܵܐ ܘܢܸܕ݂ܡܲܟ݂ ܥܲܡܵܗ̇ ܐܸܢ ܠܵܐ ܐܸܫܟ̇ܚܲܬ̤ ܪ̈ܲܚܡܹܐ ܒܕ݂ܵܡܵܘܗܝ ܥܲܠ ܕܐܸܫܟܲܚ ܒܵܗ̇ ܒ̣ܘܼܬ̣ܵܐ ܕܲܡܦܲܪܣܝܵܐ ܢܸܟ݂ܬ̇ܘܿܒ̣ ܠܵܗ̇ ܟܬ̣ܵܒ̣ܵܐ ܕܫܘܼܒ̣ܩܵܢܵܐ ܘܢܸܬܸ̇ܠ ܠܵܗ̇ ܘܢܸܫܪܹܝܗ̇.

Si acceperit homo uxorem, et habuerit eam, et non invenerit gratiam ante oculos ejus propter aliquam fœditatem: scribet libellum repudii, et dabit in manu illius, et dimittet eam de domo sua.

მო-თუ ვინმე-იყვანოს ცოლი და შეირთოს იგი და არა სათნო ეყოს, ანუ თუ და-რაჲმე-აპყრას მის თანა საქმე ჯერკუალი, დაუწერენ მას წიგნი განსატევებელი და მიეცინ ჴელთა მისთა და გამოავლინენ იგი სახლით მისით.

1 When a man hath taken a wife, and married her, and it come to pass that she find no favour in his eyes, because he hath found some uncleanness in her: then let him write her a bill of divorcement, and give it in her hand, and send her out of his house.

ב. וְיָצְאָה מִבֵּיתוֹ וְהָלְכָה וְהָיְתָה לְאִישׁ אַחֵר:

καὶ ἀπελθοῦσα γένηται ἀνδρὶ ἑτέρῳ

2 ܘܬܸܦܘܿܩ ܡ̣ܢ ܒܲܝܬܹ̇ܗ. ܘܐܸܢ ܬܹܐܙܲܠ ܘܬܸܗܘܸܐ ܠܓܲܒ̣ܪܵܐ ܐ̄ܚܪܹܢܵܐ ܘܢܸܣܢܹܝܗ̇ ܓܲܒ̣ܪܵܐ ܐ̄ܚܪܹܢܵܐ.

Cumque egressa alterum maritum duxerit,

მი-თუ უკუე-ვიდეს დედაკაცი იგი

2 And when she is departed out of his house, she may go and be another man's wife.

ג. וּשְׂנֵאָהּ הָאִישׁ הָאַחֲרוֹן וְכָתַב לָהּ סֵפֶר כְּרִיתֻת וְנָתַן בְּיָדָהּ וְשִׁלְּחָהּ מִבֵּיתוֹ אוֹ כִי יָמוּת הָאִישׁ הָאַחֲרוֹן אֲשֶׁר לְקָחָהּ לוֹ לְאִשָּׁה:

καὶ μισήσῃ αὐτὴν ὁ ἀνὴρ ὁ ἔσχατος καὶ γράψει αὐτῇ βιβλίον ἀποστασίου καὶ δώσει εἰς τὰς χεῖρας αὐτῆς καὶ ἐξαποστελεῖ αὐτὴν ἐκ τῆς οἰκίας αὐτοῦ ἢ ἀποθάνῃ ὁ ἀνὴρ ὁ ἔσχατος ὃς ἔλαβεν αὐτὴν ἑαυτῷ γυναῖκα

3 ܘܢܸܟ݂ܬ̇ܘܿܒ̣ ܠܵܗ̇ ܟܬ̣ܵܒ̣ܵܐ ܕܫܘܼܒ̣ܩܵܢܵܐ ܘܢܸܬܸ̇ܠ ܠܵܗ̇ ܘܢܸܫܪܹܝܗ̇ ܡ̣ܢ ܒܲܝܬܹ̇ܗ ܐܵܘ ܐܸܢ ܢܡܘܼܬ̣ ܓܲܒ̣ܪܵܐ ܐ̄ܚܪܹܢܵܐ ܕܢܲܣܒܵܗ̇.

et ille quoque oderit eam, dederitque ei libellum repudii, et dimiserit de domo sua, vel certe mortuus fuerit:

და ცოლ-ეყოს სხუასა ქმარსა და მოიძულოს იგი უკანაჲსკნელმანცა ქმარმან, დაუწერენ მანცა წიგნი განსატევებელი და მიეცინ იგი ჴელთა მისთა და განავლინენ იგი სახლით თჳსით, უკეთუ მოკუდეს უკანაჲსკნელ იგი ქმარი, რომელმან შეირთო დედაკაცი იგი,

3 And if the latter husband hate her, and write her a bill of divorcement, and giveth it in her hand, and sendeth her out of his house; or if the latter husband die, which took her to be his wife;

ד. לֹא יוּכַל בַּעְלָהּ הָרִאשׁוֹן אֲשֶׁר שִׁלְּחָהּ לָשׁוּב לְקַחְתָּהּ לִהְיוֹת לוֹ לְאִשָּׁה אַחֲרֵי אֲשֶׁר הֻטַּמָּאָה כִּי תוֹעֵבָה הִוא לִפְנֵי יְהֹוָה וְלֹא תַחֲטִיא אֶת הָאָרֶץ אֲשֶׁר יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ נֹתֵן לְךָ נַחֲלָה:

οὐ δυνήσεται ὁ ἀνὴρ ὁ πρότερος ὁ ἐξαποστείλας αὐτὴν ἐπαναστρέψας λαβεῖν αὐτὴν ἑαυτῷ γυναῖκα μετὰ τὸ μιανθῆναι αὐτήν ὅτι βδέλυγμά ἐστιν ἐναντίον κυρίου τοῦ θεοῦ σου καὶ οὐ μιανεῖτε τὴν γῆν ἣν κύριος ὁ θεὸς ὑμῶν δίδωσιν ὑμῖν ἐν κλήρῳ

4 ܠܵܐ ܫܲܠܝܼܛ ܠܹܗ ܠܒܲܥܠܵܗ̇ ܩܲܕ݂ܡܵܝܵܐ ܕܫܲܒ̣ܩܵܗ̇ ܕܢܸܚܕܲܪ ܢܸܣܒ̣ܝܼܗ̇ ܒܵܬܲܪ ܕܐܸܬ̇ܛܲܡܐܲܬ̤ ܡܸܛܠ ܕܛܲܡܐܵܐ ܗ̄ܝܼ ܩܕ݂ܵܡ ܡܵܪܝܵܐ. ܘܠܵܐ ܬܲܚܛܹܐ ܠܐܲܪܥܵܐ ܕܝܵܗܹ̇ܒ̣ ܠܵܟ݂ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܝܘܼܪܬܵܢܵܐ.

non poterit prior maritus recipere eam in uxorem: quia polluta est, et abominabilis facta est coram Domino: ne peccare facias terram tuam, quam Dominus Deus tuus tradiderit tibi possidendam.

ვერ ჴელ-იწიფოს პირველმან მან ქმარმან, რომელმან განუტევა იგი მიქცევად და მიყვანებად მისა ცოლად შემდგომად შეგინებისა მისისა, რამეთუ ბილწ არს წინაშე, უფლისა ღმრთისა თქუენისა და ნუ შეაგინებთ ადგილსა მას, რომელ მოგცეს თქუენ უფალმან ღმერთმან თქუენმან ნაწილად მკჳდრობისა თქუენისა.

4 Her former husband, which sent her away, may not take her again to be his wife, after that she is defiled; for that is abomination before the LORD: and thou shalt not cause the land to sin, which the LORD thy God giveth thee for an inheritance.

ה. כִּי יִקַּח אִישׁ אִשָּׁה חֲדָשָׁה לֹא יֵצֵא בַּצָּבָא וְלֹא יַעֲבֹר עָלָיו לְכָל דָּבָר נָקִי יִהְיֶה לְבֵיתוֹ שָׁנָה אֶחָת וְשִׂמַּח אֶת אִשְׁתּוֹ אֲשֶׁר לָקָח:

ἐὰν δέ τις λάβῃ γυναῖκα προσφάτως οὐκ ἐξελεύσεται εἰς τὸν πόλεμον καὶ οὐκ ἐπιβληθήσεται αὐτῷ οὐδὲν πρᾶγμα ἀθῷος ἔσται ἐν τῇ οἰκίᾳ αὐτοῦ ἐνιαυτὸν ἕνα εὐφρανεῖ τὴν γυναῖκα αὐτοῦ ἣν ἔλαβεν

5 ܘܟܲܕ݂ ܢܸܣܲܒ̣ ܓܲܒ̣ܪܵܐ ܐܲܢ̄ܬ̇ܬ̣ܵܐ ܚܕܲܬܵܐ ܠܵܐ ܢܸܦܘܿܩ ܒܚܲܝܠܵܐ ܘܠܵܐ ܢܹܐܙܲܠ ܠܟ݂ܠ ܨܒ̣ܘܼ ܐܸܠܵܐ ܢܸܗܘܸܐ ܒܒܲܝܬܹ̇ܗ ܫܲܢ̄ܬܵܐ ܚܕ݂ܵܐ ܘܢܸܚܕܹ̇ܐ ܥܲܡ ܐܲܢ̄ܬ̇ܬ̣ܵܐ ܕܲܢܣܲܒ̣.

Cum acceperit homo nuper uxorem, non procedet ad bellum, nec ei quippiam necessitatis injungetur publicæ, sed vacabit absque culpa domi suæ, ut uno anno lætetur cum uxore sua.

შე-თუ ვინნე-ირთოს ცოლი ახლად, ღუაწიდ ნუ განვალნ იგი, და ნუცა შეერევინ იგი რომელსავე საქმესა ჯერკუალსა, არამედ წმიდად ეგენ იგი სახლსა თჳსსა წელიწად ერთ და ახარენ ცოლსა მას თჳსსა, რომელცა-იგი შეერთოს.

5 When a man hath taken a new wife, he shall not go out to war, neither shall he be charged with any business: but he shall be free at home one year, and shall cheer up his wife which he hath taken.

ו. לֹא יַחֲבֹל רֵחַיִם וָרָכֶב כִּי נֶפֶשׁ הוּא חֹבֵל:

οὐκ ἐνεχυράσεις μύλον οὐδὲ ἐπιμύλιον ὅτι ψυχὴν οὗτος ἐνεχυράζει

6 ܠܵܐ ܬܸܣܲܒ̣ ܪܲܚܝܵܐ ܘܪܲܟ݂ܒܵܗ̇ ܡܸܫܟܢܵܐ ܢܲܦ̮ܫܵܐ ܗ̄ܘ̣ ܓܹܝܪ ܡܥܝܼܩ ܐܲܢ̄ܬ̇.

Non accipies loco pignoris inferiorem, et superiorem molam: quia animam suam opposuit tibi.

ნუ სადა იჴუთავ შენ ფქჳლსა ზედა კერძოსა, ნუცა ქვეკერძოსა, რამეთუ სულთა მიჴუთვასა მსგავს არს იგი.

6 No man shall take the nether or the upper millstone to pledge: for he taketh a man's life to pledge.

ז. כִּי יִמָּצֵא אִישׁ גֹּנֵב נֶפֶשׁ מֵאֶחָיו מִבְּנֵי יִשְׂרָאֵל וְהִתְעַמֶּר בּוֹ וּמְכָרוֹ וּמֵת הַגַּנָּב הַהוּא וּבִעַרְתָּ הָרָע מִקִּרְבֶּךָ:

ἐὰν δὲ ἁλῷ ἄνθρωπος κλέπτων ψυχὴν τῶν ἀδελφῶν αὐτοῦ τῶν υἱῶν Ισραηλ καὶ καταδυναστεύσας αὐτὸν ἀποδῶται ἀποθανεῖται ὁ κλέπτης ἐκεῖνος καὶ ἐξαρεῖς τὸν πονηρὸν ἐξ ὑμῶν αὐτῶν

7 ܘܐܸܢ ܢܸܫܬ̇ܟܲܚ ܓܲܒ̣ܪܵܐ ܡ̣ܢ ܒ̈ܢܲܝ ܝܼܣܪܵܝܹܠ ܕܢܸܓ̣ܢܘܿܒ̣ ܢܲܦ̮ܫܵܐ ܡ̣ܢ ܐܲܚܵܘ̈ܗܝ ܒ̈ܢܲܝ ܝܼܣܪܵܝܹܠ ܘܢܸܬ̇ܬܲܓܲܪ ܒܵܗ̇ ܘܲܢܙܲܒ̇ܢܝܼܗ̇ ܡܸܬ̣ܩܛܵܠܘܼ ܢܸܬ̣ܩܛܸܠ ܓܲܒ̣ܪܵܐ ܗܵܘ̇ ܘܒܲܥܲܪܘ ܒܝܼܫܬܵܐ ܡ̣ܢ ܒܲܝܢܵܬ̣ܟ݂ܘܿܢ.

Si deprehensus fuerit homo sollicitans fratrem suum de filiis Israël, et vendito eo acceperit pretium, interficietur, et auferes malum de medio tui.

უკეთუ ჴელთ-სადმე-იდვას კაცი მპარავმან ნათესავთაგანი თჳსთა ძეთა მათ ისრაჱლისათა, და ჰმძლავროს და განყიდოს იგი, მოკუედინ კაცი იგი და მოისპენ ბოროტი იგი შორის თქუენსა.

7 If a man be found stealing any of his brethren of the children of Israel, and maketh merchandise of him, or selleth him; then that thief shall die; and thou shalt put evil away from among you.

ח. הִשָּׁמֶר בְּנֶגַע הַצָּרַעַת לִשְׁמֹר מְאֹד וְלַעֲשׂוֹת כְּכֹל אֲשֶׁר יוֹרוּ אֶתְכֶם הַכֹּהֲנִים הַלְוִיִּם כַּאֲשֶׁר צִוִּיתִם תִּשְׁמְרוּ לַעֲשׂוֹת:

πρόσεχε σεαυτῷ ἐν τῇ ἁφῇ τῆς λέπρας φυλάξῃ σφόδρα ποιεῖν κατὰ πάντα τὸν νόμον ὃν ἐὰν ἀναγγείλωσιν ὑμῖν οἱ ἱερεῖς οἱ Λευῖται ὃν τρόπον ἐνετειλάμην ὑμῖν φυλάξασθε ποιεῖν

8 ܛܲܪܘ ܡܚܘܿܬ̣ܵܐ ܕܓܲܪܒ̣ܵܐ ܘܐܸܙܕܲܗܪܘ ܛܵܒ̣ ܘܲܥܒܸܕ݂ܘ ܐܲܝܟܲܢܵܐ ܕܡܲܠܦܝܼܢ ܠܟ݂ܘܿܢ ܟܵܗ̈ܢܹܐ ܘܠܹܘܵܝܹ̈ܐ. ܐܲܝܟ݂ ܕܦܲܩܕܹ̇ܬ̣ ܐܸܢܘܿܢ ܢܸܛܪܘܼܢ ܘܢܸܥܒ̇ܕ݂ܘܼܢ.

Observa diligenter ne incurras plagam lepræ, sed facies quæcumque docuerint te sacerdotes Levitici generis, juxta id quod præcepi eis, et imple sollicite.

ეკრძალე თავსა შენსა, იგულე, ერიდებოდე კეთროვნებისაგან, დაიმარხო და ჰყო, რაჲ-იგი გასწაონ შენ მღდელთა მათ ლევიტელთა, რაჲცა-იგი გამცნო თქუენ დამარხვად და ყოფად.

8 Take heed in the plague of leprosy, that thou observe diligently, and do according to all that the priests the Levites shall teach you: as I commanded them, so ye shall observe to do.

ט. זָכוֹר אֵת אֲשֶׁר עָשָׂה יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ לְמִרְיָם בַּדֶּרֶךְ בְּצֵאתְכֶם מִמִּצְרָיִם:

μνήσθητι ὅσα ἐποίησεν κύριος ὁ θεός σου τῇ Μαριαμ ἐν τῇ ὁδῷ ἐκπορευομένων ὑμῶν ἐξ Αἰγύπτου

9 ܘܐܸܬ̇ܕܲܟ݂ܪ ܡܸܕܸ̇ܡ ܕܲܥܒܲܕ݂ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܠܡܲܪܝܲܡ ܒܐܘܼܪܚܵܐ ܟܲܕ݂ ܢܦܲܩܬ̇ܘܿܢ ܡ̣ܢ ܡܸܨܪܹܝܢ.

Mementote quæ fecerit Dominus Deus vester Mariæ in via cum egrederemini de Ægypto.

მოიჴსენო, რაჲ-იგი უყო უფალმან ღმერთმან მარიამსა, რაჟამს გამოხვიდოდეთ თქუენ ქუეყანით ეგჳპტით.

9 Remember what the LORD thy God did unto Miriam by the way, after that ye were come forth out of Egypt.

י. כִּי תַשֶּׁה בְרֵעֲךָ מַשַּׁאת מְאוּמָה לֹא תָבֹא אֶל בֵּיתוֹ לַעֲבֹט עֲבֹטוֹ:

ἐὰν ὀφείλημα ᾖ ἐν τῷ πλησίον σου ὀφείλημα ὁτιοῦν οὐκ εἰσελεύσῃ εἰς τὴν οἰκίαν αὐτοῦ ἐνεχυράσαι τὸ ἐνέχυρον

10 ܘܐܸܢ ܢܚܘܼܒ̣ ܠܵܟ݂ ܚܲܒ̣ܪܵܟ݂ ܚܵܘܒ̇ܬ̣ܵܐ ܡܸܕܸ̇ܡ ܠܵܐ ܬܸܥܘܿܠ ܠܒܲܝܬܹ̇ܗ ܠܡܸܣܲܒ̣ ܡܸܫܟ̇ܢܹܗ.

Cum repetes a proximo tuo rem aliquam, quam debet tibi, non ingredieris domum ejus ut pignus auferas:

თანა-თუ რაჲმე-ედვას თანანადები მოყუასსა მას შენსა რაჲვე თანანადები, ნუ შეხუალ შენ ჴუთვად სახლსა მისსა.

10 When thou dost lend thy brother any thing, thou shalt not go into his house to fetch his pledge.

יא. בַּחוּץ תַּעֲמֹד וְהָאִישׁ אֲשֶׁר אַתָּה נשֶׁה בוֹ יוֹצִיא אֵלֶיךָ אֶת הָעֲבוֹט הַחוּצָה:

ἔξω στήσῃ καὶ ὁ ἄνθρωπος οὗ τὸ δάνειόν σού ἐστιν ἐν αὐτῷ ἐξοίσει σοι τὸ ἐνέχυρον ἔξω

11 ܐܸܠܵܐ ܩܘܼܡ ܒܫܘܼܩܵܐ ܘܓܲܒ̣ܪܵܐ ܗܵܘ̇ ܕܚܲܝܵܒ̣ ܠܵܟ݂ ܗܘ̤ ܢܲܦܩܝܼܘܗܝ ܠܵܟ݂ ܡܸܫܟܵܢܵܐ ܠܫܘܼܩܵܐ.

sed stabis foris, et ille tibi proferet quod habuerit.

არამედ გარეშე დასდგე და მოსთხოვო ნაჴუთევი იგი თანამდებსა მას შენსა და გარე გამოართვან მან ნაჴუთევი იგი.

11 Thou shalt stand abroad, and the man to whom thou dost lend shall bring out the pledge abroad unto thee.

יב. וְאִם אִישׁ עָנִי הוּא לֹא תִשְׁכַּב בַּעֲבֹטוֹ:

ἐὰν δὲ ὁ ἄνθρωπος πένηται οὐ κοιμηθήσῃ ἐν τῷ ἐνεχύρῳ αὐτοῦ

12 ܘܐܸܢ ܓܲܒ̣ܪܵܐ ܗ̄ܘ̣ ܡܸܣܟܹ̇ܢܵܐ ܠܵܐ ܬܸܕ݂ܡܲܟ݂ ܒܡܲܪܛܘܼܛܹܗ.

Sin autem pauper est, non pernoctabit apud te pignus,

უკუეთუ უპოვარ იყოს კაცი იგი, ნუ დაადგრებინ ნაჴუთევი იგი მას დღესა შენ თანა,

12 And if the man be poor, thou shalt not sleep with his pledge:

יג. הָשֵׁב תָּשִׁיב לוֹ אֶת הָעֲבוֹט כְּבוֹא הַשֶּׁמֶשׁ וְשָׁכַב בְּשַׂלְמָתוֹ וּבֵרֲכֶךָּ וּלְךָ תִּהְיֶה צְדָקָה לִפְנֵי יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ:

ἀποδόσει ἀποδώσεις τὸ ἐνέχυρον αὐτοῦ περὶ δυσμὰς ἡλίου καὶ κοιμηθήσεται ἐν τῷ ἱματίῳ αὐτοῦ καὶ εὐλογήσει σε καὶ ἔσται σοι ἐλεημοσύνη ἐναντίον κυρίου τοῦ θεοῦ σου

13 ܐܸܠܵܐ ܦܲܢܵܝܗܝ ܠܹܗ ܡܸܫܟܵܢܹܗ ܡܵܐ ܕܥܸܪܒܲܬ̣ ܫܸܡܫܵܐ ܘܢܸܕ݂ܡܲܟ݂ ܒܡܲܪܛܘܼܛܹܗ ܘܲܢܒܲܪܟ݂ܵܟ݂ ܘܬܸܗܘܸܐ ܠܵܟ݂ ܙܲܕ̇ܝܼܩܘܼܬ̣ܵܐ ܩܕ݂ܵܡ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂.

sed statim reddes ei ante solis occasum: ut dormiens in vestimento suo, benedicat tibi, et habeas justitiam coram Domino Deo tuo.

არამედ მიცემით მისცე მას სამოსელი იგი მისი მიმწუხრი, დასლვასა მზისასა და შეიმოსოს იგი მან და გაკურთხევდეს შენ და რათა შეგრაცხოს შენ იგი ქველისსაქმედ წინაშე უფლისა ღმრთისა შენისა.

13 In any case thou shalt deliver him the pledge again when the sun goeth down, that he may sleep in his own raiment, and bless thee: and it shall be righteousness unto thee before the LORD thy God.

יד. לֹא תַעֲשֹׁק שָׂכִיר עָנִי וְאֶבְיוֹן מֵאַחֶיךָ אוֹ מִגֵּרְךָ אֲשֶׁר בְּאַרְצְךָ בִּשְׁעָרֶיךָ:

οὐκ ἀπαδικήσεις μισθὸν πένητος καὶ ἐνδεοῦς ἐκ τῶν ἀδελφῶν σου ἢ ἐκ τῶν προσηλύτων τῶν ἐν ταῖς πόλεσίν σου

14 ܠܵܐ ܬܸܛܠܘܼܡ ܐܲܓ̣ܪܵܐ ܕܡܸܣܟܹ̇ܢܵܐ ܘܲܕ݂ܒ̣ܵܝܫܵܐ ܡ̣ܢ ܐܲܚܲܝ̈ܟ ܐܵܘ ܡ̣ܢ ܥܵܡܘܿܪܵܐ ܕܲܒ̣ܩܘܼܪ̈ܝܵܟ݂.

Non negabis mercedem indigentis, et pauperis fratris tui, sive advenæ, qui tecum moratur in terra, et intra portas tuas est:

ნუ მოხუეჭ სასყიდელსა მორეწესა უპოვარსა მას და ნაკლულევანსა, რომელი იყო ნათესავისა შენისაგან, ნუცაღა მწირსა მას და მსხემსა, რომელი-იგი დამკჳდრებულ იყოს ქუეყანასა შენსა ქალაქთა შინა შენთა.

14 Thou shalt not oppress an hired servant that is poor and needy, whether he be of thy brethren, or of thy strangers that are in thy land within thy gates:

טו. בְּיוֹמוֹ תִתֵּן שְׂכָרוֹ וְלֹא תָבוֹא עָלָיו הַשֶּׁמֶשׁ כִּי עָנִי הוּא וְאֵלָיו הוּא נֹשֵׂא אֶת נַפְשׁוֹ וְלֹא יִקְרָא עָלֶיךָ אֶל יְהֹוָה וְהָיָה בְךָ חֵטְא:

αὐθημερὸν ἀποδώσεις τὸν μισθὸν αὐτοῦ οὐκ ἐπιδύσεται ὁ ἥλιος ἐπ᾽ αὐτῷ ὅτι πένης ἐστὶν καὶ ἐν αὐτῷ ἔχει τὴν ἐλπίδα καὶ οὐ καταβοήσεται κατὰ σοῦ πρὸς κύριον καὶ ἔσται ἐν σοὶ ἁμαρτία

15 ܐܸܠܵܐ ܒܲܪ ܝܵܘܡܹܗ ܗܲܒ̣ ܠܹܗ ܐܲܓ̣ܪܹܗ ܘܠܵܐ ܬܸܥܪܲܒ̣ ܥܠܵܘܗܝ ܫܸܡܫܵܐ ܡܸܛܠ ܕܡܸܣܟܹ̇ܢܵܐ ܗ̄ܘ̣ ܘܥܲܠ ܐܲܦܲܝ̈ ܐܲܓ̣ܪܹܗ ܗܘ̤ ܡܲܫܠܸܡ ܠܵܟ݂ ܢܲܦ̮ܫܹܗ ܕܠܵܐ ܢܸܩܪܸܐ ܥܠܲܝܟ ܠܡܵܪܝܵܐ ܘܢܸܗܘܸܐ ܥܠܲܝܟ ܚܛܵܗܵܐ.

sed eadem die reddes ei pretium laboris sui ante solis occasum, quia pauper est, et ex eo sustentat animam suam: ne clamet contra te ad Dominum, et reputetur tibi in peccatum.

არამედ მასვე დღესა მისცე მას სასყიდელი იგი მისი, ნუ დააღამებ მას მას ზედა, რამეთუ უპოვარ არს იგი და იგი არს სასო მისა, ნუუკუე ღაღადბდეს შენთჳს უფლისა მიმართ და შეგერაცხოს იგი ცოდვად.

15 At his day thou shalt give him his hire, neither shall the sun go down upon it; for he is poor, and setteth his heart upon it: lest he cry against thee unto the LORD, and it be sin unto thee.

טז. לֹא יוּמְתוּ אָבוֹת עַל בָּנִים וּבָנִים לֹא יוּמְתוּ עַל אָבוֹת אִישׁ בְּחֶטְאוֹ יוּמָתוּ:

οὐκ ἀποθανοῦνται πατέρες ὑπὲρ τέκνων καὶ υἱοὶ οὐκ ἀποθανοῦνται ὑπὲρ πατέρων ἕκαστος τῇ ἑαυτοῦ ἁμαρτίᾳ ἀποθανεῖται

16 ܠܵܐ ܢܡܘܼܬ̣ܘܼܢ ܐܲܒ̣ܵܗܹ̈ܐ ܥܲܠ ܐܲܦܲܝ̈ ܒܢܲܝ̈ܗܘܿܢ ܘܲܒ̣̈ܢܲܝܵܐ ܠܵܐ ܢܡܘܼܬ̣ܘܼܢ ܥܲܠ ܐܲܦܲܝ̈ ܐܲܒ̣ܵܗܲܝ̈ܗܘܿܢ ܐܸܠܵܐ ܐ̄ܢܵܫ ܒܲܚܛܵܗܵܘ̈ܗܝ ܢܡܘܼܬ̣.

Non occidentur patres pro filiis, neque filii pro patribus, sed unusquisque pro peccato suo morietur.

ნუ მოკუდებინ მამაჲ შვილისა წილ, ნუცა შვილი მამისა წილ, არამედ კაცად-კაცადი თჳსითა ცოდვითა მოკუედინ.

16 The fathers shall not be put to death for the children, neither shall the children be put to death for the fathers: every man shall be put to death for his own sin.

יז. לֹא תַטֶּה מִשְׁפַּט גֵּר יָתוֹם וְלֹא תַחֲבֹל בֶּגֶד אַלְמָנָה:

οὐκ ἐκκλινεῖς κρίσιν προσηλύτου καὶ ὀρφανοῦ καὶ χήρας καὶ οὐκ ἐνεχυράσεις ἱμάτιον χήρας

17 ܠܵܐ ܬܸܨܠܸܐ ܕܝܼܢܵܐ ܕܥܵܡܘܿܪܵܐ ܘܲܕ݂ܝܲܬ̣ܡܵܐ. ܘܠܵܐ ܬܸܣܲܒ̣ ܡܸܫܟܵܢܵܐ ܡܲܛܘܼܛܵܗ̇ ܕܐܲܪܡܲܠܬܵܐ.

Non pervertes judicium advenæ et pupilli, nec auferes pignoris loco viduæ vestimentum.

ნუ განსდრეკ სარჩელსა მწირისასა, ნუცა ობლისასა, ნუ მოჰჴუთავ ფიჩუსა ქურივსა.

17 Thou shalt not pervert the judgment of the stranger, nor of the fatherless; nor take a widow's raiment to pledge:

יח. וְזָכַרְתָּ כִּי עֶבֶד הָיִיתָ בְּמִצְרַיִם וַיִּפְדְּךָ יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ מִשָּׁם עַל כֵּן אָנֹכִי מְצַוְּךָ לַעֲשׂוֹת אֶת הַדָּבָר הַזֶּה:

καὶ μνησθήσῃ ὅτι οἰκέτης ἦσθα ἐν γῇ Αἰγύπτῳ καὶ ἐλυτρώσατό σε κύριος ὁ θεός σου ἐκεῖθεν διὰ τοῦτο ἐγώ σοι ἐντέλλομαι ποιεῖν τὸ ῥῆμα τοῦτο

18 ܘܐܸܬ̇ܕܲܟ݂ܪ ܕܥܲܒ̣ܕܵܐ ܗ̤ܘܲܝܬ̇ ܒܡܸܨܪܹܝܢ ܘܦܲܪܩܵܟ݂ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܡ̣ܢ ܬܲܡܵܢ ܡܸܛܠ ܗܵܢܵܐ ܡܦܲܩܸܕ݂ ܐ̄ܢܵܐ ܠܵܟ݂ ܘܐܵܡܲܪ ܠܵܟ݂ ܥܒܸ̇ܕ݂ ܦܸܬ̣ܓ̣ܵܡܵܐ ܗܵܢܵܐ.

Memento quod servieris in Ægypto, et eruerit te Dominus Deus tuus inde. Idcirco præcipio tibi ut facias hanc rem.

მოიჴსენე, რამეთუ შენცა დამონებულ იყავ ეგჳპტეს და გიჴსნა შენ უფალმან ღმერთმან შენმან, ამისთჳს გამცნებს შენ ყოფად სიტყუათა ამათ.

18 But thou shalt remember that thou wast a bondman in Egypt, and the LORD thy God redeemed thee thence: therefore I command thee to do this thing.

יט. כִּי תִקְצֹר קְצִירְךָ בְשָׂדֶךָ וְשָׁכַחְתָּ עֹמֶר בַּשָּׂדֶה לֹא תָשׁוּב לְקַחְתּוֹ לַגֵּר לַיָּתוֹם וְלָאַלְמָנָה יִהְיֶה לְמַעַן יְבָרֶכְךָ יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ בְּכֹל מַעֲשֵׂה יָדֶיךָ:

ἐὰν δὲ ἀμήσῃς ἀμητὸν ἐν τῷ ἀγρῷ σου καὶ ἐπιλάθῃ δράγμα ἐν τῷ ἀγρῷ σου οὐκ ἐπαναστραφήσῃ λαβεῖν αὐτό τῷ πτωχῷ καὶ τῷ προσηλύτῳ καὶ τῷ ὀρφανῷ καὶ τῇ χήρᾳ ἔσται ἵνα εὐλογήσῃ σε κύριος ὁ θεός σου ἐν πᾶσι τοῖς ἔργοις τῶν χειρῶν σου

19 ܘܡܵܐ ܕܚܵܨܹܕ݂ ܐܲܢ̄ܬ̇ ܚܨܵܕ݂ܵܐ ܕܚܲܩܠܵܟ݂ ܘܛܵܥܹܐ ܐܲܢ̄ܬ̇ ܟܲܦܵܐ. ܠܵܐ ܬܸܗܦܘܿܟ݂ ܬܸܣܒ̣ܝܼܗ̇. ܐܸܠܵܐ ܬܸܗܘܸܐ ܠܥܵܡܘܿܪܵܐ ܘܲܠܝܲܬ̣ܡܵܐ ܘܠܲܐܪܡܲܠܬܵܐ ܕܲܢܒܲܪܟ݂ܵܟ݂ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܒܟ݂ܠܹܗ ܥܒ̣ܵܕ݂ܵܐ ܕܐܝܼܕܲܝ̈ܟ.

Quando messueris segetem in agro tuo, et oblitus manipulum reliqueris, non reverteris, ut tollas illum: sed advenam, et pupillum, et viduam auferre patieris, ut benedicat tibi Dominus Deus tuus in omni opere manuum tuarum.

ჰმკიდე თუ სამკალსა შენსა და დაგიშთეს შენ, მუნ მჭელეული, ნუ უკუნიქცევი აკრებად დაშთომილსა მას თავისა შენისასა, არამედ გლახაკისა მის იყავნ იგი, და მწირისა მის, ობლისა და ქურივისა მის, რათა კეთილი გეყოს შენ და გაკურთხოს შენ უფალმან ღმერთმან შენმან ყოველთა დღეთა მათ შინა საქმეთა ჴელთა შენთასა.

19 When thou cuttest down thine harvest in thy field, and hast forgot a sheaf in the field, thou shalt not go again to fetch it: it shall be for the stranger, for the fatherless, and for the widow: that the LORD thy God may bless thee in all the work of thine hands.

כ. כִּי תַחְבֹּט זֵיתְךָ לֹא תְפַאֵר אַחֲרֶיךָ לַגֵּר לַיָּתוֹם וְלָאַלְמָנָה יִהְיֶה:

ἐὰν δὲ ἐλαιαλογήσῃς οὐκ ἐπαναστρέψεις καλαμήσασθαι τὰ ὀπίσω σου τῷ προσηλύτῳ καὶ τῷ ὀρφανῷ καὶ τῇ χήρᾳ ἔσται καὶ μνησθήσῃ ὅτι οἰκέτης ἦσθα ἐν γῇ Αἰγύπτῳ διὰ τοῦτο ἐγώ σοι ἐντέλλομαι ποιεῖν τὸ ῥῆμα τοῦτο

20 ܘܡܵܐ ܕܚܵܒܹܛ ܐܲܢ̄ܬ̇ ܙܲܝ̈ܬܲܝܟ ܠܵܐ ܬܸܦܠܸܐ ܒܸܣܬܪܵܟ݂ ܐܸܠܵܐ ܠܥܵܡܘܿܪܵܐ ܘܲܠܝܲܬ̣ܡܵܐ ܘܠܲܐܪܡܲܠܬ̣ܵܐ ܢܸܗܘܸܐ.

Si fruges collegeris olivarum, quidquid remanserit in arboribus, non reverteris ut colligas: sed relinques advenæ, pupillo, ac viduæ.

მო-თუ-ისთულებდე შენ ზეთისხილსა შენსა და დაგიშთეს, ნუ უკუნიქცევი მოკუფხულად დაშთომილისა მის, არამედ ნაკლულევანმან მან მწირმან, ობოლმან და ქურივმან მოიკუფხლონ იგი.

20 When thou beatest thine olive tree, thou shalt not go over the boughs again: it shall be for the stranger, for the fatherless, and for the widow.

כא. כִּי תִבְצֹר כַּרְמְךָ לֹא תְעוֹלֵל אַחֲרֶיךָ לַגֵּר לַיָּתוֹם וְלָאַלְמָנָה יִהְיֶה:

ἐὰν δὲ τρυγήσῃς τὸν ἀμπελῶνά σου οὐκ ἐπανατρυγήσεις αὐτὸν τὰ ὀπίσω σου τῷ προσηλύτῳ καὶ τῷ ὀρφανῷ καὶ τῇ χήρᾳ ἔσται

21 ܘܡܵܐ ܕܩܵܛܹܦ ܐܲܢ̄ܬ̇ ܟܲܪܡܵܟ݂ ܠܵܐ ܬܒܲܥܲܪ ܒܸܣܬ̇ܪܵܟ݂ ܐܸܠܵܐ ܠܥܵܡܘܿܪܵܐ ܘܲܠܝܲܬ̣ܡܵܐ ܘܠܲܐܪܡܲܠܬ̣ܵܐ ܢܸܗܘܸܐ.

Si vindemiaveris vineam tuam, non colliges remanentes racemos: sed cedent in usus advenæ, pupilli, ac viduæ.

მო-თუ-ისთულებდე შენ საყურძნესა შენსა და დაგიშთეს მისგანი, ნუუკუე იქცევი მოკუფხულად, არამედ მწირმან, ობოლმან და ქურივმან მოიკრიბონ იგი.

21 When thou gatherest the grapes of thy vineyard, thou shalt not glean it afterward: it shall be for the stranger, for the fatherless, and for the widow.

כב. וְזָכַרְתָּ כִּי עֶבֶד הָיִיתָ בְּאֶרֶץ מִצְרָיִם עַל כֵּן אָנֹכִי מְצַוְּךָ לַעֲשׂוֹת אֶת הַדָּבָר הַזֶּה:

καὶ μνησθήσῃ ὅτι οἰκέτης ἦσθα ἐν γῇ Αἰγύπτῳ διὰ τοῦτο ἐγώ σοι ἐντέλλομαι ποιεῖν τὸ ῥῆμα τοῦτο

22 ܘܐܸܬ̇ܕܲܟ݂ܪ ܕܥܲܒ̣ܕܵܐ ܗ̤ܘܲܝܬ̇ ܒܡܸܨܪܹܝܢ ܡܸܛܠ ܗܵܢܵܐ ܡܦܲܩܸܕ݂ ܐ̄ܢܵܐ ܠܵܟ݂ ܕܬܸܥܒܸ̇ܕ݂ ܦܸܬ̣ܓ̣ܵܡܵܐ ܗܵܢܵܐ.

Memento quod et tu servieris in Ægypto, et idcirco præcipio tibi ut facias hanc rem.

მოიჴსენე, რამეთუ შენცა დამონებულ იყავ ქვეყანასა მას ეგჳპტისასა. ამისთჳს გამცნებ ყოფად ყოველსა ამა სიტყუასა.

22 And thou shalt remember that thou wast a bondman in the land of Egypt: therefore I command thee to do this thing.

כה

ΚΕʹ

ܩܦܠܐܘܢ: ܟܗ:

Cap. 25

თავი ოცდამეხუთე

א. כִּי יִהְיֶה רִיב בֵּין אֲנָשִׁים וְנִגְּשׁוּ אֶל הַמִּשְׁפָּט וּשְׁפָטוּם וְהִצְדִּיקוּ אֶת הַצַּדִּיק וְהִרְשִׁיעוּ אֶת הָרָשָׁע:

ἐὰν δὲ γένηται ἀντιλογία ἀνὰ μέσον ἀνθρώπων καὶ προσέλθωσιν εἰς κρίσιν καὶ κρίνωσιν καὶ δικαιώσωσιν τὸν δίκαιον καὶ καταγνῶσιν τοῦ ἀσεβοῦς

1 ܘܐܸܢ ܢܸܗܘܸܐ ܕܝܼܢܵܐ ܒܹܝܬ̣ ܓܲܒ̣ܪܵܐ ܠܚܲܒ̣ܪܹܗ ܢܸܩܪܒ̣ܘܼܢ ܠܘܵܬ̣ ܕܲܝܵܢܹ̈ܐ ܘܲܢܕ݂ܘܼܢܘܼܢ ܐܸܢܘܿܢ ܘܲܢܙܲܟ̇ܘܿܢ ܠܙܲܟܵܝܵܐ ܘܲܢܚܲܝܒ̣ܘܼܢ ܠܚܲܝܵܒ̣ܵܐ.

Si fuerit causa inter aliquos, et interpellaverint judices: quem justum esse perspexerint, illi justitiæ palmam dabunt: quem impium, condemnabunt impietatis.

იყოს თუ ვისიმე სიტყუაჲ ჴმობისაჲ ორთა კაცთა შორის ერსა მაგას და წარდგეს იგი საშჯელად, განსაჯენით იგინი მართლიად და განამართლეთ და განაცრუეთ ცრუჲ იგი.

1 If there be a controversy between men, and they come unto judgment, that the judges may judge them; then they shall justify the righteous, and condemn the wicked.

ב. וְהָיָה אִם בִּן הַכּוֹת הָרָשָׁע וְהִפִּילוֹ הַשֹּׁפֵט וְהִכָּהוּ לְפָנָיו כְּדֵי רִשְׁעָתוֹ בְּמִסְפָּר:

καὶ ἔσται ἐὰν ἄξιος ᾖ πληγῶν ὁ ἀσεβῶν καὶ καθιεῖς αὐτὸν ἔναντι τῶν κριτῶν καὶ μαστιγώσουσιν αὐτὸν ἐναντίον αὐτῶν κατὰ τὴν ἀσέβειαν αὐτοῦ ἀριθμῷ

2 ܘܐܸܢ ܚܲܝܵܒ̣ ܡܲܪܕ̇ܘܼܬ̣ܵܐ ܚܲܝܵܒ̣ܵܐ ܢܲܪܡܹܝܘܗܝ ܕܲܝܵܢܵܐ ܘܲܢܢܲܓ̇ܕ݂ܝܼܘܗܝ ܩܕ݂ܵܡܵܘܗܝ ܐܲܝܟ݂ ܙܸܕܩܵܐ ܕܣܲܟ݂ܠܘܼܬܹܗ.

Sin autem eum, qui peccavit, dignum viderint plagis: prosternent, et coram se facient verberari. Pro mensura peccati erit et plagarum modus:

და იყოს ღირს გუემისა ცრუჲ იგი, დასუა იგი წინაშე მსაჯულთა მათ და ჰგუემო იგი მათ წინაშე შემსგავსებულად უსჯულოებისა მისისა

2 And it shall be, if the wicked man be worthy to be beaten, that the judge shall cause him to lie down, and to be beaten before his face, according to his fault, by a certain number.

ג. אַרְבָּעִים יַכֶּנּוּ לֹא יֹסִיף פֶּן יֹסִיף לְהַכֹּתוֹ עַל אֵלֶּה מַכָּה רַבָּה וְנִקְלָה אָחִיךָ לְעֵינֶיךָ:

τεσσαράκοντα μαστιγώσουσιν αὐτόν οὐ προσθήσουσιν ἐὰν δὲ προσθῶσιν μαστιγῶσαι αὐτὸν ὑπὲρ ταύτας τὰς πληγὰς πλείους ἀσχημονήσει ὁ ἀδελφός σου ἐναντίον σου

3 ܒܡܸܢܝܵܢܵܐ ܐܲܪܒ̇ܥܝܼܢ ܢܢܲܓ̇ܕ݂ܘܼܢܹܗ ܘܠܵܐ ܢܵܘܣܦܘܼܢ ܕܠܵܐ ܟܲܕ݂ ܢܵܘܣܦܘܼܢ ܢܢܲܓ̇ܕ݂ܘܼܢܹܗ ܝܲܬ̇ܝܼܪ ܥܲܠ ܗܵܢܵܐ ܢܸܓ̣ܕܵܐ ܢܸܬ̣ܩܠܸܐ ܐܲܚܘܼܟ݂ ܠܥܹܝܢܲܝܟ.

ita dumtaxat, ut quadragenarium numerum non excedant: ne fœde laceratus ante oculos tuos abeat frater tuus.

რიცხჳთ ორმეოც, ნუ შეუმატებ მას უფროჲს, უკეთუ შემატო გუემასა მას, იკდიმოს ძმაჲ იგი წინაშე შენსა.

3 Forty stripes he may give him, and not exceed: lest, if he should exceed, and beat him above these with many stripes, then thy brother should seem vile unto thee.

ד. לֹא תַחְסֹם שׁוֹר בְּדִישׁוֹ:

οὐ φιμώσεις βοῦν ἀλοῶντα

4 ܠܵܐ ܬܸܒ̣ܠܘܼܡ ܬܵܘܪܵܐ ܒܲܕ݂ܪܵܟ݂ܬܵܐ.

Non ligabis os bovis terentis in area fruges tuas.

ჴარსა მეკალოესა პირსა ნუ დაუკრავ.

4 Thou shalt not muzzle the ox when he treadeth out the corn.

ה. כִּי יֵשְׁבוּ אַחִים יַחְדָּו וּמֵת אַחַד מֵהֶם וּבֵן אֵין לוֹ לֹא תִהְיֶה אֵשֶׁת הַמֵּת הַחוּצָה לְאִישׁ זָר יְבָמָהּ יָבֹא עָלֶיהָ וּלְקָחָהּ לוֹ לְאִשָּׁה וְיִבְּמָהּ:

ἐὰν δὲ κατοικῶσιν ἀδελφοὶ ἐπὶ τὸ αὐτὸ καὶ ἀποθάνῃ εἷς ἐξ αὐτῶν σπέρμα δὲ μὴ ᾖ αὐτῷ οὐκ ἔσται ἡ γυνὴ τοῦ τεθνηκότος ἔξω ἀνδρὶ μὴ ἐγγίζοντι ὁ ἀδελφὸς τοῦ ἀνδρὸς αὐτῆς εἰσελεύσεται πρὸς αὐτὴν καὶ λήμψεται αὐτὴν ἑαυτῷ γυναῖκα καὶ συνοικήσει αὐτῇ

5 ܘܟܲܕ݂ ܢܸܬܒ̣ܘܼܢ ܐܲܚܹ̈ܐ ܐܲܟ݂ܚܕ݂ܵܐ ܘܲܢܡܘܼܬ̣ ܚܲܕ݂ ܡܸܢܗܘܿܢ ܘܠܲܝܬ̇ ܠܹܗ ܒܪܵܐ ܠܵܐ ܬܸܗܘܸܐ ܐܲܢ̄ܬ̇ܬܹܗ ܕܡܝܼܬ̣ܵܐ ܠܓܲܒ̣ܪܵܐ ܢܘܼܟ݂ܪܵܝܵܐ ܐܸܠܵܐ ܝܲܒ̣ܡܵܗ̇ ܢܸܣܒ̣ܝܼܗ̇ ܘܬܸܗܘܸܐ ܠܹܗ ܐܲܢ̄ܬ̇ܬ̣ܵܐ ܘܲܢܝܲܒ̇ܡܝܼܗ̇.

Quando habitaverint fratres simul, et unus ex eis absque liberis mortuus fuerit, uxor defuncti non nubet alteri: sed accipiet eam frater ejus, et suscitabit semen fratris sui:

და-თუ-მკჳდრებულ იყვნენ შენ შორის ორნი ძმანი ერთად და მოკუდეს ერთი იგი მათგანი და ცოლი იგი მისი უშვილო დაშთეს, ნუ განვალნ იგი ქმრისა უცხოსა, არამედ ძმამან მისმან მიიყვანოს იგი და შეირთოს ცოლად.

5 If brethren dwell together, and one of them die, and have no child, the wife of the dead shall not marry without unto a stranger: her husband's brother shall go in unto her, and take her to him to wife, and perform the duty of an husband's brother unto her.

ו. וְהָיָה הַבְּכוֹר אֲשֶׁר תֵּלֵד יָקוּם עַל שֵׁם אָחִיו הַמֵּת וְלֹא יִמָּחֶה שְׁמוֹ מִיִּשְׂרָאֵל:

καὶ ἔσται τὸ παιδίον ὃ ἐὰν τέκῃ κατασταθήσεται ἐκ τοῦ ὀνόματος τοῦ τετελευτηκότος καὶ οὐκ ἐξαλειφθήσεται τὸ ὄνομα αὐτοῦ ἐξ Ισραηλ

6 ܘܒ̣ܘܼܟ݂ܪܵܐ ܕܝܵܠܕܵܐ ܢܸܫܬܲܡܸܐ ܥܲܠ ܫܡܵܐ ܕܐܲܚܘܼܗܝ ܡܝܼܬ̣ܵܐ ܕܠܵܐ ܢܸܬ̇ܛܥܸܐ ܫܡܹܗ ܡ̣ܢ ܝܼܣܪܵܝܹܠ.

et primogenitum ex ea filium nomine illius appellabit, ut non deleatur nomen ejus ex Israël.

და თუ ესუას მისგანი შვილი, დაადგინოს იგი სახელად ძმისა მის თჳსისა მომკუდრისა. მიუგოს და ჰრქუას: ესე ეყავნ კაცსა, რომელმან არა ინებოს აღშენებად სახლი ძმისა მის მისისაჲ და ერქუას მას სახელი შორის ისრაჱლსა სახლი ჴამლთწარჴდილისაჲ, იბრძოდიან თუ ორნი კაცნი ურთიერთას მოყუასნი და მივიდეს ცოლი ერთისა მის მათგანისაჲ განრინებად ქმრისა მისსა მგუემელისა მისგან, და მიყოს ჴელი მისი და შებმა-უყოს მჩობლთა მისთა, წარვჰკუეთო ჴელი მისი და არა შეიწყალოს იგი თუალმან შენმან.

6 And it shall be, that the firstborn which she beareth shall succeed in the name of his brother which is dead, that his name be not put out of Israel.

ז. וְאִם לֹא יַחְפֹּץ הָאִישׁ לָקַחַת אֶת יְבִמְתּוֹ וְעָלְתָה יְבִמְתּוֹ הַשַּׁעְרָה אֶל הַזְּקֵנִים וְאָמְרָה מֵאֵן יְבָמִי לְהָקִים לְאָחִיו שֵׁם בְּיִשְׂרָאֵל לֹא אָבָה יַבְּמִי:

ἐὰν δὲ μὴ βούληται ὁ ἄνθρωπος λαβεῖν τὴν γυναῖκα τοῦ ἀδελφοῦ αὐτοῦ καὶ ἀναβήσεται ἡ γυνὴ ἐπὶ τὴν πύλην ἐπὶ τὴν γερουσίαν καὶ ἐρεῖ οὐ θέλει ὁ ἀδελφὸς τοῦ ἀνδρός μου ἀναστῆσαι τὸ ὄνομα τοῦ ἀδελφοῦ αὐτοῦ ἐν Ισραηλ οὐκ ἠθέλησεν ὁ ἀδελφὸς τοῦ ἀνδρός μου

7 ܘܐܸܢ ܠܵܐ ܨܵܒܹܐ ܓܲܒ̣ܪܵܐ ܕܢܸܣܲܒ̣ ܐܲܢ̄ܬܲܬ̣ ܐܲܚܘܼܗܝ ܬܸܣܲܩ ܐܲܢ̄ܬܲܬ̣ ܐܲܚܘܼܗܝ ܠܬܲܪܥܵܐ ܠܘܵܬ̣ ܣܵܒܹ̈ܐ ܘܬܹܐܡܲܪ ܠܵܐ ܨܵܒܹܐ ܝܲܒ̣ܡ̄ܝ ܕܲܢܩܝܼܡ ܠܐܲܚܘܼܗܝ ܫܡܵܐ ܒܝܼܣܪܵܝܹܠ ܘܠܵܐ ܨܵܒܹܐ ܠܡܸܣܒܲܢܝ.

Sin autem noluerit accipere uxorem fratris sui, quæ ei lege debetur, perget mulier ad portam civitatis, et interpellabit majores natu, dicetque: Non vult frater viri mei suscitare nomen fratris sui in Israël, nec me in conjugem sumere.

deest

7 And if the man like not to take his brother's wife, then let his brother's wife go up to the gate unto the elders, and say, My husband's brother refuseth to raise up unto his brother a name in Israel, he will not perform the duty of my husband's brother.

ח. וְקָרְאוּ לוֹ זִקְנֵי עִירוֹ וְדִבְּרוּ אֵלָיו וְעָמַד וְאָמַר לֹא חָפַצְתִּי לְקַחְתָּהּ:

καὶ καλέσουσιν αὐτὸν ἡ γερουσία τῆς πόλεως αὐτοῦ καὶ ἐροῦσιν αὐτῷ καὶ στὰς εἴπῃ οὐ βούλομαι λαβεῖν αὐτήν

8 ܢܸܩܪܘܿܢܹܗ ܣܵܒܹ̈ܐ ܕܲܩܪܝܼܬܹܗ ܘܲܢܡܲܠܠܘܼܢ ܥܲܡܹܗ ܘܐܸܢ ܢܩܘܼܡ ܘܢܹܐܡܲܪ ܕܠܵܐ ܢܵܣܹܒ̣ ܐ̄ܢܵܐ ܠܵܗ̇.

Statimque accersiri eum facient, et interrogabunt. Si responderit: Nolo eam uxorem accipere:

deest

8 Then the elders of his city shall call him, and speak unto him: and if he stand to it, and say, I like not to take her;

ט. וְנִגְּשָׁה יְבִמְתּוֹ אֵלָיו לְעֵינֵי הַזְּקֵנִים וְחָלְצָה נַעֲלוֹ מֵעַל רַגְלוֹ וְיָרְקָה בְּפָנָיו וְעָנְתָה וְאָמְרָה כָּכָה יֵעָשֶׂה לָאִישׁ אֲשֶׁר לֹא יִבְנֶה אֶת בֵּית אָחִיו:

καὶ προσελθοῦσα ἡ γυνὴ τοῦ ἀδελφοῦ αὐτοῦ ἔναντι τῆς γερουσίας καὶ ὑπολύσει τὸ ὑπόδημα αὐτοῦ τὸ ἓν ἀπὸ τοῦ ποδὸς αὐτοῦ καὶ ἐμπτύσεται εἰς τὸ πρόσωπον αὐτοῦ καὶ ἀποκριθεῖσα ἐρεῖ οὕτως ποιήσουσιν τῷ ἀνθρώπῳ ὃς οὐκ οἰκοδομήσει τὸν οἶκον τοῦ ἀδελφοῦ αὐτοῦ

9 ܬܸܩܪܘܿܒ̣ ܝܼܒܲܡܬܹܗ ܠܘܵܬܹܗ ܩܕ݂ܵܡ ܣܵܒܹ̈ܐ ܘܬܸܫܪܸܐ ܡܣܵܢܹܗ ܡ̣ܢ ܪܸܓ̣ܠܹܗ ܘܬܸܪܘܿܩ ܒܐܲܦܵܘ̈ܗܝ ܘܬܹܐܡܲܪ ܗܵܟܲܢܵܐ ܢܸܬ̣ܥܒܸܕ݂ ܠܓܲܒ̣ܪܵܐ ܕܠܵܐ ܢܸܒ̣ܢܸܐ ܒܲܝܬܵܐ ܠܐܲܚܘܼܗܝ.

accedet mulier ad eum coram senioribus, et tollet calceamentum de pede ejus, spuetque in faciem illius, et dicet: Sic fiet homini, qui non ædificat domum fratris sui.

deest

9 Then shall his brother's wife come unto him in the presence of the elders, and loose his shoe from off his foot, and spit in his face, and shall answer and say, So shall it be done unto that man that will not build up his brother's house.

י. וְנִקְרָא שְׁמוֹ בְּיִשְׂרָאֵל בֵּית חֲלוּץ הַנָּעַל:

καὶ κληθήσεται τὸ ὄνομα αὐτοῦ ἐν Ισραηλ οἶκος τοῦ ὑπολυθέντος τὸ ὑπόδημα

10 ܘܢܸܬ̣ܩܢܸܐ ܫܡܹܗ ܒܝܼܣܪܵܝܹܠ ܒܹܝܬ̣ ܫܵܪܹܐ ܡܣܵܢܹ̈ܐ.

Et vocabitur nomen illius in Israël, Domus discalceati.

deest

10 And his name shall be called in Israel, The house of him that hath his shoe loosed.

יא. כִּי יִנָּצוּ אֲנָשִׁים יַחְדָּו אִישׁ וְאָחִיו וְקָרְבָה אֵשֶׁת הָאֶחָד לְהַצִּיל אֶת אִישָׁהּ מִיַּד מַכֵּהוּ וְשָׁלְחָה יָדָהּ וְהֶחֱזִיקָה בִּמְבֻשָׁיו:

ἐὰν δὲ μάχωνται ἄνθρωποι ἐπὶ τὸ αὐτό ἄνθρωπος μετὰ τοῦ ἀδελφοῦ αὐτοῦ καὶ προσέλθῃ γυνὴ ἑνὸς αὐτῶν ἐξελέσθαι τὸν ἄνδρα αὐτῆς ἐκ χειρὸς τοῦ τύπτοντος αὐτὸν καὶ ἐκτείνασα τὴν χεῖρα ἐπιλάβηται τῶν διδύμων αὐτοῦ

11 ܘܟܲܕ݂ ܢܸܨܘܼܢ ܓܲܒ̣ܪܵܐ ܘܐܲܚܘܼܗܝ ܚܲܕ݂ ܥܲܡ ܚܲܕ݂ ܘܬܸܩܪܘܿܒ̣ ܐܲܢ̄ܬܲܬ̣ ܚܲܕ݂ ܡܸܢܗܘܿܢ ܠܲܡܦܲܨܵܝܘܼ ܒܲܥܠܵܗ̇ ܡ̣ܢ ܐܝܼܕܲܝ̈ ܡ̇ܢ ܕܡܸܬ̣ܟܲܬܲܫ ܥܲܡܹܗ ܘܬ̣ܵܘܫܸܛ ܐܝܼܕ݂ܵܗ̇ ܘܬܹܐܚܘܿܕ݂ ܒܚܲܢܹܗ.

Si habuerint inter se jurgium viri duo, et unus contra alterum rixari cœperit, volensque uxor alterius eruere virum suum de manu fortioris, miseritque manum, et apprehenderit verenda ejus:

deest

11 When men strive together one with another, and the wife of the one draweth near for to deliver her husband out of the hand of him that smiteth him, and putteth forth her hand, and taketh him by the secrets:

יב. וְקַצֹּתָה אֶת כַּפָּהּ לֹא תָחוֹס עֵינֶךָ:

ἀποκόψεις τὴν χεῖρα αὐτῆς οὐ φείσεται ὁ ὀφθαλμός σου ἐπ᾽ αὐτῇ

12 ܦܣܘܿܩ ܐܝܼܕܪܵܗ̇ ܘܠܵܐ ܬܚܘܼܣ ܥܲܝܢܵܟ݂ ܥܠܹܝܗ̇.

abscides manum illius, nec flecteris super eam ulla misericordia.

deest

12 Then thou shalt cut off her hand, thine eye shall not pity her.

יג. לֹא יִהְיֶה לְךָ בְּכִיסְךָ אֶבֶן וָאָבֶן גְּדוֹלָה וּקְטַנָּה:

οὐκ ἔσται ἐν τῷ μαρσίππῳ σου στάθμιον καὶ στάθμιον μέγα ἢ μικρόν

13 ܠܵܐ ܢܸܗܘܸܐ ܠܵܟ݂ ܒܡܲܪܣܘܼܦܵܟ݂ ܡܸܬ̣ܩܵܠܵܐ ܘܡܲܬ̣ܩܵܠܵܐ ܪܲܒܵܐ ܘܲܙܥܘܿܪܬܵܐ.

Non habebis in sacculo diversa pondera, majus et minus:

deest

13 Thou shalt not have in thy bag divers weights, a great and a small.

יד. לֹא יִהְיֶה לְךָ בְּבֵיתְךָ אֵיפָה וְאֵיפָה גְּדוֹלָה וּקְטַנָּה:

οὐκ ἔσται ἐν τῇ οἰκίᾳ σου μέτρον καὶ μέτρον μέγα ἢ μικρόν

14 ܠܵܐ ܬܸܗܘܸܐ ܠܵܟ݂ ܒܒܲܝܬܵܟ݂ ܟܝܵܠܬܵܐ ܘܲܟ݂ܝܵܠܬܵܐ ܪܲܒ̇ܬ̣ܵܐ ܘܲܙܥܘܿܪܬܵܐ.

nec erit in domo tua modius major, et minor.

ნუ იპოების ჭურჭელსა შენსა შორის სასწორი ერთი დიდი და ერთი კნინი.

14 Thou shalt not have in thine house divers measures, a great and a small.

טו. אֶבֶן שְׁלֵמָה וָצֶדֶק יִהְיֶה לָּךְ אֵיפָה שְׁלֵמָה וָצֶדֶק יִהְיֶה לָּךְ לְמַעַן יַאֲרִיכוּ יָמֶיךָ עַל הָאֲדָמָה אֲשֶׁר יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ נֹתֵן לָךְ:

στάθμιον ἀληθινὸν καὶ δίκαιον ἔσται σοι καὶ μέτρον ἀληθινὸν καὶ δίκαιον ἔσται σοι ἵνα πολυήμερος γένῃ ἐπὶ τῆς γῆς ἧς κύριος ὁ θεός σου δίδωσίν σοι ἐν κλήρῳ

15 ܡܲܬ̣ܩܵܠܵܐ ܫܲܠܡܵܐ ܕܙܲܕ̇ܝܼܩܘܼܬ̣ܵܐ ܢܸܗܘܸܐ ܠܵܟ݂ ܘܲܟ݂ܝܵܠܬܵܐ ܬܪܝܼܨܬܵܐ ܕܙܲܕ̇ܝܼܩܘܼܬ̣ܵܐ ܬܸܗܘܸܐ ܠܵܟ݂ ܕܢܸܣܓ̇ܘܿܢ ܝܵܘ̈ܡܲܝܟ ܒܐܲܪܥܵܐ ܕܝܵܗܹ̇ܒ̣ ܠܵܟ݂ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂.

Pondus habebis justum et verum, et modius æqualis et verus erit tibi: ut multo vivas tempore super terram, quam Dominus Deus tuus dederit tibi.

არამედ საწყაული სარწმუნოებისაჲ და სამართალი იყავნ შენ შორის, რათა დღეგრძელ იყო და კეთილი გეყოს ქუეყანასა მას ზედა, რომელი-იგი უფალმან ღმერთმან მოგცეს შენ სამკჳდრებელად,

15 But thou shalt have a perfect and just weight, a perfect and just measure shalt thou have: that thy days may be lengthened in the land which the LORD thy God giveth thee.

טז. כִּי תוֹעֲבַת יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ כָּל עֹשֵׂה אֵלֶּה כֹּל עֹשֵׂה עָוֶל:

ὅτι βδέλυγμα κυρίῳ τῷ θεῷ σου πᾶς ποιῶν ταῦτα πᾶς ποιῶν ἄδικον

16 ܡܸܛܠ ܕܲܛܡܲܐ ܗ̄ܘ̣ ܩܕ݂ܵܡ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܟܠܡ̇ܢ ܕܥܵܒܹܕ݂ ܗܵܠܹܝܢ ܘܟ݂ܠ ܡ̇ܢ ܕܥܵܒܹܕ݂ ܥܵܘܠܵܐ.

Abominatur enim Dominus tuus eum qui facit hæc, et aversatur omnem injustitiam.

რამეთუ ბილწ არს წინაშე უფლისა ღმრთისა შენისა, რომელი იქმს მაგას ყოველსა.

16 For all that do such things, and all that do unrighteously, are an abomination unto the LORD thy God.

יז. זָכוֹר אֵת אֲשֶׁר עָשָׂה לְךָ עֲמָלֵק בַּדֶּרֶךְ בְּצֵאתְכֶם מִמִּצְרָיִם:

μνήσθητι ὅσα ἐποίησέν σοι Αμαληκ ἐν τῇ ὁδῷ ἐκπορευομένου σου ἐξ Αἰγύπτου

17 ܐܸܬ̄ܕܲܟ݂ܪ ܟܠܡܸܕܸ̇ܡ ܕܲܥܒܲܕ ܠܵܟ݂ ܥܡܵܠܹܝܩ ܒܐܘܼܪܚܵܐ ܟܲܕ݂ ܢܦܲܩܬ̇ܘܿܢ ܡ̣ܢ ܡܸܨܪܹܝܢ.

Memento quæ fecerit tibi Amalec in via quando egrediebaris ex Ægypto:

მოიჴსენე შენ, რავდენი-რაჲ გიყოს შენ ამალეკ, რავდენი გიყო შენ მგზავრ.

17 Remember what Amalek did unto thee by the way, when ye were come forth out of Egypt;

יח. אֲשֶׁר קָרְךָ בַּדֶּרֶךְ וַיְזַנֵּב בְּךָ כָּל הַנֶּחֱשָׁלִים אַחֲרֶיךָ וְאַתָּה עָיֵף וְיָגֵעַ וְלֹא יָרֵא אֱלֹהִים:

πῶς ἀντέστη σοι ἐν τῇ ὁδῷ καὶ ἔκοψέν σου τὴν οὐραγίαν τοὺς κοπιῶντας ὀπίσω σου σὺ δὲ ἐπείνας καὶ ἐκοπίας καὶ οὐκ ἐφοβήθη τὸν θεόν

18 ܕܐܲܪܥܟ݂ܘܿܢ ܒܚܲܪܒܵܐ ܘܩܲܛܸܠ ܒܟ݂ܘܼܢ ܟܠ ܕܦܵܫ ܒܵܬ̣ܪܟ݂ܘܿܢ ܘܐܲܢ̄ܬ̇ ܡܛܲܪܲܦ ܘܲܠܐܸܐ ܘܠܵܐ ܕܚܸܠ ܡ̣ܢ ܩܕ݂ܵܡ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂.

quomodo occurrerit tibi, et extremos agminis tui, qui lassi residebant, ceciderit, quando tu eras fame et labore confectus: et non timuerit Deum.

რაჟამს გამოხვიდოდე შენ ქუეყანით ეგჳპტით, ვითარ-იგი წინა აღგიდგენ შენ და მიგკუეთა ბოლოჲ იგი შენი მაშურალი და მ~დგინარი შემდგომად შენსა, ხოლო შენ გშიოდა და მაშურალ იყავ და მას არა შეეშინა უფლისა ღმრთისა შენისა.

18 How he met thee by the way, and smote the hindmost of thee, even all that were feeble behind thee, when thou wast faint and weary; and he feared not God.

יט. וְהָיָה בְּהָנִיחַ יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ לְךָ מִכָּל אֹיְבֶיךָ מִסָּבִיב בָּאָרֶץ אֲשֶׁר יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ נֹתֵן לְךָ נַחֲלָה לְרִשְׁתָּהּ תִּמְחֶה אֶת זֵכֶר * (זֶכֶר) עֲמָלֵק מִתַּחַת הַשָּׁמָיִם לֹא תִּשְׁכָּח:

καὶ ἔσται ἡνίκα ἐὰν καταπαύσῃ σε κύριος ὁ θεός σου ἀπὸ πάντων τῶν ἐχθρῶν σου τῶν κύκλῳ σου ἐν τῇ γῇ ᾗ κύριος ὁ θεός σου δίδωσίν σοι ἐν κλήρῳ κατακληρονομῆσαι ἐξαλείψεις τὸ ὄνομα Αμαληκ ἐκ τῆς ὑπὸ τὸν οὐρανὸν καὶ οὐ μὴ ἐπιλάθῃ

19 ܘܡܵܐ ܕܐܲܢܝܼܚ ܠܵܟ݂ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܡ̣ܢ ܟܠܗܘܿܢ ܒܥܸܠܕ̇ܒ̣ܵܒܲܝ̈ܟ ܕܒܲܚܕ݂ܵܪ̈ܲܝܟ ܒܐܲܪܥܵܐ ܕܝܵܗܹ̇ܒ̣ ܠܵܟ݂ ܡܵܪܝܵܐ ܝܘܼܪܬܵܢܵܐ ܥܛܝܼ ܕܘܼܟ݂ܪܵܢܹܗ ܕܲܥܡܵܠܹܝܩ ܡ̣ܢ ܬܚܹܝܬ̣ ܫܡܲܝܵܐ ܘܠܵܐ ܬܸܛܥܸܐ.

Cum ergo Dominus Deus tuus dederit tibi requiem, et subjecerit cunctas per circuitum nationes in terra, quam tibi pollicitus est: delebis nomen ejus sub cælo. Cave ne obliviscaris.

და იყოს, რაჟამს განგისუენოს შენ უფალმან ღმერთმან შენმან ყოველთაგან მტერთა შენთა, რომელნი იყვნენ გარემოჲს შენსა ქუეყანასა მას, რომელი-იგი უფალმან ღმერთმან შენმან მოგცეს ნაწილად მკჳდრობისა შენისა, აღჴოცოს სახელი ამალეკისი პირისაგან ქუეყანისასა და არა დაივიწყოს იგი.

19 Therefore it shall be, when the LORD thy God hath given thee rest from all thine enemies round about, in the land which the LORD thy God giveth thee for an inheritance to possess it, that thou shalt blot out the remembrance of Amalek from under heaven; thou shalt not forget it.

כו

Κςʹ

ܩܦܠܐܘܢ: ܟܘ.

Cap. 26

თავი ოცდამეექვსე

א. וְהָיָה כִּי תָבוֹא אֶל הָאָרֶץ אֲשֶׁר יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ נֹתֵן לְךָ נַחֲלָה וִירִשְׁתָּהּ וְיָשַׁבְתָּ בָּהּ:

καὶ ἔσται ἐὰν εἰσέλθῃς εἰς τὴν γῆν ἣν κύριος ὁ θεός σου δίδωσίν σοι ἐν κλήρῳ καὶ κατακληρονομήσῃς αὐτὴν καὶ κατοικήσῃς ἐπ᾽ αὐτῆς

1 ܘܡܵܐ ܕܥܲܠܬ̇ ܠܐܲܪܥܵܐ ܕܝܵܗܹ̇ܒ̣ ܠܵܟ݂ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܝܘܼܪܬܵܢܵܐ ܘܝܼܪܸܬ̇ܬܵܗ̇ ܘܝܼܬ̣ܒ̣ܬ̇ ܒܵܗ̇.

Cumque intraveris terram, quam Dominus Deus tuus tibi daturus est possidendam, et obtinueris eam, atque habitaveris in ea:

და იყოს, რაჟამს შეხჳდე შენ ქუეყანასა მას, რომელ-იგი უფალმან ღმერთმან შენმან მოგცეს შენ ნაწილად დამკჳდრებად და შენებად მას ზედა.

1 And it shall be, when thou art come in unto the land which the LORD thy God giveth thee for an inheritance, and possessest it, and dwellest therein;

ב. וְלָקַחְתָּ מֵרֵאשִׁית כָּל פְּרִי הָאֲדָמָה אֲשֶׁר תָּבִיא מֵאַרְצְךָ אֲשֶׁר יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ נֹתֵן לָךְ וְשַׂמְתָּ בַטֶּנֶא וְהָלַכְתָּ אֶל הַמָּקוֹם אֲשֶׁר יִבְחַר יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ לְשַׁכֵּן שְׁמוֹ שָׁם:

καὶ λήμψῃ ἀπὸ τῆς ἀπαρχῆς τῶν καρπῶν τῆς γῆς σου ἧς κύριος ὁ θεός σου δίδωσίν σοι καὶ ἐμβαλεῖς εἰς κάρταλλον καὶ πορεύσῃ εἰς τὸν τόπον ὃν ἂν ἐκλέξηται κύριος ὁ θεός σου ἐπικληθῆναι τὸ ὄνομα αὐτοῦ ἐκεῖ

2 ܣܲܒ̣ ܡ̣ܢ ܪܹܫ ܟܠܗܘܿܢ ܦܹܐܪܹ̈ܐ ܕܐܲܪܥܵܐ ܕܡܲܥܸܠ ܐܲܢ̄ܬ̇ ܡ̣ܢ ܐܲܪܥܵܐ ܕܝܵܗܹܒ̣ ܠܵܟ݂ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܝܘܼܪܬܵܢܵܐ ܘܣܝܼܡ ܒܲܡܣܲܢܬ̣ܵܐ ܘܩܘܼܡ ܙܸܠ ܠܐܲܬ̣ܪܵܐ ܕܓ̣ܵܒܹܐ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܕܢܲܫܪܸܐ ܫܡܹܗ ܬܲܡܵܢ.

tolles de cunctis frugibus tuis primitias, et pones in cartallo, pergesque ad locum quem Dominus Deus tuus elegerit, ut ibi invocetur nomen ejus:

მოიღო შენ პირველი იგი ნაწილი ნაყოფთა მათ მის ქუეყანისთაჲ, რაჲცა იყოს და შთაასხ იგი კოლოფსა და მიხვიდე ადგილსა მას, რომელ-იგი გამოირჩიოს უფალმან ღმერთმან შენმან წოდებად სახელი მისი მას ზედა.

2 That thou shalt take of the first of all the fruit of the earth, which thou shalt bring of thy land that the LORD thy God giveth thee, and shalt put it in a basket, and shalt go unto the place which the LORD thy God shall choose to place his name there.

ג. וּבָאתָ אֶל הַכֹּהֵן אֲשֶׁר יִהְיֶה בַּיָּמִים הָהֵם וְאָמַרְתָּ אֵלָיו הִגַּדְתִּי הַיּוֹם לַיהֹוָה אֱלֹהֶיךָ כִּי בָאתִי אֶל הָאָרֶץ אֲשֶׁר נִשְׁבַּע יְהֹוָה לַאֲבֹתֵינוּ לָתֶת לָנוּ:

καὶ ἐλεύσῃ πρὸς τὸν ἱερέα ὃς ἐὰν ᾖ ἐν ταῖς ἡμέραις ἐκείναις καὶ ἐρεῖς πρὸς αὐτόν ἀναγγέλλω σήμερον κυρίῳ τῷ θεῷ μου ὅτι εἰσελήλυθα εἰς τὴν γῆν ἣν ὤμοσεν κύριος τοῖς πατράσιν ἡμῶν δοῦναι ἡμῖν

3 ܘܬ̣ܵܐ ܠܘܵܬ̣ ܟܵܗܢܵܐ ܕܢܸܗܘܸܐ ܒܝܵܘ̈ܡܵܬ̣ܵܐ ܗܵܢܘܿܢ ܘܐܸܡܲܪ ܠܹܗ ܚܵܘܝܼܬ̣ ܝܵܘܡܵܢܵܐ ܠܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܕܐܸܬܹܝܬ̣ ܠܐܲܪܥܵܐ ܕܝܼܡܵܐ ܡܵܪܝܵܐ ܠܐܲܒ̣ܵܗܲܝ̈ܢ ܠܡܸܬܲܠ ܠܲܢ.

accedesque ad sacerdotem, qui fuerit in diebus illis, et dices ad eum: Profiteor hodie coram Domino Deo tuo, quod ingressus sum in terram, pro qua juravit patribus nostris, ut daret eam nobis.

და მიხვიდე შენ მღდლისა მის, რომელი-იგი იყოს მათ ჟამთა და ჰრქუა მას: ვჰმადლობ მე დღესდღე უფალსა ღმერთსა ჩემსა, რამეთუ შევედ მე ქვეყანასა მას, რომელ-იგი ეფუცა უფალი ღმერთი მამათა მათ ჩუენთა მოცემად ჩუენდა.

3 And thou shalt go unto the priest that shall be in those days, and say unto him, I profess this day unto the LORD thy God, that I am come unto the country which the LORD sware unto our fathers for to give us.

ד. וְלָקַח הַכֹּהֵן הַטֶּנֶא מִיָּדֶךָ וְהִנִּיחוֹ לִפְנֵי מִזְבַּח יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ:

καὶ λήμψεται ὁ ἱερεὺς τὸν κάρταλλον ἐκ τῶν χειρῶν σου καὶ θήσει αὐτὸν ἀπέναντι τοῦ θυσιαστηρίου κυρίου τοῦ θεοῦ σου

4 ܘܢܸܣܲܒ̣ ܟܵܗܢܵܐ ܡܣܲܢܬ̣ܵܐ ܡ̣ܢ ܐܝܼܕ݂ܵܟ݂ ܘܲܢܣܝܼܡܝܼܗ̇ ܩܕ݂ܵܡ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂.

Suscipiensque sacerdos cartallum de manu tua, ponet ante altare Domini Dei tui:

და მოიღოს მღდელმან კოლოფი იგი ჴელთაგან შენთა და დადგას წინაშე საკურთხეველსა მის უფლისა ღმრთისა შენისა.

4 And the priest shall take the basket out of thine hand, and set it down before the altar of the LORD thy God.

ה. וְעָנִיתָ וְאָמַרְתָּ לִפְנֵי יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ אֲרַמִּי אֹבֵד אָבִי וַיֵּרֶד מִצְרַיְמָה וַיָּגָר שָׁם בִּמְתֵי מְעָט וַיְהִי שָׁם לְגוֹי גָּדוֹל עָצוּם וָרָב:

καὶ ἀποκριθήσῃ καὶ ἐρεῖς ἔναντι κυρίου τοῦ θεοῦ σου Συρίαν ἀπέβαλεν ὁ πατήρ μου καὶ κατέβη εἰς Αἴγυπτον καὶ παρῴκησεν ἐκεῖ ἐν ἀριθμῷ βραχεῖ καὶ ἐγένετο ἐκεῖ εἰς ἔθνος μέγα καὶ πλῆθος πολὺ καὶ μέγα

5 ܘܲܥܢܝܼ ܘܐܸܡܲܪ ܩܕ݂ܵܡ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܠܐܵܪܵܡ ܐܸܬ̇ܕ̇ܒܲܪ ܐܵܒ̣ܝܼ ܘܲܢܚܸܬ̣ ܠܡܸܨܪܹܝܢ ܘܲܥܡܲܪ ܬܲܡܵܢ ܙܲܒ̣ܢܵܐ ܙܥܘܿܪܵܐ ܘܲܗܘ̤ܵܐ ܬܲܡܵܢ ܠܥܲܡܵܐ ܪܲܒܵܐ ܘܥܲܫܝܼܢܵܐ.

et loqueris in conspectu Domini Dei tui: Syrus persequebatur patrem meum, qui descendit in Ægyptum, et ibi peregrinatus est in paucissimo numero: crevitque in gentem magnam ac robustam et infinitæ multitudinis.

სიტყუად იწყო შენ წინაშე უფლისა შენისა და ჰრქუა: ასურეთი დაუტევა მამამან ჩუენმან და შთავიდა ეგჳპტედ დამკჳდრებად მუნ მცირედ ჟამ და შეიქმნა იგი ნათესავად დიდად და მრავლად ფრიად.

5 And thou shalt speak and say before the LORD thy God, A Syrian ready to perish was my father, and he went down into Egypt, and sojourned there with a few, and became there a nation, great, mighty, and populous:

ו. וַיָּרֵעוּ אֹתָנוּ הַמִּצְרִים וַיְעַנּוּנוּ וַיִּתְּנוּ עָלֵינוּ עֲבֹדָה קָשָׁה:

καὶ ἐκάκωσαν ἡμᾶς οἱ Αἰγύπτιοι καὶ ἐταπείνωσαν ἡμᾶς καὶ ἐπέθηκαν ἡμῖν ἔργα σκληρά

6 ܘܐܲܒ̣ܐܸܫܘܠܲܢ ܡܸܨܪ̈ܵܝܹܐ ܘܡܲܟ̇ܟ݂ܘܼܢ ܘܣܵܡܘ ܥܠܲܝܢ ܦܘܼܠܚܵܢܵܐ ܩܲܫܝܵܐ.

Afflixeruntque nos Ægyptii, et persecuti sunt, imponentes onera gravissima:

და გუაჭირებდეს ჩუენ დიდად ფრიად და დაგვიდგეს ჩუენ საქმე ფიცხელი და ბოროტი.

6 And the Egyptians evil entreated us, and afflicted us, and laid upon us hard bondage:

ז. וַנִּצְעַק אֶל יְהֹוָה אֱלֹהֵי אֲבֹתֵינוּ וַיִּשְׁמַע יְהֹוָה אֶת קֹלֵנוּ וַיַּרְא אֶת עָנְיֵנוּ וְאֶת עֲמָלֵנוּ וְאֶת לַחֲצֵנוּ:

καὶ ἀνεβοήσαμεν πρὸς κύριον τὸν θεὸν τῶν πατέρων ἡμῶν καὶ εἰσήκουσεν κύριος τῆς φωνῆς ἡμῶν καὶ εἶδεν τὴν ταπείνωσιν ἡμῶν καὶ τὸν μόχθον ἡμῶν καὶ τὸν θλιμμὸν ἡμῶν

7 ܘܲܓ̣ܥܲܝܢ ܠܘܵܬ̣ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܐ ܕܐܲܒ̣ܵܗܲܝ̈ܢ ܘܲܫܡܲܥ ܡܵܪܝܵܐ ܒܩܵܠܲܢ ܘܲܚܙܵܐ ܡܘܼܟܵܟܲܢ ܘܲܥܲܡܠܲܢ ܘܐܘܼܠܨܵܢܲܢ.

et clamavimus ad Dominum Deum patrum nostrorum: qui exaudivit nos, et respexit humilitatem nostram, et laborem, atque angustiam:

და ვღაღადებდით ჩუენ უფლისა მიმართ ღმრთისა მამათა ჩუენთაჲსა და შეესმა უფალსა ჴმისა ჩუენისაჲ და მოგუხედნა დამდაბლებასა ჩუენსა და ურვასა და ჭირსა ჩვენსა.

7 And when we cried unto the LORD God of our fathers, the LORD heard our voice, and looked on our affliction, and our labour, and our oppression:

ח. וַיּוֹצִאֵנוּ יְהֹוָה מִמִּצְרַיִם בְּיָד חֲזָקָה וּבִזְרֹעַ נְטוּיָה וּבְמֹרָא גָּדֹל וּבְאֹתוֹת וּבְמֹפְתִים:

καὶ ἐξήγαγεν ἡμᾶς κύριος ἐξ Αἰγύπτου αὐτὸς ἐν ἰσχύι μεγάλῃ καὶ ἐν χειρὶ κραταιᾷ καὶ ἐν βραχίονι αὐτοῦ τῷ ὑψηλῷ καὶ ἐν ὁράμασιν μεγάλοις καὶ ἐν σημείοις καὶ ἐν τέρασιν

8 ܘܐܲܦܸܩܲܢ ܡܵܪܝܵܐ ܡ̣ܢ ܡܸܨܪܹܝܢ ܒܐܝܼܕ݂ܵܐ ܥܲܫܝܼܢܬܵܐ ܘܒܲܕ݂ܪܵܥܵܐ ܪܵܡܵܐ ܘܲܒ̣ܚܸܙܘܵܐ ܪܲܒܵܐ ܘܒ̣ܵܐܬ̣̈ܘܵܬ̣ܵܐ ܘܲܒ̣ܬܸܕ݂ܡܪ̈ܵܬ̣ܵܐ.

et eduxit nos de Ægypto in manu forti, et brachio extento, in ingenti pavore, in signis atque portentis:

და გამომიყვანნა ჩუენ ეგჳპტით ძალითა მრავლითა, ჴელითა მტკიცითა და მკლავითა მაღლითა, სასწაულებითა და ნიშებითა მრავლითა.

8 And the LORD brought us forth out of Egypt with a mighty hand, and with an outstretched arm, and with great terribleness, and with signs, and with wonders:

ט. וַיְבִאֵנוּ אֶל הַמָּקוֹם הַזֶּה וַיִּתֶּן לָנוּ אֶת הָאָרֶץ הַזֹּאת אֶרֶץ זָבַת חָלָב וּדְבָשׁ:

καὶ εἰσήγαγεν ἡμᾶς εἰς τὸν τόπον τοῦτον καὶ ἔδωκεν ἡμῖν τὴν γῆν ταύτην γῆν ῥέουσαν γάλα καὶ μέλι

9 ܘܐܸܬܲܝܢ ܠܐܲܬ̣ܪܵܐ ܗܵܢܵܐ ܘܝܲܗ̄ܒ̣ ܠܲܢ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܪܥܵܐ ܗܵܕܹܐ ܐܲܪܥܵܐ ܕܡܲܪܕ̇ܝܵܐ ܚܲܠܒ̣ܵܐ ܘܕܸܒ̣ܫܵܐ.

et introduxit ad locum istum, et tradidit nobis terram lacte et melle manantem.

და შემომიყვანნა ჩუენ ადგილსა ამას და მომცა ჩუენ ქუეყანაჲ ესე, რომელსა გამოსდის სძე და თაფლი.

9 And he hath brought us into this place, and hath given us this land, even a land that floweth with milk and honey.

י. וְעַתָּה הִנֵּה הֵבֵאתִי אֶת רֵאשִׁית פְּרִי הָאֲדָמָה אֲשֶׁר נָתַתָּה לִּי יְהֹוָה וְהִנַּחְתּוֹ לִפְנֵי יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ וְהִשְׁתַּחֲוִיתָ לִפְנֵי יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ:

καὶ νῦν ἰδοὺ ἐνήνοχα τὴν ἀπαρχὴν τῶν γενημάτων τῆς γῆς ἧς ἔδωκάς μοι κύριε γῆν ῥέουσαν γάλα καὶ μέλι καὶ ἀφήσεις αὐτὰ ἀπέναντι κυρίου τοῦ θεοῦ σου καὶ προσκυνήσεις ἐκεῖ ἔναντι κυρίου τοῦ θεοῦ σου

10 ܘܗܵܫܵܐ ܗܵܐ ܐܲܝܬ̇ܝܼܬ̣ ܪܹܫܝܼܬ̣ܵܐ ܕܦܹܐܪܹ̈ܐ ܕܐܲܪܥܵܐ ܕܝܲܗ̄ܒ̣ ܠܝܼ ܡܵܪܝܵܐ ܘܣܝܼܡܹܝܗ̇ ܩܕ݂ܵܡ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܘܲܣܓ̇ܘܿܕ݂ ܬܲܡܵܢ ܩܕ݂ܵܡ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂.

Et idcirco nunc offero primitias frugum terræ, quam Dominus dedit mihi. Et dimittes eas in conspectu Domini Dei tui, et adorato Domino Deo tuo.

აწ ესერა, მე მოვედ და მოვიღე პირველი ნაყოფი ქუეყანისაჲ ამის, რომელი მომცა მე უფალმან ქუეყანაჲ, რომელსა გამოსდის სძე და თაფლი და თაყუანი-სცე შენ წინაშე უფლისა ღმრთისა შენისა.

10 And now, behold, I have brought the firstfruits of the land, which thou, O LORD, hast given me. And thou shalt set it before the LORD thy God, and worship before the LORD thy God:

יא. וְשָׂמַחְתָּ בְכָל הַטּוֹב אֲשֶׁר נָתַן לְךָ יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ וּלְבֵיתֶךָ אַתָּה וְהַלֵּוִי וְהַגֵּר אֲשֶׁר בְּקִרְבֶּךָ:

καὶ εὐφρανθήσῃ ἐν πᾶσιν τοῖς ἀγαθοῖς οἷς ἔδωκέν σοι κύριος ὁ θεός σου καὶ τῇ οἰκίᾳ σου σὺ καὶ ὁ Λευίτης καὶ ὁ προσήλυτος ὁ ἐν σοί

11 ܘܲܚܕ݂ܝܼ ܒܟ݂ܠ ܛܵܒ̣ܵـ̈ܬ̣ܵܐ ܕܝܵܗܹ̇ܒ̣ ܠܵܟ݂ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܘܲܠܒܲܝܬܵܟ݂ ܐܲܢ̄ܬ̇ ܘܠܹܘܵܝܵܐ ܘܥܵܡܘܿܪܵܐ ܕܲܒ̣ܓ̣ܵܘܵܟ݂.

Et epulaberis in omnibus bonis, quæ Dominus Deus tuus dederit tibi et domui tuæ, tu et Levites, et advena qui tecum est.

და იხარებდე შენ ყოვლითა მით კეთილითა, რომელ-იგი უფალმან ღმერთმან მოგცეს შენ, შენ და სახლი შენი და ლევიტელი იგი და მწირი იგი, რომელ დამკჳდრებულ იყო შენ თანა.

11 And thou shalt rejoice in every good thing which the LORD thy God hath given unto thee, and unto thine house, thou, and the Levite, and the stranger that is among you.

יב. כִּי תְכַלֶּה לַעְשֵׂר אֶת כָּל מַעְשַׂר תְּבוּאָתְךָ בַּשָּׁנָה הַשְּׁלִישִׁת שְׁנַת הַמַּעֲשֵׂר וְנָתַתָּה לַלֵּוִי לַגֵּר לַיָּתוֹם וְלָאַלְמָנָה וְאָכְלוּ בִשְׁעָרֶיךָ וְשָׂבֵעוּ:

ἐὰν δὲ συντελέσῃς ἀποδεκατῶσαι πᾶν τὸ ἐπιδέκατον τῶν γενημάτων τῆς γῆς σου ἐν τῷ ἔτει τῷ τρίτῳ τὸ δεύτερον ἐπιδέκατον δώσεις τῷ Λευίτῃ καὶ τῷ προσηλύτῳ καὶ τῷ ὀρφανῷ καὶ τῇ χήρᾳ καὶ φάγονται ἐν ταῖς πόλεσίν σου καὶ ἐμπλησθήσονται

12 ܘܡܵܐ ܕܫܲܠܡܬ̇ ܠܲܡܥܲܣܵܪܘܼ ܟܠܹܗ ܡܲܥܣܵܪܵܐ ܕܲܥܠܲܠܬ̣ܵܟ݂ ܒܫܲܢ̄ܬܵܐ ܕܲܬ̣ܠܵܬ̣ ܕܗܝ̤ ܗ̄ܝܼ ܫܢܲܬ̣ ܡܲܥܣܵܪܹ̈ܐ ܗܲܒ̣ ܠܠܹܘܵܝܵܐ ܘܲܠܥܵܡܘܿܪܵܐ ܘܲܠܝܲܬ̣ܡܵܐ ܘܠܲܐܪܡܲܠܬܵܐ ܘܢܹܐܟ݂ܠܘܼܢ ܒܩܘܼܪ̈ܝܵܟ݂ ܘܢܸܣܒ̇ܥܘܼܢ.

Quando compleveris decimam cunctarum frugum tuarum, anno decimarum tertio, dabis Levitæ, et advenæ, et pupillo et viduæ, ut comedant intra portas tuas, et saturentur:

უკეთუ გამოასრულო გამოცემად ყოველი იგი ათეული ნაყოფისა მის ქუეყანისა შენისაჲ წელსა მას მესამესა, მეორე ნაწილი ათეულისაჲ მის მისცე ლევიტელსა მას და მწირსა მას, და ობოლსა მას და ქურივსა მას, ჭამენ ქალაქსა მას შინა შენსა და განძღებოდიან.

12 When thou hast made an end of tithing all the tithes of thine increase the third year, which is the year of tithing, and hast given it unto the Levite, the stranger, the fatherless, and the widow, that they may eat within thy gates, and be filled;

יג. וְאָמַרְתָּ לִפְנֵי יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ בִּעַרְתִּי הַקֹּדֶשׁ מִן הַבַּיִת וְגַם נְתַתִּיו לַלֵּוִי וְלַגֵּר לַיָּתוֹם וְלָאַלְמָנָה כְּכָל מִצְוָתְךָ אֲשֶׁר צִוִּיתָנִי לֹא עָבַרְתִּי מִמִּצְו‍ֹתֶיךָ וְלֹא שָׁכָחְתִּי:

καὶ ἐρεῖς ἐναντίον κυρίου τοῦ θεοῦ σου ἐξεκάθαρα τὰ ἅγια ἐκ τῆς οἰκίας μου καὶ ἔδωκα αὐτὰ τῷ Λευίτῃ καὶ τῷ προσηλύτῳ καὶ τῷ ὀρφανῷ καὶ τῇ χήρᾳ κατὰ πάσας τὰς ἐντολάς ἃς ἐνετείλω μοι οὐ παρῆλθον τὴν ἐντολήν σου καὶ οὐκ ἐπελαθόμην

13 ܘܐܸܡܲܪ ܩܕ݂ܵܡ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܒܨܹܝܬ̣ ܩܘܼܕ݂ܫܵܐ ܡ̣ܢ ܒܲܝܬܵܐ ܘܝܼܗ̄ܒܹ̇ܬ̣ ܠܠܹܘܵܝܵܐ ܘܲܠܥܵܡܘܿܪܵܐ ܘܲܠܝܲܬ̣ܡܵܐ ܘܠܲܐܪܡܲܠܬܵܐ ܐܲܝܟ݂ ܟܠܗܘܿܢ ܦܘܼܩ̈ܕܵܢܹܐ ܕܦܲܩܸܕ̇ܬܵܢܝ. ܠܵܐ ܥܸܒ̣ܪܹܬ̣ ܡ̣ܢ ܦܘܼܩ̈ܕܵܢܲܝܟ ܘܠܵܐ ܛܥܹܝܬ̣.

loquerisque in conspectu Domini Deo tui: Abstuli quod sanctificatum est de domo mea, et dedi illud Levitæ et advenæ, et pupillo ac viduæ, sicut jussisti mihi: non præterivi mandata tua, nec sum oblitus imperii tui.

და სთქუა შენ წინაშე უფლისა ღმრთისა შენისა: განვწმიდე მე სახლისა ჩემისაგან ყოველნი იგი მსხუერპლნი და მივეც იგინი ლევიტელსა მას და მწირსა მას და მსხემსა მას ობოლსა მას და ქურივსა და ყოველნი იგი მცნებანი შენნი, რომელ მამცნენ მე, დავიმარხენ და არა დავივიწყენ იგი მცნებანი შენნი.

13 Then thou shalt say before the LORD thy God, I have brought away the hallowed things out of mine house, and also have given them unto the Levite, and unto the stranger, to the fatherless, and to the widow, according to all thy commandments which thou hast commanded me: I have not transgressed thy commandments, neither have I forgotten them.

יד. לֹא אָכַלְתִּי בְאֹנִי מִמֶּנּוּ וְלֹא בִעַרְתִּי מִמֶּנּוּ בְּטָמֵא וְלֹא נָתַתִּי מִמֶּנּוּ לְמֵת שָׁמַעְתִּי בְּקוֹל יְהֹוָה אֱלֹהָי עָשִׂיתִי כְּכֹל אֲשֶׁר צִוִּיתָנִי:

καὶ οὐκ ἔφαγον ἐν ὀδύνῃ μου ἀπ᾽ αὐτῶν οὐκ ἐκάρπωσα ἀπ᾽ αὐτῶν εἰς ἀκάθαρτον οὐκ ἔδωκα ἀπ᾽ αὐτῶν τῷ τεθνηκότι ὑπήκουσα τῆς φωνῆς κυρίου τοῦ θεοῦ μου ἐποίησα καθὰ ἐνετείλω μοι

14 ܘܠܵܐ ܐܸܟ݂ܠܹܬ̣ ܒܐܸܒ̣ܠܝ ܡܸܢܹܗ ܘܠܵܐ ܒܨܹܝܬܹܗ ܟܲܕ݂ ܛܡܲܐ ܐ̄ܢܵܐ ܘܠܵܐ ܣܡܹܬ̣ ܡܸܢܹܗ ܠܡܝܼܬ̣ܵܐ ܐܸܠܵܐ ܫܸܡܥܹܬ̣ ܒܩܵܠܹܗ ܕܡܸܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܝ ܘܥܸܒ̣ܕܹ̇ܬ̣ ܠܵܟ݂ ܕܦܲܩܸܕ̇ܬܵܢܝ.

Non comedi ex eis in luctu meo, nec separavi ea in qualibet immunditia, nec expendi ex his quidquam in re funebri. Obedivi voci Domini Dei mei, et feci omnia sicut præcepisti mihi.

და არა ვჭამე მისგანი ნაკლულევანებითა ამით ჩემითა და არცა განვაბნიე მისგანი ბილწებითა, და არცა წარ-რაჲ-ვაგე მისგანი მკუდართა მიმართ, არამედ ვისმინე ჴმაჲ უფლისა ღმრთისა ჩემისაჲ და ვყვენ ყოველნი იგი მცნებანი მისნი.

14 I have not eaten thereof in my mourning, neither have I taken away ought thereof for any unclean use, nor given ought thereof for the dead: but I have hearkened to the voice of the LORD my God, and have done according to all that thou hast commanded me.

טו. הַשְׁקִיפָה מִמְּעוֹן קָדְשְׁךָ מִן הַשָּׁמַיִם וּבָרֵךְ אֶת עַמְּךָ אֶת יִשְׂרָאֵל וְאֵת הָאֲדָמָה אֲשֶׁר נָתַתָּה לָנוּ כַּאֲשֶׁר נִשְׁבַּעְתָּ לַאֲבֹתֵינוּ אֶרֶץ זָבַת חָלָב וּדְבָשׁ:

κάτιδε ἐκ τοῦ οἴκου τοῦ ἁγίου σου ἐκ τοῦ οὐρανοῦ καὶ εὐλόγησον τὸν λαόν σου τὸν Ισραηλ καὶ τὴν γῆν ἣν ἔδωκας αὐτοῖς καθὰ ὤμοσας τοῖς πατράσιν ἡμῶν δοῦναι ἡμῖν γῆν ῥέουσαν γάλα καὶ μέλι

15 ܚܙܝܼ ܡ̣ܢ ܡܲܥܡܪܵܐ ܕܩܘܼܕ݂ܫܵܟ݂ ܡ̣ܢ ܫܡܲܝܵܐ ܘܒܲܪܸܟ݂ ܠܥܲܡܵܟ݂ ܝܼܣܪܵܝܹܠ ܘܠܲܐܪܥܵܐ ܕܒܲܗ̄ܒ̣ܬ̇ ܠܲܢ ܐܲܝܟ݂ ܕܝܼܡܲܝܬ̇ ܠܐܲܒ̣ܵܗܲܝ̈ܢ ܐܲܪܥܵܐ ܕܡܲܪܕ̇ܝܵܐ ܚܲܠܒ̣ܵܐ ܘܕܸܒ̣ܫܵܐ.

Respice de sanctuario tuo, et de excelso cælorum habitaculo, et benedic populo tuo Israël, et terræ, quam dedisti nobis, sicut jurasti patribus nostris, terræ lacte et melle mananti.

აწ გარდამოიხილე შენ ზეცით სამკჳდრებლით შენით და აკურთხე ერი ესე შენი ისრაჱლი და ქუეყანაჲ ესე, რომელი მოეც ამათ, ვითარ-იგი ეფუცა მამათა მათ ჩვენთა მოცემად ჩუენდა ქუეყანაჲ იგი, რომელი გამოადინებს სძესა და თაფლსა.

15 Look down from thy holy habitation, from heaven, and bless thy people Israel, and the land which thou hast given us, as thou swarest unto our fathers, a land that floweth with milk and honey.

טז. הַיּוֹם הַזֶּה יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ מְצַוְּךָ לַעֲשׂוֹת אֶת הַחֻקִּים הָאֵלֶּה וְאֶת הַמִּשְׁפָּטִים וְשָׁמַרְתָּ וְעָשִׂיתָ אוֹתָם בְּכָל לְבָבְךָ וּבְכָל נַפְשֶׁךָ:

ἐν τῇ ἡμέρᾳ ταύτῃ κύριος ὁ θεός σου ἐνετείλατό σοι ποιῆσαι πάντα τὰ δικαιώματα ταῦτα καὶ τὰ κρίματα καὶ φυλάξεσθε καὶ ποιήσετε αὐτὰ ἐξ ὅλης τῆς καρδίας ὑμῶν καὶ ἐξ ὅλης τῆς ψυχῆς ὑμῶν

16 ܝܵܘܡܵܢܵܐ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܡܦܲܩܸܕ݂ ܠܵܟ݂ ܕܬܸܥܒܸ̇ܕ݂ ܢܵܡܘܿܣܹ̈ܐ ܗܵܠܹܝܢ ܘܕ݂ܝܼܢܹ̈ܐ. ܛܲܪ ܘܲܥܒܸܕ݂ ܐܸܢܘܿܢ ܡ̣ܢ ܟܠܹܗ ܠܸܒܵܟ݂ ܘܡ̣ܢ ܟܠܹܗ ܢܲܦ̮ܫܵܟ݂.

Hodie Dominus Deus tuus præcepit tibi ut facias mandata hæc atque judicia: et custodias et impleas ex toto corde tuo, et ex tota anima tua.

ამას დღესა შინა გამცნო შენ უფალმან ღმერთმან შენმან დამარხვად და ყოფად ყოველთა მათ სამართალთა და მშჯავრთა ყოვლითა გულითა თქუენითა და ყოვლითა გონებითა თქუენითა.

16 This day the LORD thy God hath commanded thee to do these statutes and judgments: thou shalt therefore keep and do them with all thine heart, and with all thy soul.

יז. אֶת יְהֹוָה הֶאֱמַרְתָּ הַיּוֹם לִהְיוֹת לְךָ לֵאלֹהִים וְלָלֶכֶת בִּדְרָכָיו וְלִשְׁמֹר חֻקָּיו וּמִצְו‍ֹתָיו וּמִשְׁפָּטָיו וְלִשְׁמֹעַ בְּקֹלוֹ:

τὸν θεὸν εἵλου σήμερον εἶναί σου θεὸν καὶ πορεύεσθαι ἐν ταῖς ὁδοῖς αὐτοῦ καὶ φυλάσσεσθαι τὰ δικαιώματα καὶ τὰ κρίματα αὐτοῦ καὶ ὑπακούειν τῆς φωνῆς αὐτοῦ

17 ܠܡܵܪܝܵܐ ܐܸܡܲܪܬ̇ ܝܵܘܡܵܢܵܐ ܕܢܸܗܘܸܐ ܠܵܟ݂ ܐܲܠܵܗܵܐ ܕܲܬ̣ܗܲܠܸܟ݂ ܒܐܘܼܪ̈ܚܵܬܹܗ ܘܬܸܛܲܪ ܢܵܡܘܿܣܵܘ̈ܗܝ ܘܕ݂ܝܼܢܵܘ̈ܗܝ ܘܦܘܼܩ̈ܕܵܢܵܘܗܝ ܘܬܸܫܡܲܥ ܒܩܵܠܹܗ.

Dominum elegisti hodie, ut sit tibi Deus, et ambules in viis ejus, et custodias cæremonias illius, et mandata atque judicia, et obedias ejus imperio.

გამოირჩიე შენ უფალი ღმერთი შენი ყოფად შენდა ღმრთად და ვიდოდე ყოველთა გზათა მისთა და დაიმარხენ ყოველნი სიმართლენი და მშჯავრი მისნი.

17 Thou hast avouched the LORD this day to be thy God, and to walk in his ways, and to keep his statutes, and his commandments, and his judgments, and to hearken unto his voice:

יח. וַיהֹוָה הֶאֱמִירְךָ הַיּוֹם לִהְיוֹת לוֹ לְעַם סְגֻלָּה כַּאֲשֶׁר דִּבֶּר לָךְ וְלִשְׁמֹר כָּל מִצְו‍ֹתָיו:

καὶ κύριος εἵλατό σε σήμερον γενέσθαι σε αὐτῷ λαὸν περιούσιον καθάπερ εἶπέν σοι φυλάσσειν πάσας τὰς ἐντολὰς αὐτοῦ

18 . ܡܵܪܝܵܐ ܐܵܡܲܪ ܠܵܟ݂ ܝܵܘܡܵܢܵܐ ܕܬܸܗܘܸܐ ܠܹܗ ܥܲܡܵܐ ܚܲܒ̇ܝܼܒ̣ܵܐ ܐܲܝܟ݂ ܕܐܸܡܲܪ ܠܵܟ݂ ܘܬܸܛܲܪ ܘܬܸܥܒܸ̇ܕ݂ ܟܠܗܘܿܢ ܦܘܼܩ̈ܕܵܢܵܘܗܝ.

Et Dominus elegit te hodie ut sis ei populus peculiaris, sicut locutus est tibi, et custodias omnia præcepta illius:

მორჩილ იყავ და ისმინე ჴმისა მისისაჲ, რამეთუ გამოგირჩია შენ დღეს უფალმან, რათა იყო შენ მისა ერად საზეპუროდ და იმარხვიდე შენ ყოველთა მცნებათა მისთა.

18 And the LORD hath avouched thee this day to be his peculiar people, as he hath promised thee, and that thou shouldest keep all his commandments;

יט. וּלְתִתְּךָ עֶלְיוֹן עַל כָּל הַגּוֹיִם אֲשֶׁר עָשָׂה לִתְהִלָּה וּלְשֵׁם וּלְתִפְאָרֶת וְלִהְיֹתְךָ עַם קָדשׁ לַיהֹוָה אֱלֹהֶיךָ כַּאֲשֶׁר דִּבֵּר:

καὶ εἶναί σε ὑπεράνω πάντων τῶν ἐθνῶν ὡς ἐποίησέν σε ὀνομαστὸν καὶ καύχημα καὶ δόξαστόν εἶναί σε λαὸν ἅγιον κυρίῳ τῷ θεῷ σου καθὼς ἐλάλησεν

19 ܘܢܡܸܥܒ̇ܕ݂ܵܟ݂ ܠܥܸܠ ܡ̣ܢ ܟܠܗܘܿܢ ܥܲܡܡܹ̈ܐ ܕܲܥܒܲܕ݂ ܠܬܸܫܒ̇ܘܿܚܬܵܐ ܘܠܲܫܡܵܐ . ܠܐܝܼܩܵܪܵܐ ܘܬܸܗܘܸܐ ܥܲܡܵܐ ܩܲܕ̇ܝܼܫܵܐ ܠܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܐܲܝܟ݂ ܕܐܸܡܲܪ ܠܵܟ݂.

et faciat te excelsiorem cunctis gentibus quas creavit, in laudem, et nomen, et gloriam suam: ut sis populus sanctus Domini Dei tui, sicut locutus est.

და იყო შენ ზეშთა ყოველთავე ნათესავთა, ვითარცა გყო შენ სახელოვან და დიდებულ, რათა იყო შენ ერად წმიდად უფლისა ღრთისა შენისა ვითარცა გეტყოდა შენ.

19 And to make thee high above all nations which he hath made, in praise, and in name, and in honour; and that thou mayest be an holy people unto the LORD thy God, as he hath spoken.

כז

ΚΖʹ

ܩܦܠܐܘܢ: ܟܙ.

Cap. 27

თავი ოცდამეშვიდე

א. וַיְצַו משֶׁה וְזִקְנֵי יִשְׂרָאֵל אֶת הָעָם לֵאמֹר שָׁמֹר אֶת כָּל הַמִּצְוָה אֲשֶׁר אָנֹכִי מְצַוֶּה אֶתְכֶם הַיּוֹם:

καὶ προσέταξεν Μωυσῆς καὶ ἡ γερουσία Ισραηλ λέγων φυλάσσεσθε πάσας τὰς ἐντολὰς ταύτας ὅσας ἐγὼ ἐντέλλομαι ὑμῖν σήμερον

1 ܘܦܲܩܸܕ݂ ܡܘܼܫܹܐ ܘܣܵܒܹ̈ܐ ܕܝܼܣܪܵܝܹܠ ܠܥܲܡܵܐ ܘܐܸܡܲܪܘ ܠܗܘܿܢ ܛܲܪܘ ܟܠܗܘܿܢ ܦܘܼܩ̈ܕܵܢܹܐ ܕܲܢܦܲܩܸܕ݂ ܐ̄ܢܵܐ ܠܟ݂ܘܿܢ ܝܵܘܡܵܢܵܐ.

Præcepit autem Moyses et seniores Israël populo, dicentes: Custodite omne mandatum quod præcipio vobis hodie.

და უბრძანა მოსე და ყოველმან მან კრებულმან მოხუცებულთა ერსა მას ისრაჱლისასა და ჰრქუეს: დაიმარხენით ყოველნი ესე მცნებანი, რომელსა-ესე მე გამცნებ დღესდღე.

1 And Moses with the elders of Israel commanded the people, saying, Keep all the commandments which I command you this day.

ב. וְהָיָה בַּיּוֹם אֲשֶׁר תַּעַבְרוּ אֶת הַיַּרְדֵּן אֶל הָאָרֶץ אֲשֶׁר יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ נֹתֵן לָךְ וַהֲקֵמֹתָ לְךָ אֲבָנִים גְּדֹלוֹת וְשַׂדְתָּ אֹתָם בַּשִּׂיד:

καὶ ἔσται ᾗ ἂν ἡμέρᾳ διαβῆτε τὸν Ιορδάνην εἰς τὴν γῆν ἣν κύριος ὁ θεός σου δίδωσίν σοι καὶ στήσεις σεαυτῷ λίθους μεγάλους καὶ κονιάσεις αὐτοὺς κονίᾳ

2 ܒܝܵܘܡܵܐ ܕܥܵܒ̣ܪܝܼܢ ܐ̄ܢܬ̇ܘܿܢ ܝܘܿܪܕܢܲܢ ܠܐܲܪܥܵܐ ܕܝܵܗܹ̇ܒ̣ ܠܵܟ݂ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܐܲܩܝܼܡ ܠܵܟ݂ ܟܹܐܦܹ̈ܐ ܪܵܘܪ̈ܒ̣ܵܬ̣ܵܐ ܘܐܲܟ݂ܠܸܫ ܐܸܢܹܝܢ ܒܟܸܠܫܵܐ.

Cumque transieritis Jordanem in terram, quam Dominus Deus tuus dabit tibi, eriges ingentes lapides, et calce lævigabis eos,

და იყოს, რაჟამს წიაღხვიდოდი შენ იორდანესა, ქუეყანასა მას, რომელი-იგი უფალმან ღმერთმან მოგცეს შენ, აღჰმართნე შენ თავისა შენისა ქვანი დიდ-დიდნი და აღმოჰკოდნე იგინი.

2 And it shall be on the day when ye shall pass over Jordan unto the land which the LORD thy God giveth thee, that thou shalt set thee up great stones, and plaister them with plaister:

ג. וְכָתַבְתָּ עֲלֵיהֶן אֶת כָּל דִּבְרֵי הַתּוֹרָה הַזֹּאת בְּעָבְרֶךָ לְמַעַן אֲשֶׁר תָּבֹא אֶל הָאָרֶץ אֲשֶׁר יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ נֹתֵן לְךָ אֶרֶץ זָבַת חָלָב וּדְבַשׁ כַּאֲשֶׁר דִּבֶּר יְהֹוָה אֱלֹהֵי אֲבֹתֶיךָ לָךְ:

καὶ γράψεις ἐπὶ τῶν λίθων πάντας τοὺς λόγους τοῦ νόμου τούτου ὡς ἂν διαβῆτε τὸν Ιορδάνην ἡνίκα ἐὰν εἰσέλθητε εἰς τὴν γῆν ἣν κύριος ὁ θεὸς τῶν πατέρων σου δίδωσίν σοι γῆν ῥέουσαν γάλα καὶ μέλι ὃν τρόπον εἶπεν κύριος ὁ θεὸς τῶν πατέρων σού σοι

3 ܘܲܟ݂ܬ̣ܘܿܒ̣ ܥܠܲܝܗܹܝܢ ܟܠܗܘܿܢ ܦܸܬ̣ܓ̣ܵܡܹ̈ܐ ܕܢܵܡܘܿܣܵܐ ܗܵܢܵܐ ܡܵܐ ܕܲܥܒܲܪܬ̇ ܝܘܿܪܕܢܲܢ ܕܬܸܥܘܿܠ ܠܐܲܪܥܵܐ ܕܝܵܗܹ̇ܒ̣ ܠܵܟ݂ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܐܲܪܥܵܐ ܕܡܲܪܕ̇ܝܵܐ ܚܲܠܒ̣ܵܐ ܘܕܸܒ̣ܫܵܐ ܐܲܝܟ݂ ܕܐܸܡܲܪ ܠܵܟ݂ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܕܐܲܒ̣ܵܗܲܝ̈ܟ.

ut possis in eis scribere omnia verba legis hujus, Jordane transmisso: ut introëas terram, quam Dominus Deus tuus dabit tibi, terram lacte et melle manantem, sicut juravit patribus tuis.

და დასწერნე მას ზედა ყოველნი ესე სიტყუანი შჯულისანი, რაჟამს წიაღჰხდე შენ იორდანესა ქუეყანასა მას, რომელი-იგი უფალმან ღმერთმან შენმან მოგცეს შენ, ქუეყანასა მას, რომელსა გამოსდის სძე და თაფლი, ვითარ-იგი ეტყოდა უფალი ღმერთი მამათა მათ თქუენთა მოცემად თქუენდა.

3 And thou shalt write upon them all the words of this law, when thou art passed over, that thou mayest go in unto the land which the LORD thy God giveth thee, a land that floweth with milk and honey; as the LORD God of thy fathers hath promised thee.

ד. וְהָיָה בְּעָבְרְכֶם אֶת הַיַּרְדֵּן תָּקִימוּ אֶת הָאֲבָנִים הָאֵלֶּה אֲשֶׁר אָנֹכִי מְצַוֶּה אֶתְכֶם הַיּוֹם בְּהַר עֵיבָל וְשַׂדְתָּ אוֹתָם בַּשִּׂיד:

καὶ ἔσται ὡς ἂν διαβῆτε τὸν Ιορδάνην στήσετε τοὺς λίθους τούτους οὓς ἐγὼ ἐντέλλομαί σοι σήμερον ἐν ὄρει Γαιβαλ καὶ κονιάσεις αὐτοὺς κονίᾳ

4 ܘܡܵܐ ܕܲܥܒܲܪܬ̇ܘܿܢ ܝܘܿܪܕܢܲܢ ܐܲܩܝܼܡܘ ܟܹܐܦܹ̈ܐ ܗܵܠܹܝܢ ܕܲܡܦܲܩܸܕ݂ ܐ̄ܢܵܐ ܠܟ݂ܘܿܢ ܝܵܘܡܵܢܵܐ ܒܛܘܸܪܵܐ ܕܲܓ̣ܒܸܠ ܘܐܲܟ݂ܠܸܫ ܐܸܢܹܝܢ ܒܟ݂ܠܫܵܐ.

Quando ergo transieritis Jordanem, erigite lapides, quos ego hodie præcipio vobis in monte Hebal, et lævigabis eos calce:

და იყოს, რაჟამს წიაღჰჴდეთ თქუენ იორდანესა მდინარესა, აღჰმართნე შენ ქვანი იგი, რომლისა-იგი მე გამცნებ თქუენ დღეს მთასა მას ზედა გებალსა და აღჰმოკოდნე იგინი.

4 Therefore it shall be when ye be gone over Jordan, that ye shall set up these stones, which I command you this day, in mount Ebal, and thou shalt plaister them with plaister.

ה. וּבָנִיתָ שָּׁם מִזְבֵּחַ לַיהֹוָה אֱלֹהֶיךָ מִזְבַּח אֲבָנִים לֹא תָנִיף עֲלֵיהֶם בַּרְזֶל:

καὶ οἰκοδομήσεις ἐκεῖ θυσιαστήριον κυρίῳ τῷ θεῷ σου θυσιαστήριον ἐκ λίθων οὐκ ἐπιβαλεῖς ἐπ᾽ αὐτοὺς σίδηρον

5 ܘܲܒ̣ܢܝܼ ܬܲܡܵܢ ܡܲܕ݂ܒ̇ܚܵܐ ܠܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܡܲܕ݂ܒ̇ܚܵܐ ܕܟܹܐܦܹ̈ܐ ܘܠܵܐ ܬܲܪܡܸܐ ܥܠܲܝܗܹܝܢ ܦܲܪܙܠܵܐ.

et ædificabis ibi altare Domino Deo tuo de lapidibus, quos ferrum non tetigit,

და უშენო მუნ საკურთხეველი უფალსა ღმერთსა შენსა, საკურთხეველი გამოუკუერველთაგან ქვათა, რომელსა არა შეხებულ იყოს რკინაჲ.

5 And there shalt thou build an altar unto the LORD thy God, an altar of stones: thou shalt not lift up any iron tool upon them.

ו. אֲבָנִים שְׁלֵמוֹת תִּבְנֶה אֶת מִזְבַּח יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ וְהַעֲלִיתָ עָלָיו עוֹלֹת לַיהֹוָה אֱלֹהֶיךָ:

λίθους ὁλοκλήρους οἰκοδομήσεις θυσιαστήριον κυρίῳ τῷ θεῷ σου καὶ ἀνοίσεις ἐπ᾽ αὐτὸ ὁλοκαυτώματα κυρίῳ τῷ θεῷ σου

6 ܐܸܠܵܐ ܒܟܹܐܦܹ̈ܐ ܫܠܲܡܠ̈ܡܵܬ̣ܵܐ ܒܢܝܼ ܡܲܕ݂ܒ̇ܚܹܗ ܕܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܘܐܲܣܸܩ ܥܠܵܘܗܝ ܝܲܩ̈ܕܹ̇ܐ ܫܲܠܡܹ̈ܐ ܩܕ݂ܵܡ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂.

et de saxis informibus et impolitis: et offeres super eo holocausta Domino Deo tuo,

მრგუალთაგან ქვათა უშენო შენ საკურთხეველი უფალსა ღმერთსა შენსა.

6 Thou shalt build the altar of the LORD thy God of whole stones: and thou shalt offer burnt offerings thereon unto the LORD thy God:

ז. וְזָבַחְתָּ שְׁלָמִים וְאָכַלְתָּ שָּׁם וְשָׂמַחְתָּ לִפְנֵי יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ:

καὶ θύσεις ἐκεῖ θυσίαν σωτηρίου κυρίῳ τῷ θεῷ σου καὶ φάγῃ καὶ ἐμπλησθήσῃ καὶ εὐφρανθήσῃ ἐναντίον κυρίου τοῦ θεοῦ σου

7 ܘܕܲܒܲܚ ܫܲܠܡܹ̈ܐ ܘܐܲܟ݂ܘܿܠ ܬܲܡܵܢ ܘܲܚܕ݂ܝܼ ܩܕ݂ܵܡ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂.

et immolabis hostias pacificas, comedesque ibi, et epulaberis coram Domino Deo tuo.

და შესწირო შენ მას ზედა მსხუერპლი შესაწირავი მაცხოარებისაჲ უფალსა ღმერთსა შენსა და დაუკლნე მუნ საკლველნი ლხინებისანი, შჭამდე და განსძღე და იხარებდე წინაშე უფლისა ღმრთისა შენისა.

7 And thou shalt offer peace offerings, and shalt eat there, and rejoice before the LORD thy God.

ח. וְכָתַבְתָּ עַל הָאֲבָנִים אֶת כָּל דִּבְרֵי הַתּוֹרָה הַזֹּאת בַּאֵר הֵיטֵב:

καὶ γράψεις ἐπὶ τῶν λίθων πάντα τὸν νόμον τοῦτον σαφῶς σφόδρα

8 ܘܲܟ݂ܬ̣ܘܿܒ̣ ܥܲܠ ܟܹܐܦܹ̈ܐ ܗܵܠܹܝܢ ܟܠܗܘܿܢ ܦܸܬ̣ܓ̣ܵܡܹ̈ܐ ܕܢܵܡܘܿܣܵܐ ܗܵܢܵܐ ܘܦܲܪܸܫ ܐܸܢܘܿܢ ܛܵܒ̣.

Et scribes super lapides omnia verba legis hujus plane et lucide.

და დასწერო ლოდთა მათ ზედა ყოველი ესე შჯული ჭეშმარიტებისაჲ განცხადებულად.

8 And thou shalt write upon the stones all the words of this law very plainly.

ט. וַיְדַבֵּר משֶׁה וְהַכֹּהֲנִים הַלְוִיִּם אֶל כָּל יִשְׂרָאֵל לֵאמֹר הַסְכֵּת וּשְׁמַע יִשְׂרָאֵל הַיּוֹם הַזֶּה נִהְיֵיתָ לְעָם לַיהֹוָה אֱלֹהֶיךָ:

καὶ ἐλάλησεν Μωυσῆς καὶ οἱ ἱερεῖς οἱ Λευῖται παντὶ Ισραηλ λέγοντες σιώπα καὶ ἄκουε Ισραηλ ἐν τῇ ἡμέρᾳ ταύτῃ γέγονας εἰς λαὸν κυρίῳ τῷ θεῷ σου

9 ܘܐܸܡܲܪ ܡܘܼܫܹܐ ܘܟ݂ܵܗ̈ܢܹܐ ܘܠܹܘܵܝܹ̈ܐ ܠܟ݂ܠܗܘܿܢ ܒ̈ܢܲܝ ܝܼܣܪܵܝܹܠ ܨܘܼܬ̣ ܘܲܫܡܲܥ ܝܼܣܪܵܝܹܠ ܝܵܘܡܵܢܵܐ ܗܵܘܹܐ ܐܲܢ̄ܬ̇ ܥܲܡܵܐ ܠܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂.

Dixeruntque Moyses et sacerdotes Levitici generis ad omnem Israëlem: Attende, et audi, Israël: hodie factus es populus Domini Dei tui:

სიტყუად იწყო მოსე და მღდელთა მათ ლევიტელთა ყოვლსა მის ერისა და ჰრქუეს: დუმენ და ისმინე, ისრაჱლ, რამეთუ დღესდღე შეიქმენ შენ ერად უფლისა ღმრთისა.

9 And Moses and the priests the Levites spake unto all Israel, saying, Take heed, and hearken, O Israel; this day thou art become the people of the LORD thy God.

י. וְשָׁמַעְתָּ בְּקוֹל יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ וְעָשִׂיתָ אֶת מִצְו‍ֹתָו וְאֶת חֻקָּיו אֲשֶׁר אָנֹכִי מְצַוְּךָ הַיּוֹם:

καὶ εἰσακούσῃ τῆς φωνῆς κυρίου τοῦ θεοῦ σου καὶ ποιήσεις πάσας τὰς ἐντολὰς αὐτοῦ καὶ τὰ δικαιώματα αὐτοῦ ὅσα ἐγὼ ἐντέλλομαί σοι σήμερον

10 ܫܡܲܥ ܒܩܵܠܹܗ ܕܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܘܲܥܒܸܕ݂ ܦܘܼܩ̈ܕܵܢܵܘܗܝ ܘܢܵܡܘܿܣܵܘ̈ܗܝ ܕܲܡܦܲܩܸܕ݂ ܐ̄ܢܵܐ ܠܵܟ݂ ܝܵܘܡܵܢܵܐ.

audies vocem ejus, et facies mandata atque justitias, quas ego præcipio tibi.

ისმინო თუ ჴმაჲ უფლისაჲ ღმრთისა შენისაჲ და ჰყვნე ყოველნი ესე მცნებანი და სამართალნი მისნი, რომელ-ესე მე გამცნებ შენ დღესდღე.

10 Thou shalt therefore obey the voice of the LORD thy God, and do his commandments and his statutes, which I command thee this day.

יא. וַיְצַו משֶׁה אֶת הָעָם בַּיּוֹם הַהוּא לֵאמֹר:

καὶ ἐνετείλατο Μωυσῆς τῷ λαῷ ἐν τῇ ἡμέρᾳ ἐκείνῃ λέγων

11 ܘܦܲܩܸܕ݂ ܡܘܼܫܹܐ ܠܥܲܡܵܐ ܒܝܵܘܡܵܐ ܗܵܘ̇ ܘܐܸܡܲܪ ܠܗܘܿܢ.

Præcepitque Moyses populo in die illo, dicens:

და ამცნო მოსე ყოველსა მას ერსა და ჰრქუა:

11 And Moses charged the people the same day, saying,

יב. אֵלֶּה יַעַמְדוּ לְבָרֵךְ אֶת הָעָם עַל הַר גְּרִזִּים בְּעָבְרְכֶם אֶת הַיַּרְדֵּן שִׁמְעוֹן וְלֵוִי וִיהוּדָה וְיִשָּׂשכָר וְיוֹסֵף וּבִנְיָמִן:

οὗτοι στήσονται εὐλογεῖν τὸν λαὸν ἐν ὄρει Γαριζιν διαβάντες τὸν Ιορδάνην Συμεων Λευι Ιουδας Ισσαχαρ Ιωσηφ καὶ Βενιαμιν

12 ܗܵܠܹܝܢ ܢܩܘܼܡܘܼܢ ܥܲܠ ܛܘܼܪܵܐ ܕܓܲܪܙܝܼܡ ܠܲܡܒܲܪܵܟ݂ܘܼܬܹܗ ܠܥܲܡܵܐ ܡܵܐ ܕܲܥܒܲܪܬ̇ܘܿܢ ܝܘܿܪܕܢܲܢ ܫܸܡܥܘܿܢ ܘܠܹܘܝܼ ܘܲܝܗܘܿܕ݂ܵܐ ܘܐܝܼܣܵܟ݂ܵܪ ܘܝܵܘܣܸܦ ܘܒܸܢܝܵܡܹܝܢ.

Hi stabunt ad benedicendum populo super montem Garizim, Jordane transmisso: Simeon, Levi, Judas, Issachar, Joseph, et Benjamin.

ესენი დადგეს მაკურთხევლად ყოვლისა მაგის ერისა მთასა მას ზედა გარიზინსა, რაჟამს წიაღჰჴდე თქუენ იორდანესა მდინარესა: სჳმეონ, ლევი, იუდა, იზაქარ, იოსებ და ბენიამენ.

12 These shall stand upon mount Gerizim to bless the people, when ye are come over Jordan; Simeon, and Levi, and Judah, and Issachar, and Joseph, and Benjamin:

יג. וְאֵלֶּה יַעַמְדוּ עַל הַקְּלָלָה בְּהַר עֵיבָל רְאוּבֵן גָּד וְאָשֵׁר וּזְבוּלֻן דָּן וְנַפְתָּלִי:

καὶ οὗτοι στήσονται ἐπὶ τῆς κατάρας ἐν ὄρει Γαιβαλ Ρουβην Γαδ καὶ Ασηρ Ζαβουλων Δαν καὶ Νεφθαλι

13 ܘܗܵܠܹܝܢ ܢܩܘܼܡܘܼܢ ܠܲܡܠܵܛ ܒܛܘܼܪܵܐ ܕܲܓ̣ܒܸܠ ܪܘܼܒܹܝܠ ܘܓ̣ܵܕ݂ ܘܐܵܫܹܝܪ ܘܲܙܒ̣ܘܿܠܘܿܢ ܘܕ݂ܵܢ ܘܢܲܦ̮ܬܵܠܝܼ.

Et e regione isti stabunt ad maledicendum in monte Hebal: Ruben, Gad, et Aser, et Zabulon, Dan, et Nephthali.

და ესენი დადგენ წყევად მათსა მას ზედა გებალსა: რუბენ, გად, ასერ, ზაბულონ, დან და ლეფთალიმ.

11-13. Moyses setti menn til at blessa þeim er Guðs lǫg heldu ok bǫlva þeim er Guðs lǫg brutu ok setti hvǫrumtveggja formæli hversu þeir skyldi blessa eða bǫlva. Í þessum orðum mælti hann svá:

13 And these shall stand upon mount Ebal to curse; Reuben, Gad, and Asher, and Zebulun, Dan, and Naphtali.

יד. וְעָנוּ הַלְוִיִּם וְאָמְרוּ אֶל כָּל אִישׁ יִשְׂרָאֵל קוֹל רָם:

καὶ ἀποκριθέντες οἱ Λευῖται ἐροῦσιν παντὶ Ισραηλ φωνῇ μεγάλῃ

14 ܘܢܸܥܢܘܿܥ ܘܢܹܐܡܪܘܼܢ ܠܥܲܡܵܐ ܟܠܹܗ ܕܝܼܣܪܵܝܹܠ ܒܩܵܠܵܐ ܪܵܡܵܐ.

Et pronuntiabunt Levitæ, dicentque ad omnes viros Israël excelsa voce:

და ეტყოდიან ლევიტელნი იგი ყოველსა მას ერსა ისრაჱლისასა ჴმითა დიდითა და ჰრქუან:

Þessi orð skulu lærðir menn mæla með hárri rǫddu við allan gyðingalýð:

14 And the Levites shall speak, and say unto all the men of Israel with a loud voice,

טו. אָרוּר הָאִישׁ אֲשֶׁר יַעֲשֶׂה פֶסֶל וּמַסֵּכָה תּוֹעֲבַת יְהֹוָה מַעֲשֵׂה יְדֵי חָרָשׁ וְשָׂם בַּסָּתֶר וְעָנוּ כָל הָעָם וְאָמְרוּ אָמֵן:

ἐπικατάρατος ἄνθρωπος ὅστις ποιήσει γλυπτὸν καὶ χωνευτόν βδέλυγμα κυρίῳ ἔργον χειρῶν τεχνίτου καὶ θήσει αὐτὸ ἐν ἀποκρύφῳ καὶ ἀποκριθεὶς πᾶς ὁ λαὸς ἐροῦσιν γένοιτο

15 ܠܝܼܛ ܗ̄ܘ̣ ܓܲܒ̣ܪܵܐ ܕܢܸܥܒܸ̇ܕ݂ ܓܠܝܼܦܹ̈ܐ ܘܲܢܣܝܼܟܹ̈ܐ ܕܛܲܡܐܝܼܢ ܐܸܢܘܿܢ ܩܕ݂ܵܡ ܡܵܪܝܵܐ ܥܒ̣ܵܕ݂ ܐܝܼ̈ܕܲܝܵܐ ܕܢܲܓܵܪܵܐ ܘܲܢܣܝܼܡ ܒܣܸܬ̣ܪܵܐ. ܘܢܸܥܢܘܿܢ ܟܠܹܗ ܥܲܡܵܐ ܘܢܹܐܡܪܘܼܢ ܐܵܡܹܝܢ.

Maledictus homo qui facit sculptile et conflatile, abominationem Domini, opus manuum artificum, ponetque illud in abscondito: et respondebit omnis populus, et dicet: Amen.

წყეულ იყავნ იგი კაცი, რომელმან იქმნნეს თავისა თჳსისა კერპნი გამოქანდაკებულნი და გამოჭედილნი ქმნილნი ჴელთა ჴელოვნისათა და დადგნეს იგინი დაფარულად, რამეთუ ბილწ არს უფლისა ღმრთისა. და ჰრქუან ყოველმან ერმან: იყავნ!

Bǫlvaðr sé sá maðr er skurðgoð geri ok blótar Ok þá skal allr lýðr svara ok segja: Amen.

15 Cursed be the man that maketh any graven or molten image, an abomination unto the LORD, the work of the hands of the craftsman, and putteth it in a secret place. And all the people shall answer and say, Amen.

טז. אָרוּר מַקְלֶה אָבִיו וְאִמּוֹ וְאָמַר כָּל הָעָם אָמֵן:

ἐπικατάρατος ὁ ἀτιμάζων πατέρα αὐτοῦ ἢ μητέρα αὐτοῦ καὶ ἐροῦσιν πᾶς ὁ λαός γένοιτο

16 ܠܵܝܼܛ ܗ̄ܘ̣ ܡ̇ܢ ܕܲܢܨܲܚܸܐ ܠܐܲܒ̣ܘܼܗܝ ܘܠܐܸܡܹܗ ܘܢܹܐܡܲܪ ܟܠܹܗ ܥܲܡܵܐ ܐܵܡܹܝܢ.

Maledictus qui non honorat patrem suum, et matrem: et dicet omnis populus: Amen.

წყეულ იყავნ, რომელმან შეურაცხყოს მამა თჳსი, გინა თუ დედაჲ. და თქუას ყოველმან ერმან: იყავნ!

Þá skulu lærðir menn mæla: Bǫlvaðr sé sá maðr er eigi vegsamar fǫður sinn ok móður, ok þá skulu allir menn segja: Amen.

16 Cursed be he that setteth light by his father or his mother. And all the people shall say, Amen.

יז. אָרוּר מַסִּיג גְּבוּל רֵעֵהוּ וְאָמַר כָּל הָעָם אָמֵן:

ἐπικατάρατος ὁ μετατιθεὶς ὅρια τοῦ πλησίον καὶ ἐροῦσιν πᾶς ὁ λαός γένοιτο

17 ܠܝܼܛ ܗ̄ܘ̣ ܡ̇ܢ ܕܲܢܫܲܢܸܐ ܬܚܘܼܡܵܐ ܕܚܲܒ̣ܪܹܗ ܘܢܹܐܡܲܪ ܟܠܹܗ ܥܲܡܵܐ ܐܵܡܹܝܢ.

Maledictus qui transfert terminos proximi sui: et dicet omnis populus: Amen.

წყეულ იყავნ, რომელმან დრიკოს სასჯელი მწირისაჲ, ობლისა და ქურივისა, და თქუას ყოველმან ერმან: იყავნ!

Bǫlvaðr sé sá maðr er á brott fœrir landamark náungs síns, ok þá skulu allir svara ok segja: Amen.

17 Cursed be he that removeth his neighbour's landmark. And all the people shall say, Amen.

יח. אָרוּר מַשְׁגֶּה עִוֵּר בַּדָּרֶךְ וְאָמַר כָּל הָעָם אָמֵן:

ἐπικατάρατος ὁ πλανῶν τυφλὸν ἐν ὁδῷ καὶ ἐροῦσιν πᾶς ὁ λαός γένοιτο

18 ܠܝܼܛ ܗ̄ܘ̣ ܡ̇ܢ ܕܢܲܛܥܸܐ ܥܘܝܼܪܵܐ ܒܐܘܼܪܚܵܐ ܘܢܹܐܡܲܪ ܟܠܹܗ ܥܲܡܵܐ ܐܵܡܹܝܢ.

Maledictus qui errare facit cæcum in itinere: et dicet omnis populus: Amen.

წყეულ იყავნ, რომელმან ცვალნეს საზღვარნი მოყუსისა თჳსისანი. და თქუას ყოველმან ერმან: იყავნ!

Bǫlvaðr sé sá maðr er blindan mann lætr villast á gǫtu. Þá skulu allir svara ok segja: Amen.

18 Cursed be he that maketh the blind to wander out of the way. And all the people shall say, Amen.

יט. אָרוּר מַטֶּה מִשְׁפַּט גֵּר יָתוֹם וְאַלְמָנָה וְאָמַר כָּל הָעָם אָמֵן:

ἐπικατάρατος ὃς ἂν ἐκκλίνῃ κρίσιν προσηλύτου καὶ ὀρφανοῦ καὶ χήρας καὶ ἐροῦσιν πᾶς ὁ λαός γένοιτο

19 ܠܝܼܛ ܗ̄ܘ̣ ܟܠ ܕܢܸܨܠܸܐ ܕܝܼܢܵܐ ܕܥܵܡܘܿܪܵܐ ܘܲܕ݂ܝܵܬ̣ܡܵܐ ܘܕܲܐܪܡܲܠܬܵܐ ܘܢܹܐܡܲܪ ܟܠܹܗ ܥܲܡܵܐ ܐܵܡܹܝܢ.

Maledictus qui pervertit judicium advenæ, pupilli et viduæ: et dicet omnis populus: Amen.

წყეულ იყავნ რომელმან აცთუნოს ბრმაჲ გზასა. და ჰრქუას ყოველმან ერმან: იყავნ!

Bǫlvaðr sé sá maðr er rangsnýr útlends manns dóm, eða ungs manns, eða ekkju. Þá skulu allir svara ok segja: Amen.

19 Cursed be he that perverteth the judgment of the stranger, fatherless, and widow. And all the people shall say, Amen.

כ. אָרוּר שֹׁכֵב עִם אֵשֶׁת אָבִיו כִּי גִלָּה כְּנַף אָבִיו וְאָמַר כָּל הָעָם אָמֵן:

ἐπικατάρατος ὁ κοιμώμενος μετὰ γυναικὸς τοῦ πατρὸς αὐτοῦ ὅτι ἀπεκάλυψεν συγκάλυμμα τοῦ πατρὸς αὐτοῦ καὶ ἐροῦσιν πᾶς ὁ λαός γένοιτο

20 ܠܝܼܛ ܗ̄ܘ̣ ܟܠ ܕܢܸܕ݂ܡܲܟ݂ ܥܲܡ ܐܲܢ̄ܬܲܬ̣ ܐܲܒ̣ܘܼܗܝ ܘܢܸܓ̣ܠܸܐ ܟܸܢܦܵܐ ܕܐܲܒ̣ܘܼܗܝ ܘܢܹܐܡܲܪ ܟܠܹܗ ܥܲܡܵܐ ܐܵܡܹܝܢ.

Maledictus qui dormit cum uxore patris sui, et revelat operimentum lectuli ejus: et dicet omnis populus: Amen.

წყეულ იყავნ, რომელი დაწვეს მამის ცოლისა თანა, რამეთუ განაცხადა საიდუმლოჲ იგი მამისა თჳსისა. და თქუას ყოველმან ერმან: იყავნ!

Bǫlvaðr sé sá maðr er søfr með konu fǫðr síns ok sýnir yfirbreiðslu rekkju hennar. Þá skulu allir svara: Amen.

20 Cursed be he that lieth with his father's wife; because he uncovereth his father's skirt. And all the people shall say, Amen.

כא. אָרוּר שֹׁכֵב עִם כָּל בְּהֵמָה וְאָמַר כָּל הָעָם אָמֵן:

ἐπικατάρατος ὁ κοιμώμενος μετὰ παντὸς κτήνους καὶ ἐροῦσιν πᾶς ὁ λαός γένοιτο

21 ܠܝܼܛ ܗ̄ܘ̣ ܟܠ ܕܢܸܕ݂ܡܲܟ݂ ܥܲܡ ܟܠ ܒܥܝܼܪܵܐ ܘܢܹܐܡܲܪ ܟܠܹܗ ܥܲܡܵܐ ܐܵܡܹܝܢ.

Maledictus qui dormit cum omni jumento: et dicet omnis populus: Amen.

წყეულ იყავნ, რომელი შეიბილწოს ყოვლისა საცხოვრისა თანა. და თქუას ყოველმან ერმან: იყაჱნ!

Bǫlvaðr sé sá maðr er við ferfœtt kvikendi á samræði, ok þá skulu allir segja: Amen.

21 Cursed be he that lieth with any manner of beast. And all the people shall say, Amen.

כב. אָרוּר שֹׁכֵב עִם אֲחֹתוֹ בַּת אָבִיו אוֹ בַת אִמּוֹ וְאָמַר כָּל הָעָם אָמֵן:

ἐπικατάρατος ὁ κοιμώμενος μετὰ ἀδελφῆς ἐκ πατρὸς ἢ ἐκ μητρὸς αὐτοῦ καὶ ἐροῦσιν πᾶς ὁ λαός γένοιτο

22 ܠܝܼܛ ܗ̄ܘ̣ ܟܠ ܕܢܸܕ݂ܡܲܟ݂ ܥܲܡ ܚܵܬܹܗ ܒܲܪܬ̣ ܐܲܒ̣ܘܼܗܝ ܐܵܘ ܒܲܪܬ̣ ܐܸܡܹܗ ܘܢܹܐܡܲܪ ܟܠܹܗ ܥܲܡܵܐ ܐܵܡܹܝܢ.

Maledictus qui dormit cum sorore sua, filia patris sui, vel matris suæ: et dicet omnis populus: Amen.

წყეულ იყავნ, რომელი დაწვეს დისა თანა მამითისა, გინა თუ დედითისა. და თქუას ყოველმან ერმან: იყავნ!

Bǫlvaðr sé sá maðr er søfr með systur sinni ok dóttur fǫður síns ok móður sinnar, ok þá skulu allir svara ok segja: Amen.

22 Cursed be he that lieth with his sister, the daughter of his father, or the daughter of his mother. And all the people shall say, Amen.

כג. אָרוּר שֹׁכֵב עִם חֹתַנְתּוֹ וְאָמַר כָּל הָעָם אָמֵן:

ἐπικατάρατος ὁ κοιμώμενος μετὰ πενθερᾶς αὐτοῦ καὶ ἐροῦσιν πᾶς ὁ λαός γένοιτο ἐπικατάρατος ὁ κοιμώμενος μετὰ ἀδελφῆς γυναικὸς αὐτοῦ καὶ ἐροῦσιν πᾶς ὁ λαός γένοιτο

23 ܠܝܼܛ ܗ̄ܘ̣ ܟܠ ܕܢܸܕ݂ܡܲܟ݂ ܥܲܡ ܚܡܵܬܹܗ ܘܢܹܐܡܲܪ ܟܠܹܗ ܥܲܡܵܐ ܐܵܡܹܝܢ.

Maledictus qui dormit cum socru sua: et dicet omnis populus: Amen.

წყეულ იყავნ, რომელი დაწვეს სიდედრისა თანა. და თქუას ყოველმან ერმან: იყავნ! წყეულ იყავნ, რომელი დაწვეს მამისა დისა თანა, გინა თუ დედის დისა თანა. და თქუას ყოველმან ერმან: იყავნ!

Bǫlvaðr sé maðr er søfr með sværu sinni. Þá skulu allir svara ok segja: Amen.

23 Cursed be he that lieth with his mother in law. And all the people shall say, Amen.

כד. אָרוּר מַכֵּה רֵעֵהוּ בַּסָּתֶר וְאָמַר כָּל הָעָם אָמֵן:

ἐπικατάρατος ὁ τύπτων τὸν πλησίον αὐτοῦ δόλῳ καὶ ἐροῦσιν πᾶς ὁ λαός γένοιτο

24 ܠܝܼܛ ܗ̄ܘ̣ ܟܠ ܕܢܸܡܚܸܐ ܠܚܲܒ̣ܪܹܗ ܒܣܸܬ̣ܪܵܐ ܘܢܹܐܡܲܪ ܟܠܹܗ ܥܲܡܵܐ ܐܵܡܹܝܢ.

Maledictus qui clam percusserit proximum suum: et dicet omnis populus: Amen.

წყეულ იყავნ, რომელმან გუემოს მოყუასი თჳსი ზაკვით. და თქუას ყოველმან ერმან: იყავნ!

Bǫlvaðr sé sá maðr er leyniliga lys(..) náung sinn, ok þá skulu allir svara ok segja: Amen.

24 Cursed be he that smiteth his neighbour secretly. And all the people shall say, Amen.

כה. אָרוּר לֹקֵחַ שֹׁחַד לְהַכּוֹת נֶפֶשׁ דַּם נָקִי וְאָמַר כָּל הָעָם אָמֵן:

ἐπικατάρατος ὃς ἂν λάβῃ δῶρα πατάξαι ψυχὴν αἵματος ἀθῴου καὶ ἐροῦσιν πᾶς ὁ λαός γένοιτο

25 ܠܝܼܛ ܗ̄ܘ̣ ܟܠ ܕܢܸܣܲܒ̣ ܫܘܼܚܕܵܐ ܠܡܸܩܛܲܠ ܢܲܦ̮ܫܵܐ ܕܲܕ݂ܡܵܐ ܙܲܟܵܝܵܐ ܘܢܹܐܡܲܪ ܟܠܹܗ ܥܲܡܵܐ ܐܵܡܹܝܢ.

Maledictus qui accipit munera, ut percutiat animam sanguinis innocentis: et dicet omnis populus: Amen.

წყვულ იყავნ, რომელმან მოიღოს ქრთამი მოკლვად სულისა მართლისა და თქუას ყოველმან ერმან: იყავნ!

Bǫlvaðr sé sá maðr er fé tekr þess at ljósta náung sinn. Þá skulu allir segja: Amen.

25 Cursed be he that taketh reward to slay an innocent person. And all the people shall say, Amen.

כו. אָרוּר אֲשֶׁר לֹא יָקִים אֶת דִּבְרֵי הַתּוֹרָה הַזֹּאת לַעֲשׂוֹת אוֹתָם וְאָמַר כָּל הָעָם אָמֵן:

ἐπικατάρατος πᾶς ἄνθρωπος ὃς οὐκ ἐμμενεῖ ἐν πᾶσιν τοῖς λόγοις τοῦ νόμου τούτου τοῦ ποιῆσαι αὐτούς καὶ ἐροῦσιν πᾶς ὁ λαός γένοιτο

26 ܠܝܼܛ ܗ̄ܘ̣ ܟܠ ܕܠܵܐ ܢܩܘܼܡ ܥܲܠ ܦܸܬ̣ܓ̣ܵܡܵܘ̈ܗܝ ܕܢܵܡܘܿܣܵܐ ܗܵܢܵܐ ܘܢܸܒܸ̇ܕ݂ ܐܸܢܘܿܢ ܘܢܹܐܡܲܪ ܟܠܹܗ ܥܲܡܵܐ ܐܵܡܹܝܢ.

Maledictus qui non permanet in sermonibus legis hujus, nec eos opere perficit: et dicet omnis populus: Amen.

წყეულ იყავნ ყოველი კაცი რომელი არა დაადგრეს ყოველთა ამათ სიტყუათა შჯულისათა ყოფად მისა. და თქუას ყოველმან ერმან: იყავნ!

26 Cursed be he that confirmeth not all the words of this law to do them. And all the people shall say, Amen.

כח

ΚΗʹ

ܩܦܠܐܘܢ: ܟܚ.

Cap. 28

თავი ოცდამერვე

א. וְהָיָה אִם שָׁמוֹעַ תִּשְׁמַע בְּקוֹל יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ לִשְׁמֹר לַעֲשׂוֹת אֶת כָּל מִצְו‍ֹתָיו אֲשֶׁר אָנֹכִי מְצַוְּךָ הַיּוֹם וּנְתָנְךָ יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ עֶלְיוֹן עַל כָּל גּוֹיֵי הָאָרֶץ:

καὶ ἔσται ὡς ἂν διαβῆτε τὸν Ιορδάνην εἰς τὴν γῆν ἣν κύριος ὁ θεὸς ὑμῶν δίδωσιν ὑμῖν ἐὰν ἀκοῇ εἰσακούσητε τῆς φωνῆς κυρίου τοῦ θεοῦ ὑμῶν φυλάσσειν καὶ ποιεῖν πάσας τὰς ἐντολὰς αὐτοῦ ἃς ἐγὼ ἐντέλλομαί σοι σήμερον καὶ δώσει σε κύριος ὁ θεός σου ὑπεράνω πάντων τῶν ἐθνῶν τῆς γῆς

1 ܘܐܸܢ ܬܸܫܡܲܥ ܒܩܵܠܹܗ ܕܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܘܬܸܛܲܪ ܘܬܸܥܒܸ̇ܕ݂ ܟܠܗܘܿܢ ܦܘܼܩ̈ܕܵܢܵܘ̈ܗܝ ܕܲܡܦܲܩܸܕ݂ ܐ̄ܢܵܐ ܠܵܟ݂ ܝܵܘܡܵܢܵܐ ܢܸܥܒܸ̇ܕ݂ܵܟ݂ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܐ ܠܥܸܠ ܡ̣ܢ ܟܠܗܘܿܢ ܥܲܡܡܹ̈ܐ ܕܐܲܪܥܵܐ.

Si autem audieris vocem Domini Dei tui, ut facias atque custodias omnia mandata ejus, quæ ego præcipio tibi hodie, faciet te Dominus Deus tuus excelsiorem cunctis gentibus, quæ versantur in terra.

და იყოს, რაჟამს წიაღჰჴდეთ თქუენ იორდანესა მდინარესა შესლვად ქუეყანასა მას, რომელ-იგი უფალმან ღმერთმან თქუენმან მოგცეს თქუენ, და იყოს, სმენით თუ ისმინნეთ მცნებანი უფლისა ღმრთისა თქუენისანი დამარხვად და ყოფად ყოველთა ამათ მცნებათა მისთა, რომელსა-ესე მე გამცნებ შენ დღესდღე. და გყოს შენ უფალმან ღმერთმან შენმან ზეშთა ყოველთა მათ ნათესავთა ქუეყანისათა.

En ef þú heyrir orð dróttins Guðs þins ok gerir ok varðveitir boðorð hans ǫll þau er ek býð yðr í dag, þá mun dróttinn æ gjǫra þik ǫllum þjóðum æðra þeim er á jǫrðu eru,

1 And it shall come to pass, if thou shalt hearken diligently unto the voice of the LORD thy God, to observe and to do all his commandments which I command thee this day, that the LORD thy God will set thee on high above all nations of the earth:

ב. וּבָאוּ עָלֶיךָ כָּל הַבְּרָכוֹת הָאֵלֶּה וְהִשִּׂיגֻךָ כִּי תִשְׁמַע בְּקוֹל יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ:

καὶ ἥξουσιν ἐπὶ σὲ πᾶσαι αἱ εὐλογίαι αὗται καὶ εὑρήσουσίν σε ἐὰν ἀκοῇ ἀκούσῃς τῆς φωνῆς κυρίου τοῦ θεοῦ σου

2 ܢܹܐܬ̣̈ܝܵܢ ܥܠܲܝܟ ܗܵܠܹܝܢ ܟܠܗܹܝܢ ܒܘܼܪ̈ܟܵܬ̣ܵܐ ܘܢܲܕ݂ܪ̈ܟ݂ܵܢܵܟ݂ ܟܲܕ݂ ܬܸܫܡܲܥ ܒܩܵܠܹܗ ܕܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂.

Venientque super te universæ benedictiones istæ, et apprehendent te: si tamen præcepta ejus audieris.

და მოვიდენ შენ ზედა ყოველნი ესე კურთხევანი და გპოონ შენ, ისმინო თუ შენ ჴმაჲ უფლისა ღმრთისა შენისა,

ok munu koma yfir yðr allar hans blessanir ok munu grípa þik ef þú gerir hans boðorð.

2 And all these blessings shall come on thee, and overtake thee, if thou shalt hearken unto the voice of the LORD thy God.

ג. בָּרוּךְ אַתָּה בָּעִיר וּבָרוּךְ אַתָּה בַּשָּׂדֶה:

εὐλογημένος σὺ ἐν πόλει καὶ εὐλογημένος σὺ ἐν ἀγρῷ

3 ܒܪܝܼܟ݂ ܐܲܢ̄ܬ̇ ܒܲܩܪܝܼܬ̣ܵܐ ܒܪܝܼܟ݂ ܐܲܢ̄ܬ̇ ܒܚܲܩܠܵܐ.

Benedictus tu in civitate, et benedictus in agro.

კურთხეულ იყო შენ ქალაქსა შინა შენსა და ველთა შენთა.

Blessaðr skaltu vera í borg ok blessaðr útan borgar.

3 Blessed shalt thou be in the city, and blessed shalt thou be in the field.

ד. בָּרוּךְ פְּרִי בִטְנְךָ וּפְרִי אַדְמָתְךָ וּפְרִי בְהֶמְתֶּךָ שְׁגַר אֲלָפֶיךָ וְעַשְׁתְּרוֹת צֹאנֶךָ:

εὐλογημένα τὰ ἔκγονα τῆς κοιλίας σου καὶ τὰ γενήματα τῆς γῆς σου τὰ βουκόλια τῶν βοῶν σου καὶ τὰ ποίμνια τῶν προβάτων σου

4 ܒܪܝܼܟ݂ܝܼܢ ܦܹܐܪܹ̈ܐ ܕܟܲܪܣܵܟ݂ ܘܦܹܐܪܹ̈ܐ ܕܐܲܪܥܵܟ݂ ܘܝܲܠܕܵܐ ܕܲܒ̣ܥܝܼܪܵܟ݂ ܘܒܲܩܪܹ̈ܐ ܕܬ̣ܵܘܪ̈ܲܝܟ ܘܲܓ̣ܙܵܪܹ̈ܐ ܕܥܵܢܵܟ݂.

Benedictus fructus ventris tui, et fructus terræ tuæ, fructusque jumentorum tuorum, greges armentorum tuorum, et caulæ ovium tuarum.

კურთხეულ იყვნენ ნაშობნი მუცლისა შენისანი და ნაყოფი ქუეყანისა შენისაჲ, მროწეულნი ზროხათა შენთანი და სამწყსონი ცხოვართა შენთანი.

Blessaðr sé ávǫxtr kviðar þíns ok blessaðr ávǫxtr jarðar þinnar ok fénaða þinna. Blessaðar sé jarðir nauta þinna ok sauða ok réttir þeirra.

4 Blessed shall be the fruit of thy body, and the fruit of thy ground, and the fruit of thy cattle, the increase of thy kine, and the flocks of thy sheep.

ה. בָּרוּךְ טַנְאֲךָ וּמִשְׁאַרְתֶּךָ:

εὐλογημέναι αἱ ἀποθῆκαί σου καὶ τὰ ἐγκαταλείμματά σου

5 ܒܪܝܼܟ݂ ܣܲܠܵܟ݂ ܘܐܵܨܘܼܬ̣ܵܟ݂.

Benedicta horrea tua, et benedictæ reliquiæ tuæ.

კურთხეულ იყვნენ საუნჯენი შენნი და მონაგებნი შენნი.

Blessaðar sé bygghlǫður þínar ok leifar þeirra.

5 Blessed shall be thy basket and thy store.

ו. בָּרוּךְ אַתָּה בְּבֹאֶךָ וּבָרוּךְ אַתָּה בְּצֵאתֶךָ:

εὐλογημένος σὺ ἐν τῷ εἰσπορεύεσθαί σε καὶ εὐλογημένος σὺ ἐν τῷ ἐκπορεύεσθαί σε

6 ܒܪܝܼܟ݂ ܐܲܢ̄ܬ̇ ܒܡܲܥܠܵܟ݂ ܒܪܝܼܟ݂ ܐܲܢ̄ܬ̇ ܒܡܲܦܩܵܟ݂.

Benedictus eris tu ingrediens et egrediens.

კურთხეულ იყო შესლვასა შენსა და კურთხეულ იყო გამოსლვასა შენსა.

Blessaðr sértu inn gangandi ok svá út gangandi .

6 Blessed shalt thou be when thou comest in, and blessed shalt thou be when thou goest out.

ז. יִתֵּן יְהֹוָה אֶת אֹיְבֶיךָ הַקָּמִים עָלֶיךָ נִגָּפִים לְפָנֶיךָ בְּדֶרֶךְ אֶחָד יֵצְאוּ אֵלֶיךָ וּבְשִׁבְעָה דְרָכִים יָנוּסוּ לְפָנֶיךָ:

παραδῷ κύριος ὁ θεός σου τοὺς ἐχθρούς σου τοὺς ἀνθεστηκότας σοι συντετριμμένους πρὸ προσώπου σου ὁδῷ μιᾷ ἐξελεύσονται πρὸς σὲ καὶ ἐν ἑπτὰ ὁδοῖς φεύξονται ἀπὸ προσώπου σου

7 ܘܢܲܫܠܸܡ ܡܵܪܝܵܐ ܠܲܒ̣ܥܸܠܕ̇ܒ̣ܵܒܲܝ̈ܟ ܕܩܵܝ̇ܡܝܼܢ ܥܠܲܝܟ ܩܕ݂ܵܡܲܝܟ ܟܲܕ݂ ܬܒ̣ܝܼܪܝܼܢ. ܒܐܘܼܪܚܵܐ ܚܕ݂ܵܐ ܢܸܦܩܘܼܢ ܥܠܲܝܟ ܘܒܲܫܒܲܥ ܐܘܼܪ̈ܚܵܢ ܢܸܥܪܩܘܼܢ ܡ̣ܢ ܩܕ݂ܵܡܲܝܟ.

Dabit Dominus inimicos tuos, qui consurgunt adversum te, corruentes in conspectu tuo: per unam viam venient contra te, et per septem fugient a facie tua.

მოგცნეს შენ უფალმან ღმერთმან შენმან ყოველნი მტერნი შენნი ჴელთა შენთა და ყოველნი მჴდომნი შენნი შეიმუსრნენ წინაშე პირსა შენსა. ერთსა გზასა ზედა მოგიჴდეს შენ და შვიდით გზით ივლტოდიან პირისაგან შენისა.

Falla mun Guð láta þína úvini í þínu auglíti þá er upp rísa í móti þér. Um eina gǫtu munu þeir koma í móti þér, en um vij. munu þeir flýja af þínu auglíti.

7 The LORD shall cause thine enemies that rise up against thee to be smitten before thy face: they shall come out against thee one way, and flee before thee seven ways.

ח. יְצַו יְהֹוָה אִתְּךָ אֶת הַבְּרָכָה בַּאֲסָמֶיךָ וּבְכֹל מִשְׁלַח יָדֶךָ וּבֵרַכְךָ בָּאָרֶץ אֲשֶׁר יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ נֹתֵן לָךְ:

ἀποστείλαι κύριος ἐπὶ σὲ τὴν εὐλογίαν ἐν τοῖς ταμιείοις σου καὶ ἐν πᾶσιν οὗ ἂν ἐπιβάλῃς τὴν χεῖρά σου ἐπὶ τῆς γῆς ἧς κύριος ὁ θεός σου δίδωσίν σοι

8 ܢܸܦܩܘܿܕ݂ ܡܵܪܝܵܐ ܒܘܼܪܟܬ̣ܵܐ ܒܐܵܘܨܪ̈ܲܝܟ ܘܲܒ̣ܟ݂ܠ ܡܸܕܸ̇ܡ ܕܡܵܘܫܸܛ ܐܲܢ̄ܬ̇ ܐܝܼܕ݂ܵܟ݂ ܘܲܢܒܲܪܟ݂ܵܟ݂ ܒܐܲܪܥܵܐ ܕܝܵܗܹ̇ܒ̣ ܠܵܟ݂ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂.

Emittet Dominus benedictionem super cellaria tua, et super omnia opera manuum tuarum: benedicetque tibi in terra, quam acceperis.

და მოავლინოს უფალმან კურთხევაჲ შენ ზედა და საუნჯეთა შენთა და ყოველსა მას, რომელსაცა იქმოდის ჴელი შენი ქუეყანასა მას, რომელი-იგი უფალმან ღმერთმან შენმან მოგცეს შენ.

Senda mun dróttinn blessun sína yfir burð þinn, ok blessa mun hann þér á þeirri jǫrðu er þú byggvir á.

8 The LORD shall command the blessing upon thee in thy storehouses, and in all that thou settest thine hand unto; and he shall bless thee in the land which the LORD thy God giveth thee.

ט. יְקִימְךָ יְהֹוָה לוֹ לְעַם קָדוֹשׁ כַּאֲשֶׁר נִשְׁבַּע לָךְ כִּי תִשְׁמֹר אֶת מִצְו‍ֹת יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ וְהָלַכְתָּ בִּדְרָכָיו:

ἀναστήσαι σε κύριος ὁ θεός σου ἑαυτῷ λαὸν ἅγιον ὃν τρόπον ὤμοσεν τοῖς πατράσιν σου ἐὰν εἰσακούσῃς τῆς φωνῆς κυρίου τοῦ θεοῦ σου καὶ πορευθῇς ἐν ταῖς ὁδοῖς αὐτοῦ

9 ܢܩܝܼܡܵܟ݂ ܠܹܗ ܡܵܪܝܵܐ ܥܲܡܵܐ ܩܲܕ̇ܝܼܫܵܐ ܐܲܝܟ݂ ܕܝܼܡܵܐ ܠܵܟ݂ ܐܸܢ ܬܸܛܲܪ ܟܠܗܘܿܢ ܦܘܼܩ̈ܕܵܢܵܘܗܝ ܕܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܘܲܬ̣ܗܲܠܸܟ݂ ܒܐܘܼܪ̈ܚܵܬܹܗ.

Suscitabit te Dominus sibi in populum sanctum, sicut juravit tibi: si custodieris mandata Domini Dei tui, et ambulaveris in viis ejus.

აღგადგინოს შენ უფალმან ღმერთმან შენმან ერად წმიდად, ვითარცა-იგი ეფუცა მამათა შენთა, სმენით თუ ისმინო ჴმაჲ უფლისა ღმრთისა შენისაჲ და ხვიდოდი გზათა მისთა.

Dróttinn mun þik upp vekja sér ok helgan lýð svá sem hann svarði þér, ef þú varðveitir boðorð dróttins Guðs þíns, ok gengr þú í hans gǫtum,

9 The LORD shall establish thee an holy people unto himself, as he hath sworn unto thee, if thou shalt keep the commandments of the LORD thy God, and walk in his ways.

י. וְרָאוּ כָּל עַמֵּי הָאָרֶץ כִּי שֵׁם יְהֹוָה נִקְרָא עָלֶיךָ וְיָרְאוּ מִמֶּךָּ:

καὶ ὄψονταί σε πάντα τὰ ἔθνη τῆς γῆς ὅτι τὸ ὄνομα κυρίου ἐπικέκληταί σοι καὶ φοβηθήσονταί σε

10 ܘܢܸܚܙܘܿܢ ܟܠܗܘܿܢ ܥܲܡܡܹ̈ܐ ܕܐܲܪܥܵܐ ܕܲܫܡܹܗ ܕܡܵܪܝܵܐ ܐܸܬ̣ܩܪܝܼ ܥܠܲܝܟ ܘܢܸܕ݂ܚܠܘܼܢ ܡܸܢܵܟ݂.

Videbuntque omnes terrarum populi quod nomen Domini invocatum sit super te, et timebunt te.

და გიხილონ შენ ყოველთა ნათესავთა ქუეყანისათა, რამეთუ სახელი უფლისა ღმრთისაჲ წოდებულ არს შენ ზედა და ეშინოდის შენდა.

þá mun allr lýðr virða svá at Guðs nafn er yfir þik kallat, ok munu allir þik hræðast.

10 And all people of the earth shall see that thou art called by the name of the LORD; and they shall be afraid of thee.

יא. וְהוֹתִרְךָ יְהֹוָה לְטוֹבָה בִּפְרִי בִטְנְךָ וּבִפְרִי בְהֶמְתְּךָ וּבִפְרִי אַדְמָתֶךָ עַל הָאֲדָמָה אֲשֶׁר נִשְׁבַּע יְהֹוָה לַאֲבֹתֶיךָ לָתֶת לָךְ:

καὶ πληθυνεῖ σε κύριος ὁ θεός σου εἰς ἀγαθὰ ἐπὶ τοῖς ἐκγόνοις τῆς κοιλίας σου καὶ ἐπὶ τοῖς γενήμασιν τῆς γῆς σου καὶ ἐπὶ τοῖς ἐκγόνοις τῶν κτηνῶν σου ἐπὶ τῆς γῆς ἧς ὤμοσεν κύριος τοῖς πατράσιν σου δοῦναί σοι

11 ܘܢܵܘܬ̇ܪܵܟ݂ ܡܵܪܝܵܐ ܠܛܵܒ̣ܬ̣ܵܐ ܒܦܹܐܪܹ̈ܐ ܕܟܲܪܣܵܟ݂ ܘܲܒ̣ܝܲܠܕܵܐ ܕܲܒ̣ܥܝܼܪܵܟ݂ ܘܲܒ̣ܦܹܐܪܹ̈ܐ ܕܐܲܪܥܵܟ݂ ܒܐܲܪܥܵܐ ܕܝܼܡܵܐ ܡܵܪܝܵܐ ܠܐܲܒ̣ܵܗܲܝ̈ܟ ܠܡܸܬܲܠ ܠܵܟ݂.

Abundare te faciet Dominus omnibus bonis, fructu uteri tui, et fructu jumentorum tuorum, fructu terræ tuæ, quam juravit Dominus patribus tuis ut daret tibi.

და განგამრავლოს შენ უფალმან ღმერთმან შენმან კეთილისა მიმართ. განმრავლნის ნაშობნი მცლისა შენისანი და ნაშობნი საცხოვართა შენთანი ქუეყანასა ზედა, რომელ-იგი ეფუცა უფალი მამათა მათ შენთა მიცემად შენდა.

Dróttinn mun þik gnœgta ǫllum góðum hlutum af ávexti kviðar þíns ok ávexti fénaða þinna ok ávexti jarðar þinnar, ok dróttinn svarði feðrum þínum at hann gæfi þér.

11 And the LORD shall make thee plenteous in goods, in the fruit of thy body, and in the fruit of thy cattle, and in the fruit of thy ground, in the land which the LORD sware unto thy fathers to give thee.

יב. יִפְתַּח יְהֹוָה לְךָ אֶת אוֹצָרוֹ הַטּוֹב אֶת הַשָּׁמַיִם לָתֵת מְטַר אַרְצְךָ בְּעִתּוֹ וּלְבָרֵךְ אֵת כָּל מַעֲשֵׂה יָדֶךָ וְהִלְוִיתָ גּוֹיִם רַבִּים וְאַתָּה לֹא תִלְוֶה:

ἀνοίξαι σοι κύριος τὸν θησαυρὸν αὐτοῦ τὸν ἀγαθόν τὸν οὐρανόν δοῦναι τὸν ὑετὸν τῇ γῇ σου ἐπὶ καιροῦ αὐτοῦ εὐλογῆσαι πάντα τὰ ἔργα τῶν χειρῶν σου καὶ δανιεῖς ἔθνεσιν πολλοῖς σὺ δὲ οὐ δανιῇ καὶ ἄρξεις σὺ ἐθνῶν πολλῶν σοῦ δὲ οὐκ ἄρξουσιν

12 ܢܸܦ̮ܬܲܚ ܠܵܟ݂ ܡܵܪܝܵܐ ܐܵܘܨܪܹܗ ܛܵܒ̣ܵܐ ܫܡܲܝܵܐ ܘܢܸܬܸ̇ܠ ܡܸܛܪܵܐ ܕܐܲܪܥܵܟ݂ ܒܙܲܒ̣ܢܹܗ ܘܲܢܒܲܪܸܟ݂ ܟܠܗܘܿܢ ܥܒ̣ܵܕܹ̈ܐ ܕܐܝܼܕܲܝ̈ܟ. ܬܵܘܙܸܦ. ܠܥܲܡܡܹ̈ܐ ܣܲܓ̇ܝܼ̈ܐܹܐ ܘܐܲܢ̄ܬ̇ ܠܵܐ ܬܹܐܙܲܦ. ܘܬܸܫܬܲܠܲܛ ܒܥܲܡܡܹ̈ܐ ܣܲܓ̇ܝܼ̈ܐܹܐ ܘܒܵܟ݂ ܠܵܐ ܢܸܫܬܲܠܛܘܼܢ.

Aperiet Dominus thesaurum suum optimum, cælum, ut tribuat pluviam terræ tuæ in tempore suo: benedicetque cunctis operibus manuum tuarum. Et fœnerabis gentibus multis, et ipse a nullo fœnus accipies.

და აღგიხუნეს შენ უფალმან ღმერთმან შენმან საფასენი იგი კეთილნი ცათანი და მოსცეს წჳმაჲ ქუეყანასა შენსა ჟამსა შინა, მსთუაჲ და მცხუედი, და აკურთხნეს ყოველნი საქმენი ჴელთა შენთანი და ავასხებდე შენ ნათესავთა მრავალთა, ხოლო შენ არა ივასხებდე.

Upp mun dróttinn lúka fehirzlu sína hínu beztu himins, at hann veiti regn á jǫrðu sinni, at hann blessi ǫllum verkum handa þinna ok mǫrgum mǫnnum. Muntu fé lána, en þú munt at ǫngum þurfa fé af láni at taka.

12 The LORD shall open unto thee his good treasure, the heaven to give the rain unto thy land in his season, and to bless all the work of thine hand: and thou shalt lend unto many nations, and thou shalt not borrow.

יג. וּנְתָנְךָ יְהֹוָה לְרֹאשׁ וְלֹא לְזָנָב וְהָיִיתָ רַק לְמַעְלָה וְלֹא תִהְיֶה לְמָטָּה כִּי תִשְׁמַע אֶל מִצְוֹת יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ אֲשֶׁר אָנֹכִי מְצַוְּךָ הַיּוֹם לִשְׁמֹר וְלַעֲשׂוֹת:

καταστήσαι σε κύριος ὁ θεός σου εἰς κεφαλὴν καὶ μὴ εἰς οὐράν καὶ ἔσῃ τότε ἐπάνω καὶ οὐκ ἔσῃ ὑποκάτω ἐὰν ἀκούσῃς τῶν ἐντολῶν κυρίου τοῦ θεοῦ σου ὅσα ἐγὼ ἐντέλλομαί σοι σήμερον φυλάσσειν καὶ ποιεῖν

13 ܢܸܥܒܩ̇ܕ݂ܵܟ݂ ܡܵܪܝܵܐ ܪܹܫܵܐ ܘܠܵܐ ܕܘܼܢܒ̇ܬ̣ܵܐ ܘܬܸܗܘܸܐ ܠܥܸܠ ܘܠܵܐ ܬܸܗܘܸܐ ܠܬܲܚܬ̇ ܟܲܕ݂ ܬܸܫܡܲܥ ܦܘܼܩ̈ܕܵܢܵܘܗܝ ܕܡܵܪܝܵܢܸܥܒܩ̇ܕ݂ܵܟ݂ ܡܵܪܝܵܐ ܪܹܫܵܐ ܘܠܵܐ ܕܘܼܢܒ̇ܬ̣ܵܐ ܘܬܸܗܘܸܐ ܠܥܸܠ ܘܠܵܐ ܬܸܗܘܸܐ ܠܬܲܚܬ̇ ܟܲܕ݂ ܬܸܫܡܲܥ ܦܘܼܩ̈ܕܵܢܵܘܗܝ ܕܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܕܲܡܦܲܩܸܕ݂ ܐ̄ܢܵܐ ܠܵܟ݂ ܝܵܘܡܵܢܵܐ ܘܬܸܛܲܪ ܘܬܸܥܒܸ̇ܕ݂ ܐܸܢܘܿܢ.

Constituet te Dominus in caput, et non in caudam: et eris semper supra, et non subter: si tamen audieris mandata Domini Dei tui quæ ego præcipio tibi hodie, et custodieris et feceris,

და მსთავრობდე შენ ნათესავთა ზედა მრავალთა, ხოლო შენ ზედა არა ვინ მთავრობდეს და დაგამტკიცოს შენ უფალმან ღმერთმან შენმან მთავრად და არა ბოლოდ. და იყო შენ ზეშთა ყოველთა და არა ქუემო, ისმინნე თუ შენ მცნებანი უფლისა ღმრთისა შენისანი, რომელსა-ესე მე გამცნებ შენ დღესდღე დამარხვად და ყოფად მათა.

Dróttinn mun þik setja í hǫfuð en ekki í hala, ok jafnan muntu yfir ǫðrum vera, en eigi undir. Ef þú hefir boðorð dróttins Guðs þíns þau er ek býð þér í dag og varðveitir þau ok gjǫrir vel,

13 And the LORD shall make thee the head, and not the tail; and thou shalt be above only, and thou shalt not be beneath; if that thou hearken unto the commandments of the LORD thy God, which I command thee this day, to observe and to do them:

יד. וְלֹא תָסוּר מִכָּל הַדְּבָרִים אֲשֶׁר אָנֹכִי מְצַוֶּה אֶתְכֶם הַיּוֹם יָמִין וּשְׂמֹאול לָלֶכֶת אַחֲרֵי אֱלֹהִים אֲחֵרִים לְעָבְדָם:

οὐ παραβήσῃ ἀπὸ πάντων τῶν λόγων ὧν ἐγὼ ἐντέλλομαί σοι σήμερον δεξιὰ οὐδὲ ἀριστερὰ πορεύεσθαι ὀπίσω θεῶν ἑτέρων λατρεύειν αὐτοῖς

14 ܘܠܵܐ ܬܸܣܛܸܐ ܡ̣ܢ ܟܠܗܘܿܢ ܦܘܼܩ̈ܕܵܢܹܐ ܕܲܡܦܲܩܸܕ݂ ܐ̄ܢܵܐ ܠܵܟ݂ ܝܵܘܡܵܢܵܐ ܠܵܐ ܠܝܲܡܝܼܢܵܐ ܘܠܵܐ ܠܣܸܡܵܠܵܐ ܘܠܵܐ ܬܹܐܙܲܠ ܒܵܬܲܪ ܐܲܠܵܗܹ̈ܐ ܕܥܲܡܡܹ̈ܐ ܘܠܵܐ ܬܸܦܠܘܿܚ ܐܸܢܘܿܢ.

ac non declinaveris ab eis nec ad dexteram, nec ad sinistram, nec secutus fueris deos alienos, neque colueris eos.

და არა გარდააქციო ყოველთა ამათ მცნებათაგან, რომელსა-ესე მე გამცნებ შენ დღესდღე მარჯულ, არცაღა მარცხლ, ვითარმცა შეუდეგ შენ კერპთა უცხოთა მსახურებად მათა. და იყოს,

ok hneigir þú hvorki af þeim til hœgri handar né vinstri, ok fylgir þú eigi skurðgoðum né blekktu, þá mun sjá blessun ǫll yfir þik koma.

14 And thou shalt not go aside from any of the words which I command thee this day, to the right hand, or to the left, to go after other gods to serve them.

טו. וְהָיָה אִם לֹא תִשְׁמַע בְּקוֹל יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ לִשְׁמֹר לַעֲשׂוֹת אֶת כָּל מִצְו‍ֹתָיו וְחֻקֹּתָיו אֲשֶׁר אָנֹכִי מְצַוְּךָ הַיּוֹם וּבָאוּ עָלֶיךָ כָּל הַקְּלָלוֹת הָאֵלֶּה וְהִשִּׂיגוּךָ:

καὶ ἔσται ἐὰν μὴ εἰσακούσῃς τῆς φωνῆς κυρίου τοῦ θεοῦ σου φυλάσσειν καὶ ποιεῖν πάσας τὰς ἐντολὰς αὐτοῦ ὅσας ἐγὼ ἐντέλλομαί σοι σήμερον καὶ ἐλεύσονται ἐπὶ σὲ πᾶσαι αἱ κατάραι αὗται καὶ καταλήμψονταί σε

15 ܘܐܸܢ ܠܵܐ ܬܸܫܡܲܥ ܒܩܵܠܹܗ ܕܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܘܠܵܐ ܬܸܛܲܪ ܘܠܵܐ ܬܸܥܒܸ̇ܕ݂ ܟܠܗܘܿܢ ܦܘܼܩ̈ܕܵܢܵܘܗܝ ܘܢܵܡܘܿܣܵܘ̈ܗܝ ܕܲܡܦܲܩܸܕ݂ ܐ̄ܢܵܐ ܠܵܟ݂ ܝܵܘܡܵܢܵܐ ܢܹܐܬ̣̈ܝܵܢ ܥܠܲܝܟ ܗܵܠܹܝܢ ܟܠܗܹܝܢ ܠܵܘ̈ܛܵܬ̣ܵܐ ܘܢܲܕ݂ܪ̈ܟ݂ܵܢܵܟ݂.

Quod si audire nolueris vocem Domini Dei tui, ut custodias, et facias omnia mandata ejus et cæremonias, quas ego præcipio tibi hodie, venient super te omnes maledictiones istæ, et apprehendent te.

უკეთუ არა ისმინოთ თქუენ ჴმაჲ უფლისა ღმრთისა თქუენისა დამარხვად და ყოფად ყოველთა მცნებათა მისთა, რომელსა-ესე მე გამცნებ შენ დღესდღე და მოიწინენ შენ ზედა ყოველნი ესე წყევანი და გპოონ შენ დაწყეულ.

En ef þú vilt eigi heyra rǫdd dróttins Guðs þíns svá at þú gjǫrir ǫll boðorð hans ok varðveitir þú eigi gjafir þessar er ek býð þér í dag, þá munu koma yfir þik allar bǫlvanir þessar ok munu grípa þik.

15 But it shall come to pass, if thou wilt not hearken unto the voice of the LORD thy God, to observe to do all his commandments and his statutes which I command thee this day; that all these curses shall come upon thee, and overtake thee:

טז. אָרוּר אַתָּה בָּעִיר וְאָרוּר אַתָּה בַּשָּׂדֶה:

ἐπικατάρατος σὺ ἐν πόλει καὶ ἐπικατάρατος σὺ ἐν ἀγρῷ

16 ܠܝܼܛ ܐܲܢ̄ܬ̇ ܒܲܩܪܝܼܬ̣ܵܐ ܠܝܼܛ ܐܲܢ̄ܬ̇ ܒܚܲܩܠܵܐ.

Maledictus eris in civitate, maledictus in agro.

და იყო შენ ქალაქთა შენთა, დაწყეულ იყო შენ ველსა გარე.

Bǫlvaðr muntu vera í borg ok útan borgar.

16 Cursed shalt thou be in the city, and cursed shalt thou be in the field.

יז. אָרוּר טַנְאֲךָ וּמִשְׁאַרְתֶּךָ:

ἐπικατάρατοι αἱ ἀποθῆκαί σου καὶ τὰ ἐγκαταλείμματά σου

17 ܠܝܼܛ ܣܲܠܵܟ݂ ܘܐܵܘܨܘܼܬ̣ܵܟ݂.

Maledictum horreum tuum, et maledictæ reliquiæ tuæ.

დაწყევნენ საუნჯენი შენნი და მონაგებნი შენნი.

Bǫlvuð mun vera bygghlaða þín ok hennar leifar.

17 Cursed shall be thy basket and thy store.

יח. אָרוּר פְּרִי בִטְנְךָ וּפְרִי אַדְמָתֶךָ שְׁגַר אֲלָפֶיךָ וְעַשְׁתְּרֹת צֹאנֶךָ:

ἐπικατάρατα τὰ ἔκγονα τῆς κοιλίας σου καὶ τὰ γενήματα τῆς γῆς σου τὰ βουκόλια τῶν βοῶν σου καὶ τὰ ποίμνια τῶν προβάτων σου

18 ܠܝܼܛܝܼܢ ܦܹܐܪܹ̈ܐ ܕܟܲܪܣܵܟ݂ ܘܦܹܐܪܹ̈ܐ ܕܐܲܪܥܵܟ݂ ܘܒܲܩܪܹ̈ܐ ܕܬ̣ܵܘܪ̈ܲܝܟ ܘܲܓ̣ܙܵܪܹ̈ܐ ܕܥܵـ̈ܢܵܟ݂.

Maledictus fructus ventris tui, et fructus terræ tuæ, armenta boum tuorum, et greges ovium tuarum.

წყეულ იყვნენ ნაშობნი მუცლისა შენისანი და ნაყოფი ქუეყანისა შენისაჲ, მროწეულნი ზროხათა შენთანი და სამწყსონი ცხოვართა შენთანი.

Bǫlvaðr mun vera ávǫxtr kviðar þíns ok ávǫxtr jarðar þinnar. Bǫlvaðar mun vera jarðir nauta þinna ok sauða.

18 Cursed shall be the fruit of thy body, and the fruit of thy land, the increase of thy kine, and the flocks of thy sheep.

יט. אָרוּר אַתָּה בְּבֹאֶךָ וְאָרוּר אַתָּה בְּצֵאתֶךָ:

ἐπικατάρατος σὺ ἐν τῷ ἐκπορεύεσθαί σε καὶ ἐπικατάρατος σὺ ἐν τῷ εἰσπορεύεσθαί σε

19 ܠܝܼܛ ܐܲܢ̄ܬ̇ ܒܡܲܥܠܵܟ݂ ܠܝܼܛ ܐܲܢ̄ܬ̇ ܒܡܲܦܩܵܟ݂.

Maledictus eris ingrediens, et maledictus egrediens.

წყეულ იყო შენ შესლვასა შენსა და გამოსლვასა შენსა.

Bǫlvaðr muntu vera út gangandi ok inn gangandi.

19 Cursed shalt thou be when thou comest in, and cursed shalt thou be when thou goest out.

כ. יְשַׁלַּח יְהֹוָה בְּךָ אֶת הַמְּאֵרָה אֶת הַמְּהוּמָה וְאֶת הַמִּגְעֶרֶת בְּכָל מִשְׁלַח יָדְךָ אֲשֶׁר תַּעֲשֶׂה עַד הִשָּׁמֶדְךָ וְעַד אֲבָדְךָ מַהֵר מִפְּנֵי רֹעַ מַעֲלָלֶיךָ אֲשֶׁר עֲזַבְתָּנִי:

ἐξαποστείλαι κύριός σοι τὴν ἔνδειαν καὶ τὴν ἐκλιμίαν καὶ τὴν ἀνάλωσιν ἐπὶ πάντα οὗ ἂν ἐπιβάλῃς τὴν χεῖρά σου ὅσα ἐὰν ποιήσῃς ἕως ἂν ἐξολεθρεύσῃ σε καὶ ἕως ἂν ἀπολέσῃ σε ἐν τάχει διὰ τὰ πονηρὰ ἐπιτηδεύματά σου διότι ἐγκατέλιπές με

20 ܢܫܲܕܲܪ ܥܠܲܝܟ ܡܵܪܝܵܐ ܚܘܼܣܪܵܢܵܐ ܘܲܕ݂ܠܘܼܚܝܵܐ ܘܲܟ݂ܐܲܬ̣ܵܐ ܒܟ݂ܠ ܡܸܕܸ̇ܡ ܕܡܵܘܫܸܛ ܐܲܢ̄ܬ̇ ܐܝܼܕ݂ܵܟ݂ ܕܬܸܥܒܸ̇ܕ݂ ܥܕܲܡܵܐ ܕܡܵܘܒ̇ܕ݂ܵܟ݂ ܘܲܥܕܲܡܵܐ ܕܲܢܣܝܼܦܵܟ݂ ܒܲܥܓܲܠ ܡܸܛܠ ܒܝܼܫܘܼܬ̣ܵܐ ܕܲܥܒ̣ܵܕܲܝ̈ܟ ܕܲܫܒܲܩܬܵܢܝ.

Mittet Dominus super te famem et esuriem, et increpationem in omnia opera tua, quæ tu facies: donec conterat te, et perdat velociter, propter adinventiones tuas pessimas in quibus reliquisti me.

და მოავლინოს შენ ზედა უპოვარებაჲ და ნაკლულვანებაჲ და უნაყოფოებაჲ ყოველსა, რომელსა მიჰყო ჴელი შენი, ვიდრემდის მოგსპოს შენ და წარგწყმიდო შენ მსთუად ბოროტთა მათ საქმეთა შენთათჳს, რამეთუ დაუტევე შენ უფალი ღმერთი შენი.

Senda mun dróttinn yfir þik sult ok hungr ok ávitum ǫll verk þín þau er þú gerir, þar til er han knosar þik ok glatar skjótt fyrir hínar verstu putlingar þínar. Í þeim fyrirlést þú.

20 The LORD shall send upon thee cursing, vexation, and rebuke, in all that thou settest thine hand unto for to do, until thou be destroyed, and until thou perish quickly; because of the wickedness of thy doings, whereby thou hast forsaken me.

כא. יַדְבֵּק יְהֹוָה בְּךָ אֶת הַדָּבֶר עַד כַּלֹּתוֹ אֹתְךָ מֵעַל הָאֲדָמָה אֲשֶׁר אַתָּה בָא שָׁמָּה לְרִשְׁתָּהּ:

προσκολλήσαι κύριος εἰς σὲ τὸν θάνατον ἕως ἂν ἐξαναλώσῃ σε ἀπὸ τῆς γῆς εἰς ἣν σὺ εἰσπορεύῃ ἐκεῖ κληρονομῆσαι αὐτήν

21 ܢܫܲܕܲܪ ܥܠܲܝܟ ܡܵܪܝܵܐ ܡܵܘܬܵܢܵܐ ܥܕܲܡܵܐ ܕܢܵܘܒ̇ܕ݂ܵܟ݂ ܡ̣ܢ ܐܲܪܥܵܐ ܕܥܵܐܹ̇ܠ ܐܲܢ̄ܬ̇ ܠܬܲܡܵܢ ܠܡܹܐܪܬܵܗ̇.

Adjungat tibi Dominus pestilentiam, donec consumat te de terra ad quam ingredieris possidendam.

და მოავლინოს უფალმან შენ ზედა სიკუდილი და მოსრვაჲ, ვიდრემდის მოგასრულოს შენ ქუეყანისა მისგან, რომელსა-ეგე შეხუალ დამკჳდრებად მუნ.

Viðtengði þér dróttinn skelmisdrep þar til er hann eyðir þik af þeirri jǫrðu er hann gaf þér.

21 The LORD shall make the pestilence cleave unto thee, until he have consumed thee from off the land, whither thou goest to possess it.

כב. יַכְּכָה יְהֹוָה בַּשַּׁחֶפֶת וּבַקַּדַּחַת וּבַדַּלֶּקֶת וּבַחַרְחֻר וּבַחֶרֶב וּבַשִּׁדָּפוֹן וּבַיֵּרָקוֹן וּרְדָפוּךָ עַד אָבְדֶךָ:

πατάξαι σε κύριος ἀπορίᾳ καὶ πυρετῷ καὶ ῥίγει καὶ ἐρεθισμῷ καὶ φόνῳ καὶ ἀνεμοφθορίᾳ καὶ τῇ ὤχρᾳ καὶ καταδιώξονταί σε ἕως ἂν ἀπολέσωσίν σε

22 ܢܸܡܚܹܝܟ݂ ܡܵܪܝܵܐ ܒܬܸܡܗܵܐ ܘܲܒ̣ܩܲܠܵܦܝܼܬ̣ܵܐ ܘܲܒ̣ܝܲܩܕܵܢܵܐ ܘܲܒ̣ܫܲܠܗܹܒ̣ܝܼܬ̣ܵܐ ܘܲܒ̣ܝܲܪܩܵܢܵܐ ܘܲܒ̣ܚܲܪܒܵܐ ܘܲܒ̣ܪܘܼܚܵܐ ܕܫܵܘܒܵܐ ܘܢܸܪܕ̇ܦܘܼܢܵܟ݂ ܥܕܲܡܵܐ ܕܢܵܘܒܕ݂ܘܼܢܵܟ݂.

Percutiat te Dominus egestate, febri et frigore, ardore et æstu, et aëre corrupto ac rubigine, et persequatur donec pereas.

და გგუემოს შენ ჰოროლებითა და სენითა სიცხისაჲთა, და ცხროჲთა დაწერტითა უსაზომოჲთა და კაცისკლვითა და გუემითა ხორშაკისაჲთა, გუნითა და დანდალუკითა. ესე ყოველი მოიწიოს შენ ზედა და მოგსპოს შენ ქუეყანისა მისგან, რომელსა-იგი შეხუალ დამკჳდრებად მუნ.

Ljósta mun dróttinn þik með riðusótt, frosti ok bruna, hita ok hrygguligu lopti ok rýði, ok muntu sekjast til þess er þú deyr.

22 The LORD shall smite thee with a consumption, and with a fever, and with an inflammation, and with an extreme burning, and with the sword, and with blasting, and with mildew; and they shall pursue thee until thou perish.

כג. וְהָיוּ שָׁמֶיךָ אֲשֶׁר עַל רֹאשְׁךָ נְחשֶׁת וְהָאָרֶץ אֲשֶׁר תַּחְתֶּיךָ בַּרְזֶל:

καὶ ἔσται σοι ὁ οὐρανὸς ὁ ὑπὲρ κεφαλῆς σου χαλκοῦς καὶ ἡ γῆ ἡ ὑποκάτω σου σιδηρᾶ

23 ܘܢܸܗܘܘܿܢ ܫܡܲܝܵܐ ܕܲܠܥܸܠ ܡ̣ܢ ܪܹܫܵܟ݂ ܢܚܵܫܵܐ ܘܐܲܪܥܵܐ ܕܲܬ̣ܚܘܿܬܲܝܟ ܦܲܪܙܠܵܐ.

Sit cælum, quod supra te est, æneum: et terra, quam calcas, ferrea.

და გექმნეს შენ ცაჲ ზესკნელ თავსა შენსა ვითარცა რვალი. და ქუეყანაჲ ქუეშე შენსა, ვითარცა რკინაჲ.

Himinn sé lopligr² er yfir þik er.

2. Rettet av Unger til eirligr.

23 And thy heaven that is over thy head shall be brass, and the earth that is under thee shall be iron.

כד. יִתֵּן יְהֹוָה אֶת מְטַר אַרְצְךָ אָבָק וְעָפָר מִן הַשָּׁמַיִם יֵרֵד עָלֶיךָ עַד הִשָּׁמְדָךְ:

δῴη κύριος τὸν ὑετὸν τῇ γῇ σου κονιορτόν καὶ χοῦς ἐκ τοῦ οὐρανοῦ καταβήσεται ἐπὶ σέ ἕως ἂν ἐκτρίψῃ σε καὶ ἕως ἂν ἀπολέσῃ σε

24 ܢܸܬܸ̇ܠ ܡܵܪܝܵܐ ܡܸܛܪܵܐ ܕܐܲܪܥܵܟ݂ ܐܲܒ̣ܩܵܐ ܘܥܲܦܪܵܐ ܡ̣ܢ ܫܡܲܝܵܐ ܢܵܚܹܬ̣ ܥܠܲܝܟ ܥܕܲܡܵܐ ܕܢܵܘܒ̇ܕ݂ܵܟ݂.

Det Dominus imbrem terræ tuæ pulverem, et de cælo descendat super te cinis, donec conteraris.

და გარდაიქციის უფალმან ღმერთმან შენმან წვიმაჲ იგი ქუეყანისა მის შენსაჲ მტუერად და ვითარცა მიწაჲ ცით გარდამო დამოცჳოდის, ვიდრემდის შეგმუსრო შენ და წარგწყმიდოს ქუეყანისა მისგან, რომელსა შეხუალ დამკჳდრებად.

Gefi dróttinn skúr jǫrðu þinni, ok hann látr niðr stíga moldǫsku af himni yfir þik til þess er þú knosast .

24 The LORD shall make the rain of thy land powder and dust: from heaven shall it come down upon thee, until thou be destroyed.

כה. יִתֶּנְךָ יְהֹוָה נִגָּף לִפְנֵי אֹיְבֶיךָ בְּדֶרֶךְ אֶחָד תֵּצֵא אֵלָיו וּבְשִׁבְעָה דְרָכִים תָּנוּס לְפָנָיו וְהָיִיתָ לְזַעֲוָה לְכֹל מַמְלְכוֹת הָאָרֶץ:

δῴη σε κύριος ἐπικοπὴν ἐναντίον τῶν ἐχθρῶν σου ἐν ὁδῷ μιᾷ ἐξελεύσῃ πρὸς αὐτοὺς καὶ ἐν ἑπτὰ ὁδοῖς φεύξῃ ἀπὸ προσώπου αὐτῶν καὶ ἔσῃ ἐν διασπορᾷ ἐν πάσαις ταῖς βασιλείαις τῆς γῆς

25 ܢܸܬ̣ܒ̇ܪܵܟ݂ ܡܵܪܝܵܐ ܩܕ݂ܵܡ ܒܥܸܠܕ̇ܒ̣ܵܒܲܝ̈ܟ ܒܐܘܼܪܚܵܐ ܚܕ݂ܵܐ ܬܸܦܘܿܩ ܥܠܲܝܗܘܿܢ ܘܒܲܫܒܲܥ ܐܘܼܪ̈ܚܵܢ ܬܸܥܪܘܿܩ ܡ̣ܢ ܩܕ݂ܵܡܲܝܗܘܿܢ ܘܬܸܗܘܸܐ ܠܙܵܘܸܥܬ̣ܵܐ ܠܟ݂ܠܗܹܝܢ ܡܲܠ̈ܟ̇ܘܵܬ̣ܵܐ ܕܐܲܪܥܵܐ.

Tradat te Dominus corruentem ante hostes tuos: per unam viam egrediaris contra eos, et per septem fugias, et dispergaris per omnia regna terræ,

და მიგცეს შენ უფალმან ღმერთმან შენმან ძლევასა წინაშე მტერთა შენთა, ერთით გზით მიუდგე შენ მათ და შვიდით გზით მეოტად წარქცეული ივლტოდი მათგან და განგაბნიოს შენ უფალმან ყოველთა შორის შარავანდედებათა და ნათესავთა ქუეყანისათა.

Seli dróttinn þik fallanda fyrir fjándr þína. Um eina gǫtu muntu út ganga í mót þeim. En um .vij. gǫtur muntu flýja ok dreifask af ǫllu ríki jarðar,

25 The LORD shall cause thee to be smitten before thine enemies: thou shalt go out one way against them, and flee seven ways before them: and shalt be removed into all the kingdoms of the earth.

כו. וְהָיְתָה נִבְלָתְךָ לְמַאֲכָל לְכָל עוֹף הַשָּׁמַיִם וּלְבֶהֱמַת הָאָרֶץ וְאֵין מַחֲרִיד:

καὶ ἔσονται οἱ νεκροὶ ὑμῶν κατάβρωμα τοῖς πετεινοῖς τοῦ οὐρανοῦ καὶ τοῖς θηρίοις τῆς γῆς καὶ οὐκ ἔσται ὁ ἀποσοβῶν

26 ܘܬܸܗܘܸܐ ܫܠܲܕܵܟ݂ ܡܹܐܟ݂ܘܼܠܬܵܐ ܠܦܵܪܲܚܬ̣ܵܐ ܕܲܫܡܲܝܵܐ ܘܲܠܚܲܝܘܼܬ̣ܵܐ ܕܐܲܪܥܵܐ ܘܠܲܝܬ̇ ܕܡܲܟܸܫ.

sitque cadaver tuum in escam cunctis volatilibus cæli, et bestiis terræ, et non sit qui abigat.

და იყოს მძორები თქუენი საჭმლად მფრინველთა ცისათა და მჴეცთა ქუეყანისათა და არავინ იყოს განმარინებელ თქუენდა.

ok hræ þitt mun vera fœzlu fuglum himins ok dýrum, ok engi mun þik frá því leysa.

26 And thy carcase shall be meat unto all fowls of the air, and unto the beasts of the earth, and no man shall fray them away.

כז. יַכְּכָה יְהֹוָה בִּשְׁחִין מִצְרַיִם וּבַטְחֹרִים וּבַגָּרָב וּבֶחָרֶס אֲשֶׁר לֹא תוּכַל לְהֵרָפֵא:

πατάξαι σε κύριος ἐν ἕλκει Αἰγυπτίῳ ἐν ταῖς ἕδραις καὶ ψώρᾳ ἀγρίᾳ καὶ κνήφῃ ὥστε μὴ δύνασθαί σε ἰαθῆναι

27 ܢܸܡܚܹܝܟ݂ ܡܵܪܝܵܐ ܒܫܘܼܚܢܵܐ ܕܡܸܨܪ̈ܵܝܹܐ ܘܒܲܚܛܘܿܪܵܐ ܘܲܒ̣ܓܲܪܒ̣ܵܐ ܘܲܒ̣ܢܲܚܒܵܐ ܕܠܵܐ ܬܸܫܟܲܚ ܠܡܸܬ̣ܐܲܣܵܝܘܼ.

Percutiat te Dominus ulcere Ægypti, et partem corporis, per quam stercora egeruntur, scabie quoque et prurigine: ita ut curari nequeas.

და გგუემოს შენ უფალმან სალმობითა ეგჳპტელთაჲთა სენითა მით საგურკველისაჲთა და სიმღიერითა უცხოჲთა, და ფხანითა და სალმობითა, რომელსა ვერ განერე.

Ljósta mun dróttinn þik með hrúfu Egiptalands á þeim hluti likama er tǫð fara á brott frá þér. Vella muntu hrúfu ok vogi svá at þú munt eigi heill verða.

27 The LORD will smite thee with the botch of Egypt, and with the emerods, and with the scab, and with the itch, whereof thou canst not be healed.

כח. יַכְּכָה יְהֹוָה בְּשִׁגָּעוֹן וּבְעִוָּרוֹן וּבְתִמְהוֹן לֵבָב:

πατάξαι σε κύριος παραπληξίᾳ καὶ ἀορασίᾳ καὶ ἐκστάσει διανοίας

28 ܢܸܡܚܹܝܟ݂ ܡܵܪܝܵܐ ܒܟܲܡܗܘܼܬ̣ܵܐ ܘܒܲܥܘܵܪܵܐ ܘܲܒ̣ܬ̣ܡܗܵܐ ܕܠܸܒܵܐ.

Percutiat te Dominus amentia et cæcitate ac furore mentis,

და გგუემოს შენ უფალმან წყლულებითა განუკურნებელითა.

Ljósti dróttinn þik vitleysi ok hugaræði,

28 The LORD shall smite thee with madness, and blindness, and astonishment of heart:

כט. וְהָיִיתָ מְמַשֵּׁשׁ בַּצָּהֳרַיִם כַּאֲשֶׁר יְמַשֵּׁשׁ הָעִוֵּר בָּאֲפֵלָה וְלֹא תַצְלִיחַ אֶת דְּרָכֶיךָ וְהָיִיתָ אַךְ עָשׁוּק וְגָזוּל כָּל הַיָּמִים וְאֵין מוֹשִׁיעַ:

καὶ ἔσῃ ψηλαφῶν μεσημβρίας ὡσεὶ ψηλαφήσαι ὁ τυφλὸς ἐν τῷ σκότει καὶ οὐκ εὐοδώσει τὰς ὁδούς σου καὶ ἔσῃ τότε ἀδικούμενος καὶ διαρπαζόμενος πάσας τὰς ἡμέρας καὶ οὐκ ἔσται σοι ὁ βοηθῶν

29 ܘܲܗ̤ܘܲܝܬ̇ ܡܵܐܹ̇ܫ ܒܛܲܗܪܵܐ ܐܲܝܟ݂ ܕܡܵܐܹ̇ܫ ܥܘܝܼܪܵܐ ܒܚܸܫܘܿܟ݂ܵܐ ܘܠܵܐ ܬܸܣܲܩ ܐܘܼܪܚܵܟ݂ ܠܪܹܫ ܘܲܗ̤ܘܲܝܬ̇ ܕܒ̣ܝܼܪ ܒܲܩܛܝܼܪܵܐ ܘܲܛܠܝܼܡ ܟܠܗܘܿܢ ܝܵܘ̈ܡܵܬ̣ܵܟ݂ ܘܠܵܐ ܢܸܗܘܸܐ ܡ̇ܢ ܕܦܵܪܹܩ ܠܵܟ݂.

et palpes in meridie sicut palpare solet cæcus in tenebris, et non dirigas vias tuas. Omnique tempore calumniam sustineas, et opprimaris violentia, nec habeas qui liberet te.

და დაბრმობითა გონებისათა იყო შენ, ვითარცა ბრმაჲ შუასამხრის და ეფეშვებოდი, ვითარცა ეფეშვებინ ბრმაჲ ბნელსა შინა და არა წარგემართნენ გზანი შენნი. და იყო შენ ვნებულ და მიმოტაცებულ ყოველთა დღეთა ცხოვრებისა შენისათა და არავინ იყოს შენდა შემწე.

ok þreifir á miðjum degi svá sem blindr er vanr at þreifa í myrkrum, ok eigi greiðir þú gǫtur þínar. Bera skaltu háðung á hverri stundu og þrøngvast af ofurafli, ok eigi skal þik leysa.

29 And thou shalt grope at noonday, as the blind gropeth in darkness, and thou shalt not prosper in thy ways: and thou shalt be only oppressed and spoiled evermore, and no man shall save thee.

ל. אִשָּׁה תְאָרֵשׂ וְאִישׁ אַחֵר יִשְׁכָּבֶנָּה בַּיִת תִּבְנֶה וְלֹא תֵשֵׁב בּוֹ כֶּרֶם תִּטַּע וְלֹא תְחַלְּלֶנּוּ:

γυναῖκα λήμψῃ καὶ ἀνὴρ ἕτερος ἕξει αὐτήν οἰκίαν οἰκοδομήσεις καὶ οὐκ οἰκήσεις ἐν αὐτῇ ἀμπελῶνα φυτεύσεις καὶ οὐ τρυγήσεις αὐτόν

30 ܐܲܢ̄ܬ̇ܬ̣ܵܐ ܬܸܡܟ̇ܘܿܪ ܘܓܲܒ̣ܪܵܐ ܐ̄ܚܪܹܢܵܐ ܢܸܣܒ̣ܝܼܗ̇. ܒܲܝܬܵܐ ܬܸܒ̣ܢܸܐ ܘܠܵܐ ܬܸܬܸ̇ܒ̣ ܒܹܗ. ܟܲܪܡܵܐ ܬܸܨܘܿܒ̣ ܘܠܵܐ ܬܸܥܨܘܿܒ̣ ܡܸܢܹܗ.

Uxorem accipias, et alius dormiat cum ea. Domum ædifices, et non habites in ea. Plantes vineam, et non vindemies eam.

ცოლი მოიყვანო შენ და სხუამან მამაკაცმან შეირთოს იგი ცოლად, სახლსა იშენებდე და სხუათა დაიმკჳდრონ იგი, რქასა დაასხმიდე და სხუათა მოსთლონ იგი,

Konu muntu eiga, ok annarr maðr mun mun með henni sofa. Hús muntu upp gefa, ok í því muntu eigi byggja. Víngarð muntu gróðrsetja, ok ǫngvan ávǫxt muntu af honum taka.

30 Thou shalt betroth a wife, and another man shall lie with her: thou shalt build an house, and thou shalt not dwell therein: thou shalt plant a vineyard, and shalt not gather the grapes thereof.

לא. שׁוֹרְךָ טָבוּחַ לְעֵינֶיךָ וְלֹא תֹאכַל מִמֶּנּוּ חֲמֹרְךָ גָּזוּל מִלְּפָנֶיךָ וְלֹא יָשׁוּב לָךְ צֹאנְךָ נְתֻנוֹת לְאֹיְבֶיךָ וְאֵין לְךָ מוֹשִׁיעַ:

ὁ μόσχος σου ἐσφαγμένος ἐναντίον σου καὶ οὐ φάγῃ ἐξ αὐτοῦ ὁ ὄνος σου ἡρπασμένος ἀπὸ σοῦ καὶ οὐκ ἀποδοθήσεταί σοι τὰ πρόβατά σου δεδομένα τοῖς ἐχθροῖς σου καὶ οὐκ ἔσται σοι ὁ βοηθῶν

31 ܬܵܘܪܵܟ݂ ܢܸܬ̣ܢܟܸܣ ܩܕ݂ܵܡܲܝܟ ܘܠܵܐ ܬܹܐܟ݂ܘܿܠ ܡܸܢܹܗ ܘܲܚܡܵܪܵܟ݂ ܢܸܬ̇ܕ̇ܩܲܪ ܡܸܢܵܟ݂ ܒܲܩܛܝܼܪܵܐ ܘܠܵܐ ܢܸܬ̣ܦܢܸܐ ܠܵܟ݂ ܥܵܢܵܟ݂ ܬܸܫܬ̇ܠܸܡ ܠܲܒ̣ܥܠܕ̇ܒ̣ܵܒܲܝ̈ܟ ܘܠܲܝܬ̇ ܘܲܡܦܲܨܸܐ.

Bos tuus immoletur coram te, et non comedas ex eo. Asinus tuus rapiatur in conspectu tuo, et non reddatur tibi. Oves tuæ dentur inimicis tuis, et non sit qui te adjuvet.

უსხი შენი დაკლულ იყოს შენ წინაშე, ხოლო შენ არა შჭამო მისი, არამედ სხუათა შეჭამონ იგი, კარაული შენი მიგტაცონ შენგან. და კუალად არავინ გაგოს შენ, საცხოვარი შენი მიცემულ იყოს ჴელთა მტერთა შენთასა.

Uxi þinn mun hǫggvin vera fyrir þínu auglíti, ok ekki muntu af honum eta. Asni þinn mun tekinn vera at þér sjáanda, ok ekki muntu af honum ǫðlast. Sauðir þínir munu teknir vera af úvinum þínum, ok engi maðr mun rétta þitt mál.

31 Thine ox shall be slain before thine eyes, and thou shalt not eat thereof: thine ass shall be violently taken away from before thy face, and shall not be restored to thee: thy sheep shall be given unto thine enemies, and thou shalt have none to rescue them.

לב. בָּנֶיךָ וּבְנֹתֶיךָ נְתֻנִים לְעַם אַחֵר וְעֵינֶיךָ רֹאוֹת וְכָלוֹת אֲלֵיהֶם כָּל הַיּוֹם וְאֵין לְאֵל יָדֶךָ:

οἱ υἱοί σου καὶ αἱ θυγατέρες σου δεδομέναι ἔθνει ἑτέρῳ καὶ οἱ ὀφθαλμοί σου βλέψονται σφακελίζοντες εἰς αὐτά καὶ οὐκ ἰσχύσει ἡ χείρ σου

32 ܒܢܲܝ̈ܟ ܘܲܒ̣̈ܢܵܬ̣ܵܟ݂ ܢܸܫܬܲܠܡܘܼܢ ܠܥܲܡܵܐ ܐ̄ܚܪܹܢܵܐ ܘܥܲܝܢܲܝ̈ܟ ܢܸܚܙ̈ܝܵܢ ܘܬܸܕ݂ܘܸܐ ܥܠܲܝܗܘܿܢ ܟܠܹܗ ܝܵܘܡܵܐ ܘܠܵܐ ܬܸܣܦܲܩ ܒܐܝܼܕܲܝ̈ܟ.

Filii tui et filiæ tuæ tradantur alteri populo, videntibus oculis tuis, et deficientibus ad conspectum eorum tota die, et non sit fortitudo in manu tua.

ძენი შენნი და ასულნი შენნი მოცემულ იყვნენ ნათესავთა სხუათა და თუალნი შენნი ხედვიდენ წარმტყუენველთა შენგან და არა ჴელ-გეწიფოს, ნაყოფსა ქუეყანისა შენისასა.

Synir þínir ok dœtr munu herteknar vera af útlendum mǫnnum at ásjáandum augum þínum, ok drottnandum³ af augliti þeirra á ǫllum dǫgum, ok eigi sé styrkr í þinni hendi.

3. Unger: Corrected to þrottnandum

32 Thy sons and thy daughters shall be given unto another people, and thine eyes shall look, and fail with longing for them all the day long; and there shall be no might in thine hand.

לג. פְּרִי אַדְמָתְךָ וְכָל יְגִיעֲךָ יֹאכַל עַם אֲשֶׁר לֹא יָדָעְתָּ וְהָיִיתָ רַק עָשׁוּק וְרָצוּץ כָּל הַיָּמִים:

τὰ ἐκφόρια τῆς γῆς σου καὶ πάντας τοὺς πόνους σου φάγεται ἔθνος ὃ οὐκ ἐπίστασαι καὶ ἔσῃ ἀδικούμενος καὶ τεθραυσμένος πάσας τὰς ἡμέρας

33 ܦܹܐܪܹ̈ܐ ܕܐܲܪܥܵܟ݂ ܘܟ݂ܠܵܗ̇ ܠܹܐܘܬ̣ܵܟ݂ ܢܹܐܟ݂ܘܿܠ ܥܲܡܵܐ ܕܠܵܐ ܝܵܕܲܥ ܐܲܢ̄ܬ̇ ܠܹܗ ܘܲܗ̤ܘܲܝܬ̇ ܛܠܝܼܡ ܘܐܲܠܝܼܨ ܟܠܗܘܿܢ ܝܵܘ̈ܡܵܬ̣ܵܟ݂.

Fructus terræ tuæ, et omnes labores tuos, comedat populus quem ignoras: et sis semper calumniam sustinens, et oppressus cunctis diebus,

და ნაშრომსა ჴელთა შენთასა შეშჭამდეს ნათესავი უცხოჲ, რომელი არა იცოდი. და იყო შენ მიხუეჭილ და ვნებულ ყოველთა დღეთა შენთა.

Ok uðr ⁴ mun eta ávǫxt jarðar þinnar ok ǫll erfiði þín at þú berir jafnan háðungar ok þrønging kome yfir þik á ǫllum dǫgum,

4. Unger: lýðr

33 The fruit of thy land, and all thy labours, shall a nation which thou knowest not eat up; and thou shalt be only oppressed and crushed alway:

לד. וְהָיִיתָ מְשֻׁגָּע מִמַּרְאֵה עֵינֶיךָ אֲשֶׁר תִּרְאֶה:

καὶ ἔσῃ παράπληκτος διὰ τὰ ὁράματα τῶν ὀφθαλμῶν σου ἃ βλέψῃ

34 ܘܲܗ̤ܘܲܝܬ̇ ܟܡܲܗ ܡ̣ܢ ܚܸܙܘܵܐ ܕܥܲܝܢܲܝ̈ܟ ܕܚܵܙܹܐ ܐܲܢ̄ܬ̇.

et stupens ad terrorem eorum quæ videbunt oculi tui.

და იყო შენ გულპებულ და შეურვებულ ხილვითა მით თუალთა შენთაჲთა, რომელსა-იგი ხედვიდე შენ.

ok undrandi við ógn þá er augu þessi munu sjá.

34 So that thou shalt be mad for the sight of thine eyes which thou shalt see.

לה. יַכְּכָה יְהֹוָה בִּשְׁחִין רָע עַל הַבִּרְכַּיִם וְעַל הַשֹּׁקַיִם אֲשֶׁר לֹא תוּכַל לְהֵרָפֵא מִכַּף רַגְלְךָ וְעַד קָדְקֳדֶךָ:

πατάξαι σε κύριος ἐν ἕλκει πονηρῷ ἐπὶ τὰ γόνατα καὶ ἐπὶ τὰς κνήμας ὥστε μὴ δύνασθαί σε ἰαθῆναι ἀπὸ ἴχνους τῶν ποδῶν σου ἕως τῆς κορυφῆς σου

35 ܢܸܡܚܹܝܟ݂ ܡܵܪܝܵܐ ܒܫܘܼܚܢܵܐ ܒܝܼܫܵܐ ܥܲܠ ܒܘܼܪ̈ܟܲܝܟ ܘܥܲܠ ܫܵܩܲܝ̈ܟ ܕܠܵܐ ܬܸܫܟܲܚ ܠܡܸܬ̣ܐܲܣܵܝܘܼ ܡ̣ܢ ܦܲܣܬ̣ܵܐ ܕܪܸܓ̣ܠܵܟ݂ ܘܲܥܕܲܡܵܐ ܠܡܘܼܚܵܟ݂.

Percutiat te Dominus ulcere pessimo in genibus et in suris, sanarique non possis a planta pedis usque ad verticem tuum.

და გცეს შენ უფალმან სალმობითა ბოროტითა და მუჴლთა და წელთა შენთა მსივანებითა, რომლითა ვერ განიკურნო და იგუემო შენ ტერფით შენითგან ვიდრე თხემად შენდამდე.

Dróttinn ljósti þik inni verstu hrúfu á getnaðarlim ok lærum svá at þú verðr eigi heill, alt fra iljum ok til hvirfils.

35 The LORD shall smite thee in the knees, and in the legs, with a sore botch that cannot be healed, from the sole of thy foot unto the top of thy head.

לו. יוֹלֵךְ יְהֹוָה אֹתְךָ וְאֶת מַלְכְּךָ אֲשֶׁר תָּקִים עָלֶיךָ אֶל גּוֹי אֲשֶׁר לֹא יָדַעְתָּ אַתָּה וַאֲבֹתֶיךָ וְעָבַדְתָּ שָּׁם אֱלֹהִים אֲחֵרִים עֵץ וָאָבֶן:

ἀπαγάγοι κύριός σε καὶ τοὺς ἄρχοντάς σου οὓς ἐὰν καταστήσῃς ἐπὶ σεαυτόν εἰς ἔθνος ὃ οὐκ ἐπίστασαι σὺ καὶ οἱ πατέρες σου καὶ λατρεύσεις ἐκεῖ θεοῖς ἑτέροις ξύλοις καὶ λίθοις

36 ܢܸܕ݂ܒ̇ܪܵܟ݂ ܡܵܪܝܵܐ ܠܵܟ݂ ܘܲܠܡܲܠܟܵܟ݂ ܕܐܲܩܝܼܡܹܬ̇ ܥܠܲܝܟ ܠܘܵܬ̣ ܥܲܡܵܐ ܕܠܵܐ ܝܼܕܲܥܬ̇ ܐܲܢ̄ܬ̇ ܘܐܲܒ̣ܵܗܲܝ̈ܟ ܘܬܸܦܠܘܿܚ ܬܲܡܵܢ ܠܐܲܠܵܗܹ̈ܐ ܐ̄ܚܪ̈ܵܢܹܐ ܕܩܲܝܣܵܐ ܘܲܕ݂ܟܹܐܦܵܐ.

Ducet te Dominus, et regem tuum, quem constitueris super te, in gentem, quam ignoras tu et patres tui: et servies ibi diis alienis, ligno et lapidi.

და მიგცნეს უფალმან შენ და მთავრობანი იგი შენნი, რომელ დაედგინნენ შენ ზედა ნათესავსა უცხოსა, რომელ არა იცოდი შენ და არცაღა მამათა შენთა და მსახურებდე შენ მუნ კერპთა უცხოთა ძელისა და ქვისათა.

Dróttinn mun leiða þik ok konung þann er þú munt setja yfir þik til þeirrar þjóðar er þú veizt eigi skyn á, ok ǫngvir frændr þínir eru, ok muntu þeim þjóna ok útlendum goðum, trjám ok steinum

36 The LORD shall bring thee, and thy king which thou shalt set over thee, unto a nation which neither thou nor thy fathers have known; and there shalt thou serve other gods, wood and stone.

לז. וְהָיִיתָ לְשַׁמָּה לְמָשָׁל וְלִשְׁנִינָה בְּכֹל הָעַמִּים אֲשֶׁר יְנַהֶגְךָ יְהֹוָה שָׁמָּה:

καὶ ἔσῃ ἐκεῖ ἐν αἰνίγματι καὶ παραβολῇ καὶ διηγήματι ἐν πᾶσιν τοῖς ἔθνεσιν εἰς οὓς ἂν ἀπαγάγῃ σε κύριος ἐκεῖ

37 ܘܬܸܗܘܸܐ ܠܬܸܡܗܵܐ ܘܲܠܡܲܬ̣ܠܵܐ ܘܲܠܪܸܢܝܵܐ ܒܟ݂ܠܗܘܿܢ ܥܲܡܡܹ̈ܐ ܕܲܢܒܲܕ̇ܪܵܟ݂ ܡܵܪܝܵܐ ܠܬܲܡܵܢ.

Et eris perditus in proverbium ac fabulam omnibus populis, ad quos te introduxerit Dominus.

და იყო შენ მუნ საბასრობელად და იგავად საკიცხელებისა ყოველთა შორის ნათესავთა, ვიდრეცა მიგიყვანოს შენ უფალმან ღმერთმან შენმან მუნ.

ok glataðr muntu vera í víðri jǫrðu, ok skrǫksǫgum ǫllum lýðnum er Guð leidir þik til.

37 And thou shalt become an astonishment, a proverb, and a byword, among all nations whither the LORD shall lead thee.

לח. זֶרַע רַב תּוֹצִיא הַשָּׂדֶה וּמְעַט תֶּאֱסֹף כִּי יַחְסְלֶנּוּ הָאַרְבֶּה:

σπέρμα πολὺ ἐξοίσεις εἰς τὸ πεδίον καὶ ὀλίγα εἰσοίσεις ὅτι κατέδεται αὐτὰ ἡ ἀκρίς

38 ܙܲܪܥܵܐ ܣܲܓ̇ܝܼ ܬܲܦܸܩ ܚܲܩܠܵܟ݂ ܘܩܲܠܝܼܠ ܬܸܚܡܘܿܠ ܡܸܛܠ ܕܢܹܐܟ݂ܠܝܼܘܗܝ ܩܲܡܨܵܐ.

Sementem multam jacies in terram, et modicum congregabis: quia locustæ devorabunt omnia.

თესლი დიდად განსთესო ყანობირსა შენსა და მცირედ შეიკრიბო იგი, რამეთუ შეჭამოს იგი მკალმან.

Mǫrg sáð muntu í jǫrð kasta, ok muntu þar lítið gott af taka, því at locuste mun þín sáð eta.

38 Thou shalt carry much seed out into the field, and shalt gather but little in; for the locust shall consume it.

לט. כְּרָמִים תִּטַּע וְעָבָדְתָּ וְיַיִן לֹא תִשְׁתֶּה וְלֹא תֶאֱגֹר כִּי תֹאכְלֶנּוּ הַתֹּלָעַת:

ἀμπελῶνα φυτεύσεις καὶ κατεργᾷ καὶ οἶνον οὐ πίεσαι οὐδὲ εὐφρανθήσῃ ἐξ αὐτοῦ ὅτι καταφάγεται αὐτὰ ὁ σκώληξ

39 ܟܲܪܡܵܐ ܬܸܨܘܿܒ̣ ܘܬܸܦܠܘܿܚ ܘܚܲܡܪܵܐ ܠܵܐ ܬܸܫܬܸ̇ܐ ܘܠܵܐ ܬܸܚܡܘܿܠ ܡܸܛܠ ܕܐܵܟ݂ܠܵܐ ܠܹܗ ܬܵܘܠܥܵܐ.

Vineam plantabis, et fodies: et vinum non bibes, nec colliges ex ea quippiam: quoniam vastabitur vermibus.

ვენაჴსა ასხმიდე და იქმოდი, და ღჳნოჲ არა სუა და არცაღა იხარებდი მისგან, რამეთუ შეჭამოს იგი მგრაგნელმან.

Víngarða muntu gróðrsetja, ok eigi muntu þar af vín drekka, ok eigi muntu þar gott af taka, því at maðkar munu þat eyða.

39 Thou shalt plant vineyards, and dress them, but shalt neither drink of the wine, nor gather the grapes; for the worms shall eat them.

מ. זֵיתִים יִהְיוּ לְךָ בְּכָל גְּבוּלֶךָ וְשֶׁמֶן לֹא תָסוּךְ כִּי יִשַּׁל זֵיתֶךָ:

ἐλαῖαι ἔσονταί σοι ἐν πᾶσι τοῖς ὁρίοις σου καὶ ἔλαιον οὐ χρίσῃ ὅτι ἐκρυήσεται ἡ ἐλαία σου

40 ܙܲܝ̈ܬܹ̇ܐ ܢܸܗܘܘܿܢ ܠܵܟ݂ ܒܟ݂ܠܹܗ ܬܚܘܼܡܵܟ݂ ܘܡܸܫܚܵܐ ܠܵܐ ܬܸܡܫܘܿܚ ܡܸܛܠ ܕܢܸܬ̇ܪܘܼܢ ܙܲܝܬܲܝ̈ܟ.

Olivas habebis in omnibus terminis tuis, et non ungeris oleo: quia defluent, et peribunt.

ზეთისხილი იყოს ყოველთა საზღვართა შენთა და ზეთი არა ჰპოო ცხებად, რამეთუ უჟამოდ დასცჳვეს ზეთისხილი იგი.

Viðsmjǫrstré muntu setja í endimǫrkum þínum, ok eigi muntu af viðsmjǫrvi ǫðlast, því at viðsmjǫrin mun við renna ok farast.

40 Thou shalt have olive trees throughout all thy coasts, but thou shalt not anoint thyself with the oil; for thine olive shall cast his fruit.

מא. בָּנִים וּבָנוֹת תּוֹלִיד וְלֹא יִהְיוּ לָךְ כִּי יֵלְכוּ בַּשֶּׁבִי:

υἱοὺς καὶ θυγατέρας γεννήσεις καὶ οὐκ ἔσονταί σοι ἀπελεύσονται γὰρ ἐν αἰχμαλωσίᾳ

41 ܒ̈ܢܲܝܵܐ ܘܲܒ̣̈ܢܵܬ̣ܵܐ ܬܵܘܠܸܕ݂ ܘܠܵܐ ܢܸܗܘܘܿܢ ܕܝܼܠܵܟ݂ ܡܸܛܠ ܕܲܒ̣ܫܸܒ̣ܝܵܐ ܢܹܐܙܠܘܼܢ.

Filios generabis et filias, et non frueris eis: quoniam ducentur in captivitatem.

ძეებ და ასულებ ისხნე და არა სარგებელ გეყვნენ შენ, არამედ წარიყვანნენ იგინი წყუედ.

Sonu ok dœtr muntu eiga, ok øngvar nytsemdir muntu þaðan hafa, því at þeir munu þrælkaðir vera.

41 Thou shalt beget sons and daughters, but thou shalt not enjoy them; for they shall go into captivity.

מב. כָּל עֵצְךָ וּפְרִי אַדְמָתֶךָ יְיָרֵשׁ הַצְּלָצַל:

πάντα τὰ ξύλινά σου καὶ τὰ γενήματα τῆς γῆς σου ἐξαναλώσει ἡ ἐρυσίβη

42 ܟܠܗܘܿܢ ܐܝܼܠܵܢܲܝ̈ܟ ܘܦܹܐܪܹ̈ܐ ܕܐܲܪܥܵܟ݂ ܢܹܐܟ݂ܘܿܠ ܐܸܢܘܿܢ ܨܲܪܨܘܼܪܵܐ.

Omnes arbores tuas et fruges terræ tuæ rubigo consumet.

ყოველი ნერგი ხისა შენისაჲ და მცენარე ქუეყანისა შენისაჲ მოჰჴოცოს მგრაგნელმან.

Ǫll tré þín ok ávǫxtu mun rýð eyða.

42 All thy trees and fruit of thy land shall the locust consume.

מג. הַגֵּר אֲשֶׁר בְּקִרְבְּךָ יַעֲלֶה עָלֶיךָ מַעְלָה מָּעְלָה וְאַתָּה תֵרֵד מַטָּה מָּטָּה:

ὁ προσήλυτος ὅς ἐστιν ἐν σοί ἀναβήσεται ἐπὶ σὲ ἄνω ἄνω σὺ δὲ καταβήσῃ κάτω κάτω

43 ܘܥܵܡܘܿܪܵܐ ܕܲܒ̣ܓ̣ܵܘܵܟ݂ ܢܸܬ̇ܬ̇ܪܝܼܡ ܥܠܲܝܟ ܠܥܸܠ ܘܐܲܢ̄ܬ̇ ܬܸܚܘܿܬ̣ ܠܬܲܚܬ̇.

Advena, qui tecum versatur in terra, ascendet super te, eritque sublimior: tu autem descendes, et eris inferior.

მწირი იგი და მსხემი, რომელი იყოს შენ შორის, აღმაღლდეს უზეშთაეს შენსა, ხოლო შენ დაჰჴდე დამართ, იყო შენ ნაკლულევან.

Útlendr maðr sá er með þér er á þinni jǫrðu mun upp stíga yfir þik ok mun verða þér æðri, en þú munt niðr stíga ok vera honum minni.

43 The stranger that is within thee shall get up above thee very high; and thou shalt come down very low.

מד. הוּא יַלְוְךָ וְאַתָּה לֹא תַלְוֶנּוּ הוּא יִהְיֶה לְרֹאשׁ וְאַתָּה תִּהְיֶה לְזָנָב:

οὗτος δανιεῖ σοι σὺ δὲ τούτῳ οὐ δανιεῖς οὗτος ἔσται κεφαλή σὺ δὲ ἔσῃ οὐρά

44 ܗܘ̤ ܢܵܘܙܦܵܟ݂ ܘܐܲܢ̄ܬ̇ ܠܵܐ ܬܵܘܙܦܝܼܘܗܝ. ܗܘ̤ ܢܸܗܘܸܐ ܪܹܫܵܐ ܘܐܲܢ̄ܬ̇ ܬܸܗܘܸܐ ܕܘܼܢܒ̇ܬ̣ܵܐ.

Ipse fœnerabit tibi, et tu non fœnerabis ei. Ipse erit in caput, et tu eris in caudam.

deest

Hann mun af þér fé taka, en þú munt ekki af honum hafa. Hann mun vera í hǫfuð, en þú í hala.

44 He shall lend to thee, and thou shalt not lend to him: he shall be the head, and thou shalt be the tail.

מה. וּבָאוּ עָלֶיךָ כָּל הַקְּלָלוֹת הָאֵלֶּה וּרְדָפוּךָ וְהִשִּׂיגוּךָ עַד הִשָּׁמְדָךְ כִּי לֹא שָׁמַעְתָּ בְּקוֹל יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ לִשְׁמֹר מִצְו‍ֹתָיו וְחֻקֹּתָיו אֲשֶׁר צִוָּךְ:

καὶ ἐλεύσονται ἐπὶ σὲ πᾶσαι αἱ κατάραι αὗται καὶ καταδιώξονταί σε καὶ καταλήμψονταί σε ἕως ἂν ἐξολεθρεύσῃ σε καὶ ἕως ἂν ἀπολέσῃ σε ὅτι οὐκ εἰσήκουσας τῆς φωνῆς κυρίου τοῦ θεοῦ σου φυλάξαι τὰς ἐντολὰς αὐτοῦ καὶ τὰ δικαιώματα αὐτοῦ ὅσα ἐνετείλατό σοι

45 ܘܢܹܐܬ̣̈ܝܵܢ ܥܠܲܝܟ ܗܵܠܹܝܢ ܟܠܗܹܝܢ ܠܵܘ̈ܛܵܬ̣ܵܐ ܘܢܲܕ݂ܪ̈ܟ݂ܵܢܵܟ݂ ܘܢܸܪ̈ܕ̇ܦܢܵܟ݂ ܥܕܲܡܵܐ ܕܢܵܘ̈ܒ̇ܕ݂ܵܢܵܟ݂ ܡܸܛܠ ܕܠܵܐ ܫܡܲܥܬ̇ ܒܩܵܠܹܗ ܕܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܘܠܵܐ ܢܛܲܪܬ̇ ܦܘܼܩ̈ܕܵܢܵܘܗܝ ܘܢܵܡܘܿܣܵܘ̈ܗܝ ܕܦܲܩܕ݂ܵܟ݂.

Et venient super te omnes maledictiones istæ, et persequentes apprehendent te, donec intereas: quia non audisti vocem Domini Dei tui, nec servasti mandata ejus et cæremonias, quas præcepit tibi.

იგი გავასხებდეს შენ და შენ არაჲ ჰპოო, რაჲმცა სესხად უკუეც, იგი იყოს თავ შენდა, ხოლო შენ იყო მისა ბოლო.

Koma munu yfir þik allar bǫlvanir þessar, ok ofsœkjendir mun þik grípa til þess er þú ferst, því at þú hlýðir eigi rǫddu dróttins þíns, ok eigi varðveitir þú boðor mannhlíð þinn á allri jǫrðu þinni þeirri er dróttinn Guð mun gefa þér.

45 Moreover all these curses shall come upon thee, and shall pursue thee, and overtake thee, till thou be destroyed; because thou hearkenedst not unto the voice of the LORD thy God, to keep his commandments and his statutes which he commanded thee:

מו. וְהָיוּ בְךָ לְאוֹת וּלְמוֹפֵת וּבְזַרְעֲךָ עַד עוֹלָם:

καὶ ἔσται ἐν σοὶ σημεῖα καὶ τέρατα καὶ ἐν τῷ σπέρματί σου ἕως τοῦ αἰῶνος

46 ܘܢܸܗܘ̈ܝܵܢ ܒܵܟ݂ ܐܵܬ̣̈ܘܵܬ̣ܵܐ ܘܬܸܕ݂ܡܪ̈ܵܬ̣ܵܐ ܘܲܒ̣ܙܲܪܥܵܟ݂ ܠܥܵܠܲܡ.

Et erunt in te signa atque prodigia, et in semine tuo usque in sempiternum:

და მოიწინენ შენ ზედა ყოველნი ესე წყევანი და გეწინენ შენ, ვიდრემდე მოგასრულონ და წარგწყმიდონ შენ, რამეთუ არა ისმინე შენ ჴმაჲ უფლისა ღმრთისა შენისაჲ დამარხვად მცნებათა მისთა, რომელ-იგი გამცნო შენ.

Mǫrg undr munu þér verða ok þínu kyni alt að eilífu,

46 And they shall be upon thee for a sign and for a wonder, and upon thy seed for ever.

מז. תַּחַת אֲשֶׁר לֹא עָבַדְתָּ אֶת יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ בְּשִׂמְחָה וּבְטוּב לֵבָב מֵרֹב כֹּל:

ἀνθ᾽ ὧν οὐκ ἐλάτρευσας κυρίῳ τῷ θεῷ σου ἐν εὐφροσύνῃ καὶ ἀγαθῇ καρδίᾳ διὰ τὸ πλῆθος πάντων

47 ܥܲܠ ܕܠܵܐ ܦܠܲܚܬ̇ ܠܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܒܚܲܕ݂ܘܼܬ̣ܵܐ ܘܲܒ̣ܛܵܒ̣ܘܼܬ̣ ܠܸܒܵܐ ܡ̣ܢ ܣܘܿܓ̣ܵܐܐ ܕܟ݂ܠ ܡܸܕܸ̇ܡ.

eo quod non servieris Domino Deo tuo in gaudio, cordisque lætitia, propter rerum omnium abundantiam.

და იყოს შენ შორის სასწაულები და ნიშები შენ შორის და ნათესავსა შენსა შორის უკუნისამდე ჟამთა ამისთჳს, რამეთუ არა ჰმსახურებდ შენ უფალსა ღმერთსა შენსა სიხარულით და გულწრფელებით.

því at þú þjónaðir eigi Guði, þínum dróttni, í fagnaði ok gleði hjarta þíns fyrir gnótt allra auðræða.

47 Because thou servedst not the LORD thy God with joyfulness, and with gladness of heart, for the abundance of all things;

מח. וְעָבַדְתָּ אֶת אֹיְבֶיךָ אֲשֶׁר יְשַׁלְּחֶנּוּ יְהֹוָה בָּךְ בְּרָעָב וּבְצָמָא וּבְעֵירֹם וּבְחֹסֶר כֹּל וְנָתַן עֹל בַּרְזֶל עַל צַוָּארֶךָ עַד הִשְׁמִידוֹ אֹתָךְ:

καὶ λατρεύσεις τοῖς ἐχθροῖς σου οὓς ἐπαποστελεῖ κύριος ἐπὶ σέ ἐν λιμῷ καὶ ἐν δίψει καὶ ἐν γυμνότητι καὶ ἐν ἐκλείψει πάντων καὶ ἐπιθήσει κλοιὸν σιδηροῦν ἐπὶ τὸν τράχηλόν σου ἕως ἂν ἐξολεθρεύσῃ σε

48 ܘܬܸܦܠܘܿܚ ܠܲܒ̣ܥܸܠܕ̇ܒ̣ܵܒܲܝ̈ܟ ܕܲܢܫܲܕܲܪ ܐܸܢܘܿܢ ܡܵܪܝܵܐ ܥܠܲܝܟ ܒܟܲܦܢܵܐ ܘܲܒ̣ܨܲܗܝܵܐ ܘܲܒ̣ܥܲܪܛܸܠܵܝܘܼܬ̣ܵܐ ܘܲܒ̣ܚܘܼܣܪܵܢܵܐ ܕܟ݂ܠ ܡܸܕܸ̇ܡ ܘܢܸܬܸ̇ܠ ܢܝܼܪܵܐ ܕܦܲܪܙܠܵܐ ܥܲܠ ܨܵܘܪܵܟ݂ ܥܕܲܡܵܐ ܕܢܵܘܒ̇ܕ݂ܵܟ݂.

Servies inimico tuo, quem immittet tibi Dominus, in fame, et siti, et nuditate, et omni penuria: et ponet jugum ferreum super cervicem tuam, donec te conterat.

ჰმსახურებდე შენ მტერთა შენთა შიმშილითა და წყურილითა. და შიშულოებითა და ნაკლულევანებითა ყოვლისაგან და დაგდვას შენ ჯაჭჳ რკინისაჲ ქედსა შენსა, ვიდრემდე მოგსპოს შენ.

Þjóna muntu úvinum þeim er Guð mun þér til senda í sult ok þorsta ok nǫkkleik ok allra hluta fátæka. Guð mun setja jarnligt ax yfir svíra þinn, at hann knosi þik.

48 Therefore shalt thou serve thine enemies which the LORD shall send against thee, in hunger, and in thirst, and in nakedness, and in want of all things: and he shall put a yoke of iron upon thy neck, until he have destroyed thee.

מט. יִשָּׂא יְהֹוָה עָלֶיךָ גּוֹי מֵרָחֹק מִקְצֵה הָאָרֶץ כַּאֲשֶׁר יִדְאֶה הַנָּשֶׁר גּוֹי אֲשֶׁר לֹא תִשְׁמַע לְשֹׁנוֹ:

ἐπάξει κύριος ἐπὶ σὲ ἔθνος μακρόθεν ἀπ᾽ ἐσχάτου τῆς γῆς ὡσεὶ ὅρμημα ἀετοῦ ἔθνος ὃ οὐκ ἀκούσῃ τῆς φωνῆς αὐτοῦ

49 ܢܲܝܬܸܐ ܥܠܲܝܟ ܡܵܪܝܵܐ ܥܲܡܵܐ ܡ̣ܢ ܪܘܼܚܩܵܐ ܡ̣ܢ ܣܵܘܩܹ̈ܝܗ̇ ܕܐܲܪܥܵܐ ܐܲܝܟ݂ ܕܛܵܐܹ̇ܣ ܢܸܫܪܵܐ ܥܲܡܵܐ ܕܠܵܐ ܫܵܡܲܥ ܐܲܢ̄ܬ̇ ܠܸܫܵܢܹܗ.

Adducet Dominus super te gentem de longinquo, et de extremis terræ finibus in similitudinem aquilæ volantis cum impetu, cujus linguam intelligere non possis:

და მოავლინოს შენ ზედა უფალმან ღმერთმან შენმან ნათესავი იგი შორიელი კიდითგან ქუეყანისაჲთ, რომელნი იღუმერდენ, ვითარცა ლომნი, და ეტევებოდიან, ვითარცა ორბნი.

Leiða muntu yfir þik þjóðir af fjarlægum ok af ǫllum inum yztum heruðum jarðar, í líking fljúgandi arnar með gný. Þess gný muntu eigi mega skilja.

49 The LORD shall bring a nation against thee from far, from the end of the earth, as swift as the eagle flieth; a nation whose tongue thou shalt not understand;

נ. גּוֹי עַז פָּנִים אֲשֶׁר לֹא יִשָּׂא פָנִים לְזָקֵן וְנַעַר לֹא יָחֹן:

ἔθνος ἀναιδὲς προσώπῳ ὅστις οὐ θαυμάσει πρόσωπον πρεσβύτου καὶ νέον οὐκ ἐλεήσει

50 ܥܲܡܵܐ ܕܚܲܨ̈ܝܼܦܵܢ ܐܲܦܵܘ̈ܗܝ. ܕܠܵܐ ܒܵܗܹ̇ܬ̣ ܡ̣ܢ ܐܲܦܲܝ̈ ܣܵܒܹ̈ܐ ܘܥܲܠ ܛܠܵܝܹ̈ܐ ܠܵܐ ܡܪܲܚܸܡ.

gentem procacissimam, quæ non deferat seni, nec misereatur parvuli,

ნათესავი, რომლისაჲ არა გესმოდის ჴმაჲ მისი, ნათესავი ურიდი და თუალუხუავი, რომელმან არა თუალ-ახუნის მოხუცებულსა სიბერისა.

Sú hín hvarkvænta þjóð mun eigi gǫmlum vægja, né ungum miskunna.

50 A nation of fierce countenance, which shall not regard the person of the old, nor shew favour to the young:

נא. וְאָכַל פְּרִי בְהֶמְתְּךָ וּפְרִי אַדְמָתְךָ עַד הִשָּׁמְדָךְ אֲשֶׁר לֹא יַשְׁאִיר לְךָ דָּגָן תִּירוֹשׁ וְיִצְהָר שְׁגַר אֲלָפֶיךָ וְעַשְׁתְּרֹת צֹאנֶךָ עַד הַאֲבִידוֹ אֹתָךְ:

καὶ κατέδεται τὰ ἔκγονα τῶν κτηνῶν σου καὶ τὰ γενήματα τῆς γῆς σου ὥστε μὴ καταλιπεῖν σοι σῖτον οἶνον ἔλαιον τὰ βουκόλια τῶν βοῶν σου καὶ τὰ ποίμνια τῶν προβάτων σου ἕως ἂν ἀπολέσῃ σε

51 ܘܢܹܐܟ݂ܘܿܠ ܝܲܠܕܵܐ ܕܲܒ̣ܥܝܼܪܵܟ݂ ܘܦܹܐܪܹ̈ܐ ܕܐܲܪܥܵܟ݂ ܥܕܲܡܵܐ ܕܢܵܘܒ̇ܕ݂ܵܟ݂ ܘܠܵܐ ܢܸܫܒ̇ܘܿܩ ܠܵܟ݂ ܠܵܐ ܥܒ̣ܘܼܪܵܐ ܘܠܵܐ ܚܲܡܪܵܐ ܘܠܵܐ ܡܸܫܚܵܐ ܘܠܵܐ ܒܲܩܪܹ̈ܐ ܕܬ̣ܵܘܪܹ̈ܐ ܘܠܵܐ ܓܙܵܪܹ̈ܐ ܕܥܵـ̈ܢܹܐ ܥܕܲܡܵܐ ܕܢܵܘܒ̇ܕ݂ܵܟ݂.

et devoret fructum jumentorum tuorum, ac fruges terræ tuæ: donec intereas, et non relinquat tibi triticum, vinum, et oleum, armenta boum, et greges ovium: donec te disperdat,

და არცაღა შეიწყალის ყრმაჲ ჩჩჳლი. და შეჭამნეს მან ნაშობნი საცხოვართა შენთანი და ნაყოფი ქვეყანისა შენისაჲ. და არა დაგიშთეს შენ იფქლი და ღჳნოჲ, და ზეთი და არცა დაგიშთვენ ზროხანი მროწეულთა შენთანი და არცა სამწყსონი ცხოვართა შენთანი, ვიდრემდის მოგასრულოს შენ.

Sú þjóð mun svelgja ávǫxtu jarðar þinnar, þar til er þú ferst, ok munu þeir þar eigi eptir láta vín né hveiti né viðsmjǫr, eigi naut né sauði, þar til er hann drepr þik

51 And he shall eat the fruit of thy cattle, and the fruit of thy land, until thou be destroyed: which also shall not leave thee either corn, wine, or oil, or the increase of thy kine, or flocks of thy sheep, until he have destroyed thee.

נב. וְהֵצַר לְךָ בְּכָל שְׁעָרֶיךָ עַד רֶדֶת חֹמֹתֶיךָ הַגְּבֹהֹת וְהַבְּצֻרוֹת אֲשֶׁר אַתָּה בֹּטֵחַ בָּהֵן בְּכָל אַרְצֶךָ וְהֵצַר לְךָ בְּכָל שְׁעָרֶיךָ בְּכָל אַרְצְךָ אֲשֶׁר נָתַן יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ לָךְ:

καὶ ἐκτρίψῃ σε ἐν πάσαις ταῖς πόλεσίν σου ἕως ἂν καθαιρεθῶσιν τὰ τείχη σου τὰ ὑψηλὰ καὶ τὰ ὀχυρά ἐφ᾽ οἷς σὺ πέποιθας ἐπ᾽ αὐτοῖς ἐν πάσῃ τῇ γῇ σου καὶ θλίψει σε ἐν πάσαις ταῖς πόλεσίν σου αἷς ἔδωκέν σοι κύριος ὁ θεός σου

52 ܘܢܹܐܠܨܵܟ݂ ܒܟ݂ܠܗܹܝܢ ܩܘܼܪ̈ܝܵܟ݂ ܥܕܲܡܵܐ ܕܢܸܟ݂ܬ̇ܘܿܫ ܫܘܼܪ̈ܲܝܟ ܪ̈ܵܡܹܐ ܘܥܲܫܝܼܢܹ̈ܐ ܕܲܬ̣ܟ݂ܝܼܠ ܐܲܢ̄ܬ̇ ܥܠܲܝܗܘܿܢ ܒܟ݂ܠܵܗ̇ ܐܲܪܥܵܟ݂ ܘܢܹܐܠܨܵܟ݂ ܒܟ݂ܠܗܹܝܢ ܩܘܼܪ̈ܝܵܟ݂ ܒܟ݂ܠܵܗ̇ ܐܲܪܥܵܐ ܕܝܵܗܹ̇ܒ̣ ܠܵܟ݂ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂.

et conterat in cunctis urbibus tuis, et destruantur muri tui firmi atque sublimes, in quibus habebas fiduciam in omni terra tua. Obsideberis intra portas tuas in omni terra tua, quam dabit tibi Dominus Deus tuus:

აღგფხურას შენ ქალაქთა შენთა, რომელთა დამკჳდრებულ იყო და დაამჴუნეს ზღუდენი იგი მაღალნი და შენნი და ძნელნი, რომელსა-იგი შენ ესვიდე ყოველსა მას ქუეყანასა შენსა და შეგიცვან შენ და შეგაურაონ ყოველთა მათ შინა ქალაქთა შენთა, რომელნი მოგცნა შენ უფალმან ღმერთმან შენმან.

ok knosar í ǫllum borgum þínum. Niðr mun brjótast styrkir ok hávir veggir borgar þinnar þeir er þú treystist. Á allri jǫrðu þinni mun um sitjast fyrir innan hlíð þinn á allri jǫrðu þinni þeirri er dróttinn Guð mun gefa þér.

52 And he shall besiege thee in all thy gates, until thy high and fenced walls come down, wherein thou trustedst, throughout all thy land: and he shall besiege thee in all thy gates throughout all thy land, which the LORD thy God hath given thee.

נג. וְאָכַלְתָּ פְרִי בִטְנְךָ בְּשַׂר בָּנֶיךָ וּבְנֹתֶיךָ אֲשֶׁר נָתַן לְךָ יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ בְּמָצוֹר וּבְמָצוֹק אֲשֶׁר יָצִיק לְךָ אֹיְבֶךָ:

καὶ φάγῃ τὰ ἔκγονα τῆς κοιλίας σου κρέα υἱῶν σου καὶ θυγατέρων σου ὅσα ἔδωκέν σοι κύριος ὁ θεός σου ἐν τῇ στενοχωρίᾳ σου καὶ ἐν τῇ θλίψει σου ᾗ θλίψει σε ὁ ἐχθρός σου

53 ܘܬܹܐܟ݂ܘܿܠ ܦܹܐܪܹ̈ܐ ܕܟܲܪܣܵܟ݂ ܒܸܣܪܵܐ ܕܲܒ̣̈ܢܲܝܟ ܘܕܲܒ̣̈ܢܵܬ݂ܵܟ݂ ܕܝܵܗܹ̇ܒ̣ ܠܵܟ݂ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܬܹܐܟ݂ܘܿܠ ܐܸܢܘܿܢ ܒܐܘܼܠܨܵܢܵܐ ܘܲܒ̣ܥܵܩܵܬ̣ܵܐ ܕܲܢܥܝܼܩ ܠܵܟ݂ ܒܥܸܠܕ̇ܒ̣ܵܒ̣ܵܟ݂.

et comedes fructum uteri tui, et carnes filiorum tuorum et filiarum tuarum, quas dederit tibi Dominus Deus tuus, in angustia et vastitate qua opprimet te hostis tuus.

და შეშჭამდე შენ ნაშობთა მუცლისა შენისათა ორთა ძეთა და ასულთა შენთასა, რომელნი-იგი მოგცნეს შენ უფალმან ღმერთმან შენ იწროებითა მით ჭირისა შენისაჲთა, რომელსა გაჭირებდენ შენ მტერნი იგი შენნი ყოველთავე მათ ქალაქთა შინა შენთა,

Eta muntu ávǫxtu kviðar þíns ok hold sona ok dœtra þinna í þrøngingum ok auðn þeirri er fjandmenn þínir munu gefa þér.

53 And thou shalt eat the fruit of thine own body, the flesh of thy sons and of thy daughters, which the LORD thy God hath given thee, in the siege, and in the straitness, wherewith thine enemies shall distress thee:

נד. הָאִישׁ הָרַךְ בְּךָ וְהֶעָנֹג מְאֹד תֵּרַע עֵינוֹ בְאָחִיו וּבְאֵשֶׁת חֵיקוֹ וּבְיֶתֶר בָּנָיו אֲשֶׁר יוֹתִיר:

ὁ ἁπαλὸς ἐν σοὶ καὶ ὁ τρυφερὸς σφόδρα βασκανεῖ τῷ ὀφθαλμῷ τὸν ἀδελφὸν καὶ τὴν γυναῖκα τὴν ἐν τῷ κόλπῳ αὐτοῦ καὶ τὰ καταλελειμμένα τέκνα ἃ ἂν καταλειφθῇ

54 ܓܲܒ̣ܪܵܐ ܕܲܡܥܕܲܢ ܒܵܟ݂ ܘܲܡܦܲܢܲܩ ܒܵܟ݂ ܬܸܚܘܿܕ݂ ܥܲܝܢܹܗ ܒܐܲܚܘܼܗܝ ܘܒܲܐܢ̄ܬܲܬ̣ ܩܝܵܡܹܗ ܘܲܒ̣ܫܲܪܟܵܐ ܕܲܒ̣ܢܵܘ̈ܗܝ ܕܡܸܫܬܲܚܪܝܼܢ.

Homo delicatus in te, et luxuriosus valde, invidebit fratri suo, et uxori, quæ cubat in sinu suo,

რომელი-იგი ნუკეული და ფრიად ფუფუნეულ იყოს შენ შორის, თუალძჳრ იქნეს იგი ძმისა თჳსისათჳს და ცოლისა თჳსისა, რომელ-იგი იყოს უბეთა მისთა და ნეშტთა მათ შვილთა მისთა და-თუ რაჲმე-უშთეს.

Í þínu kyni mun fœðast vitlauss maðr ok lostafullr harðla, sá er ofunda mun bróður sínum ok konu þeirri er hvílir í hans faðmi,

54 So that the man that is tender among you, and very delicate, his eye shall be evil toward his brother, and toward the wife of his bosom, and toward the remnant of his children which he shall leave:

נה. מִתֵּת לְאַחַד מֵהֶם מִבְּשַׂר בָּנָיו אֲשֶׁר יֹאכֵל מִבְּלִי הִשְׁאִיר לוֹ כֹּל בְּמָצוֹר וּבְמָצוֹק אֲשֶׁר יָצִיק לְךָ אֹיִבְךָ בְּכָל שְׁעָרֶיךָ:

ὥστε δοῦναι ἑνὶ αὐτῶν ἀπὸ τῶν σαρκῶν τῶν τέκνων αὐτοῦ ὧν ἂν κατέσθῃ διὰ τὸ μὴ καταλειφθῆναι αὐτῷ μηθὲν ἐν τῇ στενοχωρίᾳ σου καὶ ἐν τῇ θλίψει σου ᾗ ἂν θλίψωσίν σε οἱ ἐχθροί σου ἐν πάσαις ταῖς πόλεσίν σου

55 ܘܠܵܐ ܢܸܬܸ̇ܠ ܠܚܲܕ݂ ܡܸܢܗܘܿܢ ܡ̣ܢ ܒܸܣܪܵܐ ܕܲܒ̣ܢܵܘ̈ܗܝ ܕܐܵܟܹܠ ܡܸܛܠ ܕܠܵܐ ܢܸܫܬ̇ܒܸܩ ܠܹܗ ܡܸܕܸ̇ܡ ܒܐܘܼܠܨܵܢܵܐ ܘܲܒ̣ܥܵܩܬ̣ܵܐ ܕܲܢܥܝܼܩ ܠܵܟ݂ ܒܥܸܠܕ̇ܒ̣ܵܒ̣ܵܟ݂ ܒܟ݂ܠܗܹܝܢ ܩܘܼܪ̈ܝܵܟ݂.

ne det eis de carnibus filiorum suorum, quas comedet: eo quod nihil aliud habeat in obsidione et penuria, qua vastaverint te inimici tui intra omnes portas tuas.

deest

at eigi gefi hann þeim af holdi sona sína því er hann mun eta, því at hann mun eigi annat hafa en umsát ok fátœki, því at úvinir þínir munu þik fœða innan hlið þín.

55 So that he will not give to any of them of the flesh of his children whom he shall eat: because he hath nothing left him in the siege, and in the straitness, wherewith thine enemies shall distress thee in all thy gates.

נו. הָרַכָּה בְךָ וְהָעֲנֻגָּה אֲשֶׁר לֹא נִסְּתָה כַף רַגְלָהּ הַצֵּג עַל הָאָרֶץ מֵהִתְעַנֵּג וּמֵרֹךְ תֵּרַע עֵינָהּ בְּאִישׁ חֵיקָהּ וּבִבְנָהּ וּבְבִתָּהּ:

καὶ ἡ ἁπαλὴ ἐν ὑμῖν καὶ ἡ τρυφερὰ σφόδρα ἧς οὐχὶ πεῖραν ἔλαβεν ὁ ποὺς αὐτῆς βαίνειν ἐπὶ τῆς γῆς διὰ τὴν τρυφερότητα καὶ διὰ τὴν ἁπαλότητα βασκανεῖ τῷ ὀφθαλμῷ αὐτῆς τὸν ἄνδρα αὐτῆς τὸν ἐν τῷ κόλπῳ αὐτῆς καὶ τὸν υἱὸν καὶ τὴν θυγατέρα αὐτῆς

56 ܐܲܝܕܵܐ ܕܲܡܥܲܕ̇ܢܵܐ ܒܵܟ݂ ܘܲܡܦܲܢܩܵܐ ܕܠܵܐ ܢܲܣܝܲܬ̣ ܦܲܣܬ̣ܵܐ ܕܪܸܓ̣ܠܵܗ̇ ܠܲܡܩܵܡ ܬܸܚܘܿܕ݂ ܥܲܝܢܵܗ̇ ܒܒܲܥܠܵܗ̇ ܘܒܲܒ̣ܪܵܗ̇ ܘܲܒ̣ܒܲܪܬ̣ܵܗ̇.

Tenera mulier et delicata, quæ super terram ingredi non valebat, nec pedis vestigium figere, propter mollitiem et teneritudinem nimiam, invidebit viro suo, qui cubat in sinu ejus, super filii et filiæ carnibus,

და რომელ-იგი ფუფუნეულ იყოს და ნუკეულ შენ შორის, რომელმან რაჲთურთით არა იცოდის გამოცდილებაჲ სიფიცხლისაჲ და არცა დაედგას ფერჴი ქუეყანასა ზედა სიჩჩოით ფუფუნეულებისა მისისაჲთ, თუალძჳრ იქნეს ქმრისათჳს მკერდისა თჳსისა და შვილთა თჳსთათჳს და ასულთა თჳსთათჳს,

Ung kona ok auðskæð mátti eigi inn ganga yfir jǫrð, ok eigi mátti festa fótspor fóta fyrir blautleik ok mikinn meyrleik. Hon mun ofunda manni sínum, þeim er hvílir í faðmi hennar yfir blóði sonar ok dóttur,

56 The tender and delicate woman among you, which would not adventure to set the sole of her foot upon the ground for delicateness and tenderness, her eye shall be evil toward the husband of her bosom, and toward her son, and toward her daughter,

נז. וּבְשִׁלְיָתָהּ הַיּוֹצֵת מִבֵּין רַגְלֶיהָ וּבְבָנֶיהָ אֲשֶׁר תֵּלֵד כִּי תֹאכְלֵם בְּחֹסֶר כֹּל בַּסָּתֶר בְּמָצוֹר וּבְמָצוֹק אֲשֶׁר יָצִיק לְךָ אֹיִבְךָ בִּשְׁעָרֶיךָ:

καὶ τὸ χόριον αὐτῆς τὸ ἐξελθὸν διὰ τῶν μηρῶν αὐτῆς καὶ τὸ τέκνον ὃ ἂν τέκῃ καταφάγεται γὰρ αὐτὰ διὰ τὴν ἔνδειαν πάντων κρυφῇ ἐν τῇ στενοχωρίᾳ σου καὶ ἐν τῇ θλίψει σου ᾗ θλίψει σε ὁ ἐχθρός σου ἐν πάσαις ταῖς πόλεσίν σου

57 ܘܒܲܫܠܝܼܬ̣ܵܐ ܕܢܵܦܩܵܐ ܡ̣ܢ ܒܹܝܬ̣ ܪܸ̈ܓ̣ܠܹܝܗ̇ ܘܒܲܒ̣ܪܵܗ̇ ܕܬܹܐܠܲܕ݂ ܟܲܕ݂ ܬܹܐܟ݂ܘܿܠ ܐܸܢܘܿܢ ܡܵܐ ܕܲܚܣܲܪ ܠܵܗ̇ ܟܠ ܒܐܘܼܠܨܵܢܵܐ ܘܲܒ̣ܥܵܩܬ̣ܵܐ ܕܲܢܥܝܼܩ ܠܵܟ݂ ܒܥܸܠܕ̇ܒ̣ܵܒ̣ܵܟ݂ ܒܟ݂ܠܗܹܝܢ ܩܘܼܪ̈ܝܵܟ݂.

et illuvie secundarum, quæ egrediuntur de medio feminum ejus, et super liberis qui eadem hora nati sunt. Comedent enim eos clam propter rerum omnium penuriam in obsidione et vastitate, qua opprimet te inimicus tuus intra portas tuas.

რომელი-იგი გამოსრულ იყოს წყვილთა მისთა და შეშჭამდეს ნაშობთა მუცლისა თჳსისათა იდუმალ უპოვარებითა მით და იწროებითა ჭირისა მისისაჲთა, რომელსა-იგი გაჭირებდეს შენ მტერნი იგი შენნი ყოველთა შინა ქალაქთა შენთა.

ok í ofáti annarra, þeir er út ganga af miðju kvenna hans, ok yfir sonum þeir er bornir eru fyrir fátœkis sakar allra auðræða ok umsáta, ok auðn sú er þrøngva mun þik af úvenjum þínum fyrir hliðin,

57 And toward her young one that cometh out from between her feet, and toward her children which she shall bear: for she shall eat them for want of all things secretly in the siege and straitness, wherewith thine enemy shall distress thee in thy gates.

נח. אִם לֹא תִשְׁמֹר לַעֲשׂוֹת אֶת כָּל דִּבְרֵי הַתּוֹרָה הַזֹּאת הַכְּתֻבִים בַּסֵּפֶר הַזֶּה לְיִרְאָה אֶת הַשֵּׁם הַנִּכְבַּד וְהַנּוֹרָא הַזֶּה אֵת יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ:

ἐὰν μὴ εἰσακούσητε ποιεῖν πάντα τὰ ῥήματα τοῦ νόμου τούτου τὰ γεγραμμένα ἐν τῷ βιβλίῳ τούτῳ φοβεῖσθαι τὸ ὄνομα τὸ ἔντιμον καὶ τὸ θαυμαστὸν τοῦτο κύριον τὸν θεόν σου

58 ܐܸܢ ܠܵܐ ܬܸܛܲܪ ܘܬܸܥܒܸ̇ܕ݂ ܟܠܗܘܿܢ ܦܸܬ̣ܓ̣ܵܡܹ̈ܐ ܕܢܵܡܘܿܣܵܐ ܗܵܢܵܐ ܕܲܟ݂ܬ̣ܝܼܒ̣ܝܼܢ ܒܲܟ݂ܬ̣ܵܒ̣ܵܐ ܗܵܢܵܐ ܘܬܸܕ݂ܚܲܠ ܡ̣ܢ ܫܡܵܐ ܗܵܢܵܐ ܡܫܲܒ̇ܚܵܐ ܘܲܕ݂ܚܝܼܠܵܐ ܕܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂.

Nisi custodieris et feceris omnia verba legis hujus, quæ scripta sunt in hoc volumine, et timueris nomen ejus gloriosum et terribile, hoc est, Dominum Deum tuum:

არა თუ ისმინო შენ ყოფად ყოველთა ამათ სიტყუათა სჯულისათა, რომელ-ესე დაწერილ არიან წიგნთა ამათ და გეშინოდის შენ სახელისა მის პატიოსნისა და დიდებულისა უფლისა ღმრთისა შენისაჲსა.

nema þú varðveitir ǫll orð lǫgmáls þessa, þau er rituð eru á þessi bók, ok hræðist þú nafn Guðs dyrðligt ok ogurligt.

58 If thou wilt not observe to do all the words of this law that are written in this book, that thou mayest fear this glorious and fearful name, THE LORD THY GOD;

נט. וְהִפְלָא יְהֹוָה אֶת מַכֹּתְךָ וְאֵת מַכּוֹת זַרְעֶךָ מַכּוֹת גְּדֹלֹת וְנֶאֱמָנוֹת וָחֳלָיִם רָעִים וְנֶאֱמָנִים:

καὶ παραδοξάσει κύριος τὰς πληγάς σου καὶ τὰς πληγὰς τοῦ σπέρματός σου πληγὰς μεγάλας καὶ θαυμαστάς καὶ νόσους πονηρὰς καὶ πιστὰς

59 ܢܸܦܪܘܿܫ ܡܵܪܝܵܐ ܡܲܚ̈ܘܵܬ̣ܵܟ݂ ܘܡܲܚ̈ܘܵܬ̣ܵܐ ܕܙܲܪܥܵܟ݂ ܡܲܚ̈ܘܵܬ̣ܵܐ ܕܪܵܘܪ̈ܒ̣ܵܢ ܘܲܡܗܲܝܡ̈ܢܵܢ ܘܟܹܐܒܹ̈ܐ ܕܒ̣ܝܼܫܝܼܢ ܘܲܡܗܲܝܡܢܝܼܢ.

augebit Dominus plagas tuas, et plagas seminis tui, plagas magnas et perseverantes, infirmitates pessimas et perpetuas:

და განაძლიერნეს უფალმან გუემანი იგი შენნი და გუემანი იგი ნათესავისა შენისანი, გუემანი იგი დიდ-დიდნი და საკჳრველნი სენითა მით პირად-პირადითა და ბოროტითა,

Auka mun dróttinn sár þín ok sár konu þinnar ok sona þinna, ok þola munu þau hínu verstu sjúkleika,

59 Then the LORD will make thy plagues wonderful, and the plagues of thy seed, even great plagues, and of long continuance, and sore sicknesses, and of long continuance.

ס. וְהֵשִׁיב בְּךָ אֵת כָּל מַדְוֵה מִצְרַיִם אֲשֶׁר יָגֹרְתָּ מִפְּנֵיהֶם וְדָבְקוּ בָּךְ:

καὶ ἐπιστρέψει ἐπὶ σὲ πᾶσαν τὴν ὀδύνην Αἰγύπτου τὴν πονηράν ἣν διευλαβοῦ ἀπὸ προσώπου αὐτῶν καὶ κολληθήσονται ἐν σοί

60 ܘ ܘܢܲܝܬܹ̇ܐ ܥܠܲܝܟ ܟܠܗܹܝܢ ܡܲܚ̈ܘܵܬ̣ܵܐ ܕܡܸܨܪ̈ܵܝܹܐ ܕܕ݂ܵܚܠ ܐܲܢ̄ܬ̇ ܡ̣ܢ ܩܕ݂ܵܡܲܝܗܹܝܢ ܘܢܸܕ݂ܒ̇ـ̈ܩܵܢ ܒܵܟ݂.

et convertet in te omnes afflictiones Ægypti, quas timuisti, et adhærebunt tibi.

და მოაქცინეს შენ ზედა სალმობანი იგი მეგჳპტელთანი ძჳრად-ძჳრადნი, რომელთაგან-იგი შეძრწუნებულა მათგან.

ok snúa mun hann til þín allar kvalir Egiptalands, þær er þú hræðist,

60 Moreover he will bring upon thee all the diseases of Egypt, which thou wast afraid of; and they shall cleave unto thee.

סא. גַּם כָּל חֳלִי וְכָל מַכָּה אֲשֶׁר לֹא כָתוּב בְּסֵפֶר הַתּוֹרָה הַזֹּאת יַעְלֵם יְהֹוָה עָלֶיךָ עַד הִשָּׁמְדָךְ:

καὶ πᾶσαν μαλακίαν καὶ πᾶσαν πληγὴν τὴν μὴ γεγραμμένην ἐν τῷ βιβλίῳ τοῦ νόμου τούτου ἐπάξει κύριος ἐπὶ σέ ἕως ἂν ἐξολεθρεύσῃ σε

61 ܘܟ݂ܠ ܟܘܼܪܗܵܢ ܘܟ݂ܠ ܡܲܚ̈ܘܵܢ ܕܠܵܐ ܟܬ̣ܝܼ̈ܒ̣ܵܢ ܒܲܟ݂ܬ̣ܵܒ̣ܵܐ ܗܵܢܵܐ ܕܢܵܡܘܿܣܵܐ ܢܲܝܬܸ̇ܐ ܐܸܢܹܝܢ ܡܵܪܝܵܐ ܥܠܲܝܟ ܥܕܲܡܵܐ ܕܢܵܘܒ̇ܕ݂ܵܢ.

Insuper et universos languores, et plagas, quæ non sunt scriptæ in volumine legis hujus, inducet Dominus super te, donec te conterat:

და მოვიდენ შენ ზედა ყოველნი იგი გუემანი, რომელ-იგი წერილ არს და რომელ-იგი არა წერილ არს წიგნსა მას შჯულისასა, მოავლინოს იგი უფალმან შენ ზედა, ვიდრემდის მოგსპოს შენ.

ok þér munu við festast allar sóttir ok sár. Ok þau er eigi eru rituð í þessi lagabók, ok munu þau leiða yfir þik ok knosa

61 Also every sickness, and every plague, which is not written in the book of this law, them will the LORD bring upon thee, until thou be destroyed.

סב. וְנִשְׁאַרְתֶּם בִּמְתֵי מְעָט תַּחַת אֲשֶׁר הֱיִיתֶם כְּכוֹכְבֵי הַשָּׁמַיִם לָרֹב כִּי לֹא שָׁמַעְתָּ בְּקוֹל יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ:

καὶ καταλειφθήσεσθε ἐν ἀριθμῷ βραχεῖ ἀνθ᾽ ὧν ὅτι ἦτε ὡσεὶ τὰ ἄστρα τοῦ οὐρανοῦ τῷ πλήθει ὅτι οὐκ εἰσηκούσατε τῆς φωνῆς κυρίου τοῦ θεοῦ ὑμῶν

62 ܘܬܸܫܬܲܚܪܘܼܢ ܩܲܠܝܼܠ ܒܡܸܢܝܵܢܵܐ ܕܲܣܓ̣ܝܼܬ̇ܘܿܢ ܗ̤ܘܲܝܬ̇ܘܿܢ ܛܵܒ̣ ܐܲܝܟ݂ ܟܴܵܘ̈ܟ̇ܒܹܐ ܕܒܲܫܡܲܝܵܐ ܥܲܠ ܕܠܵܐ ܫܸܡܥܬ̇ ܒܩܵܠܹܗ ܕܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂.

et remanebitis pauci numero, qui prius eratis sicut astra cæli præ multitudine, quoniam non audisti vocem Domini Dei tui.

და დაშთეთ თქუენ რიცხჳთ მცირედ, რამეთუ იყვნეთ თქუენ სიმრავლით, ვითარცა ვარსკულავნი ცისანი ამისთჳს, რამეთუ არა ისმინეთ თქუენ ჴმაჲ უფლისა ღმრთისა თქუენისა.

til þess er þér erut fáir eptir í tǫlu þeirri er fyrir voru svá margir sem himintungl. Fyrir því munu þessir hlutir yfir þik koma er þú vart úhlýðinn rǫddu Guðs dróttins þíns.

62 And ye shall be left few in number, whereas ye were as the stars of heaven for multitude; because thou wouldest not obey the voice of the LORD thy God.

סג. וְהָיָה כַּאֲשֶׁר שָׂשׂ יְהֹוָה עֲלֵיכֶם לְהֵיטִיב אֶתְכֶם וּלְהַרְבּוֹת אֶתְכֶם כֵּן יָשִׂישׂ יְהֹוָה עֲלֵיכֶם לְהַאֲבִיד אֶתְכֶם וּלְהַשְׁמִיד אֶתְכֶם וְנִסַּחְתֶּם מֵעַל הָאֲדָמָה אֲשֶׁר אַתָּה בָא שָׁמָּה לְרִשְׁתָּהּ:

καὶ ἔσται ὃν τρόπον εὐφράνθη κύριος ἐφ᾽ ὑμῖν εὖ ποιῆσαι ὑμᾶς καὶ πληθῦναι ὑμᾶς οὕτως εὐφρανθήσεται κύριος ἐφ᾽ ὑμῖν ἐξολεθρεῦσαι ὑμᾶς καὶ ἐξαρθήσεσθε ἀπὸ τῆς γῆς εἰς ἣν ὑμεῖς εἰσπορεύεσθε ἐκεῖ κληρονομῆσαι αὐτήν

63 ܘܐܲܝܟ݂ ܕܲܚܕ݂ܝܼ ܡܵܪܝܵܐ ܥܠܲܝܟ̇ܘܿܢ ܕܢܲܛܐܸܒ̣ ܠܟ݂ܘܿܢ ܘܢܲܣܓܹ̇ܝܟ݂ܘܿܢ ܗܵܟܲܢܵܐ ܢܸܚܕܸ̇ܐ ܡܵܪܝܵܐ ܥܠܲܝܟ̇ܘܿܢ ܕܢܵܘܒܸ̇ܕ݂ܟ݂ܘܿܢ ܘܲܢܓܲܡܲܪܟ݂ܘܿܢ ܘܬܸܫܬܲܩܠܘܼܢ ܡ̣ܢ ܐܲܪܥܵܐ ܕܥܵܐܹ̇ܠ ܐܲܢ̄ܬ̇ ܠܬܲܡܵܢ ܠܡܹܐܪܬܵܗ̇.

Et sicut ante lætatus est Dominus super vos, bene vobis faciens, vosque multiplicans: sic lætabitur disperdens vos atque subvertens, ut auferamini de terra, ad quam ingredieris possidendam.

და იყოს, ვითარცა მხიარულ იყო უფალი კეთილის ყოოფასა მას თქუენსა და განმრავლებასა თქუენსა, ეგრე მხიარულ იყოს უფალი ღმერთი თქუენი მოსრვასა მას თქუენსა და აღჴოცასა მას თქუენსა ქუეყანისა მისგან, რომელ-იგი არა იცოდეს მამათა შენთა.

Svo sem Guð gladdist vel við yðr gjǫrandi ok margfaldandi, ok svá mun hann gleðjast ok drepandi yðr ok niðr snúandi, at þér fœrist á brott af þeirri jǫrðu er yðr var til tignar gefin.

63 And it shall come to pass, that as the LORD rejoiced over you to do you good, and to multiply you; so the LORD will rejoice over you to destroy you, and to bring you to nought; and ye shall be plucked from off the land whither thou goest to possess it.

סד. וֶהֱפִיצְךָ יְהֹוָה בְּכָל הָעַמִּים מִקְצֵה הָאָרֶץ וְעַד קְצֵה הָאָרֶץ וְעָבַדְתָּ שָּׁם אֱלֹהִים אֲחֵרִים אֲשֶׁר לֹא יָדַעְתָּ אַתָּה וַאֲבֹתֶיךָ עֵץ וָאָבֶן:

καὶ διασπερεῖ σε κύριος ὁ θεός σου εἰς πάντα τὰ ἔθνη ἀπ᾽ ἄκρου τῆς γῆς ἕως ἄκρου τῆς γῆς καὶ δουλεύσεις ἐκεῖ θεοῖς ἑτέροις ξύλοις καὶ λίθοις οὓς οὐκ ἠπίστω σὺ καὶ οἱ πατέρες σου

64 ܘܲܢܒܲܕ̇ܪܵܟ݂ ܡܵܪܝܵܐ ܒܟ݂ܠܗܘܿܢ ܥܲܡܡܹ̈ܐ ܡ̣ܢ ܣܵܘ̈ܦܹܝܗ̇ ܕܐܲܪܥܵܐ ܘܲܥܕܲܡܵܐ ܠܣܵܘ̈ܦܹܝܗ̇ ܕܐܲܪܥܵܐ ܘܬܸܦܠܘܿܚ ܬܲܡܵܢ ܠܐܲܠܵܗܹ̈ܐ ܐ̄ܚܪ̈ܵܢܹܐ ܕܩܲܝܣܵܐ ܘܲܕ݂ܟܹܐܦܵܐ ܕܠܵܐ ܝܼܕܲܥܬ̇ ܐܲܢ̄ܬ̇ ܘܐܲܒ̣ܵܗܲܝ̈ܟ.

Disperget te Dominus in omnes populos, a summitate terræ usque ad terminos ejus: et servies ibi diis alienis, quos et tu ignoras et patres tui, lignis et lapidibus.

და განგაბნინეს თქვენ უფალმან ღმერთმან თქუენმან ყოველთა მიმართ წარმართთა და ჰმსახურებდეთ თქუენ კერპთა მათ ქვისათა და ძელისათა, რომელ-იგი არა იცოდეს მამათა შენთა.

Dreifa mun dróttinn þik í alla liðu⁵ ok af ofanverðri jǫrðu alt til inna yzta endimarka hennar, ok muntu þá þjóna útlendum þjóðum, þeim er þú veizt eigi deili á ok eigi feðr þínir, því at þú munt þjóna trjám ok steinum.

5. Unger: lýði

64 And the LORD shall scatter thee among all people, from the one end of the earth even unto the other; and there thou shalt serve other gods, which neither thou nor thy fathers have known, even wood and stone.

סה. וּבַגּוֹיִם הָהֵם לֹא תַרְגִּיעַ וְלֹא יִהְיֶה מָנוֹחַ לְכַף רַגְלֶךָ וְנָתַן יְהֹוָה לְךָ שָׁם לֵב רַגָּז וְכִלְיוֹן עֵינַיִם וְדַאֲבוֹן נָפֶשׁ:

ἀλλὰ καὶ ἐν τοῖς ἔθνεσιν ἐκείνοις οὐκ ἀναπαύσει σε οὐδ᾽ οὐ μὴ γένηται στάσις τῷ ἴχνει τοῦ ποδός σου καὶ δώσει σοι κύριος ἐκεῖ καρδίαν ἀθυμοῦσαν καὶ ἐκλείποντας ὀφθαλμοὺς καὶ τηκομένην ψυχήν

65 ܘܲܒ̣ܥܲܡܡܹ̈ܐ ܗܵܢܘܿܢ ܠܵܐ ܬܸܫܠܸܐ ܘܠܵܐ ܢܸܗܘܸܐ ܢܝܵܚܵܐ ܠܦܲܣܲܬ̣ ܪܸܓ̣ܠܵܟ݂ ܐܸܠܵܐ ܢܸܬܸ̇ܠ ܠܵܟ݂ ܡܵܪܝܵܐ ܬܲܡܵܢ ܠܸܒܵܐ ܙܲܝܵܥܵܐ ܘܚܸܫܟܵܐ ܕܥܲܝܢܹ̈ܐ ܘܕ݂ܘܼܝܵܒ̣ܵܐ ܕܢܲܦ̮ܫܵܐ.

In gentibus quoque illis non quiesces, neque erit requies vestigio pedis tui. Dabit enim tibi Dominus ibi cor pavidum, et deficientes oculos, et animam consumptam mœrore:

არამედ წარმართთა მათ შორის არავე განისუენო შენ და არცაღა იყოს განსუენებაჲ ფერჴთა შენთა. და მოგცეს შენ უფალმან ღმერთმან შენმან გული ჭუვნიერი და თუალნი ნაკლულევანნი და სული განკაფული.

Með þeim þjóðum þjóna, ok eigi mun þar vera hold ⁶ spora fótar þíns, því at dróttinn mun þar gefa þér hrætt hjarta ok þrotnandi augu ok eyða ǫnd af hatri,

6. Unger: hvíld

65 And among these nations shalt thou find no ease, neither shall the sole of thy foot have rest: but the LORD shall give thee there a trembling heart, and failing of eyes, and sorrow of mind:

סו. וְהָיוּ חַיֶּיךָ תְּלֻאִים לְךָ מִנֶּגֶד וּפָחַדְתָּ לַיְלָה וְיוֹמָם וְלֹא תַאֲמִין בְּחַיֶּיךָ:

καὶ ἔσται ἡ ζωή σου κρεμαμένη ἀπέναντι τῶν ὀφθαλμῶν σου καὶ φοβηθήσῃ ἡμέρας καὶ νυκτὸς καὶ οὐ πιστεύσεις τῇ ζωῇ σου

66 ܘܢܸܗܘܘܿܢ ܚܲܝܲܝ̈ܟ ܬܠܹܝܢ ܡ̣ܢ ܩܒ̣ܘܿܠ ܘܬܸܗܘܸܐ ܕܵܚܹܠ ܒܐܝܼܡܵܡܵܐ ܘܲܒ̣ܠܸܠܝܵܐ ܘܠܵܐ ܬܗܲܝܡܸܢ ܒܚܲܝܲܝ̈ܟ.

et erit vita tua quasi pendens ante te. Timebis nocte et die, et non credes vitæ tuæ.

და იყოს ცხორებაჲ შენი დამოკიდებულ წინაშე თუალთა შენთა შეშინებულ იყო შენ დღე და ღამე და არა გრწმენეს შენ ცხოვრებაჲ თავი შენისაჲ.

ok líf þitt mun svá vera sem þat hangi fyrir þér, því at þú munt hræddr vera á degi ok nótt, ok eigi muntu týna þínu lífi.

66 And thy life shall hang in doubt before thee; and thou shalt fear day and night, and shalt have none assurance of thy life:

סז. בַּבֹּקֶר תֹּאמַר מִי יִתֵּן עֶרֶב וּבָעֶרֶב תֹּאמַר מִי יִתֵּן בֹּקֶר מִפַּחַד לְבָבְךָ אֲשֶׁר תִּפְחָד וּמִמַּרְאֵה עֵינֶיךָ אֲשֶׁר תִּרְאֶה:

τὸ πρωὶ ἐρεῖς πῶς ἂν γένοιτο ἑσπέρα καὶ τὸ ἑσπέρας ἐρεῖς πῶς ἂν γένοιτο πρωί ἀπὸ τοῦ φόβου τῆς καρδίας σου ἃ φοβηθήσῃ καὶ ἀπὸ τῶν ὁραμάτων τῶν ὀφθαλμῶν σου ὧν ὄψῃ

67 ܒܨܲܦܪܵܐ ܬܹܐܡܲܪ ܐܸܡܲܬ̣ܝ ܕܹܝܢ ܗܘ̤ܵܐ ܪܲܡܫܵܐ ܘܲܒ̣ܪܲܡܫܵܐ ܬܹܐܡܲܪ ܐܸܡܲܬ̣ܝ ܕܹܝܢ ܗܘ̤ܵܐ ܨܲܦܪܵܐ ܡ̣ܢ ܕܸܚܠܬ̣ܵܐ ܕܠܸܒܵܟ݂ ܕܕ݂ܵܚܹܠ ܐܲܢ̄ܬ̇ ܘܡ̣ܢ ܚܸܙܘܵܐ ܕܥܲܝܢܲܝ̈ܟ ܕܚܵܙܹܐ ܐܲܢ̄ܬ̇.

Mane dices: Quis mihi det vesperum? et vespere: Quis mihi det mane? propter cordis tui formidinem, qua terreberis, et propter ea, quæ tuis videbis oculis.

განთიად სთქუათ: ოდესმე დაღამდეს და მწუხრი სთქუა: ოდესმე განთენდეს, შეძრწუნებითა მით გულისა შენისაჲთა და შეშინებითა მით ხილვისა მის თუალთა შენთაჲსა, რომელსა-იგი ხედვიდე შენ.

Um morgin muntu segja: Hverr mun mér gefa at lifa til aptans, ok at aptni muntu spyrja: Hverr mun mér gefa at lifa til morgins. Þessa hluta muntu segja fyrir ógn hjarta þíns, ok fyrir þá hluti er þú munt sjá fyrir augum þínum.

67 In the morning thou shalt say, Would God it were even! and at even thou shalt say, Would God it were morning! for the fear of thine heart wherewith thou shalt fear, and for the sight of thine eyes which thou shalt see.

סח. וֶהֱשִׁיבְךָ יְהֹוָה מִצְרַיִם בָּאֳנִיּוֹת בַּדֶּרֶךְ אֲשֶׁר אָמַרְתִּי לְךָ לֹא תֹסִיף עוֹד לִרְאֹתָהּ וְהִתְמַכַּרְתֶּם שָׁם לְאֹיְבֶיךָ לַעֲבָדִים וְלִשְׁפָחוֹת וְאֵין קֹנֶה:

καὶ ἀποστρέψει σε κύριος εἰς Αἴγυπτον ἐν πλοίοις καὶ ἐν τῇ ὁδῷ ᾗ εἶπα οὐ προσθήσεσθε ἔτι ἰδεῖν αὐτήν καὶ πραθήσεσθε ἐκεῖ τοῖς ἐχθροῖς ὑμῶν εἰς παῖδας καὶ παιδίσκας καὶ οὐκ ἔσται ὁ κτώμενος

68 ܘܢܲܗܦܟ݂ܵܟ݂ ܡܵܪܝܵܐ ܠܡܸܨܪܹܝܢ ܒܐܸܠܦܹ̈ܐ ܒܐܘܼܪܚܵܐ ܕܐܸܡܲܪ ܠܵܟ݂ ܠܵܐ ܬܵܘܣܸܦ ܬܟ،ܒ̣ ܠܡܸܚܙܝܵܗ̇ ܘܬܸܙܕܲܒ̇ܢܘܼܢ ܬܲܡܵܢ ܠܲܒ̣ܥܸܠܕ̇ܒ̣ܵܒܲܝ̈ܟ̇ܘܿܢ ܠܥܲܒ̣̈ܕܹ̇ܐ ܘܠܲܐܡ̈ܗܵܬ̣ܵܐ ܘܠܲܝܬ̇ ܕܙܵܒܹ̇ܢ.

Reducet te Dominus classibus in Ægyptum per viam de qua dixit tibi ut eam amplius non videres. Ibi venderis inimicis tuis in servos et ancillas, et non erit qui emat.

და მიგაქციოს შენ უფალმან მუნ ვიდრე ეგჳპტედ ნავებითა და გზასა მას, რომელსა-იგი გარქუ თქუენ, ვითარმედ არღარა შესძინოთ თქუენ მოქცევად აქავე, მიგყიდოს თქუენ ჴელთა მტერთა თქუენთასა მონად და მჴევლად და არავინ იყოს, რომელმანცა მიგიყიდნა თქუენ.

თავი ოცდამეცხრე

Dróttinn mun leiða þik með skípastól aptr á Egiptalands, ok um þá gǫtu er dróttinn sagði at þú mundir eigi sjá hann optar. En þar munu þér seldir vera vinum þínum til þræla ok ambátta, og engi mun yðr þaðan leysa.

68 And the LORD shall bring thee into Egypt again with ships, by the way whereof I spake unto thee, Thou shalt see it no more again: and there ye shall be sold unto your enemies for bondmen and bondwomen, and no man shall buy you.

סט. אֵלֶּה דִבְרֵי הַבְּרִית אֲשֶׁר צִוָּה יְהֹוָה אֶת משֶׁה לִכְרֹת אֶת בְּנֵי יִשְׂרָאֵל בְּאֶרֶץ מוֹאָב מִלְּבַד הַבְּרִית אֲשֶׁר כָּרַת אִתָּם בְּחֹרֵב:

οὗτοι οἱ λόγοι τῆς διαθήκης οὓς ἐνετείλατο κύριος Μωυσῇ στῆσαι τοῖς υἱοῖς Ισραηλ ἐν γῇ Μωαβ πλὴν τῆς διαθήκης ἧς διέθετο αὐτοῖς ἐν Χωρηβ

ܩܦܠܐܘܢ: ܟܛ.
1 ܗܵܠܹܝܢ ܦܸܬ̣ܓ̣ܵܡܹ̈ܐ ܕܲܩܝܵܡܵܐ ܕܦܲܩܸܕ݂ ܡܵܪܝܵܐ ܠܡܘܼܫܹܐ ܠܲܡܩܵܡܘܼ ܥܲܡ ܒ̈ܢܲܝ ܝܼܣܪܵܝܹܠ ܒܐܲܪܥܵܐ ܕܡܘܼܐܵܒ̣ ܣܛܲܪ ܡ̣ܢ ܩܝܵܡܵܐ ܕܐܲܩܝܼܡ ܥܲܡܗܘܿܢ ܒܚܘܿܪܝܼܒ̣.

Cap. 29
Hæc sunt verba fœderis quod præcepit Dominus Moysi ut feriret cum filiis Israël in terra Moab: præter illud fœdus, quod cum eis pepigit in Horeb.

ესე სიტყუანი არიან შჯულისანი, რომელ ამცნო უფალმან ღმერთმან მოსეს დადებად წინაშე ძეთა მათ ისრაჱლისათა ქუეყანასა მას მოაბისასა გარეშე შჯულსა მას, რომელი ამცნო უფალმან მოსეს მთასა მას ქორებს.

Þessi eru orð sáttmáls þess er dróttinn bauð Moysi, at hann lýsti fyrir sonum Israels á jǫrðu Moab umfram um þat sáttmál er Guð bauð á fjallinu Oref.

29
1 These are the words of the covenant, which the LORD commanded Moses to make with the children of Israel in the land of Moab, beside the covenant which he made with them in Horeb.

כט

ΚΘʹ

No Georgian

א. וַיִּקְרָא משֶׁה אֶל כָּל יִשְׂרָאֵל וַיֹּאמֶר אֲלֵהֶם אַתֶּם רְאִיתֶם אֵת כָּל אֲשֶׁר עָשָׂה יְהֹוָה לְעֵינֵיכֶם בְּאֶרֶץ מִצְרַיִם לְפַרְעֹה וּלְכָל עֲבָדָיו וּלְכָל אַרְצוֹ:

καὶ ἐκάλεσεν Μωυσῆς πάντας τοὺς υἱοὺς Ισραηλ καὶ εἶπεν πρὸς αὐτούς ὑμεῖς ἑωράκατε πάντα ὅσα ἐποίησεν κύριος ἐν γῇ Αἰγύπτῳ ἐνώπιον ὑμῶν Φαραω καὶ τοῖς θεράπουσιν αὐτοῦ καὶ πάσῃ τῇ γῇ αὐτοῦ

2 ܘܲܩܪܵܐ ܡܘܼܫܹܐ ܠܟ݂ܠܹܗ ܝܼܣܪܵܝܹܠ ܘܐܸܡܲܪ ܠܗܘܿܢ ܐܲܢ̄ܬ̇ܘܿܢ ܚܙܲܝܬ̇ܘܿܢ ܟܠ ܡܸܕܸ̇ܡ ܕܲܥܒܲܕ݂ ܡܵܪܝܵܐ ܠܥܹܢܲܝܟ̇ܘܿܢ ܒܐܲܪܥܵܐ ܕܡܸܨܪܹܝܢ ܠܦܸܪܥܘܿܢ ܘܲܠܟ݂ܠܗܘܿܢ ܥܲܒ̣ܕܵܘ̈ܗܝ ܘܲܠܟ݂ܠܹܗ ܥܲܡܹܗ ܘܲܠܟ݂ܠܵܗ̇ ܐܲܪܥܹܗ.

Vocavitque Moyses omnem Israël, et dixit ad eos: Vos vidistis universa, quæ fecit Dominus coram vobis in terra Ægypti Pharaoni, et omnibus servis ejus, universæque terræ illius,

და მოუწოდა მოსე ძეთა მათ ისრაჱლისათა და ჰრქუა მათ: თუალთა თქუენთა იხილეს, რაჲ-იგი უყო უფალმან ქუეყანასა მას ეგჳპტელთასა, ფარაოს და ყოველსა მას ერსა მისსა და ყოველსა ქუეყანასა ეგჳპტელთასა.

2 And Moses called unto all Israel, and said unto them, Ye have seen all that the LORD did before your eyes in the land of Egypt unto Pharaoh, and unto all his servants, and unto all his land;

ב. הַמַּסּוֹת הַגְּדֹלֹת אֲשֶׁר רָאוּ עֵינֶיךָ הָאֹתֹת וְהַמֹּפְתִים הַגְּדֹלִים הָהֵם:

τοὺς πειρασμοὺς τοὺς μεγάλους οὓς ἑωράκασιν οἱ ὀφθαλμοί σου τὰ σημεῖα καὶ τὰ τέρατα τὰ μεγάλα ἐκεῖνα

3 ܢܸܣܝܘܿܢܹ̈ܐ ܪܵܘܪ̈ܒܹܐ ܕܲܚ̈ܙܲܝ ܥܲܝܢܲܝ̈ܟ̇ܘܿܢ ܐܵܬ̣̈ܘܵܬ̣ܵܐ ܘܬܸܕ݂ܡܪ̈ܵܬ̣ܵܐ ܪܵܘܪ̈ܒ̣ܵܬ̣ܵܐ ܗܵܠܹܝܢ ܕܲܚܙܲܝܬ̇ܘܿܢ.

tentationes magnas, quas viderunt oculi tui, signa illa, portentaque ingentia,

განსაცდელი იგი დიდ-დიდი, რომელ იხილეს თუალთა თქუენთა, სასწაულები დიდ-დიდები და საკჳრველი, ჴელი იგი მტკიცე და მკლავი მაღალი.

3 The great temptations which thine eyes have seen, the signs, and those great miracles:

ג. וְלֹא נָתַן יְהֹוָה לָכֶם לֵב לָדַעַת וְעֵינַיִם לִרְאוֹת וְאָזְנַיִם לִשְׁמֹעַ עַד הַיּוֹם הַזֶּה:

καὶ οὐκ ἔδωκεν κύριος ὁ θεὸς ὑμῖν καρδίαν εἰδέναι καὶ ὀφθαλμοὺς βλέπειν καὶ ὦτα ἀκούειν ἕως τῆς ἡμέρας ταύτης

4 ܘܠܵܐ ܝܲܗ̄ܒ̣ ܠܟ݂ܘܿܢ ܡܵܪܝܵܐ ܠܸܒܵܐ ܠܡܸܕܲܥ ܘܥܲܝ̈ܢܹܐ ܠܡܸܚܙܵܐ ܘܐܸܕ݂ܢܹ̈ܐ ܠܡܸܫܡܲܥ ܥܕܲܡܵܐ ܠܝܵܘܡܵܢܵܐ.

et non dedit vobis Dominus cor intelligens, et oculos videntes, et aures quæ possunt audire, usque in præsentem diem.

და არა მოგცა თქუენ უფალმან ღმერთმან თქუენმან გული მეცნიერი და თუალნი მხილველნი და ყურნი მსმენელნი.

4 Yet the LORD hath not given you an heart to perceive, and eyes to see, and ears to hear, unto this day.

ד. וָאוֹלֵךְ אֶתְכֶם אַרְבָּעִים שָׁנָה בַּמִּדְבָּר לֹא בָלוּ שַׂלְמֹתֵיכֶם מֵעֲלֵיכֶם וְנַעַלְךָ לֹא בָלְתָה מֵעַל רַגְלֶךָ:

καὶ ἤγαγεν ὑμᾶς τεσσαράκοντα ἔτη ἐν τῇ ἐρήμῳ οὐκ ἐπαλαιώθη τὰ ἱμάτια ὑμῶν καὶ τὰ ὑποδήματα ὑμῶν οὐ κατετρίβη ἀπὸ τῶν ποδῶν ὑμῶν

5 ܘܕܲܒܲܪܟ݂ܘܿܢ ܐܲܪܒ̇ܥܝܼܢ ܫܢܝܼ̈ܢ ܒܡܲܕ݂ܒ̇ܪܵܐ ܠܵܐ ܒܠܝܼܘ ܢܲܚܬܲܝ̈ܟ̇ܘܿܢ ܡܸܢܟ݂ܘܿܢ ܘܲܡܣܵܢܲܝ̈ܟ̇ܘܿܢ ܠܵܐ ܒܠܝܼܘ ܡ̣ܢ ܪܸܓ̣ܠܲܝܟ̇ܘܿܢ.

Adduxit vos quadraginta annis per desertum: non sunt attrita vestimenta vestra, nec calceamenta pedum vestrorum vetustate consumpta sunt.

და მოჰყვანდით თქუენ ორმეოც წელ უდაბნოსა, სამოსელი თქუენი არა დაძუელდეს და ჴამლნი თქუენნი არა განკაფდეს ფერჴთაგან თქუენთა.

5 And I have led you forty years in the wilderness: your clothes are not waxen old upon you, and thy shoe is not waxen old upon thy foot.

ה. לֶחֶם לֹא אֲכַלְתֶּם וְיַיִן וְשֵׁכָר לֹא שְׁתִיתֶם לְמַעַן תֵּדְעוּ כִּי אֲנִי יְהֹוָה אֱלֹהֵיכֶם:

ἄρτον οὐκ ἐφάγετε οἶνον καὶ σικερα οὐκ ἐπίετε ἵνα γνῶτε ὅτι οὗτος κύριος ὁ θεὸς ὑμῶν

6 ܘܠܲܚܡܵܐ ܠܵܐ ܐܸܟܲܠܬܲܘܿܢ ܘܚܲܡܪܵܐ ܘܫܲܟ݂ܪܵܐ ܠܵܐ ܐܸܫܬ̇ܝܼܬ̇ܘܿܢ ܡܸܛܠ ܕܬܸܕ̇ܥܘܼܢ ܕܐܸܢܵܐ ܐ̄ܢܵܐ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܟ݂ܘܿܢ.

Panem non comedistis, vinum et siceram non bibistis: ut sciretis quia ego sum Dominus Deus vester.

პური არა შჭამოთ, ღჳნოჲ და სასუმელი არა სუათ რათა გულისხმა ჰყოთ, რამეთუ იგი არს უფალი ღმერთი თქუენი.

6 Ye have not eaten bread, neither have ye drunk wine or strong drink: that ye might know that I am the LORD your God.

ו. וַתָּבֹאוּ אֶל הַמָּקוֹם הַזֶּה וַיֵּצֵא סִיחֹן מֶלֶךְ חֶשְׁבּוֹן וְעוֹג מֶלֶךְ הַבָּשָׁן לִקְרָאתֵנוּ לַמִּלְחָמָה וַנַּכֵּם:

καὶ ἤλθετε ἕως τοῦ τόπου τούτου καὶ ἐξῆλθεν Σηων βασιλεὺς Εσεβων καὶ Ωγ βασιλεὺς τῆς Βασαν εἰς συνάντησιν ἡμῖν ἐν πολέμῳ καὶ ἐπατάξαμεν αὐτοὺς

7 ܘܐܲܝܼܬ̇ܝܼܬ̇ܘܿܢ ܠܐܲܬ̣ܪܵܐ ܗܵܢܵܐ ܘܲܢܦܲܩ ܣܝܼܚܘܿܢ ܡܲܠܟܵܐ ܕܚܸܫܒ̇ܘܿܢ ܘܥܘܿܓ̣ ܡܲܠܟܵܐ ܕܡܲܬ̣ܢܝܼܢ ܠܐܘܼܪܥܲܢ ܠܲܩܪܵܒ̣ܵܐ ܘܲܚܪܲܒ̣ܢ ܐܸܢܘܿܢ.

Et venistis ad hunc locum: egressusque est Sehon rex Hesebon, et Og rex Basan, occurrentes nobis ad pugnam. Et percussimus eos,

ვიდრე მოსლვად მოწევნადმდე ადგილსა მას. და გამოგიჴდა თქუენ სეონ, მეფე იგი ესებონელთაჲ, და ოგ, მეფე იგი ბასანისაჲ, შემთხუევად წყობად თქუენდა, და მოვსრენ იგინი.

7 And when ye came unto this place, Sihon the king of Heshbon, and Og the king of Bashan, came out against us unto battle, and we smote them:

ז. וַנִּקַּח אֶת אַרְצָם וַנִּתְּנָהּ לְנַחֲלָה לָראוּבֵנִי וְלַגָּדִי וְלַחֲצִי שֵׁבֶט הַמְנַשִּׁי:

καὶ ἐλάβομεν τὴν γῆν αὐτῶν καὶ ἔδωκα αὐτὴν ἐν κλήρῳ τῷ Ρουβην καὶ τῷ Γαδδι καὶ τῷ ἡμίσει φυλῆς Μανασση

8 ܘܲܢܣܲܒ̣ܢ ܐܲܪܥܗܘܿܢ ܘܝܲܗ̄ܒ̣ܢܵܗ̇ ܝܘܼܪܬܵܢܵܐ ܠܪܘܼܒܹܝܠ ܘܲܠܓ̣ܵܕ݂ ܘܲܠܦܸܠܚܹܗ ܕܫܲܒ̣ܛܵܐ ܕܲܡܢܲܫܹܐ.

et tulimus terram eorum, ac tradidimus possidendam Ruben et Gad, et dimidiæ tribui Manasse.

და მივეც ქუეყანაჲ იგი მათი ნაწილად რუბენს და გადს და კერძოსა მას ნათესავსა მანასესა.

8 And we took their land, and gave it for an inheritance unto the Reubenites, and to the Gadites, and to the half tribe of Manasseh.

ח. וּשְׁמַרְתֶּם אֶת דִּבְרֵי הַבְּרִית הַזֹּאת וַעֲשִׂיתֶם אֹתָם לְמַעַן תַּשְׂכִּילוּ אֵת כָּל אֲשֶׁר תַּעֲשׂוּן:

καὶ φυλάξεσθε ποιεῖν πάντας τοὺς λόγους τῆς διαθήκης ταύτης ἵνα συνῆτε πάντα ὅσα ποιήσετε

9 ܛܲܪܘ ܦܘܼܩ̈ܕܵܢܵܘܗܝ ܕܢܵܡܘܿܣܵܐ ܗܵܢܵܐ ܘܲܥܒܸܕ݂ܘ ܐܸܢܘܿܢ ܕܲܗ̤ܘܲܝܬ̇ܘܿܢ ܡܲܣܩܝܼܢ ܠܪܹܫ ܟܠ ܡܸܕܸ̇ܡ ܕܥܵܒ̣ܕ̇ܝܼܢ ܐ̄ܢܬ̇ܘܿܢ.

Custodite ergo verba pacti hujus, et implete ea: ut intelligatis universa quæ facitis.

ეკრძალენით თქუენ ყოველთა ამათ მცნებათა შჯულისათა და ყოფად მათა, რათა გულისხმა-ჰყოთ ყოველი, რაჲცა-იგი გიფლიეს აწ, ეგერა, წარმოდგომილ ხართ

9 Keep therefore the words of this covenant, and do them, that ye may prosper in all that ye do.

ט. אַתֶּם נִצָּבִים הַיּוֹם כֻּלְּכֶם לִפְנֵי יְהֹוָה אֱלֹהֵיכֶם רָאשֵׁיכֶם שִׁבְטֵיכֶם זִקְנֵיכֶם וְשֹׁטְרֵיכֶם כֹּל אִישׁ יִשְׂרָאֵל:

ὑμεῖς ἑστήκατε πάντες σήμερον ἐναντίον κυρίου τοῦ θεοῦ ὑμῶν οἱ ἀρχίφυλοι ὑμῶν καὶ ἡ γερουσία ὑμῶν καὶ οἱ κριταὶ ὑμῶν καὶ οἱ γραμματοεισαγωγεῖς ὑμῶν πᾶς ἀνὴρ Ισραηλ

10 ܐܲܢ̄ܬ̇ܘܿܢ ܩܵܝ̇ܡܝܼܢ ܐܲܢ̄ܬ̇ܘܿܢ ܝܵܘܡܵܢܵܐ ܩܕ݂ܵܡ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܟ݂ܘܿܢ ܟܠܗܘܿܢ ܪܹ̈ܫܲܝ ܫܲܒ̣ܛܲܝ̈ܟ̇ܘܿܢ ܘܣܵܒܲܝ̈ܟ̇ܘܿܢ ܘܣܵܦܪ̈ܲܝܟ̇ܘܿܢ ܟܠܗܘܿܢ ܓܲܒ̣ܪܹ̈ܐ ܕܝܼܣܪܵܝܹܠ.

Vos statis hodie cuncti coram Domino Deo vestro, principes vestri, et tribus, ac majores natu, atque doctores, omnis populus Israël,

თქუენ, დასდგათ წინაშე უფლისა ღმრთისა თქუენისა ერისთავნი ეგე ნათესავთა თქუენთანი და მოხუცებულნი ეგე თქუენნი და მსაჯულები ეგე თქვენი და შჯულისმწიგნობარნი ეგე წინამძღუარნი თქუენნი, და ყოველი ეგე კაცი ისრაჱლისაჲ,

10 Ye stand this day all of you before the LORD your God; your captains of your tribes, your elders, and your officers, with all the men of Israel,

י. טַפְּכֶם נְשֵׁיכֶם וְגֵרְךָ אֲשֶׁר בְּקֶרֶב מַחֲנֶיךָ מֵחֹטֵב עֵצֶיךָ עַד שֹׁאֵב מֵימֶיךָ:

αἱ γυναῖκες ὑμῶν καὶ τὰ ἔκγονα ὑμῶν καὶ ὁ προσήλυτος ὁ ἐν μέσῳ τῆς παρεμβολῆς ὑμῶν ἀπὸ ξυλοκόπου ὑμῶν καὶ ἕως ὑδροφόρου ὑμῶν

11 ܘܝܼܩܲܪܬ̇ܟ݂ܘܿܢ ܘܢܸܫܲܝ̈ܟ̇ܘܿܢ ܘܥܵܡܘܿܪܵܐ ܕܲܒ̣ܓ̣ܵܘ ܡܲܫܪܝܼܬ̣ܵܟ݂ ܡ̣ܢ ܠܵܩܹܛ ܩܲܝ̈ܣܲܝܟ ܘܲܥܕܲܡܵܐ ܠܡܵܠܹܐ ܡܲܝ̈ܟ.

liberi et uxores vestræ, et advena qui tecum moratur in castris, exceptis lignorum cæsoribus, et his qui comportant aquas:

ცოლები თქუენი და შვილნი თქუენნი და მწირნი თქუენნი, რომელ-ეგე არიან ბანაკსა თქუენსა, შეშისმკაფელთაგან მიწყლისმვსებელადმე.

11 Your little ones, your wives, and thy stranger that is in thy camp, from the hewer of thy wood unto the drawer of thy water:

יא. לְעָבְרְךָ בִּבְרִית יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ וּבְאָלָתוֹ אֲשֶׁר יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ כֹּרֵת עִמְּךָ הַיּוֹם:

παρελθεῖν ἐν τῇ διαθήκῃ κυρίου τοῦ θεοῦ σου καὶ ἐν ταῖς ἀραῖς αὐτοῦ ὅσα κύριος ὁ θεός σου διατίθεται πρὸς σὲ σήμερον

12 ܕܠܵܐ ܬܸܥܒ̇ܕ݂ܘܼܢ ܥܲܠ ܩܝܵܡܹܗ ܕܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܟ݂ܘܿܢ ܘܥܲܠ ܡܵܘ̈ܡܵܬܹܗ ܕܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܟ݂ܘܿܢ ܕܐܲܩܝܼܡ ܥܲܡܟ݂ܘܿܢ ܝܵܘܡܵܢܵܐ.

ut transeas in fœdere Domini Dei tui, et in jurejurando quod hodie Dominus Deus tuus percutit tecum:

ნუცა ვინ გარდავალს მცნებათა ამათ შჯულისა უფლისა ღმრთისა თქვენისათა, რომელ-ესე გამცნო შენ დღესდღე.

12 That thou shouldest enter into covenant with the LORD thy God, and into his oath, which the LORD thy God maketh with thee this day:

יב. לְמַעַן הָקִים אֹתְךָ הַיּוֹם לוֹ לְעָם וְהוּא יִהְיֶה לְּךָ לֵאלֹהִים כַּאֲשֶׁר דִּבֶּר לָךְ וְכַאֲשֶׁר נִשְׁבַּע לַאֲבֹתֶיךָ לְאַבְרָהָם לְיִצְחָק וּלְיַעֲקֹב:

ἵνα στήσῃ σε αὐτῷ εἰς λαόν καὶ αὐτὸς ἔσται σου θεός ὃν τρόπον εἶπέν σοι καὶ ὃν τρόπον ὤμοσεν τοῖς πατράσιν σου Αβρααμ καὶ Ισαακ καὶ Ιακωβ

13 ܡܸܛܠ ܕܲܢܩܝܼܡܵܟ݂ ܠܹܗ ܝܵܘܡܵܢܵܐ ܥܲܡܵܐ ܘܗܘ̤ ܢܸܗܘܸܐ ܠܵܟ݂ ܐܲܠܵܗܵܐ ܐܲܝܟ݂ ܕܐܸܡܲܪ ܠܵܟ݂ ܘܐܲܝܟ݂ ܕܝܼܡܵܐ ܠܐܲܒ̣ܵܗܲܝ̈ܟ ܠܐܲܒ̣ܪܵܗܵܡ ܘܠܐܝܼܣܚܵܩ ܘܲܠܝܲܥܩܘܿܒ̣.

ut suscitet te sibi in populum, et ipse sit Deus tuus sicut locutus est tibi, et sicut juravit patribus tuis, Abraham, Isaac, et Jacob.

თჳსა ერად. და იგი იყოს შენდა ღმერთ, ვითარცა-იგი გეტყოდა შენ და ვითარცა-იგი ეფუცა მამათა მათ შენთა: აბრაჰამსა, ისაკსა და იაკობსა.

13 That he may establish thee to day for a people unto himself, and that he may be unto thee a God, as he hath said unto thee, and as he hath sworn unto thy fathers, to Abraham, to Isaac, and to Jacob.

יג. וְלֹא אִתְּכֶם לְבַדְּכֶם אָנֹכִי כֹּרֵת אֶת הַבְּרִית הַזֹּאת וְאֶת הָאָלָה הַזֹּאת:

καὶ οὐχ ὑμῖν μόνοις ἐγὼ διατίθεμαι τὴν διαθήκην ταύτην καὶ τὴν ἀρὰν ταύτην

14 ܠܵܐ ܗ̄ܘ̣ܵܐ ܥܲܡܟ݂ܘܿܢ ܒܲܠܚܘܿܕܲܝܟ̇ܘܿܢ ܡܩܝܼܡ ܐ̄ܢܵܐ ܩܝܵܡܵܐ ܗܵܢܵܐ ܘܡܵܘܡܵܬ̣ܵܐ ܗܵܕܹܐ.

Nec vobis solis ego hoc fœdus ferio, et hæc juramenta confirmo,

და არა თუ თქუენ ხოლო დაგიდებ მცნებასა ამას შჯულისასა და წყევასა ამას,

14 Neither with you only do I make this covenant and this oath;

יד. כִּי אֶת אֲשֶׁר יֶשְׁנוֹ פֹּה עִמָּנוּ עֹמֵד הַיּוֹם לִפְנֵי יְהֹוָה אֱלֹהֵינוּ וְאֵת אֲשֶׁר אֵינֶנּוּ פֹּה עִמָּנוּ הַיּוֹם:

ἀλλὰ καὶ τοῖς ὧδε οὖσι μεθ᾽ ἡμῶν σήμερον ἐναντίον κυρίου τοῦ θεοῦ ὑμῶν καὶ τοῖς μὴ οὖσιν μεθ᾽ ἡμῶν ὧδε σήμερον

15 ܐܸܠܵܐ ܥܲܡ ܟܠܡ̇ܢ ܕܗܵܪܟܵܐ ܗ̄ܘ̣ ܘܥܲܡܲܢ ܩܵܐܹ̇ܡ ܝܵܘܡܵܢܵܐ ܩܕ݂ܵܡ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܲܢ ܘܥܲܡ ܟܠ ܡ̇ܢ ܕܠܵܐ ܗ̄ܘ̣ܵܐ ܥܲܡܲܢ ܗܵܪܟܵܐ ܝܵܘܡܵܢܵܐ.

sed cunctis præsentibus et absentibus.

არამედ ყოველთავე, რომელ-ესე დღეს თქუენ შორის არიან წინაშე უფლისა ღმრთისა თქუენისა და მათცა, რომელ-იგი არ თქუენ შორის არიან დღეს.

15 But with him that standeth here with us this day before the LORD our God, and also with him that is not here with us this day:

טו. כִּי אַתֶּם יְדַעְתֶּם אֵת אֲשֶׁר יָשַׁבְנוּ בְּאֶרֶץ מִצְרָיִם וְאֵת אֲשֶׁר עָבַרְנוּ בְּקֶרֶב הַגּוֹיִם אֲשֶׁר עֲבַרְתֶּם:

ὅτι ὑμεῖς οἴδατε ὡς κατῳκήσαμεν ἐν γῇ Αἰγύπτῳ καὶ παρήλθομεν ἐν μέσῳ τῶν ἐθνῶν οὓς παρήλθετε

16 ܡܸܛܠ ܕܐܲܢ̄ܬ̇ܘܿܢ ܝܵܕ݂ܥܝܼܢ ܐܲܢ̄ܬ̇ܘܿܢ ܕܲܥܡܲܪܢ ܒܐܲܪܥܵܐ ܕܡܸܨܪܹܝܢ ܘܲܥܒܲܕܢ ܒܹܝܬ̣ ܥܲܡܡܹ̈ܐ ܕܲܥܒܲܪܬ̇ܘܿܢ.

Vos enim nostis quomodo habitaverimus in terra Ægypti, et quomodo transierimus per medium nationum, quas transeuntes

რამეთუ თქუენ თჳთ უწყით, ვითარ-იგი დამკჳდრებულ იყვენით ქუეყანასა მას ეგჳპტელთასა და ვითარ-იგი გამოვედით ჩვენ შორის წარმართთა, რამეთუ გამოსლვასა მას თქუენსა,

16 (For ye know how we have dwelt in the land of Egypt; and how we came through the nations which ye passed by;

טז. וַתִּרְאוּ אֶת שִׁקּוּצֵיהֶם וְאֵת גִּלֻּלֵיהֶם עֵץ וָאֶבֶן כֶּסֶף וְזָהָב אֲשֶׁר עִמָּהֶם:

καὶ εἴδετε τὰ βδελύγματα αὐτῶν καὶ τὰ εἴδωλα αὐτῶν ξύλον καὶ λίθον ἀργύριον καὶ χρυσίον ἅ ἐστιν παρ᾽ αὐτοῖς

17 ܘܲܚܙܲܝܬ̇ܘܿܢ ܛܲܢܦ̈ܘܵܬ̣ܗܘܿܢ ܘܕܸܚ̈ܠܵܬ̣ܗܘܿܢ ܕܩܲܝܣܵܐ ܘܲܕ݂ܟܹܐܦܵܐ ܘܲܕ݂ܣܹܐܡܵܐ ܘܲܕ̇ܕܲܗܒ̣ܵܐ ܕܲܩܪܝܼܡܝܼܢ.

vidistis abominationes et sordes, id est, idola eorum, lignum et lapidem, argentum et aurum, quæ colebant.

იხილეთ თქუენ ყოველივე იგი სამსახურებელი ბილწებისა მათისაჲ, კერპნი იგი ძელისანი და ქვისანი, ვეცხლისა და ოქროჲსანი რომელ იყვნეს მათ თანა.

17 And ye have seen their abominations, and their idols, wood and stone, silver and gold, which were among them:)

יז. פֶּן יֵשׁ בָּכֶם אִישׁ אוֹ אִשָּׁה אוֹ מִשְׁפָּחָה אוֹ שֵׁבֶט אֲשֶׁר לְבָבוֹ פֹנֶה הַיּוֹם מֵעִם יְהֹוָה אֱלֹהֵינוּ לָלֶכֶת לַעֲבֹד אֶת אֱלֹהֵי הַגּוֹיִם הָהֵם פֶּן יֵשׁ בָּכֶם שֹׁרֶשׁ פֹּרֶה רֹאשׁ וְלַעֲנָה:

μή τίς ἐστιν ἐν ὑμῖν ἀνὴρ ἢ γυνὴ ἢ πατριὰ ἢ φυλή τίνος ἡ διάνοια ἐξέκλινεν ἀπὸ κυρίου τοῦ θεοῦ ὑμῶν πορεύεσθαι λατρεύειν τοῖς θεοῖς τῶν ἐθνῶν ἐκείνων μή τίς ἐστιν ἐν ὑμῖν ῥίζα ἄνω φύουσα ἐν χολῇ καὶ πικρίᾳ

18 ܕܲܠܡܵܐ ܐܝܼܬ̣ ܒܟ݂ܘܿܢ ܓܲܒ̣ܪܵܐ ܐܵܘ ܐܲܢ̄ܬ̇ܬ̣ܵܐ ܐܵܘ ܫܲܪܒ̇ܬ̣ܵܐ ܐܵܘ ܫܲܒ̣ܛܵܐ ܕܣܵܛܹܐ ܠܸܒܹ̇ܗ ܝܵܘܡܵܢܵܐ ܡ̣ܢ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܲܢ ܠܡܹܐܙܲܠ ܠܡܸܦܠܲܚ ܠܐܲܠܵܗܹ̈ܐ ܕܥܲܡܡܹ̈ܐ ܗܵܢܘܿܢ ܕܲܠܡܵܐ ܐܝܼܬ̣ ܒܟ݂ܘܿܢ ܥܸܩܵܪܵܐ ܕܡܵܘܥܸܐ ܡܸܪܬ̣ܵܐ ܘܓܸـ̈ܕ̇ܕܹܐ.

Ne forte sit inter vos vir aut mulier, familia aut tribus, cujus cor aversum est hodie a Domino Deo nostro, ut vadat et serviat diis illarum gentium: et sit inter vos radix germinans fel et amaritudinem.

ნუუკუე იყოს ვინმე თქუენგან მამაკაცი, გინა თუ დედაკაცი ნათესავთა შორის, ანუ თუ ტომთა, რომლისა გონებაჲ დრეკილ იყოს უფლისაგან ღმრთისა თქუენისა და შეუდგეს მსახურებასა კერპთა წარმართთასა.

18 Lest there should be among you man, or woman, or family, or tribe, whose heart turneth away this day from the LORD our God, to go and serve the gods of these nations; lest there should be among you a root that beareth gall and wormwood;

יח. וְהָיָה בְּשָׁמְעוֹ אֶת דִּבְרֵי הָאָלָה הַזֹּאת וְהִתְבָּרֵךְ בִּלְבָבוֹ לֵאמֹר שָׁלוֹם יִהְיֶה לִּי כִּי בִּשְׁרִרוּת לִבִּי אֵלֵךְ לְמַעַן סְפוֹת הָרָוָה אֶת הַצְּמֵאָה:

καὶ ἔσται ἐὰν ἀκούσῃ τὰ ῥήματα τῆς ἀρᾶς ταύτης καὶ ἐπιφημίσηται ἐν τῇ καρδίᾳ αὐτοῦ λέγων ὅσιά μοι γένοιτο ὅτι ἐν τῇ ἀποπλανήσει τῆς καρδίας μου πορεύσομαι ἵνα μὴ συναπολέσῃ ὁ ἁμαρτωλὸς τὸν ἀναμάρτητον

19 ܘܡܵܐ ܕܲܫܡܲܥ ܦܸܬ̣ܓ̣ܵܡܹ̈ܐ ܕܡܵܘܡܵܬ̣ܵܐ ܗܵܕܹܐ ܢܸܬ̣ܚܲܫܲܒ̣ ܒܠܸܒܹ̇ܗ ܘܢܹܐܡܲܪ ܫܠܵܡܵܐ ܢܸܗܘܸܐ ܠܝܼ ܕܲܒ̣ܨܸܒ̣ܝܵܢ ܠܹܒ̇ܝ ܐܵܙܹܠ ܐ̄ܢܵܐ ܕܢܵܘܣܸܦ ܪܵܘܵܝܘܼܬ̣ܵܐ ܥܲܠ ܨܸܗܝܘܼܬ̣ܵܐ.

Cumque audierit verba juramenti hujus, benedicat sibi in corde suo, dicens: Pax erit mihi, et ambulabo in pravitate cordis mei: et absumat ebria sitientem,

ნუუკუე იყოს ვინმე თქუენ შორის, რომლისა თანა აღმოცენებულ იყოს ძირი ნავღლისა და სიმწარისაჲ. და იყოს, ისმინნე თუ სიტყუანი წყევისანი ამის, დაიდვას გულსა შინა და რქუას: ესე უმჯობეს არს ჩემდა, საცთურსა თუ გულსა ჩემისასა მისდევდე მე და წარწყმდეს უცოდველი იგი ცოდვილისა თანა.

19 And it come to pass, when he heareth the words of this curse, that he bless himself in his heart, saying, I shall have peace, though I walk in the imagination of mine heart, to add drunkenness to thirst:

יט. לֹא יֹאבֶה יְהֹוָה סְלֹחַ לוֹ כִּי אָז יֶעְשַׁן אַף יְהֹוָה וְקִנְאָתוֹ בָּאִישׁ הַהוּא וְרָבְצָה בּוֹ כָּל הָאָלָה הַכְּתוּבָה בַּסֵּפֶר הַזֶּה וּמָחָה יְהֹוָה אֶת שְׁמוֹ מִתַּחַת הַשָּׁמָיִם:

οὐ μὴ θελήσῃ ὁ θεὸς εὐιλατεῦσαι αὐτῷ ἀλλ᾽ ἢ τότε ἐκκαυθήσεται ὀργὴ κυρίου καὶ ὁ ζῆλος αὐτοῦ ἐν τῷ ἀνθρώπῳ ἐκείνῳ καὶ κολληθήσονται ἐν αὐτῷ πᾶσαι αἱ ἀραὶ τῆς διαθήκης ταύτης αἱ γεγραμμέναι ἐν τῷ βιβλίῳ τοῦ νόμου τούτου καὶ ἐξαλείψει κύριος τὸ ὄνομα αὐτοῦ ἐκ τῆς ὑπὸ τὸν οὐρανόν

20 ܠܵܐ ܢܸܨܛܒܸܐ ܡܵܪܝܵܐ ܠܡܸܫܒܲܩ ܠܹܗ ܐܸܠܵܐ ܗܵܝܕܹ̇ܝܢ ܢܸܥܫܲܢ ܪܘܼܓ̣ܙܹܗ ܕܡܵܪܝܵܐ ܘܲܛܢܵܢܹܗ ܒܓܲܒ̣ܪܵܐ ܗܵܘ̇ ܘܬܹܐܬܸܐ ܥܠܵܘܗܝ ܟܠܵܗ̇ ܠܵܘܛܬ̣ܵܐ ܕܲܟ݂ܬ̣ܝܼܒ̣ܵܐ ܒܲܟ݂ܬ̣ܵܒ̣ܵܐ ܗܵܢܵܐ ܘܢܸܥܛܸܐ ܡܵܪܝܵܐ ܫܡܹܗ ܡ̣ܢ ܬܚܹܝܬ̣ ܫܡܲܝܵܐ.

et Dominus non ignoscat ei: sed tunc quam maxime furor ejus fumet, et zelus contra hominem illum, et sedeant super eum omnia maledicta, quæ scripta sunt in hoc volumine: et deleat Dominus nomen ejus sub cælo,

და არღა უნდეს ღმერთსა შენდობად მისა, აღატყდეს, ვითარცა ცეცხლი, რისხვაჲ იგი უფლისაჲ და შური იგი კაცისა მის ზედა. და ეწინეს მას წყევანი იგი ამათ მცნებათანი, რომელნი-იგი წერილ არიან წიგნსა ამას შჯულისასა. და აღჴოცოს უფალმან ღმერთმან სახელი მისი ქუეყანისა მისგან.

20 The LORD will not spare him, but then the anger of the LORD and his jealousy shall smoke against that man, and all the curses that are written in this book shall lie upon him, and the LORD shall blot out his name from under heaven.

כ. וְהִבְדִּילוֹ יְהֹוָה לְרָעָה מִכֹּל שִׁבְטֵי יִשְׂרָאֵל כְּכֹל אָלוֹת הַבְּרִית הַכְּתוּבָה בְּסֵפֶר הַתּוֹרָה הַזֶּה:

καὶ διαστελεῖ αὐτὸν κύριος εἰς κακὰ ἐκ πάντων τῶν υἱῶν Ισραηλ κατὰ πάσας τὰς ἀρὰς τῆς διαθήκης τὰς γεγραμμένας ἐν τῷ βιβλίῳ τοῦ νόμου τούτου

21 ܘܢܸܦܪܫܝܼܘܗܝ ܡܵܪܝܵܐ ܠܒ̣ܝܼܫܬܵܐ ܡ̣ܢ ܟܠܗܘܿܢ ܫܲܒ̣ܛܹ̈ܐ ܕܝܼܣܪܵܝܹܠ ܐܲܝܟ݂ ܟܠܗܹܝܢ ܠܵܘ̈ܛܵܬ̣ܵܐ ܕܲܩܝܵܡܵܐ ܕܲܟ݂ܬ̣ܝܼ̈ܒ̣ܵܢ ܒܲܟ݂ܬ̣ܵܒ̣ܵܐ ܕܢܵܡܘܿܣܵܐ ܗܵܢܵܐ.

et consumat eum in perditionem ex omnibus tribubus Israël, juxta maledictiones, quæ in libro legis hujus ac fœderis continentur.

და დაჰკრიბოს უფალმან ღმერთმან ყოველი იგი წყევაჲ ძეთა მათ ზედა ისრაჱლისაათა მსგავსად ყოვლისა მის წყევისა, რომელი-იგი წერილ არს წიგნსა მას შჯულისასა.

21 And the LORD shall separate him unto evil out of all the tribes of Israel, according to all the curses of the covenant that are written in this book of the law:

כא. וְאָמַר הַדּוֹר הָאַחֲרוֹן בְּנֵיכֶם אֲשֶׁר יָקוּמוּ מֵאַחֲרֵיכֶם וְהַנָּכְרִי אֲשֶׁר יָבֹא מֵאֶרֶץ רְחוֹקָה וְרָאוּ אֶת מַכּוֹת הָאָרֶץ הַהִוא וְאֶת תַּחֲלֻאֶיהָ אֲשֶׁר חִלָּה יְהֹוָה בָּהּ:

καὶ ἐροῦσιν ἡ γενεὰ ἡ ἑτέρα οἱ υἱοὶ ὑμῶν οἳ ἀναστήσονται μεθ᾽ ὑμᾶς καὶ ὁ ἀλλότριος ὃς ἂν ἔλθῃ ἐκ γῆς μακρόθεν καὶ ὄψονται τὰς πληγὰς τῆς γῆς ἐκείνης καὶ τὰς νόσους αὐτῆς ἃς ἀπέστειλεν κύριος ἐπ᾽ αὐτήν

22 ܘܢܹܐܡܲܪ ܕܵܪܵܐ ܐ̄ܚܪܹܢܵܐ ܒܢܲܝ̈ܟ̇ܘܿܢ ܕܲܢܩܘܼܡܘܼܢ ܒܵܬܲܪܟ݂ܘܿܢ ܘܢܘܼܟ݂ܪ̈ܵܝܹܐ ܕܢܹܐܬ̣ܘܿܢ ܡ̣ܢ ܐܲܪܥܵܐ ܪܲܚܝܼܩܬܵܐ ܘܢܸܚܙܘܼܢ ܡܲܚ̈ܘܵܬ̣ܵܗ̇ ܕܐܵܪܥܵܐ ܗܵܝ̇ ܘܟ݂ܘܼܪ̈ܗܵܢܹܐ ܕܐܲܝܬ̇ܝܼ ܥܠܹܝܗ̇ ܡܵܪܝܵܐ.

Dicetque sequens generatio, et filii qui nascentur deinceps, et peregrini qui de longe venerint, videntes plagas terræ illius, et infirmitates, quibus eam afflixerit Dominus,

და თქუენ ნათესავთა მათ სხუათა ნაშობთა მათ თქუენთა, რომელნი აღდგენ შემდგომად თქუენსა და უცხონი იგი, რომელ მოსრულ იყვნენ თქუენდა, რაჟამს იხილნენ გუემანი იგი და სალმობანი სნეულებისანი, რომელნი მოავლინნეს მათ ზედა უფალმან.

22 So that the generation to come of your children that shall rise up after you, and the stranger that shall come from a far land, shall say, when they see the plagues of that land, and the sicknesses which the LORD hath laid upon it;

כב. גָּפְרִית וָמֶלַח שְׂרֵפָה כָל אַרְצָהּ לֹא תִזָּרַע וְלֹא תַצְמִחַ וְלֹא יַעֲלֶה בָהּ כָּל עֵשֶׂב כְּמַהְפֵּכַת סְדֹם וַעֲמֹרָה אַדְמָה וּצְבוֹיִם אֲשֶׁר הָפַךְ יְהֹוָה בְּאַפּוֹ וּבַחֲמָתוֹ:

θεῖον καὶ ἅλα κατακεκαυμένον πᾶσα ἡ γῆ αὐτῆς οὐ σπαρήσεται οὐδὲ ἀνατελεῖ οὐδὲ μὴ ἀναβῇ ἐπ᾽ αὐτὴν πᾶν χλωρόν ὥσπερ κατεστράφη Σοδομα καὶ Γομορρα Αδαμα καὶ Σεβωιμ ἃς κατέστρεψεν κύριος ἐν θυμῷ καὶ ὀργῇ

23 ܟܸܒ̣ܪܝܼܬܵܐ ܘܡܸܠܚܵܐ ܝܲܩܝܼܕ̇ܬܵܐ ܟܠܵܗ̇ ܐܲܪܥܵܐ ܠܵܐ ܬܸܙܕ̇ܪܲܥ ܘܠܵܐ ܬܵܘܥܸܐ ܘܠܵܐ ܢܸܣܲܒ̣ ܒܵܗ̇ ܟܠ ܥܣܸܒ̣ ܐܸܠܵܐ ܬܸܗܘܸܐ ܐܲܝܟ݂ ܨܒ̣ܘܿܐܵܝܹܡ ܕܲܗܦܲܟ݂ ܐܸܢܹܝܢ ܡܵܪܝܵܐ ܒܪܘܼܓ̣ܙܹܗ ܘܲܒ̣ܚܸܡܬܹܗ.

sulphure, et salis ardore comburens, ita ut ultra non seratur, nec virens quippiam germinet, in exemplum subversionis Sodomæ et Gomorrhæ, Adamæ et Seboim, quas subvertit Dominus in ira et furore suo.

და იყოს ქუეყანაჲ იგი მათი, ვითარცა წუნწუბაჲ და ნამწუარები ცეცხლისაჲ. ნუ იპოებინ ქუეყანასა მათსა თესლი თესვისაჲ, ნუცა საძოვარი ჴარისაჲ, და არცა აღმოსცენდეს მათ ზედა მწუანვილი თივისა და არცა აღმოჴდეს, არამედ ვითარცა დაიქცა სოდომაჲ და გომორაჲ, ადამაჲ და სებეიმი, რომელ-იგი დააქცია უფალმან ღმერთმან რისხვითა მით გულისწყრომითა რისხვისა მისისაჲთა.

23 And that the whole land thereof is brimstone, and salt, and burning, that it is not sown, nor beareth, nor any grass groweth therein, like the overthrow of Sodom, and Gomorrah, Admah, and Zeboim, which the LORD overthrew in his anger, and in his wrath:

כג. וְאָמְרוּ כָּל הַגּוֹיִם עַל מֶה עָשָׂה יְהֹוָה כָּכָה לָאָרֶץ הַזֹּאת מֶה חֳרִי הָאַף הַגָּדוֹל הַזֶּה:

καὶ ἐροῦσιν πάντα τὰ ἔθνη διὰ τί ἐποίησεν κύριος οὕτως τῇ γῇ ταύτῃ τίς ὁ θυμὸς τῆς ὀργῆς ὁ μέγας οὗτος

24 ܘܢܹܐܡܪܘܼܢ ܟܠܗܘܿܢ ܥܲܡܡܹ̈ܐ ܥܲܠ ܡܵܢܵܐ ܥܒܲܕ݂ ܡܵܪܝܵܐ ܗܵܟܲܢܵܐ ܠܐܲܪܥܵܐ ܗܵܕܹܐ ܘܥܲܠ ܡܵܢܵܐ ܐܸܬ̣ܚܲܡܲܬ̣ ܪܘܼܓ̣ܙܹܗ ܗܵܢܵܐ ܪܲܒܵܐ.

Et dicent omnes gentes: Quare sic fecit Dominus terræ huic? quæ est hæc ira furoris ejus immensa?

და თქუან ყოველთა ნათესავთა: რაჲსამე ესრე შექმნა უფალმან ღმერთმან ქუეყანაჲ ესე, ანუ რაჲმე არს რისხვაჲ ესე დიდი გულისწყრომისა მისისაჲ, რომელ-ესე ყო მათ ზედა?

24 Even all nations shall say, Wherefore hath the LORD done thus unto this land? what meaneth the heat of this great anger?

כד. וְאָמְרוּ עַל אֲשֶׁר עָזְבוּ אֶת בְּרִית יְהֹוָה אֱלֹהֵי אֲבֹתָם אֲשֶׁר כָּרַת עִמָּם בְּהוֹצִיאוֹ אֹתָם מֵאֶרֶץ מִצְרָיִם:

καὶ ἐροῦσιν ὅτι κατελίποσαν τὴν διαθήκην κυρίου τοῦ θεοῦ τῶν πατέρων αὐτῶν ἃ διέθετο τοῖς πατράσιν αὐτῶν ὅτε ἐξήγαγεν αὐτοὺς ἐκ γῆς Αἰγύπτου

25 ܘܢܹܐܡܪܘܼܢ ܥܲܠ ܕܲܫܒܲܩܘ ܩܝܵܡܹܗ ܕܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܐ ܕܐܲܒ̣ܵܗܲܝ̈ܗܘܿܢ ܕܐܲܩܝܼܡ ܥܲܡܗܘܿܢ ܟܲܕ݂ ܐܲܦܸܩ ܐܸܢܘܿܢ ܡ̣ܢ ܐܲܪܥܵܐ ܕܡܸܨܪܹܝܢ.

Et respondebunt: Quia dereliquerunt pactum Domini, quod pepigit cum patribus eorum, quando eduxit eos de terra Ægypti:

და თქუან: ამის გამო, რამეთუ დაუტევეს მცნებაჲ იგი შჯულისა უფლისა ღმრთისა მამათა მათთაჲსა, რაჟამს გამოჰყვანდეს იგინი ქუეყანით ეგჳპტით.

25 Then men shall say, Because they have forsaken the covenant of the LORD God of their fathers, which he made with them when he brought them forth out of the land of Egypt:

כה. וַיֵּלְכוּ וַיַּעַבְדוּ אֱלֹהִים אֲחֵרִים וַיִּשְׁתַּחֲווּ לָהֶם אֱלֹהִים אֲשֶׁר לֹא יְדָעוּם וְלֹא חָלַק לָהֶם:

καὶ πορευθέντες ἐλάτρευσαν θεοῖς ἑτέροις καὶ προσεκύνησαν αὐτοῖς οἷς οὐκ ἠπίσταντο οὐδὲ διένειμεν αὐτοῖς

26 ܘܐܸܙܲܠܘ ܘܲܦܠܲܚܘ ܠܐܲܠܵܗܹ̈ܐ ܐ̄ܚܪ̈ܵܢܹܐ ܘܣܓܸܕ݂ܘ ܠܗܘܿܢ ܐܲܠܵܗܹ̈ܐ ܕܠܵܐ ܝܼܕܲܥܘ ܐܸܢܘܿܢ ܘܠܵܐ ܐܸܬ̣ܦܲܠܲܓ̣ܘ ܠܗܘܿܢ.

et servierunt diis alienis, et adoraverunt eos, quos nesciebant, et quibus non fuerant attributi:

და მივიდეს და ჰმსახურებდეს კერპთა, რომელ-იგი არა იცოდეს მამათა მათთა.

26 For they went and served other gods, and worshipped them, gods whom they knew not, and whom he had not given unto them:

כו. וַיִּחַר אַף יְהֹוָה בָּאָרֶץ הַהִוא לְהָבִיא עָלֶיהָ אֶת כָּל הַקְּלָלָה הַכְּתוּבָה בַּסֵּפֶר הַזֶּה:

καὶ ὠργίσθη θυμῷ κύριος ἐπὶ τὴν γῆν ἐκείνην ἐπαγαγεῖν ἐπ᾽ αὐτὴν κατὰ πάσας τὰς κατάρας τὰς γεγραμμένας ἐν τῷ βιβλίῳ τοῦ νόμου τούτου

27 ܘܐܸܬ̣ܚܲܡܲܬ̣ ܪܘܼܓ̣ܙܹܗ ܕܡܵܪܝܵܐ ܥܲܠ ܐܲܪܥܵܐ ܗܵܝ̇ ܕܢܲܝܬܸ̇ܐ ܥܠܹܝܗ̇ ܡܠܗܹܝܢ ܠܵܘ̈ܛܵܬ̣ܵܐ ܕܲܟ݂ܬ̣̈ܝܼܒ̣ܵܢ ܒܲܟ݂ܬ̣ܵܒ̣ܵܐ ܗܵܢܵܐ.

idcirco iratus est furor Domini contra terram istam, ut induceret super eam omnia maledicta, quæ in hoc volumine scripta sunt:

და განრისხნა უფალი გულისწყრომით მათ ზედა და ქუეყანასა მათსა ზედა და მოავლინა მათ ზედა მსგავსად წყევისა მის, რომელ წერილ არს წიგნსა მას შჯულისისა.

27 And the anger of the LORD was kindled against this land, to bring upon it all the curses that are written in this book:

כז. וַיִּתְּשֵׁם יְהֹוָה מֵעַל אַדְמָתָם בְּאַף וּבְחֵמָה וּבְקֶצֶף גָּדוֹל וַיַּשְׁלִכֵם אֶל אֶרֶץ אֲחֶרֶת כַּיּוֹם הַזֶּה:

καὶ ἐξῆρεν αὐτοὺς κύριος ἀπὸ τῆς γῆς αὐτῶν ἐν θυμῷ καὶ ὀργῇ καὶ παροξυσμῷ μεγάλῳ σφόδρα καὶ ἐξέβαλεν αὐτοὺς εἰς γῆν ἑτέραν ὡσεὶ νῦν

28 ܘܢܸܥܩܘܿܪ ܐܸܢܘܿܢ ܡܵܪܝܵܐ ܡ̣ܢ ܐܲܬ̣ܪܗܘܿܢ ܒܚܸܡܬ̣ܵܐ ܘܲܒ̣ܪܘܼܓ̣ܙܵܐ ܪܲܒܵܐ ܘܢܸܫܕܸ̇ܐ ܐܸܢܘܿܢ ܠܐܲܪܥܵܐ ܐ̄ܚܪܹܬ̣ܵܐ ܐܲܝܟ݂ ܕܝܵܘܡܵܢܵܐ.

et ejecit eos de terra sua in ira et in furore, et in indignatione maxima, projecitque in terram alienam, sicut hodie comprobatur.

და აღჴოცნა იგინი უფალმან ღმერთმან ქუეყანისა მისგან მათისა რისხვითა მით გულისწყრომისა მისისაჲთა, რამეთუ განრისხნა მათ ზედა ფრიად და განჴადნა იგინი ქუეყანად უცხოდ მოაქაჟამადმდე.

28 And the LORD rooted them out of their land in anger, and in wrath, and in great indignation, and cast them into another land, as it is this day.

כח. הַנִּסְתָּרֹת לַיהֹוָה אֱלֹהֵינוּ נקודות וְהַנִּגְלֹת ֹלָֹנוֹּ ֹוֹּלְֹבָֹנֵֹיֹנֹוּ עַד עוֹלָם לַעֲשׂוֹת אֶת כָּל דִּבְרֵי הַתּוֹרָה הַזֹּאת:

τὰ κρυπτὰ κυρίῳ τῷ θεῷ ἡμῶν τὰ δὲ φανερὰ ἡμῖν καὶ τοῖς τέκνοις ἡμῶν εἰς τὸν αἰῶνα ποιεῖν πάντα τὰ ῥήματα τοῦ νόμου τούτου

29 ܣܬ̇ܝܼܪ̈ܵܬ̣ܵܐ ܕܡܵܪܝܵܐ ܐܸܢܹܝܢ ܐܲܠܵܗܲܢ ܘܓܲܠ̈ܝܵܬ̣ܵܐ ܕܝܼܠܲܢ ܘܕܲܒ̣̈ܢܲܝܢ ܠܥܵܠܲܡ ܘܢܸܥܒܸ̇ܕ݂ ܟܠܗܘܿܢ ܦܸܬ̣ܓ̣ܵܡܵܘ̈ܗܝ ܕܢܵܡܘܿܣܵܐ ܗܵܢܵܐ.

Abscondita, Domino Deo nostro; quæ manifesta sunt, nobis et filiis nostris usque in sempiternum, ut faciamus universa verba legis hujus.

რომელ-რაჲ დაფარული არს უფლისა ღმრთისა ჩვენისა, ხოლო განცხადებული იგი თქუენ და შვილთა თქუენთა უკუნისამდე ჟამთა ყოფად ყოველთა ამათ სიტყუათა ამის შჯულისათა.

29 The secret things belong unto the LORD our God: but those things which are revealed belong unto us and to our children for ever, that we may do all the words of this law.

Λʹ

ܩܦܠܐܘܢ: ܠ.

Cap. 30

თავი ოცდამეათე

א. וְהָיָה כִי יָבֹאוּ עָלֶיךָ כָּל הַדְּבָרִים הָאֵלֶּה הַבְּרָכָה וְהַקְּלָלָה אֲשֶׁר נָתַתִּי לְפָנֶיךָ וַהֲשֵׁבֹתָ אֶל לְבָבֶךָ בְּכָל הַגּוֹיִם אֲשֶׁר הִדִּיחֲךָ יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ שָׁמָּה:

καὶ ἔσται ὡς ἂν ἔλθωσιν ἐπὶ σὲ πάντα τὰ ῥήματα ταῦτα ἡ εὐλογία καὶ ἡ κατάρα ἣν ἔδωκα πρὸ προσώπου σου καὶ δέξῃ εἰς τὴν καρδίαν σου ἐν πᾶσιν τοῖς ἔθνεσιν οὗ ἐάν σε διασκορπίσῃ κύριος ἐκεῖ

1 ܘܢܸܗܘܸܐ ܕܟܲܕ݂ ܢܹܐܬ̣ܘܿܢ ܥܠܲܝܟ ܗܵܠܹܝܢ ܟܠܗܘܿܢ ܦܸܬ̣ܓ̣ܵܡܹ̈ܐ ܒܘܼܪ̈ܟܵܬ̣ܵܐ ܘܠܵܘ̈ܛܵܬ̣ܵܐ ܕܝܼܗ̄ܒܹ̇ܬ̣ ܩܕ݂ܵܡܲܝܟ ܘܬܸܬ̣ܚܲܫܲܒ̣ ܒܠܸܒܵܟ݂ ܒܟ݂ܠܗܘܿܢ ܥܲܡܡܹ̈ܐ ܕܲܢܒܲܕ̇ܪܵܟ݂ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܠܬܲܡܵܢ.

Cum ergo venerint super te omnes sermones isti, benedictio sive maledictio, quam proposui in conspectu tuo: et ductus pœnitudine cordis tui in universis gentibus, in quas disperserit te Dominus Deus tuus,

და იყოს, რაჟამს მოიწინენ შენ ზედა ყოველნი ესე სიტყუანი კურთხევისა და წყევისანი, რომელ-ესე მიგცე შენ წინაშე თქუენსა. შეიწყნარნე ეგენი გულსა შენსა ყოველთა შორის წარმართთა და მოიქცე შენ უფლისა ღმრთისა შენისა.

1 And it shall come to pass, when all these things are come upon thee, the blessing and the curse, which I have set before thee, and thou shalt call them to mind among all the nations, whither the LORD thy God hath driven thee,

ב. וְשַׁבְתָּ עַד יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ וְשָׁמַעְתָּ בְקֹלוֹ כְּכֹל אֲשֶׁר אָנֹכִי מְצַוְּךָ הַיּוֹם אַתָּה וּבָנֶיךָ בְּכָל לְבָבְךָ וּבְכָל נַפְשֶׁךָ:

καὶ ἐπιστραφήσῃ ἐπὶ κύριον τὸν θεόν σου καὶ ὑπακούσῃ τῆς φωνῆς αὐτοῦ κατὰ πάντα ὅσα ἐγὼ ἐντέλλομαί σοι σήμερον ἐξ ὅλης τῆς καρδίας σου καὶ ἐξ ὅλης τῆς ψυχῆς σου

2 ܘܬܸܬ̣ܦܢܸܐ ܠܘܵܬ̣ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܘܬܸܫܡܲܥ ܒܩܵܠܹܗ ܐܲܝܟ݂ ܟܠܡܸܕܸ̇ܡ ܕܲܡܦܲܩܸܕ݂ ܐ̄ܢܵܐ ܝܵܘܡܵܢܵܐ ܐܲܢ̄ܬ̇ ܘܲܒ̣̈ܢܲܝܟ ܒܟ݂ܠܹܗ ܠܸܒܵܟ݂ ܘܲܒ̣ܟ݂ܠܹܗ ܢܲܦ̮ܫܵܟ݂.

et reversus fueris ad eum, et obedieris ejus imperiis, sicut ego hodie præcipio tibi, cum filiis tuis, in toto corde tuo, et in tota anima tua:

და ისმინო ჴმისა ამისაჲ, რომელსა-ესე მე გამცნებ შენ დღესდღე და ჰყო იგი ყოვლითა გულითა შენითა და ყოვლითა გონებითა შენითა.

2 And shalt return unto the LORD thy God, and shalt obey his voice according to all that I command thee this day, thou and thy children, with all thine heart, and with all thy soul;

ג. וְשָׁב יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ אֶת שְׁבוּתְךָ וְרִחֲמֶךָ וְשָׁב וְקִבֶּצְךָ מִכָּל הָעַמִּים אֲשֶׁר הֱפִיצְךָ יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ שָׁמָּה:

καὶ ἰάσεται κύριος τὰς ἁμαρτίας σου καὶ ἐλεήσει σε καὶ πάλιν συνάξει σε ἐκ πάντων τῶν ἐθνῶν εἰς οὓς διεσκόρπισέν σε κύριος ἐκεῖ

3 ܢܲܗܦܸܟ݂ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܫܒ̣ܝܼܬ̣ܵܟ݂ ܘܲܢܪܲܚܸܡ ܥܠܲܝܟ ܘܲܢܬ̣ܘܼܒ̣ ܘܲܢܟܲܢܫܵܟ݂ ܡ̣ܢ ܟܠܗܘܿܢ ܥܲܡܡܹ̈ܐ ܕܒܲܕ̇ܪܵܟ݂ ܒܗܘܿܢ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂.

reducet Dominus Deus tuus captivitatem tuam, ac miserebitur tui, et rursum congregabit te de cunctis populis, in quos te ante dispersit.

გილხინოს შენ უფალმან ღმერთმან შენმან ცოდვათა შენთა და შეგიწყალოს შენ და შეგკრიბოს შენ უფალმან ღმერთმან შენმან ყოველთაგან ნათესავთა, რომელსაცა-იგი განბნეულ იყო შენ მუნ.

3 That then the LORD thy God will turn thy captivity, and have compassion upon thee, and will return and gather thee from all the nations, whither the LORD thy God hath scattered thee.

ד. אִם יִהְיֶה נִדַּחֲךָ בִּקְצֵה הַשָּׁמָיִם מִשָּׁם יְקַבֶּצְךָ יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ וּמִשָּׁם יִקָּחֶךָ:

ἐὰν ᾖ ἡ διασπορά σου ἀπ᾽ ἄκρου τοῦ οὐρανοῦ ἕως ἄκρου τοῦ οὐρανοῦ ἐκεῖθεν συνάξει σε κύριος ὁ θεός σου καὶ ἐκεῖθεν λήμψεταί σε κύριος ὁ θεός σου

4 ܘܐܸܢ ܢܸܗܘܘܿܢ ܡܒܲܕܪ̈ܲܝܟ ܝܼܣܪܵܝܹܠ ܕܲܚܝܼܩܝܼܢ ܒܣܵܘ̈ܦܲ ܫܡܲܝܵܐ ܡ̣ܢ ܬܲܡܵܢ ܢܟܲܢܫܵܟ݂ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܘܡ̣ܢ ܬܲܡܵܢ ܢܩܲܪܒ̣ܵܟ݂.

Si ad cardines cæli fueris dissipatus, inde te retrahet Dominus Deus tuus,

და გან-ღა-თუ-ბნეულ იყო შენ კიდითგან ქვეყანისაჲთ ვიდრე კიდემდე მისა, მიერცა შემო-ვე-გკრიბოს შენ უფალმან ღმერთმან შენმან და მოგიყვანოს.

4 If any of thine be driven out unto the outmost parts of heaven, from thence will the LORD thy God gather thee, and from thence will he fetch thee:

ה. וֶהֱבִיאֲךָ יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ אֶל הָאָרֶץ אֲשֶׁר יָרְשׁוּ אֲבֹתֶיךָ וִירִשְׁתָּהּ וְהֵיטִבְךָ וְהִרְבְּךָ מֵאֲבֹתֶיךָ:

καὶ εἰσάξει σε κύριος ὁ θεός σου εἰς τὴν γῆν ἣν ἐκληρονόμησαν οἱ πατέρες σου καὶ κληρονομήσεις αὐτήν καὶ εὖ σε ποιήσει καὶ πλεοναστόν σε ποιήσει ὑπὲρ τοὺς πατέρας σου

5 ܘܢܲܝܬܹ̇ܝܟ݂ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܠܐܲܪܥܵܐ ܕܝܼܪܲܬ̣ܘ ܐܲܒ̣ܵܗܲܝ̈ܟ ܘܬܹܐܪܬ̇ܝܼܗ̇ ܘܢܲܛܐܸܒ̣ ܠܵܟ݂ ܘܢܲܣܓܹ̇ܝܟ݂ ܛܵܒ̣ ܡ̣ܢ ܐܲܒ̣ܵܗܲܝ̈ܟ.

et assumet, atque introducet in terram, quam possederunt patres tui, et obtinebis eam: et benedicens tibi, majoris numeri te esse faciat quam fuerunt patres tui.

და შეგიყვანოს შენ უფალმან ღმერთმან შენმან ქუეყანასა მას, რომელსა-იგი დამკჳდრებულ იყვნეს მამანი იგი შენნი და გაკურთხოს შენ და კეთილი გეყოს შენ და განგამრავლოს შენ უფროჲს მამათა მათ შენთა.

5 And the LORD thy God will bring thee into the land which thy fathers possessed, and thou shalt possess it; and he will do thee good, and multiply thee above thy fathers.

ו. וּמָל יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ אֶת לְבָבְךָ וְאֶת לְבַב זַרְעֶךָ לְאַהֲבָה אֶת יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ בְּכָל לְבָבְךָ וּבְכָל נַפְשְׁךָ לְמַעַן חַיֶּיךָ:

καὶ περικαθαριεῖ κύριος τὴν καρδίαν σου καὶ τὴν καρδίαν τοῦ σπέρματός σου ἀγαπᾶν κύριον τὸν θεόν σου ἐξ ὅλης τῆς καρδίας σου καὶ ἐξ ὅλης τῆς ψυχῆς σου ἵνα ζῇς σύ

6 ܘܢܸܓ̣ܙܘܿܪ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܠܸܒܵܟ݂ ܘܠܸܒܵܐ ܕܙܲܪܥܵܟ݂ ܠܥܵܠܲܡ ܘܬܸܪܚܲܡ ܠܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܡ̣ܢ ܟܠܹܗ ܠܸܒܵܟ݂ ܘܡ̣ܢ ܟܠܵܗ̇ ܢܲܦ̮ܫܵܟ݂ ܡܸܛܠ ܕܲܢܢܝܼܚܵܟ݂.

Circumcidet Dominus Deus tuus cor tuum, et cor seminis tui, ut diligas Dominum Deum tuum in toto corde tuo, et in tota anima tua, ut possis vivere.

და განწმიდოს უფალმან გული შენი და გული ნათესავისა მის შენისა შეყუარებად უფლისა ღმრთისა შენისა ყოვლითა გულითა შენითა და ყოვლითა გონებითა შენითა, რათა სცხონდე შენ და ნათესავი შენი.

6 And the LORD thy God will circumcise thine heart, and the heart of thy seed, to love the LORD thy God with all thine heart, and with all thy soul, that thou mayest live.

ז. וְנָתַן יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ אֵת כָּל הָאָלוֹת הָאֵלֶּה עַל אֹיְבֶיךָ וְעַל שׂנְאֶיךָ אֲשֶׁר רְדָפוּךָ:

καὶ δώσει κύριος ὁ θεός σου τὰς ἀρὰς ταύτας ἐπὶ τοὺς ἐχθρούς σου καὶ ἐπὶ τοὺς μισοῦντάς σε οἳ ἐδίωξάν σε

7 ܘܢܸܬܸ̇ܠ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܗܵܠܹܝܢ ܟܠܗܹܝܢ ܠܵܘ̈ܛܵܬ̣ܵܐ ܥܲܠ ܒܥܸܠܕ̇ܒ̣ܵܒܲܝ̈ܟ ܘܥܲܠ ܫܵܢ̈ܐܲܝܟ ܕܪܲܕ݂ܦܘܼܟ݂.

Omnes autem maledictiones has convertet super inimicos tuos, et eos qui oderunt te et persequuntur.

და მიავლინოს უფალმან ღმერთმან შენმან წყევაჲ ესე მტერთა მათ შენთა და მოძულეთა შენთა, რომელნი-იგი გდევნიდეს შენ.

7 And the LORD thy God will put all these curses upon thine enemies, and on them that hate thee, which persecuted thee.

ח. וְאַתָּה תָשׁוּב וְשָׁמַעְתָּ בְּקוֹל יְהֹוָה וְעָשִׂיתָ אֶת כָּל מִצְו‍ֹתָיו אֲשֶׁר אָנֹכִי מְצַוְּךָ הַיּוֹם:

καὶ σὺ ἐπιστραφήσῃ καὶ εἰσακούσῃ τῆς φωνῆς κυρίου τοῦ θεοῦ σου καὶ ποιήσεις τὰς ἐντολὰς αὐτοῦ ὅσας ἐγὼ ἐντέλλομαί σοι σήμερον

8 ܘܐܲܢ̄ܬ̇ ܬܸܬ̣ܦܢܸܐ ܘܬܸܫܡܲܥ ܒܩܵܠܹܗ ܕܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܘܬܸܥܒܸ̇ܕ݂ ܟܠܗܘܿܢ ܦܘܼܩ̈ܕܵܢܵܘܗܝ ܕܡܦܲܩܸܕ݂ ܐ̄ܢܵܐ ܠܵܟ݂ ܝܵܘܡܵܢܵܐ.

Tu autem reverteris, et audies vocem Domini Dei tui, faciesque universa mandata quæ ego præcipio tibi hodie:

მო-თუ-იქცე და ისმინო ჴმაჲ უფლისა ღმრთისა შენისაჲ, და ჰყვნე ყოველნი იგი მცნებანი მისნი, რომელსა-სეე მე გამცნებ შენ დღესდღე.

8 And thou shalt return and obey the voice of the LORD, and do all his commandments which I command thee this day.

ט. וְהוֹתִירְךָ יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ בְּכֹל מַעֲשֵׂה יָדֶךָ בִּפְרִי בִטְנְךָ וּבִפְרִי בְהֶמְתְּךָ וּבִפְרִי אַדְמָתְךָ לְטֹבָה כִּי יָשׁוּב יְהֹוָה לָשׂוּשׂ עָלֶיךָ לְטוֹב כַּאֲשֶׁר שָׂשׂ עַל אֲבֹתֶיךָ:

καὶ πολυωρήσει σε κύριος ὁ θεός σου ἐν παντὶ ἔργῳ τῶν χειρῶν σου ἐν τοῖς ἐκγόνοις τῆς κοιλίας σου καὶ ἐν τοῖς γενήμασιν τῆς γῆς σου καὶ ἐν τοῖς ἐκγόνοις τῶν κτηνῶν σου ὅτι ἐπιστρέψει κύριος ὁ θεός σου εὐφρανθῆναι ἐπὶ σὲ εἰς ἀγαθά καθότι ηὐφράνθη ἐπὶ τοῖς πατράσιν σου

9 ܘܢܵܘܬ̇ܪܵܟ݂ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܒܟ݂ܠܹܗ ܥܒ̣ܵܕ݂ܵܐ ܕܐܝܼܕܲܝ̈ܟ ܘܲܒ̣ܦܹܐܪܹ̈ܐ ܕܐܲܪܥܵܟ݂ ܠܛܵܒ̣ܬ̣ܵܐ ܡܸܛܠ ܕܢܸܬ̣ܦܢܸܐ ܡܵܪܝܵܐ ܠܡܸܚܕܵܐ ܥܠܲܝܟ ܠܛܵܒ̣ܬ̣ܵܐ ܐܲܝܟ݂ ܕܲܚܕ݂ܝܼ ܥܲܠ ܐܲܒ̣ܵܗܲܝ̈ܟ̇ܘܿܢ.

et abundare te faciet Dominus Deus tuus in cunctis operibus manuum tuarum, in sobole uteri tui, et in fructu jumentorum tuorum, in ubertate terræ tuæ, et in rerum omnium largitate. Revertetur enim Dominus, ut gaudeat super te in omnibus bonis, sicut gavisus est in patribus tuis:

და დღეგრძელ-გყოს შენ უფალმან ღმრთმან შენმან და განგიმრავლნეს ყოველნი საქმენი ჴელთა შენთანი, და ნაშობნი მუცლისა შენისანი და ნაყოფი ქუეყანისა შენისაჲ და ნაშობნი საცხოვართა შენთანი. და მოიქცეს უფალი ღმერთი და იხარებდეს შენდა მიმართ კეთილის-ყოფითა, ვითარცა-იგი იხარებდა მამათა შენთა ზედა.

9 And the LORD thy God will make thee plenteous in every work of thine hand, in the fruit of thy body, and in the fruit of thy cattle, and in the fruit of thy land, for good: for the LORD will again rejoice over thee for good, as he rejoiced over thy fathers:

י. כִּי תִשְׁמַע בְּקוֹל יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ לִשְׁמֹר מִצְו‍ֹתָיו וְחֻקֹּתָיו הַכְּתוּבָה בְּסֵפֶר הַתּוֹרָה הַזֶּה כִּי תָשׁוּב אֶל יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ בְּכָל לְבָבְךָ וּבְכָל נַפְשֶׁךָ:

ἐὰν εἰσακούσῃς τῆς φωνῆς κυρίου τοῦ θεοῦ σου φυλάσσεσθαι καὶ ποιεῖν πάσας τὰς ἐντολὰς αὐτοῦ καὶ τὰ δικαιώματα αὐτοῦ καὶ τὰς κρίσεις αὐτοῦ τὰς γεγραμμένας ἐν τῷ βιβλίῳ τοῦ νόμου τούτου ἐὰν ἐπιστραφῇς ἐπὶ κύριον τὸν θεόν σου ἐξ ὅλης τῆς καρδίας σου καὶ ἐξ ὅλης τῆς ψυχῆς σου

10 ܐܸܢ ܬܸܫܡܲܥ ܒܩܵܠܹܗ ܕܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܘܬܸܛܲܪ ܦܘܼܩ̈ܕܵܢܵܘܗܝ ܘܢܵܡܘܿܣܵܘ̈ܗܝ ܕܲܟ݂ܬ̣ܝܼܒ̣ܝܼܢ ܒܲܟ݂ܬ̣ܵܒ̣ܵܐ ܗܵܢܵܐ ܘܬܸܬ̣ܦܢܸܐ ܠܘܵܬ̣ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܡ̣ܢ ܟܠܹܗ ܠܸܒܵܟ݂ ܘܡ̣ܢ ܟܠܵܗ̇ ܢܲܦ̮ܫܵܟ݂.

si tamen audieris vocem Domini Dei tui, et custodieris præcepta ejus et cæremonias, quæ in hac lege conscripta sunt: et revertaris ad Dominum Deum tuum in toto corde tuo, et in tota anima tua.

უკეთუ ისმინო ჴმაჲ უფლისა ღმრთისა შენისა და დაიმარხნე ყოველნი მცნებანი მისნი და ჰყვნე ყოველნი სამართალნი მისნი და მშჯავრნი მისნი, რომელ-ესე წერილ არიან წიგნსა მას შჯულისასა, მო-თუ-იქცე შენ უფლისა ღმრთისა შენისა და ყოვლითა გულითა შენითა და ყოვლითა გონებითა შენითა,

10 If thou shalt hearken unto the voice of the LORD thy God, to keep his commandments and his statutes which are written in this book of the law, and if thou turn unto the LORD thy God with all thine heart, and with all thy soul.

יא. כִּי הַמִּצְוָה הַזֹּאת אֲשֶׁר אָנֹכִי מְצַוְּךָ הַיּוֹם לֹא נִפְלֵאת הִוא מִמְּךָ וְלֹא רְחֹקָה הִוא:

ὅτι ἡ ἐντολὴ αὕτη ἣν ἐγὼ ἐντέλλομαί σοι σήμερον οὐχ ὑπέρογκός ἐστιν οὐδὲ μακρὰν ἀπὸ σοῦ

11 ܡܸܛܠ ܕܦܘܼܩܕܵܢܵܐ ܗܵܢܵܐ ܕܲܡܦܲܩܸܕ݂ ܐ̄ܢܵܐ ܠܵܟ݂ ܝܵܘܡܵܢܵܐ ܠܵܐ ܗ̄ܘ̣ܵܐ ܟܣܸܐ ܡܸܢܵܟ݂ ܐܵܦܠܵܐ ܗܘ̤ܵܐ ܪܲܚܝܼܩ.

Mandatum hoc, quod ego præcipio tibi hodie, non supra te est, neque procul positum,

რამეთუ მცნებაჲ ესე, რომელსა, ესერა, გამცნებ შენ დღეს, რამეთუ არა სიმძიმე რაჲ არს შენდა, არცა განშორებულ არს შენგან, არცა ზეცას არს, სთქუა თუ ვითარმედ: ვინ აღვიდეს ზეცად,

11 For this commandment which I command thee this day, it is not hidden from thee, neither is it far off.

יב. לֹא בַשָּׁמַיִם הִוא לֵאמֹר מִי יַעֲלֶה לָּנוּ הַשָּׁמַיְמָה וְיִקָּחֶהָ לָּנוּ וְיַשְׁמִעֵנוּ אֹתָהּ וְנַעֲשֶׂנָּה:

οὐκ ἐν τῷ οὐρανῷ ἄνω ἐστὶν λέγων τίς ἀναβήσεται ἡμῖν εἰς τὸν οὐρανὸν καὶ λήμψεται αὐτὴν ἡμῖν καὶ ἀκούσαντες αὐτὴν ποιήσομεν

12 ܠܵܐ ܗ̄ܘ̣ܵܐ ܒܲܫܡܲܝܵܐ ܗ̄ܘ̣ ܕܬܹܐܡܲܪ ܡܲܢܘܼ ܢܸܣܲܒ̣ ܠܵܟ݂ ܠܲܫܡܲܝܵܐ ܘܢܸܣܒ̣ܝܼܘܗܝ ܠܲܢ ܘܢܸܫܡܲܥ ܘܢܸܥܒ̇ܕ݂ܝܼܘܗܝ.

nec in cælo situm, ut possis dicere: Quis nostrum valet ad cælum ascendere, ut deferat illud ad nos, et audiamus atque opere compleamus?

და არცა ქუეყანასა, სთქვათ: ვინ წარვიდეს და მოგუართვას ჩუენ? რათა ვისმინოთ და ვყოთ იგი,

12 It is not in heaven, that thou shouldest say, Who shall go up for us to heaven, and bring it unto us, that we may hear it, and do it?

יג. וְלֹא מֵעֵבֶר לַיָּם הִוא לֵאמֹר מִי יַעֲבָר לָנוּ אֶל עֵבֶר הַיָּם וְיִקָּחֶהָ לָּנוּ וְיַשְׁמִעֵנוּ אֹתָהּ וְנַעֲשֶׂנָּה:

οὐδὲ πέραν τῆς θαλάσσης ἐστὶν λέγων τίς διαπεράσει ἡμῖν εἰς τὸ πέραν τῆς θαλάσσης καὶ λήμψεται ἡμῖν αὐτήν καὶ ἀκουστὴν ἡμῖν ποιήσει αὐτήν καὶ ποιήσομεν

13 ܘܠܵܐ ܗ̄ܘ̣ܵܐ ܒܥܸܒ̣ܪܵܐ ܕܝܲܡܵܐ ܕܬܹܐܡܲܪ ܡܲܢܘܼ ܢܸܥܒܲܪ ܠܲܢ ܠܥܸܒ̣ܪܵܐ ܕܝܲܡܵܐ ܘܢܸܣܒ̣ܝܼܘܗܝ ܠܲܢ ܘܢܸܫܡܲܥ ܘܢܸܥܒ̇ܕ݂ܝܼܘܗܝ.

neque trans mare positum: ut causeris, et dicas: Quis ex nobis poterit transfretare mare, et illud ad nos usque deferre, ut possimus audire et facere quod præceptum est?

არცაღა ზღუასა წიაღ არს, სთქუა თუ ვითარმედ: ვინ წიაღჰჴდეს და წიაღ მოგუართვას ჩუენ? რათა ვისმინოთ ჩუენ და ვყოთ იგი.

13 Neither is it beyond the sea, that thou shouldest say, Who shall go over the sea for us, and bring it unto us, that we may hear it, and do it?

יד. כִּי קָרוֹב אֵלֶיךָ הַדָּבָר מְאֹד בְּפִיךָ וּבִלְבָבְךָ לַעֲשׂתוֹ:

ἔστιν σου ἐγγὺς τὸ ῥῆμα σφόδρα ἐν τῷ στόματί σου καὶ ἐν τῇ καρδίᾳ σου καὶ ἐν ταῖς χερσίν σου αὐτὸ ποιεῖν

14 ܐܸܠܵܐ ܩܲܪܝܼܒ̣ ܗ̄ܘ̣ ܠܵܟ݂ ܦܸܬ̣ܓ̣ܵܡܵܐ ܛܵܒ̣ ܒܦܘܼܡܵܟ݂ ܘܲܒ̣ܠܸܒܵܟ݂ ܠܡܸܥܒ̇ܪܹܗ.

sed juxta te est sermo valde, in ore tuo, et in corde tuo, ut facias illum.

მახლობელ არს შენდა სიტყუაჲ იგი ფრიად, პირსა შენსა შინა არს და გულსა შენსა და ჴელთა შენთა შინა არს ყოფაჲ მისი.

14 But the word is very nigh unto thee, in thy mouth, and in thy heart, that thou mayest do it.

טו. רְאֵה נָתַתִּי לְפָנֶיךָ הַיּוֹם אֶת הַחַיִּים וְאֶת הַטּוֹב וְאֶת הַמָּוֶת וְאֶת הָרָע:

ἰδοὺ δέδωκα πρὸ προσώπου σου σήμερον τὴν ζωὴν καὶ τὸν θάνατον τὸ ἀγαθὸν καὶ τὸ κακόν

15 ܚܙܝܼ ܕܝܸܗ̄ܒܹ̇ܬ̣ ܩܕ݂ܵܡܲܝܟ ܝܵܘܡܵܢܵܐ ܚܲܝܹ̈ܐ ܘܛܵܒ̣ـ̈ܬ̣ܵܐ ܘܡܵܘܬܵܐ ܘܒ̣ܝܼ̈ܫܵܬ̣ܵܐ.

Considera quod hodie proposuerim in conspectu tuo, vitam et bonum, et e contrario mortem et malum:

აჰა, ესერა, მიმიცემიეს თქუენ წინაშე დღესდღე ცხორებაჲ და სიკუდილი.

15 See, I have set before thee this day life and good, and death and evil;

טז. אֲשֶׁר אָנֹכִי מְצַוְּךָ הַיּוֹם לְאַהֲבָה אֶת יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ לָלֶכֶת בִּדְרָכָיו וְלִשְׁמֹר מִצְו‍ֹתָיו וְחֻקֹּתָיו וּמִשְׁפָּטָיו וְחָיִיתָ וְרָבִיתָ וּבֵרַכְךָ יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ בָּאָרֶץ אֲשֶׁר אַתָּה בָא שָׁמָּה לְרִשְׁתָּהּ:

ἐὰν εἰσακούσῃς τὰς ἐντολὰς κυρίου τοῦ θεοῦ σου ἃς ἐγὼ ἐντέλλομαί σοι σήμερον ἀγαπᾶν κύριον τὸν θεόν σου πορεύεσθαι ἐν πάσαις ταῖς ὁδοῖς αὐτοῦ φυλάσσεσθαι τὰ δικαιώματα αὐτοῦ καὶ τὰς κρίσεις αὐτοῦ καὶ ζήσεσθε καὶ πολλοὶ ἔσεσθε καὶ εὐλογήσει σε κύριος ὁ θεός σου ἐν πάσῃ τῇ γῇ εἰς ἣν εἰσπορεύῃ ἐκεῖ κληρονομῆσαι αὐτήν

16 ܣܕܲܡܦܲܩܸܕ݂ ܐ̄ܢܵܐ ܠܵܟ݂ ܝܵܘܡܵܢܵܐ ܕܬܸܪܚܲܡ ܠܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܘܲܬ̣ܗܲܠܸܟ݂ ܒܐܘܼܪ̈ܵܬܹܗ ܘܬܸܛܲܪ ܦܘܼܩ̈ܕܵܢܵܘܗܝ ܘܢܵܡܘܿܣܵܘ̈ܗܝ ܘܕ݂ܝܼܢܵܘ̈ܗܝ ܘܬܸܚܸܐ ܘܬܸܣܓܸ̇ܐ ܛܵܒ̣. ܘܲܢܒܲܪܟ݂ܵܟ݂ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܒܐܲܪܥܵܐ ܕܥܵܐܹ̇ܠ ܐܲܢ̄ܬ̇ ܠܬܲܡܵܢ ܠܡܹܐܪܬܵܗ̇.

ut diligas Dominum Deum tuum, et ambules in viis ejus, et custodias mandata illius ac cæremonias atque judicia: et vivas, atque multiplicet te, benedicatque tibi in terra, ad quam ingredieris possidendam.

ისმინე თუ მცნებანი უფლისა ღმრთისა შენისანი, რომელსა-ესე მე გამცნებ შენ დღეს და შეიყუარო შენ უფალი ღმერთი შენი და ხვიდოდი ყოველთა გზათა მისთა. და დაიმარხნე ყოველნი მცნებანი მისნი და სამართალნი მისნი და მშჯავრნი, სცხონდეთ და განმრავლდეთ და შეხჳდეთ დამკჳდრებად მუნ.

16 In that I command thee this day to love the LORD thy God, to walk in his ways, and to keep his commandments and his statutes and his judgments, that thou mayest live and multiply: and the LORD thy God shall bless thee in the land whither thou goest to possess it.

יז. וְאִם יִפְנֶה לְבָבְךָ וְלֹא תִשְׁמָע וְנִדַּחְתָּ וְהִשְׁתַּחֲוִיתָ לֵאלֹהִים אֲחֵרִים וַעֲבַדְתָּם:

καὶ ἐὰν μεταστῇ ἡ καρδία σου καὶ μὴ εἰσακούσῃς καὶ πλανηθεὶς προσκυνήσῃς θεοῖς ἑτέροις καὶ λατρεύσῃς αὐτοῖς

17 ܘܐܸܢ ܢܸܣܛܸܐ ܠܸܒܵܟ݂ ܘܠܵܐ ܬܸܫܡܲܥ ܘܬܸܛܥܸܐ ܘܬܸܣܟ̇ܘܿܕ݂ ܠܐܲܠܵܗܹ̈ܐ ܐ̄ܚܪ̈ܵܢܹܐ ܘܬܸܦܠܘܿܚ ܐܸܢܘܿܢ.

Si autem aversum fuerit cor tuum, et audire nolueris, atque errore deceptus adoraveris deos alienos, et servieris eis:

უკეთუ გარდა-რაჲმე-იცვალოს გული შენი და არა ისმინო შენ უფლისა ღმრთისა შენისაჲ და შესცთე და თაყუანის-სცემდე შენ ღმერთთა უცხოთა და ჰმსახურებდე შენ მათ.

17 But if thine heart turn away, so that thou wilt not hear, but shalt be drawn away, and worship other gods, and serve them;

יח. הִגַּדְתִּי לָכֶם הַיּוֹם כִּי אָבֹד תֹּאבֵדוּן לֹא תַאֲרִיכֻן יָמִים עַל הָאֲדָמָה אֲשֶׁר אַתָּה עֹבֵר אֶת הַיַּרְדֵּן לָבוֹא שָׁמָּה לְרִשְׁתָּהּ:

ἀναγγέλλω σοι σήμερον ὅτι ἀπωλείᾳ ἀπολεῖσθε καὶ οὐ μὴ πολυήμεροι γένησθε ἐπὶ τῆς γῆς ἧς κύριος ὁ θεός σου δίδωσίν σοι εἰς ἣν ὑμεῖς διαβαίνετε τὸν Ιορδάνην ἐκεῖ κληρονομῆσαι αὐτήν

18 ܚܵܘܝܼܬ̇ܟ݂ܘܿܢ ܝܵܘܡܵܢܵܐ ܕܡܹܐܒܲܕ݂ ܐܵܒ̣ܕ̇ܝܼܢ ܐܲܢ̄ܬ̇ܘܿܢ ܘܠܵܐ ܬܲܓܪܘܼܢ ܝܵܘ̈ܡܵܬ̣ܵܐ ܒܐܲܪܥܵܐ ܕܥܵܒ̣ܪܝܼܢ ܐܲܢ̄ܬ̇ܘܿܢ ܝܘܿܪܕܢܲܢ ܠܡܸܥܲܠ ܠܬܲܡܵܢ ܠܡܹܐܪܬܵܗ̇.

prædico tibi hodie quod pereas, et parvo tempore moreris in terra, ad quam, Jordane transmisso, ingredieris possidendam.

გაუწყებ შენ დღესდღე, რამეთუ წარწყმედით წარსწყმდეთ თქუენ და არა დღეგრძელ იყვნეთ თქუენ ქუეყანასა მას ზედა, რომელი-იგი უფალმან ღმერთმან მოგცეს შენ, რომლისათჳს წიაღხუალ შენ იორდანესა მდინარესა შესლვად და დამკჳდრებად მუნ.

18 I denounce unto you this day, that ye shall surely perish, and that ye shall not prolong your days upon the land, whither thou passest over Jordan to go to possess it.

יט. הַעִדֹתִי בָכֶם הַיּוֹם אֶת הַשָּׁמַיִם וְאֶת הָאָרֶץ הַחַיִּים וְהַמָּוֶת נָתַתִּי לְפָנֶיךָ הַבְּרָכָה וְהַקְּלָלָה וּבָחַרְתָּ בַּחַיִּים לְמַעַן תִּחְיֶה אַתָּה וְזַרְעֶךָ:

διαμαρτύρομαι ὑμῖν σήμερον τόν τε οὐρανὸν καὶ τὴν γῆν τὴν ζωὴν καὶ τὸν θάνατον δέδωκα πρὸ προσώπου ὑμῶν τὴν εὐλογίαν καὶ τὴν κατάραν ἔκλεξαι τὴν ζωήν ἵνα ζῇς σὺ καὶ τὸ σπέρμα σου

19 ܣܲܗ̇ܕܹܬ̣ ܒܟ݂ܘܿܢ ܝܵܘܡܵܢܵܐ ܫܡܲܝܵܐ ܘܐܲܪܥܵܐ ܕܚܲܝܹ̈ܐ ܘܡܵܘܬܵܐ ܝܼܗ̄ܒܹ̇ܬ̣ ܩܕ݂ܵܡܲܝܟ̇ܘܿܢ ܒܘܼܪ̈ܟܵܬ̣ܵܐ ܘܠܵܘ̈ܛܵܬ̣ܵܐ ܓܒ̣ܝܼ ܠܵܟ݂ ܚܲܝܹ̈ܐ ܕܬܸܚܹܐ ܐܲܢ̄ܬ̇ ܘܙܲܪܥܵܟ݂.

Testes invoco hodie cælum et terram, quod proposuerim vobis vitam et mortem, benedictionem et maledictionem. Elige ergo vitam, ut et tu vivas, et semen tuum:

მოწამეს-ვჰყოფ დღეს ცასა და ქუეყანასა, რამეთუ ცხორებასა და სიკუდილსა დავსდებ თქუენ წინაშე, კურთხევასა და წყევასა გამოირჩიე შენ კურთხევაჲ იგი, რათა სცხონდე შენ და ნათესავი შენი.

Hímin ok jǫrð nefni ek í vætti at ek hefi skýrt fyrir yðr líf ok dauða, bǫlvan ok blessan. Velit þér yðr líf at þér lifit ok kyn yðvart.

19 I call heaven and earth to record this day against you, that I have set before you life and death, blessing and cursing: therefore choose life, that both thou and thy seed may live:

כ. לְאַהֲבָה אֶת יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ לִשְׁמֹעַ בְּקֹלוֹ וּלְדָבְקָה בוֹ כִּי הוּא חַיֶּיךָ וְאֹרֶךְ יָמֶיךָ לָשֶׁבֶת עַל הָאֲדָמָה אֲשֶׁר נִשְׁבַּע יְהֹוָה לַאֲבֹתֶיךָ לְאַבְרָהָם לְיִצְחָק וּלְיַעֲקֹב לָתֵת לָהֶם:

ἀγαπᾶν κύριον τὸν θεόν σου εἰσακούειν τῆς φωνῆς αὐτοῦ καὶ ἔχεσθαι αὐτοῦ ὅτι τοῦτο ἡ ζωή σου καὶ ἡ μακρότης τῶν ἡμερῶν σου κατοικεῖν σε ἐπὶ τῆς γῆς ἧς ὤμοσεν κύριος τοῖς πατράσιν σου Αβρααμ καὶ Ισαακ καὶ Ιακωβ δοῦναι αὐτοῖς

20 ܟܲܕ݂ ܬܸܪܚܲܡ ܠܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܘܬܸܫܡܲܥ ܒܩܵܠܹܗ ܘܬܸܬ̣ܢܲܩܲܦ ܠܹܗ ܡܸܛܠ ܕܗܘ̤ܝܘܼ ܚܲܝܲܝ̈ܟ ܘܢܘܼܓ̣ܪܵܐ ܕܝܵܘ̈ܡܵܬ̣ܵܟ݂ ܕܬܸܬܸ̇ܒ̣ ܒܐܲܪܥܵܐ ܕܝܼܡܵܐ ܡܵܪܝܵܐ ܠܐܲܒ̣ܵܗܲܝ̈ܟ ܠܐܲܒ̣ܪܵܗܵܡ ܘܠܐܝܼܣܚܵܩ ܘܲܠܝܲܥܩܘܿܒ̣ ܠܡܸܬܲܠ ܠܵܟ݂.

et diligas Dominum Deum tuum, atque obedias voci ejus, et illi adhæreas (ipse est enim vita tua, et longitudo dierum tuorum), ut habites in terra, pro qua juravit Dominus patribus tuis, Abraham, Isaac, et Jacob, ut daret eam illis.

შეიყუარე შენ უფალი ღმერთი შენი და ისმინე ჴმისა მისისა და შეიკრძალე იგი მტკიცე... დამკჳდრებად შენდა ქუეყანასა მათსა, რომლისათჳს ეფუცა უფალი ღმერთი მამათა შენთა: აბრაჰამს, ისაკს და იაკობს მიცემად მათა.

Elski þér dróttinn Guð yðvarn ok hlýðit honum, ok festist honum við, því at hann er yðvart líf ok langleikr daga yðvarra, at þér megit byggja á jǫrðu þeirri er hann gaf yðr og svarði feðrum yðrum, Abraham, Isak ok Jakob.

20 That thou mayest love the LORD thy God, and that thou mayest obey his voice, and that thou mayest cleave unto him: for he is thy life, and the length of thy days: that thou mayest dwell in the land which the LORD sware unto thy fathers, to Abraham, to Isaac, and to Jacob, to give them.

לא

ΛΑʹ

ܩܦܠܐܘܢ: ܠܐ.

Cap. 31

თავი ოცდამეთერთმეტე

א. וַיֵּלֶךְ משֶׁה וַיְדַבֵּר אֶת הַדְּבָרִים הָאֵלֶּה אֶל כָּל יִשְׂרָאֵל:

καὶ συνετέλεσεν Μωυσῆς λαλῶν πάντας τοὺς λόγους τούτους πρὸς πάντας υἱοὺς Ισραηλ

1 ܘܐܸܙܲܠ ܡܘܼܫܹܐ ܘܡܲܠܸܠ ܗܵܠܹܝܢ ܟܠܗܘܿܢ ܦܸܬ̣ܓ̣ܵܡܹ̈ܐ ܥܲܡ ܟܠܹܗ ܝܼܣܪܵܝܹܠ.

Abiit itaque Moyses, et locutus est omnia verba hæc ad universum Israël,

და დაასრულნა მოსე ყოველნი იგი სიტყუანი, რომელთა-იგი ეტყოდა ძეთა მიმართ ისრაილისათა.

1 And Moses went and spake these words unto all Israel.

ב. וַיֹּאמֶר אֲלֵהֶם בֶּן מֵאָה וְעֶשְׂרִים שָׁנָה אָנֹכִי הַיּוֹם לֹא אוּכַל עוֹד לָצֵאת וְלָבוֹא וַיהֹוָה אָמַר אֵלַי לֹא תַעֲבֹר אֶת הַיַּרְדֵּן הַזֶּה:

καὶ εἶπεν πρὸς αὐτούς ἑκατὸν καὶ εἴκοσι ἐτῶν ἐγώ εἰμι σήμερον οὐ δυνήσομαι ἔτι εἰσπορεύεσθαι καὶ ἐκπορεύεσθαι κύριος δὲ εἶπεν πρός με οὐ διαβήσῃ τὸν Ιορδάνην τοῦτον

2 ܘܐܸܡܲܪ ܠܗܘܿܢ ܒܲܪ ܡܵܐܐ ܐ̄ܢܵܐ ܘܥܸܣܪܝܼܢ ܫܢ̈ܝܼܢ ܝܵܘܡܵܢܵܐ ܘܠܵܐ ܡܸܫܟܲܚ ܐ̄ܢܵܐ ܬܘܼܒ̣ ܠܡܸܦܲܩ ܘܲܠܡܸܥܲܠ ܘܡܵܪܝܵܐ ܐܸܢܲܪ ܠܝܼ ܕܠܵܐ ܬܸܥܒܲܪ ܝܘܿܪܕܢܲܢ ܗܵܢܵܐ.

et dixit ad eos: Centum viginti annorum sum hodie; non possum ultra egredi et ingredi, præsertim cum et Dominus dixerit mihi: Non transibis Jordanem istum.

და ჰრქუა მათ: ასოც წლის ვარ მე დღეს და ვერ მიძლავს მე შემოსლვად და განსლვად თქუენ წინაშე, რამეთუ უფალმანცა მრქუა მე, ვითარმედ: არა წიაღჰჴდე შენ იორდანესა.

Ek hefi nú hundrað ára ok xx. ár, ok mun ek nú eigi lengr lífa, því at dróttinn sagði mér at ek munda eigi fara yfir Jordan.

2 And he said unto them, I am an hundred and twenty years old this day; I can no more go out and come in: also the LORD hath said unto me, Thou shalt not go over this Jordan.

ג. יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ הוּא עֹבֵר לְפָנֶיךָ הוּא יַשְׁמִיד אֶת הַגּוֹיִם הָאֵלֶּה מִלְּפָנֶיךָ וִירִשְׁתָּם יְהוֹשֻׁעַ הוּא עֹבֵר לְפָנֶיךָ כַּאֲשֶׁר דִּבֶּר יְהֹוָה:

κύριος ὁ θεός σου ὁ προπορευόμενος πρὸ προσώπου σου αὐτὸς ἐξολεθρεύσει τὰ ἔθνη ταῦτα ἀπὸ προσώπου σου καὶ κατακληρονομήσεις αὐτούς καὶ Ἰησοῦς ὁ προπορευόμενος πρὸ προσώπου σου καθὰ ἐλάλησεν κύριος

3 ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܗܘ̤ ܥܵܒܲܪ ܩܕ݂ܵܡܲܝܟ ܘܗܘ̤ ܢܵܘܒܸ̇ܕ݂ ܥܲܡܡܹ̈ܐ ܗܵܠܹܝܢ ܡ̣ܢ ܩܕ݂ܵܡܲܝܟ ܘܬܹܐܪܲܬ̣ ܐܸܢܘܿܢ. ܝܼܫܘܿܥ ܗܘ̤ ܥܵܒܲܪ ܩܕ݂ܵܡܲܝܟ ܐܲܝܟ݂ ܕܐܸܡܲܪ ܡܵܪܝܵܐ.

Dominus ergo Deus tuus transibit ante te: ipse delebit omnes gentes has in conspectu tuo, et possidebis eas: et Josue iste transibit ante te, sicut locutus est Dominus.

უფალი ღმერთი წინაგიძღოდის შენ და მან მოსპნეს ყოველნი მტერნი შენნი წინაშე პირსა შენსა და დაგიმკჳდროს შენ ქუეყანაჲ იგი, რამეთუ ისო წარგიძღუეს წინაშე პირსა თქუენსა, ვითარცა ეტყოდა ღმერთი.

Dróttinn Guð yðvarr mun fyrir yðr fara. Hann mun af má allar þjóðir þessar, ok munut þér þá eignast. Ok Josva mun yðr stýra, því at Guð hefir honum þat vald gefit.

3 The LORD thy God, he will go over before thee, and he will destroy these nations from before thee, and thou shalt possess them: and Joshua, he shall go over before thee, as the LORD hath said.

ד. וְעָשָׂה יְהֹוָה לָהֶם כַּאֲשֶׁר עָשָׂה לְסִיחוֹן וּלְעוֹג מַלְכֵי הָאֱמֹרִי וּלְאַרְצָם אֲשֶׁר הִשְׁמִיד אֹתָם:

καὶ ποιήσει κύριος αὐτοῖς καθὰ ἐποίησεν Σηων καὶ Ωγ τοῖς δυσὶ βασιλεῦσιν τῶν Αμορραίων οἳ ἦσαν πέραν τοῦ Ιορδάνου καὶ τῇ γῇ αὐτῶν καθότι ἐξωλέθρευσεν αὐτούς

4 ܘܢܸܥܒܸ̇ܕ݂ ܠܗܘܿܢ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܝܟ݂ ܕܥܒܲܕ݂ ܠܣܝܼܚܘܿܢ ܘܲܠܥܘܿܓ̣ ܡܲܠܟܹ̈ܐ ܕܐܵܡܘܿܪ̈ܵܝܹܐ ܘܠܲܐܪܥܗܘܿܢ ܕܐܵܘܒܸ̇ܕ݂ ܐܸܢܘܿܢ.

Facietque Dominus eis sicut fecit Sehon et Og regibus Amorrhæorum, et terræ eorum, delebitque eos.

ეგრეცა უყოს უფალმან ღმერთმან თქუენმან, რაჲცა-იგი უყო სეონს და ოგს, ორთა მათ მეფეთა ამორეველთა, რომელნი-იგი იყვნეს წიაღ იორდანესა...

4 And the LORD shall do unto them as he did to Sihon and to Og, kings of the Amorites, and unto the land of them, whom he destroyed.

ה. וּנְתָנָם יְהֹוָה לִפְנֵיכֶם וַעֲשִׂיתֶם לָהֶם כְּכָל הַמִּצְוָה אֲשֶׁר צִוִּיתִי אֶתְכֶם:

καὶ παρέδωκεν αὐτοὺς κύριος ὑμῖν καὶ ποιήσετε αὐτοῖς καθότι ἐνετειλάμην ὑμῖν

5 ܢܲܫܠܸܡ ܐܸܢܘܿܢ ܡܵܪܝܵܐ ܩܕ݂ܵܡܲܝܟ̇ܘܿܢ ܘܲܥܒܸ̇ܕ݂ܘ ܠܗܘܿܢ ܐܲܝܟ݂ ܟܠܹܗ ܦܘܼܩܕܵܢܵܐ ܕܦܲܩܕ̇ܬ̇ܟ݂ܘܿܢ.

Cum ergo et hos tradiderit vobis, similiter facietis eis, sicut præcepi vobis.

მოგცნა იგინი მან ღმერთმან თქუენმან ჴელთა თქუენთა და უყავთ მათ, ვითარა-იგი გამცენ თქუენ:

5 And the LORD shall give them up before your face, that ye may do unto them according unto all the commandments which I have commanded you.

ו. חִזְקוּ וְאִמְצוּ אַל תִּירְאוּ וְאַל תַּעַרְצוּ מִפְּנֵיהֶם כִּי יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ הוּא הַהֹלֵךְ עִמָּךְ לֹא יַרְפְּךָ וְלֹא יַעַזְבֶךָּ:

ἀνδρίζου καὶ ἴσχυε μὴ φοβοῦ μηδὲ δειλία μηδὲ πτοηθῇς ἀπὸ προσώπου αὐτῶν ὅτι κύριος ὁ θεός σου ὁ προπορευόμενος μεθ᾽ ὑμῶν ἐν ὑμῖν οὐ μή σε ἀνῇ οὔτε μή σε ἐγκαταλίπῃ

6 ܐܸܬ̣ܚܲܝܲܠܘ ܘܐܸܬ̣ܥܲܫܲܢܘ ܠܵܐ ܬܸܕ݂ܚܠܘܼܢ ܘܠܵܐ ܬܙܘܼܥܘܼܢ ܘܠܵܐ ܬܸܬ̣ܪܲܗܒ̇ܘܼܢ ܡ̣ܢ ܩܕ݂ܵܡܲܝܗܘܿܢ ܡܸܛܠ ܕܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܗܘ̤ ܐܵܙܹܠ ܩܕ݂ܵܡܲܝܟ ܠܵܐ ܢܲܪܦܹܝܟ݂ ܘܠܵܐ ܢܸܫܒ̇ܩܵܟ݂.

Viriliter agite, et confortamini: nolite timere, nec paveatis ad conspectum eorum: quia Dominus Deus tuus ipse est ductor tuus, et non dimittet, nec derelinquet te.

მჴნე იყავ, განძლიერდი, ნუ გეშინინ, ნუცა შესძრწუნდები, ნუცა დაბრკოლდები პირისაგან მათისა, რამეთუ უფალი ღმერთი შენი თანაგივალს შენ, არა დაგაგდოს შენ, არცა უგულებელს-გყოს შენ.

Gjǫri þér styrkliga ok karlmannliga , ok hræðist eigi ásjónu fjandmanna yðvarra, því at Guð dróttinn mun vera yðvar leiðtogi. Eigi mun hann yðr fyrirláta.

6 Be strong and of a good courage, fear not, nor be afraid of them: for the LORD thy God, he it is that doth go with thee; he will not fail thee, nor forsake thee.

ז. וַיִּקְרָא משֶׁה לִיהוֹשֻׁעַ וַיֹּאמֶר אֵלָיו לְעֵינֵי כָל יִשְׂרָאֵל חֲזַק וֶאֱמָץ כִּי אַתָּה תָּבוֹא אֶת הָעָם הַזֶּה אֶל הָאָרֶץ אֲשֶׁר נִשְׁבַּע יְהֹוָה לַאֲבֹתָם לָתֵת לָהֶם וְאַתָּה תַּנְחִילֶנָּה אוֹתָם:

καὶ ἐκάλεσεν Μωυσῆς Ἰησοῦν καὶ εἶπεν αὐτῷ ἔναντι παντὸς Ισραηλ ἀνδρίζου καὶ ἴσχυε σὺ γὰρ εἰσελεύσῃ πρὸ προσώπου τοῦ λαοῦ τούτου εἰς τὴν γῆν ἣν ὤμοσεν κύριος τοῖς πατράσιν ἡμῶν δοῦναι αὐτοῖς καὶ σὺ κατακληρονομήσεις αὐτὴν αὐτοῖς

7 ܘܲܩܪܵܐ ܡܘܼܫܹܐ ܠܝܼܫܘܿܥ ܘܐܸܡܲܪ ܠܹܗ ܠܥܹܝܢ ܟܠܹܗ ܝܼܣܪܵܝܹܠ ܐܸܬ̣ܚܲܝܲܠ ܘܐܸܬ̣ܥܲܫܲܢ ܡܸܛܠ ܕܐܲܢ̄ܬ̇ ܡܲܥܸܠ ܐܲܢ̄ܬ̇ ܠܹܗ ܠܥܲܡܵܐ ܗܵܢܵܐ ܠܐܲܪܥܵܐ ܕܝܼܡܵܐ ܡܵܪܝܵܐ ܠܐܲܒ̣ܵܗܲܝ̈ܗܘܿܢ ܠܡܸܬܲܠ ܠܗܘܿܢ ܘܐܲܢ̄ܬ̇ ܬܵܘܪܬ̣ܝܼܗ̇ ܠܗܘܿܢ.

Vocavitque Moyses Josue, et dixit ei coram omni Israël: Confortare, et esto robustus: tu enim introduces populum istum in terram, quam daturum se patribus eorum juravit Dominus, et tu eam sorte divides.

მერმე სიტყუად იწყო მოსე ისოჲსა და ჰრქუა მას წინაშე ყოვლისა მის ერისა ისრაჱლისა: მჴნე იყავ, განძლიერდი, რამეთუ შენ წარუძღუე ერსა ამას და შეხჳდე ქუეყანასა მას, რომლისათჳს ეფუცა უფალი ღმერთი მამათა შენთა მიცემად მაგათ და შენ დაუმკჳდრო იგი მაგათ.

Moyses mælti þá við Josva: Styrkstu ok ver styrkr, því at þú munt leiða lýð þenna á þá jǫrð er dróttinn hefir svarit feðrum þeirra. Þú munt landi skipta ok hlutum á kasta hvert hvergi skal eiga.

7 And Moses called unto Joshua, and said unto him in the sight of all Israel, Be strong and of a good courage: for thou must go with this people unto the land which the LORD hath sworn unto their fathers to give them; and thou shalt cause them to inherit it.

ח. וַיהֹוָה הוּא הַהֹלֵךְ לְפָנֶיךָ הוּא יִהְיֶה עִמָּךְ לֹא יַרְפְּךָ וְלֹא יַעַזְבֶךָּ לֹא תִירָא וְלֹא תֵחָת:

καὶ κύριος ὁ συμπορευόμενος μετὰ σοῦ οὐκ ἀνήσει σε οὐδὲ μὴ ἐγκαταλίπῃ σε μὴ φοβοῦ μηδὲ δειλία

8 ܘܡܵܪܝܵܐ ܗܘ̤ ܐܵܙܹܠ ܩܕ݂ܵܡܲܝܟ ܘܗܘ̤ ܢܸܗܘܸܐ ܥܲܡܵܟ݂ ܘܠܵܐ ܢܲܪܦܹܝܟ݂ ܘܠܵܐ ܢܸܫܒ̇ܩܵܟ݂ ܠܵܐ ܬܸܕ݂ܚܲܠ ܘܠܵܐ ܬܙܘܼܥ ܘܠܵܐ ܬܸܬ̣ܪܲܗܸܒ̣.

Et Dominus qui ductor est vester, ipse erit tecum: non dimittet, nec derelinquet te: noli timere, nec paveas.

და უფალი ღმერთი თანაგივიდოდის შენ, არა დაგაგდოს შენ, არცა უგულებელს-გყოს შენ, ნუ გეშინინ. ნუცა შესძრწუნდები შენ...

8 And the LORD, he it is that doth go before thee; he will be with thee, he will not fail thee, neither forsake thee: fear not, neither be dismayed.

ט. וַיִּכְתֹּב משֶׁה אֶת הַתּוֹרָה הַזֹּאת וַיִּתְּנָהּ אֶל הַכֹּהֲנִים בְּנֵי לֵוִי הַנֹּשְׂאִים אֶת אֲרוֹן בְּרִית יְהֹוָה וְאֶל כָּל זִקְנֵי יִשְׂרָאֵל:

καὶ ἔγραψεν Μωυσῆς τὰ ῥήματα τοῦ νόμου τούτου εἰς βιβλίον καὶ ἔδωκεν τοῖς ἱερεῦσιν τοῖς υἱοῖς Λευι τοῖς αἴρουσιν τὴν κιβωτὸν τῆς διαθήκης κυρίου καὶ τοῖς πρεσβυτέροις τῶν υἱῶν Ισραηλ

9 ܘܲܟ݂ܬܲܒ̣ ܡܘܼܫܹܐ ܢܵܡܘܿܣܵܐ ܗܵܢܵܐ ܘܝܲܗ̄ܒܹ̇ܬ̣ ܠܟ݂ܵܗܢܹ̈ܐ ܒ̈ܢܲܝ ܠܹܘܝܼ ܕܲܫܩܝܼܠܝܼܢ ܩܹܒ̣ܘܼܬ̣ܵܐ ܕܲܩܝܵܡܹܗ ܕܡܵܪܝܵܐ ܘܲܠܟ݂ܠܹܗܘܿܢ ܣܵܒܹ̈ܐ ܕܲܒ̣̈ܢܲܝ ܝܼܣܪܵܝܹܠ.

Scripsit itaque Moyses legem hanc, et tradidit eam sacerdotibus filiis Levi, qui portabant arcam fœderis Domini, et cunctis senioribus Israël.

წიგნსა და მატიანთა, და მისცა იგი ძეთა ლევისთა მღდელთა, რომელთა აქუნდა კიდობანი იგი შჯულისა მის უფლისაჲსა და ყოველთა მათ მოხუცებულთა ერისა მის ისრაჱლისათა.

Moyses ritaði lǫg Guðs á bók ok bauð lærðum mǫnnum at þeir legði þá bók í sáttmálsbúð ok varðveitti þar.

9 And Moses wrote this law, and delivered it unto the priests the sons of Levi, which bare the ark of the covenant of the LORD, and unto all the elders of Israel.

י. וַיְצַו משֶׁה אוֹתָם לֵאמֹר מִקֵּץ שֶׁבַע שָׁנִים בְּמֹעֵד שְׁנַת הַשְּׁמִטָּה בְּחַג הַסֻּכּוֹת:

καὶ ἐνετείλατο αὐτοῖς Μωυσῆς ἐν τῇ ἡμέρᾳ ἐκείνῃ λέγων μετὰ ἑπτὰ ἔτη ἐν καιρῷ ἐνιαυτοῦ ἀφέσεως ἐν ἑορτῇ σκηνοπηγίας

10 ܘܦܲܩܸܕ݂ ܐܸܢܘܿܢ ܡܘܼܫܹܐ ܘܐܸܡܲܪ ܠܗܘܿܢ ܡ̣ܢ ܒܵܬܲܪ ܫܒܲܥ ܫܢ̈ܝܼܢ ܒܙܲܒ̣ܢܵܐ ܕܫܲܢ̄ܬܵܐ ܕܫܘܼܒ̣ܩܵܢܵܐ ܒܥܲܕ݂ܥܹܕ݂ܵܐ ܕܲܡ̈ܛܲܠܠܸܐ.

Præcepitque eis, dicens: Post septem annos, anno remissionis, in solemnitate tabernaculorum,

მერმე ამცნებდა მათ მოსე მას დღესა შინა და ჰრქუა: მეშჳდესა მას წელსა ჟამსა მას წელიწადისა მის მიტევებისასა და დღესასწაულსა მას ტალავრობისასა,

10 And Moses commanded them, saying, At the end of every seven years, in the solemnity of the year of release, in the feast of tabernacles,

יא. בְּבוֹא כָל יִשְׂרָאֵל לֵרָאוֹת אֶת פְּנֵי יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ בַּמָּקוֹם אֲשֶׁר יִבְחָר תִּקְרָא אֶת הַתּוֹרָה הַזֹּאת נֶגֶד כָּל יִשְׂרָאֵל בְּאָזְנֵיהֶם:

ἐν τῷ συμπορεύεσθαι πάντα Ισραηλ ὀφθῆναι ἐνώπιον κυρίου τοῦ θεοῦ σου ἐν τῷ τόπῳ ᾧ ἂν ἐκλέξηται κύριος ἀναγνώσεσθε τὸν νόμον τοῦτον ἐναντίον παντὸς Ισραηλ εἰς τὰ ὦτα αὐτῶν

11 ܡܵܐ ܕܐܵܬܹܐ ܟܠܹܗ ܝܼܣܪܵܝܹܠ ܠܡܸܬ̣ܚܙܵܝܘܼ ܩܕ݂ܵܡ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܒܐܲܬ̣ܪܵܐ ܕܓ̣ܵܒܹܐ ܩܪܝܼ ܢܵܡܘܿܣܵܐ ܗܵܢܵܐ ܩܕ݂ܵܡ ܟܠܹܗ ܝܼܣܪܵܝܹܠ ܒܐܸܕ݂ܢܲܝ̈ܗܘܿܢ.

convenientibus cunctis ex Israël, ut appareant in conspectu Domini Dei tui in loco quem elegerit Dominus, leges verba legis hujus coram omni Israël, audientibus eis,

რაჟამს შეკრბებოდიან ყოველნი იგი ძენი ისრაჱლისანი წარდგომად წინაშე უფლისა ღმრთისა შენისა ადგილსა მას, რომელცა-იგი გამოირჩიოს უფალმან ღმერთმან შენმან და აღმოიკითხოდის წიგნი ესე შჯულისაჲ ყოველთა მათ წინაშე ძეთა ისრაჱლისათა ყურთა ყოვლისა მის

11 When all Israel is come to appear before the LORD thy God in the place which he shall choose, thou shalt read this law before all Israel in their hearing.

יב. הַקְהֵל אֶת הָעָם הָאֲנָשִׁים וְהַנָּשִׁים וְהַטַּף וְגֵרְךָ אֲשֶׁר בִּשְׁעָרֶיךָ לְמַעַן יִשְׁמְעוּ וּלְמַעַן יִלְמְדוּ וְיָרְאוּ אֶת יְהֹוָה אֱלֹהֵיכֶם וְשָׁמְרוּ לַעֲשׂוֹת אֶת כָּל דִּבְרֵי הַתּוֹרָה הַזֹּאת:

ἐκκλησιάσας τὸν λαόν τοὺς ἄνδρας καὶ τὰς γυναῖκας καὶ τὰ ἔκγονα καὶ τὸν προσήλυτον τὸν ἐν ταῖς πόλεσιν ὑμῶν ἵνα ἀκούσωσιν καὶ ἵνα μάθωσιν φοβεῖσθαι κύριον τὸν θεὸν ὑμῶν καὶ ἀκούσονται ποιεῖν πάντας τοὺς λόγους τοῦ νόμου τούτου

12 ܟܲܢܸܫܲܝܗܝ ܠܥܲܡܵܐ ܓܲܒ̣ܪܹ̈ܐ ܘܢܸܫܹ̈ܐ ܘܝܼܩܲܪܬܵܐ ܘܥܵܡܘܿܪܵܐ ܕܲܒ̣ܩܘܼܪ̈ܝܵܟ݂ ܡܸܛܠ ܕܢܸܫܡܥܘܼܢ ܘܢܹܐܠܦܘܼܢ ܘܢܸܕ݂ܚܠܘܼܢ ܡ̣ܢ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܟ݂ܘܿܢ ܘܢܸܛܪܘܼܢ ܘܢܸܥܒ̇ܕ݂ܘܼܢ ܟܠܗܘܿܢ ܦܸܬ̣ܓ̣ܵܡܵܘ̈ܗܝ ܕܢܵܡܘܿܣܵܐ ܗܵܢܵܐ.

et in unum omni populo congregato, tam viris quam mulieribus, parvulis, et advenis, qui sunt intra portas tuas: ut audientes discant, et timeant Dominum Deum vestrum, et custodiant, impleantque omnes sermones legis hujus.

კრებულისა ერისათა მამებისა და დედებისათა, რომელ იყოს ქალაქთა შინა შენთა, რათა ესმოდის და შეისწაონ შიში იგი უფლისა ღმრთისა თქუენისა და ისმინონ და ყონ ყოველი იგი სიტყუაჲ, რომელ წერილ არს წიგნსა მას შჯულისასა.

12 Gather the people together, men and women, and children, and thy stranger that is within thy gates, that they may hear, and that they may learn, and fear the LORD your God, and observe to do all the words of this law:

יג. וּבְנֵיהֶם אֲשֶׁר לֹא יָדְעוּ יִשְׁמְעוּ וְלָמְדוּ לְיִרְאָה אֶת יְהֹוָה אֱלֹהֵיכֶם כָּל הַיָּמִים אֲשֶׁר אַתֶּם חַיִּים עַל הָאֲדָמָה אֲשֶׁר אַתֶּם עֹבְרִים אֶת הַיַּרְדֵּן שָׁמָּה לְרִשְׁתָּהּ:

καὶ οἱ υἱοὶ αὐτῶν οἳ οὐκ οἴδασιν ἀκούσονται καὶ μαθήσονται φοβεῖσθαι κύριον τὸν θεὸν ὑμῶν πάσας τὰς ἡμέρας ὅσας αὐτοὶ ζῶσιν ἐπὶ τῆς γῆς εἰς ἣν ὑμεῖς διαβαίνετε τὸν Ιορδάνην ἐκεῖ κληρονομῆσαι αὐτήν

13 ܘܲܒ̣ܢܲܝ̈ܗܘܿܢ ܕܠܵܐ ܝܼܕܲܥܘ ܢܸܫܡܥܘܼܢ ܘܢܹܐܠܦܘܼܢ ܠܡܸܕ݂ܚܲܠ ܡ̣ܢ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܟ݂ܘܿܢ ܟܠܗܘܿܢ ܝܵܘ̈ܡܵܬ̣ܵܐ ܕܚܲܝܝܼܢ ܐܲܢ̄ܬ̇ܘܿܢ ܒܐܲܪܥܵܐ ܕܥܵܒ̣ܪܝܼܢ ܐܲܢ̄ܬ̇ܘܿܢ ܝܘܿܪܕܢܲܢ ܠܡܹܐܪܬܵܗ̇.

Filii quoque eorum qui nunc ignorant, ut audire possint, et timeant Dominum Deum suum cunctis diebus quibus versantur in terra, ad quam vos, Jordane transmisso, pergitis obtinendam.

და შვილთაცა მათთა, რომელთა არა იცოდიან, ისმინონ და შეისწაონ შიში უფლისა ღმრთისა თქუენისაჲ ყოველთა დღეთა ცხორებისა მათისათა, რავდენ ცხონდენ ქუეყანასა მას ზედა, რომლისათჳს-ეგე თქუენ წიაღხუალთ იორდანესა დამკჳდრებად მისა.

13 And that their children, which have not known any thing, may hear, and learn to fear the LORD your God, as long as ye live in the land whither ye go over Jordan to possess it.

יד. וַיֹּאמֶר יְהֹוָה אֶל משֶׁה הֵן קָרְבוּ יָמֶיךָ לָמוּת קְרָא אֶת יְהוֹשֻׁעַ וְהִתְיַצְּבוּ בְּאֹהֶל מוֹעֵד וַאֲצַוֶּנּוּ וַיֵּלֶךְ משֶׁה וִיהוֹשֻׁעַ וַיִּתְיַצְּבוּ בְּאֹהֶל מוֹעֵד:

καὶ εἶπεν κύριος πρὸς Μωυσῆν ἰδοὺ ἠγγίκασιν αἱ ἡμέραι τοῦ θανάτου σου κάλεσον Ἰησοῦν καὶ στῆτε παρὰ τὰς θύρας τῆς σκηνῆς τοῦ μαρτυρίου καὶ ἐντελοῦμαι αὐτῷ καὶ ἐπορεύθη Μωυσῆς καὶ Ἰησοῦς εἰς τὴν σκηνὴν τοῦ μαρτυρίου καὶ ἔστησαν παρὰ τὰς θύρας τῆς σκηνῆς τοῦ μαρτυρίου

14 ܘܐܸܡܲܪ ܡܵܪܝܵܐ ܠܡܘܼܫܹܐ ܗܵܐ ܩܪܸܒ̣ܘ ܝܵܘܡܲܝ̈ܟ ܠܲܡܡܵܬ̣ ܩܪܝܼ ܠܝܼܫܘܿܥ ܘܩܘܼܡ ܒܡܲܫܟܲܢܙܲܒ̣ܢܵܐ ܘܐܹܦܲܩܕ݂ܝܼܘܗܝ. ܘܐܸܙܲܠܘ ܡܘܼܫܹܐ ܘܝܼܫܘܿܥ ܘܩܵܡܘ ܒܡܲܫܟܲܢ ܙܲܒ̣ܢܵܐ.

Et ait Dominus ad Moysen: Ecce prope sunt dies mortis tuæ: voca Josue, et state in tabernaculo testimonii, ut præcipiam ei. Abierunt ergo Moyses et Josue, et steterunt in tabernaculo testimonii:

მერმე სიტყუად იწყო უფალმან მოსესა და ჰრქუა: ესერა, მოახლებულ არიან დღენი სიკუდილისა შენისანი, მოუწოდე ისოს და დაადგინე იგი კაცთა ზედა კარვისა მის საწამებელისათა და ვამცნებდე მას. და მივიდეს მოსე და ისო კარავსა მას საწამებელისასა და დადგეს კართა თანა კარვისა მის საწამებელისათა.

14 And the LORD said unto Moses, Behold, thy days approach that thou must die: call Joshua, and present yourselves in the tabernacle of the congregation, that I may give him a charge. And Moses and Joshua went, and presented themselves in the tabernacle of the congregation.

טו. וַיֵּרָא יְהֹוָה בָּאֹהֶל בְּעַמּוּד עָנָן וַיַּעֲמֹד עַמּוּד הֶעָנָן עַל פֶּתַח הָאֹהֶל:

καὶ κατέβη κύριος ἐν νεφέλῃ καὶ ἔστη παρὰ τὰς θύρας τῆς σκηνῆς τοῦ μαρτυρίου καὶ ἔστη ὁ στῦλος τῆς νεφέλης παρὰ τὰς θύρας τῆς σκηνῆς

15 ܘܐܸܬ̣ܚܠܝܼ ܡܵܪܝܵܐ ܠܡܲܫܟܲܢܙܲܒ̣ܢܵܐ ܒܥܲܡܘܼܕ݂ܵܐ ܕܲܥܢܵܢܵܐ ܘܩܵܡ ܥܲܡܘܼܕ݂ܵܐ ܕܲܥܢܵܢܵܐ ܒܬܲܪܥܵܐ ܕܡܲܫܟܲܢ ܙܲܒ̣ܢܵܐ.

apparuitque Dominus ibi in columna nubis, quæ stetit in introitu tabernaculi.

და გარდამოჴდა უფალი სუეტითა მით ღრუბლისაჲთა წინაშე კართა მის საწამებელისათა.

15 And the LORD appeared in the tabernacle in a pillar of a cloud: and the pillar of the cloud stood over the door of the tabernacle.

טז. וַיֹּאמֶר יְהֹוָה אֶל משֶׁה הִנְּךָ שֹׁכֵב עִם אֲבֹתֶיךָ וְקָם הָעָם הַזֶּה וְזָנָה אַחֲרֵי אֱלֹהֵי נֵכַר הָאָרֶץ אֲשֶׁר הוּא בָא שָׁמָּה בְּקִרְבּוֹ וַעֲזָבַנִי וְהֵפֵר אֶת בְּרִיתִי אֲשֶׁר כָּרַתִּי אִתּוֹ:

καὶ εἶπεν κύριος πρὸς Μωυσῆν ἰδοὺ σὺ κοιμᾷ μετὰ τῶν πατέρων σου καὶ ἀναστὰς ὁ λαὸς οὗτος ἐκπορνεύσει ὀπίσω θεῶν ἀλλοτρίων τῆς γῆς εἰς ἣν οὗτος εἰσπορεύεται ἐκεῖ εἰς αὐτήν καὶ ἐγκαταλείψουσίν με καὶ διασκεδάσουσιν τὴν διαθήκην μου ἣν διεθέμην αὐτοῖς

16 ܘܐܸܡܲܪ ܡܵܪܝܵܐ ܠܡܘܼܫܹܐ ܗܵܐ ܐܲܢ̄ܬ̇ ܫܵܟܹܒ̣ ܐܲܢ̄ܬ̇ ܥܲܡ ܐܲܒ̣ܵܗܲܝ̈ܟ ܘܩܵܐܹ̇ܡ ܥܲܡܵܐ ܗܵܢܵܐ ܘܛܵܥܹܐ ܒܵܬܲܪ ܐܲܠܵܗܹ̈ܐ ܢܘܼܟ݂ܪ̈ܵܝܹܐ ܕܐܲܪܥܵܐ ܕܗܘ̤ ܥܵܐܹ̇ܠ ܠܬܲܡܵܢ ܒܲܝܢܵܬ̣ܟ݂ܘܿܢ ܘܫܵܒܹܩ ܠܝܼ ܘܲܡܒܲܛܸܠ ܩܝܵܡܝ ܕܐܲܩܝܼܡܹ̇ܬ̣ ܥܲܡܹܗ.

Dixitque Dominus ad Moysen: Ecce tu dormies cum patribus tuis, et populus iste consurgens fornicabitur post deos alienos in terra, ad quam ingreditur ut habitet in ea: ibi derelinquet me, et irritum faciet fœdus, quod pepigi cum eo.

და ეტყოდა უფალი მოსეს და ჰრქუა: აწ, ეგერა, დაიძინო მამათა შენთა თანა და აღდგეს ერი იგი, ისიძვიდეს სამსახურებელთა მიმართ უცხოთა მაგის ქუეყანისათა, რომელსა შევლენან მაგას და დამიტეონ მე და გარდაჰჴდენ შჯულსა მას და მცნებათა ჩემთა, რომელ ვამცენ მათ.

16 And the LORD said unto Moses, Behold, thou shalt sleep with thy fathers; and this people will rise up, and go a whoring after the gods of the strangers of the land, whither they go to be among them, and will forsake me, and break my covenant which I have made with them.

יז. וְחָרָה אַפִּי בוֹ בַיּוֹם הַהוּא וַעֲזַבְתִּים וְהִסְתַּרְתִּי פָנַי מֵהֶם וְהָיָה לֶאֱכֹל וּמְצָאֻהוּ רָעוֹת רַבּוֹת וְצָרוֹת וְאָמַר בַּיּוֹם הַהוּא הֲלֹא עַל כִּי אֵין אֱלֹהַי בְּקִרְבִּי מְצָאוּנִי הָרָעוֹת הָאֵלֶּה:

καὶ ὀργισθήσομαι θυμῷ εἰς αὐτοὺς ἐν τῇ ἡμέρᾳ ἐκείνῃ καὶ καταλείψω αὐτοὺς καὶ ἀποστρέψω τὸ πρόσωπόν μου ἀπ᾽ αὐτῶν καὶ ἔσται κατάβρωμα καὶ εὑρήσουσιν αὐτὸν κακὰ πολλὰ καὶ θλίψεις καὶ ἐρεῖ ἐν τῇ ἡμέρᾳ ἐκείνῃ διότι οὐκ ἔστιν κύριος ὁ θεός μου ἐν ἐμοί εὕροσάν με τὰ κακὰ ταῦτα

17 ܘܡܸܬ̣ܚܲܡܲܬ̣ ܪܘܼܓ̣ܙܝ ܥܠܵܘܗܝ ܒܝܵܘܡܵܐ ܗܵܘ̇ ܘܐܸܫܒ̇ܘܿܩ ܐܸܢܘܿܢ ܘܐܲܗܦܸܟ݂ ܐܲܦܲܝ̈ ܡܸܢܗܘܿܢ ܘܢܸܗܘܘܿܢ ܠܡܹܐܟ݂ܘܼܠܬܵܐ ܘܬܸܡܛܹܝܘܗܝ ܒܝܼܫܬܵܐ ܣܲܓ̇ܝܼܐܬ̣ܵܐ ܘܥܵܩܬ̣ܵܐ. ܘܢܹܐܡܲܪ ܒܝܵܘܡܵܐ ܗܵܘ̇ ܡܸܛܠ ܕܠܲܝܬ̇ ܐܲܠܵܗܝ ܒܓ̣ܵܘܝ ܐܲܪ̈ܥܵܢܝ ܗܵܠܹܝܢ ܟܠܗܹܝܢ ܒܝܼ̈ܫܵܬ̣ܵܐ.

Et irascetur furor meus contra eum in die illo: et derelinquam eum, et abscondam faciem meam ab eo, et erit in devorationem: invenient eum omnia mala et afflictiones, ita ut dicat in illo die: Vere quia non est Deus mecum, invenerunt me hæc mala.

და განვრისხნე გულისწყრომით მათ ზედა მას დღესა შინა და დავსთხინე იგინი და გარემივაქციო პირი ჩემი მათგან და იყვნენ იგინი საჭმლად მჴეცთა ქუეყანისათა, იპოვნენ იგინი ძჳრთა პირად-პირადთა და ჭირთა და თქუენ მას დღესა შინა, არა ვიდრემე ჩუენ თანა არს უფალი ღმერთი ჩუენი, ამისთჳს მპოვნეს ჩუენ ძჳრთა ამათ პირად-პირადთა და ჭირთა.

17 Then my anger shall be kindled against them in that day, and I will forsake them, and I will hide my face from them, and they shall be devoured, and many evils and troubles shall befall them; so that they will say in that day, Are not these evils come upon us, because our God is not among us?

יח. וְאָנֹכִי הַסְתֵּר אַסְתִּיר פָּנַי בַּיּוֹם הַהוּא עַל כָּל הָרָעָה אֲשֶׁר עָשָׂה כִּי פָנָה אֶל אֱלֹהִים אֲחֵרִים:

ἐγὼ δὲ ἀποστροφῇ ἀποστρέψω τὸ πρόσωπόν μου ἀπ᾽ αὐτῶν ἐν τῇ ἡμέρᾳ ἐκείνῃ διὰ πάσας τὰς κακίας ἃς ἐποίησαν ὅτι ἐπέστρεψαν ἐπὶ θεοὺς ἀλλοτρίους

18 ܘܐܸܢܵܐ ܐܲܗܦܸܟ݂ ܐܲܦܲܝ̈ ܡܸܢܗܘܿܢ ܒܝܵܘܡܵܐ ܗܵܘ̇ ܡܸܛܠ ܟܠܵܗ̇ ܒܝܼܫܬܵܐ ܕܲܥܒܲܕ݂ܘ ܥܲܠ ܕܲܣܛܵܘ ܒܵܬܲܪ ܐܲܠܵܗܹ̈ܐ ܐ̄ܚܪ̈ܵܢܹܐ.

Ego autem abscondam, et celabo faciem meam in die illo propter omnia mala, quæ fecit, quia secutus est deos alienos.

და მე გარემიქცევითა გარემოვიქციო პირი ჩემი მათგან მას დღესა შინა უკეთურებათა მათთათჳს, რიმელსა-იგი იქმოდეს, რამეთუ მიეცეს სამსახურებელთა უცხოთა.

18 And I will surely hide my face in that day for all the evils which they shall have wrought, in that they are turned unto other gods.

יט. וְעַתָּה כִּתְבוּ לָכֶם אֶת הַשִּׁירָה הַזֹּאת וְלַמְּדָהּ אֶת בְּנֵי יִשְׂרָאֵל שִׂימָהּ בְּפִיהֶם לְמַעַן תִּהְיֶה לִּי הַשִּׁירָה הַזֹּאת לְעֵד בִּבְנֵי יִשְׂרָאֵל:

καὶ νῦν γράψατε τὰ ῥήματα τῆς ᾠδῆς ταύτης καὶ διδάξετε αὐτὴν τοὺς υἱοὺς Ισραηλ καὶ ἐμβαλεῖτε αὐτὴν εἰς τὸ στόμα αὐτῶν ἵνα γένηταί μοι ἡ ᾠδὴ αὕτη εἰς μαρτύριον ἐν υἱοῖς Ισραηλ

19 ܡܸܟܹ̇ܝܠ ܟܬ̣ܘܿܒ̣ ܠܗܘܿܢ ܬܸܫܒ̇ܘܿܚܬܵܐ ܗܵܕܹܐ ܘܐܲܠܸܦܹܝܗ̇ ܠܲܒ̣̈ܢܲܝ ܝܼܣܪܵܝܹܠ ܘܣܝܼܡܹܝܗ̇ ܒܦܘܼܡܗܘܿܢ ܡܸܛܠ ܕܬܸܗܘܸܐ ܠܝܼ ܬܸܫܒ̇ܘܿܚܬܵܐ ܗܵܕܹܐ ܠܣܵܗܕ̇ܘܼܬ̣ܵܐ ܒܲܒ̣̈ܢܲܝ ܝܼܣܪܵܝܹܠ.

Nunc itaque scribite vobis canticum istud, et docete filios Israël: ut memoriter teneant, et ore decantent, et sit mihi carmen istud pro testimonio inter filios Israël.

და აწ დაწერენით სიტყუანი ესე ამის გალობისანი და დაასწავლენით ძეთა მათ ისრაჱლისათა და შეასწავენით იგინი პირსა მათსა, რათა იყოს გალობაჲ ეგე საწამებელად ძეთა მაგათ შორის ისრაჱლისათა.

19 Now therefore write ye this song for you, and teach it the children of Israel: put it in their mouths, that this song may be a witness for me against the children of Israel.

כ. כִּי אֲבִיאֶנּוּ אֶל הָאֲדָמָה אֲשֶׁר נִשְׁבַּעְתִּי לַאֲבֹתָיו זָבַת חָלָב וּדְבַשׁ וְאָכַל וְשָׂבַע וְדָשֵׁן וּפָנָה אֶל אֱלֹהִים אֲחֵרִים וַעֲבָדוּם וְנִאֲצוּנִי וְהֵפֵר אֶת בְּרִיתִי:

εἰσάξω γὰρ αὐτοὺς εἰς τὴν γῆν τὴν ἀγαθήν ἣν ὤμοσα τοῖς πατράσιν αὐτῶν δοῦναι αὐτοῖς γῆν ῥέουσαν γάλα καὶ μέλι καὶ φάγονται καὶ ἐμπλησθέντες κορήσουσιν καὶ ἐπιστραφήσονται ἐπὶ θεοὺς ἀλλοτρίους καὶ λατρεύσουσιν αὐτοῖς καὶ παροξυνοῦσίν με καὶ διασκεδάσουσιν τὴν διαθήκην μου

20 ܡܸܛܠ ܕܡܲܥܸܠ ܐ̄ܢܵܐ ܠܗܘܿܢ ܠܐܲܪܥܵܐ ܕܝܼܡܝܼܬ̣ ܠܐܲܒ̣ܵܗܲܝ̈ܗܘܿܢ ܕܡܲܪܕ̇ܝܵܐ ܚܲܠܒ̣ܵܐ ܘܕܸܒ̣ܫܵܐ ܘܐܵܟ݂ܠܝܼܢ ܘܣܵܒ̣ܥܝܼܢ ܘܡܸܬ̣ܦܲܢܩܝܼܢ ܘܣܵܛܹܝܢ ܒܵܬܲܪ ܐܲܠܵܗܹ̈ܐ ܐ̄ܚܪ̈ܵܢܹܐ ܘܦܵܠܚܝܼܢ ܠܗܘܿܢ ܘܡܲܪܓ̇ܙܝܼܢ ܠܝܼ ܘܲܡܒܲܛܠܝܼܢ ܩܝܵܡܝ.

Introducam enim eum in terram, pro qua juravi patribus ejus, lacte et melle manantem. Cumque comederint, et saturati, crassique fuerint, avertentur ad deos alienos, et servient eis: detrahentque mihi, et irritum facient pactum meum.

რაჟამს შევიყვანენ იგინი ქუეყანასა მას კეთილსა, რომელ-იგი ვეფუცე მამათა მათ თქუენთა, რომელსა გამოსდის სძე და თაფლი, ჭამონ და განძღენ და მიიქცენ კერპთა მათ მიმართ უცხოთა და ჰმსახურებდენ მათ და განმარისხონ მე და გარდაჰჴდენ მცნებათა მათ შჯულისა ჩემისათა.

20 For when I shall have brought them into the land which I sware unto their fathers, that floweth with milk and honey; and they shall have eaten and filled themselves, and waxen fat; then will they turn unto other gods, and serve them, and provoke me, and break my covenant.

כא. וְהָיָה כִּי תִמְצֶאןָ אֹתוֹ רָעוֹת רַבּוֹת וְצָרוֹת וְעָנְתָה הַשִּׁירָה הַזֹּאת לְפָנָיו לְעֵד כִּי לֹא תִשָּׁכַח מִפִּי זַרְעוֹ כִּי יָדַעְתִּי אֶת יִצְרוֹ אֲשֶׁר הוּא עֹשֶׂה הַיּוֹם בְּטֶרֶם אֲבִיאֶנּוּ אֶל הָאָרֶץ אֲשֶׁר נִשְׁבָּעְתִּי:

καὶ ἀντικαταστήσεται ἡ ᾠδὴ αὕτη κατὰ πρόσωπον μαρτυροῦσα οὐ γὰρ μὴ ἐπιλησθῇ ἀπὸ στόματος αὐτῶν καὶ ἀπὸ στόματος τοῦ σπέρματος αὐτῶν ἐγὼ γὰρ οἶδα τὴν πονηρίαν αὐτῶν ὅσα ποιοῦσιν ὧδε σήμερον πρὸ τοῦ εἰσαγαγεῖν με αὐτοὺς εἰς τὴν γῆν τὴν ἀγαθήν ἣν ὤμοσα τοῖς πατράσιν αὐτῶν

21 ܘܡܵܐ ܕܡܛܝܼ ܐܸܢܘܿܢ ܒܝܼ̈ܫܵܬ̣ܵܐ ܣܲܓ̇ܝܼܵـ̈ܐܬ̣ܵܐ ܘܥܵـ̈ܩܵܬ̣ܵܐ ܬܸܩܪܸܐ ܬܸܫܒ̇ܘܿܚܬܵܐ ܗܵܕܹܐ ܩܕ݂ܵܡܲܝܗܘܿܢ ܠܣܵܗܕ̇ܘܼܬ̣ܵܐ ܕܠܵܐ ܬܸܬܛܥܸܐ ܡ̣ܢ ܦܘܼܡܵܐ ܕܙܲܪܥܗܘܿܢ ܡܸܛܠ ܕܝܵܕܲܥ ܐ̄ܢܵܐ ܝܲܨܪܗܘܿܢ ܘܟ݂ܠ ܕܥܵܒ̣ܕ̇ܝܼܢ ܗܵܪܟܵܐ ܝܵܘܡܵܢܵܐ ܥܲܕ݂ܠܵܐ ܐܲܥܸܠ ܐܸܢܘܿܢ ܠܐܲܪܥܵܐ ܕܝܼܡܝܼܬ̣ ܠܐܲܒ̣ܵܗܲܝ̈ܗܘܿܢ.

Postquam invenerint eum mala multa et afflictiones, respondebit ei canticum istud pro testimonio, quod nulla delebit oblivio ex ore seminis sui. Scio enim cogitationes ejus, quæ facturus sit hodie, antequam introducam eum in terram, quam ei pollicitus sum.

და იყოს, რაჟამს პოვნენ იგინი ჭირთა ბოროტთა და ძჳრთა და აღუდგეს წინაშე პირსა მათსა გალობაჲ ესე საწამებელად ჩემდა. და არა დავიწყებულ იყოს ეს პირისაგან ნათესავისა მათისა, რამეთუ მე უწყი უკეთურებაჲ იგი მათი, რომელსა-ეგე იქმან დღეს, ვიდრე არღა შემიყვანებიან ეგენი ქუეყანასა მას კეთილსა, რომელ-იგი ვეფუცე მამათა მათთა.

21 And it shall come to pass, when many evils and troubles are befallen them, that this song shall testify against them as a witness; for it shall not be forgotten out of the mouths of their seed: for I know their imagination which they go about, even now, before I have brought them into the land which I sware.

כב. וַיִּכְתֹּב משֶׁה אֶת הַשִּׁירָה הַזֹּאת בַּיּוֹם הַהוּא וַיְלַמְּדָהּ אֶת בְּנֵי יִשְׂרָאֵל:

καὶ ἔγραψεν Μωυσῆς τὴν ᾠδὴν ταύτην ἐν ἐκείνῃ τῇ ἡμέρᾳ καὶ ἐδίδαξεν αὐτὴν τοὺς υἱοὺς Ισραηλ

22 ܘܲܟ݂ܬܲܒ̣ ܡܘܼܫܹܐ ܬܸܫܒ̇ܘܿܚܬܵܐ ܗܵܕܹܐ ܒܝܵܘܡܵܐ ܗܵܘ̇ ܘܐܲܠܦܵܗ̇ ܠܲܒ̣̈ܢܲܝ ܝܼܣܪܵܝܹܠ.

Scripsit ergo Moyses canticum, et docuit filios Israël.

დაწერა მოსე გალობაჲ ესე მას დღესა შინა და ასწავებდა ძეთა მათ ისრაჱლისათა.

22 Moses therefore wrote this song the same day, and taught it the children of Israel.

כג. וַיְצַו אֶת יְהוֹשֻׁעַ בִּן נוּן וַיֹּאמֶר חֲזַק וֶאֱמָץ כִּי אַתָּה תָּבִיא אֶת בְּנֵי יִשְׂרָאֵל אֶל הָאָרֶץ אֲשֶׁר נִשְׁבַּעְתִּי לָהֶם וְאָנֹכִי אֶהְיֶה עִמָּךְ:

καὶ ἐνετείλατο Μωυσῆς Ἰησοῖ καὶ εἶπεν αὐτῷ ἀνδρίζου καὶ ἴσχυε σὺ γὰρ εἰσάξεις τοὺς υἱοὺς Ισραηλ εἰς τὴν γῆν ἣν ὤμοσεν κύριος αὐτοῖς καὶ αὐτὸς ἔσται μετὰ σοῦ

23 ܘܦܲܩܸܕ݂ ܠܝܼܫܘܿܥ ܒܲܪܢܘܿܢ ܘܐܸܡܲܪ ܠܹܗ ܐܸܬ̣ܚܲܝܲܠ ܘܐܸܬ̣ܥܲܫܲܢ ܡܸܛܠ ܕܐܲܢ̄ܬ̇ ܡܲܥܸܠ ܐܲܢ̄ܬ̇ ܠܲܒ̣̈ܢܲܝ ܝܼܣܪܵܝܹܠ ܠܐܲܪܥܵܐ ܕܝܼܡܝܼܬ̣ ܠܗܘܿܢ ܘܐܸܢܵܐ ܐܸܗܘܸܐ ܥܲܡܵܟ݂.

Præcepitque Dominus Josue filio Nun, et ait: Confortare, et esto robustus: tu enim introduces filios Israël in terram, quam pollicitus sum, et ego ero tecum.

და ამცნებდა მოსე ისოს, ძესა ნავესსა, და ჰრქუა მას: მჴნე იყავ, განძლიერდი, რამეთუ შენ შეიყვანნე ძენი ეგე ისრაჱლისანი ქუეყანასა მას, რომლისათჳს ეფუცა უფალი მათ, რამეთუ იგი თავადი წინაგიძღოდის შენ.

23 And he gave Joshua the son of Nun a charge, and said, Be strong and of a good courage: for thou shalt bring the children of Israel into the land which I sware unto them: and I will be with thee.

כד. וַיְהִי כְּכַלּוֹת משֶׁה לִכְתֹּב אֶת דִּבְרֵי הַתּוֹרָה הַזֹּאת עַל סֵפֶר עַד תֻּמָּם:

ἡνίκα δὲ συνετέλεσεν Μωυσῆς γράφων πάντας τοὺς λόγους τοῦ νόμου τούτου εἰς βιβλίον ἕως εἰς τέλος

24 ܘܟܲܕ݂ ܫܲܠܸܡ ܡܘܼܫܹܐ ܠܡܸܟ݂ܬܲܒ̣ ܦܸܬ̣ܓ̣ܵܡܵܘ̈ܗܝ ܕܢܵܡܘܿܣܵܐ ܗܵܢܵܐ ܒܣܸܦܪܵܐ ܥܕܲܡܵܐ ܕܲܫܠܸܡܘ.

Postquam ergo scripsit Moyses verba legis hujus in volumine, atque complevit,

იყო, რაჟამს დაასრულნა მოსე შთაწერად სიტყუანი ესე ამის სჯულისანი წიგნთა მატიანთასა.

24 And it came to pass, when Moses had made an end of writing the words of this law in a book, until they were finished,

כה. וַיְצַו משֶׁה אֶת הַלְוִיִּם נֹשְׂאֵי אֲרוֹן בְּרִית יְהֹוָה לֵאמֹר:

καὶ ἐνετείλατο τοῖς Λευίταις τοῖς αἴρουσιν τὴν κιβωτὸν τῆς διαθήκης κυρίου λέγων

25 ܦܲܩܸܕ݂ ܡܘܼܫܹܐ ܠܠܹܘܵܝܹ̈ܐ ܕܲܫܩܝܼܠܝܼܢ ܩܹܒ̣ܘܼܬ̣ܵܐ ܕܲܩܝܵܡܹܗ ܕܡܵܪܝܵܐ ܘܐܸܡܲܪ ܠܗܘܿܢ.

præcepit Levitis, qui portabant arcam fœderis Domini, dicens:

ამცნებდა ლევიტელთა მათ, რომელთა აქუნდა კიდობანი იგი შჯულისა მის უფლისაჲ და ჰრქუა:

25 That Moses commanded the Levites, which bare the ark of the covenant of the LORD, saying,

כו. לָקֹחַ אֵת סֵפֶר הַתּוֹרָה הַזֶּה וְשַׂמְתֶּם אֹתוֹ מִצַּד אֲרוֹן בְּרִית יְהֹוָה אֱלֹהֵיכֶם וְהָיָה שָׁם בְּךָ לְעֵד:

λαβόντες τὸ βιβλίον τοῦ νόμου τούτου θήσετε αὐτὸ ἐκ πλαγίων τῆς κιβωτοῦ τῆς διαθήκης κυρίου τοῦ θεοῦ ὑμῶν καὶ ἔσται ἐκεῖ ἐν σοὶ εἰς μαρτύριον

26 ܣܲܒ̣ܘ ܣܸܦܪܵܐ ܗܵܢܵܐ ܕܢܵܡܘܿܣܵܐ ܘܣܝܼܡܘܼܗܝ ܒܣܸܛܪܵܐ ܕܩܹܒ̣ܘܼܬ̣ܵܐ ܕܲܩܝܵܡܹܗ ܕܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܟ݂ܘܿܢ ܘܢܸܗܘܸܐ ܠܟ݂ܘܿܢ ܬܲܡܵܢ ܣܵܗܕܵܐ.

Tollite librum istum, et ponite eum in latere arcæ fœderis Domini Dei vestri: ut sit ibi contra te in testimonium.

მიიღე წიგნი ესე მცნებათა მათ შჯულისა მის უფლისათაჲ და შთადევ ეგე გუერდით კერძო კიდობნისა მის შჯულისა მის უფლისა და იყავნ ეგე თქუენ შორის საწამებელად,

26 Take this book of the law, and put it in the side of the ark of the covenant of the LORD your God, that it may be there for a witness against thee.

כז. כִּי אָנֹכִי יָדַעְתִּי אֶת מֶרְיְךָ וְאֶת עָרְפְּךָ הַקָּשֶׁה הֵן בְּעוֹדֶנִּי חַי עִמָּכֶם הַיּוֹם מַמְרִים הֱיִתֶם עִם יְהֹוָה וְאַף כִּי אַחֲרֵי מוֹתִי:

ὅτι ἐγὼ ἐπίσταμαι τὸν ἐρεθισμόν σου καὶ τὸν τράχηλόν σου τὸν σκληρόν ἔτι γὰρ ἐμοῦ ζῶντος μεθ᾽ ὑμῶν σήμερον παραπικραίνοντες ἦτε τὰ πρὸς τὸν θεόν πῶς οὐχὶ καὶ ἔσχατον τοῦ θανάτου μου

27 ܡܸܛܠ ܕܐܸܢܵܐ ܝܵܕܲܥ ܐ̄ܢܵܐ ܡܡܲܪܡܪܵܢܘܼܬ̣ܟ݂ܘܿܢ ܘܲܩܕ݂ܵܠܟ݂ܘܿܢ ܩܲܫܝܵܐ ܘܗܵܐ ܥܲܕ݂ ܐܸܢܵܐ ܚܲܝ ܥܲܡܟ݂ܘܿܢ ܝܵܘܡܵܢܵܐ ܡܲܪܡܲܪܬ̇ܘܿܢ ܠܡܵܪܝܵܐ ܘܐܵܦ ܡ̣ܢ ܒܵܬܲܪ ܕܡܵܐܹ̇ܬ̣ ܐ̄ܢܵܐ.

Ego enim scio contentionem tuam, et cervicem tuam durissimam. Adhuc vivente me et ingrediente vobiscum, semper contentiose egistis contra Dominum: quanto magis cum mortuus fuero?

რამეთუ მე უწყი ზრზინებაჲ ეგე თქუენი და ქედფიცხელებაჲ ეგე თქუენი. რამეთუ მე, ესერა, ვიდრე ცოცხალღა ვარ დღეს, განამწარებთ უფალსა ღმერთსა თქუენსა, რავდენღა უფროჲს სიკუდილისა ჩემისა ჰყოთ ესე თქუენ.

27 For I know thy rebellion, and thy stiff neck: behold, while I am yet alive with you this day, ye have been rebellious against the LORD; and how much more after my death?

כח. הַקְהִילוּ אֵלַי אֶת כָּל זִקְנֵי שִׁבְטֵיכֶם וְשֹׁטְרֵיכֶם וַאֲדַבְּרָה בְאָזְנֵיהֶם אֵת הַדְּבָרִים הָאֵלֶּה וְאָעִידָה בָּם אֶת הַשָּׁמַיִם וְאֶת הָאָרֶץ:

ἐκκλησιάσατε πρός με τοὺς φυλάρχους ὑμῶν καὶ τοὺς πρεσβυτέρους ὑμῶν καὶ τοὺς κριτὰς ὑμῶν καὶ τοὺς γραμματοεισαγωγεῖς ὑμῶν ἵνα λαλήσω εἰς τὰ ὦτα αὐτῶν πάντας τοὺς λόγους τούτους καὶ διαμαρτύρωμαι αὐτοῖς τόν τε οὐρανὸν καὶ τὴν γῆν

28 ܟܲܢܸܫܘ ܠܘܵܬ̣ܝ ܟܠܗܘܿܢ ܣܵܒܹ̈ܐ ܕܫܲܒ̣ܛܲܝ̈ܟ̇ܘܿܢ ܘܣܵܦܪ̈ܲܝܟ̇ܘܿܢ ܘܐܹܡܲܪ ܠܟ݂ܘܿܢ ܗܵܠܹܝܢ ܦܸܬ̣ܓ̣ܵܡܹ̈ܐ ܘܐܲܣܗܸܕ݂ ܒܟ݂ܘܿܢ ܫܡܲܝܵܐ ܘܐܲܪܥܵܐ.

Congregate ad me omnes majores natu per tribus vestras, atque doctores, et loquar audientibus eis sermones istos, et invocabo contra eos cælum et terram.

აწ შემოკრიბე ჩემ წინაშე მთავრები იგი თქუენი და მღდელნი თქუენნი და მსაჯულნი თქუენნი და მწიგნობარნი იგი განმგებელნი თქუენნი, რათა ვეტყოდი ყურთა მათთა სიტყუათა ამათ და დავდვა აღთქუმა ესე ჩემი მათ თანა და მოწამე ვიყო მათ წინაშე ცაჲ და ქუეყანაჲ.

28 Gather unto me all the elders of your tribes, and your officers, that I may speak these words in their ears, and call heaven and earth to record against them.

כט. כִּי יָדַעְתִּי אַחֲרֵי מוֹתִי כִּי הַשְׁחֵת תַּשְׁחִתוּן וְסַרְתֶּם מִן הַדֶּרֶךְ אֲשֶׁר צִוִּיתִי אֶתְכֶם וְקָרָאת אֶתְכֶם הָרָעָה בְּאַחֲרִית הַיָּמִים כִּי תַעֲשׂוּ אֶת הָרַע בְּעֵינֵי יְהֹוָה לְהַכְעִיסוֹ בְּמַעֲשֵׂה יְדֵיכֶם:

οἶδα γὰρ ὅτι ἔσχατον τῆς τελευτῆς μου ἀνομίᾳ ἀνομήσετε καὶ ἐκκλινεῖτε ἐκ τῆς ὁδοῦ ἧς ἐνετειλάμην ὑμῖν καὶ συναντήσεται ὑμῖν τὰ κακὰ ἔσχατον τῶν ἡμερῶν ὅτι ποιήσετε τὸ πονηρὸν ἐναντίον κυρίου παροργίσαι αὐτὸν ἐν τοῖς ἔργοις τῶν χειρῶν ὑμῶν

29 ܡܸܛܠ ܕܝܵܕܲܥ ܐ̄ܢܵܐ ܕܡ̣ܢ ܒܵܬܲܪ ܡܵܘܬ̇ܝ ܡܚܲܒܵܠܘܼ ܡܚܲܒ̇ܠܝܼܢ ܐܲܢ̄ܬ̇ܘܿܢ ܘܣܵܛܹܝܢ ܐܲܢ̄ܬ̇ܘܿܢ ܡ̣ܢ ܐܘܼܪܚܵܐ ܕܦܲܩܸܕ̇ܬ̇ܟ݂ܘܿܢ ܘܐܵܪܥܵܐ ܠܟ݂ܘܿܢ ܒܝܼܫܬܵܐ ܒܚܲܪܬ̣ܵܐ ܕܝܵܘ̈ܡܵܬ̣ܵܐ ܡܵܐ ܕܥܒܲܕ̇ܬ̇ܘܿܢ ܒܝܼܫܬܵܐ ܩܕ݂ܵܡ ܡܵܪܝܵܐ ܘܐܲܪܓܸܙܬ̇ܘܿܢܵܝܗܝ ܒܲܥܒ̣ܵܕ݂ܵܐ ܕܐܝܼܕܲܝ̈ܟ̇ܘܿܢ.

Novi enim quod post mortem meam inique agetis, et declinabitis cito de via, quam præcepi vobis: et occurrent vobis mala in extremo tempore, quando feceritis malum in conspectu Domini, ut irritetis eum per opera manuum vestrarum.

უწყი მე, რამეთუ შემდგომად სიკუდილისა ჩემისა უსჯულოებით უსჯულოებდეთ და გარდააქციოთ გზისა მისგან, რომელ-ესე მე გამცენ თქუენ და შეგემთხჳოს თქუენ ბოროტი შემდგომად მათ დღეთა, რამეთუ ბოროტსა იქმოდით წინაშე უფლისა ღმრთისა თქუენისა და განარისხოთ საქმითა მით ჴელთა თქუენთაჲთა.

29 For I know that after my death ye will utterly corrupt yourselves, and turn aside from the way which I have commanded you; and evil will befall you in the latter days; because ye will do evil in the sight of the LORD, to provoke him to anger through the work of your hands.

ל. וַיְדַבֵּר משֶׁה בְּאָזְנֵי כָּל קְהַל יִשְׂרָאֵל אֶת דִּבְרֵי הַשִּׁירָה הַזֹּאת עַד תֻּמָּם:

καὶ ἐλάλησεν Μωυσῆς εἰς τὰ ὦτα πάσης ἐκκλησίας Ισραηλ τὰ ῥήματα τῆς ᾠδῆς ταύτης ἕως εἰς τέλος

30 ܘܐܸܡܲܪ ܡܘܼܫܹܐ ܩܕ݂ܵܡ ܟܠܹܗ ܟܢܘܼܫܬܵܐ ܕܝܼܣܪܵܝܹܠ ܦܸܬ̣ܓ̣ܵܡܹ̈ܐ ܕܬܸܫܒ̇ܘܼܚܬܵܐ ܗܵܕܹܐ ܥܕܲܡܵܐ ܕܲܫܠܸܡܘܪ.

Locutus est ergo Moyses, audiente universo cœtu Israël, verba carminis hujus, et ad finem usque complevit.

და ეტყოდა მოსე სიტყუათა ამათ გალობისათა ყურთა ყოვლისა მის ერისა ისრაჱლისათა მიაღსასრულადმდე.

Moyses orti þá cantica.

30 And Moses spake in the ears of all the congregation of Israel the words of this song, until they were ended.

לב

ΛΒʹ

ܩܦܠܐܘܢ: ܠܒ.

Cap. 32

თავი ოცდამეთორმეტე

א. הַאֲזִינוּ הַשָּׁמַיִם וַאֲדַבֵּרָה וְתִשְׁמַע הָאָרֶץ אִמְרֵי פִי:

πρόσεχε οὐρανέ καὶ λαλήσω καὶ ἀκουέτω γῆ ῥήματα ἐκ στόματός μου

1 ܨܘܼܬ̣ܝ ܫܡܲܝܵܐ ܘܐܹܡܲܠܸܠ ܬܸܫܡܲܥ ܐܲܪܥܵܐ ܡܹܐܡܪܹܗ ܕܦܘܼܡܝ.

Audite, cæli, quæ loquor: audiat terra verba oris mei.

მოიხილე, ცაო, და ვიტყოდი, და ისმენდინ ქუეყანაჲ სიტყუათა პირისა ჩემისათა.

Audite celi

1 Give ear, O ye heavens, and I will speak; and hear, O earth, the words of my mouth.

ב. יַעֲרֹף כַּמָּטָר לִקְחִי תִּזַּל כַּטַּל אִמְרָתִי כִּשְׂעִירִם עֲלֵי דֶשֶׁא וְכִרְבִיבִים עֲלֵי עֵשֶׂב:

προσδοκάσθω ὡς ὑετὸς τὸ ἀπόφθεγμά μου καὶ καταβήτω ὡς δρόσος τὰ ῥήματά μου ὡσεὶ ὄμβρος ἐπ᾽ ἄγρωστιν καὶ ὡσεὶ νιφετὸς ἐπὶ χόρτον

2 ܢܸܪܣܲܡ ܐܲܝܟ݂ ܡܸܛܪܵܐ ܝܘܼܠܦܵܢܝ ܘܢܸܚܘܿܬ̣ ܐܲܝܟ݂ ܛܲܠܵܐ ܡܹܐܡܲܪܝ ܐܲܝܟ݂ ܪ̈ܘܼܚܹܐ ܕܥܲܠ ܬܸܕ݂ܐܵܐ ܘܐܲܝܟ݂ ܪ̈ܣܝܼܣܹܐ ܕܥܲܠ ܥܸܣܒܵܐ.

Concrescat ut pluvia doctrina mea, fluat ut ros eloquium meum, quasi imber super herbam, et quasi stillæ super gramina.

მოელოდენ ვითარცა წჳმასა სიტყუასა ჩემსა, გარდამოვიდოდენ ვითარცა ცუარნი სიტყუანი ჩემნი,

2 My doctrine shall drop as the rain, my speech shall distil as the dew, as the small rain upon the tender herb, and as the showers upon the grass:

ג. כִּי שֵׁם יְהֹוָה אֶקְרָא הָבוּ גֹדֶל לֵאלֹהֵינוּ:

ὅτι ὄνομα κυρίου ἐκάλεσα δότε μεγαλωσύνην τῷ θεῷ ἡμῶν

3 ܡܸܛܠ ܕܒܲܫܡܹܗ ܕܡܵܪܝܵܐ ܐܸܩܪܸܐ ܗܲܒ̣ܘ ܪܲܒ̇ܘܼܬ̣ܵܐ ܠܐܲܠܵܗܲܢ ܬܲܩܝܼܦܵܐ.

Quia nomen Domini invocabo: date magnificentiam Deo nostro.

ვითარცა წჳმაჲ მწვანვილსა ზედა და ვითარცა თოვლი თივათა ზედა, რამეთუ სახელსა უფლისასა ვხადეთ, მიეცით დიდებაჲ ღმერთსა ჩუენსა.

3 Because I will publish the name of the LORD: ascribe ye greatness unto our God.

ד. הַצּוּר תָּמִים פָּעֳלוֹ כִּי כָל דְּרָכָיו מִשְׁפָּט אֵל אֱמוּנָה וְאֵין עָוֶל צַדִּיק וְיָשָׁר הוּא:

θεός ἀληθινὰ τὰ ἔργα αὐτοῦ καὶ πᾶσαι αἱ ὁδοὶ αὐτοῦ κρίσεις θεὸς πιστός καὶ οὐκ ἔστιν ἀδικία δίκαιος καὶ ὅσιος κύριος

4 ܕܲܕ݂ܠܵܐ ܡܘܼܡ ܥܒ̣ܵܕ݂ܵܘ̈ܗܝ ܘܟ݂ܠܗܹܝܢ ܐܘܼܪ̈ܚܵܬܹܗ ܕܝܼܢܵܐ ܐܲܠܵܗܵܐ ܗ̄ܘ̣ ܡܗܲܝܡܢܵܐ ܘܠܵܐ ܗ̄ܘ̣ܵܐ ܥܵܘܵܠܵܐ ܙܲܕ̇ܝܼܩܵܐ ܘܲܬ̣ܪܝܼܨܵܐ.

Dei perfecta sunt opera, et omnes viæ ejus judicia: Deus fidelis, et absque ulla iniquitate, justus et rectus.

ღმერთი ჩუენი, ჭეშმარიტებით არიან საქმენი მისნი და ყოველნი გზანი მისნი სიმართლით არიან, ღმერთი სარწმუნო არს და არა არს სიცრუვე მის თანა, მართალ და წრფელ არს უფალი.

4 He is the Rock, his work is perfect: for all his ways are judgment: a God of truth and without iniquity, just and right is he.

ה. שִׁחֵת לוֹ לֹּא בָּנָיו מוּמָם דּוֹר עִקֵּשׁ וּפְתַלְתֹּל:

ἡμάρτοσαν οὐκ αὐτῷ τέκνα μωμητά γενεὰ σκολιὰ καὶ διεστραμμένη

5 ܚܲܒܸ̇ܠܘ ܘܠܵܐ ܠܹܗ ܒ̈ܢܲܝܵܐ ܕܡܘܼܡܵܐ ܕܵܪܵܐ ܡܥܲܩܡܵܐ ܘܲܡܦܲܬ̇ܠܵܐ.

Peccaverunt ei, et non filii ejus in sordibus: generatio prava atque perversa.

შესცოდეს მას ნაშობთა მათ ბილწებისათა, ნათესავმან დრკუმან და გულარძნილმან.

5 They have corrupted themselves, their spot is not the spot of his children: they are a perverse and crooked generation.

ו. הַלְיהֹוָה תִּגְמְלוּ זֹאת עַם נָבָל וְלֹא חָכָם הֲלוֹא הוּא אָבִיךָ קָּנֶךָ הוּא עָשְׂךָ וַיְכֹנְנֶךָ:

ταῦτα κυρίῳ ἀνταποδίδοτε οὕτω λαὸς μωρὸς καὶ οὐχὶ σοφός οὐκ αὐτὸς οὗτός σου πατὴρ ἐκτήσατό σε καὶ ἐποίησέν σε καὶ ἔκτισέν σε

6 ܗܵܠܹܝܢ ܠܡܵܪܝܵܐ ܦܵܪܥܝܼܢ ܐܲܢ̄ܬ̇ܘܿܢ ܥܲܡܵܐ ܣܲܟ݂ܠܵܐ ܘܠܵܐ ܗ̄ܘ̣ܵܐ ܚܲܟ̇ܝܼܡܵܐ ܕܲܠܡܵܐ ܠܵܐ ܗ̄ܘ̣ܵܐ ܐܲܒ̣ܘܼܟ݂ ܕܲܩܢܵܟ݂ ܘܗܘ̤ܝܘܼ ܥܲܒ̣ܕܵܟ݂ ܘܐܲܬ̣ܩܢܵܟ݂.

Hæccine reddis Domino, popule stulte et insipiens? numquid non ipse est pater tuus, qui possedit te, et fecit, et creavit te?

ესე მოსაგებელი მოაგეს უფალსა ამან ერმან ცოფმან და არაბრძენმან ამან, რამეთუ თავადმან მამამან შენმან მოგიპოვა შენ, შეგქმნა შენ და დაგბადა შენ.

6 Do ye thus requite the LORD, O foolish people and unwise? is not he thy father that hath bought thee? hath he not made thee, and established thee?

ז. זְכֹר יְמוֹת עוֹלָם בִּינוּ שְׁנוֹת דֹּר וָדֹר שְׁאַל אָבִיךָ וְיַגֵּדְךָ זְקֵנֶיךָ וְיֹאמְרוּ לָךְ:

μνήσθητε ἡμέρας αἰῶνος σύνετε ἔτη γενεᾶς γενεῶν ἐπερώτησον τὸν πατέρα σου καὶ ἀναγγελεῖ σοι τοὺς πρεσβυτέρους σου καὶ ἐροῦσίν σοι

7 ܐܸܬ̇ܕܲܟ݂ܪ ܝܵܘ̈ܡܵܬ̣ܵܐ ܕܡ̣ܢ ܥܵܠܲܡ ܘܐܸܣܬܲܟܲܠ ܒܲܫܢܲـ̈ܝܵܐ ܕܕ݂ܵܪܕܵܪ̈ܝܼܢ. ܫܲܐܸܠ ܠܐܲܒ̣ܘܼܟ݂ ܘܲܢܚܵܘܹܝܟ݂. ܘܲܠܣܵܒܲܝ̈ܟ ܘܢܹܐܡܪܘܼܢ ܠܵܟ݂.

Memento dierum antiquorum, cogita generationes singulas: interroga patrem tuum, et annuntiabit tibi: majores tuos, et dicent tibi.

მოიჴსენენ დღენი იგი საუკუნენი და გულისხმა-ყვენ წელიწადნი იგი. თესლითი თესლამდე ჰკითხე მამასა შენსა, გითხრან შენ და მოხუცებულთა შენთა გაუწყონ შენ.

7 Remember the days of old, consider the years of many generations: ask thy father, and he will shew thee; thy elders, and they will tell thee.

ח. בְּהַנְחֵל עֶלְיוֹן גּוֹיִם בְּהַפְרִידוֹ בְּנֵי אָדָם יַצֵּב גְּבֻלֹת עַמִּים לְמִסְפַּר בְּנֵי יִשְׂרָאֵל:

ὅτε διεμέριζεν ὁ ὕψιστος ἔθνη ὡς διέσπειρεν υἱοὺς Αδαμ ἔστησεν ὅρια ἐθνῶν κατὰ ἀριθμὸν ἀγγέλων θεοῦ

8 ܟܲܕ݂ ܡܦܲܠܸܓ̣ ܡܪܲܝܡܵܐ ܥܲܡܡܹ̈ܐ ܘܟܲܕ݂ ܡܦܲܪܸܫ ܒܥܲܝ̈ܢܵܫܵܐ ܐܲܩܝܼܡ ܬܚܘܼܡܵܐ ܕܥܲܡܡܹ̈ܐ ܠܡܸܢܝܵܢܵܐ ܕܲܒ̣̈ܢܲܝ ܝܼܣܪܵܝܹܠ.

Quando dividebat Altissimus gentes, quando separabat filios Adam, constituit terminos populorum juxta numerum filiorum Israël.

რაჟამს მიმოდაყვნა მაღალმან ნათესავნი იგი, ვითარ-იგი მიმოდაჰფინნა ძენი ადამისნი, დაამტკიცნა საზღვარნი იგი თესლებისანი მსგავსად რიცხუთა მათ ანგელოზთა ღმრთისათა,

8 When the Most High divided to the nations their inheritance, when he separated the sons of Adam, he set the bounds of the people according to the number of the children of Israel.

ט. כִּי חֵלֶק יְהֹוָה עַמּוֹ יַעֲקֹב חֶבֶל נַחֲלָתוֹ:

καὶ ἐγενήθη μερὶς κυρίου λαὸς αὐτοῦ Ιακωβ σχοίνισμα κληρονομίας αὐτοῦ Ισραηλ

9 ܡܸܛܠ ܕܦܵܠܓ̇ܘܼܬܹܗ ܕܡܵܪܝܵܐ ܥܲܡܹܗ ܘܝܲܥܩܘܿܒ̣ ܚܲܒ̣ܠܵܐ ܕܝܵܪܬ̇ܘܼܬܹܗ.

Pars autem Domini, populus ejus: Jacob funiculus hæreditatis ejus.

და იყო ნაწილად უფლისა ერი თჳსი იაკობი, ნამთაულად სამკჳდრებელისა თჳსისა ისრაჱლი.

9 For the LORD's portion is his people; Jacob is the lot of his inheritance.

י. יִמְצָאֵהוּ בְּאֶרֶץ מִדְבָּר וּבְתֹהוּ יְלֵל יְשִׁמֹן יְסֹבְבֶנְהוּ יְבוֹנְנֵהוּ יִצְּרֶנְהוּ כְּאִישׁוֹן עֵינוֹ:

αὐτάρκησεν αὐτὸν ἐν γῇ ἐρήμῳ ἐν δίψει καύματος ἐν ἀνύδρῳ ἐκύκλωσεν αὐτὸν καὶ ἐπαίδευσεν αὐτὸν καὶ διεφύλαξεν αὐτὸν ὡς κόραν ὀφθαλμοῦ

10 ܐܸܫܟܲܚܹܗ ܒܐܲܪܥܵܐ ܕܡܲܕ݂ܒ̇ܪܵܐ ܘܲܒ̣ܚܘܼܪܒܵܐ ܕܐܲܫܝܼܡܘܿܢ ܐܲܩܦܹܗ ܘܚܲܒ̇ܒܹܗ ܘܢܲܛܪܹܗ ܐܲܝܟ݂ ܒܵܒ̣ܬ̣ܵܐ ܕܥܲܝܢܵܐ.

Invenit eum in terra deserta, in loco horroris, et vastæ solitudinis: circumduxit eum, et docuit: et custodivit quasi pupillam oculi sui.

უნაკლულო-ყვნა იგინი უდაბნოსა მას ზედა წყურიელსა მას სიცხისასა და ურწყულსა გარემოადგა მათ და განწვალნა იგინი და დაიცვნა იგინი, ვითარცა გუგაჲ თუალისა.

10 He found him in a desert land, and in the waste howling wilderness; he led him about, he instructed him, he kept him as the apple of his eye.

יא. כְּנֶשֶׁר יָעִיר קִנּוֹ עַל גּוֹזָלָיו יְרַחֵף יִפְרֹשׂ כְּנָפָיו יִקָּחֵהוּ יִשָּׂאֵהוּ עַל אֶבְרָתוֹ:

ὡς ἀετὸς σκεπάσαι νοσσιὰν αὐτοῦ καὶ ἐπὶ τοῖς νεοσσοῖς αὐτοῦ ἐπεπόθησεν διεὶς τὰς πτέρυγας αὐτοῦ ἐδέξατο αὐτοὺς καὶ ἀνέλαβεν αὐτοὺς ἐπὶ τῶν μεταφρένων αὐτοῦ

11 ܘܐܲܝܟ݂ ܢܸܫܪܵܐ ܕܛܵܐܹ̇ܣ ܥܲܠ ܩܸܢܹܗ ܘܥܲܠ ܦܲܪ̈ܘܼܓ̣ܵܘܗܝ ܡܪܲܚܸܦ ܦܵܪܹܣ ܓܸܦܘ̈ܗܝ ܘܲܡܩܲܒܸ̇ܠ ܠܗܘܿܢ ܘܫܵܩܹ̇ܠ ܠܗܘܿܢ ܥܲܠ ܥܘܼܫܢܵܐ ܕܐܸܒ̣ܪ̈ܵܘܗܝ.

Sicut aquila provocans ad volandum pullos suos, et super eos volitans, expandit alas suas, et assumpsit eum, atque portavit in humeris suis.

ვითარცა ორბმან რაჲ დაიფარნა ბუდენი თჳსნი და მართუეთა თვისთა სუროდა, განყვნა ფრთენი თვისნი და შეიკრიბნა იგინი და აღიმატნა იგი ბეჭთა ზედა თჳსთა.

11 As an eagle stirreth up her nest, fluttereth over her young, spreadeth abroad her wings, taketh them, beareth them on her wings:

יב. יְהֹוָה בָּדָד יַנְחֶנּוּ וְאֵין עִמּוֹ אֵל נֵכָר:

κύριος μόνος ἦγεν αὐτούς καὶ οὐκ ἦν μετ᾽ αὐτῶν θεὸς ἀλλότριος

12 ܡܵܪܝܵܐ ܒܲܠܚܘܿܕ݂ܵܘܗܝ ܕܲܒ̇ܪܹܗ ܘܠܲܝܬ̇ ܗ̄ܘ̣ܵܐ ܥܲܡܹܗ ܐܲܠܵܗ ܢܘܼܟ݂ܪܵܝ.

Dominus solus dux ejus fuit, et non erat cum eo deus alienus:

უფალი ხოლოჲ უძღოდა მათ და არავინ იყო მათდა სხუა ღმერთ.

12 So the LORD alone did lead him, and there was no strange god with him.

יג. יַרְכִּבֵהוּ עַל בָּמֳתֵי אָרֶץ וַיֹּאכַל תְּנוּבֹת שָׂדָי וַיֵּנִקֵהוּ דְבַשׁ מִסֶּלַע וְשֶׁמֶן מֵחַלְמִישׁ צוּר:

ἀνεβίβασεν αὐτοὺς ἐπὶ τὴν ἰσχὺν τῆς γῆς ἐψώμισεν αὐτοὺς γενήματα ἀγρῶν ἐθήλασαν μέλι ἐκ πέτρας καὶ ἔλαιον ἐκ στερεᾶς πέτρας

13 ܐܵܘܬ̇ܒܹܗ ܥܲܠ ܥܘܼܫܢܵܐ ܕܐܲܪܥܵܐ ܘܐܵܘܟ̇ܠܹܗ ܥܲܠ̈ܠܵܬ̣ܵܐ ܕܚܲܩܠܵܐ ܐܲܝܢܩܹܗ ܕܸܒ̣ܫܵܐ ܡ̣ܢ ܟܹܐܦܵܐ ܘܡܸܫܚܵܐ ܡ̣ܢ ܟܹܐܦܵܐ ܕܛܲܪܵܢܵܐ.

constituit eum super excelsam terram, ut comederet fructus agrorum: ut sugeret mel de petra, oleumque de saxo durissimo;

აღმოიყვანნა იგინი ძალსა მას ზედა ქუეყანისასა და აჭამა მათ ნაყოფი იგი ველთაჲ, ჭამდეს იგინი თაფლსა კლდისაგან და ზეთსა კლდისა მისგან უღაღისა.

13 He made him ride on the high places of the earth, that he might eat the increase of the fields; and he made him to suck honey out of the rock, and oil out of the flinty rock;

יד. חֶמְאַת בָּקָר וַחֲלֵב צֹאן עִם חֵלֶב כָּרִים וְאֵילִים בְּנֵי בָשָׁן וְעַתּוּדִים עִם חֵלֶב כִּלְיוֹת חִטָּה וְדַם עֵנָב תִּשְׁתֶּה חָמֶר:

βούτυρον βοῶν καὶ γάλα προβάτων μετὰ στέατος ἀρνῶν καὶ κριῶν υἱῶν ταύρων καὶ τράγων μετὰ στέατος νεφρῶν πυροῦ καὶ αἷμα σταφυλῆς ἔπιον οἶνον

14 ܚܹܐܘܬ̣ܵܐ ܕܬ̣ܵܘܪܹ̈ܐ ܘܚܲܠܒ̣ܵܐ ܕܥܵـ̈ܢܵܐ ܥܲܡ ܬܲܪܒܵܐ ܕܲܡܦܲܛܡܹ̈ܐ ܕܸܟ݂ܪܹ̈ܐ ܒ̈ܢܲܝ ܕܲܝ̈ܨܹܐ ܘܲܓ̣ܕܲܝܵـܐ ܥܲܡ ܬܲܪܒܵܐ ܘܫܘܼܡܢܵܐ ܕܚܸܛܹ̈ܐ ܙܲܕ݂ܡܵܐ ܕܥܸܢ̈ܒܹܐ ܐܲܫܩܝܹܗ ܚܲܡܪܵܐ.

butyrum de armento, et lac de ovibus cum adipe agnorum, et arietum filiorum Basan: et hircos cum medulla tritici, et sanguinem uvæ biberet meracissimum.

ერბოსა, ზროხათა, სძესა ცხოვართასა, ცმელითა კრავთაჲთა და ვერძთაჲთა, ნაშობსა კუროთასა და ვაცთასა, თირკუმელთა ცმელთა, იფქლსა, სისხლსა ყურძნისასა სუმიდეს ღჳნოსა.

14 Butter of kine, and milk of sheep, with fat of lambs, and rams of the breed of Bashan, and goats, with the fat of kidneys of wheat; and thou didst drink the pure blood of the grape.

טו. וַיִּשְׁמַן יְשֻׁרוּן וַיִּבְעָט שָׁמַנְתָּ עָבִיתָ כָּשִׂיתָ וַיִּטּשׁ אֱלוֹהַּ עָשָׂהוּ וַיְנַבֵּל צוּר יְשֻׁעָתוֹ:

καὶ ἔφαγεν Ιακωβ καὶ ἐνεπλήσθη καὶ ἀπελάκτισεν ὁ ἠγαπημένος ἐλιπάνθη ἐπαχύνθη ἐπλατύνθη καὶ ἐγκατέλιπεν θεὸν τὸν ποιήσαντα αὐτὸν καὶ ἀπέστη ἀπὸ θεοῦ σωτῆρος αὐτοῦ

15 ܘܲܫܡܸܢ ܝܼܣܪܵܝܹܠ ܘܲܒ̣ܥܲܝܛ ܫܡܸܢ ܘܲܬ̣ܩܸܦ ܘܲܩܢܵܐ ܢܸܟ݂ܣܹ̈ܐ ܘܲܛܥܵܜܐ ܠܐܲܠܵܗܵܐ ܕܲܥܲܒ̣ܕܹ̇ܗ ܘܨܲܚܝܼ ܠܬܲܩܝܼܦܵܐ ܕܦܲܪܩܹܗ.

Incrassatus est dilectus, et recalcitravit: incrassatus, impinguatus, dilatatus, dereliquit Deum factorem suum, et recessit a Deo salutari suo.

ჭამა იაკობ, განძღა და შეჰზრიობდა საყუარელი იგი, განსუქნა, განსხუა, განიშუა, დაუტევა ღმერთი შემოქმედი თჳსი და განუდგა ღმერთსა მაცხოვარსა თჳსსა.

15 But Jeshurun waxed fat, and kicked: thou art waxen fat, thou art grown thick, thou art covered with fatness; then he forsook God which made him, and lightly esteemed the Rock of his salvation.

טז. יַקְנִאֻהוּ בְּזָרִים בְּתוֹעֵבֹת יַכְעִיסֻהוּ:

παρώξυνάν με ἐπ᾽ ἀλλοτρίοις ἐν βδελύγμασιν αὐτῶν ἐξεπίκρανάν με

16 ܐܲܛܢܹܗ ܒܢܘܼܟ݂ܪ̈ܵܝܹܐ ܘܲܒ̣ܕܸܚ̈ܠܵܬ̣ܵܐ ܐܲܪܓ̇ܙܹܗ.

Provocaverunt eum in diis alienis, et in abominationibus ad iracundiam concitaverunt.

განმარისხეს მე უცხოთა მათ სამსახურებელთა მათთა ზედა და კერპებითა მათითა განმამწარეს მე.

16 They provoked him to jealousy with strange gods, with abominations provoked they him to anger.

יז. יִזְבְּחוּ לַשֵּׁדִים לֹא אֱלֹהַּ אֱלֹהִים לֹא יְדָעוּם חֲדָשִׁים מִקָּרֹב בָּאוּ לֹא שְׂעָרוּם אֲבֹתֵיכֶם:

ἔθυσαν δαιμονίοις καὶ οὐ θεῷ θεοῖς οἷς οὐκ ᾔδεισαν καινοὶ πρόσφατοι ἥκασιν οὓς οὐκ ᾔδεισαν οἱ πατέρες αὐτῶν

17 ܕܲܒܲܚܘ ܠܫܹ̈ܐܕܹܐ ܕܠܵܐ ܗ̄ܘ̣ܵܘ ܐܲܠܵܗܹ̈ܐ ܐܲܠܵܗܹ̈ܐ ܕܠܵܐ ܝܼܕܲܥܘ ܐܸܢܘܿܢ ܚܲܕ̇ܬܹ̈ܐ ܐܸܢܘܿܢ ܕܗܵܟܹܝܠ ܐܸܬ̣ܥܒܸܕ݂ܘ ܘܠܵܐ ܕܚܸܠܘ ܠܗܘܿܢ ܐܲܒ̣ܵܗܲܝ̈ܟ̇ܘܿܢ.

Immolaverunt dæmoniis et non Deo, diis quos ignorabant: novi recentesque venerunt, quos non coluerunt patres eorum:

უზორვიდეს იგინი ეშმაკთა და არა შესწირვიდეს ღმრთისა ღმერთთა მათ, რომელი-იგი არა იცოდეს ცრუთა მათ საწუთროჲთ მოხუმულთა, რომელ-იგი არა იცოდეს მამათა მათთა.

17 They sacrificed unto devils, not to God; to gods whom they knew not, to new gods that came newly up, whom your fathers feared not.

יח. צוּר יְלָדְךָ תֶּשִׁי וַתִּשְׁכַּח אֵל מְחֹלְלֶךָ:

θεὸν τὸν γεννήσαντά σε ἐγκατέλιπες καὶ ἐπελάθου θεοῦ τοῦ τρέφοντός σε

18 ܠܬܲܩܝܼܦܵܐ ܕܝܲܠܕܵܟ݂ ܛܥܲܝܬ̇ ܘܐܸܬ̣ܢܫܝܼܬ̇ ܠܐܲܠܵܗܵܐ ܕܫܲܒ̇ܚܵܟ݂.

Deum qui te genuit dereliquisti, et oblitus es Domini creatoris tui.

აწ ღმერთი, რომელმან გშვა შენ, დაუტევე და დაივიწყე ღმერთი გამომზრდელი შენი.

18 Of the Rock that begat thee thou art unmindful, and hast forgotten God that formed thee.

יט. וַיַּרְא יְהֹוָה וַיִּנְאָץ מִכַּעַס בָּנָיו וּבְנֹתָיו:

καὶ εἶδεν κύριος καὶ ἐζήλωσεν καὶ παρωξύνθη δι᾽ ὀργὴν υἱῶν αὐτοῦ καὶ θυγατέρων

19 ܘܲܓܙܵܐ ܡܵܪܝܵܐ ܘܲܪܓܸܙ ܥܲܠ ܕܐܲܪܓ̇ܙܘܼܗܝ ܒܢܵܘ̈ܗܝ ܘܲܒ̣̈ܢܵܬܹܗ.

Vidit Dominus, et ad iracundiam concitatus est: quia provocaverunt eum filii sui et filiæ.

იხილა ესე უფალმან და აღიშურვა და განრისხნა გულისწყრომითა ძეთა და ასულთა მათთაჲთა.

19 And when the LORD saw it, he abhorred them, because of the provoking of his sons, and of his daughters.

כ. וַיֹּאמֶר אַסְתִּירָה פָנַי מֵהֶם אֶרְאֶה מָה אַחֲרִיתָם כִּי דוֹר תַּהְפֻּכֹת הֵמָּה בָּנִים לֹא אֵמֻן בָּם:

καὶ εἶπεν ἀποστρέψω τὸ πρόσωπόν μου ἀπ᾽ αὐτῶν καὶ δείξω τί ἔσται αὐτοῖς ἐπ᾽ ἐσχάτων ὅτι γενεὰ ἐξεστραμμένη ἐστίν υἱοί οἷς οὐκ ἔστιν πίστις ἐν αὐτοῖς

20 ܘܐܸܡܲܪ ܐܲܦܢܸܐ ܐܲܦܲܝ̈ ܡܸܢܗܘܿܢ ܘܐܸܚܙܸܐ ܡܵܢܵܐ ܗܵܘ̇ܝܵܐ ܚܲܪܬ̣ܗܘܿܢ ܡܸܛܠ ܕܕ݂ܵܪܵܐ ܐܸܢܘܿܢ ܗܦܝܼܟ݂ܵܐ ܒ̈ܢܲܝܵܐ ܕܠܲܝܬ̇ ܒܗܘܿܢ ܗܲܝܡܵܢܘܼܬ̣ܵܐ.

Et ait: Abscondam faciem meam ab eis, et considerabo novissima eorum: generatio enim perversa est, et infideles filii.

და თქუა უფალმან: გარემივიქციო პირი ჩემი მათგან და განვაცხადო, რაჲ-იგი ყოფად არს მათა შემდგომად ჟამსა, რამეთუ ნათესავი ესე განდრეკილი არს, ნაშობნი არიან, რომელთა თანა არა არს სარწმუნოებაჲ.

20 And he said, I will hide my face from them, I will see what their end shall be: for they are a very froward generation, children in whom is no faith.

כא. הֵם קִנְאוּנִי בְלֹא אֵל כִּעֲסוּנִי בְּהַבְלֵיהֶם וַאֲנִי אַקְנִיאֵם בְּלֹא עָם בְּגוֹי נָבָל אַכְעִיסֵם:

αὐτοὶ παρεζήλωσάν με ἐπ᾽ οὐ θεῷ παρώργισάν με ἐν τοῖς εἰδώλοις αὐτῶν κἀγὼ παραζηλώσω αὐτοὺς ἐπ᾽ οὐκ ἔθνει ἐπ᾽ ἔθνει ἀσυνέτῳ παροργιῶ αὐτούς

21 ܗܸܢܘܿܢ ܐܲܛܢܘܼܢܝ ܒܠܵܐ ܐܲܠܵܗ ܘܐܲܪܓܙܘܼܢܝ ܒܕܸܚ̈ܠܵܬ̣ܗܘܿܢ ܘܐܵܦ ܐܸܢܵܐ ܐܲܛܸܢ ܐܸܢܘܿܢ ܒܠܵܐ ܥܲܡ ܘܲܒ̣ܥܲܡܵܐ ܣܲܟ݂ܠܵܐ ܐܲܪܓܸ̇ܙ ܐܸܢܘܿܢ.

Ipsi me provocaverunt in eo qui non erat Deus, et irritaverunt in vanitatibus suis: et ego provocabo eos in eo qui non est populus, et in gente stulta irritabo illos.

მათ მაშურეს მე არა ღმერთთა მათთა ზედა და კერპებითა მათითა განმამწარეს მე, აწ მეცა ვაშურო მათ ნათესავსა მას ზედა შეურაცხსა და ნათესავითა მით უცები, განვკაფნე იგინი,

21 They have moved me to jealousy with that which is not God; they have provoked me to anger with their vanities: and I will move them to jealousy with those which are not a people; I will provoke them to anger with a foolish nation.

כב. כִּי אֵשׁ קָדְחָה בְאַפִּי וַתִּיקַד עַד שְׁאוֹל תַּחְתִּית וַתֹּאכַל אֶרֶץ וִיבֻלָהּ וַתְּלַהֵט מוֹסְדֵי הָרִים:

ὅτι πῦρ ἐκκέκαυται ἐκ τοῦ θυμοῦ μου καυθήσεται ἕως ᾅδου κάτω καταφάγεται γῆν καὶ τὰ γενήματα αὐτῆς φλέξει θεμέλια ὀρέων

22 ܡܸܛܠ ܕܢܘܼܪܵܐ ܩܵܕ݂ܚܵܐ ܒܪܙܼܓ̣ܙܝ ܘܡܵܘܩܕ݂ܵܐ ܥܕܲܡܵܐ ܠܲܫܝܘܿܠ ܬܲܚܬܵܝܬܵܐ. ܬܹܐܟ݂ܘܿܠ ܐܲܪܥܵܐ ܘܥܲܠ̈ܠܵܬ̣ܵܗ̇ ܘܬ̣ܵܘܩܸܕ݂ ܫܲܬ̣ܐܸܣܹ̈ܐ ܘܓܹܐܪ̈ܲܝ ܐܵܘܟܹ̇ܠ ܒܗܘܿܢ.

Ignis succensus est in furore meo, et ardebit usque ad inferni novissima: devorabitque terram cum germine suo, et montium fundamenta comburet.

რამეთუ ცეცხლი აღატყდა გულისწყრომისგან ჩემისა, შთასწუვიდეს ჯოჯოხეთამდე ქუესკნელად შეჭამოს ქუეყანაჲ ნაყოფითურთ თჳსით და შეწუნეს საფუძველნი მთათანი.

22 For a fire is kindled in mine anger, and shall burn unto the lowest hell, and shall consume the earth with her increase, and set on fire the foundations of the mountains.

כג. אַסְפֶּה עָלֵימוֹ רָעוֹת חִצַּי אֲכַלֶּה בָּם:

συνάξω εἰς αὐτοὺς κακὰ καὶ τὰ βέλη μου συντελέσω εἰς αὐτούς

23 ܐܹܟܲܢܸܫ ܥܠܲܝܗܘܿܢ ܒܝܼ̈ܫܵܬ̣ܵܐ ܘܓܹܐܪ̈ܲܝ ܐܵܘܟܸ̇ܠ ܒܗܘܿܢ.

Congregabo super eos mala, et sagittas meas complebo in eis.

დავჰკრიბო ძჳრი მათ ზედა და ისარნი ჩემნი დავასრულნე მათ ზედა.

23 I will heap mischiefs upon them; I will spend mine arrows upon them.

כד. מְזֵי רָעָב וּלְחֻמֵי רֶשֶׁף וְקֶטֶב מְרִירִי וְשֶׁן בְּהֵמֹת אֲשַׁלַּח בָּם עִם חֲמַת זֹחֲלֵי עָפָר:

τηκόμενοι λιμῷ καὶ βρώσει ὀρνέων καὶ ὀπισθότονος ἀνίατος ὀδόντας θηρίων ἀποστελῶ εἰς αὐτοὺς μετὰ θυμοῦ συρόντων ἐπὶ γῆς

24 ܢܸܬ̇ܛܲܪܦܘܼܢ ܒܟܲܦܢܵܐ ܘܢܸܫ̈ܬܲܠܡܵܢ ܠܗܘܿܢ ܪ̈ܘܼܚܹܐ ܒܝܼ̈ܫܵܬ̣ܵܐ ܘܲܠܛܲܝܪܵܐ ܐܲܫܠܸܡ ܐܸܢܘܿܢ ܘܚܲܝܘܼܬ̣ܝ ܫܸܢܵܐ ܐܲܓܲܪܸܐ ܒܗܘܿܢ ܥܲܡ ܚܸܡܬ̣ܵܐ ܕܲܚ̈ܘܵܘܵܬ̣ܵܐ ܕܚܵܠܕ̇ܝܼܢ ܒܥܲܦܪܵܐ.

Consumentur fame, et devorabunt eos aves morsu amarissimo: dentes bestiarum immittam in eos, cum furore trahentium super terram, atque serpentium.

განჰკფდენ იგინი სიყმილითა და მიეცნენ საჭმლად მფრინველთა ცისათა და სალმობაჲ იგი განმამრუდებელი დაეცვეს მათ ზედა, კბილნი მძჳნვარეთანი მივავლინნე მათ ზედა, რომელნი გულისწყრომით ითრევდეს ქუეყანასა ზედა.

24 They shall be burnt with hunger, and devoured with burning heat, and with bitter destruction: I will also send the teeth of beasts upon them, with the poison of serpents of the dust.

כה. מִחוּץ תְּשַׁכֶּל חֶרֶב וּמֵחֲדָרִים אֵימָה גַּם בָּחוּר גַּם בְּתוּלָה יוֹנֵק עִם אִישׁ שֵׂיבָה:

ἔξωθεν ἀτεκνώσει αὐτοὺς μάχαιρα καὶ ἐκ τῶν ταμιείων φόβος νεανίσκος σὺν παρθένῳ θηλάζων μετὰ καθεστηκότος πρεσβύτου

25 ܡ̣ܢ ܠܒܲܪ ܬܓܲܝܸܙ ܚܲܪܒܵܐ ܘܡ̣ܢ ܬܵܘܵܢܹ̈ܐ ܕܸܚܠܬ̣ܵܐ ܐܵܦ ܓܲܕ݂ܵܘܼ̈ܕܹܐ ܘܲܒ̣ܬ̣ܘܼ̈ܠܵܬ̣ܵܐ ܘܲܛܠܵܝܹ̈ܐ ܥܲܡ ܓܲܒ̣ܪܹ̈ܐ ܣܵܒܹ̈ܐ.

Foris vastabit eos gladius, et intus pavor, juvenem simul ac virginem, lactentem cum homine sene.

გარეშე უმკჳდროვნეს იგინი მახჳლმან საუნჯით მათითგან შიშმან ჭაბუკნი და ქალწულნი ძუძუჲსმწოვარნი მოხუცებულთა თანა დღითა.

25 The sword without, and terror within, shall destroy both the young man and the virgin, the suckling also with the man of gray hairs.

כו. אָמַרְתִּי אַפְאֵיהֶם אַשְׁבִּיתָה מֵאֱנוֹשׁ זִכְרָם:

εἶπα διασπερῶ αὐτούς παύσω δὴ ἐξ ἀνθρώπων τὸ μνημόσυνον αὐτῶν

26 ܐܸܡܪܹܬ̣ ܐܲܝܟܵܐ ܐܸܢܘܿܢ ܐܹܒܲܛܸܠ ܡ̣ܢ ܒܢܲܝ̈ܢܵܫܵܐ ܕܘܼܟ݂ܪܵܢܗܘܿܢ.

Dixi: Ubinam sunt? cessare faciam ex hominibus memoriam eorum.

და თქუა უფალმან: განვაბნინე იგინი და განვაქარვო კაცთაგან საჴსენებელი მათი.

26 I said, I would scatter them into corners, I would make the remembrance of them to cease from among men:

כז. לוּלֵי כַּעַס אוֹיֵב אָגוּר פֶּן יְנַכְּרוּ צָרֵימוֹ פֶּן יֹאמְרוּ יָדֵנוּ רָמָה וְלֹא יְהֹוָה פָּעַל כָּל זֹאת:

εἰ μὴ δι᾽ ὀργὴν ἐχθρῶν ἵνα μὴ μακροχρονίσωσιν καὶ ἵνα μὴ συνεπιθῶνται οἱ ὑπεναντίοι μὴ εἴπωσιν ἡ χεὶρ ἡμῶν ἡ ὑψηλὴ καὶ οὐχὶ κύριος ἐποίησεν ταῦτα πάντα

27 ܐܸܠܘܼܠܵܐ ܪܘܼܓ̣ܙܵܐ ܕܲܒ̣ܥܸܠܕ̇ܒ̣ܵܒ̣ܵܐ ܕܲܥܫܸܢ ܕܠܵܐ ܢܸܬ̇ܬ̇ܪܝܼܡܘܼܢ ܐܵܠܘܿܨܲܝ̈ܗܘܿܢ ܘܢܹܐܡܪܘܼܢ ܕܐܝܼܕܲܢ ܗ̄ܘ̇ ܐܸܬ̇ܬ̇ܪܝܼܡܲܬ̤ ܘܠܵܐ ܗ̄ܘ̣ܵܐ ܡܵܪܝܵܐ ܥܒܲܕ݂ ܗܵܠܹܝܢ.

Sed propter iram inimicorum distuli: ne forte superbirent hostes eorum, et dicerent: Manus nostra excelsa, et non Dominus, fecit hæc omnia.

არა თუმცა გულისწყრომითა მტერთაჲთა, რათა არა მყოვარ ჟამ იყვნენ და რათა არა განმრავლდენ მჴდომნი იგი მათნი და რათა არა თქუან: იყოვე ჴელი ჩუენი უაღრეს მათ ზედა, არა თუმცა უფალმან ყო ესე ყოველი.

27 Were it not that I feared the wrath of the enemy, lest their adversaries should behave themselves strangely, and lest they should say, Our hand is high, and the LORD hath not done all this.

כח. כִּי גוֹי אֹבַד עֵצוֹת הֵמָּה וְאֵין בָּהֶם תְּבוּנָה:

ὅτι ἔθνος ἀπολωλεκὸς βουλήν ἐστιν καὶ οὐκ ἔστιν ἐν αὐτοῖς ἐπιστήμη

28 ܡܸܛܠ ܕܥܲܡܵܐ ܗ̄ܘ̣ ܕܐܲܒ̇ܝܼܕ݂ܵܐ ܬܲܪܥܝܼܬܹܗ ܘܠܲܝܬ̇ ܒܗܘܿܢ ܣܘܼܟܵܠܵܐ.

Gens absque consilio est, et sine prudentia

რამეთუ ნათესავი ესე წარწყმედისაჲ მზრახვალი არს და არა არს მათ თანა მეცნიერებაჲ.

28 For they are a nation void of counsel, neither is there any understanding in them.

כט. לוּ חָכְמוּ יַשְׂכִּילוּ זֹאת יָבִינוּ לְאַחֲרִיתָם:

οὐκ ἐφρόνησαν συνιέναι ταῦτα καταδεξάσθωσαν εἰς τὸν ἐπιόντα χρόνον

29 ܐܸܠܘܼ ܚܟܲܡܘ ܘܐܸܣܬܲܟܲܠܘ ܒܗܵܕܹܐ ܘܐܸܬ̣ܒܲܝܲܢܘ ܒܚܲܪܬ̣ܗܘܿܢ.

Utinam saperent, et intelligerent, ac novissima providerent.

არა ცნეს ესე გულისხმის-ყოფად, თავს-იდვან ესე მომავალთა.

29 O that they were wise, that they understood this, that they would consider their latter end!

ל. אֵיכָה יִרְדֹּף אֶחָד אֶלֶף וּשְׁנַיִם יָנִיסוּ רְבָבָה אִם לֹא כִּי צוּרָם מְכָרָם וַיהֹוָה הִסְגִּירָם:

πῶς διώξεται εἷς χιλίους καὶ δύο μετακινήσουσιν μυριάδας εἰ μὴ ὁ θεὸς ἀπέδοτο αὐτοὺς καὶ κύριος παρέδωκεν αὐτούς

30 ܪܵܕܹܦ ܗ̄ܘ̣ܵܐ ܚܲܕ݂ ܠܐܲܠܦܵܐ ܘܲܬ̣ܪܹܝܢ ܡܲܥܪܩܝܼܢ ܗ̄ܘ̣ܵܘ ܪܸܒ̇ܘܿܬ̣ܵܐ ܐܸܠܵܐ ܬܲܩܝܼܦܗܘܿܢ ܐܲܫܠܸܡ ܐܸܢܘܿܢ ܘܡܵܪܝܵܐ ܚܒܲܫ ܐܸܢܘܿܢ.

Quomodo persequatur unus mille, et duo fugent decem millia? nonne ideo, quia Deus suus vendidit eos, et Dominus conclusit illos?

ვითარმე იოტოს ერთმან ათასები და ორმან წარიქციის ბევრები, არა თუმცა ღმერთმან განიჭნა იგინი და უფალმან მისცნა იგინი?

30 How should one chase a thousand, and two put ten thousand to flight, except their Rock had sold them, and the LORD had shut them up?

לא. כִּי לֹא כְצוּרֵנוּ צוּרָם וְאֹיְבֵינוּ פְּלִילִים:

ὅτι οὐκ ἔστιν ὡς ὁ θεὸς ἡμῶν οἱ θεοὶ αὐτῶν οἱ δὲ ἐχθροὶ ἡμῶν ἀνόητοι

31 ܡܸܛܠ ܕܠܿܐ ܗܿܘܲܐ ܐܲܲܝܟ ܬܘܼܩܦܲܢ ܬܘܼܩܦܗܘܿܢ: ܘܲܒܼܥܸܠܕܒܲܒܲܝ̈ܢ ܕܲܝܵܢܲܝ̈ܢ

Non enim est Deus noster ut dii eorum: et inimici nostri sunt judices.

რამეთუ არა ეგრე იყვნენ კერპნი მათნი, ვითარ ღმერთი ჩუენი, ხოლო მტერნი ჩუენნი უგუნურ იყვნენ.

31 For their rock is not as our Rock, even our enemies themselves being judges.

לב. כִּי מִגֶּפֶן סְדֹם גַּפְנָם וּמִשַּׁדְמֹת עֲמֹרָה עֲנָבֵמוֹ עִנְּבֵי רוֹשׁ אַשְׁכְּלֹת מְרֹרֹת לָמוֹ:

ἐκ γὰρ ἀμπέλου Σοδομων ἡ ἄμπελος αὐτῶν καὶ ἡ κληματὶς αὐτῶν ἐκ Γομορρας ἡ σταφυλὴ αὐτῶν σταφυλὴ χολῆς βότρυς πικρίας αὐτοῖς

32 ܡܸܛܠ ܕܡ̣ܢ ܓܦܸܬܵܐ ܕܲܣܕ݂ܘܿܡ ܓܦܸܬ̃ܗܘܿܢ ܘܡ̣ܢ ܫܬܸܠܬ̣ܵܐ ܕܥܵܡܘܿܪܵܐ. ܥܸܢܒܲܝ̈ܗܘܿܢ ܥܸܢܒ̣̈ܝܼܢ ܡܲܪܝܼܪ̈ܵܢ ܘܲܣܓ̣̈ܘܼܠܲܝܗܘܿܢ ܡܪܵܪܹ̈ܐ ܠܗܘܿܢ.

De vinea Sodomorum, vinea eorum, et de suburbanis Gomorrhæ: uva eorum, uva fellis, et botri amarissimi.

რამეთუ საყურძნისა მისგან სოდომელთაჲსა იყო საყურძნე მათი და ვენაჴები მათი გომორელთაგან, ყურძენი მათი ყურძენი ნავღლისაჲ და ტევანი სიმწარისა მათისაჲ.

32 For their vine is of the vine of Sodom, and of the fields of Gomorrah: their grapes are grapes of gall, their clusters are bitter:

לג. חֲמַת תַּנִּינִם יֵינָם וְרֹאשׁ פְּתָנִים אַכְזָר:

θυμὸς δρακόντων ὁ οἶνος αὐτῶν καὶ θυμὸς ἀσπίδων ἀνίατος

33 ܚܸܡܬ̣ܵܐ ܕܬܲܢܝܼܢܹ̈ܐ ܚܸܡܬ̣ܗܘܿܢ ܘܪܹܫܵܐ ܕܦܲܬ̣ܢܵܐ ܒܝܼܫܵܐ.

Fel draconum vinum eorum, et venenum aspidum insanabile.

გულისწყრომაჲ ვეშაპთაჲ იყო ღჳნოჲ მათი და რისხვაჲ ასპიტთაჲ განუკურნებელი.

33 Their wine is the poison of dragons, and the cruel venom of asps.

לד. הֲלֹא הוּא כָּמֻס עִמָּדִי חָתוּם בְּאוֹצְרֹתָי:

οὐκ ἰδοὺ ταῦτα συνῆκται παρ᾽ ἐμοὶ καὶ ἐσφράγισται ἐν τοῖς θησαυροῖς μου

34 ܗܵܐ ܓܢܝܼܙ ܥܲܡܝ ܘܲܚܬ݂ܝܼܡ ܒܐܵܘܨܪܹ̈ܐ.

Nonne hæc condita sunt apud me, et signata in thesauris meis?

აჰა, ესერა, ესე ყოველი დამიკრებიეს მე ბეჭდული, მარხულ არს საუნჯესა ჩემსა.

34 Is not this laid up in store with me, and sealed up among my treasures?

לה. לִי נָקָם וְשִׁלֵּם לְעֵת תָּמוּט רַגְלָם כִּי קָרוֹב יוֹם אֵידָם וְחָשׁ עֲתִדֹת לָמוֹ:

ἐν ἡμέρᾳ ἐκδικήσεως ἀνταποδώσω ἐν καιρῷ ὅταν σφαλῇ ὁ ποὺς αὐτῶν ὅτι ἐγγὺς ἡμέρα ἀπωλείας αὐτῶν καὶ πάρεστιν ἕτοιμα ὑμῖν

35 ܘܕ݂ܝܼܠܝ ܗ̄ܘ̣ ܦܘܼܪܥܵܢܵܐ ܕܐܸܦܪܘܿܥ ܐܸܢܘܿܢ ܒܙܲܒ̣ܢܵܐ ܕܲܬ̣ܡܘܼܛ ܪܸܓ̣ܠܗܘܿܢ ܡܸܛܠ ܕܩܲܪܝܼܒ̣ ܗ̄ܘ̣ ܝܵܘܡܵܐ ܕܲܬ̣ܒ̣ܵܪܗܘܿܢ ܘܲܡܣܲܪܗܲܒ̣ ܡܸܕܸ̇ܡ ܕܲܥܬ̣ܝܼܕ݂ ܠܗܘܿܢ.

Mea est ultio, et ego retribuam in tempore, ut labatur pes eorum: juxta est dies perditionis, et adesse festinant tempora.

დღესა მას შურისგებისასა მივაგო მათ ჟამსა მას, რომელსაცა შეუცთენ ფერჴნი მათნი, რამეთუ ახლოს არს დღე იგი წარწყმედისა მათისაჲ და მოწევნულ არს განმზადებული მათ ზედა.

35 To me belongeth vengeance and recompence; their foot shall slide in due time: for the day of their calamity is at hand, and the things that shall come upon them make haste.

לו. כִּי יָדִין יְהֹוָה עַמּוֹ וְעַל עֲבָדָיו יִתְנֶחָם כִּי יִרְאֶה כִּי אָזְלַת יָד וְאֶפֶס עָצוּר וְעָזוּב:

ὅτι κρινεῖ κύριος τὸν λαὸν αὐτοῦ καὶ ἐπὶ τοῖς δούλοις αὐτοῦ παρακληθήσεται εἶδεν γὰρ παραλελυμένους αὐτοὺς καὶ ἐκλελοιπότας ἐν ἐπαγωγῇ καὶ παρειμένους

36 ܡܸܛܠ ܕܕ݂ܵܐܹܢ ܡܵܪܝܵܐ ܠܥܲܡܹܗ ܘܲܒ̣ܥܲܒ̣ܕ݂ܵܘ̈ܗܝ ܡܸܬ̣ܒܲܝܲܐ ܡܸܛܠ ܕܲܚܙܵܐ ܕܫܸܠܛܲܬ̤ ܐܝܼܕ݂ܵܐ ܘܠܲܝܬ̇ ܕܥܵܕܲܪ ܘܲܕ݂ܣܵܡܹܟ݂.

Judicabit Dominus populum suum, et in servis suis miserebitur: videbit quod infirmata sit manus, et clausi quoque defecerunt, residuique consumpti sunt.

რამეთუ განიკითხოს უფალმან ერი თჳსი და მონათა თჳსთა ნუგეშინის-სცეს, რამეთუ იხილნა იგინი ნაკლულევანნი, ჴუებულნი, ტყუედ წარქცეულნი და განკაფულნი.

36 For the LORD shall judge his people, and repent himself for his servants, when he seeth that their power is gone, and there is none shut up, or left.

לז. וְאָמַר אֵי אֱלֹהֵימוֹ צוּר חָסָיוּ בוֹ:

καὶ εἶπεν κύριος ποῦ εἰσιν οἱ θεοὶ αὐτῶν ἐφ᾽ οἷς ἐπεποίθεισαν ἐπ᾽ αὐτοῖς

37 ܘܢܹܐܡܲܪ ܐܲܝܟܵܐ ܐܸܢܘܿܢ ܐܲܠܵܗܲܝ̈ܗܘܿܢ ܬܲܩܝܼܦܹ̈ܐ ܗܵܢܘܿܢ ܕܲܬ̣ܟ݂ܝܼܠܝܼܢ ܗ̄ܘ̣ܵܘ ܥܠܲܝܗܘܿܢ.

Et dicet: Ubi sunt dii eorum, in quibus habebant fiduciam?

და თქუა უფალმან: აწ სადა არიან კერპნი იგი თქუენნი, რომელთა-იგი თქვენ ესევდით,

37 And he shall say, Where are their gods, their rock in whom they trusted,

לח. אֲשֶׁר חֵלֶב זְבָחֵימוֹ יֹאכֵלוּ יִשְׁתּוּ יֵין נְסִיכָם יָקוּמוּ וְיַעְזְרֻכֶם יְהִי עֲלֵיכֶם סִתְרָה:

ὧν τὸ στέαρ τῶν θυσιῶν αὐτῶν ἠσθίετε καὶ ἐπίνετε τὸν οἶνον τῶν σπονδῶν αὐτῶν ἀναστήτωσαν καὶ βοηθησάτωσαν ὑμῖν καὶ γενηθήτωσαν ὑμῖν σκεπασταί

38 ܕܬܲܪܒܵܐ ܕܕܸܒ̣ܚܲܝ̈ܗܘܿܢ ܐܵܟ݂ܠܝܼܢ ܗ̄ܘ̣ܵܘ ܘܫܵܬܹ̇ܝܢ ܗ̄ܘ̣ܵܘ ܚܲܡܪܵܐ ܕܢܘܼܩܵܝܗܘܿܢ. ܢܩܘܼܡܘܼܢ ܗܵܫܵܐ ܘܲܢܥܲܕ̇ܪܘܼܢܵܟ݂ܘܿܢ ܘܢܸܗܘܘܿܢ ܥܠܲܝܟ̇ܘܿܢ ܡܣܲܬ̇ܪ̈ܵܢܹܐ.

de quorum victimis comedebant adipes, et bibebant vinum libaminum: surgant, et opitulentur vobis, et in necessitate vos protegant.

რამეთუ ცმელსა ნაზორევსა მათთასა შჭამდით და სუემდით თქუენ ღჳნოსა ნაგებსა მათთასა. აწ აღდგენ და შეგეწინენ და გეყვნენ თქუენ იგინი მფარველ.

38 Which did eat the fat of their sacrifices, and drank the wine of their drink offerings? let them rise up and help you, and be your protection.

לט. רְאוּ עַתָּה כִּי אֲנִי אֲנִי הוּא וְאֵין אֱלֹהִים עִמָּדִי אֲנִי אָמִית וַאֲחַיֶּה מָחַצְתִּי וַאֲנִי אֶרְפָּא וְאֵין מִיָּדִי מַצִּיל:

ἴδετε ἴδετε ὅτι ἐγώ εἰμι καὶ οὐκ ἔστιν θεὸς πλὴν ἐμοῦ ἐγὼ ἀποκτενῶ καὶ ζῆν ποιήσω πατάξω κἀγὼ ἰάσομαι καὶ οὐκ ἔστιν ὃς ἐξελεῖται ἐκ τῶν χειρῶν μου

39 ܚܙܵܘ ܗܵܟܹܝܠ ܕܐܸܢܵܐ ܐ̄ܢܵܐ ܘܠܲܝܬ̇ ܐܲܠܵܗ ܠܒܲܪ ܡܹܢܝ ܐܸܢܵܐ ܡܡܝܼܬ̣ ܐ̄ܢܵܐ ܘܐܸܢܵܐ ܡܵܚܹܐ ܐ̄ܢܵܐ ܐܸܢܵܐ ܡܵܚܹܐ ܐ̄ܢܵܐ ܘܐܸܢܵܐ ܡܲܐܣܸܐ ܐ̄ܢܵܐ ܘܠܲܝܬ̇ ܕܦܵܠܹܛ ܡ̣ܢ ܐܝܼܕܲܝ̈.

Videte quod ego sim solus, et non sit alius deus præter me: ego occidam, et ego vivere faciam: percutiam, et ego sanabo, et non est qui de manu mea possit eruere.

იხილეთ, იხილეთ, რამეოუ მე ვარ და არა არს სხუა ღმერთ ჩემსა გარეშე, მე მოვაკუდინი, მე ვაცხოვნი, მე მოვწყლი, მე განვკურნი და არა არს, რომელი განერეს ჴელსა ჩემსა.

39 See now that I, even I, am he, and there is no god with me: I kill, and I make alive; I wound, and I heal: neither is there any that can deliver out of my hand.

מ. כִּי אֶשָּׂא אֶל שָׁמַיִם יָדִי וְאָמַרְתִּי חַי אָנֹכִי לְעֹלָם:

ὅτι ἀρῶ εἰς τὸν οὐρανὸν τὴν χεῖρά μου καὶ ὀμοῦμαι τῇ δεξιᾷ μου καὶ ἐρῶ ζῶ ἐγὼ εἰς τὸν αἰῶνα

40 ܡܸܛܠ ܕܐܲܪܝܼܡܹܬ̣ ܥܲܠ ܫܡܲܝܵܐ ܐܝܼܕܲܝ ܘܐܸܡܪܹܬ̣ ܕܚܲܝ ܐ̄ܢܵܐ ܠܥܵܠܲܡ.

Levabo ad cælum manum meam, et dicam: Vivo ego in æternum.

რამეთუ მივყო ცად ჴელი ჩემი და ვფუცო მარჯუენესა ჩემსა, და ვთქუა: ცხოველ ვარ მე უკუნისამდე.

40 For I lift up my hand to heaven, and say, I live for ever.

מא. אִם שַׁנּוֹתִי בְּרַק חַרְבִּי וְתֹאחֵז בְּמִשְׁפָּט יָדִי אָשִׁיב נָקָם לְצָרָי וְלִמְשַׂנְאַי אֲשַׁלֵּם:

ὅτι παροξυνῶ ὡς ἀστραπὴν τὴν μάχαιράν μου καὶ ἀνθέξεται κρίματος ἡ χείρ μου καὶ ἀνταποδώσω δίκην τοῖς ἐχθροῖς καὶ τοῖς μισοῦσίν με ἀνταποδώσω

41 ܐܸܠܛܘܿܫ ܫܢܵܢܹܗ ܕܣܲܝܦܝ ܐܲܝܟ݂ ܒܲܪܩܵܐ ܘܬܹܐܚܘܿܕ݂ ܒܕ݂ܝܼܢܵܐ ܐܝܼܕܲܝ ܘܐܲܗܦܸܟ݂ ܦܘܼܪܥܵܢܵܐ ܠܣܵܢܐܲܝ̈ ܘܠܲܒ̣ܥܸܠܕ̇ܒ̣ܵܒܲܝ̈ ܐܲܫܠܸܡ.

Si acuero ut fulgur gladium meum, et arripuerit judicium manus mea: reddam ultionem hostibus meis, et his qui oderunt me retribuam.

რამეთუ აღვლესო, ვითარცა ელვაჲ, ჴრმალი ჩემი და განვიმზადო შჯად ჴელი ჩემი, შური ვიძიო და მივაგო სასჯელი, მტერთა და მოძულეთა ჩემთა მივაგო.

41 If I whet my glittering sword, and mine hand take hold on judgment; I will render vengeance to mine enemies, and will reward them that hate me.

מב. אַשְׁכִּיר חִצַּי מִדָּם וְחַרְבִּי תֹּאכַל בָּשָׂר מִדַּם חָלָל וְשִׁבְיָה מֵרֹאשׁ פַּרְעוֹת אוֹיֵב:

μεθύσω τὰ βέλη μου ἀφ᾽ αἵματος καὶ ἡ μάχαιρά μου καταφάγεται κρέα ἀφ᾽ αἵματος τραυματιῶν καὶ αἰχμαλωσίας ἀπὸ κεφαλῆς ἀρχόντων ἐχθρῶν

42 ܐܲܪܘܸܐ ܓܹܐܪ̈ܲܝ ܡ̣ܢ ܕܡܵܐ ܘܣܲܝܦܝ ܢܹܐܟ݂ܘܿܠ ܒܸܣܪܵܐ ܡ̣ܢ ܕܡܵܐ ܕܲܩܛ̈ܝܼܠܹܐ ܘܕܲܫ̈ܒܲܝܵܐ ܘܡ̣ܢ ܪܹܫ ܬܵܓ̣ܵܐ ܕܲܒ̣ܥܸܠܕ̇ܒ̣ܵܒ̣ܵܐ.

Inebriabo sagittas meas sanguine, et gladius meus devorabit carnes; de cruore occisorum, de captivitate, nudati inimicorum capitis.

დავათრვნე ისარნი ჩემნი სისხლითა და ჴრმალი ჩემი ჭამდეს ჴორცსა სისხლთაგან წყლულებისათა და ნატყუენავებისათა და თავებისაგან მთავართაჲსა და მტერთაჲსა. იხარებდით ცანი მის თანა და თაყუანი-სცემდით მას ყოველნი ძენი ღმრთისანი.

42 I will make mine arrows drunk with blood, and my sword shall devour flesh; and that with the blood of the slain and of the captives, from the beginning of revenges upon the enemy.

מג. הַרְנִינוּ גוֹיִם עַמּוֹ כִּי דַם עֲבָדָיו יִקּוֹם וְנָקָם יָשִׁיב לְצָרָיו וְכִפֶּר אַדְמָתוֹ עַמּוֹ:

εὐφράνθητε οὐρανοί ἅμα αὐτῷ καὶ προσκυνησάτωσαν αὐτῷ πάντες υἱοὶ θεοῦ εὐφράνθητε ἔθνη μετὰ τοῦ λαοῦ αὐτοῦ καὶ ἐνισχυσάτωσαν αὐτῷ πάντες ἄγγελοι θεοῦ ὅτι τὸ αἷμα τῶν υἱῶν αὐτοῦ ἐκδικᾶται καὶ ἐκδικήσει καὶ ἀνταποδώσει δίκην τοῖς ἐχθροῖς καὶ τοῖς μισοῦσιν ἀνταποδώσει καὶ ἐκκαθαριεῖ κύριος τὴν γῆν τοῦ λαοῦ αὐτοῦ

43 ܡܸܟܹ̇ܝܠ ܫܲܒܲܚܘ ܥܲܡܡܹ̈ܐ ܥܲܡܹܗ ܡܸܛܠ ܕܲܕ݂ܡܵܐ ܕܥܲܒ̣ܕܵܘ̈ܗܝ ܡܸܬ̣ܦܪܲܥ ܘܦܘܼܪܥܵܢܵܐ ܡܲܗܦܸܟ݂ ܠܣܵܢܐܵܘ̈ܗܝ ܘܲܡܚܲܣܸܐ ܥܲܠ ܐܲܪܥܹܗ ܘܥܲܠ ܥܲܡܹܗ.

Laudate, gentes, populum ejus, quia sanguinem servorum suorum ulciscetur: et vindictam retribuet in hostes eorum, et propitius erit terræ populi sui.

იხარებდით წარმართნი ერისა მისისა თანა და განაძლიერებდით მას ყოველნი ანგელოზნი ღმრთისნი, რამეთუ სისხლი ძეთა მისთა იძიოს, შური იძიოს და მიაგოს სასჯელი მტერთა მოძულეთა თჳსთა, კუალად-აგოს და განწმიდოს უფალმან ქუეყანა იგი ერისა თჳსისაჲ (და დაწერა მოსე გალობა ესე მას დღესა შინა და დაასწავა იგი ძეთა მათ ისრაჱლისათა).

43 Rejoice, O ye nations, with his people: for he will avenge the blood of his servants, and will render vengeance to his adversaries, and will be merciful unto his land, and to his people.

מד. וַיָּבֹא משֶׁה וַיְדַבֵּר אֶת כָּל דִּבְרֵי הַשִּׁירָה הַזֹּאת בְּאָזְנֵי הָעָם הוּא וְהוֹשֵׁעַ בִּן נוּן:

καὶ ἔγραψεν Μωυσῆς τὴν ᾠδὴν ταύτην ἐν ἐκείνῃ τῇ ἡμέρᾳ καὶ ἐδίδαξεν αὐτὴν τοὺς υἱοὺς Ισραηλ καὶ εἰσῆλθεν Μωυσῆς καὶ ἐλάλησεν πάντας τοὺς λόγους τοῦ νόμου τούτου εἰς τὰ ὦτα τοῦ λαοῦ αὐτὸς καὶ Ἰησοῦς ὁ τοῦ Ναυη

44 ܘܐܸܬ̣ܵܐ ܡܘܼܫܹܐ ܘܐܸܡܲܪ ܟܠܗܘܿܢ ܦܸܬ̣ܓܟܵܡܹ̈ܐ ܕܬܸܫܒ̇ܘܿܚܬܵܐ ܗܵܕܹܐ ܩܕ݂ܵܡ ܟܠܹܗ ܥܲܡܵܐ ܗܘ̤ ܘܝܼܫܘܿܥ ܒܲܪܢܘܿܢ.

Venit ergo Moyses, et locutus est omnia verba cantici hujus in auribus populi, ipse et Josue filius Nun.

და შევიდა მოსე და ეტყოდა ყოველთა ამათ სიტყუათა შჯულისათა ყურთა ყოვლისა მის ერისათა, თვით მოსე და ისო, ძე იგი ნავესი.

at heyranda gyðingalýð.

44 And Moses came and spake all the words of this song in the ears of the people, he, and Hoshea the son of Nun.

מה. וַיְכַל משֶׁה לְדַבֵּר אֶת כָּל הַדְּבָרִים הָאֵלֶּה אֶל כָּל יִשְׂרָאֵל:

καὶ συνετέλεσεν Μωυσῆς λαλῶν παντὶ Ισραηλ

45 ܘܟܲܕ݂ ܫܲܠܸܡ ܡܘܼܫܹܐ ܠܡܹܐܡܲܪ ܦܸܬ̣ܓ̣ܵܡܹ̈ܐ ܗܵܠܹܝܢ ܠܟ݂ܠܹܗ ܝܼܣܪܵܝܹܠ.

Complevitque omnes sermones istos, loquens ad universum Israël,

და დაასრულნა მოსე ყოველნი ესე სიტყუანი, რომელსა-იგი ეტყოდა ძეთა მათ ისრაჱლისათა.

45 And Moses made an end of speaking all these words to all Israel:

מו. וַיֹּאמֶר אֲלֵהֶם שִׂימוּ לְבַבְכֶם לְכָל הַדְּבָרִים אֲשֶׁר אָנֹכִי מֵעִיד בָּכֶם הַיּוֹם אֲשֶׁר תְּצַוֻּם אֶת בְּנֵיכֶם לִשְׁמֹר לַעֲשׂוֹת אֶת כָּל דִּבְרֵי הַתּוֹרָה הַזֹּאת:

καὶ εἶπεν πρὸς αὐτούς προσέχετε τῇ καρδίᾳ ἐπὶ πάντας τοὺς λόγους τούτους οὓς ἐγὼ διαμαρτύρομαι ὑμῖν σήμερον ἃ ἐντελεῖσθε τοῖς υἱοῖς ὑμῶν φυλάσσειν καὶ ποιεῖν πάντας τοὺς λόγους τοῦ νόμου τούτου

46 ܐܸܡܲܪ ܠܗܘܿܢ ܣܝܼܡܘ ܠܸܒ̇ܟ݂ܘܿܢ ܒܟ݂ܠܗܘܿܢ ܦܸܬ̣ܓ̣ܵܡܹ̈ܐ ܗܵܠܹܝܢ ܕܲܡܣܲܗܸܕ݂ ܒܟ݂ܘܿܢ ܝܵܘܡܵܢܵܐ ܕܲܬ̣ܦܲܩܕ̇ܘܼܢ ܠܲܒ̣ܢܲܝ̈ܟ̇ܘܿܢ ܕܢܸܛܪܘܼܢ ܘܢܸܥܒ̇ܕ݂ܘܼܢ ܟܠܗܘܿܢ ܦܸܬ̣ܓ̣ܵܡܵܘ̈ܗܝ ܕܢܵܡܘܿܣܵܐ ܗܵܢܵܐ.

et dixit ad eos: Ponite corda vestra in omnia verba, quæ ego testificor vobis hodie: ut mandetis ea filiis vestris custodire et facere, et implere universa quæ scripta sunt legis hujus:

და ჰრქუა მათ: გულისხმა-ყვენით გულითა თქუენითა ყოველი ესე სიტყუანი, რომელთა-ესე მე გამცნებ თქუენ დღეს, რათა თქუენცა ამცნოთ შვილთა თქუენთა დამარხვად და ყოფად ყოველთა მათ სიტყუათა სჯულისათა.

46 And he said unto them, Set your hearts unto all the words which I testify among you this day, which ye shall command your children to observe to do, all the words of this law.

מז. כִּי לֹא דָבָר רֵק הוּא מִכֶּם כִּי הוּא חַיֵּיכֶם וּבַדָּבָר הַזֶּה תַּאֲרִיכוּ יָמִים עַל הָאֲדָמָה אֲשֶׁר אַתֶּם עֹבְרִים אֶת הַיַּרְדֵּן שָׁמָּה לְרִשְׁתָּהּ:

ὅτι οὐχὶ λόγος κενὸς οὗτος ὑμῖν ὅτι αὕτη ἡ ζωὴ ὑμῶν καὶ ἕνεκεν τοῦ λόγου τούτου μακροημερεύσετε ἐπὶ τῆς γῆς εἰς ἣν ὑμεῖς διαβαίνετε τὸν Ιορδάνην ἐκεῖ κληρονομῆσαι αὐτήν

47 ܡܸܛܠ ܕܠܵܐ ܗ̄ܘ̣ܵܐ ܓܹܝܪ ܦܸܬ̣ܓ̣ܵܡܵܐ ܣܪܝܼܩܵܐ ܠܟ݂ܘܿܢ ܡܸܛܠ ܕܗܘ̤ܝܘܼ ܚܲܝܲܝ̈ܟ̇ܘܿܢ ܘܲܒ̣ܦܸܬ̣ܓ̣ܵܡܵܐ ܗܵܢܵܐ ܬܲܣܓ̇ܘܿܢ ܝܵܘ̈ܡܵܬ̣ܵܐ ܒܐܲܪܥܵܐ ܕܥܵܒ̣ܪܝܼܢ ܐܲܢ̄ܬ̇ܘܿܢ ܝܘܿܪܕܢܲܢ ܠܬܲܡܵܢ ܠܡܹܐܪܬܵܗ̇.

quia non incassum præcepta sunt vobis, sed ut singuli in eis viverent: quæ facientes longo perseveretis tempore in terra, ad quam, Jordane transmisso, ingredimini possidendam.

რამეთუ არა ცუდად რაჲმე იყვნეს სიტყუანი ესე თქუენდა მიმართ, არამედ ესე არს ცხორება თქუენი, რამეთუ ამათ სიტყუათა გამო დღეგრძელ იყვნეთ ქვეყანასა მას ზედა, რომლისათჳს-იგი წიაღხუალთ იორდანესა დამჳდრებად მუნ.

47 For it is not a vain thing for you; because it is your life: and through this thing ye shall prolong your days in the land, whither ye go over Jordan to possess it.

מח. וַיְדַבֵּר יְהֹוָה אֶל משֶׁה בְּעֶצֶם הַיּוֹם הַזֶּה לֵאמֹר:

καὶ ἐλάλησεν κύριος πρὸς Μωυσῆν ἐν τῇ ἡμέρᾳ ταύτῃ λέγων

48 . ܡܲܠܸܠ ܡܵܪܝܵܐ ܥܲܡ ܡܘܼܫܹܐ ܒܹܗ ܒܝܵܘܡܵܐ ܗܵܘ̇ ܘܐܸܡܲܪ ܠܹܗ.

Locutusque est Dominus ad Moysen in eadem die, dicens:

და ეტყოდა უფალი მოსეს მას დღესა შინა და ჰრქუა:

Eptir þat mælti Guð við Moysen:

48 And the LORD spake unto Moses that selfsame day, saying,

מט. עֲלֵה אֶל הַר הָעֲבָרִים הַזֶּה הַר נְבוֹ אֲשֶׁר בְּאֶרֶץ מוֹאָב אֲשֶׁר עַל פְּנֵי יְרֵחוֹ וּרְאֵה אֶת אֶרֶץ כְּנַעַן אֲשֶׁר אֲנִי נֹתֵן לִבְנֵי יִשְׂרָאֵל לַאֲחֻזָּה:

ἀνάβηθι εἰς τὸ ὄρος τὸ Αβαριν τοῦτο ὄρος Ναβαυ ὅ ἐστιν ἐν γῇ Μωαβ κατὰ πρόσωπον Ιεριχω καὶ ἰδὲ τὴν γῆν Χανααν ἣν ἐγὼ δίδωμι τοῖς υἱοῖς Ισραηλ εἰς κατάσχεσιν

49 ܣܲܩ ܠܛܘܼܪܵܐ ܗܵܢܵܐ ܕܥܸܒ̣ܪ̈ܵܝܹܐ ܠܛܘܼܪܵܐ ܕܢܵܒ̣ܘܼ ܕܒܲܐܪܥܵܐ ܕܡܘܼܐܵܒ̣ ܩܕ݂ܵܡ ܐܝܼܪܝܼܚܘܿ ܘܲܚܙܝܼܗ̇ ܠܐܲܪܥܵܐ ܕܲܟ݂ܢܲܥܢ ܕܝܵܗܹ̇ܒ̣ ܐ̄ܢܵܐ ܠܲܒ̣̈ܢܲܝ ܝܼܣܪܵܝܹܠ ܝܘܼܪܬܵܢܵܐ.

Ascende in montem istum Abarim, id est, transitum, in montem Nebo, qui est in terra Moab contra Jericho: et vide terram Chanaan, quam ego tradam filiis Israël obtinendam, et morere in monte.

აღვედ შენ მთასა მას ზედა აბარიმსა, რამეთუ იგი თჳთ არს ნაბავ ქუეყანასა მას მოაბელთასა, რომელ არს პირისპირ იერიქოსა და იხილე ქუეყანაჲ ქანანისა, რომელ-იგი მივსცე მე ძეთა მათ ისრაჱლისათა სამკჳდრებელად მათა.

Stíg þú upp á fjallit Abarim, þat er á jǫrðu Nebor ok Moab, gagnvart Jeriko, ok sér þú jǫrð Kanaan, þá er ek sel í hendr sonum Israel til eignar. Þar skaltu andast á fjallinu,

49 Get thee up into this mountain Abarim, unto mount Nebo, which is in the land of Moab, that is over against Jericho; and behold the land of Canaan, which I give unto the children of Israel for a possession:

נ. וּמֻת בָּהָר אֲשֶׁר אַתָּה עֹלֶה שָׁמָּה וְהֵאָסֵף אֶל עַמֶּיךָ כַּאֲשֶׁר מֵת אַהֲרֹן אָחִיךָ בְּהֹר הָהָר וַיֵּאָסֶף אֶל עַמָּיו:

καὶ τελεύτα ἐν τῷ ὄρει εἰς ὃ ἀναβαίνεις ἐκεῖ καὶ προστέθητι πρὸς τὸν λαόν σου ὃν τρόπον ἀπέθανεν Ααρων ὁ ἀδελφός σου ἐν Ωρ τῷ ὄρει καὶ προσετέθη πρὸς τὸν λαὸν αὐτοῦ

50 ܘܡܘܼܬ̣ ܒܛܘܼܪܵܐ ܕܣܵܠܹܩ ܐܲܢ̄ܬ̇ ܠܹܗ. ܘܐܸܬ̣ܟܲܢܲܫ ܠܘܵܬ̣ ܥܲܡܵܟ݂ ܐܲܝܟܲܢܵܐ ܕܡܝܼܬ̣ ܐܲܗܪܘܿܢ ܐܲܚܘܼܟ݂ ܒܗܘܿܪ ܛܘܼܪܵܐ ܘܐܸܬ̣ܟܲܢܸܫ ܠܘܵܬ̣ ܥܲܡܹܗ.

Quem conscendens jungeris populis tuis, sicut mortuus est Aaron frater tuus in monte Hor, et appositus populis suis:

და მოკუედ მთასა მას ზედა, რომელსაცა აღხჳდე. მუნ და შეეძინე შენ ერსა მას მამათა შენთასა,

33,50bc. svá sem Aron, bróðir þinn, andaðist á fjallinu Hor og var þar niðr lagðr af lýðum sínum.

50 And die in the mount whither thou goest up, and be gathered unto thy people; as Aaron thy brother died in mount Hor, and was gathered unto his people:

נא. עַל אֲשֶׁר מְעַלְתֶּם בִּי בְּתוֹךְ בְּנֵי יִשְׂרָאֵל בְּמֵי מְרִיבַת קָדֵשׁ מִדְבַּר צִן עַל אֲשֶׁר לֹא קִדַּשְׁתֶּם אוֹתִי בְּתוֹךְ בְּנֵי יִשְׂרָאֵל:

διότι ἠπειθήσατε τῷ ῥήματί μου ἐν τοῖς υἱοῖς Ισραηλ ἐπὶ τοῦ ὕδατος ἀντιλογίας Καδης ἐν τῇ ἐρήμῳ Σιν διότι οὐχ ἡγιάσατέ με ἐν τοῖς υἱοῖς Ισραηλ

51 ܥܲܠ ܕܐܲܥܠܝܼܬ̇ܘܿܢ ܒܝܼ ܒܓ̣ܵܘ ܒ̈ܢܲܝ ܝܼܣܪܵܝܹܠ ܒܡܲـ̈ܝܵܐ ܕܡܲܨܘܼܬ̣ܵܐ ܒܲܪܩܸܡ ܒܡܲܕ݂ܒ̇ܪܵܐ ܕܨܝܼܢ ܥܲܠ ܕܠܵܐ ܩܲܕܸ̇ܫܬ̇ܘܿܢܵܢܝ ܒܓ̣ܵܘ ܒ̈ܢܲܝ ܝܼܣܪܵܝܹܠ.

quia prævaricati estis contra me in medio filiorum Israël ad aquas contradictionis in Cades deserti Sin: et non sanctificastis me inter filios Israël.

ვითარცა-იგი აჰრონ, ძმაჲ, შენი, მოკუდა ენორს, მთასა მას ზედა და შეეძინა ერსა მას მამათა თჳსთასა. რამეთუ ურჩ ვქმნენით სიტყუათა მათ ჩემთა ძეთა მათ შორის ისრაჱლისათა, წყალთა მათ ზედა ცილობისათა კადეს ბარნეს უდაბნოსა მას, რამეთუ არა მადიდებდით მე ძეთა მათ შორის ისრაჱლისათა.

51 Because ye trespassed against me among the children of Israel at the waters of MeribahKadesh, in the wilderness of Zin; because ye sanctified me not in the midst of the children of Israel.

נב. כִּי מִנֶּגֶד תִּרְאֶה אֶת הָאָרֶץ וְשָׁמָּה לֹא תָבוֹא אֶל הָאָרֶץ אֲשֶׁר אֲנִי נֹתֵן לִבְנֵי יִשְׂרָאֵל:

ὅτι ἀπέναντι ὄψῃ τὴν γῆν καὶ ἐκεῖ οὐκ εἰσελεύσῃ

52 ܡ̣ܢ ܩܒ̣ܘܿܠ ܓܙܝܼܗ̇ ܠܐܲܪܥܵܐ ܕܝܵܗܹ̇ܒ̣ ܐ̄ܢܸܵܐ ܝܼܣܪܵܝܹܠ ܘܲܠܬܲܡܵܢ ܠܵܐ ܬܸܥܘܿܠ.

E contra videbis terram, et non ingredieris in eam, quam ego dabo filiis Israël.

ხილვით იხილო ქუეყანაჲ იგი შორით, რამეთუ ვერ შეხჳდე მუნ ქუეყანასა მას, რომელი-იგი მე მივეც ძეთა მათ იარაჱლისათა.

52 Yet thou shalt see the land before thee; but thou shalt not go thither unto the land which I give the children of Israel.

לג

ΛΓʹ

ܩܦܠܐܘܢ: ܠܓ.

Cap. 33

თავი ოცდამეცამეტე

א. וְזֹאת הַבְּרָכָה אֲשֶׁר בֵּרַךְ משֶׁה אִישׁ הָאֱלֹהִים אֶת בְּנֵי יִשְׂרָאֵל לִפְנֵי מוֹתוֹ:

καὶ αὕτη ἡ εὐλογία ἣν εὐλόγησεν Μωυσῆς ἄνθρωπος τοῦ θεοῦ τοὺς υἱοὺς Ισραηλ πρὸ τῆς τελευτῆς αὐτοῦ

1 ܘܗܵܕܹܐ ܒܘܼܪܟ̇ܬ̣ܵܐ ܕܒܲܪܸܟ݂ ܟܘܼܫܹܐ ܥܲܒ̣ܕܹ̇ܗ ܕܐܲܠܵܗܵܐ ܠܲܒ̣̈ܢܲܝ ܝܼܣܪܵܝܹܠ ܩܕ݂ܵܡ ܕܢܡܘܼܬ̣.

Hæc est benedictio, qua benedixit Moyses, homo Dei, filiis Israël ante mortem suam.

და ესე კურთხევაჲ არს, რომლითა აკრთხნა მოსე კაცმან მან ღმრთისამან ძენი იგი ისრაილისანი ვიდრე სიკუდილადმდე მისა.

Moyses blessaði sonum Israel áðr hann andaðist ok mælti svá:

1 And this is the blessing, wherewith Moses the man of God blessed the children of Israel before his death.

ב. וַיֹּאמַר יְהֹוָה מִסִּינַי בָּא וְזָרַח מִשֵּׂעִיר לָמוֹ הוֹפִיעַ מֵהַר פָּארָן וְאָתָה מֵרִבְבֹת קֹדֶשׁ מִימִינוֹ אֵשׁ דָּת לָמוֹ:

καὶ εἶπεν κύριος ἐκ Σινα ἥκει καὶ ἐπέφανεν ἐκ Σηιρ ἡμῖν καὶ κατέσπευσεν ἐξ ὄρους Φαραν σὺν μυριάσιν Καδης ἐκ δεξιῶν αὐτοῦ ἄγγελοι μετ᾽ αὐτοῦ

2 ܘܐܸܡܲܪ ܡܵܪܝܵܐ ܡ̣ܢ ܣܝܼܢܲܝ ܐܸܬ̣ܵܐ ܘܲܕ݂ܢܲܚ ܠܲܢ ܡ̣ܢ ܣܵܥܝܼܪ ܘܐܸܬ̣ܓܠܝܼ ܡ̣ܢ ܛܘܼܪܵܐ ܕܦܵܪܵܢ ܘܥܲܡܹܗ ܡ̣ܢ ܪܸ̈ܒ̇ܘܵܬ̣ܵܐ ܕܩܲܕ̇ܝܼܫܹ̈ܐ ܡ̣ܢ ܝܲܡܝܼܢܹܗ.

Et ait: Dominus de Sinai venit, et de Seir ortus est nobis: apparuit de monte Pharan, et cum eo sanctorum millia. In dextera ejus ignea lex.

და თქუა: უფალი სინად მოვიდა და გამოგვიჩნდა ჩუენ სეირს. ისწრაფა ფარან მთით ბევრებითა კადეს, მარჯუენით მისა ანგელოზნი მისნი მას თანა

Dróttinn kom þú af Sinai ok rann upp af Sir fyrir oss. Han vítraðist á fjalli Paran ok þúsund heilagra manna með honum. Eldig lǫgmál er í hendi honum inni hœgri.

2 And he said, The LORD came from Sinai, and rose up from Seir unto them; he shined forth from mount Paran, and he came with ten thousands of saints: from his right hand went a fiery law for them.

ג. אַף חֹבֵב עַמִּים כָּל קְדשָׁיו בְּיָדֶךָ וְהֵם תֻּכּוּ לְרַגְלֶךָ יִשָּׂא מִדַּבְּרֹתֶיךָ:

καὶ ἐφείσατο τοῦ λαοῦ αὐτοῦ καὶ πάντες οἱ ἡγιασμένοι ὑπὸ τὰς χεῖράς σου καὶ οὗτοι ὑπὸ σέ εἰσιν καὶ ἐδέξατο ἀπὸ τῶν λόγων αὐτοῦ

3 ܝܲܗ̄ܒ̣ ܠܗܘܿܢ ܘܐܵܦ ܐܲܪܚܸܡ ܐܸܢܘܿܢ ܠܥܲܡܡܹ̈ܐ ܘܟ݂ܠܗܘܿܢ ܩܲܕ̇ܝܼܫܵܘ̈ܗܝ ܒܲܪܸܟ݂ ܘܗܸܢܘܿܢ ܡܲܕܪܟ݂ܝܼܢ ܠܪܸܓ̣ܠܵܟ݂ ܘܲܡܩܲܒ̇ܠܝܼܢ ܡ̣ܢ ܡܸܠܬ̣ܵܟ݂.

Dilexit populos, omnes sancti in manu illius sunt: et qui appropinquant pedibus ejus, accipient de doctrina illius.

და წყალობა-ყო ერსა თჳსსა ზედა და ყოველნი შეწირულნი ჴელთა შინა შენთა.

Elskaði hann hér alla lýði. Helgir menn eru í hans hendi. Taka munu þeir af hans læringu nálgast er⁷ fótum hans.

7. As Unger

3 Yea, he loved the people; all his saints are in thy hand: and they sat down at thy feet; every one shall receive of thy words.

ד. תּוֹרָה צִוָּה לָנוּ משֶׁה מוֹרָשָׁה קְהִלַּת יַעֲקֹב:

νόμον ὃν ἐνετείλατο ἡμῖν Μωυσῆς κληρονομίαν συναγωγαῖς Ιακωβ

4 ܢܵܡܘܿܣܵܐ ܐܲܫܠܸܡ ܠܲܢ ܡܘܼܫܹܐ ܘܝܲܗ̄ܒܹ̇ܬ̣ ܝܘܼܪܬܵܢܵܐ ܠܲܟ݂ܢ،ܼܫܬܹ̇ܗ ܕܝܲܥܩܘܿܒ̣.

Legem præcepit nobis Moyses, hæreditatem multitudinis Jacob.

და ესენიცა შენ ქუეშე არიან და შეიწყნარნა სიტყუანი მისნი შჯული, რომელ მოგუცა ჩუენ მოსე სამკჳდრებელად შესაკრებელსა მას იაკობისასა.

Moyses bauð oss lǫgmál, erfð Jakobs fjǫlda.

4 Moses commanded us a law, even the inheritance of the congregation of Jacob.

ה. וַיְהִי בִישֻׁרוּן מֶלֶךְ בְּהִתְאַסֵּף רָאשֵׁי עָם יַחַד שִׁבְטֵי יִשְׂרָאֵל:

καὶ ἔσται ἐν τῷ ἠγαπημένῳ ἄρχων συναχθέντων ἀρχόντων λαῶν ἅμα φυλαῖς Ισραηλ

5 ܘܢܸܗܘܸܐ ܒܝܼܣܪܵܝܹܠ ܡܲܠܟܵܐ ܡܵܐ ܕܐܸܬ̣ܟܲܢܲܫܘ ܪܹ̈ܫܹܐ ܕܥܲܡܵܐ ܐܲܟ݂ܚܕ݂ܵܐ ܘܫܲܒ̣̈ܛܹܐ ܕܝܼܣܪܵܝܹܠ.

Erit apud rectissimum rex, congregatis principibus populi cum tribubus Israël.

და იყოს საყუარელისა მისგან მთავარი შეკრება მას მთავართა მათ ნათესავთა ისრაჱლისათა.

Þat lǫgmál mun vera með hinum réttlátum at saman sǫmnuð um sonum Israel.

5 And he was king in Jeshurun, when the heads of the people and the tribes of Israel were gathered together.

ו. יְחִי רְאוּבֵן וְאַל יָמֹת וִיהִי מְתָיו מִסְפָּר:

ζήτω Ρουβην καὶ μὴ ἀποθανέτω καὶ ἔστω πολὺς ἐν ἀριθμῷ

6 ܘܢܸܚܸܐ ܪܘܼܒܹܝܠ ܘܠܵܐ ܢܡܘܼܬ̣ ܘܢܸܗܘܸܐ ܒܡܸܢܝܵܢܵܐ.

Vivat Ruben, et non moriatur, et sit parvus in numero.

ცხონდენ რუბენ და ნუ მოკუდებინ და იყავნ იგი რიცხჳთ მრავალ.

Lifi Ruben ok deyi eigi, ok sé lítill í tǫlu!

6 Let Reuben live, and not die; and let not his men be few.

ז. וְזֹאת לִיהוּדָה וַיֹּאמַר שְׁמַע יְהֹוָה קוֹל יְהוּדָה וְאֶל עַמּוֹ תְּבִיאֶנּוּ יָדָיו רָב לוֹ וְעֵזֶר מִצָּרָיו תִּהְיֶה:

καὶ αὕτη Ιουδα εἰσάκουσον κύριε φωνῆς Ιουδα καὶ εἰς τὸν λαὸν αὐτοῦ εἰσέλθοισαν αἱ χεῖρες αὐτοῦ διακρινοῦσιν αὐτῷ καὶ βοηθὸς ἐκ τῶν ἐχθρῶν αὐτοῦ ἔσῃ

7 ܘܗܵܕܹܐ ܐܸܡܲܪ ܠܲܝܗܘܼܕ݂ܵܐ ܫܡܲܥ ܡܵܪܝܵܐ ܒܩܵܠܹܗ ܕܲܝܗܘܼܕ݂ܵܐ ܘܲܠܥܲܡܹܗ ܐܲܝܬܵܝܬ̇ܝ. ܐܝܼܕ݂ܵܘ̈ܗܝ ܢـ̈ܕ݂ܘܼܢܵܢ ܠܹܗ. ܘܥܵܕܘܿܪܵܐ ܡ̣ܢ ܐܵܠܘܿܨܵܘ̈ܗܝ ܗܘ̤ܝ ܠܹܗ.

Hæc est Judæ benedictio: Audi, Domine, vocem Judæ, et ad populum suum introduc eum: manus ejus pugnabunt pro eo, et adjutor illius contra adversarios ejus erit.

და ესე იუდა. ისმინე, უფალო, ჴმაჲ იუდასი და შესაკრებელთა მისთა შეკრბენ, ჴელნი მისნი გამოირჩინედ მას შემწედ მისა მტერთაგან მათთა.

Sjá er blessan Juda: Heyrðu, dróttinn, rǫdd Juda, ok leið þú hann inn til lýðs þíns með hendi. Hann mun berjast fyrir honum , ok fulltingjari hans mun hann vera í gegn mótstǫðumǫnnum hans.

7 And this is the blessing of Judah: and he said, Hear, LORD, the voice of Judah, and bring him unto his people: let his hands be sufficient for him; and be thou an help to him from his enemies.

ח. וּלְלֵוִי אָמַר תֻּמֶּיךָ וְאוּרֶיךָ לְאִישׁ חֲסִידֶךָ אֲשֶׁר נִסִּיתוֹ בְּמַסָּה תְּרִיבֵהוּ עַל מֵי מְרִיבָה:

καὶ τῷ Λευι εἶπεν δότε Λευι δήλους αὐτοῦ καὶ ἀλήθειαν αὐτοῦ τῷ ἀνδρὶ τῷ ὁσίῳ ὃν ἐπείρασαν αὐτὸν ἐν πείρᾳ ἐλοιδόρησαν αὐτὸν ἐπὶ ὕδατος ἀντιλογίας

8 ܘܲܠܠܹܘܝܼ ܐܸܡܲܪ. ܫܘܼܡܠܵܝܵܟ݂ ܘܢܘܼܗܪܵܟ݂ ܠܓܲܒ̣ܪܵܐ ܚܲܣܝܵܐ ܕܢܲܣܝܼܬܹܗ ܒܢܸܣܝܘܿܢܹ̈ܐ ܘܒ̣ܚܲܪܬܹ̇ܗ ܒܡܲـ̈ܝܵܐ ܕܡܲܨܘܼܬ̣ܵܐ.

Levi quoque ait: Perfectio tua, et doctrina tua viro sancto tuo, quem probasti in tentatione, et judicasti ad aquas contradictionis.

და ლევის ჰრქუა: მიეცით ლევის მხილებაჲ და ჭეშარიტებაჲ მისი კაცსა მას უბიწოსა, რამეთუ განცადეს იგი განცდით და განაბოროტეს იგი წყალთა მათ ზედა ცილობისათა.

Við Levi mælti Moyses: Algjǫrleikr þinn ok læring þín af helgum manni þínum, þann reyndir þú í fyrstu ok dœmdu við vǫtn gagnmælis.

8 And of Levi he said, Let thy Thummim and thy Urim be with thy holy one, whom thou didst prove at Massah, and with whom thou didst strive at the waters of Meribah;

ט. הָאֹמֵר לְאָבִיו וּלְאִמּוֹ לֹא רְאִיתִיו וְאֶת אֶחָיו לֹא הִכִּיר וְאֶת בָּנָו לֹא יָדָע כִּי שָׁמְרוּ אִמְרָתֶךָ וּבְרִיתְךָ יִנְצֹרוּ:

ὁ λέγων τῷ πατρὶ καὶ τῇ μητρί οὐχ ἑόρακά σε καὶ τοὺς ἀδελφοὺς αὐτοῦ οὐκ ἐπέγνω καὶ τοὺς υἱοὺς αὐτοῦ ἀπέγνω ἐφύλαξεν τὰ λόγιά σου καὶ τὴν διαθήκην σου διετήρησεν

9 ܕܐܸܡܲܪ ܥܲܠ ܐܲܒ̣ܘܼܗܝ. ܘܥܲܠ ܐܸܡܹܗ ܠܵܐ ܚܙܹܝܬܹ̇ܗ ܘܠܲܐܚܵܘ̈ܗܝ ܠܵܐ ܐܸܫܬܵܘܕܲܥ ܘܠܲܒ̣ܢܵܘ̈ܗܝ ܠܵܐ ܝܼܕܲܥ ܕܲܢܛܲܪܘ ܡܹܐܡܪܵܟ݂ ܘܲܩܝܵܡܵܟ݂ ܢܛܲܪܘ.

Qui dixit patri suo et matri suæ: Nescio vos: et fratribus suis: Ignoro vos: et nescierunt filios suos. Hi custodierunt eloquium tuum, et pactum tuum servaverunt.

რამეთუ ჰრქუა მამასა თჳსსა და დედასა თჳსსა: არა გიცი შენ, და ძმანი თვისნი არა იცნნა და შვილნი თჳსნი არა იცნნა. დაიმარხნა მან მცნებანი ესე შენნი და შჯულსა შენსა არა შესცთა.

Hann sagði fǫður sínum ok móður sinni: Eigi veit ek yðr. Eigi veit ek þá, ok eigi vissu þeir sonu sinna. Þeir varðveittu mál þitt. Sáttmál þitt varðveittu þeir,

9 Who said unto his father and to his mother, I have not seen him; neither did he acknowledge his brethren, nor knew his own children: for they have observed thy word, and kept thy covenant.

י. יוֹרוּ מִשְׁפָּטֶיךָ לְיַעֲקֹב וְתוֹרָתְךָ לְיִשְׂרָאֵל יָשִׂימוּ קְטוֹרָה בְּאַפֶּךָ וְכָלִיל עַל מִזְבְּחֶךָ:

δηλώσουσιν τὰ δικαιώματά σου τῷ Ιακωβ καὶ τὸν νόμον σου τῷ Ισραηλ ἐπιθήσουσιν θυμίαμα ἐν ὀργῇ σου διὰ παντὸς ἐπὶ τὸ θυσιαστήριόν σου

10 ܢܲܠܦܘܼܢ ܕܝܼܢܲܝ̈ܟ ܠܝܲܥܩܘܿܒ̣ ܘܢܵܡܘܿܣܲܝ̈ܟ ܠܝܼܣܪܵܝܹܠ. ܢܣܝܼܡܘܼܢ ܥܸܛܪܵܐ ܒܪܘܼܓ̣ܙܵܟ݂ ܘܫܘܼܡܠܵܝܵܐ ܥܲܠ ܡܲܕ݂ܒ̇ܚܵܟ݂.

Judicia tua, o Jacob, et legem tuam, o Israël: ponent thymiama in furore tuo, et holocaustum super altare tuum.

აუწყნე სიმართლენი შენნი იაკობსა და შჯული მისი ისრაჱლსა შეწირონ მათ მსხუერპლი და საკურთხეველი რისხვისათჳს შენისა მარადის საკურთხეველსა შენსა ზედა.

ok dóma þína. Heyrðu, Jakob, lǫgmál þitt, heyrðu Israel. Setja munu þeir fórn ok reykelsi yfir altari þitt.

10 They shall teach Jacob thy judgments, and Israel thy law: they shall put incense before thee, and whole burnt sacrifice upon thine altar.

יא. בָּרֵךְ יְהֹוָה חֵילוֹ וּפֹעַל יָדָיו תִּרְצֶה מְחַץ מָתְנַיִם קָמָיו וּמְשַׂנְאָיו מִן יְקוּמוּן:

εὐλόγησον κύριε τὴν ἰσχὺν αὐτοῦ καὶ τὰ ἔργα τῶν χειρῶν αὐτοῦ δέξαι κάταξον ὀσφὺν ἐχθρῶν ἐπανεστηκότων αὐτῷ καὶ οἱ μισοῦντες αὐτὸν μὴ ἀναστήτωσαν

11 ܒܲܪܸܟ݂ ܡܵܪܝܵܐ ܚܲܝܠܹܗ ܘܐܸܨܛܒ̣ܝܼ ܒܲܥܒ̣ܵܕ݂ܵܐ ܕܐܝܼܕ݂ܵܘ̈ܗܝ. ܬܒܲܪ ܚܲܨܵܐ ܕܣܵܢܐܵܘ̈ܗܝ ܘܲܒ̣ܥܸܠܕ̇ܒ̣ܵܒ̣ܵܘ̈ܗܝ ܠܵܐ ܢܩܘܼܡܘܼܢ.

Benedic, Domine, fortitudini ejus: et opera manuum illius suscipe. Percute dorsa inimicorum ejus: et qui oderunt eum, non consurgant.

აკურთხე, უფალო, ძალი იგი მისი და საქმენი ჴელთა მისთანი შეწირენ, შემუსრე ძალი იგი მტერთაჲ, რომელნი-იგი აღდგომილ იყვნეს მის ზედა და მოძულენი მისნი ნუღარა აღემართნედ.

Blessaðu dróttinn ok styrk líð hans, ok tak þú, dróttinn, verk handa hans. Ljóstu, dróttinn, bak úvina hans, ok eigi rísi vel þeir er hann hata.

11 Bless, LORD, his substance, and accept the work of his hands; smite through the loins of them that rise against him, and of them that hate him, that they rise not again.

יב. לְבִנְיָמִן אָמַר יְדִיד יְהֹוָה יִשְׁכֹּן לָבֶטַח עָלָיו חֹפֵף עָלָיו כָּל הַיּוֹם וּבֵין כְּתֵפָיו שָׁכֵן:

καὶ τῷ Βενιαμιν εἶπεν ἠγαπημένος ὑπὸ κυρίου κατασκηνώσει πεποιθώς καὶ ὁ θεὸς σκιάζει ἐπ᾽ αὐτῷ πάσας τὰς ἡμέρας καὶ ἀνὰ μέσον τῶν ὤμων αὐτοῦ κατέπαυσεν

12 ܘܲܠܒܸܢܝܵܡܹܝܢ ܐܸܡܲܪ ܚܲܒ̇ܝܼܒܹܗ ܕܡܵܪܝܵܐ ܢܸܫܪܸܐ ܒܫܸܠܝܵܐ ܘܲܥܠܵܘܗܝ ܢܪܲܚܸܦ ܟܠܹܗ ܝܵܘܡܵܐ ܘܒܹܝܬ̣ ܟܲܬ̣ܦܵܬܹ̈ܗ ܢܸܫܪܸܐ.

Et Benjamin ait: Amantissimus Domini habitabit confidenter in eo: quasi in thalamo tota die morabitur, et inter humeros illius requiescet.

და ბენიამენს ჰრქუა: შეყუარებული უფლისაჲ დაემკჳდროს სასოებით და ღმერთი თავადი მფარველ ეყოს მას ყოველთა დღეთა და ბეჭთა შორის მისთა განუსუენოს მას.

Moyses mælti við Benjamin: Inn ástsamligasti dróttinn mun byggja með honum traustliga, svá sem brúðhvílu.Ǫllum degi mun hann þar dveljast ok meðal axla hans mun hann hvílast.

12 And of Benjamin he said, The beloved of the LORD shall dwell in safety by him; and the Lord shall cover him all the day long, and he shall dwell between his shoulders.

יג. וּלְיוֹסֵף אָמַר מְבֹרֶכֶת יְהֹוָה אַרְצוֹ מִמֶּגֶד שָׁמַיִם מִטָּל וּמִתְּהוֹם רֹבֶצֶת תָּחַת:

καὶ τῷ Ιωσηφ εἶπεν ἀπ᾽ εὐλογίας κυρίου ἡ γῆ αὐτοῦ ἀπὸ ὡρῶν οὐρανοῦ καὶ δρόσου καὶ ἀπὸ ἀβύσσων πηγῶν κάτωθεν

13 ܘܲܠܝܵܘܣܸܦ ܐܸܡܲܪ ܡܒܲܪܟ݂ܬܵܐ ܗ̄ܝܼ ܕܡܵܪܝܵܐ ܐܲܪܥܹܗ ܒܠܸܒܵܐ ܡ̣ܢ ܛܲܠܵܐ ܕܲܫܡܲܝܵܐ ܡ̣ܢ ܠܥܸܠ ܘܡ̣ܢ ܬܗܘܿܡܵܐ ܕܲܪܒ̣ܝܼܥܵܐ ܡ̣ܢ ܠܬܲܚܬ̇.

Joseph quoque ait: De benedictione Domini terra ejus, de pomis cæli, et rore, atque abysso subjacente.

და იოსებს ჰრქუა: კურთხევითა უფლისაჲთა ქუეყანაჲ იგი მისი და საზღვართაგან ცისათა და ცუარითა და წყაროთაგან უფსკრულთაჲსა ქუესკნელ და აღმოცენებისა

Moyses mælti við Josef: Af blessan dróttins er jǫrð hans.

13 And of Joseph he said, Blessed of the LORD be his land, for the precious things of heaven, for the dew, and for the deep that coucheth beneath,

יד. וּמִמֶּגֶד תְּבוּאֹת שָׁמֶשׁ וּמִמֶּגֶד גֶּרֶשׁ יְרָחִים:

καὶ καθ᾽ ὥραν γενημάτων ἡλίου τροπῶν καὶ ἀπὸ συνόδων μηνῶν

14 ܘܡ̣ܢ ܐܸܒܵܐ ܕܥܲܠ̈ܠܵܬ̣ܵܐ ܕܫܸܡܫܵܐ ܘܡ̣ܢ ܐܸܒܵܐ ܕܡܵܘܥܸܐ ܣܲܗܪܵܐ.

De pomis fructuum solis ac lunæ,

ჟამთა ნაყოფთა მათ მზისათა დამდაბლებასა,

Af eplum hímins ok dǫgg, ok djúpi liggjanda af eplum ok ávexti sólar ok tungls,

14 And for the precious fruits brought forth by the sun, and for the precious things put forth by the moon,

טו. וּמֵרֹאשׁ הַרְרֵי קֶדֶם וּמִמֶּגֶד גִּבְעוֹת עוֹלָם:

καὶ ἀπὸ κορυφῆς ὀρέων ἀρχῆς καὶ ἀπὸ κορυφῆς βουνῶν ἀενάων

15 ܘܡ̣ܢ ܪܹܫ ܛܘܼܪ̈ܲܝ ܡܲܕ݂ܢܚܵܐ ܘܡ̣ܢ ܐܸܒܵܐ ܕܪ̈ܵܡܵܬ̣ܵܐ ܕܥܵܠܲܡ.

de vertice antiquorum montium, de pomis collium æternorum:

თავთა მთათა მათ საუკუნოჲსათა და თხემსა ბორცუთა მათ სამარადისოჲთა,

af hvirfli fornra fjalla, ok af eplum eilífra halsa,

15 And for the chief things of the ancient mountains, and for the precious things of the lasting hills,

טז. וּמִמֶּגֶד אֶרֶץ וּמְלֹאָהּ וּרְצוֹן שֹׁכְנִי סְנֶה תָּבוֹאתָה לְרֹאשׁ יוֹסֵף וּלְקָדְקֹד נְזִיר אֶחָיו:

καὶ καθ᾽ ὥραν γῆς πληρώσεως καὶ τὰ δεκτὰ τῷ ὀφθέντι ἐν τῷ βάτῳ ἔλθοισαν ἐπὶ κεφαλὴν Ιωσηφ καὶ ἐπὶ κορυφῆς δοξασθεὶς ἐν ἀδελφοῖς

16 ܘܡ̣ܢ ܐܸܒܵܐ ܕܐܲܪܥܵܐ ܒܲܡܠܹܐܵܗ̇ ܘܨܸܒ̣ܝܵܢܹܗ ܕܡ̇ܢ ܕܲܫܪܵܐ ܒܣܲܢܝܵܐ. ܢܹܐ̈ܬ̣ܝܵܢ ܥܲܠ ܪܹܫܹܗ ܕܝܵܘܣܸܦ ܘܥܲܠ ܪܹܫ ܟܠܝܼܠܵܐ ܕܐܲܚܵܘ̈ܗܝ.

et de frugibus terræ, et de plenitudine ejus. Benedictio illius qui apparuit in rubo, veniat super caput Joseph, et super verticem nazaræi inter fratres suos.

ჟამსა მას სავსებისა ქუეყანისასა მსგავსად შეწყნარებისა მის, რომელ-იგი გამოჩნდა მაყვლოვანსა მას, მოვიდენ თავსა ზედა იოსებისსა და თხემსა მისსა ზედა და იდიდენ იგინი შორის ძმათა თჳსთა პირმშოთა.

ok af jarðar ávǫxtum ok fyllingu hennar. Blessan hans er sú er vítraðist í runni. Hún mun koma yfir Josef ok hans hǫfuð ok yfir hvirfil Nazarei meðal brœðra sinna.

16 And for the precious things of the earth and fulness thereof, and for the good will of him that dwelt in the bush: let the blessing come upon the head of Joseph, and upon the top of the head of him that was separated from his brethren.

יז. בְּכוֹר שׁוֹרוֹ הָדָר לוֹ וְקַרְנֵי רְאֵם קַרְנָיו בָּהֶם עַמִּים יְנַגַּח יַחְדָּו אַפְסֵי אָרֶץ וְהֵם רִבְבוֹת אֶפְרַיִם וְהֵם אַלְפֵי מְנַשֶּׁה:

πρωτότοκος ταύρου τὸ κάλλος αὐτοῦ κέρατα μονοκέρωτος τὰ κέρατα αὐτοῦ ἐν αὐτοῖς ἔθνη κερατιεῖ ἅμα ἕως ἐπ᾽ ἄκρου γῆς αὗται μυριάδες Εφραιμ καὶ αὗται χιλιάδες Μανασση

17 ܒܘܼܟ݂ܪܵܐ ܕܬ̣ܵܘܪܹ̈ܐ ܗܸܕ݂ܪܵܐ ܠܹܗ ܘܩܲܪ̈ܢܵܬ̣ܵܐ ܕܪܲܝܡܵܐ ܩܲܪ̈ܢܵܬܹܗ ܒܗܹܝܢ ܢܕܲܩܲܪ ܥܲܡܡܹ̈ܐ ܐܲܟ݂ܚܕ݂ܵܐ ܥܕܲܡܵܐ ܠܥܸܒ̣ܪܹ̈ܝܗ̇ ܕܐܲܪܥܵܐ. ܗܵܠܹܝܢ ܪܸ̈ܒ̇ܘܵܬ̣ܵܐ ܕܐܲܦܪܹܝܡ ܘܗܵܠܹܝܢ ܐܲܠܦܹ̈ܐ ܕܲܡܢܲܫܹܐ.

Quasi primogeniti tauri pulchritudo ejus, cornua rhinocerotis cornua illius: in ipsis ventilabit gentes usque ad terminos terræ. Hæ sunt multitudines Ephraim: et hæc millia Manasse.

იყავნ შუენიერებაჲ მისი, ვითარცა შუენიერებაჲ ზუარაკთაჲ, და ვითარცა რქაჲ მარტორქისაჲ - რქანი მისნი. და მითა ურქენდეს წარმართთა ვიდრე კიდედმდე ქუეყანისა ბევრებითა ეფრემ და ათასებითა მანასე.

Fegrð hans mun vera svá sem frumgetins griðungs. Horn hans mun vera sem horn tinocerotis⁸ . Með þeim mun hann stinga allar þjóðir alt til jarðarenda. Þessir eru fjǫldar Efraim, ok þessar þúsundir Manasse.

8. Unger: rino-

17 His glory is like the firstling of his bullock, and his horns are like the horns of unicorns: with them he shall push the people together to the ends of the earth: and they are the ten thousands of Ephraim, and they are the thousands of Manasseh.

יח. וְלִזְבוּלֻן אָמַר שְׂמַח זְבוּלֻן בְּצֵאתֶךָ וְיִשָּׂשכָר בְּאֹהָלֶיךָ:

καὶ τῷ Ζαβουλων εἶπεν εὐφράνθητι Ζαβουλων ἐν ἐξοδίᾳ σου καί Ισσαχαρ ἐν τοῖς σκηνώμασιν αὐτοῦ

18 ܘܠܲܙܒ̣ܘܿܠܘܿܢ ܐܸܡܲܪ ܚܕ݂ܝܼ ܙܒ̣ܘܿܠܘܿܢ ܒܡܲܦܩܵܟ݂ ܘܐܝܼܣܵܟ݂ܵܪ ܒܡܲܫ̈ܟ̇ܚܵܟ݂.

Et Zabulon ait: Lætare, Zabulon, in exitu tuo, et Issachar in tabernaculis tuis.

და ზაბულონს ჰრქუა: იხარებდ, ზაბულონ, გამოსლვასა შენსა. და იზაქარს ჰრქუა: სამკჳდრებელსა მისსა ნათესავნი დაეცნენ.

Moyses mælti við Sebulon: Gleðist þú, Sebulon, útfǫr þín,ok Issakar, íbúðum þínum!

18 And of Zebulun he said, Rejoice, Zebulun, in thy going out; and, Issachar, in thy tents.

יט. עַמִּים הַר יִקְרָאוּ שָׁם יִזְבְּחוּ זִבְחֵי צֶדֶק כִּי שֶׁפַע יַמִּים יִינָקוּ וּשְׂפֻנֵי טְמוּנֵי חוֹל:

ἔθνη ἐξολεθρεύσουσιν καὶ ἐπικαλέσεσθε ἐκεῖ καὶ θύσετε θυσίαν δικαιοσύνης ὅτι πλοῦτος θαλάσσης θηλάσει σε καὶ ἐμπόρια παράλιον κατοικούντων

19 ܥܲܡܡܹ̈ܐ ܠܛܘܼܪܵܐ ܢܸܩܪܘܿܢ ܘܬܲܡܵܢ ܢܕܲܒ̇ܚܘܼܢ ܕܸܒ̣ܚܹ̈ܐ ܕܙܲܕ̇ܝܼܩܘܼܬ̣ܵܐ ܡܸܛܠ ܕܫܸܦܥܵܐ ܕܝܲܡܡܹ̈ܐ ܢܹܐܢܩܘܼܢ ܘܐܸܠܦܹ̈ܐ ܕܲܛܡܝܼܪ̈ܵܢ ܒܚܵܠܵܐ.

Populos vocabunt ad montem: ibi immolabunt victimas justitiæ. Qui inundationem maris quasi lac sugent, et thesauros absconditos arenarum.

და ხადოდით თქუენ სახელსა მისსა და შესწიროთ მსხუერპლი სიმართლისა უფლისა მიმართ, სიმდიდრესა მას ზღჳსასა სწოვდე შენ ვაჭართა მათ დამკჳდრებულთა ზღჳსკიდისათა.

Þar mun kasta lýði til fjalls. Sæfa munu þeir taufn réttlætis. Upp mun rísa mjǫk í ágang sjóvar, ok folgnar féhirðslur senda.

19 They shall call the people unto the mountain; there they shall offer sacrifices of righteousness: for they shall suck of the abundance of the seas, and of treasures hid in the sand.

כ. וּלְגָד אָמַר בָּרוּךְ מַרְחִיב גָּד כְּלָבִיא שָׁכֵן וְטָרַף זְרוֹעַ אַף קָדְקֹד:

καὶ τῷ Γαδ εἶπεν εὐλογημένος ἐμπλατύνων Γαδ ὡς λέων ἀνεπαύσατο συντρίψας βραχίονα καὶ ἄρχοντα

20 ܘܲܠܓ̣ܵܕ݂ ܐܸܡܲܪ ܒܪܝܼܟ݂ ܡ̇ܢ ܕܐܲܪܘܲܚ ܠܓ̣ܵܕ݂ ܐܲܝܟ݂ ܐܲܪܝܵܐ ܫܪܸܐ ܘܲܬ̣ܒܲܪ ܕܪܵܥܵܐ ܥܲܡ ܪܹܫܵܐ.

Et Gad ait: Benedictus in latitudine Gad: quasi leo requievit, cepitque brachium et verticem.

და გადს ჰრქუა: კურთხეულ და განვრცობილ იყავ, გად, ვითარცა ლომი განსუენებულად დაემკჳდრე შენ, შემუსრნა მკლავნი მთავართანი.

Moyses mælti við Guð: Blessaðr sé Gad í viðleik svá sem léo. Svá hvíldist hann ok tók hann armlegg ok hvirfil,

20 And of Gad he said, Blessed be he that enlargeth Gad: he dwelleth as a lion, and teareth the arm with the crown of the head.

כא. וַיַּרְא רֵאשִׁית לוֹ כִּי שָׁם חֶלְקַת מְחֹקֵק סָפוּן וַיֵּתֵא רָאשֵׁי עָם צִדְקַת יְהֹוָה עָשָׂה וּמִשְׁפָּטָיו עִם יִשְׂרָאֵל:

καὶ εἶδεν ἀπαρχὴν αὐτοῦ ὅτι ἐκεῖ ἐμερίσθη γῆ ἀρχόντων συνηγμένων ἅμα ἀρχηγοῖς λαῶν δικαιοσύνην κύριος ἐποίησεν καὶ κρίσιν αὐτοῦ μετὰ Ισραηλ

21 ܘܲܚܙܵܐ ܩܲܕ݂ܡܵܝܑܬ̣ ܠܹܗ ܡܸܛܠ ܕܬܲܡܵܢ ܛܡܝܼܪܵܐ ܦܵܠܓ̣ܘܼܬܹܗ ܕܲܡܒܲܕ̇ܩܵܢܵܐ ܕܢܵܦܹܩ ܗ̄ܘ̣ܵܐ ܒܪܹܫܹܗ ܕܥܲܡܵܐ. ܙܲܕܝܼܩܘܼܬܹܗ ܕܡܵܪܝܵܐ ܥܒܲܕ݂ ܘܕ݂ܝܼܢܵܘ̈ܗܝ ܥܲܡ ܝܼܣܪܵܝܹܠ.

Et vidit principatum suum, quod in parte sua doctor esset repositus: qui fuit cum principibus populi, et fecit justitias Domini, et judicium suum cum Israël.

და იხილა დასაბამი მისი, რამეთუ მუნ განიყო ქუეყანაჲ იგი მთავართაჲ შეკრებასა მას ერთა მრავალთასა მთავრობითურთ მისით, სამართალი წინაშე უფლისა ყო და შჯული შორის ისრაჱლსა.

ok sá hann hǫfðingskap ok þat er í hans hlut var, kennari skapaðr. Leitaði hann með hǫfðingjum lýðs síns, ok gerði dróttinn réttlæti ok dóm sinn með Israel.

21 And he provided the first part for himself, because there, in a portion of the lawgiver, was he seated; and he came with the heads of the people, he executed the justice of the LORD, and his judgments with Israel.

כב. וּלְדָן אָמַר דָּן גּוּר אַרְיֵה יְזַנֵּק מִן הַבָּשָׁן:

καὶ τῷ Δαν εἶπεν Δαν σκύμνος λέοντος καὶ ἐκπηδήσεται ἐκ τοῦ Βασαν

22 ܘܲܠܕ݂ܵܢ ܐܸܡܲܪ ܕܵܢ ܓܘܼܪܝܵܐ ܕܐܲܪܝܵܐ ܕܝܵܢܹܩ ܡ̣ܢ ܡܲܬ̣ܢܝܼܢ.

Dan quoque ait: Dan catulus leonis, fluet largiter de Basan.

და დანს ჰრქუა: დან, ვითარცა ლეკჳ ლომისაჲ, გამოვიდეს ბანაკით.

Moyses mælti þá við Dan: Dan er hvelpr ins úarga dýrs. Fljóta mun hann ǫrliga af Basan.

22 And of Dan he said, Dan is a lion's whelp: he shall leap from Bashan.

כג. וּלְנַפְתָּלִי אָמַר נַפְתָּלִי שְׂבַע רָצוֹן וּמָלֵא בִּרְכַּת יְהֹוָה יָם וְדָרוֹם יְרָשָׁה:

καὶ τῷ Νεφθαλι εἶπεν Νεφθαλι πλησμονὴ δεκτῶν καὶ ἐμπλησθήτω εὐλογίαν παρὰ κυρίου θάλασσαν καὶ λίβα κληρονομήσει

23 ܘܲܠܢܲܦ̮ܬܵܠܝܼ ܐܸܡܲܪ ܢܲܦ̮ܬܵܠܝܼ ܣܒܲܥ ܨܸܒ̣ܝܵܢܵܐ ܘܸܡܠܸܐ ܒܘܼܪܟ̇ܬܹܗ ܕܡܵܪܝܵܐ. ܠܡܲܥܪܒ̣ܵܐ ܘܲܠܬܲܝܡܢܵܐ ܢܹܐܪܲܬ̣.

Et Nephthali dixit: Nephthali abundantia perfruetur, et plenus erit benedictionibus Domini: mare et meridiem possidebit.

და ლეფთალიმს ჰრქუა: სავსებაჲ შეწირული და აღივსენ კურთხევითა უფლისა მიერ, ზღჳთ კერძო და სამხრით დაემკჳდროს იგი.

Moyses mælti við Naftali: Grjót ávaxtar, ok mun hann eignast á morni ok miðdegi.

23 And of Naphtali he said, O Naphtali, satisfied with favour, and full with the blessing of the LORD: possess thou the west and the south.

כד. וּלְאָשֵׁר אָמַר בָּרוּךְ מִבָּנִים אָשֵׁר יְהִי רְצוּי אֶחָיו וְטֹבֵל בַּשֶּׁמֶן רַגְלוֹ:

καὶ τῷ Ασηρ εἶπεν εὐλογητὸς ἀπὸ τέκνων Ασηρ καὶ ἔσται δεκτὸς τοῖς ἀδελφοῖς αὐτοῦ βάψει ἐν ἐλαίῳ τὸν πόδα αὐτοῦ

24 ܘܠܵܐܫܹܝܪ ܐܸܡܲܪ ܒܪܝܼܟ݂ ܡ̣ܢ ܒ̈ܢܲܝܵܐ ܐܵܫܹܝܪ ܢܸܗܘܸܐ ܨܼܒ̣ܝܵܢܵܐ ܠܐܲܚܵܘ̈ܗܝ ܘܲܢܨܲܒܲܥ ܒܡܸܫܚܵܐ ܪܸܓ̣ܠܹܗ.

Aser quoque ait: Benedictus in filiis Aser, sit placens fratribus suis, et tingat in oleo pedem suum:

და ასერს ჰრქუა: კურთხეულ იყავ შენ ძმათა შორის თჳსთა, დააწოს ზეთსა ფერჴი მისი,

Moyses mælti við Asser: Blindr sé Asser meðal sona líkandi brœðrum sínum, ok vǫkva mun hann fót sinn í viðsmjǫrvi jarðar,

24 And of Asher he said, Let Asher be blessed with children; let him be acceptable to his brethren, and let him dip his foot in oil.

כה. בַּרְזֶל וּנְחשֶׁת מִנְעָלֶךָ וּכְיָמֶיךָ דָּבְאֶךָ:

σίδηρος καὶ χαλκὸς τὸ ὑπόδημα αὐτοῦ ἔσται καὶ ὡς αἱ ἡμέραι σου ἡ ἰσχύς σου

25 ܦܲܪܙܠܵܐ ܘܲܢܚܵܫܵܐ ܡܣܵܢܵܟ݂ ܘܐܲܝܟ݂ ܝܵܘ̈ܡܵܬ̣ܵܟ݂ ܥܘܼܫܢܵܟ݂.

ferrum et æs calceamentum ejus. Sicut dies juventutis tuæ, ita et senectus tua.

ვითარცა რკინაჲ და სპილენძი, და იყოს ჴამლი იგი მისი და, ვითარცა დღენი შენნი, ეგრე იყოს ძალი შენი.

ok eir skulu klæði hans. Elli þín mun vera svá sem æsku þinna daga eru.

25 Thy shoes shall be iron and brass; and as thy days, so shall thy strength be.

כו. אֵין כָּאֵל יְשֻׁרוּן רֹכֵב שָׁמַיִם בְּעֶזְרֶךָ וּבְגַאֲוָתוֹ שְׁחָקִים:

οὐκ ἔστιν ὥσπερ ὁ θεὸς τοῦ ἠγαπημένου ὁ ἐπιβαίνων ἐπὶ τὸν οὐρανὸν βοηθός σου καὶ ὁ μεγαλοπρεπὴς τοῦ στερεώματος

26 ܠܲܝܬ̇ ܐܲܝܟ݂ ܐܲܠܵܗܵܐ ܕܝܼܣܪܵܝܹܠ ܕܡܲܪܟܲܒ̣ܬܹ̇ܗ ܒܲܫܡܲܝܵܐ ܒܥܸܕ݂ܪܵܟ݂ ܘܲܒ̣ܓܲܐܝܘܼܬܹܗ.

Non est deus alius ut Deus rectissimi, ascensor cæli, auxiliator tuus. Magnificentia ejus discurrunt nubes,

არა არს ვითარცა ღმერთი საყუარელისა, რომელი აღჴდეს ცად შემწედ შენდა და დიდად შუენიერებითა სამყაროსა მისსა.

Eigi er annarr Guð sem Guð ins réttlátasta himins uppstígari fulltingjari þinn, mikilleikr hans upp mun ský renna

26 There is none like unto the God of Jeshurun, who rideth upon the heaven in thy help, and in his excellency on the sky.

כז. מְעֹנָה אֱלֹהֵי קֶדֶם וּמִתַּחַת זְרֹעֹת עוֹלָם וַיְגָרֶשׁ מִפָּנֶיךָ אוֹיֵב וַיֹּאמֶר הַשְׁמֵד:

καὶ σκέπασις θεοῦ ἀρχῆς καὶ ὑπὸ ἰσχὺν βραχιόνων ἀενάων καὶ ἐκβαλεῖ ἀπὸ προσώπου σου ἐχθρὸν λέγων ἀπόλοιο

27 ܒܲܫ̈ܡܲܝ ܫܡܲܝܵܐ ܡܲܥܡܪܹܗ ܕܐܲܠܵܗܲܢ ܡ̣ܢ ܩܕ݂ܝܼܡ ܘܲܠܬܲܚܬ̇ ܙܪܲܥ ܥܵܠܡܵܐ. ܘܢܵܘܒܸ̇ܕ݂ ܡ̣ܢ ܩܕ݂ܵܡܲܝܟ ܒܥܸܠܕ̇ܒ̣ܵܒ̣ܵܐ ܕܐܸܡܲܪ ܐܵܘܒܸ̇ܕ݂.

habitaculum ejus sursum, et subter brachia sempiterna ejiciet a facie tua inimicum, dicetque: Conterere.

და საფარველსა მას ღმრთისასა ჴელმწიფებითა ძლიერებითა მკლავისაჲთა სამარადისოთა მათ და განასხნეს მტერნი შენნი პირისაგან შენისა. და ჰრქუას: მივედ, წარწყმი.

bygð hans ok undir dreif á armleggi . Brott mun hann reka af þínu augliti úvin þinn, ok segja mun hann: Farstu!

27 The eternal God is thy refuge, and underneath are the everlasting arms: and he shall thrust out the enemy from before thee; and shall say, Destroy them.

כח. וַיִּשְׁכֹּן יִשְׂרָאֵל בֶּטַח בָּדָד עֵין יַעֲקֹב אֶל אֶרֶץ דָּגָן וְתִירוֹשׁ אַף שָׁמָיו יַעַרְפוּ טָל:

καὶ κατασκηνώσει Ισραηλ πεποιθὼς μόνος ἐπὶ γῆς Ιακωβ ἐπὶ σίτῳ καὶ οἴνῳ καὶ ὁ οὐρανὸς αὐτῷ συννεφὴς δρόσῳ

28 ܘܢܸܫܪܸܐ ܝܼܣܪܵܝܹܠ ܒܫܸܠܝܵܐ ܒܲܠܚܘܿܕ݂ܵܘܗܝ. ܡܲܒ̇ܘܼܥܹܗ ܕܝܲܥܩܘܿܒ̣ ܒܐܲܪܥܵܐ ܕܲܥܒ̣ܘܼܪܵܐ ܘܲܕ݂ܚܲܡܪܵܐ ܘܲܕ݂ܡܸܫܚܵܐ ܘܐܵܦ ܫܡܲܝܵܐ ܢܸܪܣܘܼܢ ܛܲܠܵܐ.

Habitabit Israël confidenter, et solus. Oculus Jacob in terra frumenti et vini, cælique caligabunt rore.

და დაემკჳდროს ისრაჱლი სასოებით მხოლოდ ქუეყანასა ზედა იფქლითა და ღჳნითა და ცუარითა ცისათა მარადის.

Byggja mun Israel styrkliga einn. Auga Jakobs á jǫrðu hveitis ok víns, ok himnar munu þykkva af dǫgg.

28 Israel then shall dwell in safety alone: the fountain of Jacob shall be upon a land of corn and wine; also his heavens shall drop down dew.

כט. אַשְׁרֶיךָ יִשְׂרָאֵל מִי כָמוֹךָ עַם נוֹשַׁע בַּיהֹוָה מָגֵן עֶזְרֶךָ וַאֲשֶׁר חֶרֶב גַּאֲוָתֶךָ וְיִכָּחֲשׁוּ אֹיְבֶיךָ לָךְ וְאַתָּה עַל בָּמוֹתֵימוֹ תִדְרֹךְ:

μακάριος σύ Ισραηλ τίς ὅμοιός σοι λαὸς σῳζόμενος ὑπὸ κυρίου ὑπερασπιεῖ ὁ βοηθός σου καὶ ἡ μάχαιρα καύχημά σου καὶ ψεύσονταί σε οἱ ἐχθροί σου καὶ σὺ ἐπὶ τὸν τράχηλον αὐτῶν ἐπιβήσῃ

29 ܛܘܼܒܲܝܟ ܝܼܣܪܵܝܹܠ ܡܲܢܘܼ ܐܲܟ݂ܘܵܬ̣ܵܟ݂ ܥܲܡܵܐ ܕܦܘܼܪܩܵܢܹܗ ܒܡܵܪܝܵܐ ܡܣܲܝܲܥ ܥܸܕ݂ܪܵܟ݂ ܐܲܠܵܗܵܐ ܘܠܵܐ ܗ̄ܘ̣ܵܐ ܒܣܲܦ̮ܣܹܪܵܐ ܫܘܼܒ̣ܗܵܪܵܟ݂. ܢܸܬ̣ܟܲܕ̇ܒ̣ܘܼܢ ܠܵܟ݂ ܒܥܸܠܕ̇ܒ̣ܵܒܲܝ̈ܟ ܘܐܲܢ̄ܬ̇ ܥܲܠ ܩܕ݂ܵܠܗܘܹܢ ܬܸܕ݂ܪܘܿܟ݂.

Beatus es tu, Israël: quis similis tui, popule, qui salvaris in Domino? Scutum auxilii tui, et gladius gloriæ tuæ: negabunt te inimici tui, et tu eorum colla calcabis.

ნეტარ ხარ შენ, ისრაჱლ, ვინმე გემსგავსოს შენ ერი ეგე გამოჴსნილი უფლისა მიერ? ზედა მდგომელ გეყოს შენ შემწე იგი შენი და მახჳლითა შენითა სიქადული შენი, გეცრუვნენ მტერნი იგი შენნი და ქედსა მათსა ზედა ფერჴი ეგე შენი.

Sæll ertu, Israel, heyrðu lýðr, hverr er þér líkr? Þú er greiðist af dróttni skjǫldr fulltings. Þar er ok sverð dýrðar þinnar. Neita munu þik úvinir þínir, ok þú munt troða halsa þeirra.

29 Happy art thou, O Israel: who is like unto thee, O people saved by the LORD, the shield of thy help, and who is the sword of thy excellency! and thine enemies shall be found liars unto thee; and thou shalt tread upon their high places.

לד

ΛΔʹ

ܩܦܠܐܘܢ: ܠܕ.

Cap. 34

თავი ოცდამეთოთხმეტე

א. וַיַּעַל משֶׁה מֵעַרְבֹת מוֹאָב אֶל הַר נְבוֹ רֹאשׁ הַפִּסְגָּה אֲשֶׁר עַל פְּנֵי יְרֵחוֹ וַיַּרְאֵהוּ יְהֹוָה אֶת כָּל הָאָרֶץ אֶת הַגִּלְעָד עַד דָּן:

καὶ ἀνέβη Μωυσῆς ἀπὸ Αραβωθ Μωαβ ἐπὶ τὸ ὄρος Ναβαυ ἐπὶ κορυφὴν Φασγα ἥ ἐστιν ἐπὶ προσώπου Ιεριχω καὶ ἔδειξεν αὐτῷ κύριος πᾶσαν τὴν γῆν Γαλααδ ἕως Δαν

1 ܘܲܣܠܸܩ ܡܘܼܫܹܐ ܡ̣ܢ ܥܲܪܒ̣ܘܼܬ̣ ܡܘܼܐܵܒ̣ ܠܛܘܼܪܵܐ ܕܢܵܒ̣ܘܼ ܠܪܹܫ ܪܵܡܬ̣ܵܐ ܕܠܘܼܩܒܲܠ ܐܝܼܪܝܼܚܘܼ ܘܚܵܘܒܹܗ ܡܵܪܝܵܐ ܟܠܵܗ̇ ܐܲܪܥܵܐ ܕܚܸܠܥܵܕ݂ ܘܲܕ݂ܓ̣ܵܕ݂ ܘܲܥܕܲܡܵܐ ܠܕ݂ܵܢ.

Ascendit ergo Moyses de campestribus Moab super montem Nebo, in verticem Phasga contra Jericho: ostenditque ei Dominus omnem terram Galaad usque Dan,

და აღჴდა მოსე არაბოთდ მოაბით მთასა მას ზედა ფაჲგასა, რომელ არს პირისპირ იერიქოსა, და უჩუენა მას უფალმან ყოველი იგი ქუეყანაჲ გალადისაჲ ვიდრე დანადმდე,

Ok er Moyses hafði þetta mælt, þá sté hann upp á fjallit Nebor, á hvirfil Faska (Pisga) gagnvart Jeriko, ok sýndi Guð honum alla jǫrð Galaat (Gilead), alt til Dans jarðar,

1 And Moses went up from the plains of Moab unto the mountain of Nebo, to the top of Pisgah, that is over against Jericho. And the LORD shewed him all the land of Gilead, unto Dan,

ב. וְאֵת כָּל נַפְתָּלִי וְאֶת אֶרֶץ אֶפְרַיִם וּמְנַשֶּׁה וְאֵת כָּל אֶרֶץ יְהוּדָה עַד הַיָּם הָאַחֲרוֹן:

καὶ πᾶσαν τὴν γῆν Νεφθαλι καὶ πᾶσαν τὴν γῆν Εφραιμ καὶ Μανασση καὶ πᾶσαν τὴν γῆν Ιουδα ἕως τῆς θαλάσσης τῆς ἐσχάτης

2 ܘܟ݂ܠܹܗ ܢܲܦ̮ܬܵܠܝܼ ܘܟ݂ܠܵܗ̇ ܐܲܪܥܵܐ ܕܐܲܦܪܹܝܡ ܘܲܕ݂ܡܢܲܫܹܐ ܘܟ݂ܠܵܗ̇ ܐܲܪܥܵܐ ܕܲܝܗܘܼܕ݂ܵܐ ܥܕܲܡܵܐ ܠܝܲܡܵܐ ܐ̄ܚܪܵܝܵܐ ܘܲܠܬܲܝܡܢܵܐ.

et universum Nephthali, terramque Ephraim et Manasse, et omnem terram Juda usque ad mare novissimum,

და ყოველი იგი ქუეყანაჲ ლეფთალემისი და ყოველი ქუეყანაჲ ეფრემისი და მანასესი, და ყოველი იგი ქუეყანა იუდაჲსი ვიდრე დასასრულადმდე ზღჳსა.

Naftali ok jǫrð Efraim ok jǫrð Manasse, ok alla jǫrð Juda, alt til ins yzta sjóvar,

2 And all Naphtali, and the land of Ephraim, and Manasseh, and all the land of Judah, unto the utmost sea,

ג. וְאֶת הַנֶּגֶב וְאֶת הַכִּכָּר בִּקְעַת יְרֵחוֹ עִיר הַתְּמָרִים עַד צֹעַר:

καὶ τὴν ἔρημον καὶ τὰ περίχωρα Ιεριχω πόλιν φοινίκων ἕως Σηγωρ

3 ܘܲܠܟ݂ܵܟ݂ܵܪ ܕܒܲܦܩܲܥܬ̣ܵܐ ܕܐܝܼܪܝܼܚܘܼ ܩܪܝܼܬ̣ܵܐ ܕܕܸܩܠܹ̈ܐ ܥܕܲܡܵܐ ܠܨܵܥܵܪ.

et australem partem, et latitudinem campi Jericho civitatis palmarum usque Segor.

და ყოველი იგი უდაბნოჲ და ყოველი გარემოჲს სოფლები, რომელ იყო ველთა მათ იერიქოსაჲთა, ქალაქები იგი დანაკისკუდოვანი ვიდრე სეგორდმდე.

ok austrhálfar ok víðleik vallar Jeriko palmaborgar alt til Segor (Soar.)

3 And the south, and the plain of the valley of Jericho, the city of palm trees, unto Zoar.

ד. וַיֹּאמֶר יְהֹוָה אֵלָיו זֹאת הָאָרֶץ אֲשֶׁר נִשְׁבַּעְתִּי לְאַבְרָהָם לְיִצְחָק וּלְיַעֲקֹב לֵאמֹר לְזַרְעֲךָ אֶתְּנֶנָּה הֶרְאִיתִיךָ בְעֵינֶיךָ וְשָׁמָּה לֹא תַעֲבֹר:

καὶ εἶπεν κύριος πρὸς Μωυσῆν αὕτη ἡ γῆ ἣν ὤμοσα Αβρααμ καὶ Ισαακ καὶ Ιακωβ λέγων τῷ σπέρματι ὑμῶν δώσω αὐτήν καὶ ἔδειξα αὐτὴν τοῖς ὀφθαλμοῖς σου καὶ ἐκεῖ οὐκ εἰσελεύσῃ

4 ܘܐܸܡܲܪ ܠܹܗ ܡܵܪܝܵܐ ܗܵܕܹܐ ܗ̄ܝܼ ܐܲܪܥܵܐ ܕܝܼܡܝܼܬ̣ ܠܐܲܒ̣ܪܵܗܵܡ ܘܠܐܝܼܣܚܵܩ ܘܲܠܝܲܥܩܘܿܒ̣ ܘܐܸܡܪܹܬ̣ ܕܲܠܙܲܪܥܟ݂ܘܿܢ ܐܸܬ̇ܠܝܼܗ̇. ܚܵܘܝܼܬ̣ܵܗ̇ ܠܵܟ݂ ܒܥܲܝܢܲܝ̈ܟ ܘܲܠܬܲܡܵܢ ܠܵܐ ܬܸܥܘܿܠ.

Dixitque Dominus ad eum: Hæc est terra, pro qua juravi Abraham, Isaac, et Jacob, dicens: Semini tuo dabo eam. Vidisti eam oculis tuis, et non transibis ad illam.

და ჰრქუა უფალმან მოსეს: ესე არს ქუეყანა იგი, რომელ ვეფუცე აბრაჰამს, ისაკს და იაკობსა და ვარქუ, ვითარმედ: ნათესავსა შენსა მივსცე ეგე. აწ, ეგერა, გიჩუენე შენ, თუალთა შენთა იხილეს, ხოლო შენ არა შეხჳდე მუნ.

Dróttinn mælti við Moysen: Sjá er jǫrð er ek svarða ok gaf Abraham, Isak ok Jakob ok kyni þeirra. Nú sáttu þat augum þínum, en þú munt eigi koma fótum þínum á þat.

4 And the LORD said unto him, This is the land which I sware unto Abraham, unto Isaac, and unto Jacob, saying, I will give it unto thy seed: I have caused thee to see it with thine eyes, but thou shalt not go over thither.

ה. וַיָּמָת שָׁם משֶׁה עֶבֶד יְהֹוָה בְּאֶרֶץ מוֹאָב עַל פִּי יְהֹוָה:

καὶ ἐτελεύτησεν Μωυσῆς οἰκέτης κυρίου ἐν γῇ Μωαβ διὰ ῥήματος κυρίου

5 ܘܡܝܼܬ̣ ܬܲܡܵܢ ܡܘܼܫܹܐ ܥܲܒ̣ܕܹ̇ܗ ܕܡܵܪܝܵܐ ܒܐܲܪܥܵܐ ܕܡܘܿܐܵܒ̣ ܒܡܸܠܲܬ̣ ܦܘܼܡܹܗ ܕܡܵܪܝܵܐ.

Mortuusque est ibi Moyses servus Domini, in terra Moab, jubente Domino:

და მოკუდა მოსე, მონა იგი ღმრთისაჲ, ქუეყანასა მას მოაბისასა სიტყჳთა უფლისაჲთა.

Þá andaðist Moyses þar á fjallinu, þjónn dróttins, at bjóðanda Guði,

5 So Moses the servant of the LORD died there in the land of Moab, according to the word of the LORD.

ו. וַיִּקְבֹּר אֹתוֹ בַגַּי בְּאֶרֶץ מוֹאָב מוּל בֵּית פְּעוֹר וְלֹא יָדַע אִישׁ אֶת קְבֻרָתוֹ עַד הַיּוֹם הַזֶּה:

καὶ ἔθαψαν αὐτὸν ἐν Γαι ἐν γῇ Μωαβ ἐγγὺς οἴκου Φογωρ καὶ οὐκ οἶδεν οὐδεὶς τὴν ταφὴν αὐτοῦ ἕως τῆς ἡμέρας ταύτης

6 ܘܩܲܒ̣ܪܹܗ ܒܢܲܚܠܵܐ ܒܐܲܪܥܵܐ ܕܡܘܼܐܵܒ̣ ܠܘܼܩܒܲܠ ܒܹܝܬ̣ ܦܥܘܿܪ. ܘܠܵܐ ܝܼܕܲܥ ܐ̄ܢܵܫ ܩܲܒ̣ܪܹܗ ܥܕܲܡܵܐ ܠܝܵܘܡܵܢܵܐ.

et sepelivit eum in valle terræ Moab contra Phogor: et non cognovit homo sepulchrum ejus usque in præsentem diem.

და დაჰფლეს იგი გეზს, მახლობელად სახლისა მას ფაგომისსა. და არა ვინ იცის საფლავი მისი მოდღენდელად დღედმდე.

ok var hann grafinn í dal Moab jarðar gagnvart Fotor (Bet-Peor)ok engi maðr veit hvar hans grǫf er alt til þessa dags.

6 And he buried him in a valley in the land of Moab, over against Bethpeor: but no man knoweth of his sepulchre unto this day.

ז. וּמשֶׁה בֶּן מֵאָה וְעֶשְׂרִים שָׁנָה בְּמֹתוֹ לֹא כָהֲתָה עֵינוֹ וְלֹא נָס לֵחֹה:

Μωυσῆς δὲ ἦν ἑκατὸν καὶ εἴκοσι ἐτῶν ἐν τῷ τελευτᾶν αὐτόν οὐκ ἠμαυρώθησαν οἱ ὀφθαλμοὶ αὐτοῦ οὐδὲ ἐφθάρησαν τὰ χελύνια αὐτοῦ

7 ܘܡܘܼܫܹܐ ܒܲܪ ܡܵܐܐ ܗ̄ܘ̣ܵܐ ܘܥܸܣܪܝܼܢ ܫܢ̈ܝܼܢ ܟܲܕ݂ ܡܝܼܬ̣ ܠܵܐ ܝܸܩܪܲܬ̤ ܥܲܝܢܹܗ ܘܠܵܐ ܐܸܬ̣ܩܲܡܲܛܘ ܦܲܟܵܘ̈ܗܝ.

Moyses centum et viginti annorum erat quando mortuus est: non caligavit oculus ejus, nec dentes illius moti sunt.

და იყო მოსე ვითარ ასოც წლის, ოდეს, რაჟამს მოკუდა, და არა დაუბრყჳლდეს თუალნი მისნი და არცა იცვალა ქმნულებაჲ პირისა მისისაჲ.

Moyses hafði hundrað ára aldrs ok xx. ár, þá er hann andaðist. Eigi døkktust augu hans, ok eigi losnuðu hans tennr né hreyrnuðu.

7 And Moses was an hundred and twenty years old when he died: his eye was not dim, nor his natural force abated.

ח. וַיִּבְכּוּ בְנֵי יִשְׂרָאֵל אֶת משֶׁה בְּעַרְבֹת מוֹאָב שְׁלשִׁים יוֹם וַיִּתְּמוּ יְמֵי בְכִי אֵבֶל משֶׁה:

καὶ ἔκλαυσαν οἱ υἱοὶ Ισραηλ τὸν Μωυσῆν ἐν Αραβωθ Μωαβ ἐπὶ τοῦ Ιορδάνου κατὰ Ιεριχω τριάκοντα ἡμέρας καὶ συνετελέσθησαν αἱ ἡμέραι πένθους κλαυθμοῦ Μωυσῆ

8 ܘܲܒ̣ܟ݂ܵܐܘܼܗܝ ܒ̈ܢܲܝ ܝܼܣܪܵܝܹܠ ܠܡܘܼܫܹܐ ܒܥܲܪܝܼܒ̣ܘܼܬ̣ ܡܘܼܐܵܒ̣ ܬܠܵܬ̣ܝܼܢ ܝܵܘ̈ܡܝܼܢ ܘܲܫܠܸܡܘ ܝܵܘ̈ܡܲܝ ܒܟ݂ܵܬ̣ܵܐ ܕܐܸܒ̣ܠܹܗ ܕܡܘܼܫܹܐ.

Fleveruntque eum filii Israël in campestribus Moab triginta diebus: et completi sunt dies planctus lugentium Moysen.

და დაიტირეს მოსე ძეთა მათ ისრაჱლისათა არბოთს მოაბისასა, კიდესა მას იორდანისა მდინარისასა, პირისპირ იერიქოსა. და დაიტირეს იგი ოცდაათ დღე და აღესრულნეს დღენი იგი ტირილისანი და გლოვისანი მოსესნი.

Lýðrinn grét andlát Moysis á vǫllum Moab xxx. daga.

8 And the children of Israel wept for Moses in the plains of Moab thirty days: so the days of weeping and mourning for Moses were ended.

ט. וִיהוֹשֻׁעַ בִּן נוּן מָלֵא רוּחַ חָכְמָה כִּי סָמַךְ משֶׁה אֶת יָדָיו עָלָיו וַיִּשְׁמְעוּ אֵלָיו בְּנֵי יִשְׂרָאֵל וַיַּעֲשׂוּ כַּאֲשֶׁר צִוָּה יְהֹוָה אֶת משֶׁה:

καὶ Ἰησοῦς υἱὸς Ναυη ἐνεπλήσθη πνεύματος συνέσεως ἐπέθηκεν γὰρ Μωυσῆς τὰς χεῖρας αὐτοῦ ἐπ᾽ αὐτόν καὶ εἰσήκουσαν αὐτοῦ οἱ υἱοὶ Ισραηλ καὶ ἐποίησαν καθότι ἐνετείλατο κύριος τῷ Μωυσῇ

9 ܘܝܼܫܘܿܥ ܒܲܪܢܘܿܢ ܐܸܬ̣ܡܠܝܼ ܪܘܼܚܵܐ ܕܚܸܟ݂ܡܬ̣ܵܐ ܡܸܛܠ ܕܣܵܡ ܡܘܼܫܹܐ ܐܝܼܕ݂ܵܘ̈ܗܝ ܥܠܵܘܗܝ. ܘܫܵܡܥܝܼܢ ܗ̄ܘ̣ܵܘ ܠܹܗ ܒ̈ܢܲܝ ܝܼܣܪܵܝܹܠ ܘܥܵܒ̣ܕ̇ܝܼܢ ܐܲܝܟ݂ ܕܦܲܩܸܕ݂ ܡܵܪܝܵܐ ܠܡܘܼܫܹܐ.

Josue vero filius Nun repletus est spiritu sapientiæ, quia Moyses posuit super eum manus suas. Et obedierunt ei filii Israël, feceruntque sicut præcepit Dominus Moysi.

და ისო, ძე იგი ნავესი, აღივსო სულითა სიბრძნისაჲთა, რამეთუ მოსე დაასხნა ჴელნი მისნი მის ზედა და ერჩდეს მას ყოველნი იგი ძენი ისრაჱლისანი და ყვეს, რაჲ-იგი უბრძანა უფალმან მოსეს.

Josva, sonr Nuns, fylldist af spektaranda, því at Moyses setti hendr sínar yfir hǫfuð honum. Synir Israels veitti Josva hlýðni ok gjǫrði svá sem Guð bauð Moysi.

9 And Joshua the son of Nun was full of the spirit of wisdom; for Moses had laid his hands upon him: and the children of Israel hearkened unto him, and did as the LORD commanded Moses.

י. וְלֹא קָם נָבִיא עוֹד בְּיִשְׂרָאֵל כְּמשֶׁה אֲשֶׁר יְדָעוֹ יְהֹוָה פָּנִים אֶל פָּנִים:

καὶ οὐκ ἀνέστη ἔτι προφήτης ἐν Ισραηλ ὡς Μωυσῆς ὃν ἔγνω κύριος αὐτὸν πρόσωπον κατὰ πρόσωπον

10 ܘܬ̣ܘܼܒ̣ ܠܵܐ ܩܵܡ ܢܒ̣ܝܼܵܐ ܒܝܼܣܪܵܝܹܠ ܐܲܝܟ݂ ܡܘܼܫܹܐ ܕܝܲܕ݂ܥܹܗ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܦܝܼ̈ܢ ܠܘܼܩܒܲܠ ܐܲܦ̈ܝܼܢ.

Et non surrexit ultra propheta in Israël sicut Moyses, quem nosset Dominus facie ad faciem,

და არღარა აღდგა წინასწარმეტყველი შორის ისრაჱლსა მსგავსად მოსესა, რომელ-იგი უფალსა შეესწავა პირისპირ,

Engi spámaðr var jafn við Moysen í gyðingalǫgum, sá er vissi andlit til andlits,

10 And there arose not a prophet since in Israel like unto Moses, whom the LORD knew face to face,

יא. לְכָל הָאֹתֹת וְהַמּוֹפְתִים אֲשֶׁר שְׁלָחוֹ יְהֹוָה לַעֲשׂוֹת בְּאֶרֶץ מִצְרָיִם לְפַרְעֹה וּלְכָל עֲבָדָיו וּלְכָל אַרְצוֹ:

ἐν πᾶσι τοῖς σημείοις καὶ τέρασιν ὃν ἀπέστειλεν αὐτὸν κύριος ποιῆσαι αὐτὰ ἐν γῇ Αἰγύπτῳ Φαραω καὶ τοῖς θεράπουσιν αὐτοῦ καὶ πάσῃ τῇ γῇ αὐτοῦ

11 ܒܟ݂ܠܗܹܝܢ ܐܵܬ̣̈ܘܵܬ̣ܵܐ ܘܬܸܕ݂ܡܪ̈ܵܬ̣ܵܐ ܕܫܲܕ̇ܪܹܗ ܡܵܪܝܵܐ ܠܡܸܥܒܲܕ݂ ܒܐܲܪܥܵܐ ܕܡܸܨܪܹܝܢ ܠܦܸܪܥܘܼܢ ܘܲܠܟ݂ܠܗܘܿܢ ܥܲܒ̣ܕܵܘ̈ܗܝ ܘܲܠܟ݂ܠܵܗ̇ ܐܲܪܥܹܗ.

in omnibus signis atque portentis, quæ misit per eum, ut faceret in terra Ægypti Pharaoni, et omnibus servis ejus, universæque terræ illius,

ყოვლითა მით სასწაულებითა და ნიშებითა, ვითარ-იგი მიავლინნა უფალმან ყოფად სასწაულთა მათ ქუეყანასა მას ეგჳპტელთასა ფარაოჲს ზედა და ყოველთა მონათა მისთა და ყოველსა ქუეყანასა მისსა საკჳრველებანი იგი დიდ-დიდნი,

ok ǫllum táknum ok undrum þeim er Guð gerði um hann á Egiptalandi, faraóni ok hirðmǫnnum hans ok ǫllu landi hans,

11 In all the signs and the wonders, which the LORD sent him to do in the land of Egypt to Pharaoh, and to all his servants, and to all his land,

יב. וּלְכֹל הַיָּד הַחֲזָקָה וּלְכֹל הַמּוֹרָא הַגָּדוֹל אֲשֶׁר עָשָׂה משֶׁה לְעֵינֵי כָּל יִשְׂרָאֵל:

τὰ θαυμάσια τὰ μεγάλα καὶ τὴν χεῖρα τὴν κραταιάν ἃ ἐποίησεν Μωυσῆς ἔναντι παντὸς Ισραηλ

12 ܘܲܠܟ݂ܠܵܗ̇ ܐܝܼܕ݂ܵܐ ܥܲܫܝܼܢܬܵܐ ܘܲܠܟ݂ܠܹܗ ܚܸܙܘܵܐ ܪܲܒܵܐ ܕܲܥܒܲܕ݂ ܡܘܼܫܹܐ ܠܥܹܝܢ ܟܠܹܗ ܝܼܣܪܵܝܹܠ.

et cunctam manum robustam, magnaque mirabilia, quæ fecit Moyses coram universo Israël.

ჴელი იგი მტკიცე და მკლავი მაღალი, რომელ ყო მოსე წინაშე ყოვლისა ერისა.

ok mikinn krapt ok jarteiknir þær er Moyses gjǫrdi at ásjáanda ǫllum gyðingalýð. [cn :: Stjórn adds concluding formula: ok fyrir þá hluti alla sé almáttigum guði lof ok dýrð, nú ok jafnan þat sé ok veri án enda. A---M---E---N_

12 And in all that mighty hand, and in all the great terror which Moses shewed in the sight of all Israel.

Permanent link

http://www2.hf.uio.no/common/apps/permlink/permlink.php?app=polyglotta&context=ctext&uid=0d323f20-9922-11e4-856a-001cc4ddf0f4

Choose languages

Choose images, etc.

Choose languages

Choose display