Bibliotheca Polyglotta

Her hefr frasógn af annari bok moysí. þeirí sem exodus heitir. er hon æigi fyrir þann skylld. at hennar frasagnar efni leidiz æigi samfestiliga ok ut greíníz af fyrir farandi frasógn genesis. utan helldr fyrir þat at hans verk er til þers sundr greínt ok diuiserat í v. parta. at þeim sem lesa. megi sua liettara ok uleidigiarnara uera. hefir huerr þersi partr eigínligt bókarinnar nafn. ok hennar þyding isínu nafní. Sua sem su bok exodus er nu byreaz. þuiat exodus upp á girzku er upp á latínu exitus. Enn upp á norrœnu sua sem utferdar bok. þviat hon segir af utferd israels folks af egípto. hver er af þeiri sǫk ok tilgangí byriaz ifyrstu sem her fylgir.
1,6: Eptir þat er ioseph uar andadr. ok allir hans bræðr.¹

1. Verse 1,6, see below.

א. וְאֵלֶּה שְׁמוֹת בְּנֵי יִשְׂרָאֵל הַבָּאִים מִצְרָיְמָה אֵת יַעֲקֹב אִישׁ וּבֵיתוֹ בָּאוּ:

ταῦτα τὰ ὀνόματα τῶν υἱῶν Ισραηλ τῶν εἰσπεπορευμένων εἰς Αἴγυπτον ἅμα Ιακωβ τῷ πατρὶ αὐτῶν ἕκαστος πανοικίᾳ αὐτῶν εἰσήλθοσαν

1 ܘܗܵܠܹܝܢ ܫܡܵܗܹ̈ܐ ܕܲܒ݂ܢܲܝ̈ ܝܼܣܪܵܝܹܠ ܕܥܲܠܘ ܠܡܸܨܪܹܝܢ ܥܲܡ ܝܲܥܩܘܿܒ݂: ܓܒܲܪ ܘܒܲܝܬܹܿܗ ܥܲܠܘ.

Hæc sunt nomina filiorum Israël qui ingressi sunt in Ægyptum cum Jacob: singuli cum domibus suis introierunt:

Այս են անուանք որդւոցն Իսրայելի մտելոցն յԵգիպտոս հանդերձ Յակոբաւ հարբն իւրեանց``. իւրաքանչիւր ըստ համօրէն տանց իւրեանց մտանէին:

ესე სახელები არს ძეთა ისრაჱლისათაჲ, რომელნი შესრულ იყვნეს ეგჳპტედ იაკობის თანა, მამისა მათისა, კაცად-კაცადი ყოვლითურთ სახლით მათით შევიდეს. 1

[1 huerir er medr sinum fedr iacob ilenduz huerr medr sínum híunum ok hyski á egipta landi.]² .

2. Placed after verse 4

1 Now these are the names of the children of Israel, which came into Egypt; every man and his household came with Jacob.

ב. רְאוּבֵן שִׁמְעוֹן לֵוִי וִיהוּדָה:

Ρουβην Συμεων Λευι Ιουδας

2 ܪܘܼܒܹܝܠ: ܘܫܸܡܥܘܿܢ: ܘܠܹܘܝܼ: ܘܝܼܗܘܼܕ݂ܵܐ.

Ruben, Simeon, Levi, Judas,

Ռուբէն, Շմաւոն, Ղեւի, Յուդա:

რუბენ, სჳმეონ, ლევი, იუდა, 2

2 Ruben. símeon. Leuí. Judas.

2 Reuben, Simeon, Levi, and Judah,

ג. יִשָּׂשכָר זְבוּלֻן וּבִנְיָמִן:

Ισσαχαρ Ζαβουλων καὶ Βενιαμιν

3 ܘܐܝܼܣܵܟ݂ܵܪ: ܘܲܙܒ݂ܘܼܠܘܼܢ: ܘܒܸܢܝܵܡܹܝܢ.

Issachar, Zabulon et Benjamin,

Իսաքար, Զաբուղոն եւ Բենիամին:

იზაქარ, ზაბულონ და ბენიამენ. 3

3 ysachár. zabulon. ok beniamín.

3 Issachar, Zebulun, and Benjamin,

ד. דָּן וְנַפְתָּלִי גָּד וְאָשֵׁר:

Δαν καὶ Νεφθαλι Γαδ καὶ Ασηρ

4 ܘܕ݂ܵܢ: ܘܢܲܦ̮ܬܵܠܝܼ: ܘܓܵܕ݂: ܘܐܵܫܝܼܪ.

Dan et Nephthali, Gad et Aser.

Դան եւ Նեփթաղիմ, Գադ, եւ Ասեր:

დაან და ლეფთალემ, გაად და ასერ. 4

4 Dan ok neptalím. Gaad ok asser.
1bc: huerir er medr sinum fedr iacob ilenduz huerr medr sínum híunum ok hyski á egipta landi.
8a: þa kom nyr konungr siðr yfir egiptum.

4 Dan, and Naphtali, Gad, and Asher.

ה. וַיְהִי כָּל נֶפֶשׁ יֹצְאֵי יֶרֶךְ יַעֲקֹב שִׁבְעִים נָפֶשׁ וְיוֹסֵף הָיָה בְמִצְרָיִם:

Ιωσηφ δὲ ἦν ἐν Αἰγύπτῳ ἦσαν δὲ πᾶσαι ψυχαὶ ἐξ Ιακωβ πέντε καὶ ἑβδομήκοντα

5 ܘܲܗܘ̤̈ܝ ܟܠ ܢܲܦ̮̈ܫܵܬ݂ܵܐ ܕܲܢܦܲܩ ܡܼܢ ܚܲܨܹܗ ܕܝܲܥܩܘܿܒ݂: ܫܲܒ݂ܥܝܼܢ ܢܲܦ̮̈ܫܲܢ: ܘܝܵܘܣܸܦ ܗܘܵܐ ܒܡܸܨܪܹܝܢ.

Erant igitur omnes animæ eorum qui egressi sunt de femore Jacob, septuaginta: Joseph autem in Ægypto erat.

Եւ էին ամենայն ոգիք ելեալք ի Յակոբայ, եւթանասուն եւ հինգ`` ոգի. եւ Յովսէփ էր յԵգիպտոս:

ხოლო იოსებ იყოვე ეგჳპტეს და იყო ყიველი სული იაკობისითაგანი სამეოცდაათხუთმეტ. 5

5 And all the souls that came out of the loins of Jacob were seventy souls: for Joseph was in Egypt already.

ו. וַיָּמָת יוֹסֵף וְכָל אֶחָיו וְכֹל הַדּוֹר הַהוּא:

ἐτελεύτησεν δὲ Ιωσηφ καὶ πάντες οἱ ἀδελφοὶ αὐτοῦ καὶ πᾶσα ἡ γενεὰ ἐκείνη

6 ܘܡܝܼܬ݂ ܝܵܘܣܸܦ ܘܟ݂ܠܗܘܿܢ ܐܲܚܵܘ̈ܗܝ: ܘܟ݂ܠܹܗ ܕܵܪܵܐ ܗܵܘ.

Quo mortuo, et universis fratribus ejus, omnique cognatione illa,

Վախճանեցաւ Յովսէփ եւ ամենայն եղբարք նորա, եւ ամենայն ազգն այն:

აღესრულა იოსებ და ყოველნი ძმანი მისნი და ყოველივე იგი ნათესავი. 6

[6 Eptir þat er ioseph var andadr. ok allir hans bræðr.]³ sva sem þeira nánazta kynkuisl ok ætt var ǫll vordín. þersi var hínn attandi fra fyrr nefndum nephrem egipta landz konungi. þeim sem ioseph hof fyrst til hófdíngiadoms. ok uar hans eigínligt nafn amenophis. á huers dogum er moyses var fæddr. Enn fyrir þa sók at hann uar af annars háttar ættum. ok husi til konungs tekinn. enn hinir fyrri konungar. þa villdi hann uminnigr vera þeira velgernínga sem ioseph hafdi egipta landz monnum gort. hatadi hann ok striddi af þi storliga miok ollu israels afkvęmí. at allr egipta landz lydr ófundadi medr sealfum honum þa hína ebresku ok þo eínkannliga mest af þersum iiij. lutum. þat hít fyrsta. at þeir varu i ollum lutum miklu visarí. Enn þat annat at i ollum sinum verkum ok gerdum varu þeir miklu hagari ok klokarí. þat hit iij. at þeir urdu at godzínu miklu rikarí. þat hit iiija. at þeira getnadr ok af spríngi var miklu gilld ari ok giptusamligri.
13 Nu af sinni eiginní ófund ok illzku. medr ódrum sógdum lutum. let hann þa hína ebresku marga vega verda kvalda. ok sagdi sua til sínna manna.

3. Placed after the introduction.

6 And Joseph died, and all his brethren, and all that generation.

ז. וּבְנֵי יִשְׂרָאֵל פָּרוּ וַיִּשְׁרְצוּ וַיִּרְבּוּ וַיַּעַצְמוּ בִּמְאֹד מְאֹד וַתִּמָּלֵא הָאָרֶץ אֹתָם:

οἱ δὲ υἱοὶ Ισραηλ ηὐξήθησαν καὶ ἐπληθύνθησαν καὶ χυδαῖοι ἐγένοντο καὶ κατίσχυον σφόδρα σφόδρα ἐπλήθυνεν δὲ ἡ γῆ αὐτούς

7 ܘܲܒ݂̈ܢܲܝ ܝܼܣܪܵܝܹܠ ܟܒܲܪܘ ܘܐܵܘܠܸܕ݂ܘ ܘܲܣܓ݂ܝܼܘ: ܘܲܬ݂ܩܸܦ ܛܵܒ݂ ܛܵܒ݂: ܘܐܸܬ݂ܡܲܠܝܲܬ݂ ܐܲܪܥܵܐ ܡܸܢܗܘܿܢ.

filii Israël creverunt, et quasi germinantes multiplicati sunt: ac roborati nimis, impleverunt terram.

Եւ որդիքն Իսրայելի աճեցին եւ յօրացան, բազմանային եւ զօրանային յոյժ, զի բազմացուցանէր զնոսա`` երկիրն:

ხოლო ძენი ისრაჱლისანი აღორძნდეს და განმრავლდეს და ამრღუე იქმნეს და განძლიერდებოდეს დიდად ფრიად, რამეთუ განამრავლებდა მათ ქუეყანა იგი. 7

7 And the children of Israel were fruitful, and increased abundantly, and multiplied, and waxed exceeding mighty; and the land was filled with them.

ח. וַיָּקָם מֶלֶךְ חָדָשׁ עַל מִצְרָיִם אֲשֶׁר לֹא יָדַע אֶת יוֹסֵף:

ἀνέστη δὲ βασιλεὺς ἕτερος ἐπ᾽ Αἴγυπτον ὃς οὐκ ᾔδει τὸν Ιωσηφ

8 ܘܩܵܡ ܡܲܠܟܵܐ ܚܲܕ݂ܬ݂ܵܐ ܥܲܠ ܡܸܨܪܹܝܢ: ܕܠܵܐ ܝܵܕܲܥ ܗ̄ܘܵܐ ܠܹܗ ܠܝܵܘܣܸܦ.

Surrexit interea rex novus super Ægyptum, qui ignorabat Joseph.

Եկաց այլ թագաւոր`` որ ոչ գիտէր զՅովսէփ:

აღდგა მეფე სხუაჲ ეგჳპტეს შინა, რომელმან იცოდავე არა იოსებ, 8

8 Now there arose up a new king over Egypt, which knew not Joseph.

ט. וַיֹּאמֶר אֶל עַמּוֹ הִנֵּה עַם בְּנֵי יִשְׂרָאֵל רַב וְעָצוּם מִמֶּנּוּ:

εἶπεν δὲ τῷ ἔθνει αὐτοῦ ἰδοὺ τὸ γένος τῶν υἱῶν Ισραηλ μέγα πλῆθος καὶ ἰσχύει ὑπὲρ ἡμᾶς

9 ܘܐܸܡܲܪ ܠܥܲܡܹܗ: ܗܵܐ ܥܲܡܵܐ ܒ̈ܢܲܝ ܝܼܣܪܵܝܹܠ: ܣܲܓܝܼܐܝܼܢ ܘܬܲܩܝܼܦܝܼܢ ܡܸܢܲܢ.

Et ait ad populum suum: Ecce, populus filiorum Israël multus, et fortior nobis est.

Եւ ասէ ցազգն իւր. Ահա ազգ որդւոցն Իսրայելի մեծ է զօրութեամբ, եւ զօրանայ քան զմեզ:

და ჰრქუა ნათესავსა თჳსსა: აჰა ესერა, ნათესავი ესე ძეთა ისრაჱლისათაჲ დიდი სიმრავლე არს და ძლიერ არს უფროჲს ჩუენსა. 9

9 þer siaít at ismaels lydr geriz sva margr at hann er skiott oss ok varu landz folki fræknarí ok sterkarí.

9 And he said unto his people, Behold, the people of the children of Israel are more and mightier than we:

י. הָבָה נִתְחַכְּמָה לוֹ פֶּן יִרְבֶּה וְהָיָה כִּי תִקְרֶאנָה מִלְחָמָה וְנוֹסַף גַּם הוּא עַל שׂנְאֵינוּ וְנִלְחַם בָּנוּ וְעָלָה מִן הָאָרֶץ:

δεῦτε οὖν κατασοφισώμεθα αὐτούς μήποτε πληθυνθῇ καί ἡνίκα ἂν συμβῇ ἡμῖν πόλεμος προστεθήσονται καὶ οὗτοι πρὸς τοὺς ὑπεναντίους καὶ ἐκπολεμήσαντες ἡμᾶς ἐξελεύσονται ἐκ τῆς γῆς

10 ܗܲܒ݂ܘ ܢܸܬ݂ܚܲܟܲܡ ܠܗܘܿܢ ܥܲܕ݂ܠܵܐ ܣܵܓܹܝܢ: ܕܲܠܡܵܐ ܢܸܡܛܹܝܢ ܩܵܪܒ݂ܵܐ: ܘܢܸܬܿܬܵܘܣܦܘܼܢ ܐܵܦ ܗܸܢܘܿܢ ܥܲܠ ܣܲܢܐܲܝܢ: ܘܢܸܬ݂ܟܲܬܿܫܘܼܢ ܥܲܡܲܢ: ܘܢܲܣܩܘܼܢܵܢ ܡܼܢ ܐܲܪܥܵܐ.

Venite, sapienter opprimamus eum, ne forte multiplicetur: et si ingruerit contra nos bellum, addatur inimicis nostris, expugnatisque nobis egrediatur de terra.

Արդ եկայք հնարեսցուք ինչ նոցա, գուցէ բազմանայցեն, եւ յորժամ դիպիցի մեզ պատերազմ, յաւելուցուն եւ նոքա ի թշնամիսն, եւ մարտուցեալ ընդ մեզ` ելանիցեն յերկրէ աստի:

მოდით და ვისიბრძნოთ დამჴობად მათდა, ნუუკუე განმრავლდენ და ოდეს, თუ სადმე შეგვემთხჳოს ჩუენ ბრძოლაჲ, შეერთნენ იგინიცა მტერთა მათ ჩუენთა და გუბრძოდიან ჩუენ და ეგრეთ განვიდენ ქუეყანით. 10

10 komít til at þí ok kreppít hann sua klokliga at hann fiolgiz eckí. þviat ef hann eflir ufrid ok bardaga oss ímot. þa ma liettliga at hann fylli váru uuína flock. ok komíz sua brott hedan or landínu. ok uoru riki.
ef sua berr til. at þeir beriz vid oss til þersa þottiz hann fó ok finna oruga klokskapar uęl. upp á þann hátt at hann lagði sua þungar ok erfidar verka naudir upp á þa. at þar af skylldi þeir fyrirlegiaz ok ecki til sambudanna fysaz. var þersi hín erfida. ok hín þunga verknaud medr þrennum þyngslum ok þrældomí. sem á þa var lagt.

10 Come on, let us deal wisely with them; lest they multiply, and it come to pass, that, when there falleth out any war, they join also unto our enemies, and fight against us, and so get them up out of the land.

יא. וַיָּשִׂימוּ עָלָיו שָׂרֵי מִסִּים לְמַעַן עַנֹּתוֹ בְּסִבְלֹתָם וַיִּבֶן עָרֵי מִסְכְּנוֹת לְפַרְעֹה אֶת פִּתֹם וְאֶת רַעַמְסֵס:

καὶ ἐπέστησεν αὐτοῖς ἐπιστάτας τῶν ἔργων ἵνα κακώσωσιν αὐτοὺς ἐν τοῖς ἔργοις καὶ ᾠκοδόμησαν πόλεις ὀχυρὰς τῷ Φαραω τήν τε Πιθωμ καὶ Ραμεσση καὶ Ων ἥ ἐστιν Ἡλίου πόλις

11 ܘܣܵܡܘ ܥܠܲܝܗܘܿܢ ܫܲܠܝܼܛܹ̈ܐ: ܒܝܼܫܹ̈ܐ ܕܲܢܫܲܥܒܿܕ݂ܘܼܢ ܐܸܢܘܿܢ ܒܫܘܼܥܒܵܕ݂ܗܘܿܢ: ܘܒ݂ܵܢܹܝܢ ܗ̄ܘܵܘ ܩܘܼܪ̈ܝܵܐ ܒܹܝܬ݂ ܩܦܵܣܹ̈ܐ ܠܦܸܪܥܘܿܢ: ܠܦܝܼܬ݂ܘܿܡ ܘܲܠܪܲܥܡܣܝܼܣ.

Præposuit itaque eis magistros operum, ut affligerent eos oneribus: ædificaveruntque urbes tabernaculorum Pharaoni, Phithom et Ramesses.

Եւ կացոյց ի վերայ նոցա գործավարս, զի չարչարեսցեն զնոսա ի գործ. եւ շինեցին քաղաքս ամուրս փարաւոնի, զՓիդոն եւ զՌամեսէ եւ զՈվն` որ է Արեգ քաղաք:

და დაადგინნა მათ ზედა ზედამდგომელნი საქმისანი, რათა ძჳრსა შეაჩუენებდენ მათ საქმითა და უშენნენ ქალაქნი ძლიერნი ფარაოს: პითოფი და რამესე და ონი, რომელ არს მზის ქალაქი. 11

1.11b Su var eín. at þeir skylldu ellta leír. ok gera tigl. steikia þat ok saman bera. af hveríu er þeir gordu konungínum þær ij. tialldbuda borgir. sem onnur heitir phyton enn onnur rameses.
Borgir hofdu þær æigi sidr fyrri kalladar verít. enn ekkí varu þær þa vid tialldbudir kendar. Enn fyrir þann skylld at þár stodu vid landa mæri i egipto. ok þo ekki val muradar þa let fyrr nefndr konungr hverr er pharao er kalladr sem allir adrir egiptalandz konungar. þær efla til þers at hann villdi þar iafnan lata vera val væpnta vakandi varðhalldz menn. sómu leid sem i tialldbudum. at eigi mætti nockuʀ madr sinn fót egípta land setia. utan medr konungsíns bodskap ok blidum vilia. varu þær fyrir þa greín tialldbuða borgir kalladar. ella fyrir þa sók at i þeim var adr mest fatækra manna bygd. þa leidis sem i tiálldbudum utí.

11 Therefore they did set over them taskmasters to afflict them with their burdens. And they built for Pharaoh treasure cities, Pithom and Raamses.

יב. וְכַאֲשֶׁר יְעַנּוּ אֹתוֹ כֵּן יִרְבֶּה וְכֵן יִפְרֹץ וַיָּקֻצוּ מִפְּנֵי בְּנֵי יִשְׂרָאֵל:

καθότι δὲ αὐτοὺς ἐταπείνουν τοσούτῳ πλείους ἐγίνοντο καὶ ἴσχυον σφόδρα σφόδρα καὶ ἐβδελύσσοντο οἱ Αἰγύπτιοι ἀπὸ τῶν υἱῶν Ισραηλ

12 ܘܲܟ݂ܡܵܐ ܕܗܸܢܘܿܢ ܡܫܲܥܒܿܕ݂ܝܼܢ ܗ̄ܘܵܘ ܠܗܘܿܢ: ܗܵܟܲܢܵܐ ܣܵܓܹܝܢ ܗ̄ܘܵܘ ܘܗܵܟܲܢܵܐ ܬܲܩܦܝܼܢ ܗ̄ܘܵܘ: ܘܥܵܩܲܬ݂ ܠܗܘܿܢ ܡܼܢ ܩܕ݂ܵܡ ܒ̈ܢܲܝ ܝܼܣܪܵܝܹܠ.

Quantoque opprimebant eos, tanto magis multiplicabantur, et crescebant:

Եւ որչափ ճնշէին զնոսա, այնչափ առաւել բազմանային եւ զօրանային յոյժ. եւ գարշեցուցանէին Եգիպտացիքն զորդիսն`` Իսրայելի:

და რაოდენ იგინი დაამდაბლებდენ, ეგოდენ ესენი განმრავლდებოდეს და განძლიერდებოდეს დიდად ფრიად. 12

12 Enn sidan aukaduz þeir ok audgaðuz af þeira aud ok erfiðí. Ebreska menn skipadi konungrinn til allrar gerdarinnar setníngar ok forsagnar. Enn egiptzka menn ok meistara til þers at þeir kveldiz erfidandi sem mest ok þyldi sem verst.⁴
Ónnur þeira erfidiss neyd su sem konungrinn lagdi uppá þa. var eigi sua þungh sem hon uar ful ok þrælslig. at þeir skylldu bera þrekk ok leir i lǫpum i brott fra ǫllum bæíum ok stræítum. þar sem þeir varu. af hueriu er þat er i psalmínum lesít. ᴍedr vandlaupi þionaðu ok þrælkaduz hans hendr. Hít iijia. þeira verk ok erfidi var þat eptir sógn iosephí. at þeir skylldu árinnar vatn nili. landinu til freoleiks ok áuaxtar ueíta um eína stadi ok ymissa. ok kringia sidan medr þeiri klokskapar vęl umvergiss allar borgírnar. at vótnín mætti hvergi meín gera. edr ofmiok at þeim æsaz. Leiddu þeir hinir ebresku lyktada sina lifdaga. i þilikrí neyð ok þrældomí. nær um cccc. ára tírætt.
12 Enn þi meir sem þeir varu af hinum egiptzkum þróngdir ok þrælkadir. þi framari gaf guð at þeir freouadiz æ. ok fiolgadiz.

4. Cf. also previous verse

12 But the more they afflicted them, the more they multiplied and grew. And they were grieved because of the children of Israel.

יג. וַיַּעֲבִדוּ מִצְרַיִם אֶת בְּנֵי יִשְׂרָאֵל בְּפָרֶךְ:

καὶ κατεδυνάστευον οἱ Αἰγύπτιοι τοὺς υἱοὺς Ισραηλ βίᾳ

13 ܘܲܡܫܲܥܒܿܕ݂ܝܼܢ ܗ̄ܘܵܘ ܡܸܨܪܵܝܹܐ ܠܲܒ݂̈ܢܲܝ ܝܼܣܪܵܝܹܠ ܒܩܲܫܝܘܼܬ݂ܵܐ.

oderantque filios Israël Ægyptii, et affligebant illudentes eis,

Եւ յաղթահարէին Եգիպտացիքն զորդիսն Իսրայելի բռնութեամբ:

და საძაგელ იყვნეს ეგჳპტელნი ძეთაგან ისრაჱლისათა და მსძლავრობდეს მეგჳპტელნი იგი ძეთა ისრაჱლისათა ძლით. 13

[Nu af sinni eiginní ófund ok illzku. medr ódrum sógdum lutum. let hann þa hína ebresku marga vega verda kvalda. ok sagdi sua til sínna manna.]⁵

5. Placed after verse 6.

13 And the Egyptians made the children of Israel to serve with rigour:

יד. וַיְמָרֲרוּ אֶת חַיֵּיהֶם בַּעֲבֹדָה קָשָׁה בְּחֹמֶר וּבִלְבֵנִים וּבְכָל עֲבֹדָה בַּשָּׂדֶה אֵת כָּל עֲבֹדָתָם אֲשֶׁר עָבְדוּ בָהֶם בְּפָרֶךְ:

καὶ κατωδύνων αὐτῶν τὴν ζωὴν ἐν τοῖς ἔργοις τοῖς σκληροῖς τῷ πηλῷ καὶ τῇ πλινθείᾳ καὶ πᾶσι τοῖς ἔργοις τοῖς ἐν τοῖς πεδίοις κατὰ πάντα τὰ ἔργα ὧν κατεδουλοῦντο αὐτοὺς μετὰ βίας

14 ܘܡܲܡܪܝܼܢ ܗ̄ܘܵܘ ܚܲܝܲܝ̈ܗܘܿܢ ܒܦܘܼܠܚܵܢܵܐ ܩܲܫܝܵܐ: ܒܛܝܼܢܵܐ ܘܲܒ݂ܠܸܒ݂ܢܹ̈ܐ ܘܲܒ݂ܟ݂ܠ ܥܒ݂ܵܕ݂ ܕܚܲܩܠܵܐ: ܟܠ ܫܘܼܥܒܵܕ݂ܵܐ ܕܲܡܫܲܥܒܿܕ݂ܝܢ ܗ̄ܘܵܘ ܠܗܘܿܢ ܒܩܲܫܝܘܼܬ݂ܵܐ.

atque ad amaritudinem perducebant vitam eorum operibus duris luti et lateris, omnique famulatu, quo in terræ operibus premebantur.

Եւ կեղէին զկեանս նոցա ի գործ խիստ կաւոյ եւ աղիւսարկի եւ յամենայն գործ դաշտաց, ըստ ամենայն գործոյ իւրեանց որով ծառայեցուցանէին զնոսա բռնութեամբ:

და აჭირვებდეს სალმობით ცხორებასა მათსა საქმითა მით ფიცხელითა თიჴისა და ალიზისათა და ყოვლითავე საქმითა, რომლითა დაიმონებდეს მათ სასტიკად. 14

14 And they made their lives bitter with hard bondage, in morter, and in brick, and in all manner of service in the field: all their service, wherein they made them serve, was with rigour.

טו. וַיֹּאמֶר מֶלֶךְ מִצְרַיִם לַמְיַלְּדֹת הָעִבְרִיֹּת אֲשֶׁר שֵׁם הָאַחַת שִׁפְרָה וְשֵׁם הַשֵּׁנִית פּוּעָה:

καὶ εἶπεν ὁ βασιλεὺς τῶν Αἰγυπτίων ταῖς μαίαις τῶν Εβραίων τῇ μιᾷ αὐτῶν ᾗ ὄνομα Σεπφωρα καὶ τὸ ὄνομα τῆς δευτέρας Φουα

15 ܘܐܸܡܲܪ ܡܲܠܟܵܐ ܕܡܸܨܪܹܝܢ ܠܚܲܝ̈ܵܬ݂ܵܐ ܥܸܒ݂ܪ̈ܵܝܵܬ݂ܵܐ: ܕܲܫܡܵܗ ܕܲܚܕ݂ܵܐ ܦܘܿܥܵܐ: ܘܲܫܡܵܗ ܕܐ̄ܚܪܹܬ݂ܵܐ ܫܘܼܦܪܵܐ.

Dixit autem rex Ægypti obstetricibus Hebræorum, quarum una vocabatur Sephora, altera Phua,

Եւ խօսեցաւ արքայն Եգիպտացւոց ընդ ծնուցիչսն Եբրայեցւոց, ընդ միումն որում անուն էր Սեփովրա, եւ անուն երկրորդին Փուա:

და ჰრქუა მეფემან მან მეგჳპტელთამან ყრმისა ამქუმელთა მათ ებრაელთასა, სახელი ერთისა მის სეფორა და ერთისა - ფოა 15

15 And the king of Egypt spake to the Hebrew midwives, of which the name of the one was Shiphrah, and the name of the other Puah:

טז. וַיֹּאמֶר בְּיַלֶּדְכֶן אֶת הָעִבְרִיּוֹת וּרְאִיתֶן עַל הָאָבְנָיִם אִם בֵּן הוּא וַהֲמִתֶּן אֹתוֹ וְאִם בַּת הִוא וָחָיָה:

καὶ εἶπεν ὅταν μαιοῦσθε τὰς Εβραίας καὶ ὦσιν πρὸς τῷ τίκτειν ἐὰν μὲν ἄρσεν ᾖ ἀποκτείνατε αὐτό ἐὰν δὲ θῆλυ περιποιεῖσθε αὐτό

16 ܘܐܸܡܲܪ ܠܗܹܝܢ: ܡܵܐ ܕܗܵܘ̈ܝܵܢ ܐܲܢ̄ܬܹܿܝܢ ܡܵܘ̈ܠܕ݂ܵܢ ܠܥܸܒ݂ܪܵܝܵܬ݂ܵܐ: ܗܘܲܝܬܹܿܝܢ ܚܲܙ̈ܝܵܢ ܡܵܐ ܕܒ݂ܵܪ̈ܟܵܢ: ܐܸܢ ܕܸܟ݂ܪܵܐ ܗ̄ܘܼ: ܗܘܲܝܬܹܿܝܢ ܩܲܛ̈ܠܵܢ ܠܹܗ: ܘܐܸܢ ܢܸܩܒܿܬ݂ܵܐ ܗ̄ܝܼ: ܗܘܲܝܬܹܿܝܢ ܡܲܚ̈ܝܵܢ ܠܵܗ.

præcipiens eis: Quando obstetricabitis Hebræas, et partus tempus advenerit: si masculus fuerit, interficite eum: si femina, reservate.

եւ ասէ. Յորժամ ծնուցանիցէք զկանայս Եբրայեցիս եւ իցեն մերձ ի ծնունդս, թէ արու իցէ, սպանանիջիք զնա, եւ թէ էգ` ապրեցուցանիջիք:

და ჰრქუა მათ: ოდეს შეხჳდეთ შჳნებად ებრაელთა მათ და შობასა იყუნენ, უკუეთუ წული იყოს, მოკალით იგი და, უკუეთუ ქალი იყოს, განარინეთ იგი. 16

16 And he said, When ye do the office of a midwife to the Hebrew women, and see them upon the stools; if it be a son, then ye shall kill him: but if it be a daughter, then she shall live.

יז. וַתִּירֶאןָ הַמְיַלְּדֹת אֶת הָאֱלֹהִים וְלֹא עָשׂוּ כַּאֲשֶׁר דִּבֶּר אֲלֵיהֶן מֶלֶךְ מִצְרָיִם וַתְּחַיֶּיןָ אֶת הַיְלָדִים:

ἐφοβήθησαν δὲ αἱ μαῖαι τὸν θεὸν καὶ οὐκ ἐποίησαν καθότι συνέταξεν αὐταῖς ὁ βασιλεὺς Αἰγύπτου καὶ ἐζωογόνουν τὰ ἄρσενα

17 ܘܲܕ݂ܚܲܠ ܚܲܝܵܬ݂ܵܐ ܡܼܢ ܐܲܠܵܗܵܐ: ܘܠܵܐ ܥܒܲܕ݂ ܐܲܝܟ݂ ܕܐܸܡܲܪ ܠܗܹܝܢ ܡܲܠܟܵܐ ܕܡܸܨܪܝܹܢ: ܘܡܲܚ̈ܝܲܢ ܗ̄ܘܲܝ ܛܠܵܝܹ̈ܐ.

Timuerunt autem obstetrices Deum, et non fecerunt juxta præceptum regis Ægypti, sed conservabant mares.

Եւ երկեան ծնուցիչքն յԱստուծոյ, եւ ոչ արարին որպէս հրաման ետ նոցա արքայն Եգիպտացւոց. եւ ապրեցուցանէին զարուսն:

შეეშინა ღმრთისა ყრმისა აღმქუმელთა მათ და არა ყვეს ეგრე, ვითარ-იგი უბრძანა მათ მეფემან ეგჳპტელთამან და აცხოვნებდეს წულსა. 17

17 But the midwives feared God, and did not as the king of Egypt commanded them, but saved the men children alive.

יח. וַיִּקְרָא מֶלֶךְ מִצְרַיִם לַמְיַלְּדֹת וַיֹּאמֶר לָהֶן מַדּוּעַ עֲשִׂיתֶן הַדָּבָר הַזֶּה וַתְּחַיֶּיןָ אֶת הַיְלָדִים:

ἐκάλεσεν δὲ ὁ βασιλεὺς Αἰγύπτου τὰς μαίας καὶ εἶπεν αὐταῖς τί ὅτι ἐποιήσατε τὸ πρᾶγμα τοῦτο καὶ ἐζωογονεῖτε τὰ ἄρσενα

18 ܘܲܩܪܵܐ ܡܲܠܟܵܐ ܕܡܸܨܪܹܝܢ ܠܚܲܝ̈ܵܬ݂ܵܐ ܘܐܸܡܲܪ ܠܗܹܝܢ: ܡܸܛܠ ܡܵܢܵܐ ܥܒܲܕܿܬܹܿܝܢ ܦܸܬ݂ܓ݂ܵܡܵܐ ܗܵܢܵܐ: ܘܐܲܚ̈ܝܼܬܹܿܝܢ ܛܠܵܝܹ̈ܐ.

Quibus ad se accersitis, rex ait: Quidnam est hoc quod facere voluistis, ut pueros servaretis?

Կոչեաց արքայն Եգիպտացւոց զծնուցիչսն եւ ասէ ցնոսա. Զի՞ է զի արարէք զիրսն զայնոսիկ եւ ապրեցուցէք զարուս:

მოუწოდა მეფემან ეგჳპტელთამან ყრმისა აღმქუმელთა მათ და ჰრქუა: რაჲსათჳს ჰყავთ საქმე ესე და აცხოვნებდით ყოველსა წულსა? 18

18 And the king of Egypt called for the midwives, and said unto them, Why have ye done this thing, and have saved the men children alive?

יט. וַתֹּאמַרְןָ הַמְיַלְּדֹת אֶל פַּרְעֹה כִּי לֹא כַנָּשִׁים הַמִּצְרִיֹּת הָעִבְרִיֹּת כִּי חָיוֹת הֵנָּה בְּטֶרֶם תָּבוֹא אֲלֵהֶן הַמְיַלֶּדֶת וְיָלָדוּ:

εἶπαν δὲ αἱ μαῖαι τῷ Φαραω οὐχ ὡς γυναῖκες Αἰγύπτου αἱ Εβραῖαι τίκτουσιν γὰρ πρὶν ἢ εἰσελθεῖν πρὸς αὐτὰς τὰς μαίας καὶ ἔτικτον

19 ܘܐܸܡܲܪ ܚܲܝ̈ܵܬ݂ܵܐ ܠܦܸܪܥܘܿܢ: ܠܵܐ ܗܘ̤̈ܝ ܐܲܝܟ݂ ܢܸܫܹ̈ܐ ܡܸܨܪܵܝܵܬ݂ܵܐ ܥܸܒ݂ܪܵܝܵܬ݂ܵܐ: ܡܸܛܠ ܕܚܲܝܵܬ݂ܵܐ ܐܸܢܝܹܢ: ܘܥܲܕ݂ܠܵܐ ܥܵܐܠܵܐ ܥܠܲܝܗܹܝܢ ܚܲܝܬ݂ܵܐ ܝܵܠܕܵܢ.

Quæ responderunt: Non sunt Hebreæ sicut ægyptiæ mulieres: ipsæ enim obstetricandi habent scientiam, et priusquam veniamus ad eas, pariunt.

Եւ ասեն ծնուցիչքն ցփարաւոն. Ոչ իբրեւ զկանայս Եգիպտացիս են Եբրայեցիքն. քանզի նախ ծնանին`` մինչչեւ մտեալ առ նոսա մանկաբարձաց:

ჰრქუეს ყრმისა აღმქუმელთა მათ ფარაოს: არა ვითარცა დედანი ეგჳპტისანი არიან ებრაელთა დედანი, რამეთუ შვიან ვიდრე შესლვადმდე ყრმისა აღმქუმელთა და შობდეს იგინი. 19

19 And the midwives said unto Pharaoh, Because the Hebrew women are not as the Egyptian women; for they are lively, and are delivered ere the midwives come in unto them.

כ. וַיֵּיטֶב אֱלֹהִים לַמְיַלְּדֹת וַיִּרֶב הָעָם וַיַּעַצְמוּ מְאֹד:

εὖ δὲ ἐποίει ὁ θεὸς ταῖς μαίαις καὶ ἐπλήθυνεν ὁ λαὸς καὶ ἴσχυεν σφόδρα

20 ܘܐܲܛܐܸܒ݂ ܐܲܠܵܗܵܐ ܠܚܲܝܵܬ݂ܵܐ: ܡܸܛܠ ܕܲܥܒܲܕ݂ ܦܸܬ݂ܓ݂ܵܡܵܐ ܗܵܢܵܐ: ܘܲܣܓ݂ܝܼ ܥܲܡܵܐ ܘܲܬ݂ܩܸܦ ܛܵܒ݂.

Bene ergo fecit Deus obstetricibus: et crevit populus, confortatusque est nimis.

Եւ ծնանէին. եւ`` բարի առնէր Աստուած մանկաբարձացն. եւ բազմանայր յոյժ ժողովուրդն եւ զօրանայր յոյժ:

კეთილსა უყოფდა ღმერთი ყრმისა აღმქუმელთა მათ და განმრავლდა ერი იგი და განძლიერდებოდა ფრიად. 20

20 Therefore God dealt well with the midwives: and the people multiplied, and waxed very mighty.

כא. וַיְהִי כִּי יָרְאוּ הַמְיַלְּדֹת אֶת הָאֱלֹהִים וַיַּעַשׂ לָהֶם בָּתִּים:

ἐπειδὴ ἐφοβοῦντο αἱ μαῖαι τὸν θεόν ἐποίησαν ἑαυταῖς οἰκίας

21 ܘܲܗܘܵܐ ܕܟܲܕ݂ ܕܚܸܠ ܚܲܝܵܬ݂ܵܐ ܡܼܢ ܐܲܠܵܗܵܐ: ܥܒܲܕ݂ ܠܗܹܝܢ ܒܵܬܹ̈ܐ.

Et quia timuerunt obstetrices Deum, ædificavit eis domos.

Յորմէհետէ երկեան մանկաբարձքն յԱստուծոյ, արարին իւրեանց`` տունս:

რამეთუ ეშინოდა ღმრთისა ყრმისა აღმქუმელთა მათ და იშენეს მათ თავისა მათისა სახლებ. 21

21 And it came to pass, because the midwives feared God, that he made them houses.

כב. וַיְצַו פַּרְעֹה לְכָל עַמּוֹ לֵאמֹר כָּל הַבֵּן הַיִּלּוֹד הַיְאֹרָה תַּשְׁלִיכֻהוּ וְכָל הַבַּת תְּחַיּוּן:

συνέταξεν δὲ Φαραω παντὶ τῷ λαῷ αὐτοῦ λέγων πᾶν ἄρσεν ὃ ἐὰν τεχθῇ τοῖς Εβραίοις εἰς τὸν ποταμὸν ῥίψατε καὶ πᾶν θῆλυ ζωογονεῖτε αὐτό

22 ܘܲܦܩܲܕ݂ ܦܸܪܥܘܿܢ ܠܟ݂ܠܹܗ ܥܲܡܵܐ ܘܐܸܡܲܪ: ܟܠ ܒܪܵܐ ܕܡܸܬ݂ܝܼܠܸܕ݂: ܒܢܲܗܪܵܐ ܬܸܫܕܿܘܼܢܹܗ: ܘܟ݂ܠ ܒܲܪܬ݂ܵܐ ܬܲܚܘܿܢ.

Præcepit ergo Pharao omni populo suo, dicens: Quidquid masculini sexus natum fuerit, in flumen projicite: quidquid feminini, reservate.

Հրաման ետ փարաւոն ամենայն ժողովրդեան իւրում, եւ ասէ. Զամենայն արու որ ծնանիցի Եբրայեցւոց` ի գետ ընկեսջիք, եւ զամենայն էգ ապրեցուցանիջիք:

უბრძანა ფარაო ყოველსა ერსა თჳსსა და ჰრქუა: ყოველი წული, რომელი შვიან ებრაელთა, მდინარესა შთასთხევდით და ყოველსა ქალსა აცხოვნებდით. 22

22 And Pharaoh charged all his people, saying, Every son that is born ye shall cast into the river, and every daughter ye shall save alive.

Bʹ

ܩܦܠܐܘܢ: ܒ.

Cap. 2

ԳԼ. Բ

თავი მეორე

א. וַיֵּלֶךְ אִישׁ מִבֵּית לֵוִי וַיִּקַּח אֶת בַּת לֵוִי:

ἦν δέ τις ἐκ τῆς φυλῆς Λευι ὃς ἔλαβεν τῶν θυγατέρων Λευι καὶ ἔσχεν αὐτήν

1 ܘܐܸܙܲܠ ܓܲܒ݂ܪܵܐ ܡܼܢ ܒܹܝܬ݂ ܠܹܘܝܼ: ܘܲܢܣܲܒ݂ ܠܒܲܪܬ݂ ܠܹܘܝܼ.

Egressus est post hæc vir de domo Levi: et accepit uxorem stirpis suæ.

Եւ էր անդ ոմն յազգէ Ղեւեայ, որ առ իւր կին ի դստերաց անտի Ղեւեայ:

ხოლო იყო ვინმე ტომისაგან ლევისა, რომელმან გამოიყუანა ცოლი ასულთაგან ლევისთა და ესუა იგი ცოლად. 1

1 And there went a man of the house of Levi, and took to wife a daughter of Levi.

ב. וַתַּהַר הָאִשָּׁה וַתֵּלֶד בֵּן וַתֵּרֶא אֹתוֹ כִּי טוֹב הוּא וַתִּצְפְּנֵהוּ שְׁלשָׁה יְרָחִים:

καὶ ἐν γαστρὶ ἔλαβεν καὶ ἔτεκεν ἄρσεν ἰδόντες δὲ αὐτὸ ἀστεῖον ἐσκέπασαν αὐτὸ μῆνας τρεῖς

2 ܘܒܸܛܢܲܬ݂ ܐܲܢ̄ܬܿܬ݂ܵܐ ܘܝܸܠܕܲܬ݂ ܒܪܵܐ: ܘܲܚܙܵܬܹܗ ܕܫܲܦܝܼܪ ܗ̄ܘܼ: ܘܛܲܫܝܵܬܹܗ ܬܠܵܬ݂ܵܐ ܝܲܪܚܝܼܢ.

Quæ concepit, et peperit filium: et videns eum elegantem, abscondit tribus mensibus.

Եւ յղացաւ ծնաւ`` արու, եւ տեսանէին զնա կայտառ, եւ թաքուցին զնա ամիսս երիս:

მუცლად-იღო და შვა მან წული, ვითარცა იხილა იგი მკჳრცხედ, მალვიდეს მას სამ თუე. 2

2 And the woman conceived, and bare a son: and when she saw him that he was a goodly child, she hid him three months.

ג. וְלֹא יָכְלָה עוֹד הַצְּפִינוֹ וַתִּקַח לוֹ תֵּבַת גֹּמֶא וַתַּחְמְרָה בַחֵמָר וּבַזָּפֶת וַתָּשֶׂם בָּהּ אֶת הַיֶּלֶד וַתָּשֶׂם בַּסּוּף עַל שְׂפַת הַיְאֹר:

ἐπεὶ δὲ οὐκ ἠδύναντο αὐτὸ ἔτι κρύπτειν ἔλαβεν αὐτῷ ἡ μήτηρ αὐτοῦ θῖβιν καὶ κατέχρισεν αὐτὴν ἀσφαλτοπίσσῃ καὶ ἐνέβαλεν τὸ παιδίον εἰς αὐτὴν καὶ ἔθηκεν αὐτὴν εἰς τὸ ἕλος παρὰ τὸν ποταμόν

3 ܘܠܵܐ ܐܸܫܟܿܚܲܬ݂ ܬܘܼܒ݂ ܠܲܡܛܲܫܵܝܘܼܬܹܗ: ܘܢܸܣܒܲܬ݂ ܠܵܗ ܩܹܒ݂ܘܼܬ݂ܵܐ ܕܩܲܝܣܵܐ ܕܥܲܪܩܵܐ: ܘܫܲܥܬܹܗ ܒܟ݂ܘܼܦܪܵܐ ܘܲܒ݂ܙܸܦ̮ܬܵܐ: ܘܣܵܡܲܬ݂ ܒܹܗ ܠܛܲܠܝܵܐ: ܘܣܵܡܬܹܗ ܒܲܪܩܵܩܵܐ ܥܲܠ ܣܸܦܬܹܗ ܕܢܲܗܪܵܐ.

Cumque jam celare non posset, sumpsit fiscellam scirpeam, et linivit eam bitumine ac pice: posuitque intus infantulum, et exposuit eum in carecto ripæ fluminis,

Եւ իբրեւ ոչ եւս կարէին թաքուցանել, առ մայրն նորա տապանակ պրտուեայ, եւ ծեփեաց զնա կպրաձիւթով, եւ եդ ի նմա զմանուկն, եւ ընկէց զայն ի խաղ մի առ ափն գետոյն:

და ვითარ-იგი ვერღარა ეძლო დამალვად, მოიღო დედამან მისმან კიდობნაკი და მოფისა იგი და შთააწვინა ყრმაჲ იგი მას შინა და დადგა იგი შამბსა შინა მდინარის, კიდესა მას. 3

3 And when she could not longer hide him, she took for him an ark of bulrushes, and daubed it with slime and with pitch, and put the child therein; and she laid it in the flags by the river's brink.

ד. וַתֵּתַצַּב אֲחֹתוֹ מֵרָחֹק לְדֵעָה מַה יֵּעָשֶׂה לוֹ:

καὶ κατεσκόπευεν ἡ ἀδελφὴ αὐτοῦ μακρόθεν μαθεῖν τί τὸ ἀποβησόμενον αὐτῷ

4 ܘܩܵܡܲܬ ܚܵܬܹܗ ܡܼܢ ܪܘܼܚܩܵܐ: ܕܬܸܕܲܥ ܡܵܢܵܐ ܡܸܬ݂ܥܒܸܕ݂ ܠܹܗ.

stante procul sorore ejus, et considerante eventum rei.

Եւ դիտէր քոյրն նորա ի հեռաստանէ` տեսանել թէ զինչ անցք անցանիցեն ընդ նա:

და ხედვიდა დაჲ მისი შორით, რათა უწყოდის, რაჲძი შეემთხჳოს მას. 4

4 And his sister stood afar off, to wit what would be done to him.

ה. וַתֵּרֶד בַּת פַּרְעֹה לִרְחֹץ עַל הַיְאֹר וְנַעֲרֹתֶיהָ הֹלְכֹת עַל יַד הַיְאֹר וַתֵּרֶא אֶת הַתֵּבָה בְּתוֹךְ הַסּוּף וַתִּשְׁלַח אֶת אֲמָתָהּ וַתִּקָּחֶהָ:

κατέβη δὲ ἡ θυγάτηρ Φαραω λούσασθαι ἐπὶ τὸν ποταμόν καὶ αἱ ἅβραι αὐτῆς παρεπορεύοντο παρὰ τὸν ποταμόν καὶ ἰδοῦσα τὴν θῖβιν ἐν τῷ ἕλει ἀποστείλασα τὴν ἅβραν ἀνείλατο αὐτήν

5 ܘܢܸܚܬܲܬ݂ ܒܲܪܬ݂ ܦܸܪܥܘܿܢ ܕܬܸܣܚܹܐ ܒܢܲܗܪܵܐ: ܘܐܲܡܗܵܬ݂ܵܗ ܡܗܲܠܟ݂ܵܢ ܗ̄ܘܲܝ ܥܲܠ ܝܵܕ݂ ܢܲܗܪܵܐ: ܘܲܚܙܵܬܵܗ ܠܩܹܒ݂ܘܼܬ݂ܵܐ ܒܲܪܩܵܩܵܐ: ܘܫܲܕܪܲܬ݂ ܠܐܲܡܗܵܬ݂ܵܗ ܘܲܢܣܲܒ݂ܬܵܗ.

Ecce autem descendebat filia Pharaonis ut lavaretur in flumine: et puellæ ejus gradiebantur per crepidinem alvei. Quæ cum vidisset fiscellam in papyrione, misit unam e famulabus suis: et allatam

Եւ իջեալ դուստրն փարաւոնի լուանալ ի գետն, եւ նաժիշտք նորա շրջէին առ գետովն. եւ տեսեալ զտապանակն ի խաղի անդ, առաքեաց զնաժիշտ մի առնուլ զնա:

შთავიდოდა ასული ფარაოჲსი ბანად მდინარესა მას და შიმუნვარნი მისნი უვიდოდეს იმიერ და ამიერ მდინარის კიდესა მას. და იხილა კიდობანი იგი შამბისა შორის და მიავლინა შიმუნვარი თჳსი და მოიღო იგი. 5

5 And the daughter of Pharaoh came down to wash herself at the river; and her maidens walked along by the river's side; and when she saw the ark among the flags, she sent her maid to fetch it.

ו. וַתִּפְתַּח וַתִּרְאֵהוּ אֶת הַיֶּלֶד וְהִנֵּה נַעַר בֹּכֶה וַתַּחְמֹל עָלָיו וַתֹּאמֶר מִיַּלְדֵי הָעִבְרִים זֶה:

ἀνοίξασα δὲ ὁρᾷ παιδίον κλαῖον ἐν τῇ θίβει καὶ ἐφείσατο αὐτοῦ ἡ θυγάτηρ Φαραω καὶ ἔφη ἀπὸ τῶν παιδίων τῶν Εβραίων τοῦτο

6 ܘܦܸܬ݂ܚܲܬ݂ ܘܲܚܙܵܬܹܗ ܠܛܲܠܝܵܐ: ܘܗܵܐ ܛܲܠܝܵܐ ܒܵܟܹܐ: ܘܚܵܣܲܬ݂ ܥܠܵܘܗܝ ܘܐܸܡܪܲܬ݂: ܡܼܢ ܒ̈ܢܲܝ ܥܸܒ݂ܪܵܝܹܐ ܗ̄ܘܼ ܗܵܢܵܐ.

aperiens, cernensque in ea parvulum vagientem, miserta ejus, ait: De infantibus Hebræorum est hic.

Եբաց եւ ետես զմանուկն, եւ լայր մանուկն ի տապանակի անդ``. խանդաղատեցաւ զնովաւ դուստրն փարաւոնի``, եւ ասէ. Ի մանկանց Եբրայեցւոց է դա:

აღაღო და იხილა ყრმაჲ იგი, ტიროდა კიდობანსა მას შინა და განარინა ასულმან ფარაოსმან და თქუა: ყრმათაგანი ებრაელთასა არს ესე. 6

6 And when she had opened it, she saw the child: and, behold, the babe wept. And she had compassion on him, and said, This is one of the Hebrews' children.

ז. וַתֹּאמֶר אֲחֹתוֹ אֶל בַּת פַּרְעֹה הַאֵלֵךְ וְקָרָאתִי לָךְ אִשָּׁה מֵינֶקֶת מִן הָעִבְרִיֹּת וְתֵינִק לָךְ אֶת הַיָּלֶד:

καὶ εἶπεν ἡ ἀδελφὴ αὐτοῦ τῇ θυγατρὶ Φαραω θέλεις καλέσω σοι γυναῖκα τροφεύουσαν ἐκ τῶν Εβραίων καὶ θηλάσει σοι τὸ παιδίον

7 ܘܐܸܡܪܲܬ݂ ܚܵܬܹܗ ܠܒܲܪܬ݂ ܦܸܪܥܘܿܢ: ܐܹܙܲܠ ܐܸܩܪܸܐ ܠܹܟ݂ܝ ܐܲܢ̄ܬܿܬ݂ܵܐ ܡܲܝܢܲܩܬ݂ܵܐ ܡܼܢ ܥܸܒ݂ܪܵܝܵܬ݂ܵܐ: ܘܬܲܝܢܸܩ ܠܹܟ݂ܝ ܛܲܠܝܵܐ ܗܵܢܵܐ.

Cui soror pueri: Vis, inquit, ut vadam, et vocem tibi mulierem hebræam, quæ nutrire possit infantulum?

Եւ ասէ քոյրն նորա ցդուստրն փարաւոնի. Կամի՞ս զի կոչեցից քեզ կին մի դայեակ ի Հեբրայեցւոց անտի, եւ սնուցանիցէ քեզ զմանուկդ:

ჰრქუა ასულსა ფარაოსსა დამან მის ყრმისამან: გნებავს, მოგიხადო დედაკაცსა მზარდულსა ებრაელთაგანსა და გიწოებდეს ყრმასა მაგას? 7

7 Then said his sister to Pharaoh's daughter, Shall I go and call to thee a nurse of the Hebrew women, that she may nurse the child for thee?

ח. וַתֹּאמֶר לָהּ בַּת פַּרְעֹה לֵכִי וַתֵּלֶךְ הָעַלְמָה וַתִּקְרָא אֶת אֵם הַיָּלֶד:

ἡ δὲ εἶπεν αὐτῇ ἡ θυγάτηρ Φαραω πορεύου ἐλθοῦσα δὲ ἡ νεᾶνις ἐκάλεσεν τὴν μητέρα τοῦ παιδίου

8 ܘܐܸܡܪܲܬ݂ ܠܵܗ ܒܲܪܬ݂ ܦܸܪܥܘܿܢ ܙܸܠܝ: ܘܐܸܙܲܠ̄ܬ݂ ܥܠܲܝܡܬ݂ܵܐ: ܘܲܩܪܲܬ݂ ܠܐܸܡܹܗ ܕܛܲܠܝܵܐ.

Respondit: Vade. Perrexit puella et vocavit matrem suam.

Ասէ դուստրն փարաւոնի. Երթ: Գնաց աղջիկն եւ կոչեաց զմայր մանկանն:

ხოლო ასულმან ფარაოსმან ჰრქუა: წარვედ, უწოდე. წარვიდა ქალი იგი და უწოდა დედასა მის ყრმისასა. 8

8 And Pharaoh's daughter said to her, Go. And the maid went and called the child's mother.

ט. וַתֹּאמֶר לָהּ בַּת פַּרְעֹה הֵילִיכִי אֶת הַיֶּלֶד הַזֶּה וְהֵינִקִהוּ לִי וַאֲנִי אֶתֵּן אֶת שְׂכָרֵךְ וַתִּקַּח הָאִשָּׁה הַיֶּלֶד וַתְּנִיקֵהוּ:

εἶπεν δὲ πρὸς αὐτὴν ἡ θυγάτηρ Φαραω διατήρησόν μοι τὸ παιδίον τοῦτο καὶ θήλασόν μοι αὐτό ἐγὼ δὲ δώσω σοι τὸν μισθόν ἔλαβεν δὲ ἡ γυνὴ τὸ παιδίον καὶ ἐθήλαζεν αὐτό

9 ܘܐܸܡܪܲܬ݂ ܠܵܗ ܒܲܪܬ݂ ܦܸܪܥܘܿܢ: ܗܵܐ ܠܹܟ݂ܝ ܛܲܠܝܵܐ ܗܵܢܵܐ: ܐܲܝܢܸܩܝܘܼܗܝ ܠܝܼ: ܘܐܸܢܵܐ ܝܵܗ̄ܒܵܐ ܠܹܟ݂ܝ ܐܲܓ݂ܪܹܟ݂ܝ: ܘܢܸܣܒܲܬ݂ ܐܲܢ̄ܬܿܬ݂ܵܐ ܠܛܲܠܝܵܐ ܘܐܲܝܢܸܩܬܹܗ.

Ad quam locuta filia Pharaonis: Accipe, ait, puerum istum, et nutri mihi: ego dabo tibi mercedem tuam. Suscepit mulier, et nutrivit puerum: adultumque tradidit filiæ Pharaonis.

Եւ ասէ ցնա դուստրն փարաւոնի. Առ զմանուկդ, եւ սնո ինձ զդա, եւ ես տաց քեզ զվարձս քո: Եւ առ կինն զմանուկն եւ սնոյց զնա:

და ჰრქუა მას ასულმან ფარაოჲსმან: დამიმარხე მე ყრმაჲ ესე, აწოებდ მაგას და მე მიგცე სასყიდელი შენი. მიიქუა დედაკაცმან მან ყრმაჲ იგი და აწოებდა მას და, ვითარცა აღორძნდა ყრმაჲ იგი, შეჰგუარა იგი ასულსაა ფარაოსსა. 9

9 And Pharaoh's daughter said unto her, Take this child away, and nurse it for me, and I will give thee thy wages. And the women took the child, and nursed it.

י. וַיִּגְדַּל הַיֶּלֶד וַתְּבִאֵהוּ לְבַת פַּרְעֹה וַיְהִי לָהּ לְבֵן וַתִּקְרָא שְׁמוֹ משֶׁה וַתֹּאמֶר כִּי מִן הַמַּיִם מְשִׁיתִהוּ:

ἁδρυνθέντος δὲ τοῦ παιδίου εἰσήγαγεν αὐτὸ πρὸς τὴν θυγατέρα Φαραω καὶ ἐγενήθη αὐτῇ εἰς υἱόν ἐπωνόμασεν δὲ τὸ ὄνομα αὐτοῦ Μωυσῆν λέγουσα ἐκ τοῦ ὕδατος αὐτὸν ἀνειλόμην

10 ܘܲܪܒ݂ܵܐ ܛܲܠܝܵܐ: ܘܐܲܝܬܿܝܵܬܹܗ ܠܒܲܪܬ݂ ܦܸܪܥܘܿܢ: ܘܲܗܘܵܐ ܠܵܗ ܒܪܵܐ: ܘܲܩܪܲܬ݂ ܫܡܹܗ ܡܘܼܫܹܐ: ܡܸܛܠ ܕܐܸܡܪܲܬ݂ ܕܡܼܢ ܡܲܝܵܐ ܫܠܹܝܬܹܗ.

Quem illa adoptavit in locum filii, vocavitque nomen ejus Moyses, dicens: Quia de aqua tuli eum.

Եւ իբրեւ հաստատեցաւ մանուկն, ած զնա առ դուստրն փարաւոնի, եւ եղեւ նմա յորդեգիրս. եւ անուանեաց զանուն նորա Մովսէս. ասէ. Ի ջրոյ անտի հանի զդա:

და იყო იგი მისსა შვილად და დასდვა სახელი მისი მოსე და თქუა: წყლისაგან გამოვიღე ეგე. 10

10 And the child grew, and she brought him unto Pharaoh's daughter, and he became her son. And she called his name Moses: and she said, Because I drew him out of the water.

יא. וַיְהִי בַּיָּמִים הָהֵם וַיִּגְדַּל משֶׁה וַיֵּצֵא אֶל אֶחָיו וַיַּרְא בְּסִבְלֹתָם וַיַּרְא אִישׁ מִצְרִי מַכֶּה אִישׁ עִבְרִי מֵאֶחָיו:

ἐγένετο δὲ ἐν ταῖς ἡμέραις ταῖς πολλαῖς ἐκείναις μέγας γενόμενος Μωυσῆς ἐξήλθεν πρὸς τοὺς ἀδελφοὺς αὐτοῦ τοὺς υἱοὺς Ισραηλ κατανοήσας δὲ τὸν πόνον αὐτῶν ὁρᾷ ἄνθρωπον Αἰγύπτιον τύπτοντά τινα Εβραῖον τῶν ἑαυτοῦ ἀδελφῶν τῶν υἱῶν Ισραηλ

11 ܘܲܗܘܵܐ ܒܝܵܘܡܵܬ݂ܵܐ ܗܸܢܘܿܢ: ܘܲܪܒ݂ܵܐ ܡܘܼܫܹܐ: ܘܲܢܦܲܩ ܠܘܵܬ݂ ܐܲܚܵܘܵܗܝ: ܘܲܚܙܵܐ ܒܫܘܼܥܒܵܕ݂ܗܘܿܢ: ܘܲܚܙܵܐ ܓܲܒ݂ܪܵܐ ܡܸܨܪܵܝܵܐ ܟܲܕ݂ ܡܵܚܹܐ ܠܓܲܒ݂ܪܵܐ ܥܸܒ݂ܪܵܝܵܐ: ܡܼܢ ܐܲܚܵܘܵܗܝ ܡܼܢ ܒ̈ܢܲܝ ܝܼܣܪܵܝܹܠ.

In diebus illis postquam creverat Moyses, egressus est ad fratres suos: viditque afflictionem eorum, et virum ægyptium percutientem quemdam de Hebræis fratribus suis.

Եւ եղեւ յետ աւուրց բազմաց, իբրեւ եղեւ մեծ Մովսէս, ել առ եղբարս իւր որդիսն Իսրայելի``, հայեցեալ ի չարչարանս նոցա. ետես այր մի Եգիպտացի, զի հարկանէր զոմն Եբրայեցի յեղբարց իւրոց յորդւոցն Իսրայելի:

და იყო, დღეთა მრავალთა განჰმწჳსნა მოსე და განვიდა ძმათა მისთა ძეთა ისრაჱლისათა ხილვად ჭირისათჳს მათისა. და იხილა კაცი ეგჳპტელი, სცემდა რაჲ კაცსა ვისმე ებრაელსა ძმათაგან მისთა, ძეთა ისრაჱლისაგანისა. 11

11 And it came to pass in those days, when Moses was grown, that he went out unto his brethren, and looked on their burdens: and he spied an Egyptian smiting an Hebrew, one of his brethren.

יב. וַיִּפֶן כֹּה וָכֹה וַיַּרְא כִּי אֵין אִישׁ וַיַּךְ אֶת הַמִּצְרִי וַיִּטְמְנֵהוּ בַּחוֹל:

περιβλεψάμενος δὲ ὧδε καὶ ὧδε οὐχ ὁρᾷ οὐδένα καὶ πατάξας τὸν Αἰγύπτιον ἔκρυψεν αὐτὸν ἐν τῇ ἄμμῳ

12 ܘܐܸܬ݂ܦܢܝܼ ܠܟ݂ܵܐ ܘܲܠܟ݂ܵܐ: ܘܲܚܙܵܐ ܕܠܲܝܬ ܐ̄ܢܵܫ: ܘܩܲܛܠܹܗ ܠܡܸܨܪܵܝܵܐ: ܘܛܲܡܪܹܗ ܒܚܵܠܵܐ.

Cumque circumspexisset huc atque illuc, et nullum adesse vidisset, percussum Ægyptium abscondit sabulo.

Հայեցեալ յայս կոյս յայն կոյս` ոչ զոք տեսանէր, եհար զԵգիպտացին եւ ծածկեաց զնա ընդ աւազով:

მიიხილა აქა და იქი და არა ვინ იხილა, მოკლა ეგჳპტელი იგი და დაფლა ქჳშასა შინა. 12

12 And he looked this way and that way, and when he saw that there was no man, he slew the Egyptian, and hid him in the sand.

יג. וַיֵּצֵא בַּיּוֹם הַשֵּׁנִי וְהִנֵּה שְׁנֵי אֲנָשִׁים עִבְרִים נִצִּים וַיֹּאמֶר לָרָשָׁע לָמָּה תַכֶּה רֵעֶךָ:

ἐξελθὼν δὲ τῇ ἡμέρᾳ τῇ δευτέρᾳ ὁρᾷ δύο ἄνδρας Εβραίους διαπληκτιζομένους καὶ λέγει τῷ ἀδικοῦντι διὰ τί σὺ τύπτεις τὸν πλησίον

13 ܘܲܢܦܲܩ ܠܝܵܘܡܵܐ ܐ̄ܚܪܹܢܵܐ: ܘܲܚܙܵܐ ܘܗܵܐ ܬܪܹܝܢ ܓܲܒ݂ܪܝܼܢ ܥܸܒ݂ܪܵܝܹܐ ܢܵܨܹܝܢ: ܘܐܸܡܲܪ ܠܡܲܣܟܿܠܵܢܵܐ: ܠܡܵܢܵܐ ܡܵܚܹܐ ܐܲܢ̄ܬ ܠܚܲܒ݂ܪܵܟ݂.

Et egressus die altero conspexit duos Hebræos rixantes: dixitque ei qui faciebat injuriam: Quare percutis proximum tuum?

Եւ ելեալ յերկրորդում աւուր, տեսանէր երկուս արս Եբրայեցիս ընդ միմեանս մարտուցեալս. եւ ասէ ցայրն որ զրկէրն. Ընդէ՞ր հարկանես զընկերդ:

ხოლო გამო-რა-ვიდა იგი მეორესა დღესა და იხილნა ორნი კაცნი ებრაელნი, იბრძოდეს და ჰრქუა: რომელ-იგი ავსებდა მოყუასსა თჳსსა, რაჲსათჳს, სცემ შენ მოყუასსა თჳსსა? 13

13 And when he went out the second day, behold, two men of the Hebrews strove together: and he said to him that did the wrong, Wherefore smitest thou thy fellow?

יד. וַיֹּאמֶר מִי שָׂמְךָ לְאִישׁ שַׂר וְשֹׁפֵט עָלֵינוּ הַלְהָרְגֵנִי אַתָּה אֹמֵר כַּאֲשֶׁר הָרַגְתָּ אֶת הַמִּצְרִי וַיִּירָא משֶׁה וַיֹּאמַר אָכֵן נוֹדַע הַדָּבָר:

ὁ δὲ εἶπεν τίς σε κατέστησεν ἄρχοντα καὶ δικαστὴν ἐφ᾽ ἡμῶν μὴ ἀνελεῖν με σὺ θέλεις ὃν τρόπον ἀνεῖλες ἐχθὲς τὸν Αἰγύπτιον ἐφοβήθη δὲ Μωυσῆς καὶ εἶπεν εἰ οὕτως ἐμφανὲς γέγονεν τὸ ῥῆμα τοῦτο

14 ܘܐܸܡܲܪ ܠܹܗ: ܡܲܢܘܼ ܥܲܒ݂ܕܵܟ݂ ܓܒܲܪ ܪܲܒ ܘܕܲܝܵܢ ܥܠܲܝܢ: ܠܡܸܩܛܠܲܢܝ ܐܵܡܲܪ ܐܲܢ̄ܬ: ܐܲܝܟ݂ ܕܲܩܛܲܠܬ ܐܸܬ݂ܡܵܠܝ ܠܡܸܨܪܵܝܵܐ ܗܵܘܼ: ܘܲܕ݂ܚܸܠ ܡܘܼܫܹܐ ܘܐܸܡܲܪ: ܫܲܪܵܝܪܵܐܝܼܬ݂ ܐܸܬ݂ܝܲܕ݂ܥܲܬ݂ ܡܸܠܬ݂ܵܐ.

Qui respondit: Quis te constituit principem et judicem super nos? num occidere me tu vis, sicut heri occidisti Ægyptium? Timuit Moyses, et ait: Quomodo palam factum est verbum istud?

Եւ նա ասէ. Ո՞ կացոյց զքեզ այր իշխան եւ դատաւոր ի վերայ մեր. եթէ սպանանե՞լ զիս կամիցիս որպէս երէկ սպաներ զԵգիպտացին: Զահի հարաւ Մովսէս եւ ասէ թէ. Այնպէս յայտնի եղեւ բանն:

ხოლო მან ჰრქუა: ვინ დაგადგინა შენ მთავრად და მსაჯულად ჩუენ ზედა, ანუ მოკლვაჲ ჩემი გნებავს შენ, ვითარცა მოჰკალ გუშინ ეგჳპტელი იგი? შეეშინა მოსეს და თქუა: უკუეთუ ესრეთ განცხადნა სიტყუაჲ ესე? 14

14 And he said, Who made thee a prince and a judge over us? intendest thou to kill me, as thou killedst the Egyptian? And Moses feared, and said, Surely this thing is known.

טו. וַיִּשְׁמַע פַּרְעֹה אֶת הַדָּבָר הַזֶּה וַיְבַקֵּשׁ לַהֲרֹג אֶת משֶׁה וַיִּבְרַח משֶׁה מִפְּנֵי פַרְעֹה וַיֵּשֶׁב בְּאֶרֶץ מִדְיָן וַיֵּשֶׁב עַל הַבְּאֵר:

ἤκουσεν δὲ Φαραω τὸ ῥῆμα τοῦτο καὶ ἐζήτει ἀνελεῖν Μωυσῆν ἀνεχώρησεν δὲ Μωυσῆς ἀπὸ προσώπου Φαραω καὶ ᾤκησεν ἐν γῇ Μαδιαμ ἐλθὼν δὲ εἰς γῆν Μαδιαμ ἐκάθισεν ἐπὶ τοῦ φρέατος

15 ܘܲܫܡܲܥ ܦܸܪܥܘܿܢ ܦܸܬ݂ܓ݂ܵܡܵܐ ܗܵܢܵܐ: ܘܲܒ݂ܥܵܐ ܠܡܸܩܛܠܹܗ ܠܡܘܼܫܹܐ: ܘܲܥܪܲܩ ܡܘܼܫܹܐ ܡܼܢ ܩܕ݂ܵܡ ܦܸܪܥܘܿܢ: ܘܐܸܙܲܠ ܠܐܲܪܥܵܐ ܕܡܸܕ݂ܝܲܢ: ܘܝܼܬܸܒ݂ ܥܲܠ ܒܹܪܵܐ.

Audivitque Pharao sermonem hunc, et quærebat occidere Moysen: qui fugiens de conspectu ejus, moratus est in terra Madian, et sedit juxta puteum.

Եւ լուաւ փարաւոն զբանն, եւ խնդրէր սպանանել զՄովսէս: Եւ փախեաւ Մովսէս յերեսաց փարաւոնի, եւ բնակեաց յերկրին Մադիամու.եւ եկեալ յերկրին Մադիամու`` նստաւ առ ջրհորի միում:

ესმა ფარაოს სიტყუაჲ ესე და ეძიებდა მოკლვად მოსეს, წარივლტოდა მოსე პირისაგან ფარაოჲსსა და დაემკჳდრა ქუეყანასა მადიამისასა, და მოვიდა იგი ქუეყანასა მადიამისასა და დაჯდა ჯურღმულსა ზედა. 15

15 Now when Pharaoh heard this thing, he sought to slay Moses. But Moses fled from the face of Pharaoh, and dwelt in the land of Midian: and he sat down by a well.

טז. וּלְכֹהֵן מִדְיָן שֶׁבַע בָּנוֹת וַתָּבֹאנָה וַתִּדְלֶנָה וַתְּמַלֶּאנָה אֶת הָרְהָטִים לְהַשְׁקוֹת צֹאן אֲבִיהֶן:

τῷ δὲ ἱερεῖ Μαδιαμ ἦσαν ἑπτὰ θυγατέρες ποιμαίνουσαι τὰ πρόβατα τοῦ πατρὸς αὐτῶν Ιοθορ παραγενόμεναι δὲ ἤντλουν ἕως ἔπλησαν τὰς δεξαμενὰς ποτίσαι τὰ πρόβατα τοῦ πατρὸς αὐτῶν Ιοθορ

16 ܘܲܠܟ݂ܘܼܡܪܵܐ ܕܡܸܕ݂ܝܲܢ ܫܒܲܥ ܒ̈ܢܵܢ ܐܝܼܬ݂ ܗ̄ܘܲܝ: ܘܐܵܬ݂ܝܵܢ ܘܕ݂ܵܠ̈ܝܵܢ ܘܡܵܠ̈ܝܵܢ ܪܲܗܛܹ̈ܐ: ܠܡܲܫܩܵܝܼܘܼ ܥ̈ܵܢܵܐ ܕܐܲܒ݂ܘܼܗܹܝܢ.

Erant autem sacerdoti Madian septem filiæ, quæ venerunt ad hauriendam aquam: et impletis canalibus adaquare cupiebant greges patris sui.

Եւ քրմին Մադիանացւոց էին դստերք եւթն, որ արածէին զխաշինս հօր իւրեանց,`` եկեալ էին հանել ջուր, մինչեւ լցին զաւազանսն` արբուցանել խաշանց հօրն իւրեանց:

ხოლო მღდელსა მადიამისასა ესხნეს შჳდ ასულ და მწყსიდეს ცხოვართა მამისა მათისა იოთორისთა, ვითარცა მოვიდეს, აღმოავსებდეს, წყალსა, ვიდრემდე აღავსეს ისარნები იგი, რათა ასუან ცხოვართა მამისა მათისათა. 16

16 Now the priest of Midian had seven daughters: and they came and drew water, and filled the troughs to water their father's flock.

יז. וַיָּבֹאוּ הָרֹעִים וַיְגָרְשׁוּם וַיָּקָם משֶׁה וַיּוֹשִׁעָן וַיַּשְׁקְ אֶת צֹאנָם:

παραγενόμενοι δὲ οἱ ποιμένες ἐξέβαλον αὐτάς ἀναστὰς δὲ Μωυσῆς ἐρρύσατο αὐτὰς καὶ ἤντλησεν αὐταῖς καὶ ἐπότισεν τὰ πρόβατα αὐτῶν

17 ܘܐܵܬܹܝܢ ܪܵܥܵܘܵܬ݂ܵܐ ܘܛܵܪܕܿܝܼܢ ܠܗܹܝܢ: ܘܩܵܡ ܡܘܼܫܹܐ ܘܲܦܪܲܩ ܐܸܢܹܝܢ ܘܐܲܫܩܝܼ ܥܵܢܗܹܝܢ.

Supervenere pastores, et ejecerunt eas: surrexitque Moyses, et defensis puellis, adaquavit oves earum.

Եւ եկեալ այլ հովիւք մերժեցին զնոսա ի բաց: Յարուցեալ Մովսէս թափեաց զնոսա, եւ եհան նոցա ջուր եւ`` արբոյց զխաշինս նոցա:

მოვიდეს მწყემსნი და წარასხნეს იგინი, აღდგა მოსე და განარინნა იგინი და აღმოასხა წყალი და ასუა ცხოვარსა მათსა. 17

17 And the shepherds came and drove them away: but Moses stood up and helped them, and watered their flock.

יח. וַתָּבֹאנָה אֶל רְעוּאֵל אֲבִיהֶן וַיֹּאמֶר מַדּוּעַ מִהַרְתֶּן בֹּא הַיּוֹם:

παρεγένοντο δὲ πρὸς Ραγουηλ τὸν πατέρα αὐτῶν ὁ δὲ εἶπεν αὐταῖς τί ὅτι ἐταχύνατε τοῦ παραγενέσθαι σήμερον

18 ܘܐܸܬܲܝ ܠܘܵܬ݂ ܪܥܘܼܐܹܝܠ ܐܲܒ݂ܘܼܗܹܝܢ: ܘܐܸܡܲܪ ܠܗܹܝܢ: ܡܸܛܠ ܡܵܢܵܐ ܐܲܫܩܝܼܬܹܿܝܢ ܒܲܥܓܲܠ ܝܵܘܡܵܢܵܐ.

Quæ cum revertissent ad Raguel patrem suum, dixit ad eas: Cur velocius venistis solito?

Եւ եկին առ Հռագուէլ հայրն իւրեանց եւ նա ասէ ցնոսա. Զի՞ է զի յարեւու եկիք այսօր:

და შევიდეს იგინი რაგოელ, მამისა მათისა, ხოლო მან ჰრქუა მათ: რაჲსათჳს ისწრაფეთ შემოსლვად დღეს? 18

18 And when they came to Reuel their father, he said, How is it that ye are come so soon to day?

יט. וַתֹּאמַרְןָ אִישׁ מִצְרִי הִצִּילָנוּ מִיַּד הָרֹעִים וְגַם דָּלֹה דָלָה לָנוּ וַיַּשְׁקְ אֶת הַצֹּאן:

αἱ δὲ εἶπαν ἄνθρωπος Αἰγύπτιος ἐρρύσατο ἡμᾶς ἀπὸ τῶν ποιμένων καὶ ἤντλησεν ἡμῖν καὶ ἐπότισεν τὰ πρόβατα ἡμῶν

19 ܐܵܡܪ̈ܲܢ ܠܹܗ: ܓܲܒ݂ܪܵܐ ܡܸܨܪܵܝܵܐ ܦܲܨܝܲܢ ܡܼܢ ܐܝܼܕ݂ܵܐ ܕܪ̈ܵܥܵܘܵܬ݂ܵܐ: ܘܐܵܦ ܡܸܕ݂ܠܵܐ ܕܠܵܐ ܠܲܢ: ܘܐܲܫܩܝܼ ܥܵܢܲܢ.

Responderunt: Vir ægyptius liberavit nos de manu pastorum: insuper et hausit aquam nobiscum, potumque dedit ovibus.

Եւ նոքա ասեն. Այր մի Եգիպտացի փրկեաց զմեզ ի հովուաց անտի, եւ եհան ջուր եւ արբոյց խաշանց մերոց:

და მათ ჰრქუეს: კაცმან მეგჳპტელმან განმარინნა ჩუენ მწყემსთაგან და მივსო ჩუენ წყალი და ასუა ცხოვართა ჩუენთა. 19

19 And they said, An Egyptian delivered us out of the hand of the shepherds, and also drew water enough for us, and watered the flock.

כ. וַיֹּאמֶר אֶל בְּנֹתָיו וְאַיּוֹ לָמָּה זֶּה עֲזַבְתֶּן אֶת הָאִישׁ קִרְאֶן לוֹ וְיֹאכַל לָחֶם:

ὁ δὲ εἶπεν ταῖς θυγατράσιν αὐτοῦ καὶ ποῦ ἐστι καὶ ἵνα τί οὕτως καταλελοίπατε τὸν ἄνθρωπον καλέσατε οὖν αὐτόν ὅπως φάγῃ ἄρτον

20 ܘܐܸܡܲܪ ܠܲܒ݂ܢܵܬܹܗ: ܐܲܝܟܵܐ ܗ̄ܘܼ: ܠܡܵܢܵܐ ܫܒܲܩ̈ܬܹܿܝܢܵܝܗܝ ܠܓܲܒ݂ܪܵܐ: ܙܸܠܝܹ̈ܢ ܩܪܲܝܢܵܝܗܝ ܘܢܹܐܟ݂ܘܿܠ ܠܲܚܡܵܐ.

At ille: Ubi est? inquit: quare dimisistis hominem? vocate eum ut comedat panem.

Եւ նա ասէ ցդստերսն իւր. Եւ ո՞ւր է, ընդէ՞ր թողէք զայրն. արդ կոչեցէք զնա զի կերիցէ հաց:

ხოლო მან ჰრქუა ასულთა თჳსთა: სადა არს? და რაჲსათჳს დაუტევეთ კაცი იგი? მოუწოდეთ მას, რათა ჭამოს პური. 20

20 And he said unto his daughters, And where is he? why is it that ye have left the man? call him, that he may eat bread.

כא. וַיּוֹאֶל משֶׁה לָשֶׁבֶת אֶת הָאִישׁ וַיִּתֵּן אֶת צִפֹּרָה בִתּוֹ לְמשֶׁה:

κατῳκίσθη δὲ Μωυσῆς παρὰ τῷ ἀνθρώπῳ καὶ ἐξέδοτο Σεπφωραν τὴν θυγατέρα αὐτοῦ Μωυσῇ γυναῖκα

21 ܘܐܸܨܛܒ݂ܝܼ ܡܘܼܫܹܐ ܠܡܸܬܲܒ݂ ܥܲܡ ܓܲܒ݂ܪܵܐ: ܘܝܲܗ̄ܒ݂ ܠܹܗ ܠܨܸܦܘܿܪܵܐ ܒܲܪܬܹܗ ܐܲܢ̄ܬܿܬ݂ܵܐ.

Juravit ergo Moyses quod habitaret cum eo. Accepitque Sephoram filiam ejus uxorem:

Եւ բնակեցաւ Մովսէս առ առնն, եւ ետ զՍեպփովրա դուստր իւր Մովսիսի կնութեան:

და დაემკჳდრა მოსე კაცისა მის თანა და მისცა სეფორა, ასული თჳსი, მოსეს ცოლად. 21

21 And Moses was content to dwell with the man: and he gave Moses Zipporah his daughter.

כב. וַתֵּלֶד בֵּן וַיִּקְרָא אֶת שְׁמוֹ גֵּרְשֹׁם כִּי אָמַר גֵּר הָיִיתִי בְּאֶרֶץ נָכְרִיָּה:

ἐν γαστρὶ δὲ λαβοῦσα ἡ γυνὴ ἔτεκεν υἱόν καὶ ἐπωνόμασεν Μωυσῆς τὸ ὄνομα αὐτοῦ Γηρσαμ λέγων ὅτι πάροικός εἰμι ἐν γῇ ἀλλοτρίᾳ

22 ܘܝܸܠܕܲܬ݂ ܒܪܵܐ: ܘܲܩܪܵܐ ܫܡܹܗ ܓܸܪܫܘܿܢ: ܡܸܛܠ ܕܐܸܡܲܪ ܕܬ݂ܵܘܬܵܒ݂ܵܐ ܗ̄ܘܹܝܬ݂ ܒܐܲܪܥܵܐ ܢܘܼܟ݂ܪܲܝܬܵܐ: ܘܝܸܠܕܲܬ݂ ܬܘܼܒ݂ ܒܪܵܐ ܕܲܬ݂ܪܹܝܢ ܠܡܘܼܫܹܐ: ܘܲܩܪܵܐ ܫܡܹܗ ܐܹܠܝܼܥܵܙܵܪ: ܡܸܛܠ ܕܐܲܠܵܗܵܐ ܕܐܲܒ݂ܵܗܲܝ̈ ܒܥܸܕ݂ܪܝ: ܘܦܲܨܝܲܢܝ ܡܼܢ ܚܲܪܒܹܿܗ ܕܦܸܪܥܘܿܢ.

quæ peperit ei filium, quem vocavit Gersam, dicens: Advena fui in terra aliena. Alterum vero peperit, quem vocavit Eliezer, dicens: Deus enim patris mei adjutor meus eripuit me de manu Pharaonis.

Յղացաւ կինն եւ ծնաւ որդի, եւ անուանեաց զանուն նորա Մովսէս` Գերսամ. ասէ. Զի պանդուխտ եմ ես յօտար երկրի:

მიუდგა დედაკაცი იგი და შვა ძე და სახელი უწოდა მას გერსამ და, თქუა: რამეთუ მწირ ვარი მე ქუეყანასა უცხოსა, ხოლო სახელი მეორისა მის უწოდა ელიეზერ და თქუა: ღმერთი მამისა ჩემისა შემწე ჩემდა და მიჴსნა მე ჴელთაგან ფარაოჲსთა. 22

22 And she bare him a son, and he called his name Gershom: for he said, I have been a stranger in a strange land.

כג. וַיְהִי בַיָּמִים הָרַבִּים הָהֵם וַיָּמָת מֶלֶךְ מִצְרַיִם וַיֵּאָנְחוּ בְנֵי יִשְׂרָאֵל מִן הָעֲבֹדָה וַיִּזְעָקוּ וַתַּעַל שַׁוְעָתָם אֶל הָאֱלֹהִים מִן הָעֲבֹדָה:

μετὰ δὲ τὰς ἡμέρας τὰς πολλὰς ἐκείνας ἐτελεύτησεν ὁ βασιλεὺς Αἰγύπτου καὶ κατεστέναξαν οἱ υἱοὶ Ισραηλ ἀπὸ τῶν ἔργων καὶ ἀνεβόησαν καὶ ἀνέβη ἡ βοὴ αὐτῶν πρὸς τὸν θεὸν ἀπὸ τῶν ἔργων

23 ܘܲܗܘܵܐ ܠܝܵܘܡܵܬ݂ܵܐ ܣܲܓܿܝܼܐܹܐ ܗܵܢܘܿܢ: ܘܡܝܼܬ݂ ܡܲܠܟܵܐ ܕܡܸܨܪܹܝܢ: ܘܐܸܬܿܬܲܢܲܚܘ ܒ̈ܢܲܝ ܝܼܣܪܵܝܹܠ ܡܼܢ ܫܘܼܥܒܵܕ݂ܵܐ ܩܲܫܝܵܐ: ܘܨܲܠܝܼܘ ܘܣܸܠܩܲܬ݂ ܓܥܵܬ݂ܗܘܿܢ ܠܘܵܬ݂ ܐܲܠܵܗܵܐ ܡܼܢ ܫܘܼܥܒܵܕ݂ܵܐ.

Post multum vero tempore mortuus est rex Ægypti: et ingemiscentes filii Israël, propter opera vociferati sunt: ascenditque clamor eorum ad Deum ab operibus.

Եւ յետ աւուրց բազմաց մեռաւ թագաւորն Եգիպտացւոց. եւ տառապէին որդիքն Իսրայելի ի գործոյ անտի, եւ աղաղակէին ի վեր. եւ ել աղաղակ նոցա առաջի Աստուծոյ ի գործոյ անտի:

შემდგომად დღეთა მრავალთა მოკუდა მეფე იგი ეგჳპტელთა და სულთ-ითქუმიდეს ძენი ისრაჱლისანი საქმეთა მათგან ფიცხელთა და ღადადებდეს. 23

23 And it came to pass in process of time, that the king of Egypt died: and the children of Israel sighed by reason of the bondage, and they cried, and their cry came up unto God by reason of the bondage.

כד. וַיִּשְׁמַע אֱלֹהִים אֶת נַאֲקָתָם וַיִּזְכֹּר אֱלֹהִים אֶת בְּרִיתוֹ אֶת אַבְרָהָם אֶת יִצְחָק וְאֶת יַעֲקֹב:

καὶ εἰσήκουσεν ὁ θεὸς τὸν στεναγμὸν αὐτῶν καὶ ἐμνήσθη ὁ θεὸς τῆς διαθήκης αὐτοῦ τῆς πρὸς Αβρααμ καὶ Ισαακ καὶ Ιακωβ

24 ܘܲܫܡܲܥ ܐܲܠܵܗܵܐ ܐܸܢܲܩܬ݂ܗܘܿܢ: ܘܐܸܬܿܕܿܟܲܪ ܐܲܠܵܗܵܐ ܩܝܵܡܹܗ ܕܥܲܡ ܐܲܒ݂ܪܵܗܵܡ: ܘܥܲܡ ܐܝܼܣܚܵܩ: ܘܥܲܡ ܝܲܥܩܘܿܒ݂.

Et audivit gemitum eorum, ac recordatus est fœderis quod pepigit cum Abraham, Isaac et Jacob.

Եւ լուաւ Աստուած հեծութեան նոցա, եւ յիշեաց Աստուած զուխտ իւր որ ընդ Աբրահամու եւ Իսահակայ եւ Յակոբայ:

და მიიწია ღაღადებაჲ მათი წინაშე ღმრთისა და შეისმინა სულთქუმანი მათნი და მოიჴსენა ღმერთმან აღთქუმაჲ იგი თჳსი აბრაჰამის მიმართ, ისაკ და იაკობისა. 24

24 And God heard their groaning, and God remembered his covenant with Abraham, with Isaac, and with Jacob.

כה. וַיַּרְא אֱלֹהִים אֶת בְּנֵי יִשְׂרָאֵל וַיֵּדַע אֱלֹהִים:

καὶ ἐπεῖδεν ὁ θεὸς τοὺς υἱοὺς Ισραηλ καὶ ἐγνώσθη αὐτοῖς

25 ܘܲܚܙܵܐ ܐܲܠܵܗܵܐ ܠܲܒ݂̈ܢܲܝ ܝܼܣܪܵܝܹܠ: ܘܝܼܕܲܥ ܐܲܠܵܗܵܐ.

Et respexit Dominus filios Israël et cognovit eos.

Եւ հայեցաւ Աստուած յորդիսն Իսրայելի, եւ ծանուցաւ նոցա:

და მოხედნა ღმერთმან ძეთა ისრაჱლისათა და გამოეცხადა მათ. 25

25 And God looked upon the children of Israel, and God had respect unto them.

Γʹ

ܩܦܠܐܘܢ: ܓ.

Cap. 3

ԳԼ. Գ

თავი მესამე

א. וּמשֶׁה הָיָה רֹעֶה אֶת צֹאן יִתְרוֹ חֹתְנוֹ כֹּהֵן מִדְיָן וַיִּנְהַג אֶת הַצֹּאן אַחַר הַמִּדְבָּר וַיָּבֹא אֶל הַר הָאֱלֹהִים חֹרֵבָה:

καὶ Μωυσῆς ἦν ποιμαίνων τὰ πρόβατα Ιοθορ τοῦ γαμβροῦ αὐτοῦ τοῦ ἱερέως Μαδιαμ καὶ ἤγαγεν τὰ πρόβατα ὑπὸ τὴν ἔρημον καὶ ἦλθεν εἰς τὸ ὄρος Χωρηβ

1 ܘܡܘܼܫܹܐ ܪܵܥܹܐ ܗ̄ܘܵܐ ܥܵܢܵܐ ܕܝܲܬ݂ܪܘܿܢ ܚܡܘܼܗܝ: ܟܘܼܡܪܵܐ ܕܡܸܕ݂ܝܲܢ: ܘܕܲܒ݂ܪܵܗ ܠܥܵܢܵܐ ܠܡܲܕ݂ܒܿܪܵܐ: ܘܐܸܬ݂ܵܐ ܠܛܘܼܪܹܗ ܕܐܲܠܵܗܵܐ ܠܚܘܿܪܝܼܒ݂.

Moyses autem pascebat oves Jethro soceri sui sacerdotis Madian: cumque minasset gregem ad interiora deserti, venit ad montem Dei Horeb.

Եւ Մովսէս արածէր զխաշինս Յոթորայ աներոյ իւրոյ` քրմին Մադիանացւոց. եւ ած զխաշինսն յանապատ, եւ եկն ի լեառնն Աստուծոյ ի Քորեբ:

და მოსე მწყსიდა ცხოვართა იოთორ სიმამრისა თჳსისათა მღდელისა მის მადიამელთასა და მოჰყვანდეს ცხოვარნი იგი უდაბნოდ და მოვიდა მთასა მას ღმერთისასა ქორებად. 1

1 Now Moses kept the flock of Jethro his father in law, the priest of Midian: and he led the flock to the backside of the desert, and came to the mountain of God, even to Horeb.

ב. וַיֵּרָא מַלְאַךְ יְהֹוָה אֵלָיו בְּלַבַּת אֵשׁ מִתּוֹךְ הַסְּנֶה וַיַּרְא וְהִנֵּה הַסְּנֶה בֹּעֵר בָּאֵשׁ וְהַסְּנֶה אֵינֶנּוּ אֻכָּל:

ὤφθη δὲ αὐτῷ ἄγγελος κυρίου ἐν φλογὶ πυρὸς ἐκ τοῦ βάτου καὶ ὁρᾷ ὅτι ὁ βάτος καίεται πυρί ὁ δὲ βάτος οὐ κατεκαίετο

2 ܘܐܸܬ݂ܚܙܝܼ ܠܹܗ ܡܲܠܲܐܟܹܗ ܕܡܵܪܝܵܐ: ܒܫܲܠܗܹܒ݂ܝܼܬ݂ܵܐ ܕܢܘܼܪܵܐ ܡܼܢ ܓܵܘ ܣܲܢܝܵܐ: ܘܲܚܙܵܐ ܣܲܢܝܵܐ ܕܡܸܬ݂ܓܵܘܙܠܵܐ ܒܹܗ ܢܘܼܪܵܐ: ܘܣܲܢܝܵܐ ܠܵܐ ܝܵܩܹܕ݂.

Apparuitque ei Dominus in flamma ignis de medio rubi: et videbat quod rubus arderet, et non combureretur.

Եւ երեւեցաւ նմա հրեշտակ Տեառն բոցով հրոյ ի միջոյ մորենւոյ. եւ տեսանէր զի մորենին վառեալ էր հրով, եւ ոչ այրէր մորենին:

ეჩუენა მას ანგელოზი უფლისა ცეცხლითა ალისათა მაყლოვანით გამო, და იხილა, ვითარმედ მაყლოვანსა მას აღატყდების ცეცხლი და მაყუალი იგი არა შეიწვების. 2

2 And the angel of the LORD appeared unto him in a flame of fire out of the midst of a bush: and he looked, and, behold, the bush burned with fire, and the bush was not consumed.

ג. וַיֹּאמֶר משֶׁה אָסֻרָה נָּא וְאֶרְאֶה אֶת הַמַּרְאֶה הַגָּדֹל הַזֶּה מַדּוּעַ לֹא יִבְעַר הַסְּנֶה:

εἶπεν δὲ Μωυσῆς παρελθὼν ὄψομαι τὸ ὅραμα τὸ μέγα τοῦτο τί ὅτι οὐ κατακαίεται ὁ βάτος

3 ܘܐܸܡܲܪ ܡܘܼܫܹܐ: ܐܸܣܛܸܐ ܘܐܸܚܙܸܐ ܚܸܙܘܵܐ ܗܵܢܵܐ ܪܲܒܵܐ: ܡܸܛܠ ܡܵܢܵܐ ܠܵܐ ܝܵܩܹܕ݂ ܣܲܢܝܵܐ.

Dixit ergo Moyses: Vadam, et videbo visionem hanc magnam, quare non comburatur rubus.

Եւ ասէ Մովսէս. Անցեալ տեսից զտեսիլն զայն մեծ. զի՞ է զի ոչ այրիցի մորենին:

თქუა მოსე: წარვიდე და ვიხილო, ხილვა ესე დიდი რაჲ არს, რამეთუ მაყუალი არა დაიწუების? 3

3 And Moses said, I will now turn aside, and see this great sight, why the bush is not burnt.

ד. וַיַּרְא יְהֹוָה כִּי סָר לִרְאוֹת וַיִּקְרָא אֵלָיו אֱלֹהִים מִתּוֹךְ הַסְּנֶה וַיֹּאמֶר משֶׁה משֶׁה וַיֹּאמֶר הִנֵּנִי:

ὡς δὲ εἶδεν κύριος ὅτι προσάγει ἰδεῖν ἐκάλεσεν αὐτὸν κύριος ἐκ τοῦ βάτου λέγων Μωυσῆ Μωυσῆ ὁ δὲ εἶπεν τί ἐστιν

4 ܘܲܚܙܵܐ ܡܵܪܝܵܐ ܕܲܣܛܵܐ ܠܡܸܚܙܵܐ: ܘܲܩܪܵܐ ܠܹܗ ܐܲܠܵܗܵܐ ܡܼܢ ܓܵܘ ܣܲܢܝܵܐ ܘܐܸܡܲܪ: ܡܘܼܫܹܐ ܡܘܼܫܹܐ: ܘܐܸܡܲܪ ܗܵܐ ܐܸܢܵܐ.

Cernens autem Dominus quod pergeret ad videndum, vocavit eum de medio rubi, et ait: Moyses, Moyses. Qui respondit: Adsum.

Իբրեւ ետես Տէր եթէ մերձենայ տեսանել, կոչեաց զնա Տէր ի միջոյ մորենւոյն, ասէ. Մովսէ՛ս, Մովսէ՛ս: Եւ նա ասէ. Զի՞ է:

ვითარცა იხილა უფალმან, რამეთუ მოვალს ხილვად, უწოდა მას უფალმან მაყლოვანით გამო და ჰრქუა: მოსე, მოსე! ხოლო მან ჰრქუა: რაჲ არს? 4

4 And when the LORD saw that he turned aside to see, God called unto him out of the midst of the bush, and said, Moses, Moses. And he said, Here am I.

ה. וַיֹּאמֶר אַל תִּקְרַב הֲלֹם שַׁל נְעָלֶיךָ מֵעַל רַגְלֶיךָ כִּי הַמָּקוֹם אֲשֶׁר אַתָּה עוֹמֵד עָלָיו אַדְמַת קֹדֶשׁ הוּא:

καὶ εἶπεν μὴ ἐγγίσῃς ὧδε λῦσαι τὸ ὑπόδημα ἐκ τῶν ποδῶν σου ὁ γὰρ τόπος ἐν ᾧ σὺ ἕστηκας γῆ ἁγία ἐστίν

5 ܘܐܸܡܲܪ ܠܹܗ: ܠܵܐ ܬܸܬ݂ܩܲܪܲܒ݂ ܠܗܵܪܟܵܐ: ܫܪܝܼ ܡܣܵܐܢܲܝܟ ܡܼܢ ܪܸ̈ܓ݂ܠܲܝܟ: ܡܸܛܠ ܕܐܲܬ݂ܪܵܐ ܕܩܵܐܹܡ ܐܲܢ̄ܬ ܥܠܵܘܗܝ ܐܲܬ݂ܪܵܐ ܗ̄ܘܼ ܩܲܕܝܼܫܵܐ.

At ille: Ne appropies, inquit, huc: solve calceamentum de pedibus tuis: locus enim, in quo stas, terra sancta est.

Եւ ասէ. Մի՛ մերձենար այսր. լոյծ զկօշիկս քո յոտից քոց, զի տեղիդ յորում կաս դու ի դմա` երկիր սուրբ է:

ხოლო უფალმან თქუა: ნუ მოეახლები აქა! წარიჴადენ ჴამლნი ფერჴთაგან შენთა, რამეთუ ადგილი ეგე, რომელსა სდგა შენ, ქუეყანა წმიდა არს. 5

5 And he said, Draw not nigh hither: put off thy shoes from off thy feet, for the place whereon thou standest is holy ground.

ו. וַיֹּאמֶר אָנֹכִי אֱלֹהֵי אָבִיךָ אֱלֹהֵי אַבְרָהָם אֱלֹהֵי יִצְחָק וֵאלֹהֵי יַעֲקֹב וַיַּסְתֵּר משֶׁה פָּנָיו כִּי יָרֵא מֵהַבִּיט אֶל הָאֱלֹהִים:

καὶ εἶπεν αὐτῷ ἐγώ εἰμι ὁ θεὸς τοῦ πατρός σου θεὸς Αβρααμ καὶ θεὸς Ισαακ καὶ θεὸς Ιακωβ ἀπέστρεψεν δὲ Μωυσῆς τὸ πρόσωπον αὐτοῦ εὐλαβεῖτο γὰρ κατεμβλέψαι ἐνώπιον τοῦ θεοῦ

6 ܘܐܸܡܲܪ: ܐܸܢܵܐ ܐ̄ܢܵܐ ܐܲܠܵܗܹܗ ܕܐܲܒ݂ܘܼܟ݂: ܐܲܠܵܗܹܗ ܕܐܲܒ݂ܪܵܗܵܡ: ܘܐܲܠܵܗܹܗ ܕܐܝܼܣܚܵܩ: ܘܐܲܠܵܗܹܗ ܕܝܲܥܩܘܿܒ݂: ܘܛܲܫܝܼ ܐܸܢܘܿܢ ܡܘܼܫܹܐ ܐܲܦܵܘܗܝ: ܡܸܛܠ ܕܲܕ݂ܚܸܠ ܠܲܡܚܲܪ ܠܘܵܬ݂ ܐܲܠܵܗܵܐ.

Et ait: Ego sum Deus patris tui, Deus Abraham, Deus Isaac et Deus Jacob. Abscondit Moyses faciem suam: non enim audebat aspicere contra Deum.

Եւ ասէ ցնա. Ես եմ Աստուած հօր քո, Աստուած Աբրահամու եւ Աստուած Իսահակայ եւ Աստուած Յակոբայ: Եւ դարձոյց Մովսէս զերեսս իւր, քանզի երկնչէր հայել առաջի Աստուծոյ:

და თქუა: მე ვარ ღმერთი მამისა შენისა, ღმერთი აბრაჰამისი, ღმერთი ისაკისი და ღმერთი იაკობისი. გარე-მიიქცია პირი მისი მოსე, რამეთუ ეშინოდა მიხედვად წინაშე ღმრთისა. 6

6 Moreover he said, I am the God of thy father, the God of Abraham, the God of Isaac, and the God of Jacob. And Moses hid his face; for he was afraid to look upon God.

ז. וַיֹּאמֶר יְהֹוָה רָאֹה רָאִיתִי אֶת עֳנִי עַמִּי אֲשֶׁר בְּמִצְרָיִם וְאֶת צַעֲקָתָם שָׁמַעְתִּי מִפְּנֵי נֹגְשָׂיו כִּי יָדַעְתִּי אֶת מַכְאֹבָיו:

εἶπεν δὲ κύριος πρὸς Μωυσῆν ἰδὼν εἶδον τὴν κάκωσιν τοῦ λαοῦ μου τοῦ ἐν Αἰγύπτῳ καὶ τῆς κραυγῆς αὐτῶν ἀκήκοα ἀπὸ τῶν ἐργοδιωκτῶν οἶδα γὰρ τὴν ὀδύνην αὐτῶν

7 ܘܐܸܡܲܪ ܡܵܪܝܵܐ: ܡܸܚܙܵܐ ܚܙܹܝܬ݂ ܫܘܼܥܒܵܕܹܗ ܕܥܲܡܝ ܕܲܒ݂ܡܸܨܪܹܝܢ: ܘܲܓ݂ܥܵܬ݂ܗܘܿܢ ܫܸܡܥܹܬ݂ ܡܼܢ ܩܕ݂ܵܡ ܡܫܲܥܒܿܕ݂ܵܢܲܝ̈ܗܘܿܢ: ܡܸܛܠ ܕܝܵܕܲܥ ܐ̄ܢܵܐ ܠܹܗ ܠܟܹܐܒ݂ܗܘܿܢ.

Cui ait Dominus: Vidi afflictionem populi mei in Ægypto, et clamorem ejus audivi propter duritiam eorum qui præsunt operibus:

Եւ ասէ Տէր ցՄովսէս. Տեսանելով տեսի զչարչարանս ժողովրդեան իմոյ որ յԵգիպտոս, եւ լուայ աղաղակի նոցա ի գործավարացն իւրեանց, զի գիտեմ զվիշտս նոցա:

ჰრქუა უფალმან მოსეს: ხილვით ვიხილე მე ძჳრი ერისა ჩემისა, რომელ არს ეგჳპტეს შინა. 7

7 And the LORD said, I have surely seen the affliction of my people which are in Egypt, and have heard their cry by reason of their taskmasters; for I know their sorrows;

ח. וָאֵרֵד לְהַצִּילוֹ מִיַּד מִצְרַיִם וּלְהַעֲלֹתוֹ מִן הָאָרֶץ הַהִוא אֶל אֶרֶץ טוֹבָה וּרְחָבָה אֶל אֶרֶץ זָבַת חָלָב וּדְבָשׁ אֶל מְקוֹם הַכְּנַעֲנִי וְהַחִתִּי וְהָאֱמֹרִי וְהַפְּרִזִּי וְהַחִוִּי וְהַיְבוּסִי:

καὶ κατέβην ἐξελέσθαι αὐτοὺς ἐκ χειρὸς Αἰγυπτίων καὶ ἐξαγαγεῖν αὐτοὺς ἐκ τῆς γῆς ἐκείνης καὶ εἰσαγαγεῖν αὐτοὺς εἰς γῆν ἀγαθὴν καὶ πολλήν εἰς γῆν ῥέουσαν γάλα καὶ μέλι εἰς τὸν τόπον τῶν Χαναναίων καὶ Χετταίων καὶ Αμορραίων καὶ Φερεζαίων καὶ Γεργεσαίων καὶ Ευαίων καὶ Ιεβουσαίων

8 ܘܢܸܚܬܹܬ݂ ܠܲܡܦܲܨܵܝܘܼܬܹܗ ܡܼܢ ܐܝܼܕ݂ܵܐ ܕܡܸܨܪܵܝܹܐ: ܘܲܠܡܲܣܵܩܘܼܬܹܗ ܡܼܢ ܐܲܪܥܵܐ ܗܵܝ: ܠܐܲܪܥܵܐ ܕܲܪܘܝܼܚܵܐ ܘܛܵܒ݂ܵܐ: ܠܐܲܪܥܵܐ ܕܡܲܪܕܿܝܵܐ ܚܲܠܒ݂ܵܐ ܘܕܸܒ݂ܫܵܐ: ܠܐܲܪܥܵܐ ܕܲܟ݂ܢܲܥܢܵܝܹ̈ܐ: ܘܲܕ݂ܚܹܬ݂ܵܝܹ̈ܐ: ܘܕ݂ܵܐܡܘܼܪ̈ܵܝܹܐ: ܘܲܕ݂ܦܲܪ̈ܙܵܝܹܐ: ܘܲܕ݂ܚܵܘܵܝܹ̈ܐ: ܘܲܕ݂ܝܵܒ݂ܘܼܣܵܝܹ̈ܐ.

et sciens dolorem ejus, descendi ut liberem eum de manibus Ægyptiorum, et educam de terra illa in terram bonam, et spatiosam, in terram quæ fluit lacte et melle, ad loca Chananæi et Hethæi, et Amorrhæi, et Pherezæi, et Hevæi, et Jebusæi.

եւ իջի փրկել զնոսա ի ձեռաց Եգիպտացւոցն, եւ հանել զնոսա յերկրէն յայնմանէ, եւ տանել զնոսա յերկիր բարի եւ յընդարձակ, յերկիր` որ բղխէ զկաթն եւ զմեղր. յերկիրն Քանանացւոց եւ Քետացւոց եւ Ամովրհացւոց եւ Փերեզացւոց եւ Խեւացւոց եւ Գերգեսացւոց`` եւ Յեբուսացւոց:

და ღაღადებაჲ მათი მესმა საქმის მაწვეველთა მათგან, რამეთუ ვიცი იგი ჭირი მათი, და გარდამოვედ განრინებად მათა ჴელისაგან მეგჳპტელთასა, გამოყუანებად მათა მიერ ქუეყანით და შეყვანებად მათა ქუეყანასა კეთილსა და ფრიადსა, ქუეყანასა მას გამომადინებელსა სძისა და თაფლისასა, ადგილსა მას ქანანელთასა და ქეტელთასა, ამორეველთასა და ეველთასა, ფერეზელთასა და გერგესველთასა და იებოსელთასა. 8

8 And I am come down to deliver them out of the hand of the Egyptians, and to bring them up out of that land unto a good land and a large, unto a land flowing with milk and honey; unto the place of the Canaanites, and the Hittites, and the Amorites, and the Perizzites, and the Hivites, and the Jebusites.

ט. וְעַתָּה הִנֵּה צַעֲקַת בְּנֵי יִשְׂרָאֵל בָּאָה אֵלָי וְגַם רָאִיתִי אֶת הַלַּחַץ אֲשֶׁר מִצְרַיִם לֹחֲצִים אֹתָם:

καὶ νῦν ἰδοὺ κραυγὴ τῶν υἱῶν Ισραηλ ἥκει πρός με κἀγὼ ἑώρακα τὸν θλιμμόν ὃν οἱ Αἰγύπτιοι θλίβουσιν αὐτούς

9 ܘܗܵܫܵܐ ܗܵܐ ܓܥܵܬ݂ܵܐ ܕܲܒ݂̈ܢܲܝ ܝܼܣܪܵܝܹܠ ܥܸܠܲܬ݂ ܠܘܵܬ݂ܝ: ܘܐܵܦ ܚܙܹܝܬ݂ ܐܘܼܠܨܵܢܹܐ: ܕܡܸܨܪ̈ܵܝܹܐ ܐܵܠܨܝܼܢ ܠܗܘܿܢ.

Clamor ergo filiorum Israël venit ad me: vidique afflictionem eorum, qua ab Ægyptiis opprimuntur.

Եւ արդ աւասիկ աղաղակ որդւոցն Իսրայելի հասեալ է առ իս, եւ տեսի ես զնեղութիւնն զոր նեղեն զնոսա Եգիպտացիքն:

და აწ ესერა, ღაღადებაჲ ძეთა ისრაჱლისათა მოიწევის ჩემდა და მე ვიხილე ჭირი მათი, რომელსა ეგჳპტელნი აჭირვებდეს მათ. 9

9 Now therefore, behold, the cry of the children of Israel is come unto me: and I have also seen the oppression wherewith the Egyptians oppress them.

י. וְעַתָּה לְכָה וְאֶשְׁלָחֲךָ אֶל פַּרְעֹה וְהוֹצֵא אֶת עַמִּי בְנֵי יִשְׂרָאֵל מִמִּצְרָיִם:

καὶ νῦν δεῦρο ἀποστείλω σε πρὸς Φαραω βασιλέα Αἰγύπτου καὶ ἐξάξεις τὸν λαόν μου τοὺς υἱοὺς Ισραηλ ἐκ γῆς Αἰγύπτου

10 ܗܵܫܵܐ ܬܵܐ ܐܹܫܕܲܪܵܟ݂ ܠܘܵܬ݂ ܦܸܪܥܘܿܢ: ܘܐܲܦܸܩ ܠܥܲܡܝ ܒ̈ܢܲܝ ܝܼܣܪܵܝܹܠ ܡܼܢ ܡܸܨܪܝܹܢ.

Sed veni, et mittam te ad Pharaonem, ut educas populum meum, filios Israël, de Ægypto.

Եւ արդ եկ առաքեցից զքեզ առ փարաւոն արքայ Եգիպտացւոց``, եւ հանցես զժողովուրդ իմ, զորդիսն Իսրայելի, յերկրէն Եգիպտացւոց:

აწ უკუე მოვედ და მიგავლინო შენ ფარაოჲსა, მეფისა მის ეგჳპტელთასა, და გამოიყუანო ერი ჩემი - ძენი ისრაჱლისანი - ქუეყანით ეგჳპტით. 10

10 Come now therefore, and I will send thee unto Pharaoh, that thou mayest bring forth my people the children of Israel out of Egypt.

יא. וַיֹּאמֶר משֶׁה אֶל הָאֱלֹהִים מִי אָנֹכִי כִּי אֵלֵךְ אֶל פַּרְעֹה וְכִי אוֹצִיא אֶת בְּנֵי יִשְׂרָאֵל מִמִּצְרָיִם:

καὶ εἶπεν Μωυσῆς πρὸς τὸν θεόν τίς εἰμι ὅτι πορεύσομαι πρὸς Φαραω βασιλέα Αἰγύπτου καὶ ὅτι ἐξάξω τοὺς υἱοὺς Ισραηλ ἐκ γῆς Αἰγύπτου

11 ܘܐܸܡܲܪ ܡܘܼܫܹܐ ܠܐܲܠܵܗܵܐ: ܡܿܢ ܐܸܢܵܐ ܕܐܹܙܲܠ ܠܘܵܬ݂ ܦܸܪܥܘܿܢ ܘܐܲܦܸܩ ܠܲܕ݂ܒܹܝܬ݂ ܝܼܣܪܵܝܹܠ ܡܼܢ ܡܸܨܪܹܝܢ.

Dixitque Moyses ad Deum: Quis sum ego ut vadam ad Pharaonem, et educam filios Israël de Ægypto?

Եւ ասէ Մովսէս ցԱստուած. Ո՞վ եմ ես զի երթայցեմ առ փարաւոն արքայ Եգիպտացւոց``, եւ հանիցեմ զորդիսն Իսրայելի յերկրէն Եգիպտացւոց:

და ჰრქუა მოსე ღმერთსა: ვინ ვარ მე, რამეთუ მივიდე ფარაოჲსა მეფისა მის ეგჳპტისა და გამოვიყუანნე ძენი ისრაჱლისანი ქუეყანით ეგჳპტით? 11

11 And Moses said unto God, Who am I, that I should go unto Pharaoh, and that I should bring forth the children of Israel out of Egypt?

יב. וַיֹּאמֶר כִּי אֶהְיֶה עִמָּךְ וְזֶה לְּךָ הָאוֹת כִּי אָנֹכִי שְׁלַחְתִּיךָ בְּהוֹצִיאֲךָ אֶת הָעָם מִמִּצְרַיִם תַּעַבְדוּן אֶת הָאֱלֹהִים עַל הָהָר הַזֶּה:

εἶπεν δὲ ὁ θεὸς Μωυσεῖ λέγων ὅτι ἔσομαι μετὰ σοῦ καὶ τοῦτό σοι τὸ σημεῖον ὅτι ἐγώ σε ἐξαποστέλλω ἐν τῷ ἐξαγαγεῖν σε τὸν λαόν μου ἐξ Αἰγύπτου καὶ λατρεύσετε τῷ θεῷ ἐν τῷ ὄρει τούτῳ

12 ܘܐܸܡܲܪ ܠܹܗ: ܐܸܢܵܐ ܐܸܗܘܸܐ ܥܲܡܵܟ݂: ܘܗܵܕܹܐ ܐܵܬ݂ܵܐ ܕܐܸܢܵܐ ܫܲܕܲܪܬܵܟ݂: ܡܵܐ ܕܐܲܦܸܩܬܿ ܠܥܲܡܵܐ ܡܼܢ ܡܸܨܪܹܝܢ: ܬܸܦܠܚܘܼܢ ܩܕ݂ܵܡ ܐܲܠܵܗܵܐ ܥܲܠ ܛܘܼܪܵܐ ܗܵܢܵܐ.

Qui dixit ei: Ego ero tecum: et hoc habebis signum, quod miserim te: cum eduxeris populum meum de Ægypto, immolabis Deo super montem istum.

Եւ ասէ. Ես եղէց ընդ քեզ. եւ այս եղիցի քեզ նշան թէ ես առաքեցի զքեզ հանել`` զժողովուրդ իմ յԵգիպտոսէ, պաշտեսջիք զԱստուած ի լերինս յայսմիկ:

ეტყოდა ღმერთი მოსეს და ჰრქუა, ვითარმედ: მე ვიყო შენ თანა და ესე იყავნ სასწაულად შენდა, რამეთუ მე მიგავლინო შენ, რათა გამოიყვანო ერი ჩემი ქუეყანით ეგჳპტით და ჰმსახურებდენ ღმერთსა მთასა ამას ზედა. 12

12 And he said, Certainly I will be with thee; and this shall be a token unto thee, that I have sent thee: When thou hast brought forth the people out of Egypt, ye shall serve God upon this mountain.

יג. וַיֹּאמֶר משֶׁה אֶל הָאֱלֹהִים הִנֵּה אָנֹכִי בָא אֶל בְּנֵי יִשְׂרָאֵל וְאָמַרְתִּי לָהֶם אֱלֹהֵי אֲבוֹתֵיכֶם שְׁלָחַנִי אֲלֵיכֶם וְאָמְרוּ לִי מַה שְּׁמוֹ מָה אֹמַר אֲלֵהֶם:

καὶ εἶπεν Μωυσῆς πρὸς τὸν θεόν ἰδοὺ ἐγὼ ἐλεύσομαι πρὸς τοὺς υἱοὺς Ισραηλ καὶ ἐρῶ πρὸς αὐτούς ὁ θεὸς τῶν πατέρων ὑμῶν ἀπέσταλκέν με πρὸς ὑμᾶς ἐρωτήσουσίν με τί ὄνομα αὐτῷ τί ἐρῶ πρὸς αὐτούς

13 ܘܐܸܡܲܪ ܡܘܼܫܹܐ ܠܐܲܠܵܗܵܐ: ܗܵܐ ܐܸܢܵܐ ܐܹܙܲܠ ܠܘܵܬ݂ ܒ̈ܢܲܝ ܝܼܣܪܵܝܹܠ ܘܐܸܡܲܪ ܠܗܘܿܢ: ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܐ ܕܐܲܒ݂ܵܗܲܝܟܿܘܿܢ ܫܲܕܪܲܢܝ ܥܠܲܝܟܘܿܢ: ܘܢܹܐܡܪܘܼܢ ܠܝܼ ܡܵܢ ܫܡܹܗ: ܘܡܵܢܵܐ ܐܹܡܲܪ ܠܗܘܿܢ.

Ait Moyses ad Deum: Ecce ego vadam ad filios Israël, et dicam eis: Deus patrum vestrorum misit me ad vos. Si dixerint mihi: Quod est nomen ejus? quid dicam eis?

Եւ ասէ Մովսէս ցԱստուած. Ահա ես երթեալ առ որդիսն Իսրայելի ասիցեմ ցնոսա. Աստուած հարցն ձերոց առաքեաց զիս առ ձեզ. եւ հարցանիցեն զիս թէ Զի՞նչ է անուն նորա, զի՞նչ ասացից ցնոսա:

და ჰრქუა მოსე ღმერთსა: აჰა ესერა, მე მივიდე ძეთა ისრაჱლისათა და ვჰრქუა მათ: ღმერთმან მამათა თქუენთამან მომავლინა მე თქუენდა და მკითხვიდენ, თუ რაჲ არს სახელი მისი, რაჲ ვჰრქუა მათ? 13

13 And Moses said unto God, Behold, when I come unto the children of Israel, and shall say unto them, The God of your fathers hath sent me unto you; and they shall say to me, What is his name? what shall I say unto them?

יד. וַיֹּאמֶר אֱלֹהִים אֶל משֶׁה אֶהְיֶה אֲשֶׁר אֶהְיֶה וַיֹּאמֶר כֹּה תֹאמַר לִבְנֵי יִשְׂרָאֵל אֶהְיֶה שְׁלָחַנִי אֲלֵיכֶם:

καὶ εἶπεν ὁ θεὸς πρὸς Μωυσῆν ἐγώ εἰμι ὁ ὤν καὶ εἶπεν οὕτως ἐρεῖς τοῖς υἱοῖς Ισραηλ ὁ ὢν ἀπέσταλκέν με πρὸς ὑμᾶς

14 ܘܐܸܡܲܪ ܐܲܠܵܗܵܐ ܠܡܘܼܫܹܐ: ܐܵܗܝܼܵܗ ܐܵܫܵܪܵܗܝܼܵܗ: ܘܐܸܡܲܪ ܗܵܟܲܢܵܐ ܬܹܐܡܲܪ ܠܲܒ݂̈ܢܲܝ ܝܼܣܪܵܝܹܠ: ܐܵܗܝܼܵܗ ܫܲܕܪܲܢܝ ܥܠܲܝܟܘܿܢ.

Dixit Deus ad Moysen: Ego sum qui sum. Ait: Sic dices filiis Israël: Qui est, misit me ad vos.

Եւ ասէ Աստուած ցՄովսէս. Ես եմ Աստուած ՈՐ ԷՆ: Եւ ասէ. Այսպէս ասասցես ցորդիսն Իսրայելի, ՈՐ ԷՆ առաքեաց զիս առ ձեզ:

და ჰრქუა ღმერთმან მოსეს: მე ვარ ღმერთი, მყოფი რომელი ვარ, და ესრე არქუ ძეთა ისრაჱლისათა: რომელ-იგი არს, მან მომავლინა მე თქუენდა. 14

14 And God said unto Moses, I AM THAT I AM: and he said, Thus shalt thou say unto the children of Israel, I AM hath sent me unto you.

טו. וַיֹּאמֶר עוֹד אֱלֹהִים אֶל משֶׁה כֹּה תֹאמַר אֶל בְּנֵי יִשְׂרָאֵל יְהֹוָה אֱלֹהֵי אֲבֹתֵיכֶם אֱלֹהֵי אַבְרָהָם אֱלֹהֵי יִצְחָק וֵאלֹהֵי יַעֲקֹב שְׁלָחַנִי אֲלֵיכֶם זֶה שְּׁמִי לְעֹלָם וְזֶה זִכְרִי לְדֹר דֹּר:

καὶ εἶπεν ὁ θεὸς πάλιν πρὸς Μωυσῆν οὕτως ἐρεῖς τοῖς υἱοῖς Ισραηλ κύριος ὁ θεὸς τῶν πατέρων ὑμῶν θεὸς Αβρααμ καὶ θεὸς Ισαακ καὶ θεὸς Ιακωβ ἀπέσταλκέν με πρὸς ὑμᾶς τοῦτό μού ἐστιν ὄνομα αἰώνιον καὶ μνημόσυνον γενεῶν γενεαῖς

15 ܘܐܸܡܲܪ ܬܘܼܒ݂ ܐܲܠܵܗܵܐ ܠܡܘܼܫܹܐ: ܗܵܟܲܢܵܐ ܬܹܐܡܲܪ ܠܲܒ݂̈ܢܲܝ ܝܼܣܪܵܝܹܠ: ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܐ ܕܐܲܒ݂ܵܗܲܝܟܿܘܿܢ: ܐܲܠܵܗܹܗ ܕܐܲܒ݂ܪܵܗܵܡ: ܘܐܲܠܵܗܹܗ ܕܐܝܼܣܚܵܩ: ܘܐܲܠܵܗܹܗ ܕܝܲܥܩܘܿܒ݂: ܫܲܕܪܲܢܝ ܥܠܲܝܟܘܿܢ: ܗܵܢܵܘ ܫܹܡܝ ܠܥܵܠܲܡ: ܘܗܵܢܵܘ ܕܘܼܟ݂ܪܵܢܝ ܠܕ݂ܵܪܕܵܪܝܼܢ.

Dixitque iterum Deus ad Moysen: Hæc dices filiis Israël: Dominus Deus patrum vestrorum, Deus Abraham, Deus Isaac et Deus Jacob, misit me ad vos: hoc nomen mihi est in æternum, et hoc memoriale meum in generationem et generationem.

Եւ ասէ դարձեալ Աստուած ցՄովսէս. Այսպէս ասասցես ցորդիսն Իսրայելի, Տէր Աստուած հարցն ձերոց, Աստուած Աբրահամու եւ Աստուած Իսահակայ եւ Աստուած Յակոբայ, առաքեաց զիս առ ձեզ. այս է անուն իմ յաւիտենական, եւ յիշատակ ազգաց յազգս:

და ჰრქუა ღმერთმან მერმე კუალად მოსეს: ესრე არქუ ძეთა ისრაჱლისათა: უფალმან ღმერთმან მამათა თქუენთამან, ღმერთმან აბრაჰამისმან, ღმერთმან ისაკისმან და ღმერთმან იაკობისმან, მომავლინა მე თქუენდა. ესე არს სახელი ჩემი საუკუნე და საჴსენებელი ჩემი თესლითი თესლადმდე. 15

15 And God said moreover unto Moses, Thus shalt thou say unto the children of Israel, the LORD God of your fathers, the God of Abraham, the God of Isaac, and the God of Jacob, hath sent me unto you: this is my name for ever, and this is my memorial unto all generations.

טז. לֵךְ וְאָסַפְתָּ אֶת זִקְנֵי יִשְׂרָאֵל וְאָמַרְתָּ אֲלֵהֶם יְהֹוָה אֱלֹהֵי אֲבֹתֵיכֶם נִרְאָה אֵלַי אֱלֹהֵי אַבְרָהָם יִצְחָק וְיַעֲקֹב לֵאמֹר פָּקֹד פָּקַדְתִּי אֶתְכֶם וְאֶת הֶעָשׂוּי לָכֶם בְּמִצְרָיִם:

ἐλθὼν οὖν συνάγαγε τὴν γερουσίαν τῶν υἱῶν Ισραηλ καὶ ἐρεῖς πρὸς αὐτούς κύριος ὁ θεὸς τῶν πατέρων ὑμῶν ὦπταί μοι θεὸς Αβρααμ καὶ θεὸς Ισαακ καὶ θεὸς Ιακωβ λέγων ἐπισκοπῇ ἐπέσκεμμαι ὑμᾶς καὶ ὅσα συμβέβηκεν ὑμῖν ἐν Αἰγύπτῳ

16 ܙܸܠ ܟܲܢܸܫ ܠܣܵܒܹ̈ܐ ܕܲܒ݂̈ܢܲܝ ܝܼܣܪܵܝܹܠ: ܘܐܸܡܲܪ ܠܗܘܿܢ: ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܐ ܕܐܲܒ݂ܵܗܲܝܟܘܿܢ ܐܸܬ݂ܓܠܝܼ ܥܠܲܝ: ܐܲܠܵܗܹܗ ܕܐܲܒ݂ܪܵܗܵܡ ܘܕ݂ܐܝܼܣܚܵܩ ܘܲܕ݂ܝܲܥܩܘܿܒ݂: ܠܡܹܐܡܲܪ: ܡܸܬܿܕܿܟ݂ܵܪܘܼ ܐܸܬܿܕܿܟܲܪܬܿܟ݂ܘܿܢ: ܘܡܸܕܸܡ ܕܐܸܬ݂ܥܒܸܕ݂ ܠܟ݂ܘܿܢ ܒܡܸܨܪܹܝܢ.

Vade, et congrega seniores Israël, et dices ad eos: Dominus Deus patrum vestrorum apparuit mihi, Deus Abraham, Deus Isaac et Deus Jacob, dicens: Visitans visitavi vos: et vidi omnia quæ acciderunt vobis in Ægypto.

Արդ երթեալ ժողովեսցես զծերակոյտ որդւոցն Իսրայելի, եւ ասասցես ցնոսա. Տէր Աստուած հարցն ձերոց երեւեցաւ ինձ, Աստուած Աբրահամու եւ Աստուած Իսահակայ եւ Աստուած Յակոբայ եւ ասէ. Այցելութեամբ այց արարի ձեզ, եւ որ ինչ անցք անցին ընդ ձեզ յԵգիպտոս:

მი-რა-ხჳდე უკუე და შეკრიბენ მოხუცებულთა ძეთა ისრაჱლისათანი და არქუ მათ: უფალი ღმერთი მამათა თქუენთა მეჩუენა მე, ღმერთი აბრაჰამისი, ღმერთი ისაკისი და ღმერთი იაკობისი და მრქუა მე: მოხედვით მოგხედო თქუენ და რაოდენი შეგემთხჳა თქუენ ეგჳპტეს. 16

16 Go, and gather the elders of Israel together, and say unto them, The LORD God of your fathers, the God of Abraham, of Isaac, and of Jacob, appeared unto me, saying, I have surely visited you, and seen that which is done to you in Egypt:

יז. וָאֹמַר אַעֲלֶה אֶתְכֶם מֵעֳנִי מִצְרַיִם אֶל אֶרֶץ הַכְּנַעֲנִי וְהַחִתִּי וְהָאֱמֹרִי וְהַפְּרִזִּי וְהַחִוִּי וְהַיְבוּסִי אֶל אֶרֶץ זָבַת חָלָב וּדְבָשׁ:

καὶ εἶπον ἀναβιβάσω ὑμᾶς ἐκ τῆς κακώσεως τῶν Αἰγυπτίων εἰς τὴν γῆν τῶν Χαναναίων καὶ Χετταίων καὶ Αμορραίων καὶ Φερεζαίων καὶ Γεργεσαίων καὶ Ευαίων καὶ Ιεβουσαίων εἰς γῆν ῥέουσαν γάλα καὶ μέλι

17 ܘܐܸܡܪܹܬ݂ ܕܐܲܣܸܩܟ݂ܘܿܢ ܡܼܢ ܫܘܼܥܒܵܕ݂ܵܐ ܕܡܸܨܪ̈ܵܝܹܐ: ܠܐܲܪܥܵܐ ܕܲܟ݂ܢܲܥܢܵܝܹ̈ܐ: ܘܲܕ݂ܚܹܝܬ݂ܵܝܹ̈ܐ: ܘܕ݂ܵܐܡܘܼܪ̈ܵܝܹܐ: ܘܲܕ݂ܦܲܪ̈ܙܵܝܹܐ: ܘܲܕ݂ܚܵܘ̈ܵܝܹܐ: ܘܲܕ݂ܝܵܒ݂ܘܿܣܵܝܹ̈ܐ: ܠܐܲܪܥܵܐ ܕܡܲܪܕܿܝܵܐ ܚܲܠܒ݂ܵܐ ܘܕܸܒ݂ܫܵܐ.

Et dixi ut educam vos de afflictione Ægypti in terram Chananæi, et Hethæi, et Amorrhæi, et Pherezæi, et Hevæi, et Jebusæi, ad terram fluentem lacte et melle.

Եւ ասեմ. Հանից զձեզ յերկրէ չարչարանաց Եգիպտացւոցն` յերկիրն Քանանացւոց եւ Քետացւոց եւ Ամովրհացւոց եւ Փերեզացւոց եւ Գերգեսացւոց`` եւ Խեւացւոց եւ Յեբուսացւոց, յերկիր` որ բղխէ զկաթն եւ զմեղր:

და ვთქუ გამოყვანება თქუენი ბოროტის ყოფისაგან ეგჳპტელთასა და შეყვანებად ქუეყანასა მას ქანანელთასა და ქეტელთასა, ამორეველთასა, ფერეზელთასა და გერგესეველთასა და ეველთა და იებოსელთასა, ქუეყანასა მას მდინარისა სძისა და თაფლისა. 17

17 And I have said, I will bring you up out of the affliction of Egypt unto the land of the Canaanites, and the Hittites, and the Amorites, and the Perizzites, and the Hivites, and the Jebusites, unto a land flowing with milk and honey.

יח. וְשָׁמְעוּ לְקֹלֶךָ וּבָאתָ אַתָּה וְזִקְנֵי יִשְׂרָאֵל אֶל מֶלֶךְ מִצְרַיִם וַאֲמַרְתֶּם אֵלָיו יְהֹוָה אֱלֹהֵי הָעִבְרִיִּים נִקְרָה עָלֵינוּ וְעַתָּה נֵלֲכָה נָּא דֶּרֶךְ שְׁלשֶׁת יָמִים בַּמִּדְבָּר וְנִזְבְּחָה לַיהֹוָה אֱלֹהֵינוּ:

καὶ εἰσακούσονταί σου τῆς φωνῆς καὶ εἰσελεύσῃ σὺ καὶ ἡ γερουσία Ισραηλ πρὸς Φαραω βασιλέα Αἰγύπτου καὶ ἐρεῖς πρὸς αὐτόν ὁ θεὸς τῶν Εβραίων προσκέκληται ἡμᾶς πορευσώμεθα οὖν ὁδὸν τριῶν ἡμερῶν εἰς τὴν ἔρημον ἵνα θύσωμεν τῷ θεῷ ἡμῶν

18 ܘܢܸܫܡܥܘܼܢ ܠܩܵܠܵܟ݂: ܘܬܸܥܘܿܠ ܐܲܢ̄ܬ ܘܣܵܒܹ̈ܐ ܕܲܒ݂̈ܢܲܝ ܝܼܣܪܵܝܹܠ ܠܘܵܬ݂ ܡܲܠܟܵܐ ܕܡܸܨܪܹܝܢ: ܘܬܹܐܡܪܘܼܢ ܠܹܗ: ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܐ ܕܥܸܒ݂ܪܵܝܹܐ ܐܸܬ݂ܓܠܝܼ ܥܠܲܝܢ: ܗܵܫܵܐ ܢܹܐܙܲܠ ܡܲܪܕܹܿܐ ܬܠܵܬ݂ܵܐ ܝܵܘܡܝܼܢ ܒܡܲܕ݂ܒܿܪܵܐ: ܘܲܢܕܲܒܲܚ ܠܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܲܢ.

Et audient vocem tuam: ingredierisque tu, et seniores Israël, ad regem Ægypti, et dices ad eum: Dominus Deus Hebræorum vocavit nos: ibimus viam trium dierum in solitudinem, ut immolemus Domino Deo nostro.

Եւ լուիցեն ձայնի քում.եւ մտցես դու եւ ծերակոյտ որդւոցն Իսրայելի առ փարաւոն արքայ Եգիպտացւոց, եւ ասասցես ցնա. Տէր Աստուած Եբրայեցւոց կոչէ զմեզ առ ինքն``. արդ` երթիցուք մեք երից աւուրց ճանապարհ յանապատ, զի զոհեսցուք Տեառն Աստուծոյ մերում:

და ისმინონ ჴმისა შენისა შეხჳდე შენ და მოხუცებულნი ძეთა ისრაჱლისათანი ფარაოჲსა, მეფისა ეგჳპტელთასა, და არქუ მას: უფალი ღმერთი ებრაელთა მიწესს ჩუენ, განვიდეთ უკუე გზისა სამისა დღისასა უდაბნოდ, რათა ვჰმსახუროთ ღმერთსა ჩუენსა. 18

18 And they shall hearken to thy voice: and thou shalt come, thou and the elders of Israel, unto the king of Egypt, and ye shall say unto him, The LORD God of the Hebrews hath met with us: and now let us go, we beseech thee, three days' journey into the wilderness, that we may sacrifice to the LORD our God.

יט. וַאֲנִי יָדַעְתִּי כִּי לֹא יִתֵּן אֶתְכֶם מֶלֶךְ מִצְרַיִם לַהֲלֹךְ וְלֹא בְּיָד חֲזָקָה:

ἐγὼ δὲ οἶδα ὅτι οὐ προήσεται ὑμᾶς Φαραω βασιλεὺς Αἰγύπτου πορευθῆναι ἐὰν μὴ μετὰ χειρὸς κραταιᾶς

19 ܘܐܸܢܵܐ ܝܵܕܲܥ ܐ̄ܢܵܐ ܕܠܵܐ ܫܵܒܹܩ ܠܟ݂ܘܿܢ ܡܲܠܟܵܐ ܕܡܸܨܪܹܝܢ ܠܡܹܐܙܲܠ: ܘܠܵܐ ܗ̄ܘܵܐ ܒܐܝܼܕ݂ܵܐ ܬܲܩܝܼܦܬܵܐ.

Sed ego scio quod non dimittet vos rex Ægypti ut eatis nisi per manum validam.

Եւ ես գիտեմ, եթէ ոչ թողուցու զձեզ արքայն Եգիպտացւոց գնալ, եթէ ոչ հզօր ձեռամբ:

ხოლო მე ვიცი, რამეთუ არა განგიტევნეს, თქუენ გამოსლვად ფარაო, მეფემან ეგჳპტისამან, არა თუ ჴელითა მტკიცითა. 19

19 And I am sure that the king of Egypt will not let you go, no, not by a mighty hand.

כ. וְשָׁלַחְתִּי אֶת יָדִי וְהִכֵּיתִי אֶת מִצְרַיִם בְּכֹל נִפְלְאתָי אֲשֶׁר אֶעשֶׂה בְּקִרְבּוֹ וְאַחֲרֵי כֵן יְשַׁלַּח אֶתְכֶם:

καὶ ἐκτείνας τὴν χεῖρα πατάξω τοὺς Αἰγυπτίους ἐν πᾶσι τοῖς θαυμασίοις μου οἷς ποιήσω ἐν αὐτοῖς καὶ μετὰ ταῦτα ἐξαποστελεῖ ὑμᾶς

20 ܘܐܵܘܫܸܛ ܐܝܼܕ݂ܝ ܘܐܸܡܚܹܐ ܠܡܸܨܪܵܝܹܐ: ܒܟ݂ܠ ܬܸܕ݂ܡܪܵܬ݂ܵܐ ܕܐܸܥܒܸܿܕ ܒܲܝܢܵܬ݂ܗܘܿܢ: ܘܒ݂ܵܬܲܪܟܸܿܢ ܢܫܲܕܲܪܟ݂ܘܿܢ.

Extendam enim manum meam, et percutiam Ægyptum in cunctis mirabilibus meis, quæ facturus sum in medio eorum: post hæc dimittet vos.

Եւ ձգեալ զձեռն իմ հարից զԵգիպտոս ամենայն սքանչելեօք իմովք զոր արարից ի նոսա. եւ ապա արձակեսցէ զձեզ:

განვყო ჴელი ჩემი და ვსცე ეგჳტელთა ყოვლითა საკჳრველებითა ჩემითა, რაოდენი იყო მათ შორის, და ამისა შემდგომად განგიტევნეს თქუენ. 20

20 And I will stretch out my hand, and smite Egypt with all my wonders which I will do in the midst thereof: and after that he will let you go.

כא. וְנָתַתִּי אֶת חֵן הָעָם הַזֶּה בְּעֵינֵי מִצְרָיִם וְהָיָה כִּי תֵלֵכוּן לֹא תֵלְכוּ רֵיקָם:

καὶ δώσω χάριν τῷ λαῷ τούτῳ ἐναντίον τῶν Αἰγυπτίων ὅταν δὲ ἀποτρέχητε οὐκ ἀπελεύσεσθε κενοί

21 ܘܐܸܬܿܠܝܼܘܗܝ ܠܥܲܡܵܐ ܠܪܲܚܡܹܐ ܒܥܲܝܢܲܝܗܘܿܢ ܕܡܸܨܪܵܝܹܐ: ܘܟܲܕ݂ ܬܹܐܙܠ̄ܘܼܢ: ܠܵܐ ܬܹܐܙܠ̄ܘܿܢ ܣܪܝܼܩܵܐܝܼܬ݂.

Daboque gratiam populo huic coram Ægyptiis: et cum egrediemini, non exibitis vacui:

Եւ տաց շնորհս ժողովրդեան իմոյ առաջի Եգիպտացւոցն. եւ յորժամ ելանիցէք, մի՛ ելանիցէք դատարկք:

და მოვსცე მადლი ერსა ამას წინაშე მეგჳპტელთა და, რაჟამს გამოხჳდოდით, არა გამოხჳდეთ ცალიერნი. 21

21 And I will give this people favour in the sight of the Egyptians: and it shall come to pass, that, when ye go, ye shall not go empty.

כב. וְשָׁאֲלָה אִשָּׁה מִשְּׁכֶנְתָּהּ וּמִגָּרַת בֵּיתָהּ כְּלֵי כֶסֶף וּכְלֵי זָהָב וּשְׂמָלֹת וְשַׂמְתֶּם עַל בְּנֵיכֶם וְעַל בְּנֹתֵיכֶם וְנִצַּלְתֶּם אֶת מִצְרָיִם:

αἰτήσει γυνὴ παρὰ γείτονος καὶ συσκήνου αὐτῆς σκεύη ἀργυρᾶ καὶ χρυσᾶ καὶ ἱματισμόν καὶ ἐπιθήσετε ἐπὶ τοὺς υἱοὺς ὑμῶν καὶ ἐπὶ τὰς θυγατέρας ὑμῶν καὶ σκυλεύσετε τοὺς Αἰγυπτίους

22 ܬܸܫܐܲܠ ܐܲܢ̄ܬܿܬ݂ܵܐ ܡܼܢ ܫܒ݂ܵܒ݂ܬܵܗ ܘܡܼܢ ܬܵܘܬܵܒܲܬ݂ ܒܲܝܬܵܗ: ܡܵܐܢܹ̈ܐ ܕܕܲܗܒ݂ܵܐ: ܘܡܵܐܢܹ̈ܐ ܕܣܹܐܡܵܐ: ܘܲܠܒ݂ܘܼܫܹ̈ܐ: ܘܐܲܠܒܸܿܫܘ ܠܲܒ݂ܢܲܝ̈ܟܘܿܢ ܘܠܲܒ݂̈ܢܵܬ݂ܟ݂ܘܿܢ: ܘܢܲܦܸܨܘ ܠܡܸܨܪܵܝܹܐ.

sed postulabit mulier a vicina sua et ab hospita sua, vasa argentea et aurea, ac vestes: ponetisque eas super filios et filias vestras, et spoliabitis Ægyptum.

Այլ խնդրեսցէ կին ի դրացւոյ եւ յերդակցէ իւրմէ անօթս ոսկւոյ եւ անօթս արծաթոյ եւ հանդերձս, եւ զարդարեսջիք զուստերս եւ զդստերս ձեր. եւ դաւաճանեսջիք զԵգիպտացիսն:

არამედ ითხოვენ დედაკაცმან მეზობლისაგან და შემყოფისა თჳსისა ჭურჭელი ვეცხლისაჲ და ოქროჲსა და სამოსელი და შეჰმოსეთ იგი ძეთა თქუენთა და ასულთა თქუენთა და გამოტყუენენით ეგჳპტელნი იგი. 22

22 But every woman shall borrow of her neighbour, and of her that sojourneth in her house, jewels of silver, and jewels of gold, and raiment: and ye shall put them upon your sons, and upon your daughters; and ye shall spoil the Egyptians.

Δʹ

ܩܦܠܐܘܢ: ܕ.

Cap. 4

ԳԼ. Դ

თავი მეოთხე

א. וַיַּעַן משֶׁה וַיֹּאמֶר וְהֵן לֹא יַאֲמִינוּ לִי וְלֹא יִשְׁמְעוּ בְּקֹלִי כִּי יֹאמְרוּ לֹא נִרְאָה אֵלֶיךָ יְהֹוָה:

ἀπεκρίθη δὲ Μωυσῆς καὶ εἶπεν ἐὰν οὖν μὴ πιστεύσωσίν μοι μηδὲ εἰσακούσωσιν τῆς φωνῆς μου ἐροῦσιν γὰρ ὅτι οὐκ ὦπταί σοι ὁ θεός τί ἐρῶ πρὸς αὐτούς

1 ܘܲܥܢܵܐ ܡܘܼܫܹܐ ܘܐܸܡܲܪ: ܗܵܐ ܠܵܐ ܡܗܲܝܡܢܝܼܢ ܠܝܼ: ܘܠܵܐ ܫܵܡܥܝܼܢ ܠܩܵܠܝ: ܡܸܛܠ ܕܐܵܡܪܝܼܢ ܠܵܐ ܐܸܬ݂ܚܙܝܼ ܠܵܟ݂ ܡܵܪܝܵܐ.

Respondens Moyses ait: Non credent mihi, neque audient vocem meam, sed dicent: Non apparuit tibi Dominus.

Պատասխանի ետ Մովսէս եւ ասէ. Եթէ ոչ հաւատայցեն ինձ, եւ ոչ լուիցեն ձայնի իմում. քանզի ասիցեն թէ չիք երեւեալ քեզ Աստուծոյ, զի՞նչ ասացից ցնոսա:

მიუგო მოსე და ჰრქუა: უკუეთუ არა ჰრწმენეს ჩემი, არცა ისმინონ ჴმისა ჩემისა, რამეთუ მრქუან, ვითარმედ: არა გეჩუენა შენ ღმერთი, რაჲ ვჰრქუა მათ? 1

1 And Moses answered and said, But, behold, they will not believe me, nor hearken unto my voice: for they will say, The LORD hath not appeared unto thee.

ב. וַיֹּאמֶר אֵלָיו יְהֹוָה מַה זֶּה בְיָדֶךָ וַיֹּאמֶר מַטֶּה:

εἶπεν δὲ αὐτῷ κύριος τί τοῦτό ἐστιν τὸ ἐν τῇ χειρί σου ὁ δὲ εἶπεν ῥάβδος

2 ܘܐܸܡܲܪ ܠܹܗ ܡܵܪܝܵܐ: ܡܵܢܵܘ ܗܵܢܵܐ ܕܒ݂ܐܝܼܕ݂ܵܟ݂: ܘܐܸܡܲܪ ܚܘܼܛܪܵܐ.

Dixit ergo ad eum: Quid est quod tenes in manu tua? Respondit: Virga.

Ասէ ցնա Տէր. Զի՞նչ է այդ որ ի ձեռին քում է: Եւ նա ասէ` Գաւազան:

ჰრქუა მას უფალმან: რაჲ არს ესე ჴელსა შენსა? ხოლო მან თქუა: კუერთხი. 2

2 And the LORD said unto him, What is that in thine hand? And he said, A rod.

ג. וַיֹּאמֶר הַשְׁלִיכֵהוּ אַרְצָה וַיַּשְׁלִכֵהוּ אַרְצָה וַיְהִי לְנָחָשׁ וַיָּנָס משֶׁה מִפָּנָיו:

καὶ εἶπεν ῥῖψον αὐτὴν ἐπὶ τὴν γῆν καὶ ἔρριψεν αὐτὴν ἐπὶ τὴν γῆν καὶ ἐγένετο ὄφις καὶ ἔφυγεν Μωυσῆς ἀπ᾽ αὐτοῦ

3 ܘܐܸܡܲܪ ܐܲܪܡܵܝܗܝ ܒܐܲܪܥܵܐ: ܘܐܲܪܡܵܝܗ ܒܐܲܪܥܵܐ: ܘܲܗܘܵܐ ܚܸܘܝܵܐ: ܘܲܥܪܲܩ ܡܘܼܫܹܐ ܡܼܢ ܩܕ݂ܵܡܵܘܗܝ.

Dixitque Dominus: Projice eam in terram. Projecit, et versa est in colubrum, ita ut fugeret Moyses.

Եւ ասէ. Ընկեա զդա ի գետին: Եւ ընկէց զնա ի գետին, եւ եղեւ օձ, եւ փախեաւ Մովսէս ի նմանէն:

და ჰრქუა უფალმან, მიაგდე ეგე ქუეყანასა! ხოლო მან მიაგდო იგი და იქმნა გუელ. და ივლტოდა მოსე გუელისა მისგან. 3

3 And he said, Cast it on the ground. And he cast it on the ground, and it became a serpent; and Moses fled from before it.

ד. וַיֹּאמֶר יְהֹוָה אֶל משֶׁה שְׁלַח יָדְךָ וֶאֱחֹז בִּזְנָבוֹ וַיִּשְׁלַח יָדוֹ וַיַּחֲזֶק בּוֹ וַיְהִי לְמַטֶּה בְּכַפּוֹ:

καὶ εἶπεν κύριος πρὸς Μωυσῆν ἔκτεινον τὴν χεῖρα καὶ ἐπιλαβοῦ τῆς κέρκου ἐκτείνας οὖν τὴν χεῖρα ἐπελάβετο τῆς κέρκου καὶ ἐγένετο ῥάβδος ἐν τῇ χειρὶ αὐτοῦ

4 ܘܐܸܡܲܪ ܡܵܪܝܵܐ ܠܡܘܼܫܹܐ: ܐܵܘܫܸܛ ܐܝܼܕ݂ܵܟ݂ ܘܐܲܚܘܿܕ݂ ܒܕ݂ܘܼܢܒܹܿܗ: ܘܐܵܘܫܸܛ ܐܝܼܕܹܗ ܘܚܲܡܣܸܢ ܒܹܗ: ܘܲܗܘܵܐ ܚܘܼܛܪܵܐ ܒܐܝܼܕܹܗ.

Dixitque Dominus: Extende manum tuam, et apprehende caudam ejus. Extendit, et tenuit, versaque est in virgam.

Եւ ասէ Տէր ցՄովսէս. Ձգեա զձեռն քո եւ բուռն հար զտտանէն: Եւ ձգեաց զձեռն իւր եւ բուռն եհար զտտանէն, եւ եղեւ գաւազան ի ձեռին նորա:

ჰრქუა უფალმან მოსეს: მიყავ ჴელი შენი და უპყარ ბოლოჲ. მიყო ჴელი მისი მოსე და უპყრა მას ბოლოჲ. და იქმნა იგი კუერთხი ჴელსა მისსა. 4

4 And the LORD said unto Moses, Put forth thine hand, and take it by the tail. And he put forth his hand, and caught it, and it became a rod in his hand:

ה. לְמַעַן יַאֲמִינוּ כִּי נִרְאָה אֵלֶיךָ יְהֹוָה אֱלֹהֵי אֲבֹתָם אֱלֹהֵי אַבְרָהָם אֱלֹהֵי יִצְחָק וֵאלֹהֵי יַעֲקֹב:

ἵνα πιστεύσωσίν σοι ὅτι ὦπταί σοι κύριος ὁ θεὸς τῶν πατέρων αὐτῶν θεὸς Αβρααμ καὶ θεὸς Ισαακ καὶ θεὸς Ιακωβ

5 ܡܸܛܠ ܕܲܢܗܲܝܡܢܘܼܢ ܕܐܸܬ݂ܚܙܝܼ ܠܵܟ݂ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܐ ܕܐܲܒ݂ܵܗܲܝܗܘܿܢ: ܐܲܠܵܗܹܗ ܕܐܲܒ݂ܪܵܗܵܡ : ܐܲܠܵܗܹܗ ܕܐܝܼܣܚܵܩ: ܐܲܠܵܗܹܗ ܕܝܲܥܩܘܿܒ݂.

Ut credant, inquit, quod apparuerit tibi Dominus Deus patrum suorum, Deus Abraham, Deus Isaac et Deus Jacob.

Զի հաւատասցեն քեզ թէ երեւեալ է քեզ Տէր Աստուած հարցն նոցա, Աստուած Աբրահամու եւ Աստուած Իսահակայ եւ Աստուած Յակոբայ:

რათა ჰრწმენეს შენი, რამეთუ გეჩუენა შენ უფალი ღმერთი მამათა მათთა, ღმერთი აბრაჰამისი, ღმერთი ისაკისი და ღმერთი იაკობისი. 5

5 That they may believe that the LORD God of their fathers, the God of Abraham, the God of Isaac, and the God of Jacob, hath appeared unto thee.

ו. וַיֹּאמֶר יְהֹוָה לוֹ עוֹד הָבֵא נָא יָדְךָ בְּחֵיקֶךָ וַיָּבֵא יָדוֹ בְּחֵיקוֹ וַיּוֹצִאָהּ וְהִנֵּה יָדוֹ מְצֹרַעַת כַּשָּׁלֶג:

εἶπεν δὲ αὐτῷ κύριος πάλιν εἰσένεγκε τὴν χεῖρά σου εἰς τὸν κόλπον σου καὶ εἰσήνεγκεν τὴν χεῖρα αὐτοῦ εἰς τὸν κόλπον αὐτοῦ καὶ ἐξήνεγκεν τὴν χεῖρα αὐτοῦ ἐκ τοῦ κόλπου αὐτοῦ καὶ ἐγενήθη ἡ χεὶρ αὐτοῦ ὡσεὶ χιών

6 ܘܐܸܡܲܪ ܠܹܗ ܡܵܪܝܵܐ ܬܘܼܒ݂: ܐܲܥܸܠ ܐܝܼܕ݂ܵܟ݂ ܠܥܘܼܒܵܟ݂: ܘܐܲܥܸܠ ܐܝܼܕܹܗ ܠܥܘܼܒܹܿܗ ܘܐܲܦܩܵܗ: ܘܗܵܐ ܐܝܼܕܹܗ ܡܲܓܪܒ݂ܵܐ ܐܲܝܟ݂ ܬܲܠܓܵܐ.

Dixitque Dominus rursum: Mitte manum tuam in sinum tuum. Quam cum misisset in sinum, protulit leprosam instar nivis.

Ասէ ցնա դարձեալ Տէր. Արկ զձեռն քո ի ծոց քո: Եւ արկ զձեռն իւր ի ծոց իւր, եւ եհան զնա ի ծոցոյ իւրմէ, եւ եղեւ ձեռն նորա բորոտ իբրեւ զձիւն:

მერმე ჰრქუა მას უფალმან ღმერთმან: შეყავ ჴელი შენი წიაღსა შენსა. ხოლო მან შეყო ჴელი მისი წიაღსა თჳსსა. და ჰრქუა: გამოიღე ჴელი შენი. და გამოიღო და იქმნა ჴელი მისი სპეტაკ, ვითარცა თოვლი. 6

6 And the LORD said furthermore unto him, Put now thine hand into thy bosom. And he put his hand into his bosom: and when he took it out, behold, his hand was leprous as snow.

ז. וַיֹּאמֶר הָשֵׁב יָדְךָ אֶל חֵיקֶךָ וַיָּשֶׁב יָדוֹ אֶל חֵיקוֹ וַיּוֹצִאָהּ מֵחֵיקוֹ וְהִנֵּה שָׁבָה כִּבְשָׂרוֹ:

καὶ εἶπεν πάλιν εἰσένεγκε τὴν χεῖρά σου εἰς τὸν κόλπον σου καὶ εἰσήνεγκεν τὴν χεῖρα εἰς τὸν κόλπον αὐτοῦ καὶ ἐξήνεγκεν αὐτὴν ἐκ τοῦ κόλπου αὐτοῦ καὶ πάλιν ἀπεκατέστη εἰς τὴν χρόαν τῆς σαρκὸς αὐτοῦ

7 ܘܐܸܡܲܪ ܠܹܗ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܗܦܸܟ݂ ܐܝܼܕ݂ܵܟ݂ ܠܥܘܼܒܵܟ݂: ܘܐܲܗܦܸܟ݂ ܐܝܼܕܹܗ ܠܥܘܼܒܹܿܗ: ܘܐܲܦܩܵܗ ܡܼܢ ܥܘܼܒܹܗ: ܘܲܗܘܵܬ ܠܵܗ ܐܲܝܟ݂ ܒܸܣܪܹܗ.

Retrahe, ait, manum tuam in sinum tuum. Retraxit, et protulit iterum, et erat similis carni reliquæ.

Եւ ասէ. Արկ զձեռն քո ի ծոց քո: Եւ արկ զձեռն իւր ի ծոց իւր, եւ եհան զնա ի ծոցոյ իւրմէ, եւ դարձեալ անդրէն ի նոյն հաստատեցաւ ի գոյն մարմնոյ իւրոյ:

და მერმე კუალად ჰრქუა: შეყავ ჴელი შენი წიაღადვე შენდა. და შეყო ჴელი მისი წიაღადვე თჳსა და გამოყო ჴელი მისი წიაღისაგან და კუალად მოეგო ფერსავე ჴორცთა მისთასა. 7

7 And he said, Put thine hand into thy bosom again. And he put his hand into his bosom again; and plucked it out of his bosom, and, behold, it was turned again as his other flesh.

ח. וְהָיָה אִם לֹא יַאֲמִינוּ לָךְ וְלֹא יִשְׁמְעוּ לְקֹל הָאֹת הָרִאשׁוֹן וְהֶאֱמִינוּ לְקֹל הָאֹת הָאַחֲרוֹן:

ἐὰν δὲ μὴ πιστεύσωσίν σοι μηδὲ εἰσακούσωσιν τῆς φωνῆς τοῦ σημείου τοῦ πρώτου πιστεύσουσίν σοι τῆς φωνῆς τοῦ σημείου τοῦ ἐσχάτου

8 ܘܐܸܢ ܠܵܐ ܢܗܲܝܡܢܘܼܢ: ܘܠܵܐ ܢܸܫܡܥܘܼܢ ܠܩܵܠܵܐ ܕܐܵܬ݂ܵܐ ܩܲܕ݂ܡܲܝܬܵܐ: ܢܗܲܝܡܢܘܼܢ ܠܩܵܠܵܐ ܕܐܵܬ݂ܵܐ ܐ̄ܚܪܹܝܬ݂ܵܐ.

Si non crediderint, inquit, tibi, neque audierint sermonem signi prioris, credent verbo signi sequentis.

Եթէ ոչ հաւատայցեն քեզ եւ ոչ լուիցեն ձայնի առաջնոյ նշանին, հաւատասցեն քեզ ձայնի երկրորդի նշանիդ:

უკუეთუ არა ჰრწმენეს შენი, არცა ისმინონ ჴმისა შენისა სასწაულისა ამის პირველისაჲ, ჰრწმენეს, უკუეთუ არა ჰრწმენეს პირველისა მის სასწაულისა, მეორისა მის ჰრწმენეს. 8

8 And it shall come to pass, if they will not believe thee, neither hearken to the voice of the first sign, that they will believe the voice of the latter sign.

ט. וְהָיָה אִם לֹא יַאֲמִינוּ גַּם לִשְׁנֵי הָאֹתוֹת הָאֵלֶּה וְלֹא יִשְׁמְעוּן לְקֹלֶךָ וְלָקַחְתָּ מִמֵּימֵי הַיְאֹר וְשָׁפַכְתָּ הַיַּבָּשָׁה וְהָיוּ הַמַּיִם אֲשֶׁר תִּקַּח מִן הַיְאֹר וְהָיוּ לְדָם בַּיַּבָּשֶׁת:

καὶ ἔσται ἐὰν μὴ πιστεύσωσίν σοι τοῖς δυσὶ σημείοις τούτοις μηδὲ εἰσακούσωσιν τῆς φωνῆς σου λήμψῃ ἀπὸ τοῦ ὕδατος τοῦ ποταμοῦ καὶ ἐκχεεῖς ἐπὶ τὸ ξηρόν καὶ ἔσται τὸ ὕδωρ ὃ ἐὰν λάβῃς ἀπὸ τοῦ ποταμοῦ αἷμα ἐπὶ τοῦ ξηροῦ

9 ܘܐܸܢ ܠܵܐ ܢܗܲܝܡܢܘܼܢ ܠܗܵܠܹܝܢ ܬܲܪܬܹܿܝܢ ܐܵܬ݂ܘܵܬ݂ܵܐ: ܘܠܵܐ ܢܸܫܡܥܘܼܢ ܠܩܵܠܵܟ݂: ܣܲܒ݂ ܡܼܢ ܡܲܝܵܐ ܕܢܲܗܪܵܐ ܘܐܲܫܘܿܕ݂ ܒܝܲܒ݂ܫܵܐ: ܘܗܵܢܘܿܢ ܡܲܝܵܐ ܕܲܢܣܲܒ݂ ܐܲܢ̄ܬ ܡܼܢ ܢܲܗܪܵܐ: ܢܸܗܘܘܿܢ ܕܡܵܐ ܒܝܲܒ݂ܫܵܐ.

Quod si nec duobus quidem his signis crediderint, neque audierint vocem tuam: sume aquam fluminis, et effunde eam super aridam, et quidquid hauseris de fluvio, vertetur in sanguinem.

Եւ եղիցի եթէ ոչ հաւատասցեն երկոցունց նշանացդ այդոցիկ, եւ ոչ լուիցեն ձայնի քում, առցես դու ի ջրոյ գետոյն եւ հեղցես ի ցամաքի, եւ եղիցի ջուրն զոր առնուցուս ի գետոյ անտի` արիւն ի ցամաքին:

და იყოს უკუეთუ არა ჰრწმენეს შენი ორთა ამათ სასწაულთა, არცა ისმინონ ჴმისა შენისაჲ, მოიღო წყლისა მისგან მდინარისა და დასთხიო ჴმელსა ზედა. და იყოს წყალი, რომელიცა მოიღო მდინარისაგან, სისხლ ჴმელსა ზედა 9

9 And it shall come to pass, if they will not believe also these two signs, neither hearken unto thy voice, that thou shalt take of the water of the river, and pour it upon the dry land: and the water which thou takest out of the river shall become blood upon the dry land.

י. וַיֹּאמֶר משֶׁה אֶל יְהֹוָה בִּי אֲדֹנָי לֹא אִישׁ דְּבָרִים אָנֹכִי גַּם מִתְּמוֹל גַּם מִשִּׁלְשֹׁם גַּם מֵאָז דַּבֶּרְךָ אֶל עַבְדֶּךָ כִּי כְבַד פֶּה וּכְבַד לָשׁוֹן אָנֹכִי:

εἶπεν δὲ Μωυσῆς πρὸς κύριον δέομαι κύριε οὐχ ἱκανός εἰμι πρὸ τῆς ἐχθὲς οὐδὲ πρὸ τῆς τρίτης ἡμέρας οὐδὲ ἀφ᾽ οὗ ἤρξω λαλεῖν τῷ θεράποντί σου ἰσχνόφωνος καὶ βραδύγλωσσος ἐγώ εἰμι

10 ܘܐܸܡܲܪ ܡܘܼܫܹܐ ܠܡܵܪܝܵܐ: ܒܵܥܹܐ ܐ̄ܢܵܐ ܡܸܢܵܟ݂ ܡܵܪܝ: ܠܵܐ ܗ̄ܘܹܝܬ݂ ܓܲܒ݂ܪܵܐ ܕܡܲܡܠܠܵܐ ܐܵܦ ܡܼܢ ܐܸܬ݂ܡܵܠܝ: ܘܐܵܦ ܡܼܢ ܡܢܵܬ݂ܡܵܠܝ: ܘܐܵܦ ܡܼܢ ܥܸܕܵܢܵܐ ܕܡܲܠܸܠܬܿ ܥܲܡ ܥܲܒ݂ܕܵܟ݂: ܡܸܛܠ ܕܲܠܥܸܓ݂ܝ ܡܲܡܲܠܠܝ: ܘܲܥܛܸܠ ܠܸܫܵܢܵܐ ܐ̄ܢܵܐ.

Ait Moyses: Obsecro, Domine, non sum eloquens ab heri et nudiustertius: et ex quo locutus es ad servum tuum, impeditioris et tardioris linguæ sum.

Եւ ասէ Մովսէս ցՏէր. Աղաչեմ զքեզ, Տէր, չեմ բաւական, որպէս թէ`` յերիկէ եւ յեռանդէ, եւ ոչ յորմէ հետէ սկսար խօսել ընդ ծառայի քում. զի նրբաձայն եւ ծանրալեզու եմ ես:

ჰრქუა მოსე უფალსა: გევედრები, უფალო, ვერ შემძლებელ ვარ პირველ გუშინდლითგან და ძუღანდლის დღის წინათგანვე, არცა ვინათგან იწყე სიტყუად მსახურისა შენისა, რამეთუ ჴმაწულილ და ენამძიმე ვარ მე. 10

10 And Moses said unto the LORD, O my LORD, I am not eloquent, neither heretofore, nor since thou hast spoken unto thy servant: but I am slow of speech, and of a slow tongue.

יא. וַיֹּאמֶר יְהֹוָה אֵלָיו מִי שָׂם פֶּה לָאָדָם אוֹ מִי יָשׂוּם אִלֵּם אוֹ חֵרֵשׁ אוֹ פִקֵּחַ אוֹ עִוֵּר הֲלֹא אָנֹכִי יְהֹוָה:

εἶπεν δὲ κύριος πρὸς Μωυσῆν τίς ἔδωκεν στόμα ἀνθρώπῳ καὶ τίς ἐποίησεν δύσκωφον καὶ κωφόν βλέποντα καὶ τυφλόν οὐκ ἐγὼ ὁ θεός

11 ܘܐܸܡܲܪ ܠܹܗ ܡܵܪܝܵܐ: ܡܲܢܘܼ ܥܒܲܕ݂ ܦܘܼܡܵܐ ܠܐ̄ܢܵܫܵܐ: ܐܵܘ ܡܲܢܘܼ ܥܒܲܕ݂ ܦܹܐܩܵܐ: ܐܵܘ ܚܲܪܫܵܐ: ܐܵܘ ܦܬ݂ܝܼܚܵܐ: ܐܵܘ ܥܘܝܼܪܵܐ: ܠܵܐ ܗ̄ܘܵܐ ܐܸܢܵܐ ܡܵܪܝܵܐ.

Dixit Dominus ad eum: Quis fecit os hominis? aut quis fabricatus est mutum et surdum, videntem et cæcum? nonne ego?

Եւ ասէ Տէր ցՄովսէս. Ո՞վ ետ բերան մարդոյ, կամ ո՞վ արար զխուլն եւ զհամր, զականին եւ զկոյր, ո՞չ ապաքէն ես Աստուած:

ჰრქუა უფალმან მოსეს: ვინ მოსცა პირი კაცსა, ანუ ვინ შექმნა მსმენელი და ყრუ მხედველი და ბრმაჲ, ანუ არამეა უფალმან ღმერთმან? 11

11 And the LORD said unto him, Who hath made man's mouth? or who maketh the dumb, or deaf, or the seeing, or the blind? have not I the LORD?

יב. וְעַתָּה לֵךְ וְאָנֹכִי אֶהְיֶה עִם פִּיךָ וְהוֹרֵיתִיךָ אֲשֶׁר תְּדַבֵּר:

καὶ νῦν πορεύου καὶ ἐγὼ ἀνοίξω τὸ στόμα σου καὶ συμβιβάσω σε ὃ μέλλεις λαλῆσαι

12 ܘܗܵܫܵܐ ܙܸܠ: ܘܐܸܢܵܐ ܐܸܗܘܹܐ ܥܲܡ ܦܘܼܡܵܟ݂: ܘܐܲܠܦܵܟ݂ ܡܸܕܸܿܡ ܕܲܬ݂ܡܲܠܸܠ.

Perge, igitur, et ego ero in ore tuo: doceboque te quid loquaris.

Եւ արդ երթ, եւ ես բացից զբերան քո եւ խելամուտ արարից զքեզ զոր պարտ իցէ խօսել:

ხოლო აწ შენ ვიდოდე და მე აღვაღო პირი შენი და გასწაო შენ. რასა-იგი იტყოდი. 12

12 Now therefore go, and I will be with thy mouth, and teach thee what thou shalt say.

יג. וַיֹּאמֶר בִּי אֲדֹנָי שְׁלַח נָא בְּיַד תִּשְׁלָח:

καὶ εἶπεν Μωυσῆς δέομαι κύριε προχείρισαι δυνάμενον ἄλλον ὃν ἀποστελεῖς

13 ܘܐܸܡܲܪ ܠܹܗ ܡܘܼܫܹܐ: ܒܵܥܹܐ ܐ̄ܢܵܐ ܡܸܢܵܟ݂ ܡܵܪܝ: ܫܲܕܲܪ ܒܝܲܕ݂ ܡܵܢ ܕܲܡܫܲܕܲܪ ܐܲܢ̄ܬ.

At ille: Obsecro, inquit, Domine, mitte quem missurus es.

Եւ ասէ. Աղաչեմ զքեզ, Տէր, առ քեզ ի ձեռն զայլ ոք զօրաւոր զոր առաքիցես:

და ჰრქუა: გევედრები, უფალო, გამო-ვინ-ირჩიე შემძლებელი სხუაჲ, რომელი მიავლინო. 13

13 And he said, O my LORD, send, I pray thee, by the hand of him whom thou wilt send.

יד. וַיִּחַר אַף יְהֹוָה בְּמשֶׁה וַיֹּאמֶר הֲלֹא אַהֲרֹן אָחִיךָ הַלֵּוִי יָדַעְתִּי כִּי דַבֵּר יְדַבֵּר הוּא וְגַם הִנֵּה הוּא יֹצֵא לִקְרָאתֶךָ וְרָאֲךָ וְשָׂמַח בְּלִבּוֹ:

καὶ θυμωθεὶς ὀργῇ κύριος ἐπὶ Μωυσῆν εἶπεν οὐκ ἰδοὺ Ααρων ὁ ἀδελφός σου ὁ Λευίτης ἐπίσταμαι ὅτι λαλῶν λαλήσει αὐτός σοι καὶ ἰδοὺ αὐτὸς ἐξελεύσεται εἰς συνάντησίν σοι καὶ ἰδών σε χαρήσεται ἐν ἑαυτῷ

14 ܘܐܸܬ݂ܚܲܡܲܬ݂ ܪܘܼܓ݂ܙܹܗ ܕܡܵܪܝܵܐ ܥܲܠ ܡܘܼܫܹܐ: ܘܐܸܡܲܪ ܠܹܗ: ܗܵܐ ܐܲܗܪܘܿܢ ܐܲܚܘܼܟ݂ ܠܹܘܵܝܵܐ: ܝܵܕܲܥ ܐ̄ܢܵܐ ܕܲܡܲܡܠܵܠܘܼ ܡܡܲܠܸܠ ܗ̄ܘܼ: ܗܵܐ ܐܵܦ ܗܘܼ ܢܸܦܘܿܩ ܠܐܘܼܪܥܵܟ݂: ܘܢܸܚܙܹܝܟ݂: ܘܢܸܚܕܸܐ ܒܠܸܒܹܗ.

Iratus Dominus in Moysen, ait: Aaron frater tuus Levites, scio quod eloquens sit: ecce ipse egreditur in occursum tuum, vidensque te lætabitur corde.

Եւ բարկացաւ Տէր սրտմտութեամբ ի վերայ Մովսիսի եւ ասէ. Ո՞չ աւանիկ կայ Ահարոն եղբայր քո Ղեւտացի. գիտեմ զի խօսելով խօսեսցի նա ընդ քեզ``. եւ ահա նա ելցէ ընդ առաջ քո, եւ ի տեսանելն զքեզ բերկրեսցի ի միտս իւր:

და განრისხნა უფალი გულისწყრომით მოსეს ზედა და თქუა: ანუ არა, ეგერა, აჰრონ ძმაჲ შენი ლევიტელი, ვიცი, რამეთუ სიტყჳთ გეტყოდის იგი შენ, აჰა ეგერა იგი მოგეგებვოდის შენ შემთხუევად შენდა ღა გიხილოს შენ და განიხაროს გულსა თჳსსა. 14

14 And the anger of the LORD was kindled against Moses, and he said, Is not Aaron the Levite thy brother? I know that he can speak well. And also, behold, he cometh forth to meet thee: and when he seeth thee, he will be glad in his heart.

טו. וְדִבַּרְתָּ אֵלָיו וְשַׂמְתָּ אֶת הַדְּבָרִים בְּפִיו וְאָנֹכִי אֶהְיֶה עִם פִּיךָ וְעִם פִּיהוּ וְהוֹרֵיתִי אֶתְכֶם אֵת אֲשֶׁר תַּעֲשׂוּן:

καὶ ἐρεῖς πρὸς αὐτὸν καὶ δώσεις τὰ ῥήματά μου εἰς τὸ στόμα αὐτοῦ καὶ ἐγὼ ἀνοίξω τὸ στόμα σου καὶ τὸ στόμα αὐτοῦ καὶ συμβιβάσω ὑμᾶς ἃ ποιήσετε

15 ܘܬܹܐܡܲܪ ܠܹܗ: ܘܲܬ݂ܣܝܼܡ ܦܸܬ݂ܓ݂ܵܡܲܝ̈ ܒܦܘܼܡܹܗ: ܘܐܸܢܵܐ ܐܸܗܘܸܐ ܥܲܡ ܦܘܼܡܵܟ݂ ܘܥܲܡ ܦܘܼܡܹܗ: ܘܐܲܠܸܦܟ݂ܘܿܢ ܡܸܕܸܿܡ ܕܬܸܥܼܒܿܕ݂ܘܼܢ.

Loquere ad eum, et pone verba mea in ore ejus: et ego ero in ore tuo, et in ore illius, et ostendam vobis quid agere debeatis.

Եւ խօսեսցիս ընդ նմա, եւ տացես զպատգամս իմ ի բերան նորա. եւ ես բացից զբերան քո եւ զբերան նորա, եւ խելամուտ արարից զձեզ զինչ առնիցէք:

და უთხრნე მას სიტყუანი ესე და მისცნე მას სიტყუანი ჩემნი პირსა მისსა და მე აღვაღო პირი შენი და პირი მისი და გასწაო თქუენ, რაჲ ჰყოთ. 15

15 And thou shalt speak unto him, and put words in his mouth: and I will be with thy mouth, and with his mouth, and will teach you what ye shall do.

טז. וְדִבֶּר הוּא לְךָ אֶל הָעָם וְהָיָה הוּא יִהְיֶה לְּךָ לְפֶה וְאַתָּה תִּהְיֶה לּוֹ לֵאלֹהִים:

καὶ αὐτός σοι προσλαλήσει πρὸς τὸν λαόν καὶ αὐτὸς ἔσται σου στόμα σὺ δὲ αὐτῷ ἔσῃ τὰ πρὸς τὸν θεόν

16 ܗܘܼ ܢܡܲܠܸܠ ܥܲܡ ܥܲܡܵܐ: ܘܗܘܼ ܢܸܗܘܸܐ ܠܵܟ݂ ܡܬܲܪܓܿܡܵܢܵܐ: ܘܐܲܢ̄ܬ ܬܸܗܘܸܐ ܠܹܗ ܠܐܲܠܵܗ.

Ipse loquetur pro te ad populum, et erit os tuum: tu autem eris ei in his quæ ad Deum pertinent.

Եւ նա խօսեսցի առ ի քէն ընդ ժողովրդեանն. եւ նա եղիցի քեզ բերան, եւ դու եղիցես նմա յաստուածակոյս կողմանէ:

და იგი ეტყოდის შენ წილ ერსა მას და იგი იყოს პირ შენდა და შენ ეყო მას ღმრთისა მიმართ. 16

16 And he shall be thy spokesman unto the people: and he shall be, even he shall be to thee instead of a mouth, and thou shalt be to him instead of God.

יז. וְאֶת הַמַּטֶּה הַזֶּה תִּקַּח בְּיָדֶךָ אֲשֶׁר תַּעֲשֶׂה בּוֹ אֶת הָאֹתֹת:

καὶ τὴν ῥάβδον ταύτην τὴν στραφεῖσαν εἰς ὄφιν λήμψῃ ἐν τῇ χειρί σου ἐν ᾗ ποιήσεις ἐν αὐτῇ τὰ σημεῖα

17 ܘܚܘܼܛܪܵܐ ܗܵܢܵܐ ܣܲܒ݂ ܒܐܝܼܕ݂ܵܟ݂: ܕܬܸܥܒܸܿܕ݂ ܒܹܗ ܐܵܬ݂ܘܵܬ݂ܵܐ.

Virgam quoque hanc sume in manu tua, in qua facturus es signa.

Եւ զգաւազանդ որ դարձաւ յօձ`` առցես ի ձեռին քում, որով արասցես նշանս:

და კუერთხი ეგე, რომელ გარდაიქცა გუელად, მიიღო ჴელითა შენითა, რომლითა-იგი ჰყოფდე სასწაულებსა. 17

17 And thou shalt take this rod in thine hand, wherewith thou shalt do signs.

יח. וַיֵּלֶךְ משֶׁה וַיָּשָׁב אֶל יֶתֶר חֹתְנוֹ וַיֹּאמֶר לוֹ אֵלֲכָה נָּא וְאָשׁוּבָה אֶל אַחַי אֲשֶׁר בְּמִצְרַיִם וְאֶרְאֶה הַעוֹדָם חַיִּים וַיֹּאמֶר יִתְרוֹ לְמשֶׁה לֵךְ לְשָׁלוֹם:

ἐπορεύθη δὲ Μωυσῆς καὶ ἀπέστρεψεν πρὸς Ιοθορ τὸν γαμβρὸν αὐτοῦ καὶ λέγει πορεύσομαι καὶ ἀποστρέψω πρὸς τοὺς ἀδελφούς μου τοὺς ἐν Αἰγύπτῳ καὶ ὄψομαι εἰ ἔτι ζῶσιν καὶ εἶπεν Ιοθορ Μωυσῇ βάδιζε ὑγιαίνων

18 ܘܲܗܦܲܟ݂ ܡܘܼܫܹܐ: ܘܐܸܙܲܠ ܠܘܵܬ݂ ܝܵܬ݂ܪܘܿܢ ܚܡܘܼܗܝ: ܘܐܸܡܲܪ ܠܹܗ: ܐܸܗܦܘܿܟ݂ ܐܹܙܲܠ ܠܘܵܬ݂ ܐܲܚܲܝ̈ ܕܲܒ݂ܡܸܨܪܹܝܢ: ܘܐܸܚܙܸܐ ܐܸܢ ܥܕܲܟܹܿܝܠ ܚܲܝܝܼܢ: ܘܐܸܡܲܪ ܝܵܬ݂ܪܘܿܢ ܠܡܘܼܫܹܐ: ܙܸܠ ܒܲܫܠܵܡܵܐ.

Abiit Moyses, et reversus est ad Jethro socerum suum, dixitque ei: Vadam et revertar ad fratres meos in Ægyptum, ut videam si adhuc vivant. Cui ait Jethro: Vade in pace.

Գնաց Մովսէս եւ դարձաւ առ Յոթոր աներ իւր եւ ասէ ցնա. Դարձայց եւ երթայց առ եղբարս իմ որ յԵգիպտոս, եւ տեսից, թէ տակաւին կենդանի՞ իցեն: Եւ ասէ Յոթոր ցՄովսէս. Ողջ երթ:

წარმოვიდა მოსე და მიიქცა იოთორისა, სიმამრისა თჳსისა, და ჰრქუა მას: წარვიდე მე და მივიქცე ძმათა ჩემთა, რომელნი არიან ეგჳპტეს, და ვიხილნე იგინი, ცოცხალ-ღა თუ არიან, და ჰრქუა იოთორ მოსეს: გუალე, ვიდოდე ცოცხლებით! 18

18 And Moses went and returned to Jethro his father in law, and said unto him, Let me go, I pray thee, and return unto my brethren which are in Egypt, and see whether they be yet alive. And Jethro said to Moses, Go in peace.

יט. וַיֹּאמֶר יְהֹוָה אֶל משֶׁה בְּמִדְיָן לֵךְ שֻׁב מִצְרָיִם כִּי מֵתוּ כָּל הָאֲנָשִׁים הַמְבַקְשִׁים אֶת נַפְשֶׁךָ:

μετὰ δὲ τὰς ἡμέρας τὰς πολλὰς ἐκείνας ἐτελεύτησεν ὁ βασιλεὺς Αἰγύπτου εἶπεν δὲ κύριος πρὸς Μωυσῆν ἐν Μαδιαμ βάδιζε ἄπελθε εἰς Αἴγυπτον τεθνήκασιν γὰρ πάντες οἱ ζητοῦντές σου τὴν ψυχήν

19 ܘܐܸܡܲܪ ܡܵܪܝܵܐ ܠܡܘܼܫܹܐ ܒܡܸܕ݂ܝܵܢ: ܗܦܘܿܟ݂ ܙܸܠ ܠܡܸܨܪܹܝܢ: ܡܸܛܠ ܕܡܝܼܬ݂ܘ ܠܗܘܿܢ ܟܠܗܘܿܢ ܓܲܒ݂ܪܹܐ ܕܒ݂ܵܥܹܝܢ ܗ̄ܘܵܘ ܢܲܦ̮ܫܵܟ݂.

Dixit ergo Dominus ad Moysen in Madian: Vade, et revertere in Ægyptum, mortui sunt enim omnes qui quærebant animam tuam.

Եւ յետ աւուրցն բազմաց այնոցիկ վախճանեցաւ արքայն Եգիպտացւոց. եւ`` ասէ Տէր ցՄովսէս ի Մադիամ. Գնա եւ երթ յԵգիպտոս, զի մեռան ամենայն արք որ խնդրէին զանձն քո:

შემდგომად დღეთა მრავალთა მოკუდა მეფე იგი ეგჳპტისაჲ. ჰრქუა უფალმან მოსეს მადიამს შინა: გუალე და მივედ შენ ეგჳპტედ, რამეთუ მოსწყდეს ყოველნი, რომელნი ეძიებდეს სულსა შენსა 19

19 And the LORD said unto Moses in Midian, Go, return into Egypt: for all the men are dead which sought thy life.

כ. וַיִּקַּח משֶׁה אֶת אִשְׁתּוֹ וְאֶת בָּנָיו וַיַּרְכִּבֵם עַל הַחֲמֹר וַיָּשָׁב אַרְצָה מִצְרָיִם וַיִּקַּח משֶׁה אֶת מַטֵּה הָאֱלֹהִים בְּיָדוֹ:

ἀναλαβὼν δὲ Μωυσῆς τὴν γυναῖκα καὶ τὰ παιδία ἀνεβίβασεν αὐτὰ ἐπὶ τὰ ὑποζύγια καὶ ἐπέστρεψεν εἰς Αἴγυπτον ἔλαβεν δὲ Μωυσῆς τὴν ῥάβδον τὴν παρὰ τοῦ θεοῦ ἐν τῇ χειρὶ αὐτοῦ

20 ܘܲܕ݂ܒܲܪ ܡܘܼܫܹܐ ܠܐܲܢ̄ܬܿܬܹܗ ܘܠܲܒ݂̈ܢܵܘܗܝ: ܘܐܲܪܟܸܿܒ݂ ܐܸܢܘܿܢ ܥܲܠ ܚܡܵܪܵܐ: ܘܲܗܦܲܟ݂ ܠܡܹܐܙܲܠ ܠܡܸܨܪܹܝܢ: ܘܲܢܣܲܒ݂ ܡܘܼܫܹܐ ܚܘܼܛܪܵܐ ܕܐܲܠܵܗܵܐ ܒܐܝܼܕܹܗ.

Tulit ergo Moyses uxorem suam, et filios suos, et imposuit eos super asinum: reversusque est in Ægyptum, portans virgam Dei in manu sua.

Եւ առեալ Մովսիսի զկին իւր եւ զմանկունս իւր, եւ եհան զնոսա ի գրաստս, եւ դարձաւ յԵգիպտոս. ա՛ռ Մովսէս զգաւազանն որ յԱստուծոյ` ի ձեռին իւրում:

წარმოიყუანა მოსე ცოლი თჳსი და ძენი თჳსნი და აღსხნა იგინი კარაულებსა და მოიქცა ეგჳპტედ და მოიღო მოსე კუერთხი იგი ღმრთისამიერი ჴელითა თჳსითა. 20

20 And Moses took his wife and his sons, and set them upon an ass, and he returned to the land of Egypt: and Moses took the rod of God in his hand.

כא. וַיֹּאמֶר יְהֹוָה אֶל משֶׁה בְּלֶכְתְּךָ לָשׁוּב מִצְרַיְמָה רְאֵה כָּל הַמֹּפְתִים אֲשֶׁר שַׂמְתִּי בְיָדֶךָ וַעֲשִׂיתָם לִפְנֵי פַרְעֹה וַאֲנִי אֲחַזֵּק אֶת לִבּוֹ וְלֹא יְשַׁלַּח אֶת הָעָם:

εἶπεν δὲ κύριος πρὸς Μωυσῆν πορευομένου σου καὶ ἀποστρέφοντος εἰς Αἴγυπτον ὅρα πάντα τὰ τέρατα ἃ ἔδωκα ἐν ταῖς χερσίν σου ποιήσεις αὐτὰ ἐναντίον Φαραω ἐγὼ δὲ σκληρυνῶ τὴν καρδίαν αὐτοῦ καὶ οὐ μὴ ἐξαποστείλῃ τὸν λαόν

21 ܘܐܸܡܲܪ ܡܵܪܝܵܐ ܠܡܘܼܫܹܐ: ܡܵܐ ܕܲܗܦܲܟ݂ܬ ܠܡܹܐܙܲܠ ܠܡܸܨܪܹܝܢ: ܚܙܝܼ ܟܠ ܬܸܕ݂ܡܪܵܬ݂ܵܐ ܕܲܥܒܲܕ݂ܬ ܒܐܝܼܕܲܝܟ: ܥܒܸܕ݂ ܐܸܢܘܿܢ ܩܕ݂ܵܡ ܦܸܪܥܘܿܢ: ܘܐܸܢܵܐ ܐܹܥܲܫܸܢ ܠܸܒܹܗ: ܘܠܵܐ ܢܫܲܕܿܪܝܼܘܗܝ ܠܥܲܡܵܐ.

Dixitque ei Dominus revertenti in Ægyptum: Vide ut omnia ostenta quæ posui in manu tua, facias coram Pharaone: ego indurabo cor ejus, et non dimittet populum.

Եւ ասէ Տէր ցՄովսէս. Յերթալդ քում եւ ի դառնալդ յԵգիպտոս` տեսջիր զամենայն նշանս զոր ետու ի ձեռս քո, արասցես առաջի փարաւոնի. եւ ես խստացուցից զսիրտ նորա, եւ ոչ արձակեսցէ զժողովուրդն:

ჰრქუა უფალმან მოსეს: მი-რა-ხჳდე შენ ეგჳპტედ და მიიქცე, იხილე ყოველი იგი ნიშები, რომელ მიგეც ჴელთა შენთა, ქმენ იგი წინაშე ფარაოჲსა. ხოლო მე განვაფიცხო გული მისი და არა გამოუტეოს ერი იგი. 21

21 And the LORD said unto Moses, When thou goest to return into Egypt, see that thou do all those wonders before Pharaoh, which I have put in thine hand: but I will harden his heart, that he shall not let the people go.

כב. וְאָמַרְתָּ אֶל פַּרְעֹה כֹּה אָמַר יְהֹוָה בְּנִי בְכֹרִי יִשְׂרָאֵל:

σὺ δὲ ἐρεῖς τῷ Φαραω τάδε λέγει κύριος υἱὸς πρωτότοκός μου Ισραηλ

22 ܘܐܸܡܲܪ ܠܦܸܪܥܘܿܢ: ܗܵܟܲܢܵܐ ܐܵܡܲܪ ܡܵܪܝܵܐ: ܒܹܪܝ ܒܘܼܟ݂ܪܝ ܝܼܣܪܵܝܹܠ.

Dicesque ad eum: Hæc dicit Dominus: Filius meus primogenitus Israël.

Եւ դու ասասցես ցփարաւոն. Այսպէս ասէ Տէր. Որդի անդրանիկ իմ Իսրայէլ:

ხოლო შენ არქუ ფარაოს: ამას იტყჳს უფალი: ძე ჩემი პირმშო არს ისრაჱლი. 22

22 And thou shalt say unto Pharaoh, Thus saith the LORD, Israel is my son, even my firstborn:

כג. וָאֹמַר אֵלֶיךָ שַׁלַּח אֶת בְּנִי וְיַעַבְדֵנִי וַתְּמָאֵן לְשַׁלְּחוֹ הִנֵּה אָנֹכִי הֹרֵג אֶת בִּנְךָ בְּכֹרֶךָ:

εἶπα δέ σοι ἐξαπόστειλον τὸν λαόν μου ἵνα μοι λατρεύσῃ εἰ μὲν οὖν μὴ βούλει ἐξαποστεῖλαι αὐτούς ὅρα οὖν ἐγὼ ἀποκτενῶ τὸν υἱόν σου τὸν πρωτότοκον

23 ܐܹܡܪܹܬ݂ ܠܵܟ݂ ܕܲܬ݂ܫܲܕܲܪ ܠܒܹܪܝ ܘܢܸܦܠܚܲܢܝ: ܘܐܸܢ ܠܵܐ ܨܵܒܹܐ ܐܲܢ̄ܬ ܠܡܲܫܲܕܵܪܘܼ ܠܒܹܪܝ ܗܵܐ ܩܵܛܹܠ ܐ̄ܢܵܐ ܠܲܒ݂ܪܵܟ݂ ܒܘܼܟ݂ܪܵܟ݂.

Dixi tibi: Dimitte filium meum ut serviat mihi; et noluisti dimittere eum: ecce ego interficiam filium tuum primogenitum.

Ասացի ցքեզ. Արձակեա զժողովուրդ իմ, զի պաշտեսցեն`` զիս. ապա թէ ոչ կամիցիս արձակել զդա, ես եմ ապաքէն որ սպանանիցեմ զորդի քո զանդրանիկ:

გარქუ შენ: გამოუტევე ერი ჩემი, რათა მმსახურებდენ მე, უკუეთუ არა ინებო გამოვლინებად, იხილე: მე მოვკლა ძე შენი პირმშოჲ. 23

23 And I say unto thee, Let my son go, that he may serve me: and if thou refuse to let him go, behold, I will slay thy son, even thy firstborn.

כד. וַיְהִי בַדֶּרֶךְ בַּמָּלוֹן וַיִּפְגְּשֵׁהוּ יְהֹוָה וַיְבַקֵּשׁ הֲמִיתוֹ:

ἐγένετο δὲ ἐν τῇ ὁδῷ ἐν τῷ καταλύματι συνήντησεν αὐτῷ ἄγγελος κυρίου καὶ ἐζήτει αὐτὸν ἀποκτεῖναι

24 ܘܲܗܘܵܐ ܡܘܼܫܹܐ ܒܐܘܼܪܚܵܐ ܒܹܝܬ݂ ܒܵܘܬ݂ܵܐ: ܘܲܦܓܲܥ ܒܹܗ ܡܵܪܝܵܐ: ܘܲܒ݂ܥܵܐ ܠܡܸܩܛܠܹܗ ܠܡܘܼܫܹܐ.

Cumque esset in itinere, in diversorio occurrit ei Dominus, et volebat occidere eum.

Եւ եղեւ ի ճանապարհի յիջավանս, պատահեաց նմա հրեշտակ Տեառն`` եւ խնդրէր սպանանել զնա:

და იყო გზასა ზედა სავანესა მას შეემთხჳა მას ანგელოზი უფლისაჲ და ეგულვა მოკლვაჲ მისი. 24

24 And it came to pass by the way in the inn, that the LORD met him, and sought to kill him.

כה. וַתִּקַּח צִפֹּרָה צֹר וַתִּכְרֹת אֶת עָרְלַת בְּנָהּ וַתַּגַּע לְרַגְלָיו וַתֹּאמֶר כִּי חֲתַן דָּמִים אַתָּה לִי:

καὶ λαβοῦσα Σεπφωρα ψῆφον περιέτεμεν τὴν ἀκροβυστίαν τοῦ υἱοῦ αὐτῆς καὶ προσέπεσεν πρὸς τοὺς πόδας καὶ εἶπεν ἔστη τὸ αἷμα τῆς περιτομῆς τοῦ παιδίου μου

25 ܘܢܸܣܒܲܬ݂ ܨܸܦܘܿܪܵܐ ܛܲܪܵܢܵܐ: ܘܓܸܙܪܲܬ݂ ܥܘܼܪܠܘܼܬ݂ܵܐ ܕܲܒ݂ܪܵܗ: ܘܐܸܚܕܲܬ݂ ܒܪܸܓ݂ܠܵܘܗܝ ܘܐܸܡܪܲܬ݂: ܚܲܬ݂ܢܵܐ ܕܲܕ݂ܡܵܐ ܐܲܢ̄ܬ ܠܝܼ.

Tulit idcirco Sephora acutissimam petram, et circumcidit præputium filii sui, tetigitque pedes ejus, et ait: Sponsus sanguinum tu mihi es.

Եւ առեալ Սեպփովրայի գայլախազ` թլփատեաց զանթլփատութիւն որդւոյն իւրոյ. եւ անկեալ առ ոտս նորա ասէ. Ահա եկաց արիւն թլփատութեան մանկան իմոյ:

და მოიღო სეფორა ბასრი და წინადასცჳთა წინადაცუეთილებაჲ ძისა თჳსისაჲ და შეუვრდა ფერჴთა მისთა და თქუა: დადეგინ სისხლი წინადაცუეთისა ძისა ჩემისა. 25

25 Then Zipporah took a sharp stone, and cut off the foreskin of her son, and cast it at his feet, and said, Surely a bloody husband art thou to me.

כו. וַיִּרֶף מִמֶּנּוּ אָז אָמְרָה חֲתַן דָּמִים לַמּוּלֹת:

καὶ ἀπῆλθεν ἀπ᾽ αὐτοῦ διότι εἶπεν ἔστη τὸ αἷμα τῆς περιτομῆς τοῦ παιδίου μου

26 ܘܐܲܪܦܝܼ ܡܸܢܹܗ: ܗܵܝܕܹܿܝܢ ܐܸܡܪܲܬ݂: ܚܲܬ݂ܢܵܐ ܕܲܕ݂ܡܵܐ ܠܲܓ݂ܙܘܼܪܬܵܐ.

Et dimisit eum postquam dixerat: Sponsus sanguinum ob circumcisionem.

Եւ գնաց հրեշտակն ի նմանէ``. քանզի ասաց եթէ Եկաց արիւն թլփատութեան մանկան իմոյ:

და წარვიდა მისგან ანგელოზი იგი, რამეთუ თქუა: დადგა სისხლი წინადაცუეთისაჲ ყრმისა ჩემისაჲ. 26

26 So he let him go: then she said, A bloody husband thou art, because of the circumcision.

כז. וַיֹּאמֶר יְהֹוָה אֶל אַהֲרֹן לֵךְ לִקְרַאת משֶׁה הַמִּדְבָּרָה וַיֵּלֶךְ וַיִּפְגְּשֵׁהוּ בְּהַר הָאֱלֹהִים וַיִּשַּׁק לוֹ:

εἶπεν δὲ κύριος πρὸς Ααρων πορεύθητι εἰς συνάντησιν Μωυσεῖ εἰς τὴν ἔρημον καὶ ἐπορεύθη καὶ συνήντησεν αὐτῷ ἐν τῷ ὄρει τοῦ θεοῦ καὶ κατεφίλησαν ἀλλήλους

27 ܘܐܸܡܲܪ ܡܵܪܝܵܐ ܠܐܲܗܪܘܿܢ: ܙܸܠ ܠܐܘܼܪܥܹܗ ܕܡܘܼܫܹܐ ܐܲܚܘܼܟ݂ ܠܡܲܕ݂ܒܿܪܵܐ: ܘܐܸܙܲܠ ܘܲܦܓܲܥ ܒܹܗ ܒܛܘܼܪܹܗ ܕܐܲܠܵܗܵܐ ܒܚܘܿܪܝܼܒ݂: ܘܢܲܫܩܹܗ.

Dixit autem Dominus ad Aaron: Vade in occursum Moysi in desertum. Qui perrexit obviam ei in montem Dei, et osculatus est eum.

Եւ ասէ Տէր ցԱհարոն. Երթ ընդ առաջ Մովսիսի յանապատն: Եւ գնաց եւ պատահեաց նմա ի լերինն Աստուծոյ, եւ համբուրեաց զնա:

ჰრქუა უფალმან აჰრონს: განვედ შენ უდაბნოდ და მიეგებვოდე მოსეს, და განვიდა და შეემთხჳა მას მთასა მას ზედა ღმრთისასა და ამბორს-უყვეს ურთიერთას. 27

27 And the LORD said to Aaron, Go into the wilderness to meet Moses. And he went, and met him in the mount of God, and kissed him.

כח. וַיַּגֵּד משֶׁה לְאַהֲרֹן אֵת כָּל דִּבְרֵי יְהֹוָה אֲשֶׁר שְׁלָחוֹ וְאֵת כָּל הָאֹתֹת אֲשֶׁר צִוָּהוּ:

καὶ ἀνήγγειλεν Μωυσῆς τῷ Ααρων πάντας τοὺς λόγους κυρίου οὓς ἀπέστειλεν καὶ πάντα τὰ σημεῖα ἃ ἐνετείλατο αὐτῷ

28 ܘܚܵܘܝܼ ܡܘܼܫܹܐ ܠܐܲܗܪܘܿܢ ܟܠܗܘܿܢ ܦܸܬ݂ܓ݂ܵܡܵܘܗܝ ܕܡܵܪܝܵܐ ܕܫܲܕܪܹܗ: ܘܟ݂ܠ ܐܵܬ݂ܘܵܬ݂ܵܐ ܕܦܲܩܕܹܗ ܠܡܸܥܒܲܕ݂.

Narravitque Moyses Aaron omnia verba Domini quibus miserat eum, et signa quæ mandaverat.

Եւ պատմեաց Մովսէս Ահարոնի զամենայն պատգամս Տեառն որ առաքեաց զնա, եւ զամենայն զնշանսն զոր պատուիրեաց նմա:

და უთხრა მოსე აჰრონს: ყოველნი ესე სიტყუანი უფლისანი, რომლისათჳს მოავლინა და ყოველნივე იგი სასწაულნი, რომელ ამცნო მას. 28

28 And Moses told Aaron all the words of the LORD who had sent him, and all the signs which he had commanded him.

כט. וַיֵּלֶךְ משֶׁה וְאַהֲרֹן וַיַּאַסְפוּ אֶת כָּל זִקְנֵי בְּנֵי יִשְׂרָאֵל:

ἐπορεύθη δὲ Μωυσῆς καὶ Ααρων καὶ συνήγαγον τὴν γερουσίαν τῶν υἱῶν Ισραηλ

29 ܘܐܸܙܲܠܘ ܡܘܼܫܹܐ ܘܐܲܗܪܘܿܢ: ܘܟܲܢܸܫܘ ܠܟ݂ܠܗܘܿܢ ܣܵܒܹ̈ܐ ܕܲܒ݂̈ܢܲܝ ܝܼܣܪܵܝܹܠ.

Veneruntque simul, et congregaverunt cunctos seniores filiorum Israël.

Գնացին Մովսէս եւ Ահարոն եւ ժողովեցին զամենայն ծերակոյտ որդւոցն Իսրայելի:

მოვიდეს მოსე და აჰრონ და შეკრიბნეს მოხუცებულნი ძეთა ისრაჱლისათანი. 29

29 And Moses and Aaron went and gathered together all the elders of the children of Israel:

ל. וַיְדַבֵּר אַהֲרֹן אֵת כָּל הַדְּבָרִים אֲשֶׁר דִּבֶּר יְהֹוָה אֶל משֶׁה וַיַּעַשׂ הָאֹתֹת לְעֵינֵי הָעָם:

καὶ ἐλάλησεν Ααρων πάντα τὰ ῥήματα ταῦτα ἃ ἐλάλησεν ὁ θεὸς πρὸς Μωυσῆν καὶ ἐποίησεν τὰ σημεῖα ἐναντίον τοῦ λαοῦ

30 ܘܐܸܡܲܪ ܐܲܗܪܘܿܢ ܟܠܗܘܿܢ ܦܸܬ݂ܓ݂ܵܡܹܐ ܕܐܸܡܲܪ ܡܵܪܝܵܐ ܠܡܘܼܫܹܐ: ܘܲܥܒܲܕ݂ ܐܵܬ݂ܘܵܬ݂ܵܐ ܩܕ݂ܵܡ ܥܲܡܵܐ.

Locutusque est Aaron omnia verba quæ dixerat Dominus ad Moysen: et fecit signa coram populo,

Եւ խօսեցաւ Ահարոն զամենայն պատգամսն զոր խօսեցաւ Տէր ընդ Մովսիսի. եւ արար նշանս առաջի ժողովրդեանն:

და ეტყოდა აჰრონ ყოველთავე მათ სიტყუათა, რომელთა ეტყოდა ღმერთი მოსეს და ქმნნა სასწაულნი იგი წინაშე ერისა მის. 30

30 And Aaron spake all the words which the LORD had spoken unto Moses, and did the signs in the sight of the people.

לא. וַיַּאֲמֵן הָעָם וַיִּשְׁמְעוּ כִּי פָקַד יְהֹוָה אֶת בְּנֵי יִשְׂרָאֵל וְכִי רָאָה אֶת עָנְיָם וַיִּקְּדוּ וַיִּשְׁתַּחֲווּ:

καὶ ἐπίστευσεν ὁ λαὸς καὶ ἐχάρη ὅτι ἐπεσκέψατο ὁ θεὸς τοὺς υἱοὺς Ισραηλ καὶ ὅτι εἶδεν αὐτῶν τὴν θλῖψιν κύψας δὲ ὁ λαὸς προσεκύνησεν

31 ܘܗܲܝܡܸܢܘ ܥܲܡܵܐ: ܘܲܫܡܲܥܘ ܕܐܸܬܿܕܿܟܲܪ ܡܵܪܝܵܐ ܠܲܒ݂̈ܢܲܝ ܝܼܣܪܵܝܹܠ: ܘܕܲܚܙܵܐ ܫܘܼܥܒܵܕ݂ܗܘܿܢ: ܘܲܩܥܲܕ݂ܘ ܥܲܡܵܐ ܘܲܣܓܸܕ݂ܘ ܩܕ݂ܵܡ ܡܵܪܝܵܐ.

et credidit populus. Audieruntque quod visitasset Dominus filios Israël, et respexisset afflictionem illorum: et proni adoraverunt.

Եւ հաւատաց ժողովուրդն եւ ուրախ եղեւ, զի արար Աստուած այց որդւոցն Իսրայելի, եւ զի հայեցաւ ի նեղութիւն նոցա. խոնարհեցաւ ժողովուրդն եւ երկիր եպագ:

და ჰრწმენა ერსა მას და განიხარეს, რამეთუ მოხედა უფალმან ერსა თჳსსა ძეთა ისრაჱლისათა, და რამეთუ იხილა ჭირი იგი მათი. და მოდრკა ერი იგი და თაყუანი-სცეს ღმერთსა. 31

31 And the people believed: and when they heard that the LORD had visited the children of Israel, and that he had looked upon their affliction, then they bowed their heads and worshipped.

Ε'

ܩܦܠܐܘܢ: ܗ.

Cap. 5

ԳԼ. Ե

5 თავი მეხუთე

א. וְאַחַר בָּאוּ משֶׁה וְאַהֲרֹן וַיֹּאמְרוּ אֶל פַּרְעֹה כֹּה אָמַר יְהֹוָה אֱלֹהֵי יִשְׂרָאֵל שַׁלַּח אֶת עַמִּי וְיָחֹגּוּ לִי בַּמִּדְבָּר:

καὶ μετὰ ταῦτα εἰσῆλθεν Μωυσῆς καὶ Ααρων πρὸς Φαραω καὶ εἶπαν αὐτῷ τάδε λέγει κύριος ὁ θεὸς Ισραηλ ἐξαπόστειλον τὸν λαόν μου ἵνα μοι ἑορτάσωσιν ἐν τῇ ἐρήμῳ

1 ܘܒ݂ܵܬܲܪ ܗܵܝܕܹܿܝܢ: ܥܲܠܘ ܡܘܼܫܹܐ ܘܐܲܗܪܘܿܢ: ܘܐܸܡܲܪܘ ܠܦܸܪܥܘܿܢ: ܗܵܟܲܢܵܐ ܐܵܡܲܪ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܐ ܕܝܼܣܪܵܝܹܠ: ܫܲܕܲܪ ܠܥܲܡܝ ܘܲܢܚܲܓܿܘܿܢ ܠܝܼ ܒܡܲܕ݂ܒܿܪܵܐ.

Post hæc ingressi sunt Moyses et Aaron, et dixerunt Pharaoni: Hæc dicit Dominus Deus Israël: Dimitte populum meum ut sacrificet mihi in deserto.

Եւ ապա մտին Մովսէս եւ Ահարոն առաջի փարաւոնի եւ ասեն ցնա. Այսպէս ասէ Տէր Աստուած Իսրայելի. Արձակեա զժողովուրդ իմ, զի արասցեն ինձ տօն յանապատի:

და ამისა შემდგომად შევიდეს მოსე და აჰრონ წინაშე ფარაოჲსსა და ჰრქუეს მას: ამას იტყჳს უფალი ღმერთი ისრაჱლისაჲ: გამოავლინე ერი ჩემი, რათა მმსახურებდენ მე უდაბნოსა ზედა. 1

1 And afterward Moses and Aaron went in, and told Pharaoh, Thus saith the LORD God of Israel, Let my people go, that they may hold a feast unto me in the wilderness.

ב. וַיֹּאמֶר פַּרְעֹה מִי יְהֹוָה אֲשֶׁר אֶשְׁמַע בְּקֹלוֹ לְשַׁלַּח אֶת יִשְׂרָאֵל לֹא יָדַעְתִּי אֶת יְהֹוָה וְגַם אֶת יִשְׂרָאֵל לֹא אֲשַׁלֵּחַ:

καὶ εἶπεν Φαραω τίς ἐστιν οὗ εἰσακούσομαι τῆς φωνῆς αὐτοῦ ὥστε ἐξαποστεῖλαι τοὺς υἱοὺς Ισραηλ οὐκ οἶδα τὸν κύριον καὶ τὸν Ισραηλ οὐκ ἐξαποστέλλω

2 ܘܐܸܡܲܪ ܦܸܪܥܘܿܢ: ܡܲܢܘܼ ܡܵܪܝܵܐ ܕܐܸܫܡܲܥ ܒܩܵܠܹܗ ܠܲܡܫܲܕܵܪܘܼ ܠܝܼܣܪܵܝܹܠ: ܠܵܐ ܝܵܕܲܥ ܐ̄ܢܵܐ ܠܡܵܪܝܵܐ: ܘܐܵܦ ܠܝܼܣܪܵܝܹܠ ܠܵܐ ܡܫܲܕܲܪ ܐ̄ܢܵܐ.

At ille respondit: Quis est Dominus, ut audiam vocem ejus, et dimittam Israël? nescio Dominum, et Israël non dimittam.

Եւ ասէ փարաւոն. Ո՞վ է նա, որում լուայց ձայնի նորա արձակել զորդիսն Իսրայելի. ոչ գիտեմ զՏէրն, եւ զԻսրայէլ ոչ արձակեմ:

და ჰრქუა ფარაო: ვინ არს იგი, რათა ვისმინო ჴმისა მისისა, ვითარმედ განუტევნე ძენი ისრაჱლისანი? არა ვიცი უფალი, არცა განუტეო ისრაჱლი. 2

2 And Pharaoh said, Who is the LORD, that I should obey his voice to let Israel go? I know not the LORD, neither will I let Israel go.

ג. וַיֹּאמְרוּ אֱלֹהֵי הָעִבְרִים נִקְרָא עָלֵינוּ נֵלֲכָה נָּא דֶּרֶךְ שְׁלשֶׁת יָמִים בַּמִּדְבָּר וְנִזְבְּחָה לַיהֹוָה אֱלֹהֵינוּ פֶּן יִפְגָּעֵנוּ בַּדֶּבֶר אוֹ בֶחָרֶב:

καὶ λέγουσιν αὐτῷ ὁ θεὸς τῶν Εβραίων προσκέκληται ἡμᾶς πορευσόμεθα οὖν ὁδὸν τριῶν ἡμερῶν εἰς τὴν ἔρημον ὅπως θύσωμεν τῷ θεῷ ἡμῶν μήποτε συναντήσῃ ἡμῖν θάνατος ἢ φόνος

3 ܘܐܸܡܲܪܘ: ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܐ ܕܥܸܒ݂ܪܵܝܹܐ ܐܸܬ݂ܓܿܠܝܼ ܥܠܲܝܢ: ܢܹܐܙܲܠ ܡܲܪܕܹܿܐ ܬܠܵܬ݂ܵܐ ܝܵܘܡܝܼܢ ܒܡܲܕ݂ܒܿܪܵܐ: ܘܲܢܕܲܒܲܚ ܠܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܲܢ: ܕܲܠܡܵܐ ܢܹܐܪܥܲܢ ܒܚܲܪܒܵܐ ܐܵܘ ܒܡܵܘܬܵܐ.

Dixeruntque: Deus Hebræorum vocavit nos, ut eamus viam trium dierum in solitudinem, et sacrificemus Domino Deo nostro: ne forte accidat nobis pestis aut gladius.

Եւ ասեն ցնա. Աստուածն Եբրայեցւոց կոչեաց զմեզ առ ինքն``. արդ երթիցուք երից աւուրց ճանապարհ յանապատն, զի զոհեսցուք Տեառն Աստուծոյ մերում. գուցէ պատահիցէ մեզ մահ կամ սպանումն:

და ჰრქუეს მას: ღმერთი ებრაელთა მიწესს ჩუენ, განვიდი გზასა სამისა დღისასა უდაბნოდ, რათა მსხუერპლი შევწიროთ უფლისა ღმრთისა ჩუენისა, ნუუკუე შემემთხჳოს ჩუენ სიკუდილი, გინა მახჳლი. 3

3 And they said, The God of the Hebrews hath met with us: let us go, we pray thee, three days' journey into the desert, and sacrifice unto the LORD our God; lest he fall upon us with pestilence, or with the sword.

ד. וַיֹּאמֶר אֲלֵהֶם מֶלֶךְ מִצְרַיִם לָמָּה משֶׁה וְאַהֲרֹן תַּפְרִיעוּ אֶת הָעָם מִמַּעֲשָׂיו לְכוּ לְסִבְלֹתֵיכֶם:

καὶ εἶπεν αὐτοῖς ὁ βασιλεὺς Αἰγύπτου ἵνα τί Μωυσῆ καὶ Ααρων διαστρέφετε τὸν λαόν μου ἀπὸ τῶν ἔργων ἀπέλθατε ἕκαστος ὑμῶν πρὸς τὰ ἔργα αὐτοῦ

4 ܘܐܸܡܲܪ ܠܗܘܿܢ ܡܲܠܟܵܐ ܕܡܸܨܪܝܹܢ: ܠܡܵܢܵܐ ܡܘܼܫܹܐ ܘܐܲܗܪܘܿܢ ܡܒܲܛܠܝܼܢ ܐܲܢ̄ܬܿܘܿܢ ܠܥܲܡܵܐ ܡܼܢ ܥܒ݂ܵܕ݂ܗܘܿܢ: ܙܸܠܘ ܠܫܘܼܥܒܵܕ݂ܟ݂ܘܿܢ.

Ait ad eos rex Ægypti: Quare Moyses et Aaron sollicitatis populum ab operibus suis? ite ad onera vestra.

Եւ ասէ ցնոսա արքայն Եգիպտացւոց. Ընդէ՞ր դու, Մովսէս եւ Ահարոն, խափանէք զժողովուրդն ի գործոյ իւրեանց. երթայք յիւրաքանչիւր գործ իւր:

ჰრქუა მათ მეფემან ეგჳპტისამან: რაჲსათჳს თქუენ, მოსე და აჰრონ, გარდააქცევთ ერსა საქმისაგან მათისა? წარვედით კაცად-კაცადი თქუენი საქმესა თჳსსა. 4

4 And the king of Egypt said unto them, Wherefore do ye, Moses and Aaron, let the people from their works? get you unto your burdens.

ה. וַיֹּאמֶר פַּרְעֹה הֵן רַבִּים עַתָּה עַם הָאָרֶץ וְהִשְׁבַּתֶּם אֹתָם מִסִּבְלֹתָם:

καὶ εἶπεν Φαραω ἰδοὺ νῦν πολυπληθεῖ ὁ λαός μὴ οὖν καταπαύσωμεν αὐτοὺς ἀπὸ τῶν ἔργων

5 ܘܐܸܡܲܪ ܠܗܘܿܢ ܦܸܪܥܘܿܢ: ܗܵܐ ܣܲܓܿܝܼܐܝܼܢ ܗܵܫܵܐ ܥܲܡܵܐ ܕܐܲܪܥܵܐ: ܡܒܲܛܠܝܼܢ ܐܲܢ̄ܬܿܘܿܢ ܠܗܘܿܢ ܥܒ݂ܵܕ݂ܗܘܿܢ.

Dixitque Pharao: Multus est populus terræ: videtis quod turba succreverit: quanto magis si dederitis eis requiem ab operibus?

Եւ ասէ փարաւոն. Ահա բազմանայ յոյժ ժողովուրդն յերկրիս. արդ մի՛ հանդարտեցուսցուք զնոսա ի գործոյ:

და თქუა ფარაო: აჰა ესერა, აწ განმრავლებულ არს ერი ესე ქუეყანისა, არღარა შეუნდოთ მათ საქმისა მისგან. 5

5 And Pharaoh said, Behold, the people of the land now are many, and ye make them rest from their burdens.

ו. וַיְצַו פַּרְעֹה בַּיּוֹם הַהוּא אֶת הַנֹּגְשִׂים בָּעָם וְאֶת שֹׁטְרָיו לֵאמֹר:

συνέταξεν δὲ Φαραω τοῖς ἐργοδιώκταις τοῦ λαοῦ καὶ τοῖς γραμματεῦσιν λέγων

6 ܘܦܲܩܸܕ݂ ܦܸܪܥܘܿܢ ܒܝܵܘܡܵܐ ܗܵܘ ܠܫܲܠܝܼܛܵܘܗܝ ܕܥܲܡܵܐ: ܘܲܠܣܲܦܪܵܘܗܝ: ܘܐܸܡܲܪ ܠܗܘܿܢ.

Præcepit ergo in die illo præfectis operum et exactoribus populi, dicens:

Եւ հրամայեաց փարաւոն յաւուր յայնմիկ գործավարաց ժողովրդեանն եւ դպրաց նորա. ասէ:

და უბრძანა ფარაო მას დღესა შინა საქმის მაწუეველთა მათ ერისათა და მწიგნობართა და ჰრქუა: 6

6 And Pharaoh commanded the same day the taskmasters of the people, and their officers, saying,

ז. לֹא תֹאסִפוּן לָתֵת תֶּבֶן לָעָם לִלְבֹּן הַלְּבֵנִים כִּתְמוֹל שִׁלְשֹׁם הֵם יֵלְכוּ וְקשְׁשׁוּ לָהֶם תֶּבֶן:

οὐκέτι προστεθήσεται διδόναι ἄχυρον τῷ λαῷ εἰς τὴν πλινθουργίαν καθάπερ ἐχθὲς καὶ τρίτην ἡμέραν αὐτοὶ πορευέσθωσαν καὶ συναγαγέτωσαν ἑαυτοῖς ἄχυρα

7 ܠܵܐ ܬܵܘܣܦܘܼܢ ܠܡܸܬܲܠ ܬܸܒ݂ܢܵܐ ܠܥܲܡܵܐ ܠܡܲܪܡܵܝܘܼ ܠܸܒ݂ܢܹ̈ܐ: ܐܲܝܟ݂ ܕܐܸܬ݂ܡܵܠܝ ܘܐܲܝܟ݂ ܕܲܡܢܲܬ݂ܡܵܠܝ: ܗܸܢܘܿܢ ܢܹܐܙܠ̄ܘܼܢ ܢܲܩܫܘܼܢ ܠܗܘܿܢ ܬܸܒ݂ܢܵܐ.

Nequaquam ultra dabitis paleas populo ad conficiendos lateres, sicut prius: sed ipsi vadant, et colligant stipulas.

Մի՛ եւս յաւելուցուք տալ յարդ ժողովրդեանն յաղիւսարկութիւն որպէս յերէկն եւ յեռանդ. ինքեանք երթիցեն եւ ժողովեսցեն իւրեանց յարդ:

ნუღარა შესძინებთ ცემად ბზესა ალიზისა საქმედ რად, ვითარცა გუშინ და ძოღან, იგინი წარვიდედ და შეიკრიბედ თავისა თჳსისა ბზე. 7

7 Ye shall no more give the people straw to make brick, as heretofore: let them go and gather straw for themselves.

ח. וְאֶת מַתְכֹּנֶת הַלְּבֵנִים אֲשֶׁר הֵם עֹשִׂים תְּמוֹל שִׁלְשֹׁם תָּשִׂימוּ עֲלֵיהֶם לֹא תִגְרְעוּ מִמֶּנּוּ כִּי נִרְפִּים הֵם עַל כֵּן הֵם צֹעֲקִים לֵאמֹר נֵלְכָה נִזְבְּחָה לֵאלֹהֵינוּ:

καὶ τὴν σύνταξιν τῆς πλινθείας ἧς αὐτοὶ ποιοῦσιν καθ᾽ ἑκάστην ἡμέραν ἐπιβαλεῖς αὐτοῖς οὐκ ἀφελεῖς οὐδέν σχολάζουσιν γάρ διὰ τοῦτο κεκράγασιν λέγοντες πορευθῶμεν καὶ θύσωμεν τῷ θεῷ ἡμῶν

8 ܘܚܘܼܫܒܵܢܵܐ ܕܠܸܒܹܢܹ̈ܐ ܕܥܵܒ݂ܕܝܼܢ ܗ̄ܘܵܘ: ܐܲܝܟ݂ ܕܡܼܢ ܐܸܬ݂ܡܵܠܝ ܘܐܲܝܟ݂ ܕܡܼܢ ܡܢܵܬ݂ܡܵܠܝ: ܬܲܪܡܘܼܢ ܥܠܲܝܗܘܿܢ: ܘܠܵܐ ܬܒܲܨܪܘܼܢ ܡܸܢܗܘܿܢ: ܡܸܛܠ ܕܒܲܛܵܠܹ̈ܐ ܐܸܢܘܿܢ: ܡܸܛܠ ܗܵܢܵܐ ܡܒܲܓܿܢܝܼܢ ܘܐܵܡܪܝܼܢ: ܢܹܐܙܲܠ ܢܕܲܒܲܚ ܠܐܲܠܵܗܲܢ.

Et mensuram laterum, quam prius faciebant, imponetis super eos, nec minuetis quidquam: vacant enim, et idcirco vociferantur, dicentes: Eamus, et sacrificemus Deo nostro.

Եւ զսակ զաղիւսարկին որպէս գործէին հանապազ, արկէք ի վերայ նոցա. մի՛ հատանիցէք ինչ անտի. զի դատարկացան եւ վասն այնորիկ աղաղակեն եւ ասեն. Երթիցուք զոհեսցուք Աստուծոյ մերում:

და ბრძანებული იგი ალიზი, რომელსა იქმან დღითი-დღედ იგივე დასდევით მათ, ნუმცა რას დააკლებენ, რამეთუ სცალს და ამისთჳს ღაღადებენ და იტყჳან: განვიდეთ და შევწიროთ უფლისა ღმრთისა ჩუენისა. 8

8 And the tale of the bricks, which they did make heretofore, ye shall lay upon them; ye shall not diminish ought thereof: for they be idle; therefore they cry, saying, Let us go and sacrifice to our God.

ט. תִּכְבַּד הָעֲבֹדָה עַל הָאֲנָשִׁים וְיַעֲשׂוּ בָהּ וְאַל יִשְׁעוּ בְּדִבְרֵי שָׁקֶר:

βαρυνέσθω τὰ ἔργα τῶν ἀνθρώπων τούτων καὶ μεριμνάτωσαν ταῦτα καὶ μὴ μεριμνάτωσαν ἐν λόγοις κενοῖς

9 ܬܸܥܫܲܢ ܥܒ݂ܝܼܕܿܬܵܐ ܥܲܠ ܓܲܒ݂ܪܹܐ ܘܢܸܪܢܘܿܢ ܒܵܗ: ܘܠܵܐ ܢܸܪܢܘܿܢ ܒܡܸܠܹ̈ܐ ܣܪܝܼܩܵܬ݂ܵܐ.

Opprimantur operibus, et expleant ea: ut non acquiescant verbis mendacibus.

Ծանրասցի գործ մարդկանն, եւ այնմ հոգասցեն, եւ մի՛ հոգասցեն ի բանս տարապարտս:

დაუმძიმდინ საქმე კაცთა ამათ და მას ზრუნვიდენ და ნუ ზრუნვედ სიტყუასა ცუდსა. 9

9 Let there more work be laid upon the men, that they may labour therein; and let them not regard vain words.

י. וַיֵּצְאוּ נֹגְשֵׂי הָעָם וְשֹׁטְרָיו וַיֹּאמְרוּ אֶל הָעָם לֵאמֹר כֹּה אָמַר פַּרְעֹה אֵינֶנִּי נֹתֵן לָכֶם תֶּבֶן:

κατέσπευδον δὲ αὐτοὺς οἱ ἐργοδιῶκται καὶ οἱ γραμματεῖς καὶ ἔλεγον πρὸς τὸν λαὸν λέγοντες τάδε λέγει Φαραω οὐκέτι δίδωμι ὑμῖν ἄχυρα

10 ܘܲܢܦܲܩܘ ܫܲܠܝܼܛܵܢܵܘܗܝ ܕܥܲܡܵܐ ܘܣܲܦܪܵܘܗܝ: ܘܐܸܡܲܪܘ ܠܥܲܡܵܐ: ܗܵܟܲܢܵܐ ܐܸܡܲܪ ܦܸܪܥܘܿܢ: ܠܵܐ ܝܵܗܹܒ݂ ܐ̄ܢܵܐ ܠܟ݂ܘܿܢ ܬܸܒ݂ܢܵܐ.

Igitur egressi præfecti operum et exactores ad populum, dixerunt: Sic dicit Pharao: Non do vobis paleas:

Եւ ստիպէին զնոսա գործավարք ժողովրդեանն եւ դպիրք նորա, եւ խօսէին ընդ ժողովրդեանն եւ ասէին. Այսպէս ասէ փարաւոն. Ոչ եւս տաց ձեզ յարդ:

ასწრაფდეს მათ საქმის მწუეველნი იგი ერისანი და მწიგნობარნი იგი და ეტყოდეს ერსა: ამას იტყჳს ფარაო, არარა გცემ თქუენ ბზესა. 10

10 And the taskmasters of the people went out, and their officers, and they spake to the people, saying, Thus saith Pharaoh, I will not give you straw.

יא. אַתֶּם לְכוּ קְחוּ לָכֶם תֶּבֶן מֵאֲשֶׁר תִּמְצָאוּ כִּי אֵין נִגְרָע מֵעֲבֹדַתְכֶם דָּבָר:

αὐτοὶ ὑμεῖς πορευόμενοι συλλέγετε ἑαυτοῖς ἄχυρα ὅθεν ἐὰν εὕρητε οὐ γὰρ ἀφαιρεῖται ἀπὸ τῆς συντάξεως ὑμῶν οὐθέν

11 ܐܲܢ̄ܬܘܿܢ ܙܸܠܘ ܣܲܒ݂ܘ ܠܟ݂ܘܿܢ ܬܸܒ݂ܢܵܐ ܡܼܢ ܐܲܝܡܸܟܵܐ ܕܡܸܫܟܚܝܼܢ ܐܲܢ̄ܬܘܿܢ: ܘܡܸܕܸܡ ܠܵܐ ܢܸܬ݂ܒܲܨܲܪ ܡܼܢ ܥܒ݂ܵܕ݂ܟ݂ܘܿܢ.

ite, et colligite sicubi invenire poteritis, nec minuetur quidquam de opere vestro.

դուք ձեզէն երթայք ժողովեցէք ձեզ յարդ ուստի՛ եւ գտանիցէք. զի ոչ թողասցի ձեզ ի սակէն ձերմէ եւ ոչ ինչ:

წარვედით თქუენ და შეკრიბეთ ბზე, სადაცა ჰპოოთ და არარაჲ დააკლოთ თქუენ დაწესებულსა მას არცაღა ერთ. 11

11 Go ye, get you straw where ye can find it: yet not ought of your work shall be diminished.

יב. וַיָּפֶץ הָעָם בְּכָל אֶרֶץ מִצְרָיִם לְקשֵׁשׁ קַשׁ לַתֶּבֶן:

καὶ διεσπάρη ὁ λαὸς ἐν ὅλῃ Αἰγύπτῳ συναγαγεῖν καλάμην εἰς ἄχυρα

12 ܘܐܸܬ݂ܒܲܕܲܪ ܥܲܡܵܐ ܒܟ݂ܠܵܗ ܐܲܪܥܵܐ ܕܡܸܨܪܹܝܢ: ܠܡܸܩܲܫ ܩܸܫܬܵܐ ܕܬܸܒ݂ܢܵܐ.

Dispersusque est populus per omnem terram Ægypti ad colligendas paleas.

Եւ սփռեցաւ ժողովուրդն ընդ ամենայն երկիրն Եգիպտացւոց ժողովել եղէգն առ ի յարդ:

და განიბნია ერი იგი ყოველსა ქუეყანასა ეგჳპტისასა შეკრებად წუელისა ბზედ. 12

12 So the people were scattered abroad throughout all the land of Egypt to gather stubble instead of straw.

יג. וְהַנֹּגְשִׂים אָצִים לֵאמֹר כַּלּוּ מַעֲשֵׂיכֶם דְּבַר יוֹם בְּיוֹמוֹ כַּאֲשֶׁר בִּהְיוֹת הַתֶּבֶן:

οἱ δὲ ἐργοδιῶκται κατέσπευδον αὐτοὺς λέγοντες συντελεῖτε τὰ ἔργα τὰ καθήκοντα καθ᾽ ἡμέραν καθάπερ καὶ ὅτε τὸ ἄχυρον ἐδίδοτο ὑμῖν

13 ܘܫܲܠܝܼܛܹ̈ܐ ܐܵܠܨܝܼܢ ܘܐܵܡܪܝܼܢ: ܐܲܫܠܸܡܘ ܥܒ݂ܵܕ݂ܟ݂ܘܢ ܐܲܝܟ݂ ܕܲܒ݂ܟ݂ܠܙܒܲܢ: ܐܲܝܟ݂ ܕܡܸܬ݂ܝܗܸܒ݂ ܗ̄ܘܵܐ ܠܟ݂ܘܢ ܬܸܒ݂ܢܵܐ.

Præfecti quoque operum instabant, dicentes: Complete opus vestrum quotidie, ut prius facere solebatis quando dabantur vobis paleæ.

Եւ գործավարքն ստիպէին զնոսա եւ ասէին. Բովանդակեցէք զգործն ձեր ըստ հանապազորդ սակին, որպէս մինչ յարդն տային ձեզ:

ხოლო საქმის მწვეველნი იგი ასწრაფებდეს მათ და ეტყოდეს: აღასრულეთ საქმე დაწესებული თქუენი დღითი-დღედ, ვითარცა-იგი რაჟამს ბზე გეცემოდა თქუენ. 13

13 And the taskmasters hasted them, saying, Fulfil your works, your daily tasks, as when there was straw.

יד. וַיֻּכּוּ שֹׁטְרֵי בְּנֵי יִשְׂרָאֵל אֲשֶׁר שָׂמוּ עֲלֵהֶם נֹגְשֵׂי פַרְעֹה לֵאמֹר מַדּוּעַ לֹא כִלִּיתֶם חָקְכֶם לִלְבֹּן כִּתְמוֹל שִׁלְשֹׁם גַּם תְּמוֹל גַּם הַיּוֹם:

καὶ ἐμαστιγώθησαν οἱ γραμματεῖς τοῦ γένους τῶν υἱῶν Ισραηλ οἱ κατασταθέντες ἐπ᾽ αὐτοὺς ὑπὸ τῶν ἐπιστατῶν τοῦ Φαραω λέγοντες διὰ τί οὐ συνετελέσατε τὰς συντάξεις ὑμῶν τῆς πλινθείας καθάπερ ἐχθὲς καὶ τρίτην ἡμέραν καὶ τὸ τῆς σήμερον

14 ܘܐܸܬ݂ܪܕ݂ܝܘ ܣܵܦܪܹܐ ܕܲܒ݂̈ܢܲܝ ܝܼܣܪܵܝܹܠ: ܕܐܲܩܝܼܡܘ ܥܠܲܝܗܘܿܢ ܫܲܠܝܼܛܵܢܵܘܗܝ ܕܦܸܪܥܘܿܢ: ܘܐܵܡܪܝܼܢ: ܠܡܵܢܵܐ ܠܵܐ ܐܲܫܠܸܡܬܘܿܢ ܚܘܼܫܒܵܢܼܟ݂ܘܿܢ ܕܠܸܒ݂ܢܹ̈ܐ: ܐܲܝܟ݂ ܕܐܸܬ݂ܡܵܠܝ ܘܐܲܝܟ݂ ܕܲܡܢܲܬ݂ܡܵܠܝ: ܘܐܵܦ ܐܸܬ݂ܡܵܠܝ ܘܝܵܘܡܵܢܵܐ.

Flagellatique sunt qui præerant operibus filiorum Israël, ab exactoribus Pharaonis, dicentibus: Quare non impletis mensuram laterum sicut prius, nec heri, nec hodie?

Եւ տանջեցան դպիրք ազգի որդւոցն Իսրայելի որ կային ի վերայ նոցա` ի վերակացուացն փարաւոնի, զի ասէին, թէ Ընդէ՞ր ոչ բովանդակեցէք զսակ աղիւսոյն ձերոյ որպէս յերէկն եւ յեռանդ` եւ զայսր աւուրդ:

და იტანჯნენ მწიგნობარნი იგი ნათესავისა მის ძეთა ისრაჱლისათანი, რომელნი-იგი დაედგინნეს მათ ზედა ზედამდგომელთა მათ ფარაოჲსთა და ეტყოდეს: რაჲსათჳს არა აღასრულეთ დაწესებული იგი ალიზისა საქმე თქუენი გუშინდელისა და ძოღანდელისა დღისა დღესცა ეგრევე? 14

14 And the officers of the children of Israel, which Pharaoh's taskmasters had set over them, were beaten, and demanded, Wherefore have ye not fulfilled your task in making brick both yesterday and to day, as heretofore?

טו. וַיָּבֹאוּ שֹׁטְרֵי בְּנֵי יִשְׂרָאֵל וַיִּצְעֲקוּ אֶל פַּרְעֹה לֵאמֹר לָמָּה תַעֲשֶׂה כֹה לַעֲבָדֶיךָ:

εἰσελθόντες δὲ οἱ γραμματεῖς τῶν υἱῶν Ισραηλ κατεβόησαν πρὸς Φαραω λέγοντες ἵνα τί οὕτως ποιεῖς τοῖς σοῖς οἰκέταις

15 ܘܐܸܬ݂ܵܘ ܣܵܦܪܹ̈ܐ ܕܲܒ݂̈ܢܲܝ ܝܼܣܪܵܝܹܠ: ܘܲܡܒܲܓܿܢܝܼܢ ܩܕ݂ܵܡ ܦܸܪܥܘܿܢ ܘܐܵܡܪܝܼܢ: ܠܡܵܢܵܐ ܡܸܬ݂ܥܒܸܕ ܗܵܟܲܢܵܐ ܠܥܲܒ݂ܕܲܝܟ.

Veneruntque præpositi filiorum Israël, et vociferati sunt ad Pharaonem dicentes: Cur ita agis contra servos tuos?

Եւ մտեալ դպրաց որդւոցն Իսրայելի` բողոք կալան առաջի փարաւոնի եւ ասեն. Ընդէ՞ր առնես այսպէս ընդ ծառայս քո:

შევიდეს მწიგნობარნი იგი ძეთა ისრაჱლისათანი, ღაღადებდეს წინაშე ფარაოსსა და იტყოდეს: რაჲსათჳს ესრეთ უყოფ მონათა შენთა? 15

15 Then the officers of the children of Israel came and cried unto Pharaoh, saying, Wherefore dealest thou thus with thy servants?

טז. תֶּבֶן אֵין נִתָּן לַעֲבָדֶיךָ וּלְבֵנִים אֹמְרִים לָנוּ עֲשׂוּ וְהִנֵּה עֲבָדֶיךָ מֻכִּים וְחָטָאת עַמֶּךָ:

ἄχυρον οὐ δίδοται τοῖς οἰκέταις σου καὶ τὴν πλίνθον ἡμῖν λέγουσιν ποιεῖν καὶ ἰδοὺ οἱ παῖδές σου μεμαστίγωνται ἀδικήσεις οὖν τὸν λαόν σου

16 ܬܸܒ݂ܢܵܐ ܠܵܐ ܡܸܬ݂ܝܗܸܒ݂ ܠܥܲܒ݂ܕܲܝܟ: ܘܠܸܒ݂ܢܹܐ ܐܵܡܪܝܼܢ ܠܲܢ ܐܵܪܡܵܘ ܘܗܵܐ ܥܲܒܕܲܝܟ ܒܵܠܥܝܼܢ: ܘܚܵܛܹܐ ܐܲܢ̄ܬ ܥܲܠ ܥܲܡܵܟ݂.

paleæ non dantur nobis, et lateres similiter imperantur: en famuli tui flagellis cædimur, et injuste agitur contra populum tuum.

Յարդ ոչ տան ծառայից քոց, եւ զաղիւսն հրամայեն մեզ գործել. եւ ահա ծառայք քո ի տանջանս են. բուռն առնես ժողովրդեան քում:

ბზესა არა გუცემენ მონათა შენთა და ალიზსა მასვე გვეტყჳან საქმედ და, აჰა ესერა, მონანი შენნი ტანჯულ არიან, ავნებ ეგრე ერსა შენსა? 16

16 There is no straw given unto thy servants, and they say to us, Make brick: and, behold, thy servants are beaten; but the fault is in thine own people.

יז. וַיֹּאמֶר נִרְפִּים אַתֶּם נִרְפִּים עַל כֵּן אַתֶּם אֹמְרִים נֵלְכָה נִזְבְּחָה לַיהֹוָה:

καὶ εἶπεν αὐτοῖς σχολάζετε σχολασταί ἐστε διὰ τοῦτο λέγετε πορευθῶμεν θύσωμεν τῷ θεῷ ἡμῶν

17 ܘܐܸܡܲܪ ܠܗܘܿܢ ܦܸܪܥܘܿܢ: ܡܸܒ݂ܛܲܠ ܗ̄ܘܼ ܒܲܛܵܠܝܼܢ ܐܲܢ̄ܬܘܿܢ: ܡܸܛܠ ܗܵܢܵܐ ܐܵܡܪܝܼܢ ܐܲܢ̄ܬܘܿܢ ܢܹܐܙܲܠ ܢܕܲܒܲܚ ܠܡܵܪܝܵܐ.

Qui ait: Vacatis otio, et idcirco dicitis: Eamus, et sacrificemus Domino.

Եւ ասէ ցնոսա. Դատարկ էք, պարապորդ էք. վասն այնորիկ ասէք. Երթիցուք զոհեսցուք Աստուծոյ մերում:

ჰრქუა მათ ფარაო: გცალს, მოცალე ხართ და მისთჳს იტყჳთ: განვიდეთ და ემსახურეთ უფალსა ღმერთსა ჩუენსა. 17

17 But he said, Ye are idle, ye are idle: therefore ye say, Let us go and do sacrifice to the LORD.

יח. וְעַתָּה לְכוּ עִבְדוּ וְתֶבֶן לֹא יִנָּתֵן לָכֶם וְתֹכֶן לְבֵנִים תִּתֵּנוּ:

νῦν οὖν πορευθέντες ἐργάζεσθε τὸ γὰρ ἄχυρον οὐ δοθήσεται ὑμῖν καὶ τὴν σύνταξιν τῆς πλινθείας ἀποδώσετε

18 ܗܵܫܵܐ ܙܸܠܘ ܘܲܥܒܸܕܘ: ܘܬܸܒ݂ܢܵܐ ܠܵܐ ܢܸܬ݂ܝܗܸܒ݂ ܠܟ݂ܘܢ: ܘܚܘܼܫܒܵܢܵܐ ܕܠܸܒ݂ܢܹ̈ܐ ܬܸܬܿܠܘܼܢ.

Ite ergo, et operamini: paleæ non dabuntur vobis, et reddetis consuetum numerum laterum.

Արդ երթայք գործեցէք, քանզի յարդ ոչ ոք տայ ձեզ, եւ զսակ աղիւսոյն բովանդակ տայցէք:

აწ უკვე წარვედით და იქმოდეთ, ხოლო ბზე არა გცეს თქუენ და დაწესებული იგი ალიზი მოსცეთ. 18

18 Go therefore now, and work; for there shall no straw be given you, yet shall ye deliver the tale of bricks.

יט. וַיִּרְאוּ שֹׁטְרֵי בְנֵי יִשְׂרָאֵל אֹתָם בְּרָע לֵאמֹר לֹא תִגְרְעוּ מִלִּבְנֵיכֶם דְּבַר יוֹם בְּיוֹמוֹ:

ἑώρων δὲ οἱ γραμματεῖς τῶν υἱῶν Ισραηλ ἑαυτοὺς ἐν κακοῖς λέγοντες οὐκ ἀπολείψετε τῆς πλινθείας τὸ καθῆκον τῇ ἡμέρᾳ

19 ܘܲܚܙܵܘ ܐܸܢܘܿܢ ܣܵܦܪܹܐ ܠܲܒ݂̈ܢܲܝ ܝܼܣܪܵܝܹܠ ܒܝܼܫܵܐܝܼܬ݂: ܘܐܵܡܪܝܼܢ ܠܗܘܿܢ: ܠܵܐ ܡܒܲܨܪܝܼܢ ܐܲܢ̄ܬܘܿܢ ܡܼܢ ܠܸܒ݂ܢܲܝܟܘܿܢ: ܐܸܠܵܐ ܐܲܝܟ݂ ܕܲܒ݂ܟ݂ܠܝܘܿܡ.

Videbantque se præpositi filiorum Israël in malo, eo quod diceretur eis: Non minuetur quidquam de lateribus per singulos dies.

Տեսանէին դպիրքն որդւոցն Իսրայելի զանձինս իւրեանց ի չարչարանս եւ ասէին. Ոչ ոք թողու մեզ զսակ հանապազորդ աղիւսաթուին:

ვითარცა აღიხილნეს თავნი თჳსნი მწიგნობართა მათ ძეთა ისრაჱლისათა, რამეთუ ბოროტსა შინა არიან, ვითარ-იგი ეტყოდეს, ვითარმედ: არა დააკლოთ თქუენ განწესებულსა მას მდღევარსა რიცხვი ალიზთა. 19

19 And the officers of the children of Israel did see that they were in evil case, after it was said, Ye shall not minish ought from your bricks of your daily task.

כ. וַיִּפְגְּעוּ אֶת משֶׁה וְאֶת אַהֲרֹן נִצָּבִים לִקְרָאתָם בְּצֵאתָם מֵאֵת פַּרְעֹה:

συνήντησαν δὲ Μωυσῇ καὶ Ααρων ἐρχομένοις εἰς συνάντησιν αὐτοῖς ἐκπορευομένων αὐτῶν ἀπὸ Φαραω

20 ܘܲܦܓܲܥܘ ܒܡܘܼܫܹܐ ܘܐܲܗܪܘܿܢ ܟܲܕ݂ ܩܵܝܡܝܼܢ ܠܘܼܩܒܲܠܗܘܿܢ: ܟܲܕ݂ ܢܦܲܩܘ ܡܼܢ ܩܕ݂ܵܡ ܦܸܪܥܘܿܢ.

Occurreruntque Moysi et Aaron, qui stabant ex adverso, egredientibus a Pharaone:

Պատահեցին Մովսիսի եւ Ահարոնի, զի գային հանդէպ նոցա` ելեալք յերեսաց փարաւոնի:

და შეემთხჳნეს მოსეს და აჰრონს, მო-რა-ვიდოდეს მათა, ვითარ-იგი გამოვიდოდეს ფარაოჲსგან. 20

20 And they met Moses and Aaron, who stood in the way, as they came forth from Pharaoh:

כא. וַיֹּאמְרוּ אֲלֵהֶם יֵרֶא יְהֹוָה עֲלֵיכֶם וְיִשְׁפֹּט אֲשֶׁר הִבְאַשְׁתֶּם אֶת רֵיחֵנוּ בְּעֵינֵי פַרְעֹה וּבְעֵינֵי עֲבָדָיו לָתֶת חֶרֶב בְּיָדָם לְהָרְגֵנוּ:

καὶ εἶπαν αὐτοῖς ἴδοι ὁ θεὸς ὑμᾶς καὶ κρίναι ὅτι ἐβδελύξατε τὴν ὀσμὴν ἡμῶν ἐναντίον Φαραω καὶ ἐναντίον τῶν θεραπόντων αὐτοῦ δοῦναι ῥομφαίαν εἰς τὰς χεῖρας αὐτοῦ ἀποκτεῖναι ἡμᾶς

21 ܘܐܸܡܲܪܘ ܠܗܘܿܢ: ܢܸܚܙܸܐ ܥܠܲܝܟܘܿܢ ܡܵܪܝܵܐ ܘܲܢܕ݂ܘܼܢ: ܕܐܲܒ݂ܐܸܫܬܘܿܢ ܠܪܘܼܚܲܢ ܒܥܲܝܢܲܝ ܦܸܪܥܘܿܢ ܘܲܒ݂ܥܲܝܢܲܝ ܥܲܒ݂ܕܵܘܗܝ: ܠܡܸܬܿܠܲܢ ܠܚܲܪܒܵܐ ܒܐܝܼܕܲܝܗܘܿܢ ܘܲܠܡܸܚܪܒܲܢ.

et dixerunt ad eos: Videat Dominus et judicet, quoniam fœtere fecistis odorem nostrum coram Pharaone et servis ejus, et præbuistis ei gladium, ut occideret nos.

Եւ ասեն ցնոսա. Տեսցէ Աստուած եւ դատեսցի զձեզ. զի գարշեցուցէք զհոտ մեր առաջի փարաւոնի եւ առաջի ծառայից նորա, տալ սուր ի ձեռս նորա կոտորել զմեզ:

და ჰრქუეს მათ: იხილენ ღმერთმან თქუენი და საჯენ, რამეთუ საძაგელ ჰქმენით სულნელებაჲ ჩუენი წინაშე ფარაოჲსა და წინაშე მსახურთა მისთა მიცემად მახჳლი ჴელთა მისთა და მოკლვად ჩუენდა. 21

21 And they said unto them, The LORD look upon you, and judge; because ye have made our savour to be abhorred in the eyes of Pharaoh, and in the eyes of his servants, to put a sword in their hand to slay us.

כב. וַיָּשָׁב משֶׁה אֶל יְהֹוָה וַיֹּאמַר אֲדֹנָי לָמָה הֲרֵעֹתָה לָעָם הַזֶּה לָמָּה זֶּה שְׁלַחְתָּנִי:

ἐπέστρεψεν δὲ Μωυσῆς πρὸς κύριον καὶ εἶπεν κύριε διὰ τί ἐκάκωσας τὸν λαὸν τοῦτον καὶ ἵνα τί ἀπέσταλκάς με

22 ܘܲܗܦܲܟ݂ ܡܘܼܫܹܐ ܠܘܵܬ݂ ܡܵܪܝܵܐ ܘܐܸܡܲܪ: ܡܵܪܝ: ܠܡܵܢܵܐ ܐܲܒ݂ܐܸܫܬܿ ܠܥܲܡܵܐ ܗܵܢܵܐ: ܘܲܠܡܵܢܵܐ ܫܲܕܲܪܬܵܢܝ.

Reversusque est Moyses ad Dominum, et ait: Domine, cur afflixisti populum istum? quare misisti me?

Դարձաւ Մովսէս առ Տէր եւ ասէ. Տէր, ընդէ՞ր չարչարեցեր զժողովուրդն քո, եւ ընդէ՞ր առաքեցեր զիս:

მოიქცა მოსე უფლისა და ჰრქუა: უფალო, რაჲსა განაბოროტე ერი ესე. რაჲსა მომავლინე მე? 22

22 And Moses returned unto the LORD, and said, LORD, wherefore hast thou so evil entreated this people? why is it that thou hast sent me?

כג. וּמֵאָז בָּאתִי אֶל פַּרְעֹה לְדַבֵּר בִּשְׁמֶךָ הֵרַע לָעָם הַזֶּה וְהַצֵּל לֹא הִצַּלְתָּ אֶת עַמֶּךָ:

καὶ ἀφ᾽ οὗ πεπόρευμαι πρὸς Φαραω λαλῆσαι ἐπὶ τῷ σῷ ὀνόματι ἐκάκωσεν τὸν λαὸν τοῦτον καὶ οὐκ ἐρρύσω τὸν λαόν σου

23 ܕܡܼܢ ܫܵܥܬ݂ܵܐ ܕܐܸܬܹܝܬ݂ ܠܘܵܬ݂ ܦܸܪܥܘܿܢ ܠܲܡܡܲܠܠܘܼ ܒܲܫܡܵܟ݂: ܒܐܸܫ ܠܥܲܡܵܐ ܗܵܢܵܐ: ܘܡܸܦܪܲܩ ܠܵܐ ܦܪܲܩܬ ܠܥܲܡܵܟ݂.

ex eo enim quo ingressus sum ad Pharaonem ut loquerer in nomine tuo, afflixit populum tuum: et non liberasti eos.

Եւ յորմէ հետէ մտի առ փարաւոն խօսել յանուն քո չարչարեաց զժողովուրդն, եւ փրկելով, ոչ փրկեցեր զժողովուրդ քո:

და ვინათგან შევედ მე ფარაოჲსა სიტყუად 23სახელითა შენითა, ბოროტსა უყოფს ერსა შენსა და არა იჴსენ ერი შენი. 23

23 For since I came to Pharaoh to speak in thy name, he hath done evil to this people; neither hast thou delivered thy people at all.

ς'

ܩܦܠܐܘܢ: ܘ.

Cap. 6

ԳԼ. Զ

თავი მეექვსე

א. וַיֹּאמֶר יְהֹוָה אֶל משֶׁה עַתָּה תִרְאֶה אֲשֶׁר אֶעֱשֶׂה לְפַרְעֹה כִּי בְיָד חֲזָקָה יְשַׁלְּחֵם וּבְיָד חֲזָקָה יְגָרְשֵׁם מֵאַרְצוֹ:

καὶ εἶπεν κύριος πρὸς Μωυσῆν ἤδη ὄψει ἃ ποιήσω τῷ Φαραω ἐν γὰρ χειρὶ κραταιᾷ ἐξαποστελεῖ αὐτοὺς καὶ ἐν βραχίονι ὑψηλῷ ἐκβαλεῖ αὐτοὺς ἐκ τῆς γῆς αὐτοῦ

1 ܘܐܸܡܲܪ ܡܵܪܝܵܐ ܠܡܘܼܫܹܐ: ܗܵܫܵܐ ܬܸܚܙܸܐ ܡܸܕܸܿܡ ܕܐܸܥܒܸܿܕ ܠܦܸܪܥܘܿܢ: ܡܸܛܠ ܕܒ݂ܐܝܼܕ݂ܵܐ ܬܲܩܝܼܦܬܵܐ ܢܫܲܕܲܪ ܐܸܢܘܿܢ: ܘܒܲܕ݂ܪܵܥܵܐ ܪܵܡܵܐ ܢܲܦܸܩ ܐܸܢܘܿܢ ܡܼܢ ܐܲܪܥܹܗ.

Dixitque Dominus ad Moysen: Nunc videbis quæ facturus sim Pharaoni: per manum enim fortem dimittet eos, et in manu robusta ejiciet illos de terra sua.

Եւ ասէ Տէր ցՄովսէս. Այժմ տեսցես զինչ արարից ընդ փարաւոն. զի հզօր ձեռամբ արձակեսցէ զդոսա, եւ բարձրացեալ բազկաւ հանցէ զդոսա յերկրէ իւրմէ:

ჰრქუა უფალმან მოსეს: აწ იხილო, რაჲ-იგი უყო ფარაოს, რამეთუ ჴელითა მტკიცითა გამოავლინნეს იგინი და მკლავითა მაღლითა გამოასხნეს იგინი ქუეყანით მათით. 1

1 Then the LORD said unto Moses, Now shalt thou see what I will do to Pharaoh: for with a strong hand shall he let them go, and with a strong hand shall he drive them out of his land.

ב. וַיְדַבֵּר אֱלֹהִים אֶל משֶׁה וַיֹּאמֶר אֵלָיו אֲנִי יְהֹוָה:

ἐλάλησεν δὲ ὁ θεὸς πρὸς Μωυσῆν καὶ εἶπεν πρὸς αὐτόν ἐγὼ κύριος

2 ܘܡܲܠܸܠ ܡܵܪܝܵܐ ܥܲܡ ܡܘܼܫܹܐ ܘܐܸܡܲܪ ܠܹܗ: ܐܸܢܵܐ ܐ̄ܢܵܐ ܡܵܪܝܵܐ.

Locutusque est Dominus ad Moysen dicens: Ego Dominus

Խօսեցաւ Աստուած ընդ Մովսիսի եւ ասէ ցնա. Ես եմ Տէր:

ეტყოდა ღმერთი მოსეს და ჰრქუა: მე ვარ უფალი, 2

2 And God spake unto Moses, and said unto him, I am the LORD:

ג. וָאֵרָא אֶל אַבְרָהָם אֶל יִצְחָק וְאֶל יַעֲקֹב בְּאֵל שַׁדָּי וּשְׁמִי יְהֹוָה לֹא נוֹדַעְתִּי לָהֶם:

καὶ ὤφθην πρὸς Αβρααμ καὶ Ισαακ καὶ Ιακωβ θεὸς ὢν αὐτῶν καὶ τὸ ὄνομά μου κύριος οὐκ ἐδήλωσα αὐτοῖς

3 ܕܐܸܬ݂ܓܠܝܼܬܿ ܠܐܲܒ݂ܪܵܗܵܡ ܘܠܐܝܼܣܚܵܩ ܘܲܠܝܲܥܩܘܿܒ݂ ܒܐܹܝܠܫܲܕܲܝ ܐܲܠܵܗܵܐ: ܘܫܹܡ ܡܵܪܝܵܐ ܠܵܐ ܚܵܘܝܼܬ݂ ܐܸܢܘܿܢ.

qui apparui Abraham, Isaac et Jacob in Deo omnipotente: et nomen meum Adonai non indicavi eis.

եւ երեւեցայ Աբրահամու եւ Իսահակայ եւ Յակոբայ. Աստուած նոցա եմ, եւ անուն իմ` Տէր, եւ ոչ յայտնեցի նոցա:

რომელი ვეჩუენე აბრაჰამს, ისაკს და იაკობს, რომელთა ღმერთი მე ვარ და სახელი ჩემი უფალ არა ვაუწყეა მათ? 3

3 And I appeared unto Abraham, unto Isaac, and unto Jacob, by the name of God Almighty, but by my name JEHOVAH was I not known to them.

ד. וְגַם הֲקִמֹתִי אֶת בְּרִיתִי אִתָּם לָתֵת לָהֶם אֶת אֶרֶץ כְּנָעַן אֵת אֶרֶץ מְגֻרֵיהֶם אֲשֶׁר גָּרוּ בָהּ:

καὶ ἔστησα τὴν διαθήκην μου πρὸς αὐτοὺς ὥστε δοῦναι αὐτοῖς τὴν γῆν τῶν Χαναναίων τὴν γῆν ἣν παρῳκήκασιν ἐν ᾗ καὶ παρῴκησαν ἐπ᾽ αὐτῆς

4 ܘܐܵܦ ܐܲܩܝܼܡܬܿ ܩܝܵܡܝ ܥܲܡܗܘܿܢ: ܠܡܸܬܲܠ ܠܗܘܿܢ ܐܲܪܥܵܐ ܕܲܟ݂ܢܲܥܢ: ܐܲܪܥܵܐ ܕܬ݂ܵܘܬܵܒ݂ܘܼܬ݂ܗܘܿܢ ܕܲܥܡܲܪܘ ܒܵܗ.

Pepigique fœdus cum eis, ut darem eis terram Chanaan, terram peregrinationis eorum, in qua fuerunt advenæ.

Եւ հաստատեցի զուխտ իմ առ նոսա, տալ նոցա զերկիրն Քանանացւոց, ուր պանդխտեցանն:

და დავამტკიცე აღთქუმაჲ ჩემი მათ თანა მიცემად მათა ქუეყანა იგი ქანანელთაჲ, რომელსაცა მწირობდეს, რომელსა იყოფოდეს მას ზედა. 4

4 And I have also established my covenant with them, to give them the land of Canaan, the land of their pilgrimage, wherein they were strangers.

ה. וְגַם אֲנִי שָׁמַעְתִּי אֶת נַאֲקַת בְּנֵי יִשְׂרָאֵל אֲשֶׁר מִצְרַיִם מַעֲבִדִים אֹתָם וָאֶזְכֹּר אֶת בְּרִיתִי:

καὶ ἐγὼ εἰσήκουσα τὸν στεναγμὸν τῶν υἱῶν Ισραηλ ὃν οἱ Αἰγύπτιοι καταδουλοῦνται αὐτούς καὶ ἐμνήσθην τῆς διαθήκης ὑμῶν

5 ܘܐܵܦ ܐܸܢܵܐ ܫܸܡܥܹܬ݂ ܐܸܢܲܩܬ݂ܵܐ ܕܲܒ݂̈ܢܲܝ ܝܼܣܪܵܝܹܠ: ܕܡܸܨܪܵܝܹܐ ܡܫܲܥܒܿܕ݂ܝܼܢ ܠܗܘܿܢ: ܘܐܸܬܿܕܲܟ݂ܪܹܬ݂ ܩܝܵܡܝ.

Ego audivi gemitum filiorum Israël, quo Ægyptii oppresserunt eos: et recordatus sum pacti mei.

Եւ ես լուայ հեծութեան որդւոցդ Իսրայելի զոր Եգիպտացիքդ ծառայեցուցանեն, եւ յիշեցի զուխտն իմ:

და მესმნეს სულთქუმანი იგი ძეთა ისრაჱლისათანი, რომლითა ეგჳპტელნი იგი დაიმონებენ მათ და მოვიჴსენე აღთქუმაჲ იგი თქუენი. 5

5 And I have also heard the groaning of the children of Israel, whom the Egyptians keep in bondage; and I have remembered my covenant.

ו. לָכֵן אֱמֹר לִבְנֵי יִשְׂרָאֵל אֲנִי יְהֹוָה וְהוֹצֵאתִי אֶתְכֶם מִתַּחַת סִבְלֹת מִצְרַיִם וְהִצַּלְתִּי אֶתְכֶם מֵעֲבֹדָתָם וְגָאַלְתִּי אֶתְכֶם בִּזְרוֹעַ נְטוּיָה וּבִשְׁפָטִים גְּדֹלִים:

βάδιζε εἰπὸν τοῖς υἱοῖς Ισραηλ λέγων ἐγὼ κύριος καὶ ἐξάξω ὑμᾶς ἀπὸ τῆς δυναστείας τῶν Αἰγυπτίων καὶ ῥύσομαι ὑμᾶς ἐκ τῆς δουλείας καὶ λυτρώσομαι ὑμᾶς ἐν βραχίονι ὑψηλῷ καὶ κρίσει μεγάλῃ

6 ܡܸܛܠ ܗܵܢܵܐ ܐܸܡܲܪ ܠܲܒ݂̈ܢܲܝ ܝܼܣܪܵܝܹܠ: ܐܸܢܵܐ ܐ̄ܢܵܐ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܟ݂ܘܿܢ: ܘܡܲܦܸܩ ܐ̄ܢܵܐ ܠܟ݂ܘܿܢ ܡܼܢ ܫܘܼܥܒܵܕ݂ܵܐ ܕܡܸܨܪܵܝܹܐ: ܘܲܡܦܲܨܸܐ ܐ̄ܢܵܐ ܠܟ݂ܘܿܢ ܡܼܢ ܥܒ݂ܵܕ݂ܗܘܿܢ: ܘܐܸܦܪܘܿܩܟ݂ܘܿܢ ܒܐܝܼܕ݂ܵܐ ܬܲܩܝܼܦܬܵܐ ܘܒܲܕ݂ܪܵܥܵܐ ܪܵܡܵܐ: ܘܲܒ݂ܕ݂ܝܼܢܹܐ ܪܵܘܪܒܹܐ.

Ideo dic filiis Israël: Ego Dominus qui educam vos de ergastulo Ægyptiorum, et eruam de servitute, ac redimam in brachio excelso et judiciis magnis.

Երթ խօսեաց ընդ որդիսն Իսրայելի, եւ ասասցես. Ես եմ Տէր. եւ հանից զձեզ ի բռնութենէ Եգիպտացւոցդ, եւ փրկեցից զձեզ ի ծառայութենէ դոցա, եւ ապրեցուցից զձեզ բարձր բազկաւ եւ մեծամեծ դատաստանօք:

წარვედ, ეტყოდე ძეთა ისრაჱლისათა და არქუ: მე ვარ უფალი და გამოგიყუანნე თქუენ მძლავრებისაგან ეგჳპტელთასა და გიჴსნნე თქუენ კირთებისაგან მათისა და განგარინნე თქუენ მკლავითა მაღლითა და სასჯელითა დიდ-დიდითა. 6

6 Wherefore say unto the children of Israel, I am the LORD, and I will bring you out from under the burdens of the Egyptians, and I will rid you out of their bondage, and I will redeem you with a stretched out arm, and with great judgments:

ז. וְלָקַחְתִּי אֶתְכֶם לִי לְעָם וְהָיִיתִי לָכֶם לֵאלֹהִים וִידַעְתֶּם כִּי אֲנִי יְהֹוָה אֱלֹהֵיכֶם הַמּוֹצִיא אֶתְכֶם מִתַּחַת סִבְלוֹת מִצְרָיִם:

καὶ λήμψομαι ἐμαυτῷ ὑμᾶς λαὸν ἐμοὶ καὶ ἔσομαι ὑμῶν θεός καὶ γνώσεσθε ὅτι ἐγὼ κύριος ὁ θεὸς ὑμῶν ὁ ἐξαγαγὼν ὑμᾶς ἐκ τῆς καταδυναστείας τῶν Αἰγυπτίων

7 ܘܐܸܣܲܒ݂ܟ݂ܘܿܢ ܠܝܼ ܥܲܡܵܐ: ܘܐܸܗܘܸܐ ܠܟ݂ܘܿܢ ܐܲܠܵܗܵܐ: ܘܬܸܕܿܥܘܼܢ ܕܐܸܢܵܐ ܐ̄ܢܵܐ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܟ݂ܘܿܢ: ܕܡܲܦܸܩ ܐ̄ܢܵܐ ܠܟ݂ܘܿܢ ܡܼܢ ܫܘܼܥܒܵܕ݂ܵܐ ܕܡܸܨܪܵܝܹܐ.

Et assumam vos mihi in populum, et ero vester Deus: et scietis quod ego sum Dominus Deus vester qui eduxerim vos de ergastulo Ægyptiorum,

Եւ առից զձեզ ինձ ի ժողովուրդ, եւ եղէց ձեզ Աստուած. եւ ծանիջիք թէ ես եմ Տէր Աստուած ձեր, որ հանեմ զձեզ ի բռնութենէ Եգիպտացւոցդ:

და მოგიყუანნე თქუენ ერად ჩემდა და ვიყო მე თქუენდა ღმერთ და სცნათ, რამეთუ მე ვარ უფალი ღმერთი თქუენი, რომელმან გამოგიყვანნე თქუენ ქუეყანით ეგჳპტით მძლავრებისაგან ეგჳპტელთასა. 7

7 And I will take you to me for a people, and I will be to you a God: and ye shall know that I am the LORD your God, which bringeth you out from under the burdens of the Egyptians.

ח. וְהֵבֵאתִי אֶתְכֶם אֶל הָאָרֶץ אֲשֶׁר נָשָׂאתִי אֶת יָדִי לָתֵת אֹתָהּ לְאַבְרָהָם לְיִצְחָק וּלְיַעֲקֹב וְנָתַתִּי אֹתָהּ לָכֶם מוֹרָשָׁה אֲנִי יְהֹוָה:

καὶ εἰσάξω ὑμᾶς εἰς τὴν γῆν εἰς ἣν ἐξέτεινα τὴν χεῖρά μου δοῦναι αὐτὴν τῷ Αβρααμ καὶ Ισαακ καὶ Ιακωβ καὶ δώσω ὑμῖν αὐτὴν ἐν κλήρῳ ἐγὼ κύριος

8 ܘܐܲܝܬܹܿܝܟ݂ܘܿܢ ܠܐܲܪܥܵܐ ܕܐܲܪܝܼܡܹܬ݂ ܐܝܼܕ݂ܝ ܠܡܸܬܿܠܵܗ ܠܐܲܒ݂ܪܵܗܵܡ ܘܠܐܝܼܣܚܵܩ ܘܲܠܝܲܥܩܘܿܒ݂: ܘܐܸܬܿܠܝܼܗ ܠܟ݂ܘܿܢ ܝܵܪܬܘܼܬ݂ܵܐ: ܐܸܢܵܐ ܡܵܪܝܵܐ.

et induxerim in terram, super quam levavi manum meam ut darem eam Abraham, Isaac et Jacob: daboque illam vobis possidendam. Ego Dominus.

Եւ տարայց զձեզ յերկիրն յոր ձգեցի զձեռն իմ տալ զնա Աբրահամու, Իսահակայ եւ Յակոբայ, եւ տաց զնա ձեզ վիճակաւ. զի ես եմ Տէր:

და შეგიყვანნე თქუენ ქუეყანასა მას, რომელსა განვირთხ ჴელი ჩემი მიცემად იგი აბრაჰამს, ისაკს და იაკობს და მიგცე იგი თქუენ ნაწილად მე უფალმან. 8

8 And I will bring you in unto the land, concerning the which I did swear to give it to Abraham, to Isaac, and to Jacob; and I will give it you for an heritage: I am the LORD.

ט. וַיְדַבֵּר משֶׁה כֵּן אֶל בְּנֵי יִשְׂרָאֵל וְלֹא שָׁמְעוּ אֶל משֶׁה מִקֹּצֶר רוּחַ וּמֵעֲבֹדָה קָשָׁה:

ἐλάλησεν δὲ Μωυσῆς οὕτως τοῖς υἱοῖς Ισραηλ καὶ οὐκ εἰσήκουσαν Μωυσῇ ἀπὸ τῆς ὀλιγοψυχίας καὶ ἀπὸ τῶν ἔργων τῶν σκληρῶν

9 ܘܐܸܡܲܪ ܗܵܟܲܢܵܐ ܡܘܼܫܹܐ ܠܲܒ݂̈ܢܲܝ ܝܼܣܪܵܝܹܠ: ܘܠܵܐ ܫܲܡܥܘܼܗܝ ܠܡܘܼܫܹܐ: ܡܼܢ ܟܲܪܝܘܼܬ݂ ܪܘܼܚܵܐ ܘܡܼܢ ܫܘܼܥܒܵܕ݂ܵܐ ܩܲܫܝܵܐ.

Narravit ergo Moyses omnia filiis Israël: qui non acquieverunt ei propter angustiam spiritus, et opus durissimum.

Խօսեցաւ Մովսէս այնպէս ընդ որդիսն Իսրայելի. եւ ոչ անսացին նմա ի կարճմտութենէ եւ ի խիստ գործոյն:

ეტყოდა ესრეთ მოსე ძეთა ისრაჱლისათა და არა ისმინეს მოსესი სულმოკლებისა მისგან და საქმეთა მათგან ფიცხელთა. 9

9 And Moses spake so unto the children of Israel: but they hearkened not unto Moses for anguish of spirit, and for cruel bondage.

י. וַיְדַבֵּר יְהֹוָה אֶל משֶׁה לֵּאמֹר:

εἶπεν δὲ κύριος πρὸς Μωυσῆν λέγων

10 ܘܡܲܠܸܠ ܡܵܪܝܵܐ ܥܲܡ ܡܘܼܫܹܐ ܠܡܹܐܡܲܪ.

Locutusque est Dominus ad Moysen, dicens:

Խօսեցաւ Տէր ընդ Մովսիսի եւ ասէ:

ჰრქუა უფალმან მოსეს მიმართ მეტყუელმან: 10

10 And the LORD spake unto Moses, saying,

יא. בֹּא דַבֵּר אֶל פַּרְעֹה מֶלֶךְ מִצְרָיִם וִישַׁלַּח אֶת בְּנֵי יִשְׂרָאֵל מֵאַרְצוֹ:

εἴσελθε λάλησον Φαραω βασιλεῖ Αἰγύπτου ἵνα ἐξαποστείλῃ τοὺς υἱοὺς Ισραηλ ἐκ τῆς γῆς αὐτοῦ

11 ܙܸܠ ܐܸܡܲܪ ܠܦܸܪܥܘܿܢ ܡܲܠܟܵܐ ܕܡܸܨܪܹܝܢ: ܘܲܢܫܲܕܲܪ ܠܲܒ݂̈ܢܲܝ ܝܼܣܪܵܝܹܠ ܡܼܢ ܐܲܪܥܹܗ.

Ingredere, et loquere ad Pharaonem regem Ægypti, ut dimittat filios Israël de terra sua.

Մուտ խօսեաց ընդ փարաւոնի արքային Եգիպտացւոց, զի արձակեսցէ զորդիսն Իսրայելի յերկրէն Եգիպտացւոց:

შევედ შენ და ეტყოდე ფარაოს, მეფესა ეგჳპტისასა, რათა გამოავლინნეს ძენი ისრაჱლისანი ქუეყანით ეგჳპტით. 11

11 Go in, speak unto Pharaoh king of Egypt, that he let the children of Israel go out of his land.

יב. וַיְדַבֵּר משֶׁה לִפְנֵי יְהֹוָה לֵאמֹר הֵן בְּנֵי יִשְׂרָאֵל לֹא שָׁמְעוּ אֵלַי וְאֵיךְ יִשְׁמָעֵנִי פַרְעֹה וַאֲנִי עֲרַל שְׂפָתָיִם:

ἐλάλησεν δὲ Μωυσῆς ἔναντι κυρίου λέγων ἰδοὺ οἱ υἱοὶ Ισραηλ οὐκ εἰσήκουσάν μου καὶ πῶς εἰσακούσεταί μου Φαραω ἐγὼ δὲ ἄλογός εἰμι

12 ܘܐܸܡܲܪ ܡܘܼܫܹܐ ܠܡܵܪܝܵܐ: ܗܵܐ ܒ̈ܢܲܝ ܝܼܣܪܵܝܹܠ ܠܵܐ ܫܵܡܥܝܼܢ ܠܝܼ: ܐܲܝܟܲܢܵܐ ܢܸܫܡܥܲܢܝ ܦܸܪܥܘܿܢ: ܕܲܠܥܸܓ݂ ܠܸܫܵܢܝ.

Respondit Moyses coram Domino: Ecce filii Israël non audiunt me: et quomodo audiet Pharao, præsertim cum incircumcisus sim labiis?

Խօսեցաւ Մովսէս առաջի Տեառն եւ ասէ. Ահա որդիքն Իսրայելի ոչ լուան ինձ, եւ զի՞արդ լսիցէ ինձ փարաւոն. եւ ես չեմ խօսող ոք:

იტყოდა მოსე წინაშე უფლისა და თქუა: აჰა ესერა, ძეთა ისრაჱლისათა არა ისმინეს ჩემი და ვითარ ისმინოს ჩემი ფარაო. რამეთუ მე უსიტყუ ვარ? 12

12 And Moses spake before the LORD, saying, Behold, the children of Israel have not hearkened unto me; how then shall Pharaoh hear me, who am of uncircumcised lips?

יג. וַיְדַבֵּר יְהֹוָה אֶל משֶׁה וְאֶל אַהֲרֹן וַיְצַוֵּם אֶל בְּנֵי יִשְׂרָאֵל וְאֶל פַּרְעֹה מֶלֶךְ מִצְרָיִם לְהוֹצִיא אֶת בְּנֵי יִשְׂרָאֵל מֵאֶרֶץ מִצְרָיִם:

εἶπεν δὲ κύριος πρὸς Μωυσῆν καὶ Ααρων καὶ συνέταξεν αὐτοῖς πρὸς Φαραω βασιλέα Αἰγύπτου ὥστε ἐξαποστεῖλαι τοὺς υἱοὺς Ισραηλ ἐκ γῆς Αἰγύπτου

13 ܘܡܲܠܸܠ ܡܵܪܝܵܐ ܥܲܡ ܡܘܼܫܹܐ ܘܥܲܡ ܐܲܗܪܘܿܢ: ܘܲܦܩܲܕ݂ ܐܸܢܘܿܢ ܠܘܵܬ݂ ܒ̈ܢܲܝ ܝܼܣܪܵܝܹܠ ܘܲܠܘܵܬ݂ ܦܸܪܥܘܿܢ ܡܲܠܟܵܐ ܕܡܸܨܪܹܝܢ: ܠܡܲܦܵܩܘܼ ܠܲܒ݂̈ܢܲܝ ܝܼܣܪܵܝܹܠ ܡܼܢ ܐܲܪܥܵܐ ܕܡܸܨܪܹܝܢ.

Locutusque est Dominus ad Moysen et Aaron, et dedit mandatum ad filios Israël, et ad Pharaonem regem Ægypti ut educerent filios Israël de terra Ægypti.

Եւ խօսեցաւ Տէր ընդ Մովսիսի եւ ընդ Ահարոնի, եւ ետ նոցա հրաման առ որդիսն Իսրայելի եւ առ փարաւոն արքայ Եգիպտացւոց, հանել զորդիսն Իսրայելի յերկրէն Եգիպտացւոց:

ეტყოდა უფალი მოსეს და აჰრონს და ჰრქუა: არქუთ ძეთა ისრაჱლისათა და ფარაოს, რათა გამოუტევნეს ძენი ისრაჱლისანი ქუეყანით ეგჳპტით. 13

13 And the LORD spake unto Moses and unto Aaron, and gave them a charge unto the children of Israel, and unto Pharaoh king of Egypt, to bring the children of Israel out of the land of Egypt.

יד. אֵלֶּה רָאשֵׁי בֵית אֲבֹתָם בְּנֵי רְאוּבֵן בְּכֹר יִשְׂרָאֵל חֲנוֹךְ וּפַלּוּא חֶצְרֹן וְכַרְמִי אֵלֶּה מִשְׁפְּחֹת רְאוּבֵן:

καὶ οὗτοι ἀρχηγοὶ οἴκων πατριῶν αὐτῶν υἱοὶ Ρουβην πρωτοτόκου Ισραηλ Ενωχ καὶ Φαλλους Ασρων καὶ Χαρμι αὕτη ἡ συγγένεια Ρουβην

14 ܘܗܵܠܹܝܢ ܪܹܫܹܐ ܕܒܹܝܬ݂ ܐܲܒ݂ܵܗܲܝܗܘܿܢ: ܒܢܲܝ ܪܘܼܒܹܝܠ ܒܘܼܟ݂ܪܹܗ ܕܝܼܣܪܵܝܹܠ: ܚܢܘܿܟ݂ ܘܦܲܠܘܿ: ܘܚܸܨܪܘܿܢ ܘܟܲܪܡܝܼ: ܗܵܠܝܹܢ ܫܲܪܒ݂ܵܬܹܗ ܕܪܘܼܒܹܝܠ.

Isti sunt principes domorum per familias suas. Filii Ruben primogeniti Israëlis: Henoch et Phallu, Hesron et Charmi:

Եւ այս են նահապետք տանց ազգաց նոցա. որդիք Ռուբենի անդրանկանն Իսրայելի` Ենոք եւ Փալլուս, Ասրովն եւ Քարմի. այս ցեղ Ռուբենի է:

და ესე არიან მთავარნი სახლთა მამულთა მათთანი, ძენი რუბენისნი, პირმშოჲსა ისრაჱლისანი: ენუქ და ფალუს, ასრონ და ქარმი. 14

14 These be the heads of their fathers' houses: The sons of Reuben the firstborn of Israel; Hanoch, and Pallu, Hezron, and Carmi: these be the families of Reuben.

טו. וּבְנֵי שִׁמְעוֹן יְמוּאֵל וְיָמִין וְאֹהַד וְיָכִין וְצֹחַר וְשָׁאוּל בֶּן הַכְּנַעֲנִית אֵלֶּה מִשְׁפְּחֹת שִׁמְעוֹן:

καὶ υἱοὶ Συμεων Ιεμουηλ καὶ Ιαμιν καὶ Αωδ καὶ Ιαχιν καὶ Σααρ καὶ Σαουλ ὁ ἐκ τῆς Φοινίσσης αὗται αἱ πατριαὶ τῶν υἱῶν Συμεων

15 ܘܲܒ݂ܢܲܝ ܫܸܡܥܘܿܢ: ܝܲܡܘܼܐܹܝܠ: ܘܝܲܡܝܼܢ: ܘܐܵܗܵܪ: ܘܝܲܟ݂ܝܼܢ: ܘܨܵܚܵܪ: ܘܫܵܐܘܿܠ ܒܲܪ ܟܢܲܥܢܲܝܬܵܐ: ܗܵܠܹܝܢ ܫܲܪܒ݂ܵܬ݂ܵܐ ܕܫܸܡܥܘܿܢ.

hæ cognationes Ruben. Filii Simeon: Jamuel, et Jamin, et Ahod, et Jachin, et Soar, et Saul filius Chananitidis: hæ progenies Simeon.

Եւ որդիք Շմաւոնի` Յամուէլ եւ Յամին եւ Ահովդ եւ Յաքին եւ Սահառ եւ Սաւուղ որ ի Փիւնիկեցւոյ անտի էր``. այս ցեղք են որդւոցն Շմաւոնի:

ესე არიან ნათესავნი რუბენისნი და ძენი სჳმეონისნი: იჱმუელ, და იამინ, და ოდ, და იაქიმ, და საარ და საულ, რომელი იყო ფინიკიელისა მისგან. ესე არიან ტომნი ძეთა სჳმეონისთანი. 15

15 And the sons of Simeon; Jemuel, and Jamin, and Ohad, and Jachin, and Zohar, and Shaul the son of a Canaanitish woman: these are the families of Simeon.

טז. וְאֵלֶּה שְׁמוֹת בְּנֵי לֵוִי לְתֹלְדֹתָם גֵּרְשׁוֹן וּקְהָת וּמְרָרִי וּשְׁנֵי חַיֵּי לֵוִי שֶׁבַע וּשְׁלשִׁים וּמְאַת שָׁנָה:

καὶ ταῦτα τὰ ὀνόματα τῶν υἱῶν Λευι κατὰ συγγενείας αὐτῶν Γεδσων Κααθ καὶ Μεραρι καὶ τὰ ἔτη τῆς ζωῆς Λευι ἑκατὸν τριάκοντα ἑπτά

16 ܘܗܵܠܹܝܢ ܫܡܵܗܹܐ ܕܲܒ݂ܢܲܝ ܠܹܘܝܼ ܠܫܲܪܒ݂ܵܬ݂ܗܘܿܢ ܓܸܪܫܘܿܢ ܘܩܵܗܲܬ ܘܲܡܪܵܪܝܼ: ܘܲܫܢܲܝܵܐ ܕܲܚܝܵܐ ܠܹܘܝܼ: ܡܵܐܐ ܘܲܬ݂ܠܵܬ݂ܝܼܢ ܘܲܫܒܲܥ ܫܢܝܼܢ.

Et hæc nomina filiorum Levi per cognationes suas: Gerson, et Caath, et Merari. Anni autem vitæ Levi fuerunt centum triginta septem.

Եւ այս անուանք են որդւոցն Ղեւեայ ըստ ազգս իւրեանց. Գերսոն, Կահաթ եւ Մերարի: Եւ ամք կենաց Ղեւեայ հարեւր երեսուն եւ եւթն ամ:

და ესე სახლები არს ძეთა ლევისთა ნათესავებისაებრ მათისა: გეთსონ და კაათ და მერარი, და წელნი ცხორებისა ლევისნი ასოცდაათჩჳდმეტ წელ. 16

16 And these are the names of the sons of Levi according to their generations; Gershon, and Kohath, and Merari: and the years of the life of Levi were an hundred thirty and seven years.

יז. בְּנֵי גֵרְשׁוֹן לִבְנִי וְשִׁמְעִי לְמִשְׁפְּחֹתָם:

καὶ οὗτοι υἱοὶ Γεδσων Λοβενι καὶ Σεμεϊ οἶκοι πατριᾶς αὐτῶν

17 ܘܲܒ݂ܢܵܘܗܝ ܕܓܸܪܫܘܿܢ: ܠܲܒ݂ܢܝܼ ܘܫܲܡܥܝܼ ܠܫܲܪܒ݂ܵܬ݂ܗܘܿܢ.

Filii Gerson: Lobni et Semei, per cognationes suas.

Եւ այս են որդիք Գերսոնի` Լոբենի եւ Սեմէի, տունք նահապետաց նոցա:

და ესე არიან ძენი გეთსონისნი: ლობენი და სემეი, სახლისა მამათმთავართა მათისანი. 17

17 The sons of Gershon; Libni, and Shimi, according to their families.

יח. וּבְנֵי קְהָת עַמְרָם וְיִצְהָר וְחֶבְרוֹן וְעֻזִּיאֵל וּשְׁנֵי חַיֵּי קְהָת שָׁלשׁ וּשְׁלשִׁים וּמְאַת שָׁנָה:

καὶ υἱοὶ Κααθ Αμβραμ καὶ Ισσααρ Χεβρων καὶ Οζιηλ καὶ τὰ ἔτη τῆς ζωῆς Κααθ ἑκατὸν τριάκοντα ἔτη

18 ܘܲܒ݂ܢܵܘܗܝ ܕܩܵܗܵܬ݂: ܥܲܡܪܲܡ ܘܝܲܨܗܵܪ: ܘܚܸܒ݂ܪܘܿܢ: ܘܥܘܼܙܹܝܠ: ܘܲܫܢܲܝܵܐ ܕܲܚܝܵܐ ܩܵܗܵܬ݂: ܡܵܐܐ ܘܲܬ݂ܠܵܬ݂ܝܼܢ ܘܲܬ݂ܠܵܬ݂ ܫܢܝܼܢ.

Filii Caath: Amram, et Isaar, et Hebron, et Oziel; anni quoque vitæ Caath, centum triginta tres.

Եւ որդիք Կահաթու` Ամրամ եւ Սահառ եւ Քեբրոն եւ Ոզիէլ: Եւ ամք կենաց Կահաթու` հարեւր երեսուն եւ երեք ամ:

და ძენი კათისნი: ამბრამ და ისაჰრ, ქებრონ და ოზიელ. და წელნი ცხორებისა კაათისნი ასოცდაათსამეტ წელ. 18

18 And the sons of Kohath; Amram, and Izhar, and Hebron, and Uzziel: and the years of the life of Kohath were an hundred thirty and three years.

יט. וּבְנֵי מְרָרִי מַחְלִי וּמוּשִׁי אֵלֶּה מִשְׁפְּחֹת הַלֵּוִי לְתֹלְדֹתָם:

καὶ υἱοὶ Μεραρι Μοολι καὶ Ομουσι οὗτοι οἶκοι πατριῶν Λευι κατὰ συγγενείας αὐτῶν

19 ܘܲܒ݂ܢܵܘܗܝ ܕܲܡܪܵܪܝܼ: ܡܲܚܠܝܼ: ܘܡܘܼܫܝܼ: ܗܵܠܹܝܢ ܫܲܪܒ݂ܵܬ݂ܵܐ ܕܠܹܘܵܝܹ̈ܐ ܠܫܲܪܒ݂ܵܬ݂ܵܗܘܿܢ.

Filii Merari: Moholi et Musi: hæ cognationes Levi per familias suas.

Եւ որդիք Մերարեայ` Մոովլի եւ Մուսի. այս են տունք նահապետաց Ղեւեայ ըստ ազգաց իւրեանց:

და ძენი მერარისნი: მოოლი და ომუსი, ესე სახლისა მამათმთავართა ლევისნი ნათესავად-ნათესავადი მათი. 19

19 And the sons of Merari; Mahali and Mushi: these are the families of Levi according to their generations.

כ. וַיִּקַּח עַמְרָם אֶת יוֹכֶבֶד דֹּדָתוֹ לוֹ לְאִשָּׁה וַתֵּלֶד לוֹ אֶת אַהֲרֹן וְאֶת משֶׁה וּשְׁנֵי חַיֵּי עַמְרָם שֶׁבַע וּשְׁלשִׁים וּמְאַת שָׁנָה:

καὶ ἔλαβεν Αμβραμ τὴν Ιωχαβεδ θυγατέρα τοῦ ἀδελφοῦ τοῦ πατρὸς αὐτοῦ ἑαυτῷ εἰς γυναῖκα καὶ ἐγέννησεν αὐτῷ τόν τε Ααρων καὶ Μωυσῆν καὶ Μαριαμ τὴν ἀδελφὴν αὐτῶν τὰ δὲ ἔτη τῆς ζωῆς Αμβραμ ἑκατὸν τριάκοντα δύο ἔτη

20 ܘܲܢܣܲܒ݂ ܥܲܡܪܲܡ ܐܲܢ̄ܬܿܬ݂ܵܐ ܠܝܘܼܟ݂ܵܒ݂ܵܪ ܒܲܪܬ ܕܵܕܹܗ: ܘܝܸܠܕܲܬ݂ ܠܹܗ ܠܐܲܗܪܘܿܢ ܘܲܠܡܘܼܫܹܐ ܘܲܠܡܲܪܝܲܡ: ܘܲܫܢܲܝܵܐ ܕܲܚܝܵܐ ܥܲܡܪܲܡ ܡܵܐܐ ܘܲܬ݂ܠܵܬ݂ܝܼܢ ܘܲܫܒܲܥ ܫܢܝܼܢ.

Accepit autem Amram uxorem Jochabed patruelem suam: quæ peperit ei Aaron et Moysen. Fueruntque anni vitæ Amram, centum triginta septem.

Եւ ա՛ռ Ամրամ զՅովքաբէթ դուստր եղբօր`` հօր իւրոյ իւր կնութեան, եւ ծնաւ նմա զԱհարոն, եւ զՄովսէս եւ զՄարիամ քոյր նոցա``: Եւ ամք կենաց Ամրամայ հարեւր երեսուն եւ եւթն ամ:

და მოიყუანა ამბრაამ იოქაბედ, ასული მამის ძმისა თჳსისა, თავისა თჳსისა ცოლად და უშვნა მას: აჰრონ, და მოსე და მარიამ, დაჲ მათი, ხოლო წელნი ცხორებისა ამბრამისნი ასოცდაათშჳდმეტ წელ. 20

20 And Amram took him Jochebed his father's sister to wife; and she bare him Aaron and Moses: and the years of the life of Amram were an hundred and thirty and seven years.

כא. וּבְנֵי יִצְהָר קֹרַח וָנֶפֶג וְזִכְרִי:

καὶ υἱοὶ Ισσααρ Κορε καὶ Ναφεκ καὶ Ζεχρι

21 ܘܲܒ݂ܢܵܘܗܝ ܕܝܲܨܗܵܪ: ܩܘܼܪܚ ܘܲܢܦܲܓ݂ ܘܙܲܟ݂ܪܝܼ.

Filii quoque Isaar: Core, et Nepheg, et Zechri.

Եւ որդիք Սահառայ` Կորխ եւ Նափեգ եւ Զեքրի:

და ძენი ესაარისნი: კორე და ნაფეგ და ზექრი. 21

21 And the sons of Izhar; Korah, and Nepheg, and Zichri.

כב. וּבְנֵי עֻזִּיאֵל מִישָׁאֵל וְאֶלְצָפָן וְסִתְרִי:

καὶ υἱοὶ Οζιηλ Ελισαφαν καὶ Σετρι

22 ܘܲܒ݂ܢܵܘܗܝ ܕܥܘܼܙܹܝܠ: ܡܲܢܫܵܐܹܝܠ ܘܐܹܠܝܼܨܦܲܢ: ܘܣܲܬ݂ܪܝܼ.

Filii quoque Oziel: Misaël, et Elisaphan, et Sethri.

Եւ որդիք Ոզիելայ` Միսայէլ եւ Եղիսափան եւ Սեթրի:

და ძენი ოზიელისნი: მისაელ, ელისაფან და სეთრი. 22

22 And the sons of Uzziel; Mishael, and Elzaphan, and Zithri.

כג. וַיִּקַּח אַהֲרֹן אֶת אֱלִישֶׁבַע בַּת עַמִּינָדָב אֲחוֹת נַחְשׁוֹן לוֹ לְאִשָּׁה וַתֵּלֶד לוֹ אֶת נָדָב וְאֶת אֲבִיהוּא אֶת אֶלְעָזָר וְאֶת אִיתָמָר:

ἔλαβεν δὲ Ααρων τὴν Ελισαβεθ θυγατέρα Αμιναδαβ ἀδελφὴν Ναασσων αὐτῷ γυναῖκα καὶ ἔτεκεν αὐτῷ τόν τε Ναδαβ καὶ Αβιουδ καὶ Ελεαζαρ καὶ Ιθαμαρ

23 ܘܲܢܣܲܒ݂ ܐܲܗܪܘܿܢ ܠܐܹܠܝܼܫܒܲܥ ܒܲܪܬ݂ ܥܲܡܝܼܢܵܕ݂ܵܒ݂ ܚܵܬܹܗ ܕܢܸܚܫܘܿܢ ܐܲܢ̄ܬܿܬ݂ܵܐ: ܘܝܸܠܕܲܬ݂ ܠܹܗ ܠܢܵܕ݂ܵܒ݂ ܘܠܲܐܒ݂ܝܼܗܘܿ: ܘܠܹܐܠܝܼܥܵܙܵܪ ܘܠܐܝܼܬ݂ܵܡܵܪ.

Accepit autem Aaron uxorem Elisabeth filiam Aminadab, sororem Nahason, quæ peperit ei Nadab, et Abiu, et Eleazar, et Ithamar.

Եւ ա՛ռ Ահարոն զԵղիսաբէթ դուստր Ամինադաբայ զքոյր Նաասոնի իւր կնութեան, եւ ծնաւ նմա զՆաբադ եւ զԱբիուդ եւ զԵղիազար եւ զԻթամար:

და მოიყუანა აჰრონ ელისაბეთ, ასული ამინადარისი და დაჲ ნაასონისი, თჳსა ცოლად და უშვნა მას ნადაბ და აბიუდ და ელიეზერ და იათამარ. 23

23 And Aaron took him Elisheba, daughter of Amminadab, sister of Naashon, to wife; and she bare him Nadab, and Abihu, Eleazar, and Ithamar.

כד. וּבְנֵי קֹרַח אַסִּיר וְאֶלְקָנָה וַאֲבִיאָסָף אֵלֶּה מִשְׁפְּחֹת הַקָּרְחִי:

υἱοὶ δὲ Κορε Ασιρ καὶ Ελκανα καὶ Αβιασαφ αὗται αἱ γενέσεις Κορε

24 ܘܲܒ݂ܢܲܝ ܩܘܼܪܚ: ܐܵܣܝܼܪ ܘܗܲܠܩܵܢܵܐ ܘܐܲܟܸܿܢܣܵܦ: ܗܵܠܹܝܢ ܫܲܪܒ݂ܵܬ݂ܵܐ ܕܩܘܼܪܚ.

Filii quoque Core: Aser, et Elcana, et Abiasaph: hæ sunt cognationes Coritarum.

Եւ որդիք Կորխայ` Ասիր եւ Եղկանա եւ Աբիասափ. սոքա են ազգք Կորխայ:

და ძენი კორესნი: ასერ და ელკანა და აბიასარ - ესე შობანი კორესნი. 24

24 And the sons of Korah; Assir, and Elkanah, and Abiasaph: these are the families of the Korhites.

כה. וְאֶלְעָזָר בֶּן אַהֲרֹן לָקַח לוֹ מִבְּנוֹת פּוּטִיאֵל לוֹ לְאִשָּׁה וַתֵּלֶד לוֹ אֶת פִּינְחָס אֵלֶּה רָאשֵׁי אֲבוֹת הַלְוִיִּם לְמִשְׁפְּחֹתָם:

καὶ Ελεαζαρ ὁ τοῦ Ααρων ἔλαβεν τῶν θυγατέρων Φουτιηλ αὐτῷ γυναῖκα καὶ ἔτεκεν αὐτῷ τὸν Φινεες αὗται αἱ ἀρχαὶ πατριᾶς Λευιτῶν κατὰ γενέσεις αὐτῶν

25 ܘܐܹܠܝܼܥܵܙܲܪ ܒܲܪ ܐܲܗܪܘܿܢ ܢܣܲܒ݂ ܠܹܗ ܐܲܢ̄ܬܿܬ݂ܵܐ ܡܼܢ ܒܢܵܬܹܗ ܕܦܲܢܛܝܼܠ: ܘܝܸܠܕܲܬ݂ ܠܹܗ ܠܦܝܼܢܚܸܣ: ܗܵܠܹܝܢ ܪܹܫܹܐ ܕܫܲܪܒ݂ܵܬ݂ܵܐ ܕܠܹܘܵܝܹ̈ܐ ܠܫܲܪܒ݂ܵܬ݂ܵܗܘܿܢ.

At vero Eleazar filius Aaron accepit uxorem de filiabus Phutiel: quæ peperit ei Phinees. Hi sunt principes familiarum Leviticarum per cognationes suas.

Եւ Եղիազար Ահարոնեան ա՛ռ ի դստերաց անտի Փուտիելի իւր կնութեան, եւ ծնաւ նմա զՓենէէս. այս են իշխանք նահապետաց Ղեւտացւոցն ըստ ազգս իւրեանց:

და ელიაზარ, ძემან აჰრონისმან, მოიყუანა ასულთაგანი ფუტიელისთა თჳსა ცოლად და უშვა მას ფინეზ. ესე მთავარნი ტომთა ლევიტელთანი მსგავსად შობისა მათისა. 25

25 And Eleazar Aaron's son took him one of the daughters of Putiel to wife; and she bare him Phinehas: these are the heads of the fathers of the Levites according to their families.

כו. הוּא אַהֲרֹן וּמשֶׁה אֲשֶׁר אָמַר יְהֹוָה לָהֶם הוֹצִיאוּ אֶת בְּנֵי יִשְׂרָאֵל מֵאֶרֶץ מִצְרַיִם עַל צִבְאֹתָם:

οὗτος Ααρων καὶ Μωυσῆς οἷς εἶπεν αὐτοῖς ὁ θεὸς ἐξαγαγεῖν τοὺς υἱοὺς Ισραηλ ἐκ γῆς Αἰγύπτου σὺν δυνάμει αὐτῶν

26 ܗܵܢܵܘ ܡܘܼܫܹܐ ܘܐܲܗܪܘܿܢ ܕܐܸܡܲܪ ܠܗܘܿܢ ܡܵܪܝܵܐ: ܐܲܦܸܩܘ ܠܲܒ݂̈ܢܲܝ ܝܼܣܪܵܝܹܠ ܡܼܢ ܐܲܪܥܵܐ ܕܡܸܨܪܹܝܢ ܟܠ ܚܲܝܠܵܘܵܬ݂ܗܘܿܢ.

Iste est Aaron et Moyses, quibus præcepit Dominus ut educerent filios Israël de terra Ægypti per turmas suas.

Եւ այս Ահարոն եւ Մովսէս, ցորս ասաց Աստուած հանել զորդիսն Իսրայելի յերկրէն Եգիպտացւոց հանդերձ զօրութեամբ իւրեանց:

ესენი არიან აჰრონ და მოსე, რომელთა ჰრქუა ღმერთმან გამოყვანებაჲ ძეთა ისრაჱლისათა ეგჳპტით ძალითურთ მათით. 26

26 These are that Aaron and Moses, to whom the LORD said, Bring out the children of Israel from the land of Egypt according to their armies.

כז. הֵם הַמְדַבְּרִים אֶל פַּרְעֹה מֶלֶךְ מִצְרַיִם לְהוֹצִיא אֶת בְּנֵי יִשְׂרָאֵל מִמִּצְרָיִם הוּא משֶׁה וְאַהֲרֹן:

οὗτοί εἰσιν οἱ διαλεγόμενοι πρὸς Φαραω βασιλέα Αἰγύπτου καὶ ἐξήγαγον τοὺς υἱοὺς Ισραηλ ἐξ Αἰγύπτου αὐτὸς Ααρων καὶ Μωυσῆς

27 ܗܸܢܘܿܢ ܐܸܡܲܪܘ ܠܦܸܪܥܘܿܢ ܡܲܠܟܵܐ ܕܡܸܨܪܹܝܢ: ܠܡܲܦܵܩܘܼ ܠܲܒ݂̈ܢܲܝ ܝܼܣܪܵܝܹܠ ܡܼܢ ܐܲܪܥܵܐ ܕܡܸܨܪܹܝܢ: ܡܘܼܫܹܐ ܘܐܲܗܪܘܿܢ.

Hi sunt, qui loquuntur ad Pharaonem regem Ægypti, ut educant filios Israël de Ægypto: iste est Moyses et Aaron,

Եւ սոքա են որ վիճէին ընդ փարաւոնի արքային Եգիպտացւոց, հանել զորդիսն Իսրայելի յԵգիպտոսէ, այս Մովսէս եւ Ահարոն:

ესენი არიან, რომელნი ეტყოდეს ფარაოს, მეფესა ეგჳპტისასა, და გამოიყვანეს ძენი ისრაჱლისანი ეგჳპტით. ესე არიან აჰრონ და მოსე. 27

27 These are they which spake to Pharaoh king of Egypt, to bring out the children of Israel from Egypt: these are that Moses and Aaron.

כח. וַיְהִי בְּיוֹם דִּבֶּר יְהֹוָה אֶל משֶׁה בְּאֶרֶץ מִצְרָיִם:

ᾗ ἡμέρᾳ ἐλάλησεν κύριος Μωυσῇ ἐν γῇ Αἰγύπτῳ

28 ܘܲܗܘܵܐ ܒܝܵܘܡܵܐ ܕܡܲܠܸܠ ܡܵܪܝܵܐ ܥܲܡ ܡܘܼܫܹܐ ܒܐܲܪܥܵܐ ܕܡܸܨܪܹܝܢ.

in die qua locutus est Dominus ad Moysen, in terra Ægypti.

Յաւուր յորում խօսեցաւ Տէր ընդ Մովսիսի յերկրին Եգիպտացւոց:

დღესა მას, რომელსა ეტყოდა უფალი ქუეყანასა მას ეგჳპტისასა, რაოდენი მე გრქუა შენ. 28

28 And it came to pass on the day when the LORD spake unto Moses in the land of Egypt,

כט. וַיְדַבֵּר יְהֹוָה אֶל משֶׁה לֵּאמֹר אֲנִי יְהֹוָה דַּבֵּר אֶל פַּרְעֹה מֶלֶךְ מִצְרַיִם אֵת כָּל אֲשֶׁר אֲנִי דֹּבֵר אֵלֶיךָ:

καὶ ἐλάλησεν κύριος πρὸς Μωυσῆν λέγων ἐγὼ κύριος λάλησον πρὸς Φαραω βασιλέα Αἰγύπτου ὅσα ἐγὼ λέγω πρὸς σέ

29 ܡܲܠܸܠ ܡܵܪܝܵܐ ܥܲܡ ܡܘܼܫܹܐ ܘܐܸܡܲܪ ܠܹܗ: ܐܸܢܵܐ ܐ̄ܢܵܐ ܡܵܪܝܵܐ: ܐܸܡܲܪ ܠܦܸܪܥܘܿܢ ܡܲܠܟܵܐ ܕܡܸܨܪܹܝܢ: ܟܠ ܡܸܕܸܿܡ ܕܐܵܡܲܪ ܐ̄ܢܵܐ ܠܵܟ݂.

Et locutus est Dominus ad Moysen, dicens: Ego Dominus: loquere ad Pharaonem regem Ægypti, omnia quæ ego loquor tibi.

Եւ խօսեցաւ Տէր ընդ Մովսիսի եւ ասէ. Ես եմ Տէր. խօսեաց ընդ փարաւոնի արքային Եգիպտացւոց զամենայն ինչ զոր ասեմ քեզ:

No Georgian

29 That the LORD spake unto Moses, saying, I am the LORD: speak thou unto Pharaoh king of Egypt all that I say unto thee.

ל. וַיֹּאמֶר משֶׁה לִפְנֵי יְהֹוָה הֵן אֲנִי עֲרַל שְׂפָתַיִם וְאֵיךְ יִשְׁמַע אֵלַי פַּרְעֹה:

καὶ εἶπεν Μωυσῆς ἐναντίον κυρίου ἰδοὺ ἐγὼ ἰσχνόφωνός εἰμι καὶ πῶς εἰσακούσεταί μου Φαραω

30 ܘܐܸܡܲܪ ܡܘܼܫܹܐ ܠܡܵܪܝܵܐ: ܕܝܼܠܝ ܠܥܸܓ݂ ܠܸܫܵܢܝ: ܐܲܝܟܲܢܵܐ ܢܸܫܡܥܲܢܝ ܦܸܪܥܘܿܢ.

Et ait Moyses coram Domino: En incircumcisus labiis sum, quomodo audiet me Pharao?

Եւ ասէ Մովսէս առաջի Տեառն. Ահաւասիկ ես նրբաձայն եմ``, եւ զիա՞րդ լսիցէ ինձ փարաւոն:

და თქუა მოსე წინაშე უფლისა: აჰა ესერა, მე ჴმა-წულილ ვარ და ვითარ ისმინოს ჩემი ფარაო? 29

30 And Moses said before the LORD, Behold, I am of uncircumcised lips, and how shall Pharaoh hearken unto me?

Ζ'

ܩܦܠܐܘܢ: ܙ.

Cap. 7

ԳԼ. Է

თავი მეშვიდე

א. וַיֹּאמֶר יְהֹוָה אֶל משֶׁה רְאֵה נְתַתִּיךָ אֱלֹהִים לְפַרְעֹה וְאַהֲרֹן אָחִיךָ יִהְיֶה נְבִיאֶךָ:

καὶ εἶπεν κύριος πρὸς Μωυσῆν λέγων ἰδοὺ δέδωκά σε θεὸν Φαραω καὶ Ααρων ὁ ἀδελφός σου ἔσται σου προφήτης

1 ܘܐܸܡܲܪ ܡܵܪܝܵܐ ܠܡܘܼܫܹܐ: ܚܙܝܼ ܕܝܲܗ̄ܒ݂ܬܵܟ݂ ܐܲܠܵܗܵܐ ܠܦܸܪܥܘܿܢ: ܘܐܲܗܪܘܿܢ ܐܲܚܘܼܟ݂ ܢܸܗܘܸܐ ܢܒ݂ܝܼܵܟ݂.

Dixitque Dominus ad Moysen: Ecce constitui te Deum Pharaonis: et Aaron frater tuus erit propheta tuus.

Եւ ասէ Տէր ցՄովսէս. Ահա ետու զքեզ աստուած փարաւոնի, եւ Ահարոն եղբայր քո եղիցի քեզ մարգարէ:

ეტყოდა უფალი მოსეს და ჰრქუა: აჰა ეგერა, მიგეც შენ ღმერთად ფარაოს, და აჰრონ, ძმაჲ შენი, იყოს შენდა წინაწარმეტყუელ. 1

1 And the LORD said unto Moses, See, I have made thee a god to Pharaoh: and Aaron thy brother shall be thy prophet.

ב. אַתָּה תְדַבֵּר אֵת כָּל אֲשֶׁר אֲצַוֶּךָּ וְאַהֲרֹן אָחִיךָ יְדַבֵּר אֶל פַּרְעֹה וְשִׁלַּח אֶת בְּנֵי יִשְׂרָאֵל מֵאַרְצוֹ:

σὺ δὲ λαλήσεις αὐτῷ πάντα ὅσα σοι ἐντέλλομαι ὁ δὲ Ααρων ὁ ἀδελφός σου λαλήσει πρὸς Φαραω ὥστε ἐξαποστεῖλαι τοὺς υἱοὺς Ισραηλ ἐκ τῆς γῆς αὐτοῦ

2 ܐܲܢ̄ܬܿ ܬܹܐܡܲܪ ܟܠ ܡܸܕܸܿܡ ܕܲܡܦܲܩܸܕ݂ ܐ̄ܢܵܐ ܠܵܟ݂: ܘܐܲܗܪܘܿܢ ܐܲܚܘܼܟ݂ ܢܹܐܡܲܪ ܠܦܸܪܥܘܿܢ: ܘܠܲܒ݂̈ܢܲܝ ܝܼܣܪܵܝܹܠ ܢܫܲܕܲܪ ܡܼܢ ܐܲܪܥܹܗ.

Tu loqueris ei omnia quæ mando tibi: et ille loquetur ad Pharaonem, ut dimittat filios Israël de terra sua.

Դու խօսեսցիս ընդ նմա զամենայն ինչ զոր պատուիրեմ քեզ, եւ Ահարոն եղբայր քո խօսեսցի ընդ փարաւոնի, արձակել զորդիսն Իսրայելի յերկրէ իւրմէ:

შენ ეტყოდი მას ყოველსავე, რაოდენსა გამცნებდე შენ და აჰრონ, ძმაჲ შენი, ეტყოდის ფარაოს, რათა გამოავლინნეს ძენი ისრაჱლისანი ქუეყანით ეგჳპტით. 2

2 Thou shalt speak all that I command thee: and Aaron thy brother shall speak unto Pharaoh, that he send the children of Israel out of his land.

ג. וַאֲנִי אַקְשֶׁה אֶת לֵב פַּרְעֹה וְהִרְבֵּיתִי אֶת אֹתֹתַי וְאֶת מוֹפְתַי בְּאֶרֶץ מִצְרָיִם:

ἐγὼ δὲ σκληρυνῶ τὴν καρδίαν Φαραω καὶ πληθυνῶ τὰ σημεῖά μου καὶ τὰ τέρατα ἐν γῇ Αἰγύπτῳ

3 ܘܐܸܢܵܐ ܐܹܩܲܫܸܐ ܠܸܒܹܿܗ ܕܦܸܪܥܘܿܢ: ܘܐܲܣܓܹܿܐ ܐܵܬ݂ܘܵܬ݂ܝ ܘܬܸܕ݂ܡܪܵܬ݂ܝ ܒܐܲܪܥܵܐ ܕܡܸܨܪܹܝܢ.

Sed ego indurabo cor ejus, et multiplicabo signa et ostenta mea in terra Ægypti,

Եւ ես խստացուցից զսիրտն փարաւոնի, եւ յաճախեցից զնշանս իմ եւ զարուեստս յերկրիդ Եգիպտացւոց:

ხოლო მე განვაფიცხო გული ფარაოსი და განვამრავლნე სასწაულნი და ნიშნი ჩემნი ქუეყანასა მას ეგჳპტისასა. 3

3 And I will harden Pharaoh's heart, and multiply my signs and my wonders in the land of Egypt.

ד. וְלֹא יִשְׁמַע אֲלֵכֶם פַּרְעֹה וְנָתַתִּי אֶת יָדִי בְּמִצְרָיִם וְהוֹצֵאתִי אֶת צִבְאֹתַי אֶת עַמִּי בְנֵי יִשְׂרָאֵל מֵאֶרֶץ מִצְרַיִם בִּשְׁפָטִים גְּדֹלִים:

καὶ οὐκ εἰσακούσεται ὑμῶν Φαραω καὶ ἐπιβαλῶ τὴν χεῖρά μου ἐπ᾽ Αἴγυπτον καὶ ἐξάξω σὺν δυνάμει μου τὸν λαόν μου τοὺς υἱοὺς Ισραηλ ἐκ γῆς Αἰγύπτου σὺν ἐκδικήσει μεγάλῃ

4 ܘܠܵܐ ܢܸܫܡܲܥܟ݂ܘܿܢ ܦܸܪܥܘܿܢ: ܘܐܸܬܸܿܠ ܐܝܼܕ݂ܝ ܒܡܸܨܪܹܝܢ: ܘܐܲܦܸܩ ܚܲܝܠܵܘܵܬ݂ܝ ܘܥܲܡܝ ܒ̈ܢܲܝ ܝܼܣܪܵܝܹܠ ܡܼܢ ܐܲܪܥܵܐ ܕܡܸܨܪܹܝܢ ܒܕ݂ܝܼܢܹ̈ܐ ܪܵܘܪܒܹܐ.

et non audiet vos: immittamque manum meam super Ægyptum, et educam exercitum et populum meum filios Israël de terra Ægypti per judicia maxima.

Եւ ոչ լուիցէ ձեզ փարաւոն. եւ արկից զձեռն իմ յԵգիպտոս, եւ հանից հանդերձ զօրութեամբ իմով`` զժողովուրդ իմ, զորդիսն Իսրայելի, յերկրէն Եգիպտացւոց, մեծաւ վրէժխնդրութեամբ:

და არა ისმინოს თქუენი ფარაო და მივყო ჴელი ჩემი ეგჳპტესა ზედა და გამოვიყუანო ძალითა ჩემითა ერი ჩემი, ძენი ისრაჱლისანი, ქუეყანით ეგჳპტით შურისგებითა დიდითა. 4

4 But Pharaoh shall not hearken unto you, that I may lay my hand upon Egypt, and bring forth mine armies, and my people the children of Israel, out of the land of Egypt by great judgments.

ה. וְיָדְעוּ מִצְרַיִם כִּי אֲנִי יְהֹוָה בִּנְטֹתִי אֶת יָדִי עַל מִצְרָיִם וְהוֹצֵאתִי אֶת בְּנֵי יִשְׂרָאֵל מִתּוֹכָם:

καὶ γνώσονται πάντες οἱ Αἰγύπτιοι ὅτι ἐγώ εἰμι κύριος ἐκτείνων τὴν χεῖρα ἐπ᾽ Αἴγυπτον καὶ ἐξάξω τοὺς υἱοὺς Ισραηλ ἐκ μέσου αὐτῶν

5 ܘܢܸܕܥܘܼܢ ܡܸܨܪܵܝܹܐ ܕܐܸܢܵܐ ܐ̄ܢܵܐ ܡܵܪܝܵܐ: ܡܵܐ ܕܐܵܪܝܼܡܹܬ݂ ܐܝܼܕ݂ܝ ܥܲܠ ܡܸܨܪܵܝܹܐ: ܘܐܲܦܩܹܬ݂ ܠܲܒ݂̈ܢܲܝ ܝܼܣܪܵܝܹܠ ܡܼܢ ܒܲܝܢܵܬ݂ܗܘܿܢ.

Et scient Ægyptii quia ego sum Dominus qui extenderim manum meam super Ægyptum, et eduxerim filios Israël de medio eorum.

Եւ ծանիցեն Եգիպտացիքն, թէ ես եմ Տէր. եւ ձգեցից զձեռն իմ յԵգիպտոս, եւ հանից զորդիսն Իսրայելի ի միջոյ նոցա:

და ცნან ყოველთავე ეგჳპტელთა, რამეთუ მე ვარ უფალი, რომელმან მივყავ ჴელი ჩემი ეგჳპტესა ზედა და გამოვიყუანნე ძენი ისრაჱლისანი შორის მათსა. 5

5 And the Egyptians shall know that I am the LORD, when I stretch forth mine hand upon Egypt, and bring out the children of Israel from among them.

ו. וַיַּעַשׂ משֶׁה וְאַהֲרֹן כַּאֲשֶׁר צִוָּה יְהֹוָה אֹתָם כֵּן עָשׂוּ:

ἐποίησεν δὲ Μωυσῆς καὶ Ααρων καθάπερ ἐνετείλατο αὐτοῖς κύριος οὕτως ἐποίησαν

6 ܘܲܥܒܲܕ݂ܘ ܡܘܼܫܹܐ ܘܐܲܗܪܘܿܢ ܐܲܝܟ݂ ܕܦܲܩܸܕ݂ ܐܸܢܘܿܢ ܡܵܪܝܵܐ: ܗܵܟܲܢܵܐ ܥܒܲܕ݂ܘ.

Fecit itaque Moyses et Aaron sicut præceperat Dominus: ita egerunt.

Եւ արարին Մովսէս եւ Ահարոն, որպէս եւ պատուիրեաց նոցա Տէր, նոյնպէս եւ արարին:

და ყვეს ეგრე მოსე და აჰრონ, ვითარცა ამცნო მათ უფალმან, ეგრეცა ყვეს. 6

6 And Moses and Aaron did as the LORD commanded them, so did they.

ז. וּמשֶׁה בֶּן שְׁמֹנִים שָׁנָה וְאַהֲרֹן בֶּן שָׁלשׁ וּשְׁמֹנִים שָׁנָה בְּדַבְּרָם אֶל פַּרְעֹה:

Μωυσῆς δὲ ἦν ἐτῶν ὀγδοήκοντα Ααρων δὲ ὁ ἀδελφὸς αὐτοῦ ἐτῶν ὀγδοήκοντα τριῶν ἡνίκα ἐλάλησεν πρὸς Φαραω

7 ܘܡܘܼܫܹܐ ܒܲܪ ܬܡܵܢܐܝܼܢ ܗ̄ܘܵܐ ܫܢܝܼܢ: ܘܐܲܗܪܘܿܢ ܒܲܪ ܬܡܵܢܐܝܼܢ ܗ̄ܘܵܐ ܘܲܬ݂ܠܵܬ݂ ܫܢܝܼܢ: ܟܲܕ݂ ܡܲܠܸܠܘ ܥܲܡ ܦܸܪܥܘܿܢ.

Erat autem Moyses octoginta annorum, et Aaron octoginta trium, quando locuti sunt ad Pharaonem.

Եւ Մովսէս էր ամաց ութսնից, եւ Ահարոն էր որդի ամաց ութսուն եւ երից, յորժամ խօսեցան ընդ փարաւոնի:

მოსე იყო ოთხმეოცის წლის, ხოლო აჰრონ - ოთხმეოცდასამის წლის, რაჟამს-იგი ეტყოდეს ფარაოს. 7

7 And Moses was fourscore years old, and Aaron fourscore and three years old, when they spake unto Pharaoh.

ח. וַיֹּאמֶר יְהֹוָה אֶל משֶׁה וְאֶל אַהֲרֹן לֵאמֹר:

καὶ εἶπεν κύριος πρὸς Μωυσῆν καὶ Ααρων λέγων

8 ܘܐܸܡܲܪ ܡܵܪܝܵܐ ܠܡܘܼܫܹܐ ܘܠܲܐܗܪܘܿܢ.

Dixitque Dominus ad Moysen et Aaron:

Եւ խօսեցաւ Տէր ընդ Մովսիսի եւ ընդ Ահարոնի եւ ասէ:

და ეტყოდა უფალი მოსეს და აჰრონს მეტყუელი, 8

8 And the LORD spake unto Moses and unto Aaron, saying,

ט. כִּי יְדַבֵּר אֲלֵכֶם פַּרְעֹה לֵאמֹר תְּנוּ לָכֶם מוֹפֵת וְאָמַרְתָּ אֶל אַהֲרֹן קַח אֶת מַטְּךָ וְהַשְׁלֵךְ לִפְנֵי פַרְעֹה יְהִי לְתַנִּין:

καὶ ἐὰν λαλήσῃ πρὸς ὑμᾶς Φαραω λέγων δότε ἡμῖν σημεῖον ἢ τέρας καὶ ἐρεῖς Ααρων τῷ ἀδελφῷ σου λαβὲ τὴν ῥάβδον καὶ ῥῖψον αὐτὴν ἐπὶ τὴν γῆν ἐναντίον Φαραω καὶ ἐναντίον τῶν θεραπόντων αὐτοῦ καὶ ἔσται δράκων

9 ܐܸܢ ܐܸܡܲܪ ܠܟ݂ܘܿܢ ܦܸܪܥܘܿܢ: ܗܲܒ݂ܘ ܠܝܼ ܐܵܬ݂ܵܐ: ܐܸܡܲܪ ܠܐܲܗܪܘܿܢ ܣܲܒ݂ ܚܘܼܛܪܵܟ݂ ܘܐܲܪܡܵܐ ܩܕ݂ܵܡ ܦܸܪܥܘܿܢ: ܘܢܸܗܘܸܐ ܬܲܢܝܼܢܵܐ.

Cum dixerit vobis Pharao, Ostendite signa: dices ad Aaron: Tolle virgam tuam, et projice eam coram Pharaone, ac vertetur in colubrum.

Եթէ խօսեսցի ընդ ձեզ փարաւոն եւ ասասցէ. Տուք մեզ նշան կամ արուեստ, ասասցես ցԱհարոն եղբայր քո``. Առ դու զգաւազանդ, եւ ընկեա զդա ի գետին առաջի փարաւոնի եւ ծառայից նորա``, եւ եղիցի վիշապ:

და ჰრქუა: უკუეთუ გეტყოდის თქუენ ფარაო და გრქუას: ყავთ სასწაული, ანუ ნიში უფლისა მიერ, შენ ჰრქუა აჰრონს, ძმასა შენსა: მოიღე კუერთხი ეგე და მიაგდე ქუეყანასა წინაშე ფარაოსა და მსახურთა მისთა და იქმნეს ვეშაპ. 9

9 When Pharaoh shall speak unto you, saying, Shew a miracle for you: then thou shalt say unto Aaron, Take thy rod, and cast it before Pharaoh, and it shall become a serpent.

י. וַיָּבֹא משֶׁה וְאַהֲרֹן אֶל פַּרְעֹה וַיַּעֲשׂוּ כֵן כַּאֲשֶׁר צִוָּה יְהֹוָה וַיַּשְׁלֵךְ אַהֲרֹן אֶת מַטֵּהוּ לִפְנֵי פַרְעֹה וְלִפְנֵי עֲבָדָיו וַיְהִי לְתַנִּין:

εἰσῆλθεν δὲ Μωυσῆς καὶ Ααρων ἐναντίον Φαραω καὶ τῶν θεραπόντων αὐτοῦ καὶ ἐποίησαν οὕτως καθάπερ ἐνετείλατο αὐτοῖς κύριος καὶ ἔρριψεν Ααρων τὴν ῥάβδον ἐναντίον Φαραω καὶ ἐναντίον τῶν θεραπόντων αὐτοῦ καὶ ἐγένετο δράκων

10 ܘܐܸܬ݂ܵܘ ܡܘܼܫܹܐ ܘܐܲܗܪܘܿܢ ܠܘܵܬ݂ ܦܸܪܥܘܿܢ: ܘܲܥܒܲܕ݂ܘ ܗܵܟܲܢܵܐ: ܐܲܝܟܲܢܵܐ ܕܦܲܩܸܕ݂ ܐܸܢܘܿܢ ܡܵܪܝܵܐ: ܘܐܲܪܡܝܼ ܐܲܗܪܘܿܢ ܚܘܼܛܪܹܗ ܩܕ݂ܵܡ ܦܸܪܥܘܿܢ: ܘܲܩܕ݂ܵܡ ܚܹܐܪܵܘܗܝ: ܘܲܗܘܵܐ ܬܲܢܝܼܢܵܐ.

Ingressi itaque Moyses et Aaron ad Pharaonem, fecerunt sicut præceperat Dominus: tulitque Aaron virgam coram Pharaone et servis ejus, quæ versa est in colubrum.

Մտին Մովսէս եւ Ահարոն առաջի փարաւոնի, եւ արարին այնպէս, որպէս պատուիրեաց նոցա Տէր. եւ ընկէց Ահարոն զգաւազանն առաջի փարաւոնի եւ առաջի ծառայից նորա, եւ եղեւ վիշապ:

და შევიდეს მოსე და აჰრონ წინაშე ფარაოსა და მსახურთა მისთა და ყვეს ეგრე, ვითარცა უბრძანა მათ უფალმან. და მიაგდო აჰრონ კუერთხი იგი წინაშე ფარაოსა და წინაშე მსახურთა მისთა და იქმნა იგი ვეშაპ. 10

10 And Moses and Aaron went in unto Pharaoh, and they did so as the LORD had commanded: and Aaron cast down his rod before Pharaoh, and before his servants, and it became a serpent.

יא. וַיִּקְרָא גַּם פַּרְעֹה לַחֲכָמִים וְלַמְכַשְּׁפִים וַיַּעֲשׂוּ גַם הֵם חַרְטֻמֵּי מִצְרַיִם בְּלַהֲטֵיהֶם כֵּן:

συνεκάλεσεν δὲ Φαραω τοὺς σοφιστὰς Αἰγύπτου καὶ τοὺς φαρμακούς καὶ ἐποίησαν καὶ οἱ ἐπαοιδοὶ τῶν Αἰγυπτίων ταῖς φαρμακείαις αὐτῶν ὡσαύτως

11 ܘܲܩܪܵܐ ܦܸܪܥܘܿܢ ܠܚܲܟܝܼܡܹ̈ܐ ܘܲܠܚܲܪ̈ܵܫܹܐ: ܘܲܥܒܲܕ݂ܘ ܐܵܦ ܗܸܢܘܿܢ ܚܲܪܵܫܹܐ ܕܡܸܨܪܹܝܢ ܒܚܲܪܵܫܲܝܗܘܿܢ ܗܵܟܲܢܵܐ.

Vocavit autem Pharao sapientes et maleficos: et fecerunt etiam ipsi per incantationes ægyptiacas et arcana quædam similiter.

Եւ կոչեաց փարաւոն զիմաստունս Եգիպտացւոց եւ զկախարդս. եւ արարին գէտքն Եգիպտացւոց կախարդութեամբ իւրեանց նոյնպէս:

მოუწოდა ფარაო ბრძენთა ეგჳპტისათა და გრძნეულთა და ყვეს გრძნეულთა მათ ეგჳპტისათა გრძნებითა მათითა ეგრევე. 11

11 Then Pharaoh also called the wise men and the sorcerers: now the magicians of Egypt, they also did in like manner with their enchantments.

יב. וַיַּשְׁלִיכוּ אִישׁ מַטֵּהוּ וַיִּהְיוּ לְתַנִּינִם וַיִּבְלַע מַטֵּה אַהֲרֹן אֶת מַטֹּתָם:

καὶ ἔρριψαν ἕκαστος τὴν ῥάβδον αὐτοῦ καὶ ἐγένοντο δράκοντες καὶ κατέπιεν ἡ ῥάβδος ἡ Ααρων τὰς ἐκείνων ῥάβδους

12 ܘܐܲܪܡܝܼܘ ܓܒܲܪ ܚܘܼܛܪܹܗ ܩܕ݂ܵܡ ܦܸܪܥܘܿܢ ܘܲܗܘܵܘ ܬܲܢܝܼܢܹܐ: ܘܲܒ݂ܠܲܥ ܚܘܼܛܪܵܐ ܕܐܲܗܪܘܿܢ ܠܚܘܼܛܪܲܝܗܘܿܢ.

Projeceruntque singuli virgas suas, quæ versæ sunt in dracones: sed devoravit virga Aaron virgas eorum.

Եւ ընկէց իւրաքանչիւր ոք զգաւազան իւր եւ եղեն վիշապք. եւ եկուլ գաւազանն Ահարոնի զգաւազանս նոցա:

და მიაგდო კაცად-კაცადმან კუერთხი თჳსი და იქმნა იგი ვეშაპებ. და შთანთქა კუერთხმან მან აჰრონისმან კუერთხები იგი მათი. 12

12 For they cast down every man his rod, and they became serpents: but Aaron's rod swallowed up their rods.

יג. וַיֶּחֱזַק לֵב פַּרְעֹה וְלֹא שָׁמַע אֲלֵהֶם כַּאֲשֶׁר דִּבֶּר יְהֹוָה:

καὶ κατίσχυσεν ἡ καρδία Φαραω καὶ οὐκ εἰσήκουσεν αὐτῶν καθάπερ ἐλάλησεν αὐτοῖς κύριος

13 ܘܐܸܬ݂ܥܲܫܲܢ ܠܸܒܹܿܗ ܕܦܸܪܥܘܿܢ ܘܠܵܐ ܫܲܕܲܪ ܐܸܢܘܿܢ: ܐܲܝܟܲܢܵܐ ܕܐܸܡܲܪ ܡܵܪܝܵܐ.

Induratumque est cor Pharaonis, et non audivit eos, sicut præceperat Dominus.

Եւ կարծրացաւ սիրտն փարաւոնի, եւ ոչ լուաւ նոցա, որպէս խօսեցաւ Տէր:

და განიმტკიცა გული თჳსი ფარაო და არა ისმინა მათი, ვითარცა-იგი ეტყოდა მათ უფალი. 13

13 And he hardened Pharaoh's heart, that he hearkened not unto them; as the LORD had said.

יד. וַיֹּאמֶר יְהֹוָה אֶל משֶׁה כָּבֵד לֵב פַּרְעֹה מֵאֵן לְשַׁלַּח הָעָם:

εἶπεν δὲ κύριος πρὸς Μωυσῆν βεβάρηται ἡ καρδία Φαραω τοῦ μὴ ἐξαποστεῖλαι τὸν λαόν

14 ܘܐܸܡܲܪ ܡܵܪܝܵܐ ܠܡܘܼܫܹܐ: ܐܸܬ݂ܥܲܫܲܢ ܠܸܒܹܿܗ ܕܦܸܪܥܘܿܢ: ܘܠܵܐ ܨܒ݂ܵܐ ܠܲܡܫܲܕܵܪܘܼ ܠܥܲܡܵܐ.

Dixit autem Dominus ad Moysen: Ingravatum est cor Pharaonis: non vult dimittere populum.

Եւ ասէ Տէր ցՄովսէս. Ծանրացեալ է սիրտն փարաւոնի չարձակել զժողովուրդն:

ჰრქუა უფალმან მოსეს: დამძიმებულ არს გული ფარაოსი არა გამოვლინებად ერისა. 14

14 And the LORD said unto Moses, Pharaoh's heart is hardened, he refuseth to let the people go.

טו. לֵךְ אֶל פַּרְעֹה בַּבֹּקֶר הִנֵּה יֹצֵא הַמַּיְמָה וְנִצַּבְתָּ לִקְרָאתוֹ עַל שְׂפַת הַיְאֹר וְהַמַּטֶּה אֲשֶׁר נֶהְפַּךְ לְנָחָשׁ תִּקַּח בְּיָדֶךָ:

βάδισον πρὸς Φαραω τὸ πρωί ἰδοὺ αὐτὸς ἐκπορεύεται ἐπὶ τὸ ὕδωρ καὶ στήσῃ συναντῶν αὐτῷ ἐπὶ τὸ χεῖλος τοῦ ποταμοῦ καὶ τὴν ῥάβδον τὴν στραφεῖσαν εἰς ὄφιν λήμψῃ ἐν τῇ χειρί σου

15 ܙܸܠ ܠܘܵܬ݂ ܦܸܪܥܘܿܢ ܒܨܲܦܪܵܐ: ܗܵܐ ܢܵܦܹܩ ܠܡܲܝܵܐ: ܩܘܼܡ ܠܩܘܼܒ݂ܠܹܗ ܥܲܠ ܣܸܦܬܹܗ ܕܢܲܗܪܵܐ: ܘܚܘܼܛܪܵܐ ܕܲܗܘܵܐ ܚܸܘܝܵܐ ܣܲܒ݂ ܒܐܝܼܕ݂ܵܟ݂.

Vade ad eum mane, ecce egredietur ad aquas: et stabis in occursum ejus super ripam fluminis: et virgam quæ conversa est in draconem, tolles in manu tua.

Երթ առ փարաւոն ընդ առաւօտն. ահա նա ելանէ ի ջուրն. եւ կացցես հանդէպ նորա առ եզեր գետոյն, եւ զգաւազանն որ դարձաւ յօձ` առցես ի ձեռին քում:

მივედ ფარაოჲსა ხვალე. აჰა ეგერა, იგი გამოვალს მდინარესა მას წყალთასა და შეემთხჳე მას მდინარის კიდესა მას. და კუერთხი იგი, რომელ გარდაიქცა გუელად, მოიღე ჴელითა შენითა. 15

15 Get thee unto Pharaoh in the morning; lo, he goeth out unto the water; and thou shalt stand by the river's brink against he come; and the rod which was turned to a serpent shalt thou take in thine hand.

טז. וְאָמַרְתָּ אֵלָיו יְהֹוָה אֱלֹהֵי הָעִבְרִים שְׁלָחַנִי אֵלֶיךָ לֵאמֹר שַׁלַּח אֶת עַמִּי וְיַעַבְדֻנִי בַּמִּדְבָּר וְהִנֵּה לֹא שָׁמַעְתָּ עַד כֹּה:

καὶ ἐρεῖς πρὸς αὐτόν κύριος ὁ θεὸς τῶν Εβραίων ἀπέσταλκέν με πρὸς σὲ λέγων ἐξαπόστειλον τὸν λαόν μου ἵνα μοι λατρεύσῃ ἐν τῇ ἐρήμῳ καὶ ἰδοὺ οὐκ εἰσήκουσας ἕως τούτου

16 ܘܐܸܡܲܪ ܠܹܗ: ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܐ ܕܥܸܒ݂ܪܵܝܹܐ ܫܲܕܪܲܢܝ ܠܘܵܬ݂ܵܟ݂: ܘܐܸܡܲܪ: ܫܲܕܲܪ ܠܥܲܡܝ: ܘܢܸܦܠܚܲܢܝ ܒܡܲܕ݂ܒܿܪܵܐ: ܘܗܵܐ ܥܕܲܡܵܐ ܠܗܵܫܵܐ ܠܵܐ ܫܵܡܲܥ ܐܲܢ̄ܬ.

Dicesque ad eum: Dominus Deus Hebræorum misit me ad te, dicens: Dimitte populum meum ut sacrificet mihi in deserto: et usque ad præsens audire noluisti.

եւ ասասցես ցնա. Տէր Աստուած Եբրայեցւոց առաքեաց զիս առ քեզ եւ ասէ. Արձակեա զժողովուրդ իմ զի պաշտեսցեն զիս յանապատի. եւ ահա ոչ լուար ինձ մինչեւ ցայժմ:

და არქუ მას: უფალმან ღმერთამან ებრაელთამან მომავლინა მე შენდა და თქუა: გამოავლინე ერი ჩემი, რათა მმსახურებდენ მე უდაბნოსა ზედა. და, აჰა ეგერა, არა ისმინე აქამომდე. 16

16 And thou shalt say unto him, The LORD God of the Hebrews hath sent me unto thee, saying, Let my people go, that they may serve me in the wilderness: and, behold, hitherto thou wouldest not hear.

יז. כֹּה אָמַר יְהֹוָה בְּזֹאת תֵּדַע כִּי אֲנִי יְהֹוָה הִנֵּה אָנֹכִי מַכֶּה בַּמַּטֶּה אֲשֶׁר בְּיָדִי עַל הַמַּיִם אֲשֶׁר בַּיְאֹר וְנֶהֶפְכוּ לְדָם:

τάδε λέγει κύριος ἐν τούτῳ γνώσῃ ὅτι ἐγὼ κύριος ἰδοὺ ἐγὼ τύπτω τῇ ῥάβδῳ τῇ ἐν τῇ χειρί μου ἐπὶ τὸ ὕδωρ τὸ ἐν τῷ ποταμῷ καὶ μεταβαλεῖ εἰς αἷμα

17 ܗܵܟܲܢܵܐ ܐܵܡܲܪ ܡܵܪܝܵܐ: ܒܗܵܕܹܐ ܕܐܸܢܵܐ ܐ̄ܢܵܐ ܡܵܪܝܵܐ: ܗܵܐ ܡܵܚܹܐ ܐ̄ܢܵܐ ܒܚܘܼܛܪܵܐ ܕܒ݂ܐܝܼܕܲܝ ܥܲܠ ܡܲܝܵܐ ܕܲܒ݂ܢܲܗܪܵܐ: ܘܢܸܬ݂ܗܲܦܟܿܘܼܢ ܘܢܸܗܘܘܿܢ ܕܡܵܐ.

Hæc igitur dicit Dominus: In hoc scies quod sim Dominus: ecce percutiam virga, quæ in manu mea est, aquam fluminis, et vertetur in sanguinem.

Այսպէս ասէ Տէր. Այդու գիտասցես թէ ես եմ Տէր. ահաւասիկ ես հարկանեմ գաւազանաւս որ ի ձեռին իմում է` զջուր գետոյդ, եւ դարձցի յարիւն:

ამას იტყჳს უფალი: ამით ცნან, რამეთუ მე ვარ უფალი: აჰა ესერა, მე ვსცე კუერთხით ამით, რომელ არს ჴელსა ჩემსა, წყალსა ამას მდინარისასა და გარდაიქცეს სისხლად. 17

17 Thus saith the LORD, In this thou shalt know that I am the LORD: behold, I will smite with the rod that is in mine hand upon the waters which are in the river, and they shall be turned to blood.

יח. וְהַדָּגָה אֲשֶׁר בַּיְאֹר תָּמוּת וּבָאַשׁ הַיְאֹר וְנִלְאוּ מִצְרַיִם לִשְׁתּוֹת מַיִם מִן הַיְאֹר:

καὶ οἱ ἰχθύες οἱ ἐν τῷ ποταμῷ τελευτήσουσιν καὶ ἐποζέσει ὁ ποταμός καὶ οὐ δυνήσονται οἱ Αἰγύπτιοι πιεῖν ὕδωρ ἀπὸ τοῦ ποταμοῦ

18 ܘܢܘܼܢܹܐ ܕܲܒ݂ܢܲܗܪܵܐ ܢܡܘܼܬ݂ܘܼܢ: ܘܢܸܣܪܹܐ ܢܲܗܪܵܐ: ܘܢܸܬܿܛܲܪܦܘܼܢ ܡܸܨܪܵܝܹܐ ܠܡܸܫܬܵܐ ܡܲܝܵܐ ܡܼܢ ܢܲܗܪܵܐ.

Pisces quoque, qui sunt in fluvio, morientur, et computrescent aquæ, et affligentur Ægyptii bibentes aquam fluminis.

եւ ձկունք որ ի գետ այդր են` սատակեսցին, եւ նեխեսցի գետդ. եւ ոչ կարասցեն Եգիպտացիք ըմպել ջուր ի գետոյ այտի:

და თევზნი იგი მდინარისანი მოსწყდენ და დაყროლდეს მდინარე იგი და ვერ ეძლოს ეგჳპტელთა მათ სუმად წყალი მდინარისა მისგან. 18

18 And the fish that is in the river shall die, and the river shall stink; and the Egyptians shall lothe to drink of the water of the river.

יט. וַיֹּאמֶר יְהֹוָה אֶל משֶׁה אֱמֹר אֶל אַהֲרֹן קַח מַטְּךָ וּנְטֵה יָדְךָ עַל מֵימֵי מִצְרַיִם עַל נַהֲרֹתָם עַל יְאֹרֵיהֶם וְעַל אַגְמֵיהֶם וְעַל כָּל מִקְוֵה מֵימֵיהֶם וְיִהְיוּ דָם וְהָיָה דָם בְּכָל אֶרֶץ מִצְרַיִם וּבָעֵצִים וּבָאֲבָנִים:

εἶπεν δὲ κύριος πρὸς Μωυσῆν εἰπὸν Ααρων τῷ ἀδελφῷ σου λαβὲ τὴν ῥάβδον σου καὶ ἔκτεινον τὴν χεῖρά σου ἐπὶ τὰ ὕδατα Αἰγύπτου καὶ ἐπὶ τοὺς ποταμοὺς αὐτῶν καὶ ἐπὶ τὰς διώρυγας αὐτῶν καὶ ἐπὶ τὰ ἕλη αὐτῶν καὶ ἐπὶ πᾶν συνεστηκὸς ὕδωρ αὐτῶν καὶ ἔσται αἷμα καὶ ἐγένετο αἷμα ἐν πάσῃ γῇ Αἰγύπτου ἔν τε τοῖς ξύλοις καὶ ἐν τοῖς λίθοις

19 ܘܐܸܡܲܪ ܡܵܪܝܵܐ ܠܡܘܼܫܹܐ: ܐܸܡܲܪ ܠܐܲܗܪܘܿܢ: ܣܲܒ݂ ܚܘܼܛܪܵܟ݂: ܘܐܲܪܝܼܟ݂ ܐܝܼܕ݂ܵܟ݂ ܥܲܠ ܡܲܝܵܐ ܕܡܸܨܪܵܝܹܐ: ܥܲܠ ܢܲܗܪܵܘܵܬ݂ܗܘܿܢ ܘܥܲܠ ܩܲܒ݂ܝܵܬ݂ܗܘܿܢ: ܘܥܲܠ ܐܵܓ݂ܡܲܝܗܘܿܢ: ܘܥܲܠ ܪܵܡܹܐ ܕܡܲܝܲܝܗܘܿܢ: ܘܢܸܗܘܘܿܢ ܕܡܵܐ: ܘܢܸܗܘܸܐ ܕܡܵܐ ܒܟ݂ܠܵܗ ܐܲܪܥܵܐ ܕܡܸܨܪܹܝܢ: ܘܲܒ݂ܩܲܝܣܹ̈ܐ ܘܲܒ݂ܟܹܐܦܹ̈ܐ.

Dixit quoque Dominus ad Moysen: Dic ad Aaron: Tolle virgam tuam, et extende manum tuam super aquas Ægypti, et super fluvios eorum, et rivos ac paludes, et omnes lacus aquarum, ut vertantur in sanguinem: et sit cruor in omni terra Ægypti, tam in ligneis vasis quam in saxeis.

Եւ ասէ Տէր ցՄովսէս. Ասա ցԱհարոն. Առ զգաւազանդ եւ ձգեա զձեռն քո ի վերայ ջրոցդ Եգիպտոսի եւ ի վերայ`` գետոց նոցա եւ ի վերայ լճաց նոցա եւ ի վերայ խաղից նոցա եւ ի վերայ ջրակուտաց նոցա, եւ եղիցի արիւն: Եւ եղեւ արիւն յամենայն երկրին Եգիպտացւոց, ի փայտս եւ ի քարինս:

ჰრქუა უფალმან მოსეს: არქუ აჰრონს, ძმასა შენსა: მოიღე კუერთხი ეგე შენი და განირთხ წყალთა ზედა ეგჳპტისათა და მდინარეთა ზედა მათთა და გამოსადინელსა წყალთა მათთასა. და იყუნენ სისხლ. და იყოს სისხლ ყოველსა ქუეყანასა ეგჳპტისასა ხეთა და ქვათა. 19

19 And the LORD spake unto Moses, Say unto Aaron, Take thy rod, and stretch out thine hand upon the waters of Egypt, upon their streams, upon their rivers, and upon their ponds, and upon all their pools of water, that they may become blood; and that there may be blood throughout all the land of Egypt, both in vessels of wood, and in vessels of stone.

כ. וַיַּעֲשׂוּ כֵן משֶׁה וְאַהֲרֹן כַּאֲשֶׁר צִוָּה יְהֹוָה וַיָּרֶם בַּמַּטֶּה וַיַּךְ אֶת הַמַּיִם אֲשֶׁר בַּיְאֹר לְעֵינֵי פַרְעֹה וּלְעֵינֵי עֲבָדָיו וַיֵּהָפְכוּ כָּל הַמַּיִם אֲשֶׁר בַּיְאֹר לְדָם:

καὶ ἐποίησαν οὕτως Μωυσῆς καὶ Ααρων καθάπερ ἐνετείλατο αὐτοῖς κύριος καὶ ἐπάρας τῇ ῥάβδῳ αὐτοῦ ἐπάταξεν τὸ ὕδωρ τὸ ἐν τῷ ποταμῷ ἐναντίον Φαραω καὶ ἐναντίον τῶν θεραπόντων αὐτοῦ καὶ μετέβαλεν πᾶν τὸ ὕδωρ τὸ ἐν τῷ ποταμῷ εἰς αἷμα

20 ܘܲܥܒܲܕ݂ܘ ܗܵܟܲܢܵܐ ܡܘܼܫܹܐ ܘܐܲܗܪܘܿܢ: ܐܲܝܟܲܢܵܐ ܕܦܲܩܸܕ݂ ܐܸܢܘܿܢ ܡܵܪܝܵܐ: ܘܐܵܪܝܼܡ ܐܲܗܪܘܿܢ ܒܚܘܼܛܪܵܐ ܕܒ݂ܐܝܼܕܹܗ: ܘܲܡܚܵܐ ܠܡܲܝܵܐ ܕܲܒ݂ܢܲܗܪܵܐ ܠܥܹܝܢ ܦܸܪܥܘܿܢ: ܘܲܠܥܹܝܢ ܥܲܒ݂ܕܵܘܗܝ: ܘܲܗܘܵܘ ܠܗܘܿܢ ܟܠܗܘܿܢ ܡܲܝܵܐ ܕܲܒ݂ܢܲܗܪܵܐ ܕܡܵܐ.

Feceruntque Moyses et Aaron sicut præceperat Dominus: et elevans virgam percussit aquam fluminis coram Pharaone et servis ejus: quæ versa est in sanguinem.

Եւ արարին այնպէս Մովսէս եւ Ահարոն որպէս եւ պատուիրեաց նոցա Տէր. եւ վերացուցեալ զգաւազանն իւր` եհար զջուր գետոյն առաջի փարաւոնի եւ առաջի ծառայից նորա, եւ դարձոյց զամենայն ջուրս գետոյն յարիւն:

და ყვეს ეგრე მოსე და აჰრონ, ვითარცა უბრძანა მათ უფალმან და განიპყრა აჰრონ კუერთხი იგი მისი და სცა წყალსა მას მდინარისა წინაშე ფარაოჲსა და წინაშე მსახურთა მისთა. და გარდაიქცეს ყოველნი წყალნი მდინარისანი სისხლად. 20

20 And Moses and Aaron did so, as the LORD commanded; and he lifted up the rod, and smote the waters that were in the river, in the sight of Pharaoh, and in the sight of his servants; and all the waters that were in the river were turned to blood.

כא. וְהַדָּגָה אֲשֶׁר בַּיְאֹר מֵתָה וַיִּבְאַשׁ הַיְאֹר וְלֹא יָכְלוּ מִצְרַיִם לִשְׁתּוֹת מַיִם מִן הַיְאֹר וַיְהִי הַדָּם בְּכָל אֶרֶץ מִצְרָיִם:

καὶ οἱ ἰχθύες οἱ ἐν τῷ ποταμῷ ἐτελεύτησαν καὶ ἐπώζεσεν ὁ ποταμός καὶ οὐκ ἠδύναντο οἱ Αἰγύπτιοι πιεῖν ὕδωρ ἐκ τοῦ ποταμοῦ καὶ ἦν τὸ αἷμα ἐν πάσῃ γῇ Αἰγύπτου

21 ܘܢܘܼܢܹ̈ܐ ܕܲܒ݂ܢܲܗܪܵܐ ܡܝܼܬ݂ܘ: ܘܲܣܪܝܼ ܢܲܗܪܵܐ: ܘܠܵܐ ܐܸܫܟܲܚܘ ܡܸܨܪܵܝܹܐ ܠܡܸܫܬܵܐ ܡܲܝܵܐ ܡܼܢ ܢܲܗܪܵܐ: ܘܲܗܘܵܐ ܕܡܵܐ ܒܟ݂ܠܵܗ ܐܲܪܥܵܐ ܕܡܸܨܪܹܝܢ.

Et pisces, qui erant in flumine, mortui sunt: computruitque fluvius, et non poterant Ægyptii bibere aquam fluminis, et fuit sanguis in tota terra Ægypti.

Եւ ձկունք որ ի գետ անդր էին` սատակեցան, եւ նեխեցաւ գետն, եւ ոչ կարէին Եգիպտացիքն ըմպել ջուր ի գետոյ անտի. եւ էր արիւն յամենայն երկրին Եգիպտացւոց:

და თევზნი იგი მდინარისანი მოსწყდეს და დაყროლდა მდინარე იგი და ვერ ეძლო ეგჳპტელთა მათ წყალი იგი მდინარისა მის სუმად. და იყო სისხლი ყოველსა ქუეყანასა ეგჳპტისასა. 21

21 And the fish that was in the river died; and the river stank, and the Egyptians could not drink of the water of the river; and there was blood throughout all the land of Egypt.

כב. וַיַּעֲשׂוּ כֵן חַרְטֻמֵּי מִצְרַיִם בְּלָטֵיהֶם וַיֶּחֱזַק לֵב פַּרְעֹה וְלֹא שָׁמַע אֲלֵהֶם כַּאֲשֶׁר דִּבֶּר יְהֹוָה:

ἐποίησαν δὲ ὡσαύτως καὶ οἱ ἐπαοιδοὶ τῶν Αἰγυπτίων ταῖς φαρμακείαις αὐτῶν καὶ ἐσκληρύνθη ἡ καρδία Φαραω καὶ οὐκ εἰσήκουσεν αὐτῶν καθάπερ εἶπεν κύριος

22 ܘܲܥܒܲܕ݂ܘ ܗܵܟܲܢܵܐ ܚܲܪܵܫܹܐ ܕܡܸܨܪܹܝܢ ܒܚܲܪܵܫܲܝܗܘܿܢ: ܘܐܸܬ݂ܥܲܒܿܝܼ ܠܸܒܹܿܗ ܕܦܸܪܥܘܿܢ ܘܠܵܐ ܫܡܲܥ ܐܸܢܘܿܢ: ܐܲܝܟ݂ ܕܐܸܡܲܪ ܡܵܪܝܵܐ.

Feceruntque similiter malefici Ægyptiorum incantationibus suis: et induratum est cor Pharaonis, nec audivit eos, sicut præceperat Dominus.

Եւ արարին այնպէս եւ գէտքն Եգիպտացւոց կախարդութեամբն իւրեանց, եւ խստացաւ սիրտն փարաւոնի եւ ոչ լուաւ նոցա, որպէս ասաց Տէր:

ყვეს ეგრევე გრძნეულთა მათ ეგჳპტისათა და განიფიცხა გული ფარაო და არა ინება გამოვლინებად ერი იგი, ვითარცა-იგი ჰრქუა მათ უფალმან. 22

22 And the magicians of Egypt did so with their enchantments: and Pharaoh's heart was hardened, neither did he hearken unto them; as the LORD had said.

כג. וַיִּפֶן פַּרְעֹה וַיָּבֹא אֶל בֵּיתוֹ וְלֹא שָׁת לִבּוֹ גַּם לָזֹאת:

ἐπιστραφεὶς δὲ Φαραω εἰσῆλθεν εἰς τὸν οἶκον αὐτοῦ καὶ οὐκ ἐπέστησεν τὸν νοῦν αὐτοῦ οὐδὲ ἐπὶ τούτῳ

23 ܘܲܗܦܲܟ݂ ܦܸܪܥܘܿܢ ܘܥܲܠ ܠܒܲܝܬܹܿܗ: ܘܗܵܕܹܐ ܠܵܐ ܐܲܝܬܿܝܼ ܥܲܠ ܒܵܠܹܗ.

Avertitque se, et ingressus est domum suam, nec apposuit cor etiam hac vice.

Դարձաւ փարաւոն եւ եմուտ ի տուն իւր, եւ ոչ հաստատեաց զմիտս իւր եւ ոչ այնու եւս:

მიიქცა ფარაო და შევიდა სახიდ თჳსად და არა დააყოვნა გონებაჲ თჳსი არცა ამას ზედა. 23

23 And Pharaoh turned and went into his house, neither did he set his heart to this also.

כד. וַיַּחְפְּרוּ כָל מִצְרַיִם סְבִיבֹת הַיְאֹר מַיִם לִשְׁתּוֹת כִּי לֹא יָכְלוּ לִשְׁתֹּת מִמֵּימֵי הַיְאֹר:

ὤρυξαν δὲ πάντες οἱ Αἰγύπτιοι κύκλῳ τοῦ ποταμοῦ ὥστε πιεῖν ὕδωρ καὶ οὐκ ἠδύναντο πιεῖν ὕδωρ ἀπὸ τοῦ ποταμοῦ

24 ܘܲܚܦܲܪܘ ܟܠܗܘܿܢ ܡܸܨܪܵܝܹܐ ܚܕ݂ܵܪܵܘܗܝ ܕܢܲܗܪܵܐ ܡܲܝܵܐ ܠܡܸܫܬܵܐ: ܡܸܛܠ ܕܠܵܐ ܡܸܫܟܿܚܝܼܢ ܗ̄ܘܵܘ ܠܡܸܫܬܵܐ ܡܼܢ ܡܲܝܵܐ ܕܢܲܗܪܵܐ.

Foderunt autem omnes Ægyptii per circuitum fluminis aquam ut biberent: non enim poterant bibere de aqua fluminis.

Եւ փորեցին ամենայն Եգիպտացիքն շուրջ զգետովն ջուր ըմպելոյ, եւ ոչ կարէին ըմպել ջուր ի գետոյ անտի:

თხარეს ყოველთა ეგჳპტელთა გარემო მდინარესა მას, რათამცა სუეს წყალი და ვერ ეძლო წყალი სუმად მდინარისა მისგან. და აღესრულნეს შჳდ დღენი შემდგომად გუემისა მის მდინარისა მისგან უფლისა მიერ. 24

24 And all the Egyptians digged round about the river for water to drink; for they could not drink of the water of the river.

כה. וַיִּמָּלֵא שִׁבְעַת יָמִים אַחֲרֵי הַכּוֹת יְהֹוָה אֶת הַיְאֹר:

καὶ ἀνεπληρώθησαν ἑπτὰ ἡμέραι μετὰ τὸ πατάξαι κύριον τὸν ποταμόν

25 ܘܲܫܠܸܡܘ ܫܲܒ݂ܥܵܐ ܝܵܘܡܝܼܢ ܡܼܢ ܒܵܬܲܪ ܕܲܡܚܵܐ ܡܵܪܝܵܐ ܠܢܲܗܪܵܐ.

Impletique sunt septem dies, postquam percussit Dominus fluvium.

Եւ լցան աւուրք եւթն յետ հարկանելոյ Տեառն զգետն:

შვიდმა დღემ განვლო მას მერე, რაც უფალმა დაჰკრა ნილოსს.

თავი მერვე

25

25 And seven days were fulfilled, after that the LORD had smitten the river.

כו. וַיֹּאמֶר יְהֹוָה אֶל משֶׁה בֹּא אֶל פַּרְעֹה וְאָמַרְתָּ אֵלָיו כֹּה אָמַר יְהֹוָה שַׁלַּח אֶת עַמִּי וְיַעַבְדֻנִי:

εἶπεν δὲ κύριος πρὸς Μωυσῆν εἴσελθε πρὸς Φαραω καὶ ἐρεῖς πρὸς αὐτόν τάδε λέγει κύριος ἐξαπόστειλον τὸν λαόν μου ἵνα μοι λατρεύσωσιν

ܩܦܠܐܘܢ: ܚ.
1 ܘܐܸܡܲܪ ܡܵܪܝܵܐ ܠܡܘܼܫܹܐ: ܙܸܠ ܠܘܵܬ݂ ܦܸܪܥܘܿܢ ܘܐܸܡܲܪ ܠܹܗ: ܗܵܟܲܢܵܐ ܐܵܡܲܪ ܡܵܪܝܵܐ: ܫܲܕܲܪ ܠܥܲܡܝ ܘܢܸܦܠܚܲܢܝ.

Cap. 8
Dixit quoque Dominus ad Moysen: Ingredere ad Pharaonem, et dices ad eum: Hæc dicit Dominus: Dimitte populum meum, ut sacrificet mihi:

ԳԼ. Ղ
Եւ ասէ Տէր ցՄովսէս. Մուտ առ փարաւոն եւ ասասցես ցնա. Այսպէս ասէ Տէր. Արձակեա զժողովուրդ իմ, զի պաշտեսցեն զիս:

ჰრქუა უფალმან მოსეს: შევედ ფარაოსა და არქუ მას: ამას იტყჳს უფალი: გამოუტევე ერი ჩემი, რათა მმსახურებდენ მე. 1

8
1 And the LORD spake unto Moses, Go unto Pharaoh, and say unto him, Thus saith the LORD, Let my people go, that they may serve me.

כז. וְאִם מָאֵן אַתָּה לְשַׁלֵּחַ הִנֵּה אָנֹכִי נֹגֵף אֶת כָּל גְּבוּלְךָ בַּצְפַרְדְּעִים:

εἰ δὲ μὴ βούλει σὺ ἐξαποστεῖλαι ἰδοὺ ἐγὼ τύπτω πάντα τὰ ὅριά σου τοῖς βατράχοις

2 ܘܐܸܢ ܠܵܐ ܨܵܒܹܐ ܐܲܢ̄ܬ ܠܲܡܫܲܕܵܪܘܼ: ܗܵܐ ܡܵܚܹܐ ܐ̄ܢܵܐ ܠܟ݂ܠܹܗ ܬܚܘܼܡܵܟ݂ ܒܐܘܼܪ̈ܕܿܥܹܐ.

sin autem nolueris dimittere, ecce ego percutiam omnes terminos tuos ranis,

Ապա թէ ոչ կամիս դու արձակել, ահա ես հարից զամենայն սահմանս քո գորտիւ:

უკუეთუ არა ინებო გამოვლინება, აჰა ეგერა, ვგუემნე ყოველნი საზღუარნი შენნი მყუარითა. 2

2 And if thou refuse to let them go, behold, I will smite all thy borders with frogs:

כח. וְשָׁרַץ הַיְאֹר צְפַרְדְּעִים וְעָלוּ וּבָאוּ בְּבֵיתֶךָ וּבַחֲדַר מִשְׁכָּבְךָ וְעַל מִטָּתֶךָ וּבְבֵית עֲבָדֶיךָ וּבְעַמֶּךָ וּבְתַנּוּרֶיךָ וּבְמִשְׁאֲרוֹתֶיךָ:

καὶ ἐξερεύξεται ὁ ποταμὸς βατράχους καὶ ἀναβάντες εἰσελεύσονται εἰς τοὺς οἴκους σου καὶ εἰς τὰ ταμίεια τῶν κοιτώνων σου καὶ ἐπὶ τῶν κλινῶν σου καὶ εἰς τοὺς οἴκους τῶν θεραπόντων σου καὶ τοῦ λαοῦ σου καὶ ἐν τοῖς φυράμασίν σου καὶ ἐν τοῖς κλιβάνοις σου

3 ܘܢܲܪܚܸܫ ܢܲܗܪܵܐ ܐܘܼܪ̈ܕܥܹܐ: ܘܢܸܣ̈ܩܵܢ ܘܢܸܥ̈ܠܵܢ ܠܒܲܝܬܵܟ݂ ܘܲܠܩܲܝܛܘܼܢܵܟ݂: ܘܲܠܒܹܝܬ݂ ܡܲܫܟܿܒ݂ܵܟ݂: ܘܲܠܥܲܪܣܵܬ݂ܵܟ݂: ܘܲܒ݂ܒܹܝܬ݂ ܥܲܒ݂ܕܲܝܟ ܘܲܒ݂ܥܲܡܵܟ݂: ܘܲܒ݂ܬ݂ܵܘܵܢܲܝܟ ܘܒܲܐܨ̈ܘܵܬ݂ܵܟ݂.

et ebulliet fluvius ranas: quæ ascendent, et ingredientur domum tuam, et cubiculum lectuli tui, et super stratum tuum, et in domos servorum tuorum, et in populum tuum, et in furnos tuos, et in reliquias ciborum tuorum:

Եւ բղխեսցէ գետդ գորտ, եւ ելեալ մտանիցեն ի տունս քո եւ ի շտեմարանս սենեկաց քոց`` եւ ի գահոյս քո, եւ ի տունս ծառայից քոց եւ ժողովրդեան քո, եւ ի թոնիրս քո եւ ի զանգուածս քո:

და გამოსცეს მდინარემან მყუარი და აღმოჴდეს და შევიდეს სახლთა შენთა და საუნჯეთა სასუენებელთა შენთასა და ცხედართა შენთა და სახლთა მსახურთა შენთასა და ყოვლისა ერისა შენისასა და საპურესა შენსა და თორნეთა შენთა. 3

3 And the river shall bring forth frogs abundantly, which shall go up and come into thine house, and into thy bedchamber, and upon thy bed, and into the house of thy servants, and upon thy people, and into thine ovens, and into thy kneadingtroughs:

כט. וּבְכָה וּבְעַמְּךָ וּבְכָל עֲבָדֶיךָ יַעֲלוּ הַצְפַרְדְּעִים:

καὶ ἐπὶ σὲ καὶ ἐπὶ τοὺς θεράποντάς σου καὶ ἐπὶ τὸν λαόν σου ἀναβήσονται οἱ βάτραχοι

4 ܘܒ݂ܵܟ݂ ܘܲܒ݂ܟ݂ܠܹܗ ܥܲܡܵܟ݂ ܢܸܣܩ̈ܵܢ ܐܘܼܪ̈ܕܿܥܹܐ.

et ad te, et ad populum tuum, et ad omnes servos tuos intrabunt ranæ.

Եւ ի վերայ քո, եւ ի վերայ ժողովրդեան քո, եւ ի վերայ ծառայից քոց ելանիցեն գորտք:

და შენ ზედა და მსახურთა შენთა ზედა და ერსა შენსა ზედა აღმოჴდეს მყუარნი. 4

4 And the frogs shall come up both on thee, and upon thy people, and upon all thy servants.

Η'

No Georgian

א. וַיֹּאמֶר יְהֹוָה אֶל משֶׁה אֱמֹר אֶל אַהֲרֹן נְטֵה אֶת יָדְךָ בְּמַטֶּךָ עַל הַנְּהָרֹת עַל הַיְאֹרִים וְעַל הָאֲגַמִּים וְהַעַל אֶת הַצְפַרְדְּעִים עַל אֶרֶץ מִצְרָיִם:

εἶπεν δὲ κύριος πρὸς Μωυσῆν εἰπὸν Ααρων τῷ ἀδελφῷ σου ἔκτεινον τῇ χειρὶ τὴν ῥάβδον σου ἐπὶ τοὺς ποταμοὺς καὶ ἐπὶ τὰς διώρυγας καὶ ἐπὶ τὰ ἕλη καὶ ἀνάγαγε τοὺς βατράχους

5 ܘܐܸܡܲܪ ܡܵܪܝܵܐ ܠܡܘܼܫܹܐ: ܐܸܡܲܪ ܠܐܲܗܪܘܿܢ ܐܲܚܘܼܟ݂: ܐܵܪܝܼܡ ܐܝܼܕ݂ܵܟ݂ ܒܚܘܼܛܪܵܐ ܥܲܠ ܢܲܗܪ̈ܵܘܵܬ݂ܵܐ: ܘܥܲܠ ܪ̈ܵܡܹܐ ܘܥܲܠ ܐܵܓ݂ܡܹ̈ܐ: ܘܐܲܣܸܩ ܐܘܼܪ̈ܕܥܹܐ ܥܲܠ ܐܲܪܥܵܐ ܕܡܸܨܪܹܝܢ.

Dixitque Dominus ad Moysen: Dic ad Aaron: Extende manum tuam super fluvios ac super rivos et paludes, et educ ranas super terram Ægypti.

Եւ ասէ Տէր ցՄովսէս. Ասա ցԱհարոն եղբայր քո. Ձգեա ձեռամբ քով զգաւազանդ քո ի վերայ գետոյն եւ ի վերայ ջրադարձից եւ ի վերայ խաղից, եւ հանցես գորտ ի վերայ երկրիդ Եգիպտացւոց:

ჰრქუა უფალმან მოსეს: არქუ აჰრონს, ძმასა შენსა: განირთხ ჴელითა შენითა კუერთხი ეგე მდინარესა მაგას ზედა და ჴევნებსა და წყურნებსა დ აღმოიყვანე მყუარი ქუეყანასა მას ეგჳპტისასა. 5

5 And the LORD spake unto Moses, Say unto Aaron, Stretch forth thine hand with thy rod over the streams, over the rivers, and over the ponds, and cause frogs to come up upon the land of Egypt.

ב. וַיֵּט אַהֲרֹן אֶת יָדוֹ עַל מֵימֵי מִצְרָיִם וַתַּעַל הַצּפַרְדֵּעַ וַתְּכַס אֶת אֶרֶץ מִצְרָיִם:

καὶ ἐξέτεινεν Ααρων τὴν χεῖρα ἐπὶ τὰ ὕδατα Αἰγύπτου καὶ ἀνήγαγεν τοὺς βατράχους καὶ ἀνεβιβάσθη ὁ βάτραχος καὶ ἐκάλυψεν τὴν γῆν Αἰγύπτου

6 ܘܐܵܪܝܼܡ ܐܲܗܪܘܿܢ ܐܝܼܕܹܗ ܥܲܠ ܡܲܝܵܐ ܕܡܸܨܪ̈ܵܝܹܐ: ܘܲܣܠܸܩ ܐܘܼܪܕܥܹܐ: ܘܟܲܣ̈ܝܵܗ ܠܐܲܪܥܵܐ ܕܡܸܨܪܹܝܢ.

Et extendit Aaron manum super aquas Ægypti, et ascenderunt ranæ, operueruntque terram Ægypti.

Եւ ձգեաց Ահարոն զձեռն իւր ի վերայ ջրոցն Եգիպտացւոց, եւ եհան գորտ``. ել գորտն եւ ծածկեաց զերկիրն Եգիպտացւոց:

და განირთხა აჰრონ ჴელი თჳსი წყალთა მათ ზედა ეგჳპტისათა და აღმოიყუანა მყვარი. და აღმოვიდა მყვარი და დაფარა ქუეყანა ეგჳპტისა. 6

6 And Aaron stretched out his hand over the waters of Egypt; and the frogs came up, and covered the land of Egypt.

ג. וַיַּעֲשׂוּ כֵן הַחַרְטֻמִּים בְּלָטֵיהֶם וַיַּעֲלוּ אֶת הַצְפַרְדְּעִים עַל אֶרֶץ מִצְרָיִם:

ἐποίησαν δὲ ὡσαύτως καὶ οἱ ἐπαοιδοὶ τῶν Αἰγυπτίων ταῖς φαρμακείαις αὐτῶν καὶ ἀνήγαγον τοὺς βατράχους ἐπὶ γῆν Αἰγύπτου

7 ܘܲܥܒܲܕ݂ܘ ܗܵܟܲܢܵܐ ܐܵܦ ܚܲܪܵܫܹܐ ܒܚܲܪܵܫܲܝܗܘܢ: ܘܐܲܣܸܩܘ ܐܘܼܪܕܥܹܐ ܥܲܠ ܐܲܪܥܵܐ ܕܡܸܨܪܹܝܢ.

Fecerunt autem et malefici per incantationes suas similiter, eduxeruntque ranas super terram Ægypti.

Արարին նոյնպէս եւ գէտքն Եգիպտացւոց կախարդութեամբքն իւրեանց եւ հանին գորտ յերկրին Եգիպտացւոց:

ყვეს ეგრევე გრძნეულთა მათ ეგჳპტისათა გრძნებითა მათითა და აღმოავლინნეს მყვარი ყოველსა მას ქუეყანასა ეგჳპტისასა. 7

7 And the magicians did so with their enchantments, and brought up frogs upon the land of Egypt.

ד. וַיִּקְרָא פַרְעֹה לְמשֶׁה וּלְאַהֲרֹן וַיֹּאמֶר הַעְתִּירוּ אֶל יְהֹוָה וְיָסֵר הַצְפַרְדְּעִים מִמֶּנִּי וּמֵעַמִּי וַאֲשַׁלְּחָה אֶת הָעָם וְיִזְבְּחוּ לַיהֹוָה:

καὶ ἐκάλεσεν Φαραω Μωυσῆν καὶ Ααρων καὶ εἶπεν εὔξασθε περὶ ἐμοῦ πρὸς κύριον καὶ περιελέτω τοὺς βατράχους ἀπ᾽ ἐμοῦ καὶ ἀπὸ τοῦ ἐμοῦ λαοῦ καὶ ἐξαποστελῶ τὸν λαόν καὶ θύσωσιν κυρίῳ

8 ܘܲܩܪܵܐ ܦܸܪܥܘܿܢ ܠܡܘܼܫܹܐ ܘܠܲܐܗܪܘܿܢ: ܘܐܸܡܲܪ ܠܗܘܿܢ: ܨܲܠܵܘ ܩܕ݂ܵܡ ܡܵܪܝܵܐ: ܘܢܲܦܪܸܩ ܐܘܼܪ̈ܕܥܹܐ ܡܹܢܝ ܘܡܼܢ ܥܲܡܝ: ܘܐܹܫܲܕܲܪ ܠܥܲܡܵܐ ܘܢܲܕܲܒܿܚܘܼܢ ܩܕ݂ܵܡ ܡܵܪܝܵܐ.

Vocavit autem Pharao Moysen et Aaron, et dixit eis: Orate Dominum ut auferat ranas a me et a populo meo, et dimittam populum ut sacrificet Domino.

Կոչեաց փարաւոն զՄովսէս եւ զԱհարոն եւ ասէ. Աղօթս արարէք առ Տէր, եւ ի բաց արասցէ զգորտս յինէն եւ ի ժողովրդենէ իմմէ, եւ արձակեցից զժողովուրդդ, եւ զոհեսցեն Տեառն:

მოუწოდა ფარაო მოსეს და აჰრონს და ჰქუა მათ: ლოცვა-ყავთ ჩემთჳს ღმრთისა მიმართ თქუენისა, რათა განმაყენოს ჩემგან მყუარი ესე და ერისა ამის ჩემისგან და განვავლინო ერი ესე. რათა მივიდენ და ჰმსახურონ უფალსა ღმერთსა. 8

8 Then Pharaoh called for Moses and Aaron, and said, Intreat the LORD, that he may take away the frogs from me, and from my people; and I will let the people go, that they may do sacrifice unto the LORD.

ה. וַיֹּאמֶר משֶׁה לְפַרְעֹה הִתְפָּאֵר עָלַי לְמָתַי אַעְתִּיר לְךָ וְלַעֲבָדֶיךָ וּלְעַמְּךָ לְהַכְרִית הַצְפַרְדְּעִים מִמְּךָ וּמִבָּתֶּיךָ רַק בַּיְאֹר תִּשָּׁאַרְנָה:

εἶπεν δὲ Μωυσῆς πρὸς Φαραω τάξαι πρός με πότε εὔξωμαι περὶ σοῦ καὶ περὶ τῶν θεραπόντων σου καὶ περὶ τοῦ λαοῦ σου ἀφανίσαι τοὺς βατράχους ἀπὸ σοῦ καὶ ἀπὸ τοῦ λαοῦ σου καὶ ἐκ τῶν οἰκιῶν ὑμῶν πλὴν ἐν τῷ ποταμῷ ὑπολειφθήσονται

9 ܘܐܸܡܲܪ ܡܘܼܫܹܐ ܠܦܸܪܥܘܿܢ: ܫܐܲܠ ܠܵܟ݂ ܙܲܒ݂ܢܵܐ ܠܐܸܡܲܬ݂ܝ ܐܹܨܲܠܹܐ ܥܠܲܝܟ: ܘܥܲܠ ܥܲܒ݂ܕܲܝܟ ܘܥܲܠ ܥܲܡܵܟ݂: ܘܢܲܦܪܸܩ ܐܘܼܪܕܥܹܐ ܡܸܢܵܟ݂ ܘܡܼܢ ܒܲܝܬܵܟ݂.

Dixitque Moyses ad Pharaonem: Constitue mihi quando deprecer pro te, et pro servis tuis, et pro populo tuo, ut abigantur ranæ a te, et a domo tua, et a servis tuis, et a populo tuo: et tantum in flumine remaneant.

Եւ ասէ Մովսէս ցփարաւոն. Ժամ դիր ինձ, առ ե՞րբ արարից աղօթս վասն քո եւ ծառայից քոց եւ ժողովրդեան քո, սատակել զգորտդ ի քէն եւ ի ժողովրդենէ քումմէ եւ ի տանց ձերոց``, բայց միայն ի գետ անդր մնասցեն:

და ჰრქუა მოსე ფარაოს: დრო-მეც, ოდეს ვილოცო შენთჳს და ერისა მაგის შენისათჳს და მსახურთა შენთათჳს, და მოისპოს მყუარი ესე შენგან და ერისა მაგის შენისაგან და ტაძრებისა მაგისგან თქუენისა, გარნა მდინარესა მაგას ხოლო დაშთეს. 9

9 And Moses said unto Pharaoh, Glory over me: when shall I intreat for thee, and for thy servants, and for thy people, to destroy the frogs from thee and thy houses, that they may remain in the river only?

ו. וַיֹּאמֶר לְמָחָר וַיֹּאמֶר כִּדְבָרְךָ לְמַעַן תֵּדַע כִּי אֵין כַּיהֹוָה אֱלֹהֵינוּ:

ὁ δὲ εἶπεν εἰς αὔριον εἶπεν οὖν ὡς εἴρηκας ἵνα εἰδῇς ὅτι οὐκ ἔστιν ἄλλος πλὴν κυρίου

10 ܘܐܸܡܲܪ ܠܹܗ ܡܚܵܪ: ܘܐܸܡܲܪ ܠܹܗ ܐܲܝܟ݂ ܡܸܠܬ݂ܵܟ݂: ܡܸܛܠ ܕܬܸܕܲܥ ܕܠܲܝܬ ܐܲܝܟ݂ ܡܵܪܝܵܐ: ܐܲܠܵܗܲܢ.

Qui respondit: Cras. At ille: Juxta, inquit, verbum tuum faciam: ut scias quoniam non est sicut Dominus Deus noster.

Եւ նա ասէ. Առ վաղիւ: Եւ սա ասէ. Որպէս ասացերդ եղիցի. զի գիտասցես եթէ չիք այլ ոք բաց ի Տեառնէ Աստուծոյ մերմէ:

და ჰრქუა ფარაო: ხვალისა. და ჰრქუა მოსე: აჰა, ვითარცა სთქუ, რათა უწყოდე, ვითარმედ არა არს სხუა ღმერთი უფლისა გარეშე. 10

10 And he said, To morrow. And he said, Be it according to thy word: that thou mayest know that there is none like unto the LORD our God.

ז. וְסָרוּ הַצְפַרְדְּעִים מִמְּךָ וּמִבָּתֶּיךָ וּמֵעֲבָדֶיךָ וּמֵעַמֶּךָ רַק בַּיְאֹר תִּשָּׁאַרְנָה:

καὶ περιαιρεθήσονται οἱ βάτραχοι ἀπὸ σοῦ καὶ ἐκ τῶν οἰκιῶν ὑμῶν καὶ ἐκ τῶν ἐπαύλεων καὶ ἀπὸ τῶν θεραπόντων σου καὶ ἀπὸ τοῦ λαοῦ σου πλὴν ἐν τῷ ποταμῷ ὑπολειφθήσονται

11 ܘܢܸܦܪܩܲܢ ܐܘܼܪܕܥܹܐ ܡܸܢܵܟ݂ ܘܡܼܢ ܒܲܝܬܵܟ݂: ܘܡܼܢ ܥܲܒ݂ܕܲܝܟ ܘܡܼܢ ܥܲܡܵܟ݂: ܒܲܠܚܘܿܕ ܕܲܒ݂ܢܲܗܪܵܐ ܢܸܫܬܲܚܪܲܢ.

Et recedent ranæ a te, et a domo tua, et a servis tuis, et a populo tuo: et tantum in flumine remanebunt.

Եւ բարձցին գորտքդ ի քէն եւ ի տանց քոց, եւ ի ծառայից քոց եւ ի ժողովրդենէ քումմէ, բայց միայն ի գետ անդր մնասցեն:

და მოაკლდეს მყუარები ეგე შენგან და ტაძრებისა მაგის შენისაგან და ეზოებისა შენისაგან და მსახურთა მაგათ შენთაგან და სოფლებისა შენისა, გარნა მდინარესა მაგას ხოლო დაშთეს. 11

11 And the frogs shall depart from thee, and from thy houses, and from thy servants, and from thy people; they shall remain in the river only.

ח. וַיֵּצֵא משֶׁה וְאַהֲרֹן מֵעִם פַּרְעֹה וַיִּצְעַק משֶׁה אֶל יְהֹוָה עַל דְּבַר הַצְפַרְדְּעִים אֲשֶׁר שָׂם לְפַרְעֹה:

ἐξῆλθεν δὲ Μωυσῆς καὶ Ααρων ἀπὸ Φαραω καὶ ἐβόησεν Μωυσῆς πρὸς κύριον περὶ τοῦ ὁρισμοῦ τῶν βατράχων ὡς ἐτάξατο Φαραω

12 ܘܲܢܦܲܩܘ ܡܘܼܫܹܐ ܘܐܲܗܪܘܿܢ ܡܼܢ ܠܘܵܬ݂ ܦܸܪܥܘܿܢ: ܘܨܲܠܝܼ ܡܘܼܫܹܐ ܩܕ݂ܵܡ ܡܵܪܝܵܐ ܡܸܛܠ ܐܘܼܪܕܥܹܐ ܕܐܵܝܬܿܝܼ ܥܲܠ ܦܸܪܥܘܿܢ.

Egressique sunt Moyses et Aaron a Pharaone: et clamavit Moyses ad Dominum pro sponsione ranarum quam condixerat Pharaoni.

Եւ ելին Մովսէս եւ Ահարոն ի փարաւոնէ, եւ աղաղակեաց Մովսէս առ Տէր վասն ժամադրութեան գորտոյն, որպէս ժամադիր եղեւ`` փարաւոնի:

და გამოვიდეს მოსე და აჰრონ პირისაგან ფარაოჲსა და ღაღადებდეს უფლისა მიმართ ღმრთისა განქარვებისათჳს მის მყუარისა, ვითარცა-იგი დრო-იღეს მათ ფარაოსგან. 12

12 And Moses and Aaron went out from Pharaoh: and Moses cried unto the LORD because of the frogs which he had brought against Pharaoh.

ט. וַיַּעַשׂ יְהֹוָה כִּדְבַר משֶׁה וַיָּמֻתוּ הַצְפַרְדְּעִים מִן הַבָּתִּים מִן הַחֲצֵרֹת וּמִן הַשָּׂדֹת:

ἐποίησεν δὲ κύριος καθάπερ εἶπεν Μωυσῆς καὶ ἐτελεύτησαν οἱ βάτραχοι ἐκ τῶν οἰκιῶν καὶ ἐκ τῶν ἐπαύλεων καὶ ἐκ τῶν ἀγρῶν

13 ܘܲܥܒܲܕ݂ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܝܟ݂ ܡܸܠܬܹܗ ܕܡܘܼܫܹܐ: ܘܡܝܼܬ݂ ܐܘܼܪܕܥܹܐ ܡܼܢ ܒܵܬܹ̈ܐ ܘܡܼܢ ܕܵܪܹ̈ܐ ܘܡܼܢ ܚܲܩܵܠܵܬ݂ܵܐ.

Fecitque Dominus juxta verbum Moysi: et mortuæ sunt ranæ de domibus, et de villis, et de agris.

Եւ արար Տէր որպէս եւ ասացն Մովսէս. եւ սատակեցաւ գորտն ի տանց եւ ի սրահից եւ յանդոց:

უბრძანა უფალმან, ვითარცა-იგი ჰრქუა მოსე და მოსწყდა მყუარი იგი ტაძრებისა მისგან და არეთაგან მათთა და ეზოებისა მისგან. 13

13 And the LORD did according to the word of Moses; and the frogs died out of the houses, out of the villages, and out of the fields.

י. וַיִּצְבְּרוּ אֹתָם חֳמָרִם חֳמָרִם וַתִּבְאַשׁ הָאָרֶץ:

καὶ συνήγαγον αὐτοὺς θιμωνιὰς θιμωνιάς καὶ ὤζεσεν ἡ γῆ

14 ܘܟܲܢܸܫܘ ܐܸܢܹܝܢ ܟܪܵܘܵܢ ܟܪܵܘܵܢ: ܘܣܸܪܝܲܬ݂ ܐܲܪܥܵܐ.

Congregaveruntque eas in immensos aggeres, et computruit terra.

Եւ ժողովեցին զնոսա կոյտս կոյտս, եւ նեխեցաւ երկիրն:

და შეკრიბეს მყუარი იგი ყოველი ზჳნად და დალპა ყოველი იგი ქუეყანა. 14

14 And they gathered them together upon heaps: and the land stank.

יא. וַיַּרְא פַּרְעֹה כִּי הָיְתָה הָרְוָחָה וְהַכְבֵּד אֶת לִבּוֹ וְלֹא שָׁמַע אֲלֵהֶם כַּאֲשֶׁר דִּבֶּר יְהֹוָה:

ἰδὼν δὲ Φαραω ὅτι γέγονεν ἀνάψυξις ἐβαρύνθη ἡ καρδία αὐτοῦ καὶ οὐκ εἰσήκουσεν αὐτῶν καθάπερ ἐλάλησεν κύριος

15 ܘܲܚܙܵܐ ܦܸܪܥܘܿܢ ܕܲܗܘܲܬ݂ ܪܘܲܚܬ݂ܵܐ: ܘܥܲܒܿܝܼ ܠܸܒܹܿܗ ܘܠܵܐ ܫܡܲܥ ܐܸܢܘܿܢ: ܐܲܝܟ݂ ܕܐܸܡܲܪ ܡܵܪܝܵܐ ܠܡܘܼܫܹܐ.

Videns autem Pharao quod data esset requies, ingravavit cor suum, et non audivit eos, sicut præceperat Dominus.

Իբրեւ ետես փարաւոն եթէ եղեւ դիւրութիւն, ծանրացաւ սիրտ նորա եւ ոչ լուաւ նոցա, որպէս եւ խօսեցաւ Տէր:

იხილა რაჲ იგი ფარაო, რამეთუ განქარდა მყუარი იგი სოფლებისაგან მისისა, მერმე გან-ვე-იფიცხა გული თჳსი და არა ისმინა მან ბრძანებაჲ იგი ღმრთისაჲ. 15

15 But when Pharaoh saw that there was respite, he hardened his heart, and hearkened not unto them; as the LORD had said.

יב. וַיֹּאמֶר יְהֹוָה אֶל משֶׁה אֱמֹר אֶל אַהֲרֹן נְטֵה אֶת מַטְּךָ וְהַךְ אֶת עֲפַר הָאָרֶץ וְהָיָה לְכִנִּם בְּכָל אֶרֶץ מִצְרָיִם:

εἶπεν δὲ κύριος πρὸς Μωυσῆν εἰπὸν Ααρων ἔκτεινον τῇ χειρὶ τὴν ῥάβδον σου καὶ πάταξον τὸ χῶμα τῆς γῆς καὶ ἔσονται σκνῖφες ἔν τε τοῖς ἀνθρώποις καὶ ἐν τοῖς τετράποσιν καὶ ἐν πάσῃ γῇ Αἰγύπτου

16 ܘܐܸܡܲܪ ܡܵܪܝܵܐ ܠܡܘܼܫܹܐ: ܐܸܡܲܪ ܠܐܲܗܪܘܿܢ: ܐܵܪܝܼܡ ܚܘܼܛܪܵܟ݂ ܘܲܡܚܝܼ ܠܥܲܦܪܵܐ ܕܐܲܪܥܵܐ: ܘܢܸܗܘܸܐ ܩܲܠܡܵܐ ܒܟ݂ܠܵܗ ܐܲܪܥܵܐ ܕܡܸܨܪܹܝܢ.

Dixitque Dominus ad Moysen: Loquere ad Aaron: Extende virgam tuam, et percute pulverem terræ: et sint sciniphes in universa terra Ægypti.

Եւ ասէ Տէր ցՄովսէս. Ասա ցԱհարոն, թէ Ձգեա ձեռամբ քով`` զգաւազանդ եւ հար զհող երկրիդ. եւ եղիցի մուն ի մարդ եւ յանասուն, եւ`` յամենայն երկրիդ Եգիպտացւոց:

და ჰრქუა უფალმან მოსეს: არქუ შენ აჰრონს, რათა განირთხას ჴელი თჳსი და აღირთხას კუერთხი იგი მისი და სცეს სიზრქესა ქუეყანისასა. და გამოჴდეს მიერ მუმლი, დაეცეს ზედა კაცსა და საცხოვარსა ერთბამად ყოველსა ქუეყნასა ეგჳპტისასა. 16

16 And the LORD said unto Moses, Say unto Aaron, Stretch out thy rod, and smite the dust of the land, that it may become lice throughout all the land of Egypt.

יג. וַיַּעֲשׂוּ כֵן וַיֵּט אַהֲרֹן אֶת יָדוֹ בְמַטֵּהוּ וַיַּךְ אֶת עֲפַר הָאָרֶץ וַתְּהִי הַכִּנָּם בָּאָדָם וּבַבְּהֵמָה כָּל עֲפַר הָאָרֶץ הָיָה כִנִּים בְּכָל אֶרֶץ מִצְרָיִם:

ἐξέτεινεν οὖν Ααρων τῇ χειρὶ τὴν ῥάβδον καὶ ἐπάταξεν τὸ χῶμα τῆς γῆς καὶ ἐγένοντο οἱ σκνῖφες ἔν τε τοῖς ἀνθρώποις καὶ ἐν τοῖς τετράποσιν καὶ ἐν παντὶ χώματι τῆς γῆς ἐγένοντο οἱ σκνῖφες ἐν πάσῃ γῇ Αἰγύπτου

17 ܘܲܥܒܲܕ݂ ܗܵܟܲܢܵܐ: ܘܐܵܪܝܼܡ ܐܲܗܪܘܿܢ ܐܝܼܕܹܗ ܒܚܘܼܛܪܹܗ: ܘܲܡܚܵܐ ܠܥܲܦܪܵܐ ܕܐܲܪܥܵܐ: ܘܲܗܘܵܬ݂ ܩܲܠܡܵܐ ܒܲܒ݂ܢܲܝܢܵܫܵܐ ܘܒܲܒ݂ܥܝܼܪܵܐ: ܘܟ݂ܠܹܗ ܥܲܦܪܵܐ ܕܐܲܪܥܵܐ ܗܘܵܐ ܠܹܗ ܩܲܠܡܵܐ ܒܟ݂ܠܵܗ ܐܲܪܥܵܐ ܕܡܸܨܪܹܝܢ.

Feceruntque ita. Et extendit Aaron manum, virgam tenens: percussitque pulverem terræ, et facti sunt sciniphes in hominibus, et in jumentis: omnis pulvis terræ versus est in sciniphes per totam terram Ægypti.

Եւ արարին այնպէս. ձգեաց Ահարոն ձեռամբ իւրով զգաւազանն եւ եհար զհող երկրին, եւ եղեւ մուն ի մարդ եւ յանասուն, եւ յամենայն հող`` երկրին Եգիպտացւոց:

აღირთხა აჰრონ ჴელითა თჳსითა კუერთხი იგი და სცა სიზრქესა მას ქუეყანისასა, დაჰკრბა მუმლი კაცსა და საცხოვარსა. და ყოველივე ნაპრალი მის ქუეყანისა აღივსო მუმლითა მით. 17

17 And they did so; for Aaron stretched out his hand with his rod, and smote the dust of the earth, and it became lice in man, and in beast; all the dust of the land became lice throughout all the land of Egypt.

יד. וַיַּעֲשׂוּ כֵן הַחַרְטֻמִּים בְּלָטֵיהֶם לְהוֹצִיא אֶת הַכִּנִּים וְלֹא יָכֹלוּ וַתְּהִי הַכִּנָּם בָּאָדָם וּבַבְּהֵמָה:

ἐποιήσαν δὲ ὡσαύτως καὶ οἱ ἐπαοιδοὶ ταῖς φαρμακείαις αὐτῶν ἐξαγαγεῖν τὸν σκνῖφα καὶ οὐκ ἠδύναντο καὶ ἐγένοντο οἱ σκνῖφες ἐν τοῖς ἀνθρώποις καὶ ἐν τοῖς τετράποσιν

18 ܘܲܥܒܲܕ݂ܘ ܗܵܟܲܢܵܐ ܐܵܦ ܚܲܪܵܫܹܐ ܒܚܲܪܵܫܲܝܗܘܿܢ: ܘܠܵܐ ܐܸܫܟܲܚܘ ܠܲܡܦܲܪܵܩܘܼܬ݂ܵܗ ܠܩܲܠܡܵܐ: ܘܲܗܘܵܬ݂ ܩܲܠܡܵܐ ܒܲܒ݂ܢܲܝܢܵܫܵܐ ܘܒܲܒ݂ܥܝܼܪܵܐ.

Feceruntque similiter malefici incantationibus suis, ut educerent sciniphes, et non potuerunt: erantque sciniphes tam in hominibus quam in jumentis.

Արարին նոյնպէս եւ գէտքն կախարդութեամբքն իւրեանց հանել մուն, եւ ոչ կարէին. եւ եղեւ մուն ի մարդ եւ յանասուն:

ყვიანღა თუ გრძნეულთა მათ მისნობითა მით მათითა გამოყვანებაჲ მუმლისა, განა-ვერ-ვე-აძლიან და განმრავლდა მუმლი იგი ზედა კაცსა და საცხოვარსა. 18

18 And the magicians did so with their enchantments to bring forth lice, but they could not: so there were lice upon man, and upon beast.

טו. וַיֹּאמְרוּ הַחַרְטֻמִּם אֶל פַּרְעֹה אֶצְבַּע אֱלֹהִים הִוא וַיֶּחֱזַק לֵב פַּרְעֹה וְלֹא שָׁמַע אֲלֵהֶם כַּאֲשֶׁר דִּבֶּר יְהֹוָה:

εἶπαν οὖν οἱ ἐπαοιδοὶ τῷ Φαραω δάκτυλος θεοῦ ἐστιν τοῦτο καὶ ἐσκληρύνθη ἡ καρδία Φαραω καὶ οὐκ εἰσήκουσεν αὐτῶν καθάπερ ἐλάλησεν κύριος

19 ܘܐܸܡܲܪܘ ܚܲܪܵܫܹܐ ܠܦܸܪܥܘܿܢ: ܨܸܒ݂ܥܵܗ ܗ̄ܝܼ ܕܐܲܠܵܗܵܐ: ܘܐܸܬ݂ܩܲܫܝܼ ܠܸܒܹܿܗ ܕܦܸܪܥܘܿܢ: ܘܠܵܐ ܫܡܲܥ ܐܸܢܘܿܢ: ܐܲܝܟܲܢܵܐ ܕܐܸܡܲܪ ܡܵܪܝܵܐ.

Et dixerunt malefici ad Pharaonem: Digitus Dei est hic; induratumque est cor Pharaonis, et non audivit eos sicut præceperat Dominus.

Եւ ասեն գէտքն ցփարաւոն. Մատն Աստուծոյ է այդ: Եւ խստացաւ սիրտն փարաւոնի, եւ ոչ լուաւ նոցա, որպէս եւ խօսեցաւ Տէր:

ღაღად-ყვეს გრძნეულთა მათ და ქურუმთა წინაშე ფარაოსა და ჰრქუეს: თითი ღმრთისაჲ არს ეგე. და განუფიცხნა გული ფარაოსი და არავე ისმინა, რაჲ-იგი უბრძანა უფალმან. 19

19 Then the magicians said unto Pharaoh, This is the finger of God: and Pharaoh's heart was hardened, and he hearkened not unto them; as the LORD had said.

טז. וַיֹּאמֶר יְהֹוָה אֶל משֶׁה הַשְׁכֵּם בַּבֹּקֶר וְהִתְיַצֵּב לִפְנֵי פַרְעֹה הִנֵּה יוֹצֵא הַמָּיְמָה וְאָמַרְתָּ אֵלָיו כֹּה אָמַר יְהֹוָה שַׁלַּח עַמִּי וְיַעַבְדֻנִי:

εἶπεν δὲ κύριος πρὸς Μωυσῆν ὄρθρισον τὸ πρωὶ καὶ στῆθι ἐναντίον Φαραω καὶ ἰδοὺ αὐτὸς ἐξελεύσεται ἐπὶ τὸ ὕδωρ καὶ ἐρεῖς πρὸς αὐτόν τάδε λέγει κύριος ἐξαπόστειλον τὸν λαόν μου ἵνα μοι λατρεύσωσιν ἐν τῇ ἐρήμῳ

20 ܘܐܸܡܲܪ ܡܵܪܝܵܐ ܠܡܘܼܫܹܐ: ܩܲܕܸܿܡ ܒܨܲܦܪܵܐ ܘܩܘܼܡ ܩܕ݂ܵܡ ܦܸܪܥܘܿܢ: ܗܵܐ ܢܵܦܹܩ ܠܡܲܝܵܐ: ܘܐܸܡܲܪ ܠܹܗ: ܗܵܟܲܢܵܐ ܐܵܡܲܪ ܡܵܪܝܵܐ: ܫܲܕܲܪ ܠܥܲܡܝ ܘܢܸܦܠܚܲܢܝ.

Dixit quoque Dominus ad Moysen: Consurge diluculo, et sta coram Pharaone: egredietur enim ad aquas: et dices ad eum: Hæc dicit Dominus: Dimitte populum meum ut sacrificet mihi.

Եւ ասէ Տէր ցՄովսէս. Կանխեա ընդ առաւօտն եւ կաց առաջի փարաւոնի. եւ ահա նա ելանէ ի ջուր անդր. եւ ասասցես ցնա. Այսպէս ասէ Տէր. Արձակեա զժողովուրդ իմ զի պաշտեսցեն զիս:

და ჰრქუა უფალმან მოსეს: აღიმსთუე განთიად და წარდეგ შენ წინაშე ფარაოჲსა და მუნთქუესვე გამოვიდოდეს იგი წყლის კიდედ, ჰრქუა შენ მას: ამას იტყჳს უფალი ღმერთი: გამოავლინე ერი ჩემი, რათა მოვიდენ და მმსახურონ მე. 20

20 And the LORD said unto Moses, Rise up early in the morning, and stand before Pharaoh; lo, he cometh forth to the water; and say unto him, Thus saith the LORD, Let my people go, that they may serve me.

יז. כִּי אִם אֵינְךָ מְשַׁלֵּחַ אֶת עַמִּי הִנְנִי מַשְׁלִיחַ בְּךָ וּבַעֲבָדֶיךָ וּבְעַמְּךָ וּבְבָתֶּיךָ אֶת הֶעָרֹב וּמָלְאוּ בָּתֵּי מִצְרַיִם אֶת הֶעָרֹב וְגַם הָאֲדָמָה אֲשֶׁר הֵם עָלֶיהָ:

ἐὰν δὲ μὴ βούλῃ ἐξαποστεῖλαι τὸν λαόν μου ἰδοὺ ἐγὼ ἐπαποστέλλω ἐπὶ σὲ καὶ ἐπὶ τοὺς θεράποντάς σου καὶ ἐπὶ τὸν λαόν σου καὶ ἐπὶ τοὺς οἴκους ὑμῶν κυνόμυιαν καὶ πλησθήσονται αἱ οἰκίαι τῶν Αἰγυπτίων τῆς κυνομυίης καὶ εἰς τὴν γῆν ἐφ᾽ ἧς εἰσιν ἐπ᾽ αὐτῆς

21 ܘܐܸܢ ܠܵܐ ܨܵܒܹܐ ܐܲܢ̄ܬ ܠܲܡܫܲܕܵܪܘܼ ܠܥܲܡܝ: ܗܵܐ ܡܫܲܕܲܪ ܐ̄ܢܵܐ ܥܠܲܝܟ: ܘܥܲܠ ܥܲܡܵܟ݂: ܘܥܲܠ ܒܲܝܬܵܟ݂: ܥܲܪܘܼܒ݂ܵܐ ܕܟ݂ܠ ܓܢܸܣ: ܘܢܸܬ݂ܡܠܘܿܢ ܒܵܬܹ̈ܐ ܕܡܸܨܪܵܝܹܐ ܥܲܪܘܼܒ݂ܵܐ: ܐܲܝܟ݂ ܐܲܪܥܵܐ ܕܗܸܢܘܿܢ ܥܠܹܝܗܿ.

Quod si non dimiseris eum, ecce ego immittam in te, et in servos tuos, et in populum tuum, et in domos tuas, omne genus muscarum: et implebuntur domus Ægyptiorum muscis diversi generis, et universa terra in qua fuerint.

Ապա թէ ոչ կամիցիս արձակել զժողովուրդ իմ, ահա ես առաքեմ ի վերայ քո եւ ի վերայ ծառայից քոց եւ ի վերայ ժողովրդեան քո եւ ի վերայ տանց ձերոց շանաճանճ. եւ լցցին տունք Եգիպտացւոցդ շանաճանճիւ, եւ երկիրն յորում իցեն ի նմա:

უკუეთუ არა ინებო გამოვლინება ერისა ჩემისა, აჰა ეგერა, მოვავლინო შენ ზედა და მსახურთა შენთა ზედა და ზედა ერსა შენსა და ყოველსა ზედა სახლებსა თქუენსა ძაღლის მწერი. და აღივსოს ძაღლის მწერითა ყოველივე სახლები ეგჳპტელთა და ქუეყანასა მას, რომელსა იყვნენ იგინი მას ზედა. 21

21 Else, if thou wilt not let my people go, behold, I will send swarms of flies upon thee, and upon thy servants, and upon thy people, and into thy houses: and the houses of the Egyptians shall be full of swarms of flies, and also the ground whereon they are.

יח. וְהִפְלֵיתִי בַיּוֹם הַהוּא אֶת אֶרֶץ גּשֶׁן אֲשֶׁר עַמִּי עֹמֵד עָלֶיהָ לְבִלְתִּי הֱיוֹת שָׁם עָרֹב לְמַעַן תֵּדַע כִּי אֲנִי יְהֹוָה בְּקֶרֶב הָאָרֶץ:

καὶ παραδοξάσω ἐν τῇ ἡμέρᾳ ἐκείνῃ τὴν γῆν Γεσεμ ἐφ᾽ ἧς ὁ λαός μου ἔπεστιν ἐπ᾽ αὐτῆς ἐφ᾽ ἧς οὐκ ἔσται ἐκεῖ ἡ κυνόμυια ἵνα εἰδῇς ὅτι ἐγώ εἰμι κύριος ὁ κύριος πάσης τῆς γῆς

22 ܘܐܸܦܪܘܿܫ ܒܝܵܘܡܵܐ ܗܵܘ ܠܐܲܪܥܵܐ ܕܓܹܫܵܢ: ܕܥܲܡܝ ܝܵܬ݂ܒܿܝܼܢ ܒܵܗ: ܕܠܵܐ ܢܸܗܘܸܐ ܬܲܡܵܢ ܥܲܪܘܼܒ݂ܵܐ: ܡܸܛܠ ܕܬܸܕܲܥ ܕܐܸܢܵܐ ܐ̄ܢܵܐ ܡܵܪܝܵܐ ܒܓ݂ܵܘܵܗ ܕܐܲܪܥܵܐ.

Faciamque mirabilem in die illa terram Gessen, in qua populus meus est, ut non sint ibi muscæ: et scias quoniam ego Dominus in medio terræ.

Եւ սքանչելի արարից յաւուրն յայնմիկ զերկիրն Գեսեմ, յորում ժողովուրդն իմ իցէ, եւ մի՛ լիցի անդ շանաճանճ. զի գիտասցես թէ ես եմ Տէր, Տէր ամենայն`` երկրի:

და საკჳრველ-ვყო ქუეყანაჲ იგი გესემი მას დღესა შინა, რომელსა-იგი ერი ჩემი დაშენებულ არს მუნ, რამეთუ მუნ არა იყოს ძაღლის მწერი იგი, რათა ცნან, რამეთუ მე ვარ უფალი ღმერთი ყოვლისა ქუეყანისა. 22

22 And I will sever in that day the land of Goshen, in which my people dwell, that no swarms of flies shall be there; to the end thou mayest know that I am the LORD in the midst of the earth.

יט. וְשַׂמְתִּי פְדֻת בֵּין עַמִּי וּבֵין עַמֶּךָ לְמָחָר יִהְיֶה הָאֹת הַזֶּה:

καὶ δώσω διαστολὴν ἀνὰ μέσον τοῦ ἐμοῦ λαοῦ καὶ ἀνὰ μέσον τοῦ σοῦ λαοῦ ἐν δὲ τῇ αὔριον ἔσται τὸ σημεῖον τοῦτο ἐπὶ τῆς γῆς

23 ܘܐܸܥܒܸܿܕ ܦܘܼܪܫܵܢܵܐ ܒܹܝܬ݂ ܥܲܡܝ ܠܥܲܡܵܟ݂: ܘܲܡܚܵܪ ܬܸܗܘܸܐ ܐܵܬ݂ܵܐ ܗܵܕܹܐ.

Ponamque divisionem inter populum meum et populum tuum: cras erit signum istud.

Եւ տաց խտրոց ի մէջ ժողովրդեան իմոյ եւ ի մէջ ժողովրդեան քո. եւ վաղիւ եղիցի նշանդ այդ ի վերայ երկրիդ:

და დავდვა სარიდებელი შორის ერსა ჩემსა და შორის ერსა შენსა. და ხვალე იყოს სასწაული ესე ქუეყანასა მაგას ზედა. 23

23 And I will put a division between my people and thy people: to morrow shall this sign be.

כ. וַיַּעַשׂ יְהֹוָה כֵּן וַיָּבֹא עָרֹב כָּבֵד בֵּיתָה פַרְעֹה וּבֵית עֲבָדָיו וּבְכָל אֶרֶץ מִצְרַיִם תִּשָּׁחֵת הָאָרֶץ מִפְּנֵי הֶעָרֹב:

ἐποίησεν δὲ κύριος οὕτως καὶ παρεγένετο ἡ κυνόμυια πλῆθος εἰς τοὺς οἴκους Φαραω καὶ εἰς τοὺς οἴκους τῶν θεραπόντων αὐτοῦ καὶ εἰς πᾶσαν τὴν γῆν Αἰγύπτου καὶ ἐξωλεθρεύθη ἡ γῆ ἀπὸ τῆς κυνομυίης

24 ܘܲܥܒܲܕ ܡܵܪܝܵܐ ܗܵܟܲܢܵܐ: ܘܐܲܝܬܿܝܼ ܥܲܪܘܼܒ݂ܵܐ ܕܬܲܩܝܼܦ ܠܒܹܝܬ݂ ܦܸܪܥܘܿܢ ܘܲܠܒܹܝܬ݂ ܥܲܒ݂ܕܵܘܗܝ: ܘܲܒ݂ܟ݂ܠܵܗ ܐܲܪܥܵܐ ܕܡܸܨܪܹܝܢ: ܘܐܸܬ݂ܚܲܒܿܠܲܬ݂ ܐܲܪܥܵܐ ܡܸܛܠ ܥܲܪܘܼܒ݂ܵܐ.

Fecitque Dominus ita. Et venit musca gravissima in domos Pharaonis et servorum ejus, et in omnem terram Ægypti: corruptaque est terra ab hujuscemodi muscis.

Եւ արար Տէր այնպէս. եւ եկն շանաճանճ բազում ի տունս փարաւոնի եւ ի տունս ծառայից նորա եւ յամենայն երկիրն Եգիպտացւոց. եւ սատակեցաւ երկիրն ի շանաճանճէ անտի:

და ყო უფალმან ღმერთმან ეგრე და მოუჴდა ძაღლის მწერი ძლიერი ტაძრებსა მას ფარაოსასა და ყოველსა სახლებსა ერისა მისისასა და ყოველსა ქუეყანასა ეგჳპტელთასა. და მოისრა ყოველი ქუეყანა ძაღლის მწერითა მით. 24

24 And the LORD did so; and there came a grievous swarm of flies into the house of Pharaoh, and into his servants' houses, and into all the land of Egypt: the land was corrupted by reason of the swarm of flies.

כא. וַיִּקְרָא פַרְעֹה אֶל משֶׁה וּלְאַהֲרֹן וַיֹּאמֶר לְכוּ זִבְחוּ לֵאלֹהֵיכֶם בָּאָרֶץ:

ἐκάλεσεν δὲ Φαραω Μωυσῆν καὶ Ααρων λέγων ἐλθόντες θύσατε τῷ θεῷ ὑμῶν ἐν τῇ γῇ

25 ܘܲܩܪܵܐ ܦܸܪܥܘܿܢ ܠܡܘܼܫܹܐ ܘܠܲܐܗܪܘܿܢ: ܘܐܸܡܲܪ ܠܗܘܿܢ: ܙܸܠܘ ܕܲܒܲܚܘ ܩܕ݂ܵܡ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܟ݂ܘܿܢ ܒܐܲܪܥܵܐ.

Vocavitque Pharao Moysen et Aaron, et ait eis: Ite et sacrificate Deo vestro in terra hac.

Եւ կոչեաց փարաւոն զՄովսէս եւ զԱհարոն, եւ ասէ. Երթայք զոհեցէք Տեառն Աստուծոյ ձերում աստէն ի սմին երկրիս:

მოუწოდა ფარაო მოსეს და აჰრონს და ჰრქუა: მივედით ქუეყანასა მასვე და შეწირეთ მსხუერპლი თქუენი უფლისა ღმრთისა თქუენისა. 25

25 And Pharaoh called for Moses and for Aaron, and said, Go ye, sacrifice to your God in the land.

כב. וַיֹּאמֶר משֶׁה לֹא נָכוֹן לַעֲשׂוֹת כֵּן כִּי תּוֹעֲבַת מִצְרַיִם נִזְבַּח לַיהֹוָה אֱלֹהֵינוּ הֵן נִזְבַּח אֶת תּוֹעֲבַת מִצְרַיִם לְעֵינֵיהֶם וְלֹא יִסְקְלֻנוּ:

καὶ εἶπεν Μωυσῆς οὐ δυνατὸν γενέσθαι οὕτως τὰ γὰρ βδελύγματα τῶν Αἰγυπτίων θύσομεν κυρίῳ τῷ θεῷ ἡμῶν ἐὰν γὰρ θύσωμεν τὰ βδελύγματα τῶν Αἰγυπτίων ἐναντίον αὐτῶν λιθοβοληθησόμεθα

26 ܘܐܸܡܲܪ ܡܘܼܫܹܐ: ܠܵܐ ܫܲܦܝܼܪ ܠܡܸܥܒܲܕ ܗܵܟܲܢܵܐ: ܡܸܛܠ ܕܡܼܢ ܛܲܢܦܘܼܬ݂ܵܐ ܕܡܸܨܪܵܝܹܐ ܡܕܲܒܿܚܝܼܢܲܢ ܠܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܲܢ: ܘܐܸܢ ܕܵܒ݂ܚܝܼܢܲܢ ܕܸܚܠܵܬ݂ܵܐ ܕܡܸܨܪܵܝܹܐ ܠܥܹܝܢܲܝܗܘܿܢ: ܪܵܓܿܡܝܼܢ ܠܲܢ.

Et ait Moyses: Non potest ita fieri: abominationes enim Ægyptiorum immolabimus Domino Deo nostro: quod si mactaverimus ea quæ colunt Ægyptii coram eis, lapidibus nos obruent.

Եւ ասէ Մովսէս. չէ մարթ այդմ լինել եթէ զգարշելիս Եգիպտացւոցդ զոհիցեմք Տեառն Աստուծոյ մերում. քանզի եթէ զոհիցեմք զգարշելիս Եգիպտացւոցդ առաջի նոցա, քարկոծ առնեն զմեզ:

და ჰრქუა მოსე: ვერ ეგების ეგე, ვითარმცა წიდოვანებითა მით ეგჳპტელთათა შევიწრეთ მსხუერპლი უფლისა ღმრთისა ჩუენისა. უკუეთუ შევწიროთ ჩუენ საძაგელებითა ამით მეგჳპტელთათა, ვამსხვერპლოთ წინაშე, ქჳთა განვიტჳნნეთ. 26

26 And Moses said, It is not meet so to do; for we shall sacrifice the abomination of the Egyptians to the LORD our God: lo, shall we sacrifice the abomination of the Egyptians before their eyes, and will they not stone us?

כג. דֶּרֶךְ שְׁלשֶׁת יָמִים נֵלֵךְ בַּמִּדְבָּר וְזָבַחְנוּ לַיהֹוָה אֱלֹהֵינוּ כַּאֲשֶׁר יֹאמַר אֵלֵינוּ:

ὁδὸν τριῶν ἡμερῶν πορευσόμεθα εἰς τὴν ἔρημον καὶ θύσομεν κυρίῳ τῷ θεῷ ἡμῶν καθάπερ εἶπεν ἡμῖν

27 ܡܲܪܕܹܿܐ ܬܠܵܬ݂ܵܐ ܝܵܘܡܝܼܢ ܢܹܐܙܲܠ ܒܡܲܕ݂ܒܿܪܵܐ: ܘܲܢܕܲܒܲܚ ܠܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܲܢ: ܐܲܝܟ݂ ܕܢܹܐܡܲܪ ܠܲܢ.

Viam trium dierum pergemus in solitudinem: et sacrificabimus Domino Deo nostro, sicut præcepit nobis.

Այլ երթիցուք երեքօրեայ ճանապարհ յանապատ, եւ զոհեսցուք Տեառն Աստուծոյ մերում, որպէս եւ ասաց մեզ Տէր:

არამედ წარვიდეთ ჩუენ გზასა სამ დღისა სავალსა უდაბნოდ და მუნ შევწიროთ მსხუერპლი უფლისა ღმრთისა ჩუენისა, ვითარცა მიბრძანა ჩუენ უფალმან. 27

27 We will go three days' journey into the wilderness, and sacrifice to the LORD our God, as he shall command us.

כד. וַיֹּאמֶר פַּרְעֹה אָנֹכִי אֲשַׁלַּח אֶתְכֶם וּזְבַחְתֶּם לַיהֹוָה אֱלֹהֵיכֶם בַּמִּדְבָּר רַק הַרְחֵק לֹא תַרְחִיקוּ לָלֶכֶת הַעְתִּירוּ בַּעֲדִי:

καὶ εἶπεν Φαραω ἐγὼ ἀποστέλλω ὑμᾶς καὶ θύσατε κυρίῳ τῷ θεῷ ὑμῶν ἐν τῇ ἐρήμῳ ἀλλ᾽ οὐ μακρὰν ἀποτενεῖτε πορευθῆναι εὔξασθε οὖν περὶ ἐμοῦ πρὸς κύριον

28 ܘܐܸܡܲܪ ܦܸܪܥܘܿܢ: ܐܸܢܵܐ ܐܹܫܲܕܲܪܟ݂ܘܿܢ: ܘܲܬܿܕܲܒܿܚܘܼܢ ܠܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܟ݂ܘܿܢ ܒܡܲܕ݂ܒܿܪܵܐ: ܒܲܠܚܘܿܕ݂ ܡܲܪܚܵܩܘܼ ܠܵܐ ܬܲܪܚܩܘܿܢ ܠܡܹܐܙܲܠ: ܘܨܲܠܵܘ ܐܵܦ ܥܠܲܝ.

Dixitque Pharao: Ego dimittam vos ut sacrificetis Domino Deo vestro in deserto: verumtamen longius ne abeatis, rogate pro me.

Եւ ասէ փարաւոն. Ես արձակեմ զձեզ, եւ զոհեսջիք Տեառն Աստուծոյ ձերում յանապատի. այլ մի՛ ուրեք հեռի ձգիցիք երթալ. եւ արդ աղօթս արարէք վասն իմ առ Տէր:

და თქუა ფარაო: მე განგიტევნე თქუენ უდაბნოდ, გარნა შორად ხოლო ნუვე ხუალთ, არამედ აწ მივედით და ილოცეთ ჩემთჳს უფლისა მიმართ. 28

28 And Pharaoh said, I will let you go, that ye may sacrifice to the LORD your God in the wilderness; only ye shall not go very far away: intreat for me.

כה. וַיֹּאמֶר משֶׁה הִנֵּה אָנֹכִי יוֹצֵא מֵעִמָּךְ וְהַעְתַּרְתִּי אֶל יְהֹוָה וְסָר הֶעָרֹב מִפַּרְעֹה מֵעֲבָדָיו וּמֵעַמּוֹ מָחָר רַק אַל יֹסֵף פַּרְעֹה הָתֵל לְבִלְתִּי שַׁלַּח אֶת הָעָם לִזְבֹּחַ לַיהֹוָה:

εἶπεν δὲ Μωυσῆς ὅδε ἐγὼ ἐξελεύσομαι ἀπὸ σοῦ καὶ εὔξομαι πρὸς τὸν θεόν καὶ ἀπελεύσεται ἡ κυνόμυια ἀπὸ σοῦ καὶ ἀπὸ τῶν θεραπόντων σου καὶ τοῦ λαοῦ σου αὔριον μὴ προσθῇς ἔτι Φαραω ἐξαπατῆσαι τοῦ μὴ ἐξαποστεῖλαι τὸν λαὸν θῦσαι κυρίῳ

29 ܘܐܸܡܲܪ ܡܘܼܫܹܐ ܠܦܸܪܥܘܿܢ: ܗܵܐ ܢܵܦܹܩ ܐ̄ܢܵܐ ܡܼܢ ܠܘܵܬ݂ܵܟ݂: ܘܐܹܨܲܠܸܐ ܩܕ݂ܵܡ ܡܵܪܝܵܐ: ܘܢܸܦܪܲܩ ܥܲܪܘܼܒ݂ܵܐ ܡܼܢ ܦܸܪܥܘܿܢ: ܘܡܼܢ ܥܲܒ݂ܕܵܘܗܝ: ܘܡܼܢ ܥܲܡܹܗ ܡܚܵܪ: ܒܲܠܚܘܿܕ݂ ܕܠܵܐ ܢܵܘܣܸܦ ܦܸܪܥܘܿܢ ܠܲܡܕܲܓܵܠܘܼ: ܕܠܵܐ ܢܫܲܕܲܪ ܠܥܲܡܵܐ ܘܲܢܕܲܒܿܚܘܼܢ ܠܡܵܪܝܵܐ.

At ait Moyses: Egressus a te, orabo Dominum: et recedet musca a Pharaone, et a servis suis, et a populo ejus cras: verumtamen noli ultra fallere, ut non dimittas populum sacrificare Domino.

Եւ ասէ Մովսէս. Ես ելից ի քէն եւ աղօթս արարից առ Աստուած, եւ փարատեսցի շանաճանճդ ի փարաւոնէ եւ ի ծառայից իւրոց եւ ի ժողովրդենէ իւրմէ վաղիւ. բայց մի՛ եւս խաբեսցէ փարաւոն առ ի չարձակել զժողովուրդդ զոհել Տեառն:

ჰრქუა მოსე: მისლვად შევიდე და ვილოცო შენთჳს ღმრთისა მიმართ, რათა განგეყაროს შენგან ძაღლის მწერი ეგე, მონათა შენთა და ერსა შენსა ხვალევე. ხოლო მერმე ნუ განჰფიცხნე და არა გამოუტეო ერი ეგე მსხუერპლისა შეწირვად უფლისა. 29

29 And Moses said, Behold, I go out from thee, and I will intreat the LORD that the swarms of flies may depart from Pharaoh, from his servants, and from his people, to morrow: but let not Pharaoh deal deceitfully any more in not letting the people go to sacrifice to the LORD.

כו. וַיֵּצֵא משֶׁה מֵעִם פַּרְעֹה וַיֶּעְתַּר אֶל יְהֹוָה:

ἐξῆλθεν δὲ Μωυσῆς ἀπὸ Φαραω καὶ ηὔξατο πρὸς τὸν θεόν

30 ܘܲܢܦܲܩ ܡܘܼܫܹܐ ܡܼܢ ܠܘܵܬ݂ ܦܸܪܥܘܿܢ: ܘܨܲܠܝܼ ܩܕ݂ܵܡ ܡܵܪܝܵܐ.

Egressusque Moyses a Pharaone, oravit Dominum.

Ել Մովսէս ի փարաւոնէ, եւ եկաց յաղօթս առ Աստուած:

გამოვიდა მოსე ფარაოსგან და ილოცვიდა უფლისა მიმართ. 30

30 And Moses went out from Pharaoh, and intreated the LORD.

כז. וַיַּעַשׂ יְהֹוָה כִּדְבַר משֶׁה וַיָּסַר הֶעָרֹב מִפַּרְעֹה מֵעֲבָדָיו וּמֵעַמּוֹ לֹא נִשְׁאַר אֶחָד:

ἐποίησεν δὲ κύριος καθάπερ εἶπεν Μωυσῆς καὶ περιεῖλεν τὴν κυνόμυιαν ἀπὸ Φαραω καὶ τῶν θεραπόντων αὐτοῦ καὶ τοῦ λαοῦ αὐτοῦ καὶ οὐ κατελείφθη οὐδεμία

31 ܘܲܥܒܲܕ݂ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܝܟ݂ ܡܸܠܬܹܗ ܕܡܘܼܫܹܐ: ܘܲܦܪܲܩ ܥܲܪܘܼܒ݂ܵܐ ܡܼܢ ܦܸܪܥܘܿܢ: ܘܡܼܢ ܥܲܒ݂ܕܵܘܗܝ: ܘܡܼܢ ܥܲܡܹܗ: ܘܠܵܐ ܐܸܫܬܚܲܪ ܐܵܦܠܵܐ ܚܲܕ݂.

Qui fecit juxta verbum illius, et abstulit muscas a Pharaone, et a servis suis, et a populo ejus: non superfuit ne una quidem.

Եւ արար Տէր որպէս եւ ասացն Մովսէս. եւ փարատեաց զշանաճանճն ի փարաւոնէ եւ ի ծառայից նորա եւ ի ժողովրդենէ նորա. եւ ոչ մնաց եւ ոչ մի:

და ყო უფალმან, ვითარცა იგი ჰრქუა მას მოსე, და მოუსპო ძაღლის მწერი იგი ფარაოსგან და მონათა მისთა და ერისა მისისაგან და არა დაშთა არცაღა ერთ. 31

31 And the LORD did according to the word of Moses; and he removed the swarms of flies from Pharaoh, from his servants, and from his people; there remained not one.

כח. וַיַּכְבֵּד פַּרְעֹה אֶת לִבּוֹ גַּם בַּפַּעַם הַזֹּאת וְלֹא שִׁלַּח אֶת הָעָם:

καὶ ἐβάρυνεν Φαραω τὴν καρδίαν αὐτοῦ καὶ ἐπὶ τοῦ καιροῦ τούτου καὶ οὐκ ἠθέλησεν ἐξαποστεῖλαι τὸν λαόν

32 ܘܩܲܫܝܼ ܦܸܪܥܘܿܢ ܠܸܒܹܿܗ ܐܵܦ ܒܙܲܒ݂ܢܵܐ ܗܵܢܵܐ: ܘܠܵܐ ܫܲܕܪܹܗ ܠܥܲܡܵܐ.

Et ingravatum est cor Pharaonis, ita ut nec hac quidem vice dimitteret populum.

Եւ ծանրացոյց փարաւոն զսիրտ իւր եւ ի ժամանակին յայնմիկ, եւ ոչ կամեցաւ արձակել զժողովուրդն:

მერმეცა გან-ვე-იფიცხა ფარაო გული თჳსი და მას ჟამსაცა არავე ისმინა, არცა ინება გამოვლინებაჲ ერისაჲ მის. 32

32 And Pharaoh hardened his heart at this time also, neither would he let the people go.

Θ'

ܩܦܠܐܘܢ: ܛ.

Cap. 9

ԳԼ. Թ

თავი მეცხრე

א. וַיֹּאמֶר יְהֹוָה אֶל משֶׁה בֹּא אֶל פַּרְעֹה וְדִבַּרְתָּ אֵלָיו כֹּה אָמַר יְהֹוָה אֱלֹהֵי הָעִבְרִים שַׁלַּח אֶת עַמִּי וְיַעַבְדֻנִי:

εἶπεν δὲ κύριος πρὸς Μωυσῆν εἴσελθε πρὸς Φαραω καὶ ἐρεῖς αὐτῷ τάδε λέγει κύριος ὁ θεὸς τῶν Εβραίων ἐξαπόστειλον τὸν λαόν μου ἵνα μοι λατρεύσωσιν

1 ܘܐܸܡܲܪ ܡܵܪܝܵܐ ܠܡܘܼܫܹܐ: ܙܸܠ ܠܘܵܬ݂ ܦܸܪܥܘܿܢ: ܘܐܸܡܲܪ ܠܹܗ: ܗܵܟܲܢܵܐ ܐܵܡܲܪ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܐ ܕܥܸܒ݂ܪܵܝܹܐ: ܫܲܕܲܪ ܠܥܲܡܝ ܘܢܸܦܠܚܲܢܝ.

Dixit autem Dominus ad Moysen: Ingredere ad Pharaonem, et loquere ad eum: Hæc dicit Dominus Deus Hebræorum: Dimitte populum meum ut sacrificet mihi.

Եւ ասէ Տէր ցՄովսէս. Մուտ առ փարաւոն եւ ասասցես ցնա. Այսպէս ասէ Տէր Աստուածն Եբրայեցւոց. Արձակեա զժողովուրդ իմ զի պաշտեսցեն զիս:

და ჰრქუა უფალმან მოსეს: გუალე შენ, შევედ ფარაოჲსა და არქუ მას: ამას იტყჳს უფალი ღმერთი ებრაელთაჲ: გამოუტევე შენ ერი ეგე ჩემი, რათა გამოვიდენ უდაბნოდ და მმსახურონ მე. 1

1 Then the LORD said unto Moses, Go in unto Pharaoh, and tell him, Thus saith the LORD God of the Hebrews, Let my people go, that they may serve me.

ב. כִּי אִם מָאֵן אַתָּה לְשַׁלֵּחַ וְעוֹדְךָ מַחֲזִיק בָּם:

εἰ μὲν οὖν μὴ βούλει ἐξαποστεῖλαι τὸν λαόν μου ἀλλ᾽ ἔτι ἐγκρατεῖς αὐτοῦ

2 ܘܐܸܢ ܠܵܐ ܨܵܒܹܐ ܠܲܡܫܲܕܵܪܘܼ: ܘܲܥܕܲܡܵܐ ܠܗܵܫܵܐ ܡܚܲܡܣܸܢ ܐܢ̄ܬ ܒܗܘܿܢ.

Quod si adhuc renuis, et retines eos,

Ապա թէ ոչ կամիս արձակել զժողովուրդ իմ, այլ տակաւին ունիցիս զդա:

უკუეთუ არა გინდეს გამოტევებაჲ ერისა მაგის ჩემისა, მერმეცა იპყრობდე მას, 2

2 For if thou refuse to let them go, and wilt hold them still,

ג. הִנֵּה יַד יְהֹוָה הוֹיָה בְּמִקְנְךָ אֲשֶׁר בַּשָּׂדֶה בַּסּוּסִים בַּחֲמֹרִים בַּגְּמַלִּים בַּבָּקָר וּבַצֹּאן דֶּבֶר כָּבֵד מְאֹד:

ἰδοὺ χεὶρ κυρίου ἐπέσται ἐν τοῖς κτήνεσίν σου τοῖς ἐν τοῖς πεδίοις ἔν τε τοῖς ἵπποις καὶ ἐν τοῖς ὑποζυγίοις καὶ ταῖς καμήλοις καὶ βουσὶν καὶ προβάτοις θάνατος μέγας σφόδρα

3 ܗܵܐ ܐܝܼܕܹܗ ܕܡܵܪܝܵܐ ܗܵܘܝܵܐ ܒܩܸܢܝܵܢܵܟ݂ ܕܲܒ݂ܡܲܕ݂ܒܿܪܵܐ: ܒܪܲܟ݂ܫܵܐ: ܘܲܒ݂ܚܸܡܪ̈ܵܐ: ܘܲܒ݂ܓܲܡܠܹ̈ܐ: ܘܲܒ݂ܬ݂ܵܘܪܹ̈ܐ: ܘܲܒ݂ܥܵܢ̈ܵܐ: ܡܵܘܬܵܢܵܐ ܕܚܲܣܝܼܢ ܛܵܒ݂.

ecce manus mea erit super agros tuos, et super equos, et asinos, et camelos, et boves, et oves, pestis valde gravis.

ահա ձեռն Տեառն եղիցի ի խաշինս քո որ ի դաշտի են, եւ ի ձիս եւ յէշս եւ յուղտս եւ յարջառ եւ յոչխար մահու մեծաւ յոյժ:

აჰა ეგერა, ჴელი უფლისა იყოს ყოველსა ზედა საცხოვარსა შენსა ველისასა და ყოველთა ზედა ჰუნეთა შენთა და ყოველსა ზედა კარაულებსა შენსა და აქლემებსა შენსა და ზედა ზროხასა და ცხოვარსა შენსა სიკუდილი სასტიკი და ფრიადი. 3

3 Behold, the hand of the LORD is upon thy cattle which is in the field, upon the horses, upon the asses, upon the camels, upon the oxen, and upon the sheep: there shall be a very grievous murrain.

ד. וְהִפְלָה יְהֹוָה בֵּין מִקְנֵה יִשְׂרָאֵל וּבֵין מִקְנֵה מִצְרָיִם וְלֹא יָמוּת מִכָּל לִבְנֵי יִשְׂרָאֵל דָּבָר:

καὶ παραδοξάσω ἐγὼ ἐν τῷ καιρῷ ἐκείνῳ ἀνὰ μέσον τῶν κτηνῶν τῶν Αἰγυπτίων καὶ ἀνὰ μέσον τῶν κτηνῶν τῶν υἱῶν Ισραηλ οὐ τελευτήσει ἀπὸ πάντων τῶν τοῦ Ισραηλ υἱῶν ῥητόν

4 ܘܢܸܦܪܘܿܫ ܡܵܪܝܵܐ ܒܹܝܬ݂ ܒܥܝܼܪܵܐ ܕܝܼܣܪܵܝܹܠ ܠܒܹܝܬ݂ ܒܥܝܼܪܵܐ ܕܡܸܨܪܵܝܹܐ: ܘܠܵܐ ܢܡܘܼܬ݂ ܡܼܢ ܟܠ ܒܥܝܼܪܵܐ ܕܒܹܝܬ݂ ܝܼܣܪܵܝܹܠ: ܐܵܦܠܵܐ ܚܲܕ.

Et faciet Dominus mirabile inter possessiones Israël et possessiones Ægyptiorum, ut nihil omnino pereat ex eis quæ pertinent ad filios Israël.

Եւ արարից ես սքանչելիս`` ի մէջ խաշանցն Եգիպտացւոց, եւ ի մէջ խաշանցն Իսրայելի, եւ ոչ ծախեսցի յամենայն որդւոցն Իսրայելի կռինչն:

და ვისაკვირველო მე მას ჟამსა შინა ქუეყანა იგი ძეთა ისრაჱლისათა ქუეყანასა მას ზედა ეგჳპტელთასა, რათა საცხოვრისა მათისაგანი არა მოკუდეს არცაღა ერთი და საცხოვრისა მისგან ეგჳპტელთასა არა დაშთეს არცაღა თუ ერთ. 4

4 And the LORD shall sever between the cattle of Israel and the cattle of Egypt: and there shall nothing die of all that is the children's of Israel.

ה. וַיָּשֶׂם יְהֹוָה מוֹעֵד לֵאמֹר מָחָר יַעֲשֶׂה יְהֹוָה הַדָּבָר הַזֶּה בָּאָרֶץ:

καὶ ἔδωκεν ὁ θεὸς ὅρον λέγων ἐν τῇ αὔριον ποιήσει κύριος τὸ ῥῆμα τοῦτο ἐπὶ τῆς γῆς

5 ܘܝܲܗ̄ܒ݂ ܡܵܪܝܵܐ ܙܲܒ݂ܢܵܐ ܡܚܵܪ: ܕܢܸܥܒܸܿܕ ܡܵܪܝܵܐ ܦܸܬ݂ܓ݂ܵܡܵܐ ܗܵܢܵܐ ܒܐܲܪܥܵܐ.

Constituitque Dominus tempus, dicens: Cras faciet Dominus verbum istud in terra.

Եւ ժամանակեաց Աստուած եւ ասէ. Վաղիւ արասցէ Տէր զբանդ զայդ ի վերայ երկրիդ:

და დრო-უყო ღმერთმან და თქუა: ხვალისა დღესა ყოს ღმერთმან სიტყუაჲ ესე ქუეყანასა ზედა. 5

5 And the LORD appointed a set time, saying, To morrow the LORD shall do this thing in the land.

ו. וַיַּעַשׂ יְהֹוָה אֶת הַדָּבָר הַזֶּה מִמָּחֳרָת וַיָּמָת כֹּל מִקְנֵה מִצְרָיִם וּמִמִּקְנֵה בְנֵי יִשְׂרָאֵל לֹא מֵת אֶחָד:

καὶ ἐποίησεν κύριος τὸ ῥῆμα τοῦτο τῇ ἐπαύριον καὶ ἐτελεύτησεν πάντα τὰ κτήνη τῶν Αἰγυπτίων ἀπὸ δὲ τῶν κτηνῶν τῶν υἱῶν Ισραηλ οὐκ ἐτελεύτησεν οὐδέν

6 ܘܲܥܒܲܕ݂ ܡܵܪܝܵܐ ܦܸܬ݂ܓ݂ܵܡܵܐ ܗܵܢܵܐ ܠܝܵܘܡܵܐ ܕܒ݂ܵܬ݂ܪܹܗ: ܘܡܝܼܬܲܬ݂ ܟܠܵܗ ܒܥܝܼܪܵܐ ܕܡܸܨܪܵܝܹܐ: ܘܡܼܢ ܒܥܝܼܪܵܐ ܕܒܹܝܬ݂ ܝܼܣܪܵܝܹܠ ܠܵܐ ܡܝܼܬ݂ ܐܵܦܠܵܐ ܚܲܕ.

Fecit ergo Dominus verbum hoc altera die: mortuaque sunt omnia animantia Ægyptiorum; de animalibus vero filiorum Israël, nihil omnino periit.

Եւ արար Տէր զբանն զայն ի վաղիւ անդր, եւ սատակեցաւ ամենայն անասուն Եգիպտացւոցն. բայց յանասնոց որդւոցն Իսրայելի ոչ ծախեցաւ եւ ոչ ինչ:

და ხვალისაგან ყო უფალმან სიტყუაჲ იგი და მოიწია სიკუდილი ყოველსა ზედა პირუტყუსა ეგჳპტელთასა და პირუტყუთა მათგან ძეთა ისრაჱლისათა არა განეჴუა არცაღა ერთ. 6

6 And the LORD did that thing on the morrow, and all the cattle of Egypt died: but of the cattle of the children of Israel died not one.

ז. וַיִּשְׁלַח פַּרְעֹה וְהִנֵּה לֹא מֵת מִמִּקְנֵה יִשְׂרָאֵל עַד אֶחָד וַיִּכְבַּד לֵב פַּרְעֹה וְלֹא שִׁלַּח אֶת הָעָם:

ἰδὼν δὲ Φαραω ὅτι οὐκ ἐτελεύτησεν ἀπὸ πάντων τῶν κτηνῶν τῶν υἱῶν Ισραηλ οὐδέν ἐβαρύνθη ἡ καρδία Φαραω καὶ οὐκ ἐξαπέστειλεν τὸν λαόν

7 ܘܫܲܕܲܪ ܦܸܪܥܘܿܢ ܘܲܚܙܵܐ ܕܠܵܐ ܡܝܼܬ݂ ܡܼܢ ܒܥܝܼܪܵܐ ܕܒܹܝܬ݂ ܝܼܣܪܵܝܹܠ ܐܵܦܠܵܐ ܚܲܕ݂: ܘܐܸܬ݂ܩܲܫܝܼ ܠܸܒܹܿܗ ܕܦܸܪܥܘܿܢ: ܘܠܵܐ ܫܲܕܪܹܗ ܠܥܲܡܵܐ.

Et misit Pharao ad videndum: nec erat quidquam mortuum de his quæ possidebat Israël. Ingravatumque est cor Pharaonis, et non dimisit populum.

Իբրեւ ետես փարաւոն, թէ ոչ ծախեցաւ յանասնոց որդւոցն Իսրայելի եւ ոչ ինչ, ծանրացաւ սիրտ նորա, եւ ոչ արձակեաց զժողովուրդն:

იხილა რაჲ ფარაო, რამეთუ საცხოვათა მათგანი ძეთა ისრაჱლისათაჲ არა განეჴუა არცაღა ერთი, განიფიცხა გული თჳსი და არა გამოუტევა ერი იგი. 7

7 And Pharaoh sent, and, behold, there was not one of the cattle of the Israelites dead. And the heart of Pharaoh was hardened, and he did not let the people go.

ח. וַיֹּאמֶר יְהֹוָה אֶל משֶׁה וְאֶל אַהֲרֹן קְחוּ לָכֶם מְלֹא חָפְנֵיכֶם פִּיחַ כִּבְשָׁן וּזְרָקוֹ משֶׁה הַשָּׁמַיְמָה לְעֵינֵי פַרְעֹה:

εἶπεν δὲ κύριος πρὸς Μωυσῆν καὶ Ααρων λέγων λάβετε ὑμεῖς πλήρεις τὰς χεῖρας αἰθάλης καμιναίας καὶ πασάτω Μωυσῆς εἰς τὸν οὐρανὸν ἐναντίον Φαραω καὶ ἐναντίον τῶν θεραπόντων αὐτοῦ

8 ܘܐܸܡܲܪ ܡܵܪܝܵܐ ܠܡܘܼܫܹܐ ܘܠܲܐܗܪܘܿܢ: ܣܲܒ݂ܘ ܡܠܸܐ ܚܘܼܦܲܢܝܟܿܘܿܢ ܩܸܛܡܵܐ ܕܐܲܬܿܘܿܢܵܐ: ܘܢܸܕ݂ܪܹܝܘܗܝ ܡܘܼܫܹܐ ܠܐܲܦܲܝ ܫܡܲܝܵܐ ܠܥܹܢܵܘܗܝ ܕܦܸܪܥܘܿܢ.

Et dixit Dominus ad Moysen et Aaron: Tollite plenas manus cineris de camino, et spargat illum Moyses in cælum coram Pharaone.

Խօսեցաւ Տէր ընդ Մովսիսի եւ ընդ Ահարոնի եւ ասէ. Առէք դուք լի ձեռօք ձերովք մոխիր հնոցի, եւ ցանեսցէ զայն Մովսէս ընդ երկինս առաջի փարաւոնի եւ առաջի ծառայից նորա:

და ჰრქუა უფალმან მოსეს და აჰრონს: აღიღეთ თქუენ და აღივსენით ჴელნი თქუენნი ნაცრითა თორნისათა და აღაფქურიეთ ცად აღმართ წინაშე ფარაოსა, წინაშე ყოვლისა მის ერისა მისისა. 8

8 And the LORD said unto Moses and unto Aaron, Take to you handfuls of ashes of the furnace, and let Moses sprinkle it toward the heaven in the sight of Pharaoh.

ט. וְהָיָה לְאָבָק עַל כָּל אֶרֶץ מִצְרָיִם וְהָיָה עַל הָאָדָם וְעַל הַבְּהֵמָה לִשְׁחִין פֹּרֵחַ אֲבַעְבֻּעֹת בְּכָל אֶרֶץ מִצְרָיִם:

καὶ γενηθήτω κονιορτὸς ἐπὶ πᾶσαν τὴν γῆν Αἰγύπτου καὶ ἔσται ἐπὶ τοὺς ἀνθρώπους καὶ ἐπὶ τὰ τετράποδα ἕλκη φλυκτίδες ἀναζέουσαι ἔν τε τοῖς ἀνθρώποις καὶ ἐν τοῖς τετράποσιν καὶ ἐν πάσῃ γῇ Αἰγύπτου

9 ܘܢܸܗܘܸܐ ܚܸܠܵܐ ܒܟ݂ܠܵܗ ܐܲܪܥܵܐ ܕܡܸܨܪܹܝܢ: ܘܢܸܗܘܸܐ ܥܲܠ ܒܢܲܝܢܵܫܵܐ ܘܥܲܠ ܒܥܝܼܪܵܐ: ܫܘܼܚܢܵܐ ܕܢܘܼܦܚܹ̈ܐ ܕܣܲܓܿܝܼ ܒܟ݂ܠܵܗ ܐܲܪܥܵܐ ܕܡܸܨܪܹܝܢ.

Sitque pulvis super omnem terram Ægypti: erunt enim in hominibus et jumentis ulcera, et vesicæ turgentes in universa terra Ægypti.

Եւ եղիցի փոշի ընդ ամենայն երկիրդ Եգիպտացւոց. եւ եղիցի ի մարդ եւ յանասուն կեղ, եռասցեն խաղաւարտք. ի մարդ եւ յանասուն`` յամենայն երկրիդ Եգիպտացւոց:

და იყოს მტუერი ყოველსა ქუეყანასა ეგჳპტისასა და აღმოესხას ყოველსა კაცსა და ყოველსა საცხოვარსა ფაქლი გამომტკუფოლვარე გამოსხმით ყოველსა ქუეყანასა ეგჳპტელთასა. 9

9 And it shall become small dust in all the land of Egypt, and shall be a boil breaking forth with blains upon man, and upon beast, throughout all the land of Egypt.

י. וַיִּקְחוּ אֶת פִּיחַ הַכִּבְשָׁן וַיַּעַמְדוּ לִפְנֵי פַרְעֹה וַיִּזְרֹק אֹתוֹ משֶׁה הַשָּׁמָיְמָה וַיְהִי שְׁחִין אֲבַעְבֻּעֹת פֹּרֵחַ בָּאָדָם וּבַבְּהֵמָה:

καὶ ἔλαβεν τὴν αἰθάλην τῆς καμιναίας ἐναντίον Φαραω καὶ ἔπασεν αὐτὴν Μωυσῆς εἰς τὸν οὐρανόν καὶ ἐγένετο ἕλκη φλυκτίδες ἀναζέουσαι ἐν τοῖς ἀνθρώποις καὶ ἐν τοῖς τετράποσιν

10 ܘܢܲܣܒܿܘܼܗܝ ܠܩܸܛܡܵܐ ܕܐܲܬܿܘܿܢܵܐ: ܘܩܵܡܘ ܩܕ݂ܵܡ ܦܸܪܥܘܿܢ: ܘܲܕ݂ܪܵܝܗܝ ܡܘܼܫܹܐ ܠܲܫܡܲܝܵܐ ܠܥܹܢܵܘܗܝ ܕܦܸܪܥܘܿܢ: ܘܲܗܘܵܐ ܫܘܼܚܢܵܐ ܕܢܘܼܦܚܹ̈ܐ: ܘܲܦܪܲܚ ܒܲܒ݂ܢܲܝܢܵܫܵܐ: ܘܲܒ݂ܥܝܼܪܵܐ.

Tuleruntque cinerem de camino, et steterunt coram Pharaone, et sparsit illum Moyses in cælum: factaque sunt ulcera vesicarum turgentium in hominibus et jumentis:

Եւ առին զմոխիր հնոցին առաջի փարաւոնի. եւ ցանեաց զայն Մովսէս ընդ երկինս. եւ եղեւ կեղ, խաղաւարտք եռացեալք, ի մարդ եւ յանասուն:

და მოიღეს ნაცარი იგი თორნისაჲ და აღაცცა მოსე ზეცად წინაშე ფარაოსა და იწყო გამოსხმად ფაქლმან და აღდუღებად ნატკუფოლავსა მას ზედა კაცსა და პირუტყუსა. 10

10 And they took ashes of the furnace, and stood before Pharaoh; and Moses sprinkled it up toward heaven; and it became a boil breaking forth with blains upon man, and upon beast.

יא. וְלֹא יָכְלוּ הַחַרְטֻמִּים לַעֲמֹד לִפְנֵי משֶׁה מִפְּנֵי הַשְּׁחִין כִּי הָיָה הַשְּׁחִין בַּחַרְטֻמִּם וּבְכָל מִצְרָיִם:

καὶ οὐκ ἠδύναντο οἱ φαρμακοὶ στῆναι ἐναντίον Μωυσῆ διὰ τὰ ἕλκη ἐγένετο γὰρ τὰ ἕλκη ἐν τοῖς φαρμακοῖς καὶ ἐν πάσῃ γῇ Αἰγύπτου

11 ܘܠܵܐ ܐܸܫܟܲܚܘ ܚܲܪܵܫܹܐ ܠܲܡܩܵܡ ܩܕ݂ܵܡ ܡܘܼܫܹܐ: ܡܸܛܠ ܫܘܼܚܢܵܐ ܕܲܣܓ݂ܝܼ ܒܚܲܪܵܫܹܐ: ܘܲܒ݂ܟ݂ܠܵܗ ܡܸܨܪܹܝܢ.

nec poterant malefici stare coram Moyse propter ulcera quæ in illis erant, et in omni terra Ægypti.

Եւ ոչ կարէին կախարդքն կալ առաջի Մովսիսի վասն կեղոյն. քանզի եղեւ կեղն եւ ի կախարդսն, եւ յամենայն երկիրն Եգիպտացւոց:

და ვერღარა დაუდგებოდეს გრძნეულნი იგი წინაშე მოსესა ფაქლისა მისთჳს, რომელი-იგი გამოსხმულ იყო მათ ზედა, რამეთუ ეგრე სასტაკად გამოესხმოდა პირველად გრძნეულთა მათ და მერმეღა ქუეყანასა მას ეგჳპტელთასა. 11

11 And the magicians could not stand before Moses because of the boils; for the boil was upon the magicians, and upon all the Egyptians.

יב. וַיְחַזֵּק יְהֹוָה אֶת לֵב פַּרְעֹה וְלֹא שָׁמַע אֲלֵהֶם כַּאֲשֶׁר דִּבֶּר יְהֹוָה אֶל משֶׁה:

ἐσκλήρυνεν δὲ κύριος τὴν καρδίαν Φαραω καὶ οὐκ εἰσήκουσεν αὐτῶν καθὰ συνέταξεν κύριος

12 ܘܩܲܫܝܼ ܡܵܪܝܵܐ ܠܸܒܹܿܗ ܕܦܸܪܥܘܿܢ: ܘܠܵܐ ܫܡܲܥ ܐܸܢܘܿܢ ܐܲܝܟ݂ ܕܐܸܡܲܪ ܡܵܪܝܵܐ ܠܡܘܼܫܹܐ.

Induravitque Dominus cor Pharaonis, et non audivit eos, sicut locutus est Dominus ad Moysen.

Եւ խստացոյց Տէր զսիրտն փարաւոնի, եւ ոչ լուաւ նոցա, որպէս եւ ասաց Տէր ցՄովսէս:

და განუფიცხა უფალმან გული ფარაოსი და არა ერჩდა მათ, ვითარცა-იგი უბრძანებდა უფალი. 12

12 And the LORD hardened the heart of Pharaoh, and he hearkened not unto them; as the LORD had spoken unto Moses.

יג. וַיֹּאמֶר יְהֹוָה אֶל משֶׁה הַשְׁכֵּם בַּבֹּקֶר וְהִתְיַצֵּב לִפְנֵי פַרְעֹה וְאָמַרְתָּ אֵלָיו כֹּה אָמַר יְהֹוָה אֱלֹהֵי הָעִבְרִים שַׁלַּח אֶת עַמִּי וְיַעַבְדֻנִי:

εἶπεν δὲ κύριος πρὸς Μωυσῆν ὄρθρισον τὸ πρωὶ καὶ στῆθι ἐναντίον Φαραω καὶ ἐρεῖς πρὸς αὐτόν τάδε λέγει κύριος ὁ θεὸς τῶν Εβραίων ἐξαπόστειλον τὸν λαόν μου ἵνα λατρεύσωσίν μοι

13 ܘܐܸܡܲܪ ܡܵܪܝܵܐ ܠܡܘܼܫܹܐ: ܩܲܕܸܿܡ ܒܨܲܦܪܵܐ: ܘܩܘܼܡ ܩܕ݂ܵܡ ܦܸܪܥܘܿܢ: ܘܐܸܡܲܪ ܠܹܗ: ܗܵܟܲܢܵܐ ܐܵܡܲܪ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܐ ܕܥܸܒ݂ܪܵܝܹܐ: ܫܲܕܲܪ ܠܥܲܡܝ: ܘܢܸܦܠܚܲܢܝ.

Dixitque Dominus ad Moysen: Mane consurge, et sta coram Pharaone, et dices ad eum: Hæc dicit Dominus Deus Hebræorum: Dimitte populum meum ut sacrificet mihi.

Եւ ասէ Տէր ցՄովսէս. Կանխեա ընդ առաւօտն, եւ կաց առաջի փարաւոնի, եւ ասասցես ցնա. Այսպէս ասէ Տէր Աստուած Եբրայեցւոց. Արձակեա զժողովուրդ իմ զի պաշտեսցեն զիս:

და ჰრქუა უფალმან მოსეს: აღიმსთუე შენ ცისკარსა წინაშე ფარაოჲსა და არქუ ესრე: ამას იტყჳს უფალი ღმერთი ებრაელთა: გამოუტევე ერი ჩემი და მმსახურონ მე ამას ჟამსა. 13

13 And the LORD said unto Moses, Rise up early in the morning, and stand before Pharaoh, and say unto him, Thus saith the LORD God of the Hebrews, Let my people go, that they may serve me.

יד. כִּי בַּפַּעַם הַזֹּאת אֲנִי שֹׁלֵחַ אֶת כָּל מַגֵּפֹתַי אֶל לִבְּךָ וּבַעֲבָדֶיךָ וּבְעַמֶּךָ בַּעֲבוּר תֵּדַע כִּי אֵין כָּמֹנִי בְּכָל הָאָרֶץ:

ἐν τῷ γὰρ νῦν καιρῷ ἐγὼ ἐξαποστέλλω πάντα τὰ συναντήματά μου εἰς τὴν καρδίαν σου καὶ τῶν θεραπόντων σου καὶ τοῦ λαοῦ σου ἵν᾽ εἰδῇς ὅτι οὐκ ἔστιν ὡς ἐγὼ ἄλλος ἐν πάσῃ τῇ γῇ

14 ܡܸܛܠ ܕܲܒ݂ܙܲܒ݂ܢܵܐ ܗܵܢܵܐ ܡܫܲܕܲܪ ܐ̄ܢܵܐ ܡܲܚܘܵܬ݂ܝ ܥܲܠ ܠܸܒܵܟ݂: ܘܥܲܠ ܥܲܒ݂ܕܲܝܟ ܘܥܲܠ ܥܲܡܵܟ݂: ܡܸܛܠ ܕܬܸܕܲܥ ܕܠܲܝܬܿ ܐܲܟ݂ܘܵܬ݂ܝ ܒܟ݂ܠܵܗܿ ܐܲܪܥܵܐ.

Quia in hac vice mittam omnes plagas meas super cor tuum, et super servos tuos, et super populum tuum: ut scias quod non sit similis mei in omni terra.

Քանզի յայսմ ժամանակի առաքեցից ես զամենայն պատահարս ի սիրտ քո եւ ծառայից քոց եւ ժողովրդեան քո. զի գիտասցես թէ չիք ոք իբրեւ զիս յամենայն երկրի:

და მე მიუტეო ყოველი შესამთხუეველი, რაჲ-იგი შეგემთხჳოს გულსა შენსა და გულსა მონათა შენთასა და ყოვლისა ერისა შენისასა, რათა უწყოდით, რამეთუ არა ვინ არს სხუა ჩემებრ ყოველსა ზედა ქუეყანასა. 14

14 For I will at this time send all my plagues upon thine heart, and upon thy servants, and upon thy people; that thou mayest know that there is none like me in all the earth.

טו. כִּי עַתָּה שָׁלַחְתִּי אֶת יָדִי וָאַךְ אוֹתְךָ וְאֶת עַמְּךָ בַּדָּבֶר וַתִּכָּחֵד מִן הָאָרֶץ:

νῦν γὰρ ἀποστείλας τὴν χεῖρα πατάξω σε καὶ τὸν λαόν σου θανάτῳ καὶ ἐκτριβήσῃ ἀπὸ τῆς γῆς

15 ܡܸܛܠ ܕܗܵܫܵܐ ܡܵܘܫܸܛ ܐ̄ܢܵܐ ܐܝܼܕ݂ܝ: ܘܡܵܚܹܐ ܐ̄ܢܵܐ ܠܵܟ݂ ܘܲܠܥܲܡܵܟ݂ ܒܡܵܘܬܵܢܵܐ: ܘܬܹܐܒܲܕ݂ ܡܼܢ ܐܲܪܥܵܐ.

Nunc enim extendens manum percutiam te, et populum tuum peste, peribisque de terra.

Քանզի ձգեալ զձեռն իմ հարից զքեզ եւ զժողովուրդ քո մահուամբ, եւ սատակեսցիս յերկրէ:

რამეთუ აწ მივყო ჴელი ჩემი და გგუემო შენ გუემითა მრავლითა და ერი ეგე შენი მოვსრა სიკუდილითა და აღგჴოცო შენ ქუეყანისაგან. 15

15 For now I will stretch out my hand, that I may smite thee and thy people with pestilence; and thou shalt be cut off from the earth.

טז. וְאוּלָם בַּעֲבוּר זֹאת הֶעֱמַדְתִּיךָ בַּעֲבוּר הַרְאֹתְךָ אֶת כֹּחִי וּלְמַעַן סַפֵּר שְׁמִי בְּכָל הָאָרֶץ:

καὶ ἕνεκεν τούτου διετηρήθης ἵνα ἐνδείξωμαι ἐν σοὶ τὴν ἰσχύν μου καὶ ὅπως διαγγελῇ τὸ ὄνομά μου ἐν πάσῃ τῇ γῇ

16 ܘܲܒ݂ܪܲܡ ܡܸܛܠ ܗܵܕܹܐ ܗ̄ܘܼ ܐܲܩܝܼܡܬܵܟ݂: ܡܸܛܠ ܕܐܹܚܵܘܹܝܟ݂ ܚܲܝܠܝ: ܘܡܸܛܠ ܕܢܸܬ݂ܟܿܪܸܙ ܫܹܡܝ ܒܟ݂ܠܵܗܿ ܐܲܪܥܵܐ.

Idcirco autem posui te, ut ostendam in te fortitudinem meam, et narretur nomen meum in omni terra.

Եւ վասն այնորիկ պահեցար, զի ի քեզ ցուցից զզօրութիւն իմ, եւ զի պատմեսցի անուն իմ ընդ ամենայն երկիր:

რამეთუ ამისთჳს დაგმარხე შენ მოაქამდე, რათა შენ ზედა ვაჩუენო ძლიერებაჲ ჩემი, რათა მიეთხრას სახელი ესე ჩემი ყოველსა ქუეყანასა. 16

16 And in very deed for this cause have I raised thee up, for to shew in thee my power; and that my name may be declared throughout all the earth.

יז. עוֹדְךָ מִסְתּוֹלֵל בְּעַמִּי לְבִלְתִּי שַׁלְּחָם:

ἔτι οὖν σὺ ἐμποιῇ τοῦ λαοῦ μου τοῦ μὴ ἐξαποστεῖλαι αὐτούς

17 ܘܲܥܕܲܡܵܐ ܠܗܵܫܵܐ ܡܚܲܡܣܸܢ ܐܲܢ̄ܬ ܒܹܗ ܒܥܲܡܵܐ: ܘܠܵܐ ܨܵܒܹܐ ܐܲܢ̄ܬ ܕܲܬ݂ܫܲܕܿܪܝܼܘܗܝ.

Adhuc retines populum meum, et non vis dimittere eum?

Եւ դու տակաւին թեւարկե՞ս զժողովրդեամբ իմով չարչարել`` զդոսա:

აწ უკუე შენ იპყრობვეღა ერსა მაგას ჩემსა და არა გამოუტევებ მაგათ. 17

17 As yet exaltest thou thyself against my people, that thou wilt not let them go?

יח. הִנְנִי מַמְטִיר כָּעֵת מָחָר בָּרָד כָּבֵד מְאֹד אֲשֶׁר לֹא הָיָה כָמֹהוּ בְּמִצְרַיִם לְמִן הַיּוֹם הִוָּסְדָה וְעַד עָתָּה:

ἰδοὺ ἐγὼ ὕω ταύτην τὴν ὥραν αὔριον χάλαζαν πολλὴν σφόδρα ἥτις τοιαύτη οὐ γέγονεν ἐν Αἰγύπτῳ ἀφ᾽ ἧς ἡμέρας ἔκτισται ἕως τῆς ἡμέρας ταύτης

18 ܡܚܵܪ ܒܗܵܢܵܐ ܥܸܕܵܢܵܐ ܡܲܝܬܹܿܐ ܐ̄ܢܵܐ ܒܲܪܕ݂ܵܐ ܕܬܲܩܝܼܦ ܛܵܒ݂: ܕܠܵܐ ܗ̄ܘܵܐ ܐܲܟ݂ܘܵܬܹܗ ܒܡܸܨܪܹܝܢ: ܡܼܢ ܝܵܘܡܵܐ ܕܐܸܬ݂ܒܲܢܝܲܬ݂ ܘܲܥܕܲܡܵܐ ܠܗܵܫܵܐ.

En pluam cras hac ipsa hora grandinem multam nimis, qualis non fuit in Ægypto a die qua fundata est, usque in præsens tempus.

Եւ ես ահա տեղացից վաղիւ յայսմ ժամու կարկուտ սաստիկ յոյժ, որպիսի ոչ եղեւ յԵգիպտոս յօրէ յորմէ հաստատեցաւ մինչեւ ցայսօր:

აჰა ეგერა, ვაწვიმებ მე ამას ჟამსა ხვალე სეტყუასა ფრიად სასტიკსა, რომელ ეგევითარი არასადა ყოფილ არს ყოველსა ქუეყანასა ეგჳპტელთასა ჟამითგან დაბადებისა მისისათ მოაქამომდე. 18

18 Behold, to morrow about this time I will cause it to rain a very grievous hail, such as hath not been in Egypt since the foundation thereof even until now.

יט. וְעַתָּה שְׁלַח הָעֵז אֶת מִקְנְךָ וְאֵת כָּל אֲשֶׁר לְךָ בַּשָּׂדֶה כָּל הָאָדָם וְהַבְּהֵמָה אֲשֶׁר יִמָּצֵא בַשָּׂדֶה וְלֹא יֵאָסֵף הַבַּיְתָה וְיָרַד עֲלֵהֶם הַבָּרָד וָמֵתוּ:

νῦν οὖν κατάσπευσον συναγαγεῖν τὰ κτήνη σου καὶ ὅσα σοί ἐστιν ἐν τῷ πεδίῳ πάντες γὰρ οἱ ἄνθρωποι καὶ τὰ κτήνη ὅσα ἂν εὑρεθῇ ἐν τῷ πεδίῳ καὶ μὴ εἰσέλθῃ εἰς οἰκίαν πέσῃ δὲ ἐπ᾽ αὐτὰ ἡ χάλαζα τελευτήσει

19 ܘܗܵܫܵܐ ܫܲܕܲܪ ܚܡܘܿܠ ܒܥܝܼܪܵܟ݂: ܘܟ݂ܠ ܡܸܕܸܿܡ ܕܐܝܼܬ݂ ܠܵܟ݂ ܒܕܲܒ݂ܪܵܐ: ܟܠ ܒܲܪܢܵܫܵܐ ܘܲܒ݂ܥܝܼܪܵܐ ܕܢܸܫܬܿܟܲܚ ܒܕܲܒ݂ܪܵܐ: ܘܠܵܐ ܢܸܬ݂ܚܡܸܠ ܒܓ݂ܵܘ ܒܲܝܬܵܐ: ܢܸܚܘܿܬ݂ ܥܠܲܝܗܘܿܢ ܒܲܪܕ݂ܵܐ ܘܲܢܡܘܼܬ݂ܘܼܢ.

Mitte ergo jam nunc, et congrega jumenta tua, et omnia quæ habes in agro: homines enim, et jumenta, et universa quæ inventa fuerint foris, nec congregata de agris, cecideritque super ea grando, morientur.

Եւ արդ փութա ժողովել զանասուն քո եւ որ ինչ իցէ քո ի դաշտի. զի ամենայն մարդ եւ անասուն որ գտցի ի դաշտի եւ ոչ մտցէ ի տուն, անկցի ի վերայ նոցա կարկուտն եւ սատակեսցէ:

აწ უკვე სწრაფით უბრძანე შემოკრებად საცხოვრისა, რომელ-იგი იყოს ველსა გარე, რამეთუ ყოველი კაცი და პირუტყჳ, რომელ იპოოს ველსა და არა შევიდეს სახიდ, დაეცემოდის მას ზედა სეტყუაჲ იგი და მოსპოლვიდეს მას. 19

19 Send therefore now, and gather thy cattle, and all that thou hast in the field; for upon every man and beast which shall be found in the field, and shall not be brought home, the hail shall come down upon them, and they shall die.

כ. הַיָּרֵא אֶת דְּבַר יְהֹוָה מֵעַבְדֵי פַּרְעֹה הֵנִיס אֶת עֲבָדָיו וְאֶת מִקְנֵהוּ אֶל הַבָּתִּים:

ὁ φοβούμενος τὸ ῥῆμα κυρίου τῶν θεραπόντων Φαραω συνήγαγεν τὰ κτήνη αὐτοῦ εἰς τοὺς οἴκους

20 ܐܲܝܢܵܐ ܕܕ݂ܵܚܸܠ ܡܼܢ ܡܸܠܬܹܗ ܕܡܵܪܝܵܐ ܡܼܢ ܥܲܒ݂ܕܵܘܗܝ ܕܦܸܪܥܘܿܢ: ܚܡܲܠ ܥܲܒ݂ܕܵܘܗܝ ܘܲܒ݂ܥܝܼܪܹܗ ܒܒܲܝܬܵܐ.

Qui timuit verbum Domini de servis Pharaonis, facit confugere servos suos et jumenta in domos:

Որ միանգամ երկեաւ ի բանէ Տեառն ի ծառայիցն փարաւոնի, ժողովեաց զծառայս իւր եւ զանասուն ի տուն:

და ყოველთა, რომელთა შეეშინა სიტყჳსა მისგან უფლისა მონათა მისთაგან ფარაოსთა, შემოკრიბეს საცხოვარი იგი მათი სახლებსა და განერა. 20

20 He that feared the word of the LORD among the servants of Pharaoh made his servants and his cattle flee into the houses:

כא. וַאֲשֶׁר לֹא שָׂם לִבּוֹ אֶל דְּבַר יְהֹוָה וַיַּעֲזֹב אֶת עֲבָדָיו וְאֶת מִקְנֵהוּ בַּשָּׂדֶה:

ὃς δὲ μὴ προσέσχεν τῇ διανοίᾳ εἰς τὸ ῥῆμα κυρίου ἀφῆκεν τὰ κτήνη ἐν τοῖς πεδίοις

21 ܘܲܕ݂ܠܵܐ ܐܲܝܬܿܝܼ ܡܸܠܬܹܗ ܕܡܵܪܝܵܐ ܥܲܠ ܒܵܠܹܗ: ܫܒܲܩ ܥܲܒ݂ܕܵܘܗܝ ܘܲܒ݂ܥܝܼܪܹܗ ܒܚܲܩܠܵܐ.

qui autem neglexit sermonem Domini, dimisit servos suos et jumenta in agris.

Եւ որ ոչն անսաց ի միտս իւր բանիցն Տեառն, եթող զծառայս իւր եւ զանասուն իւր ի դաշտի:

და რომელთა-იგი არა მიხედეს სიტყუასა მას უფლისასა, დაუტევეს ველსა გარე და მოისრა. 21

21 And he that regarded not the word of the LORD left his servants and his cattle in the field.

כב. וַיֹּאמֶר יְהֹוָה אֶל משֶׁה נְטֵה אֶת יָדְךָ עַל הַשָּׁמַיִם וִיהִי בָרָד בְּכָל אֶרֶץ מִצְרָיִם עַל הָאָדָם וְעַל הַבְּהֵמָה וְעַל כָּל עֵשֶׂב הַשָּׂדֶה בְּאֶרֶץ מִצְרָיִם:

εἶπεν δὲ κύριος πρὸς Μωυσῆν ἔκτεινον τὴν χεῖρά σου εἰς τὸν οὐρανόν καὶ ἔσται χάλαζα ἐπὶ πᾶσαν γῆν Αἰγύπτου ἐπί τε τοὺς ἀνθρώπους καὶ τὰ κτήνη καὶ ἐπὶ πᾶσαν βοτάνην τὴν ἐπὶ τῆς γῆς

22 ܘܐܸܡܲܪ ܡܵܪܝܵܐ ܠܡܘܼܫܹܐ: ܐܲܪܝܼܡ ܐܝܼܕ݂ܵܟ݂ ܠܐܲܦܲܝ ܫܡܲܝܵܐ: ܘܢܸܗܘܸܐ ܒܲܪܕ݂ܵܐ ܒܟ݂ܠܵܗ ܐܲܪܥܵܐ ܕܡܸܨܪܹܝܢ: ܥܲܠ ܒܢܲܝܢܵܫܵܐ: ܘܥܲܠ ܒܥܝܼܪܵܐ: ܘܥܲܠ ܟܠܹܗ ܥܸܣܒܵܐ ܕܲܒ݂ܕܲܒ݂ܪܵܐ ܕܒܲܐܪܥܵܐ ܕܡܸܨܪܹܝܢ.

Et dixit Dominus ad Moysen: Extende manum tuam in cælum, ut fiat grando in universa terra Ægypti super homines, et super jumenta, et super omnem herbam agri in terra Ægypti.

Եւ ասէ Տէր ցՄովսէս. Ձգեա զձեռն քո յերկինս, եւ եղիցի կարկուտ ի վերայ ամենայն երկրիդ Եգիպտացւոց, ի վերայ մարդկան եւ անասնոյ, եւ ի վերայ ամենայն բանջարոյ որ է ի դաշտի երկրիդ Եգիպտացւոց:

და ჰრქუა უფალმან მოსეს: აღყავ ჴელი ეგე შენი ზეცად და მოჴდეს სეტყუაჲ ყოველსა ქუეყანასა ეგჳპტელთასა ზედა კაცთა, საცხოვართა და ყოველსა ზედა თივასა, რომელ არს ველსა ქუეყანასა ეგჳპტისასა. 22

22 And the LORD said unto Moses, Stretch forth thine hand toward heaven, that there may be hail in all the land of Egypt, upon man, and upon beast, and upon every herb of the field, throughout the land of Egypt.

כג. וַיֵּט משֶׁה אֶת מַטֵּהוּ עַל הַשָּׁמַיִם וַיהֹוָה נָתַן קֹלֹת וּבָרָד וַתִּהֲלַךְ אֵשׁ אָרְצָה וַיַּמְטֵר יְהֹוָה בָּרָד עַל אֶרֶץ מִצְרָיִם:

ἐξέτεινεν δὲ Μωυσῆς τὴν χεῖρα εἰς τὸν οὐρανόν καὶ κύριος ἔδωκεν φωνὰς καὶ χάλαζαν καὶ διέτρεχεν τὸ πῦρ ἐπὶ τῆς γῆς καὶ ἔβρεξεν κύριος χάλαζαν ἐπὶ πᾶσαν γῆν Αἰγύπτου

23 ܘܐܲܪܝܼܡ ܡܘܼܫܹܐ ܚܘܼܛܪܹܗ ܠܐܲܦܲܝ ܫܡܲܝܵܐ: ܘܡܵܪܝܵܐ ܝܲܗ̄ܒ݂ ܩܵܠܹ̈ܐ ܘܒܲܪܕ݂ܵܐ: ܘܲܡܗܲܠܟ݂ܵܐ ܗ̄ܘܵܬ݂ ܢܘܼܪܵܐ ܥܲܠ ܐܲܪܥܵܐ: ܘܐܲܚܸܬ݂ ܡܵܪܝܵܐ ܒܲܪܕ݂ܵܐ ܥܲܠ ܐܲܪܥܵܐ ܕܡܸܨܪܹܝܢ.

Extenditque Moyses virgam in cælum, et Dominus dedit tonitrua, et grandinem, ac discurrentia fulgura super terram: pluitque Dominus grandinem super terram Ægypti.

Եւ ձգեաց Մովսէս զձեռն իւր յերկինս. եւ ետ Տէր բարբառս եւ կարկուտ, եւ ընթանայր հուր ընդ երկիրն. եւ տեղեաց Տէր կարկուտ ի վերայ երկրին Եգիպտացւոց:

აღირთხა მოსე ჴელი თჳსი ცად და უფალმან მოსცა ჴმაჲ ზეცით გარდამო და იყო ქუხილი და მოჴდა სეტყუაჲ იგი სასტიკი და რბიოდა ნაბერწყალები ზედა ქუეყანასა მას. და აწჳმა უფალმან სეტყუაჲ იგი სასტიკი ყოველსა მას ზედა ქუეყანასა ეგჳპტელთასა. 23

23 And Moses stretched forth his rod toward heaven: and the LORD sent thunder and hail, and the fire ran along upon the ground; and the LORD rained hail upon the land of Egypt.

כד. וַיְהִי בָרָד וְאֵשׁ מִתְלַקַּחַת בְּתוֹךְ הַבָּרָד כָּבֵד מְאֹד אֲשֶׁר לֹא הָיָה כָמֹהוּ בְּכָל אֶרֶץ מִצְרַיִם מֵאָז הָיְתָה לְגוֹי:

ἦν δὲ ἡ χάλαζα καὶ τὸ πῦρ φλογίζον ἐν τῇ χαλάζῃ ἡ δὲ χάλαζα πολλὴ σφόδρα σφόδρα ἥτις τοιαύτη οὐ γέγονεν ἐν Αἰγύπτῳ ἀφ᾽ οὗ γεγένηται ἐπ᾽ αὐτῆς ἔθνος

24 ܘܢܵܚܸܬ݂ ܗ̄ܘܵܐ ܒܲܪܕ݂ܵܐ: ܘܢܘܼܪܵܐ ܡܸܬ݂ܓܵܘܙܠܵܐ ܗ̄ܘܵܬ݂ ܒܓ݂ܵܘ ܒܲܪܕ݂ܵܐ: ܚܲܣܝܼܢ ܗ̄ܘܵܐ ܛܵܒ݂ ܕܠܵܐ ܗܘܵܐ ܐܲܟ݂ܘܵܬܹܗ ܒܟ݂ܠܵܗ ܐܲܪܥܵܐ ܕܡܸܨܪܹܝܢ: ܡܼܢ ܝܵܘܡܵܐ ܕܲܗܘܵܬ݂ ܠܥܲܡܵܐ.

Et grando et ignis mista pariter ferebantur: tantæque fuit magnitudinis, quanta ante numquam apparuit in universa terra Ægypti ex quo gens illa condita est.

Էր կարկուտ եւ հուր բորբոքեալ ի մէջ կարկտին. եւ կարկուտն սաստիկ էր յոյժ, որպիսի ոչ եղեւ յամենայն երկրին Եգիպտացւոց, յորմէ հետէ եղեալ էր ի վերայ նորա ազգ:

და სეტყუდა სეტყუაჲ იგი და შესტუსვიდა ცეცხლი შორის სეტყუასა მას და იყო სეტყუაჲ იგი სასტიკ ფრიად, რომელ არა ოდეს ყოფილ იყო ეგევითარი დასაბამითგან ჟამთა ქუეყანასა მას ეგჳპტელთასა. 24

24 So there was hail, and fire mingled with the hail, very grievous, such as there was none like it in all the land of Egypt since it became a nation.

כה. וַיַּךְ הַבָּרָד בְּכָל אֶרֶץ מִצְרַיִם אֵת כָּל אֲשֶׁר בַּשָּׂדֶה מֵאָדָם וְעַד בְּהֵמָה וְאֵת כָּל עֵשֶׂב הַשָּׂדֶה הִכָּה הַבָּרָד וְאֶת כָּל עֵץ הַשָּׂדֶה שִׁבֵּר:

ἐπάταξεν δὲ ἡ χάλαζα ἐν πάσῃ γῇ Αἰγύπτου ἀπὸ ἀνθρώπου ἕως κτήνους καὶ πᾶσαν βοτάνην τὴν ἐν τῷ πεδίῳ ἐπάταξεν ἡ χάλαζα καὶ πάντα τὰ ξύλα τὰ ἐν τοῖς πεδίοις συνέτριψεν ἡ χάλαζα

25 ܘܲܡܚܵܐ ܒܲܪܕ݂ܵܐ ܠܟ݂ܠܵܗ ܐܲܪܥܵܐ ܕܡܸܨܪܹܝܢ ܠܟ݂ܠ ܕܐܝܼܬ݂ ܒܕܲܒ݂ܪܵܐ: ܡܼܢ ܒܢܲܝܢܵܫܵܐ ܘܲܥܕܲܡܵܐ ܠܲܒ݂ܥܝܼܪܵܐ: ܘܟ݂ܠܹܗ ܥܸܣܒܵܐ ܕܚܲܩܠܵܐ ܐܵܘܒܸܿܕ ܒܲܪܕ݂ܵܐ: ܘܟ݂ܠܗܘܿܢ ܐܝܼܠܵܢܹ̈ܐ ܕܚܲܩܠܵܐ ܬܲܒܲܪ.

Et percussit grando in omni terra Ægypti cuncta quæ fuerunt in agris, ab homine usque ad jumentum: cunctamque herbam agri percussit grando, et omne lignum regionis confregit.

Եհար կարկուտն յամենայն երկրին Եգիպտացւոց զամենայն որ ինչ էր ի դաշտի ի մարդոյ մինչեւ յանասուն, եւ զամենայն բանջար որ ի դաշտի էր` եհար կարկուտն, եւ զամենայն փայտ որ ի դաշտս` մանրեաց:

და გუემა სეტყუამან ყოველი იგი ქუეყანაჲ ეგჳპტელთა მათ კაცითგან მიპირუტყუთადმდე. და ყოველი თივაჲ ველისა მოსპო სეტყუამან მან და ყოველი ხე ველისაჲ შემუსრა. 25

25 And the hail smote throughout all the land of Egypt all that was in the field, both man and beast; and the hail smote every herb of the field, and brake every tree of the field.

כו. רַק בְּאֶרֶץ גּשֶׁן אֲשֶׁר שָׁם בְּנֵי יִשְׂרָאֵל לֹא הָיָה בָּרָד:

πλὴν ἐν γῇ Γεσεμ οὗ ἦσαν οἱ υἱοὶ Ισραηλ οὐκ ἐγένετο ἡ χάλαζα

26 ܒܲܠܚܘܿܕ݂ ܒܐܲܪܥܵܐ ܕܓܹܫܵܢ ܕܝܵܬ݂ܒܿܝܼܢ ܗ̄ܘܵܘ ܒܵܗ ܒܢܲܝ ܝܼܣܪܵܝܹܠ ܠܵܐ ܢܚܸܬ݂ ܒܲܪܕ݂ܵܐ.

Tantum in terra Gessen, ubi erant filii Israël, grando non cecidit.

Բայց յերկրին Գեսեմ, ուր էին որդիքն Իսրայելի, ոչ եղեւ կարկուտ:

გარნა ქუეყანასა მას ხოლო გესემისასა, სადა-იგი იყუნეს ძენი ისრაჱლისანი, არა იყო სეტყუაჲ იგი. 26

26 Only in the land of Goshen, where the children of Israel were, was there no hail.

כז. וַיִּשְׁלַח פַּרְעֹה וַיִּקְרָא לְמשֶׁה וּלְאַהֲרֹן וַיֹּאמֶר אֲלֵהֶם חָטָאתִי הַפָּעַם יְהֹוָה הַצַּדִּיק וַאֲנִי וְעַמִּי הָרְשָׁעִים:

ἀποστείλας δὲ Φαραω ἐκάλεσεν Μωυσῆν καὶ Ααρων καὶ εἶπεν αὐτοῖς ἡμάρτηκα τὸ νῦν ὁ κύριος δίκαιος ἐγὼ δὲ καὶ ὁ λαός μου ἀσεβεῖς

27 ܘܫܲܕܲܪ ܦܸܪܥܘܿܢ ܘܲܩܪܵܐ ܠܡܘܼܫܹܐ ܘܠܲܐܗܪܘܿܢ: ܘܐܸܡܲܪ ܠܗܘܿܢ: ܚܛܹܝܬ݂ ܙܒܲܢ̄ܬܵܐ ܗܵܕܹܐ: ܡܵܪܝܵܐ ܙܲܕܿܝܼܩ: ܘܐܸܢܵܐ ܘܥܲܡܝ ܪܲܫܝܼܥܝܼܢ.

Misitque Pharao, et vocavit Moysen et Aaron, dicens ad eos: Peccavi etiam nunc: Dominus justus; ego et populus meus, impii.

Եւ առաքեալ փարաւոնի կոչեաց զՄովսէս եւ զԱհարոն եւ ասէ ցնոսա. Մեղայ. այսուհետեւ`` Տէր արդար է, եւ ես եւ ժողովուրդ իմ ամպարիշտք:

მიავლინა ფარაო და მოუწოდა მაოსეს და აჰრონს და ჰრქუა მათ: აწ შეცოდებულ ვარ მე ამიერითგან, რამეთუ უფალი მართალ არს, მე და ერი ჩემი ცრუ ვართ. 27

27 And Pharaoh sent, and called for Moses and Aaron, and said unto them, I have sinned this time: the LORD is righteous, and I and my people are wicked.

כח. הַעְתִּירוּ אֶל יְהֹוָה וְרַב מִהְיֹת קֹלֹת אֱלֹהִים וּבָרָד וַאֲשַׁלְּחָה אֶתְכֶם וְלֹא תֹסִפוּן לַעֲמֹד:

εὔξασθε οὖν περὶ ἐμοῦ πρὸς κύριον καὶ παυσάσθω τοῦ γενηθῆναι φωνὰς θεοῦ καὶ χάλαζαν καὶ πῦρ καὶ ἐξαποστελῶ ὑμᾶς καὶ οὐκέτι προσθήσεσθε μένειν

28 ܨܲܠܵܘ ܩܕ݂ܵܡ ܡܵܪܝܵܐ: ܘܐܝܼܬ݂ ܐܲܬ݂ܪܵܐ ܣܲܓܿܝܼ ܩܕ݂ܵܡܵܘܗܝ: ܕܠܵܐ ܢܸܗܘܘܿܢ ܩܵܠܵܘܗܝ ܕܐܲܠܵܗܵܐ: ܘܒܲܪܕ݂ܵܐ: ܘܐܹܫܲܕܲܪܟ݂ܘܿܢ: ܘܠܵܐ ܬܵܘܣܦܘܼܢ ܠܲܡܦܵܫ.

Orate Dominum ut desinant tonitrua Dei, et grando: ut dimittam vos, et nequaquam hic ultra maneatis.

Կացէք յաղօթս վասն իմ առ Տէր, եւ դադարեսցեն ի լինելոյ ձայնքն Աստուծոյ եւ կարկուտն եւ հուր. եւ արձակեցից զձեզ, եւ ոչ եւս յաւելուցուք մնալ:

ილოცეთ ჩუენთჳს უფლისა მიმართ ღმრთისა და დასცხრეს ჴმაჲ ესე სეტყჳსა და ცეცხლისაჲ და ნაბერწყალი ესე და განგავლინნე თქუენ, რათა მერმე არღარა დაჰყუდნეთ. 28

28 Intreat the LORD (for it is enough) that there be no more mighty thunderings and hail; and I will let you go, and ye shall stay no longer.

כט. וַיֹּאמֶר אֵלָיו משֶׁה כְּצֵאתִי אֶת הָעִיר אֶפְרֹשׂ אֶת כַּפַּי אֶל יְהֹוָה הַקֹּלוֹת יֶחְדָּלוּן וְהַבָּרָד לֹא יִהְיֶה עוֹד לְמַעַן תֵּדַע כִּי לַיהֹוָה הָאָרֶץ:

εἶπεν δὲ αὐτῷ Μωυσῆς ὡς ἂν ἐξέλθω τὴν πόλιν ἐκπετάσω τὰς χεῖράς μου πρὸς κύριον καὶ αἱ φωναὶ παύσονται καὶ ἡ χάλαζα καὶ ὁ ὑετὸς οὐκ ἔσται ἔτι ἵνα γνῷς ὅτι τοῦ κυρίου ἡ γῆ

29 ܘܐܸܡܲܪ ܡܘܼܫܹܐ ܠܦܸܪܥܘܿܢ: ܡܵܐ ܕܢܸܦܩܹܬ݂ ܡܼܢ ܩܪܝܼܬ݂ܵܐ: ܐܸܦܫܘܿܛ ܐܝܼܕܲܝ ܠܘܵܬ݂ ܡܵܪܝܵܐ: ܩܵܠܹ̈ܐ ܢܸܦܪܩܘܿܢ: ܘܒܲܪܕ݂ܵܐ ܬܘܼܒ݂ ܠܵܐ ܢܸܚܘܿܬ݂: ܡܸܛܠ ܕܬܸܕܲܥ ܕܲܕ݂ܡܵܪܝܵܐ ܗ̄ܝܼ ܐܲܪܥܵܐ.

Ait Moyses: Cum egressus fuero de urbe, extendam palmas meas ad Dominum, et cessabunt tonitrua, et grando non erit, ut scias quia Domini est terra:

Եւ ասէ ցնա Մովսէս. Այժմ իբրեւ ելից ըստ քաղաքս` ձգեցից զձեռս իմ առ Աստուած, եւ ձայնքն դադարեսցեն, եւ կարկուտն եւ անձրեւ ոչ եւս լիցի. զի ծանիցես թէ Տեառն է երկիր:

ჰრქუა მას მოსე: აწ ვითარცა განვიდე ქალაქსა ამას, განვიპყრნე ჴელნი ჩემნი უფლისა მიმართ ღმრთისა. და ჴმაჲ ეგე ქუხილისა მაგის დაყუდნეს და სეტყუაჲ ეგე დასცხრეს და დადგეს წჳმაჲ ეგე, რათა უწყოდი, რამეთუ უფლისაჲ არს ქუეყანაჲ. 29

29 And Moses said unto him, As soon as I am gone out of the city, I will spread abroad my hands unto the LORD; and the thunder shall cease, neither shall there be any more hail; that thou mayest know how that the earth is the LORD's.

ל. וְאַתָּה וַעֲבָדֶיךָ יָדַעְתִּי כִּי טֶרֶם תִּירְאוּן מִפְּנֵי יְהֹוָה אֱלֹהִים:

καὶ σὺ καὶ οἱ θεράποντές σου ἐπίσταμαι ὅτι οὐδέπω πεφόβησθε τὸν κύριον

30 ܘܐܲܢ̄ܬ ܘܥܲܒ݂ܕܲܝܟ ܝܵܕܲܥ ܐ̄ܢܵܐ ܕܲܥܕܲܡܵܐ ܠܗܵܫܵܐ ܠܵܐ ܕܚܸܠܬܘܿܢ ܡܼܢ ܩܕ݂ܵܡ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܐ.

novi autem quod et tu et servi tui necdum timeatis Dominum Deum.

Եւ դու եւ ծառայք քո գիտեմ թէ չեւ եւս երկերուք ի Տեառնէ Աստուծոյ:

არამედ შენ და ერი ეგე შენი, ესოდენ უწყი, ვითარმედ არღა გეშინის უფლისა. 30

30 But as for thee and thy servants, I know that ye will not yet fear the LORD God.

לא. וְהַפִּשְׁתָּה וְהַשְּׂעֹרָה נֻכָּתָה כִּי הַשְּׂעֹרָה אָבִיב וְהַפִּשְׁתָּה גִּבְעֹל:

τὸ δὲ λίνον καὶ ἡ κριθὴ ἐπλήγη ἡ γὰρ κριθὴ παρεστηκυῖα τὸ δὲ λίνον σπερματίζον

31 ܘܟܸܬܵܢܵܐ ܘܲܣܥܵܪܹ̈ܐ ܐܸܒܲܕ݂ܘ: ܡܸܛܠ ܕܲܣܥܵܪܹ̈ܐ ܡܚܲܝ ܟܲܢܵܐ: ܘܟܸܬܵܢܵܐ ܟܦܲܬ݂.

Linum ergo et hordeum læsum est, eo quod hordeum esset virens, et linum jam folliculos germinaret:

Կտաւն եւ գարին հարաւ. զի գարին յոճ կայր եւ կտաւն սերմանեցեալ էր:

რამეთუ სელი იგი და ქრთილი იგუემა, რამეთუ ქრთილი იგი გოდლოოდა ოდენღა და სელი თესლოოდა. 31

31 And the flax and the barley was smitten: for the barley was in the ear, and the flax was bolled.

לב. וְהַחִטָּה וְהַכֻּסֶּמֶת לֹא נֻכּוּ כִּי אֲפִילֹת הֵנָּה:

ὁ δὲ πυρὸς καὶ ἡ ὀλύρα οὐκ ἐπλήγη ὄψιμα γὰρ ἦν

32 ܘܚܸܛܹ̈ܐ ܘܟ݂ܘܼܢܵܬܹ̈ܐ ܠܵܐ ܐܸܒܲܕ݂: ܡܸܛܠ ܕܲܠܩܝܼܫܵܝܝܼܢ ܗ̄ܘܵܘ.

triticum autem et far non sunt læsa, quia serotina erant.

Եւ ցորեանն եւ հաճար ոչ հարան, զի անագան էին:

ხოლო იფქლი იგი და ასლი არა იგუემა, რამეთუ მცხუედ იყო. 32

32 But the wheat and the rie were not smitten: for they were not grown up.

לג. וַיֵּצֵא משֶׁה מֵעִם פַּרְעֹה אֶת הָעִיר וַיִּפְרֹשׂ כַּפָּיו אֶל יְהֹוָה וַיַּחְדְּלוּ הַקֹּלוֹת וְהַבָּרָד וּמָטָר לֹא נִתַּךְ אָרְצָה:

ἐξῆλθεν δὲ Μωυσῆς ἀπὸ Φαραω ἐκτὸς τῆς πόλεως καὶ ἐξεπέτασεν τὰς χεῖρας πρὸς κύριον καὶ αἱ φωναὶ ἐπαύσαντο καὶ ἡ χάλαζα καὶ ὁ ὑετὸς οὐκ ἔσταξεν ἔτι ἐπὶ τὴν γῆν

33 ܘܲܢܦܲܩ ܡܘܼܫܹܐ ܡܼܢ ܩܪܝܼܬ݂ܵܐ ܡܼܢ ܠܘܵܬ݂ ܦܸܪܥܘܿܢ: ܘܲܦܪܲܣ ܐܝܼܕ݂ܵܘܗܝ ܠܲܫܡܲܝܵܐ ܠܘܵܬ݂ ܡܵܪܝܵܐ: ܘܲܦܪܲܩܘ ܩܵܠܹ̈ܐ ܘܒܲܪܕ݂ܵܐ: ܘܡܸܛܪܵܐ ܠܵܐ ܣܡܲܟ݂ ܠܐܲܪܥܵܐ.

Egressusque Moyses a Pharaone ex urbe, tetendit manus ad Dominum: et cessaverunt tonitrua et grando, nec ultra stillavit pluvia super terram.

Եւ ել Մովսէս ի փարաւոնէ արտաքս քան զքաղաքն, եւ ձգեաց զձեռն իւր առ Տէր, եւ դադարեցին ձայնքն եւ կարկուտն, եւ անձրեւ ոչ եւս կաթեաց յերկիր:

და გამოვიდა მოსე ფარაოჲსაგან ქალაქსა მას, აღიპყრა ჴელნი თჳსნი უფლისა მიმართ და ქუხილნი იგი და ელვანი, წჳმაჲ იგი და სეტყუაჲ დასცხრეს და არღარა დასწუთა ნაწუეთი ერთი ქუეყანასა ზედა. 33

33 And Moses went out of the city from Pharaoh, and spread abroad his hands unto the LORD: and the thunders and hail ceased, and the rain was not poured upon the earth.

לד. וַיַּרְא פַּרְעֹה כִּי חָדַל הַמָּטָר וְהַבָּרָד וְהַקֹּלֹת וַיֹּסֶף לַחֲטֹא וַיַּכְבֵּד לִבּוֹ הוּא וַעֲבָדָיו:

ἰδὼν δὲ Φαραω ὅτι πέπαυται ὁ ὑετὸς καὶ ἡ χάλαζα καὶ αἱ φωναί προσέθετο τοῦ ἁμαρτάνειν καὶ ἐβάρυνεν αὐτοῦ τὴν καρδίαν καὶ τῶν θεραπόντων αὐτοῦ

34 ܘܲܚܙܵܐ ܦܸܪܥܘܿܢ ܕܲܦܪܲܩ ܡܸܛܪܵܐ ܘܒܲܪܕ݂ܵܐ ܘܩܵܠܹ̈ܐ: ܘܐܵܘܣܸܦ ܠܡܸܚܛܵܐ: ܘܐܸܬ݂ܩܲܫܝܼ ܠܸܒܹܿܗ ܕܦܸܪܥܘܿܢ ܘܲܕ݂ܥܲܒ݂ܕܵܘܗܝ.

Videns autem Pharao quod cessasset pluvia, et grando, et tonitrua, auxit peccatum:

Իբրեւ ետես փարաւոն եթէ դադարեաց անձրեւն եւ կարկուտ եւ ձայնքն, յաւել ի մեղանչել, եւ ծանրացոյց զսիրտ իւր եւ զծառայից իւրոց:

იხილა რაჲ ფარაო. რამეთუ დასცხრეს წჳმანი იგი და სეტყუაჲ და დაყუდნეს ჴმანი იგი ქუხილისანი მის, შე-ვეღა-სძინა შეცოდებაჲ. 34

34 And when Pharaoh saw that the rain and the hail and the thunders were ceased, he sinned yet more, and hardened his heart, he and his servants.

לה. וַיֶּחֱזַק לֵב פַּרְעֹה וְלֹא שִׁלַּח אֶת בְּנֵי יִשְׂרָאֵל כַּאֲשֶׁר דִּבֶּר יְהֹוָה בְּיַד משֶׁה:

καὶ ἐσκληρύνθη ἡ καρδία Φαραω καὶ οὐκ ἐξαπέστειλεν τοὺς υἱοὺς Ισραηλ καθάπερ ἐλάλησεν κύριος τῷ Μωυσῇ

35 ܘܐܸܬ݂ܥܲܒܿܝܼ ܠܸܒܹܿܗ ܕܦܸܪܥܘܿܢ: ܘܠܵܐ ܫܲܕܲܪ ܠܲܒ݂ܢܲܝ ܝܼܣܪܵܝܹܠ: ܐܲܝܟ݂ ܕܲܫܠܲܚ ܡܵܪܝܵܐ ܒܐܝܼܕ݂ܵܐ ܕܡܘܼܫܹܐ.

et ingravatum est cor ejus, et servorum illius, et induratum nimis: nec dimisit filios Israël, sicut præceperat Dominus per manum Moysi.

Եւ խստացաւ սիրտն փարաւոնի եւ ոչ արձակեաց զորդիսն Իսրայելի, որպէս խօսեցաւ Տէր ի ձեռն Մովսիսի:

და განიფიცხა გული მისი და გული ერისა მისისა და არღარა განუტევნა ძენი ისრაჱლისანი. ვითარცა-იგი უბრძანა უფალმან მოსეს. 35

35 And the heart of Pharaoh was hardened, neither would he let the children of Israel go; as the LORD had spoken by Moses.

ΙΑ'

ܩܦܠܐܘܢ: ܝ.

Cap. 10

ԳԼ. Ժ

თავი მეათე

א. וַיֹּאמֶר יְהֹוָה אֶל משֶׁה בֹּא אֶל פַּרְעֹה כִּי אֲנִי הִכְבַּדְתִּי אֶת לִבּוֹ וְאֶת לֵב עֲבָדָיו לְמַעַן שִׁתִי אֹתֹתַי אֵלֶּה בְּקִרְבּוֹ:

εἶπεν δὲ κύριος πρὸς Μωυσῆν λέγων εἴσελθε πρὸς Φαραω ἐγὼ γὰρ ἐσκλήρυνα αὐτοῦ τὴν καρδίαν καὶ τῶν θεραπόντων αὐτοῦ ἵνα ἑξῆς ἐπέλθῃ τὰ σημεῖα ταῦτα ἐπ᾽ αὐτούς

1 ܘܐܸܡܲܪ ܡܵܪܝܵܐ ܠܡܘܼܫܹܐ: ܙܸܠ ܠܘܵܬ݂ ܦܸܪܥܘܿܢ: ܡܸܛܠ ܕܐܸܢܵܐ ܩܲܫܝܼܬ݂ ܠܸܒܹܿܗ: ܘܠܸܒܵܐ ܕܥܲܒ݂ܕܵܘܗܝ: ܡܸܛܠ ܕܐܸܥܒܸܿܕ ܐܵܬ݂ܘܵܬ݂ܵܐ ܗܵܠܹܝܢ ܒܲܝܢܵܬ݂ܗܘܿܢ.

Et dixit Dominus ad Moysen: Ingredere ad Pharaonem: ego enim induravi cor ejus, et servorum illius, ut faciam signa mea hæc in eo:

Խօսեցաւ Տէր ընդ Մովսիսի եւ ասէ. Մուտ առ փարաւոն, զի ես խստացուցի զսիրտ նորա եւ զսիրտ ծառայից նորա, զի կարգաւ եկեսցեն նշանքն իմ ի վերայ նոցա:

და ჰრქუა უფალმან მოსეს: გუალე, შევედ შენ ფარაოჲსა, რამეთუ მე განმიფიცხებიეს გული მისი და გული ერისა მისისაჲ და გული მთავართა მისთა, რათა აწ ცხადად მოვიდეს ყოველი ესე სასწაული მის ზედა. 1

1 And the LORD said unto Moses, Go in unto Pharaoh: for I have hardened his heart, and the heart of his servants, that I might shew these my signs before him:

ב. וּלְמַעַן תְּסַפֵּר בְּאָזְנֵי בִנְךָ וּבֶן בִּנְךָ אֵת אֲשֶׁר הִתְעַלַּלְתִּי בְּמִצְרַיִם וְאֶת אֹתֹתַי אֲשֶׁר שַׂמְתִּי בָם וִידַעְתֶּם כִּי אֲנִי יְהֹוָה:

ὅπως διηγήσησθε εἰς τὰ ὦτα τῶν τέκνων ὑμῶν καὶ τοῖς τέκνοις τῶν τέκνων ὑμῶν ὅσα ἐμπέπαιχα τοῖς Αἰγυπτίοις καὶ τὰ σημεῖά μου ἃ ἐποίησα ἐν αὐτοῖς καὶ γνώσεσθε ὅτι ἐγὼ κύριος

2 ܘܡܸܛܠ ܕܬܸܫܬܲܥܸܐ ܩܕ݂ܵܡ ܒܪܵܟ݂ ܘܒܲܪ ܒܪܵܟ݂: ܡܸܕܸܿܡ ܕܥܸܒ݂ܕܹܬ݂ ܒܡܸܨܪܵܝܹܐ: ܘܐܵܬ݂ܘܵܬ݂ܵܐ ܕܥܸܒ݂ܕܹܬ݂ ܒܗܘܿܢ: ܘܬܸܕܿܥܘܼܢ ܕܐܸܢܵܐ ܐ̄ܢܵܐ ܡܵܪܝܵܐ.

et narres in auribus filii tui, et nepotum tuorum, quoties contriverim Ægyptios, et signa mea fecerim in eis: et sciatis quia ego Dominus.

Որպէս զի պատմիցէք յականջս որդւոց ձերոց, եւ որդւոց որդւոց ձերոց, որչափ խաղացի ընդ Եգիպտացիսդ, եւ զնշանս իմ զոր արարի ի նոսա, եւ ծանիջիք թէ ես եմ Տէր:

რათა თქუენცა უთხრათ შჳლთა თქუენთა და შვილის შვილთა თქუენთა-ნაშობთა მათ თჳსთა, რაოდენი უყო მე ქუეყანასა მას ეგჳპტელთასა. 2

2 And that thou mayest tell in the ears of thy son, and of thy son's son, what things I have wrought in Egypt, and my signs which I have done among them; that ye may know how that I am the LORD.

ג. וַיָּבֹא משֶׁה וְאַהֲרֹן אֶל פַּרְעֹה וַיֹּאמְרוּ אֵלָיו כֹּה אָמַר יְהֹוָה אֱלֹהֵי הָעִבְרִים עַד מָתַי מֵאַנְתָּ לֵעָנֹת מִפָּנָי שַׁלַּח עַמִּי וְיַעַבְדֻנִי:

εἰσῆλθεν δὲ Μωυσῆς καὶ Ααρων ἐναντίον Φαραω καὶ εἶπαν αὐτῷ τάδε λέγει κύριος ὁ θεὸς τῶν Εβραίων ἕως τίνος οὐ βούλει ἐντραπῆναί με ἐξαπόστειλον τὸν λαόν μου ἵνα λατρεύσωσίν μοι

3 ܘܐܸܬ݂ܵܘ ܡܘܼܫܹܐ ܘܐܲܗܪܘܿܢ ܠܘܵܬ݂ ܦܸܪܥܘܿܢ: ܘܐܸܡܲܪܘ ܠܹܗ: ܗܵܟܲܢܵܐ ܐܵܡܲܪ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܐ ܕܥܸܒ݂ܪܵܝܹܐ: ܥܕܲܡܵܐ ܠܐܸܡܲܬ݂ܝ ܠܵܐ ܨܵܒܹܐ ܐܲܢ̄ܬ ܠܡܸܕ݂ܚܲܠ ܡܹܢܝ: ܫܲܕܲܪ ܠܥܲܡܝ ܘܢܸܦܠܚܲܢܝ.

Introierunt ergo Moyses et Aaron ad Pharaonem, et dixerunt ei: Hæc dicit Dominus Deus Hebræorum: Usquequo non vis subjici mihi? dimitte populum meum, ut sacrificet mihi.

Մտին Մովսէս եւ Ահարոն առաջի փարաւոնի, եւ ասեն ցնա. Այսպէս ասէ Տէր Աստուածն Եբրայեցւոց. Մինչեւ յե՞րբ ոչ կամիցիս ամաչել յինէն``. արձակեա զժողովուրդ իմ զի պաշտեսցեն զիս:

და სასწაულები იგი და ნიშები ჩემი, რომელ ვყავ მაგათ ზედა გულისჴმა-ჰყოთ და უწყოდეთ, რამეთუ მე ვარ უფალი ღმერთი. შევიდეს მოსე და აჰრონ წინაშე ფარაოსა და ჰრქუეს მას: ამას იტყჳს უფალი, ღმერთი ებრაელთა: ვიდრემდის არა გრცხუენოდის, გამოუტევე შენ ერი ეგე ჩემი, რათა მსახურებაჲ მმსახურონ მე. 3

3 And Moses and Aaron came in unto Pharaoh, and said unto him, Thus saith the LORD God of the Hebrews, How long wilt thou refuse to humble thyself before me? let my people go, that they may serve me.

ד. כִּי אִם מָאֵן אַתָּה לְשַׁלֵּחַ אֶת עַמִּי הִנְנִי מֵבִיא מָחָר אַרְבֶּה בִּגְבֻלֶךָ:

ἐὰν δὲ μὴ θέλῃς σὺ ἐξαποστεῖλαι τὸν λαόν μου ἰδοὺ ἐγὼ ἐπάγω ταύτην τὴν ὥραν αὔριον ἀκρίδα πολλὴν ἐπὶ πάντα τὰ ὅριά σου

4 ܘܐܸܢ ܠܵܐ ܨܵܒܹܐ ܐܲܢ̄ܬ ܠܲܡܫܲܕܵܪܘܼ ܠܥܲܡܝ: ܗܵܐ ܡܲܝܬܹܿܐ ܐ̄ܢܵܐ ܡܚܵܪ ܩܲܡܨܵܐ ܥܲܠ ܟܠܹܗ ܬܚܘܼܡܵܟ݂.

Sin autem resistis, et non vis dimittere eum: ecce ego inducam cras locustam in fines tuos:

Ապա թէ ոչ կամիցիս դու արձակել զժողովուրդ իմ, ահաւասիկ ես ածից ի սոյն ժամու վաղիւ մարախ սաստիկ ի վերայ ամենայն սահմանաց քոց:

უკუეთუ არა გნებავს გამოტევებაჲ ერისა მაგის ჩემისა, ხვალე და მასვე ჟამსა შინა მოვჰჴადო საზღვართა შენთა ზედა მკალი. 4

4 Else, if thou refuse to let my people go, behold, to morrow will I bring the locusts into thy coast:

ה. וְכִסָּה אֶת עֵין הָאָרֶץ וְלֹא יוּכַל לִרְאֹת אֶת הָאָרֶץ וְאָכַל אֶת יֶתֶר הַפְּלֵטָה הַנִּשְׁאֶרֶת לָכֶם מִן הַבָּרָד וְאָכַל אֶת כָּל הָעֵץ הַצֹּמֵחַ לָכֶם מִן הַשָּׂדֶה:

καὶ καλύψει τὴν ὄψιν τῆς γῆς καὶ οὐ δυνήσῃ κατιδεῖν τὴν γῆν καὶ κατέδεται πᾶν τὸ περισσὸν τῆς γῆς τὸ καταλειφθέν ὃ κατέλιπεν ὑμῖν ἡ χάλαζα καὶ κατέδεται πᾶν ξύλον τὸ φυόμενον ὑμῖν ἐπὶ τῆς γῆς

5 ܘܲܢܟܲܣܹܐ ܥܲܝܢܹܗ ܕܐܲܪܥܵܐ: ܘܠܵܐ ܢܸܫܟܲܚ ܒܲܪܢܵܫܵܐ ܠܡܸܚܙܝܵܗ ܠܐܲܪܥܵܐ: ܘܢܹܐܟ݂ܘܿܠ ܫܲܪܟܵܐ ܕܡܸܕܸܿܡ ܕܲܫܒܲܩ ܠܟ݂ܘܿܢ ܒܲܪܕ݂ܵܐ: ܘܢܹܐܟ݂ܘܿܠ ܟܠܗܘܿܢ ܐܝܼܠܵܢܹ̈ܐ ܐܲܝܠܹܝܢ ܕܝܼܥܵܘ ܠܟ݂ܘܿܢ ܒܚܲܩܠܵܐ.

quæ operiat superficiem terræ, ne quidquam ejus appareat, sed comedatur quod residuum fuerit grandini: corrodet enim omnia ligna quæ germinant in agris.

Եւ ծածկեսցէ զամենայն երեսս երկրի, եւ ոչ կարիցես`` տեսանել զերկիր. եւ կերիցէ զամենայն նշխարն զոր եթող ձեզ կարկուտն, եւ կերիցէ զամենայն փայտ բուսեալ ձեզ ի վերայ երկրի:

და დაფაროს პირი ქუეყანისა მაგის შენისაჲ და ვერ იხილო ქუეყანაჲ იგი შენი და შეჭამოს ყოველივე იგი ნეშტი ქუეყანისა მაგის, რომელი დაშთომილ იყოს სეტყჳსა მისგან და შეჭამოს ყოველივე მცენარე ქუეყანისა მაგის შენისაჲ. 5

5 And they shall cover the face of the earth, that one cannot be able to see the earth: and they shall eat the residue of that which is escaped, which remaineth unto you from the hail, and shall eat every tree which groweth for you out of the field:

ו. וּמָלְאוּ בָתֶּיךָ וּבָתֵּי כָל עֲבָדֶיךָ וּבָתֵּי כָל מִצְרַיִם אֲשֶׁר לֹא רָאוּ אֲבֹתֶיךָ וַאֲבוֹת אֲבֹתֶיךָ מִיּוֹם הֱיוֹתָם עַל הָאֲדָמָה עַד הַיּוֹם הַזֶּה וַיִּפֶן וַיֵּצֵא מֵעִם פַּרְעֹה:

καὶ πλησθήσονταί σου αἱ οἰκίαι καὶ αἱ οἰκίαι τῶν θεραπόντων σου καὶ πᾶσαι αἱ οἰκίαι ἐν πάσῃ γῇ τῶν Αἰγυπτίων ἃ οὐδέποτε ἑωράκασιν οἱ πατέρες σου οὐδὲ οἱ πρόπαπποι αὐτῶν ἀφ᾽ ἧς ἡμέρας γεγόνασιν ἐπὶ τῆς γῆς ἕως τῆς ἡμέρας ταύτης καὶ ἐκκλίνας Μωυσῆς ἐξῆλθεν ἀπὸ Φαραω

6 ܘܢܸܬ݂ܡܠܘܿܢ ܒܵܬܲܝܟ: ܘܒ݂ܵܬܹ̈ܐ ܕܥܲܒ݂ܕܲܝܟ: ܘܒ݂ܵܬܲܝܗܘܿܢ ܕܟ݂ܠܗܘܿܢ ܡܸܨܪܵܝܹܐ: ܕܠܵܐ ܚܙܵܘ ܐܲܒ݂ܵܗܲܝܟ: ܘܐܲܒ݂ܵܗܹܐ ܕܐܲܒ݂ܵܗܲܝܟ ܗܵܟܲܢܵܐ: ܡܼܢ ܝܵܘܡܵܐ ܕܲܗܘܵܘ ܥܲܠ ܐܲܪܥܵܐ ܘܲܥܕܲܡܵܐ ܠܝܵܘܡܵܢܵܐ: ܘܲܗܦܲܟ݂ܘ ܘܲܢܦܲܩܘ ܡܼܢ ܩܕ݂ܵܡ ܦܸܪܥܘܿܢ.

Et implebunt domos tuas, et servorum tuorum, et omnium Ægyptiorum, quantam non viderunt patres tui, et avi, ex quo orti sunt super terram, usque in præsentem diem. Avertitque se, et egressus est a Pharaone.

Եւ լցցին տունք քո եւ տունք ամենայն ծառայից քոց, եւ տունք յամենայն երկրիդ Եգիպտացւոց. զոր ոչ երբեք տեսին հարք ձեր եւ ոչ հաւք նոցա, յորմէ օրէ եղեն յերկրի մինչեւ ցայսօր: Եւ խոյս տուեալ ել ի փարաւոնէ:

აღივსოს საუნჯეები შენი და ტაძრები ეგე შენი და სახლები და ყოველი საუნჯეები მონებისა მაგის შენისა და ყოველივე სახლები აღივსოს ყოველსა მაგას ქუეყანასა ეგჳპტელთასა, რომელ ეგევითარი არა სადა ეხილვოს მამათა თქუენთა ჟამითგან, რომლით დაბადებულ იყვნეს იგინი ქუეყანასა ზედა მოდღენდელად დღედმდე, მიჰრიდა მოსე და გამოვიდა პირისაგან ფარაოჲსა მთავართა თჳსთა. 6

6 And they shall fill thy houses, and the houses of all thy servants, and the houses of all the Egyptians; which neither thy fathers, nor thy fathers' fathers have seen, since the day that they were upon the earth unto this day. And he turned himself, and went out from Pharaoh.

ז. וַיֹּאמְרוּ עַבְדֵי פַרְעֹה אֵלָיו עַד מָתַי יִהְיֶה זֶה לָנוּ לְמוֹקֵשׁ שַׁלַּח אֶת הָאֲנָשִׁים וְיַעַבְדוּ אֶת יְהֹוָה אֱלֹהֵיהֶם הֲטֶרֶם תֵּדַע כִּי אָבְדָה מִצְרָיִם:

καὶ λέγουσιν οἱ θεράποντες Φαραω πρὸς αὐτόν ἕως τίνος ἔσται τοῦτο ἡμῖν σκῶλον ἐξαπόστειλον τοὺς ἀνθρώπους ὅπως λατρεύσωσιν τῷ θεῷ αὐτῶν ἢ εἰδέναι βούλει ὅτι ἀπόλωλεν Αἴγυπτος

7 ܘܐܸܡܲܪܘ ܠܹܗ ܥܲܒ݂ܕܵܘܗܝ ܠܦܸܪܥܘܿܢ: ܥܕܲܡܵܐ ܠܐܸܡܲܬ݂ܝ ܬܸܗܘܸܐ ܠܲܢ ܗܵܕܹܐ ܬܘܼܩܠܬ݂ܵܐ: ܫܲܕܲܪ ܠܓܲܒ݂ܪܹܐ ܘܢܸܦܠܚܘܿܢ ܠܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܗܘܿܢ: ܥܕܲܡܵܐ ܠܗܵܫܵܐ ܠܵܐ ܝܵܕܲܥ ܐܲܢ̄ܬ ܕܐܸܒ݂ܕܲܬ݂ ܠܵܗ ܡܸܨܪܹܝܢ.

Dixerunt autem servi Pharaonis ad eum: Usquequo patiemur hoc scandalum? dimitte homines, ut sacrificent Domino Deo suo; nonne vides quod perierit Ægyptus?

Ասեն ցնա ծառայքն փարաւոնի. Մինչեւ յե՞րբ իցէ մեզ խոչդ այդ. արձակեա զմարդիկն զի պաշտեսցեն զՏէր Աստուած իւրեանց. եթէ գիտե՞լ կամիցիս զի կորեաւ Եգիպտոս:

ჰრქუეს მონათა ფარაოს: ვიდრემდე იყოს გუემა ესე ჩუენ ზედა, განუტევე ერი ეგე, რათა მივიდენ და მსახურებაჲ ჰმსახურონ უფალსა თჳსსა, ანუ არა უწყი, რამეთუ წარწყმდა ეგჳპტე? 7

7 And Pharaoh's servants said unto him, How long shall this man be a snare unto us? let the men go, that they may serve the LORD their God: knowest thou not yet that Egypt is destroyed?

ח. וַיּוּשַׁב אֶת משֶׁה וְאֶת אַהֲרֹן אֶל פַּרְעֹה וַיֹּאמֶר אֲלֵהֶם לְכוּ עִבְדוּ אֶת יְהֹוָה אֱלֹהֵיכֶם מִי וָמִי הַהֹלְכִים:

καὶ ἀπέστρεψαν τόν τε Μωυσῆν καὶ Ααρων πρὸς Φαραω καὶ εἶπεν αὐτοῖς πορεύεσθε καὶ λατρεύσατε τῷ θεῷ ὑμῶν τίνες δὲ καὶ τίνες εἰσὶν οἱ πορευόμενοι

8 ܘܐܲܗܦܸܟ݂ܘ ܐܸܢܘܿܢ ܠܡܘܼܫܹܐ ܘܠܲܐܗܪܘܿܢ ܠܘܵܬ݂ ܦܸܪܥܘܿܢ: ܘܐܸܡܲܪ ܠܗܘܿܢ ܙܸܠܘ ܦܠܘܿܚܘ ܩܕ݂ܵܡ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܟ݂ܘܿܢ: ܐܸܠܵܐ ܡܿܢ ܘܡܿܢ ܐܵܙܠ̄ܝܼܢ.

Revocaveruntque Moysen et Aaron ad Pharaonem: qui dixit eis: Ite, sacrificate Domino Deo vestro: quinam sunt qui ituri sunt?

Եւ դարձուցին զՄովսէս եւ զԱհարոն առ փարաւոն. եւ ասէ ցնոսա. Երթայք պաշտեցէք զՏէր Աստուած ձեր. բայց ո՞վ եւ ո՞վ իցեն որ երթայցեն:

და მოაქციეს მოსე და აჰრონ მუნვე ფარაოსა და ჰრქუა მათ: გუალეთ, წარვედით და ჰმსახურეთ უფალსა ღმერთსა თქუენსა, და აწ ვინ და ვინ მისლვად ხართ? 8

8 And Moses and Aaron were brought again unto Pharaoh: and he said unto them, Go, serve the LORD your God: but who are they that shall go?

ט. וַיֹּאמֶר משֶׁה בִּנְעָרֵינוּ וּבִזְקֵנֵינוּ נֵלֵךְ בְּבָנֵינוּ וּבִבְנוֹתֵנוּ בְּצֹאנֵנוּ וּבִבְקָרֵנוּ נֵלֵךְ כִּי חַג יְהֹוָה לָנוּ:

καὶ λέγει Μωυσῆς σὺν τοῖς νεανίσκοις καὶ πρεσβυτέροις πορευσόμεθα σὺν τοῖς υἱοῖς καὶ θυγατράσιν καὶ προβάτοις καὶ βουσὶν ἡμῶν ἔστιν γὰρ ἑορτὴ κυρίου τοῦ θεοῦ ἡμῶν

9 ܐܸܡܲܪ ܠܹܗ ܡܘܼܫܹܐ: ܒܲܥܠܲܝܡܲܝܢ ܘܲܒ݂ܩܲܫܝܼܫܲܝܢ ܢܹܐܙܲܠ: ܒܲܒ݂ܢܲܝܢ ܘܲܒ݂ܢܵܬܲܢ: ܒܥܵܢܲܢ ܘܲܒ݂ܬ݂ܵܘܪܲܝܢ ܢܹܐܙܲܠ: ܡܸܛܠ ܕܥܲܕ݂ܥܹܕ݂ܵܐ ܗ̄ܘܼ ܠܲܢ ܕܡܵܪܝܵܐ.

Ait Moyses: Cum parvulis nostris, et senioribus pergemus, cum filiis et filiabus, cum ovibus et armentis: est enim solemnitas Domini Dei nostri.

Եւ ասէ Մովսէս. Երիտասարդօք հանդերձ եւ ծերովք մերովք երթիցուք. ուստերօք եւ դստերօք մերովք, արջառով եւ ոչխարով մերով երթիցուք, զի տօն է Տեառն Աստուծոյ մերոյ:

მიუგო მოსე და ჰრქუა: მოხუცებულითურთ და ჭაბუკითურთ მივალთ, ძეებით და ასულებით, ცოლით და შჳლითურთ, ზროხით და ცხოვარით, და ყოვლით საცხოვარითურთ, რამეთუ დღესასწაული არს უფლისა ღმრთისა ჩუენისაჲ. 9

9 And Moses said, We will go with our young and with our old, with our sons and with our daughters, with our flocks and with our herds will we go; for we must hold a feast unto the LORD.

י. וַיֹּאמֶר אֲלֵהֶם יְהִי כֵן יְהֹוָה עִמָּכֶם כַּאֲשֶׁר אֲשַׁלַּח אֶתְכֶם וְאֶת טַפְּכֶם רְאוּ כִּי רָעָה נֶגֶד פְּנֵיכֶם:

καὶ εἶπεν πρὸς αὐτούς ἔστω οὕτως κύριος μεθ᾽ ὑμῶν καθότι ἀποστέλλω ὑμᾶς μὴ καὶ τὴν ἀποσκευὴν ὑμῶν ἴδετε ὅτι πονηρία πρόκειται ὑμῖν

10 ܘܐܸܡܲܪ ܠܗܘܿܢ: ܢܸܗܘܸܐ ܗܵܟܲܢܵܐ: ܡܵܪܝܵܐ ܥܲܡܟ݂ܘܿܢ: ܡܵܐ ܕܫܲܕܲܪܬܿܟ݂ܘܿܢ ܘܠܐܝܼܩܲܪܬܿܟ݂ܘܿܢ: ܚܙܵܘ ܕܝܹܢ ܕܲܠܡܵܐ ܒܝܼܫܬܵܐ ܠܘܼܩܒܲܠ ܐܲܦܲܝ̈ܟܿܘܿܢ.

Et respondit Pharao: Sic Dominus sit vobiscum, quomodo ego dimittam vos, et parvulos vestros, cui dubium est quod pessime cogitetis?

Եւ ասէ ցնոսա. Եղիցի այդպէս, Տէր ընդ ձեզ, քանզի արձակեմ զձեզ. միթէ եւ զստացուա՞ծս ձեր. տեսանէք զի չարիք կան ի ձեզ:

და ჰრქუა მათ ფარაო: ეგრე იყავნ, უფალი თქუენ თანა, და თქუენ განგიტევნე, სახლითურთ თქუენით გნებავს წარსლვის? ჰხედავთ, რამეთუ ზრახვაჲ ბოროტებისა ძეს გულსა შინა თქუენსა. 10

10 And he said unto them, Let the LORD be so with you, as I will let you go, and your little ones: look to it; for evil is before you.

יא. לֹא כֵן לְכוּ נָא הַגְּבָרִים וְעִבְדוּ אֶת יְהֹוָה כִּי אֹתָהּ אַתֶּם מְבַקְשִׁים וַיְגָרֶשׁ אֹתָם מֵאֵת פְּנֵי פַרְעֹה:

μὴ οὕτως πορευέσθωσαν δὲ οἱ ἄνδρες καὶ λατρεύσατε τῷ θεῷ τοῦτο γὰρ αὐτοὶ ζητεῖτε ἐξέβαλον δὲ αὐτοὺς ἀπὸ προσώπου Φαραω

11 ܠܵܐ ܗܵܟܲܢܵܐ: ܙܸܠܘ ܗܵܫܵܐ ܓܲܒ݂ܪܹܐ: ܘܲܦܠܘܿܚܘ ܩܕ݂ܵܡ ܡܵܪܝܵܐ: ܡܸܛܠ ܕܲܢܝܵܚܬܵܐ ܗ̄ܘܼ ܒܵܥܹܝܢ ܐܲܢ̄ܬܿܘܿܢ: ܘܐܲܦܸܩܘ ܐܸܢܘܿܢ ܡܼܢ ܩܕ݂ܵܡ ܐܲܦܵܘܗܝ ܕܦܸܪܥܘܿܢ.

non fiet ita, sed ite tantum viri, et sacrificate Domino: hoc enim et ipsi petistis. Statimque ejecti sunt de conspectu Pharaonis.

Մի՛ այդպէս. այլ երթիցեն արք եւեթ, եւ պաշտեսցեն զԱստուած``. քանզի զայդ իսկ խնդրէիք դուք: Եւ հանին զնոսա յերեսաց փարաւոնի:

არა ეგრე არს. ნუ მიხუალთ, არამედ მამანი ხოლო მივიდე და მსახურებაჲ თჳსი ჰმსახურედ უფალსა ღმერთსა მათსა, სადა მაგას რასა ეძიებდი თქუენ. და გამოასხნეს იგინი პირისაგან ფარაოსა. 11

11 Not so: go now ye that are men, and serve the LORD; for that ye did desire. And they were driven out from Pharaoh's presence.

יב. וַיֹּאמֶר יְהֹוָה אֶל משֶׁה נְטֵה יָדְךָ עַל אֶרֶץ מִצְרַיִם בָּאַרְבֶּה וְיַעַל עַל אֶרֶץ מִצְרָיִם וְיֹאכַל אֶת כָּל עֵשֶׂב הָאָרֶץ אֵת כָּל אֲשֶׁר הִשְׁאִיר הַבָּרָד:

εἶπεν δὲ κύριος πρὸς Μωυσῆν ἔκτεινον τὴν χεῖρα ἐπὶ γῆν Αἰγύπτου καὶ ἀναβήτω ἀκρὶς ἐπὶ τὴν γῆν καὶ κατέδεται πᾶσαν βοτάνην τῆς γῆς καὶ πάντα τὸν καρπὸν τῶν ξύλων ὃν ὑπελίπετο ἡ χάλαζα

12 ܘܐܸܡܲܪ ܡܵܪܝܵܐ ܠܡܘܼܫܹܐ: ܐܲܪܝܼܡ ܐܝܼܕ݂ܵܟ݂ ܥܲܠ ܐܲܪܥܵܐ ܕܡܸܨܪܹܝܢ ܒܩܲܡܨܵܐ: ܘܢܸܣܲܩ ܥܲܠ ܐܲܪܥܵܐ ܕܡܸܨܪܹܝܢ: ܘܢܹܐܟ݂ܘܿܠ ܥܸܣܒܵܐ ܕܐܲܪܥܵܐ: ܘܟ݂ܠ ܡܸܕܸܿܡ ܕܲܫܒܲܩ ܒܲܪܕ݂ܵܐ.

Dixit autem Dominus ad Moysen: Extende manum tuam super terram Ægypti ad locustam, ut ascendat super eam, et devoret omnem herbam quæ residua fuerit grandini.

Եւ ասէ Տէր ցՄովսէս. Ձգեա զձեռն քո ի վերայ երկրիդ Եգիպտացւոց, եւ ելցէ մարախ ի վերայ երկրիդ Եգիպտացւոց, եւ կերիցէ զամենայն բանջար երկրիդ, եւ զամենայն պտուղ ծառոց`` զոր եթող կարկուտն:

ჰრქუა უფალმან მოსეს: მიყავ ჴელი შენი ქუეყანასა მაგას ეგჳპტელთასა და აღმოვედინ მკალი ქუეყანასა ზედა და შეჭამოს ყოველი მხალი ნედლი და ყოველივე ნაყოფი ხისა, რომელ დაშთომილ იყოს სეტყჳსაგან 12

12 And the LORD said unto Moses, Stretch out thine hand over the land of Egypt for the locusts, that they may come up upon the land of Egypt, and eat every herb of the land, even all that the hail hath left.

יג. וַיֵּט משֶׁה אֶת מַטֵּהוּ עַל אֶרֶץ מִצְרַיִם וַיהֹוָה נִהַג רוּחַ קָדִים בָּאָרֶץ כָּל הַיּוֹם הַהוּא וְכָל הַלָּיְלָה הַבֹּקֶר הָיָה וְרוּחַ הַקָּדִים נָשָׂא אֶת הָאַרְבֶּה:

καὶ ἐπῆρεν Μωυσῆς τὴν ῥάβδον εἰς τὸν οὐρανόν καὶ κύριος ἐπήγαγεν ἄνεμον νότον ἐπὶ τὴν γῆν ὅλην τὴν ἡμέραν ἐκείνην καὶ ὅλην τὴν νύκτα τὸ πρωὶ ἐγενήθη καὶ ὁ ἄνεμος ὁ νότος ἀνέλαβεν τὴν ἀκρίδα

13 ܘܐܲܪܝܼܡ ܡܘܼܫܹܐ ܚܘܼܛܪܹܗ ܥܲܠ ܐܲܪܥܵܐ ܕܡܸܨܪܹܝܢ: ܘܡܵܪܝܵܐ ܐܲܦܸܩ ܪܘܼܚܵܐ ܕܫܵܘܒܵܐ ܥܲܠ ܐܲܪܥܵܐ: ܟܠܵܗ ܐܝܼܡܵܡܵܐ ܗܵܘ: ܘܟ݂ܠܹܗ ܠܸܠܝܵܐ: ܫܲܦܪܵܐ ܗܘܵܐ: ܘܪܘܼܚܵܐ ܕܫܵܘܒܵܐ ܫܸܩܠܲܬ݂ ܩܲܡܨܵܐ.

Et extendit Moyses virgam super terram Ægypti: et Dominus induxit ventum urentem tota die illa et nocte: et mane facto, ventus urens levavit locustas.

Եւ ամբարձ Մովսէս զձեռն իւր յերկինս``. եւ ած Տէր հողմ հարաւոյ յերկիր զտիւն ամենայն եւ զգիշերն ամենայն. իբրեւ առաւօտ եղեւ, եւ հողմ հարաւոյ առ զմարախն:

აღიპყრნა მოსე ჴელნი თჳსნი ზეცად და მიავლინა უფალმან ქარი ბღუარისაჲ ყოველსა მას ზედა ქუეყანასა დღე ყოველ და ღამე ყოველ. განთიადითგან შემწუხრებადმდე და მიცისკრადმდე ქარნი იგი ქროდა და აღმოადინებდა მკალსა. 13

13 And Moses stretched forth his rod over the land of Egypt, and the LORD brought an east wind upon the land all that day, and all that night; and when it was morning, the east wind brought the locusts.

יד. וַיַּעַל הָאַרְבֶּה עַל כָּל אֶרֶץ מִצְרַיִם וַיָּנַח בְּכֹל גְּבוּל מִצְרָיִם כָּבֵד מְאֹד לְפָנָיו לֹא הָיָה כֵן אַרְבֶּה כָּמֹהוּ וְאַחֲרָיו לֹא יִהְיֶה כֵּן:

καὶ ἀνήγαγεν αὐτὴν ἐπὶ πᾶσαν γῆν Αἰγύπτου καὶ κατέπαυσεν ἐπὶ πάντα τὰ ὅρια Αἰγύπτου πολλὴ σφόδρα προτέρα αὐτῆς οὐ γέγονεν τοιαύτη ἀκρὶς καὶ μετὰ ταῦτα οὐκ ἔσται οὕτως

14 ܘܲܣܠܸܩ ܩܲܡܨܵܐ ܥܲܠ ܟܠܵܗ ܐܲܪܥܵܐ ܕܡܸܨܪܹܝܢ: ܘܲܫܪܵܐ ܒܟ݂ܠܹܗ ܬܚܘܼܡܵܐ ܕܡܸܨܪܵܝܹܐ: ܬܲܩܝܼܦ ܗ̄ܘܵܐ ܛܵܒ݂: ܘܐܲܟ݂ܘܵܬܹܗ ܠܵܐ ܗ̄ܘܵܐ ܩܲܡܨܵܐ ܩܕ݂ܵܡܵܘܗܝ: ܐܵܦܠܵܐ ܒܵܬ݂ܪܹܗ ܢܸܗܘܸܐ ܐܲܟ݂ܘܵܬܹܗ.

Quæ ascenderunt super universam terram Ægypti: et sederunt in cunctis finibus Ægyptiorum innumerabiles, quales ante illud tempus non fuerant, nec postea futuræ sunt.

Եւ եհան յամենայն երկիրն Եգիպտացւոց, եւ դադարեցոյց ի վերայ ամենայն սահմանացն Եգիպտացւոց. յառաջ քան զայն ոչ եղեւ այնպիսի մարախ, եւ յետ այնորիկ ոչ եղեւ այնպիսի:

და აღავსებდა ყოველსა ქუეყანასა ეგჳპტელთასა და მოაქცია ყოველივე საზღვარი ქუეყანისა ეგჳპტისა მკალმან დიდად ფრიად, რამეთუ არასადა იყო დასაბამითგან აქამომდე. 14

14 And the locust went up over all the land of Egypt, and rested in all the coasts of Egypt: very grievous were they; before them there were no such locusts as they, neither after them shall be such.

טו. וַיְכַס אֶת עֵין כָּל הָאָרֶץ וַתֶּחְשַׁךְ הָאָרֶץ וַיֹּאכַל אֶת כָּל עֵשֶׂב הָאָרֶץ וְאֵת כָּל פְּרִי הָעֵץ אֲשֶׁר הוֹתִיר הַבָּרָד וְלֹא נוֹתַר כָּל יֶרֶק בָּעֵץ וּבְעֵשֶׂב הַשָּׂדֶה בְּכָל אֶרֶץ מִצְרָיִם:

καὶ ἐκάλυψεν τὴν ὄψιν τῆς γῆς καὶ ἐφθάρη ἡ γῆ καὶ κατέφαγεν πᾶσαν βοτάνην τῆς γῆς καὶ πάντα τὸν καρπὸν τῶν ξύλων ὃς ὑπελείφθη ἀπὸ τῆς χαλάζης οὐχ ὑπελείφθη χλωρὸν οὐδὲν ἐν τοῖς ξύλοις καὶ ἐν πάσῃ βοτάνῃ τοῦ πεδίου ἐν πάσῃ γῇ Αἰγύπτου

15 ܘܟܲܣܝܼ ܥܲܝܢܹܗ ܕܟ݂ܠܵܗ ܐܲܪܥܵܐ: ܘܚܸܫܟܲܬ݂ ܐܲܪܥܵܐ: ܘܐܸܟܲܠ ܟܠܹܗ ܥܸܣܒܵܐ ܕܐܲܪܥܵܐ: ܘܟ݂ܠܗܘܿܢ ܦܹܐܪܹ̈ܐ ܕܐܝܼܠܵܢܹ̈ܐ ܕܲܫܒܲܩ ܒܲܪܕ݂ܵܐ: ܘܠܵܐ ܐܸܫܬܿܚܲܪ ܛܲܪܦܵܐ ܒܐܝܼܠܵܢܵܐ: ܐܵܦܠܵܐ ܥܸܣܒܵܐ ܒܚܲܩܠܵܐ: ܒܟ݂ܠܵܗ ܐܲܪܥܵܐ ܕܡܸܨܪܹܝܢ.

Operueruntque universam superficiem terræ, vastantes omnia. Devorata est igitur herba terræ, et quidquid pomorum in arboribus fuit, quæ grando dimiserat: nihilque omnino virens relictum est in lignis et in herbis terræ, in cuncta Ægypto.

Եւ ծածկեաց զամենայն երեսս երկրին, եւ ապականեցաւ երկիրն``, եւ եկեր զամենայն բանջար երկրին եւ զամենայն պտուղ ծառոց որ մնաց ի կարկտէ անտի. եւ ոչ մնաց կանաչ, ոչ ի ծառս եւ ոչ յամենայն բանջար դաշտի յամենայն երկրին Եգիպտացւոց:

და დაფარა ყოველი პირი ქუეყანისაჲ და განრყუნა ყოველი ქუეყანა ეგჳპტელთაჲ და შეჭამა ყოველი მწუანვილი ველისაჲ და ყოველი ნაყოფი ხისაჲ, რომელ განრინებულ იყო სეტყჳსაგან სასტიკისა და არა დაშთა რაჲთურთით მხალი ნედლი ველისა ქუეყანასა მას ეგჳპტელთასა. 15

15 For they covered the face of the whole earth, so that the land was darkened; and they did eat every herb of the land, and all the fruit of the trees which the hail had left: and there remained not any green thing in the trees, or in the herbs of the field, through all the land of Egypt.

טז. וַיְמַהֵר פַּרְעֹה לִקְרֹא לְמשֶׁה וּלְאַהֲרֹן וַיֹּאמֶר חָטָאתִי לַיהֹוָה אֱלֹהֵיכֶם וְלָכֶם:

κατέσπευδεν δὲ Φαραω καλέσαι Μωυσῆν καὶ Ααρων λέγων ἡμάρτηκα ἐναντίον κυρίου τοῦ θεοῦ ὑμῶν καὶ εἰς ὑμᾶς

16 ܘܣܲܪܗܸܒ݂ ܦܸܪܥܘܿܢ ܠܡܸܩܪܵܐ ܠܡܘܼܫܹܐ ܘܠܲܐܗܪܘܿܢ: ܘܐܸܡܲܪ ܠܗܘܿܢ: ܚܛܹܝܬ݂ ܠܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܟ݂ܘܿܢ ܘܲܠܟ݂ܘܿܢ.

Quam ob rem festinus Pharao vocavit Moysen et Aaron, et dixit eis: Peccavi in Dominum Deum vestrum, et in vos.

Եւ փութացաւ փարաւոն կոչել զՄովսէս եւ զԱհարոն, եւ ասէ. Մեղայ առաջի Տեառն Աստուծոյ ձերոյ եւ ձեզ:

სწრაფით მოუწოდა ფარაო მოსეს და აჰრონს და ჰრქუა: ვცოდე მე წინაშე უფლისა ღმრთისა თქუენისა და თქუენცა. 16

16 Then Pharaoh called for Moses and Aaron in haste; and he said, I have sinned against the LORD your God, and against you.

יז. וְעַתָּה שָׂא נָא חַטָּאתִי אַךְ הַפַּעַם וְהַעְתִּירוּ לַיהֹוָה אֱלֹהֵיכֶם וְיָסֵר מֵעָלַי רַק אֶת הַמָּוֶת הַזֶּה:

προσδέξασθε οὖν μου τὴν ἁμαρτίαν ἔτι νῦν καὶ προσεύξασθε πρὸς κύριον τὸν θεὸν ὑμῶν καὶ περιελέτω ἀπ᾽ ἐμοῦ τὸν θάνατον τοῦτον

17 ܘܐܵܦ ܗܵܫܵܐ ܫܒ݂ܘܿܩܘ ܣܘܼܪܚܵܢܝ ܗܵܢܵܐ ܙܲܒ݂ܢܵܐ: ܘܨܲܠܵܘ ܩܕ݂ܵܡ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܟ݂ܘܿܢ: ܘܢܲܦܪܸܩ ܡܹܢܝ ܡܵܘܬܵܐ ܗܵܢܵܐ.

Sed nunc dimittite peccatum mihi etiam hac vice, et rogate Dominum Deum vestrum, ut auferat a me mortem istam.

Արդ ներեցէք այսմ եւս յանցանաց իմոց, եւ աղաչեցէք առ Տէր Աստուած ձեր, եւ փարատեսցէ յինէն զմարախս`` զայս:

ამას ჯერსა შე-ღა-მიწყნარეთ მე ამას უნასსა ზედა. და ილოცეთ ჩემთჳს უფლისა მიმართ, ღმრთისა თქუენისა, რათა განაქარვოს ჩემგან მკალი ესე. 17

17 Now therefore forgive, I pray thee, my sin only this once, and intreat the LORD your God, that he may take away from me this death only.

יח. וַיֵּצֵא מֵעִם פַּרְעֹה וַיֶּעְתַּר אֶל יְהֹוָה:

ἐξῆλθεν δὲ Μωυσῆς ἀπὸ Φαραω καὶ ηὔξατο πρὸς τὸν θεόν

18 ܘܲܢܦܲܩ ܡܘܼܫܹܐ ܡܼܢ ܩܕ݂ܵܡ ܦܸܪܥܘܿܢ: ܘܨܲܠܝܼ ܩܕ݂ܵܡ ܡܵܪܝܵܐ.

Egressusque Moyses de conspectu Pharaonis, oravit Dominum.

Եւ ել Մովսէս ի փարաւոնէ, եւ եկաց յաղօթս առ Աստուած:

და გამოვიდა მოსე პირისაგან ფარაოჲსა და ილოცვიდა უფლისა მიმართ. 18

18 And he went out from Pharaoh, and intreated the LORD.

יט. וַיַּהֲפֹךְ יְהֹוָה רוּחַ יָם חָזָק מְאֹד וַיִּשָּׂא אֶת הָאַרְבֶּה וַיִּתְקָעֵהוּ יָמָּה סּוּף לֹא נִשְׁאַר אַרְבֶּה אֶחָד בְּכֹל גְּבוּל מִצְרָיִם:

καὶ μετέβαλεν κύριος ἄνεμον ἀπὸ θαλάσσης σφοδρόν καὶ ἀνέλαβεν τὴν ἀκρίδα καὶ ἐνέβαλεν αὐτὴν εἰς τὴν ἐρυθρὰν θάλασσαν καὶ οὐχ ὑπελείφθη ἀκρὶς μία ἐν πάσῃ γῇ Αἰγύπτου

19 ܘܲܗܦܲܟ݂ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܝܬܿܝܼ ܪܘܼܚܵܐ ܕܡܲܥܪܒ݂ܵܐ ܕܬܲܩܝܼܦܵܐ ܛܵܒ݂: ܘܲܫܩܲܠܬܹܿܗ ܠܩܲܡܨܵܐ ܘܐܲܪܡܝܵܬܹܗ ܒܝܲܡܵܐ ܕܣܘܿܦ: ܘܠܵܐ ܐܸܫܬܿܚܲܪ ܐܵܦܠܵܐ ܚܲܕ݂ ܩܲܡܨܵܐ ܒܟ݂ܠܹܗ ܬܚܘܼܡܵܐ ܕܡܸܨܪܵܝܹܐ.

Qui flare fecit ventum ab occidente vehementissimum, et arreptam locustam projecit in mare Rubrum: non remansit ne una quidem in cunctis finibus Ægypti.

Եւ դարձոյց Տէր հողմ սաստիկ ի ծովէ, եւ առ զմարախն եւ ամաց ի ծովն Կարմիր. եւ ոչ մնաց մարախ յամենայն երկրին Եգիպտացւոց:

და გარდააქცია უფალმან ქარი იგი უსასტიკესად ზღჳთ, და აღიღო და აღუმაღლა მკალსა მას და შთადვა იგი ზღუასა მას მეწამულსა და არა დაშთა რაჲთურთით მკალი იგი არცა ერთ ყოველსა ქუეყანასა ეგჳპტელთასა. 19

19 And the LORD turned a mighty strong west wind, which took away the locusts, and cast them into the Red sea; there remained not one locust in all the coasts of Egypt.

כ. וַיְחַזֵּק יְהֹוָה אֶת לֵב פַּרְעֹה וְלֹא שִׁלַּח אֶת בְּנֵי יִשְׂרָאֵל:

καὶ ἐσκλήρυνεν κύριος τὴν καρδίαν Φαραω καὶ οὐκ ἐξαπέστειλεν τοὺς υἱοὺς Ισραηλ

20 ܘܩܲܫܝܼ ܡܵܪܝܵܐ ܠܸܒܹܿܗ ܕܦܸܪܥܘܿܢ: ܘܠܵܐ ܫܲܕܲܪ ܠܲܒ݂ܢܲܝ ܝܼܣܪܵܝܹܠ.

Et induravit Dominus cor Pharaonis, nec dimisit filios Israël.

Եւ խստացոյց Տէր զսիրտն փարաւոնի, եւ ոչ արձակեաց զորդիսն Իսրայելի:

მერმე განუფიცხა უფალმან გული ფარაოსი, და არავე უნდა განტევებაჲ ძეთა მათ ისრაჱლისათა. 20

20 But the LORD hardened Pharaoh's heart, so that he would not let the children of Israel go.

כא. וַיֹּאמֶר יְהֹוָה אֶל משֶׁה נְטֵה יָדְךָ עַל הַשָּׁמַיִם וִיהִי חשֶׁךְ עַל אֶרֶץ מִצְרָיִם וְיָמֵשׁ חשֶׁךְ:

εἶπεν δὲ κύριος πρὸς Μωυσῆν ἔκτεινον τὴν χεῖρά σου εἰς τὸν οὐρανόν καὶ γενηθήτω σκότος ἐπὶ γῆν Αἰγύπτου ψηλαφητὸν σκότος

21 ܘܐܸܡܲܪ ܡܵܪܝܵܐ ܠܡܘܼܫܹܐ: ܐܲܪܝܼܡ ܐܝܼܕ݂ܵܟ݂ ܠܘܵܬ݂ ܫܡܲܝܵܐ: ܘܢܸܗܘܸܐ ܚܸܫܟܵܐ ܒܐܲܪܥܵܐ ܕܡܸܨܪܹܝܢ: ܘܢܲܥܡܸܛ ܚܸܫܟܵܐ.

Dixit autem Dominus ad Moysen: Extende manum tuam in cælum: et sint tenebræ super terram Ægypti tam densæ, ut palpari queant.

Եւ ասէ Տէր ցՄովսէս. Ձգեա զձեռն քո յերկինս, եւ եղիցի խաւար ի վերայ երկրիդ Եգիպտացւոց, խաւար շօշափելի:

და ჰრქუა უფალმან მოსეს: აღირთხ ჴელი შენი და იყავნ ბნელ უღაღ, ჴშირ, ჴელით შესაპყრობელ ქუეყანასა მაგას ზედა ეგჳპტელთასა! 21

21 And the LORD said unto Moses, Stretch out thine hand toward heaven, that there may be darkness over the land of Egypt, even darkness which may be felt.

כב. וַיֵּט משֶׁה אֶת יָדוֹ עַל הַשָּׁמָיִם וַיְהִי חשֶׁךְ אֲפֵלָה בְּכָל אֶרֶץ מִצְרַיִם שְׁלשֶׁת יָמִים:

ἐξέτεινεν δὲ Μωυσῆς τὴν χεῖρα εἰς τὸν οὐρανόν καὶ ἐγένετο σκότος γνόφος θύελλα ἐπὶ πᾶσαν γῆν Αἰγύπτου τρεῖς ἡμέρας

22 ܘܐܲܪܝܼܡ ܡܘܼܫܹܐ ܐܝܼܕܹܗ ܠܘܵܬ݂ ܫܡܲܝܵܐ: ܘܲܗܘܵܐ ܚܸܫܟܵܐ ܘܥܲܡܛܵܢܵܐ ܒܟ݂ܠܵܗ ܐܲܪܥܵܐ ܕܡܸܨܪܹܝܢ: ܬܠܵܬ݂ܵܐ ܝܵܘܡܝܼܢ.

Extenditque Moyses manum in cælum: et factæ sunt tenebræ horribiles in universa terra Ægypti tribus diebus.

Ձգեաց Մովսէս զձեռն իւր յերկինս, եւ եղեւ խաւար եւ մէգ եւ մութ ի վերայ ամենայն երկրին Եգիպտացւոց զերիս աւուրս:

აღირთხა მოსე ჴელი თჳსი ზეცად და იქმნა ბნელი წყუდიადი, ნისლი და არმური ყოველსა ზედა ქუეყანასა ეგჳპტელთასა სამ დღე. 22

22 And Moses stretched forth his hand toward heaven; and there was a thick darkness in all the land of Egypt three days:

כג. לֹא רָאוּ אִישׁ אֶת אָחִיו וְלֹא קָמוּ אִישׁ מִתַּחְתָּיו שְׁלשֶׁת יָמִים וּלְכָל בְּנֵי יִשְׂרָאֵל הָיָה אוֹר בְּמוֹשְׁבֹתָם:

καὶ οὐκ εἶδεν οὐδεὶς τὸν ἀδελφὸν αὐτοῦ τρεῖς ἡμέρας καὶ οὐκ ἐξανέστη οὐδεὶς ἐκ τῆς κοίτης αὐτοῦ τρεῖς ἡμέρας πᾶσι δὲ τοῖς υἱοῖς Ισραηλ ἦν φῶς ἐν πᾶσιν οἷς κατεγίνοντο

23 ܘܠܵܐ ܚܙܵܐ ܐ̄ܢܵܫ ܐܲܚܘܼܗܝ: ܘܠܵܐ ܩܵܡ ܐ̄ܢܵܫ ܡܼܢ ܕܘܼܟܿܬܹܗ ܬܠܵܬ݂ܵܐ ܝܵܘܡܝܼܢ: ܘܲܠܟ݂ܠܗܘܿܢ ܒܢܲܝ ܝܼܣܪܵܝܹܠ ܗܘܵܐ ܢܘܼܗܪܵܐ ܒܹܝܬ݂ ܡܵܘܬܲܒ݂ܗܘܿܢ

Nemo vidit fratrem suum, nec movit se de loco in quo erat: ubicumque autem habitabant filii Israël, lux erat.

Եւ ոչ ոք տեսանէր զեղբայր իւր զերիս աւուրս``, եւ ոչ յարեաւ ոք յանկողնէ իւրմէ զերիս աւուրս. բայց ամենայն որդւոցն Իսրայելի լոյս էր յամենայն բնակութիւնս իւրեանց:

და ვერ იხილა კაცმან მოყუასი თჳსი, ვერცა ძმაჲ თჳსი და არა ვის ეძლო ყოვლად აღდგომად სარეცელით თჳსით სამთა მათ დღეთა. ხოლო ძეთა მათ ისრაჱლისათა იყო ნათელ ყოველთავე საყოფელთა მათთა. 23

23 They saw not one another, neither rose any from his place for three days: but all the children of Israel had light in their dwellings.

כד. וַיִּקְרָא פַרְעֹה אֶל משֶׁה וַיֹּאמֶר לְכוּ עִבְדוּ אֶת יְהֹוָה רַק צֹאנְכֶם וּבְקַרְכֶם יֻצָּג גַּם טַפְּכֶם יֵלֵךְ עִמָּכֶם:

καὶ ἐκάλεσεν Φαραω Μωυσῆν καὶ Ααρων λέγων βαδίζετε λατρεύσατε κυρίῳ τῷ θεῷ ὑμῶν πλὴν τῶν προβάτων καὶ τῶν βοῶν ὑπολίπεσθε καὶ ἡ ἀποσκευὴ ὑμῶν ἀποτρεχέτω μεθ᾽ ὑμῶν

24 ܘܲܩܪܵܐ ܦܸܪܥܘܿܢ ܠܡܘܼܫܹܐ ܘܐܸܡܲܪ ܠܹܗ: ܙܸܠܘ ܦܠܘܿܚܘ ܩܕ݂ܵܡ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܟ݂ܘܿܢ: ܒܲܠܚܘܿܕ݂ ܥܵܢܟ݂ܘܿܢ ܘܬ݂ܵܘܪܲܝܟܿܘܿܢ ܫܒ݂ܘܿܩܘ: ܘܐܵܦ ܝܼܩܲܪܬܿܟ݂ܘܿܢ ܬܹܐܙܲܠ ܥܲܡܟ݂ܘܿܢ.

Vocavitque Pharao Moysen et Aaron, et dixit eis: Ite, sacrificate Domino: oves tantum vestræ et armenta remaneant, parvuli vestri eant vobiscum.

Եւ կոչեաց փարաւոն զՄովսէս եւ զԱհարոն`` եւ ասէ ցնոսա. Երթայք պաշտեցէք զՏէր Աստուած ձեր``, բայց զարջառ եւ զոչխար ձեր աստէն թողէք, եւ այլ աղխդ ձեր երթիցեն ընդ ձեզ:

მოუწოდა ფარაო მოსეს და აჰრონს და ჰრქუა: გუალე, წარვედით და ჰმსახურეთ უფალსა ღმერთსა თქუენსა, გარნა ცხოვარი და ზროხაჲ ადგილობანს იყავნ და ყოვლითა სიმრავლითა წარვედით. 24

24 And Pharaoh called unto Moses, and said, Go ye, serve the LORD; only let your flocks and your herds be stayed: let your little ones also go with you.

כה. וַיֹּאמֶר משֶׁה גַּם אַתָּה תִּתֵּן בְּיָדֵנוּ זְבָחִים וְעֹלֹת וְעָשִׂינוּ לַיהֹוָה אֱלֹהֵינוּ:

καὶ εἶπεν Μωυσῆς ἀλλὰ καὶ σὺ δώσεις ἡμῖν ὁλοκαυτώματα καὶ θυσίας ἃ ποιήσομεν κυρίῳ τῷ θεῷ ἡμῶν

25 ܐܵܡܲܪ ܠܹܗ ܡܘܼܫܹܐ ܠܦܸܪܥܘܿܢ: ܘܐܵܦ ܐܲܢ̄ܬ ܬܸܬܸܿܠ ܒܐܝܼܕܲܝܢ ܕܸܒ݂ܚܹ̈ܐ ܘܲܥܠܵܘܵܬ݂ܵܐ ܘܲܢܕܲܒܲܚ ܠܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܲܢ.

Ait Moyses: Hostias quoque et holocausta dabis nobis, quæ offeramus Domino Deo nostro.

Եւ ասէ Մովսէս. Նա եւ դու եւս տացես մեզ ողջակէզս եւ զոհս զոր առնիցեմք Տեառն Աստուծոյ մերում:

მიუგო მოსე და ჰრქუა: არა ეგრე, არამედ ცხოვრით და ზროხით და ყოვლითურთ ჭურჭლით ჩვენით წარვიდეთ და ზედა შენცა მეც ჩუენ საწევნელი მსხუერპლთა მათ, რომელ-იგი შევწიროთ ჩუენ უფლისა ღმრთისა ჩუენისა. 25

25 And Moses said, Thou must give us also sacrifices and burnt offerings, that we may sacrifice unto the LORD our God.

כו. וְגַם מִקְנֵנוּ יֵלֵךְ עִמָּנוּ לֹא תִשָּׁאֵר פַּרְסָה כִּי מִמֶּנּוּ נִקַּח לַעֲבֹד אֶת יְהֹוָה אֱלֹהֵינוּ וַאֲנַחְנוּ לֹא נֵדַע מַה נַּעֲבֹד אֶת יְהֹוָה עַד בֹּאֵנוּ שָׁמָּה:

καὶ τὰ κτήνη ἡμῶν πορεύσεται μεθ᾽ ἡμῶν καὶ οὐχ ὑπολειψόμεθα ὁπλήν ἀπ᾽ αὐτῶν γὰρ λημψόμεθα λατρεῦσαι κυρίῳ τῷ θεῷ ἡμῶν ἡμεῖς δὲ οὐκ οἴδαμεν τί λατρεύσωμεν κυρίῳ τῷ θεῷ ἡμῶν ἕως τοῦ ἐλθεῖν ἡμᾶς ἐκεῖ

26 ܘܐܵܦ ܒܥܝܼܪܲܢ ܬܹܐܙܲܠ ܥܲܡܲܢ: ܘܠܵܐ ܬܸܫܬܿܚܲܪ ܡܸܢܲܢ ܐܵܦܠܵܐ ܚܕ݂ܵܐ ܛܸܦܪܵܐ ܬܢܵܢ: ܡܸܛܠ ܕܡܸܢܵܗ ܢܵܣܒܿܝܼܢܲܢ ܠܡܸܦܠܲܚ ܩܕ݂ܵܡ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܲܢ: ܘܲܚܢܲܢ ܠܵܐ ܝܵܕ݂ܥܝܼܢܲܢ ܡܵܢܵܐ ܢܸܦܠܘܿܚ ܠܡܵܪܝܵܐ ܡܵܐ ܕܡܲܛܝܼܢ ܠܬܲܡܵܢ.

Cuncti greges pergent nobiscum; non remanebit ex eis ungula: quæ necessaria sunt in cultum Domini Dei nostri: præsertim cum ignoremus quid debeat immolari, donec ad ipsum locum perveniamus.

Այլ մեր անասուն իսկ երթիցէ ընդ մեզ, եւ ոչ թողուցումք եւ ոչ կճղակ մի. քանզի ի նոցանէ առնուցումք պաշտել զՏէր Աստուած մեր. եւ մեք ոչ գիտեմք զինչ մատուցանիցեմք Տեառն Աստուծոյ մերում`` մինչեւ անդր հասանիցեմք:

აცადე, თუ ჩუენი არა დაგიტეოთ შენ, არცაღა ჭლაკი ერთი მათგანი, რამეთუ არა უწყით, რაჲ სათნო იყოს მსახურებად უფლისა, ღმრთისა ჩუენისა, მსხუერპლი საკუერთხთაჲ ნაყოისა მის ჩუენისაგნი, არც უწყით, რაჲ ბრძანებაჲ გამოვიდეს ჩუენდა მსახურებისა მისთჳს მსხუერპლთასა ვიდრე მიწევნადმდე ადგილსა მას მსხუერპლისასა. 26

26 Our cattle also shall go with us; there shall not an hoof be left behind; for thereof must we take to serve the LORD our God; and we know not with what we must serve the LORD, until we come thither.

כז. וַיְחַזֵּק יְהֹוָה אֶת לֵב פַּרְעֹה וְלֹא אָבָה לְשַׁלְּחָם:

ἐσκλήρυνεν δὲ κύριος τὴν καρδίαν Φαραω καὶ οὐκ ἐβουλήθη ἐξαποστεῖλαι αὐτούς

27 ܘܩܲܫܝܼ ܡܵܪܝܵܐ ܠܸܒܹܿܗ ܕܦܸܪܥܘܿܢ: ܘܠܵܐ ܨܒ݂ܵܐ ܕܲܢܫܲܕܲܪ ܐܸܢܘܿܢ.

Induravit autem Dominus cor Pharaonis, et noluit dimittere eos.

Եւ խստացոյց Տէր զսիրտն փարաւոնի, եւ ոչ կամեցաւ արձակել զնոսա:

მერმე გან-ვე-უფიცხა უფალმან გული ფარაოჲსი, და არავე უნდა გამოტევებაჲ მათი. 27

27 But the LORD hardened Pharaoh's heart, and he would not let them go.

כח. וַיֹּאמֶר לוֹ פַרְעֹה לֵךְ מֵעָלָי הִשָּׁמֶר לְךָ אַל תֹּסֶף רְאוֹת פָּנַי כִּי בְּיוֹם רְאֹתְךָ פָנַי תָּמוּת:

καὶ λέγει Φαραω ἄπελθε ἀπ᾽ ἐμοῦ πρόσεχε σεαυτῷ ἔτι προσθεῖναι ἰδεῖν μου τὸ πρόσωπον ᾗ δ᾽ ἂν ἡμέρᾳ ὀφθῇς μοι ἀποθανῇ

28 ܘܐܸܡܲܪ ܦܸܪܥܘܿܢ ܠܡܘܼܫܹܐ: ܙܸܠ ܠܵܟ݂ ܡܼܢ ܠܘܵܬ݂ܝ: ܐܸܙܕܲܗܪ ܠܵܐ ܬܵܘܣܸܦ ܬܘܼܒ݂ ܕܬܸܬ݂ܚܙܸܐ ܠܝܼ: ܡܸܛܠ ܕܵܒ݂ܝܵܘܡܵܐ ܕܡܸܬ݂ܚܙܸܐ ܐܲܢ̄ܬܿ ܠܝܼ ܬܡܘܼܬ݂.

Dixitque Pharao ad Moysen: Recede a me, et cave ne ultra videas faciem meam: quocumque die apparueris mihi, morieris.

Եւ ասէ փարաւոն. Ի բաց գնա յինէն. զգոյշ լեր անձին քում, մի՛ եւս յաւելուցուս տեսանել զերեսս իմ. զի յորում աւուր երեւիս դու ինձ, մեռանիս:

და განრისხნა ფარაო და თქუა: წინა განმეშორენით, წარვედით ჩემგან და ნუღარა შესძინებთ ხილვად პირსა ჩემსა, რამეთუ რომელსა დღესა მეჩუენო მე შენ, მუნთქუესვე მოჰკუდე! 28

28 And Pharaoh said unto him, Get thee from me, take heed to thyself, see my face no more; for in that day thou seest my face thou shalt die.

כט. וַיֹּאמֶר משֶׁה כֵּן דִּבַּרְתָּ לֹא אֹסִף עוֹד רְאוֹת פָּנֶיךָ:

λέγει δὲ Μωυσῆς εἴρηκας οὐκέτι ὀφθήσομαί σοι εἰς πρόσωπον

29 ܐܸܡܲܪ ܠܹܗ ܡܘܼܫܹܐ: ܫܲܦܝܼܪ ܐܸܡܲܪܬܿ: ܬܘܼܒ݂ ܠܵܐ ܡܵܘܣܸܦ ܐ̄ܢܵܐ ܠܡܸܚܙܵܐ ܐܲܦܲܝܟ.

Respondit Moyses: Ita fiet ut locutus es: non videbo ultra faciem tuam.

Եւ ասէ Մովսէս. Ասացեր. ոչ եւս երեւեցայց երեսաց քոց:

ჰრქუა მას მოსე: არღარა გეჩუენო პირსა შენსა. 29

29 And Moses said, Thou hast spoken well, I will see thy face again no more.

יא

ΙΑ'

ܩܦܠܐܘܢ: ܝܐ.

Cap. 11

ԳԼ. ԺԱ

თავი მეთერთმეტე

א. וַיֹּאמֶר יְהֹוָה אֶל משֶׁה עוֹד נֶגַע אֶחָד אָבִיא עַל פַּרְעֹה וְעַל מִצְרַיִם אַחֲרֵי כֵן יְשַׁלַּח אֶתְכֶם מִזֶּה כְּשַׁלְּחוֹ כָּלָה גָּרֵשׁ יְגָרֵשׁ אֶתְכֶם מִזֶּה:

εἶπεν δὲ κύριος πρὸς Μωυσῆν ἔτι μίαν πληγὴν ἐπάξω ἐπὶ Φαραω καὶ ἐπ᾽ Αἴγυπτον καὶ μετὰ ταῦτα ἐξαποστελεῖ ὑμᾶς ἐντεῦθεν ὅταν δὲ ἐξαποστέλλῃ ὑμᾶς σὺν παντὶ ἐκβαλεῖ ὑμᾶς ἐκβολῇ

1 ܘܐܸܡܲܪ ܡܵܪܝܵܐ ܠܡܘܼܫܹܐ: ܬܘܼܒ݂ ܡܚܘܿܬ݂ܵܐ ܚܕ݂ܵܐ ܡܲܝܬܸܿܐ ܐ̄ܢܵܐ ܥܲܠ ܦܸܪܥܘܿܢ ܘܥܲܠ ܡܸܨܪܵܝܹܐ: ܘܗܵܝܕܹܝܢ ܐܹܫܲܕܲܪܟ݂ܘܿܢ ܡܸܟܵܐ: ܘܡܵܐ ܕܫܲܕܲܪܬܿܟ݂ܘܿܢ ܟܠܟ݂ܘܿܢ: ܦܘܿܩܘ ܠܟ݂ܘܿܢ ܡܸܟܵܐ.

Et dixit Dominus ad Moysen: Adhuc una plaga tangam Pharaonem et Ægyptum, et post hæc dimittet vos, et exire compellet.

Եւ ասէ Տէր ցՄովսէս. Այլ մեւս եւս հարուածս ածից ի վերայ փարաւոնի եւ ի վերայ Եգիպտոսի, եւ ապա արձակեսցէ զձեզ աստի. այլ յորժամ արձակեսցէ զձեզ, ամենեւին հանցէ զձեզ աստի:

და ჰრქუა უფალმან მოსეს: ერთიღა გუემაჲ მივავლინო მე. ფარაოს ზედა და ეგჳპტელთა მაგათ, და მაშინღა თუ გამოგავლინნეს თქუენ, არამედ რაჟამს გამოგავლინებდეს თქუენ, ყოვლითურთ გამოგასხნეს თქუენ მაგიერ. 1

1 And the LORD said unto Moses, Yet will I bring one plague more upon Pharaoh, and upon Egypt; afterwards he will let you go hence: when he shall let you go, he shall surely thrust you out hence altogether.

ב. דַּבֶּר נָא בְּאָזְנֵי הָעָם וְיִשְׁאֲלוּ אִישׁ מֵאֵת רֵעֵהוּ וְאִשָּׁה מֵאֵת רְעוּתָהּ כְּלֵי כֶסֶף וּכְלֵי זָהָב:

λάλησον οὖν κρυφῇ εἰς τὰ ὦτα τοῦ λαοῦ καὶ αἰτησάτω ἕκαστος παρὰ τοῦ πλησίον καὶ γυνὴ παρὰ τῆς πλησίον σκεύη ἀργυρᾶ καὶ χρυσᾶ καὶ ἱματισμόν

2 ܘܐܸܡܲܪ ܩܕ݂ܵܡ ܥܲܡܵܐ ܢܸܫܐܠܘܼܢ ܐ̄ܢܵܫ ܡܼܢ ܚܲܒ݂ܪܹܗ: ܘܐܲܢ̄ܬܿܬ݂ܵܐ ܡܼܢ ܚܒܲܪܬ݂ܵܗ: ܡܵܐܢܹ̈ܐ ܕܣܹܐܡܵܐ: ܘܡܵܐܢܹ̈ܐ ܕܕܲܗܒ݂ܵܐ.

Dices ergo omni plebi ut postulet vir ab amico suo, et mulier a vicina sua, vasa argentea et aurea.

Արդ խօսեաց գաղտ յականջս ժողովրդեանն, եւ խնդրեսցեն իւրաքանչիւր ոք յընկերէ իւրմէ եւ կին ի դրացւոյ իւրմէ անօթս ոսկեղէնս եւ անօթս արծաթեղէնս եւ հանդերձս:

ეტყოდე შენ ფარულად ყურთა ერისათა, რათა მივიდენ და სამკაული შესასხმელად მოითხოვონ ეგჳპტელთა მათგან მამაკაცმან მოძმისაგან თჳსისა და ეგრეთვე დედაკაცმან მახლობელისაგან თჳსისა ჭურჭელი ოქროჲსა და ვერცხლისა და სამოსელი პატიოსანი. 2

2 Speak now in the ears of the people, and let every man borrow of his neighbour, and every woman of her neighbour, jewels of silver and jewels of gold.

ג. וַיִּתֵּן יְהֹוָה אֶת חֵן הָעָם בְּעֵינֵי מִצְרָיִם גַּם הָאִישׁ משֶׁה גָּדוֹל מְאֹד בְּאֶרֶץ מִצְרַיִם בְּעֵינֵי עַבְדֵי פַרְעֹה וּבְעֵינֵי הָעָם:

κύριος δὲ ἔδωκεν τὴν χάριν τῷ λαῷ αὐτοῦ ἐναντίον τῶν Αἰγυπτίων καὶ ἔχρησαν αὐτοῖς καὶ ὁ ἄνθρωπος Μωυσῆς μέγας ἐγενήθη σφόδρα ἐναντίον τῶν Αἰγυπτίων καὶ ἐναντίον Φαραω καὶ ἐναντίον πάντων τῶν θεραπόντων αὐτοῦ

3 ܘܝܲܗ̄ܒ݂ ܐܸܢܘܿܢ ܡܵܪܝܵܐ ܠܥܲܡܵܐ ܠܪܲܚܡܹ̈ܐ ܒܥܲܝܢܲܝܗܘܿܢ ܕܡܸܨܪܵܝܹܐ: ܐܵܦ ܓܲܒ݂ܪܵܐ ܡܘܼܫܹܐ ܝܲܩܝܼܪ ܗ̄ܘܵܐ ܛܵܒ݂ ܒܐܲܪܥܵܐ ܕܡܸܨܪܹܝܢ: ܒܥܲܝܢܲܝ ܥܲܒ݂ܕܵܘܗܝ ܕܦܸܪܥܘܿܢ: ܘܲܒ݂ܥܲܝܢܲܝ ܥܲܡܵܐ.

Dabit autem Dominus gratiam populo suo coram Ægyptiis. Fuitque Moyses vir magnus valde in terra Ægypti coram servis Pharaonis et omni populo.

Եւ ետ Տէր շնորհս ժողովրդեան իւրում առաջի Եգիպտացւոցն, եւ ետուն նոցա ի զարդ``. եւ այրն Մովսէս մեծարոյ եղեւ յոյժ առաջի Եգիպտացւոցն եւ առաջի փարաւոնի, եւ առաջի ամենայն ծառայից նորա``, եւ յաչս ժողովրդեանն:

და უფალმან მისცა მადლი ერსა თჳსსა წინაშე ეგჳპტელია მათ და განუჴსნა გული მათი მოცემად მათდა სამკაული იგი შესხმად, ვითარცა-რას ითხოვდეს იგინი მათგან. და კაცი იგი მოსე განდიდნა და ამაღლდა დიდად ფრიად წინაშე მეგჳპტელთა მათ და წინაშე ფარაოჲსა და ყოვლისა ერისა მისისა. 3

3 And the LORD gave the people favour in the sight of the Egyptians. Moreover the man Moses was very great in the land of Egypt, in the sight of Pharaoh's servants, and in the sight of the people.

ד. וַיֹּאמֶר משֶׁה כֹּה אָמַר יְהֹוָה כַּחֲצֹת הַלַּיְלָה אֲנִי יוֹצֵא בְּתוֹךְ מִצְרָיִם:

καὶ εἶπεν Μωυσῆς τάδε λέγει κύριος περὶ μέσας νύκτας ἐγὼ εἰσπορεύομαι εἰς μέσον Αἰγύπτου

4 ܘܐܸܡܲܪ ܡܘܼܫܹܐ: ܗܵܟܲܢܵܐ ܐܵܡܲܪ ܡܵܪܝܵܐ: ܒܦܸܠܓܹܿܗ ܕܠܸܠܝܵܐ ܢܵܦܹܩ ܐ̄ܢܵܐ ܒܓ݂ܵܘ ܡܸܨܪܹܝܢ.

Et ait: Hæc dicit Dominus: Media nocte egrediar in Ægyptum:

Եւ ասէ Մովսէս. Այսպէս ասէ Տէր. Զհասարակ գիշերաւ ես մտից ի մէջ Եգիպտոսի:

სიტყუად იწყო მოსე და თქუა: ამას იტყჳს უფალი: შუაღამესა ოდენ მე მოვიდე და შევიდე შორის ქუეყანასა მას ეგჳპტელთასა. 4

4 And Moses said, Thus saith the LORD, About midnight will I go out into the midst of Egypt:

ה. וּמֵת כָּל בְּכוֹר בְּאֶרֶץ מִצְרַיִם מִבְּכוֹר פַּרְעֹה הַיּשֵׁב עַל כִּסְאוֹ עַד בְּכוֹר הַשִּׁפְחָה אֲשֶׁר אַחַר הָרֵחָיִם וְכֹל בְּכוֹר בְּהֵמָה:

καὶ τελευτήσει πᾶν πρωτότοκον ἐν γῇ Αἰγύπτῳ ἀπὸ πρωτοτόκου Φαραω ὃς κάθηται ἐπὶ τοῦ θρόνου καὶ ἕως πρωτοτόκου τῆς θεραπαίνης τῆς παρὰ τὸν μύλον καὶ ἕως πρωτοτόκου παντὸς κτήνους

5 ܘܲܢܡܘܼܬ݂ܘܼܢ ܟܠܗܘܿܢ ܒܘܼܟ݂ܪܹ̈ܐ ܕܐܲܪܥܵܐ ܕܡܸܨܪܹܝܢ: ܡܼܢ ܒܘܼܟܪܹܗ ܕܦܸܪܥܘܿܢ ܕܝܵܬܸܒ݂ ܥܲܠ ܟܘܼܪܣܝܹܗ: ܘܲܥܕܲܡܵܐ ܠܒ݂ܘܼܟ݂ܪܵܐ ܕܐܲܡܬ݂ܵܐ ܕܐܝܼܬ݂ ܒܹܝܬ݂ ܪܲܚܝܵܐ: ܘܟ݂ܠܗܘܿܢ ܒܘܼܟ݂ܪܹ̈ܐ ܕܥܵܢܵܐ.

et morietur omne primogenitum in terra Ægyptiorum, a primogenito Pharaonis, qui sedet in solio ejus, usque ad primogenitum ancillæ quæ est ad molam, et omnia primogenita jumentorum.

Եւ սատակեցից ամենայն անդրանիկ յերկրիդ Եգիպտացւոց, յանդրանկէ անտի փարաւոնի որ նստի յաթոռ նորա, մինչեւ ցանդրանիկ աղախնոյն որ կայցէ առ երկանս, եւ մինչեւ ցանդրանիկ ամենայն անասնոց:

ვგუემო და მოვსპო ყოველი პირმშოჲ ქუეყანისა მისგან ეგჳპტელთასა კაცითგან მიპირუტყუადმდე, პირმშოჲთგან ფარაოჲსით, რომელი ზის სასთაულთა საერკოლოტოთა მიპირმშოდმდე მჴევლისა, რომელი-იგი გამოჰკრავს ფქჳლთა მათ, 5

5 And all the firstborn in the land of Egypt shall die, from the first born of Pharaoh that sitteth upon his throne, even unto the firstborn of the maidservant that is behind the mill; and all the firstborn of beasts.

ו. וְהָיְתָה צְעָקָה גְדֹלָה בְּכָל אֶרֶץ מִצְרָיִם אֲשֶׁר כָּמֹהוּ לֹא נִהְיָתָה וְכָמֹהוּ לֹא תֹסִף:

καὶ ἔσται κραυγὴ μεγάλη κατὰ πᾶσαν γῆν Αἰγύπτου ἥτις τοιαύτη οὐ γέγονεν καὶ τοιαύτη οὐκέτι προστεθήσεται

6 ܘܬܸܗܘܸܐ ܝܼܠܲܠܬܵܐ ܪܲܒܬ݂ܵܐ ܒܐܲܪܥܵܐ ܕܡܸܨܪܹܝܢ: ܕܐܵܟ݂ܘܵܬ݂ܵܗ ܠܵܐ ܗܘܵܬ݂: ܘܐܲܟ݂ܘܵܬ݂ܵܗ ܠܵܐ ܢܸܗܘܸܐ.

Eritque clamor magnus in universa terra Ægypti, qualis nec ante fuit, nec postea futurus est.

Եւ եղիցի աղաղակ մեծ յամենայն երկրիդ Եգիպտացւոց, որպիսի ոչ եղեւ եւ ոչ եւս յաւելուցու լինել նոյնպիսի:

და იყოს ღაღადება დიდ ყოველსა ზედა ეგჳპტესა, რომელ ეგევითარი ღაღადებაჲ არა სადა ყოფილ იყოს შორის მათსა, არცაღა მერმე ყოფად არს მიაღსასრულადმდე ჟამთა. 6

6 And there shall be a great cry throughout all the land of Egypt, such as there was none like it, nor shall be like it any more.

ז. וּלְכֹל בְּנֵי יִשְׂרָאֵל לֹא יֶחֱרַץ כֶּלֶב לְשֹׁנוֹ לְמֵאִישׁ וְעַד בְּהֵמָה לְמַעַן תֵּדְעוּן אֲשֶׁר יַפְלֶה יְהֹוָה בֵּין מִצְרַיִם וּבֵין יִשְׂרָאֵל:

καὶ ἐν πᾶσι τοῖς υἱοῖς Ισραηλ οὐ γρύξει κύων τῇ γλώσσῃ αὐτοῦ ἀπὸ ἀνθρώπου ἕως κτήνους ὅπως εἰδῇς ὅσα παραδοξάσει κύριος ἀνὰ μέσον τῶν Αἰγυπτίων καὶ τοῦ Ισραηλ

7 ܘܡܼܢ ܕܒܹܝܬ݂ ܝܼܣܪܵܝܹܠ ܠܵܐ ܢܲܗܲܪ ܐܵܦܠܵܐ ܟܲܠܒܵܐ ܒܠܸܫܵܢܹܗ: ܐܵܦܠܵܐ ܒܢܲܝܢܵܫܵܐ: ܐܵܦܠܵܐ ܒܥܝܼܪܵܐ: ܡܸܛܠ ܕܬܸܕܿܥܘܿܢ ܕܲܦܪܲܫ ܡܵܪܝܵܐ ܒܹܝܬ݂ ܡܸܨܪܵܝܹܐ ܠܲܕ݂ܒܹܝܬ݂ ܝܼܣܪܵܝܹܠ.

Apud omnes autem filios Israël non mutiet canis ab homine usque ad pecus: ut sciatis quanto miraculo dividat Dominus Ægyptios et Israël.

Եւ ի մէջ ամենայն`` որդւոցն Իսրայելի ոչ կռնչեսցէ եւ ոչ շուն մի լեզուաւ իւրով, եւ ոչ ի մարդոյ մինչեւ յանասուն. զի գիտասցես որչափ ինչ սքանչելիս արասցէ`` Տէր ի մէջ Եգիպտացւոցդ եւ ի մէջ Իսրայելի:

გარნა შორის ძეთა მათ ისრაჱლისათა ლეკჳსაცა ერთისა ჭუმინვაჲ არცა იყოს კაცითგან მიპირუტყუადმდე, რამეთუ არა ვის ევნებოდის, რათა განცხადნეს, ვითარ იდიდოს უფალი ღმერთი შორის მეგჳპტელთა მაგათ და შორის ისრაჱლთა. 7

7 But against any of the children of Israel shall not a dog move his tongue, against man or beast: that ye may know how that the LORD doth put a difference between the Egyptians and Israel.

ח. וְיָרְדוּ כָל עֲבָדֶיךָ אֵלֶּה אֵלַי וְהִשְׁתַּחֲווּ לִי לֵאמֹר צֵא אַתָּה וְכָל הָעָם אֲשֶׁר בְּרַגְלֶיךָ וְאַחֲרֵי כֵן אֵצֵא וַיֵּצֵא מֵעִם פַּרְעֹה בָּחֳרִי אָף:

καὶ καταβήσονται πάντες οἱ παῖδές σου οὗτοι πρός με καὶ προκυνήσουσίν με λέγοντες ἔξελθε σὺ καὶ πᾶς ὁ λαός σου οὗ σὺ ἀφηγῇ καὶ μετὰ ταῦτα ἐξελεύσομαι ἐξῆλθεν δὲ Μωυσῆς ἀπὸ Φαραω μετὰ θυμοῦ

8 ܘܢܸܚܬ݂ܘܼܢ ܟܠܗܘܿܢ ܥܲܒ݂ܕܲܝܟ ܗܵܠܹܝܢ ܠܘܵܬ݂ܝ: ܘܢܸܣܓܿܕ݂ܘܼܢ ܠܝܼ ܘܢܹܐܡܪܘܼܢ ܠܝܼ: ܦܘܿܩ ܐܲܢ̄ܬ ܘܥܲܡܵܐ ܗܵܢܵܐ ܟܠܹܗ ܕܥܲܡܵܟ݂. ܘܗܵܝܕܹܿܝܢ ܐܸܦܘܿܩ: ܘܲܢܦܲܩ ܡܘܼܫܹܐ ܡܼܢ ܩܕ݂ܵܡ ܦܸܪܥܘܿܢ ܒܚܸܡܬ݂ܵܐ ܪܲܒܿܬ݂ܵܐ.

Descendentque omnes servi tui isti ad me, et adorabunt me, dicentes: Egredere tu, et omnis populus qui subjectus est tibi: post hæc egrediemur.

Եւ իջցեն ամենայն ծառայքս քո այսոքիկ առ իս, եւ երկիր պագցեն ինձ եւ ասասցեն. Ել դու եւ ամենայն ժողովուրդ քո, որում դուդ առաջնորդես. եւ ապա ելից: Եւ ել Մովսէս ի փարաւոնէ լի բարկութեամբ:

და მოვიდენ ყოველნი ეგე მონანი შენნი ჩემდა და თაყუანის-მცენ მე და თქუან: განვედ შენ და ყოველი ეგე ერი შენი, რომელსა შენ უძღჳ! და მაშინღა წარვიდე. ესე თქუა მოსე. 8

8 And all these thy servants shall come down unto me, and bow down themselves unto me, saying, Get thee out, and all the people that follow thee: and after that I will go out. And he went out from Pharaoh in a great anger.

ט. וַיֹּאמֶר יְהֹוָה אֶל משֶׁה לֹא יִשְׁמַע אֲלֵיכֶם פַּרְעֹה לְמַעַן רְבוֹת מוֹפְתַי בְּאֶרֶץ מִצְרָיִם:

εἶπεν δὲ κύριος πρὸς Μωυσῆν οὐκ εἰσακούσεται ὑμῶν Φαραω ἵνα πληθύνων πληθύνω μου τὰ σημεῖα καὶ τὰ τέρατα ἐν γῇ Αἰγύπτῳ

9 ܘܐܸܡܲܪ ܡܵܪܝܵܐ ܠܡܘܼܫܹܐ: ܠܵܐ ܢܸܫܡܲܥܟ݂ܘܿܢ ܦܸܪܥܘܿܢ: ܡܸܛܠ ܕܐܲܣܓܸܿܐ ܦܪܝܼܫܵܬ݂ܝ ܒܐܲܪܥܵܐ ܕܡܸܨܪܹܝܢ.

Et exivit a Pharaone iratus nimis. Dixit autem Dominus ad Moysen: Non audiet vos Pharao ut multa signa fiant in terra Ægypti.

Եւ ասէ Տէր ցՄովսէս. Ոչ լուիցէ ձեզ փարաւոն, զի յաճախեցից զնշանս իմ եւ զարուեստս`` յերկրիդ Եգիպտացւոց:

და გამოვიდა პირისაგან ფარაოსა სავსე გულისწყრომითა და ჰრქუა უფალმან მოსეს: არა ყოფად არს, არა ისმინოს შენი ფარაო, არა თუ აღვავსო და აღვასრულო ყოველივე იგი ნიშები ჩემი და სასწაულები ქუეყანასა მას ზედა ეგჳპტელთასა. 9

9 And the LORD said unto Moses, Pharaoh shall not hearken unto you; that my wonders may be multiplied in the land of Egypt.

י. וּמשֶׁה וְאַהֲרֹן עָשׂוּ אֶת כָּל הַמֹּפְתִים הָאֵלֶּה לִפְנֵי פַרְעֹה וַיְחַזֵּק יְהֹוָה אֶת לֵב פַּרְעֹה וְלֹא שִׁלַּח אֶת בְּנֵי יִשְׂרָאֵל מֵאַרְצוֹ:

Μωυσῆς δὲ καὶ Ααρων ἐποίησαν πάντα τὰ σημεῖα καὶ τὰ τέρατα ταῦτα ἐν γῇ Αἰγύπτῳ ἐναντίον Φαραω ἐσκλήρυνεν δὲ κύριος τὴν καρδίαν Φαραω καὶ οὐκ ἠθέλησεν ἐξαποστεῖλαι τοὺς υἱοὺς Ισραηλ ἐκ γῆς Αἰγύπτου

10 ܘܡܘܼܫܹܐ ܘܐܲܗܪܘܿܢ ܥܒܲܕ݂ܘ ܦܪܝܼܫܵܬ݂ܵܐ ܗܵܠܹܝܢ ܩܕ݂ܵܡ ܦܸܪܥܘܿܢ: ܘܩܲܫܝܼ ܡܵܪܝܵܐ ܠܸܒܹܿܗ ܕܦܸܪܥܘܿܢ: ܘܠܵܐ ܫܲܕܲܪ ܠܲܒ݂ܢܲܝ ܝܼܣܪܵܝܹܠ ܡܼܢ ܐܲܪܥܹܗ.

Moyses autem et Aaron fecerunt omnia ostenta, quæ scripta sunt, coram Pharaone. Et induravit Dominus cor Pharaonis, nec dimisit filios Israël de terra sua.

Եւ Մովսէս եւ Ահարոն արարին զամենայն նշանս եւ զարուեստս զայսոսիկ յերկրին Եգիպտացւոց`` առաջի փարաւոնի. եւ խստացոյց Տէր զսիրտն փարաւոնի, եւ ոչ կամեցաւ արձակել զորդիսն Իսրայելի յերկրէն Եգիպտացւոց:

ყვეს მოსე და აჰრონ ყოველივე სასწაულები და ნიშები ქუეყანასა მას ეგჳპტელთასა წინაშე ფარაოსა; ხოლო უფალმან განაფიცხა გული ფარაოსი, და არავე გამოუტევებდა ძეთა ისრაჱლისათა ქუეყანისაგან ეგჳპტელთასა. 10

10 And Moses and Aaron did all these wonders before Pharaoh: and the LORD hardened Pharaoh's heart, so that he would not let the children of Israel go out of his land.

יב

ΙΒ'

ܩܦܠܐܘܢ: ܝܒ.

Cap. 12

ԳԼ. ԺԲ

თავი მეთორმეტე

א. וַיֹּאמֶר יְהֹוָה אֶל משֶׁה וְאֶל אַהֲרֹן בְּאֶרֶץ מִצְרַיִם לֵאמֹר:

εἶπεν δὲ κύριος πρὸς Μωυσῆν καὶ Ααρων ἐν γῇ Αἰγύπτου λέγων

1 ܘܐܸܡܲܪ ܡܵܪܝܵܐ ܠܡܘܼܫܹܐ ܘܠܲܐܗܪܘܿܢ ܒܐܲܪܥܵܐ ܕܡܸܨܪܹܝܢ.

1 Dixit quoque Dominus ad Moysen et Aaron in terra Ægypti:

Եւ խօսեցաւ Տէր ընդ Մովսիսի եւ ընդ Ահարոնի յերկրին Եգիպտացւոց, եւ ասէ:

სიტყუად იწყო უფალმან მოსესა და აჰრონისა ქუეყანასა მას ეგჳპტელთასა და ჰრქუა: 1

1 And the LORD spake unto Moses and Aaron in the land of Egypt saying,

ב. הַחֹדֶשׁ הַזֶּה לָכֶם רֹאשׁ חֳדָשִׁים רִאשׁוֹן הוּא לָכֶם לְחָדְשֵׁי הַשָּׁנָה:

ὁ μὴν οὗτος ὑμῖν ἀρχὴ μηνῶν πρῶτός ἐστιν ὑμῖν ἐν τοῖς μησὶν τοῦ ἐνιαυτοῦ

2 ܝܲܪܚܵܐ ܗܵܢܵܐ ܢܸܗܘܸܐ ܠܟ݂ܘܿܢ ܪܹܫ ܝܲܪܚܹܐ: ܩܲܕ݂ܡܵܝ ܢܸܗܘܸܐ ܠܟ݂ܘܿܢ ܠܟ݂ܠܗܘܿܢ ܝܲܪܚܹܐ ܕܫܲܢ̄ܬܵܐ.

Mensis iste, vobis principium mensium: primus erit in mensibus anni.

Ամիսս այս եղիցի ձեզ սկիզբն ամսոց. առաջին եղիցի ձեզ յամիսս տարւոյ:

თთუე ესე იყავნ თქუენდა თავად თთუეთა, თთუე პირველი - თთუეთა მათ შინა წელიწადისათა. აწ მივედ შენ 2

2 This month shall be unto you the beginning of months: it shall be the first month of the year to you.

ג. דַּבְּרוּ אֶל כָּל עֲדַת יִשְׂרָאֵל לֵאמֹר בֶּעָשׂר לַחֹדֶשׁ הַזֶּה וְיִקְחוּ לָהֶם אִישׁ שֶׂה לְבֵית אָבֹת שֶׂה לַבָּיִת:

λάλησον πρὸς πᾶσαν συναγωγὴν υἱῶν Ισραηλ λέγων τῇ δεκάτῃ τοῦ μηνὸς τούτου λαβέτωσαν ἕκαστος πρόβατον κατ᾽ οἴκους πατριῶν ἕκαστος πρόβατον κατ᾽ οἰκίαν

3 ܐܸܡܲܪܘ ܠܟ݂ܠܵܗ ܟܢܘܼܫܬܵܐ ܕܲܒ݂ܢܲܝ ܝܼܣܪܵܝܹܠ: ܒܲܥܣܲܪܬܵܐ ܒܝܲܪܚܵܐ ܗܵܢܵܐ: ܢܸܗܘܘܿܢ ܢܵܣܒܿܝܼܢ ܠܗܘܿܢ ܓܒܲܪ ܐܸܡܪܵܐ ܠܒܲܝܬܵܐ: ܘܐܸܡܪܵܐ ܠܒܹܝܬ݂ ܐܲܒ݂ܘܼܗܝ.

Loquimini ad universum cœtum filiorum Israël, et dicite eis: Decima die mensis hujus tollat unusquisque agnum per familias et domos suas.

Խօսեաց ընդ ամենայն ժողովրդեան որդւոցն Իսրայելի եւ ասասցես. Ի տասներորդում ամսեանս այսորիկ առցեն իւրեանց իւրաքանչիւր ոչխար ըստ տունս ազգացն իւրեանց, ոչխար ըստ երդ:

და ეტყოდე ყოველსა მას კრებულსა ძეთა ისრაჱლთასა: ათსა მის თთჳსასა მოიღედ თჳთეულად კრავი ერთი თესლად-თესლად და ტომად-ტომად, განიყონ კრავი, სახიდ გამოიღონ. 3

3 Speak ye unto all the congregation of Israel, saying, In the tenth day of this month they shall take to them every man a lamb, according to the house of their fathers, a lamb for an house:

ד. וְאִם יִמְעַט הַבַּיִת מִהְיוֹת מִשֶּׂה וְלָקַח הוּא וּשְׁכֵנוֹ הַקָּרֹב אֶל בֵּיתוֹ בְּמִכְסַת נְפָשֹׁת אִישׁ לְפִי אָכְלוֹ תָּכֹסּוּ עַל הַשֶׂה:

ἐὰν δὲ ὀλιγοστοὶ ὦσιν οἱ ἐν τῇ οἰκίᾳ ὥστε μὴ ἱκανοὺς εἶναι εἰς πρόβατον συλλήμψεται μεθ᾽ ἑαυτοῦ τὸν γείτονα τὸν πλησίον αὐτοῦ κατὰ ἀριθμὸν ψυχῶν ἕκαστος τὸ ἀρκοῦν αὐτῷ συναριθμήσεται εἰς πρόβατον

4 ܘܐܸܢ ܙܥܘܿܪ ܗ̄ܘܼ ܒܲܝܬܵܐ ܕܢܸܦܘܿܩ ܒܹܗ ܐܸܡܪܵܐ: ܢܸܣܲܒ݂ ܗܘܼ ܘܲܫܒ݂ܵܒܹܗ ܕܩܲܪܝܼܒ݂ ܠܒܲܝܬܹܿܗ ܒܡܸܢܝܵܢܵܐ ܕܢܲܦ̮ܫܵܬ݂ܵܐ: ܐ̄ܢܵܫ ܡܸܣܲܬ݂ ܡܹܐܟ݂ܠܹܗ ܬܸܡܢܘܿܢ ܥܲܠ ܐܸܡܪܵܐ.

Sin autem minor est numerus ut sufficere possit ad vescendum agnum, assumet vicinum suum qui junctus est domui suæ, juxta numerum animarum quæ sufficere possunt ad esum agni.

Եւ եթէ սակաւք իցեն ի տանն` որպէս թէ չիցեն բաւական լինել ոչխարին, առցէ ընդ իւր զդրացի իւր եւ զընկեր իւր ըստ մարդաթուի. իւրաքանչիւր ըստ բաւականի իւրում համարեսցի յոչխարն:

უკუეთუ უმცირეს იყვნენ სახლსა მის და ვერ შემძლებელ იყუნენ კრავისა მის, შეიყონ მეზობელი და მოყუასი სახლად მსგავსად რიცხჳსა მის კაცთასა, მიიღედ თითოეულად, ვითარ ეყოფოდის კრავი იგი, განითუალონ კრავი. 4

4 And if the household be too little for the lamb, let him and his neighbour next unto his house take it according to the number of the souls; every man according to his eating shall make your count for the lamb.

ה. שֶׂה תָמִים זָכָר בֶּן שָׁנָה יִהְיֶה לָכֶם מִן הַכְּבָשִׂים וּמִן הָעִזִּים תִּקָּחוּ:

πρόβατον τέλειον ἄρσεν ἐνιαύσιον ἔσται ὑμῖν ἀπὸ τῶν ἀρνῶν καὶ τῶν ἐρίφων λήμψεσθε

5 ܐܸܡܪܵܐ ܕܠܲܝܬܿ ܒܹܗ ܡܘܼܡܵܐ: ܕܸܟ݂ܪܵܐ ܒܲܪ ܫܲܢ̄ܬܵܐ ܢܸܗܘܸܐ ܠܟ݂ܘܿܢ: ܡܼܢ ܐܸܡܪܹ̈ܐ ܘܡܼܢ ܓܕܲܝ̈ܵܐ ܬܸܣܒ݂ܘܼܢ.

Erit autem agnus absque macula, masculus, anniculus: juxta quem ritum tolletis et hædum.

Ոչխար`` կատարեալ` արու, տարեւոր, անարատ լիցի ձեզ. յօդեաց եւ յայծեաց առնուցուք:

ვერძი მოზუერი იყავნ სრულად თქუენდა, საცხოვარისა მისგან ცხოვართასა და თხათასა მოიღოთ. 5

5 Your lamb shall be without blemish, a male of the first year: ye shall take it out from the sheep, or from the goats:

ו. וְהָיָה לָכֶם לְמִשְׁמֶרֶת עַד אַרְבָּעָה עָשָׂר יוֹם לַחֹדֶשׁ הַזֶּה וְשָׁחֲטוּ אֹתוֹ כֹּל קְהַל עֲדַת יִשְׂרָאֵל בֵּין הָעַרְבָּיִם:

καὶ ἔσται ὑμῖν διατετηρημένον ἕως τῆς τεσσαρεσκαιδεκάτης τοῦ μηνὸς τούτου καὶ σφάξουσιν αὐτὸ πᾶν τὸ πλῆθος συναγωγῆς υἱῶν Ισραηλ πρὸς ἑσπέραν

6 ܘܢܸܗܘܸܐ ܢܛܝܼܪ ܠܟ݂ܘܿܢ: ܥܕܲܡܵܐ ܠܐܲܪܒܲܥܸܣܪܹܐ ܒܝܲܪܚܵܐ ܗܵܢܵܐ: ܘܢܸܟ݂ܣܘܼܢܹܗ ܟܠܹܗ ܥܲܡܵܐ ܕܲܟ݂ܢܘܼܫܬܵܐ ܕܲܒ݂ܢܲܝ ܝܼܣܪܵܝܹܠ: ܒܡܲܥܪܵܒܲܝ ܫܸܡܫܵܐ.

Et servabitis eum usque ad quartamdecimam diem mensis hujus: immolabitque eum universa multitudo filiorum Israël ad vesperam.

Եւ եղիցի ձեզ պահեալ մինչեւ ի չորս եւ ի տասն աւուր ամսոյս այսորիկ. եւ զենցեն զնա ամենայն բազմութիւն ժողովրդեան որդւոցն Իսրայելի ընդ երեկս:

და იყოს იგი თქუენდა დამარხულ კრძალვით ვიდრე მეათოთხმეტედმდე თთჳსა მის, და დაკლას იგი ყოველმან ერმან, კრებულმან ძეთა ისრაჱლისათამან მიმწუხრი. 6

6 And ye shall keep it up until the fourteenth day of the same month: and the whole assembly of the congregation of Israel shall kill it in the evening.

ז. וְלָקְחוּ מִן הַדָּם וְנָתְנוּ עַל שְׁתֵּי הַמְּזוּזֹת וְעַל הַמַּשְׁקוֹף עַל הַבָּתִּים אֲשֶׁר יֹאכְלוּ אֹתוֹ בָּהֶם:

καὶ λήμψονται ἀπὸ τοῦ αἵματος καὶ θήσουσιν ἐπὶ τῶν δύο σταθμῶν καὶ ἐπὶ τὴν φλιὰν ἐν τοῖς οἴκοις ἐν οἷς ἐὰν φάγωσιν αὐτὰ ἐν αὐτοῖς

7 ܘܢܸܣܒ݂ܘܼܢ ܡܼܢ ܕܡܹܗ: ܘܢܸܪܣܘܼܢ ܥܲܠ ܬܪܲܝܗܘܿܢ ܦܪܘܼܣܬܿܕܹܐ: ܘܥܲܠ ܐܸܣܟܦܵܬ݂ܵܐ: ܘܥܲܠ ܒܵܬܹ̈ܐ: ܕܢܹܐܟ݂ܠܘܼܢܹܗ ܒܗܘܿܢ.

Et sument de sanguine ejus, ac ponent super utrumque postem, et in superliminaribus domorum, in quibus comedent illum.

Եւ առցեն յարենէ անտի եւ դիցեն ի վերայ երկուց սեմոցն եւ բարաւորին տանցն յորս ուտիցեն զնա ի նոսա:

და მოიღონ სისხლისა მისგან და გამონიშნონ ორთავე მათგან წყირთლთა მათ ზედა კართასა და ზღურბლთა მათ ზედა სახლებისა მათისათა, რომელთა შინა შეჭამონ იგი მათ. 7

7 And they shall take of the blood, and strike it on the two side posts and on the upper door post of the houses, wherein they shall eat it.

ח. וְאָכְלוּ אֶת הַבָּשָׂר בַּלַּיְלָה הַזֶּה צְלִי אֵשׁ וּמַצּוֹת עַל מְרֹרִים יֹאכְלֻהוּ:

καὶ φάγονται τὰ κρέα τῇ νυκτὶ ταύτῃ ὀπτὰ πυρὶ καὶ ἄζυμα ἐπὶ πικρίδων ἔδονται

8 ܘܢܹܐܟ݂ܠܘܼܢܹܗ ܠܒܸܣܪܵܐ ܒܠܸܠܝܵܐ ܗܵܢܵܐ: ܟܲܕ݂ ܡܛܵܘܲܝ ܒܢܘܼܪܵܐ: ܘܦܲܛܝܼܪܵܐ ܥܲܡ ܡܪܵܪܹܐ ܢܹܐܟ݂ܠܘܼܢܹܗ.

Et edent carnes nocte illa assas igni, et azymos panes cum lactucis agrestibus.

Եւ կերիցեն զմիսն ի գիշերիս յայսմիկ. խորովեալ հրով, եւ բաղարջ ընդ եղեգի կերիցեն:

და შეჭამონ კრავი იგი მასვე ღამესა მწუარი ცეცხლითა, და უფუველი პური და ველისყრდელი ჭამონ, ხოლო შეჭამონ კრავი იგი ესრე სახედ. 8

8 And they shall eat the flesh in that night, roast with fire, and unleavened bread; and with bitter herbs they shall eat it.

ט. אַל תֹּאכְלוּ מִמֶּנּוּ נָא וּבָשֵׁל מְבֻשָּׁל בַּמָּיִם כִּי אִם צְלִי אֵשׁ רֹאשׁוֹ עַל כְּרָעָיו וְעַל קִרְבּוֹ:

οὐκ ἔδεσθε ἀπ᾽ αὐτῶν ὠμὸν οὐδὲ ἡψημένον ἐν ὕδατι ἀλλ᾽ ἢ ὀπτὰ πυρί κεφαλὴν σὺν τοῖς ποσὶν καὶ τοῖς ἐνδοσθίοις

9 ܠܵܐ ܬܹܐܟ݂ܠܘܿܢ ܡܸܢܹܗ ܟܲܕ݂ ܚܲܝ: ܐܵܦܠܵܐ ܟܲܕ ܡܒܲܫܵܠܘܼ ܡܒܲܫܸܠ ܒܡܲܝܵܐ: ܐܸܠܵܐ ܟܲܕ ܡܛܵܘܲܝ ܒܢܘܼܪܵܐ: ܘܪܹܫܹܗ ܘܟ݂ܪܵܥܵܘܗܝ ܘܲܓ݂ܘܵܝܹܗ.

Non comedetis ex eo crudum quid, nec coctum aqua, sed tantum assum igni: caput cum pedibus ejus et intestinis vorabitis.

Եւ ոչ ուտիցէք ի նոցանէ հում, եւ ոչ պախ եփեալ ջրով, այլ խորովեալ հրով. զգլուխն ոտիւքն հանդերձ, եւ զփորոտին նորա:

ნუ უმწუარი ჭამონ, ნუცა წყლითა მგბარი ჭამონ, არამედ მწუარი ცეცხლითა ტფილად ჭამონ, და ადრე შეჭამონ თავფერჴი იგი, ნაწლევითურთ შეჭამონ. 9

9 Eat not of it raw, nor sodden at all with water, but roast with fire; his head with his legs, and with the purtenance thereof.

י. וְלֹא תוֹתִירוּ מִמֶּנּוּ עַד בֹּקֶר וְהַנֹּתָר מִמֶּנּוּ עַד בֹּקֶר בָּאֵשׁ תִּשְׂרֹפוּ:

οὐκ ἀπολείψετε ἀπ᾽ αὐτοῦ ἕως πρωὶ καὶ ὀστοῦν οὐ συντρίψετε ἀπ᾽ αὐτοῦ τὰ δὲ καταλειπόμενα ἀπ᾽ αὐτοῦ ἕως πρωὶ ἐν πυρὶ κατακαύσετε

10 ܘܠܵܐ ܬܵܘܬܿܪܘܼܢ ܡܸܢܹܗ ܠܨܲܦܪܵܐ: ܘܡܸܕܸܿܡ ܕܝܵܬܲܪ ܡܸܢܹܗ ܠܨܲܦܪܵܐ: ܒܢܘܼܪܵܐ ܬܵܘܩܕ݂ܘܢܹܗ.

Nec remanebit quidquam ex eo usque mane; si quid residuum fuerit, igne comburetis.

Եւ ոչ թողուցուք ի նմանէ յայգ. եւ ոսկր մի՛ բեկանիցէք ի նմանէ.`` եւ որ ինչ մնայցէ ի նմանէ յայգ` հրով այրեսջիք:

ნეშტსა ნუ სადა უტევებედ განთიად, ნუ განაწევებდ, ძუალსა ნუ განსტეხედ, რომელი ნეშტად დაშთეს განთიადმდე, მისგანი იგი ცეცხლითა შეწუედ. 10

10 And ye shall let nothing of it remain until the morning; and that which remaineth of it until the morning ye shall burn with fire.

יא. וְכָכָה תֹּאכְלוּ אֹתוֹ מָתְנֵיכֶם חֲגֻרִים נַעֲלֵיכֶם בְּרַגְלֵיכֶם וּמַקֶּלְכֶם בְּיֶדְכֶם וַאֲכַלְתֶּם אֹתוֹ בְּחִפָּזוֹן פֶּסַח הוּא לַיהֹוָה:

οὕτως δὲ φάγεσθε αὐτό αἱ ὀσφύες ὑμῶν περιεζωσμέναι καὶ τὰ ὑποδήματα ἐν τοῖς ποσὶν ὑμῶν καὶ αἱ βακτηρίαι ἐν ταῖς χερσὶν ὑμῶν καὶ ἔδεσθε αὐτὸ μετὰ σπουδῆς πασχα ἐστὶν κυρίῳ

11 ܘܗܵܟܲܢܵܐ ܬܹܐܟ݂ܠܘܼܢܹܗ: ܟܲܕ݂ ܚܲܨܲܝܟܿܘܿܢ ܐܲܣܝܼܪܝܼܢ: ܘܲܡܣܵܐܢܲܝܟܿܘܿܢ ܒܪܸܓ݂ܠܲܝܟܿܘܿܢ: ܘܚܘܼܛܪܲܝܟܿܘܿܢ ܒܐܝܼܕܲܝܟܿܘܿܢ: ܘܐܘܼܟ݂ܠܘܼܗܝ ܡܣܲܪܗܒ݂ܵܐܝܼܬ݂: ܡܸܛܠ ܕܦܸܨܚܵܐ ܗ̄ܘܼ ܠܡܵܪܝܵܐ.

Sic autem comedetis illum: renes vestros accingetis, et calceamenta habebitis in pedibus, tenentes baculos in manibus, et comedetis festinanter: est enim Phase (id est, transitus) Domini.

Եւ այսպէս ուտիցէք. գօտիք ձեր ընդ մէջս, եւ կօշիկք ձեր յոտս, եւ ցուպք ձեր ի ձեռին. փութանակի ուտիցէք, զի զատիկ Տեառն է:

და ჭამდენ ესრე სახედ: კუერთხები ჴელთა, სარტყელი - წელთა, ჴამლი - ფერჴთა, მალიად-მალიად მსწრაფლ შეჭამონ, რამეთუ ზატიკი არს უფლისა. 11

11 And thus shall ye eat it; with your loins girded, your shoes on your feet, and your staff in your hand; and ye shall eat it in haste: it is the LORD's passover.

יב. וְעָבַרְתִּי בְאֶרֶץ מִצְרַיִם בַּלַּיְלָה הַזֶּה וְהִכֵּיתִי כָל בְּכוֹר בְּאֶרֶץ מִצְרַיִם מֵאָדָם וְעַד בְּהֵמָה וּבְכָל אֱלֹהֵי מִצְרַיִם אֶעֱשֶׂה שְׁפָטִים אֲנִי יְהֹוָה:

καὶ διελεύσομαι ἐν γῇ Αἰγύπτῳ ἐν τῇ νυκτὶ ταύτῃ καὶ πατάξω πᾶν πρωτότοκον ἐν γῇ Αἰγύπτῳ ἀπὸ ἀνθρώπου ἕως κτήνους καὶ ἐν πᾶσι τοῖς θεοῖς τῶν Αἰγυπτίων ποιήσω τὴν ἐκδίκησιν ἐγὼ κύριος

12 ܘܐܸܥܒܲܪ ܒܐܲܪܥܵܐ ܕܡܸܨܪܹܝܢ ܒܠܸܠܝܵܐ ܗܵܢܵܐ ܘܲܢܡܘܼܬ݂ܘܼܢ ܟܠܗܘܿܢ ܒܘܼܟܪܹ̈ܐ ܕܐܲܪܥܵܐ ܕܡܸܨܪܹܝܢ: ܡܼܢ ܒܢܲܝܢܵܫܵܐ ܘܲܥܕܲܡܵܐ ܠܲܒ݂ܥܝܼܪܵܐ: ܘܲܒ݂ܟ݂ܠܗܹܝܢ ܕܸܚܠܵܬ݂ܗܘܿܢ ܕܡܸܨܪܵܝܹܐ: ܐܸܥܒܸܿܕ݂ ܕܝܼܢܵܐ: ܐܸܢܵܐ ܡܵܪܝܵܐ.

Et transibo per terram Ægypti nocte illa, percutiamque omne primogenitum in terra Ægypti ab homine usque ad pecus: et in cunctis diis Ægypti faciam judicia. Ego Dominus.

Եւ անցից ընդ ամենայն երկիրդ Եգիպտացւոց ի գիշերիս յայսմիկ, եւ հարից զամենայն անդրանիկ երկրիդ Եգիպտացւոց ի մարդոյ մինչեւ յանասուն. եւ յամենայն դիսն Եգիպտացւոց արարից վրէժխնդրութիւն. զի ես եմ Տէր:

და განვლო მე ქუეყანაჲ ეგჳპტელთა მას ღამესა და ვგუემო ყოველი პირმშოჲ კაცითგან მიპირუტყუადმდე და ზედა ყოველსა მას ქუეყანასა ეგჳპტელთასა აღვადგინო შური შურისძიებათა, რამეთუ მე ვარ უფალი. 12

12 For I will pass through the land of Egypt this night, and will smite all the firstborn in the land of Egypt, both man and beast; and against all the gods of Egypt I will execute judgment: I am the LORD.

יג. וְהָיָה הַדָּם לָכֶם לְאֹת עַל הַבָּתִּים אֲשֶׁר אַתֶּם שָׁם וְרָאִיתִי אֶת הַדָּם וּפָסַחְתִּי עֲלֵכֶם וְלֹא יִהְיֶה בָכֶם נֶגֶף לְמַשְׁחִית בְּהַכֹּתִי בְּאֶרֶץ מִצְרָיִם:

καὶ ἔσται τὸ αἷμα ὑμῖν ἐν σημείῳ ἐπὶ τῶν οἰκιῶν ἐν αἷς ὑμεῖς ἐστε ἐκεῖ καὶ ὄψομαι τὸ αἷμα καὶ σκεπάσω ὑμᾶς καὶ οὐκ ἔσται ἐν ὑμῖν πληγὴ τοῦ ἐκτριβῆναι ὅταν παίω ἐν γῇ Αἰγύπτῳ

13 ܘܢܸܗܘܸܐ ܠܟ݂ܘܿܢ ܕܡܵܐ ܗܵܢܵܐ ܠܐܵܬ݂ܵܐ ܥܲܠ ܒܵܬܹ̈ܐ ܕܐܲܢ̄ܬܿܘܿܢ ܒܗܘܿܢ: ܘܐܸܚܙܹܝܘܗܝ ܠܲܕ݂ܡܵܐ ܘܐܲܦܨܲܚ ܥܠܲܝܟܿܘܿܢ: ܘܠܵܐ ܢܸܗܘܸܐ ܒܟ݂ܘܿܢ ܡܵܘܬܵܐ ܠܲܡܚܲܒܵܠܘܼ: ܡܵܐ ܕܲܡܩܲܛܸܠ ܐ̄ܢܵܐ ܒܐܲܪܥܵܐ ܕܡܸܨܪܹܝܢ.

Erit autem sanguis vobis in signum in ædibus in quibus eritis: et videbo sanguinem, et transibo vos: nec erit in vobis plaga disperdens quando percussero terram Ægypti.

Եւ եղիցի ձեզ արիւնդ նշանակեալ ի վերայ տանց` յորս իցէք դուք անդ. եւ տեսից զարիւնդ եւ ապրեցուցից զձեզ``. եւ ոչ լինիցին ի ձեզ հարուածք ի սատակել` յորժամ հարկանիցեմ յերկրիդ Եգիպտացւոց:

და იყოს სისხლი იგი თქუენდა აღსანიშნველად ზედა სახლებსა მას, რომელსა შინა იყვნეს ძენი ისრაჱლისანი, რომელთა შინა დაშენებულ იყვნეთ, მუნ ვიხილო მე სისხლი იგი აღნიშნული ზეღა ბჭეთა მათ და დაგიფარნე თქუენ დაცვად თქუენდა გუემისა მისგან რისხვისა, რაჟამს გარდამოსრულ ვიყო და მოვსრვიდე პირმშოსა მას ეგჳპტისასა. 13

13 And the blood shall be to you for a token upon the houses where ye are: and when I see the blood, I will pass over you, and the plague shall not be upon you to destroy you, when I smite the land of Egypt.

יד. וְהָיָה הַיּוֹם הַזֶּה לָכֶם לְזִכָּרוֹן וְחַגֹּתֶם אֹתוֹ חַג לַיהֹוָה לְדֹרֹתֵיכֶם חֻקַּת עוֹלָם תְּחָגֻּהוּ:

καὶ ἔσται ἡ ἡμέρα ὑμῖν αὕτη μνημόσυνον καὶ ἑορτάσετε αὐτὴν ἑορτὴν κυρίῳ εἰς πάσας τὰς γενεὰς ὑμῶν νόμιμον αἰώνιον ἑορτάσετε αὐτήν

14 ܘܢܸܗܘܸܐ ܠܟ݂ܘܿܢ ܝܵܘܡܵܐ ܗܵܢܵܐ ܠܕ݂ܘܼܟ݂ܪܵܢܵܐ: ܘܥܘܼܒ݂ܕܘܼܗܝ ܥܲܕ݂ܥܹܕ݂ܵܐ ܠܡܵܪܝܵܐ: ܥܲܕ݂ܥܹܕ݂ܵܐ ܠܕ݂ܵܪܲܝܟܿܘܿܢ: ܢܵܡܘܿܣܵܐ ܠܥܵܠܲܡ ܗܘܲܝܬܿܘܿܢ ܥܵܒ݂ܕܿܝܼܢ ܠܹܗ.

Habebitis autem hunc diem in monimentum: et celebrabitis eam solemnem Domino in generationibus vestris cultu sempiterno.

Եւ եղիցի ձեզ օրդ այդ ի յիշատակ, եւ տօնեցէք զդա` տօն Տեառն. յազգս ձեր օրէն յաւիտենական տօնեցէք զդա:

და იყოს სისხლი იგი თქუენდა საჴსენებელად დღესასწაულად ზატიკობისა უფლისა თესლთა მიმართ ყოველთა შჯული სიხარულისა უკუნისამდე თავი დღესასწაულთა მათ წელიწდეულთა. 14

14 And this day shall be unto you for a memorial; and ye shall keep it a feast to the LORD throughout your generations; ye shall keep it a feast by an ordinance for ever.

טו. שִׁבְעַת יָמִים מַצּוֹת תֹּאכֵלוּ אַךְ בַּיּוֹם הָרִאשׁוֹן תַּשְׁבִּיתוּ שְּׂאֹר מִבָּתֵּיכֶם כִּי כָּל אֹכֵל חָמֵץ וְנִכְרְתָה הַנֶּפֶשׁ הַהִוא מִיִּשְׂרָאֵל מִיּוֹם הָרִאשֹׁן עַד יוֹם הַשְּׁבִעִי:

ἑπτὰ ἡμέρας ἄζυμα ἔδεσθε ἀπὸ δὲ τῆς ἡμέρας τῆς πρώτης ἀφανιεῖτε ζύμην ἐκ τῶν οἰκιῶν ὑμῶν πᾶς ὃς ἂν φάγῃ ζύμην ἐξολεθρευθήσεται ἡ ψυχὴ ἐκείνη ἐξ Ισραηλ ἀπὸ τῆς ἡμέρας τῆς πρώτης ἕως τῆς ἡμέρας τῆς ἑβδόμης

15 ܫܲܒ݂ܥܵܐ ܝܵܘܡܝܼܢ ܦܲܛܝܼܪܵܐ ܬܹܐܟ݂ܠܘܼܢ: ܘܡܼܢ ܝܵܘܡܵܐ ܩܲܕ݂ܡܵܝܵܐ ܬܒܲܛܠܘܼܢ ܚܡܝܼܪܵܐ ܡܼܢ ܒܵܬܲܝܟܿܘܿܢ: ܡܸܛܠ ܕܠܵܐ ܢܹܐܟ݂ܘܿܠ ܚܲܡܝܼܥܵܐ ܡܼܢ ܒܵܬܲܝܟܿܘܿܢ: ܬܹܐܒܲܕ݂ ܢܲܦ̮ܫܵܐ ܗܵܝ ܡܼܢ ܝܼܣܪܵܝܹܠ: ܡܼܢ ܝܵܘܡܵܐ ܩܲܕ݂ܡܵܝܵܐ ܘܲܥܕܲܡܵܐ ܠܝܵܘܡܵܐ ܫܒ݂ܝܼܥܵܝܵܐ.

Septem diebus azyma comedetis: in die primo non erit fermentum in domibus vestris: quicumque comederit fermentatum, peribit anima illa de Israël, a primo die usque ad diem septimum.

Զեւթն օր բաղարջ ուտիցէք. յառաջնմէ իսկ օրէ անտի անհետ առնիջիք զխմոր ի տանց ձերոց. ամենայն որ ուտիցէ խմորեալ` սատակեսցի անձնն այն յԻսրայելէ` յառաջնմէ օրէն մինչեւ յօրն եւթներորդ:

შჳდ დღე უფუველი ჭამეთ და პირველით დღითგანვე ბალარჯობათა მათ განაქარვეთ ყოველივე ცომი სახლებისაგან თქუენისა და ყოველმან, რომელმან ჭამოს თბისაგან მფუვილისა, მოსპოლვით მოისპოს იგი კაცი ისრაჱლისაგან პირველით დღითგან დღედმდე, მეშჳდედ. 15

15 Seven days shall ye eat unleavened bread; even the first day ye shall put away leaven out of your houses: for whosoever eateth leavened bread from the first day until the seventh day, that soul shall be cut off from Israel.

טז. וּבַיּוֹם הָרִאשׁוֹן מִקְרָא קֹדֶשׁ וּבַיּוֹם הַשְּׁבִיעִי מִקְרָא קֹדֶשׁ יִהְיֶה לָכֶם כָּל מְלָאכָה לֹא יֵעָשֶׂה בָהֶם אַךְ אֲשֶׁר יֵאָכֵל לְכָל נֶפֶשׁ הוּא לְבַדּוֹ יֵעָשֶׂה לָכֶם:

καὶ ἡ ἡμέρα ἡ πρώτη κληθήσεται ἁγία καὶ ἡ ἡμέρα ἡ ἑβδόμη κλητὴ ἁγία ἔσται ὑμῖν πᾶν ἔργον λατρευτὸν οὐ ποιήσετε ἐν αὐταῖς πλὴν ὅσα ποιηθήσεται πάσῃ ψυχῇ τοῦτο μόνον ποιηθήσεται ὑμῖν

16 ܝܵܘܡܵܐ ܩܲܕ݂ܡܵܝܵܐ ܩܪܸܐ ܘܩܲܕܝܼܫ: ܘܝܵܘܡܵܐ ܫܒ݂ܝܼܥܵܝܵܐ ܩܪܸܐ ܘܩܲܕܿܝܼܫ ܢܸܗܘܸܐ ܠܟ݂ܘܿܢ: ܘܟ݂ܠ ܥܒ݂ܵܕ݂ܵܐ ܠܵܐ ܢܸܬ݂ܥܒܸܕ݂ ܒܗܘܿܢ: ܐܸܠܵܐ ܡܸܕܸܿܡ ܕܐܵܟܸܠ ܒܲܪܢܵܫܵܐ: ܒܲܠܚܘܿܕ݂ ܗ̄ܘܼ ܢܸܬ݂ܥܒܸܕ݂ ܠܟ݂ܘܿܢ.

Dies prima erit sancta atque solemnis, et dies septima eadem festivitate venerabilis: nihil operis facietis in eis, exceptis his, quæ ad vescendum pertinent.

Եւ օրն առաջին կոչեսցի սուրբ, եւ օրն եւթներորդ նուիրեալ եղիցի ձեզ`` սուրբ. զամենայն գործ սպասու մի՛ գործիցէք ի նմա, բայց միայն որ գործիցի ամենայն անձին`` այն միայն գործեսցի ձեզ:

რამეთუ დღე იგი პირველი წოდებულ არს წმიდა. და დღე იგი უფლისაჲ წოდებულ არს წმიდა უფლისა, ყოველივე საქმე ხარკით მსახურებისა მათ დღეთა შინა ნუ იქთ, გარნა ერთი იგი საქმე, რომლისა გარეშე არა რაჲ განეგების ყოველსა კაცსა, საქმე ესე ხოლო იქმნებოდენ თქუენდა. 16

16 And in the first day there shall be an holy convocation, and in the seventh day there shall be an holy convocation to you; no manner of work shall be done in them, save that which every man must eat, that only may be done of you.

יז. וּשְׁמַרְתֶּם אֶת הַמַּצּוֹת כִּי בְּעֶצֶם הַיּוֹם הַזֶּה הוֹצֵאתִי אֶת צִבְאוֹתֵיכֶם מֵאֶרֶץ מִצְרָיִם וּשְׁמַרְתֶּם אֶת הַיּוֹם הַזֶּה לְדֹרֹתֵיכֶם חֻקַּת עוֹלָם:

καὶ φυλάξεσθε τὴν ἐντολὴν ταύτην ἐν γὰρ τῇ ἡμέρᾳ ταύτῃ ἐξάξω τὴν δύναμιν ὑμῶν ἐκ γῆς Αἰγύπτου καὶ ποιήσετε τὴν ἡμέραν ταύτην εἰς γενεὰς ὑμῶν νόμιμον αἰώνιον

17 ܘܬܸܛܪܘܼܢ ܦܲܛܝܼܪܵܐ: ܡܸܛܠ ܕܒܹܗ ܒܝܵܘܡܵܐ ܗܵܢܵܐ ܐܲܦܩܹܬ݂ ܚܲܝܠܵܘܵܬ݂ܟ݂ܘܿܢ ܡܼܢ ܐܲܪܥܵܐ ܕܡܸܨܪܹܝܢ: ܘܬܸܛܪܘܼܢ ܝܵܘܡܵܐ ܗܵܢܵܐ ܠܕ݂ܵܪܲܝܟܿܘܿܢ ܢܵܡܘܿܣܵܐ ܕܲܠܥܵܠܲܡ.

Et observabitis azyma: in eadem enim ipsa die educam exercitum vestrum de terra Ægypti, et custodietis diem istum in generationes vestras ritu perpetuo.

Եւ պահեսջիք զպատուիրանս իմ զայս``. զի յաւուր յայսմիկ հանից զզօրութիւն ձեր յերկրէս Եգիպտացւոց. եւ առնիցէք զօրս զայս յազգս ձեր օրէն յաւիտենական:

ეკრძალენით მცნებასა ამას, რამეთუ დღესა ამას გამოგიყუანებ თქუენ ქუეყანისა ამისგან ეგჳპტელთასა, და გეპყრან თქუენ დღე იგი თესლითი თესლადმდე თქუენდა შჯულად საუკუნოდ. 17

17 And ye shall observe the feast of unleavened bread; for in this selfsame day have I brought your armies out of the land of Egypt: therefore shall ye observe this day in your generations by an ordinance for ever.

יח. בָּרִאשֹׁן בְּאַרְבָּעָה עָשָׂר יוֹם לַחֹדֶשׁ בָּעֶרֶב תֹּאכְלוּ מַצֹּת עַד יוֹם הָאֶחָד וְעֶשְׂרִים לַחֹדֶשׁ בָּעָרֶב:

ἐναρχομένου τῇ τεσσαρεσκαιδεκάτῃ ἡμέρᾳ τοῦ μηνὸς τοῦ πρώτου ἀφ᾽ ἑσπέρας ἔδεσθε ἄζυμα ἕως ἡμέρας μιᾶς καὶ εἰκάδος τοῦ μηνὸς ἕως ἑσπέρας

18 ܒܝܲܪܚܵܐ ܩܲܕ݂ܡܵܝܵܐ: ܒܐܲܪܒܲܥܸܣܪܹܐ ܒܝܲܪܚܵܐ ܒܪܲܡܫܵܐ: ܬܹܐܟ݂ܠܘܼܢ ܦܲܛܝܼܪܵܐ: ܘܲܥܕܲܡܵܐ ܠܝܘܿܡ ܚܲܕ݂ ܘܥܸܣܪܝܼܢ ܒܝܲܪܚܵܐ ܒܪܲܡܫܵܐ.

Primo mense, quartadecima die mensis ad vesperam, comedetis azyma usque ad diem vigesimam primam ejusdem mensis ad vesperam.

Ի սկսանել չորեքտասաներորդի աւուր ամսոյն առաջնոյ յերեկորեայ բաղարջ ուտիցէք մինչեւ ցքսան եւ մի օր ամսոյն ցերեկոյ:

იწყეთ თქუენ ათოთხმეტითგან დღით მის თთჳსა პირველსათ, ჭამად უფუველისა მწუხირითგან ვიდრე დღედმდე მეოცედ მძღუარად თთჳსა მის მიმწუხრადმდე 18

18 In the first month, on the fourteenth day of the month at even, ye shall eat unleavened bread, until the one and twentieth day of the month at even.

יט. שִׁבְעַת יָמִים שְׂאֹר לֹא יִמָּצֵא בְּבָתֵּיכֶם כִּי כָּל אֹכֵל מַחְמֶצֶת וְנִכְרְתָה הַנֶּפֶשׁ הַהִוא מֵעֲדַת יִשְׂרָאֵל בַּגֵּר וּבְאֶזְרַח הָאָרֶץ:

ἑπτὰ ἡμέρας ζύμη οὐχ εὑρεθήσεται ἐν ταῖς οἰκίαις ὑμῶν πᾶς ὃς ἂν φάγῃ ζυμωτόν ἐξολεθρευθήσεται ἡ ψυχὴ ἐκείνη ἐκ συναγωγῆς Ισραηλ ἔν τε τοῖς γειώραις καὶ αὐτόχθοσιν τῆς γῆς

19 ܫܲܒ݂ܥܵܐ ܝܵܘܡܝܼܢ ܚܲܡܝܼܥܵܐ ܠܵܐ ܢܸܫܬܿܟܲܚ ܒܒ݂ܵܬܲܝܟܿܘܿܢ: ܡܸܛܠ ܕܟ݂ܠ ܕܢܹܐܟ݂ܘܿܠ ܚܲܡܝܼܥܵܐ: ܬܹܐܒܲܕ݂ ܢܲܦ̮ܫܵܐ ܗܵܝ ܡܼܢ ܟܢܘܼܫܬܵܐ ܕܝܼܣܪܵܝܹܠ: ܡܼܢ ܒܘܼܟ݂ܢܹ̈ܐ : ܘܡܼܢ ܥܵܡܘܿܪܹ̈ܐ ܕܐܲܪܥܵܐ.

Septem diebus fermentum non invenietur in domibus vestris: qui comederit fermentatum, peribit anima ejus de cœtu Israël, tam de advenis quam de indigenis terræ.

Զեւթն օր մի՛ գտցի խմոր ի տունս ձեր. ամենայն որ ուտիցէ խմորեալ` սատակեսցի անձն այն ի ժողովրդենէ Իսրայելի յեկաց եւ ի բնակաց երկրին:

შჳდ დღე ნუ იპოებინ ცომი სახლებსა თქუენსა, ყოველმან, რომელმან ჭამოს ცომოვანი, მოისპოს იგი კაცი ერისა მისგან ძეთა ისრაჱლისათა გარეშე მოსრულთა მათ მწირთა და შიშუელთა ბუნაკთა მათ მონათაგან სოფლისა მის თქუენისათა რაჲთურთით. 19

19 Seven days shall there be no leaven found in your houses: for whosoever eateth that which is leavened, even that soul shall be cut off from the congregation of Israel, whether he be a stranger, or born in the land.

כ. כָּל מַחְמֶצֶת לֹא תֹאכֵלוּ בְּכֹל מוֹשְׁבֹתֵיכֶם תֹּאכְלוּ מַצּוֹת:

πᾶν ζυμωτὸν οὐκ ἔδεσθε ἐν παντὶ δὲ κατοικητηρίῳ ὑμῶν ἔδεσθε ἄζυμα

20 ܘܟ݂ܠ ܚܲܡܝܼܥܵܐ ܠܵܐ ܬܹܐܟ݂ܠܘܿܢ: ܒܟ݂ܠܹܗ ܒܹܝܬ݂ ܡܲܥܡܲܪܟ݂ܘܿܢ ܬܹܐܟ݂ܠܘܿܢ ܦܲܛܝܼܪܵܐ.

Omne fermentatum non comedetis: in cunctis habitaculis vestris edetis azyma.

Խմորեալ մի՛ ուտիցեն. յամենայն բնակութեան ձերում ուտիցէք բաղարջ:

მფუვესა ნუ ვინ ჭამნ ყოველთა შინა სამკჳდრებელთა თქუენთა, არამედ უფუველი ჭამეთ! 20

20 Ye shall eat nothing leavened; in all your habitations shall ye eat unleavened bread.

כא. וַיִּקְרָא משֶׁה לְכָל זִקְנֵי יִשְׂרָאֵל וַיֹּאמֶר אֲלֵהֶם מִשְׁכוּ וּקְחוּ לָכֶם צֹאן לְמִשְׁפְּחֹתֵיכֶם וְשַׁחֲטוּ הַפָּסַח:

ἐκάλεσεν δὲ Μωυσῆς πᾶσαν γερουσίαν υἱῶν Ισραηλ καὶ εἶπεν πρὸς αὐτούς ἀπελθόντες λάβετε ὑμῖν ἑαυτοῖς πρόβατον κατὰ συγγενείας ὑμῶν καὶ θύσατε τὸ πασχα

21 ܘܲܩܪܵܐ ܡܘܼܫܹܐ ܠܟ݂ܠܗܘܿܢ ܣܵܒܹ̈ܐ ܕܲܒ݂ܢܲܝ ܝܼܣܪܵܝܹܠ: ܘܐܸܡܲܪ ܠܗܘܿܢ: ܒܲܥܓܲܠ ܣܲܒ݂ܘ ܠܟ݂ܘܿܢ ܥܵܢܵܐ ܠܫܲܪܒ݂ܵܬ݂ܟ݂ܘܿܢ: ܘܟ݂ܘܼܣܘ ܦܸܨܚܵܐ.

Vocavit autem Moyses omnes seniores filiorum Israël, et dixit ad eos: Ite tollentes animal per familias vestras, et immolate Phase.

Եւ կոչեաց Մովսէս զամենայն ծերակոյտ որդւոցն Իսրայելի, եւ ասէ ցնոսա. Երթայք առէք ձեզ ոչխար ըստ ազգս ձեր, եւ զենջիք ի զատիկ:

მოუწოდა მოსე მოხუცებულთა ძეთა ისრაჱლისათა და ჰრქუა მათ: გუალეთ, მოიღეთ თქუენდა თჳთო კრავი ტომად-ტომადმან თქუენმან და დაკალთ იგი ზატიკად უფლისა! 21

21 Then Moses called for all the elders of Israel, and said unto them, Draw out and take you a lamb according to your families, and kill the passover.

כב. וּלְקַחְתֶּם אֲגֻדַּת אֵזוֹב וּטְבַלְתֶּם בַּדָּם אֲשֶׁר בַּסַּף וְהִגַּעְתֶּם אֶל הַמַּשְׁקוֹף וְאֶל שְׁתֵּי הַמְּזוּזֹת מִן הַדָּם אֲשֶׁר בַּסָּף וְאַתֶּם לֹא תֵצְאוּ אִישׁ מִפֶּתַח בֵּיתוֹ עַד בֹּקֶר:

λήμψεσθε δὲ δέσμην ὑσσώπου καὶ βάψαντες ἀπὸ τοῦ αἵματος τοῦ παρὰ τὴν θύραν καθίξετε τῆς φλιᾶς καὶ ἐπ᾽ ἀμφοτέρων τῶν σταθμῶν ἀπὸ τοῦ αἵματος ὅ ἐστιν παρὰ τὴν θύραν ὑμεῖς δὲ οὐκ ἐξελεύσεσθε ἕκαστος τὴν θύραν τοῦ οἴκου αὐτοῦ ἕως πρωί

22 ܘܬܸܣܒ݂ܘܿܢ ܡܹܐܣܲܪܬܵܐ ܕܙܘܿܦܵܐ: ܘܬܸܨܒܿܥܘܼܢ ܒܲܕ݂ܡܵܐ ܕܐܸܡܪܵܐ: ܘܬܸܪܣܘܿܢ ܥܲܠ ܐܸܣܟܦܵܬ݂ܵܐ ܘܥܲܠ ܬܪܲܝܗܘܿܢ ܦܪܘܼܣܬܿܕܹܐ ܡܼܢ ܕܡܵܐ ܕܐܝܼܬ݂ ܒܡܵܢܵܐ: ܘܐܲܢ̄ܬܿܘܿܢ ܠܵܐ ܬܲܦܩܘܼܢ ܐ̄ܢܵܫ ܡܼܢ ܬܪܲܥ ܒܲܝܬܹܿܗ: ܥܕܲܡܵܐ ܠܨܲܦܪܵܐ.

Fasciculumque hyssopi tingite in sanguine qui est in limine, et aspergite ex eo superliminare, et utrumque postem: nullus vestrum egrediatur ostium domus suæ usque mane.

Եւ առնուցուք մշտիկ զոպայի թաթաւեալ յարեան որ առ դրօքն`` իցէ, եւ սրսկեսջիք զբարաւորաւն եւ զերկոքումբք սեմովքն յարենէ անտի որ առ դրօքն``. բայց դուք մի՛ ելանիցէք իւրաքանչիւր ըստ դուռն տան իւրոյ մինչեւ ցառաւօտ:

და მოიღეთ თქუენ უსუპი კონაჲ ერთი საპკურებელი და დააწეთ სისხლსა მას კრავისასა და აღნიშნეთ თქუენ ზედა წყირთლთა მათ ბჭეთასა და ზღურბლსა მას, ხოლო თქუენ ნუ გამოხუალთ კართა მათ სახლისა თქუენისათა მიგანთიადმდე რომელსა ჟამსა 22

22 And ye shall take a bunch of hyssop, and dip it in the blood that is in the bason, and strike the lintel and the two side posts with the blood that is in the bason; and none of you shall go out at the door of his house until the morning.

כג. וְעָבַר יְהֹוָה לִנְגֹּף אֶת מִצְרַיִם וְרָאָה אֶת הַדָּם עַל הַמַּשְׁקוֹף וְעַל שְׁתֵּי הַמְּזוּזֹת וּפָסַח יְהֹוָה עַל הַפֶּתַח וְלֹא יִתֵּן הַמַּשְׁחִית לָבֹא אֶל בָּתֵּיכֶם לִנְגֹּף:

καὶ παρελεύσεται κύριος πατάξαι τοὺς Αἰγυπτίους καὶ ὄψεται τὸ αἷμα ἐπὶ τῆς φλιᾶς καὶ ἐπ᾽ ἀμφοτέρων τῶν σταθμῶν καὶ παρελεύσεται κύριος τὴν θύραν καὶ οὐκ ἀφήσει τὸν ὀλεθρεύοντα εἰσελθεῖν εἰς τὰς οἰκίας ὑμῶν πατάξαι

23 ܘܢܸܥܒܲܪ ܡܵܪܝܵܐ ܠܡܸܡܚܵܐ ܠܡܸܨܪܵܝܹܐ: ܘܢܸܚܙܹܝܘܗܝ ܠܲܕ݂ܡܵܐ ܕܥܲܠ ܐܸܣܟܦܵܬ݂ܵܐ: ܘܥܲܠ ܬܪܲܝܗܘܿܢ ܦܪܘܼܣܬܿܕܹܐ: ܘܢܲܦܨܲܚ ܡܵܪܝܵܐ ܥܲܠ ܬܲܪܥܹܐ: ܘܠܵܐ ܢܸܫܒܘܿܩ ܠܲܡܚܲܒܿܠܵܢܵܐ ܕܢܸܥܘܿܠ ܠܒ݂ܵܬܲܝܟܿܘܿܢ ܘܲܢܚܲܒܸܿܠ.

Transibit enim Dominus percutiens Ægyptios: cumque viderit sanguinem in superliminari, et in utroque poste, transcendet ostium domus, et non sinet percussorem ingredi domos vestras et lædere.

Եւ անցցէ Տէր հարկանել զԵգիպտացիսդ, եւ տեսանիցէ զարիւնն որ ի վերայ բարաւորին եւ ի վերայ երկուց սեմոց, եւ զանց առնիցէ Տէր զդրօքն, եւ ոչ տայցէ թոյլ սատակչին մտանել ի տունս ձեր հարկանել:

გარდამოვიდეს უფალი მოსპოლვად ეგჳპტელთა მათ, იხილოს სისხლი იგი სამსავე მას კერძოსა ბჭეთასა და თანა-წარჴდეს ბჭეთა მათ თქუენთა და არა აუფლოს მომსრველსა სიკუდილისა მტარვალსა შესლვად სახლებსა მას თქუენსა და მოსრვად პირმშოჲსა მის თქუენისა. 23

23 For the LORD will pass through to smite the Egyptians; and when he seeth the blood upon the lintel, and on the two side posts, the LORD will pass over the door, and will not suffer the destroyer to come in unto your houses to smite you.

כד. וּשְׁמַרְתֶּם אֶת הַדָּבָר הַזֶּה לְחָק לְךָ וּלְבָנֶיךָ עַד עוֹלָם:

καὶ φυλάξεσθε τὸ ῥῆμα τοῦτο νόμιμον σεαυτῷ καὶ τοῖς υἱοῖς σου ἕως αἰῶνος

24 ܘܬܸܛܪܘܼܢ ܦܸܬ݂ܓ݂ܵܡܵܐ ܗܵܢܵܐ ܘܢܵܡܘܿܣܵܐ ܗܵܢܵܐ: ܠܟ݂ܘܿܢ ܘܠܲܒ݂ܢܲܝܟܘܿܢ ܥܕܲܡܵܐ ܠܥܵܠܲܡ.

Custodi verbum istud legitimum tibi et filiis tuis usque in æternum.

Եւ պահեսջիք զբանս զայս, օրէն քեզ եւ որդւոց քոց մինչեւ ցյաւիտեան:

ეკრძალენით და დაიცევით სიტყუაჲ ესე წესად შჯულიერად თქუენდა და ნაშობთა თქუენთა მიუკუნისამდე! 24

24 And ye shall observe this thing for an ordinance to thee and to thy sons for ever.

כה. וְהָיָה כִּי תָבֹאוּ אֶל הָאָרֶץ אֲשֶׁר יִתֵּן יְהֹוָה לָכֶם כַּאֲשֶׁר דִּבֵּר וּשְׁמַרְתֶּם אֶת הָעֲבֹדָה הַזֹּאת:

ἐὰν δὲ εἰσέλθητε εἰς τὴν γῆν ἣν ἂν δῷ κύριος ὑμῖν καθότι ἐλάλησεν φυλάξεσθε τὴν λατρείαν ταύτην

25 ܘܡܵܐ ܕܥܲܠܬܿܘܼܢ ܠܐܲܪܥܵܐ ܕܢܸܬܸܠ ܠܟ݂ܘܿܢ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܝܟ݂ ܕܐܸܡܲܪ: ܬܸܛܪܘܿܢ ܦܘܼܠܚܵܢܵܐ ܗܵܢܵܐ.

Cumque introieritis terram, quam Dominus daturus est vobis ut pollicitus est, observabitis cæremonias istas.

Եւ եթէ մտանիցէք յերկիրն զոր տացէ ձեզ Տէր, որպէս եւ խօսեցաւ, պահեսջիք զպաշտօնդ զայդ:

უკუეთუ შეხჳდეთ თქუენ ქუეყანასა მას, რომელსა მოგცემს თქუენ უფალი, ვითარცა გიბრძანა, დაიმარხეთ სიტყუაჲ ესე. 25

25 And it shall come to pass, when ye be come to the land which the LORD will give you, according as he hath promised, that ye shall keep this service.

כו. וְהָיָה כִּי יֹאמְרוּ אֲלֵיכֶם בְּנֵיכֶם מָה הָעֲבֹדָה הַזֹּאת לָכֶם:

καὶ ἔσται ἐὰν λέγωσιν πρὸς ὑμᾶς οἱ υἱοὶ ὑμῶν τίς ἡ λατρεία αὕτη

26 ܘܢܸܗܘܸܐ ܟܲܕ݂ ܢܹܐܡܪܘܼܢ ܠܟ݂ܘܿܢ ܒܢܲܝܟܘܿܢ: ܗܵܢܵܐ ܦܘܼܠܚܵܢܵܐ ܡܵܢܵܐ ܗ̄ܘܼ.

Et cum dixerint vobis filii vestri: Quæ est ista religio?

Եւ եղիցի եթէ ասիցեն ցձեզ որդիք ձեր. Զի՞նչ է պաշտօնս այս ձեզ:

და იყოს, გკითხვიდენ თუ ძენი იგი თქუენნი: რაჲ არს მსახურებაჲ ესე? 26

26 And it shall come to pass, when your children shall say unto you, What mean ye by this service?

כז. וַאֲמַרְתֶּם זֶבַח פֶּסַח הוּא לַיהֹוָה אֲשֶׁר פָּסַח עַל בָּתֵּי בְנֵי יִשְׂרָאֵל בְּמִצְרַיִם בְּנָגְפּוֹ אֶת מִצְרַיִם וְאֶת בָּתֵּינוּ הִצִּיל וַיִּקֹּד הָעָם וַיִּשְׁתַּחֲווּ:

καὶ ἐρεῖτε αὐτοῖς θυσία τὸ πασχα τοῦτο κυρίῳ ὡς ἐσκέπασεν τοὺς οἴκους τῶν υἱῶν Ισραηλ ἐν Αἰγύπτῳ ἡνίκα ἐπάταξεν τοὺς Αἰγυπτίους τοὺς δὲ οἴκους ἡμῶν ἐρρύσατο καὶ κύψας ὁ λαὸς προσεκύνησεν

27 ܬܹܐܡܪܘܼܢ ܠܗܘܿܢ: ܕܕܸܒ݂ܚܬܵܐ ܗ̄ܘܼ ܕܦܸܨܚܹܗ ܕܡܵܪܝܵܐ ܕܐܲܦܨܲܚ ܥܲܠ ܒܵܬܹ̈ܐ ܕܲܒ݂ܢܲܝ ܝܼܣܪܵܝܹܠ ܒܡܸܨܪܝܹܢ: ܟܲܕ݂ ܡܚܵܐ ܠܡܸܨܪܵܝܹܐ ܘܲܠܒ݂ܵܬܲܝܢ ܦܲܨܝܼ: ܘܲܩܥܲܕ݂ܘ ܥܲܡܵܐ ܘܲܣܓܸܕ݂ܘ ܠܡܵܪܝܵܐ.

Dicetis eis: Victima transitus Domini est, quando transivit super domos filiorum Israël in Ægypto, percutiens Ægyptios, et domos nostras liberans. Incurvatusque populus adoravit.

ասասջիք նոցա, եթէ Զոհ զատկի Տեառն է այս, յորժամ պահեաց զտունս`` որդւոցն Իսրայելի յԵգիպտոս, մինչ հարկանէր զԵգիպտացիսն, եւ զտունս մեր ապրեցոյց: Եւ խոնարհեցաւ ժողովուրդն եւ երկիր եպագ:

ჰრქუათ თქუენ: ესე მსხუერპლი შეწირვისა ზატიკისა უფლისა, რამეთუ დაიცვა სახლები ძეთა მათ ისრაჱლისათა ქუეყანასა მას ეგჳპტისასა, რაჟამს-იგი ჰგუემდა ეგჳპტელთა მათ გუემითა მით განუგებელითა და სახლები იგი ჩუენი განარინა. დადრკა ყოველი იგი ერი ძეთა ისრაჱლისათა პირსა ზედა თჳსსა და დამხედ თაყუანის სცეს. 27

27 That ye shall say, It is the sacrifice of the LORD's passover, who passed over the houses of the children of Israel in Egypt, when he smote the Egyptians, and delivered our houses. And the people bowed the head and worshipped.

כח. וַיֵּלְכוּ וַיַּעֲשׂוּ בְּנֵי יִשְׂרָאֵל כַּאֲשֶׁר צִוָּה יְהֹוָה אֶת משֶׁה וְאַהֲרֹן כֵּן עָשׂוּ:

καὶ ἀπελθόντες ἐποίησαν οἱ υἱοὶ Ισραηλ καθὰ ἐνετείλατο κύριος τῷ Μωυσῇ καὶ Ααρων οὕτως ἐποίησαν

28 ܘܐܸܙܲܠܘ ܘܲܥܒܲܕ݂ܘ ܒܢܲܝܼ ܝܼܣܪܵܝܹܠ: ܐܲܝܟܲܢܵܐ ܕܲܦܩܲܕ݂ ܐܸܢܘܿܢ ܡܵܪܝܵܐ ܠܡܘܼܫܹܐ ܘܠܲܐܗܪܘܿܢ: ܗܵܟܲܢܵܐ ܥܒܲܕ݂ܘ.

Et egressi filii Israël fecerunt sicut præceperat Dominus Moysi et Aaron.

Եւ գնացեալ որդիքն Իսրայելի արարին որպէս պատուիրեաց Տէր Մովսիսի եւ Ահարոնի, նոյնպէս եւ արարին:

და სწრაფით წარვიდოდეს აღსრულებად ქუეყანისა მის ბრძანებულისა, რომელ-იგი ამცნეს მოსე და აჰრონ სიტყჳთა უფლისათა. 28

28 And the children of Israel went away, and did as the LORD had commanded Moses and Aaron, so did they.

כט. וַיְהִי בַּחֲצִי הַלַּיְלָה וַיהֹוָה הִכָּה כָל בְּכוֹר בְּאֶרֶץ מִצְרַיִם מִבְּכֹר פַּרְעֹה הַיּשֵׁב עַל כִּסְאוֹ עַד בְּכוֹר הַשְּׁבִי אֲשֶׁר בְּבֵית הַבּוֹר וְכֹל בְּכוֹר בְּהֵמָה:

ἐγενήθη δὲ μεσούσης τῆς νυκτὸς καὶ κύριος ἐπάταξεν πᾶν πρωτότοκον ἐν γῇ Αἰγύπτῳ ἀπὸ πρωτοτόκου Φαραω τοῦ καθημένου ἐπὶ τοῦ θρόνου ἕως πρωτοτόκου τῆς αἰχμαλωτίδος τῆς ἐν τῷ λάκκῳ καὶ ἕως πρωτοτόκου παντὸς κτήνους

29 ܘܲܗܘܵܐ ܒܦܸܠܓܹܿܗ ܕܠܸܠܝܵܐ: ܘܡܵܪܝܵܐ ܩܲܛܸܠ ܟܠܗܘܿܢ ܒܘܼܟܪܹ̈ܐ ܕܐܲܪܥܵܐ ܕܡܸܨܪܹܝܢ: ܡܼܢ ܒܘܼܟ݂ܪܹܗ ܕܦܸܪܥܘܿܢ ܕܝܵܬܸܒ݂ ܥܲܠ ܟܘܼܪܣܝܹܗ: ܘܲܥܕܲܡܵܐ ܠܒ݂ܘܼܟ݂ܪܵܐ ܕܫܲܒ݂ܝܵܐ ܕܐܝܼܬ݂ ܒܝܹܬ݂ ܐܲܣܝܼܪܹ̈ܐ: ܘܟ݂ܠܗܘܿܢ ܒܘܼܟ݂ܪܹ̈ܐ ܕܲܒ݂ܥܝܼܪܵܐ.

Factum est autem in noctis medio, percussit Dominus omne primogenitum in terra Ægypti, a primogenito Pharaonis, qui in solio ejus sedebat, usque ad primogenitum captivæ quæ erat in carcere, et omne primogenitum jumentorum.

Եւ եղեւ ի հասարակ գիշերի եւ Տէր եհար զամենայն անդրանիկ յերկրին Եգիպտացւոց, յանդրանկանէ անտի փարաւոնի որ նստէր յաթոռ նորա, մինչեւ յանդրանիկ գերւոյն որ կայր ի վիրապի, եւ զամենայն անդրանիկ անասնոց:

და იყო განზოგებასა ოდენ ღამისასა, გარდამოჴდა უფალი ქუეყანასა მას, ეგჳპტელთასა მოსპოლვად ყოვლისა მის პირმშოებისა ეგჳპტისა კაცითგან მიპირუტყუამდე პირმშოჲთგან ფარაოსით, რომელ-იგი ჯდა სასთულთა მათ საერკულოთა, მიპირმშოდმდე ტყჳსა მის, რომელი გამოეკრა ფქჳლთა მათ. 29

29 And it came to pass, that at midnight the LORD smote all the firstborn in the land of Egypt, from the firstborn of Pharaoh that sat on his throne unto the firstborn of the captive that was in the dungeon; and all the firstborn of cattle.

ל. וַיָּקָם פַּרְעֹה לַיְלָה הוּא וְכָל עֲבָדָיו וְכָל מִצְרַיִם וַתְּהִי צְעָקָה גְדֹלָה בְּמִצְרָיִם כִּי אֵין בַּיִת אֲשֶׁר אֵין שָׁם מֵת:

καὶ ἀναστὰς Φαραω νυκτὸς καὶ πάντες οἱ θεράποντες αὐτοῦ καὶ πάντες οἱ Αἰγύπτιοι καὶ ἐγενήθη κραυγὴ μεγάλη ἐν πάσῃ γῇ Αἰγύπτῳ οὐ γὰρ ἦν οἰκία ἐν ᾗ οὐκ ἦν ἐν αὐτῇ τεθνηκώς

30 ܘܩܵܡ ܦܸܪܥܘܿܢ ܒܠܸܠܝܵܐ ܗܵܘ: ܘܟ݂ܠܗܘܿܢ ܥܲܒ݂ܕܵܘܗܝ: ܘܟ݂ܠܗܘܿܢ ܡܸܨܪܵܝܹܐ: ܘܲܗܘܵܬ݂ ܝܼܠܲܠܬܵܐ ܪܲܒܬ݂ܵܐ ܒܐܲܪܥܵܐ ܕܡܸܨܪܹܝܢ: ܘܠܲܝܬ ܒܲܝܬܵܐ ܕܠܲܝܬ ܗ̄ܘܵܐ ܒܹܗ ܡܝܼܬ݂ܵܐ.

Surrexitque Pharao nocte, et omnes servi ejus, cunctaque Ægyptus: et ortus est clamor magnus in Ægypto: neque enim erat domus in qua non jaceret mortuus.

Եւ յարեաւ փարաւոն գիշերայն, ինքն եւ ամենայն ծառայք իւր եւ ամենայն Եգիպտացիք, եւ եղեւ աղաղակ մեծ յամենայն երկրին Եգիպտացւոց. զի ոչ գոյր տուն յորում ոչ գոյր մեռեալ ի նմա:

აღდგა სწრაფით ფარაო ღამე და ყოველნივე იგი მთავარნი მისნი და ყოველი ერი ქუეყანისა მის ეგჳპტისაჲ. და იყო გოდებაჲ და ღაღადება დიდ ყოველსა მას ქუეყანასა ეგჳპტისასა. რამეთუ არა იყო სახლი, რომელსა შინა არა იდვა მკუდარი. 30

30 And Pharaoh rose up in the night, he, and all his servants, and all the Egyptians; and there was a great cry in Egypt; for there was not a house where there was not one dead.

לא. וַיִּקְרָא לְמשֶׁה וּלְאַהֲרֹן לַיְלָה וַיֹּאמֶר קוּמוּ צּאוּ מִתּוֹךְ עַמִּי גַּם אַתֶּם גַּם בְּנֵי יִשְׂרָאֵל וּלְכוּ עִבְדוּ אֶת יְהֹוָה כְּדַבֶּרְכֶם:

καὶ ἐκάλεσεν Φαραω Μωυσῆν καὶ Ααρων νυκτὸς καὶ εἶπεν αὐτοῖς ἀνάστητε καὶ ἐξέλθατε ἐκ τοῦ λαοῦ μου καὶ ὑμεῖς καὶ οἱ υἱοὶ Ισραηλ βαδίζετε καὶ λατρεύσατε κυρίῳ τῷ θεῷ ὑμῶν καθὰ λέγετε

31 ܘܲܩܪܵܐ ܦܸܪܥܘܿܢ ܠܡܘܼܫܹܐ ܘܠܲܐܗܪܘܿܢ ܒܠܸܠܝܵܐ ܗܵܘ: ܘܐܸܡܲܪ ܠܗܘܿܢ ܩܘܼܡܘ ܦܘܿܩܘ ܡܼܢ ܓܵܘ ܥܲܡܝ: ܘܐܵܦ ܐܲܢ̄ܬܘܢ ܘܐܵܦ ܒܢܲܝ ܝܼܣܪܵܝܹܠ: ܘܙܸܠܘ ܦܠܘܿܚܘ ܩܕ݂ܵܡ ܡܵܪܝܵܐ: ܐܲܝܟܲܢܵܐ ܕܐܸܡܲܪܬܿܘܢ.

Vocatisque Pharao Moyse et Aaron nocte, ait: Surgite et egredimini a populo meo, vos et filii Israël: ite, immolate Domino sicut dicitis.

Եւ կոչեաց փարաւոն զՄովսէս եւ զԱհարոն գիշերայն, եւ ասէ ցնոսա. Արիք եւ ելէք ի ժողովրդենէ իմմէ, ե՛ւ դուք ե՛ւ որդիքն Իսրայելի. երթայք եւ պաշտեցէք զՏէր Աստուած ձեր``, որպէս ասացէք:

უწოდა მუნთქუესვე ფარაო მოსეს და აჰრონს ღამე და ჰრქუა: აღდგით და წარვედით აწვე ერისაგან ჩემისა თქუენ და ძენი იგი ისრაჱლისანი, გუალეთ და ჰმსახურეთ უფალსა ღმერთსა თქუენსა, 31

31 And he called for Moses and Aaron by night, and said, Rise up, and get you forth from among my people, both ye and the children of Israel; and go, serve the LORD, as ye have said.

לב. גַּם צֹאנְכֶם גַּם בְּקַרְכֶם קְחוּ כַּאֲשֶׁר דִּבַּרְתֶּם וָלֵכוּ וּבֵרַכְתֶּם גַּם אֹתִי:

καὶ τὰ πρόβατα καὶ τοὺς βόας ὑμῶν ἀναλαβόντες πορεύεσθε εὐλογήσατε δὲ κἀμέ

32 ܐܵܦ ܥܵܢܟ݂ܘܿܢ ܐܵܦ ܬܵܘܪܲܝܟܿܘܢ ܕܒܲܪܘ: ܐܲܝܟ݂ ܕܐܸܡܲܪܬܘܿܢ: ܘܙܸܠܘ ܘܲܬ݂ܒܲܪܟ݂ܘܼܢ ܐܵܦ ܠܝܼ.

Oves vestras et armenta assumite ut petieratis, et abeuntes benedicite mihi.

Եւ զարջառ եւ զոչխար ձեր առեալ գնացէք, որպէս եւ ասացէքն. բայց եւ զիս օրհնեցէք:

ვითარცა-იგი სთქუთ, კაცით, საცხოვარით და ყოვლით აგებულებითურთ თქუენით, გარნა მე ხოლო მაკურთხევდით. 32

32 Also take your flocks and your herds, as ye have said, and be gone; and bless me also.

לג. וַתֶּחֱזַק מִצְרַיִם עַל הָעָם לְמַהֵר לְשַׁלְּחָם מִן הָאָרֶץ כִּי אָמְרוּ כֻּלָּנוּ מֵתִים:

καὶ κατεβιάζοντο οἱ Αἰγύπτιοι τὸν λαὸν σπουδῇ ἐκβαλεῖν αὐτοὺς ἐκ τῆς γῆς εἶπαν γὰρ ὅτι πάντες ἡμεῖς ἀποθνῄσκομεν

33 ܘܐܲܠܸܨܘ ܡܸܨܪܵܝܹܐ ܠܥܲܡܵܐ ܡܣܲܪܗܒ݂ܵܐܝܼܬ݂: ܕܢܲܦܩܘܼܢ ܐܸܢܘܿܢ ܡܼܢ ܐܲܪܥܵܐ: ܡܸܛܠ ܕܐܵܡܪܝܼܢ ܟܠܲܢ ܡܲܝܬܿܝܼܢ ܚ̄ܢܲܢ.

Urgebantque Ægyptii populum de terra exire velociter, dicentes: Omnes moriemur.

Եւ բռնադատէին Եգիպտացիքն զժողովուրդն փութանակի հանել զնոսա յերկրէ անտի. քանզի ասէին թէ Ամենեքեան իսկ մեռանիմք:

მაშინ იწყეს წუევად და იძულებად ეგჳპტელთა მათ, ერისა მის ისრაელისა ურვით, წყევით განსლვად ქუეყანისა მისგან ეგჳპტელთასა, რამეთუ ესრეთ გულსა დაიდვეს, ვითარმედ წუთღა თუ დაიგჳანონ, ერთბამად მოისპოს, ყოველივე იგი ერი ეგჳპტისაჲ. 33

33 And the Egyptians were urgent upon the people, that they might send them out of the land in haste; for they said, We be all dead men.

לד. וַיִּשָּׂא הָעָם אֶת בְּצֵקוֹ טֶרֶם יֶחְמָץ מִשְׁאֲרֹתָם צְרֻרֹת בְּשִׂמְלֹתָם עַל שִׁכְמָם:

ἀνέλαβεν δὲ ὁ λαὸς τὸ σταῖς πρὸ τοῦ ζυμωθῆναι τὰ φυράματα αὐτῶν ἐνδεδεμένα ἐν τοῖς ἱματίοις αὐτῶν ἐπὶ τῶν ὤμων

34 ܘܲܫܩܲܠܘ ܥܲܡܵܐ ܠܲܝܫܗܘܿܢ ܟܲܕ݂ ܠܵܐ ܚܡܲܥ: ܩܲܪܝܼܪܗܘܿܢ ܨܪܝܼܪ ܒܫܘܼܫܲܦܲܝܗܘܿܢ ܘܲܪܡܹܐ ܥܲܠ ܟܲܬ݂ܦܵܬ݂ܗܘܿܢ.

Tulit igitur populus conspersam farinam antequam fermentaretur: et ligans in palliis, posuit super humeros suos.

Եւ առ ժողովուրդն զհայսն իւրեանց մինչչեւ խմորեալ էր, զզանգուածս իւրեանց ծրարեալ ի կտաւս իւրեանց, ի վերայ ուսոց իւրեանց:

და აღიღო ერმან მან თბე იგი აღსუარული მჩურითა განუყოფელი და გარდაიკიდეს მჴართა მათთა და განვიდეს. 34

34 And the people took their dough before it was leavened, their kneadingtroughs being bound up in their clothes upon their shoulders.

לה. וּבְנֵי יִשְׂרָאֵל עָשׂוּ כִּדְבַר משֶׁה וַיִּשְׁאֲלוּ מִמִּצְרַיִם כְּלֵי כֶסֶף וּכְלֵי זָהָב וּשְׂמָלֹת:

οἱ δὲ υἱοὶ Ισραηλ ἐποίησαν καθὰ συνέταξεν αὐτοῖς Μωυσῆς καὶ ᾔτησαν παρὰ τῶν Αἰγυπτίων σκεύη ἀργυρᾶ καὶ χρυσᾶ καὶ ἱματισμόν

35 ܘܲܒ݂ܢܲܝ ܝܼܣܪܵܝܹܠ ܥܒܲܕ݂ܘ ܐܲܝܟ݂ ܡܸܠܬܹܗ ܕܡܘܼܫܹܐ: ܘܲܫܐܸܠܘ ܡܼܢ ܡܸܨܪܵܝܹܐ ܡܵܐܢܹ̈ܐ ܕܣܹܐܡܵܐ: ܘܡܵܐܢܹ̈ܐ ܕܕܲܗܒ݂ܵܐ: ܘܲܠܒ݂ܘܼܫܹ̈ܐ.

Feceruntque filii Israël sicut præceperat Moyses: et petierunt ab Ægyptiis vasa argentea et aurea, vestemque plurimam.

Եւ որդիքն Իսրայելի արարին որպէս եւ հրաման ետ նոցա Մովսէս. եւ խնդրեցին յԵգիպտացւոցն անօթս ոսկեղէնս եւ անօթս արծաթեղէնս եւ հանդերձս:

და ყვეს ეგრე ძეთა მათ ისრაჱლისათა, ვითარცა-იგი უბრძანა მათ მოსე და მოითხოვეს სამოსელი იგი შესხმად მამაკაცმან მოყუსისაგან თჳსისა და დედაკაცმან მეზობლისაგან თჳსისა, ჭურჭელი ოქროჲსა და ვერცხლისაჲ და სამოსელი პატიოსანი. 35

35 And the children of Israel did according to the word of Moses; and they borrowed of the Egyptians jewels of silver, and jewels of gold, and raiment:

לו. וַיהֹוָה נָתַן אֶת חֵן הָעָם בְּעֵינֵי מִצְרַיִם וַיַּשְׁאִלוּם וַיְנַצְּלוּ אֶת מִצְרָיִם:

καὶ κύριος ἔδωκεν τὴν χάριν τῷ λαῷ αὐτοῦ ἐναντίον τῶν Αἰγυπτίων καὶ ἔχρησαν αὐτοῖς καὶ ἐσκύλευσαν τοὺς Αἰγυπτίους

36 ܘܝܲܗ̄ܒ݂ ܐܸܢܘܿܢ ܡܵܪܝܵܐ ܠܥܲܡܵܐ ܠܪܲܚܡܹܐ ܒܥܲܝܢܲܝܗܘܿܢ ܕܡܸܨܪܵܝܹܐ: ܘܲܫܐܸܠܘ ܐܸܢܘܿܢ: ܘܚܲܠܸܨܘ ܠܡܸܨܪܵܝܹܐ.

Dominus autem dedit gratiam populo coram Ægyptiis ut commodarent eis: et spoliaverunt Ægyptios.

Եւ ետ Տէր շնորհս ժողովրդեան իւրում առաջի Եգիպտացւոցն, եւ ետուն նոցա ի զարդ. եւ կողոպտեցին զԵգիպտացիսն:

და უფალმან მოსცა მადლი ერსა თჳსსა წინაშე ეგჳპტელთა მათ, რამეთუ განუჴსნნა გულნი მათნი და მისცეს, ვითარცა იგინი სთხოვდეს, და მოიღეს და შეუკრიბეს ყოველივე ძეთა მათ ისრაჱლისათა. და ესრეთ განძარცული და განშიშულებული დაუტევეს ქუეყანა იგი ეგჳპტელთა მათ. 36

36 And the LORD gave the people favour in the sight of the Egyptians, so that they lent unto them such things as they required. And they spoiled the Egyptians.

לז. וַיִּסְעוּ בְנֵי יִשְׂרָאֵל מֵרַעְמְסֵס סֻכֹּתָה כְּשֵׁשׁ מֵאוֹת אֶלֶף רַגְלִי הַגְּבָרִים לְבד מִטָּף:

ἀπάραντες δὲ οἱ υἱοὶ Ισραηλ ἐκ Ραμεσση εἰς Σοκχωθα εἰς ἑξακοσίας χιλιάδας πεζῶν οἱ ἄνδρες πλὴν τῆς ἀποσκευῆς

37 ܘܲܫܩܲܠܘ ܒܢܲܝ ܝܼܣܪܵܝܹܠ ܡܼܢ ܪܲܥܡܣܝܼܣ ܠܣܵܟ݂ܘܼܬ݂: ܫܸܬ݂ܡܵܐܐ ܐܲܠܦܝܼܢ ܓܲܒ݂ܪܹ̈ܐ ܪܸܓ݂ܠܵܝܹܐ: ܣܛܲܪ ܡܼܢ ܝܼܩܲܪܬܵܐ.

Profectique sunt filii Israël de Ramesse in Socoth, sexcenta fere millia peditum virorum, absque parvulis.

Եւ չուեցին որդիքն Իսրայելի յՌամեսայ ի Սոկքովթ. վեց հարեւր հազար այր հետեւակ, թող զայլ աղխ:

ხოლო აღიტრნეს ძენი ისრაჱლისანი რამესით სოქოთდ ექუსასი ათასი მკჳრცხლი მამაკაცი, თჳნიერ ყრმა - დედებისა და ნართაული მრავალი თანააღვიდა მათ თანა და ცხოვარი და ზროხაჲ და პირუტყჳ მრავალი ფრიად. 37

37 And the children of Israel journeyed from Rameses to Succoth, about six hundred thousand on foot that were men, beside children.

לח. וְגַם עֵרֶב רַב עָלָה אִתָּם וְצֹאן וּבָקָר מִקְנֶה כָּבֵד מְאֹד:

καὶ ἐπίμικτος πολὺς συνανέβη αὐτοῖς καὶ πρόβατα καὶ βόες καὶ κτήνη πολλὰ σφόδρα

38 ܘܐܵܦ ܥܲܪܼܘܼܒ݂ܵܐ ܣܲܓܝܼܐܵܐ ܣܠܸܩ ܥܲܡܗܘܿܢ: ܘܥܵܢܵܐ ܘܬ݂ܵܘܪܹܐ ܘܩܸܢܝܵܢܵܐ ܕܣܲܓܿܝܼ ܛܵܒ݂.

Sed et vulgus promiscuum innumerabile ascendit cum eis, oves et armenta et animantia diversi generis multa nimis.

Եւ խառնիճաղանճ բազում ել ընդ նոսա, եւ արջառ եւ ոչխար եւ անասուն բազում յոյժ:

deest 38

38 And a mixed multitude went up also with them; and flocks, and herds, even very much cattle.

לט. וַיֹּאפוּ אֶת הַבָּצֵק אֲשֶׁר הוֹצִיאוּ מִמִּצְרַיִם עֻגֹת מַצּוֹת כִּי לֹא חָמֵץ כִּי גֹרְשׁוּ מִמִּצְרַיִם וְלֹא יָכְלוּ לְהִתְמַהְמֵהַּ וְגַם צֵדָה לֹא עָשׂוּ לָהֶם:

καὶ ἔπεψαν τὸ σταῖς ὃ ἐξήνεγκαν ἐξ Αἰγύπτου ἐγκρυφίας ἀζύμους οὐ γὰρ ἐζυμώθη ἐξέβαλον γὰρ αὐτοὺς οἱ Αἰγύπτιοι καὶ οὐκ ἠδυνήθησαν ἐπιμεῖναι οὐδὲ ἐπισιτισμὸν ἐποίησαν ἑαυτοῖς εἰς τὴν ὁδόν

39 ܘܐܲܦܵܐܘܼܗܝ ܠܠܲܝܫܵܐ ܕܐܲܦܸܩܘ ܡܼܢ ܡܸܨܪܹܝܢ ܪܲܥܦܵܐ ܦܲܛܝܼܪܵܐ: ܡܸܛܠ ܕܠܵܐ ܚܡܲܥ: ܡܸܛܠ ܕܐܲܦܸܩܘ ܐܸܢܘܿܢ ܡܸܨܪܵܝܹܐ: ܘܠܵܐ ܐܸܫܟܲܚܘ ܠܡܸܬ݂ܟܲܪܵܟ݂ܘܼ: ܘܐܵܦ ܙܘܵܐܕܹܐ ܠܵܐ ܥܒܲܕ݂ܘ ܠܗܘܿܢ.

Coxeruntque farinam, quam dudum de Ægypto conspersam tulerant: et fecerunt subcinericios panes azymos: neque enim poterant fermentari, cogentibus exire Ægyptiis, et nullam facere sinentibus moram: nec pulmenti quidquam occurrerat præparare.

Եւ եփեցին զհայսն զոր հանին յԵգիպտոսէ` նկանս բաղարջս, քանզի ոչ խմորեցաւ. զի հանին զնոսա Եգիպտացիքն, եւ ոչ կարէին մնալ. եւ ոչ պաշար արարին իւրեանց ճանապարհին:

და შექმნეს იფქლი იგი, რომელი გამოიტანეს ეგჳპტით ყუერბეულებად უცომოდ, რამეთუ არა შეზელილ იყო. და გამოჴადნეს იგინი მეგჳპტელთა და ვერ შემძლებელ იქმნნეს დათმენად, არცა საგზაული უქნეს, თავთა თჳსთა გზისათჳს. 39

39 And they baked unleavened cakes of the dough which they brought forth out of Egypt, for it was not leavened; because they were thrust out of Egypt, and could not tarry, neither had they prepared for themselves any victual.

מ. וּמוֹשַׁב בְּנֵי יִשְׂרָאֵל אֲשֶׁר יָשְׁבוּ בְּמִצְרָיִם שְׁלשִׁים שָׁנָה וְאַרְבַּע מֵאוֹת שָׁנָה:

ἡ δὲ κατοίκησις τῶν υἱῶν Ισραηλ ἣν κατῴκησαν ἐν γῇ Αἰγύπτῳ καὶ ἐν γῇ Χανααν ἔτη τετρακόσια τριάκοντα

40 ܘܡܵܘܬܲܒ݂ܗܘܿܢ ܕܝܼܬܸܒ݂ܘ ܒܢܲܝ ܝܼܣܪܵܝܹܠ ܒܐܲܪܥܵܐ ܕܡܸܨܪܹܝܢ: ܐܲܪܒܲܥܡܐܵܐ ܘܲܬ݂ܠܵܬ݂ܝܼܢ ܫܢܝܼܢ.

Habitatio autem filiorum Israël qua manserunt in Ægypto, fuit quadringentorum triginta annorum.

Եւ բնակութիւն որդւոցն Իսրայելի զոր բնակեցին յերկրին Եգիպտացւոց եւ յերկրին Քանանացւոց` ինքեանք եւ հարք իւրեանց``, ամք չորեք հարեւր եւ երեսուն:

ხოლო მსხემობაჲ ძეთა ისრაჱლისათა, რაოდენი იმსხემეს ქუეყანასა ეგჳპტისასა და ქუეყანასა ქანანისასა, მათ და მამათა მათთა წელნი - ოთხას ოცდაათ. და იყო შემდგომად ოთხასოცდაათისა წლისა, 40

40 Now the sojourning of the children of Israel, who dwelt in Egypt, was four hundred and thirty years.

מא. וַיְהִי מִקֵּץ שְׁלשִׁים שָׁנָה וְאַרְבַּע מֵאוֹת שָׁנָה וַיְהִי בְּעֶצֶם הַיּוֹם הַזֶּה יָצְאוּ כָּל צִבְאוֹת יְהֹוָה מֵאֶרֶץ מִצְרָיִם:

καὶ ἐγένετο μετὰ τὰ τετρακόσια τριάκοντα ἔτη ἐξῆλθεν πᾶσα ἡ δύναμις κυρίου ἐκ γῆς Αἰγύπτου

41 ܘܲܗܘܵܐ ܡܼܢ ܒܵܬܲܪ ܐܲܪܒܲܥܡܵܐܐ ܘܲܬ݂ܠܵܬ݂ܝܼܢ ܫܢܝܼܢ: ܒܹܗ ܒܝܵܘܡܵܐ ܗܵܢܵܐ ܢܦܲܩܘ ܟܠܗܘܿܢ ܚܲܝܠܵܘܵܬܹܗ ܕܡܵܪܝܵܐ ܡܼܢ ܐܲܪܥܵܐ ܕܡܸܨܪܝܹܢ.

Quibus expletis, eadem die egressus est omnis exercitus Domini de terra Ægypti.

Եւ եղեւ յետ չորեք հարեւր եւ երեսուն ամի, յաւուր յայնմիկ ելին ամենայն զօրութիւնք Տեառն յերկրէն Եգիպտացւոց:

გამოვიდა ყოველი ძალი უფლისაჲ ქუეყანით ეგჳპტით. 41

41 And it came to pass at the end of the four hundred and thirty years, even the selfsame day it came to pass, that all the hosts of the LORD went out from the land of Egypt.

מב. לֵיל שִׁמֻּרִים הוּא לַיהֹוָה לְהוֹצִיאָם מֵאֶרֶץ מִצְרָיִם הוּא הַלַּיְלָה הַזֶּה לַיהֹוָה שִׁמֻּרִים לְכָל בְּנֵי יִשְׂרָאֵל לְדֹרֹתָם:

νυκτὸς προφυλακή ἐστιν τῷ κυρίῳ ὥστε ἐξαγαγεῖν αὐτοὺς ἐκ γῆς Αἰγύπτου ἐκείνη ἡ νὺξ αὕτη προφυλακὴ κυρίῳ ὥστε πᾶσι τοῖς υἱοῖς Ισραηλ εἶναι εἰς γενεὰς αὐτῶν

42 ܠܸܠܝܵܐ ܢܛܝܼܪ ܗ̄ܘܵܐ ܠܡܵܪܝܵܐ: ܠܡܲܦܵܩܘܼܬ݂ܗܘܿܢ ܡܼܢ ܐܲܪܥܵܐ ܕܡܸܨܪܝܹܢ: ܗܘܼ ܠܸܠܝܵܐ ܗܵܢܵܐ ܠܡܵܪܝܵܐ ܢܛܝܼܪ ܗ̄ܘܵܐ ܠܟ݂ܠܗܘܿܢ ܒܢܲܝ ܝܼܣܪܵܝܹܠ ܠܕ݂ܵܪܲܝܗܘܢ.

Nox ista est observabilis Domini, quando eduxit eos de terra Ægypti: hanc observare debent omnes filii Israël in generationibus suis.

Գիշերի որ է յառաջապահեստ Տեառն` հանել`` զնոսա յերկրէն Եգիպտացւոց. այն գիշեր յառաջապահեստ Տեառն` լինել`` ամենայն որդւոցն Իսրայելի յազգս նոցա:

ღამე წინა საჴუმილავი არს უფლისაჲ გამოყვანებისა მათისა ქუეყანით ეგჳპტით. ღამე იგი ესე წინა საჴუმილავი არს უფლისა, ვინაცა ყოველთა ძეთა ისრაჱლისათად იყოს ესე ნათესავსა შინა მათსა. 42

42 It is a night to be much observed unto the LORD for bringing them out from the land of Egypt: this is that night of the LORD to be observed of all the children of Israel in their generations.

מג. וַיֹּאמֶר יְהֹוָה אֶל משֶׁה וְאַהֲרֹן זֹאת חֻקַּת הַפָּסַח כָּל בֶּן נֵכָר לֹא יֹאכַל בּוֹ:

εἶπεν δὲ κύριος πρὸς Μωυσῆν καὶ Ααρων λέγων οὗτος ὁ νόμος τοῦ πασχα πᾶς ἀλλογενὴς οὐκ ἔδεται ἀπ᾽ αὐτοῦ

43 ܘܐܸܡܲܪ ܡܵܪܝܵܐ ܠܡܘܼܫܹܐ ܘܠܲܐܗܪܘܿܢ: ܗܵܢܵܘ ܢܵܡܘܿܣܵܐ ܕܦܸܨܚܵܐ: ܟܠ ܒܲܪ ܢܘܼܟ݂ܪܵܝܵܐ ܠܵܐ ܢܹܐܟ݂ܘܿܠ ܡܸܢܹܗ.

Dixitque Dominus ad Moysen et Aaron: Hæc est religio Phase: omnis alienigena non comedet ex eo.

Խօսեցաւ Տէր ընդ Մովսիսի եւ ընդ Ահարոնի եւ ասէ. Այս է օրէն զատկի. ամենայն այլազգի մի՛ կերիցէ ի նմանէ:

და თქუა უფალმან მოსეს და აჰრონის მიმართ: ესე შჯული არს პასექისაჲ, ყოველმან უცხონათესავმან არა ჭამოს მისგანი. და ყოველსა მონასა ვისსამე და ვეცხლით ფრდილსა წინა-დასცჳთო მას, და მაშინ ჭამოს მისგან. 43

43 And the LORD said unto Moses and Aaron, This is the ordinance of the passover: There shall no stranger eat thereof:

מד. וְכָל עֶבֶד אִישׁ מִקְנַת כָּסֶף וּמַלְתָּה אֹתוֹ אָז יֹאכַל בּוֹ:

καὶ πᾶν οἰκέτην τινὸς ἢ ἀργυρώνητον περιτεμεῖς αὐτόν καὶ τότε φάγεται ἀπ᾽ αὐτοῦ

44 ܘܟ݂ܠ ܥܲܒ݂ܕܵܐ ܕܓܲܒ݂ܪܵܐ ܙܒ݂ܝܼܢ ܟܸܣܦܵܐ: ܡܵܐ ܕܲܓ݂ܙܲܪܬܵܝܗܝ: ܗܵܝܕܹܿܝܢ ܢܹܐܟ݂ܘܿܠ ܡܸܢܹܗ.

Omnis autem servus emptitius circumcidetur, et sic comedet.

Եւ զամենայն ծառայ ուրուք եւ զարծաթագին թլփատեսցես, եւ ապա կերիցէ ի նմանէ:

მსხემმან და მოსასყიდელმან არა ჭამოს მისგანი. 44

44 But every man's servant that is bought for money, when thou hast circumcised him, then shall he eat thereof.

מה. תּוֹשָׁב וְשָׂכִיר לֹא יֹאכַל בּוֹ:

πάροικος ἢ μισθωτὸς οὐκ ἔδεται ἀπ᾽ αὐτοῦ

45 ܬܵܘܬܵܒ݂ܵܐ ܘܐܲܓ݂ܝܼܪܵܐ ܠܵܐ ܢܹܐܟ݂ܘܿܠ ܡܸܢܹܗ.

Advena et mercenarius non edent ex eo.

Պանդուխտն եւ վարձկանն մի՛ կերիցէ ի նմանէ:

deest 45

45 A foreigner and an hired servant shall not eat thereof.

מו. בְּבַיִת אֶחָד יֵאָכֵל לֹא תוֹצִיא מִן הַבַּיִת מִן הַבָּשָׂר חוּצָה וְעֶצֶם לֹא תִשְׁבְּרוּ בוֹ:

ἐν οἰκίᾳ μιᾷ βρωθήσεται καὶ οὐκ ἐξοίσετε ἐκ τῆς οἰκίας τῶν κρεῶν ἔξω καὶ ὀστοῦν οὐ συντρίψετε ἀπ᾽ αὐτοῦ

46 ܒܒܲܝܬܵܐ ܚܲܕ݂ ܢܸܬ݂ܐܟܸܠ: ܘܠܵܐ ܬܲܦܩܘܿܢ ܡܸܢܹܗ ܡܼܢ ܒܸܣܪܵܐ ܠܒܲܪ ܡܼܢ ܒܲܝܬܵܐ: ܘܓܲܪܡܵܐ ܠܵܐ ܬܸܬ݂ܒܿܪܘܼܢ ܒܹܗ.

In una domo comedetur, nec efferetis de carnibus ejus foras, nec os illius confringetis.

Ի տան միում կերիցի. եւ մի՛ հանիցէք ի մսոյ անտի արտաքս քան զտունն, եւ ոսկր մի՛ բեկանիցէք ի նմանէ:

სახლსა შინა ერთსა იჭამოს, და არა დაუტეოთ ჴორცთაგანი განთიადმდე, და აჰა განიღოთ ჴორცთაგანი გარე, და ძუალი არა შეჰმუსროთ მისი. 46

46 In one house shall it be eaten; thou shalt not carry forth ought of the flesh abroad out of the house; neither shall ye break a bone thereof.

מז. כָּל עֲדַת יִשְׂרָאֵל יַעֲשׂוּ אֹתוֹ:

πᾶσα συναγωγὴ υἱῶν Ισραηλ ποιήσει αὐτό

47 ܟܠܵܗ ܟܢܘܼܫܬܵܐ ܕܝܼܣܪܵܝܹܠ ܢܸܥܒܿܕ݂ܘܼܢܹܗ.

Omnis cœtus filiorum Israël faciet illud.

Ամենայն ժողովուրդ որդւոցն Իսրայելի առնիցեն զայն:

ყოველმან შესაკრებელმან ძეთა ისრაჱლისათამან ყოს იგი. 47

47 All the congregation of Israel shall keep it.

מח. וְכִי יָגוּר אִתְּךָ גֵּר וְעָשָׂה פֶסַח לַיהֹוָה הִמּוֹל לוֹ כָל זָכָר וְאָז יִקְרַב לַעֲשׂתוֹ וְהָיָה כְּאֶזְרַח הָאָרֶץ וְכָל עָרֵל לֹא יֹאכַל בּוֹ:

ἐὰν δέ τις προσέλθῃ πρὸς ὑμᾶς προσήλυτος ποιῆσαι τὸ πασχα κυρίῳ περιτεμεῖς αὐτοῦ πᾶν ἀρσενικόν καὶ τότε προσελεύσεται ποιῆσαι αὐτὸ καὶ ἔσται ὥσπερ καὶ ὁ αὐτόχθων τῆς γῆς πᾶς ἀπερίτμητος οὐκ ἔδεται ἀπ᾽ αὐτοῦ

48 ܘܟܲܕ݂ ܢܸܥܡܲܪ ܥܲܡܟ݂ܘܿܢ ܬܵܘܬܵܒ݂ܵܐ: ܘܢܸܥܒܸܿܕ݂ ܦܸܨܚܵܐ ܠܡܵܪܝܵܐ: ܡܵܐ ܕܓ݂ܵܙܲܪ ܟܠ ܕܸܟ݂ܪܵܐ: ܗܵܝܕܹܿܝܢ ܢܸܬ݂ܩܲܪܲܒ݂ ܠܡܸܥܒܿܕܹܗ: ܘܢܸܗܘܸܐ ܐܲܝܟ݂ ܒܘܼܟ݂ܢܹ̈ܐ ܕܐܲܪܥܵܐ: ܘܟ݂ܠ ܥܘܼܪܠܵܐ ܠܵܐ ܢܹܐܟ݂ܘܿܠ ܡܸܢܹܗ.

Quod si quis peregrinorum in vestram voluerit transire coloniam, et facere Phase Domini, circumcidetur prius omne masculinum ejus, et tunc rite celebrabit: eritque sicut indigena terræ: si quis autem circumcisus non fuerit, non vescetur ex eo.

Ապա թէ մերձենայցէ առ ձեզ եկամուտ եւ առնիցէ զզատիկն Տեառն, թլփատեսցես զամենայն արու մանուկ նորա, եւ ապա մերձեսցի առնել զնա, եւ եղիցի իբրեւ զբնակ երկրին. ամենայն անթլփատ մի՛ կերիցէ ի նմանէ:

ხოლო უკუეთუ ვინმე მოვიდეს თქუენდა მწირი და იქმოდის პასექსა უფლისასა, წინა-დასცჳთო მას, ყოველსა წულსა. და მაშინ მოვიდეს ქმნად მისსა და იყოს ვითარცა მკჳდრი ქუეყანისაჲ. ყოველმან წინა-დაუცვეთელმან არა ჭამოს მისგან. 48

48 And when a stranger shall sojourn with thee, and will keep the passover to the LORD, let all his males be circumcised, and then let him come near and keep it; and he shall be as one that is born in the land: for no uncircumcised person shall eat thereof.

מט. תּוֹרָה אַחַת יִהְיֶה לָאֶזְרָח וְלַגֵּר הַגָּר בְּתוֹכְכֶם:

νόμος εἷς ἔσται τῷ ἐγχωρίῳ καὶ τῷ προσελθόντι προσηλύτῳ ἐν ὑμῖν

49 ܢܵܡܘܿܣܵܐ ܚܲܕ݂ ܢܸܗܘܸܐ ܠܒ݂ܘܼܟ݂ܢܹ̈ܐ: ܘܲܠܥܡܵܘܿܪܹ̈ܐ ܕܥܵܡܪܝܼܢ ܒܲܝܢܵܬ݂ܟ݂ܘܿܢ.

Eadem lex erit indigenæ et colono qui peregrinatur apud vos.

Օրէն` մի եւ նոյն կացցէ բնակին եւ եկին որ գայցէ մերձենալ ի ձեզ:

შჯული ერთი იყოს მსოფლელისაჲ და მწირისაჲ, მოსრულისა თქუენ თანა. 49

49 One law shall be to him that is homeborn, and unto the stranger that sojourneth among you.

נ. וַיַּעֲשׂוּ כָּל בְּנֵי יִשְׂרָאֵל כַּאֲשֶׁר צִוָּה יְהֹוָה אֶת משֶׁה וְאֶת אַהֲרֹן כֵּן עָשׂוּ:

καὶ ἐποίησαν οἱ υἱοὶ Ισραηλ καθὰ ἐνετείλατο κύριος τῷ Μωυσῇ καὶ Ααρων πρὸς αὐτούς οὕτως ἐποίησαν

50 ܘܲܥܒܲܕ݂ܘ ܟܠܗܘܿܢ ܒܢܲܝ ܝܼܣܪܵܝܹܠ: ܐܲܝܟ݂ ܕܲܦܩܸܕ݂ ܡܵܪܝܵܐ ܠܡܘܼܫܹܐ ܘܠܲܐܗܪܘܿܢ: ܗܵܟܲܢܵܐ ܥܒܲܕ݂ܘ.

Feceruntque omnes filii Israël sicut præceperat Dominus Moysi et Aaron.

Եւ արարին ամենայն որդիքն Իսրայելի, որպէս պատուիրեաց Տէր Մովսիսի եւ Ահարոնի, նոյնպէս արարին:

და ქმნეს ძეთა ისრაჱლისათა, ვითარცა ამცნო უფალმან მოსეს და აჰრონს მათდა მიმართ, ეგრეთ ყვეს. 50

50 Thus did all the children of Israel; as the LORD commanded Moses and Aaron, so did they.

נא. וַיְהִי בְּעֶצֶם הַיּוֹם הַזֶּה הוֹצִיא יְהֹוָה אֶת בְּנֵי יִשְׂרָאֵל מֵאֶרֶץ מִצְרַיִם עַל צִבְאֹתָם:

καὶ ἐγένετο ἐν τῇ ἡμέρᾳ ἐκείνῃ ἐξήγαγεν κύριος τοὺς υἱοὺς Ισραηλ ἐκ γῆς Αἰγύπτου σὺν δυνάμει αὐτῶν

51 ܘܲܗܘܵܐ ܒܹܗ ܒܝܵܘܡܵܐ ܗܵܢܵܐ ܐܲܦܸܩ ܡܵܪܝܵܐ ܠܲܒ݂ܢܲܝ ܝܼܣܪܵܝܹܠ ܡܼܢ ܐܲܪܥܵܐ ܕܡܸܨܪܹܝܢ: ܟܠ ܚܲܝܠܵܘܵܬ݂ܗܘܿܢ.

Et eadem die eduxit Dominus filios Israël de terra Ægypti per turmas suas.

Եւ եղեւ յաւուր յայնմիկ եհան Տէր զորդիսն Իսրայելի յերկրէն Եգիպտացւոց հանդերձ զօրութեամբ իւրեանց:

და იყო, მას დღესა შინა განიყვანნა უფალმან ძენი ისრაჱლისანი ქუეყანით ეგჳპტით ძალისა თანა მათისა. 51

51 And it came to pass the selfsame day, that the LORD did bring the children of Israel out of the land of Egypt by their armies.

יג

ΙΓ'

ܩܦܠܐܘܢ: ܝܓ.

Cap. 13

ԳԼ. ԺԳ

თავი მეცამეტე

א. וַיְדַבֵּר יְהֹוָה אֶל משֶׁה לֵּאמֹר:

εἶπεν δὲ κύριος πρὸς Μωυσῆν λέγων

1 ܘܐܸܡܲܪ ܡܵܪܝܵܐ ܠܡܘܼܫܹܐ.

Locutusque est Dominus ad Moysen, dicens:

Խօսեցաւ Տէր ընդ Մովսիսի եւ ասէ:

ხოლო ჰრქუა უფალმან მოსეს მეტყუელმან: 1

1 And the LORD spake unto Moses, saying,

ב. קַדֶּשׁ לִי כָל בְּכוֹר פֶּטֶר כָּל רֶחֶם בִּבְנֵי יִשְׂרָאֵל בָּאָדָם וּבַבְּהֵמָה לִי הוּא:

ἁγίασόν μοι πᾶν πρωτότοκον πρωτογενὲς διανοῖγον πᾶσαν μήτραν ἐν τοῖς υἱοῖς Ισραηλ ἀπὸ ἀνθρώπου ἕως κτήνους ἐμοί ἐστιν

2 ܩܲܕܸܿܫ ܠܝܼ ܟܠ ܒܘܼܟ݂ܪܵܐ ܕܦܵܬܲܚ ܟܠ ܪܵܚܡܵܐ: ܕܲܒ݂ܢܲܝ ܝܼܣܪܵܝܹܠ: ܕܐ̄ܢܵܫܵܐ ܘܕܲܒ݂ܥܝܼܪܵܐ: ܕܝܼܠܝ ܐܸܢܘܿܢ.

Sanctifica mihi omne primogenitum quod aperit vulvam in filiis Israël, tam de hominibus quam de jumentis: mea sunt enim omnia.

Սրբեա դու ինձ զամենայն անդրանիկ նախծին որ բանայ զամենայն արգանդ ի մէջ որդւոցդ Իսրայելի, ի մարդոյ մինչեւ յանասուն, քանզի իմ է:

წმიდა-მიყავ მე ყოველი პირმშოჲ პირველშობილი განმღებელი ყოვლისა საშოჲსა ძეთა შორის ისრაჱლისათა, კაცითგან მიპირუტყუამდე: ჩემი არს. 2

2 Sanctify unto me all the firstborn, whatsoever openeth the womb among the children of Israel, both of man and of beast: it is mine.

ג. וַיֹּאמֶר משֶׁה אֶל הָעָם זָכוֹר אֶת הַיּוֹם הַזֶּה אֲשֶׁר יְצָאתֶם מִמִּצְרַיִם מִבֵּית עֲבָדִים כִּי בְּחֹזֶק יָד הוֹצִיא יְהֹוָה אֶתְכֶם מִזֶּה וְלֹא יֵאָכֵל חָמֵץ:

εἶπεν δὲ Μωυσῆς πρὸς τὸν λαόν μνημονεύετε τὴν ἡμέραν ταύτην ἐν ᾗ ἐξήλθατε ἐκ γῆς Αἰγύπτου ἐξ οἴκου δουλείας ἐν γὰρ χειρὶ κραταιᾷ ἐξήγαγεν ὑμᾶς κύριος ἐντεῦθεν καὶ οὐ βρωθήσεται ζύμη

3 ܘܐܸܡܲܪ ܡܘܼܫܹܐ ܠܥܲܡܵܐ: ܐܸܬܿܕܲܟܲܪܘ ܝܵܘܡܵܐ ܗܵܢܵܐ ܕܲܢܦܲܩܬܿܘܿܢ ܒܹܗ ܡܼܢ ܐܲܪܥܵܐ ܕܡܸܨܪܹܝܢ: ܡܼܢ ܒܹܝܬ݂ ܥܲܒ݂ܕܘܼܬ݂ܵܐ: ܡܸܛܠ ܕܒ݂ܐܝܼܕ݂ܵܐ ܬܲܩܝܼܦܬܵܐ ܐܲܦܸܩܟ݂ܘܿܢ ܡܵܪܝܵܐ ܡܸܟܵܐ: ܘܠܵܐ ܢܸܬ݂ܐܟܸܠ ܚܲܡܝܼܥܵܐ.

Et ait Moyses ad populum: Mementote diei hujus in qua egressi estis de Ægypto et de domo servitutis, quoniam in manu forti eduxit vos Dominus de loco isto: ut non comedatis fermentatum panem.

Եւ ասէ Մովսէս ցժողովուրդն. Յիշեսջիք զօրս զայս յորում ելէք յԵգիպտոսէ ի տանէ ծառայութեան, զի հզօր ձեռամբ եհան զձեզ Տէր աստի. եւ ոչ ուտիցէք խմորուն:

და თქუა მოსე ერისა მიმართ: იჴსენებდით დღესა ამას, რომელსა შინა გამოხუედით ეგჳპტით სახლისაგან მონებისა, რამეთუ ჴელითა მტკიცითა განგიყუანა თქუენ უფალმან ამიერ და არა შჭამოთ ცომი. 3

3 And Moses said unto the people, Remember this day, in which ye came out from Egypt, out of the house of bondage; for by strength of hand the LORD brought you out from this place: there shall no leavened bread be eaten.

ד. הַיּוֹם אַתֶּם יֹצְאִים בְּחֹדֶשׁ הָאָבִיב:

ἐν γὰρ τῇ σήμερον ὑμεῖς ἐκπορεύεσθε ἐν μηνὶ τῶν νέων

4 ܒܝܵܘܡܵܐ ܗܵܢܵܐ ܕܢܵܦܩܝܼܬܿܘܿܢ: ܒܝܲܪܚܵܐ ܕܗܲܒܵܒܹܐ.

Hodie egredimini mense novarum frugum.

Զի յայսմ աւուր ելանէք դուք յամսեանս կանխոց:

რამეთუ ამას დღესა შინა განხჳდეთ თქუენ თთუესა შინა ახალთასა. 4

4 This day came ye out in the month Abib.

ה. וְהָיָה כִי יְבִיאֲךָ יְהֹוָה אֶל אֶרֶץ הַכְּנַעֲנִי וְהַחִתִּי וְהָאֱמֹרִי וְהַחִוִּי וְהַיְבוּסִי אֲשֶׁר נִשְׁבַּע לַאֲבֹתֶיךָ לָתֶת לָךְ אֶרֶץ זָבַת חָלָב וּדְבָשׁ וְעָבַדְתָּ אֶת הָעֲבֹדָה הַזֹּאת בַּחֹדֶשׁ הַזֶּה:

καὶ ἔσται ἡνίκα ἐὰν εἰσαγάγῃ σε κύριος ὁ θεός σου εἰς τὴν γῆν τῶν Χαναναίων καὶ Χετταίων καὶ Ευαίων καὶ Γεργεσαίων καὶ Αμορραίων καὶ Φερεζαίων καὶ Ιεβουσαίων ἣν ὤμοσεν τοῖς πατράσιν σου δοῦναί σοι γῆν ῥέουσαν γάλα καὶ μέλι καὶ ποιήσεις τὴν λατρείαν ταύτην ἐν τῷ μηνὶ τούτῳ

5 ܘܢܸܗܘܸܐ ܟܲܕ݂ ܢܲܥܸܠܟ݂ܘܿܢ ܡܵܪܝܵܐ ܠܐܲܪܥܵܐ ܕܲܟ݂ܢܲܥܢܵܝܹܐ: ܘܲܕ݂ܚܹܬ݂ܵܝܹܐ: ܘܕ݂ܵܐܡܘܿܪܵܝܹܐ: ܘܲܕ݂ܚܵܘܵܝܹܐ: ܘܲܕ݂ܝܵܒ݂ܘܿܣܵܝܹܐ: ܘܲܕ݂ܦܲܪܙܵܝܹܐ: ܐܲܝܟ݂ ܕܝܼܡܵܐ ܠܐܲܒ݂ܵܗܲܝܟܿܘܿܢ: ܕܢܸܬܸܿܠ ܠܟ݂ܘܿܢ ܐܲܪܥܵܐ ܕܡܲܪܕܿܝܵܐ ܚܲܠܒ݂ܵܐ ܘܕܸܒ݂ܫܵܐ: ܬܸܦܠܚܘܼܢ ܦܘܼܠܚܵܢܵܐ ܗܵܢܵܐ ܒܹܗ ܒܝܲܪܚܵܐ ܗܵܢܵܐ.

Cumque introduxerit te Dominus in terram Chananæi, et Hethæi, et Amorrhæi, et Hevæi, et Jebusæi, quam juravit patribus tuis ut daret tibi, terram fluentem lacte et melle, celebrabis hunc morem sacrorum mense isto.

Եւ եղիցի յորժամ եթէ տանիցի զքեզ Տէր Աստուած քո`` յերկրին Քանանացւոց եւ Քետացւոց եւ Ամովրհացւոց եւ Խեւացւոց եւ Յեբուսացւոց եւ Փերեզացւոց եւ Գերգեսացւոց``, զոր երդուաւ հարցն քոց տալ քեզ, երկիր որ բղխէ զկաթն եւ զմեղր, եւ արասցես զպաշտօնս զայս յամսեանս յայսմիկ:

და იყოს, ოდესცა შეგიყვანოს შენ უფალმან ღმერთმან შენმან ქუეყანასა ქანანელთასა, და ქეტელთასა, და აღმორეველთასა, და ეველთასა, და იებოსელთასა, და გერგესეველთასა, და ფერეზელთასა, რომლისათჳს ვეფუცე მამათა შენთა მიცემად თქუენდა ქუეყანა, რომელსა გამოსდის სძე და თაფლი, და ჰყოთ მსახურებაჲ თთუესა ამას. 5

5 And it shall be when the LORD shall bring thee into the land of the Canaanites, and the Hittites, and the Amorites, and the Hivites, and the Jebusites, which he sware unto thy fathers to give thee, a land flowing with milk and honey, that thou shalt keep this service in this month.

ו. שִׁבְעַת יָמִים תֹּאכַל מַצֹּת וּבַיּוֹם הַשְּׁבִיעִי חַג לַיהֹוָה:

ἓξ ἡμέρας ἔδεσθε ἄζυμα τῇ δὲ ἡμέρᾳ τῇ ἑβδόμῃ ἑορτὴ κυρίου

6 ܫܲܒ݂ܥܵܐ ܝܵܘܡܝܼܢ ܬܹܐܟ݂ܠܘܿܢ ܦܲܛܝܼܪܵܐ: ܘܲܒ݂ܝܵܘܡܵܐ ܫܒ݂ܝܼܥܵܝܵܐ ܥܲܕ݂ܥܹܕ݂ܵܐ ܗ̄ܘܼ ܠܡܵܪܝܵܐ.

Septem diebus vesceris azymis: et in die septimo erit solemnitas Domini.

Զեւթն օր բաղարջ կերիջիք, եւ յաւուրն եւթներորդի տօն Տեառն:

და შჳდ დღე შჭამდეთ უცომოსა, ხოლო მეშჳდესა დღესა დღესასწაული არს უფლისაჲ. 6

6 Seven days thou shalt eat unleavened bread, and in the seventh day shall be a feast to the LORD.

ז. מַצּוֹת יֵאָכֵל אֵת שִׁבְעַת הַיָּמִים וְלֹא יֵרָאֶה לְךָ חָמֵץ וְלֹא יֵרָאֶה לְךָ שְׂאֹר בְּכָל גְּבֻלֶךָ:

ἄζυμα ἔδεσθε τὰς ἑπτὰ ἡμέρας οὐκ ὀφθήσεταί σοι ζυμωτόν οὐδὲ ἔσται σοι ζύμη ἐν πᾶσιν τοῖς ὁρίοις σου

7 ܦܲܛܝܼܪܵܐ ܬܹܐܟ݂ܠܘܿܢ ܫܲܒ݂ܥܵܐ ܝܵܘܡܝܼܢ: ܘܠܵܐ ܢܸܬ݂ܚܙܸܐ ܒܟ݂ܘܿܢ ܚܲܡܝܼܥܵܐ: ܒܟ݂ܠܹܗ ܬܚܘܼܡܟ݂ܘܿܢ.

Azyma comedetis septem diebus: non apparebit apud te aliquid fermentatum, nec in cunctis finibus tuis.

Բաղարջ կերիջիք զեւթն օր, ոչ երեւեսցի առ քեզ խմորուն, եւ ոչ եղիցի խմոր յամենայն սահմանս քո:

უცომოსა შჭამდეთ შჳდთა დღეთა, არა იხილვოს შენდა ცომოანი, არცა იყოს ცომი შენდა ყოველთა შინა საზღვართა შენთა შჳდ დღე. 7

7 Unleavened bread shall be eaten seven days; and there shall no leavened bread be seen with thee, neither shall there be leaven seen with thee in all thy quarters.

ח. וְהִגַּדְתָּ לְבִנְךָ בַּיּוֹם הַהוּא לֵאמֹר בַּעֲבוּר זֶה עָשָׂה יְהֹוָה לִי בְּצֵאתִי מִמִּצְרָיִם:

καὶ ἀναγγελεῖς τῷ υἱῷ σου ἐν τῇ ἡμέρᾳ ἐκείνῃ λέγων διὰ τοῦτο ἐποίησεν κύριος ὁ θεός μοι ὡς ἐξεπορευόμην ἐξ Αἰγύπτου

8 ܘܲܬ݂ܚܵܘܘܼܢ ܠܲܒ݂ܢܲܝܟܿܘܿܢ ܒܝܵܘܡܵܐ ܗܵܘ: ܕܡܸܛܠ ܗܵܢܵܐ ܥܒܲܕ݂ ܠܝܼ ܐܲܠܵܗܝ ܟܲܕ݂ ܢܸܦܩܹܬ݂ ܡܼܢ ܡܸܨܪܹܝܢ.

Narrabisque filio tuo in die illo, dicens: Hoc est quod fecit mihi Dominus quando egressus sum de Ægypto.

Եւ պատմեսցես որդւոյ քում յաւուր յայնմիկ եւ ասասցես. Վասն այնորիկ արար ինձ Տէր Աստուած, մինչ ելանէի յԵգիպտոսէ:

და უთხრობდე ძესა შენსა მას დღესა შინა მეტყუელი; ამის მიერ, ქმნა უფალმან ღმერთმან ჩუენმან, ვითარცა-იგი მოვიდოდე ეგჳპტით. 8

8 And thou shalt shew thy son in that day, saying, This is done because of that which the LORD did unto me when I came forth out of Egypt.

ט. וְהָיָה לְךָ לְאוֹת עַל יָדְךָ וּלְזִכָּרוֹן בֵּין עֵינֶיךָ לְמַעַן תִּהְיֶה תּוֹרַת יְהֹוָה בְּפִיךָ כִּי בְּיָד חֲזָקָה הוֹצִאֲךָ יְהֹוָה מִמִּצְרָיִם:

καὶ ἔσται σοι σημεῖον ἐπὶ τῆς χειρός σου καὶ μνημόσυνον πρὸ ὀφθαλμῶν σου ὅπως ἂν γένηται ὁ νόμος κυρίου ἐν τῷ στόματί σου ἐν γὰρ χειρὶ κραταιᾷ ἐξήγαγέν σε κύριος ὁ θεὸς ἐξ Αἰγύπτου

9 ܘܢܸܗܘܸܐ ܠܵܟ݂ ܐܵܬ݂ܵܐ ܥܲܠ ܐܝܼܕ݂ܵܟ݂: ܘܕ݂ܘܼܟ݂ܪܵܢܵܐ ܒܹܝܬ݂ ܥܲܝܢܲܝܟ: ܡܸܛܠ ܕܢܸܗܘܸܐ ܢܵܡܘܿܣܹܗ ܕܡܵܪܝܵܐ ܒܦܘܼܡܵܟ݂: ܡܸܛܠ ܕܒ݂ܐܝܼܕ݂ܵܐ ܬܲܩܝܼܦܬܵܐ ܐܲܦܩܵܟ݂ ܡܵܪܝܵܐ ܡܼܢ ܡܸܨܪܹܝܢ.

Et erit quasi signum in manu tua, et quasi monimentum ante oculos tuos: et ut lex Domini semper sit in ore tuo, in manu enim forti eduxit te Dominus de Ægypto.

Եւ եղիցի քեզ նշան ի վերայ ձեռին քո, եւ յիշատակ առաջի աչաց քոց, զի լինիցին օրէնք Տեառն ի բերանի քում. զի հզօր ձեռամբ եհան զքեզ Տէր յԵգիպտոսէ:

და იყოს შენდა სასწაულად ჴელსა ზედა შენსა და მოსაჴსენებლად წინაშე. თუალთა შენთა, რათა იყოს შჯული უფლისაჲ პირსა შინა შენსა, რამეთუ ჴელითა მტკიცითა გამოგიყუანა შენ უფალმან ეგჳპტით. 9

9 And it shall be for a sign unto thee upon thine hand, and for a memorial between thine eyes, that the LORD's law may be in thy mouth: for with a strong hand hath the LORD brought thee out of Egypt.

י. וְשָׁמַרְתָּ אֶת הַחֻקָּה הַזֹּאת לְמוֹעֲדָהּ מִיָּמִים יָמִימָה:

καὶ φυλάξεσθε τὸν νόμον τοῦτον κατὰ καιροὺς ὡρῶν ἀφ᾽ ἡμερῶν εἰς ἡμέρας

10 ܘܛܲܪ ܦܘܼܩܕܵܢܵܐ ܗܵܢܵܐ ܘܢܵܡܘܿܣܵܐ ܗܵܢܵܐ ܠܙܲܒ݂ܢܹܗ: ܡܼܢ ܥܸܕܵܢ ܠܥܸܕܵܢ.

Custodies hujuscemodi cultum statuto tempore a diebus in dies.

Եւ պահեսջիք զօրէնս զայս ի ժամանակաց ի ժամանակս, եւ`` աւուրց յաւուրս:

და დაიცევით შჯული ესე ჟამითი ჟამადთა შინა ჟამთასა დღითი დღეთაგან დღეთა მიმართ. 10

10 Thou shalt therefore keep this ordinance in his season from year to year.

יא. וְהָיָה כִּי יְבִאֲךָ יְהֹוָה אֶל אֶרֶץ הַכְּנַעֲנִי כַּאֲשֶׁר נִשְׁבַּע לְךָ וְלַאֲבֹתֶיךָ וּנְתָנָהּ לָךְ:

καὶ ἔσται ὡς ἂν εἰσαγάγῃ σε κύριος ὁ θεός σου εἰς τὴν γῆν τῶν Χαναναίων ὃν τρόπον ὤμοσεν τοῖς πατράσιν σου καὶ δώσει σοι αὐτήν

11 ܘܟܲܕ݂ ܢܲܥܠܵܟ݂ ܡܵܪܝܵܐ ܠܐܲܪܥܵܐ ܕܲܟ݂ܢܲܥܢܵܝܹܐ: ܐܲܝܟ݂ ܕܝܼܡܵܐ ܠܵܟ݂ ܘܠܐܲܒ݂ܵܗܲܝܟ: ܘܢܸܬܿܠܝܼܗܿ ܠܵܟ݂.

Cumque introduxerit te Dominus in terram Chananæi, sicut juravit tibi et patribus tuis, et dederit tibi eam:

Եւ եղիցի յորժամ տանիցի զքեզ Տէր Աստուած քո`` յերկիրն Քանանացւոց, որպէս երդուաւ քեզ եւ հարցն քոց, եւ տացէ զնա քեզ:

და იყოს, ვითარცა შეგიყვანოს შენ უფალმან ქუეყანასა ქანანელთასა, ვითარ სახედ ეფუცა მამათა შენთა, და მიგცეს იგი შენ. 11

11 And it shall be when the LORD shall bring thee into the land of the Canaanites, as he sware unto thee and to thy fathers, and shall give it thee,

יב. וְהַעֲבַרְתָּ כָל פֶּטֶר רֶחֶם לַיהֹוָה וְכָל פֶּטֶר שֶׁגֶר בְּהֵמָה אֲשֶׁר יִהְיֶה לְךָ הַזְּכָרִים לַיהֹוָה:

καὶ ἀφελεῖς πᾶν διανοῖγον μήτραν τὰ ἀρσενικά τῷ κυρίῳ πᾶν διανοῖγον μήτραν ἐκ τῶν βουκολίων ἢ ἐν τοῖς κτήνεσίν σου ὅσα ἐὰν γένηταί σοι τὰ ἀρσενικά ἁγιάσεις τῷ κυρίῳ

12 ܬܸܦܪܘܿܫ ܟܠ ܒܘܼܟ݂ܪܵܐ ܦܵܬܲܚ ܪܵܚܡܵܐ ܠܡܵܪܝܵܐ: ܘܟ݂ܠ ܦܵܬܲܚ ܪܵܚܡܵܐ ܕܲܒ݂ܥܝܼܪܵܐ: ܕܢܸܗܘܸܐ ܠܵܟ݂ ܕܸܟ݂ܪܵܐ ܠܡܵܪܝܵܐ.

separabis omne quod aperit vulvam Domino, et quod primitivum est in pecoribus tuis: quidquid habueris masculini sexus, consecrabis Domino.

եւ զատուսցես Տեառն զամենայն արու որ բանայ զարգանդ, եւ զամենայն որ բանայ զարգանդ յանդէոց եւ յանասնոց քոց որ լինիցի քեզ. արուքն սուրբ Տեառն լինիցին:

და განუჩინო ყოველი განმღებელი საშოჲსა წული უფალსა და ყოველი განმღებელი საშოჲსაჲ სამროწლეთაგან შენთა ანუ საცხთვართა შორის შენთა. წმიდა-ჰყო უფლისად, რაოდენი-რაჲ იყოს შენდა წული. 12

12 That thou shalt set apart unto the LORD all that openeth the matrix, and every firstling that cometh of a beast which thou hast; the males shall be the LORD's.

יג. וְכָל פֶּטֶר חֲמֹר תִּפְדֶּה בְשֶׂה וְאִם לֹא תִפְדֶּה וַעֲרַפְתּוֹ וְכֹל בְּכוֹר אָדָם בְּבָנֶיךָ תִּפְדֶּה:

πᾶν διανοῖγον μήτραν ὄνου ἀλλάξεις προβάτῳ ἐὰν δὲ μὴ ἀλλάξῃς λυτρώσῃ αὐτό πᾶν πρωτότοκον ἀνθρώπου τῶν υἱῶν σου λυτρώσῃ

13 ܘܟ݂ܠ ܒܘܼܟ݂ܪܵܐ ܕܸܟ݂ܪܵܐ ܦܵܬܲܚ ܪܵܚܡܵܐ ܕܲܒ݂ܥܝܼܪܵܐ: ܒܐܸܡܪܵܐ ܬܸܦܪܩܝܼܘܗܝ: ܘܐܸܢ ܠܵܐ ܬܸܦܪܩܝܼܘܗܝ ܬܸܩܛܠܝܼܘܗܝ: ܘܟ݂ܠ ܒܘܼܟ݂ܪܵܐ ܕܒܲܪܢܵܫܵܐ ܕܲܒ݂ܢܲܝܟ ܬܸܦܪܘܿܩ.

Primogenitum asini mutabis ove: quod si non redemeris, interficies. Omne autem primogenitum hominis de filiis tuis, pretio redimes.

Եւ զամենայն որ բանայցէ զարգանդ իշոյ, փոխանակեսցես ընդ ոչխարի, եւ եթէ ոչ փոխանակեսցես, փրկեսցես զնա. զամենայն անդրանիկս որդւոց քոց փրկեսցես:

ყოველი განმღებელი საშოჲსაჲ კარაული განსცვალო ცხოვრად, ხოლო უკუეთჱ არა განსცვალო, იჴსნა იგი. ყოველი პირმშოჲ კაცისაჲ ძეთა შენთასა იჴსნა. 13

13 And every firstling of an ass thou shalt redeem with a lamb; and if thou wilt not redeem it, then thou shalt break his neck: and all the firstborn of man among thy children shalt thou redeem.

יד. וְהָיָה כִּי יִשְׁאָלְךָ בִנְךָ מָחָר לֵאמֹר מַה זֹּאת וְאָמַרְתָּ אֵלָיו בְּחֹזֶק יָד הוֹצִיאָנוּ יְהֹוָה מִמִּצְרַיִם מִבֵּית עֲבָדִים:

ἐὰν δὲ ἐρωτήσῃ σε ὁ υἱός σου μετὰ ταῦτα λέγων τί τοῦτο καὶ ἐρεῖς αὐτῷ ὅτι ἐν χειρὶ κραταιᾷ ἐξήγαγεν ἡμᾶς κύριος ἐκ γῆς Αἰγύπτου ἐξ οἴκου δουλείας

14 ܘܟܲܕ݂ ܢܫܲܐܠܵܟ݂ ܒܪܵܟ݂ ܡܚܵܪ ܘܢܹܐܡܲܪ ܠܵܟ݂: ܡܵܢܵܐ ܗ̄ܘܼ ܗܵܢܵܐ: ܘܬܹܐܡܲܪ ܠܹܗ: ܕܒ݂ܐܝܼܕ݂ܵܐ ܬܲܩܝܼܦܬܵܐ ܐܲܦܩܲܢ ܡܵܪܝܵܐ ܡܼܢ ܡܸܨܪܹܝܢ: ܡܼܢ ܒܹܝܬ݂ ܥܲܒ݂ܕܿܘܼܬ݂ܵܐ.

Cumque interrogaverit te filius tuus cras, dicens: Quid est hoc? respondebis ei: In manu forti eduxit nos Dominus de terra Ægypti, de domo servitutis.

Եւ եթէ հարցանիցէ զքեզ որդին քո յետ այսորիկ եւ ասիցէ թէ Զի՞նչ է այդ. ասասցես ցնա. Զի հզօր ձեռամբ եհան զմեզ Տէր յերկրէն Եգիպտացւոց ի տանէ ծառայութեան:

ხოლო უკუეთუ გკითხოს შენ ამისსა შემდგომად ძემან შენმან მეტყუელმან: რაჲ არს ესე? და ჰრქუა მას, ვითარმედ: ჴელითა მტკიცითა გამომიყუანნა ჩუენ უფალმან ქუეყანით ეგჳპტით სახლისაგან მონებისა. 14

14 And it shall be when thy son asketh thee in time to come, saying, What is this? that thou shalt say unto him, By strength of hand the LORD brought us out from Egypt, from the house of bondage:

טו. וַיְהִי כִּי הִקְשָׁה פַרְעֹה לְשַׁלְּחֵנוּ וַיַּהֲרֹג יְהֹוָה כָּל בְּכוֹר בְּאֶרֶץ מִצְרַיִם מִבְּכֹר אָדָם וְעַד בְּכוֹר בְּהֵמָה עַל כֵּן אֲנִי זֹבֵחַ לַיהֹוָה כָּל פֶּטֶר רֶחֶם הַזְּכָרִים וְכָל בְּכוֹר בָּנַי אֶפְדֶּה:

ἡνίκα δὲ ἐσκλήρυνεν Φαραω ἐξαποστεῖλαι ἡμᾶς ἀπέκτεινεν πᾶν πρωτότοκον ἐν γῇ Αἰγύπτῳ ἀπὸ πρωτοτόκων ἀνθρώπων ἕως πρωτοτόκων κτηνῶν διὰ τοῦτο ἐγὼ θύω τῷ κυρίῳ πᾶν διανοῖγον μήτραν τὰ ἀρσενικά καὶ πᾶν πρωτότοκον τῶν υἱῶν μου λυτρώσομαι

15 ܘܟܲܕ݂ ܐܸܬ݂ܩܲܫܝܼ ܦܸܪܥܘܿܢ ܠܲܡܫܲܕܵܪܘܼܬܲܢ: ܩܲܛܸܠ ܡܵܪܝܵܐ ܟܠ ܒܘܼܟ݂ܪܹ̈ܐ ܕܒܲܐܪܥܵܐ ܕܡܸܨܪܹܝܢ: ܡܼܢ ܒܘܼܟܪܵܐ ܕܒܲܪܢܵܫܵܐ ܘܲܥܕܲܡܵܐ ܠܒ݂ܘܼܟ݂ܪܵܐ ܕܲܒ݂ܥܝܼܪܵܐ ܡܸܛܠ ܗܵܢܵܐ ܡܕܲܒܲܚ ܐ̄ܢܵܐ ܠܡܵܪܝܵܐ ܟܠ ܦܵܬܲܚ ܪܵܚܡܵܐ ܕܸܟ݂ܪܵܐ: ܘܟ݂ܠ ܒܘܼܟ݂ܪܵܐ ܕܲܒ݂ܢܲܝ ܐܸܦܪܘܿܩ.

Nam cum induratus esset Pharao, et nollet nos dimittere, occidit Dominus omne primogenitum in terra Ægypti, a primogenito hominis usque ad primogenitum jumentorum: idcirco immolo Domino omne quod aperit vulvam masculini sexus, et omnia primogenita filiorum meorum redimo.

Յորժամ խստացաւ փարաւոն չարձակել զմեզ, կոտորեաց Տէր զամենայն անդրանիկս յերկրին Եգիպտացւոց, յանդրանկէ մարդոյ մինչեւ ցանդրանիկս անասնոյ. վասն այնորիկ ես մատուցանեմ Տեառն զամենայն արու որ բանայ զարգանդ, եւ զամենայն անդրանիկս որդւոց իմոց փրկեցից:

ხოლო რაჟამს განფიცხნა ფარაო გამოვლინებად ჩუენდა, მოკლა ყოველი პირმშოჲ ქუეყანასა ეგჳპტისასა პირმშოჲთგან კაცისათ ვიდრე პირმშოდმდე საცხოვართა. ამისთჳს შევსწირავ მეცა უფლისა ყოველსა განმღებელსა საშოჲსასა წულსა, და ყოველსა პირმშოსა ძეთა ჩემთასა ვიჴსნი. 15

15 And it came to pass, when Pharaoh would hardly let us go, that the LORD slew all the firstborn in the land of Egypt, both the firstborn of man, and the firstborn of beast: therefore I sacrifice to the LORD all that openeth the matrix, being males; but all the firstborn of my children I redeem.

טז. וְהָיָה לְאוֹת עַל יָדְכָה וּלְטוֹטָפֹת בֵּין עֵינֶיךָ כִּי בְּחֹזֶק יָד הוֹצִיאָנוּ יְהֹוָה מִמִּצְרָיִם:

καὶ ἔσται εἰς σημεῖον ἐπὶ τῆς χειρός σου καὶ ἀσάλευτον πρὸ ὀφθαλμῶν σου ἐν γὰρ χειρὶ κραταιᾷ ἐξήγαγέν σε κύριος ἐξ Αἰγύπτου

16 ܘܢܸܗܘܸܐ ܠܵܟ݂ ܐܵܬ݂ܵܐ ܥܲܠ ܐܝܼܕ݂ܵܟ݂ ܘܕ݂ܘܼܟ݂ܪܵܢܵܐ ܒܹܝܬ݂ ܥܲܝܢܲܝܟ: ܡܸܛܠ ܕܒ݂ܐܝܼܕ݂ܵܐ ܬܲܩܝܼܦܬܵܐ ܐܲܦܩܵܟ݂ ܡܵܪܝܵܐ ܡܼܢ ܡܸܨܪܹܝܢ.

Erit igitur quasi signum in manu tua, et quasi appensum quid, ob recordationem, inter oculos tuos: eo quod in manu forti eduxit nos Dominus de Ægypto.

Եւ եղիցի նշան ի վերայ ձեռին քո, եւ անշարժ առաջի աչաց քոց, քանզի հզօր ձեռամբ եհան զմեզ Տէր յԵգիպտոսէ:

და იყოს სასწაულად ჴელსა ზედა შენსა და შეურყეველ წინაშე თუალთა შენთა, რამეთუ ჴელითა მტკიცითა გამოგიყვანა შენ უფალმან ეგჳპტით. 16

16 And it shall be for a token upon thine hand, and for frontlets between thine eyes: for by strength of hand the LORD brought us forth out of Egypt.

יז. וַיְהִי בְּשַׁלַּח פַּרְעֹה אֶת הָעָם וְלֹא נָחָם אֱלֹהִים דֶּרֶךְ אֶרֶץ פְּלִשְׁתִּים כִּי קָרוֹב הוּא כִּי אָמַר אֱלֹהִים פֶּן יִנָּחֵם הָעָם בִּרְאֹתָם מִלְחָמָה וְשָׁבוּ מִצְרָיְמָה:

ὡς δὲ ἐξαπέστειλεν Φαραω τὸν λαόν οὐχ ὡδήγησεν αὐτοὺς ὁ θεὸς ὁδὸν γῆς Φυλιστιιμ ὅτι ἐγγὺς ἦν εἶπεν γὰρ ὁ θεός μήποτε μεταμελήσῃ τῷ λαῷ ἰδόντι πόλεμον καὶ ἀποστρέψῃ εἰς Αἴγυπτον

17 ܘܟܲܕ݂ ܫܲܕܲܪ ܦܸܪܥܘܿܢ ܠܥܲܡܵܐ: ܠܵܐ ܐܵܘܒܸܿܠ ܐܸܢܘܿܢ ܐܲܠܵܗܵܐ ܒܐܘܼܪܚܵܐ ܕܐܲܪܥܵܐ ܕܲܦܠܸܫܬܵܝܹܐ: ܡܸܛܠ ܕܩܲܪܝܼܒ݂ܵܐ ܗ̄ܘܵܬ݂: ܡܸܛܠ ܕܐܸܡܲܪ ܐܲܠܵܗܵܐ: ܕܲܠܡܵܐ ܢܸܕ݂ܚܠܘܼܢ ܥܲܡܵܐ ܡܵܐ ܕܲܚܙܵܘ ܩܪܵܒ݂ܵܐ: ܘܢܸܗܦܟ݂ܘܿܢ ܠܡܸܨܪܹܝܢ.

Igitur cum emisisset Pharao populum, non eos duxit Deus per viam terræ Philisthiim quæ vicina est: reputans ne forte pœniteret eum, si vidisset adversum se bella consurgere, et reverteretur in Ægyptum.

Եւ իբրեւ արձակեաց փարաւոն զժողովուրդն, ոչ առաջնորդեաց նոցա Աստուած ընդ երկիրն Փղշտացւոց, ընդ կարճոյ ճանապարհ. քանզի ասաց Աստուած թէ Գուցէ զանգիտիցէ ժողովուրդն յորժամ տեսանիցէ զպատերազմն, եւ դառնայցէ յԵգիպտոս:

ხოლო ვითარცა განავლინა ფარაო ერი იგი, არა გზა-უყო მათ ღმერთმან გზაჲ ქუეყანისა ფილისტიმისაჲ, რამეთუ ახლო იყო. რამეთუ თქუა უფალმან: ნუსადა შეინანოს ერმან, იხილოს რაჲ ბრძოლაჲ, და მიაქციოს ეგჳპტედ. 17

17 And it came to pass, when Pharaoh had let the people go, that God led them not through the way of the land of the Philistines, although that was near; for God said, Lest peradventure the people repent when they see war, and they return to Egypt:

יח. וַיַּסֵּב אֱלֹהִים אֶת הָעָם דֶּרֶךְ הַמִּדְבָּר יַם סוּף וַחֲמֻשִׁים עָלוּ בְנֵי יִשְׂרָאֵל מֵאֶרֶץ מִצְרָיִם:

καὶ ἐκύκλωσεν ὁ θεὸς τὸν λαὸν ὁδὸν τὴν εἰς τὴν ἔρημον εἰς τὴν ἐρυθρὰν θάλασσαν πέμπτη δὲ γενεὰ ἀνέβησαν οἱ υἱοὶ Ισραηλ ἐκ γῆς Αἰγύπτου

18 ܘܲܕ݂ܒܲܪ ܐܲܠܵܗܵܐ ܠܥܲܡܵܐ ܒܐܘܼܪܚܵܐ ܕܡܲܕ݂ܒܪܵܐ ܒܝܲܡܵܐ ܕܣܘܿܦ: ܘܲܡܙܲܝܢܝܼܢ ܣܠܸܩܘ ܗ̄ܘܵܘ ܒܢܲܝܼ ܝܼܣܪܵܝܹܠ ܡܼܢ ܐܲܪܥܵܐ ܕܡܸܨܪܹܝܢ.

Sed circumduxit per viam deserti, quæ est juxta mare Rubrum: et armati ascenderunt filii Israël de terra Ægypti.

Եւ պատեաց ած Աստուած զժողովուրդն ընդ ճանապարհ անապատին` առ Կարմիր ծովուն. եւ ի հինգերորդ ազգի`` ելին որդիքն Իսրայելի յերկրէն Եգիպտացւոց:

და მოაქცია უფალმან ერი უდაბნოდ მიმართ ზღუად მიმართ მეწამულად, ხოლო მეხუთე ნათესავი აღმოვიდეს ძენი ისრაჱლისანი ქუეყანით ეგჳპტით. 18

18 But God led the people about, through the way of the wilderness of the Red sea: and the children of Israel went up harnessed out of the land of Egypt.

יט. וַיִּקַּח משֶׁה אֶת עַצְמוֹת יוֹסֵף עִמּוֹ כִּי הַשְׁבֵּעַ הִשְׁבִּיעַ אֶת בְּנֵי יִשְׂרָאֵל לֵאמֹר פָּקֹד יִפְקֹד אֱלֹהִים אֶתְכֶם וְהַעֲלִיתֶם אֶת עַצְמֹתַי מִזֶּה אִתְּכֶם:

καὶ ἔλαβεν Μωυσῆς τὰ ὀστᾶ Ιωσηφ μεθ᾽ ἑαυτοῦ ὅρκῳ γὰρ ὥρκισεν Ιωσηφ τοὺς υἱοὺς Ισραηλ λέγων ἐπισκοπῇ ἐπισκέψεται ὑμᾶς κύριος καὶ συνανοίσετέ μου τὰ ὀστᾶ ἐντεῦθεν μεθ᾽ ὑμῶν

19 ܘܲܢܣܲܒ݂ ܡܘܼܫܹܐ ܓܲܪܡܵܘܗܝ ܕܝܵܘܣܸܦ ܥܲܡܹܗ: ܡܸܛܠ ܕܡܵܘܡܵܝܘܼ ܐܵܘܡܝܼ ܠܲܕ݂ܒܹܝܬ݂ ܝܼܣܪܵܝܹܠ: ܘܐܸܡܲܪ: ܡܸܬܿܕܿܟ݂ܵܪܘܼ ܡܸܬܿܕܿܟܲܪ ܠܟ݂ܘܿܢ ܐܲܠܵܗܵܐ: ܐܲܣܸܩܘ ܓܲܪܡܲܝ ܡܸܟܵܐ ܥܲܡܟ݂ܘܿܢ.

Tulit quoque Moyses ossa Joseph secum: eo quod adjurasset filios Israël, dicens: Visitabit vos Deus; efferte ossa mea hinc vobiscum.

Եւ առ Մովսէս զոսկերսն Յովսեփու ընդ իւր. քանզի երդմնեցոյց Յովսէփ զորդիսն Իսրայելի, եւ ասէ. Եթէ այցելութեամբ այց արասցէ ձեզ Տէր, հանջիք աստի զոսկերս իմ ընդ ձեզ:

და მიიხუნა მოსე ძუალნი იოსებისნი მის თანა, რამეთუ ფიცით აფუცა იოსებ ძეთა ისრაჱლისათა, მეტყუელმან: მოხილვასა მას, რომლითა მოგხედოს თქუენ უფალმან, თანა-აღიხუენით ძალნიცა ჩემნი ამიერ თქუენ თანა 19

19 And Moses took the bones of Joseph with him: for he had straitly sworn the children of Israel, saying, God will surely visit you; and ye shall carry up my bones away hence with you.

כ. וַיִּסְעוּ מִסֻּכֹּת וַיַּחֲנוּ בְאֵתָם בִּקְצֵה הַמִּדְבָּר:

ἐξάραντες δὲ οἱ υἱοὶ Ισραηλ ἐκ Σοκχωθ ἐστρατοπέδευσαν ἐν Οθομ παρὰ τὴν ἔρημον

20 ܘܲܫܩܲܠܘ ܡܼܢ ܣܵܟ݂ܘܼܬ݂: ܘܲܫܪܵܘ ܒܐܵܬ݂ܵܡ ܕܲܒ݂ܣܵܘܦܲܝ ܡܲܕ݂ܒܪܵܐ.

Profectique de Socoth castrametati sunt in Etham, in extremis finibus solitudinis.

Եւ չուեալ որդւոցն Իսրայելի ի Սոկքովթայ, բանակեցան յՈթոմ առ անապատաւն:

ხოლო იტრნეს რაჲ ძენი ისრაჱლისანი სოქოთით, წყობა-ყვეს ანათომს შინა უდაბნოდ მიმართ. 20

20 And they took their journey from Succoth, and encamped in Etham, in the edge of the wilderness.

כא. וַיהֹוָה הֹלֵךְ לִפְנֵיהֶם יוֹמָם בְּעַמּוּד עָנָן לַנְחֹתָם הַדֶּרֶךְ וְלַיְלָה בְּעַמּוּד אֵשׁ לְהָאִיר לָהֶם לָלֶכֶת יוֹמָם וָלָיְלָה:

ὁ δὲ θεὸς ἡγεῖτο αὐτῶν ἡμέρας μὲν ἐν στύλῳ νεφέλης δεῖξαι αὐτοῖς τὴν ὁδόν τὴν δὲ νύκτα ἐν στύλῳ πυρός

21 ܘܡܵܪܝܵܐ ܐܵܙܹܠ ܩܕ݂ܵܡܲܝܗܘܿܢ ܒܐܝܼܡܵܡܵܐ ܒܥܲܡܘܼܕ݂ܵܐ ܕܲܥܢܵܢܵܐ: ܠܡܲܫܪܵܝܘܼ ܐܸܢܘܿܢ ܒܐܘܼܪܚܵܐ: ܘܲܒ݂ܠܸܠܝܵܐ ܒܥܲܡܘܼܕ݂ܵܐ ܕܢܘܼܪܵܐ: ܠܡܲܢܗܵܪܘܼ ܠܗܘܿܢ: ܠܡܹܐܙܲܠ ܒܐܝܼܡܵܡܵܐ ܘܲܒ݂ܠܸܠܝܵܐ.

Dominus autem præcedebat eos ad ostendendam viam per diem in columna nubis, et per noctem in columna ignis: ut dux esset itineris utroque tempore.

Եւ Աստուած առաջնորդէր նոցա ցերեկ սեամբ ամպոյ, ցուցանել նոցա զճանապարհն, եւ զցայգ` սեամբ հրոյ, լուսատու լինել նոցա ի գնալն` զցայգ եւ զցերեկ:

ხოლო ღმერთი უძღოდა მათ დღისი უკუე სუეტითა ღრუბლისათა ჩუენებად მათდა გზასა, ხოლო ღამე - სუეტითა ცეცხლისათა. 21

21 And the LORD went before them by day in a pillar of a cloud, to lead them the way; and by night in a pillar of fire, to give them light; to go by day and night:

כב. לֹא יָמִישׁ עַמּוּד הֶעָנָן יוֹמָם וְעַמּוּד הָאֵשׁ לָיְלָה לִפְנֵי הָעָם:

οὐκ ἐξέλιπεν ὁ στῦλος τῆς νεφέλης ἡμέρας καὶ ὁ στῦλος τοῦ πυρὸς νυκτὸς ἐναντίον παντὸς τοῦ λαοῦ

22 ܠܵܐ ܦܵܪܹܩ ܗ̄ܘܵܐ ܥܲܡܘܼܕ݂ܵܐ ܕܲܥܢܵܢܵܐ ܒܐܝܼܡܵܡܵܐ: ܘܥܲܡܘܼܕ݂ܵܐ ܕܢܘܼܪܵܐ ܒܠܸܠܝܵܐ: ܡܼܢ ܩܕ݂ܵܡ ܥܲܡܵܐ.

Numquam defuit columna nubis per diem, nec columna ignis per noctem, coram populo.

Եւ ոչ պակասէր սիւն ամպոյն ի տուէ եւ սիւն հրոյն ի գիշերի առաջի ամենայն ժողովրդեանն:

და არა მოაკლდა სუეტი იგი ღრუბლისა დღისი და სუეტი ცეცხლისა ღამე წინაშე ყოვლისა ერისა. 22

22 He took not away the pillar of the cloud by day, nor the pillar of fire by night, from before the people.

יד

ΙΔ'

ܩܦܠܐܘܢ: ܝܕ.

Cap. 14

ԳԼ. ԺԴ

თავი მეთოთხმეტე

א. וַיְדַבֵּר יְהֹוָה אֶל משֶׁה לֵּאמֹר:

καὶ ἐλάλησεν κύριος πρὸς Μωυσῆν λέγων

1 ܘܡܲܠܸܠ ܡܵܪܝܵܐ ܥܲܡ ܡܘܼܫܹܐ: ܘܐܸܡܲܪ ܠܹܗ.

Locutus est autem Dominus ad Moysen, dicens:

Եւ խօսեցաւ Տէր ընդ Մովսիսի եւ ասէ:

და თქუა უფალმან მოსეს მიმართ მეტყუელმან: 1

1 And the LORD spake unto Moses, saying,

ב. דַּבֵּר אֶל בְּנֵי יִשְׂרָאֵל וְיָשֻׁבוּ וְיַחֲנוּ לִפְנֵי פִּי הַחִירֹת בֵּין מִגְדֹּל וּבֵין הַיָּם לִפְנֵי בַּעַל צְפֹן נִכְחוֹ תַחֲנוּ עַל הַיָּם:

λάλησον τοῖς υἱοῖς Ισραηλ καὶ ἀποστρέψαντες στρατοπεδευσάτωσαν ἀπέναντι τῆς ἐπαύλεως ἀνὰ μέσον Μαγδώλου καὶ ἀνὰ μέσον τῆς θαλάσσης ἐξ ἐναντίας Βεελσεπφων ἐνώπιον αὐτῶν στρατοπεδεύσεις ἐπὶ τῆς θαλάσσης

2 ܐܸܡܲܪ ܠܲܕ݂ܒܹܝܬ݂ ܝܼܣܪܵܝܹܠ: ܢܸܗܦܟ݂ܘܿܢ ܘܢܸܫܪܘܿܢ ܥܲܠ ܦܘܼܡܵܗ ܕܚܹܐܪܝܼܬ݂ܵܐ: ܒܹܝܬ݂ ܡܲܓ݂ܕܿܘܿܠ ܠܒܹܝܬ݂ ܝܲܡܵܐ: ܩܕ݂ܵܡ ܒܥܸܠܨܦܘܿܢ: ܠܩܘܼܒ݂ܠܹܗ ܬܸܫܪܘܿܢ ܥܲܠ ܝܲܡܵܐ.

Loquere filiis Israël: Reversi castrametentur e regione Phihahiroth, quæ est inter Magdalum et mare contra Beelsephon: in conspectu ejus castra ponetis super mare.

Խօսեաց ընդ որդիսն Իսրայելի, եւ դարձցին բանակեսցին դէմ յանդիման Հանգրուանին, ընդ Մագդովղ եւ ընդ ծովն. հանդէպ Բէեղսեպփովնայ, յանդիման նոցա բանակեսցիս առ ծովեզերբն:

არქუთ ძეთა ისრაჱლისათა და მიიქცენ და წყობა-ყონ წინაშე ეპავლეოჲსა საშუალ მაგდალოსა და საშუალ ზღუასა პირისპირ ბეელსეფონსა, და წინაშე მათსა წყობას-ჰყოფდე ზღუად მიმართ. 2

2 Speak unto the children of Israel, that they turn and encamp before Pihahiroth, between Migdol and the sea, over against Baalzephon: before it shall ye encamp by the sea.

ג. וְאָמַר פַּרְעֹה לִבְנֵי יִשְׂרָאֵל נְבֻכִים הֵם בָּאָרֶץ סָגַר עֲלֵיהֶם הַמִּדְבָּר:

καὶ ἐρεῖ Φαραω τῷ λαῷ αὐτοῦ οἱ υἱοὶ Ισραηλ πλανῶνται οὗτοι ἐν τῇ γῇ συγκέκλεικεν γὰρ αὐτοὺς ἡ ἔρημος

3 ܘܐܸܡܲܪ ܦܸܪܥܘܿܢ ܥܲܠ ܒܢܲܝ ܝܼܣܪܵܝܹܠ: ܕܢܘܼܟ݂ܪܵܝܼܝܢ ܐܸܢܘܿܢ ܒܐܲܪܥܵܐ: ܐܸܬܿܬܿܚܸܕ݂ ܥܠܲܝܗܘܿܢ ܡܲܕ݂ܒܪܵܐ.

Dicturusque est Pharao super filiis Israël: Coarctati sunt in terra; conclusit eos desertum.

Եւ ասասցէ փարաւոն զորդւոցդ Իսրայելի թէ Մոլորեալ են յերկրին, քանզի պատեաց զնոսա անապատն:

და თქუა ფარაო ძეთათჳს ისრაჱლისათა: მიმოსცთებიან ისინი ქუეყანასა შინა, რამეთუ გარე შეაქცევს მათ უდაბნო. 3

3 For Pharaoh will say of the children of Israel, They are entangled in the land, the wilderness hath shut them in.

ד. וְחִזַּקְתִּי אֶת לֵב פַּרְעֹה וְרָדַף אַחֲרֵיהֶם וְאִכָּבְדָה בְּפַרְעֹה וּבְכָל חֵילוֹ וְיָדְעוּ מִצְרַיִם כִּי אֲנִי יְהֹוָה וַיַּעֲשׂוּ כֵן:

ἐγὼ δὲ σκληρυνῶ τὴν καρδίαν Φαραω καὶ καταδιώξεται ὀπίσω αὐτῶν καὶ ἐνδοξασθήσομαι ἐν Φαραω καὶ ἐν πάσῃ τῇ στρατιᾷ αὐτοῦ καὶ γνώσονται πάντες οἱ Αἰγύπτιοι ὅτι ἐγώ εἰμι κύριος καὶ ἐποίησαν οὕτως

4 ܘܐܸܡܲܪ ܡܵܪܝܵܐ ܠܡܘܼܫܹܐ: ܐܸܢܵܐ ܐܹܩܲܫܸܐ ܠܸܒܹܿܗ ܕܦܸܪܥܘܿܢ ܘܢܸܪܕܘܿܦ ܒܵܬܲܪܟ݂ܘܿܢ: ܘܐܸܫܬܲܒܲܚ ܒܦܸܪܥܘܿܢ ܘܲܒ݂ܟ݂ܠܹܗ ܚܲܝܠܹܗ: ܘܢܸܕܥܘܿܢ ܡܸܨܪܵܝܹܐ ܕܐܸܢܵܐ ܐ̄ܢܵܐ ܡܵܪܝܵܐ: ܘܲܥܒܲܕ݂ܘ ܗܵܟܲܢܵܐ.

Et indurabo cor ejus, ac persequetur vos: et glorificabor in Pharaone, et in omni exercitu ejus; scientque Ægyptii quia ego sum Dominus. Feceruntque ita.

Եւ ես խստացուցից զսիրտն փարաւոնի եւ պնդեսցի զհետ դոցա. եւ փառաւորեցայց ի փարաւոն, եւ յամենայն զօրս նորա, եւ ծանիցեն ամենայն Եգիպտացիքն թէ ես եմ Տէր: Եւ արարին այնպէս:

ხოლო მე განვაფიცხო გული ფარაოსი და დევნა-უყოს შემდგომად მათსა. 4

4 And I will harden Pharaoh's heart, that he shall follow after them; and I will be honoured upon Pharaoh, and upon all his host; that the Egyptians may know that I am the LORD. And they did so.

ה. וַיֻּגַּד לְמֶלֶךְ מִצְרַיִם כִּי בָרַח הָעָם וַיֵּהָפֵךְ לְבַב פַּרְעֹה וַעֲבָדָיו אֶל הָעָם וַיֹּאמְרוּ מַה זֹּאת עָשִׂינוּ כִּי שִׁלַּחְנוּ אֶת יִשְׂרָאֵל מֵעָבְדֵנוּ:

καὶ ἀνηγγέλη τῷ βασιλεῖ τῶν Αἰγυπτίων ὅτι πέφευγεν ὁ λαός καὶ μετεστράφη ἡ καρδία Φαραω καὶ τῶν θεραπόντων αὐτοῦ ἐπὶ τὸν λαόν καὶ εἶπαν τί τοῦτο ἐποιήσαμεν τοῦ ἐξαποστεῖλαι τοὺς υἱοὺς Ισραηλ τοῦ μὴ δουλεύειν ἡμῖν

5 ܘܐܸܬ݂ܚܵܘܝܼ ܠܡܲܠܟܵܐ ܕܡܸܨܪܹܝܢ ܕܐܸܙܲܠ ܠܹܗ ܥܲܡܵܐ: ܘܐܸܬ݂ܗܦܸܟ݂ ܠܸܒܸܿܗ ܕܦܸܪܥܘܿܢ ܘܲܕ݂ܥܲܒ݂ܕܵܘܗܝ ܥܲܠ ܥܲܡܵܐ: ܘܐܵܡܪܝܼܢ: ܡܵܢܵܐ ܥܒܲܕܲܢ ܕܫܲܕܲܪܢ ܠܝܼܣܪܵܝܹܠ ܡܼܢ ܫܘܼܥܒܵܕܲܢ.

Et nuntiatum est regi Ægyptiorum quod fugisset populus: immutatumque est cor Pharaonis et servorum ejus super populo, et dixerunt: Quid voluimus facere ut dimitteremus Israël, ne serviret nobis?

Եւ ազդ եղեւ արքային Եգիպտացւոց եթէ փախեաւ ժողովուրդն. եւ շրջեցաւ սիրտն փարաւոնի եւ ծառայից իւրոց ի վերայ ժողովրդեանն, եւ ասեն. Զի՞նչ գործեցաք զայն, զի արձակեցաք զորդիսն Իսրայելի, զի մի՛ ծառայեսցեն մեզ:

და ვიდიდო მე ფარაოს ზედა და ყოველსა ზედა მჴედრობასა მისსა და ცნან ყოველთა მეგჳპტელთა, ვითარმედ მე ვარ უფალი, და ყვეს ეგრეთ. 5

5 And it was told the king of Egypt that the people fled: and the heart of Pharaoh and of his servants was turned against the people, and they said, Why have we done this, that we have let Israel go from serving us?

ו. וַיֶּאְסֹר אֶת רִכְבּוֹ וְאֶת עַמּוֹ לָקַח עִמּוֹ:

ἔζευξεν οὖν Φαραω τὰ ἅρματα αὐτοῦ καὶ πάντα τὸν λαὸν αὐτοῦ συναπήγαγεν μεθ᾽ ἑαυτοῦ

6 ܘܦܲܓܸܿܕ݂ ܩܵܪܘܿܟ݂ܵܘܗܝ: ܘܥܲܡܹܗ ܕܒܲܪ ܥܲܡܹܗ.

Junxit ergo currum, et omnem populum suum assumpsit secum.

Եւ հանդերձեաց փարաւոն զկառս իւր, եւ տարաւ ընդ իւր զամենայն ժողովուրդն`` իւր:

და მიეთხრა მეფესა მეგჳპტელთასა, ვითარმედ ივლტოდა ერი, და გარდაიქცა გული ფარაოსი და მსახურთა მისთა ერსა მას ზედა, და თქუეს: რაჲ-ესე ვყავთ განვლინებაჲ ძეთა ისრაჱლისათაჲ არღარა მონებად ჩუენდა? 6

6 And he made ready his chariot, and took his people with him:

ז. וַיִּקַּח שֵׁשׁ מֵאוֹת רֶכֶב בָּחוּר וְכֹל רֶכֶב מִצְרָיִם וְשָׁלִשִׁם עַל כֻּלּוֹ:

καὶ λαβὼν ἑξακόσια ἅρματα ἐκλεκτὰ καὶ πᾶσαν τὴν ἵππον τῶν Αἰγυπτίων καὶ τριστάτας ἐπὶ πάντων

7 ܘܲܕ݂ܒܲܪ ܫܸܬ݂ܡܵܐܐ ܡܲܪܟܿܒ݂ܵܬ݂ܵܐ ܕܓ݂ܵܒ݂ܝܲܢ: ܘܟ݂ܠܗܹܝܢ ܕܡܸܨܪܵܝܹܐ: ܘܓܲܒ݂ܪܹ̈ܐ ܥܲܠ ܟܠܗܹܝܢ.

Tulitque sexcentos currus electos, et quidquid in Ægypto curruum fuit: et duces totius exercitus.

Եւ առ վեց հարեւր կառս ընտիրս, եւ զամենայն երիվարս Եգիպտացւոց, եւ սպառազէնս ի վերայ ամենեցուն:

და შეაუღლნა ფარაო ეტლები თჳსნი და ყოველი ერი თჳსი წარიყუანა თავისა თჳსისა თანა და აღიხუნა ექუსასნი ეტლნი რჩეულნი და ყოველი ცხენი მეგჳპტელთა და სამმდგომნი ყოველთა ზედა. 7

7 And he took six hundred chosen chariots, and all the chariots of Egypt, and captains over every one of them.

ח. וַיְחַזֵּק יְהֹוָה אֶת לֵב פַּרְעֹה מֶלֶךְ מִצְרַיִם וַיִּרְדֹּף אַחֲרֵי בְּנֵי יִשְׂרָאֵל וּבְנֵי יִשְׂרָאֵל יֹצְאִים בְּיָד רָמָה:

καὶ ἐσκλήρυνεν κύριος τὴν καρδίαν Φαραω βασιλέως Αἰγύπτου καὶ τῶν θεραπόντων αὐτοῦ καὶ κατεδίωξεν ὀπίσω τῶν υἱῶν Ισραηλ οἱ δὲ υἱοὶ Ισραηλ ἐξεπορεύοντο ἐν χειρὶ ὑψηλῇ

8 ܘܩܲܫܝܼ ܡܵܪܝܵܐ ܠܸܒܹܿܗ ܕܦܸܪܥܘܿܢ ܡܲܠܟܵܐ ܕܡܸܨܪܹܝܢ: ܘܲܪܕܲܦ ܒܵܬܲܪ ܒܢܲܝ ܝܼܣܪܵܝܹܠ: ܘܲܒ݂ܢܲܝ ܝܼܣܪܵܝܹܠ ܢܦܲܩܘ ܒܐܝܼܕ݂ܵܐ ܪܵܡܬ݂ܵܐ.

Induravitque Dominus cor Pharaonis regis Ægypti, et persecutus est filios Israël: at illi egressi sunt in manu excelsa.

Եւ խստացոյց Տէր զսիրտն փարաւոնի արքային Եգիպտացւոց, եւ պնդեցաւ զհետ որդւոցն Իսրայելի. եւ որդիքն Իսրայելի ելանէին բարձրացեալ ձեռամբ:

და განაფიცხა უფალმან გული ფარაოსი მეფისა მეგჳპტელთასა, და დევნა-უყო შემდგომად ძეთა ისრაჱლისათა, ხოლო ძენი ისრაჱლისანი განვიდოდეს ჴელითა მაღლითა. 8

8 And the LORD hardened the heart of Pharaoh king of Egypt, and he pursued after the children of Israel: and the children of Israel went out with an high hand.

ט. וַיִּרְדְּפוּ מִצְרַיִם אַחֲרֵיהֶם וַיַּשִּׂיגוּ אוֹתָם חֹנִים עַל הַיָּם כָּל סוּס רֶכֶב פַּרְעֹה וּפָרָשָׁיו וְחֵילוֹ עַל פִּי הַחִירֹת לִפְנֵי בַּעַל צְפֹן:

καὶ κατεδίωξαν οἱ Αἰγύπτιοι ὀπίσω αὐτῶν καὶ εὕροσαν αὐτοὺς παρεμβεβληκότας παρὰ τὴν θάλασσαν καὶ πᾶσα ἡ ἵππος καὶ τὰ ἅρματα Φαραω καὶ οἱ ἱππεῖς καὶ ἡ στρατιὰ αὐτοῦ ἀπέναντι τῆς ἐπαύλεως ἐξ ἐναντίας Βεελσεπφων

9 ܘܲܪܕܲܦܘ ܡܸܨܪܵܝܹܐ ܒܵܬܲܪܗܘܿܢ: ܘܐܲܕ݂ܪܸܟ݂ܘ ܐܸܢܘܿܢ ܟܲܕ݂ ܫܪܹܝܢ ܥܲܠ ܝܲܡܵܐ: ܟܠ ܪܲܟ݂ܫܹܗ ܕܦܸܪܥܘܿܢ: ܘܡܲܪܟܿܒ݂ܵܬܹܗ ܘܦܲܪܵܫܵܘܗܝ ܘܚܲܝܠܹܗ: ܫܪܹܝܢ ܥܲܠ ܦܘܼܡܵܗ ܕܚܹܐܪܝܼܬ݂ܵܐ ܠܘܼܩܒܲܠ ܒܥܸܠܨܦܘܿܢ.

Cumque persequerentur Ægyptii vestigia præcedentium, repererunt eos in castris super mare: omnis equitatus et currus Pharaonis, et universus exercitus, erant in Phihahiroth contra Beelsephon.

Եւ պնդեցան Եգիպտացիքն զհետ նոցա, եւ գտին զնոսա բանակեալս առ ծովեզերբն. եւ ամենայն երիվարք եւ կառք փարաւոնի եւ հեծեալք նորա եւ զօրք նորա յանդիման Հանգրուանին, հանդէպ Բեէղսեպփովնայ:

და სდევდეს მეგჳპტელნი შემდგომად მათსა და პოვნეს იგინი დაბანაკებულნი ზღჳს კიდესა, და ყოველი ცხენი და ეტლები ფარაოსი და ცხენნი მათნი და ლაშქარი მისი წინაშე ეპავლეოსა პირისპირ ვეელსეფონსა. 9

9 But the Egyptians pursued after them, all the horses and chariots of Pharaoh, and his horsemen, and his army, and overtook them encamping by the sea, beside Pihahiroth, before Baalzephon.

י. וּפַרְעֹה הִקְרִיב וַיִּשְׂאוּ בְנֵי יִשְׂרָאֵל אֶת עֵינֵיהֶם וְהִנֵּה מִצְרַיִם נֹסֵעַ אַחֲרֵיהֶם וַיִּירְאוּ מְאֹד וַיִּצְעֲקוּ בְנֵי יִשְׂרָאֵל אֶל יְהֹוָה:

καὶ Φαραω προσῆγεν καὶ ἀναβλέψαντες οἱ υἱοὶ Ισραηλ τοῖς ὀφθαλμοῖς ὁρῶσιν καὶ οἱ Αἰγύπτιοι ἐστρατοπέδευσαν ὀπίσω αὐτῶν καὶ ἐφοβήθησαν σφόδρα ἀνεβόησαν δὲ οἱ υἱοὶ Ισραηλ πρὸς κύριον

10 ܘܲܩܪܸܒ݂ ܦܸܪܥܘܿܢ : ܘܐܲܪܝܼܡܘ ܕܒܹܝܬ݂ ܝܼܣܪܵܝܹܠ ܥܲܝܢܲܝܗܘܿܢ: ܘܲܚܙܵܘ ܠܡܸܨܪܵܝܹܐ ܟܲܕ݂ ܐܵܬܹܝܢ ܒܵܬܲܪܗܘܿܢ: ܘܲܕ݂ܚܸܠܘ ܛܵܒ݂: ܘܨܲܠܝܼܘ ܒܢܲܝ ܝܼܣܪܵܝܹܠ ܩܕ݂ܵܡ ܡܵܪܝܵܐ.

Cumque appropinquasset Pharao, levantes filii Israël oculos, viderunt Ægyptios post se, et timuerunt valde: clamaveruntque ad Dominum,

Եւ եհաս մօտ փարաւոն, եւ համբարձեալ որդւոցն Իսրայելի զաչս իւրեանց տեսանէին զի բանակեցան Եգիպտացիքն ի թիկանց`` նոցա, եւ երկեան յոյժ, եւ բողոքեցին որդիքն Իսրայելի առ Տէր:

და ფარაო წინა ვიდოდა და აღიხილნეს ძეთა ისრაჱლისათა თუალნი და იხილეს, და მეგჳპტელნი განწყობილ იყუნეს უკუანა მათსა, და შეეშინა ფრიად. 10

10 And when Pharaoh drew nigh, the children of Israel lifted up their eyes, and, behold, the Egyptians marched after them; and they were sore afraid: and the children of Israel cried out unto the LORD.

יא. וַיֹּאמְרוּ אֶל משֶׁה הֲמִבְּלִי אֵין קְבָרִים בְּמִצְרַיִם לְקַחְתָּנוּ לָמוּת בַּמִּדְבָּר מַה זֹּאת עָשִׂיתָ לָּנוּ לְהוֹצִיאָנוּ מִמִּצְרָיִם:

καὶ εἶπεν πρὸς Μωυσῆν παρὰ τὸ μὴ ὑπάρχειν μνήματα ἐν γῇ Αἰγύπτῳ ἐξήγαγες ἡμᾶς θανατῶσαι ἐν τῇ ἐρήμῳ τί τοῦτο ἐποίησας ἡμῖν ἐξαγαγὼν ἐξ Αἰγύπτου

11 ܘܐܸܡܲܪܘ ܠܡܘܼܫܹܐ: ܡܸܛܠ ܕܠܲܝܬ ܩܲܒ݂ܪܹ̈ܐ ܒܡܸܨܪܹܝܢ: ܕܒܲܪܬܲܢ ܕܲܢܡܘܼܬ݂ ܒܡܲܕ݂ܒܿܪܵܐ: ܠܡܵܢܵܐ ܥܒܲܕܿܬ ܠܲܢ ܗܵܟܲܢܵܐ: ܘܐܲܦܸܩܬܲܢ ܡܼܢ ܡܸܨܪܹܝܢ.

et dixerunt ad Moysen: Forsitan non erant sepulchra in Ægypto, ideo tulisti nos ut moreremur in solitudine: quid hoc facere voluisti, ut educeres nos ex Ægypto?

Եւ ասեն ցՄովսէս. Իբրեւ թէ ո՞չ գոյին գերեզմանք յերկրին Եգիպտացւոց, հաներ զմեզ սպանանել յանապատի աստ. զի՞նչ գործեցեր զայս ընդ մեզ, զի հաներ զմեզ յԵգիպտոսէ:

და ღაღად-ყვეს ძეთა ისრაჱლისათა უფლისა მიმართ და ჰრქუეს მოსეს: არა ყოფისათჳს საფლავთასა ეგჳპტეს გამომიყუანენა ჩუენ მოსიკუდიდ უდაბნოსა ზედა? რაჲ-ესე მიყავ ჩუენ გამოყვანებაჲ ჩუენი ეგჳპტით? 11

11 And they said unto Moses, Because there were no graves in Egypt, hast thou taken us away to die in the wilderness? wherefore hast thou dealt thus with us, to carry us forth out of Egypt?

יב. הֲלֹא זֶה הַדָּבָר אֲשֶׁר דִּבַּרְנוּ אֵלֶיךָ בְמִצְרַיִם לֵאמֹר חֲדַל מִמֶּנּוּ וְנַעַבְדָה אֶת מִצְרָיִם כִּי טוֹב לָנוּ עֲבֹד אֶת מִצְרַיִם מִמֻּתֵנוּ בַּמִּדְבָּר:

οὐ τοῦτο ἦν τὸ ῥῆμα ὃ ἐλαλήσαμεν πρὸς σὲ ἐν Αἰγύπτῳ λέγοντες πάρες ἡμᾶς ὅπως δουλεύσωμεν τοῖς Αἰγυπτίοις κρεῖσσον γὰρ ἡμᾶς δουλεύειν τοῖς Αἰγυπτίοις ἢ ἀποθανεῖν ἐν τῇ ἐρήμῳ ταύτῃ

12 ܠܵܐ ܗ̄ܘܵܐ ܗܵܢܵܐ ܦܸܬ݂ܓ݂ܵܡܵܐ ܕܐܸܡܲܪܢ ܗ̄ܘܲܝܢ ܠܵܟ݂ ܒܡܸܨܪܹܝܢ: ܕܲܫܒ݂ܘܿܩܲܝܢ ܕܢܸܦܠܘܿܚ ܠܡܸܨܪܵܝܹܐ: ܡܸܛܠ ܕܛܵܒ݂ ܗ̄ܘܵܐ ܠܲܢ ܕܢܸܦܠܘܿܚ ܠܡܸܨܪܵܝܹܐ: ܡܼܢ ܕܲܢܡܘܼܬ݂ ܒܡܲܕ݂ܒܪܵܐ ܗܵܢܵܐ.

nonne iste est sermo, quem loquebamur ad te in Ægypto, dicentes: Recede a nobis, ut serviamus Ægyptiis? multo enim melius erat servire eis, quam mori in solitudine.

Ո՞չ այս այն բանք են զոր խօսեցաք ընդ քեզ յերկրին Եգիպտացւոց, թէ Թոյլ տուր մեզ զի ծառայեսցուք Եգիպտացւոցն. զի լաւ էր մեզ ծառայել Եգիպտացւոցն, քան մեռանել յայսմ անապատի:

არა ესე სიტყუაჲ იყოა, რომელი ვთქუთ შენდა მიმართ ეგჳპტეს შინა, მეტყუელთა: მიტევენ ჩუენ, რათა ვჰმონებდეთ მეგჳპტელთა? რამეთუ უმჯობეს იყო ჩუენდა მონებაჲ მეგჳპტელთაჲ ვიდრე სიკუდილი უდაბნოსა ამას შინა. 12

12 Is not this the word that we did tell thee in Egypt, saying, Let us alone, that we may serve the Egyptians? For it had been better for us to serve the Egyptians, than that we should die in the wilderness.

יג. וַיֹּאמֶר משֶׁה אֶל הָעָם אַל תִּירָאוּ הִתְיַצְּבוּ וּרְאוּ אֶת יְשׁוּעַת יְהֹוָה אֲשֶׁר יַעֲשֶׂה לָכֶם הַיּוֹם כִּי אֲשֶׁר רְאִיתֶם אֶת מִצְרַיִם הַיּוֹם לֹא תֹסִפוּ לִרְאֹתָם עוֹד עַד עוֹלָם:

εἶπεν δὲ Μωυσῆς πρὸς τὸν λαόν θαρσεῖτε στῆτε καὶ ὁρᾶτε τὴν σωτηρίαν τὴν παρὰ τοῦ θεοῦ ἣν ποιήσει ἡμῖν σήμερον ὃν τρόπον γὰρ ἑωράκατε τοὺς Αἰγυπτίους σήμερον οὐ προσθήσεσθε ἔτι ἰδεῖν αὐτοὺς εἰς τὸν αἰῶνα χρόνον

13 ܘܐܸܡܲܪ ܡܘܼܫܹܐ ܠܥܲܡܵܐ ܠܵܐ ܬܸܕ݂ܚܠܘܿܢ: ܟܲܬܲܪܘ ܘܲܚܙܵܘ ܦܘܼܪܩܵܢܹܗ ܕܡܵܪܝܵܐ ܕܥܵܒܹܕ݂ ܠܟ݂ܘܿܢ ܝܵܘܡܵܢܵܐ: ܕܐܲܝܟܲܢܵܐ ܕܲܚܙܲܝܬܿܘܿܢ ܠܡܸܨܪܵܝܹܐ ܝܵܘܡܵܢܵܐ: ܬܘܼܒ݂ ܠܵܐ ܬܵܘܣܦܘܼܢ ܠܡܸܚܙܵܐ ܐܸܢܘܿܢ ܠܥܵܠܲܡ.

Et ait Moyses ad populum: Nolite timere: state, et videte magnalia Domini quæ facturus est hodie: Ægyptios enim, quos nunc videtis, nequaquam ultra videbitis usque in sempiternum.

Եւ ասէ Մովսէս ցժողովուրդն. Քաջալերեցարուք, պինդ կացէք, եւ տեսանիցէք զփրկութիւն ի Տեառնէ զոր արասցէ ձեզ այսօր, զի զոր օրինակ տեսէք զԵգիպտացիսն այսօր, ոչ եւս յաւելուցուք տեսանել զնոսա յաւիտեանս ժամանակաց:

და თქუა მოსე ერისა მიმართ: მინდობილ იყუენით, დეგით და იხილოთ მაცხოვარებაჲ უფლისამიერი, რომელი გიყოს თქუენ დღეს, რამეთუ ვითარ სახედ იხილენით მეგჳპტელნი დღეს, არღა შესძინოთ მერმე ხილვად მათდა საუკუნესა ამსა. 13

13 And Moses said unto the people, Fear ye not, stand still, and see the salvation of the LORD, which he will shew to you to day: for the Egyptians whom ye have seen to day, ye shall see them again no more for ever.

יד. יְהֹוָה יִלָּחֵם לָכֶם וְאַתֶּם תַּחֲרִשׁוּן:

κύριος πολεμήσει περὶ ὑμῶν καὶ ὑμεῖς σιγήσετε

14 ܡܵܪܝܵܐ ܢܸܬ݂ܟܲܬܲܫ ܥܲܠ ܐܲܦܲܝܟܿܘܿܢ: ܟܲܕ݂ ܐܲܢ̄ܬܿܘܿܢ ܬܸܗܘܘܿܢ ܫܠܹܝܢ: ܘܨܲܠܝܼ ܡܘܼܫܹܐ ܩܕ݂ܵܡ ܡܵܪܝܵܐ.

Dominus pugnabit pro vobis, et vos tacebitis.

Տէր տայ պատերազմ ընդ ձեր, եւ դուք լռեցէք:

უფალი ებრძოლოს თქუენ წილ, და თქუენ დუმენით. 14

14 The LORD shall fight for you, and ye shall hold your peace.

טו. וַיֹּאמֶר יְהֹוָה אֶל משֶׁה מַה תִּצְעַק אֵלָי דַּבֵּר אֶל בְּנֵי יִשְׂרָאֵל וְיִסָּעוּ:

εἶπεν δὲ κύριος πρὸς Μωυσῆν τί βοᾷς πρός με λάλησον τοῖς υἱοῖς Ισραηλ καὶ ἀναζευξάτωσαν

15 ܘܐܸܡܲܪ ܡܵܪܝܵܐ ܠܡܘܼܫܹܐ: ܡܵܢܵܐ ܡܨܲܠܹܐ ܐܲܢ̄ܬ ܩܕ݂ܵܡܲܝ ܐܸܡܲܪ ܠܲܕ݂ܒܹܝܬ݂ ܝܼܣܪܵܝܹܠ ܢܸܫܩܠܘܿܢ.

Dixitque Dominus ad Moysen: Quid clamas ad me? loquere filiis Israël ut proficiscantur.

Եւ ասէ Տէր ցՄովսէս. Զի՞ գոչես առ իս. խօսեաց ընդ որդիսդ Իսրայելի եւ չուեսցեն:

ხოლო თქუა უფალმან მოსეს მიმართ: რასა ჰჴმობ ჩემდა მომართ? არქუ ძეთა ისრაჱლისათა, და აღეგნენ. 15

15 And the LORD said unto Moses, Wherefore criest thou unto me? speak unto the children of Israel, that they go forward:

טז. וְאַתָּה הָרֵם אֶת מַטְּךָ וּנְטֵה אֶת יָדְךָ עַל הַיָּם וּבְקָעֵהוּ וְיָבֹאוּ בְנֵי יִשְׂרָאֵל בְּתוֹךְ הַיָּם בַּיַּבָּשָׁה:

καὶ σὺ ἔπαρον τῇ ῥάβδῳ σου καὶ ἔκτεινον τὴν χεῖρά σου ἐπὶ τὴν θάλασσαν καὶ ῥῆξον αὐτήν καὶ εἰσελθάτωσαν οἱ υἱοὶ Ισραηλ εἰς μέσον τῆς θαλάσσης κατὰ τὸ ξηρόν

16 ܘܐܲܢ̄ܬ ܐܲܪܝܼܡ ܚܘܼܛܪܵܟ݂: ܘܐܲܪܟܸܿܢ ܐܝܼܕ݂ܵܟ݂ ܥܲܠ ܝܲܡܵܐ ܘܲܦܠܘܿܓ݂ܵܝܗܝ: ܘܢܸܥܠܘܿܢ ܒܢܲܝ ܝܼܣܪܵܝܹܠ ܒܓ݂ܵܘ ܝܲܡܵܐ ܒܝܲܒ݂ܫܵܐ.

Tu autem eleva virgam tuam, et extende manum tuam super mare, et divide illud: ut gradiantur filii Israël in medio mari per siccum.

Եւ դու առ զգաւազանդ քո եւ ձգեա զձեռն քո ի վերայ ծովուն եւ պատառեա զնա. եւ մտցեն որդիքն Իսրայելի ի մէջ ծովուն ընդ ցամաք:

და შენ აღიღე კუერთხი შენი და განირთხ ჴელი შენი ზღუასა ზედა და განაღე იგი, და შევიდენ ძენი ისრაჱლისანი საშუალ ზღუასა ვითარცა ჴმელსა. 16

16 But lift thou up thy rod, and stretch out thine hand over the sea, and divide it: and the children of Israel shall go on dry ground through the midst of the sea.

יז. וַאֲנִי הִנְנִי מְחַזֵּק אֶת לֵב מִצְרַיִם וְיָבֹאוּ אַחֲרֵיהֶם וְאִכָּבְדָה בְּפַרְעֹה וּבְכָל חֵילוֹ בְּרִכְבּוֹ וּבְפָרָשָׁיו:

καὶ ἰδοὺ ἐγὼ σκληρυνῶ τὴν καρδίαν Φαραω καὶ τῶν Αἰγυπτίων πάντων καὶ εἰσελεύσονται ὀπίσω αὐτῶν καὶ ἐνδοξασθήσομαι ἐν Φαραω καὶ ἐν πάσῃ τῇ στρατιᾷ αὐτοῦ καὶ ἐν τοῖς ἅρμασιν καὶ ἐν τοῖς ἵπποις αὐτοῦ

17 ܘܐܸܢܵܐ ܗܵܐ ܡܥܲܒܸܿܐ ܐ̄ܢܵܐ ܠܸܒܗܘܿܢ ܕܡܸܨܪܵܝܹܐ ܕܢܸܥܠܘܿܢ ܒܵܬܲܪܗܘܿܢ: ܘܐܸܫܬܲܒܲܚ ܒܦܸܪܥܘܿܢ ܘܲܒ݂ܟ݂ܠܹܗ ܚܲܝܠܹܗ: ܘܲܒ݂ܡܲܪܟܿܒ݂ܵܬܹܗ: ܘܲܒ݂ܦܲܪܵܫܵܘܗܝ.

Ego autem indurabo cor Ægyptiorum ut persequantur vos: et glorificabor in Pharaone, et in omni exercitu ejus, et in curribus et in equitibus illius.

Եւ ահա ես խստացուցից զսիրտն փարաւոնի եւ զԵգիպտացւոցն ամենեցուն,`` եւ մտցեն զկնի դոցա. եւ փառաւորեցայց ես ի փարաւոն եւ յամենայն զօրս նորա եւ ի կառս նորա եւ յերիվարս նորա:

და აჰა, მე განვაფიცხო გული ფარაოსი და მეგჳპტელთა ყოველთა და შევიდენ შემდგომად მათსა და ვიდიდო მე ფარაოს ზედა და ყოველსა მჴედრობასა მისსა ზედა და ეტლთა მისთა ზედა და ცხენთა მისთა ზედა. 17

17 And I, behold, I will harden the hearts of the Egyptians, and they shall follow them: and I will get me honour upon Pharaoh, and upon all his host, upon his chariots, and upon his horsemen.

יח. וְיָדְעוּ מִצְרַיִם כִּי אֲנִי יְהֹוָה בְּהִכָּבְדִי בְּפַרְעֹה בְּרִכְבּוֹ וּבְפָרָשָׁיו:

καὶ γνώσονται πάντες οἱ Αἰγύπτιοι ὅτι ἐγώ εἰμι κύριος ἐνδοξαζομένου μου ἐν Φαραω καὶ ἐν τοῖς ἅρμασιν καὶ ἵπποις αὐτοῦ

18 ܘܢܸܕܥܘܿܢ ܡܸܨܪܵܝܹܐ ܕܐܸܢܵܐ ܐ̄ܢܵܐ ܡܵܪܝܵܐ: ܡܵܐ ܕܐܸܫܬܲܒܿܚܹܬ݂ ܒܦܸܪܥܘܿܢ ܘܲܒ݂ܟ݂ܠܹܗ ܚܲܝܠܹܗ: ܘܲܒ݂ܡܲܪܟܿܒ݂ܵܬܹܗ: ܘܲܒ݂ܦܲܪܵܫܵܘܗܝ.

Et scient Ægyptii quia ego sum Dominus cum glorificatus fuero in Pharaone, et in curribus atque in equitibus ejus.

Եւ ծանիցեն ամենայն Եգիպտացիքն թէ ես եմ Տէր, ի փառաւորել իմում ի փարաւոն եւ ի կառս նորա եւ յերիվարս նորա:

რათა გულისხმა-ყონ ყოველთა მეგჳპტელთა, რამეთუ მე ვარ უფალი, რომელი ვიდიდო ფარაოს ზედა და ეტლებსა მისსა და ჰუნებსა ზედა მისსა. 18

18 And the Egyptians shall know that I am the LORD, when I have gotten me honour upon Pharaoh, upon his chariots, and upon his horsemen.

יט. וַיִּסַּע מַלְאַךְ הָאֱלֹהִים הַהֹלֵךְ לִפְנֵי מַחֲנֵה יִשְׂרָאֵל וַיֵּלֶךְ מֵאַחֲרֵיהֶם וַיִּסַּע עַמּוּד הֶעָנָן מִפְּנֵיהֶם וַיַּעֲמֹד מֵאַחֲרֵיהֶם:

ἐξῆρεν δὲ ὁ ἄγγελος τοῦ θεοῦ ὁ προπορευόμενος τῆς παρεμβολῆς τῶν υἱῶν Ισραηλ καὶ ἐπορεύθη ἐκ τῶν ὄπισθεν ἐξῆρεν δὲ καὶ ὁ στῦλος τῆς νεφέλης ἀπὸ προσώπου αὐτῶν καὶ ἔστη ἐκ τῶν ὀπίσω αὐτῶν

19 ܘܲܫܩܲܠ ܡܲܠܲܐܟܹܗ ܕܡܵܪܝܵܐ ܕܐܵܙܹܠ ܩܕ݂ܵܡ ܡܲܫܪܝܼܬ݂ܵܐ ܕܝܼܣܪܵܝܹܠ: ܘܐܸܙܲܠ ܡܼܢ ܒܵܬܲܪܗܘܢ: ܘܲܫܩܲܠ ܥܲܡܘܼܕ݂ܵܐ ܕܲܥܢܵܢܵܐ ܡܼܢ ܩܕ݂ܵܡܲܝܗܘܿܢ: ܘܩܵܡ ܡܼܢ ܒܸܣܬܲܪܗܘܿܢ.

Tollensque se angelus Dei, qui præcedebat castra Israël, abiit post eos: et cum eo pariter columna nubis, priora dimittens, post tergum

Եւ ամբարձաւ հրեշտակն Աստուծոյ որ երթայր առաջի բանակի որդւոցն Իսրայելի, եւ չոգաւ զկնի նոցա, եւ վերացաւ սիւն ամպոյն յերեսաց նոցա եւ եկաց ի թիկանց նոցա:

ხოლო აღიძრა ანგელოზი იგი წინამავალი ბანაკისა ძეთა ისრაჱლისათასა და ვიდოდა უკუანაგან, და აღიძრა სუეტიცა ღრუბლისა პირისაგან მათისა და დადგა უკუანაგან მათსა. 19

19 And the angel of God, which went before the camp of Israel, removed and went behind them; and the pillar of the cloud went from before their face, and stood behind them:

כ. וַיָּבֹא בֵּין מַחֲנֵה מִצְרַיִם וּבֵין מַחֲנֵה יִשְׂרָאֵל וַיְהִי הֶעָנָן וְהַחשֶׁךְ וַיָּאֶר אֶת הַלָּיְלָה וְלֹא קָרַב זֶה אֶל זֶה כָּל הַלָּיְלָה:

καὶ εἰσῆλθεν ἀνὰ μέσον τῆς παρεμβολῆς τῶν Αἰγυπτίων καὶ ἀνὰ μέσον τῆς παρεμβολῆς Ισραηλ καὶ ἔστη καὶ ἐγένετο σκότος καὶ γνόφος καὶ διῆλθεν ἡ νύξ καὶ οὐ συνέμιξαν ἀλλήλοις ὅλην τὴν νύκτα

20 ܘܥܲܠ ܒܹܝܬ݂ ܡܲܫܪܝܼܬ݂ܵܐ ܕܡܸܨܪܵܝܹܐ ܠܡܲܫܪܝܼܬ݂ܵܐ ܕܝܼܣܪܵܝܹܠ: ܘܲܗܘܵܬ݂ ܥܢܵܢܵܐ ܘܚܸܫܘܿܟ݂ܵܐ ܟܠܹܗ ܠܸܠܝܵܐ: ܘܲܢܗܲܪ ܟܠܹܗ ܠܸܠܝܵܐ ܠܲܒ݂ܢܲܝ ܝܼܣܪܵܝܹܠ: ܘܠܵܐ ܩܪܸܒ݂ܘ ܗܵܠܹܝܢ ܠܘܵܬ݂ ܗܵܠܹܝܢ ܟܠܹܗ ܠܸܠܝܵܐ.

stetit, inter castra Ægyptiorum et castra Israël: et erat nubes tenebrosa, et illuminans noctem, ita ut ad se invicem toto noctis tempore accedere non valerent.

Եւ եմուտ ի մէջ բանակի Եգիպտացւոցն եւ ի մէջ բանակի Իսրայելացւոցն, եւ եղեւ խաւար եւ մէգ, եւ անց գիշերն``. եւ ոչ խառնեցան ընդ միմեանս զամենայն գիշերն:

და შევიდა საშუვალ ბანაკსა მეგჳპტელთასა და საშუვალ ძეთა ისრაჱლისათასა და იყო ალმური და ბნელი, და წარჴდა ღამე, და არა აღერინეს ურთიერთას ყოველსა მის ღამესა. 20

20 And it came between the camp of the Egyptians and the camp of Israel; and it was a cloud and darkness to them, but it gave light by night to these: so that the one came not near the other all the night.

כא. וַיֵּט משֶׁה אֶת יָדוֹ עַל הַיָּם וַיּוֹלֶךְ יְהֹוָה אֶת הַיָּם בְּרוּחַ קָדִים עַזָּה כָּל הַלַּיְלָה וַיָּשֶׂם אֶת הַיָּם לֶחָרָבָה וַיִּבָּקְעוּ הַמָּיִם:

ἐξέτεινεν δὲ Μωυσῆς τὴν χεῖρα ἐπὶ τὴν θάλασσαν καὶ ὑπήγαγεν κύριος τὴν θάλασσαν ἐν ἀνέμῳ νότῳ βιαίῳ ὅλην τὴν νύκτα καὶ ἐποίησεν τὴν θάλασσαν ξηράν καὶ ἐσχίσθη τὸ ὕδωρ

21 ܘܐܲܪܝܼܡ ܡܘܼܫܹܐ ܐܝܼܕܹܗ ܥܲܠ ܝܲܡܵܐ: ܘܕܲܒ݂ܪܹܗ ܡܵܪܝܵܐ ܠܝܲܡܵܐ ܒܪܘܼܚܵܐ ܕܫܵܘܒܵܐ ܥܲܙܝܼܙܬܵܐ ܟܠܹܗ ܠܸܠܝܵܐ: ܘܣܵܡܹܗ ܠܝܲܡܵܐ ܒܝܲܒ݂ܫܵܐ: ܘܐܸܬ݂ܦܲܠܲܓ݂ܘ ܡܲܝܵܐ.

Cumque extendisset Moyses manum super mare, abstulit illud Dominus flante vento vehementi et urente tota nocte, et vertit in siccum: divisaque est aqua.

Եւ ձգեաց Մովսէս զձեռն իւր ի վերայ ծովուն, եւ դարձոյց անդրէն զծովն բռնութեամբ հողմոյ հարաւոյ զամենայն գիշերն, եւ արար զծովն ցամաք, եւ պատառեցաւ ջուրն:

ხოლო განირთხა მოსე ჴელი თჳსი ზღუასა ზედა, და მოაწია უფალმან ქარი სამხრისა მაიძულებელი ღამე ყოველ ზღუასა ზედა და ყო ზღუაჲ იგი ჴმელ, და განიპო წყალი. 21

21 And Moses stretched out his hand over the sea; and the LORD caused the sea to go back by a strong east wind all that night, and made the sea dry land, and the waters were divided.

כב. וַיָּבֹאוּ בְנֵי יִשְׂרָאֵל בְּתוֹךְ הַיָּם בַּיַּבָּשָׁה וְהַמַּיִם לָהֶם חוֹמָה מִימִינָם וּמִשְּׂמֹאלָם:

καὶ εἰσῆλθον οἱ υἱοὶ Ισραηλ εἰς μέσον τῆς θαλάσσης κατὰ τὸ ξηρόν καὶ τὸ ὕδωρ αὐτοῖς τεῖχος ἐκ δεξιῶν καὶ τεῖχος ἐξ εὐωνύμων

22 ܘܥܲܠܘ ܒܢܲܝ ܝܼܣܪܵܝܹܠ ܒܓ݂ܵܘ ܝܲܡܵܐ ܒܝܲܒ݂ܫܵܐ: ܘܡܲܝܵܐ ܗܘܵܘ ܠܗܘܿܢ ܐܲܝܟ݂ ܫܘܼܪܵܐ ܡܼܢ ܝܲܡܝܼܢܗܘܿܢ ܘܡܼܢ ܣܸܡܵܠܗܘܿܢ.

Et ingressi sunt filii Israël per medium sicci maris: erat enim aqua quasi murus a dextra eorum et læva.

Եւ մտին որդիքն Իսրայելի ի մէջ ծովուն ընդ ցամաք. եւ եղեւ ջուրն պարիսպ ընդ աջմէ նոցա, եւ ընդ ահեկէ իւրեանց:

და შევიდეს ძენი ისრაჱლისანი შორის ზღუასა ჴმელებრ, და წყალი მათდა ზღუდე მარჯუენით და ზღუდე მარცხენით. 22

22 And the children of Israel went into the midst of the sea upon the dry ground: and the waters were a wall unto them on their right hand, and on their left.

כג. וַיִּרְדְּפוּ מִצְרַיִם וַיָּבֹאוּ אַחֲרֵיהֶם כֹּל סוּס פַּרְעֹה רִכְבּוֹ וּפָרָשָׁיו אֶל תּוֹךְ הַיָּם:

κατεδίωξαν δὲ οἱ Αἰγύπτιοι καὶ εἰσῆλθον ὀπίσω αὐτῶν πᾶσα ἡ ἵππος Φαραω καὶ τὰ ἅρματα καὶ οἱ ἀναβάται εἰς μέσον τῆς θαλάσσης

23 ܘܲܪܕܲܦܘ ܡܸܨܪܵܝܹܐ ܘܥܲܠܘ ܒܵܬܲܪܗܘܿܢ: ܟܠ ܪܲܟ݂ܫܹܗ ܕܦܸܪܥܘܿܢ ܘܡܲܪܟܿܒ݂ܵܬܹܗ ܘܦܲܪܵܫܵܘܗܝ ܒܓ݂ܵܘ ܝܲܡܵܐ.

Persequentesque Ægyptii ingressi sunt post eos, et omnis equitatus Pharaonis, currus ejus et equites per medium maris.

Պնդեցան Եգիպտացիքն եւ մտին զկնի նոցա, ամենայն երիվարք փարաւոնի եւ կառք նորա եւ հեծեալք նորա ի մէջ ծովուն:

ხოლო სდევდეს მეგჳპტელნი და შევიდეს შემდგომად მათსა, ყოველი ჰუნე ფარაოსი და ეტლები და მჴედრები შუა ზღჳსასა. 23

23 And the Egyptians pursued, and went in after them to the midst of the sea, even all Pharaoh's horses, his chariots, and his horsemen.

כד. וַיְהִי בְּאַשְׁמֹרֶת הַבֹּקֶר וַיַּשְׁקֵף יְהֹוָה אֶל מַחֲנֵה מִצְרַיִם בְּעַמּוּד אֵשׁ וְעָנָן וַיָּהָם אֵת מַחֲנֵה מִצְרָיִם:

ἐγενήθη δὲ ἐν τῇ φυλακῇ τῇ ἑωθινῇ καὶ ἐπέβλεψεν κύριος ἐπὶ τὴν παρεμβολὴν τῶν Αἰγυπτίων ἐν στύλῳ πυρὸς καὶ νεφέλης καὶ συνετάραξεν τὴν παρεμβολὴν τῶν Αἰγυπτίων

24 ܘܲܗܘܵܐ ܒܡܲܛܲܪܬܵܐ ܕܨܲܦܪܵܐ: ܘܐܸܬ݂ܚܙܝܼ ܡܵܪܝܵܐ ܠܡܲܫܪܝܼܬ݂ܵܐ ܕܡܸܨܪܵܝܹܐ ܒܥܲܡܘܼܕ݂ܵܐ ܕܢܘܼܪܵܐ ܘܕܲܥܢܵܢܵܐ: ܘܲܫܓܲܫ ܠܡܲܫܪܝܼܬ݂ܵܐ ܕܡܸܨܪܵܝܹܐ.

Jamque advenerat vigilia matutina, et ecce respiciens Dominus super castra Ægyptiorum per columnam ignis et nubis, interfecit exercitum eorum,

Եւ եղեւ յառաւօտին պահուն հայեցաւ Տէր ի բանակն Եգիպտացւոց սեամբ հրոյ եւ ամպոյ, եւ խռովեաց զբանակն Եգիպտացւոցն:

და იყო საჴუმილავსა განთიადისასა და მიჰხედა უფალმან ბანაკსა მეგჳპტელთასა სუეტითა ცეცხლისა და ღრუბლისათა და განაწყო ბანაკი მეგჳპტელთაჲ. 24

24 And it came to pass, that in the morning watch the LORD looked unto the host of the Egyptians through the pillar of fire and of the cloud, and troubled the host of the Egyptians,

כה. וַיָּסַר אֵת אֹפַן מַרְכְּבֹתָיו וַיְנַהֲגֵהוּ בִּכְבֵדֻת וַיֹּאמֶר מִצְרַיִם אָנוּסָה מִפְּנֵי יִשְׂרָאֵל כִּי יְהֹוָה נִלְחָם לָהֶם בְּמִצְרָיִם:

καὶ συνέδησεν τοὺς ἄξονας τῶν ἁρμάτων αὐτῶν καὶ ἤγαγεν αὐτοὺς μετὰ βίας καὶ εἶπαν οἱ Αἰγύπτιοι φύγωμεν ἀπὸ προσώπου Ισραηλ ὁ γὰρ κύριος πολεμεῖ περὶ αὐτῶν τοὺς Αἰγυπτίους

25 ܘܐܸܣܲܪ ܓܝܼܓ݂ܠܹܐ ܕܡܲܪܟܿܒ݂ܵܬ݂ܗܘܿܢ: ܘܗܸܢܘܿܢ ܡܕܲܒܿܪܝܼܢ ܠܗܹܝܢ ܒܬܲܩܝܼܦܘܼܬ݂ܵܐ: ܘܐܵܡܪܝܼܢ ܡܸܨܪܵܝܹܐ: ܢܸܥܪܘܿܩ ܡܼܢ ܩܕ݂ܵܡ ܕܒܹܝܬ݂ ܝܼܣܪܵܝܹܠ: ܡܸܛܠ ܕܡܵܪܝܵܐ ܥܒܲܕ݂ ܠܗܘܿܢ ܩܪܵܒ݂ܵܐ ܒܡܸܨܪܹܝܢ.

et subvertit rotas curruum, ferebanturque in profundum. Dixerunt ergo Ægyptii: Fugiamus Israëlem: Dominus enim pugnat pro eis contra nos.

Եւ կապեաց զանիւս կառաց նոցա, եւ վարէր զնոսա բռնութեամբ. ասեն Եգիպտացիքն. Փախիցուք յերեսաց Իսրայելի, զի Տէր պատերազմի վասն նոցա ընդ Եգիպտացիսս:

და შეუკრა ღერძები ეტლებისა მათისა და მოჰყუანდეს იგინი იძულებით და თქუეს მეგჳპტელთა: ვევლტოდით პირისაგან ისრაჱლისა, რამეთუ უფალი ჰბრძავს მათ წილ მეგჳპტელთა. 25

25 And took off their chariot wheels, that they drave them heavily: so that the Egyptians said, Let us flee from the face of Israel; for the LORD fighteth for them against the Egyptians.

כו. וַיֹּאמֶר יְהֹוָה אֶל משֶׁה נְטֵה אֶת יָדְךָ עַל הַיָּם וְיָשֻׁבוּ הַמַּיִם עַל מִצְרַיִם עַל רִכְבּוֹ וְעַל פָּרָשָׁיו:

εἶπεν δὲ κύριος πρὸς Μωυσῆν ἔκτεινον τὴν χεῖρά σου ἐπὶ τὴν θάλασσαν καὶ ἀποκαταστήτω τὸ ὕδωρ καὶ ἐπικαλυψάτω τοὺς Αἰγυπτίους ἐπί τε τὰ ἅρματα καὶ τοὺς ἀναβάτας

26 ܘܐܸܡܲܪ ܡܵܪܝܵܐ ܠܡܘܼܫܹܐ: ܐܲܪܟܸܿܢ ܐܝܼܕ݂ܵܟ݂ ܥܲܠ ܝܲܡܵܐ: ܘܢܸܗܦܟ݂ܘܿܢ ܡܲܝܵܐ ܥܲܠ ܡܸܨܪܵܝܹܐ: ܥܲܠ ܡܲܪܟܿܒ݂ܵܬ݂ܗܘܿܢ: ܘܥܲܠ ܦܲܪܵܫܲܝܗܘܿܢ.

Et ait Dominus ad Moysen: Extende manum tuam super mare, ut revertantur aquæ ad Ægyptios super currus et equites eorum.

Եւ ասէ Տէր ցՄովսէս. Ձգեա զձեռն քո ի վերայ ծովուդ, եւ կարկատեսցի անդրէն ջուրդ, եւ ծածկեսցէ զԵգիպտացիսդ, զկառս դոցա եւ զհեծեալս իւրեանց:

და თქუა უფალმან მოსეს მიმართ: განირთხ ჴელი შენი ზღუასა ზედა, და კუალად მოეგენ წყალი, და დაფარნეს მეგჳპტელნი ეტლებსა ზედა და მჴედრებსა ზედა. 26

26 And the LORD said unto Moses, Stretch out thine hand over the sea, that the waters may come again upon the Egyptians, upon their chariots, and upon their horsemen.

כז. וַיֵּט משֶׁה אֶת יָדוֹ עַל הַיָּם וַיָּשָׁב הַיָּם לִפְנוֹת בֹּקֶר לְאֵיתָנוֹ וּמִצְרַיִם נָסִים לִקְרָאתוֹ וַיְנַעֵר יְהֹוָה אֶת מִצְרַיִם בְּתוֹךְ הַיָּם:

ἐξέτεινεν δὲ Μωυσῆς τὴν χεῖρα ἐπὶ τὴν θάλασσαν καὶ ἀπεκατέστη τὸ ὕδωρ πρὸς ἡμέραν ἐπὶ χώρας οἱ δὲ Αἰγύπτιοι ἔφυγον ὑπὸ τὸ ὕδωρ καὶ ἐξετίναξεν κύριος τοὺς Αἰγυπτίους μέσον τῆς θαλάσσης

27 ܘܐܲܪܝܼܡ ܡܘܼܫܹܐ ܐܝܼܕܹܗ ܥܲܠ ܝܲܡܵܐ: ܘܲܗܦܲܟ݂ ܝܲܡܵܐ ܠܥܸܕܵܢ ܨܲܦܪܵܐ ܠܕ݂ܘܼܟܿܬܹܗ: ܘܡܸܨܪܵܝܹܐ ܥܵܪܩܝܼܢ ܠܩܘܼܒ݂ܠܹܗ: ܘܛܲܪܸܦ ܡܵܪܝܵܐ ܠܡܸܨܪܵܝܹܐ ܒܓ݂ܵܘ ܝܲܡܵܐ.

Cumque extendisset Moyses manum contra mare, reversum est primo diluculo ad priorem locum: fugientibusque Ægyptiis occurrerunt aquæ, et involvit eos Dominus in mediis fluctibus.

Եւ ձգեաց Մովսէս զձեռն իւր ի վերայ ծովուն, եւ դարձաւ ջուրն ընդ առաւօտն ի տեղի իւր, եւ Եգիպտացիքն փախեան յերեսաց ջրոյն. եւ թօթափեաց Տէր զԵգիպտացիսն ի մէջ ծովուն:

და განირთხა მოსე ჴელი ზღუასა ზედა, და კუალად მოეგო წყალი იგი დღეულად ადგილსა მასვე ზედა, ხოლო მეგჳპტელნი ივლტოდეს წყალსა ზედა, და შთაყარნა უფალმან მეგჳპტელნი შუა ზღუასა. 27

27 And Moses stretched forth his hand over the sea, and the sea returned to his strength when the morning appeared; and the Egyptians fled against it; and the LORD overthrew the Egyptians in the midst of the sea.

כח. וַיָּשֻׁבוּ הַמַּיִם וַיְכַסּוּ אֶת הָרֶכֶב וְאֶת הַפָּרָשִׁים לְכֹל חֵיל פַּרְעֹה הבָּאִים אַחֲרֵיהֶם בַּיָּם לֹא נִשְׁאַר בָּהֶם עַד אֶחָד:

καὶ ἐπαναστραφὲν τὸ ὕδωρ ἐκάλυψεν τὰ ἅρματα καὶ τοὺς ἀναβάτας καὶ πᾶσαν τὴν δύναμιν Φαραω τοὺς εἰσπεπορευμένους ὀπίσω αὐτῶν εἰς τὴν θάλασσαν καὶ οὐ κατελείφθη ἐξ αὐτῶν οὐδὲ εἷς

28 ܘܲܗܦܲܟ݂ܘ ܡܲܝܵܐ ܘܟܲܣܝܼܘ ܠܡܲܪܟܿܒ݂ܵܬ݂ܵܐ ܘܲܠܦܲܪܵܫܹܐ: ܘܲܠܟ݂ܠܹܗ ܚܲܝܠܹܗ ܕܦܸܪܥܘܿܢ ܕܥܲܠܘ ܒܵܬܲܪܗܘܿܢ ܠܝܲܡܵܐ: ܘܠܵܐ ܐܸܫܬܿܚܲܪ ܡܸܢܗܘܿܢ ܐܵܦܠܵܐ ܚܲܕ݂.

Reversæque sunt aquæ, et operuerunt currus et equites cuncti exercitus Pharaonis, qui sequentes ingressi fuerant mare: nec unus quidem superfuit ex eis.

Եւ դարձուցեալ զջուրսն` ծածկեաց զկառս եւ զհեծեալս եւ զամենայն զօրութիւն փարաւոնի, որ մտեալ էին զհետ նոցա ի ծով անդր. եւ ոչ մնաց ի նոցանէ եւ ոչ մի:

და მოაქცია წყალმან და დაფარნა ეტლნი და მჴედარნი და ყოველი ძალი ფარაოსი შესრული შემდგომად მათსა ზღუად, და არა დაშთა მათგანი არცა ერთი. 28

28 And the waters returned, and covered the chariots, and the horsemen, and all the host of Pharaoh that came into the sea after them; there remained not so much as one of them.

כט. וּבְנֵי יִשְׂרָאֵל הָלְכוּ בַיַּבָּשָׁה בְּתוֹךְ הַיָּם וְהַמַּיִם לָהֶם חֹמָה מִימִינָם וּמִשְּׂמֹאלָם:

οἱ δὲ υἱοὶ Ισραηλ ἐπορεύθησαν διὰ ξηρᾶς ἐν μέσῳ τῆς θαλάσσης τὸ δὲ ὕδωρ αὐτοῖς τεῖχος ἐκ δεξιῶν καὶ τεῖχος ἐξ εὐωνύμων

29 ܘܲܒ݂ܢܲܝ ܝܼܣܪܵܝܹܠ ܗܲܠܸܟ݂ܘ ܒܝܲܡܵܐ ܐܲܝܟ݂ ܕܲܒ݂ܝܲܒ݂ܫܵܐ: ܘܡܲܝܵܐ ܗܘܵܘ ܠܗܘܿܢ ܐܲܝܟ݂ ܫܘܼܪܵܐ ܡܼܢ ܝܲܡܝܼܢܗܘܿܢ ܘܡܼܢ ܣܸܡܵܠܗܘܿܢ.

Filii autem Israël perrexerunt per medium sicci maris, et aquæ eis erant quasi pro muro a dextris et a sinistris:

Եւ որդիքն Իսրայելի գնացին ընդ ցամաք ի մէջ ծովուն, եւ ջուրն պարիսպ էր ընդ աջմէ նոցա եւ ընդ ահեկէ իւրեանց:

ხოლო ძენი ისრაჱლისანი ვიდოდეს ჴმელად შუა ზღუასა, და იყო წყალი მათდა ზღუდე მარჯუენით და ზღუდე მარცხენით. 29

29 But the children of Israel walked upon dry land in the midst of the sea; and the waters were a wall unto them on their right hand, and on their left.

ל. וַיּוֹשַׁע יְהֹוָה בַּיּוֹם הַהוּא אֶת יִשְׂרָאֵל מִיַּד מִצְרָיִם וַיַּרְא יִשְׂרָאֵל אֶת מִצְרַיִם מֵת עַל שְׂפַת הַיָּם:

καὶ ἐρρύσατο κύριος τὸν Ισραηλ ἐν τῇ ἡμέρᾳ ἐκείνῃ ἐκ χειρὸς τῶν Αἰγυπτίων καὶ εἶδεν Ισραηλ τοὺς Αἰγυπτίους τεθνηκότας παρὰ τὸ χεῖλος τῆς θαλάσσης

30 ܘܲܦܪܲܩ ܡܵܪܝܵܐ ܒܝܵܘܡܵܐ ܗܵܘ ܠܝܼܣܪܵܝܹܠ ܡܼܢ ܐܝܼܕ݂ܵܐ ܕܡܸܨܪܵܝܹܐ: ܘܲܚܙܵܐ ܝܼܣܪܵܝܹܠ ܠܡܸܨܪܵܝܹܐ ܟܲܕ ܡܝܼܬ݂ܝܼܢ ܥܲܠ ܣܸܦܬܹܗ ܕܝܲܡܵܐ.

liberavitque Dominus in die illa Israël de manu Ægyptiorum.

Եւ ապրեցոյց Տէր զԻսրայէլ յաւուր յայնմիկ ի ձեռաց Եգիպտացւոցն, եւ ետես Իսրայէլ զԵգիպտացիսն մեռեալս առ ափն ծովուն:

და იჴსნა უფალმან ისრაჱლი მას დღესა შინა ჴელისაგან მეგჳპტელთასა. 30

30 Thus the LORD saved Israel that day out of the hand of the Egyptians; and Israel saw the Egyptians dead upon the sea shore.

לא. וַיַּרְא יִשְׂרָאֵל אֶת הַיָּד הַגְּדֹלָה אֲשֶׁר עָשָׂה יְהֹוָה בְּמִצְרַיִם וַיִּירְאוּ הָעָם אֶת יְהֹוָה וַיַּאֲמִינוּ בַּיהֹוָה וּבְמשֶׁה עַבְדּוֹ:

εἶδεν δὲ Ισραηλ τὴν χεῖρα τὴν μεγάλην ἃ ἐποίησεν κύριος τοῖς Αἰγυπτίοις ἐφοβήθη δὲ ὁ λαὸς τὸν κύριον καὶ ἐπίστευσαν τῷ θεῷ καὶ Μωυσῇ τῷ θεράποντι αὐτοῦ

31 ܘܲܚܙܵܐ ܝܼܣܪܵܝܹܠ ܐܝܼܕ݂ܵܐ ܪܲܒܬ݂ܵܐ ܕܲܥܒܲܕ݂ ܡܵܪܝܵܐ ܒܡܸܨܪܵܝܹܐ: ܘܲܕ݂ܚܸܠܘ ܥܲܡܵܐ ܡܼܢ ܡܵܪܝܵܐ: ܘܗܲܝܡܸܢܘ ܒܡܵܪܝܵܐ ܘܲܒ݂ܡܘܼܫܹܐ ܥܲܒ݂ܕܹܿܗ.

Et viderunt Ægyptios mortuos super littus maris, et manum magnam quam exercuerat Dominus contra eos: timuitque populus Dominum, et crediderunt Domino, et Moysi servo ejus.

Եւ ետես Իսրայէլ զձեռն մեծ զոր արար Տէր ընդ Եգիպտացիսն. եւ երկեաւ ժողովուրդն ի Տեառնէ, եւ հաւատացին յԱստուած եւ ի Մովսէս ծառայ նորա:

და იხილნა ისრაჱლმან მეგჳპტელნი მომწყუდარნი კიდესა თანა ზღჳსასა, ხოლო იხილა ისრაჱლმან ჴელი დიდი, რომელი უყო უფალმან მეგჳპტელთა. და შეეშინა ერსა უფლისა და ჰრწმენა ღმრთისა და მოსესი, მსახურისა მისისა. 31

31 And Israel saw that great work which the LORD did upon the Egyptians: and the people feared the LORD, and believed the LORD, and his servant Moses.

טו

ΙΕ'

ܩܦܠܐܘܢ: ܝܗ.

Cap. 15

ԳԼ. ԺԵ

No Georgian

א. אָז יָשִׁיר משֶׁה וּבְנֵי יִשְׂרָאֵל אֶת הַשִּׁירָה הַזֹּאת לַיהֹוָה וַיֹּאמְרוּ לֵאמֹר אָשִׁירָה לַּיהֹוָה כִּי גָאֹה גָּאָה סוּס וְרֹכְבוֹ רָמָה בַיָּם:

τότε ᾖσεν Μωυσῆς καὶ οἱ υἱοὶ Ισραηλ τὴν ᾠδὴν ταύτην τῷ θεῷ καὶ εἶπαν λέγοντες ᾄσωμεν τῷ κυρίῳ ἐνδόξως γὰρ δεδόξασται ἵππον καὶ ἀναβάτην ἔρριψεν εἰς θάλασσαν

1 ܗܿܝܕܝܹܢ ܫܲܒܲܚܘ ܡܘܼܫܹܐ ܘܲܒܼܢܼܝ̈ܢ ܝܼܣܖܵܝܼܠ ܬܸܫܒܿܘܿܚܬܵܐ ܗܿܕܐܹ ܠܡܵܪܥܐ: ܘܐܸܡܲܪܘ ܢܫܼܒܼܚ ܠܡܵܪܝܵܐ ܓܲܐܝܵܐ: ܕܐܸܬܼ ܓܲܐܝ ܥܲܠ ܪܲܟܲܫܵܐ ܘܪܵܟܵܒܲܝܗܘܿܢ ܐܲܪܡܝ ܒܝܡܵܐ:

Tunc cecinit Moyses et filii Israël carmen hoc Domino, et dixerunt: Cantemus Domino: gloriose enim magnificatus est, equum et ascensorem dejecit in mare.

Յայնժամ երգեաց Մովսէս եւ որդիքն Իսրայելի զօրհնութիւնս զայս Աստուծոյ, եւ ասեն. Օրհնեսցուք զՏէր, զի փառօք է փառաւորեալ. զերիվարս եւ զհեծեալս նոցա ընկէց ի ծով:

მაშინ იგალობეს მოსე და ძეთა ისრაჲლისათა გალობაჲ ესე ღმრთისა მიმართ და თქუეს: 32

თავი მეთხუთმეტე

1 უგალობდეთ უფალსა, რამეთუ დიდებით დიდებულ არს, ცხენები და მჴედრები შთასთხია ზღუასა.

1 Then sang Moses and the children of Israel this song unto the LORD, and spake, saying, I will sing unto the LORD, for he hath triumphed gloriously: the horse and his rider hath he thrown into the sea.

ב. עָזִּי וְזִמְרָת יָהּ וַיְהִי לִי לִישׁוּעָה זֶה אֵלִי וְאַנְוֵהוּ אֱלֹהֵי אָבִי וַאֲרֹמְמֶנְהוּ:

βοηθὸς καὶ σκεπαστὴς ἐγένετό μοι εἰς σωτηρίαν οὗτός μου θεός καὶ δοξάσω αὐτόν θεὸς τοῦ πατρός μου καὶ ὑψώσω αὐτόν

2 ܬܲܩܝܦܵܐ ܘܲܡܫܲܒܿܝܵܐ: ܝܵܗ ܡܵܪܝܵܐ ܘܲܗܘܸܿܐ ܠܲܢ ܦܿܪܘܿܩܵܐ. ܗܿܢܿܘ ܐܲܠܿܗܝ ܐܹܫܿܒܿܚܝܼܜܗܝ: ܐܲܠܿܗܹܗ ܕܐܵܒܼܝ ܐܼܪܲܡܪܡܝܼܗܝ.

Fortitudo mea, et laus mea Dominus, et factus est mihi in salutem: iste Deus meus, et glorificabo eum: Deus patris mei, et exaltabo eum.

Օգնական ընդունելի իմ`` Տէր, եւ եղեւ ինձ փրկութիւն. սա է իմ Աստուած եւ փառաւոր արարից զսա. Աստուած հօր իմոյ, եւ բարձր արարից զսա:

შემწე და მფარველ მექმნა მე მაცხოვარებად ესე ღმერთი ჩემი, ვადიდო ესე ღმერთი მამისა ჩემისა და აღვამაღლო ესე. 2

2 The LORD is my strength and song, and he is become my salvation: he is my God, and I will prepare him an habitation; my father's God, and I will exalt him.

ג. יְהֹוָה אִישׁ מִלְחָמָה יְהֹוָה שְׁמוֹ:

κύριος συντρίβων πολέμους κύριος ὄνομα αὐτῷ

3 ܡܵܪܝܵܐ ܓܲܢܒܵܪܵܐ ܘܲܩܪܲܒܼܬܼܵܢܿܐ ܡܵܪܝܿܐ ܫܡ݂ܹܝܗ.

Dominus quasi vir pugnator, Omnipotens nomen ejus,

Տէր խորտակէ զպատերազմունս, Տէր`` անուն նորա:

უფალი შემმუსრველ ბრძოლათა, უფალ-სახელი მისი. 3

3 The LORD is a man of war: the LORD is his name.

ד. מַרְכְּבֹת פַּרְעֹה וְחֵילוֹ יָרָה בַיָּם וּמִבְחַר שָׁלִשָׁיו טֻבְּעוּ בְיַם סוּף:

ἅρματα Φαραω καὶ τὴν δύναμιν αὐτοῦ ἔρριψεν εἰς θάλασσαν ἐπιλέκτους ἀναβάτας τριστάτας κατεπόντισεν ἐν ἐρυθρᾷ θαλάσσῃ

4 ܡܪܟܿܒܲܬܹܗ ܕܦܸܪܥܘܿܢ ܘܚܲܝܠܹܗ ܫܕܵܐ: ܘܿܓܼܒܼܝܿܐ ܕܠܲܢܒܿܪܘܿܗܝ ܜܒܲܥ ܒܝܿܡܵܐ ܕܣܘܿܦ.

currus Pharaonis et exercitum ejus projecit in mare: electi principes ejus submersi sunt in mari Rubro.

Զկառս փարաւոնի եւ զզօրութիւնս նորա ընկէց ի ծով, զընտիրս հեծելոց եւ զսպառազէնս. ընկղմեցան ի ծով Կարմիր:

ეტლები ფარაოჲსი და ძალი მისი შთასთხია ზღუასა, რჩეული მჴედრები სამმდგომნი დაანთქნა ზღუასა მეწამულსა. 4

4 Pharaoh's chariots and his host hath he cast into the sea: his chosen captains also are drowned in the Red sea.

ה. תְּהֹמֹת יְכַסְיֻמוּ יָרְדוּ בִמְצוֹלֹת כְּמוֹ אָבֶן:

πόντῳ ἐκάλυψεν αὐτούς κατέδυσαν εἰς βυθὸν ὡσεὶ λίθος

5 ܬܗܘܿܡܹ̈ܐ ܟܿܣܝܘ ܐܸܢܘܿܢ: ܢܚܹܬܼܘ ܠܥܘܼܡܩܿܐ ܘܲܜܒܲܥܘ ܐܲܥܟ ܟܹܦ̈ܐ.

Abyssi operuerunt eos; descenderunt in profundum quasi lapis.

Խորք ծածկեցին զնոսա, ընկլան յանդունդս իբրեւ զվէմ:

ღრმამან დაფარნა იგინი, შთაჴდეს სიღრმედ ვითარცა ლოდი. 5

5 The depths have covered them: they sank into the bottom as a stone.

ו. יְמִינְךָ יְהֹוָה נֶאְדָּרִי בַּכֹּחַ יְמִינְךָ יְהֹוָה תִּרְעַץ אוֹיֵב:

ἡ δεξιά σου κύριε δεδόξασται ἐν ἰσχύι ἡ δεξιά σου χείρ κύριε ἔθραυσεν ἐχθρούς

6 ܝܲܡܝܼܢܿܟ ܡܪܝܵܐ ܗܕܝܼܪܵܐ ܝܲܡܝܼܢܿܟ ܡܵܪܝܵܐ ܬܼܒܼܪܵܬ̤ ܠܲܒܼܥܸ ܠܕܒܼܵ̈ܒܼܝܟ

Dextera tua, Domine, magnificata est in fortitudine: dextera tua, Domine, percussit inimicum.

Աջ քո, Տէր, փառաւորեալ է զօրութեամբ. աջ քո, Տէր, խորտակեաց զթշնամին:

მარჯუენე შენი, უფალო, დიდებულ არს, ძალითა შენითა მარჯუენემან შენმან, უფალო, მოსრნა მტერნი. 6

6 Thy right hand, O LORD, is become glorious in power: thy right hand, O LORD, hath dashed in pieces the enemy.

ז. וּבְרֹב גְּאוֹנְךָ תַּהֲרֹס קָמֶיךָ תְּשַׁלַּח חֲרֹנְךָ יֹאכְלֵמוֹ כַּקַּשׁ:

καὶ τῷ πλήθει τῆς δόξης σου συνέτριψας τοὺς ὑπεναντίους ἀπέστειλας τὴν ὀργήν σου καὶ κατέφαγεν αὐτοὺς ὡς καλάμην

7 ܒܣܘܿܓܿܲܐܐ ܕܬܘܼܩܦܿܟ ܣܲܚܸܦܬܿ ܠܣܿܢܐܲܝ̈ܟ: ܫܲܕܲܟܿܬܿ ܪܘܼܓܼܙܵܟ ܘܐܸܟܲܠ ܐܸܢܘܿܢ ܐܲܝܟ ܕܲܠܝܲܒܿܬܼܵܙ.

Et in multitudine gloriæ tuæ deposuisti adversarios tuos: misisti iram tuam, quæ devoravit eos sicut stipulam.

Եւ բազմութեամբ փառաց քոց մանրեցեր զհակառակորդս. առաքեցեր զբարկութիւն քո եւ եկեր զնոսա իբրեւ զեղէգն:

და სიმრავლითა დიდებისა შენისათა შეჰმუსრენ წინააღმდგომნი, მიავლინე რისხვაჲ შენი და შეჭამნა იგინი, ვითარცა ლერწამი. 7

7 And in the greatness of thine excellency thou hast overthrown them that rose up against thee: thou sentest forth thy wrath, which consumed them as stubble.

ח. וּבְרוּחַ אַפֶּיךָ נֶעֶרְמוּ מַיִם נִצְּבוּ כְמוֹ נֵד נֹזְלִים קָפְאוּ תְהֹמֹת בְּלֶב יָם:

καὶ διὰ πνεύματος τοῦ θυμοῦ σου διέστη τὸ ὕδωρ ἐπάγη ὡσεὶ τεῖχος τὰ ὕδατα ἐπάγη τὰ κύματα ἐν μέσῳ τῆς θαλάσσης

8 ܒܪܘܼܚܵܐ ܕܐܲܦܿܝܵܟ ܐܸܬܼܓܲܪܲܡܘ ܡܿܝܵ̈ܐ: ܩܿܡܘ ܐܲܝܟ ܕܲܒܼܐܸܩ̈ܐ ܪܵܪܝܿܐ: ܩܿܦܘ ܬܗܘܿܡܹ̈ܐ ܒܠܸܒܹܿܗ ܕܝܿܡܵܐ.

Et in spiritu furoris tui congregatæ sunt aquæ: stetit unda fluens, congregata sunt abyssi in medio mari.

Եւ հողմով սրտմտութեամբ քով պատառեցան ջուրք, պաղեցան իբրեւ զպարիսպ ջուրք. պաղեցան ալիք ի մէջ ծովուն:

და სულისაგან გულისწყრომისა შენისა განიყო წყალი, შეჰყინდეს ვითარცა ზღუდენი წყალნი, შეჰყინდეს ღელვანიცა შუა ზღუასა. 8

8 And with the blast of thy nostrils the waters were gathered together, the floods stood upright as an heap, and the depths were congealed in the heart of the sea.

ט. אָמַר אוֹיֵב אֶרְדֹּף אַשִּׂיג אֲחַלֵּק שָׁלָל תִּמְלָאֵמוֹ נַפְשִׁי אָרִיק חַרְבִּי תּוֹרִישֵׁמוֹ יָדִי:

εἶπεν ὁ ἐχθρός διώξας καταλήμψομαι μεριῶ σκῦλα ἐμπλήσω ψυχήν μου ἀνελῶ τῇ μαχαίρῃ μου κυριεύσει ἡ χείρ μου

9 ܐܸܡܿܪ ܒܥܸܠܕܒܼܵܒܼܵܐ: ܐܸܪܕܘܿܦ ܘܐܼܕܸܪܸܟ: ܘܐܹܦܲܠܸܓܼ ܒܸܙܬܼܵܐ: ܬܸܒܼܠܥ ܐܸܢܘܿܢ ܢܲܦܫܝ: ܐܸܫܡܘܿܛ ܤܲܝܦܝ: ܘܬܸܚܪܘܒܼ ܘܐܸܢܘܿܢ ܐܝܼܕܝܼ

Dixit inimicus: Persequar et comprehendam, dividam spolia, implebitur anima mea: evaginabo gladium meum, interficiet eos manus mea.

Ասաց թշնամին. Հալածեցից եւ հասից, բաժանեցից զաւարն, եւ լցուցից ի նոցանէ զանձն իմ. սատակեցից սրով իմով, տիրեսցէ նոցա`` ձեռն իմ:

თქუა მტერმან: ვდევნო, ვეწიო და განვიყო ნატყუენავი და განვიძღო სული ჩემი, მოვსრა მახჳლითა ჩემითა, ეუფლის ჴელი ჩემი. 9

9 The enemy said, I will pursue, I will overtake, I will divide the spoil; my lust shall be satisfied upon them; I will draw my sword, my hand shall destroy them.

י. נָשַׁפְתָּ בְרוּחֲךָ כִּסָּמוֹ יָם צָלֲלוּ כַּעוֹפֶרֶת בְּמַיִם אַדִּירִים:

ἀπέστειλας τὸ πνεῦμά σου ἐκάλυψεν αὐτοὺς θάλασσα ἔδυσαν ὡσεὶ μόλιβος ἐν ὕδατι σφοδρῷ

10 ܐܲܫܼܒܼܬܿ ܪܘܼܚܵܟ ܘܟܲܣܝ ܐܸܢܘܿܢ ܝܲܡܵܐ: ܛܒܲܥܘ ܐܲܝܟ ܐܲܒܼܵܪܵܐ ܒܲܝܿܐ ܬܲܩܝܦ̈ܐ

Flavit spiritus tuus, et operuit eos mare: submersi sunt quasi plumbum in aquis vehementibus.

Առաքեցեր զհողմն քո, եւ ծածկեաց զնոսա ծով. ընկղմեցան իբրեւ զկապար ի ջուրս սաստիկս:

მიავლინე სული შენი, და დაფარნა იგინი ზღუამან, დაჴდეს ვითარცა ბრპენი წყალსა შინა ფრიადსა. 10

10 Thou didst blow with thy wind, the sea covered them: they sank as lead in the mighty waters.

יא. מִי כָמֹכָה בָּאֵלִם יְהֹוָה מִי כָּמֹכָה נֶאְדָּר בַּקֹּדֶשׁ נוֹרָא תְהִלֹּת עֹשֵׂה פֶלֶא:

τίς ὅμοιός σοι ἐν θεοῖς κύριε τίς ὅμοιός σοι δεδοξασμένος ἐν ἁγίοις θαυμαστὸς ἐν δόξαις ποιῶν τέρατα

11 ܡܢܘܼ ܐܲܟܼܘܿܬܹܿܟ ܡܵܪܝܵܐ: ܡܢܘܼ ܐܲܟܼܘܿܬܹܿܟ ܗܟܼܝܼܪܐ ܒܩܘܼܕܫܹܗ: ܕܚܝܼܠܵܐ ܘܲܡܫܿܒܿܚܵܐ ܘܥܿܒܹܕ ܬܸܕܡܪܵܬܲܐ

Quis similis tui in fortibus, Domine? quis similis tui, magnificus in sanctitate, terribilis atque laudabilis, faciens mirabilia?

Ո՞վ իցէ նման քեզ յաստուածս, Տէր, եւ կամ ո՞վ նմանիցէ քեզ, փառաւորեալդ ի սուրբս, սքանչելի փառօք``, որ առնես զնշանս:

ვინ მსგავს შენდა ღმერთთა შორის, უფალო? ვინ მსგავს შენდა წმიდათა შორის, დიდებული, საკჳრველ, დიდებათა შინა მოქმედი ნიშნებისაჲ? 11

11 Who is like unto thee, O LORD, among the gods? who is like thee, glorious in holiness, fearful in praises, doing wonders?

יב. נָטִיתָ יְמִינְךָ תִּבְלָעֵמוֹ אָרֶץ:

ἐξέτεινας τὴν δεξιάν σου κατέπιεν αὐτοὺς γῆ

12 ܐܲܪܝܼܡܬܿ ܝܡܝܼܢܵܟ ܘܒܸܠܥܲܬ̤ ܐܸܢܘܿܢ ܐܲܪܥܵܐ

Extendisti manum tuam, et devoravit eos terra.

Ձգեցեր զաջ քո, եւ եկուլ զնոսա երկիր:

მიჰყავ მარჯუენე შენი, შთანთქნა იგინი ქუეყანამან. 12

12 Thou stretchedst out thy right hand, the earth swallowed them.

יג. נָחִיתָ בְחַסְדְּךָ עַם זוּ גּאָלְתָּ נֵהַלְתָּ בְעָזְּךָ אֶל נְוֵה קָדְשֶׁךָ:

ὡδήγησας τῇ δικαιοσύνῃ σου τὸν λαόν σου τοῦτον ὃν ἐλυτρώσω παρεκάλεσας τῇ ἰσχύι σου εἰς κατάλυμα ἅγιόν σου

13 ܕܒܼܪܬܿ ܒܛܿܒܿܘܼܬܼܵܟ ܠܥܲܡܵܐ ܗܿܢܿܐ ܕܲܦܪܲܩܬ: ܕܒܲܪܬ ܒܬܘܼܩܦܵܟ ܠܕܲܝܪܵܐ ܕܩܘܼܕܫܵܟ.

Dux fuisti in misericordia tua populo quem redemisti: et portasti eum in fortitudine tua, ad habitaculum sanctum tuum.

Առաջնորդեցեր արդարութեամբ ժողովրդեան քում այսմ զոր փրկեցեր. մխիթարեցեր զօրութեամբ քով ի բանակետղ սրբութեան քո:

უძეღუ სიმართლითა შენითა ერსა შენსა ამას, რომელი იჴსენ, ნუგეშინის-ეც ძალითა შენითა ბანაკსა წმიდასა შენსა. 13

13 Thou in thy mercy hast led forth the people which thou hast redeemed: thou hast guided them in thy strength unto thy holy habitation.

יד. שָׁמְעוּ עַמִּים יִרְגָּזוּן חִיל אָחַז ישְׁבֵי פְּלָשֶׁת:

ἤκουσαν ἔθνη καὶ ὠργίσθησαν ὠδῖνες ἔλαβον κατοικοῦντας Φυλιστιιμ

14 ܫܡܲܥܘ ܥܲܡܡܹ̈ܐ ܘܙܼܥܕ: ܘܕܸܝܠܬܲܐ ܐܸܚܕܲܬ̤ ܐܸܢܘܿܢ ܠܝܲܬܵܒܹ̈ܗܿ ܕܦܠܸܫܬܼ.

Ascenderunt populi, et irati sunt: dolores obtinuerunt habitatores Philisthiim.

Լուան ազգք եւ բարկացան. եւ երկունք կալան զբնակիչս Քանանացւոց:

ესმა წარმართთა და განრისხნეს და სალმობამან შეიპყრნა მკჳდრნი ფილსტიმისანი. 14

14 The people shall hear, and be afraid: sorrow shall take hold on the inhabitants of Palestina.

טו. אָז נִבְהֲלוּ אַלּוּפֵי אֱדוֹם אֵילֵי מוֹאָב יֹאחֲזֵמוֹ רָעַד נָמֹגוּ כֹּל ישְׁבֵי כְנָעַן:

τότε ἔσπευσαν ἡγεμόνες Εδωμ καὶ ἄρχοντες Μωαβιτῶν ἔλαβεν αὐτοὺς τρόμος ἐτάκησαν πάντες οἱ κατοικοῦντες Χανααν

15 ܗܿܝܕܹܥܢ ܕܚܸܠܘ ܕܵܘܢ̈ܒܲܢܹܐ ܕܐܲܕܘܡ: ܘܲܠܓܼܒܼܪܹ ܕܡܘܿܐܵܒܼ ܐܸܚܲܕ ܐܸܢܘܿܢ ܪܬܹܝܬܿܐ: ܐܸܬܿܬܿܒܿܪܘ ܟܠܗܘܿܢ ܥܿܡܘܿܢܹ̈ܐ ܕܲܒܼܢܲܥܢ

Tunc conturbati sunt principes Edom, robustos Moab obtinuit tremor: obriguerunt omnes habitatores Chanaan.

Յայնժամ տագնապեցան դատաւորք Եդովմայ եւ իշխանք Մովաբացւոց, կալաւ զնոսա դողումն. հալեցան ամենայն բնակիչք Քանանացւոց:

მაშინ ისწრაფეს მთავართა ედომისათა, და მთავართა მოაბელთამან, ძრწოლამან შეიპყრნა იგინი, და დადნეს ყოველნი მკჳდრნი ქანანისანი. 15

15 Then the dukes of Edom shall be amazed; the mighty men of Moab, trembling shall take hold upon them; all the inhabitants of Canaan shall melt away.

טז. תִּפֹּל עֲלֵיהֶם אֵימָתָה וָפַחַד בִּגְדֹל זְרוֹעֲךָ יִדְּמוּ כָּאָבֶן עַד יַעֲבֹר עַמְּךָ יְהֹוָה עַד יַעֲבֹר עַם זוּ קָנִיתָ:

ἐπιπέσοι ἐπ᾽ αὐτοὺς φόβος καὶ τρόμος μεγέθει βραχίονός σου ἀπολιθωθήτωσαν ἕως ἂν παρέλθῃ ὁ λαός σου κύριε ἕως ἂν παρέλθῃ ὁ λαός σου οὗτος ὃν ἐκτήσω

16 ܬܸܦܸܠ ܥܠܝܗܘܿܢ ܕܚܝܼܠܬܿܐ ܘܙܵܘܸܥܬܵܐ: ܒܪܒܘܼܬܼܵܐ ܕܲܕܪܵܥܟ ܝܸܛܒܿܥܘܼܢ ܐܲܝܟ ܕܹܐܦܹ̈ܐ: ܥܕܡܿܐ ܕܢܸܥܒܪ ܥܡܵܟ ܡܵܪܝܵܐ ܥܪܡܵܐ ܕܢܸܥܒܼܪ ܥܲܡܵܐ ܗܢܵܐ ܕܲܦܪܩܬܿ.

Irruat super eos formido et pavor, in magnitudine brachii tui: fiant immobiles quasi lapis, donec pertranseat populus tuus, Domine, donec pertranseat populus tuus iste, quem possedisti.

Անկցի ի վերայ նոցա ահ եւ երկեւղ. մեծութեամբ բազկի քո քարասցին, մինչեւ անցցէ ժողովուրդ քո, Տէր, մինչեւ անցցէ ժողովուրդ քո այս զոր ստացար:

დაეცეს მათ ზედა შიში და ძრწოლაჲ, სიდიდითა მკლავისა შენისათა ქვა იქმნენ, ვიდრემდის წარვლოს ერმან შენმან, უფალო, ვიდრემდის წარვლოს ერმან შენმან ამან, რომელ მოიგე. 16

16 Fear and dread shall fall upon them; by the greatness of thine arm they shall be as still as a stone; till thy people pass over, O LORD, till the people pass over, which thou hast purchased.

יז. תְּבִאֵמוֹ וְתִטָּעֵמוֹ בְּהַר נַחֲלָתְךָ מָכוֹן לְשִׁבְתְּךָ פָּעַלְתָּ יְהֹוָה מִקְּדָשׁ אֲדֹנָי כּוֹנְנוּ יָדֶיךָ:

εἰσαγαγὼν καταφύτευσον αὐτοὺς εἰς ὄρος κληρονομίας σου εἰς ἕτοιμον κατοικητήριόν σου ὃ κατειργάσω κύριε ἁγίασμα κύριε ὃ ἡτοίμασαν αἱ χεῖρές σου

17 ܬܲܝܬܐ ܐܸܢܘܿܢ ܘܬܸܨܘܒܼܼ. ܐܼܢܘܿܢ ܒܛܘܼܪܐ ܕܝܵܪܬܘܲܬܼܵܟ: ܡܬܩܢܵܐ ܠܡܵܘܬܒܲܟ ܥܒܼܕܬܿ ܡܵܪܝܵܐ ܡܩܕܫܵܟ: ܡܵܪܝܵܐ ܬܲܩܸܢܲܝܗܝ ܒܐܝܼܟܼܝ̈ܟ.

Introduces eos, et plantabis in monte hæreditatis tuæ, firmissimo habitaculo tuo quod operatus es, Domine: sanctuarium tuum, Domine, quod firmaverunt manus tuæ.

Տարեալ տնկեսցես զնոսա ի լեառն ժառանգութեան քո, ի պատրաստութիւն բնակութեան քո, զոր արարեր, Տէր. սրբութիւն, Տէր, զոր պատրաստեցին ձեռք քո:

შეიყვანენ და დაჰნერგენ იგინი მთასა მკჳდრობისა შენისასა განმზადებულსა სამკჳდრებელსა შენსა, რომელ ჰქმენ, უფალო, სიწმიდე, უფალო, რომელ განჰმზადეს ჴელთა შენთა, უფალო. 17

17 Thou shalt bring them in, and plant them in the mountain of thine inheritance, in the place, O LORD, which thou hast made for thee to dwell in, in the Sanctuary, O LORD, which thy hands have established.

יח. יְהֹוָה יִמְלֹךְ לְעֹלָם וָעֶד:

κύριος βασιλεύων τὸν αἰῶνα καὶ ἐπ᾽ αἰῶνα καὶ ἔτι

18 ܡܵܪܝܵܐ ܢܲܡܠܸܟ ܠܥܿܠܡ ܥܿܠܡܝܢ.

Dominus regnabit in æternum et ultra.

Տէր թագաւոր յաւիտեան եւ յաւիտեանս եւ եւս:

უფალი მეფე არს საუკუნე და საუკუნესა და მერმეცა. 18

18 The LORD shall reign for ever and ever.

יט. כִּי בָא סוּס פַּרְעֹה בְּרִכְבּוֹ וּבְפָרָשָׁיו בַּיָּם וַיָּשֶׁב יְהֹוָה עֲלֵהֶם אֶת מֵי הַיָּם וּבְנֵי יִשְׂרָאֵל הָלְכוּ בַיַּבָּשָׁה בְּתוֹךְ הַיָּם:

ὅτι εἰσῆλθεν ἵππος Φαραω σὺν ἅρμασιν καὶ ἀναβάταις εἰς θάλασσαν καὶ ἐπήγαγεν ἐπ᾽ αὐτοὺς κύριος τὸ ὕδωρ τῆς θαλάσσης οἱ δὲ υἱοὶ Ισραηλ ἐπορεύθησαν διὰ ξηρᾶς ἐν μέσῳ τῆς θαλάσσης

19 ܡܸܓܠ ܕܥܲܠܘ ܪܲܟܼܵܫܹܗ ܕܦܼܪܥܘܿܢ ܘܡܪ̈ܟܿܒܲܬܗ ܘܦܟܫܵܘܗܝ ܒܼܠܲܘ ܝܼܡܵܝܵ: ܘܐܗܦܼܟ ܥܠܲܗܘܿܢ ܡܵܪܝܵܐ ܡܲܝܵܐ̈ ܕܝܲܡܵܐ. ܘܒܼܢܵܝ̈ ܝܣܪܵܝܹܠ ܗܲܠܸܟܘ ܒܝܼܒܼܫܵܐ ܒܓܿܲܘ ܝܲܡܿܐ.

Ingressus est enim eques Pharao cum curribus et equitibus ejus in mare: et reduxit super eos Dominus aquas maris: filii autem Israël ambulaverunt per siccum in medio ejus.

Զի մտին երիվարք փարաւոնի կառօք եւ հեծելովք նորա ի ծով, եւ ած ի վերայ նոցա Տէր զջուրս ծովուն, եւ որդիքն Իսրայելի գնացին ընդ ցամաք ի մէջ ծովուն:

რამეთუ შევიდა ჰუნე ფარაოჲსი ეტლებითურთ და მჴედრებით ზღუად, და მოაქცია მათ ზედა უფალმან წყალი იგი ზღჳსაჲ. ხოლო ძენი ისრაჱლისანი ვიდოდეს ჴმელად შუა ზღუასა. 19

19 For the horse of Pharaoh went in with his chariots and with his horsemen into the sea, and the LORD brought again the waters of the sea upon them; but the children of Israel went on dry land in the midst of the sea.

כ. וַתִּקַּח מִרְיָם הַנְּבִיאָה אֲחוֹת אַהֲרֹן אֶת הַתֹּף בְּיָדָהּ וַתֵּצֶאןָ כָל הַנָּשִׁים אַחֲרֶיהָ בְּתֻפִּים וּבִמְחֹלֹת:

λαβοῦσα δὲ Μαριαμ ἡ προφῆτις ἡ ἀδελφὴ Ααρων τὸ τύμπανον ἐν τῇ χειρὶ αὐτῆς καὶ ἐξήλθοσαν πᾶσαι αἱ γυναῖκες ὀπίσω αὐτῆς μετὰ τυμπάνων καὶ χορῶν

20 ܘܢܸܣܒܼܬ̤ ܘܢܸܣܒܼܬ̤ ܡܲܪܝܲܡ ܢܒܼܝܼܬܼܲܐ ܚܵܬܹܗ ܕܐܲܗܪܘܿܢ ܦܠܓܵܐ ܒܐܝܼܕܵܗܿ: ܘܢܦܲܩܝܢ ܟܠܗܹܝܢ ܢܸܫܹ̈ܐ ܒܿܬܼܪܵܗܿ ܒܦ̈ܠܲܓܹܐ ܘܒܲܪܒܲܝܥܐ.

Sumpsit ergo Maria prophetissa, soror Aaron, tympanum in manu sua: egressæque sunt omnes mulieres post eam cum tympanis et choris,

Եւ առ Մարիամ մարգարէ քոյրն Ահարոնի զթմբուկն ի ձեռն իւր, եւ ելին ամենայն կանայք զհետ նորա թմբկօք եւ պարուք:

და მოიღო მარიამ წინასწარმეტყუელმან, დამან აჰრონისმან, ებანი ჴელითა მისითა და განვიდეს ყოველნი დედანი შემდგომად მისსა ბობღნებისა თანა და მწყობრებისა. 20

20 And Miriam the prophetess, the sister of Aaron, took a timbrel in her hand; and all the women went out after her with timbrels and with dances.

כא. וַתַּעַן לָהֶם מִרְיָם שִׁירוּ לַיהֹוָה כִּי גָאֹה גָּאָה סוּס וְרֹכְבוֹ רָמָה בַיָּם:

ἐξῆρχεν δὲ αὐτῶν Μαριαμ λέγουσα ᾄσωμεν τῷ κυρίῳ ἐνδόξως γὰρ δεδόξασται ἵππον καὶ ἀναβάτην ἔρριψεν εἰς θάλασσαν

21 ܘܲܡܥܲܢܝܵܐ ܗ̄ܘܲܬܼ ܠܗܹܝܢ ܡܼܟܿܝܲܡ: ܫܒܲܝܹ̈ܝܢ ܠܡܵܪܝܵܐ ܓܲܐܝܐ: ܕܐܼܬܼܓܼܐܝܼ ܥܲܠ ܪܲܟܲܫܲܐ ܘܪܟܿܒܲܗܘܿܢ ܐܲܪܡܝ ܒܝܲܡܵܐ

quibus præcinebat, dicens: Cantemus Domino, gloriose enim magnificatus est: equum et ascensorem ejus dejecit in mare.

Եւ յառաջէր Մարիամ եւ ասէր. Օրհնեսցուք զՏէր, զի փառօք է փառաւորեալ. զերիվարս եւ զհեծեալս`` ընկէց ի ծով:

ხოლო უპირობდა მათ მარიამ მეტყუელი: 21

21 And Miriam answered them, Sing ye to the LORD, for he hath triumphed gloriously; the horse and his rider hath he thrown into the sea.

כב. וַיַּסַּע משֶׁה אֶת יִשְׂרָאֵל מִיַּם סוּף וַיֵּצְאוּ אֶל מִדְבַּר שׁוּר וַיֵּלְכוּ שְׁלשֶׁת יָמִים בַּמִּדְבָּר וְלֹא מָצְאוּ מָיִם:

ἐξῆρεν δὲ Μωυσῆς τοὺς υἱοὺς Ισραηλ ἀπὸ θαλάσσης ἐρυθρᾶς καὶ ἤγαγεν αὐτοὺς εἰς τὴν ἔρημον Σουρ καὶ ἐπορεύοντο τρεῖς ἡμέρας ἐν τῇ ἐρήμῳ καὶ οὐχ ηὕρισκον ὕδωρ ὥστε πιεῖν

22 ܘܐܲܫܩܸܠ ܡܘܼܫܹܐ ܠܲܕ݂ܒܹܝܬ݂ ܝܼܣܪܵܝܹܠ ܡܼܢ ܝܲܡܵܐ ܕܣܘܿܦ: ܘܲܢܦܲܩܘ ܠܡܲܕ݂ܒܪܵܐ ܕܫܘܿܕ݂: ܘܐܸܬ݂ܵܘ ܡܲܪܕܹܿܐ ܬܠܵܬ݂ܵܐ ܝܵܘܡܝܼܢ ܒܡܲܕ݂ܒܿܪܵܐ: ܘܠܵܐ ܐܸܫܟܲܚܘ ܡܲܝܵܐ.

Tulit autem Moyses Israël de mari Rubro, et egressi sunt in desertum Sur: ambulaveruntque tribus diebus per solitudinem, et non inveniebant aquam.

Եւ խաղացոյց Մովսէս զորդիսն Իսրայելի ի Կարմիր ծովէ անտի, եւ ած զնոսա յանապատն ի Սուր. եւ գնացին երեքօրեայ ճանապարհ յանապատի անդ, եւ ոչ գտանէին ջուր ըմպելոյ:

უგალობდეთ უფალსა, რამეთუ დიდებით დიდებულ არს. ცხენი და მჴედარი შთასთხია ზღუასა. და აღიხუნა მოსე ძენი ისრაჱლისანი ზღჳით მეწამულით და მოიყუანნა იგინი უდაბნოდ სურდ. და ვიდოდეს სამთა დღეთა უდაბნოსა მას შინა და არა ჰპოებდეს წყალსა, რათამცა სუეს. 22

22 So Moses brought Israel from the Red sea, and they went out into the wilderness of Shur; and they went three days in the wilderness, and found no water.

כג. וַיָּבֹאוּ מָרָתָה וְלֹא יָכְלוּ לִשְׁתֹּת מַיִם מִמָּרָה כִּי מָרִים הֵם עַל כֵּן קָרָא שְׁמָהּ מָרָה:

ἦλθον δὲ εἰς Μερρα καὶ οὐκ ἠδύναντο πιεῖν ἐκ Μερρας πικρὸν γὰρ ἦν διὰ τοῦτο ἐπωνομάσθη τὸ ὄνομα τοῦ τόπου ἐκείνου πικρία

23 ܘܐܸܬ݂ܵܘ ܠܡܘܼܪܲܬ݂ ܘܠܵܐ ܐܸܫܟܲܚܘ ܠܡܸܫܬܵܐ ܡܲܝܵܐ ܡܼܢ ܡܘܼܪܲܬ݂: ܡܸܛܠ ܕܡܲܪܝܼܪܝܼܢ ܗ̄ܘܵܘ: ܡܸܛܠ ܗܵܢܵܐ ܩܪܵܐ ܫܡܹܗ ܕܐܲܬ݂ܪܵܐ ܗܵܘ ܡܘܼܪܲܬ݂.

Et venerunt in Mara, nec poterant bibere aquas de Mara, eo quod essent amaræ: unde et congruum loco nomen imposuit, vocans illum Mara, id est, amaritudinem.

Եկին ի Մեռա, եւ ոչ կարէին ըմպել ջուր ի Մեռայն, քանզի դառն էր. վասն այնորիկ անուանեաց զանուն տեղւոյն այնորիկ Դառնութիւն:

ხოლო მოვიდეს მერრანდ და ვერ ეძლო სუმად წყალი მერრანისაგან, რამეთუ იყო მწარე. 23

23 And when they came to Marah, they could not drink of the waters of Marah, for they were bitter: therefore the name of it was called Marah.

כד. וַיִּלֹּנוּ הָעָם עַל משֶׁה לֵּאמֹר מַה נִּשְׁתֶּה:

καὶ διεγόγγυζεν ὁ λαὸς ἐπὶ Μωυσῆν λέγοντες τί πιόμεθα

24 ܘܐܸܬ݂ܪܲܥܲܡܘ ܥܲܡܵܐ ܥܲܠ ܡܘܼܫܹܐ ܘܐܵܡܪܝܼܢ ܠܹܗ: ܡܵܢܵܐ ܢܸܫܬܸܿܐ.

Et murmuravit populus contra Moysen, dicens: Quid bibemus?

Եւ տրտնջեաց ժողովուրդն զՄովսիսէ եւ ասեն. Զի՞նչ արբցուք:

და დრტჳნვიდა ერი მოსესთჳს და იტყოდეს: რაჲ ვსუათ? 24

24 And the people murmured against Moses, saying, What shall we drink?

כה. וַיִּצְעַק אֶל יְהֹוָה וַיּוֹרֵהוּ יְהֹוָה עֵץ וַיַּשְׁלֵךְ אֶל הַמַּיִם וַיִּמְתְּקוּ הַמָּיִם שָׁם שָׂם לוֹ חֹק וּמִשְׁפָּט וְשָׁם נִסָּהוּ:

ἐβόησεν δὲ Μωυσῆς πρὸς κύριον καὶ ἔδειξεν αὐτῷ κύριος ξύλον καὶ ἐνέβαλεν αὐτὸ εἰς τὸ ὕδωρ καὶ ἐγλυκάνθη τὸ ὕδωρ ἐκεῖ ἔθετο αὐτῷ δικαιώματα καὶ κρίσεις καὶ ἐκεῖ ἐπείρασεν αὐτὸν

25 ܘܨܲܠܝܼ ܡܘܼܫܹܐ ܩܕ݂ܵܡ ܡܵܪܝܵܐ: ܘܚܵܘܝܹܗ ܡܵܪܝܵܐ ܩܲܝܣܵܐ: ܘܐܲܪܡܝܹܗ ܒܡܲܝܵܐ: ܘܲܚܠܝܼܘ ܡܲܝܵܐ: ܬܲܡܵܢ ܐܲܠܦܹܗ ܢܵܡܘܿܣܹ̈ܐ ܘܕ݂ܝܼܢܹ̈ܐ: ܘܬܲܡܵܢ ܢܲܣܝܹܗ.

At ille clamavit ad Dominum, qui ostendit ei lignum: quod cum misisset in aquas, in dulcedinem versæ sunt: ibi constituit ei præcepta, atque judicia, et ibi tentavit eum,

Աղաղակեաց Մովսէս առ Տէր, եւ եցոյց նմա Տէր փայտ, եւ արկ զայն ի ջուրն, եւ քաղցրացաւ ջուրն: Եւ անդ եդ նմա իրաւունս եւ դատաստանս. եւ անդ փորձեաց զնա:

ხოლო ღაღად-ყო მოსე უფლისა მიმართ და უჩუენა მას უფალმან ძელი და შთააგდო იგი წყალსა და დატკბა წყალი. მუნ დაუსხნა ღმერთმან სამართალნი და მსჯავრი და მუნ გამოსცდიდა მას. 25

25 And he cried unto the LORD; and the LORD shewed him a tree, which when he had cast into the waters, the waters were made sweet: there he made for them a statute and an ordinance, and there he proved them,

כו. וַיֹּאמֶר אִם שָׁמוֹעַ תִּשְׁמַע לְקוֹל יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ וְהַיָּשָׁר בְּעֵינָיו תַּעֲשֶׂה וְהַאֲזַנְתָּ לְמִצְו‍ֹתָיו וְשָׁמַרְתָּ כָּל חֻקָּיו כָּל הַמַּחֲלָה אֲשֶׁר שַׂמְתִּי בְמִצְרַיִם לֹא אָשִׂים עָלֶיךָ כִּי אֲנִי יְהֹוָה רֹפְאֶךָ:

καὶ εἶπεν ἐὰν ἀκοῇ ἀκούσῃς τῆς φωνῆς κυρίου τοῦ θεοῦ σου καὶ τὰ ἀρεστὰ ἐναντίον αὐτοῦ ποιήσῃς καὶ ἐνωτίσῃ ταῖς ἐντολαῖς αὐτοῦ καὶ φυλάξῃς πάντα τὰ δικαιώματα αὐτοῦ πᾶσαν νόσον ἣν ἐπήγαγον τοῖς Αἰγυπτίοις οὐκ ἐπάξω ἐπὶ σέ ἐγὼ γάρ εἰμι κύριος ὁ ἰώμενός σε

26 ܘܐܸܡܲܪ ܠܹܗ: ܐܸܢ ܡܸܫܡܲܥ ܬܸܫܡܲܥ ܒܩܵܠܹܗ ܕܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂: ܘܡܸܕܸܿܡ ܕܫܲܦܝܼܪ ܩܕ݂ܵܡܵܘܗܝ ܬܸܥܒܸܿܕ݂: ܘܲܬ݂ܨܘܼܬ݂ ܠܦܘܼܩܕܵܢܵܘܗܝ: ܘܬܸܛܲܪ ܟܠܗܘܿܢ ܩܝܵܡܵܘܗܝ: ܟܠ ܡܲܚܘܵܬ݂ܵܐ ܕܐܲܝܬܿܝܬ݂ ܥܲܠ ܡܸܨܪܵܝܹܐ: ܠܵܐ ܐܲܝܬܸܿܐ ܐܸܢܹܝܢ ܥܠܲܝܟ: ܡܸܛܠ ܕܐܸܢܵܐ ܐ̄ܢܵܐ ܡܵܪܝܵܐ ܐܵܣܝܵܟ݂.

dicens: Si audieris vocem Domini Dei tui, et quod rectum est coram eo feceris, et obedieris mandatis ejus, custodierisque omnia præcepta illius, cunctum languorem, quem posui in Ægypto, non inducam super te: ego enim Dominus sanator tuus.

եւ ասէ. Եթէ լսելով լուիցես ձայնի Տեառն Աստուծոյ քում, եւ զհաճոյս առաջի նորա արասցես, եւ ունկնդիր լիցիս պատուիրանաց նորա, եւ պահեսցես զամենայն իրաւունս նորա, զամենայն զախտն զոր ածի ի վերայ Եգիպտացւոցն, ոչ ածից ի վերայ քո. զի ես եմ Տէր որ բժշկեմ զքեզ:

და თქუა: უკუეთუ სმენით ისმინო ჴმისა უფლისა, ღმრთისა შენისა, და სათნონი წინაშე მისსა ჰყვნე და ყურად-იხუნე მცნებანი მისნი და დაიცვნე ყოველნი სამართალნი მისნი, ყოველი სნეულებაჲ, რომელი მოვაწიე მეგჳპტელთა ზედა, არა მოვაწიე შენ ზედა, რამეთუ მე ვარ უფალი, განმკურნებელი შენი. 26

26 And said, If thou wilt diligently hearken to the voice of the LORD thy God, and wilt do that which is right in his sight, and wilt give ear to his commandments, and keep all his statutes, I will put none of these diseases upon thee, which I have brought upon the Egyptians: for I am the LORD that healeth thee.

כז. וַיָּבֹאוּ אֵילִמָה וְשָׁם שְׁתֵּים עֶשְׂרֵה עֵינֹת מַיִם וְשִׁבְעִים תְּמָרִים וַיַּחֲנוּ שָׁם עַל הַמָּיִם:

καὶ ἤλθοσαν εἰς Αιλιμ καὶ ἦσαν ἐκεῖ δώδεκα πηγαὶ ὑδάτων καὶ ἑβδομήκοντα στελέχη φοινίκων παρενέβαλον δὲ ἐκεῖ παρὰ τὰ ὕδατα

27 ܘܐܸܬ݂ܵܘ ܠܐܵܠܝܼܡ: ܘܬܲܡܵܢ ܐܝܼܬ݂ ܗ̄ܘܲܝ ܬܲܪܬܲܥܸܣܪܹܐ ܥܲܝܢܵܬ݂ܵܐ ܕܡܲܝܵܐ: ܘܫܲܒ݂ܥܝܼܢ ܕܸܩܠܝܼܢ: ܘܲܫܪܵܘ ܬܲܡܵܢ ܥܲܠ ܡܲܝܵܐ.

Venerunt autem in Elim filii Israël, ubi erant duodecim fontes aquarum, et septuaginta palmæ: et castrametati sunt juxta aquas.

Եւ եկին յԵղիմ. եւ էին անդ երկոտասան աղբեւր ջրոց եւ եւթանասուն ծառ արմաւենեաց. եւ անդ բնակեցան առ ջրովն:

და მოვიდეს ელიმდ, და იყვნეს მუნ ათორმეტნი წყარონი წყალთანი და სამეოცდაათნი ხენი დანაკისკუდთანი და დაიბანაკეს მუნ წყალთა მათ ზედა. 27

27 And they came to Elim, where were twelve wells of water, and threescore and ten palm trees: and they encamped there by the waters.

יו

Ιςʹ

ܩܦܠܐܘܢ: ܝܘ.

Cap. 16

ԳԼ. ԺԶ

თავი მეთექვსმეტე

א. וַיִּסְעוּ מֵאֵילִם וַיָּבֹאוּ כָּל עֲדַת בְּנֵי יִשְׂרָאֵל אֶל מִדְבַּר סִין אֲשֶׁר בֵּין אֵילִם וּבֵין סִינָי בַּחֲמִשָּׁה עָשָׂר יוֹם לַחֹדֶשׁ הַשֵּׁנִי לְצֵאתָם מֵאֶרֶץ מִצְרָיִם:

ἀπῆραν δὲ ἐξ Αιλιμ καὶ ἤλθοσαν πᾶσα συναγωγὴ υἱῶν Ισραηλ εἰς τὴν ἔρημον Σιν ὅ ἐστιν ἀνὰ μέσον Αιλιμ καὶ ἀνὰ μέσον Σινα τῇ δὲ πεντεκαιδεκάτῃ ἡμέρᾳ τῷ μηνὶ τῷ δευτέρῳ ἐξεληλυθότων αὐτῶν ἐκ γῆς Αἰγύπτου

1 ܘܲܫܩܲܠܘ ܡܼܢ ܐܵܠܝܼܡ: ܘܐܸܬ݂ܵܘ ܟܠܵܗ ܟܢܘܼܫܬܵܐ ܕܲܒ݂ܢܲܝ ܝܼܣܪܵܝܹܠ ܠܡܲܕ݂ܒܪܵܐ ܕܣܝܼܢ: ܕܐܝܼܬ݂ ܒܝܹܬ݂ ܐܵܠܝܼܡ ܠܒܹܝܬ݂ ܣܝܼܢܲܝ: ܒܚܲܡܫܲܥܸܣܪܹܐ ܒܝܲܪܚܵܐ ܬܸܢܝܵܢܵܐ: ܒܙܲܒ݂ܢܵܐ ܕܲܢܦܲܩܘ ܒܹܗ ܒܢܲܝ ܝܼܣܪܵܝܹܠ ܡܼܢ ܡܸܨܪܹܝܢ.

Profectique sunt de Elim, et venit omnis multitudo filiorum Israël in desertum Sin, quod est inter Elim et Sinai, quintodecimo die mensis secundi, postquam egressi sunt de terra Ægypti.

Չուեցին յԵղիմայ, եւ եկին ամենայն ժողովուրդ որդւոցն Իսրայելի յանապատն ի Սին, որ է ընդ Եղիմ եւ ընդ Սինա, յաւուր հնգետասաներորդի յերկրորդի ամսեան ելանելոյ նոցա յերկրէն Եգիպտացւոց:

ხოლო იტრნეს ელიმით. და მოვიდეს ყოველი შესაკრებელი ძეთა ისრაჱლისათა უდაბნოდ სინდ, რომელ არს შუა ელიმსა და შუა სინასა. ხოლო მეათხუთმეტესა დღესა მეორესა თთუესა გამოსლვისა მათისასა ქუეყანით ეგჳპტით 1

1 And they took their journey from Elim, and all the congregation of the children of Israel came unto the wilderness of Sin, which is between Elim and Sinai, on the fifteenth day of the second month after their departing out of the land of Egypt.

ב. וַיִּלּוֹנוּ כָּל עֲדַת בְּנֵי יִשְׂרָאֵל עַל משֶׁה וְעַל אַהֲרֹן בַּמִּדְבָּר:

διεγόγγυζεν πᾶσα συναγωγὴ υἱῶν Ισραηλ ἐπὶ Μωυσῆν καὶ Ααρων

2 ܘܲܪܛܲܢܘ ܟܠܵܗ ܟܢܘܼܫܬܵܐ ܕܲܒ݂ܢܲܝ ܝܼܣܪܵܝܹܠ ܥܲܠ ܡܘܼܫܹܐ ܘܥܲܠ ܐܲܗܪܘܿܢ ܒܡܲܕ݂ܒܪܵܐ.

Et murmuravit omnis congregatio filiorum Israël contra Moysen et Aaron in solitudine.

Տրտնջեաց ամենայն ժողովուրդ որդւոցն Իսրայելի զՄովսիսէ եւ զԱհարոնէ յանապատի անդ:

დრტჳნვიდა ყოველი შესაკრებელი ძეთა ისრაჱლისათაჲ მოსესთჳს და აჰრონისთჳს, 2

2 And the whole congregation of the children of Israel murmured against Moses and Aaron in the wilderness:

ג. וַיֹּאמְרוּ אֲלֵהֶם בְּנֵי יִשְׂרָאֵל מִי יִתֵּן מוּתֵנוּ בְיַד יְהֹוָה בְּאֶרֶץ מִצְרַיִם בְּשִׁבְתֵּנוּ עַל סִיר הַבָּשָׂר בְּאָכְלֵנוּ לֶחֶם לָשׂבַע כִּי הוֹצֵאתֶם אֹתָנוּ אֶל הַמִּדְבָּר הַזֶּה לְהָמִית אֶת כָּל הַקָּהָל הַזֶּה בָּרָעָב:

καὶ εἶπαν πρὸς αὐτοὺς οἱ υἱοὶ Ισραηλ ὄφελον ἀπεθάνομεν πληγέντες ὑπὸ κυρίου ἐν γῇ Αἰγύπτῳ ὅταν ἐκαθίσαμεν ἐπὶ τῶν λεβήτων τῶν κρεῶν καὶ ἠσθίομεν ἄρτους εἰς πλησμονήν ὅτι ἐξηγάγετε ἡμᾶς εἰς τὴν ἔρημον ταύτην ἀποκτεῖναι πᾶσαν τὴν συναγωγὴν ταύτην ἐν λιμῷ

3 ܘܐܸܡܲܪܘ ܠܗܘܿܢ ܒܢܲܝ ܝܼܣܪܵܝܹܠ: ܨܵܒܹܝܢ ܗ̄ܘܲܝܢ ܕܹܝܢ ܕܡܝܼܬ݂ܢ ܒܐܝܼܕܹܗ ܕܡܵܪܝܵܐ ܒܐܲܪܥܵܐ ܕܡܸܨܪܹܝܢ: ܟܲܕ݂ ܝܵܬ݂ܒܿܝܼܢ ܗ̄ܘܲܝܢ ܥܲܠ ܩܲܕ݂ܣܹ̈ܐ ܕܒܸܣܪܵܐ ܘܐܵܟ݂ܠܝܼܢ ܗ̄ܘܲܝܢ ܠܲܚܡܵܐ ܘܣܵܒ݂ܥܝܼܢ: ܕܐܲܦܸܩܬܿܘܼܢܲܢ ܠܡܲܕ݂ܒܿܪܵܐ ܗܵܢܵܐ: ܠܡܸܚܪܲܒ݂ ܠܟ݂ܠܵܗ ܟܢܘܼܫܬܵܐ ܕܲܒ݂ܢܲܝ ܝܼܣܪܵܝܹܠ ܒܟܲܦܢܵܐ.

Dixeruntque filii Israël ad eos: Utinam mortui essemus per manum Domini in terra Ægypti, quando sedebamus super ollas carnium, et comedebamus panem in saturitate: cur eduxistis nos in desertum istud, ut occideretis omnem multitudinem fame?

Եւ ասեն ցնոսա որդիքն Իսրայելի. Լաւ էր թէ մեռեալ էաք հարուածովքն ի Տեառնէ`` յերկրին Եգիպտացւոց, մինչ նստէաք առ կաթսայս մսոյն եւ ուտէաք հաց յագ, քան հանէք զմեզ յանապատս յայս` սպանանել զամենայն ժողովուրդս ի սովոյ:

და იტყოდეს მათდა მიმართ ძენი ისრაჱლისანი: ჰე, თუმცა მომკუდარ ვიყუენით მოწყლულნი უფლისა მიერ ქუეყანასა შინა ეგჳპტისასა, რაჟამს ვსხედით სიავთა ზედა ჴორცისათა და ვჭამდით პურსა მაძღრივ. რამეთუ გამომიყუანენით ჩუენ უდაბნოსა ამას მოსიკუდიდ სიყმილითა, ყოველი ესე შესაკრებელი. 3

3 And the children of Israel said unto them, Would to God we had died by the hand of the LORD in the land of Egypt, when we sat by the flesh pots, and when we did eat bread to the full; for ye have brought us forth into this wilderness, to kill this whole assembly with hunger.

ד. וַיֹּאמֶר יְהֹוָה אֶל משֶׁה הִנְנִי מַמְטִיר לָכֶם לֶחֶם מִן הַשָּׁמָיִם וְיָצָא הָעָם וְלָקְטוּ דְּבַר יוֹם בְּיוֹמוֹ לְמַעַן אֲנַסֶּנּוּ הֲיֵלֵךְ בְּתוֹרָתִי אִם לֹא:

εἶπεν δὲ κύριος πρὸς Μωυσῆν ἰδοὺ ἐγὼ ὕω ὑμῖν ἄρτους ἐκ τοῦ οὐρανοῦ καὶ ἐξελεύσεται ὁ λαὸς καὶ συλλέξουσιν τὸ τῆς ἡμέρας εἰς ἡμέραν ὅπως πειράσω αὐτοὺς εἰ πορεύσονται τῷ νόμῳ μου ἢ οὔ

4 ܘܐܸܡܲܪ ܡܵܪܝܵܐ ܠܡܘܼܫܹܐ: ܗܵܐ ܡܲܡܛܲܪ ܐ̄ܢܵܐ ܠܟ݂ܘܿܢ ܠܲܚܡܵܐ ܡܼܢ ܫܡܲܝܵܐ: ܘܢܲܦܩܘܼܢ ܥܲܡܵܐ ܘܢܸܠܩܛܘܿܢ ܡܹܐܟ݂ܘܼܠܬܵܐ ܕܝܵܘܡܵܐ ܒܝܵܘܡܵܐ: ܡܸܛܠ ܕܐܹܢܲܣܸܐ ܐܸܢܘܿܢ: ܐܸܢ ܡܗܲܠܟ݂ܝܼܢ ܒܢܵܡܘܿܣܲܝ ܐܵܘ ܠܵܐ.

Dixit autem Dominus ad Moysen: Ecce ego pluam vobis panes de cælo: egrediatur populus, et colligat quæ sufficiunt per singulos dies: ut tentem eum utrum ambulet in lege mea, an non.

Եւ ասէ Տէր ցՄովսէս. Ահա ես տեղացից ձեզ հաց յերկնից, եւ ելցէ ժողովուրդ իմ եւ ժողովեսցեն զօրըստօրէն, զի փորձեցից զնոսա եթէ գնայցե՞ն յօրէնս իմ եթէ ոչ:

ხოლო უფალმან ჰრქუა მოსეს: აჰა, მე გიწჳმებ თქუენ პურსა ზეცით, და განვიდეს ერი და შეკრიბონ დღისაჲ დღესა შინა, რათა გამოვცადნე იგინი, უკუეთუ ვლენან შჯულსა ჩემსა, ანუ არა. 4

4 Then said the LORD unto Moses, Behold, I will rain bread from heaven for you; and the people shall go out and gather a certain rate every day, that I may prove them, whether they will walk in my law, or no.

ה. וְהָיָה בַּיּוֹם הַשִּׁשִּׁי וְהֵכִינוּ אֵת אֲשֶׁר יָבִיאוּ וְהָיָה מִשְׁנֶה עַל אֲשֶׁר יִלְקְטוּ יוֹם יוֹם:

καὶ ἔσται τῇ ἡμέρᾳ τῇ ἕκτῃ καὶ ἑτοιμάσουσιν ὃ ἐὰν εἰσενέγκωσιν καὶ ἔσται διπλοῦν ὃ ἐὰν συναγάγωσιν τὸ καθ᾽ ἡμέραν εἰς ἡμέραν

5 ܘܢܸܗܘܸܐ ܒܝܵܘܡܵܐ ܫܬܿܝܼܬ݂ܵܝܵܐ: ܢܛܲܝܼܒ݂ܘܿܢ ܡܸܕܸܿܡ ܕܢܲܝܬܿܘܿܢ: ܘܢܸܗܘܸܐ ܚܲܕ݂ ܬܪܹܝܢ ܥܲܠ ܡܸܕܸܿܡ ܕܠܲܩܛܝܼܢ ܒܟ݂ܠܝܘܿܡ.

Die autem sexto parent quod inferant: et sit duplum quam colligere solebant per singulos dies.

Եւ եղիցի յաւուրն վեցերորդի պատրաստեսցեն զոր ինչ բերիցենն, եւ եղիցի կրկին քան զայն զոր օրըստօրէն ժողովիցեն:

და იყოს, დღესა მეექუსესა განჰმზადონ, რომელსაცა დღესა შინა შეჰკრებდენ. და იყოს ორ წილ მისსა, რომელსა შეჰკრებენ დღითი-დღედისა დღისათჳს. 5

5 And it shall come to pass, that on the sixth day they shall prepare that which they bring in; and it shall be twice as much as they gather daily.

ו. וַיֹּאמֶר משֶׁה וְאַהֲרֹן אֶל כָּל בְּנֵי יִשְׂרָאֵל עֶרֶב וִידַעְתֶּם כִּי יְהֹוָה הוֹצִיא אֶתְכֶם מֵאֶרֶץ מִצְרָיִם:

καὶ εἶπεν Μωυσῆς καὶ Ααρων πρὸς πᾶσαν συναγωγὴν υἱῶν Ισραηλ ἑσπέρας γνώσεσθε ὅτι κύριος ἐξήγαγεν ὑμᾶς ἐκ γῆς Αἰγύπτου

6 ܘܐܸܡܲܪܘ ܡܘܼܫܹܐ ܘܐܲܗܪܘܿܢ: ܠܟ݂ܠܗܘܿܢ ܒܢܲܝ ܝܼܣܪܵܝܹܠ: ܒܪܲܡܫܵܐ ܬܸܕܿܥܘܿܢ ܕܡܵܪܝܵܐ ܐܲܦܸܩܟ݂ܘܿܢ ܡܼܢ ܡܸܨܪܹܝܢ.

Dixeruntque Moyses et Aaron ad omnes filios Israël: Vespere scietis quod Dominus eduxerit vos de terra Ægypti,

Եւ ասեն Մովսէս եւ Ահարոն ցամենայն ժողովուրդ որդւոցն Իսրայելի. Ընդ երեկոյս գիտասջիք եթէ Տէր եհան զձեզ յերկրէն Եգիպտացւոց:

ხოლო თქუეს მოსე და აჰრონ ყოვლისა შესაკრებელისა მიმართ ძეთა ისრაჱლისათასა: მიმწუხრი სცნათ, ვითარმედ გამოგიყუანნა თქუენ უფალმან ქუეყანით ეგჳპტით, 6

6 And Moses and Aaron said unto all the children of Israel, At even, then ye shall know that the LORD hath brought you out from the land of Egypt:

ז. וּבֹקֶר וּרְאִיתֶם אֶת כְּבוֹד יְהֹוָה בְּשָׁמְעוֹ אֶת תְּלֻנֹּתֵיכֶם עַל יְהֹוָה וְנַחְנוּ מָה כִּי תַלִּינוּ עָלֵינוּ:

καὶ πρωὶ ὄψεσθε τὴν δόξαν κυρίου ἐν τῷ εἰσακοῦσαι τὸν γογγυσμὸν ὑμῶν ἐπὶ τῷ θεῷ ἡμεῖς δὲ τί ἐσμεν ὅτι διαγογγύζετε καθ᾽ ἡμῶν

7 ܘܲܒ݂ܨܲܦܪܵܐ ܬܸܚܙܘܿܢ ܫܘܼܒ݂ܚܹܗ ܕܡܵܪܝܵܐ: ܡܸܛܠ ܕܐܸܫܬܡܲܥ ܪܸܛܢܼܟ݂ܘܿܢ ܩܕ݂ܵܡ ܡܵܪܝܵܐ: ܘܲܚܢܲܢ ܡܵܢܵܐ ܚܢܲܢ ܕܪܵܛܢܝܼܢ ܐܲܢ̄ܬܿܘܿܢ ܥܠܲܝܢ.

et mane videbitis gloriam Domini: audivit enim murmur vestrum contra Dominum: nos vero quid sumus, quia mussitastis contra nos?

Եւ առաւօտուց տեսջիք զփառսն Տեառն, ի լսել նորա զտրտունջ ձեր զԱստուծոյ. այլ մեք ո՞վ եմք զի տրտնջէք զմէնջ:

და განთიად იხილოთ დიდებაჲ უფლისა სმენითა დრტჳნვისა თქუენისათა ღმრთისა მიერ. ხოლო ჩუენ რანი ვართ, რამეთუ სდრტჳნავთ ჩუენდა მომართ? 7

7 And in the morning, then ye shall see the glory of the LORD; for that he heareth your murmurings against the LORD: and what are we, that ye murmur against us?

ח. וַיֹּאמֶר משֶׁה בְּתֵת יְהֹוָה לָכֶם בָּעֶרֶב בָּשָׂר לֶאֱכֹל וְלֶחֶם בַּבֹּקֶר לִשְׂבֹּעַ בִּשְׁמֹעַ יְהֹוָה אֶת תְּלֻנֹּתֵיכֶם אֲשֶׁר אַתֶּם מַלִּינִם עָלָיו וְנַחְנוּ מָה לֹא עָלֵינוּ תְלֻנֹּתֵיכֶם כִּי עַל יְהֹוָה:

καὶ εἶπεν Μωυσῆς ἐν τῷ διδόναι κύριον ὑμῖν ἑσπέρας κρέα φαγεῖν καὶ ἄρτους τὸ πρωὶ εἰς πλησμονὴν διὰ τὸ εἰσακοῦσαι κύριον τὸν γογγυσμὸν ὑμῶν ὃν ὑμεῖς διαγογγύζετε καθ᾽ ἡμῶν ἡμεῖς δὲ τί ἐσμεν οὐ γὰρ καθ᾽ ἡμῶν ὁ γογγυσμὸς ὑμῶν ἐστιν ἀλλ᾽ ἢ κατὰ τοῦ θεοῦ

8 ܘܐܸܡܲܪ ܠܗܘܿܢ ܡܘܼܫܹܐ: ܡܵܐ ܕܝܲܗ̄ܒ݂ ܠܟ݂ܘܿܢ ܡܵܪܝܵܐ ܒܸܣܪܵܐ ܒܪܲܡܫܵܐ ܠܡܹܐܟܲܠ: ܘܲܒ݂ܨܲܦܪܵܐ ܠܲܚܡܵܐ ܠܡܸܣܒܲܥ: ܡܸܛܠ ܕܲܫܡܲܥ ܡܵܪܝܵܐ ܪܸܛܢܼܟ݂ܘܿܢ ܕܪܵܛܢܝܼܢ ܐܲܢ̄ܬܿܘܿܢ ܥܠܵܘܗܝ: ܘܲܚܢܲܢ ܡܵܢܵܐ ܚܢܲܢ: ܠܵܐ ܗ̄ܘܵܐ ܥܠܲܝܢ ܡܪܲܛܢܝܼܢ ܐܲܢ̄ܬܿܘܿܢ: ܐܸܠܵܐ ܥܲܠ ܡܵܪܝܵܐ.

Et ait Moyses: Dabit vobis Dominus vespere carnes edere, et mane panes in saturitate: eo quod audierit murmurationes vestras quibus murmurati estis contra eum: nos enim quid sumus? nec contra nos est murmur vestrum, sed contra Dominum.

Եւ ասէ Մովսէս. Ի տալ ձեզ Տեառն ընդ երեկոյս միս ուտելոյ, եւ ընդ առաւօտս հաց յագ, վասն լսելոյ Տեառն զտրտունջ ձեր զոր դուք տրտնջեցէք զմէնջ. քանզի մեք ո՞վ եմք. զի ոչ զմէնջ է տրտունջդ ձեր, այլ զԱստուծոյ:

და თქუა მოსე: მოგცეს თქუენ უფალმან მწუხრი ჴორცი ჭამად და პური განთიად მაძღრივ, რამეთუ ისმინა დრტჳნვაჲ თქუენი უფალმან, რომელი იდრტჳნეთ ჩუენდა მომართ. ხოლო ჩუენ ვინ ვართ? რამეთუ არა ჩუენდა მომართ არს დრტჳნვა თქუენი, არამედ ღმრთისა მიმართ. 8

8 And Moses said, This shall be, when the LORD shall give you in the evening flesh to eat, and in the morning bread to the full; for that the LORD heareth your murmurings which ye murmur against him: and what are we? your murmurings are not against us, but against the LORD.

ט. וַיֹּאמֶר משֶׁה אֶל אַהֲרֹן אֱמֹר אֶל כָּל עֲדַת בְּנֵי יִשְׂרָאֵל קִרְבוּ לִפְנֵי יְהֹוָה כִּי שָׁמַע אֵת תְּלֻנֹּתֵיכֶם:

εἶπεν δὲ Μωυσῆς πρὸς Ααρων εἰπὸν πάσῃ συναγωγῇ υἱῶν Ισραηλ προσέλθατε ἐναντίον τοῦ θεοῦ εἰσακήκοεν γὰρ ὑμῶν τὸν γογγυσμόν

9 ܘܐܸܡܲܪ ܡܘܼܫܹܐ ܠܐܲܗܪܘܿܢ: ܐܸܡܲܪ ܠܟ݂ܠܵܗ ܟܢܘܼܫܬܵܐ ܕܲܒ݂ܢܲܝ ܝܼܣܪܵܝܹܠ: ܩܪܘܿܒ݂ܘ ܩܕ݂ܵܡ ܡܵܪܝܵܐ ܡܸܛܠ ܕܲܫܡܲܥ ܡܵܪܝܵܐ ܪܸܛܢܟ݂ܘܿܢ.

Dixit quoque Moyses ad Aaron: Dic universæ congregationi filiorum Israël: Accedite coram Domino: audivit enim murmur vestrum.

Եւ ասէ Մովսէս ցԱհարոն. Ասա ցամենայն ժողովուրդ որդւոցդ Իսրայելի. Մատերուք առաջի Տեառն, քանզի լուաւ զտրտունջ ձեր:

და თქუა მოსე აჰრონის მიმართ: არქუ ყოველსა შესაკრებელსა ძეთა ისრაჱლისათასა: შემოკერბით წინაშე ღმრთისა, რამეთუ შეისმინა დრტჳნვაჲ თქუენი. 9

9 And Moses spake unto Aaron, Say unto all the congregation of the children of Israel, Come near before the LORD: for he hath heard your murmurings.

י. וַיְהִי כְּדַבֵּר אַהֲרֹן אֶל כָּל עֲדַת בְּנֵי יִשְׂרָאֵל וַיִּפְנוּ אֶל הַמִּדְבָּר וְהִנֵּה כְּבוֹד יְהֹוָה נִרְאָה בֶּעָנָן:

ἡνίκα δὲ ἐλάλει Ααρων πάσῃ συναγωγῇ υἱῶν Ισραηλ καὶ ἐπεστράφησαν εἰς τὴν ἔρημον καὶ ἡ δόξα κυρίου ὤφθη ἐν νεφέλῃ

10 ܘܲܗܘܵܐ ܕܟܲܕ݂ ܐܸܡܲܪ ܐܲܗܪܘܿܢ ܠܟ݂ܠܵܗ ܟܢܘܼܫܬܵܐ ܕܲܒ݂ܢܲܝ ܝܼܣܪܵܝܹܠ: ܐܸܬ݂ܦܢܝܼܘ ܠܡܲܕ݂ܒܪܵܐ: ܘܗܵܐ ܫܘܼܒ݂ܚܹܗ ܕܡܵܪܝܵܐ ܐܸܬ݂ܚܙܝܼ ܒܲܥܢܵܢܵܐ.

Cumque loqueretur Aaron ad omnem cœtum filiorum Israël, respexerunt ad solitudinem: et ecce gloria Domini apparuit in nube.

Մինչդեռ խօսէր Ահարոն ընդ ամենայն ժողովրդեան որդւոցն Իսրայելի, դարձան յանապատն, եւ ահա փառք Տեառն երեւեցան ամպով:

ხოლო რაჟამს ეტყოდა აჰრონ ყოველსა შესაკრებელსა ძეთა ისრაჱლისათასა, და მიიქცეს უდაბნოდ, და დიდებაჲ უფლისა გამოჩნდა ღრუბელსა შინა. 10

10 And it came to pass, as Aaron spake unto the whole congregation of the children of Israel, that they looked toward the wilderness, and, behold, the glory of the LORD appeared in the cloud.

יא. וַיְדַבֵּר יְהֹוָה אֶל משֶׁה לֵּאמֹר:

καὶ ἐλάλησεν κύριος πρὸς Μωυσῆν λέγων

11 ܘܐܸܡܲܪ ܡܵܪܝܵܐ ܠܡܘܼܫܹܐ.

Locutus est autem Dominus ad Moysen, dicens:

Եւ խօսեցաւ Տէր ընդ Մովսիսի եւ ասէ:

და იტყოდა უფალი, მოსეს მიმართ მეტყუელი: 11

11 And the LORD spake unto Moses, saying,

יב. שָׁמַעְתִּי אֶת תְּלוּנּת בְּנֵי יִשְׂרָאֵל דַּבֵּר אֲלֵהֶם לֵאמֹר בֵּין הָעַרְבַּיִם תֹּאכְלוּ בָשָׂר וּבַבֹּקֶר תִּשְׂבְּעוּ לָחֶם וִידַעְתֶּם כִּי אֲנִי יְהֹוָה אֱלֹהֵיכֶם:

εἰσακήκοα τὸν γογγυσμὸν τῶν υἱῶν Ισραηλ λάλησον πρὸς αὐτοὺς λέγων τὸ πρὸς ἑσπέραν ἔδεσθε κρέα καὶ τὸ πρωὶ πλησθήσεσθε ἄρτων καὶ γνώσεσθε ὅτι ἐγὼ κύριος ὁ θεὸς ὑμῶν

12 ܫܸܡܥܹܬ݂ ܪܸܛܢܵܐ ܕܲܒ݂ܢܲܝ ܝܼܣܪܵܝܹܠ: ܐܸܡܲܪ ܠܗܘܿܢ: ܒܡܲܥܪܵܒܲܝ ܫܸܡܫܵܐ ܗܘܲܝܬܿܘܿܢ ܐܵܟ݂ܠܝܼܢ ܒܸܣܪܵܐ: ܘܲܒ݂ܨܲܦܪܵܐ ܬܸܗܘܘܿܢ ܣܵܒ݂ܥܝܼܢ ܠܲܚܡܵܐ: ܘܬܸܕܿܥܘܿܢ ܕܐܸܢܵܐ ܐ̄ܢܵܐ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܟ݂ܘܿܢ.

Audivi murmurationes filiorum Israël. Loquere ad eos: Vespere comedetis carnes, et mane saturabimini panibus: scietisque quod ego sum Dominus Deus vester.

Լուայ զտրտունջ որդւոցն Իսրայելի. արդ խօսեաց ընդ նոսա եւ ասասցես. Ընդ երեկոյս միս կերիջիք, եւ ընդ առաւօտս հացիւ յագեսջիք. եւ ծանիջիք թէ ես եմ Տէր Աստուած ձեր:

მესმა დრტჳნვაჲ ძეთა ისრაჱლისათა, თქუ მათდა მიმართ მეტყუელმან: მიმწუხრი შჭამოთ ჴორცი და განთიად განსძღეთ პურითა; და სცნათ, ვითარმედ მე ვარ უფალი ღმერთი თქუენი! 12

12 I have heard the murmurings of the children of Israel: speak unto them, saying, At even ye shall eat flesh, and in the morning ye shall be filled with bread; and ye shall know that I am the LORD your God.

יג. וַיְהִי בָעֶרֶב וַתַּעַל הַשְּׂלָו וַתְּכַס אֶת הַמַּחֲנֶה וּבַבֹּקֶר הָיְתָה שִׁכְבַת הַטּל סָבִיב לַמַּחֲנֶה:

ἐγένετο δὲ ἑσπέρα καὶ ἀνέβη ὀρτυγομήτρα καὶ ἐκάλυψεν τὴν παρεμβολήν τὸ πρωὶ ἐγένετο καταπαυομένης τῆς δρόσου κύκλῳ τῆς παρεμβολῆς

13 ܘܲܗܘܵܐ ܒܪܲܡܫܵܐ: ܘܣܸܠܩܲܬ݂ ܣܲܠܘܲܝ ܘܟܲܣܝܲܬ݂ ܠܡܲܫܪܝܼܬ݂ܵܐ: ܘܲܒ݂ܨܲܦܪܵܐ ܗܵܘܝܵܐ ܗ̄ܘܵܬ݂ ܕܝܼܡܬ݂ܵܐ ܕܛܲܠܵܐ ܚܕ݂ܵܪܹܝܗ ܕܡܲܫܪܝܼܬ݂ܵܐ.

Factum est ergo vespere, et ascendens coturnix, cooperuit castra: mane quoque ros jacuit per circuitum castrorum.

Եւ եղեւ ընդ երեկոյսն, եւ ել լորամարգին եւ ծածկեաց զբանակն. եւ եղեւ ընդ առաւօտն` ընդ արկանել ցօղոյն`` շուրջ զբանակաւն:

და იქმნა მწუხრი და აღმოვიდა მწყერმარჴილი და დაფარა ბანაკი. 13

13 And it came to pass, that at even the quails came up, and covered the camp: and in the morning the dew lay round about the host.

יד. וַתַּעַל שִׁכְבַת הַטָּל וְהִנֵּה עַל פְּנֵי הַמִּדְבָּר דַּק מְחֻסְפָּס דַּק כַּכְּפֹר עַל הָאָרֶץ:

καὶ ἰδοὺ ἐπὶ πρόσωπον τῆς ἐρήμου λεπτὸν ὡσεὶ κόριον λευκὸν ὡσεὶ πάγος ἐπὶ τῆς γῆς

14 ܘܣܸܠܩܲܬ݂ ܕܝܼܡܬ݂ܵܐ ܕܛܲܠܵܐ: ܘܗܵܐ ܥܲܠ ܐܲܦܲܝ ܡܲܕ݂ܒܪܵܐ ܪܩܝܼܩ ܘܡܸܬ݂ܩܠܸܦ: ܘܲܩܪܝܼܡ ܐܲܝܟ݂ ܓܠܝܼܕ݂ܵܐ ܥܲܠ ܐܲܪܥܵܐ.

Cumque operuisset superficiem terræ, apparuit in solitudine minutum, et quasi pilo tusum in similitudinem pruinæ super terram.

եւ ահա`` ի վերայ երեսաց անապատին մանր իբրեւ զգինձ, սպիտակ`` իբրեւ զեղեամն ի վերայ երկրին:

ხოლო განთიად იქმნა დაცხრომაჲ ცუარისაჲ გარემოჲს ბანაკისა, და აჰა, პირსა ზედა უდაბნოსასა მწულილი, ვითარცა ქინძის მარცუალი სპეტაკი, ვითარცა მყინვარი ქუეყანასა ზედა. 14

14 And when the dew that lay was gone up, behold, upon the face of the wilderness there lay a small round thing, as small as the hoar frost on the ground.

טו. וַיִּרְאוּ בְנֵי יִשְׂרָאֵל וַיֹּאמְרוּ אִישׁ אֶל אָחִיו מָן הוּא כִּי לֹא יָדְעוּ מַה הוּא וַיֹּאמֶר משֶׁה אֲלֵהֶם הוּא הַלֶּחֶם אֲשֶׁר נָתַן יְהֹוָה לָכֶם לְאָכְלָה:

ἰδόντες δὲ αὐτὸ οἱ υἱοὶ Ισραηλ εἶπαν ἕτερος τῷ ἑτέρῳ τί ἐστιν τοῦτο οὐ γὰρ ᾔδεισαν τί ἦν εἶπεν δὲ Μωυσῆς πρὸς αὐτούς οὗτος ὁ ἄρτος ὃν ἔδωκεν κύριος ὑμῖν φαγεῖν

15 ܘܲܚܙܵܘ ܒܢܲܝ ܝܼܣܪܵܝܹܠ: ܘܐܸܡܲܪܘ ܓܒܲܪ ܠܐܲܚܘܼܗܝ ܡܵܢܵܐ ܗ̄ܘܼ: ܡܸܛܠ ܕܠܵܐ ܝܵܕ݂ܥܝܼܢ ܗ̄ܘܵܘ ܡܵܢܵܐ ܗ̄ܘܼ: ܐܸܡܲܪ ܠܗܘܿܢ ܡܘܼܫܹܐ: ܗܵܢܵܘ ܠܲܚܡܵܐ ܕܝܲܗ̄ܒ݂ ܠܟ݂ܘܿܢ ܡܵܪܝܵܐ ܠܡܹܐܟܲܠ.

Quod cum vidissent filii Israël, dixerunt ad invicem: Manhu? quod significat: Quid est hoc? ignorabant enim quid esset. Quibus ait Moyses: Iste est panis quem Dominus dedit vobis ad vescendum.

Իբրեւ տեսին զայն որդիքն Իսրայելի, ասեն ընկեր ցընկեր. Զի՞նչ է այս``: Քանզի ոչ գիտէին զինչ իցէ: Եւ ասէ ցնոսա Մովսէս. Այդ է հացն զոր ետ ձեզ Տէր ուտելոյ:

ხოლო იხილეს რაჲ ძეთა ისრაჱლისათა, ჰრქუა მოყუასმან მოყუასსა: რაჲ არს ესე? რამეთ: არა უწყოდეს, რაჲ იყო; ხოლო მოსე თქუა მათდა მიმართ: ესე პური, რომელი მოგცა თქუენ უფალმან ჭამად. 15

15 And when the children of Israel saw it, they said one to another, It is manna: for they wist not what it was. And Moses said unto them, This is the bread which the LORD hath given you to eat.

טז. זֶה הַדָּבָר אֲשֶׁר צִוָּה יְהֹוָה לִקְטוּ מִמֶּנּוּ אִישׁ לְפִי אָכְלוֹ עֹמֶר לַגֻּלְגֹּלֶת מִסְפַּר נַפְשֹׁתֵיכֶם אִישׁ לַאֲשֶׁר בְּאָהֳלוֹ תִּקָּחוּ:

τοῦτο τὸ ῥῆμα ὃ συνέταξεν κύριος συναγάγετε ἀπ᾽ αὐτοῦ ἕκαστος εἰς τοὺς καθήκοντας γομορ κατὰ κεφαλὴν κατὰ ἀριθμὸν ψυχῶν ὑμῶν ἕκαστος σὺν τοῖς συσκηνίοις ὑμῶν συλλέξατε

16 ܘܗܵܢܵܐ ܦܸܬ݂ܓ݂ܵܡܵܐ ܕܦܲܩܸܕ݂ ܡܵܪܝܵܐ: ܠܩܘܿܛܘ ܡܸܢܹܗ ܐ̄ܢܵܫ ܡܸܣܲܬ݂ ܡܹܐܟ݂ܠܹܗ: ܟܲܝܠܵܐ ܠܪܹܫܵܐ ܡܸܢܝܵܢ ܢܲܦ̮ܫܲܬ݂ܟ݂ܘܿܢ: ܐ̄ܢܵܫ ܠܕܲܒ݂ܡܲܫܟܿܢܹܗ ܬܸܣܒ݂ܘܿܢ.

Hic est sermo, quem præcepit Dominus: Colligat unusquisque ex eo quantum sufficit ad vescendum: gomor per singula capita, juxta numerum animarum vestrarum quæ habitant in tabernaculo sic tolletis.

Եւ այս բան է զոր պատուիրեաց Տէր. Ժողովեցէք ի դմանէ իւրաքանչիւր ըստ բաւականի իւրում, չափով ըստ գլուխ, ըստ թուոյ անձանց ձերոց, ըստ իւրաքանչիւր ըստ վրանս ձեր ժողովեցէք:

ესე სიტყუაჲ, რომელი თქუა უფალმან: შეკრიბეთ კაცად-კაცადმან მისგან, რაოდენ ჯერ-იყოს, ღომორი თავად-თავად, რიცხჳსაებრ სულთა თქუენთასა, თჳთოეულმან კარავთა შინა თქუენთა შეიკრიბეთ. 16

16 This is the thing which the LORD hath commanded, Gather of it every man according to his eating, an omer for every man, according to the number of your persons; take ye every man for them which are in his tents.

יז. וַיַּעֲשׂוּ כֵן בְּנֵי יִשְׂרָאֵל וַיִּלְקְטוּ הַמַּרְבֶּה וְהַמַּמְעִיט:

ἐποίησαν δὲ οὕτως οἱ υἱοὶ Ισραηλ καὶ συνέλεξαν ὁ τὸ πολὺ καὶ ὁ τὸ ἔλαττον

17 ܘܲܥܒܲܕ݂ܘ ܗܵܟܲܢܵܐ ܒܢܲܝ ܝܼܣܪܵܝܹܠ: ܘܠܲܩܸܛܘ: ܐܝܼܬ݂ ܕܐܲܣܓܿܝܼ: ܘܐܝܼܬ݂ ܕܲܙܥܲܪ.

Feceruntque ita filii Israël: et collegerunt, alius plus, alius minus.

Եւ արարին այնպէս որդիքն Իսրայելի. եւ ժողովեցին, որ շատ եւ որ սակաւ:

და ყვეს ესრეთ ძეთა ისრაჱლისათა და შეკრიბეს, რომელმანმე ფრიადი და რომელმანმე მცირედი. 17

17 And the children of Israel did so, and gathered, some more, some less.

יח. וַיָּמֹדּוּ בָעֹמֶר וְלֹא הֶעְדִּיף הַמַּרְבֶּה וְהַמַּמְעִיט לֹא הֶחְסִיר אִישׁ לְפִי אָכְלוֹ לָקָטוּ:

καὶ μετρήσαντες τῷ γομορ οὐκ ἐπλεόνασεν ὁ τὸ πολύ καὶ ὁ τὸ ἔλαττον οὐκ ἠλαττόνησεν ἕκαστος εἰς τοὺς καθήκοντας παρ᾽ ἑαυτῷ συνέλεξαν

18 ܘܐܲܟܿܝܼܠܘܼܗܝ ܒܟܲܝܠܵܐ: ܘܠܵܐ ܐܵܘܬܲܪ ܕܐܲܣܓܿܝܼ: ܘܕܲܐܙܥܲܪ ܠܵܐ ܐܲܚܣܲܪ: ܐ̄ܢܵܫ ܡܸܣܲܬ݂ ܡܹܐܟ݂ܠܹܗ ܠܩܲܛܘ.

Et mensi sunt ad mensuram gomor: nec qui plus collegerat, habuit amplius: nec qui minus paraverat, reperit minus: sed singuli juxta id quod edere poterant, congregaverunt.

Եւ չափեցին չափովն. որոյ շատն էր` ոչ յաւելաւ, եւ որոյ սակաւն էր` ոչ պակասեաց. իւրաքանչիւր ըստ բաւականի իւրում ժողովեցին:

და აღწყეს ღომორი, და არა დაჰმატდა ფრიადსა, და მცირედსა არა დააკლდა, თითოეულმან მახლობელთა თჳსთათჳს ჯეროვნად შეიკრიბა. 18

18 And when they did mete it with an omer, he that gathered much had nothing over, and he that gathered little had no lack; they gathered every man according to his eating.

יט. וַיֹּאמֶר משֶׁה אֲלֵהֶם אִישׁ אַל יוֹתֵר מִמֶּנּוּ עַד בֹּקֶר:

εἶπεν δὲ Μωυσῆς πρὸς αὐτούς μηδεὶς καταλιπέτω ἀπ᾽ αὐτοῦ εἰς τὸ πρωί

19 ܐܸܡܲܪ ܠܗܘܿܢ ܡܘܼܫܹܐ ܐ̄ܢܵܫ ܠܵܐ ܢܵܘܬܲܪ ܡܸܢܹܗ ܠܨܲܦܪܵܐ.

Dixitque Moyses ad eos: Nullus relinquat ex eo in mane.

Եւ ասէ ցնոսա Մովսէս. Մի՛ ոք թողուցու այտի յայգ:

ხოლო თქუა მოსე მათდა მიმართ: ნუ ვინ დაუტეობს მისგანსა განთიადმდე! 19

19 And Moses said, Let no man leave of it till the morning.

כ. וְלֹא שָׁמְעוּ אֶל משֶׁה וַיּוֹתִרוּ אֲנָשִׁים מִמֶּנּוּ עַד בֹּקֶר וַיָּרֻם תּוֹלָעִים וַיִּבְאשׁ וַיִּקְצֹף עֲלֵהֶם משֶׁה:

καὶ οὐκ εἰσήκουσαν Μωυσῆ ἀλλὰ κατέλιπόν τινες ἀπ᾽ αὐτοῦ εἰς τὸ πρωί καὶ ἐξέζεσεν σκώληκας καὶ ἐπώζεσεν καὶ ἐπικράνθη ἐπ᾽ αὐτοῖς Μωυσῆς

20 ܘܠܵܐ ܫܲܡܥܘܼܗܝ ܠܡܘܼܫܹܐ: ܘܐܵܘܬܲܪܘ ܡܸܢܹܗ ܓܲܒ݂ܪܹܐ ܠܨܲܦܪܵܐ: ܘܐܲܪܚܸܫܘ ܬܵܘܠܥܹ̈ܐ ܘܲܣܪܝܼ: ܘܲܪܓܸܙ ܥܠܲܝܗܘܿܢ ܡܘܼܫܹܐ.

Qui non audierunt eum, sed dimiserunt quidam ex eis usque mane, et scatere cœpit vermibus, atque computruit: et iratus est contra eos Moyses.

Եւ ոչ լուան Մովսիսի, այլ թողին ոմանք ի նմանէ յայգ, եւ եռաց ի նմա որդն եւ նեխեցաւ. եւ դառնացաւ ի նոսա Մովսէս:

და არა ისმინეს მოსესი; არამედ დაუტევეს ვიეთმე მისგანი განთიადმდე და გარდაეცა მატლი და აღყროლდა. და განმწარდა მოსე მათთჳს. 20

20 Notwithstanding they hearkened not unto Moses; but some of them left of it until the morning, and it bred worms, and stank: and Moses was wroth with them.

כא. וַיִּלְקְטוּ אֹתוֹ בַּבֹּקֶר בַּבֹּקֶר אִישׁ כְּפִי אָכְלוֹ וְחַם הַשֶּׁמֶשׁ וְנָמָס:

καὶ συνέλεξαν αὐτὸ πρωὶ πρωί ἕκαστος τὸ καθῆκον αὐτῷ ἡνίκα δὲ διεθέρμαινεν ὁ ἥλιος ἐτήκετο

21 ܘܠܵܩܛܝܼܢ ܗ̄ܘܵܘ ܠܹܗ ܒܨܲܦܪܵܐ: ܒܨܲܦܪܵܐ ܐ̄ܢܵܫ ܡܸܣܲܬ݂ ܡܹܐܟ݂ܠܹܗ: ܘܡܵܐ ܕܚܵܡܵܐ ܗ̄ܘܵܬ݂ ܫܸܡܫܵܐ ܦܵܫܲܪ ܗ̄ܘܵܐ.

Colligebant autem mane singuli, quantum sufficere poterat ad vescendum: cumque incaluisset sol, liquefiebat.

Եւ քաղէին այգուն այգուն իւրաքանչիւր ըստ բաւականի իւրում. եւ իբրեւ արեւն ջեռնոյր, հալէր:

და შეკრიბეს იგი განთიად თჳთოეულმან წესად თავისა თჳსისა. ხოლო, რაჟამს დატფის მზე, დადნებოდა. 21

21 And they gathered it every morning, every man according to his eating: and when the sun waxed hot, it melted.

כב. וַיְהִי בַּיּוֹם הַשִּׁשִּׁי לָקְטוּ לֶחֶם מִשְׁנֶה שְׁנֵי הָעֹמֶר לָאֶחָד וַיָּבֹאוּ כָּל נְשִׂיאֵי הָעֵדָה וַיַּגִּידוּ לְמשֶׁה:

ἐγένετο δὲ τῇ ἡμέρᾳ τῇ ἕκτῃ συνέλεξαν τὰ δέοντα διπλᾶ δύο Γομορ τῷ ἑνί εἰσήλθοσαν δὲ πάντες οἱ ἄρχοντες τῆς συναγωγῆς καὶ ἀνήγγειλαν Μωυσεῖ

22 ܘܲܗܘܵܐ ܒܝܵܘܡܵܐ ܫܬܿܝܼܬ݂ܵܝܵܐ: ܠܩܲܛܘ ܠܲܚܡܵܐ ܚܲܕ݂ ܬܪܹܝܢ: ܬܪܹܝܢ ܟܲܝܠܝܼܢ ܠܚܲܕ݂: ܘܐܸܬ݂ܵܘ ܟܠܗܘܿܢ ܩܲܫܝܼܫܹ̈ܐ ܕܲܟ݂ܢܘܼܫܬܵܐ ܘܚܵܘܝܼܘ ܠܡܘܼܫܹܐ.

In die autem sexta collegerunt cibos duplices, id est, duo gomor per singulos homines: venerunt autem omnes principes multitudinis, et narraverunt Moysi.

Եւ եղեւ յաւուրն վեցերորդի ժողովեցին զպէտսն կրկին` երկուս չափս առ մի մի. եւ մտին ամենայն իշխանք ժողովրդեանն եւ պատմեցին Մովսիսի:

ხოლო, იქმნა რაჲ დღე მეექუსე, შეკრიბეს სათანადოჲ ორ წილად ორი ღომორი თითომან და შევიდეს ყოველნი მთავარნი შესაკრებელისანი და მიუთხრეს მოსეს. 22

22 And it came to pass, that on the sixth day they gathered twice as much bread, two omers for one man: and all the rulers of the congregation came and told Moses.

כג. וַיֹּאמֶר אֲלֵהֶם הוּא אֲשֶׁר דִּבֶּר יְהֹוָה שַׁבָּתוֹן שַׁבַּת קֹדֶשׁ לַיהֹוָה מָחָר אֵת אֲשֶׁר תֹּאפוּ אֵפוּ וְאֵת אֲשֶׁר תְּבַשְּׁלוּ בַּשֵּׁלוּ וְאֵת כָּל הָעֹדֵף הַנִּיחוּ לָכֶם לְמִשְׁמֶרֶת עַד הַבֹּקֶר:

εἶπεν δὲ Μωυσῆς πρὸς αὐτούς τοῦτο τὸ ῥῆμά ἐστιν ὃ ἐλάλησεν κύριος σάββατα ἀνάπαυσις ἁγία τῷ κυρίῳ αὔριον ὅσα ἐὰν πέσσητε πέσσετε καὶ ὅσα ἐὰν ἕψητε ἕψετε καὶ πᾶν τὸ πλεονάζον καταλίπετε αὐτὸ εἰς ἀποθήκην εἰς τὸ πρωί

23 ܐܵܡܲܪ ܠܗܘܿܢ ܡܘܼܫܹܐ: ܗܵܢܵܘ ܕܐܸܡܲܪ ܡܵܪܝܵܐ: ܫܲܒܿܬ݂ܵܐ ܢܝܵܚܵܐ ܩܘܼܕ݂ܫܵܐ ܠܡܵܪܝܵܐ ܡܚܵܪ: ܡܸܕܸܿܡ ܕܐܵܦܝܼܢ ܐܲܢ̄ܬܿܘܿܢ ܐܲܦܵܘ: ܘܡܸܕܸܡ ܕܲܡܒܲܫܠܝܼܢ ܐܲܢ̄ܬܘܿܢ ܒܲܫܸܠܘ: ܡܸܕܸܡ ܕܝܵܬܲܪ ܛܲܪܘ ܠܟ݂ܘܿܢ ܩܲܪܝܼܪܵܐ ܠܨܲܦܪܵܐ.

Qui ait eis: Hoc est quod locutus est Dominus: Requies sabbati sanctificata est Domino cras: quodcumque operandum est, facite, et quæ coquenda sunt coquite: quidquid autem reliquum fuerit, reponite usque in mane.

Ասէ ցնոսա Մովսէս. Այս բան է զոր խօսեցաւ Տէր. Շաբաթ հանգիստ սուրբ Տեառն վաղիւ, որ ինչ եփելոց էք` եփեցէք, եւ որ ինչ հասուցանելոց էք` հասուցէք, եւ զամենայն զաւելորդն թողուցուք յամանս մինչեւ ցառաւօտ:

და თქუა მოსე მათდა მიმართ: ესე არს სიტყუაჲ, რომელი თქუა უფალმან: შაბათი განსუენებისა წმიდაჲ უფლისაჲ ხვალე, რაოდენიცა შესწუათ, შეიწუას, და რაოდენიცა შეაგბოთ, შეგბეს; და ყოველი ნამეტავი დაუტევეთ იგი შთასადებელსა შინა ვიდრე განთიადმდე! 23

23 And he said unto them, This is that which the LORD hath said, To morrow is the rest of the holy sabbath unto the LORD: bake that which ye will bake to day, and seethe that ye will seethe; and that which remaineth over lay up for you to be kept until the morning.

כד. וַיַּנִּיחוּ אֹתוֹ עַד הַבֹּקֶר כַּאֲשֶׁר צִוָּה משֶׁה וְלֹא הִבְאִישׁ וְרִמָּה לֹא הָיְתָה בּוֹ:

καὶ κατελίποσαν ἀπ᾽ αὐτοῦ εἰς τὸ πρωί καθάπερ συνέταξεν αὐτοῖς Μωυσῆς καὶ οὐκ ἐπώζεσεν οὐδὲ σκώληξ ἐγένετο ἐν αὐτῷ

24 ܘܲܫܒܲܩܘ ܡܸܢܹܗ ܠܨܲܦܪܵܐ ܐܲܝܟ݂ ܕܲܦܩܲܕ݂ ܐܸܢܘܿܢ ܡܘܼܫܹܐ: ܘܠܵܐ ܣܪܝܼ: ܘܪܲܚܫܵܐ ܠܵܐ ܗܘܵܐ ܒܹܗ.

Feceruntque ita ut præceperat Moyses, et non computruit, neque vermis inventus est in eo.

Եւ թողին ի նմանէ յայգ, որպէս հրամայեաց նոցա Մովսէս. եւ ոչ նեխեցաւ, եւ ոչ եղեւ ի նմա որդն:

და დაუტევეს მისგან ვიდრე განთიადმდე, ვითარცა ამცნო მათ მოსე: და არა აღყროლდა, არცა მატლი შეიქმნა მას შინა. 24

24 And they laid it up till the morning, as Moses bade: and it did not stink, neither was there any worm therein.

כה. וַיֹּאמֶר משֶׁה אִכְלֻהוּ הַיּוֹם כִּי שַׁבָּת הַיּוֹם לַיהֹוָה הַיּוֹם לֹא תִמְצָאֻהוּ בַּשָּׂדֶה:

εἶπεν δὲ Μωυσῆς φάγετε σήμερον ἔστιν γὰρ σάββατα σήμερον τῷ κυρίῳ οὐχ εὑρεθήσεται ἐν τῷ πεδίῳ

25 ܐܵܡܲܪ ܠܗܘܿܢ ܡܘܼܫܹܐ: ܐܘܼܟ݂ܠܘܼܗܝ ܝܵܘܡܵܢܵܐ: ܡܸܛܠ ܕܫܲܒܬ݂ܵܐ ܗ̄ܝ ܝܵܘܡܵܢܵܐ ܠܡܵܪܝܵܐ: ܝܵܘܡܵܢܵܐ ܠܵܐ ܡܸܫܟܿܚܝܼܢ ܐܢ̄ܬܿܘܿܢ ܠܹܗ ܒܚܲܩܠܵܐ.

Dixitque Moyses: Comedite illud hodie, quia sabbatum est Domini: non invenietur hodie in agro.

Եւ ասէ Մովսէս. Կերայք զայդ այսօր, քանզի շաբաթ Տեառն է այսօր. ոչ գտանէք այսօր զայդ ի դաշտի:

და ჰრქუა მათ მოსე: ჭამეთ დღეს, რამეთუ შაბათი არს უფლისაჲ; დღეს არა ჰპოოთ ველსა ზედა. 25

25 And Moses said, Eat that to day; for to day is a sabbath unto the LORD: to day ye shall not find it in the field.

כו. שֵׁשֶׁת יָמִים תִּלְקְטֻהוּ וּבַיּוֹם הַשְּׁבִיעִי שַׁבָּת לֹא יִהְיֶה בּוֹ:

ἓξ ἡμέρας συλλέξετε τῇ δὲ ἡμέρᾳ τῇ ἑβδόμῃ σάββατα ὅτι οὐκ ἔσται ἐν αὐτῇ

26 ܫܬܵܐ ܝܵܘܡܝܼܢ ܗܘܲܝܬܿܘܿܢ ܠܵܩܛܝܼܢ ܠܹܗ: ܘܝܵܘܡܵܐ ܫܒ݂ܝܼܥܵܝܵܐ ܫܲܒܬ݂ܵܐ ܗ̄ܝܼ : ܠܵܐ ܗܵܘܹܐ ܒܵܗܿ.

Sex diebus colligite: in die autem septimo sabbatum est Domini, idcirco non invenietur.

Զվեց օր ժողովեցէք զայդ, եւ յաւուրն եւթներորդի շաբաթ, ոչ լինիցի ի նմա:

ექუსთა დღეთა შეჰკრიბოთ, ხოლო მეშჳდე დღე შაბათი არს, არა იყოს მას შინა. 26

26 Six days ye shall gather it; but on the seventh day, which is the sabbath, in it there shall be none.

כז. וַיְהִי בַּיּוֹם הַשְּׁבִיעִי יָצְאוּ מִן הָעָם לִלְקֹט וְלֹא מָצָאוּ:

ἐγένετο δὲ ἐν τῇ ἡμέρᾳ τῇ ἑβδόμῃ ἐξήλθοσάν τινες ἐκ τοῦ λαοῦ συλλέξαι καὶ οὐχ εὗρον

27 ܘܲܗܘܵܐ ܒܝܵܘܡܵܐ ܫܒ݂ܝܼܥܵܝܵܐ ܢܦܲܩܘ ܡܼܢ ܥܲܡܵܐ ܠܡܸܠܩܲܛ: ܘܠܵܐ ܐܸܫܟܲܚܘ.

Venitque septima dies: et egressi de populo ut colligerent, non invenerunt.

Եւ եղեւ յաւուրն եւթներորդի ելին ոմանք ի ժողովրդենէ անտի քաղել, եւ ոչ գտին:

და იყო დღესა მეშჳდეს, განვიდეს ვინმე შეკრებად და ვერ პოვეს, 27

27 And it came to pass, that there went out some of the people on the seventh day for to gather, and they found none.

כח. וַיֹּאמֶר יְהֹוָה אֶל משֶׁה עַד אָנָה מֵאַנְתֶּם לִשְׁמֹר מִצְו‍ֹתַי וְתוֹרֹתָי:

εἶπεν δὲ κύριος πρὸς Μωυσῆν ἕως τίνος οὐ βούλεσθε εἰσακούειν τὰς ἐντολάς μου καὶ τὸν νόμον μου

28 ܘܐܸܡܲܪ ܡܵܪܝܵܐ ܠܡܘܼܫܹܐ: ܥܕܲܡܵܐ ܠܐܸܡܲܬ݂ܝ ܠܵܐ ܨܵܒܹܝܢ ܐܢ̄ܬܿܘܿܢ ܠܡܸܛܲܪ ܦܘܼܩܕܵܢܲܝ ܘܢܵܡܘܿܣܲܝ.

Dixit autem Dominus ad Moysen: Usquequo non vultis custodire mandata mea et legem meam?

Եւ ասէ Տէր ցՄովսէս. Մինչեւ յե՞րբ ոչ կամիք լսել պատուիրանաց իմոց եւ օրինաց:

ხოლო თქუა უფალმან მოსეს მიმართ: ვიდრემდის არა გნებავს სმენაჲ მცნებათა ჩემთა და შჯულისა ჩემისა? 28

28 And the LORD said unto Moses, How long refuse ye to keep my commandments and my laws?

כט. רְאוּ כִּי יְהֹוָה נָתַן לָכֶם הַשַּׁבָּת עַל כֵּן הוּא נֹתֵן לָכֶם בַּיּוֹם הַשִּׁשִּׁי לֶחֶם יוֹמָיִם שְׁבוּ אִישׁ תַּחְתָּיו אַל יֵצֵא אִישׁ מִמְּקֹמוֹ בַּיּוֹם הַשְּׁבִיעִי:

ἴδετε ὁ γὰρ κύριος ἔδωκεν ὑμῖν τὴν ἡμέραν ταύτην τὰ σάββατα διὰ τοῦτο αὐτὸς ἔδωκεν ὑμῖν τῇ ἡμέρᾳ τῇ ἕκτῃ ἄρτους δύο ἡμερῶν καθήσεσθε ἕκαστος εἰς τοὺς οἴκους ὑμῶν μηδεὶς ἐκπορευέσθω ἐκ τοῦ τόπου αὐτοῦ τῇ ἡμέρᾳ τῇ ἑβδόμῃ

29 ܚܙܵܘ ܕܡܵܪܝܵܐ ܝܲܗ̄ܒ݂ ܠܟ݂ܘܿܢ ܫܲܒܬ݂ܵܐ: ܡܸܛܠ ܗܵܢܵܐ ܝܲܗ̄ܒ݂ ܠܟ݂ܘܿܢ ܡܵܪܝܵܐ ܒܝܵܘܡܵܐ ܫܬܿܝܼܬ݂ܵܝܵܐ ܠܲܚܡܵܐ ܕܲܬ݂ܪܹܝܢ ܝܵܘܡܝܼܢ: ܬܸܒ݂ܘ ܐ̄ܢܵܫ ܒܐܲܬ݂ܪܹܗ: ܘܠܵܐ ܢܸܦܘܿܩ ܐ̄ܢܵܫ ܡܼܢ ܬܪܲܥ ܒܲܝܬܹܿܗ ܒܝܵܘܡܵܐ ܫܒ݂ܝܼܥܵܝܵܐ.

videte quod Dominus dederit vobis sabbatum, et propter hoc die sexta tribuit vobis cibos duplices: maneat unusquisque apud semetipsum; nullus egrediatur de loco suo die septimo.

Տեսէք զի Տէր ետ ձեզ զօրս զայս շաբաթ, վասն այնորիկ ինքն ետ ձեզ յաւուրն վեցերորդի հաց երկուց աւուրց. նստարուք իւրաքանչիւր ի տունս ձեր,`` եւ մի՛ ոք ելանիցէ ի տեղւոջէ իւրմէ յաւուրն եւթներորդի:

იხილეთ, რამეთუ უფალმან მოგცა თქუენ დღე ესე შაბათთაჲ. ამისთჳს მან მოგცა თქუენ დღესა მეექუსესა პური ორისა დღისაჲ; დასხედით კაცად-კაცადი სახლთა შინა თქუენთა, ნუმცა ვინ თქუენი განვალს თითოეული ადგილისაგან თჳსისა დღესა მეშჳდესა! 29

29 See, for that the LORD hath given you the sabbath, therefore he giveth you on the sixth day the bread of two days; abide ye every man in his place, let no man go out of his place on the seventh day.

ל. וַיִשְׁבְּתוּ הָעָם בַּיּוֹם הַשְּׁבִעִי:

καὶ ἐσαββάτισεν ὁ λαὸς τῇ ἡμέρᾳ τῇ ἑβδόμῃ

30 ܘܐܸܬܿܬܿܢܝܼܚܘ ܥܲܡܵܐ ܒܝܵܘܡܵܐ ܫܒ݂ܝܼܥܵܝܵܐ.

Et sabbatizavit populus die septimo.

Եւ շաբաթացաւ ժողովուրդն յաւուրն եւթներորդի:

და შაბათობდა ეღი დღესა მეშჳდესა. 30

30 So the people rested on the seventh day.

לא. וַיִּקְרְאוּ בֵית יִשְׂרָאֵל אֶת שְׁמוֹ מָן וְהוּא כְּזֶרַע גַּד לָבָן וְטַעְמוֹ כְּצַפִּיחִת בִּדְבָשׁ:

καὶ ἐπωνόμασαν οἱ υἱοὶ Ισραηλ τὸ ὄνομα αὐτοῦ Μαν ἦν δὲ ὡς σπέρμα κορίου λευκόν τὸ δὲ γεῦμα αὐτοῦ ὡς ἐγκρὶς ἐν μέλιτι

31 ܘܲܩܪܵܘ ܒܢܲܝ ܝܼܣܪܵܝܹܠ ܫܡܹܗ ܡܲܢܢܵܐ: ܘܗܘܼ ܐܲܝܟ݂ ܙܲܪܥܵܐ ܕܟܘܼܣܒܲܪܬܵܐ: ܚܸܘܵܪ: ܘܛܲܥܡܹܗ ܐܲܝܟ݂ ܟܲܟܵܪܝܼܬ݂ܵܐ ܕܕܸܒ݂ܫܵܐ.

Appellavitque domus Israël nomen ejus Man: quod erat quasi semen coriandri album, gustusque ejus quasi similæ cum melle.

Եւ անուանեցին որդիքն Իսրայելի զանուն նորա Ման. եւ նա էր իբրեւ զսերմն գնձոյ` սպիտակ, եւ համ նորա իբրեւ զխորիսխ մեղու:

და სახელ-სდვეს ძეთა ისრაჱლისათა სახელი მისი მანანა. ხოლო იყო, ვითარცა თესლი ქინძისა სპეტაკი და გემოჲ მისი - ვითარცა კიპრუჭი თაფლსა შინა. 31

31 And the house of Israel called the name thereof Manna: and it was like coriander seed, white; and the taste of it was like wafers made with honey.

לב. וַיֹּאמֶר משֶׁה זֶה הַדָּבָר אֲשֶׁר צִוָּה יְהֹוָה מְלֹא הָעֹמֶר מִמֶּנּוּ לְמִשְׁמֶרֶת לְדֹרֹתֵיכֶם לְמַעַן יִרְאוּ אֶת הַלֶּחֶם אֲשֶׁר הֶאֱכַלְתִּי אֶתְכֶם בַּמִּדְבָּר בְּהוֹצִיאִי אֶתְכֶם מֵאֶרֶץ מִצְרָיִם:

εἶπεν δὲ Μωυσῆς τοῦτο τὸ ῥῆμα ὃ συνέταξεν κύριος πλήσατε τὸ γομορ τοῦ μαν εἰς ἀποθήκην εἰς τὰς γενεὰς ὑμῶν ἵνα ἴδωσιν τὸν ἄρτον ὃν ἐφάγετε ὑμεῖς ἐν τῇ ἐρήμῳ ὡς ἐξήγαγεν ὑμᾶς κύριος ἐκ γῆς Αἰγύπτου

32 ܘܐܸܡܲܪ ܡܘܼܫܹܐ: ܗܵܢܵܐ ܦܸܬ݂ܓ݂ܵܡܵܐ ܕܦܲܩܸܕ݂ ܡܵܪܝܵܐ: ܡܠܹܐ ܟܲܝܠܵܐ ܡܸܢܹܗ ܢܸܬ݂ܢܛܲܪ ܠܕ݂ܵܪܲܝܟܿܘܿܢ: ܡܸܛܠ ܕܢܸܚܙܘܿܢ ܠܲܚܡܵܐ ܕܐܵܘܟܸܿܠܬܿܟ݂ܘܿܢ ܒܡܲܕ݂ܒܿܪܵܐ ܟܲܕ݂ ܐܲܦܸܩܬܿܟ݂ܘܿܢ ܡܼܢ ܡܸܨܪܹܝܢ.

Dixit autem Moyses: Iste est sermo, quem præcepit Dominus: Imple gomor ex eo, et custodiatur in futuras retro generationes: ut noverint panem, quo alui vos in solitudine, quando educti estis de terra Ægypti.

Եւ ասէ Մովսէս. Այս բան է զոր հրաման ետ Տէր. Լցէք լի չափով զմանանայդ յաման մի, եւ պահեցէք`` յազգս ձեր, զի տեսանիցէք զհացդ զոր կերայք դուք`` յանապատի աստ ի ժամանակի իբրեւ եհան զմեզ Տէր`` յերկրէն Եգիպտացւոց:

და თქუა მოსე: ესე არს სიტყუაჲ, რომელი თქუა უფალმან: აღავსეთ ღომორი მანანაჲთა დასამარხველად ნათესავისაგან თქუენისა, რათა იხილონ პური, რომელი შჭამეთ თქუენ უდაბნოსა ზედა, ვითარცა გამოგიყვანნა თქუენ უფალმან ქუეყანით ეგჳპტით! 32

32 And Moses said, This is the thing which the LORD commandeth, Fill an omer of it to be kept for your generations; that they may see the bread wherewith I have fed you in the wilderness, when I brought you forth from the land of Egypt.

לג. וַיֹּאמֶר משֶׁה אֶל אַהֲרֹן קַח צִנְצֶנֶת אַחַת וְתֶן שָׁמָּה מְלֹא הָעֹמֶר מָן וְהַנַּח אֹתוֹ לִפְנֵי יְהֹוָה לְמִשְׁמֶרֶת לְדֹרֹתֵיכֶם:

καὶ εἶπεν Μωυσῆς πρὸς Ααρων λαβὲ στάμνον χρυσοῦν ἕνα καὶ ἔμβαλε εἰς αὐτὸν πλῆρες τὸ γομορ τοῦ μαν καὶ ἀποθήσεις αὐτὸ ἐναντίον τοῦ θεοῦ εἰς διατήρησιν εἰς τὰς γενεὰς ὑμῶν

33 ܘܐܸܡܲܪ ܡܘܼܫܹܐ ܠܐܲܗܪܘܿܢ: ܣܲܒ݂ ܩܸܣܛܵܐ ܚܕ݂ܵܐ: ܘܐܲܪܡܵܐ ܒܵܗ ܡܠܹܐ ܟܲܝܠܵܐ ܡܲܢܢܵܐ: ܘܣܝܼܡܲܝܗܝ ܩܕ݂ܵܡ ܡܵܪܝܵܐ: ܕܢܸܬ݂ܢܛܲܪ ܠܕ݂ܵܪܲܝܟܿܘܿܢ.

Dixitque Moyses ad Aaron: Sume vas unum, et mitte ibi man, quantum potest capere gomor, et repone coram Domino ad servandum in generationes vestras,

Եւ ասէ Մովսէս ցԱհարոն. Առ սափոր մի ոսկի, եւ արկցես ի նա լի չափովդ մանանայ, եւ դիցես զդա առաջի Աստուծոյ ի պահեստ յազգս ձեր:

და თქუა მოსე აჰრონის მიმართ: მოიღე ტაკუკი ოქროჲსა ერთი და შთაასხ მას შინა ღომორი სავსე მანანათა და დასდგა იგი წინაშე უფლისა ღმრთისა დასამარხველად ნათესავთათჳს თქუენთა! 33

33 And Moses said unto Aaron, Take a pot, and put an omer full of manna therein, and lay it up before the LORD, to be kept for your generations.

לד. כַּאֲשֶׁר צִוָּה יְהֹוָה אֶל משֶׁה וַיַּנִּיחֵהוּ אַהֲרֹן לִפְנֵי הָעֵדֻת לְמִשְׁמָרֶת:

ὃν τρόπον συνέταξεν κύριος τῷ Μωυσῇ καὶ ἀπέθετο Ααρων ἐναντίον τοῦ μαρτυρίου εἰς διατήρησιν

34 ܐܲܝܟܲܢܵܐ ܕܦܲܩܕܲܢܝ ܡܵܪܝܵܐ: ܘܣܵܡܹܗ ܐܲܗܪܘܿܢ ܠܣܵܗܕܿܘܼܬ݂ܵܐ ܕܢܸܬ݂ܢܛܲܪ.

sicut præcepit Dominus Moysi. Posuitque illud Aaron in tabernaculo reservandum.

Որպէս հրաման ետ Տէր Մովսիսի, եւ եդ զայն Ահարոն առաջի Վկայութեանն ի պահեստ:

ვითარსახედ უბრძანა ღმერთან მოსეს, და დადვა აჰრონ წინაშე საწამებელისა დასამარხველად. 34

34 As the LORD commanded Moses, so Aaron laid it up before the Testimony, to be kept.

לה. וּבְנֵי יִשְׂרָאֵל אָכְלוּ אֶת הַמָּן אַרְבָּעִים שָׁנָה עַד בֹּאָם אֶל אֶרֶץ נוֹשָׁבֶת אֶת הַמָּן אָכְלוּ עַד בֹּאָם אֶל קְצֵה אֶרֶץ כְּנָעַן:

οἱ δὲ υἱοὶ Ισραηλ ἔφαγον τὸ μαν ἔτη τεσσαράκοντα ἕως ἦλθον εἰς γῆν οἰκουμένην τὸ μαν ἐφάγοσαν ἕως παρεγένοντο εἰς μέρος τῆς Φοινίκης

35 ܘܲܒ݂ܢܲܝ ܝܼܣܪܵܝܹܠ ܐܸܟܲܠܘ ܡܲܢܢܵܐ ܐܲܪܒܿܥܝܼܢ ܫܢܝܼܢ: ܥܕܲܡܵܐ ܕܲܡܛܵܘ ܠܐܲܪܥܵܐ ܝܵܬܸܒ݂ܬܵܐ: ܡܲܢܢܵܐ ܐܸܟܲܠܘ: ܥܕܲܡܵܐ ܕܲܡܛܵܘ ܠܣܵܘܦܵܐ ܕܐܲܪܥܵܐ ܕܲܟ݂ܢܲܥܢ.

Filii autem Israël comederunt man quadraginta annis, donec venirent in terram habitabilem: hoc cibo aliti sunt, usquequo tangerent fines terræ Chanaan.

Եւ որդիքն Իսրայելի կերան զմանանայն զքառասուն ամ, մինչեւ եկին ի շէն երկիրն զմանանայն ուտէին, մինչեւ հասին ի կողմն Փիւնիկեցւոց:

ხოლო ძეთა ისრაჱლისათა ჭამეს მანანაჲ ორმეოც წელ, ვიდრემდის მოვიდეს ქუეყანად მკჳდროვნად, მანანასა ჭამდეს, ვიდრემდის მოვიდეს კერძოსა ფინიკიისასა. 35

35 And the children of Israel did eat manna forty years, until they came to a land inhabited; they did eat manna, until they came unto the borders of the land of Canaan.

לו. וְהָעֹמֶר עֲשִׂרִית הָאֵיפָה הוּא:

τὸ δὲ γομορ τὸ δέκατον τῶν τριῶν μέτρων ἦν

36 ܘܟܲܝܠܵܐ ܚܲܕ݂ ܡܼܢ ܥܸܣܪܵܐ ܗ̄ܘܵܐ ܠܣܲܐܬ݂ܵܐ.

Gomor autem decima pars est ephi.

Եւ չափն էր տասներորդ երից գրուաց:

ხოლო ღომორი მეათედი სამთა საწყაულთაჲ. 36

36 Now an omer is the tenth part of an ephah.

יז

ΙΖʹ

ܩܦܠܐܘܢ: ܝܙ.

Cap. 17

ԳԼ. ԺԷ

თავი მეჩვიდმეტე

א. וַיִּסְעוּ כָּל עֲדַת בְּנֵי יִשְׂרָאֵל מִמִּדְבַּר סִין לְמַסְעֵיהֶם עַל פִּי יְהֹוָה וַיַּחֲנוּ בִּרְפִידִים וְאֵין מַיִם לִשְׁתֹּת הָעָם:

καὶ ἀπῆρεν πᾶσα συναγωγὴ υἱῶν Ισραηλ ἐκ τῆς ἐρήμου Σιν κατὰ παρεμβολὰς αὐτῶν διὰ ῥήματος κυρίου καὶ παρενεβάλοσαν ἐν Ραφιδιν οὐκ ἦν δὲ ὕδωρ τῷ λαῷ πιεῖν

1 ܘܲܫܩܲܠܘ ܟܠܵܗ ܟܢܘܼܫܬܵܐ ܕܲܒ݂ܢܲܝ ܝܼܣܪܵܝܹܠ ܡܼܢ ܡܲܕ݂ܒܪܵܐ ܕܣܝܼܢ: ܠܡܲܫܩܠܵܢܲܝܗܘܿܢ ܥܲܠ ܡܸܠܲܬ݂ ܦܘܼܡܹܗ ܕܡܵܪܝܵܐ: ܘܲܫܪܵܘ ܒܲܪܦܝܼܕ݂ܝܼܢ: ܘܠܲܝܬܿ ܗ̄ܘܵܘ ܡܲܝܵܐ ܕܢܸܫܬܸܐ ܥܲܡܵܐ.

Igitur profecta omnis multitudo filiorum Israël de deserto Sin per mansiones suas, juxta sermonem Domini, castrametati sunt in Raphidim, ubi non erat aqua ad bibendum populo.

Եւ չուեաց ամենայն ժողովուրդ որդւոցն Իսրայելի ի Սինն անապատէ ըստ բանակս իւրեանց բանիւ Տեառն, եւ բանակեցան յՌափիդիմ. եւ ոչ գոյր ջուր ըմպել ժողովրդեանն:

და აღიტრა ყოველი შესაკრებელი ძეთა ისრაჱლისათაჲ უდაბნოთ სინით დაბანაკებისაებრ მათისა სიტყჳთა უფლისათა და დაიბანაკეს რაფიდინს შინა; ხოლო არა იყო წყალი სასუმელად ერისა. 1

1 And all the congregation of the children of Israel journeyed from the wilderness of Sin, after their journeys, according to the commandment of the LORD, and pitched in Rephidim: and there was no water for the people to drink.

ב. וַיָּרֶב הָעָם עִם משֶׁה וַיֹּאמְרוּ תְּנוּ לָנוּ מַיִם וְנִשְׁתֶּה וַיֹּאמֶר לָהֶם משֶׁה מַה תְּרִיבוּן עִמָּדִי מַה תְּנַסּוּן אֶת יְהֹוָה:

καὶ ἐλοιδορεῖτο ὁ λαὸς πρὸς Μωυσῆν λέγοντες δὸς ἡμῖν ὕδωρ ἵνα πίωμεν καὶ εἶπεν αὐτοῖς Μωυσῆς τί λοιδορεῖσθέ μοι καὶ τί πειράζετε κύριον

2 ܘܲܢܨܵܘ ܥܲܡܵܐ ܥܲܡ ܡܘܼܫܹܐ: ܘܐܸܡܲܪܘ ܠܹܗ: ܗܲܒ݂ܠܲܢ ܡܲܝܵܐ ܕܢܸܫܬܸܐ: ܐܸܡܲܪ ܠܗܘܿܢ ܡܘܼܫܹܐ: ܡܵܢܵܐ ܢܵܨܹܝܢ ܐܢ̄ܬܿܘܿܢ ܥܲܡܝ: ܘܡܵܢܵܐ ܡܢܲܣܹܝܢ ܐܢ̄ܬܿܘܿܢ ܠܡܵܪܝܵܐ.

Qui jurgatus contra Moysen, ait: Da nobis aquam, ut bibamus. Quibus respondit Moyses: Quid jurgamini contra me? cur tentatis Dominum?

Եւ բամբասէր ժողովուրդն զՄովսէս եւ ասէին. Տուր մեզ ջուր զի արբցուք: Եւ ասէ ցնոսա Մովսէս. Զի՞ բամբասէք զիս, եւ զի՞ փորձէք զՏէր:

და ჭუოდა ერი მოსეს მიმართ და იტყოდა: მეც ჩუენ წყალი, რათა ვსუათ! და ჰრქუა მათ მოსე: რაჲსა სჭუით ჩემდა მომართ? და რაჲსა განსცდით უფალსა? 2

2 Wherefore the people did chide with Moses, and said, Give us water that we may drink. And Moses said unto them, Why chide ye with me? wherefore do ye tempt the LORD?

ג. וַיִּצְמָא שָׁם הָעָם לַמַּיִם וַיָּלֶן הָעָם עַל משֶׁה וַיֹּאמֶר לָמָּה זֶּה הֶעֱלִיתָנוּ מִמִּצְרַיִם לְהָמִית אֹתִי וְאֶת בָּנַי וְאֶת מִקְנַי בַּצָּמָא:

ἐδίψησεν δὲ ἐκεῖ ὁ λαὸς ὕδατι καὶ ἐγόγγυζεν ἐκεῖ ὁ λαὸς πρὸς Μωυσῆν λέγοντες ἵνα τί τοῦτο ἀνεβίβασας ἡμᾶς ἐξ Αἰγύπτου ἀποκτεῖναι ἡμᾶς καὶ τὰ τέκνα ἡμῶν καὶ τὰ κτήνη τῷ δίψει

3 ܘܲܨܗܝܼܘ ܬܲܡܵܢ ܥܲܡܵܐ ܠܡܲܝܵܐ: ܘܲܪܛܲܢܘ ܥܲܡܵܐ ܥܲܠ ܡܘܼܫܹܐ ܘܐܸܡܲܪܘ ܠܹܗ: ܠܡܵܢܵܐ ܐܲܣܸܩܬܲܢ ܡܼܢ ܡܸܨܪܹܝܢ: ܠܡܸܩܛܠܲܢ ܠܲܢ ܘܠܲܒ݂ܢܲܝܢ ܘܠܲܒ݂ܥܝܼܪܲܢ ܒܨܲܗܝܵܐ.

Sitivit ergo ibi populus præ aquæ penuria, et murmuravit contra Moysen, dicens: Cur fecisti nos exire de Ægypto, ut occideres nos, et liberos nostros, ac jumenta siti?

Եւ ծարաւեաց անդ ժողովուրդն ի ջրոյ. եւ տրտնջեաց ժողովուրդն զՄովսիսէ, եւ ասեն. Ընդէ՞ր հաներ զմեզ յԵգիպտոսէ, կոտորել զմեզ եւ զորդիս մեր եւ զխաշինս մեր ի ծարաւոյ:

ხოლო მოეწყურა მუნ ერსა წყალი, და დრტჳნვიდეს მოსეს ზედა და იტყოდეს: რაჲსათჳს აღმომიყვანენ ჩუენ ეგჳპტით მოწყუედად ჩუენდა და შვილთა ჩუენთა და საცხოვარსა ჩუენსა წყურილითა? 3

3 And the people thirsted there for water; and the people murmured against Moses, and said, Wherefore is this that thou hast brought us up out of Egypt, to kill us and our children and our cattle with thirst?

ד. וַיִּצְעַק משֶׁה אֶל יְהֹוָה לֵאמֹר מָה אֶעֱשֶׂה לָעָם הַזֶּה עוֹד מְעַט וּסְקָלֻנִי:

ἐβόησεν δὲ Μωυσῆς πρὸς κύριον λέγων τί ποιήσω τῷ λαῷ τούτῳ ἔτι μικρὸν καὶ καταλιθοβολήσουσίν με

4 ܘܨܲܠܝܼ ܡܘܼܫܹܐ ܩܕ݂ܵܡ ܡܵܪܝܵܐ: ܘܐܸܡܲܪ: ܡܵܢܵܐ ܐܸܥܒܸܿܕ݂ ܠܹܗ ܠܥܲܡܵܐ ܗܵܢܵܐ: ܕܥܲܕ݂ ܩܲܠܝܼܠ ܪܵܓܡܝܼܢ ܗ̄ܘܵܘ ܠܝܼ.

Clamavit autem Moyses ad Dominum, dicens: Quid faciam populo huic? adhuc paululum, et lapidabit me.

Եւ բողոքեաց Մովսէս առ Տէր եւ ասէ. Զի՞նչ արարից ժողովրդեանս այսմիկ, սակաւիկ մեւս եւս, եւ քարկոծ առնիցեն զիս:

და ღაღად-ყო მოსე უფლისა მიმართ მეტყუელმან: რაჲ უყო ერსა ამას? მერე მცირედღა, და ქვაჲ დამკრიბონ მე! 4

4 And Moses cried unto the LORD, saying, What shall I do unto this people? they be almost ready to stone me.

ה. וַיֹּאמֶר יְהֹוָה אֶל משֶׁה עֲבֹר לִפְנֵי הָעָם וְקַח אִתְּךָ מִזִּקְנֵי יִשְׂרָאֵל וּמַטְּךָ אֲשֶׁר הִכִּיתָ בּוֹ אֶת הַיְאֹר קַח בְּיָדְךָ וְהָלָכְתָּ:

καὶ εἶπεν κύριος πρὸς Μωυσῆν προπορεύου τοῦ λαοῦ τούτου λαβὲ δὲ μετὰ σεαυτοῦ ἀπὸ τῶν πρεσβυτέρων τοῦ λαοῦ καὶ τὴν ῥάβδον ἐν ᾗ ἐπάταξας τὸν ποταμόν λαβὲ ἐν τῇ χειρί σου καὶ πορεύσῃ

5 ܘܐܸܡܲܪ ܡܵܪܝܵܐ ܠܡܘܼܫܹܐ: ܥܒܲܕ݂ ܩܕ݂ܵܡ ܥܲܡܵܐ: ܘܲܕ݂ܒܲܪ ܥܲܡܵܟ݂ ܡܼܢ ܩܲܫܝܼܫܹ̈ܐ ܕܝܼܣܪܵܝܹܠ: ܘܚܘܼܛܪܵܟ݂ ܕܲܡܚܲܝܬ ܒܹܗ ܠܢܲܗܪܵܐ: ܣܲܒ݂ ܒܐܝܼܕ݂ܵܟ݂ ܘܙܸܠ.

Et ait Dominus ad Moysen: Antecede populum, et sume tecum de senioribus Israël: et virgam qua percussisti fluvium, tolle in manu tua, et vade.

Եւ ասէ Տէր ցՄովսէս. Երթ առաջի ժողովրդեանդ, եւ առ ընդ քեզ ի ծերոց ժողովրդեանդ. եւ զգաւազանն քո որով հարեր զգետն` առ ի ձեռին քում, եւ երթիցես:

და ჰრქუა უფალმან მოსეს: წინა წარუძეღუ ერსა ამას, ხოლო მიიყვანენ შენ თანა მოხუცებულთაგან ერისათა და კუერთხი, რომლითა ეც მდინარესა, მიიღე ჴელსა შენსა და მოვედ აქა. 5

5 And the LORD said unto Moses, Go on before the people, and take with thee of the elders of Israel; and thy rod, wherewith thou smotest the river, take in thine hand, and go.

ו. הִנְנִי עֹמֵד לְפָנֶיךָ שָּׁם עַל הַצּוּר בְּחֹרֵב וְהִכִּיתָ בַצּוּר וְיָצְאוּ מִמֶּנּוּ מַיִם וְשָׁתָה הָעָם וַיַּעַשׂ כֵּן משֶׁה לְעֵינֵי זִקְנֵי יִשְׂרָאֵל:

ὅδε ἐγὼ ἕστηκα πρὸ τοῦ σὲ ἐκεῖ ἐπὶ τῆς πέτρας ἐν Χωρηβ καὶ πατάξεις τὴν πέτραν καὶ ἐξελεύσεται ἐξ αὐτῆς ὕδωρ καὶ πίεται ὁ λαός μου ἐποίησεν δὲ Μωυσῆς οὕτως ἐναντίον τῶν υἱῶν Ισραηλ

6 ܘܗܵܐ: ܐܸܢܵܐ ܩܵܐܹܡ ܐ̄ܢܵܐ ܬܲܡܵܢ ܩܕ݂ܵܡܲܝܟ ܥܲܠ ܛܲܪܵܢܵܐ ܒܚܘܿܪܝܼܒ݂: ܘܬܸܡܚܸܐ ܠܛܲܪܵܢܵܐ: ܘܢܸܦܩܘܿܢ ܡܸܢܹܗ ܡܲܝܵܐ ܘܢܸܫܬܸܐ ܥܲܡܵܐ: ܘܲܥܒܲܕ݂ ܡܘܼܫܹܐ ܗܵܟܲܢܵܐ ܠܥܹܝܢ ܣܵܒܹ̈ܐ ܕܲܒ݂ܢܲܝ ܝܼܣܪܵܝܹܠ.

En ego stabo ibi coram te, supra petram Horeb: percutiesque petram, et exibit ex ea aqua, ut bibat populus. Fecit Moyses ita coram senioribus Israël:

Եւ ես հասեալ կայցեմ անդ յառաջագոյն քան զքեզ ի վերայ վիմին ի Քորեբ. եւ հարցես զվէմն եւ ելցէ ի նմանէ ջուր, եւ արբցէ ժողովուրդդ: Եւ արար այնպէս Մովսէս առաջի որդւոցն Իսրայելի:

რამეთუ მე ვდგე პირველ მოსლვისა შენისა მუნ კლდესა ზედა ქორებს; და სცე კლდესა და გამოვიდეს წყალი, და სუას ერმან, და ქმნა მოსე ეგრეთ წინაშე ძეთა ისრაჱლისათასა. 6

6 Behold, I will stand before thee there upon the rock in Horeb; and thou shalt smite the rock, and there shall come water out of it, that the people may drink. And Moses did so in the sight of the elders of Israel.

ז. וַיִּקְרָא שֵׁם הַמָּקוֹם מַסָּה וּמְרִיבָה עַל רִיב בְּנֵי יִשְׂרָאֵל וְעַל נַסֹּתָם אֶת יְהֹוָה לֵאמֹר הֲיֵשׁ יְהֹוָה בְּקִרְבֵּנוּ אִם אָיִן:

καὶ ἐπωνόμασεν τὸ ὄνομα τοῦ τόπου ἐκείνου πειρασμὸς καὶ λοιδόρησις διὰ τὴν λοιδορίαν τῶν υἱῶν Ισραηλ καὶ διὰ τὸ πειράζειν κύριον λέγοντας εἰ ἔστιν κύριος ἐν ἡμῖν ἢ οὔ

7 ܘܲܩܪܵܐ ܫܡܹܗ ܕܐܲܬ݂ܪܵܐ ܗܵܘ ܢܲܣܵܐ: ܘܲܡܪܝܼܒ݂ܵܐ: ܥܲܠ ܕܲܢܨܵܘ ܒܢܲܝ ܝܼܣܪܵܝܹܠ: ܘܥܲܠ ܕܢܲܣܝܼܘ ܠܡܵܪܝܵܐ ܘܐܸܡܲܪܘ: ܕܐܸܢ ܐܝܼܬ݂ ܡܵܪܝܵܐ ܒܲܝܢܵܬܲܢ: ܐܵܘ ܠܵܐ.

et vocavit nomen loci illius, Tentatio, propter jurgium filiorum Israël, et quia tentaverunt Dominum, dicentes: Estne Dominus in nobis, an non?

Եւ անուանեաց զանուն տեղւոյն այնորիկ Փորձութիւն եւ Բամբասանս``. վասն բամբասանաց որդւոցն Իսրայելի եւ վասն փորձելոյ նոցա զՏէր եւ ասելոյ. Եթէ իցէ՞ ի մեզ Տէր եւ եթէ ոչ:

და უწოდა სახელი ადგილსა მას "განცდა და დრტჳნვაჲ" დრტჳნვისა მისთჳს ძეთა ისრაჱლისათისა და გამოცდისათჳს უფლისა და თქუმისა: უკუეთუ არს უფალი ჩუენ შორის, ანუ არა. 7

7 And he called the name of the place Massah, and Meribah, because of the chiding of the children of Israel, and because they tempted the LORD, saying, Is the LORD among us, or not?

ח. וַיָּבֹא עֲמָלֵק וַיִּלָּחֶם עִם יִשְׂרָאֵל בִּרְפִידִם:

ἦλθεν δὲ Αμαληκ καὶ ἐπολέμει Ισραηλ ἐν Ραφιδιν

8 ܘܐܸܬ݂ܵܐ ܥܡܵܠܹܝܩ ܠܡܸܥܒܲܕ݂ ܩܪܵܒ݂ܵܐ ܥܲܡ ܝܼܣܪܵܝܹܠ ܒܲܪܦܝܼܕ݂ܝܼܢ.

Venit autem Amalec, et pugnabat contra Israël in Raphidim.

Եկն Ամաղէկ, եւ տայր պատերազմ ընդ Իսրայելի յՌափիդիմ:

ხოლო მოვიდა ამალეკი და ებრძოლა ისრაჱლსა რაფიდინს. 8

8 Then came Amalek, and fought with Israel in Rephidim.

ט. וַיֹּאמֶר משֶׁה אֶל יְהוֹשֻׁעַ בְּחַר לָנוּ אֲנָשִׁים וְצֵא הִלָּחֵם בַּעֲמָלֵק מָחָר אָנֹכִי נִצָּב עַל רֹאשׁ הַגִּבְעָה וּמַטֵּה הָאֱלֹהִים בְּיָדִי:

εἶπεν δὲ Μωυσῆς τῷ Ἰησοῦ ἐπίλεξον σεαυτῷ ἄνδρας δυνατοὺς καὶ ἐξελθὼν παράταξαι τῷ Αμαληκ αὔριον καὶ ἰδοὺ ἐγὼ ἕστηκα ἐπὶ τῆς κορυφῆς τοῦ βουνοῦ καὶ ἡ ῥάβδος τοῦ θεοῦ ἐν τῇ χειρί μου

9 ܘܐܸܡܲܪ ܡܘܼܫܹܐ ܠܝܼܫܘܿܥ: ܓܒ݂ܝܼ ܠܵܟ݂ ܓܲܒ݂ܪܹ̈ܐ: ܘܦܘܿܩ ܢܸܥܒܸܿܕ݂ ܩܪܵܒ݂ܵܐ ܥܲܡ ܥܡܵܠܹܝܩ ܡܚܵܪ: ܘܐܸܢܵܐ ܗܵܐ ܩܵܐܹܡ ܐ̄ܢܵܐ ܥܲܠ ܪܹܫܵܗܿ ܕܪܵܡܬ݂ܵܐ: ܘܚܘܼܛܪܵܐ ܕܐܲܠܵܗܵܐ ܒܐܝܼܕܲܝ.

Dixitque Moyses ad Josue: Elige viros: et egressus, pugna contra Amalec: cras ego stabo in vertice collis, habens virgam Dei in manu mea.

Եւ ասէ Մովսէս ցՅեսու. Ընտրեա դու քեզ արս զօրաւորս``, եւ ելեալ տացես պատերազմ ընդ Ամաղեկայ առ վաղիւ. եւ ահա ես եկեալ`` կայցեմ ի վերայ գլխոյ բլրոյն, եւ գաւազանն Աստուծոյ ի ձեռին իմում:

და ჰრქუა მოსე ისოს: გამოირჩიენ თავისა შენისა მამაკაცნი და განსრული ეწყვე ამალეკსა ხვალე! და აჰა, მე ვდგე თხემსა ზედა ბორცჳსასა და კუერთხი ღმრთისაჲ ჴელსა შინა ჩემსა. 9

9 And Moses said unto Joshua, Choose us out men, and go out, fight with Amalek: to morrow I will stand on the top of the hill with the rod of God in mine hand.

י. וַיַּעַשׂ יְהוֹשֻׁעַ כַּאֲשֶׁר אָמַר לוֹ משֶׁה לְהִלָּחֵם בַּעֲמָלֵק וּמשֶׁה אַהֲרֹן וְחוּר עָלוּ רֹאשׁ הַגִּבְעָה:

καὶ ἐποίησεν Ἰησοῦς καθάπερ εἶπεν αὐτῷ Μωυσῆς καὶ ἐξελθὼν παρετάξατο τῷ Αμαληκ καὶ Μωυσῆς καὶ Ααρων καὶ Ωρ ἀνέβησαν ἐπὶ τὴν κορυφὴν τοῦ βουνοῦ

10 ܘܲܥܒܲܕ݂ ܝܼܫܘܿܥ ܐܲܝܟ݂ ܕܐܸܡܲܪ ܠܹܗ ܡܘܼܫܹܐ: ܘܐܸܙܲܠ ܠܡܸܥܒܲܕ݂ ܩܪܵܒ݂ܵܐ ܥܲܡ ܥܡܵܠܹܝܩ: ܘܡܘܼܫܹܐ ܘܐܲܗܪܘܿܢ ܘܚܘܿܪ ܣܠܸܩܘ ܠܪܹܫ ܪܵܡܬ݂ܵܐ.

Fecit Josue ut locutus erat Moyses, et pugnavit contra Amalec: Moyses autem et Aaron et Hur ascenderunt super verticem collis.

Եւ արար Յեսու որպէս ասաց նմա Մովսէս, եւ ճակատեցաւ յանդիման Ամաղեկայ. եւ Մովսէս եւ Ահարոն եւ Ովր ելին ի գլուխ բլրոյն:

და იყო ისო, ვითარ-იგი ჰრქუა მას მოსე, და განეწყო ამალეკსა. და მოსე და აჰრონ და ორ აღვიდეს თხემსა ზედა ბორცჳსასა. 10

10 So Joshua did as Moses had said to him, and fought with Amalek: and Moses, Aaron, and Hur went up to the top of the hill.

יא. וְהָיָה כַּאֲשֶׁר יָרִים משֶׁה יָדוֹ וְגָבַר יִשְׂרָאֵל וְכַאֲשֶׁר יָנִיחַ יָדוֹ וְגָבַר עֲמָלֵק:

καὶ ἐγίνετο ὅταν ἐπῆρεν Μωυσῆς τὰς χεῖρας κατίσχυεν Ισραηλ ὅταν δὲ καθῆκεν τὰς χεῖρας κατίσχυεν Αμαληκ

11 ܘܟܲܕ݂ ܡܪܝܼܡ ܗ̄ܘܵܐ ܡܘܼܫܹܐ ܐܝܼܕ݂ܵܘܗܝ: ܬܵܩܹܦ ܗ̄ܘܵܐ ܝܼܣܪܵܝܹܠ: ܘܟܲܕ݂ ܡܢܝܼܚ ܗ̄ܘܵܐ ܐܝܼܕ݂ܵܘܗܝ: ܬܵܩܹܦ ܗ̄ܘܵܐ ܥܡܵܠܹܝܩ.

Cumque levaret Moyses manus, vincebat Israël: sin autem paululum remisisset, superabat Amalec.

Եւ լինէր յորժամ ամբառնայր Մովսէս զձեռս իւր, զօրանայր Իսրայէլ. եւ յորժամ խոնարհեցուցանէր զձեռս իւր, զօրանայր Ամաղէկ:

და იყვის, რაჟამს აღიხუნის მოსე ჴელნი, განძლიერდის ისრაჱლი, ხოლო რაჟამს შთამოიხუნის ჴელნი, განძლიერდის ამალეკი. 11

11 And it came to pass, when Moses held up his hand, that Israel prevailed: and when he let down his hand, Amalek prevailed.

יב. וִידֵי משֶׁה כְּבֵדִים וַיִּקְחוּ אֶבֶן וַיָּשִׂימוּ תַחְתָּיו וַיֵּשֶׁב עָלֶיהָ וְאַהֲרֹן וְחוּר תָּמְכוּ בְיָדָיו מִזֶּה אֶחָד וּמִזֶּה אֶחָד וַיְהִי יָדָיו אֱמוּנָה עַד בֹּא הַשָּׁמֶשׁ:

αἱ δὲ χεῖρες Μωυσῆ βαρεῖαι καὶ λαβόντες λίθον ὑπέθηκαν ὑπ᾽ αὐτόν καὶ ἐκάθητο ἐπ᾽ αὐτοῦ καὶ Ααρων καὶ Ωρ ἐστήριζον τὰς χεῖρας αὐτοῦ ἐντεῦθεν εἷς καὶ ἐντεῦθεν εἷς καὶ ἐγένοντο αἱ χεῖρες Μωυσῆ ἐστηριγμέναι ἕως δυσμῶν ἡλίου

12 ܘܐܝܼܕ݂ܵܘܗܝ ܕܡܘܼܫܹܐ ܠܐܝܼ: ܘܲܢܣܲܒ݂ܘ ܟܹܐܦܵܐ: ܘܣܵܡܘ ܬܚܘܿܬ݂ܵܘܗܝ: ܘܝܼܬܸܒ݂ ܥܠܹܝܗܿ: ܘܐܲܗܪܘܿܢ ܘܚܘܿܪ ܡܣܲܡܟ݂ܝܼܢ ܗ̄ܘܵܘ ܐܝܼܕ݂ܵܘܗܝ: ܚܲܕ݂ ܡܸܟܵܐ : ܘܚܲܕ݂ ܡܸܟܵܐ: ܘܲܗܘ̤ܝ ܐܝܼܕ݂ܵܘܗܝ ܒܗܲܝܡܵܢܘܼܬ݂ܵܐ: ܥܕܲܡܵܐ ܕܥܸܪܒܲܬ݂ ܫܸܡܫܵܐ.

Manus autem Moysi erant graves: sumentes igitur lapidem, posuerunt subter eum, in quo sedit: Aaron autem et Hur sustentabant manus ejus ex utraque parte. Et factum est ut manus illius non lassarentur usque ad occasum solis.

Եւ ծանրէին ձեռքն Մովսիսի, եւ առեալ վէմ դնէին ընդ նովաւ, եւ նստէր ի վերայ նորա. եւ Ահարոն եւ Ովր հաստատէին զձեռս նորա, մի աստի եւ մի անտի, եւ լինէին ձեռքն Մովսիսի հաստատեալք մինչեւ ցմտանել արեգականն:

ხოლო ჴელნი მოსესნი იყვნეს მძიმე, და მოიღეს ქვაჲ, და დადვეს ქუეშე მისსა, და დაჯდა მას ზედა. ხოლო აჰრონ და ორ განამტკიცებდეს ჴელთა მისთა, ერთი ამიერ და ერთი იმიერ. და იყვნეს ჴელნი მოსესნი განპყრობილ ვიდრე დასლვადმდე მზისა. 12

12 But Moses hands were heavy; and they took a stone, and put it under him, and he sat thereon; and Aaron and Hur stayed up his hands, the one on the one side, and the other on the other side; and his hands were steady until the going down of the sun.

יג. וַיַּחֲלשׁ יְהוֹשֻׁעַ אֶת עֲמָלֵק וְאֶת עַמּוֹ לְפִי חָרֶב:

καὶ ἐτρέψατο Ἰησοῦς τὸν Αμαληκ καὶ πάντα τὸν λαὸν αὐτοῦ ἐν φόνῳ μαχαίρας

13 ܘܲܬ݂ܒܲܪ ܝܼܫܘܿܥ ܠܲܥܡܵܠܹܝܩ ܘܲܠܥܲܡܹܗ ܒܦܘܼܡܵܐ ܕܚܲܪܒܵܐ.

Fugavitque Josue Amalec, et populum ejus in ore gladii.

Եւ եհար Յեսու զԱմաղէկ եւ զամենայն զօրս նորա կոտորմամբ սրոյ:

და განაქცია ისო ამალეკი და ყოველი ერი მისი სიკუდილითა მახჳლისათა. 13

13 And Joshua discomfited Amalek and his people with the edge of the sword.

יד. וַיֹּאמֶר יְהֹוָה אֶל משֶׁה כְּתֹב זֹאת זִכָּרוֹן בַּסֵּפֶר וְשִׂים בְּאָזְנֵי יְהוֹשֻׁעַ כִּי מָחֹה אֶמְחֶה אֶת זֵכֶר עֲמָלֵק מִתַּחַת הַשָּׁמָיִם:

εἶπεν δὲ κύριος πρὸς Μωυσῆν κατάγραψον τοῦτο εἰς μνημόσυνον ἐν βιβλίῳ καὶ δὸς εἰς τὰ ὦτα Ἰησοῖ ὅτι ἀλοιφῇ ἐξαλείψω τὸ μνημόσυνον Αμαληκ ἐκ τῆς ὑπὸ τὸν οὐρανόν

14 ܘܐܸܡܲܪ ܡܵܪܝܵܐ ܠܡܘܼܫܹܐ: ܟܬ݂ܘܿܒ݂ ܕܘܼܟ݂ܪܵܢܵܐ ܗܵܢܵܐ ܒܣܸܦܪܵܐ: ܘܣܝܼܡ ܩܕ݂ܵܡ ܝܼܫܘܿܥ ܒܲܪܢܘܿܢ: ܡܸܛܠ ܕܡܸܥܛܵܐ ܥܵܛܹܐ ܐ̄ܢܵܐ ܕܘܼܟ݂ܪܵܢܹܗ ܕܲܥܡܵܠܹܝܩ ܡܼܢ ܬܚܹܝܬ݂ ܫܡܲܝܵܐ.

Dixit autem Dominus ad Moysen: Scribe hoc ob monimentum in libro, et trade auribus Josue: delebo enim memoriam Amalec sub cælo.

Եւ ասէ Տէր ցՄովսէս. Գրեա զայդ առ ի յիշատակ ի գիրս, եւ տուր յականջս Յեսուայ, զի ջնջելով ջնջեցից զյիշատակ Ամաղեկայ յերկրէ ի ներքոյ երկնից:

და ჰრქუა უფალმან მოსეს: დაწერე ესე საჴსენებელად წიგნსა შინა და მიეც ყურთა ისოჲსთა, ვითარმედ: აღჴოცით აღვჴოცო საჴსენებელი ამალეკისა ცისქუეშისაგან. 14

14 And the LORD said unto Moses, Write this for a memorial in a book, and rehearse it in the ears of Joshua: for I will utterly put out the remembrance of Amalek from under heaven.

טו. וַיִּבֶן משֶׁה מִזְבֵּחַ וַיִּקְרָא שְׁמוֹ יְהֹוָה נִסִּי:

καὶ ᾠκοδόμησεν Μωυσῆς θυσιαστήριον κυρίῳ καὶ ἐπωνόμασεν τὸ ὄνομα αὐτοῦ κύριός μου καταφυγή

15 ܘܲܒ݂ܢܵܐ ܡܘܼܫܹܐ ܡܲܕ݂ܒܚܵܐ: ܘܲܩܪܵܐ ܫܡܹܗ ܡܵܪܝܵܐ ܢܲܣܝܼ.

Ædificavitque Moyses altare: et vocavit nomen ejus, Dominus exaltatio mea, dicens:

Եւ շինեաց Մովսէս սեղան Տեառն, եւ անուանեաց զանուն նորա` Տէր ապաւէն իմ:

და აღაშენა მოსე საკურთხეველი და უწოდა სახელი მისი `უფალი ჩემი და შესავედრებელი ჩემი". 15

15 And Moses built an altar, and called the name of it Jehovahnissi:

טז. וַיֹּאמֶר כִּי יָד עַל כֵּס יָהּ מִלְחָמָה לַיהֹוָה בַּעֲמָלֵק מִדֹּר דֹּר:

ὅτι ἐν χειρὶ κρυφαίᾳ πολεμεῖ κύριος ἐπὶ Αμαληκ ἀπὸ γενεῶν εἰς γενεάς

16 ܘܐܸܡܲܪ ܗܵܐ ܐܝܼܕ݂ܵܐ ܥܲܠ ܟܘܼܪܣܝܵܐ: ܩܪܵܒ݂ܵܐ ܠܡܵܪܝܵܐ ܒܲܥܡܵܠܹܝܩ ܡܼܢ ܕܵܪܕܵܪܝܼܢ.

Quia manus solii Domini, et bellum Domini erit contra Amalec, a generatione in generationem.

եւ ասէ. Զի ծածուկ ձեռամբ Տեառն պատերազմի Տէր`` ընդ Ամաղեկայ ազգաց յազգս:

რამეთუ დაფარულითა ჴელითა ჰბრძავს უფალი ამალეკსა ნათესავთათაგან ნათესავთამდე. 16

16 For he said, Because the LORD hath sworn that the LORD will have war with Amalek from generation to generation.

יח

ΙΗʹ

ܩܦܠܐܘܢ: ܝܚ.

Cap. 18

ԳԼ. ԺԸ

თავი მეთვრამეტე

א. וַיִּשְׁמַע יִתְרוֹ כֹהֵן מִדְיָן חֹתֵן משֶׁה אֵת כָּל אֲשֶׁר עָשָׂה אֱלֹהִים לְמשֶׁה וּלְיִשְׂרָאֵל עַמּוֹ כִּי הוֹצִיא יְהוָֹה אֶת יִשְׂרָאֵל מִמִּצְרָיִם:

ἤκουσεν δὲ Ιοθορ ὁ ἱερεὺς Μαδιαμ ὁ γαμβρὸς Μωυσῆ πάντα ὅσα ἐποίησεν κύριος Ισραηλ τῷ ἑαυτοῦ λαῷ ἐξήγαγεν γὰρ κύριος τὸν Ισραηλ ἐξ Αἰγύπτου

1 ܘܲܫܡܲܥ ܝܲܬ݂ܪܘܿܢ ܟܘܼܡܪܵܐ ܕܡܸܕ݂ܝܲܢ: ܚܡܘܼܗܝ ܕܡܘܼܫܹܐ: ܟܠ ܡܸܕܸܿܡ ܕܲܥܒܲܕ݂ ܐܲܠܵܗܵܐ ܠܡܘܼܫܹܐ: ܘܠܝܼܣܪܵܝܹܠ ܥܲܡܹܗ ܘܕܲܐܦܸܩ ܡܵܪܝܵܐ ܠܲܒ݂ܢܲܝ ܝܼܣܪܵܝܹܠ ܡܼܢ ܡܸܨܪܹܝܢ.

Cumque audisset Jethro, sacerdos Madian, cognatus Moysi, omnia quæ fecerat Deus Moysi, et Israëli populo suo, et quod eduxisset Dominus Israël de Ægypto,

Եւ լուաւ Յոթոր քուրմ Մադիամու աներ Մովսիսի զամենայն զոր արար Տէր ընդ Մովսիսի եւ Իսրայելի ժողովրդեան իւրում, զի եհան Տէր զԻսրայէլ յԵգիպտոսէ:

ხოლო ესმა იოთორს, მღდელსა მადიამისასა, სიმამრსა მოსესსა, ყოველი, რაოდენი უყო უფალმან ერსა თჳსსა ისრაჱლსა, რამეთუ გამოიყვანა უფალმან ისრაჱლი ეგჳპტით. 1

1 When Jethro, the priest of Midian, Moses' father in law, heard of all that God had done for Moses, and for Israel his people, and that the LORD had brought Israel out of Egypt;

ב. וַיִּקַּח יִתְרוֹ חֹתֵן משֶׁה אֶת צִפֹּרָה אֵשֶׁת משֶׁה אַחַר שִׁלּוּחֶיהָ:

ἔλαβεν δὲ Ιοθορ ὁ γαμβρὸς Μωυσῆ Σεπφωραν τὴν γυναῖκα Μωυσῆ μετὰ τὴν ἄφεσιν αὐτῆς

2 ܘܲܕ݂ܒܲܪ ܝܲܬ݂ܪܘܿܢ ܚܡܘܼܗܝ ܕܡܘܼܫܹܐ ܠܨܸܦܘܿܪܵܐ ܒܲܪܬܹܗ ܐܲܢ̄ܬܿܬܹܗ ܕܡܘܼܫܹܐ: ܡܼܢ ܒܵܬܲܪ ܕܫܲܒ݂ܩܵܗ.

tulit Sephoram uxorem Moysi quam remiserat,

Եւ առ Յոթոր աներ Մովսիսի զՍեպփովրա զկին Մովսիսի` յետ թողլոյն զնա:

და მოიყუანა იოთორ, სიმამრმან მოსესმან, სეპფორა, ცოლი მოსესი, განსავლინებელისა თანა შემდგომად განტევებისა მისისა 2

2 Then Jethro, Moses' father in law, took Zipporah, Moses' wife, after he had sent her back,

ג. וְאֵת שְׁנֵי בָנֶיהָ אֲשֶׁר שֵׁם הָאֶחָד גֵּרְשֹׁם כִּי אָמַר גֵּר הָיִיתִי בְּאֶרֶץ נָכְרִיָּה:

καὶ τοὺς δύο υἱοὺς αὐτοῦ ὄνομα τῷ ἑνὶ αὐτῶν Γηρσαμ λέγων πάροικος ἤμην ἐν γῇ ἀλλοτρίᾳ

3 ܘܠܲܬ݂ܪܹܝܢ ܒܢܹܝܗ: ܕܲܫܡܹܗ ܕܚܲܕ݂ ܓܸܪܫܘܿܢ: ܡܸܛܠ ܕܐܸܡܲܪ ܕܬ݂ܵܘܬܵܒ݂ܵܐ ܗ̄ܘܹܝܬ݂ ܒܐܲܪܥܵܐ ܢܘܼܟ݂ܪܲܝܬܵܐ.

et duos filios ejus: quorum unus vocabatur Gersam, dicente patre: Advena fui in terra aliena;

եւ զերկուս որդիս նորա, յորոց միումն անուն էր Գերսամ, ասէ` Պանդուխտ էի յօտար երկրի:

და ორნი ძენი მისნი: სახელი ერთისა მის - გერსამ, მეტყუელი: მსხემ ვარ ქუეყანასა უცხოსა; 3

3 And her two sons; of which the name of the one was Gershom; for he said, I have been an alien in a strange land:

ד. וְשֵׁם הָאֶחָד אֱלִיעֶזֶר כִּי אֱלֹהֵי אָבִי בְּעֶזְרִי וַיַּצִּלֵנִי מֵחֶרֶב פַּרְעֹה:

καὶ τὸ ὄνομα τοῦ δευτέρου Ελιεζερ λέγων ὁ γὰρ θεὸς τοῦ πατρός μου βοηθός μου καὶ ἐξείλατό με ἐκ χειρὸς Φαραω

4 ܘܲܫܡܹܗ ܕܐ̄ܚܪܹܢܵܐ ܐܹܠܝܼܥܵܙܵܪ: ܡܸܛܠ ܕܐܲܠܵܗܵܐ ܕܐܲܒ݂ܵܗܲܝ ܒܥܸܕ݂ܪܝ: ܘܦܲܨܝܲܢܝ ܡܼܢ ܚܲܪܒܹܿܗ ܕܦܸܪܥܘܿܢ.

alter vero Eliezer: Deus enim, ait, patris mei adjutor meus, et eruit me de gladio Pharaonis.

եւ անուն երկրորդին Եղիազար, ասէ` Աստուած հօր իմոյ օգնական իմ, եւ ապրեցոյց զիս ի ձեռաց փարաւոնի:

და სახელი მეორისაჲ - ელიეზერ, რამეთუ ღმერთი მამისა ჩემისა შემწე ჩემდა და განმარინა მე ჴელისაგან ფარაოსსა. 4

4 And the name of the other was Eliezer; for the God of my father, said he, was mine help, and delivered me from the sword of Pharaoh:

ה. וַיָּבֹא יִתְרוֹ חֹתֵן משֶׁה וּבָנָיו וְאִשְׁתּוֹ אֶל משֶׁה אֶל הַמִּדְבָּר אֲשֶׁר הוּא חֹנֶה שָׁם הַר הָאֱלֹהִים:

καὶ ἐξῆλθεν Ιοθορ ὁ γαμβρὸς Μωυσῆ καὶ οἱ υἱοὶ καὶ ἡ γυνὴ πρὸς Μωυσῆν εἰς τὴν ἔρημον οὗ παρενέβαλεν ἐπ᾽ ὄρους τοῦ θεοῦ

5 ܘܐܸܬ݂ܵܐ ܝܲܬ݂ܪܘܿܢ ܚܡܘܼܗܝ ܕܡܘܼܫܹܐ: ܘܲܒ݂ܢܵܘܗܝ ܘܐܲܢ̄ܬܿܬܹܗ ܠܘܵܬ݂ ܡܘܼܫܹܐ ܠܡܲܕ݂ܒܪܵܐ: ܕܲܫܪܹܐ ܗ̄ܘܵܐ ܬܲܡܵܢ: ܠܛܘܼܪܵܐ ܕܐܲܠܵܗܵܐ.

Venit ergo Jethro cognatus Moysi, et filii ejus, et uxor ejus ad Moysen in desertum, ubi erat castrametatus juxta montem Dei.

Եւ եկն Յոթոր աներն Մովսիսի եւ որդիք նորա եւ կին նորա առ Մովսէս յանապատն, ուր բնակեալ էր ի լերինն Աստուծոյ:

და მოვიდა იოთორ, სიმამრი მოსესი, და ძენი და ცოლი მისი მოსეს მომართ უდაბნოსა, სადა დაბანაკებულ იყვნეს მთასა თანა ღმრთისასა. 5

5 And Jethro, Moses' father in law, came with his sons and his wife unto Moses into the wilderness, where he encamped at the mount of God:

ו. וַיֹּאמֶר אֶל משֶׁה אֲנִי חֹתֶנְךָ יִתְרוֹ בָּא אֵלֶיךָ וְאִשְׁתְּךָ וּשְׁנֵי בָנֶיהָ עִמָּהּ:

ἀνηγγέλη δὲ Μωυσεῖ λέγοντες ἰδοὺ ὁ γαμβρός σου Ιοθορ παραγίνεται πρὸς σέ καὶ ἡ γυνὴ καὶ οἱ δύο υἱοί σου μετ᾽ αὐτοῦ

6 ܘܐܸܬ݂ܐܡܲܪ ܠܡܘܼܫܹܐ: ܕܗܵܐ ܚܡܘܼܟ݂ ܝܲܬ݂ܪܘܿܢ ܐܸܬ݂ܵܐ ܠܘܵܬ݂ܵܟ݂: ܘܐܲܢ̄ܬܿܬ݂ܵܟ݂ ܘܲܬ݂ܪܲܝܗܘܿܢ ܒܢܲܝܟ ܥܲܡܹܗ.

Et mandavit Moysi, dicens: Ego Jethro cognatus tuus venio ad te, et uxor tua, et duo filii cum ea.

Ազդ եղեւ Մովսիսի եւ ասեն, թէ. Ահա աներ քո Յոթոր գայ առ քեզ, եւ կին քո եւ երկու որդիք քո ընդ նմա:

ხოლო მიუთხრეს მოსეს მეტყუელთა: აჰა, იოთორ, სიმამრი შენი, მოვალს შენდა და ცოლი შენი და ორნი ძენი შენნი მის თანა. 6

6 And he said unto Moses, I thy father in law Jethro am come unto thee, and thy wife, and her two sons with her.

ז. וַיֵּצֵא משֶׁה לִקְרַאת חֹתְנוֹ וַיִּשְׁתַּחוּ וַיִּשַּׁק לוֹ וַיִּשְׁאֲלוּ אִישׁ לְרֵעֵהוּ לְשָׁלוֹם וַיָּבֹאוּ הָאֹהֱלָה:

ἐξῆλθεν δὲ Μωυσῆς εἰς συνάντησιν τῷ γαμβρῷ αὐτοῦ καὶ προσεκύνησεν αὐτῷ καὶ ἐφίλησεν αὐτόν καὶ ἠσπάσαντο ἀλλήλους καὶ εἰσήγαγεν αὐτὸν εἰς τὴν σκηνήν

7 ܘܲܢܦܲܩ ܡܘܼܫܹܐ ܠܐܘܼܪܥܹܗ ܕܲܚܡܘܼܗܝ: ܘܲܣܓܸܿܕ݂ ܠܹܗ ܘܢܲܫܩܹܗ: ܘܲܫܐܲܠܘ ܐ̄ܢܵܫ ܒܲܫܠܵܡܵܐ ܕܚܲܒ݂ܪܹܗ: ܘܥܲܠܘ ܠܡܲܫܟܿܢܵܐ.

Qui egressus in occursum cognati sui, adoravit, et osculatus est eum: salutaveruntque se mutuo verbis pacificis. Cumque intrasset tabernaculum,

Ել Մովսէս ընդ առաջ աներոյն իւրոյ, եւ երկիր եպագ նմա եւ համբուրեաց զնա. եւ ողջոյն ետուն միմեանց ի խաղաղութիւն, եւ տարաւ զնոսա ի խորանն:

და განვიდა მოსე მიგებებად სიმამრისა თჳსისა, და თაყუანი-სცა მას და ამბორს-უყო მას, ღა შეიტკბნეს ურთიერთას, და შეიყვანა იგი კარავსა შინა. 7

7 And Moses went out to meet his father in law, and did obeisance, and kissed him; and they asked each other of their welfare; and they came into the tent.

ח. וַיְסַפֵּר משֶׁה לְחֹתְנוֹ אֵת כָּל אֲשֶׁר עָשָׂה יְהוָֹה לְפַרְעֹה וּלְמִצְרַיִם עַל אוֹדֹת יִשְׂרָאֵל אֵת כָּל הַתְּלָאָה אֲשֶׁר מְצָאָתַם בַּדֶּרֶךְ וַיַּצִּלֵם יְהוָֹה:

καὶ διηγήσατο Μωυσῆς τῷ γαμβρῷ πάντα ὅσα ἐποίησεν κύριος τῷ Φαραω καὶ τοῖς Αἰγυπτίοις ἕνεκεν τοῦ Ισραηλ καὶ πάντα τὸν μόχθον τὸν γενόμενον αὐτοῖς ἐν τῇ ὁδῷ καὶ ὅτι ἐξείλατο αὐτοὺς κύριος ἐκ χειρὸς Φαραω καὶ ἐκ χειρὸς τῶν Αἰγυπτίων

8 ܘܐܸܫܬܲܥܝܼ ܡܘܼܫܹܐ ܠܲܚܡܘܼܗܝ ܟܠ ܡܸܕܸܿܡ ܕܲܥܒܲܕ݂ ܡܵܪܝܵܐ ܠܦܸܪܥܘܿܢ ܘܲܠܡܸܨܪܵܝܹܐ: ܥܲܠ ܨܒ݂ܘܼܬ݂ܵܐ ܕܲܒ݂ܢܲܝ ܝܼܣܪܵܝܹܠ ܘܟ݂ܠ ܠܐܹܘܬ݂ܵܐ ܕܲܠܐܝܼܘ ܒܐܘܼܪܚܵܐ: ܘܦܲܨܝܼ ܐܸܢܘܿܢ ܡܵܪܝܵܐ.

narravit Moyses cognato suo cuncta quæ fecerat Dominus Pharaoni et Ægyptiis propter Israël: universumque laborem, qui accidisset eis in itinere, et quod liberaverat eos Dominus.

Եւ պատմեաց Մովսէս աներոյն իւրում զամենայն ինչ զոր արար Տէր ընդ փարաւոն եւ ընդ Եգիպտացիսն վասն Իսրայելի, եւ զամենայն աշխատութիւնս որ եղեւ նոցա ի ճանապարհի, եւ զի ապրեցոյց զնոսա Տէր:

და მიუთხრა მოსე სიმამრსა ყოველნი, რაოდენნი უყვნა უფალმან ფარაოს და მეგჳპტელთა ისრაჱლისათჳს, და ყოველი ჭირი შემთხუეული გზასა ზედა, და ვითარმედ გამოიჴსნნა იგინი უფალმან ჴელისაგან ფარაოჲსსა და ჴელისაგან მეგჳპტელთასა. 8

8 And Moses told his father in law all that the LORD had done unto Pharaoh and to the Egyptians for Israel's sake, and all the travail that had come upon them by the way, and how the LORD delivered them.

ט. וַיִּחַדְּ יִתְרוֹ עַל כָּל הַטּוֹבָה אֲשֶׁר עָשָׂה יְהוָֹה לְיִשְׂרָאֵל אֲשֶׁר הִצִּילוֹ מִיַּד מִצְרָיִם:

ἐξέστη δὲ Ιοθορ ἐπὶ πᾶσι τοῖς ἀγαθοῖς οἷς ἐποίησεν αὐτοῖς κύριος ὅτι ἐξείλατο αὐτοὺς ἐκ χειρὸς Αἰγυπτίων καὶ ἐκ χειρὸς Φαραω

9 ܘܲܚܕ݂ܝܼ ܝܲܬ݂ܪܘܿܢ ܥܲܠ ܟܠ ܛܵܒ݂ܵܬ݂ܵܐ ܕܲܥܒܲܕ݂ ܡܵܪܝܵܐ ܠܝܼܣܪܵܝܹܠ: ܘܦܲܨܝܼ ܐܸܢܘܿܢ ܡܼܢ ܐܝܼܕ݂ܵܐ ܕܡܸܨܪܵܝܹܐ: ܘܡܼܢ ܐܝܼܕܹܗ ܕܦܸܪܥܘܿܢ.

Lætatusque est Jethro super omnibus bonis, quæ fecerat Dominus Israëli, eo quod eruisset eum de manu Ægyptiorum.

Եւ զարմացաւ Յոթոր ի վերայ ամենայն բարեացն զոր արար նոցա Տէր, եւ զի ապրեցոյց զնոսա ի ձեռաց Եգիպտացւոցն եւ ի ձեռաց փարաւոնի:

ხოლო განკჳრდა იოთორ ყოველთა ზედა კეთილთა, რომელნი უყვნა მათ უფალმან, რამეთუ გამოიჴსნნა იგინი ჴელისაგან მეგჳპტელთასა და ჴელისაგან ფარაოჲსთა. 9

9 And Jethro rejoiced for all the goodness which the LORD had done to Israel, whom he had delivered out of the hand of the Egyptians.

י. וַיֹּאמֶר יִתְרוֹ בָּרוּךְ יְהֹוָה אֲשֶׁר הִצִּיל אֶתְכֶם מִיַּד מִצְרַיִם וּמִיַּד פַּרְעֹה אֲשֶׁר הִצִּיל אֶת הָעָם מִתַּחַת יַד מִצְרָיִם:

καὶ εἶπεν Ιοθορ εὐλογητὸς κύριος ὅτι ἐξείλατο τὸν λαὸν αὐτοῦ ἐκ χειρὸς Αἰγυπτίων καὶ ἐκ χειρὸς Φαραω

10 ܘܐܸܡܲܪ ܝܲܬ݂ܪܘܿܢ: ܒܪܝܼܟ݂ ܗ̄ܘܼ ܡܵܪܝܵܐ ܕܦܲܨܝܼܟ݂ܘܿܢ ܡܼܢ ܐܝܼܕ݂ܵܐ ܕܡܸܨܪܵܝܹܐ: ܘܡܼܢ ܐܝܼܕܹܗ ܕܦܸܪܥܘܿܢ: ܘܦܲܨܝܼ ܠܥܲܡܹܗ ܡܼܢ ܬܚܹܝܬ݂ ܐܝܼܕ݂ܵܐ ܕܡܸܨܪܵܝܹܐ.

Et ait: Benedictus Dominus, qui liberavit vos de manu Ægyptiorum, et de manu Pharaonis; qui eruit populum suum de manu Ægypti.

Եւ ասէ Յոթոր. Օրհնեալ է Տէր որ ապրեցոյց զդոսա ի ձեռաց Եգիպտացւոցն եւ ի ձեռաց փարաւոնի. զի փրկեաց զժողովուրդդ ի ներքուստ ձեռինն Եգիպտացւոց:

და თქუა იოთორ: კურთხეულ არს უფალი, რამეთუ იჴსნა ერი თჳსი ჴელისაგან მეგჳპტელთასა და ჴელისაგან ფარაოჲსსა! 10

10 And Jethro said, Blessed be the LORD, who hath delivered you out of the hand of the Egyptians, and out of the hand of Pharaoh, who hath delivered the people from under the hand of the Egyptians.

יא. עַתָּה יָדַעְתִּי כִּי גָדוֹל יְהוָֹה מִכָּל הָאֱלֹהִים כִּי בַדָּבָר אֲשֶׁר זָדוּ עֲלֵיהֶם:

νῦν ἔγνων ὅτι μέγας κύριος παρὰ πάντας τοὺς θεούς ἕνεκεν τούτου ὅτι ἐπέθεντο αὐτοῖς

11 ܗܵܫܵܐ ܝܸܕ݂ܥܹܬ݂ ܕܪܲܒ ܗ̄ܘܼ ܡܵܪܝܵܐ ܡܼܢ ܟܠܗܘܿܢ ܐܲܠܵܗܹ̈ܐ: ܡܸܛܠ ܬܲܪܥܝܼܬ݂ܵܐ ܕܐܸܬ݂ܪܲܥܝܼܘ ܥܠܲܝܗܘܿܢ.

Nunc cognovi, quia magnus Dominus super omnes deos: eo quod superbe egerint contra illos.

Արդ գիտեմ թէ մեծ է Տէր քան զամենայն աստուածս. վասն այնորիկ զի բռնանային ի վերայ դոցա:

აწ მიცნობიეს, რამეთუ დიდ არს უფალი უფროჲს ყოველთა ღმერთთასა ამისთჳს, რამეთუ მძლე ექმნა მათ! 11

11 Now I know that the LORD is greater than all gods: for in the thing wherein they dealt proudly he was above them.

יב. וַיִּקַּח יִתְרוֹ חֹתֵן משֶׁה עֹלָה וּזְבָחִים לֵאלֹהִים וַיָּבֹא אַהֲרֹן וְכֹל זִקְנֵי יִשְׂרָאֵל לֶאֱכָל לֶחֶם עִם חֹתֵן משֶׁה לִפְנֵי הָאֱלֹהִים:

καὶ ἔλαβεν Ιοθορ ὁ γαμβρὸς Μωυσῆ ὁλοκαυτώματα καὶ θυσίας τῷ θεῷ παρεγένετο δὲ Ααρων καὶ πάντες οἱ πρεσβύτεροι Ισραηλ συμφαγεῖν ἄρτον μετὰ τοῦ γαμβροῦ Μωυσῆ ἐναντίον τοῦ θεοῦ

12 ܘܩܲܪܸܒ݂ ܝܲܬ݂ܪܘܿܢ ܚܡܘܼܗܝ ܕܡܘܼܫܹܐ: ܝܲܩܕܹ̈ܐ ܫܲܠܡܹܐ ܘܕ݂ܒ݂̈ܚܹܐ ܠܡܵܪܝܵܐ: ܘܐܸܬ݂ܵܐ ܐܲܗܪܘܿܢ ܘܟ݂ܠܗܘܿܢ ܣܵܒܹ̈ܐ ܕܲܒ݂ܢܲܝ ܝܼܣܪܵܝܹܠ ܠܡܹܐܟܲܠ ܠܲܚܡܵܐ: ܥܲܡ ܚܡܘܼܗܝ ܕܡܘܼܫܹܐ ܩܕ݂ܵܡ ܐܲܠܵܗܵܐ.

Obtulit ergo Jethro cognatus Moysi holocausta et hostias Deo: veneruntque Aaron et omnes seniores Israël, ut comederent panem cum eo coram Deo.

Եւ առ Յոթոր աներն Մովսիսի ողջակէզս եւ զոհս Աստուծոյ. եւ գնացին Մովսէս եւ Ահարոն եւ ամենայն ծերքն Իսրայելի` ուտել հաց ընդ աներոյն Մովսիսի առաջի Տեառն:

და მოართუნა იოთორ, სიმამრმან მოსესმან, ყოვლად დასაწუველნი და მსხუერპლნი ღმერთსა. ხოლო მოვიდეს აჰრონ და ყოველნი მოხუცებულნი ისრაჱლისანი ჭამად პურისა სიმამრსა თანა მოსესსა წინაშე ღმრთისა. 12

12 And Jethro, Moses' father in law, took a burnt offering and sacrifices for God: and Aaron came, and all the elders of Israel, to eat bread with Moses' father in law before God.

יג. וַיְהִי מִמָּחֳרָת וַיֵּשֶׁב משֶׁה לִשְׁפֹּט אֶת הָעָם וַיַּעֲמֹד הָעָם עַל משֶׁה מִן הַבֹּקֶר עַד הָעָרֶב:

καὶ ἐγένετο μετὰ τὴν ἐπαύριον συνεκάθισεν Μωυσῆς κρίνειν τὸν λαόν παρειστήκει δὲ πᾶς ὁ λαὸς Μωυσεῖ ἀπὸ πρωίθεν ἕως ἑσπέρας

13 ܘܲܗܘܵܐ ܠܒ݂ܵܬܲܪ ܝܵܘܡܵܐ: ܘܝܼܬܸܒ݂ ܡܘܼܫܹܐ ܠܲܡܕ݂ܵܢ ܠܥܲܡܵܐ: ܘܩܵܝܡܝܼܢ ܗ̄ܘܵܘ ܥܲܡܵܐ ܠܥܸܠ ܡܼܢ ܡܘܼܫܹܐ: ܡܼܢ ܨܲܦܪܵܐ ܘܲܥܕܲܡܵܐ ܠܪܲܡܫܵܐ.

Altera autem die sedit Moyses ut judicaret populum, qui assistebat Moysi a mane usque ad vesperam.

Եւ եղեւ ի վաղիւ անդր նստաւ Մովսէս դատել զժողովուրդն. եւ կայր ամենայն ժողովուրդն շուրջ զՄովսիսիւ, յառաւօտէ մինչեւ ցերեկոյ:

და იყო, შემდგომად ხვალისა დაჯდა მოსე შჯად ერისა; და წინაშე უდგა ყოველი ერი მოსეს განთიადითგან ვიდრე მწუხრადმდე. 13

13 And it came to pass on the morrow, that Moses sat to judge the people: and the people stood by Moses from the morning unto the evening.

יד. וַיַּרְא חֹתֵן משֶׁה אֵת כָּל אֲשֶׁר הוּא עֹשֶׂה לָעָם וַיֹּאמֶר מָה הַדָּבָר הַזֶּה אֲשֶׁר אַתָּה עֹשֶׂה לָעָם מַדּוּעַ אַתָּה יוֹשֵׁב לְבַדֶּךָ וְכָל הָעָם נִצָּב עָלֶיךָ מִן בֹּקֶר עַד עָרֶב:

καὶ ἰδὼν Ιοθορ πάντα ὅσα ἐποίει τῷ λαῷ λέγει τί τοῦτο ὃ σὺ ποιεῖς τῷ λαῷ διὰ τί σὺ κάθησαι μόνος πᾶς δὲ ὁ λαὸς παρέστηκέν σοι ἀπὸ πρωίθεν ἕως δείλης

14 ܘܲܚܙܵܐ ܚܡܘܼܗܝ ܕܡܘܼܫܹܐ ܟܠ ܡܸܕܸܿܡ ܕܲܥܒܲܕ݂ ܠܥܲܡܵܐ: ܘܐܸܡܲܪ ܠܹܗ: ܡܲܢܘܼ ܦܸܬ݂ܓ݂ܵܡܵܐ ܗܵܢܵܐ ܕܥܵܒܹܕ݂ ܐܲܢ̄ܬ ܠܥܲܡܵܐ: ܠܡܵܢܵܐ ܝܵܬܸܒ݂ ܐܲܢ̄ܬ ܒܲܠܚܘܿܕܲܝܟ: ܘܟ݂ܠܹܗ ܥܲܡܵܐ ܩܵܐܹܡ ܠܥܸܠ ܡܸܢܵܟ݂: ܡܼܢ ܨܲܦܪܵܐ ܘܲܥܕܲܡܵܐ ܠܪܲܡܫܵܐ.

Quod cum vidisset cognatus ejus, omnia scilicet quæ agebat in populo, ait: Quid est hoc quod facis in plebe? cur solus sedes, et omnis populus præstolatur de mane usque ad vesperam?

Եւ տեսեալ Յոթորայ զամենայն ինչ զոր առնէր ժողովրդեանն, եւ ասէ. Զի՞նչ է բանդ այդ զոր առնես դու ժողովրդեանդ. ընդէ՞ր դու նստիս միայն, եւ ամենայն ժողովուրդդ կայ շուրջ զքեւ յառաւօտէ մինչեւ ցերեկոյ:

და იხილა რაჲ იოთორ ყოველი, რაოდენი უყო ერსა, ჰრქუა: რაჲ არს ესე, რომელსა შენ უყოფ ერსა? რაჲსათჳს შენ ჰზი მარტოჲ, ხოლო ყოველი ერი წინა-გითქს შენ განთიადითგან ვიდრე მიმწუხრადმდე? 14

14 And when Moses' father in law saw all that he did to the people, he said, What is this thing that thou doest to the people? why sittest thou thyself alone, and all the people stand by thee from morning unto even?

טו. וַיֹּאמֶר משֶׁה לְחֹתְנוֹ כִּי יָבֹא אֵלַי הָעָם לִדְרשׁ אֱלֹהִים:

καὶ λέγει Μωυσῆς τῷ γαμβρῷ ὅτι παραγίνεται πρός με ὁ λαὸς ἐκζητῆσαι κρίσιν παρὰ τοῦ θεοῦ

15 ܘܐܸܡܲܪ ܡܘܼܫܹܐ ܠܲܚܡܘܼܗܝ: ܕܐܵܬܹܝܢ ܠܘܵܬ݂ܝ ܥܲܡܵܐ ܠܡܸܫܐܲܠ ܡܸܠܬ݂ܵܐ ܡܼܢ ܐܲܠܵܗܵܐ.

Cui respondit Moyses: Venit ad me populus quærens sententiam Dei:

Եւ ասէ Մովսէս ցաներն իւր. Քանզի գայ ժողովուրդդ առ իս խնդրել իրաւունս յԱստուծոյ:

და ჰრქუა მოსე სიმამრსა: რამეთუ მოვალს ჩემდა ერი გამოძიებად მშჯავრსა ღმრთისა მიერ. 15

15 And Moses said unto his father in law, Because the people come unto me to enquire of God:

טז. כִּי יִהְיֶה לָהֶם דָּבָר בָּא אֵלַי וְשָׁפַטְתִּי בֵּין אִישׁ וּבֵין רֵעֵהוּ וְהוֹדַעְתִּי אֶת חֻקֵּי הָאֱלֹהִים וְאֶת תּוֹרֹתָיו:

ὅταν γὰρ γένηται αὐτοῖς ἀντιλογία καὶ ἔλθωσι πρός με διακρίνω ἕκαστον καὶ συμβιβάζω αὐτοὺς τὰ προστάγματα τοῦ θεοῦ καὶ τὸν νόμον αὐτοῦ

16 ܘܡܵܐ ܕܗܵܘܹܐ ܠܗܘܿܢ ܦܸܬ݂ܓ݂ܵܡܵܐ: ܐܵܬܹܝܢ ܠܘܵܬ݂ܝ: ܘܕ݂ܵܐܹܢ ܐ̄ܢܵܐ ܒܹܝܬ݂ ܓܲܒ݂ܪܵܐ ܠܚܲܒ݂ܪܹܗ: ܘܲܡܚܵܘܹܐ ܐ̄ܢܵܐ ܠܗܘܿܢ ܦܘܼܩܕܵܢܵܘܗܝ ܕܐܲܠܵܗܵܐ ܘܢܵܡܘܿܣܵܘܗܝ.

cumque acciderit eis aliqua disceptatio, veniunt ad me ut judicem inter eos, et ostendam præcepta Dei, et leges ejus.

Յորժամ լինիցի ինչ դոցա հակառակութիւն, գան առ իս, եւ ես ընտրեմ ի մէջ իւրաքանչիւր ուրուք, եւ իմացուցանեմ դոցա զհրամանս Աստուծոյ եւ զօրէնս նորա:

რამეთუ რაჟამს იქმნეს მათდა ცილობაჲ, და მოვიდენ ჩემდა, განუბჭობ თითოეულსა და შევაზავებ მათ ბრძანებასა ღმრთისასა და შჯულსა მისსა. 16

16 When they have a matter, they come unto me; and I judge between one and another, and I do make them know the statutes of God, and his laws.

יז. וַיֹּאמֶר חֹתֵן משֶׁה אֵלָיו לֹא טוֹב הַדָּבָר אֲשֶׁר אַתָּה עֹשֶׂה:

εἶπεν δὲ ὁ γαμβρὸς Μωυσῆ πρὸς αὐτόν οὐκ ὀρθῶς σὺ ποιεῖς τὸ ῥῆμα τοῦτο

17 ܘܐܸܡܲܪ ܠܹܗ ܚܡܘܼܗܝ ܠܡܘܼܫܹܐ: ܠܵܐ ܫܲܦܝܼܪ ܥܵܒܹܕ݂ ܐܲܢ̄ܬܿ.

At ille: Non bonam, inquit, rem facis.

Եւ ասէ ցնա աներն Մովսիսի. Ոչ է ուղիղ բանդ զոր առնես:

და თქუა სიმამრმან მოსესმან მისსა მიმართ: არა მართლად ჰყოფ შენ სიტყუასა ამას! 17

17 And Moses' father in law said unto him, The thing that thou doest is not good.

יח. נָבֹל תִּבֹּל גַּם אַתָּה גַּם הָעָם הַזֶּה אֲשֶׁר עִמָּךְ כִּי כָבֵד מִמְּךָ הַדָּבָר לֹא תוּכַל עֲשׂהוּ לְבַדֶּךָ:

φθορᾷ καταφθαρήσῃ ἀνυπομονήτῳ καὶ σὺ καὶ πᾶς ὁ λαὸς οὗτος ὅς ἐστιν μετὰ σοῦ βαρύ σοι τὸ ῥῆμα τοῦτο οὐ δυνήσῃ ποιεῖν μόνος

18 ܡܸܨܛܲܥܵܪܘܼ ܡܸܨܛܲܥܲܪ ܐܲܢ̄ܬܿ: ܐܵܦ ܐܲܢ̄ܬܿ ܐܵܦ ܟܠܹܗ ܥܲܡܵܐ ܗܵܢܵܐ ܕܥܲܡܵܟ݂: ܡܸܛܠ ܕܝܲܩܝܼܪ ܗ̄ܘܼ ܡܸܢܵܟ݂ ܦܸܬ݂ܓ݂ܵܡܵܐ: ܘܠܵܐ ܡܸܫܟܲܚ ܐܲܢ̄ܬ ܠܡܸܥܒܿܕܹܗ ܒܲܠܚܘܿܕܲܝܟ.

Stulto labore consumeris et tu, et populus iste qui tecum est: ultra vires tuas est negotium; solus illud non poteris sustinere.

Անհնարին տանջանօք տանջիս դու եւ ամենայն ժողովուրդդ որ է ընդ քեզ. ծանր է քեզ բանդ այդ, ոչ կարես միայն առնել:

ხრწნილებით განიხრწნა შენ და ყოველი ერი, რომელ არს შენ თანა; მძიმე არს შენდა სიტყუაჲ ესე. ვერ ძალ-გიც ამისი ქმნაჲ შენ მარტოსა. 18

18 Thou wilt surely wear away, both thou, and this people that is with thee: for this thing is too heavy for thee; thou art not able to perform it thyself alone.

יט. עַתָּה שְׁמַע בְּקֹלִי אִיעָצְךָ וִיהִי אֱלֹהִים עִמָּךְ הֱיֵה אַתָּה לָעָם מוּל הָאֱלֹהִים וְהֵבֵאתָ אַתָּה אֶת הַדְּבָרִים אֶל הָאֱלֹהִים:

νῦν οὖν ἄκουσόν μου καὶ συμβουλεύσω σοι καὶ ἔσται ὁ θεὸς μετὰ σοῦ γίνου σὺ τῷ λαῷ τὰ πρὸς τὸν θεὸν καὶ ἀνοίσεις τοὺς λόγους αὐτῶν πρὸς τὸν θεὸν

19 ܗܵܫܵܐ ܫܡܲܥ ܒܩܵܠܝ: ܘܐܸܡܠܟ݂ܵܟ݂: ܘܢܸܗܘܸܐ ܐܲܠܵܗܵܐ ܥܲܡܵܟ݂: ܗܘܝܼ ܐܲܢ̄ܬ ܡܲܠܦܵܢܵܐ ܠܥܲܡܵܐ ܡܼܢ ܐܲܠܵܗܵܐ: ܘܲܗܘܲܝܬ ܡܲܥܸܠ ܦܸܬ݂ܓ݂ܵܡܲܝܗܘܢ ܩܕ݂ܵܡ ܐܲܠܵܗܵܐ.

Sed audi verba mea atque consilia, et erit Deus tecum. Esto tu populo in his quæ ad Deum pertinent, ut referas quæ dicuntur ad eum:

Բայց արդ լուր ինձ, եւ տաց քեզ խրատ, եւ եղիցի Աստուած ընդ քեզ: Լեր դու ժողովրդեանդ առ ի յԱստուծոյ, եւ տարցես դու զբանս դոցա առ Աստուած:

აწ უკუე ისმინე ჩემი, და განგზრახო შენ, და იყოს ღმერთი შენ თანა, ექმენ შენ ერსა ღმრთისა მიმართ და შესწირენ სიტყუანი მათნი წინაშე ღმრთისა. 19

19 Hearken now unto my voice, I will give thee counsel, and God shall be with thee: Be thou for the people to God-ward, that thou mayest bring the causes unto God:

כ. וְהִזְהַרְתָּה אֶתְהֶם אֶת הַחֻקִּים וְאֶת הַתּוֹרֹת וְהוֹדַעְתָּ לָהֶם אֶת הַדֶּרֶךְ יֵלְכוּ בָהּ וְאֶת הַמַּעֲשֶׂה אֲשֶׁר יַעֲשׂוּן:

καὶ διαμαρτυρῇ αὐτοῖς τὰ προστάγματα τοῦ θεοῦ καὶ τὸν νόμον αὐτοῦ καὶ σημανεῖς αὐτοῖς τὰς ὁδούς ἐν αἷς πορεύσονται ἐν αὐταῖς καὶ τὰ ἔργα ἃ ποιήσουσιν

20 ܘܲܬ݂ܙܲܗܲܪ ܐܸܢܘܿܢ ܕܢܸܛܪܘܼܢ ܦܘܼܩܵܕܵܢܹ̈ܐ ܘܢܵܡܘܿܣܹ̈ܐ: ܘܲܬ݂ܚܵܘܹܐ ܐܸܢܘܿܢ ܐܘܼܪܚܵܐ ܕܢܹܐܙܠ̄ܘܼܢ ܒܵܗ ܘܲܥܒ݂ܵܕܹ̈ܐ ܕܢܸܥܒܿܕ݂ܘܼܢ.

ostendasque populo cæremonias et ritum colendi, viamque per quam ingredi debeant, et opus quod facere debeant.

Եւ դիցես դոցա վկայութիւն զհրամանացն Աստուծոյ եւ զօրինաց նորա``, եւ ցուցցես դոցա ճանապարհս յորս գնայցեն, եւ զգործս զոր գործիցեն:

და უწამებდ მათ ბრძანებათა ღმრთისათა და შჯულსა მისსა, და უნიშნევდ მათ გზათა, რომელთა ზედა ვიდოდინ მათ ზედა და საქმეთა, რომელთა ჰყოფდენ. 20

20 And thou shalt teach them ordinances and laws, and shalt shew them the way wherein they must walk, and the work that they must do.

כא. וְאַתָּה תֶחֱזֶה מִכָּל הָעָם אַנְשֵׁי חַיִל יִרְאֵי אֱלֹהִים אַנְשֵׁי אֱמֶת שׂנְאֵי בָצַע וְשַׂמְתָּ עֲלֵהֶם שָׂרֵי אֲלָפִים שָׂרֵי מֵאוֹת שָׂרֵי חֲמִשִּׁים וְשָׂרֵי עֲשָׂרֹת:

καὶ σὺ σεαυτῷ σκέψαι ἀπὸ παντὸς τοῦ λαοῦ ἄνδρας δυνατοὺς θεοσεβεῖς ἄνδρας δικαίους μισοῦντας ὑπερηφανίαν καὶ καταστήσεις αὐτοὺς ἐπ᾽ αὐτῶν χιλιάρχους καὶ ἑκατοντάρχους καὶ πεντηκοντάρχους καὶ δεκαδάρχους

21 ܘܐܲܢ̄ܬ ܬܸܚܙܸܐ ܡܼܢ ܟܠܹܗ ܥܲܡܵܐ ܓܲܒ݂ܪܹ̈ܐ ܕܚܲܝܠܵܐ: ܕܕ݂ܵܚܠܝܼܢ ܡܼܢ ܐܲܠܵܗܵܐ: ܓܲܒ݂ܪ̈ܝܼܢ ܫܲܪܝܼܪܝܼܢ: ܘܣܵܢܹܝܢ ܫܘܼܚܕܵܐ ܘܢܸܟ݂ܠܵܐ: ܘܐܲܩܝܼܡ ܥܠܲܝܗܘܿܢ ܪܹܫܲܝ ܐܠܦܹ̈ܐ: ܘܪܹܫܲܝ ܡܵܐܘܵܬ݂ܵܐ: ܘܪܹܫܲܝ ܚܲܡܫܝܼܢ: ܘܪܹܫܲܝ ܥܸܣܪܵܐ.

Provide autem de omni plebe viros potentes, et timentes Deum, in quibus sit veritas, et qui oderint avaritiam, et constitue ex eis tribunos, et centuriones, et quinquagenarios, et decanos,

Եւ դու տես քեզ յամենայն ժողովրդենէդ արս զօրաւորս, աստուածապաշտս, արս արդարակորովս որ ատիցեն զհպարտութիւն, եւ կացուսցես զնոսա ի վերայ դոցա հազարապետս եւ հարիւրապետս եւ յիսնապետս եւ տասնապետս:

და შენ თავსა შენსა ეკრძალე და გამოირჩიენ ყოვლისაგან ერისა კაცნი ძლიერნი, ღმრთის მსახურნი, კაცნი მართალნი, მოძულენი ამპარტავანებისანი; და დაადგინენ იგინი მათ ზედა ათასისთავად და ასისთავად და ერგასისთავად და ათისთავად 21

21 Moreover thou shalt provide out of all the people able men, such as fear God, men of truth, hating covetousness; and place such over them, to be rulers of thousands, and rulers of hundreds, rulers of fifties, and rulers of tens:

כב. וְשָׁפְטוּ אֶת הָעָם בְּכָל עֵת וְהָיָה כָּל הַדָּבָר הַגָּדֹל יָבִיאוּ אֵלֶיךָ וְכָל הַדָּבָר הַקָּטֹן יִשְׁפְּטוּ הֵם וְהָקֵל מֵעָלֶיךָ וְנָשְׂאוּ אִתָּךְ:

καὶ κρινοῦσιν τὸν λαὸν πᾶσαν ὥραν τὸ δὲ ῥῆμα τὸ ὑπέρογκον ἀνοίσουσιν ἐπὶ σέ τὰ δὲ βραχέα τῶν κριμάτων κρινοῦσιν αὐτοὶ καὶ κουφιοῦσιν ἀπὸ σοῦ καὶ συναντιλήμψονταί σοι

22 ܘܢܸܗܘܘܿܢ ܕܵܝܢܝܼܢ ܠܥܲܡܵܐ ܒܟ݂ܠܥܕܵܢ: ܘܟܲܕ݂ ܢܸܗܘܸܐ ܠܗܘܿܢ ܦܸܬ݂ܓ݂ܵܡܵܐ ܪܲܒܵܐ: ܢܹܐܬ݂ܘܿܢ ܠܘܵܬ݂ܵܟ݂: ܘܟ݂ܠ ܦܸܬ݂ܓ݂ܵܡܵܐ ܙܥܘܿܪܵܐ ܗܸܢܘܿܢ ܢܕ݂ܘܼܢܘܼܢ: ܘܐܲܩܸܠ ܡܸܢܵܟ݂: ܘܢܸܫܩܠܘܼܢ ܥܲܡܵܟ݂.

qui judicent populum omni tempore: quidquid autem majus fuerit, referant ad te, et ipsi minora tantummodo judicent: leviusque sit tibi, partito in alios onere.

Եւ դատեսցին զժողովուրդդ յամենայն ժամ. եւ զբան ինչ մեծ առ քեզ հասուցանիցեն, եւ զփոքր ինչ դատաստան` ինքեանք դատեսցին. եւ թեթեւացուսցեն ի քէն, եւ եղիցին քեզ օգնականք:

და წერილის შემომყვანებელად და შჯიდენ ერსა ყოველსა ჟამსა, ხოლო სიტყუასა უზეშთაესსა ძალისასა მოაწევდენ შენდა, ხოლო მცირეთა საშჯელთა შჯიდენ იგინი, და აღასუბუქებდენ შენგან და თანაშეგეწეოდინ შენ. 22

22 And let them judge the people at all seasons: and it shall be, that every great matter they shall bring unto thee, but every small matter they shall judge: so shall it be easier for thyself, and they shall bear the burden with thee.

כג. אִם אֶת הַדָּבָר הַזֶּה תַּעֲשֶׂה וְצִוְּךָ אֱלֹהִים וְיָכָלְתָּ עֲמֹד וְגַם כָּל הָעָם הַזֶּה עַל מְקֹמוֹ יָבֹא בְשָׁלוֹם:

ἐὰν τὸ ῥῆμα τοῦτο ποιήσῃς κατισχύσει σε ὁ θεός καὶ δυνήσῃ παραστῆναι καὶ πᾶς ὁ λαὸς οὗτος εἰς τὸν ἑαυτοῦ τόπον μετ᾽ εἰρήνης ἥξει

23 ܘܐܸܢ ܦܸܬ݂ܓ݂ܵܡܵܐ ܗܵܢܵܐ ܬܸܥܒܸܿܕ݂: ܡܦܲܩܸܕ݂ ܠܵܟ݂ ܐܲܠܵܗܵܐ: ܘܡܸܫܟܲܚ ܐܲܢ̄ܬ ܠܲܡܩܵܡ: ܘܐܵܦ ܟܠܹܗ ܥܲܡܵܐ ܗܵܢܵܐ: ܐ̄ܢܵܫ ܠܒܲܝܬܹܿܗ ܢܹܐܙܠ̄ܘܼܢ ܒܲܫܠܵܡܵܐ.

Si hoc feceris, implebis imperium Dei, et præcepta ejus poteris sustentare: et omnis hic populus revertetur ad loca sua cum pace.

Եթէ զայս բան արասցես, զօրացուսցէ զքեզ Աստուած, եւ կարասցես տոկալ, եւ ամենայն ժողովուրդդ երթիցէ ի տեղի իւր խաղաղութեամբ:

უკუეთუ სიტყუაჲ ესე ჰყო, განგაძლიეროს შენ ღმერთმან, და შემძლებელ იყო წინაშე დგომად; და ყოველი ესე ერი მივიდეს ადგილსა თჳსსა მშჳდობით. 23

23 If thou shalt do this thing, and God command thee so, then thou shalt be able to endure, and all this people shall also go to their place in peace.

כד. וַיִּשְׁמַע משֶׁה לְקוֹל חֹתְנוֹ וַיַּעַשׂ כֹּל אֲשֶׁר אָמָר:

ἤκουσεν δὲ Μωυσῆς τῆς φωνῆς τοῦ γαμβροῦ καὶ ἐποίησεν ὅσα αὐτῷ εἶπεν

24 ܘܲܫܡܲܥ ܡܘܼܫܹܐ ܒܩܵܠܹܗ ܕܲܚܡܘܼܗܝ: ܘܲܥܒܲܕ݂ ܟܠ ܡܸܕܸܿܡ ܕܐܸܡܲܪ ܠܹܗ.

Quibus auditis, Moyses fecit omnia quæ ille suggesserat.

Եւ լուաւ Մովսէս ձայնի աներոյն իւրոյ, եւ արար զամենայն որ միանգամ ասաց նմա:

და ისმინა მოსე ჴმაჲ სიმამრისა და ქმნა, რაოდენიცა მან თქუა. 24

24 So Moses hearkened to the voice of his father in law, and did all that he had said.

כה. וַיִּבְחַר משֶׁה אַנְשֵׁי חַיִל מִכָּל יִשְׂרָאֵל וַיִּתֵּן אֹתָם רָאשִׁים עַל הָעָם שָׂרֵי אֲלָפִים שָׂרֵי מֵאוֹת שָׂרֵי חֲמִשִּׁים וְשָׂרֵי עֲשָׂרֹת:

καὶ ἐπέλεξεν Μωυσῆς ἄνδρας δυνατοὺς ἀπὸ παντὸς Ισραηλ καὶ ἐποίησεν αὐτοὺς ἐπ᾽ αὐτῶν χιλιάρχους καὶ ἑκατοντάρχους καὶ πεντηκοντάρχους καὶ δεκαδάρχους

25 ܘܲܓ݂ܒ݂ܵܐ ܡܘܼܫܹܐ ܓܲܒ݂ܪܹ̈ܐ ܕܚܲܝܠܵܐ ܡܼܢ ܟܠܹܗ ܝܼܣܪܵܝܹܠ: ܘܐܲܩܝܼܡ ܐܸܢܘܿܢ ܪܹܫܵܐ ܥܲܠ ܥܲܡܵܐ: ܪܹܫܲܝ ܐܲܠܦܹ̈ܐ: ܘܪܹܫܲܝ ܡܵܐܘܵܬ݂ܵܐ: ܘܪܹܫܲܝ ܚܲܡܫܝܼܢ: ܘܪܹܫܲܝ ܥܸܣܪܵܐ.

Et electis viris strenuis de cuncto Israël, constituit eos principes populi, tribunos, et centuriones, et quinquagenarios, et decanos.

Եւ ընտրեաց Մովսէս յամենայն Իսրայելէ արս զօրաւորս, եւ արար զնոսա ի վերայ նոցա հազարապետս եւ հարիւրապետս եւ յիսնապետս եւ տասնապետս:

და გამოირჩინა მოსე კაცნი ძლიერნი ყოვლისაგან ისრაჱლისა და ყვნა იგინი მათ ზედა ათასისთავ და ასისთავ და ერგასისთავ და ათისთავ 25

25 And Moses chose able men out of all Israel, and made them heads over the people, rulers of thousands, rulers of hundreds, rulers of fifties, and rulers of tens.

כו. וְשָׁפְטוּ אֶת הָעָם בְּכָל עֵת אֶת הַדָּבָר הַקָּשֶׁה יְבִיאוּן אֶל משֶׁה וְכָל הַדָּבָר הַקָּטֹן יִשְׁפּוּטוּ הֵם:

καὶ ἐκρίνοσαν τὸν λαὸν πᾶσαν ὥραν πᾶν δὲ ῥῆμα ὑπέρογκον ἀνεφέροσαν ἐπὶ Μωυσῆν πᾶν δὲ ῥῆμα ἐλαφρὸν ἐκρίνοσαν αὐτοί

26 ܘܕ݂ܵܝܢܝܼܢ ܗ̄ܘܵܘ ܠܥܲܡܵܐ ܒܟ݂ܠܥܕܵܢ: ܘܦܸܬ݂ܓ݂ܵܡܵܐ ܕܲܩܫܹܐ ܡܵܝܬܿܝܼܢ ܗ̄ܘܵܘ ܠܘܵܬ݂ ܡܘܼܫܹܐ: ܘܦܸܬ݂ܓ݂ܵܡܵܐ ܙܥܘܿܪܵܐ ܕܵܝܢܝܼܢ ܗ̄ܘܵܘ ܗܸܢܘܿܢ.

Qui judicabant plebem omni tempore: quidquid autem gravius erat, referebant ad eum, faciliora tantummodo judicantes.

Եւ դատէին զժողովուրդն յամենայն ժամ. բայց զբան ինչ մեծ հասուցանէին առ Մովսէս, եւ զամենայն բան թեթեւ` ինքեանք դատէին:

და წერილის შემომყუანებელ, და შჯიდეს ერსა ყოველსა ჟამსა, ხოლო სიტყუასა უზეშთაესსა ძალისსა მიაწევდეს მოსეს მიმართ და ყოველსა სიტყუასა სუბუქსა შჯიდენ იგინი. 26

26 And they judged the people at all seasons: the hard causes they brought unto Moses, but every small matter they judged themselves.

כז. וַיְשַׁלַּח משֶׁה אֶת חֹתְנוֹ וַיֵּלֶךְ לוֹ אֶל אַרְצוֹ:

ἐξαπέστειλεν δὲ Μωυσῆς τὸν ἑαυτοῦ γαμβρόν καὶ ἀπῆλθεν εἰς τὴν γῆν αὐτοῦ

27 ܘܫܲܕܲܪ ܡܘܼܫܹܐ ܠܲܚܡܘܼܗܝ ܘܐܸܙܲܠ ܠܐܲܪܥܹܗ.

Dimisitque cognatum suum: qui reversus abiit in terram suam.

Եւ արձակեաց Մովսէս զաներն իւր, եւ գնաց յերկիր իւր:

ხოლო წარგზავნა მოსე სიმამრი თჳსი და წარვიდა ქუეყანად თჳსსა. 27

27 And Moses let his father in law depart; and he went his way into his own land.

יט

ΙΘʹ

ܩܦܠܐܘܢ: ܝܛ.

Cap. 19

ԳԼ. ԺԹ

თავი მეცხრამეტე

א. בַּחֹדֶשׁ הַשְּׁלִישִׁי לְצֵאת בְּנֵי יִשְׂרָאֵל מֵאֶרֶץ מִצְרָיִם בַּיּוֹם הַזֶּה בָּאוּ מִדְבַּר סִינָי:

τοῦ δὲ μηνὸς τοῦ τρίτου τῆς ἐξόδου τῶν υἱῶν Ισραηλ ἐκ γῆς Αἰγύπτου τῇ ἡμέρᾳ ταύτῃ ἤλθοσαν εἰς τὴν ἔρημον τοῦ Σινα

1 ܒܝܲܪܚܵܐ ܬܠܝܼܬ݂ܵܝܵܐ ܒܵܬܲܪ ܡܲܦܩܵܢܵܐ ܕܲܒ݂ܢܲܝ ܝܼܣܪܵܝܹܠ ܡܼܢ ܡܸܨܪܹܝܢ: ܒܹܗ ܒܝܵܘܡܵܐ ܗܵܢܵܐ ܐܸܬ݂ܵܘ ܠܡܲܕ݂ܒܿܪܵܐ ܕܣܝܼܢ.

Mense tertio egressionis Israël de terra Ægypti, in die hac venerunt in solitudinem Sinai.

Յամսեանն երրորդի ելանելոյ որդւոցն Իսրայելի յերկրէն Եգիպտացւոց, յաւուրն յայնմիկ եկին յանապատն Սինայ:

და თთუესა მესამესა გამოსლვისა ძეთა ისრაელისათასა ქუეყანით ეგჳპტით, ამას დღესა მოვიდეს უდაბნოდ სინად. 1

1 Þriðja mánaði eptir brottfǫr gyðinga af Egiptalandi komu þeir í auðn Sínai,

1 In the third month, when the children of Israel were gone forth out of the land of Egypt, the same day came they into the wilderness of Sinai.

ב. וַיִּסְעוּ מֵרְפִידִים וַיָּבֹאוּ מִדְבַּר סִינַי וַיַּחֲנוּ בַּמִּדְבָּר וַיִּחַן שָׁם יִשְׂרָאֵל נֶגֶד הָהָר:

καὶ ἐξῆραν ἐκ Ραφιδιν καὶ ἤλθοσαν εἰς τὴν ἔρημον τοῦ Σινα καὶ παρενέβαλεν ἐκεῖ Ισραηλ κατέναντι τοῦ ὄρους

2 ܘܲܫܩܲܠܘ ܡܼܢ ܪܦܝܼܕ݂ܝܼܢ: ܘܐܸܬ݂ܵܘ ܠܡܲܕ݂ܒܿܪܵܐ ܕܣܝܼܢܲܝ: ܘܲܫܪܵܘ ܒܡܲܕ݂ܒܿܪܵܐ: ܘܲܫܪܵܐ ܬܲܡܵܢ ܝܼܣܪܵܝܹܠ ܠܘܼܩܒܲܠ ܛܘܼܪܵܐ.

Nam profecti de Raphidim, et pervenientes usque in desertum Sinai, castrametati sunt in eodem loco, ibique Israël fixit tentoria e regione montis.

Չուեցին յՌափիդիմայ եւ եկին յանապատն Սինայի, եւ բանակեցան յանապատի անդ. եւ բանակեցաւ Իսրայէլ անդ հանդէպ լերինն:

და იტრნეს რაფიდინით და მოვიდეს უდაბნოდ სინაჲსა და დაიბანაკა მუნ ისრაჱლმან წინაშე მთისა. 2

2 því at þeir fóru úr Rapheðin í Sín, ok settu þar herbúðir sínar við fjall þat er þar var.

2 For they were departed from Rephidim, and were come to the desert of Sinai, and had pitched in the wilderness; and there Israel camped before the mount.

ג. וּמשֶׁה עָלָה אֶל הָאֱלֹהִים וַיִּקְרָא אֵלָיו יְהוָֹה מִן הָהָר לֵאמֹר כֹּה תֹאמַר לְבֵית יַעֲקֹב וְתַגֵּיד לִבְנֵי יִשְׂרָאֵל:

καὶ Μωυσῆς ἀνέβη εἰς τὸ ὄρος τοῦ θεοῦ καὶ ἐκάλεσεν αὐτὸν ὁ θεὸς ἐκ τοῦ ὄρους λέγων τάδε ἐρεῖς τῷ οἴκῳ Ιακωβ καὶ ἀναγγελεῖς τοῖς υἱοῖς Ισραηλ

3 ܘܡܘܼܫܹܐ ܣܠܸܩ ܠܘܵܬ݂ ܐܲܠܵܗܵܐ: ܘܲܩܪܵܐ ܠܹܗ ܐܲܠܵܗܵܐ ܡܼܢ ܛܘܼܪܵܐ: ܘܐܸܡܲܪ: ܗܵܟܲܢܵܐ ܬܹܐܡܲܪ ܠܲܕ݂ܒܹܝܬ݂ ܝܲܥܩܘܿܒ݂: ܘܲܬ݂ܚܵܘܹܐ ܠܲܒ݂ܢܲܝ ܝܼܣܪܵܝܹܠ.

Moyses autem ascendit ad Deum: vocavitque eum Dominus de monte, et ait: Hæc dices domui Jacob, et annuntiabis filiis Israël:

Եւ Մովսէս ել ի լեառնն Աստուծոյ``. եւ կոչեաց զնա Աստուած ի լեռնէ անտի եւ ասէ. Այսպէս ասասցես տանն Յակոբայ, եւ պատմեսցես որդւոցն Իսրայելի:

და მოსე აღვიდა მთასა ღმრთისასა და უწოდა მას ღმერთმან მთით გამომეტყუელმან: ესე ჰრქუენ სახლსა იაკობისასა, მიუთხრენ ძეთა ისრაჱლისათა. 3

3 Ok er þeir voru þar, þá kallaði dróttinn á Moyses ok mælti: Þéssa hluti skaltu segja sonum Jakobs ok Israels:

3 And Moses went up unto God, and the LORD called unto him out of the mountain, saying, Thus shalt thou say to the house of Jacob, and tell the children of Israel;

ד. אַתֶּם רְאִיתֶם אֲשֶׁר עָשִׂיתִי לְמִצְרָיִם וָאֶשָּׂא אֶתְכֶם עַל כַּנְפֵי נְשָׁרִים וָאָבִא אֶתְכֶם אֵלָי:

αὐτοὶ ἑωράκατε ὅσα πεποίηκα τοῖς Αἰγυπτίοις καὶ ἀνέλαβον ὑμᾶς ὡσεὶ ἐπὶ πτερύγων ἀετῶν καὶ προσηγαγόμην ὑμᾶς πρὸς ἐμαυτόν

4 ܐܲܢ̄ܬܿܘܿܢ ܚܙܲܝܬܿܘܿܢ ܡܸܕܸܿܡ ܕܥܸܒ݂ܕܹܬ݂ ܠܡܸܨܪܵܝܹܐ: ܘܲܫܩܲܠܬܿܟ݂ܘܿܢ ܐܲܝܟ݂ ܕܥܲܠ ܓܸܦܲܝ ܢܸܫܪܵܐ: ܘܐܲܝܬܿܝܼܬܿܟ݂ܘܿܢ ܠܘܵܬ݂ܝ.

Vos ipsi vidistis quæ fecerim Ægyptiis, quomodo portaverim vos super alas aquilarum, et assumpserim mihi.

Դուք ձեզէն տեսէք որչափ ինչ արարի ընդ Եգիպտացիսն, եւ առի զձեզ իբրեւ ի վերայ թեւոց արծուոյ եւ յարեցի զձեզ առ իս:

თჳთ იხილენით, რაოდენნი უყვენ მეგჳპტელია და აღგიხუენ თქუენ ვითარცა ფრთეთა ზედა არწივისათა და შემოგკრიბენ თქუენ თავისა მიმართ ჩემისა. 4

4 Þér sáuð þá hluti er ek gjǫrða egipzkum mǫnnum, hversu ek bar yðr svá sem yfir arnarvængi ok vá yðr upp til handa mér.

4 Ye have seen what I did unto the Egyptians, and how I bare you on eagles' wings, and brought you unto myself.

ה. וְעַתָּה אִם שָׁמוֹעַ תִּשְׁמְעוּ בְּקֹלִי וּשְׁמַרְתֶּם אֶת בְּרִיתִי וִהְיִיתֶם לִי סְגֻלָּה מִכָּל הָעַמִּים כִּי לִי כָּל הָאָרֶץ:

καὶ νῦν ἐὰν ἀκοῇ ἀκούσητε τῆς ἐμῆς φωνῆς καὶ φυλάξητε τὴν διαθήκην μου ἔσεσθέ μοι λαὸς περιούσιος ἀπὸ πάντων τῶν ἐθνῶν ἐμὴ γάρ ἐστιν πᾶσα ἡ γῆ

5 ܘܗܵܫܵܐ ܐܸܢ ܡܸܫܡܲܥ ܬܸܫܡܥܘܿܢ ܒܩܵܠܝ: ܘܬܸܛܪܘܼܢ ܩܝܵܡܝ: ܬܸܗܘܘܿܢ ܚܲܒܿܝܼܒ݂ܝܼܢ ܠܝܼ ܡܼܢ ܟܠܗܘܿܢ ܥܲܡܡܹ̈ܐ ܕܐܲܪܥܵܐ: ܡܸܛܠ ܕܕ݂ܝܼܠܝ ܗ̄ܝܼ ܐܲܪܥܵܐ.

Si ergo audieritis vocem meam, et custodieritis pactum meum, eritis mihi in peculium de cunctis populis: mea est enim omnis terra:

Եւ արդ` եթէ լսելով լուիցէք ձայնի իմում, եւ պահիցէք զուխտն իմ, եղիջիք դուք ինձ ժողովուրդ սեպհական յամենայն ազգաց. զի իմ է ամենայն երկիր:

და აწ უკუეთუ სმენით ისმინოთ ჴმისა ჩემისა და დაიცვათ აღთქუმაჲ ჩემი, იყვნეთ ჩემდა ერ საზეპუროჲ ყოველთაგან ნათესავთა, რამეთუ ჩემი არს ყოველი ქუეყანაჲ. 5

5 Nú ef þér heyrit rǫdd mina, varðveitið þér sáttmál mitt. Þá munu þér vera mér einkannligr lýðr af ǫllum lýðum, því at ek á alla jǫrðina,

5 Now therefore, if ye will obey my voice indeed, and keep my covenant, then ye shall be a peculiar treasure unto me above all people: for all the earth is mine:

ו. וְאַתֶּם תִּהְיוּ לִי מַמְלֶכֶת כֹּהֲנִים וְגוֹי קָדוֹשׁ אֵלֶּה הַדְּבָרִים אֲשֶׁר תְּדַבֵּר אֶל בְּנֵי יִשְׂרָאֵל:

ὑμεῖς δὲ ἔσεσθέ μοι βασίλειον ἱεράτευμα καὶ ἔθνος ἅγιον ταῦτα τὰ ῥήματα ἐρεῖς τοῖς υἱοῖς Ισραηλ

6 ܘܐܲܢ̄ܬܿܘܢ ܬܸܗܘܘܿܢ ܠܝܼ ܡܲܠܟܿܘܼܬ݂ܵܐ: ܘܟ݂ܵܗܢܹ̈ܐ ܘܥܲܡܵܐ ܩܲܕܿܝܼܫܵܐ: ܗܵܠܹܝܢ ܦܸܬ݂ܓ݂ܵܡܹܐ ܬܹܐܡܲܪ ܠܲܕ݂ܒܹܝܬ݂ ܝܼܣܪܵܝܹܠ.

et vos eritis mihi in regnum sacerdotale, et gens sancta. Hæc sunt verba quæ loqueris ad filios Israël.

Եւ դուք եղիջիք ինձ ի թագաւորութիւն եւ ի քահանայութիւն`` եւ յազգ սուրբ. զայս բանս խօսեսցիս ընդ որդիսն Իսրայելի:

ხოლო თქუენ იყვნეთ ჩემდა სამეუფოჲ მღდელობაჲ, ნათესავ წმიდა. ესე სიტყუანი ჰრქუნე ძეთა ისრაჱლისათა. 6

6 ok þér munuð vera mér í kennimannligt ríki ok í heilagt land. Ok er Guð hafði þetta mælt,

6 And ye shall be unto me a kingdom of priests, and an holy nation. These are the words which thou shalt speak unto the children of Israel.

ז. וַיָּבֹא משֶׁה וַיִּקְרָא לְזִקְנֵי הָעָם וַיָּשֶׂם לִפְנֵיהֶם אֵת כָּל הַדְּבָרִים הָאֵלֶּה אֲשֶׁר צִוָּהוּ יְהוָֹה:

ἦλθεν δὲ Μωυσῆς καὶ ἐκάλεσεν τοὺς πρεσβυτέρους τοῦ λαοῦ καὶ παρέθηκεν αὐτοῖς πάντας τοὺς λόγους τούτους οὓς συνέταξεν αὐτῷ ὁ θεός

7 ܘܐܸܬ݂ܵܐ ܡܘܼܫܹܐ ܘܲܩܪܵܐ ܠܩܲܫܝܼܫܹ̈ܐ ܕܥܲܡܵܐ: ܘܐܸܡܲܪ ܩܕ݂ܵܡܲܝܗܘܿܢ ܟܠܗܘܿܢ ܦܸܬ݂ܓ݂ܵܡܹ̈ܐ ܗܵܠܹܝܢ ܕܦܲܩܕܹܗ ܡܵܪܝܵܐ.

Venit Moyses: et convocatis majoribus natu populi, exposuit omnes sermones quos mandaverat Dominus.

Եկն Մովսէս եւ կոչեաց զծերս ժողովրդեանն, եւ եդ առաջի նոցա զամենայն զբանս զայսոսիկ զոր պատուիրեաց նմա Աստուած:

ხოლო მოვიდა მოსე და მოუწოდა ყოველთა მოხუცებულთა ერისათა და წინა დაუგნა მათ ყოველნი ესე სიტყუანი, რომელნი მიუმცნნა მათ ღმერთმან. 7

7 þá fór Moyses ok kallaði á kynstóra menn ok sagði þeim þat er Guð hafði mælt við hann.

7 And Moses came and called for the elders of the people, and laid before their faces all these words which the LORD commanded him.

ח. וַיַּעֲנוּ כָל הָעָם יַחְדָּו וַיֹּאמְרוּ כֹּל אֲשֶׁר דִּבֶּר יְהוָֹה נַעֲשֶׂה וַיָּשֶׁב משֶׁה אֶת דִּבְרֵי הָעָם אֶל יְהוָֹה:

ἀπεκρίθη δὲ πᾶς ὁ λαὸς ὁμοθυμαδὸν καὶ εἶπαν πάντα ὅσα εἶπεν ὁ θεός ποιήσομεν καὶ ἀκουσόμεθα ἀνήνεγκεν δὲ Μωυσῆς τοὺς λόγους τοῦ λαοῦ πρὸς τὸν θεόν

8 ܘܲܥܢܵܘ ܟܠܹܗ ܥܲܡܵܐ ܐܲܟ݂ܚ̄ܕ݂ܵܐ: ܘܐܸܡܲܪܘ: ܟܠ ܡܸܕܸܿܡ ܕܐܵܡܲܪ ܡܵܪܝܵܐ ܢܸܥܒܸܿܕ݂: ܘܐܲܗܦܸܟ݂ ܡܘܼܫܹܐ ܦܸܬ݂ܓ݂ܵܡܵܘܗܝ ܕܥܲܡܵܐ ܠܘܵܬ݂ ܡܵܪܝܵܐ.

Responditque omnis populus simul: Cuncta quæ locutus est Dominus, faciemus. Cumque retulisset Moyses verba populi ad Dominum,

Պատասխանի ետ ժողովուրդն միահամուռ եւ ասեն. Զամենայն ինչ զոր ասաց Աստուած, արասցուք եւ լուիցուք``: Եւ տարաւ Մովսէս զպատգամս ժողովրդեանն առ Աստուած:

და მიუგო ყოველმან ერმან ერთბამად და თქუა: ყოველი, რაოდენი თქუა ღმერთმან, ვყოთ და ვისმინოთ. და მიაწინა მოსე სიტყუანი ერისანი ღმრთისა მიმართ. 8

8 Allr lýðrinn svaraði honum: Gera munum vér þat allt er Guð býðr. Nú er Moyses hafði þessi orð lýðsins fram rakit til dróttins,

8 And all the people answered together, and said, All that the LORD hath spoken we will do. And Moses returned the words of the people unto the LORD.

ט. וַיֹּאמֶר יְהֹוָה אֶל משֶׁה הִנֵּה אָנֹכִי בָּא אֵלֶיךָ בְּעַב הֶעָנָן בַּעֲבוּר יִשְׁמַע הָעָם בְּדַבְּרִי עִמָּךְ וְגַם בְּךָ יַאֲמִינוּ לְעוֹלָם וַיַּגֵּד משֶׁה אֶת דִּבְרֵי הָעָם אֶל יְהוָֹה:

εἶπεν δὲ κύριος πρὸς Μωυσῆν ἰδοὺ ἐγὼ παραγίνομαι πρὸς σὲ ἐν στύλῳ νεφέλης ἵνα ἀκούσῃ ὁ λαὸς λαλοῦντός μου πρὸς σὲ καὶ σοὶ πιστεύσωσιν εἰς τὸν αἰῶνα ἀνήγγειλεν δὲ Μωυσῆς τὰ ῥήματα τοῦ λαοῦ πρὸς κύριον

9 ܘܐܸܡܲܪ ܡܵܪܝܵܐ ܠܡܘܼܫܹܐ: ܗܵܐ ܐܵܬܹܐ ܐ̄ܢܵܐ ܠܘܵܬ݂ܵܟ݂ ܒܥܲܡܛܵܢܵܐ ܕܲܥܢܵܢܵܐ: ܡܸܛܠ ܕܢܸܫܡܥܘܼܢ ܥܲܡܵܐ ܟܲܕ݂ ܡܲܡܠܸܠ ܐ̄ܢܵܐ ܥܲܡܵܟ݂: ܘܐܵܦ ܠܵܟ݂ ܢܗܲܝܡܢܘܼܢ ܠܥܵܠܲܡ: ܘܚܵܘܝܼ ܡܘܼܫܹܐ ܦܸܬ݂ܓ݂ܵܡܵܘܗܝ ܕܥܲܡܵܐ ܩܕ݂ܵܡ ܡܵܪܝܵܐ.

ait ei Dominus: Jam nunc veniam ad te in caligine nubis, ut audiat me populus loquentem ad te, et credat tibi in perpetuum. Nuntiavit ergo Moyses verba populi ad Dominum.

Եւ ասէ Տէր ցՄովսէս. Ահաւասիկ ես եկից առ քեզ սեամբ ամպոյ, զի լուիցէ ժողովուրդն մինչ ես ընդ քեզ խօսիցիմ, եւ հաւատասցեն քեզ յաւիտեան: Եւ պատմեաց Մովսէս զբանս ժողովրդեանն առ Տէր:

ხოლო უფალმან ჰრქუა მოსეს: აჰა, მე მოვალ შენდა სუეტითა ღრუბლისათა, რათა ესმას ერსა. ვიტყოდი მე შენდა მომართ და ჰრწმენეს შენი უკუნისამდე. და მიუთხრობდა მოსე სიტყუათა ერისათა უფალსა. 9

9 þá mælti Guð við Moyses: Koma mun ek til þín í þoku skýs, ok lýðr minn heyri mik mælanda við þik ok trúi þér at eilífu.

9 And the LORD said unto Moses, Lo, I come unto thee in a thick cloud, that the people may hear when I speak with thee, and believe thee for ever. And Moses told the words of the people unto the LORD.

י. וַיֹּאמֶר יְהוָֹה אֶל משֶׁה לֵךְ אֶל הָעָם וְקִדַּשְׁתָּם הַיּוֹם וּמָחָר וְכִבְּסוּ שִׂמְלֹתָם:

εἶπεν δὲ κύριος πρὸς Μωυσῆν καταβὰς διαμάρτυραι τῷ λαῷ καὶ ἅγνισον αὐτοὺς σήμερον καὶ αὔριον καὶ πλυνάτωσαν τὰ ἱμάτια

10 ܘܐܸܡܲܪ ܡܵܪܝܵܐ ܠܡܘܼܫܹܐ: ܙܸܠ ܠܘܵܬ݂ ܥܲܡܵܐ: ܘܩܲܕܸܿܫ ܐܸܢܘܿܢ ܝܵܘܡܵܢܵܐ ܘܲܡܚܵܪ: ܘܲܢܚܵܘܪܘܼܢ ܠܒ݂ܘܼܫܲܝܗܘܿܢ.

Qui dixit ei: Vade ad populum, et sanctifica illos hodie, et cras, laventque vestimenta sua.

Եւ ասէ Տէր ցՄովսէս. Էջ դիր վկայութիւն ժողովրդեանն`` եւ սրբեա զնոսա այսօր եւ վաղիւ, եւ լուասցեն զձորձս իւրեանց:

ხოლო უფალი ეტყოდა მოსეს: შთავედ და უწამე ერსა და განწმდენ იგინი დღეს და ხვალე და განირცხნენ სამოსელნი მათნი. 10

10 Far þú ok helga folkit í dag. Ok á morgin þvói þeir klæði sín

10 And the LORD said unto Moses, Go unto the people, and sanctify them to day and to morrow, and let them wash their clothes,

יא. וְהָיוּ נְכֹנִים לַיּוֹם הַשְּׁלִישִׁי כִּי בַּיּוֹם הַשְּׁלִשִׁי יֵרֵד יְהוָֹה לְעֵינֵי כָל הָעָם עַל הַר סִינָי:

καὶ ἔστωσαν ἕτοιμοι εἰς τὴν ἡμέραν τὴν τρίτην τῇ γὰρ ἡμέρᾳ τῇ τρίτῃ καταβήσεται κύριος ἐπὶ τὸ ὄρος τὸ Σινα ἐναντίον παντὸς τοῦ λαοῦ

11 ܘܢܸܗܘܘܿܢ ܡܛܲܝܼܒ݂ܝܼܢ ܠܝܵܘܡܵܐ ܬܠܝܼܬ݂ܵܝܵܐ: ܡܸܛܠ ܕܲܒ݂ܝܵܘܡܵܐ ܬܠܝܼܬ݂ܵܝܵܐ ܢܵܚܹܬ݂ ܡܵܪܝܵܐ ܠܥܹܝܢ ܟܠܹܗ ܥܲܡܵܐ ܠܛܘܼܪܵܐ ܕܣܝܼܢܲܝ.

Et sint parati in diem tertium: in die enim tertia descendet Dominus coram omni plebe super montem Sinai.

եւ պատրաստեսցին աւուրն երրորդի. զի յաւուրն երրորդի իջցէ Տէր յանդիման ամենայն ժողովրդեանդ ի լեառնդ Սինա:

და იყვნენ მზა დღესა მესამესა, რამეთუ დღესა მესამესა გარდამოვიდეს უფალი მთასა ზედა სინასა წინაშე ყოვლისა ერისა. 11

11 ok sé búnir á þriðja degi, því at á þriðja degi mun dróttinn niðr stíga yfir fjall Sínai fyrir ǫllu folki.

11 And be ready against the third day: for the third day the LORD will come down in the sight of all the people upon mount Sinai.

יב. וְהִגְבַּלְתָּ אֶת הָעָם סָבִיב לֵאמֹר הִשָּׁמְרוּ לָכֶם עֲלוֹת בָּהָר וּנְגֹעַ בְּקָצֵהוּ כָּל הַנֹּגֵעַ בָּהָר מוֹת יוּמָת:

καὶ ἀφοριεῖς τὸν λαὸν κύκλῳ λέγων προσέχετε ἑαυτοῖς τοῦ ἀναβῆναι εἰς τὸ ὄρος καὶ θιγεῖν τι αὐτοῦ πᾶς ὁ ἁψάμενος τοῦ ὄρους θανάτῳ τελευτήσει

12 ܘܐܲܪܡܵܐ ܣܵܗܕܿܘܼܬ݂ܵܐ ܒܥܲܡܵܐ ܘܐܸܡܲܪ ܠܗܘܿܢ: ܐܸܙܕܲܗܪܘ ܠܵܐ ܬܸܣܩܘܼܢ ܠܛܘܼܪܵܐ: ܘܠܵܐ ܬܸܬ݂ܩܲܪܒ݂ܘܼܢ ܠܲܫܦܘܿܠܵܘ̈ܗܝ: ܘܟ݂ܠ ܡܿܢ ܕܢܸܩܪܘܿܒ݂ ܠܛܘܼܪܵܐ ܢܸܬ݂ܩܛܸܠ.

Constituesque terminos populo per circuitum, et dices ad eos: Cavete ne ascendatis in montem, nec tangatis fines illius: omnis qui tetigerit montem, morte morietur.

Եւ զատուսցես զժողովուրդն շուրջ` եւ ասասցես. Զգոյշ կացէք անձանց յելանելոյ ի լեառնն եւ մերձենալոյ ի նա. զի ամենայն որ մերձեսցի ի լեառնն` մահու սատակեսցի:

და განაყენო ერი გარემოჲს მეტყუელმან: ეკრძალენით თავთა თქუენთა აღსლვად მთად და შეხებად რასმე მისსა. ყოველი, რომელი შეეხოს მთასა, სიკუდილითა აღესრულოს. 12

12 Mark skaltu gera umhverfis fjallit ok bjóða ǫllum lýð at þeir gangi eigi yfir þat mark á fjallit, því at sá er gengr yfir þat mark, þá deyi hann dauða.

12 And thou shalt set bounds unto the people round about, saying, Take heed to yourselves, that ye go not up into the mount, or touch the border of it: whosoever toucheth the mount shall be surely put to death:

יג. לֹא תִגַּע בּוֹ יָד כִּי סָקוֹל יִסָּקֵל אוֹ יָרֹה יִיָּרֶה אִם בְּהֵמָה אִם אִישׁ לֹא יִחְיֶה בִּמְשֹׁךְ הַיֹּבֵל הֵמָּה יַעֲלוּ בָהָר:

οὐχ ἅψεται αὐτοῦ χείρ ἐν γὰρ λίθοις λιθοβοληθήσεται ἢ βολίδι κατατοξευθήσεται ἐάν τε κτῆνος ἐάν τε ἄνθρωπος οὐ ζήσεται ὅταν αἱ φωναὶ καὶ αἱ σάλπιγγες καὶ ἡ νεφέλη ἀπέλθῃ ἀπὸ τοῦ ὄρους ἐκεῖνοι ἀναβήσονται ἐπὶ τὸ ὄρος

13 ܠܵܐ ܬܸܩܪܘܿܒ݂ ܒܹܗ ܐܝܼܕ݂ܵܐ: ܐܸܠܵܐ ܡܸܬ݂ܪܓܵܡܘܼ ܢܸܬ݂ܪܓܸܡ ܘܡܸܫܬܿܕ݂ܵܝܘܼ ܢܸܫܬܿܕܹܐ: ܐܸܢ ܒܥܝܼܪܵܐ ܗ̄ܝܼ ܘܐܸܢ ܒܲܪܢܵܫܵܐ ܠܵܐ ܢܸܚܸܐ: ܘܡܵܐ ܕܫܸܬ݂ܩܲܬ݂ ܩܲܪܢܵܐ: ܫܪܹܐ ܠܟ݂ܘܿܢ ܠܡܸܣܲܩ ܠܛܘܼܪܵܐ.

Manus non tanget eum, sed lapidibus opprimetur, aut confodietur jaculis: sive jumentum fuerit, sive homo, non vivet: cum cœperit clangere buccina, tunc ascendant in montem.

Մի՛ մերձեսցի ի նա ձեռն. քանզի քարամբ քարկոծեսցի եւ նետիւք խոցոտիցի. եթէ անասուն իցէ եւ եթէ մարդ, մի՛ կեցցէ. այլ յորժամ ձայնքն եւ փողն եւ ամպն վերասցին ի լեռնէ անտի,`` ելանիցեն նոքա ի լեառնն:

არა შეეხოს მას ჴელი, რამეთუ ქვითა დაიქოლოს, ანუ სატყორცნითა განიშურდლოს, უკუეთუ საცხოვარი, უკუეთუ კაცი არა ცხოვნდეს, რაჟამს ჴმანი და საყჳრნი და ღრუბელი წარვიდენ მთით, მაშინ აღვიდენ იგინი მთად. 13

13 Eigi skulu hendr hans taka, heldr sé hann grjóti barðr eða skeytum raufaðr hvort sem yfir merkit gengr, menn eða fénaðr. Ok er þeir heyra lýðin syngja, þá rísi allir upp ok gangi til fjallsins.

13 There shall not an hand touch it, but he shall surely be stoned, or shot through; whether it be beast or man, it shall not live: when the trumpet soundeth long, they shall come up to the mount.

יד. וַיֵּרֶד משֶׁה מִן הָהָר אֶל הָעָם וַיְקַדֵּשׁ אֶת הָעָם וַיְכַבְּסוּ שִׂמְלֹתָם:

κατέβη δὲ Μωυσῆς ἐκ τοῦ ὄρους πρὸς τὸν λαὸν καὶ ἡγίασεν αὐτούς καὶ ἔπλυναν τὰ ἱμάτια

14 ܘܲܢܚܸܬ݂ ܡܘܼܫܹܐ ܡܼܢ ܛܘܼܪܵܐ ܠܘܵܬ݂ ܥܲܡܵܐ: ܘܩܲܕܸܿܫ ܠܥܲܡܵܐ: ܘܚܵܘܲܪ ܠܒ݂ܘܼܫܲܝܗܘܿܢ.

Descenditque Moyses de monte ad populum, et sanctificavit eum. Cumque lavissent vestimenta sua,

Եւ էջ Մովսէս ի լեռնէ անտի առ ժողովուրդն, եւ սրբեաց զնոսա. եւ լուացին զձորձս իւրեանց:

და შთამოვიდა მოსე მთით ერისა მომართ და განწმიდნა იგინი და განირსხნეს სამოსელნი მათნი. 14

14 Moyses sagði lýðnum þessi orð dróttins er hann hafði mælt, ok er þeir hǫfðu þvegit klæði sín,

14 And Moses went down from the mount unto the people, and sanctified the people; and they washed their clothes.

טו. וַיֹּאמֶר אֶל הָעָם הֱיוּ נְכֹנִים לִשְׁלשֶׁת יָמִים אַל תִּגְּשׁוּ אֶל אִשָּׁה:

καὶ εἶπεν τῷ λαῷ γίνεσθε ἕτοιμοι τρεῖς ἡμέρας μὴ προσέλθητε γυναικί

15 ܘܐܸܡܲܪ ܡܘܼܫܹܐ ܠܥܲܡܵܐ: ܗܘܲܝܬܿܘܿܢ ܡܛܲܝܼܒ݂ܝܼܢ ܠܝܵܘܡܵܐ ܬܠܝܼܬ݂ܵܝܵܐ: ܠܵܐ ܬܸܬ݂ܩܲܪܒ݂ܘܼܢ ܠܐܲܢ̄ܬܿܬ݂ܵܐ.

ait ad eos: Estote parati in diem tertium, et ne appropinquetis uxoribus vestris.

Եւ ասէ ցժողովուրդն. Պատրաստ լերուք զերիս աւուրս``. ի կանայս մի՛ մերձենայք:

და ჰრქუა ერსა: იყვენით მზა, სამთა დღეთა ნუ შეხუალთ დედაკაცისა. 15

15 þá mælti Moyses: Verit þér búnir á þriðja degi ok haldit hreinlífi yðru þar til.

15 And he said unto the people, Be ready against the third day: come not at your wives.

טז. וַיְהִי בַיּוֹם הַשְּׁלִישִׁי בִּהְיֹת הַבֹּקֶר וַיְהִי קֹלֹת וּבְרָקִים וְעָנָן כָּבֵד עַל הָהָר וְקֹל שֹׁפָר חָזָק מְאֹד וַיֶּחֱרַד כָּל הָעָם אֲשֶׁר בַּמַּחֲנֶה:

ἐγένετο δὲ τῇ ἡμέρᾳ τῇ τρίτῃ γενηθέντος πρὸς ὄρθρον καὶ ἐγίνοντο φωναὶ καὶ ἀστραπαὶ καὶ νεφέλη γνοφώδης ἐπ᾽ ὄρους Σινα φωνὴ τῆς σάλπιγγος ἤχει μέγα καὶ ἐπτοήθη πᾶς ὁ λαὸς ὁ ἐν τῇ παρεμβολῇ

16 ܘܲܗܘܵܐ ܒܝܵܘܡܵܐ ܬܠܝܼܬ݂ܵܝܵܐ ܟܲܕ݂ ܗܘܵܐ ܫܲܦܪܵܐ: ܗܘܵܘ ܩܵܠܹ̈ܐ ܘܒܲܪ̈ܩܹܐ: ܘܲܥܢܵܢܵܐ ܬܲܩܝܼܦܬܵܐ ܗܘܵܬ݂ ܥܲܠ ܛܘܼܪܵܐ: ܘܩܵܠܵܐ ܕܩܲܪܢܵܐ ܚܲܣܝܼܢ ܗ̄ܘܵܐ ܛܵܒ݂: ܘܙܵܥܘ ܟܠܹܗ ܥܲܡܵܐ ܕܐܝܼܬ݂ ܒܡܲܫܪܝܼܬ݂ܵܐ.

Jamque advenerat tertius dies, et mane inclaruerat: et ecce cœperunt audiri tonitrua, ac micare fulgura, et nubes densissima operire montem, clangorque buccinæ vehementius perstrepebat: et timuit populus qui erat in castris.

Եւ եղեւ յաւուրն երրորդի ընդ առաւօտսն ձայնք եւ փայլատակունք եւ ամպ միգախառն ի վերայ լերինն Սինայի լինէին, եւ ձայն փողոյն հնչէր մեծաձայն, եւ զարհուրեցաւ ամենայն ժողովուրդն որ էր ի բանակի անդ:

ხოლო იყო მესამესა დღესა, იქმნა რაჲ ცისკარი, იქმნეს ჴმანი და ელვანი და ღრუბელი ალმურიანი მთასა ზედა სინასა, ჴმაჲ საყჳრისა ოხრიდა დიდად და შეშინდა ყოველი ერი ბანაკსა შინა. 16

16 En er inn þríði dagr var ok um morguninn tók at skyggja, þá heyrðu þeir reiðarþrumur ok þeir sáu eldingar fljúga, ok þykk ský huldi fjallit ok ákafligr lúðrablástr heyrðist. Folkit hræddist, þat er i herbúðunum var, þessar ógnir.

16 And it came to pass on the third day in the morning, that there were thunders and lightnings, and a thick cloud upon the mount, and the voice of the trumpet exceeding loud; so that all the people that was in the camp trembled.

יז. וַיּוֹצֵא משֶׁה אֶת הָעָם לִקְרַאת הָאֱלֹהִים מִן הַמַּחֲנֶה וַיִּתְיַצְּבוּ בְּתַחְתִּית הָהָר:

καὶ ἐξήγαγεν Μωυσῆς τὸν λαὸν εἰς συνάντησιν τοῦ θεοῦ ἐκ τῆς παρεμβολῆς καὶ παρέστησαν ὑπὸ τὸ ὄρος

17 ܘܐܲܦܸܩ ܡܘܼܫܹܐ ܠܥܲܡܵܐ ܠܐܘܼܪܥܹܗ ܕܐܲܠܵܗܵܐ ܡܼܢ ܡܲܫܪܝܼܬ݂ܵܐ: ܘܩܵܡܘ ܒܲܫܦܘܿܠܵܘ̈ܗܝ ܕܛܘܼܪܵܐ.

Cumque eduxisset eos Moyses in occursum Dei de loco castrorum, steterunt ad radices montis.

Եւ եհան Մովսէս զժողովուրդն ընդ առաջ Աստուծոյ ի բանակէ անտի, եւ կացոյց շուրջ`` զստորոտով լերինն Սինայի:

განიყვანა მოსემან ერი შემთხუევად ღმრთისა გარეშე ბანაკისა და წარდგეს წინაშე მთისა. 17

17 18 Alt fjallit Sínai rauk, því at dróttinn sté niðr í eldi yfir fjallit. Ok af þeim eldi rann reykr upp sem af ofni. Allt fjallit var ógurligt, ok lúðrablástr óx í hærra hljóð ok lengra.
17a Þá leiddi Moyses lýðinn allan út úr herbúðunum at fjallinu.

17 And Moses brought forth the people out of the camp to meet with God; and they stood at the nether part of the mount.

יח. וְהַר סִינַי עָשַׁן כֻּלּוֹ מִפְּנֵי אֲשֶׁר יָרַד עָלָיו יְהוָֹה בָּאֵשׁ וַיַּעַל עֲשָׁנוֹ כְּעֶשֶׁן הַכִּבְשָׁן וַיֶּחֱרַד כָּל הָהָר מְאֹד:

τὸ δὲ ὄρος τὸ Σινα ἐκαπνίζετο ὅλον διὰ τὸ καταβεβηκέναι ἐπ᾽ αὐτὸ τὸν θεὸν ἐν πυρί καὶ ἀνέβαινεν ὁ καπνὸς ὡς καπνὸς καμίνου καὶ ἐξέστη πᾶς ὁ λαὸς σφόδρα

18 ܘܛܘܼܪܵܐ ܕܣܝܼܢܲܝ ܬܵܐܹܢ ܗ̄ܘܵܐ ܟܠܹܗ: ܡܸܛܠ ܕܲܢܚܸܬ݂ ܥܠܵܘܗܝ ܡܵܪܝܵܐ ܒܢܘܼܪܵܐ: ܘܲܣܠܸܩ ܬܸܢܵܢܹܗ ܐܲܝܟ݂ ܬܸܢܵܢܵܐ ܕܐܲܬܘܿܢܵܐ: ܘܙܵܥ ܟܠܹܗ ܛܘܼܪܵܐ ܛܵܒ݂.

Totus autem mons Sinai fumabat, eo quod descendisset Dominus super eum in igne: et ascenderet fumus ex eo quasi de fornace, eratque omnis mons terribilis.

Եւ լեառն Սինա ծխէր առ հասարակ, քանզի իջեալ կայր Աստուած ի վերայ նորա հրով, եւ ելանէր ծուխ նորա իբրեւ զծուխ հնոցի, եւ զարհուրեցաւ ամենայն ժողովուրդն յոյժ:

ხოლო მთაჲ სინა მკმოლვარე იყო ყოვლად გარდამოსლვისათჳს ღმრთისა მას ზედა ცეცხლითა. და აღვიდოდა კუამლი ვითარცა კუამლი საჴუმილისა. 18

18 And mount Sinai was altogether on a smoke, because the LORD descended upon it in fire: and the smoke thereof ascended as the smoke of a furnace, and the whole mount quaked greatly.

יט. וַיְהִי קוֹל הַשֹּׁפָר הוֹלֵךְ וְחָזֵק מְאֹד משֶׁה יְדַבֵּר וְהָאֱלֹהִים יַעֲנֶנּוּ בְקוֹל:

ἐγίνοντο δὲ αἱ φωναὶ τῆς σάλπιγγος προβαίνουσαι ἰσχυρότεραι σφόδρα Μωυσῆς ἐλάλει ὁ δὲ θεὸς ἀπεκρίνατο αὐτῷ φωνῇ

19 ܘܲܗܘܵܐ ܩܵܠܵܐ ܕܩܲܪܢܵܐ ܐܵܙܹܠ ܗ̄ܘܵܐ ܘܬ݂ܵܩܹܦ ܛܵܒ݂: ܘܡܘܼܫܹܐ ܡܡܲܠܸܠ ܗ̄ܘܵܐ: ܘܐܲܠܵܗܵܐ ܥܵܢܹܐ ܠܹܗ ܒܩܵܠܵܐ.

Et sonitus buccinæ paulatim crescebat in majus, et prolixius tendebatur: Moyses loquebatur, et Deus respondebat ei.

Քանզի`` հասանէին ձայնք փողոյն ի բաց, յառաջացեալք եւ սաստկացեալք յոյժ, Մովսէս խօսէր, եւ Աստուած տայր նմա ձայն:

და განკჳრდა ყოველი ერი ფრიად და იყვნეს ჴმანი იგი საყჳრისანი, რაოდენ ვიდოდეს, უძლიერეს იქმნებოდეს ფრიად და მოსე იტყოდა, ხოლო ღმერთი მიუგებდა მას ჴმითა. 19

ok lúðrablástr óx í hærra hljóð ok lengra. 19a
Þá leiddi Moyses lýðinn allan út úr herbúðunum at fjallinu. 17a

19 And when the voice of the trumpet sounded long, and waxed louder and louder, Moses spake, and God answered him by a voice.

כ. וַיֵּרֶד יְהוָֹה עַל הַר סִינַי אֶל רֹאשׁ הָהָר וַיִּקְרָא יְהוָֹה לְמשֶׁה אֶל רֹאשׁ הָהָר וַיַּעַל משֶׁה:

κατέβη δὲ κύριος ἐπὶ τὸ ὄρος τὸ Σινα ἐπὶ τὴν κορυφὴν τοῦ ὄρους καὶ ἐκάλεσεν κύριος Μωυσῆν ἐπὶ τὴν κορυφὴν τοῦ ὄρους καὶ ἀνέβη Μωυσῆς

20 ܘܲܢܚܸܬ݂ ܡܵܪܝܵܐ ܠܛܘܼܪܵܐ ܕܣܝܼܢܲܝ: ܠܪܹܫܹܗ ܕܛܘܼܪܵܐ: ܘܲܩܪܵܐ ܡܵܪܝܵܐ ܠܡܘܼܫܹܐ ܠܪܹܫܹܗ ܕܛܘܼܪܵܐ: ܘܲܣܠܸܩ ܡܘܼܫܹܐ.

Descenditque Dominus super montem Sinai in ipso montis vertice, et vocavit Moysen in cacumen ejus. Quo cum ascendisset,

Եւ էջ Տէր ի լեառնն Սինա, ի գլուխ լերինն. եւ կոչեաց Տէր զՄովսէս ի գլուխ լերինն, եւ ել անդր Մովսէս:

და გარდამოვიდა უფალი მთასა ზედა სინასა, თხემსა ზედა მთისასა, და უწოდდა უფალი მოსეს მიმართ თხემსა ზედა მთისასა და აღვიდა მოსე. 20

No Nordic

20 And the LORD came down upon mount Sinai, on the top of the mount: and the LORD called Moses up to the top of the mount; and Moses went up.

כא. וַיֹּאמֶר יְהוָֹה אֶל משֶׁה רֵד הָעֵד בָּעָם פֶּן יֶהֶרְסוּ אֶל יְהוָֹה לִרְאוֹת וְנָפַל מִמֶּנּוּ רָב:

καὶ εἶπεν ὁ θεὸς πρὸς Μωυσῆν λέγων καταβὰς διαμάρτυραι τῷ λαῷ μήποτε ἐγγίσωσιν πρὸς τὸν θεὸν κατανοῆσαι καὶ πέσωσιν ἐξ αὐτῶν πλῆθος

21 ܘܐܸܡܲܪ ܡܵܪܝܵܐ ܠܡܘܼܫܹܐ: ܚܘܿܬ݂ ܣܲܗܸܕ݂ ܒܥܲܡܵܐ ܕܠܵܐ ܢܲܪܚܩܘܼܢ ܩܕ݂ܵܡ ܡܵܪܝܵܐ ܠܡܸܚܙܵܐ: ܘܢܸܦܸܠ ܡܸܢܗܘܿܢ ܣܲܓܿܝܼ.

dixit ad eum: Descende, et contestare populum: ne forte velit transcendere terminos ad videndum Dominum, et pereat ex eis plurima multitudo.

Եւ խօսեցաւ Աստուած ընդ Մովսիսի եւ ասէ. Էջ, դիր վկայութիւն ժողովրդեանդ, գուցէ մերձենայցեն հայել առ Աստուած, եւ անկանիցին բազումք ի նոցանէ:

და თქუა უფალმან მოსეს მიმართ მეტყუელმან: შთავედ, უწამე ერსა, ნუსადა მიეახლნენ ღმრთისა მიმართ განცდად მთასა ზედა და დაეცეს მათგანი სიმრავლე. 21

No Nordic

21 And the LORD said unto Moses, Go down, charge the people, lest they break through unto the LORD to gaze, and many of them perish.

כב. וְגַם הַכֹּהֲנִים הַנִּגָּשִׁים אֶל יְהוָֹה יִתְקַדָּשׁוּ פֶּן יִפְרֹץ בָּהֶם יְהוָֹה:

καὶ οἱ ἱερεῖς οἱ ἐγγίζοντες κυρίῳ τῷ θεῷ ἁγιασθήτωσαν μήποτε ἀπαλλάξῃ ἀπ᾽ αὐτῶν κύριος

22 ܘܐܵܦ ܟܵܗܢܹ̈ܐ ܕܩܲܪܝܼܒ݂ܝܼܢ ܠܡܵܪܝܵܐ ܢܸܬ݂ܩܲܕܿܫܘܼܢ: ܕܠܵܐ ܢܸܫܠܲܛ ܒܗܘܿܢ ܡܵܪܝܵܐ.

Sacerdotes quoque qui accedunt ad Dominum, sanctificentur, ne percutiat eos.

Եւ քահանայքն որ մերձենան առ Աստուած` սրբեսցին, գուցէ սատակիցէ ի նոցանէ Տէր:

და მღდელნი, მახლობელნი უფლისა ღმრთისანი, წმიდა იყვნენ, ნუსადა მოაკუდინოს მათგან უფალმან. 22

No Nordic

22 And let the priests also, which come near to the LORD, sanctify themselves, lest the LORD break forth upon them.

כג. וַיֹּאמֶר משֶׁה אֶל יְהֹוָה לֹא יוּכַל הָעָם לַעֲלֹת אֶל הַר סִינָי כִּי אַתָּה הַעֵדֹתָה בָּנוּ לֵאמֹר הַגְבֵּל אֶת הָהָר וְקִדַּשְׁתּוֹ:

καὶ εἶπεν Μωυσῆς πρὸς τὸν θεόν οὐ δυνήσεται ὁ λαὸς προσαναβῆναι πρὸς τὸ ὄρος τὸ Σινα σὺ γὰρ διαμεμαρτύρησαι ἡμῖν λέγων ἀφόρισαι τὸ ὄρος καὶ ἁγίασαι αὐτό

23 ܘܐܸܡܲܪ ܡܘܼܫܹܐ ܠܡܵܪܝܵܐ: ܠܵܐ ܡܸܫܟܿܚܝܼܢ ܥܲܡܵܐ ܠܡܸܣܲܩ ܠܛܘܼܪܵܐ ܕܣܝܼܢܲܝ: ܡܸܛܠ ܕܐܲܢ̄ܬ ܣܲܗܸܕܬ ܒܲܢ ܘܐܸܡܲܪܬ ܠܝܼ: ܕܬܲܚܸܡܲܝܗܝ ܠܛܘܼܪܵܐ: ܘܩܲܕܸܿܫܲܝܗܝ.

Dixitque Moyses ad Dominum: Non poterit vulgus ascendere in montem Sinai: tu enim testificatus es, et jussisti, dicens: Pone terminos circa montem, et sanctifica illum.

Եւ ասէ Մովսէս ցԱստուած. Ոչ կարէ ժողովուրդն ելանել ի լեառնն Սինա. զի դու ինքնին ուխտեցեր մեզ եւ ասացեր, եթէ Զատուսցես զլեառնս եւ սրբեսցես զդա:

და თქუა მოსე ღმრთისა მიმართ: ვერ შეუძლებს ერი აღმოსლვად მთასა სინასა, რამეთუ შენ მიწამე ჩუენ, მეტყუელმან, განაჩინე მთაჲ და წმიდა-ყავ იგი. 23

No Nordic

23 And Moses said unto the LORD, The people cannot come up to mount Sinai: for thou chargedst us, saying, Set bounds about the mount, and sanctify it.

כד. וַיֹּאמֶר אֵלָיו יְהוָֹה לֶךְ רֵד וְעָלִיתָ אַתָּה וְאַהֲרֹן עִמָּךְ וְהַכֹּהֲנִים וְהָעָם אַל יֶהֶרְסוּ לַעֲלֹת אֶל יְהוָֹה פֶּן יִפְרָץ בָּם:

εἶπεν δὲ αὐτῷ κύριος βάδιζε κατάβηθι καὶ ἀνάβηθι σὺ καὶ Ααρων μετὰ σοῦ οἱ δὲ ἱερεῖς καὶ ὁ λαὸς μὴ βιαζέσθωσαν ἀναβῆναι πρὸς τὸν θεόν μήποτε ἀπολέσῃ ἀπ᾽ αὐτῶν κύριος

24 ܘܐܸܡܲܪ ܠܹܗ ܡܵܪܝܵܐ: ܙܸܠ ܚܘܿܬ݂: ܘܣܲܩ ܐܲܢ̄ܬ ܘܐܲܗܪܘܿܢ ܐܲܚܘܼܟ݂ ܥܲܡܵܟ݂: ܘܟܵܗܢܹ̈ܐ ܘܥܲܡܵܐ ܠܵܐ ܢܲܪܚܩܘܼܢ ܠܡܸܣܲܩ ܩܕ݂ܵܡ ܡܵܪܝܵܐ: ܕܲܠܡܵܐ ܢܩܲܛܸܠ ܡܸܢܗܘܿܢ.

Cui ait Dominus: Vade, descende: ascendesque tu, et Aaron tecum: sacerdotes autem et populus ne transeant terminos, nec ascendant ad Dominum, ne forte interficiat illos.

Եւ ասէ ցնա Տէր. Երթ էջ, եւ ել այսրէն դու եւ Ահարոն ընդ քեզ. բայց քահանայքն եւ ժողովուրդն մի՛ ժտեսցին ելանել առ Աստուած, գուցէ սատակիցէ ի նոցանէ Տէր:

და ჰრქუა მას უფალმან: ვიდოდე, შთავედ და აღმოხჳდე შენ და აჰრონ შენ თანა, ხოლო მღდელნი და ერნი ნუ იიძულებიან აღსლვად ღმრთისა მიმართ, ნუსადა წარწყმიდოს მათგანი უფალმან. 24

Guð mælti þá við Moysen: Far þú upp, ok Aron bróðir þinn með þér. 24a

24 And the LORD said unto him, Away, get thee down, and thou shalt come up, thou, and Aaron with thee: but let not the priests and the people break through to come up unto the LORD, lest he break forth upon them.

כה. וַיֵּרֶד משֶׁה אֶל הָעָם וַיֹּאמֶר אֲלֵהֶם:

κατέβη δὲ Μωυσῆς πρὸς τὸν λαὸν καὶ εἶπεν αὐτοῖς

25 ܘܲܢܚܸܬ݂ ܡܘܼܫܹܐ ܠܘܵܬ݂ ܥܲܡܵܐ: ܘܐܸܡܲܪ ܠܗܘܿܢ.

Descenditque Moyses ad populum, et omnia narravit eis.

Էջ Մովսէս առ ժողովուրդն եւ ասէ ցնոսա:

ხოლო შთავიდა მოსე ერისა მიმართ და ჰრქუა მათ. 25

No Nordic

25 So Moses went down unto the people, and spake unto them.

Κʹ

ܩܦܠܐܘܢ: ܟ.

Cap. 20

ԳԼ. Ի

20 თავი მეოცე

Κʹ

א. וַיְדַבֵּר אֱלֹהִים אֵת כָּל הַדְּבָרִים הָאֵלֶּה לֵאמֹר:

καὶ ἐλάλησεν κύριος πάντας τοὺς λόγους τούτους λέγων

1 ܘܐܸܡܲܪ ܐܲܠܵܗܵܐ ܟܠܗܘܿܢ ܦܸܬ݂ܓ݂ܵܡܹ̈ܐ ܗܵܠܹܝܢ.

Locutusque est Dominus cunctos sermones hos:

Խօսեցաւ Տէր զամենայն զպատգամս զայսոսիկ եւ ասէ:

და იტყოდა უფალი ყოველთა ამათ სიტყუათა, მეტყუელი. 1

1 Guð mæltí við allan gyðingalýð svá at allir heyrðu:

1 And God spake all these words, saying,

ב. אָנֹכִי יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ אֲשֶׁר הוֹצֵאתִיךָ מֵאֶרֶץ מִצְרַיִם מִבֵּית עֲבָדִים:

ἐγώ εἰμι κύριος ὁ θεός σου ὅστις ἐξήγαγόν σε ἐκ γῆς Αἰγύπτου ἐξ οἴκου δουλείας

2 ܐܸܢܵܐ ܐ̄ܢܵܐ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܕܐܲܣܸܩܬܵܟ݂ ܡܼܢ ܐܲܪܥܵܐ ܕܸܡܨܪܹܝܢ: ܡܼܢ ܒܹܝܬ݂ ܥܲܒ݂ܕܘܼܬ݂ܵܐ.

Ego sum Dominus Deus tuus, qui eduxi te de terra Ægypti, de domo servitutis.

Ես եմ Տէր Աստուած քո որ հանի զքեզ յերկրէն Եգիպտացւոց ի տանէ ծառայութեան:

მე ვარ უფალი, ღმერთი შენი, გამომყუანებელი შენი, ქუეყანით ეგჳპტით სახლისაგან კირთებისა. 2

2 Ek em dróttinn Guð þinn, gyðingalýðr, sá er yðr leíddi á brott af Egiptalandi ok leysta ek yðr af þrældómi.

2 I am the LORD thy God, which have brought thee out of the land of Egypt, out of the house of bondage.

ג. לֹא יִהְיֶה לְךָ אֱלֹהִים אֲחֵרִים עַל פָּנַי:

οὐκ ἔσονταί σοι θεοὶ ἕτεροι πλὴν ἐμοῦ

3 ܠܵܐ ܢܸܗܘܘܿܢ ܠܵܟ݂ ܐܲܠܵܗܝܼܢ ܐ̄ܚܪܵܢܝܼܢ ܠܒܲܪ ܡܹܢܝ.

Non habebis deos alienos coram me.

Մի՛ եղիցին քեզ այլ աստուածք բաց յինէն:

არა იყვნენ შენდა ღმერთნი სხუანი თჳნიერ ჩემსა. 3

3 Eigi skulu þér ǫnnur guð dýrka en mik.

3 Thou shalt have no other gods before me.

ד. לֹא תַעֲשֶׂה לְּךָ פֶסֶל וְכָל תְּמוּנָה אֲשֶׁר בַּשָּׁמַיִם מִמַּעַל וַאֲשֶׁר בָּאָרֶץ מִתַּחַת וַאֲשֶׁר בַּמַּיִם מִתַּחַת לָאָרֶץ:

οὐ ποιήσεις σεαυτῷ εἴδωλον οὐδὲ παντὸς ὁμοίωμα ὅσα ἐν τῷ οὐρανῷ ἄνω καὶ ὅσα ἐν τῇ γῇ κάτω καὶ ὅσα ἐν τοῖς ὕδασιν ὑποκάτω τῆς γῆς

4 ܠܵܐ ܬܸܥܒܸܿܕ݂ ܠܵܟ݂ ܟܠ ܨܠܸܡ ܘܟ݂ܠ ܕܡܘܼ: ܕܐܝܼܬ݂ ܒܲܫܡܲܝܵܐ ܠܥܸܠ: ܘܕ݂ܐܝܼܬ݂ ܒܐܲܪܥܵܐ ܡܼܢ ܠܬܲܚܬ: ܘܕ݂ܐܝܼܬ݂ ܒܡܲܝܵܐ ܠܬܲܚܬ ܡܼܢ ܐܲܪܥܵܐ.

Non facies tibi sculptile, neque omnem similitudinem quæ est in cælo desuper, et quæ in terra deorsum, nec eorum quæ sunt in aquis sub terra.

Մի՛ արասցես դու քեզ կուռս ըստ ամենայն նմանութեան որ ինչ յերկինս ի վեր է, եւ որ ինչ յերկրի ի խոնարհ, եւ որ ինչ ի ջուրս ի ներքոյ երկրի:

არა ჰქმნე თავისა შენისა კერპი, არცა ყოველი მსგავსეგაჲ, რაოდენ ცათა შინა-ზე და რაოდენი ქუეყანასა ზედა-ქუე და რაოდენნი წყალთა ქუეშე ქუეყანისა. 4

4 Eigi skulu þér yðr skurðgoð gera eptir líkingu þeirri sem á himnum er eða á jǫrdu eða i vǫtnum eða undir jǫrdu.

4 Thou shalt not make unto thee any graven image, or any likeness of any thing that is in heaven above, or that is in the earth beneath, or that is in the water under the earth.

ה. לֹא תִשְׁתַּחֲוֶה לָהֶם וְלֹא תָעָבְדֵם כִּי אָנֹכִי יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ אֵל קַנָּא פֹּקֵד עֲוֹן אָבוֹת עַל בָּנִים עַל שִׁלֵּשִׁים וְעַל רִבֵּעִים לְשׂנְאָי:

οὐ προσκυνήσεις αὐτοῖς οὐδὲ μὴ λατρεύσῃς αὐτοῖς ἐγὼ γάρ εἰμι κύριος ὁ θεός σου θεὸς ζηλωτὴς ἀποδιδοὺς ἁμαρτίας πατέρων ἐπὶ τέκνα ἕως τρίτης καὶ τετάρτης γενεᾶς τοῖς μισοῦσίν με

5 ܠܵܐ ܬܸܣܓܘܿܕ݂ ܠܗܘܿܢ: ܘܠܵܐ ܬܸܦܠܘܿܚ ܐܸܢܘܿܢ: ܡܸܛܠ ܕܐܸܢܵܐ ܐ̄ܢܵܐ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂: ܐܲܠܵܗܵܐ ܛܲܢܵܢܵܐ: ܦܵܪܲܥ ܚܵܘܒܹ̈ܐ ܕܐܲܒ݂ܵܗܹ̈ܐ ܥܲܠ ܒܢܲܝܵܐ: ܥܲܠ ܬܠܵܬ݂ܵܐ ܘܥܲܠ ܐܲܪܒܥܵܐ ܕܵܪܝܼܢ ܠܣܵܢ̈ܐܲܝ.

Non adorabis ea, neque coles: ego sum Dominus Deus tuus fortis, zelotes, visitans iniquitatem patrum in filios, in tertiam et quartam generationem eorum qui oderunt me:

Մի՛ երկիր պագանիցես նոցա, եւ մի՛ պաշտեսցես զնոսա. զի ես եմ Տէր Աստուած քո, Աստուած նախանձոտ, որ հատուցանեմ զմեղս հարանց որդւոց, յերիս եւ ի չորս ազգս ատելեաց իմոց:

არა თაყუანის-სცე მათ, არცა ჰმსახურო მათ, რამეთუ მე ვარ უფალი ღმერთი შენი, ღმერთი მოშურნე, მიმგებელი ცოდვათა მამათასა შვილთა მიმართ მესამედ და მეოთხედ ნათესავადმდე მოძულეთა ჩემთა. 5

5 Eigi skulu þér þá hluti vegsama ok fága. Ek em dróttinn Guð yðvarr, styrkr kappi, vitjandi illsku feðra á sonum ok í ætt ina þriðju ok ina fjórðu þeirra er mik hata,

5 Thou shalt not bow down thyself to them, nor serve them: for I the LORD thy God am a jealous God, visiting the iniquity of the fathers upon the children unto the third and fourth generation of them that hate me;

ו. וְעֹשֶׂה חֶסֶד לַאֲלָפִים לְאֹהֲבַי וּלְשֹׁמְרֵי מִצְוֹתָי:

καὶ ποιῶν ἔλεος εἰς χιλιάδας τοῖς ἀγαπῶσίν με καὶ τοῖς φυλάσσουσιν τὰ προστάγματά μου

6 ܘܥܵܒܹܕ݂ ܐ̄ܢܵܐ ܛܲܝܒܿܘܼܬ݂ܵܐ ܠܐܲܠܦܹ̈ܐ ܕܕ݂ܵܪܹ̈ܐ ܠܪܵܚܡܲܝ: ܘܲܠܢܵܛܪܲܝ ܦܘܼܩܕܵܢܲܝ.

et faciens misericordiam in millia his qui diligunt me, et custodiunt præcepta mea.

Եւ առնեմ զողորմութիւն ի հազար ազգս սիրելեաց իմոց, եւ ոյք պահեն զհրամանս իմ:

და მოქმედი წყალობისა ათასთამდე მოყუარეთა ჩემთა და რომელი, დაიმარხნიან მცნებანი ჩემნი. 6

6 ok gerandi miskunn í þúsund þeirra er mik elska ok mín boðorð varðveita.

6 And shewing mercy unto thousands of them that love me, and keep my commandments.

ז. לֹא תִשָּׂא אֶת שֵׁם יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ לַשָּׁוְא כִּי לֹא יְנַקֶּה יְהֹוָה אֵת אֲשֶׁר יִשָּׂא אֶת שְׁמוֹ לַשָּׁוְא:

οὐ λήμψῃ τὸ ὄνομα κυρίου τοῦ θεοῦ σου ἐπὶ ματαίῳ οὐ γὰρ μὴ καθαρίσῃ κύριος τὸν λαμβάνοντα τὸ ὄνομα αὐτοῦ ἐπὶ ματαίῳ

7 ܠܵܐ ܬܹܐܡܹܐ ܒܲܫܡܹܗ ܕܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܒܕܲܓܵܠܘܼܬ݂ܵܐ: ܡܸܛܠ ܕܠܵܐ ܡܙܲܟܹܿܐ ܡܵܪܝܵܐ ܠܡܵܢ ܕܝܵܡܹܐ ܒܲܫܡܹܗ ܒܕܲܓܵܠܘܼܬ݂ܵܐ.

Non assumes nomen Domini Dei tui in vanum: nec enim habebit insontem Dominus eum qui assumpserit nomen Domini Dei sui frustra.

Մի՛ առնուցուս զանուն Տեառն Աստուծոյ քո ի վերայ սնոտեաց. զի ոչ սրբեսցէ Տէր զայն որ առնուցու զանուն նորա ի վերայ սնոտեաց:

არა მოიღო სახელი უფლისა ღმრთისა შენისა ამაოსა ზედა, რამეთუ არა წმიდა-ყოს უფალმან მომღებელი სახელისა მისისაჲ ამაოსა ზედა. 7

7 Eigi skulu þér taka nafn dróttins við hégóma, því at Guð mun þann eigi saklausan hafa er upp nemr nafn mitt, dróttins Guðs yðvars, úfyrirsynju í hégóma.

7 Thou shalt not take the name of the LORD thy God in vain; for the LORD will not hold him guiltless that taketh his name in vain.

ח. זָכוֹר אֶת יוֹם הַשַּׁבָּת לְקַדְּשׁוֹ:

μνήσθητι τὴν ἡμέραν τῶν σαββάτων ἁγιάζειν αὐτήν

8 ܐܸܬܿܕܲܟ݂ܪ ܝܵܘܡܵܐ ܕܫܲܒܬ݂ܵܐ ܠܲܡܩܲܕܵܫܘܼܬܹܗ.

Memento ut diem sabbati sanctifices.

Յիշեսջիր զօրն շաբաթուց սրբել զնա:

მოიჴსენე დღე შაბათთა წმიდა-ყოფად მისსა. 8

8 Minnizt þér at halda helgan þvottdag hvern.

8 Remember the sabbath day, to keep it holy.

ט. שֵׁשֶׁת יָמִים תַּעֲבֹד וְעָשִׂיתָ כָל מְלַאכְתֶּךָ:

ἓξ ἡμέρας ἐργᾷ καὶ ποιήσεις πάντα τὰ ἔργα σου

9 ܫܬܵܐ ܝܵܘܡܝܼܢ ܬܸܦܠܘܿܚ: ܘܬܸܥܒܸܿܕ ܟܠ ܥܒ݂ܵܕ݂ܵܟ݂.

Sex diebus operaberis, et facies omnia opera tua.

Զվեց օր գործեսցես, եւ արասցես զամենայն զգործս քո:

ექუსთა დღეთა იქმოდე და ჰქმნე ყოველნი საქმენი. 9

9 Sex daga skulu þér vinna verk yður,

9 Six days shalt thou labour, and do all thy work:

י. וְיוֹם הַשְּׁבִיעִי שַׁבָּת לַיהֹוָה אֱלֹהֶיךָ לֹא תַעֲשֶׂה כָל מְלָאכָה אַתָּה וּבִנְךָ וּבִתֶּךָ עַבְדְּךָ וַאֲמָתְךָ וּבְהֶמְתֶּךָ וְגֵרְךָ אֲשֶׁר בִּשְׁעָרֶיךָ:

τῇ δὲ ἡμέρᾳ τῇ ἑβδόμῃ σάββατα κυρίῳ τῷ θεῷ σου οὐ ποιήσεις ἐν αὐτῇ πᾶν ἔργον σὺ καὶ ὁ υἱός σου καὶ ἡ θυγάτηρ σου ὁ παῖς σου καὶ ἡ παιδίσκη σου ὁ βοῦς σου καὶ τὸ ὑποζύγιόν σου καὶ πᾶν κτῆνός σου καὶ ὁ προσήλυτος ὁ παροικῶν ἐν σοί

10 ܘܝܵܘܡܵܐ ܫܒ݂ܝܼܥܵܝܵܐ ܫܲܒܬ݂ܵܐ ܠܡܵܪܝܵܐܐܲܠܵܗܵܟ݂: ܠܵܐ ܬܸܥܒܸܿܕ ܒܹܗ ܟܠ ܥܒ݂ܵܕ݂: ܐܲܢ̄ܬ: ܘܲܒ݂ܪܵܟ݂: ܘܒܲܪܬ݂ܵܟ݂: ܘܥܲܒ݂ܕܵܟ݂: ܘܐܲܡܬ݂ܵܟ݂: ܘܲܒ݂ܥܝܼܪܵܟ݂: ܘܬ݂ܵܘܬܵܒ݂ܵܐ ܕܲܒ݂ܩܘܼܪܝܵܟ݂.

Septimo autem die sabbatum Domini Dei tui est: non facies omne opus in eo, tu, et filius tuus et filia tua, servus tuus et ancilla tua, jumentum tuum, et advena qui est intra portas tuas.

Յաւուրն եւթներորդի շաբաթ Տեառն Աստուծոյ քո. մի՛ գործեսցես ի նմա զամենայն գործ քո, դու եւ ուստր քո եւ դուստր քո, ծառայ քո եւ աղախին քո, եզն քո եւ էշ քո եւ ամենայն անասուն քո, եւ եկն`` քո եւ պանդուխտն որ ի քեզ:

ხოლო დღე მეშჳდე შაბათი არს უფლისა, ღმრთისა შენისა, არა ჰქმნე მას შინა ყოველი საქმე შენ და ძემან შენმან და ასულმან შენმან და მონამან შენმან და მჴევალმან შენმან, ჴარმან შენმან და კარაულმან შენმან და ყოველმან საცხოვარმან შენმან და მწირმან, რომელი მკჳდრ არს შენ შორის. 10

10 en á sjaunda dag skaltu halda hvíldardag dróttins Guðs þíns. Eigi skaltu neitt vinna á þvottdegi, sonr þinn ok dóttir þín, þræll þinn ok ambátt þín, eykr þinn ok útlendr maðr sá er með þér er, ok fyrir innan hlið þín skal ekki vinna á þvottdag.

10 But the seventh day is the sabbath of the LORD thy God: in it thou shalt not do any work, thou, nor thy son, nor thy daughter, thy manservant, nor thy maidservant, nor thy cattle, nor thy stranger that is within thy gates:

יא. כִּי שֵׁשֶׁת יָמִים עָשָׂה יְהֹוָה אֶת הַשָּׁמַיִם וְאֶת הָאָרֶץ אֶת הַיָּם וְאֶת כָּל אֲשֶׁר בָּם וַיָּנַח בַּיּוֹם הַשְּׁבִיעִי עַל כֵּן בֵּרַךְ יְהֹוָה אֶת יוֹם הַשַּׁבָּת וַיְקַדְּשֵׁהוּ:

ἐν γὰρ ἓξ ἡμέραις ἐποίησεν κύριος τὸν οὐρανὸν καὶ τὴν γῆν καὶ τὴν θάλασσαν καὶ πάντα τὰ ἐν αὐτοῖς καὶ κατέπαυσεν τῇ ἡμέρᾳ τῇ ἑβδόμῃ διὰ τοῦτο εὐλόγησεν κύριος τὴν ἡμέραν τὴν ἑβδόμην καὶ ἡγίασεν αὐτήν

11 ܡܸܛܠ ܕܒܸܫܬܵܐ ܝܵܘܡܝܼܢ ܥܒܲܕ݂ ܡܵܪܝܵܐ ܫܡܲܝܵܐ ܘܐܲܪܥܵܐ: ܘܝܲܡܡܹ̈ܐ ܘܟ݂ܠ ܕܐܝܼܬ݂ ܒܗܘܿܢ: ܘܐܸܬܿܬܿܢܝܼܚ ܒܝܵܘܡܵܐ ܫܒ݂ܝܼܥܵܝܵܐ: ܡܸܛܠ ܗܵܢܵܐ ܒܲܪܸܟ݂ ܐܲܠܵܗܵܐ ܠܝܵܘܡܵܐ ܫܒ݂ܝܼܥܵܝܵܐ ܘܩܲܕܿܫܹܗ.

Sex enim diebus fecit Dominus cælum et terram, et mare, et omnia quæ in eis sunt, et requievit in die septimo: idcirco benedixit Dominus diei sabbati, et sanctificavit eum.

Զի զվեց օր արար Տէր Աստուած զերկինս եւ զերկիր, եւ զծով եւ զամենայն որ ի նոսա, եւ հանգեաւ յաւուրն եւթներորդի. վասն այնորիկ օրհնեաց Տէր զօրն եւթներորդ եւ սրբեաց զնա:

რამეთუ ექუსთა დღეთა შინა შექმნა უფალმან ცა და ქუეყანაჲ და ზღუაჲ და ყოველნი მას შინანი და განისუენა დღესა მეშჳდესა. ამისთჳს აკურთხა უფალმან დღე მეშვიდე და წმიდა-ყო იგი. 11

11 Á sjau dǫgum gjǫrði dróttinn himin ok jǫrd, sjó ok alla hluti þá er í þeim eru. En á sjaunda degi hvíldizt hann af ǫllu verki. Fyrir því blessadi dróttinn þvottdag ok helgaði.

11 For in six days the LORD made heaven and earth, the sea, and all that in them is, and rested the seventh day: wherefore the LORD blessed the sabbath day, and hallowed it.

יב. כַּבֵּד אֶת אָבִיךָ וְאֶת אִמֶּךָ לְמַעַן יַאֲרִכוּן יָמֶיךָ עַל הָאֲדָמָה אֲשֶׁר יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ נֹתֵן לָךְ:

τίμα τὸν πατέρα σου καὶ τὴν μητέρα ἵνα εὖ σοι γένηται καὶ ἵνα μακροχρόνιος γένῃ ἐπὶ τῆς γῆς τῆς ἀγαθῆς ἧς κύριος ὁ θεός σου δίδωσίν σοι

12 ܝܲܩܲܪ ܠܐܲܒ݂ܘܼܟ݂ ܘܠܸܐܡܵܟ݂: ܕܢܸܣܓܿܘܿܢ ܝܵܘܡܲܝܟ ܒܐܲܪܥܵܐ: ܕܡܵܪܝܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܝܵܗܹܒ݂ ܠܵܟ݂.

Honora patrem tuum et matrem tuam, ut sis longævus super terram, quam Dominus Deus tuus dabit tibi.

Պատուեա զհայր քո եւ զմայր քո զի քեզ բարի լիցի, եւ`` զի երկայնակեաց լինիցիս ի վերայ երկրին բարութեան զոր Տէր Աստուած քո տացէ քեզ:

პატივ-ეც მამასა შენსა და დედასა შენსა, რათა კეთილი იქმნეს შენდა და რათა გრძელ ჟამ იყო ქუეყანასა ზედა კეთილისასა, რომელი უფალმან ღმერთმან შენმან მოგცეს შენ. 12

12 Vegsama þú fǫður þinn ok móður þína, at þú sért langær yfir jǫrðinni þá er Guð mun gefa þér.

12 Honour thy father and thy mother: that thy days may be long upon the land which the LORD thy God giveth thee.

יג. לֹא תִּרְצָח: ס

οὐ μοιχεύσεις¹

1. The Greek text has a different order from all other versions of this and the two following items.

13 ܠܵܐ ܬܸܩܛܘܿܠ.

Non occides.

Մի՛ սպանաներ:

არა კაც-ჰკლა, 13

13 Eigi skaltu vega,

13 Thou shalt not kill.

לֹא תִּנְאָף: ס

οὐ κλέψεις

14 ܠܵܐ ܬܓ݂ܘܼܪ.

Non mœchaberis.

Մի՛ շնար:

არა იმრუშო, 14

14 eigi skaltu hórdóma gera,

14 Thou shalt not commit adultery.

לֹא תִּגְנֹב: ס

οὐ φονεύσεις

15 ܠܵܐ ܬܸܓ݂ܢܘܿܒ݂.

Non furtum facies.

Մի՛ գողանար:

არა იპარო, 15

15 ok eigi skaltu stela.

15 Thou shalt not steal.

לֹא תַעֲנֶה בְרֵעֲךָ עֵד שָׁקֶר:

οὐ ψευδομαρτυρήσεις κατὰ τοῦ πλησίον σου μαρτυρίαν ψευδῆ

16 ܠܵܐ ܬܣܲܗܸܕ݂ ܥܲܠ ܚܲܒ݂ܪܵܟ݂ ܣܵܗܕܘܼܬ݂ܵܐ ܕܲܓܵܠܬܵܐ.

Non loqueris contra proximum tuum falsum testimonium.

Մի՛ սուտ վկայութիւն վկայեր զընկերէ քումմէ:

არა ცილი სწამო მოყუასსა შენსა ზედა წამებითა ცრუჲთა, 16

16 Eigi skaltu ljúgvitni bera í gegn náungi þínum,

16 Thou shalt not bear false witness against thy neighbour.

יד. לֹא תַחְמֹד בֵּית רֵעֶך ס לֹא תַחְמֹד אֵשֶׁת רֵעֶךָ וְעַבְדּוֹ וַאֲמָתוֹ וְשׁוֹרוֹ וַחֲמֹרוֹ וְכֹל אֲשֶׁר לְרֵעֶךָ:¹

1. The numbering with the Hebrew letters are as in some editions, while the reference in blue above is like that of the Biblia Hebraica, and in accordance with again other versions. The reason for the disaccordance of numbering is the parsing of the decalogus in the previos verse.

οὐκ ἐπιθυμήσεις τὴν γυναῖκα τοῦ πλησίον σου οὐκ ἐπιθυμήσεις τὴν οἰκίαν τοῦ πλησίον σου οὔτε τὸν ἀγρὸν αὐτοῦ οὔτε τὸν παῖδα αὐτοῦ οὔτε τὴν παιδίσκην αὐτοῦ οὔτε τοῦ βοὸς αὐτοῦ οὔτε τοῦ ὑποζυγίου αὐτοῦ οὔτε παντὸς κτήνους αὐτοῦ οὔτε ὅσα τῷ πλησίον σού ἐστιν

17 ܠܵܐ ܬܸܪܲܓ݂ ܒܲܝܬܹܿܗ ܕܚܲܒ݂ܪܵܟ݂: ܠܵܐ ܬܸܪܲܓ݂ ܐܲܢ̄ܬܿܬܹܗ ܕܚܲܒ݂ܪܵܟ݂: ܘܥܲܒ݂ܕܹܿܗ: ܘܐܲܡܬܹܗ: ܘܬ݂ܵܘܪܹܗ: ܘܲܚܡܵܪܹܗ: ܘܟ݂ܠ ܡܸܕܸܿܡ ܕܐܝܼܬ݂ ܠܚܲܒ݂ܪܵܟ݂.

Non concupisces domum proximi tui, nec desiderabis uxorem ejus, non servum, non ancillam, non bovem, non asinum, nec omnia quæ illius sunt.

Մի՛ ցանկանար տան ընկերի քո, եւ մի՛ անդոյ նորա``. մի՛ ցանկանար կնոջ ընկերի քո, եւ մի՛ ծառայի նորա, եւ մի՛ աղախնոյ նորա, եւ մի՛ եզին նորա, եւ մի՛ իշոյ նորա, եւ մի՛ ամենայն անասնոյ նորա`` եւ մի՛ ամենայնի զինչ ընկերի քո իցէ:

არა გული-გითქუმიდეს ცოლსა მოყუსისა შენისასა, არცა აგარაკსა მისსა, არცა მონასა მისსა, არცა მჴევალსა მისსა, არცა ჴარსა მისსა, არცა კაჰრაულსა მისსა, არცა ყოველსა საცხოვარსა მისსა, არცა რაოდენი-რაჲ არს მოყუსისა შენისა. 17

17 ok eigi skaltu girnazt hús náungs þíns. Eigi skaltu girnazt konu náungs þíns, eigi þræl, eigi ambátt, eigi uxa eða asna ok øngvan hlut þann er annarr á.

17 Thou shalt not covet thy neighbour's house, thou shalt not covet thy neighbour's wife, nor his manservant, nor his maidservant, nor his ox, nor his ass, nor any thing that is thy neighbour's.

טו. וְכָל הָעָם רֹאִים אֶת הַקּוֹלֹת וְאֶת הַלַּפִּידִם וְאֵת קוֹל הַשֹּׁפָר וְאֶת הָהָר עָשֵׁן וַיַּרְא הָעָם וַיָּנֻעוּ וַיַּעַמְדוּ מֵרָחֹק:

καὶ πᾶς ὁ λαὸς ἑώρα τὴν φωνὴν καὶ τὰς λαμπάδας καὶ τὴν φωνὴν τῆς σάλπιγγος καὶ τὸ ὄρος τὸ καπνίζον φοβηθέντες δὲ πᾶς ὁ λαὸς ἔστησαν μακρόθεν

18 ܘܟ݂ܠܹܗ ܥܲܡܵܐ ܚܵܙܹܝܢ ܩܵܠܹ̈ܐ: ܘܠܲܡܦܹܝܕܹ̈ܐ: ܘܩܵܠܵܐ ܕܩܲܪܢܵܐ: ܘܛܘܼܪܵܐ ܕܬ݂ܵܐܹܢ: ܘܲܚܙܵܘ ܥܲܡܵܐ ܘܲܕ݂ܚܸܠܘ: ܘܩܵܡܘ ܡܼܢ ܪܘܼܚܩܵܐ.

Cunctus autem populus videbat voces et lampades, et sonitum buccinæ, montemque fumantem: et perterriti ac pavore concussi, steterunt procul,

Եւ ամենայն ժողովուրդն տեսանէր զձայնն եւ զճառագայթսն եւ զբարբառ փողոյն եւ զլեառնն ծխեալ: Զահի հարաւ ամենայն ժողովուրդն եւ խորշեցաւ եկաց ի հեռաստանէ:

და ყოველი ერი ხედვიდა ჴმასა და ლამპართა და ჴმასა საყჳრისასა და მთაჲ მკუმოლვარე იყო, ხოლო შეშინებულნი ყოველნი ერნი დგეს შორს. 18

18 Allr lýðr heyrði rǫddina ok svá hornblástr ok sá dal ok rjúkanda fjall, ok hræddir voru þeir mjǫk ok lostnir með ógn

18 And all the people saw the thunderings, and the lightnings, and the noise of the trumpet, and the mountain smoking: and when the people saw it, they removed, and stood afar off.

טז. וַיֹּאמְרוּ אֶל משֶׁה דַּבֶּר אַתָּה עִמָּנוּ וְנִשְׁמָעָה וְאַל יְדַבֵּר עִמָּנוּ אֱלֹהִים פֶּן נָמוּת:

καὶ εἶπαν πρὸς Μωυσῆν λάλησον σὺ ἡμῖν καὶ μὴ λαλείτω πρὸς ἡμᾶς ὁ θεός μήποτε ἀποθάνωμεν

19 ܘܐܸܡܲܪܘ ܠܡܘܼܫܹܐ: ܡܲܠܸܠ ܐܲܢ̄ܬ ܥܲܡܲܢ: ܘܢܸܫܡܲܥ، ܘܠܵܐ ܢܡܲܠܸܠ ܥܲܡܲܢ ܐܲܠܵܗܵܐ: ܕܠܵܐ ܢܡܘܼܬ݂.

dicentes Moysi: Loquere tu nobis, et audiemus: non loquatur nobis Dominus, ne forte moriamur.

Եւ ասեն ցՄովսէս. Դու խօսեաց ընդ մեզ եւ լուիցուք, եւ մի՛ խօսեսցի ընդ մեզ Աստուած, գուցէ մեռանիցիմք:

და იტყოდეს მოსეს მიმართ: შენ გუეტყოდე ჩუენ და ნუ იტყჳს ჩუენდა მომართ ღმერთი, რათა არა მოვკუდეთ. 19

19 ok mæltu við Moyses: Mæl þú við oss at vér heyrim ok munum vér heyra. Mæli eigi dróttinn við oss, at eigi berizt svá at at vér deyim.

19 And they said unto Moses, Speak thou with us, and we will hear: but let not God speak with us, lest we die.

יז. וַיֹּאמֶר משֶׁה אֶל הָעָם אַל תִּירָאוּ כִּי לְבַעֲבוּר נַסּוֹת אֶתְכֶם בָּא הָאֱלֹהִים וּבַעֲבוּר תִּהְיֶה יִרְאָתוֹ עַל פְּנֵיכֶם לְבִלְתִּי תֶחֱטָאוּ:

καὶ λέγει αὐτοῖς Μωυσῆς θαρσεῖτε ἕνεκεν γὰρ τοῦ πειράσαι ὑμᾶς παρεγενήθη ὁ θεὸς πρὸς ὑμᾶς ὅπως ἂν γένηται ὁ φόβος αὐτοῦ ἐν ὑμῖν ἵνα μὴ ἁμαρτάνητε

20 ܘܐܸܡܲܪ ܡܘܼܫܹܐ ܠܥܲܡܵܐ: ܠܵܐ ܬܸܕ݂ܚܠܘܼܢ ܡܸܛܠ ܕܠܲܡܢܲܣܵܝܘܼܬ݂ܟ݂ܘܿܢ ܐܸܬ݂ܵܐ ܐܲܠܵܗܵܐ: ܡܸܛܠ ܕܬܸܗܘܸܐ ܕܸܚܠܬܹܗ ܩܕ݂ܵܡ ܐܲܦܲܝܟܿܘܿܢ: ܘܲܕ݂ܠܵܐ ܬܸܚܛܘܿܢ.

Et ait Moyses ad populum: Nolite timere: ut enim probaret vos venit Deus, et ut terror illius esset in vobis, et non peccaretis.

Եւ ասէ ցնոսա Մովսէս. Քաջալերեցարուք, զի վասն փորձելոյ զձեզ եկն առ ձեզ Աստուած, որպէս զի լինիցի երկեւղ նորա ի ձեզ, զի մի՛ մեղանչիցէք:

და ეტყოდა მათ მოსე: მინდობილ იყვენით, გამოცდისა თქუენისათჳს მოვიდა ღმერთი თქუენდა, რათა იქმნეს შიში მისი თქუენ შორის, რათა არა სცოდოთ. 20

20 Þá mælti Moyses við lýðinn: Hræðizt þér eigi, því at til þess kom Guð, at hann reyndi yðr, ok at ógn hans væri yfir yðr til þess at eigi misgerði þér.

20 And Moses said unto the people, Fear not: for God is come to prove you, and that his fear may be before your faces, that ye sin not.

יח. וַיַּעֲמֹד הָעָם מֵרָחֹק וּמשֶׁה נִגַּשׁ אֶל הָעֲרָפֶל אֲשֶׁר שָׁם הָאֱלֹהִים:

εἱστήκει δὲ ὁ λαὸς μακρόθεν Μωυσῆς δὲ εἰσῆλθεν εἰς τὸν γνόφον οὗ ἦν ὁ θεός

21 ܘܩܵܡܘ ܥܲܡܵܐ ܡܼܢ ܪܘܼܚܩܵܐ: ܘܡܘܼܫܹܐ ܩܪܸܒ݂ ܠܘܵܬ݂ ܥܲܪܦܸܠܵܐ ܕܬܲܡܵܢ ܐܲܠܵܗܵܐ.

Stetitque populus de longe. Moyses autem accessit ad caliginem in qua erat Deus.

Եւ կայր ժողովուրդն ի հեռաստանէ. եւ Մովսէս եմուտ ի մէգն ուր էր Աստուած:

და დგა ყოველი ერი შორს. ხოლო მოსე შევიდა ნისლსა, სადა იყო ღმერთი. 21

21 Lýðrinn stóð mjǫk langt frá fjallinu, en Moyses gekk at þokunni þeirri er fjallit var í.

21 And the people stood afar off, and Moses drew near unto the thick darkness where God was.

יט. וַיֹּאמֶר יְהוָֹה אֶל משֶׁה כֹּה תֹאמַר אֶל בְּנֵי יִשְׂרָאֵל אַתֶּם רְאִיתֶם כִּי מִן הַשָּׁמַיִם דִּבַּרְתִּי עִמָּכֶם:

εἶπεν δὲ κύριος πρὸς Μωυσῆν τάδε ἐρεῖς τῷ οἴκῳ Ιακωβ καὶ ἀναγγελεῖς τοῖς υἱοῖς Ισραηλ ὑμεῖς ἑωράκατε ὅτι ἐκ τοῦ οὐρανοῦ λελάληκα πρὸς ὑμᾶς

22 ܘܐܸܡܲܪ ܡܵܪܝܵܐ ܠܡܘܼܫܹܐ: ܗܵܟܲܢܵܐ ܬܹܐܡܲܪ ܠܲܕ݂ܒܹܝܬ݂ ܝܼܣܪܵܝܹܠ: ܐܲܢ̄ܬܿܘܿܢ ܚܙܲܝܬܿܘܿܢ ܕܡܸܢ ܫܡܲܝܵܐ ܡܲܠܠܹܬ݂ ܥܲܡܟ݂ܘܿܢ.

Dixit præterea Dominus ad Moysen: Hæc dices filiis Israël: Vos vidistis quod de cælo locutus sim vobis.

Եւ ասէ Տէր ցՄովսէս. Այսպէս ասասցես դու տանդ Յակոբայ, եւ պատմեսցես`` որդւոցդ Իսրայելի. Դուք ձեզէն տեսէք, զի յերկնից խօսեցայ ընդ ձեզ:

და თქუა უფალმან მოსეს მიმართ: ესე ჰრქუნე სახლსა იაკობისსა და მიუთხრნე ძეთა ისრაჱლისათა: თქუენ იხილეთ, რამეთუ ცით გამო ვიტყოდე თქუენდა მიმართ. 22

22 Dróttinn mælti þá við Moyses: Þessa hluti skaltu segja sonum Israel: Þér sáð ok heyrðu þat er ek mælta við yðr af himni.

22 And the LORD said unto Moses, Thus thou shalt say unto the children of Israel, Ye have seen that I have talked with you from heaven.

כ. לֹא תַעֲשׂוּן אִתִּי אֱלֹהֵי כֶסֶף וֵאלֹהֵי זָהָב לֹא תַעֲשׂוּ לָכֶם:

οὐ ποιήσετε ἑαυτοῖς θεοὺς ἀργυροῦς καὶ θεοὺς χρυσοῦς οὐ ποιήσετε ὑμῖν αὐτοῖς

23 ܠܵܐ ܬܸܥܒܿܕ݂ܘܼܢ ܠܟ݂ܘܿܢ ܥܲܡܝ ܐܲܠܵܗܹ̈ܐ ܕܕܲܗܒ݂ܵܐ: ܘܐܲܠܵܗܹ̈ܐ ܕܣܹܐܡܵܐ ܠܵܐ ܬܸܥܒܿܕ݂ܘܼܢ ܠܟ݂ܘܿܢ.

Non facietis deos argenteos, nec deos aureos facietis vobis.

Մի՛ առնիցէք ձեզ աստուածս ոսկեղէնս եւ աստուածս արծաթեղէնս:

არ ჰქმნნეთ თავთა თქუენთათჳს ღმერთნი ვეცხლისანი და ღმერთნი ოქროჲსანი. 23

23 Eigi skulu þér gera yðr goð af gulli eða silfri.

23 Ye shall not make with me gods of silver, neither shall ye make unto you gods of gold.

כא. מִזְבַּח אֲדָמָה תַּעֲשֶׂה לִּי וְזָבַחְתָּ עָלָיו אֶת עֹלֹתֶיךָ וְאֶת שְׁלָמֶיךָ אֶת צֹאנְךָ וְאֶת בְּקָרֶךָ בְּכָל הַמָּקוֹם אֲשֶׁר אַזְכִּיר אֶת שְׁמִי אָבוֹא אֵלֶיךָ וּבֵרַכְתִּיךָ:

θυσιαστήριον ἐκ γῆς ποιήσετέ μοι καὶ θύσετε ἐπ᾽ αὐτοῦ τὰ ὁλοκαυτώματα καὶ τὰ σωτήρια ὑμῶν τὰ πρόβατα καὶ τοὺς μόσχους ὑμῶν ἐν παντὶ τόπῳ οὗ ἐὰν ἐπονομάσω τὸ ὄνομά μου ἐκεῖ καὶ ἥξω πρὸς σὲ καὶ εὐλογήσω σε

24 ܡܲܕ݂ܒܚܵܐ ܕܐܲܕ݂ܡܬ݂ܵܐ ܬܸܥܒܸܿܕ݂ ܠܝܼ: ܘܲܬܿܕܲܒܲܚ ܥܠܵܘܗܝ ܥܠܵܘܵܬ݂ܵܟ݂ ܘܩܘܼܪܒܵܢܲܝܟ: ܘܥܵܢܵܟ݂ ܘܬ݂ܵܘܪܲܝܟ: ܒܟ݂ܠ ܐܲܬܲܪ ܕܬܲܕ݂ܟܲܪ ܫܹܡܝ: ܐܹܬܹܐ ܠܘܵܬ݂ܵܟ݂ ܘܐܹܒܲܪܟ݂ܵܟ݂.

Altare de terra facietis mihi, et offeretis super eo holocausta et pacifica vestra, oves vestras et boves in omni loco in quo memoria fuerit nominis mei: veniam ad te, et benedicam tibi.

Սեղան հողեղէն արասջիք ինձ, եւ մատուսջիք ի նմա զողջակէզս ձեր եւ զփրկութիւնս ձեր, զոչխարս ձեր եւ զարջառս ձեր, յամենայն տեղիս ուր անուանեցից զանուն իմ անդ, եկից առ քեզ եւ օրհնեցից զքեզ:

საკურთხეველი ქუეყანისაგან მიქმენით მე. და შეწირენით მას ზედა ყოვლად-დასაწველნი და საცხოვრებელნი თქუენნი, ცხოვარი და ზუარაკნი თქუენნი ყოველსა ადგილსა, რომელსა სახელ-სდვათ სახელსა ჩემსა მუნ და მოვიდე შენდა და გაკურთხო შენ. 24

24 Altara skulu þér gera mér á jǫrðunni, ok þar yfir skulu þér fœra friðsamliga hluti yðra. Sauði yðra skulu þér i fórn fœra i hverjum stað þar er minning verðr gjǫr míns nafns. Eigi skaltu ǫnnur goð elska en mik, því at ek mun koma til yðr ok blessa yðr.

24 An altar of earth thou shalt make unto me, and shalt sacrifice thereon thy burnt offerings, and thy peace offerings, thy sheep, and thine oxen: in all places where I record my name I will come unto thee, and I will bless thee.

כב. וְאִם מִזְבַּח אֲבָנִים תַּעֲשֶׂה לִּי לֹא תִבְנֶה אֶתְהֶן גָּזִית כִּי חַרְבְּךָ הֵנַפְתָּ עָלֶיהָ וַתְּחַלֲלֶהָ:

ἐὰν δὲ θυσιαστήριον ἐκ λίθων ποιῇς μοι οὐκ οἰκοδομήσεις αὐτοὺς τμητούς τὸ γὰρ ἐγχειρίδιόν σου ἐπιβέβληκας ἐπ᾽ αὐτούς καὶ μεμίανται

25 ܘܐܸܢ ܡܲܕ݂ܒܚܵܐ ܕܟܹܐܦܹ̈ܐ ܠܵܐ ܬܸܥܒܸܿܕ݂ ܠܝܼ: ܠܵܐ ܬܸܒ݂ܢܹܝܘܗܝ ܒܲܦ̮ܣܝܼܠܬܵܐ: ܡܸܛܠ ܕܦܲܪܙܠܵܐ ܐܲܢܝܼܦܬܿ ܥܠܵܘܗܝ ܘܛܵܘܸܫܬܵܗܝ.

Quod si altare lapideum feceris mihi, non ædificabis illud de sectis lapidibus: si enim levaveris cultrum super eo, polluetur.

Ապա եթէ սեղան ի քարանց առնիցես ինձ, մի՛ շինեսցես զնոսա կոփածոյս. քանզի զձեռին գործին քո մերձեցուցեր ի նա, եւ պղծեալ է:

ხოლო უკუეთუ ქვათაგან მიქმნე მე საკურთხეველი, არა აშენნე იგინი გამოკუეთილნი, რამეთუ ჴელითა ქანდაკებულობაჲ დასდევ მას ზედა და ბიწიან იქმნნეს. 25

25 Ef þér gjǫrit mér steinaltara, þá gjǫr þú þat eigi af skornum steinum, því at ef þú hefr upp kníf þinn yfir þat, þá saurgask.

25 And if thou wilt make me an altar of stone, thou shalt not build it of hewn stone: for if thou lift up thy tool upon it, thou hast polluted it.

כג. וְלֹא תַעֲלֶה בְמַעֲלֹת עַל מִזְבְּחִי אֲשֶׁר לֹא תִגָּלֶה עֶרְוָתְךָ עָלָיו:

οὐκ ἀναβήσῃ ἐν ἀναβαθμίσιν ἐπὶ τὸ θυσιαστήριόν μου ὅπως ἂν μὴ ἀποκαλύψῃς τὴν ἀσχημοσύνην σου ἐπ᾽ αὐτοῦ

26 ܘܠܵܐ ܬܸܣܲܩ ܒܕܲܪ̈ܓܹܐ ܠܡܲܕ݂ܒܲܚܝ: ܕܠܵܐ ܢܸܬ݂ܓܿܠܹܐ ܦܘܼܪܣܵܝܵܟ݂ ܥܠܵܘܗܝ.

Non ascendes per gradus ad altare meum, ne reveletur turpitudo tua.

Մի՛ ելանիցես ընդ աշտիճանս ի սեղան իմ, զի մի՛ մերկասցին առականք քո ի վերայ նորա:

არა აღხჳდე აღსავალებითა საკურთხეველსა ზედა ჩემსა, რათა არა გამოაცხადო უშუერებაჲ შენი მას ზედა. 26

26 Eigi skaltu um palla upp stíga til altaris, at eigi vitrist ljótleikr þinn.

26 Neither shalt thou go up by steps unto mine altar, that thy nakedness be not discovered thereon.

כא

ΚΑʹ

ܩܦܠܐܘܢ: ܟܐ.

Cap. 21

ԳԼ. ԻԱ

თავი ოცდამეერთე

ΚΑʹ

א. וְאֵלֶּה הַמִּשְׁפָּטִים אֲשֶׁר תָּשִׂים לִפְנֵיהֶם:

καὶ ταῦτα τὰ δικαιώματα ἃ παραθήσεις ἐνώπιον αὐτῶν

1 ܘܗܵܠܹܝܢ ܕܝܼܢܹ̈ܐ ܕܲܬ݂ܣܝܼܡ ܩܕ݂ܵܡܲܝܗܘܿܢ.

Hæc sunt judicia quæ propones eis.

Եւ այս իրաւունք են զոր դիցես առաջի նոցա:

და ესე აღრიცხვაჲ სამართალთა ჩემთა წინაშე მათსა. 1

1 Þessir eru dómar þeir er þú skalt þeim fyrir setja:

1 Now these are the judgments which thou shalt set before them.

ב. כִּי תִקְנֶה עֶבֶד עִבְרִי שֵׁשׁ שָׁנִים יַעֲבֹד וּבַשְּׁבִעִת יֵצֵא לַחָפְשִׁי חִנָּם:

ἐὰν κτήσῃ παῖδα Εβραῖον ἓξ ἔτη δουλεύσει σοι τῷ δὲ ἑβδόμῳ ἔτει ἀπελεύσεται ἐλεύθερος δωρεάν

2 ܟܲܕ݂ ܬܸܙܒܲܢ ܥܲܒ݂ܕܵܐ ܝܗ̄ܘܼܕ݂ܵܝܵܐ: ܫܸܬ݂ ܫܢܝܼܢ ܢܸܦܠܚܵܟ݂: ܘܲܒ݂ܕܲܫܒܲܥ ܢܸܦܘܿܩ ܒܲܪ ܚܹܐܪܹ̈ܐ ܡܼܢ ܠܘܵܬ݂ܵܟ݂.

Si emeris servum hebræum, sex annis serviet tibi: in septimo egredietur liber gratis.

Եթէ գնեսցես ծառայ Եբրայեցի, զվեց ամ ծառայեսցէ քեզ, եւ յամին եւթներորդի գնասցէ ազատ ձրի:

უკუეთუ მოიგო მონაჲ ებრაელი, ექუს წელ გმონებდეს შენ, ხოლო მეშჳდესა წელსა განვიდეს თავისუფალი ნიჭითა. 2

2 Ef þú kaupir ebreskan þræl, þá skal hann þér vi. vetr þjóna. En hann skal á sjaunda ári braut fara kauplaust sem hann kom.

2 If thou buy an Hebrew servant, six years he shall serve: and in the seventh he shall go out free for nothing.

ג. אִם בְּגַפּוֹ יָבֹא בְּגַפּוֹ יֵצֵא אִם בַּעַל אִשָּׁה הוּא וְיָצְאָה אִשְׁתּוֹ עִמּוֹ:

ἐὰν αὐτὸς μόνος εἰσέλθῃ καὶ μόνος ἐξελεύσεται ἐὰν δὲ γυνὴ συνεισέλθῃ μετ᾽ αὐτοῦ ἐξελεύσεται καὶ ἡ γυνὴ μετ᾽ αὐτοῦ

3 ܐܸܢ ܒܲܠܚܘܿܕ݂ܵܘܗܝ ܢܸܥܘܿܠ: ܒܲܠܚܘܿܕ݂ܵܘܗܝ ܢܸܦܘܿܩ: ܘܐܸܢ ܒܥܸܠ ܐܲܢ̄ܬܿܬ݂ܵܐ ܗ̄ܘܼ: ܬܸܦܘܿܩ ܐܲܢ̄ܬܿܬܹܗ ܥܲܡܹܗ.

Cum quali veste intraverit, cum tali exeat: si habens uxorem, et uxor egredietur simul.

Եթէ ինքն միայն մտեալ իցէ, միայն գնասցէ. եւ եթէ կնաւ հանդերձ մտեալ իցէ, ելցէ եւ կինն ընդ նմա:

ხოლო უკუეთუ თჳთ მხოლოჲ შემოვიდეს, მხოლოცა განვიდეს. ხოლო უკუეთუ ცოლი შემოვიდეს მის თანა, ცოლიცა განვიდეს მის თანა. 3

3 En ef hann á konu, ok fari hon á braut með honum.

3 If he came in by himself, he shall go out by himself: if he were married, then his wife shall go out with him.

ד. אִם אֲדֹנָיו יִתֶּן לוֹ אִשָּׁה וְיָלְדָה לּוֹ בָנִים אוֹ בָנוֹת הָאִשָּׁה וִילָדֶיהָ תִּהְיֶה לַאדֹנֶיהָ וְהוּא יֵצֵא בְגַפּוֹ:

ἐὰν δὲ ὁ κύριος δῷ αὐτῷ γυναῖκα καὶ τέκῃ αὐτῷ υἱοὺς ἢ θυγατέρας ἡ γυνὴ καὶ τὰ παιδία ἔσται τῷ κυρίῳ αὐτοῦ αὐτὸς δὲ μόνος ἐξελεύσεται

4 ܘܐܸܢ ܡܵܪܹܗ ܢܸܬܸܠ ܠܹܗ ܐܲܢ̄ܬܿܬ݂ܵܐ: ܘܬܹܐܠܲܕ݂ ܠܹܗ ܒܢܲܝܵܐ ܘܲܒ݂ܢܵܬ݂ܵܐ: ܐܲܢ̄ܬܿܬ݂ܵܐ ܘܲܒ݂ܢܹܝܗ ܬܸܗܘܸܐ ܕܡܵܪܹܗ: ܘܗܘܼ ܢܸܦܘܿܩ ܒܲܠܚܘܿܕ݂ܵܘܗܝ.

Sin autem dominus dederit illi uxorem, et pepererit filios et filias: mulier et liberi ejus erunt domini sui, ipse vero exibit cum vestitu suo.

Ապա եթէ տէրն իւր տացէ նմա կին, եւ ծնանիցի նմա ուստերս եւ դստերս, կինն եւ որդիք` տեառն նորա եղիցին, եւ նա միայն ելցէ:

ხოლო უკუეთუ უფალმან მისმან უსუას მას ცოლი და უშვნეს მას ძენი, ანუ ასულნი, ცოლი და შჳლნი იყვნედ უფლისა მათისად და იგი მხოლოჲ განვიდეს. 4

4 En ef hann á sonu ok dœtr, veri konan ok bǫrn hennar dróttins síns þjónar, en hann sjálfr fari á braut með klæðum sínum.

4 If his master have given him a wife, and she have born him sons or daughters; the wife and her children shall be her master's, and he shall go out by himself.

ה. וְאִם אָמֹר יֹאמַר הָעֶבֶד אָהַבְתִּי אֶת אֲדֹנִי אֶת אִשְׁתִּי וְאֶת בָּנָי לֹא אֵצֵא חָפְשִׁי:

ἐὰν δὲ ἀποκριθεὶς εἴπῃ ὁ παῖς ἠγάπηκα τὸν κύριόν μου καὶ τὴν γυναῖκα καὶ τὰ παιδία οὐκ ἀποτρέχω ἐλεύθερος

5 ܘܐܸܢ ܢܹܐܡܲܪ ܥܲܒ݂ܕܵܐ ܕܪܵܚܹܡ ܐ̄ܢܵܐ ܠܡܵܪܝ ܘܠܲܐܢ̄ܬܲܬ݂ܝ ܘܠܲܒ݂ܢܲܝ: ܠܵܐ ܢܵܦܹܩ ܐ̄ܢܵܐ ܒܲܪ ܚܹܐܪܹ̈ܐ.

Quod si dixerit servus: Diligo dominum meum et uxorem ac liberos; non egrediar liber:

Ապա եթէ պատասխանի տուեալ ասիցէ ծառայն. Սիրեցի զտէր իմ եւ զկին իմ եւ զորդիս իմ, եւ ոչ գնամ յազատութիւն:

ხოლო უკუეთუ მიუგოს და ჰრქუას მონამან: შევიყუარე უფალი ჩემი და ცოლი ჩემი და შვილნი ჩემნი და არა განვალ თავისუფალი. 5

5 Nú ef þrællinn segir: Elska ek dróttinn minn, konu ok sonu, ok því vil ek eigi frjáls á braut,

5 And if the servant shall plainly say, I love my master, my wife, and my children; I will not go out free:

ו. וְהִגִּישׁוֹ אֲדֹנָיו אֶל הָאֱלֹהִים וְהִגִּישׁוֹ אֶל הַדֶּלֶת אוֹ אֶל הַמְּזוּזָה וְרָצַע אֲדֹנָיו אֶת אָזְנוֹ בַּמַּרְצֵעַ וַעֲבָדוֹ לְעֹלָם:

προσάξει αὐτὸν ὁ κύριος αὐτοῦ πρὸς τὸ κριτήριον τοῦ θεοῦ καὶ τότε προσάξει αὐτὸν ἐπὶ τὴν θύραν ἐπὶ τὸν σταθμόν καὶ τρυπήσει αὐτοῦ ὁ κύριος τὸ οὖς τῷ ὀπητίῳ καὶ δουλεύσει αὐτῷ εἰς τὸν αἰῶνα

6 ܢܩܲܪܒ݂ܝܼܘܗܝ ܡܵܪܹܗ ܠܘܵܬ݂ ܕܲܝܵܢܵܐ: ܘܲܢܩܲܪܒ݂ܝܼܘܗܝ ܠܘܵܬ݂ ܬܲܪܥܵܐ: ܐܵܘ ܠܘܵܬ݂ ܐܸܣܟܿܘܿܦܬ݂ܵܐ: ܘܢܸܩܘܿܒ݂ ܡܵܪܹܗ ܐܸܕ݂ܢܹܗ ܒܡܲܩܒ݂ܵܐ: ܘܢܸܗܘܸܐ ܠܹܗ ܥܒܸܕ݂ ܦܲܠܵܚ ܠܥܵܠܲܡ.

offeret eum dominus diis, et applicabitur ad ostium et postes, perforabitque aurem ejus subula: et erit ei servus in sæculum.

տարցի զնա տէրն իւր յատեան Աստուծոյ, եւ ապա մատուսցէ զնա առ սեամս դրանն. եւ ծակեսցէ զունկն նորա հերեամբ, եւ ծառայեսցէ նմա յաւիտեան:

მიიყუანოს იგი უფალმან მისმან სამშჯავროსა ღმრთისასა და მერმე მიიყუანოს იგი კარად ზღურბლსა თანა და განუჴურიტოს მას უფალმან მისმან ყური სადგისითა და ჰმონებდეს მას უკუნისამდე. 6

6 þá skal dróttinn hans fœra hann Guði, ok við mun handleggjast við dyr ok dyri stafi, ok raufa mun dróttinn eyru hans með al, ok mun vera hans í veraldir.

6 Then his master shall bring him unto the judges; he shall also bring him to the door, or unto the door post; and his master shall bore his ear through with an aul; and he shall serve him for ever.

ז. וְכִי יִמְכֹּר אִישׁ אֶת בִּתּוֹ לְאָמָה לֹא תֵצֵא כְּצֵאת הָעֲבָדִים:

ἐὰν δέ τις ἀποδῶται τὴν ἑαυτοῦ θυγατέρα οἰκέτιν οὐκ ἀπελεύσεται ὥσπερ ἀποτρέχουσιν αἱ δοῦλαι

7 ܘܟܲܕ݂ ܢܙܲܒܸܿܢ ܓܲܒ݂ܪܵܐ ܒܲܪܬܹܗ ܠܐܲܡܬ݂ܵܐ: ܠܵܐ ܬܸܦܘܿܩ ܐܲܝܟ݂ ܕܢܵܦܩܝܼܢ ܥܲܒ݂ܕܹ̈ܐ.

Si quis vendiderit filiam suam in famulam, non egredietur sicut ancillæ exire consueverunt.

Իսկ եթէ վաճառեսցէ ոք զդուստր իւր յաղախնութիւն, մի՛ գնասցէ որպէս ելանիցեն աղախնայք:

უკუეთუ ვინმე მისცეს ასული თჳსი მონასა, არა განვიდეს, ვითარცა განვლენ მჴევალნი. 7

7 Ef nokkurr maðr selr dóttur sína til ambáttar, þá skal hon eigi svá á braut fara sem aðrar ambáttir eru vanar at fara.

7 And if a man sell his daughter to be a maidservant, she shall not go out as the menservants do.

ח. אִם רָעָה בְּעֵינֵי אֲדֹנֶיהָ אֲשֶׁר לוֹ יְעָדָהּ וְהֶפְדָּהּ לְעַם נָכְרִי לֹא יִמְשֹׁל לְמָכְרָהּ בְּבִגְדוֹ בָהּ:

ἐὰν μὴ εὐαρεστήσῃ τῷ κυρίῳ αὐτῆς ἣν αὑτῷ καθωμολογήσατο ἀπολυτρώσει αὐτήν ἔθνει δὲ ἀλλοτρίῳ οὐ κύριός ἐστιν πωλεῖν αὐτήν ὅτι ἠθέτησεν ἐν αὐτῇ

8 ܐܸܢ ܣܲܢܝܵܐ ܗ̄ܝܼ ܒܥܲܝܢܲܝ ܡܵܪܵܗ ܕܠܵܐ ܢܸܣܒ݂ܝܼܗ: ܢܸܦܪܩܝܼܗ: ܠܥܲܡ ܢܘܼܟ݂ܪܵܝ ܠܵܐ ܫܠܝܼܛ ܠܹܗ ܠܲܡܙܲܒܵܢܘܼܬ݂ܵܗ: ܡܸܛܠ ܕܕܲܓܸܿܠ ܒܵܗ.

Si displicuerit oculis domini sui cui tradita fuerat, dimittet eam: populo autem alieno vendendi non habebit potestatem, si spreverit eam.

Եթէ ոչ լինիցի հաճոյ յաչս տեառն իւրոյ որում հաստատեցաւն, փրկեսցէ զնա. բայց յազգ օտար չէ իշխան վաճառել, զի անարգեաց զնա:

ხოლო უკუეთუ არა სათნო-იყოს უფლისა თჳსისა, რომელი არა აღიარა მან წინაშე თუალთა, გამოიჴსნას იგი, ხოლო წარმართისა უცხოჲსა არა უფალ არს განსყიდისა მისისა, რამეთუ შეურაცხ-ყო იგი. 8

8 Ef mislíkar augum dróttins síns þess er hana hefir keypta, þá lati hann hana á braut fara. Eigi skal hann selja hana útlendum lýð, þo at hann ræki.

8 If she please not her master, who hath betrothed her to himself, then shall he let her be redeemed: to sell her unto a strange nation he shall have no power, seeing he hath dealt deceitfully with her.

ט. וְאִם לִבְנוֹ יִיעָדֶנָּה כְּמִשְׁפַּט הַבָּנוֹת יַעֲשֶׂה לָּהּ:

ἐὰν δὲ τῷ υἱῷ καθομολογήσηται αὐτήν κατὰ τὸ δικαίωμα τῶν θυγατέρων ποιήσει αὐτῇ

9 ܘܐܸܢ ܠܲܒ݂ܪܹܗ ܢܸܣܒ݂ܝܼܗ: ܐܲܝܟ݂ ܢܵܡܘܿܣܵܐ ܕܡܸܬ݂ܥܒܸܕ݂ ܠܲܒ݂ܢܵܬ݂ܵܐ ܢܸܥܒܸܿܕ݂ ܠܵܗ.

Sin autem filio suo desponderit eam, juxta morem filiarum faciet illi.

Ապա թէ որդւոյ իւրում հաստատեսցէ զնա, ըստ օրինաց դստերաց արասցէ նմա:

ხოლო უკუეთუ ძედ აღიაროს იგი, სამართალთაებრ ასულთასა უყოს მას. 9

9 Ef hann fastnar hana syni sínum, gjǫri hann við hana sem við dóttur sína.

9 And if he have betrothed her unto his son, he shall deal with her after the manner of daughters.

י. אִם אַחֶרֶת יִקַּח לוֹ שְׁאֵרָהּ כְּסוּתָהּ וְעֹנָתָהּ לֹא יִגְרָע:

ἐὰν δὲ ἄλλην λάβῃ ἑαυτῷ τὰ δέοντα καὶ τὸν ἱματισμὸν καὶ τὴν ὁμιλίαν αὐτῆς οὐκ ἀποστερήσει

10 ܘܐܸܢ ܐ̄ܚܪܹܬ݂ܵܐ ܢܸܣܲܒ݂ ܠܹܗ: ܬܘܼܪܣܵܝܵܗ ܘܲܠܒ݂ܘܼܫܵܗ ܘܡܲܫܟܿܒ݂ܵܗ ܠܵܐ ܢܒܲܨܲܪ.

Quod si alteram ei acceperit, providebit puellæ nuptias, et vestimenta, et pretium pudicitiæ non negabit.

Ապա թէ առ նովաւ այլ առնուցու, զօրէնն եւ զհանդերձ նորա եւ զմերձաւորութիւն մի՛ հատցէ ի նմանէ:

და უკუეთუ სხუაჲ მიიყვანოს მან, სათანადოთაგან და შესამოსლისა და ზრახვისა მისისა არა დააკლოს იგი. 10

10 En ef hann tekr aðra konu, þá mun hann ok sjá meynni gjaforð, ok eigi mun hann neita henni klæði ok verð með grandværi.

10 If he take him another wife; her food, her raiment, and her duty of marriage, shall he not diminish.

יא. וְאִם שְׁלָשׁ אֵלֶּה לֹא יַעֲשֶׂה לָהּ וְיָצְאָה חִנָּם אֵין כָּסֶף:

ἐὰν δὲ τὰ τρία ταῦτα μὴ ποιήσῃ αὐτῇ ἐξελεύσεται δωρεὰν ἄνευ ἀργυρίου

11 ܘܐܸܢ ܗܵܠܹܝܢ ܬܠܵܬ݂ ܠܵܐ ܢܸܥܒܸܿܕ݂ ܠܵܗ: ܬܸܦܘܿܩ ܡܲܓܵܢ ܕܠܵܐ ܟܣܸܦ.

Si tria ista non fecerit, egredietur gratis absque pecunia.

Ապա թէ զերիս զայսոսիկ ոչ առնիցէ նմա, ձրի իսկ ելցէ առանց արծաթոյ:

ხოლო უკუეთუ სამნი ესე არა ყვნეს მან, განვიდეს იგი ცუდად თჳნიერ ვეცხლისა. 11

11 And if he do not these three unto her, then shall she go out free without money.

יב. מַכֵּה אִישׁ וָמֵת מוֹת יוּמָת:

ἐὰν δὲ πατάξῃ τίς τινα καὶ ἀποθάνῃ θανάτῳ θανατούσθω

12 ܕܢܸܡܚܸܐ ܠܓܲܒ݂ܪܵܐ: ܘܲܢܡܘܼܬ݂: ܡܸܬ݂ܩܛܵܠܘܼ ܢܸܬ݂ܩܛܸܠ.

Qui percusserit hominem volens occidere, morte moriatur.

Եթէ հարցէ ոք զոք եւ մեռանիցի, մահու մեռցի եւ նա:

ხოლო უკუეთუ სცეს ვინმე ვისმე და მოკუდეს, იგიცა მოკუედინ. 12

12 Sá er mann lýstr ok vil vega, deyi hann dauða.

12 He that smiteth a man, so that he die, shall be surely put to death.

יג. וַאֲשֶׁר לֹא צָדָה וְהָאֱלֹהִים אִנָּה לְיָדוֹ וְשַׂמְתִּי לְךָ מָקוֹם אֲשֶׁר יָנוּס שָׁמָּה:

ὁ δὲ οὐχ ἑκών ἀλλὰ ὁ θεὸς παρέδωκεν εἰς τὰς χεῖρας αὐτοῦ δώσω σοι τόπον οὗ φεύξεται ἐκεῖ ὁ φονεύσας

13 ܘܲܕ݂ܠܵܐ ܟܡܸܢ ܠܹܗ: ܘܐܲܠܵܗܵܐ ܐܲܫܠܡܹܗ ܒܐܝܼܕܹܗ: ܥܒܸܕ݂ ܠܵܟ݂ ܐܲܬ݂ܪܵܐ ܕܢܸܥܪܘܿܩ ܠܬܲܡܵܢ.

Qui autem non est insidiatus, sed Deus illum tradidit in manus ejus, constituam tibi locum in quem fugere debeat.

Իսկ որ ոչ կամաւ` այլ Աստուած մատնեաց ի ձեռս նորա, տացի նմա տեղի ուր փախիցէ սպանօղն:

ხოლო რომელმან არა ნებსით, არამედ ღმერთმან მისცა იგი ჴელთა მისთა. მისცე ადგილი, რომელსა მიივლტოდის მუნ კაცისმკულელი იგი. 13

13 Sá maðr er sitr um annan, en Guð selr annan í hendr honum, setja mun ek stað þann er honum skal til fylgja.

13 And if a man lie not in wait, but God deliver him into his hand; then I will appoint thee a place whither he shall flee.

יד. וְכִי יָזִד אִישׁ עַל רֵעֵהוּ לְהָרְגוֹ בְעָרְמָה מֵעִם מִזְבְּחִי תִּקָּחֶנּוּ לָמוּת:

ἐὰν δέ τις ἐπιθῆται τῷ πλησίον ἀποκτεῖναι αὐτὸν δόλῳ καὶ καταφύγῃ ἀπὸ τοῦ θυσιαστηρίου μου λήμψῃ αὐτὸν θανατῶσαι

14 ܘܐܸܢ ܢܲܡܪܲܚ ܓܲܒ݂ܪܵܐ ܥܲܠ ܒܪܹܗ: ܘܢܸܩܛܠܝܼܘܗܝ ܒܢܸܟ݂ܠܵܐ: ܡܼܢ ܠܘܵܬ݂ ܡܲܕ݂ܒܲܚܝ ܕܒܲܪܲܝܗܝ ܠܡܸܩܛܠܹܗ.

Si quis per industriam occiderit proximum suum, et per insidias: ab altari meo evelles eum, ut moriatur.

Իսկ եթէ մտաբերեսցէ ոք յընկեր իւր սպանանել զնա նենգութեամբ եւ փախիցէ, եւ ի սեղանոյ իմմէ առնուցուս զնա եւ սպանանիցես:

ხოლო უკუეთუ ვინმე ზედა დაესხას მოყუასსა მოკლვად მისა ზაკვითა და მოივლტოდის იგი საკურთხეველისა მიმართ ჩემისა, გამოიყვანო იგი მოკლვად. 14

14 Ef nokkurr maðr vegr náung sinn, ok um mótfarar, rek þú hann á braut frá altari mínu at hann deyi.

14 But if a man come presumptuously upon his neighbour, to slay him with guile; thou shalt take him from mine altar, that he may die.

טו. וּמַכֵּה אָבִיו וְאִמּוֹ מוֹת יוּמָת:

ὃς τύπτει πατέρα αὐτοῦ ἢ μητέρα αὐτοῦ θανάτῳ θανατούσθω

15 ܕܢܸܡܚܸܐ ܠܐܲܒ݂ܘܼܗܝ: ܘܠܸܐܡܹܗ: ܡܸܬ݂ܩܛܵܠܘܼ ܢܸܬ݂ܩܛܸܠ.

Qui percusserit patrem suum aut matrem, morte moriatur.

Որ հարկանէ զհայր իւր կամ զմայր իւր, մահու մեռցի:

რომელმან სცეს მამასა თჳსსა, ანუ დედასა, სიკუდილით მოკუდეს. 15

15 Sá er lýstr fǫdur sinn eða móður, deyi hann dauða.

15 And he that smiteth his father, or his mother, shall be surely put to death.

טז. וְגֹנֵב אִישׁ וּמְכָרוֹ וְנִמְצָא בְיָדוֹ מוֹת יוּמָת:

ὁ κακολογῶν πατέρα αὐτοῦ ἢ μητέρα αὐτοῦ τελευτήσει θανάτῳ

16 ܕܢܸܓ݂ܢܘܿܒ݂ ܢܲܦ̮ܫܵܐ ܘܲܢܙܲܒܿܢܝܼܗ: ܘܬܸܫܬܿܟܲܚ ܒܐܝܼܕ݂ܵܘܗܝ: ܡܸܬ݂ܩܛܵܠܘܼ ܢܸܬ݂ܩܛܸܠ.

Qui furatus fuerit hominem, et vendiderit eum, convictus noxæ, morte moriatur.

Որ ոք գողասցի յորդւոցն Իսրայելի`` եւ վաճառեսցէ զնա, եւ գտցի առ նմա, մահու մեռցի:

რომელმან მოჰპაროს ვისმე რაჲმე ძეთა ისრაჱლისათაგანსა და ჰმძლავროს მას მიხუეჭად და იპოოს მის თანა, სიკუდილით მოკუედინ. 16

16 Sá er manni stelr eða selr hann hann, deyi hann dauða yfir stíginn af sakfelli.

16 And he that stealeth a man, and selleth him, or if he be found in his hand, he shall surely be put to death.

יז. וּמְקַלֵּל אָבִיו וְאִמּוֹ מוֹת יוּמָת:

ὃς ἐὰν κλέψῃ τίς τινα τῶν υἱῶν Ισραηλ καὶ καταδυναστεύσας αὐτὸν ἀποδῶται καὶ εὑρεθῇ ἐν αὐτῷ θανάτῳ τελευτάτω

17 ܕܲܢܨܲܚܸܐ ܠܐܲܒ݂ܘܼܗܝ ܘܠܸܐܡܹܗ: ܡܸܬ݂ܩܛܵܠܘܼ ܢܸܬ݂ܩܛܸܠ.

Qui maledixerit patri suo, vel matri, morte moriatur.

Որ բամբասեսցէ զհայր իւր կամ զմայր իւր, մահու մեռցի:

ბოროტის მეტყუელი მამისა ანუ დედისა თჳსისაჲ სიკუდილით მოკუდეს. 17

17 Sá er bǫlvar fǫður sínum ok móður, deyi hann dauða.

17 And he that curseth his father, or his mother, shall surely be put to death.

יח. וְכִי יְרִיבֻן אֲנָשִׁים וְהִכָּה אִישׁ אֶת רֵעֵהוּ בְּאֶבֶן אוֹ בְאֶגְרֹף וְלֹא יָמוּת וְנָפַל לְמִשְׁכָּב:

ἐὰν δὲ λοιδορῶνται δύο ἄνδρες καὶ πατάξῃ τις τὸν πλησίον λίθῳ ἢ πυγμῇ καὶ μὴ ἀποθάνῃ κατακλιθῇ δὲ ἐπὶ τὴν κοίτην

18 ܘܟܲܕ݂ ܢܸܨܘܿܢ ܬܪܹܝܢ ܓܲܒ݂ܪܝܼܢ: ܘܢܸܡܚܸܐ ܓܲܒ݂ܪܵܐ ܠܚܲܒ݂ܪܹܗ ܒܟܹܐܦܵܐ: ܐܵܘ ܒܲܩܛܝܼܪܵܐ: ܘܠܵܐ ܢܡܘܼܬ݂: ܘܢܸܦܸܠ ܠܡܲܪܥܵܐ.

Si rixati fuerint viri, et percusserit alter proximum suum lapide vel pugno, et ille mortuus non fuerit, sed jacuerit in lectulo:

Եթէ կագիցին արք երկու, եւ հարկանիցէ ոք ի նոցանէ զընկեր իւր քարիւ կամ բռնցի, եւ ոչ մեռանիցի, այլ դնիցի ի մահիճս:

უკუეთუ ილალებოდინ ორნი მამაკაცნი და სცეს ვინმე მოყუასსა ქვითა, ანუ მჯიღითა და არა მოკუდეს, გარნა დავარდესვე ცხედარსა ზედა. 18

18 Ef menn þrætast á ok lýstr annarr annan með steini eða hnefa, ok deyr hann eigi, heldr liggr hann i rekkju,

18 And if men strive together, and one smite another with a stone, or with his fist, and he die not, but keepeth his bed:

יט. אִם יָקוּם וְהִתְהַלֵּךְ בַּחוּץ עַל מִשְׁעַנְתּוֹ וְנִקָּה הַמַּכֶּה רַק שִׁבְתּוֹ יִתֵּן וְרַפֹּא יְרַפֵּא:

ἐὰν ἐξαναστὰς ὁ ἄνθρωπος περιπατήσῃ ἔξω ἐπὶ ῥάβδου ἀθῷος ἔσται ὁ πατάξας πλὴν τῆς ἀργίας αὐτοῦ ἀποτείσει καὶ τὰ ἰατρεῖα

19 ܐܸܢ ܢܩܘܼܡ: ܘܲܢܗܲܠܸܟ݂ ܒܫܘܼܩܵܐ ܥܲܠ ܚܘܼܛܪܹܗ: ܢܸܙܟܸܿܐ ܡܿܢ ܕܲܡܚܵܝܗܝ: ܒܲܠܚܘܿܕ݂ ܒܸܛܠܵܢܹܗ ܘܐܲܓܲܪ ܐܵܣܝܵܐ ܢܸܬܸܿܠ.

si surrexerit, et ambulaverit foris super baculum suum, innocens erit qui percusserit, ita tamen ut operas ejus et impensas in medicos restituat.

եթէ յառնիցէ այրն եւ շրջիցի արտաքոյ ի ցպոյ, անպարտ լիցի որ եհարն, բայց զխափանածոյ նորա եւ զբժշկութեանն տուժեսցի:

უკუეთუ აღდგეს კაცი იგი და ვიდოდეს გარე კუერთხითა, უბრალო იყოს მცემელი იგი, გარნა უქმებისათჳს მისისა მიაგოს მისდა კურნებისაჲ. 19

19 ok ef hann ríss upp ok gengr með staf úti, þá mun hann saklauss vera ef hann heldr upp verkum hans á meðan ok gjaldi hann allan lækningarkostnað.

19 If he rise again, and walk abroad upon his staff, then shall he that smote him be quit: only he shall pay for the loss of his time, and shall cause him to be thoroughly healed.

כ. וְכִי יַכֶּה אִישׁ אֶת עַבְדּוֹ אוֹ אֶת אֲמָתוֹ בַּשֵּׁבֶט וּמֵת תַּחַת יָדוֹ נָקֹם יִנָּקֵם:

ἐὰν δέ τις πατάξῃ τὸν παῖδα αὐτοῦ ἢ τὴν παιδίσκην αὐτοῦ ἐν ῥάβδῳ καὶ ἀποθάνῃ ὑπὸ τὰς χεῖρας αὐτοῦ δίκῃ ἐκδικηθήτω

20 ܘܟܲܕ݂ ܢܸܡܚܸܐ ܓܲܒ݂ܪܵܐ ܠܥܲܒ݂ܕܹܿܗ: ܐܵܘ ܠܐܲܡܬܹܗ ܒܚܘܼܛܪܵܐ: ܘܲܢܡܘܼܬ݂ ܬܚܹܝܬ݂ ܐܝܼܕܹܗ: ܡܸܬܿܬܿܕܵܢܘܼ ܢܸܬܿܬܿܕܝܼܢ.

Qui percusserit servum suum, vel ancillam virga, et mortui fuerint in manibus ejus, criminis reus erit.

Եթէ ոք հարցէ զծառայ իւր կամ զաղախին իւր գաւազանաւ, եւ մեռցի ի ձեռանէ նորա, դատաստանաւ վրէժխնդրութիւն լիցի:

ხოლო უკუეთუ ვინმე სცეს მონასა თჳსსა, ანუ მჴევალსა კუერთხითა და მოკუდეს ჴელთა მიერ მისთა, პატიჟი მიეჴადოს, 20

20 Sá er lýstr með hendi þræl eða ambátt, ok deyja þau af hans hǫndum, lastar mun hann sekr vera.

20 And if a man smite his servant, or his maid, with a rod, and he die under his hand; he shall be surely punished.

כא. אַךְ אִם יוֹם אוֹ יוֹמַיִם יַעֲמֹד לֹא יֻקַּם כִּי כַסְפּוֹ הוּא:

ἐὰν δὲ διαβιώσῃ ἡμέραν μίαν ἢ δύο οὐκ ἐκδικηθήσεται τὸ γὰρ ἀργύριον αὐτοῦ ἐστιν

21 ܒܪܲܡ ܕܹܝܢ ܐܸܢ ܚܲܕ݂ ܝܘܿܡ: ܐܵܘ ܬܪܹܝܢ ܝܵܘܡܝܼܢ ܢܸܚܸܐ: ܠܵܐ ܢܸܬܿܬܿܕܝܼܢ: ܡܸܛܠ ܕܟܸܣܦܸܗ ܗ̄ܘܼ.

Sin autem uno die vel duobus supervixerit, non subjacebit pœnæ, quia pecunia illius est.

Բայց թէ մի օր կամ երկուս կեցցէ, մի՛ խնդրեսցի վրէժն. զի գինք արծաթոյ իւրոյ են:

ხოლო უკუეთუ იცხორებოდისღა დღე ერთი, ანუ ორი, არა მიეჴადოს, რამეთუ ვეცხლი მისი არს. 21

21 En ef hann lifir einn dag eða ij. þaðan af, þá mun hann eigi písl undir liggja, því at þræll ok ambátt eru hans fé.

21 Notwithstanding, if he continue a day or two, he shall not be punished: for he is his money.

כב. וְכִי יִנָּצוּ אֲנָשִׁים וְנָגְפוּ אִשָּׁה הָרָה וְיָצְאוּ יְלָדֶיהָ וְלֹא יִהְיֶה אָסוֹן עָנוֹשׁ יֵעָנֵשׁ כַּאֲשֶׁר יָשִׁית עָלָיו בַּעַל הָאִשָּׁה וְנָתַן בִּפְלִלִים:

ἐὰν δὲ μάχωνται δύο ἄνδρες καὶ πατάξωσιν γυναῖκα ἐν γαστρὶ ἔχουσαν καὶ ἐξέλθῃ τὸ παιδίον αὐτῆς μὴ ἐξεικονισμένον ἐπιζήμιον ζημιωθήσεται καθότι ἂν ἐπιβάλῃ ὁ ἀνὴρ τῆς γυναικός δώσει μετὰ ἀξιώματος

22 ܘܟܲܕ݂ ܢܸܨܘܿܢ ܬܪܹܝܢ ܓܲܒ݂ܪܝܼܢ: ܘܢܸܡܚܘܿܢ ܐܲܢ̄ܬܿܬ݂ܵܐ ܕܒܲܛܢܵܐ ܘܢܲܦܩܘܼܢ ܥܘܼܠܵܗ: ܘܠܵܐ ܢܸܗܘܸܐ ܩܹܐܪܣܵܐ: ܡܸܬ݂ܚܲܣܵܪܘܼ ܢܸܬ݂ܚܲܣܲܪ: ܐܲܝܟ݂ ܕܪܵܡܹܐ ܥܠܵܘܗܝ ܒܲܥܠܵܗ ܕܐܲܢ̄ܬܿܬ݂ܵܐ: ܘܢܸܬܸܿܠ ܐܲܝܟ݂ ܕܦܵܣܩܝܼܢ ܕܲܝܵܢܹ̈ܐ.

Si rixati fuerint viri, et percusserit quis mulierem prægnantem, et abortivum quidem fecerit, sed ipsa vixerit: subjacebit damno quantum maritus mulieris expetierit, et arbitri judicaverint.

Իսկ եթէ կռուիցին արք երկու, եւ հարկանիցեն զկին յղի եւ ելանիցէ սաղմն աննկար, կէս վնասու`` տուժեսցի, որչափ ինչ արկանիցէ նմա այր կնոջն, եւ տացէ աղաչելով:

უკუეთუ ვინმე იბრძოდინ ორნი კაცნი და დასცეს დედაკაცი მუცელქუმული და განვიდეს ყრმაჲ მისი დაუხატველი, ზღვევით იზღვიოს, ვითარცა ინებოს ქმარმან მის დედაკაცისამან და მისცეს პატივისა თანა. 22

22 Ef menn verða reiðir ok lýstr maðr kviðuga konu svá at hǫfn sú deyr er hon fer með, ok skilst hon við hǫfnina en hon lifir sjálf, sá er laust skal liggja undir dómi þvílíkum sem búandi hennar ok dómendr dœma.

22 If men strive, and hurt a woman with child, so that her fruit depart from her, and yet no mischief follow: he shall be surely punished, according as the woman's husband will lay upon him; and he shall pay as the judges determine.

כג. וְאִם אָסוֹן יִהְיֶה וְנָתַתָּה נֶפֶשׁ תַּחַת נָפֶשׁ:

ἐὰν δὲ ἐξεικονισμένον ἦν δώσει ψυχὴν ἀντὶ ψυχῆς

23 ܘܐܸܢ ܩܹܐܪܣܵܐ ܗ̄ܘܼ: ܢܸܬܸܿܠ ܢܲܦ̮ܫܵܐ ܚܠܵܦ ܢܲܦ̮ܫܵܐ.

Sin autem mors ejus fuerit subsecuta, reddet animam pro anima,

Ապա եթէ կերպարանեալ իցէ``, տացէ անձն ընդ անձին:

ხოლო უკუეთუ დახატული იყოს, მისცეს სული ნაცულად სულისა, 23

23 En ef kona deyr, þá skal hann gjalda ǫnd fyrir ǫnd,

23 And if any mischief follow, then thou shalt give life for life,

כד. עַיִן תַּחַת עַיִן שֵׁן תַּחַת שֵׁן יָד תַּחַת יָד רֶגֶל תַּחַת רָגֶל:

ὀφθαλμὸν ἀντὶ ὀφθαλμοῦ ὀδόντα ἀντὶ ὀδόντος χεῖρα ἀντὶ χειρός πόδα ἀντὶ ποδός

24 ܥܲܝܢܵܐ ܚܠܵܦ ܥܲܝܢܵܐ: ܫܸܢܵܐ ܚܠܵܦ ܫܸܢܵܐ: ܐܝܼܕ݂ܵܐ ܚܠܵܦ ܐܝܼܕ݂ܵܐ: ܪܸܓ݂ܠܵܐ ܚܠܵܦ ܪܸܓ݂ܠܵܐ.

oculum pro oculo, dentem pro dente, manum pro manu, pedem pro pede,

ակն ընդ ական, ատամն ընդ ատաման, ձեռն ընդ ձեռին, ոտն ընդ ոտին:

თუალი - ნაცულად თუალისა, კბილი - ნაცულად კბილისა, ჴელი - ნაცულად ჴელისა, ფერჴი - ნაცულად ფერჴისა. 24

24 auga fyrir auga, tǫnn fyrir tǫnn, hǫnd fyrir hǫnd, fót fyrir fót, bruna fyrir

24 Eye for eye, tooth for tooth, hand for hand, foot for foot,

כה. כְּוִיָּה תַּחַת כְּוִיָּה פֶּצַע תַּחַת פָּצַע חַבּוּרָה תַּחַת חַבּוּרָה:

κατάκαυμα ἀντὶ κατακαύματος τραῦμα ἀντὶ τραύματος μώλωπα ἀντὶ μώλωπος

25 ܟܘܵܝܵܐ ܚܠܵܦ ܟܘܵܝܵܐ: ܨܘܼܠܦܬ݂ܵܐ ܚܠܵܦ ܨܘܼܠܦܬ݂ܵܐ: ܦܲܟܵܐ ܚܠܵܦ ܦܲܟܵܐ.

adustionem pro adustione, vulnus pro vulnere, livorem pro livore.

խարան ընդ խարանի, վէր ընդ վիրի, հարուած ընդ հարուածոյ:

დამწუარი - ნაცულად დამწურისა, წყლული - ნაცულად წყლულისა, ნაგუემი - ნაცულად ნაგუემისა. 25

25 bruna, sár fyrir sár.

25 Burning for burning, wound for wound, stripe for stripe.

כו. וְכִי יַכֶּה אִישׁ אֶת עֵין עַבְדּוֹ אוֹ אֶת עֵין אֲמָתוֹ וְשִׁחֲתָהּ לַחָפְשִׁי יְשַׁלְּחֶנּוּ תַּחַת עֵינוֹ:

ἐὰν δέ τις πατάξῃ τὸν ὀφθαλμὸν τοῦ οἰκέτου αὐτοῦ ἢ τὸν ὀφθαλμὸν τῆς θεραπαίνης αὐτοῦ καὶ ἐκτυφλώσῃ ἐλευθέρους ἐξαποστελεῖ αὐτοὺς ἀντὶ τοῦ ὀφθαλμοῦ αὐτῶν

26 ܘܟܲܕ݂ ܢܸܡܚܸܐ ܓܲܒ݂ܪܵܐ ܠܥܲܝܢܵܐ ܕܥܲܒ݂ܕܹܿܗ: ܐܵܘ ܠܥܲܝܢܵܐ ܕܐܲܡܬܹܗ: ܘܲܢܣܲܪܚܝܼܗܿ: ܒܲܪ ܚܹܐܪܹ̈ܐ ܢܸܫܒܿܩܝܼܘܗܝ ܚܠܵܦ ܥܲܝܢܹܗ.

Si percusserit quispiam oculum servi sui aut ancillæ, et luscos eos fecerit, dimittet eos liberos pro oculo quem eruit.

Իսկ եթէ հարցէ ոք զակն ծառայի իւրոյ կամ զակն աղախնոյ իւրոյ, եւ կուրացուսցէ, արձակեսցէ զնոսա ազատս`` փոխանակ ական նոցա:

უკუეთუ ვინმე სცეს თუალსა მონისა ანუ მჴევლისა თჳსისასა და დააბრმოს, თავისუფლად განავლინნეს იგინი ნაცულად თუალთა მათთა. 26

26 Ef nokkurr maðr lýstr í auga þræls síns ok ambáttar, þá skulu þau frelsi hafa fyrir augat þat er hann út stakk.

26 And if a man smite the eye of his servant, or the eye of his maid, that it perish; he shall let him go free for his eye's sake.

כז. וְאִם שֵׁן עַבְדּוֹ אוֹ שֵׁן אֲמָתוֹ יַפִּיל לַחָפְשִׁי יְשַׁלְּחֶנּוּ תַּחַת שִׁנּוֹ:

ἐὰν δὲ τὸν ὀδόντα τοῦ οἰκέτου ἢ τὸν ὀδόντα τῆς θεραπαίνης αὐτοῦ ἐκκόψῃ ἐλευθέρους ἐξαποστελεῖ αὐτοὺς ἀντὶ τοῦ ὀδόντος αὐτῶν

27 ܘܐܸܢ ܫܸܢܵܐ ܕܥܲܒ݂ܕܹܿܗ: ܐܵܘ ܫܸܢܵܐ ܕܐܲܡܬܹܗ ܢܲܪܡܹܐ: ܒܲܪ ܚܹܐܪܹ̈ܐ ܢܸܫܒܿܩܝܼܘܗܝ ܚܠܵܦ ܫܸܢܹܗ.

Dentem quoque si excusserit servo vel ancillæ suæ, similiter dimittet eos liberos.

Եւ եթէ զատամն ծառայի իւրոյ, կամ զատամն աղախնոյ թափեսցէ, արձակեսցէ ազատս փոխանակ ատաման նոցա:

უკუეთუ კბილი მონისა ანუ კბილი მჴევლისა თჳსისა აღმოჰფხურას, თავისუფლად განავლინნეს იგინი ნაცულად კბილისა მათისა. 27

27 Ef maðr brýtr tǫnn úr þræli sínum eða ambátt, þá skal hann þeim frelsi gefa.

27 And if he smite out his manservant's tooth, or his maidservant's tooth; he shall let him go free for his tooth's sake.

כח. וְכִי יִגַּח שׁוֹר אֶת אִישׁ אוֹ אֶת אִשָּׁה וָמֵת סָקוֹל יִסָּקֵל הַשּׁוֹר וְלֹא יֵאָכֵל אֶת בְּשָׂרוֹ וּבַעַל הַשּׁוֹר נָקִי:

ἐὰν δὲ κερατίσῃ ταῦρος ἄνδρα ἢ γυναῖκα καὶ ἀποθάνῃ λίθοις λιθοβοληθήσεται ὁ ταῦρος καὶ οὐ βρωθήσεται τὰ κρέα αὐτοῦ ὁ δὲ κύριος τοῦ ταύρου ἀθῷος ἔσται

28 ܘܟܲܕ݂ ܢܸܕ݂ܩܘܿܪ ܬܵܘܪܵܐ ܠܓܲܒ݂ܪܵܐ: ܐܵܘ ܠܐܲܢ̄ܬܿܬ݂ܵܐ: ܘܲܢܡܘܼܬ݂: ܡܸܬ݂ܪܓܵܡܘܼ ܢܸܬ݂ܪܓܸܡ ܬܵܘܪܵܐ: ܘܠܵܐ ܢܸܬ݂ܐܟܸܠ ܒܸܣܪܹܗ: ܘܡܵܪܹܗ ܕܬ݂ܵܘܪܵܐ ܢܸܗܘܸܐ ܙܲܟܵܝ.

Si bos cornu percusserit virum aut mulierem, et mortui fuerint, lapidibus obruetur: et non comedentur carnes ejus, dominus quoque bovis innocens erit.

Իսկ եթէ հարցէ ցուլ զայր կամ զկին, եւ մեռանիցին, ցուլն քարկոծ լիցի, եւ միս նորա մի՛ կերիցի. եւ տէր ցլուն անպարտ լիցի:

უკუეთუ ურქინოს კურომან მამაკაცსა ანუ დედაკაცსა და მოკუდეს, ქვა-დაკრებულ იქმნეს კუროჲ და არა იჭამოს ჴორცი მისი, ხოლო უფალი კუროსა უბრალო იყოს. 28

28 Ef griðungr stangar konu eða karlmann til bana, þá skal griðunginn grjóti berja til bana ok eigi skulu menn hann eta. Ok sá maðr er griðunginn á, mun saklauss vera ef hann vissi eigi at griðungrinn var ýgr.

28 If an ox gore a man or a woman, that they die: then the ox shall be surely stoned, and his flesh shall not be eaten; but the owner of the ox shall be quit.

כט. וְאִם שׁוֹר נַגָּח הוּא מִתְּמֹל שִׁלְשֹׁם וְהוּעַד בִּבְעָלָיו וְלֹא יִשְׁמְרֶנּוּ וְהֵמִית אִישׁ אוֹ אִשָּׁה הַשּׁוֹר יִסָּקֵל וְגַם בְּעָלָיו יוּמָת:

ἐὰν δὲ ὁ ταῦρος κερατιστὴς ᾖ πρὸ τῆς ἐχθὲς καὶ πρὸ τῆς τρίτης καὶ διαμαρτύρωνται τῷ κυρίῳ αὐτοῦ καὶ μὴ ἀφανίσῃ αὐτόν ἀνέλῃ δὲ ἄνδρα ἢ γυναῖκα ὁ ταῦρος λιθοβοληθήσεται καὶ ὁ κύριος αὐτοῦ προσαποθανεῖται

29 ܘܐܸܢ ܬܵܘܪܵܐ ܥܵܓ݂ܘܿܫܵܐ ܗ̄ܘܵܐ ܡܼܢ ܐܸܬ݂ܡܵܠܝ ܘܡܼܢ ܝܵܘܡܵܐ ܕܲܩܕ݂ܵܡܵܘܗܝ: ܘܐܲܣܗܸܕ݂ܘ ܒܡܵܪܹܗ ܘܠܵܐ ܢܲܛܪܹܗ: ܘܢܸܩܛܘܿܠ ܠܓܲܒ݂ܪܵܐ ܐܵܘ ܠܐܲܢ̄ܬܿܬ݂ܵܐ: ܬܵܘܪܵܐ ܢܸܬܪܓܸܡ: ܘܐܵܦ ܡܵܪܹܗ ܢܸܬ݂ܩܛܸܠ.

Quod si bos cornupeta fuerit ab heri et nudiustertius, et contestati sunt dominum ejus, nec recluserit eum, occideritque virum aut mulierem: et bos lapidibus obruetur, et dominum ejus occident.

Ապա թէ ցուլն հարկանօղ իցէ յերէկն եւ յեռանդն, եւ բողոքեալ իցէ տեառն նորա, եւ նորա չիցէ ի միջոյ բարձեալ, եւ սպանանիցէ զայր կամ զկին, ցուլն քարկոծ լիցի, եւ տէր ցլուն առ նմին մեռցի:

ხოლო უკუეთუ კურო მრქენალი იყოს უწინარეს გუშინდლისა და უწინარეს ძოღანდლითგან, და უწამებდენ უფალსა მისსა და არა უჩინო-ყოს იგი, ხოლო მოკლას მამაკაცი, ანუ დედაკაცი, კუროჲ ქჳთა განიტჳნოს და უფალი მისი თანა მოკუდეს. 29

29 Ef griðungrinn er ýgr í ij. daga eðr iij., ok veit sá er á at hann er ýgr, ok vill hann eigi varðveita griðunginn ok stangar hann karlmann eða konu til bana, þá skal berja griðunginn grjóti til bana, ok svá þann mann er á gridunginn.

29 But if the ox were wont to push with his horn in time past, and it hath been testified to his owner, and he hath not kept him in, but that he hath killed a man or a woman; the ox shall be stoned, and his owner also shall be put to death.

ל. אִם כֹּפֶר יוּשַׁת עָלָיו וְנָתַן פִּדְיֹן נַפְשׁוֹ כְּכֹל אֲשֶׁר יוּשַׁת עָלָיו:

ἐὰν δὲ λύτρα ἐπιβληθῇ αὐτῷ δώσει λύτρα τῆς ψυχῆς αὐτοῦ ὅσα ἐὰν ἐπιβάλωσιν αὐτῷ

30 ܘܐܸܢ ܡܵܡܘܿܢܵܐ ܢܲܪܡܘܼܢ ܥܠܵܘܗܝ: ܢܸܬܸܿܠ ܦܘܼܪܩܵܢܵܐ ܕܢܲܦ̮ܫܹܗ: ܟܡܵܐ ܕܫܵܐܠܝܼܢ ܠܹܗ.

Quod si pretium fuerit ei impositum, dabit pro anima sua quidquid fuerit postulatus.

Իսկ եթէ փրկանք անկանիցին ի վերայ նորա, տացէ փրկանս ընդ անձին իւրում, ըստ ամենայնի որչափ ինչ արկանիցեն նմա գին:

ხოლო უკეთუ საჴსარი იგი ზედა ესვას მას, მისცეს საჴსარი სულისა მისისა ყოველთაებრ, რაოდენნი ზედა დაჰსხნენ მას. 30

30 Ef menn vilja fé taka fyrir hann, þá skal hann gjalda þvílíkt fyrir sik sem hann er beiddr,

30 If there be laid on him a sum of money, then he shall give for the ransom of his life whatsoever is laid upon him.

לא. אוֹ בֵן יִגּח אוֹ בַת יִגָּח כַּמִּשְׁפָּט הַזֶּה יֵעָשֶׂה לוֹ:

ἐὰν δὲ υἱὸν ἢ θυγατέρα κερατίσῃ κατὰ τὸ δικαίωμα τοῦτο ποιήσουσιν αὐτῷ

31 ܘܐܸܢ ܠܲܒ݂ܪܵܐ: ܐܵܘ ܠܒܲܪܬ݂ܵܐ ܢܸܕ݂ܩܘܿܪ ܬܵܘܪܵܐ: ܐܲܝܟ݂ ܕܝܼܢܵܐ ܗܵܢܵܐ ܢܸܬ݂ܥܒܸܕ݂ ܠܹܗ.

Filium quoque et filiam si cornu percusserit, simili sententiæ subjacebit.

Եւ եթէ զուստր կամ զդուստր հարկանիցէ, ըստ նմին օրինակի արասցեն նմա:

ხოლო უკუეთუ ძესა ურქინოს, ანუ ასულსა, სამართლისა ამისებრ უყონ მას. 31

31 þvílíku atkvæði skal hann undir liggja þó at griðungr stangi son hans eða dóttur.

31 Whether he have gored a son, or have gored a daughter, according to this judgment shall it be done unto him.

לב. אִם עֶבֶד יִגַּח הַשּׁוֹר אוֹ אָמָה כֶּסֶף שְׁלשִׁים שְׁקָלִים יִתֵּן לַאדֹנָיו וְהַשּׁוֹר יִסָּקֵל:

ἐὰν δὲ παῖδα κερατίσῃ ὁ ταῦρος ἢ παιδίσκην ἀργυρίου τριάκοντα δίδραχμα δώσει τῷ κυρίῳ αὐτῶν καὶ ὁ ταῦρος λιθοβοληθήσεται

32 ܘܐܸܢ ܠܥܲܒ݂ܕܵܐ ܐܵܘ ܠܐܲܡܬ݂ܵܐ ܢܸܕܩܘܿܪ ܬܵܘܪܵܐ: ܬܠܵܬ݂ܝܼܢ ܐܸܣܬܹܝܪܝܼܢ ܕܟܸܣܦܵܐ ܢܸܬܸܿܠ ܠܡܵܪܹܗ: ܘܬ݂ܵܘܪܵܐ ܢܸܬ݂ܪܓܸܡ.

Si servum ancillamque invaserit, triginta siclos argenti domino dabit, bos vero lapidibus opprimetur.

Իսկ եթէ զծառայ կամ զաղախին հարկանիցէ ցուլն, երեսուն կրկին սատեր`` արծաթ տացէ տեառն նոցա, եւ ցուլն քարկոծ լիցի:

ხოლო უკუეთუ მონაჲ დარქინოს კურომან, ანუ მჴევალი, ოცდაათისა ვეცხლისა დიდრაქმაჲ მისცეს უფალსა მათსა და კუროჲ ქჳთა განიტჳნოს. 32

32 Ef naut stangar þræl eda ambátt til bana, þá skal sá er naut á gjalda gilda xxx. ciklos dróttni þræls eða ambáttar, en griðung skal berja grjóti til bana. xv. peningar ero ciklos.

32 If the ox shall push a manservant or a maidservant; he shall give unto their master thirty shekels of silver, and the ox shall be stoned.

לג. וְכִי יִפְתַּח אִישׁ בּוֹר אוֹ כִּי יִכְרֶה אִישׁ בֹּר וְלֹא יְכַסֶּנּוּ וְנָפַל שָׁמָּה שּׁוֹר אוֹ חֲמוֹר:

ἐὰν δέ τις ἀνοίξῃ λάκκον ἢ λατομήσῃ λάκκον καὶ μὴ καλύψῃ αὐτόν καὶ ἐμπέσῃ ἐκεῖ μόσχος ἢ ὄνος

33 ܘܟܲܕ݂ ܢܲܦ̮ܬܲܚ ܓܲܒ݂ܪܵܐ ܓܘܼܒܵܐ: ܐܵܘ ܢܸܚܦܘܿܪ ܓܲܒ݂ܪܵܐ ܒܹܪܵܐ: ܘܠܵܐ ܢܟܲܣܸܐ ܐܸܢܘܿܢ: ܘܢܸܦܸܠ ܬܲܡܵܢ ܬܵܘܪܵܐ ܐܵܘ ܚܡܵܪܵܐ.

Si quis aperuerit cisternam, et foderit, et non operuerit eam, cecideritque bos aut asinus in eam,

Իսկ եթէ բացցէ ոք հոր, կամ փորեսցէ ջրհոր, եւ ոչ խփանիցէ զնա, եւ անկանիցի անդ արջառ կամ էշ:

უკუეთუ ვინმე განაღოს ჯურღმული, ანუ აღმოჰკუეთოს ჯურღმული და არა დაბუროს იგი და შთავარდეს მას შინა ზუარაკი, ანუ ვირი, 33

33ac Ef nokkurr maðr grefr grǫf ok fellr þar í oxi eda asni ok deyr,

33 And if a man shall open a pit, or if a man shall dig a pit, and not cover it, and an ox or an ass fall therein;

לד. בַּעַל הַבּוֹר יְשַׁלֵּם כֶּסֶף יָשִׁיב לִבְעָלָיו וְהַמֵּת יִהְיֶה לּוֹ:

ὁ κύριος τοῦ λάκκου ἀποτείσει ἀργύριον δώσει τῷ κυρίῳ αὐτῶν τὸ δὲ τετελευτηκὸς αὐτῷ ἔσται

34 ܡܵܪܹܗ ܕܓܘܼܒܵܐ ܢܸܦܪܘܿܥ ܟܸܣܦܵܐ ܠܡܵܪܵܘܗܝ: ܘܡܝܼܬ݂ܵܐ ܢܸܗܘܸܐ ܕܝܼܠܹܗ.

reddet dominus cisternæ pretium jumentorum: quod autem mortuum est, ipsius erit.

տէր հորոյն տուժեսցի արծաթ եւ տացէ տեառն նորա, եւ շաղիղն նորա լիցի:

უფალმან ჯურღმულისამან გარდაიჴადოს: ვეცხლი მისცეს უფალსა მათსა, ხოლო მკუდარი მისი იყოს. 34

34 þá skal sá maðr er grǫfina gróf gjalda verð fénaðarins þeim er féit átti, en hann skal gjalda naut fyrir naut, en hann skal hafa þat naut er dó.

34 The owner of the pit shall make it good, and give money unto the owner of them; and the dead beast shall be his.

לה. וְכִי יִגֹּף שׁוֹר אִישׁ אֶת שׁוֹר רֵעֵהוּ וָמֵת וּמָכְרוּ אֶת הַשּׁוֹר הַחַי וְחָצוּ אֶת כַּסְפּוֹ וְגַם אֶת הַמֵּת יֶחֱצוּן:

ἐὰν δὲ κερατίσῃ τινὸς ταῦρος τὸν ταῦρον τοῦ πλησίον καὶ τελευτήσῃ ἀποδώσονται τὸν ταῦρον τὸν ζῶντα καὶ διελοῦνται τὸ ἀργύριον αὐτοῦ καὶ τὸν ταῦρον τὸν τεθνηκότα διελοῦνται

35 ܘܟܲܕ݂ ܢܸܕ݂ܩܘܿܪ ܬܵܘܪܵܐ ܕܓܲܒ݂ܪܵܐ ܠܬ݂ܵܘܪܵܐ ܕܓܲܒ݂ܪܵܐ ܚܲܒ݂ܪܹܗ ܘܲܢܡܘܼܬ݂: ܢܙܲܒܿܢܘܼܢ ܠܬ݂ܵܘܪܵܐ ܚܲܝܵܐ: ܘܢܸܦܠܓ݂ܘܿܢ ܟܸܣܦܹܗ: ܘܐܵܦ ܕܡܝܼܬ݂ܵܐ ܢܦܲܠܓ݂ܘܼܢ.

Si bos alienus bovem alterius vulneraverit, et ille mortuus fuerit: vendent bovem vivum, et divident pretium, cadaver autem mortui inter se dispertient.

Իսկ եթէ հարցէ ցուլ ուրուք զցուլ ընկերի իւրոյ եւ մեռցի, վաճառեսցեն զցուլն կենդանի, եւ բաժանեսցեն զգինս նորա, եւ զցուլն սպանեալ` բաժանեսցեն:

უკუეთუ ურქინოს კურომან ვისმანმე კუროსა მეზობლისასა და მოკუდეს, განსცეს კუროჲ იგი ცოცხალი და განიყონ ვეცხლი მისი და მომკუდარი იგიცა კუროჲ განიყონ. 35

35 And if one man's ox hurt another's, that he die; then they shall sell the live ox, and divide the money of it; and the dead ox also they shall divide.

לו. אוֹ נוֹדַע כִּי שׁוֹר נַגָּח הוּא מִתְּמוֹל שִׁלְשֹׁם וְלֹא יִשְׁמְרֶנּוּ בְּעָלָיו שַׁלֵּם יְשַׁלֵּם שׁוֹר תַּחַת הַשּׁוֹר וְהַמֵּת יִהְיֶה לּוֹ:

ἐὰν δὲ γνωρίζηται ὁ ταῦρος ὅτι κερατιστής ἐστιν πρὸ τῆς ἐχθὲς καὶ πρὸ τῆς τρίτης ἡμέρας καὶ διαμεμαρτυρημένοι ὦσιν τῷ κυρίῳ αὐτοῦ καὶ μὴ ἀφανίσῃ αὐτόν ἀποτείσει ταῦρον ἀντὶ ταύρου ὁ δὲ τετελευτηκὼς αὐτῷ ἔσται

36 ܘܐܸܢ ܐܸܬ݂ܝܼܕܲܥ ܕܬ݂ܵܘܪܵܐ ܥܵܓ݂ܘܿܫܵܐ ܗ̄ܘܵܐ ܡܼܢ ܐܸܬ݂ܡܵܠܝ ܘܡܼܢ ܡܢܵܬ݂ܡܵܠܝ: ܘܠܵܐ ܢܲܛܪܹܗ ܡܵܪܹܗ: ܢܸܬܸܿܠ ܬܵܘܪܵܐ ܚܠܵܦ ܬܵܘܪܵܐ: ܘܡܝܼܬ݂ܵܐ ܢܸܗܘܸܐ ܕܝܼܠܹܗ.

Sin autem sciebat quod bos cornupeta esset ab heri et nudiustertius, et non custodivit eum dominus suus: reddet bovem pro bove, et cadaver integrum accipiet.

Ապա եթէ յերէկն եւ յեռանդն գիտէին զցուլն, եւ բողոքեալ իցէ տեառն նորա, եւ նորա չիցէ ի միջոյ բարձեալ զնա,`` տուժեսցի ցուլ ընդ ցլուն, եւ սպանեալն նորա լիցի:

ხოლო უკუეთუ ცნობილ იყოს, ვითარმედ მრქენალი არს პირველ გუშინდლისა და პირველ ძოღანდლისა და ეწამოს უფლისა მისისადა და არა უჩინო-ეყოს მას, მისცეს კუროჲ ნაცვლად კუროჲსა უფალსა მისსა, ანუ მისცეს ვეცხლი ნაცვლად კუროჲსა, ხოლო მომკუდარი იგი მისდა იყოს. 36

თავი ოცდამეორე

36 Or if it be known that the ox hath used to push in time past, and his owner hath not kept him in; he shall surely pay ox for ox; and the dead shall be his own.

לז. כִּי יִגְנֹב אִישׁ שׁוֹר אוֹ שֶׂה וּטְבָחוֹ אוֹ מְכָרוֹ חֲמִשָּׁה בָקָר יְשַׁלֵּם תַּחַת הַשּׁוֹר וְאַרְבַּע צֹאן תַּחַת הַשֶּׂה:

ἐὰν δέ τις κλέψῃ μόσχον ἢ πρόβατον καὶ σφάξῃ αὐτὸ ἢ ἀποδῶται πέντε μόσχους ἀποτείσει ἀντὶ τοῦ μόσχου καὶ τέσσαρα πρόβατα ἀντὶ τοῦ προβάτου

ܩܦܠܐܘܢ: ܟܒ.
1 ܘܟܲܕ݂ ܢܸܓ݂ܢܘܿܒ݂ ܓܲܒ݂ܪܵܐ ܬܵܘܪܵܐ: ܐܵܘ ܢܸܩܝܵܐ: ܘܢܸܟܿܘܿܣ ܐܸܢܘܿܢ: ܐܵܘ ܢܙܲܒܸܿܢ ܐܸܢܘܿܢ: ܚܲܡܫܵܐ ܬܵܘܪܝܼܢ ܢܸܬܸܿܠ ܚܠܵܦ ܬܵܘܪܵܐ: ܘܐܲܪܒܲܥ ܢܩܵܘܵܢ ܢܸܬܸܿܠ ܚܠܵܦ ܢܸܩܝܵܐ.

Cap. 22
Si quis furatus fuerit bovem aut ovem, et occiderit vel vendiderit: quinque boves pro uno bove restituet, et quatuor oves pro una ove.

ԳԼ. ԻԲ
Իսկ եթէ գողասցի ոք արջառ կամ ոչխար, եւ սպանցէ կամ վաճառեսցէ, հինգ արջառ ընդ արջառոյն տուժեսցի, եւ չորս ոչխար ընդ ոչխարին:

უკუეთუ ვინმე მოიპაროს ზუარაკი, ანუ ცხოვარი და დაკლას იგი, ანუ განყიდოს, ხუთნი ზუარაკნი მისცნეს ზუარაკისათჳს და ოთხნი ცხოვარნი ცხოვარისათჳს. 1

22
1 If a man shall steal an ox, or a sheep, and kill it, or sell it; he shall restore five oxen for an ox, and four sheep for a sheep.

כב

ΚΒʹ

No Georgian

ΚΒʹ

א. אִם בַּמַּחְתֶּרֶת יִמָּצֵא הַגַּנָּב וְהֻכָּה וָמֵת אֵין לוֹ דָּמִים:

ἐὰν δὲ ἐν τῷ διορύγματι εὑρεθῇ ὁ κλέπτης καὶ πληγεὶς ἀποθάνῃ οὐκ ἔστιν αὐτῷ φόνος

2 ܘܐܸܢ ܒܦܘܼܠܫܬ݂ܵܐ ܢܸܫܬܿܟܲܚ ܓܲܢܵܒ݂ܵܐ: ܘܢܸܒ݂ܠܲܥ ܕܲܢܡܘܼܬ݂: ܠܲܝܬܿ ܠܹܗ ܥܝܵܪܬܵܐ.

Si effringens fur domum sive suffodiens fuerit inventus, et accepto vulnere mortuus fuerit, percussor non erit reus sanguinis.

Իսկ եթէ յական գտանիցի գող, եւ խոցեալ մեռանիցի, չէ այն նմա ի սպանութիւն:

ხოლო უკუეთუ ნათხარსა შინა იპოოს მპარავი და მოწყლული მოკუდეს, არა არს ესე კაცის-კლვაჲ. 2

1 Ef nokkurr maðr tekr naut eda sauð ok hǫggr eða selr, þá skal hann gjalda v. naut fyrir j. ok iiij. sauði fyrir einn sauð.

2 If a thief be found breaking up, and be smitten that he die, there shall no blood be shed for him.

ב. אִם זָרְחָה הַשֶּׁמֶשׁ עָלָיו דָּמִים לוֹ שַׁלֵּם יְשַׁלֵּם אִם אֵין לוֹ וְנִמְכַּר בִּגְנֵבָתוֹ:

ἐὰν δὲ ἀνατείλῃ ὁ ἥλιος ἐπ᾽ αὐτῷ ἔνοχός ἐστιν ἀνταποθανεῖται ἐὰν δὲ μὴ ὑπάρχῃ αὐτῷ πραθήτω ἀντὶ τοῦ κλέμματος

3 ܘܐܸܢ ܕܸܢܚܲܬ݂ ܥܠܵܘܗܝ ܫܸܡܫܵܐ: ܐܝܼܬ݂ ܠܹܗ ܥܝܵܪܬܵܐ: ܘܡܸܦܪܲܥ ܢܸܦܪܘܿܥ: ܘܐܸܢ ܠܲܝܬܿ ܠܹܗ: ܢܸܙܕܲܒܲܢ ܒܲܓ݂ܢܘܼܒ݂ܬܹܗ.

Quod si orto sole hoc fecerit, homicidium perpetravit, et ipse morietur. Si non habuerit quod pro furto reddat, ipse venundabitur.

Ապա եթէ արեւն ի վերայ նորա ծագիցէ, մահապարտ է, փոխարէն մեռցի``. ապա թէ ոչինչ գտանիցի նորա, վաճառեսցի փոխանակ գողութեանն իւրոյ:

ხოლო უკუეთუ აღმოჰჴდეს მზე მის შინა, თანა-მდებ არს, მოკუედინ. ხოლო უკუეთუ არა აქუნდეს მას, განისყიდენ იგი ნაცულად ნაპარევისა. 3

2 Ef þjófr verðr fundinn er hann brýtr hús eða rýfr, ok er hann veginn at því verki, þá sekst eigi vegandi á honum.

3 If the sun be risen upon him, there shall be blood shed for him; for he should make full restitution; if he have nothing, then he shall be sold for his theft.

ג. אִם הִמָּצֵא תִמָּצֵא בְיָדוֹ הַגְּנֵבָה מִשּׁוֹר עַד חֲמוֹר עַד שֶׂה חַיִּים שְׁנַיִם יְשַׁלֵּם:

ἐὰν δὲ καταλημφθῇ καὶ εὑρεθῇ ἐν τῇ χειρὶ αὐτοῦ τὸ κλέμμα ἀπό τε ὄνου ἕως προβάτου ζῶντα διπλᾶ αὐτὰ ἀποτείσει

4 ܘܐܸܢ ܡܸܫܬܿܟ݂ܵܚܘܼ ܬܸܫܬܿܟܲܚ ܒܐܝܼܕ݂ܵܘܗܝ ܓܢܘܼܒ݂ܬܵܐ: ܡܼܢ ܬܵܘܪܵܐ: ܘܠܲܚܡܵܪܵܐ: ܘܲܥܕܲܡܵܐ ܠܢܸܩܝܵܐ ܟܲܕ݂ ܚܲܝܝܼܢ: ܚܲܕ݂ ܒܲܬ݂ܪܹܝܢ ܢܫܲܠܸܡ.

Si inventum fuerit apud eum quod furatus est, vivens: sive bos, sive asinus, sive ovis, duplum restituet.

Իսկ եթէ ըմբռնեսցի եւ գտցի ի ձեռին նորա գողօնն` յարջառոյ եւ յիշոյ մինչեւ ցոչխար, կրկին տուժեսցի:

ხოლო უკუეთუ დაშთეს და იპოოს, ჴელსა შინა მისსა ნაპარევი ვირითგან ვიდრე ცხოვრადმდე, ორ წილად გარდაიჴადოს იგი. 4

3 Ef hann gjǫrir þat at upp runninni sólu, þá framdi hann manndrap ok sjálfr deyr hann þá. Ef þjófrinn hefir eigi fé til at gjalda fyrir stuldinn, þá skal hann sjálfan sik selja ok gjalda sitt verð fyrir stuldinn.

4 If the theft be certainly found in his hand alive, whether it be ox, or ass, or sheep; he shall restore double.

ד. כִּי יַבְעֶר אִישׁ שָׂדֶה אוֹ כֶרֶם וְשִׁלַּח אֶת בְּעִירוֹ וּבִעֵר בִּשְׂדֵה אַחֵר מֵיטַב שָׂדֵהוּ וּמֵיטַב כַּרְמוֹ יְשַׁלֵּם:

ἐὰν δὲ καταβοσκήσῃ τις ἀγρὸν ἢ ἀμπελῶνα καὶ ἀφῇ τὸ κτῆνος αὐτοῦ καταβοσκῆσαι ἀγρὸν ἕτερον ἀποτείσει ἐκ τοῦ ἀγροῦ αὐτοῦ κατὰ τὸ γένημα αὐτοῦ ἐὰν δὲ πάντα τὸν ἀγρὸν καταβοσκήσῃ τὰ βέλτιστα τοῦ ἀγροῦ αὐτοῦ καὶ τὰ βέλτιστα τοῦ ἀμπελῶνος αὐτοῦ ἀποτείσει

5 ܘܟܲܕ݂ ܢܵܘܟܸܿܠ ܓܲܒ݂ܪܵܐ ܚܲܩܠܵܐ ܐܵܘ ܟܲܪܡܵܐ: ܘܲܢܫܲܡܲܪ ܒܥܝܼܪܹܗ ܘܢܵܘܟܸܿܠ ܒܚܲܩܠܵܐ ܐ̄ܚܪܹܬ݂ܵܐ ܡܼܢ ܛܵܒ݂ܵܐ ܕܚܲܩܠܹܗ: ܘܡܼܢ ܛܵܒ݂ܵܐ ܕܟܲܪܡܹܗ ܢܸܦܪܘܿܥ.

Si læserit quispiam agrum vel vineam, et dimiserit jumentum suum ut depascatur aliena: quidquid optimum habuerit in agro suo, vel in vinea, pro damni æstimatione restituet.

Եթէ արածիցէ ոք զանդ կամ զայգի, եւ թոյլ տայցէ խաշին իւրում արածել զանդ այլոց, յիւրմէ անդոյ անտի տուժեսցի ըստ արդեանն: Ապա թէ զամենայն իսկ զանդն արածիցէ,`` զընտիր կողմն անդոյ իւրոյ եւ զընտիր այգւոյ իւրոյ տուժեսցի:

უკუეთუ ვინმე მოაძოოს აგარაკი, ანუ ვენაჴი, დაუტეოს საცხოვარი თჳსი ძოვნად აგარაკსა სხჳსასა, მისცეს აგარაკისაგან ნაყოფისაებრ მისისა, ხოლო უკუეთუ ყოველი აგარაკისა მოძოოს, ანუ უმჯობესნი აგარაკისა მისისანი, ანუ უკეთესნი ვენაჴისა მისისანი მისცნეს. 5

4 Ef sauðr eða naut finnst lifanda með þeim manni er stal, þá gjaldi hann aptr tvígjǫlldum. Ef nokkurr maðr beitir akr annars manns eda víngarða eða spillir annan veg, þá gjaldi hann þat fyrir er á bítst á ǫkrum eða víngǫrðum.

5 If a man shall cause a field or vineyard to be eaten, and shall put in his beast, and shall feed in another man's field; of the best of his own field, and of the best of his own vineyard, shall he make restitution.

ה. כִּי תֵצֵא אֵשׁ וּמָצְאָה קֹצִים וְנֶאֱכַל גָּדִישׁ אוֹ הַקָּמָה אוֹ הַשָּׂדֶה שַׁלֵּם יְשַׁלֵּם הַמַּבְעִר אֶת הַבְּעֵרָה:

ἐὰν δὲ ἐξελθὸν πῦρ εὕρῃ ἀκάνθας καὶ προσεμπρήσῃ ἅλωνα ἢ στάχυς ἢ πεδίον ἀποτείσει ὁ τὸ πῦρ ἐκκαύσας

6 ܘܟܲܕ ܬܸܦܘܿܩ ܢܘܼܪܵܐ ܘܬܸܫܟܲܚ ܟܘܼܒܹ̈ܐ: ܘܬܹܐܟ݂ܘܿܠ ܓܕ݂ܝܼܫܵܐ: ܐܵܘ ܩܵܝܡܵܬ݂ܵܐ: ܐܵܘ ܚܲܩܠܵܐ: ܡܫܲܠܵܡܘܼ ܢܫܲܠܸܡ ܡܿܢ ܕܐܵܘܩܸܕ݂ ܝܲܩܕܵܢܵܐ.

Si egressus ignis invenerit spinas, et comprehenderit acervos frugum, sive stantes segetes in agris, reddet damnum qui ignem succenderit.

Իսկ եթէ ելանիցէ հուր եւ գտանիցէ փուշ, եւ ընդ նմին այրիցէ զկալ կամ զօրան կամ զանդ, տուժելով տուժեսցի որոյ զհրդեհն հանեալ իցէ:

უკუეთუ გამოსრულმან ცეცხლმან პოვნეს ეკალნი და მოწუას კალოჲ, ანუ ჴუვილნი, ანუ ველი, აღმატყინებელმან ცეცხლისამან გარდაიჴადოს. 6

6 If fire break out, and catch in thorns, so that the stacks of corn, or the standing corn, or the field, be consumed therewith; he that kindled the fire shall surely make restitution.

ו. כִּי יִתֵּן אִישׁ אֶל רֵעֵהוּ כֶּסֶף אוֹ כֵלִים לִשְׁמֹר וְגֻנַּב מִבֵּית הָאִישׁ אִם יִמָּצֵא הַגַּנָּב יְשַׁלֵּם שְׁנָיִם:

ἐὰν δέ τις δῷ τῷ πλησίον ἀργύριον ἢ σκεύη φυλάξαι καὶ κλαπῇ ἐκ τῆς οἰκίας τοῦ ἀνθρώπου ἐὰν εὑρεθῇ ὁ κλέψας ἀποτείσει διπλοῦν

7 ܘܟܲܕ݂ ܢܸܬܸܿܠ ܓܲܒ݂ܪܵܐ ܠܚܲܒ݂ܪܹܗ ܟܸܣܦܵܐ: ܐܵܘ ܡܵܐܢܹ̈ܐ ܠܡܸܛܲܪ: ܘܢܸܬ݂ܓ݂ܢܸܒ݂ ܡܼܢ ܒܹܝܬ݂ ܓܲܒ݂ܪܵܐ: ܐܸܢ ܢܸܫܬܿܟܲܚ ܓܲܢܵܒ݂ܵܐ: ܢܫܲܠܸܡ ܚܲܕ݂ ܬܪܹܝܢ.

Si quis commendaverit amico pecuniam aut vas in custodiam, et ab eo, qui susceperat, furto ablata fuerint: si invenitur fur, duplum reddet:

Իսկ եթէ ոք տացէ ընկերի իւրում արծաթ կամ այլ ինչ կարասի զիւր յաւանդ, եւ գողանայցի ի տանէ առնն, եթէ գտցի որ գողացաւն, կրկին տուժեսցի:

უკუეთუ ვინმე მისცეს მოყუასსა ვეცხლი, ანუ ჭურჭელი დასამარხველად და მოპარულ იქმნეს სახლისაგან კაცისა მის, უკუეთუ იპოოს მპარავი, გარდაიჴადოს ორ წილ. 7

6 Ef eldr brennir bœi eða akra, þá á at bœta þann skaða sá er eld kveikti.

7 If a man shall deliver unto his neighbour money or stuff to keep, and it be stolen out of the man's house; if the thief be found, let him pay double.

ז. אִם לֹא יִמָּצֵא הַגַּנָּב וְנִקְרַב בַּעַל הַבַּיִת אֶל הָאֱלֹהִים אִם לֹא שָׁלַח יָדוֹ בִּמְלֶאכֶת רֵעֵהוּ:

ἐὰν δὲ μὴ εὑρεθῇ ὁ κλέψας προσελεύσεται ὁ κύριος τῆς οἰκίας ἐνώπιον τοῦ θεοῦ καὶ ὀμεῖται ἦ μὴν μὴ αὐτὸς πεπονηρεῦσθαι ἐφ᾽ ὅλης τῆς παρακαταθήκης τοῦ πλησίον

8 ܘܐܸܢ ܠܵܐ ܢܸܫܬܿܟܲܚ ܓܲܢܵܒ݂ܵܐ: ܢܸܩܪܘܿܒ݂ ܡܵܪܹܗ ܕܒܲܝܬܵܐ ܠܘܵܬ݂ ܕܲܝܵܢܹ̈ܐ: ܐܸܢ ܠܵܐ ܐܵܘܫܸܒ݂ ܐܝܼܕܹܗ ܒܲܥܒ݂ܝܼܕܬܵܐ ܕܚܲܒ݂ܪܹܗ.

si latet fur, dominus domus applicabitur ad deos, et jurabit quod non extenderit manum in rem proximi sui,

Ապա եթէ ոչ գտցի որ գողացաւն, մատիցէ տէր տանն առաջի Աստուծոյ, եւ երդուիցի եթէ իւր չէ նենգեալ ամենեւին զաւանդ ընկերի իւրոյ:

ხოლო უკუეთუ არა იპოოს მპარავი, შევიდეს უფალი სახლისაჲ წინაშე ღმრთისა და ფუცოს, ვითარმედ მას არა უზაკუავს ყოველსავე დანადებსა ზედა მოყუსისასა 8

7 Ef nokkurr maðr selr vin sínum ker eða annan grip til varðveizlu ok verðr þat stolit á braut, ok ef þat spyrst upp, þá gjaldi þjófnað tvennum gjǫldum.

8 If the thief be not found, then the master of the house shall be brought unto the judges, to see whether he have put his hand unto his neighbour's goods.

ח. עַל כָּל דְּבַר פֶּשַׁע עַל שׁוֹר עַל חֲמוֹר עַל שֶׂה עַל שַׂלְמָה עַל כָּל אֲבֵדָה אֲשֶׁר יֹאמַר כִּי הוּא זֶה עַד הָאֱלֹהִים יָבֹא דְּבַר שְׁנֵיהֶם אֲשֶׁר יַרְשִׁיעֻן אֱלֹהִים יְשַׁלֵּם שְׁנַיִם לְרֵעֵהוּ:

κατὰ πᾶν ῥητὸν ἀδίκημα περί τε μόσχου καὶ ὑποζυγίου καὶ προβάτου καὶ ἱματίου καὶ πάσης ἀπωλείας τῆς ἐγκαλουμένης ὅ τι οὖν ἂν ᾖ ἐνώπιον τοῦ θεοῦ ἐλεύσεται ἡ κρίσις ἀμφοτέρων καὶ ὁ ἁλοὺς διὰ τοῦ θεοῦ ἀποτείσει διπλοῦν τῷ πλησίον

9 ܥܲܠ ܟܠ ܡܸܕܸܿܡ ܕܲܚܛܵܐ ܥܲܠ ܬܵܘܪܵܐ: ܘܥܲܠ ܚܡܵܪܵܐ: ܘܥܲܠ ܐܸܡܪܵܐ: ܘܥܲܠ ܠܒ݂ܘܼܫܵܐ: ܘܥܲܠ ܟܠ ܐܸܒܲܕܿܬܵܐ: ܕܢܹܐܡܲܪ ܗܵܕܲܐ ܗ̄ܝܼ : ܩܕ݂ܵܡ ܕܲܝܵܢܹ̈ܐ ܢܸܥܠܵܢ ܡܸܠܹܐ ܕܲܬ݂ܪܲܝܗܘܿܢ ܘܲܠܡܵܢ ܕܲܢܚܲܝܼܒ݂ܘܼܢ ܕܲܝܵܢܹ̈ܐ: ܢܫܲܠܸܡ ܚܲܕ݂ ܬܪܹܝܢ ܠܚܲܒ݂ܪܹܗ.

ad perpetrandam fraudem, tam in bove quam in asino, et ove ac vestimento, et quidquid damnum inferre potest: ad deos utriusque causa perveniet, et si illi judicaverit, duplum restituet proximo suo.

Ըստ ամենայն վնասակար բանի``, յարջառոյ եւ յիշոյ եւ յոչխարէ եւ ի հանդերձէ, եւ յամենայն կորստենէ որում վնասակար առնիցեն, որ զինչ իցէ`` առաջի Աստուծոյ եկեսցէ դատաստան երկոցուն, եւ որ ոք ի նոցանէ ըմբռնեսցի ի ձեռն Աստուծոյ``, կրկին տուժեսցի ընկերի իւրում:

ყოვლისაებრ სიტყჳსა უსამართლოჲსა ზუარაკისათჳს და კაჰრაულისა და ცხოვრისა და შესამოსლისა და ყოვლისა წარწყმედისა სასარჩლოჲსა მის, რაჲცა რაჲმე იყოს იგი და წინაშე ღმრთისა გამოვიდეს საშჯელი ორთავე და მხილებულმან ღმრთისა მიერ ორწილ მიაგოს მოყუასსა. 9

8 En ef eigi finnst þat er stolit er, þá svari sá við Guð er varðveitti at hann hefir eigi

9 For all manner of trespass, whether it be for ox, for ass, for sheep, for raiment, or for any manner of lost thing which another challengeth to be his, the cause of both parties shall come before the judges; and whom the judges shall condemn, he shall pay double unto his neighbour.

ט. כִּי יִתֵּן אִישׁ אֶל רֵעֵהוּ חֲמוֹר אוֹ שׁוֹר אוֹ שֶׂה וְכָל בְּהֵמָה לִשְׁמֹר וּמֵת אוֹ נִשְׁבַּר אוֹ נִשְׁבָּה אֵין רֹאֶה:

ἐὰν δέ τις δῷ τῷ πλησίον ὑποζύγιον ἢ μόσχον ἢ πρόβατον ἢ πᾶν κτῆνος φυλάξαι καὶ συντριβῇ ἢ τελευτήσῃ ἢ αἰχμάλωτον γένηται καὶ μηδεὶς γνῷ

10 ܘܟܲܕ݂ ܢܸܬܸܿܠ ܓܲܒ݂ܪܵܐ ܠܚܲܒ݂ܪܹܗ ܚܡܵܪܵܐ: ܐܵܘ ܬܵܘܪܵܐ: ܐܵܘ ܐܸܡܪܵܐ: ܐܵܘ ܟܠ ܒܥܝܼܪܵܐ: ܠܡܸܛܲܪ: ܘܲܢܡܘܼܬ݂: ܐܵܘ ܢܸܬܿܬܿܒܲܪ: ܐܵܘ ܢܸܫܬܿܒܸܐ: ܘܠܲܝܬ ܐ̄ܢܵܫ ܕܲܚܙܵܐ.

Si quis commendaverit proximo suo asinum, bovem, ovem, et omne jumentum ad custodiam, et mortuum fuerit, aut debilitatum, vel captum ab hostibus, nullusque hoc viderit:

Եւ եթէ տացէ ոք ընկերի իւրում էշ կամ եզն կամ ոչխար կամ այլ ինչ անասուն ի պահեստ, եւ բեկցի կամ մեռցի կամ գերի վարեսցի, եւ ոչ ոք գիտասցէ:

უკუეთუ ვინმე მისცეს მოყუასსა კაჰრაული, ანუ ცხოვარი, ანუ ზუარაკი, ანუ ყოველი საცხოვარი დასამარხველად და მოკუდეს, ანუ დაიმუსროს, ანუ ტყუე იქმნას და ვერვინ ცნას. 10

9 stolit né svíkit fé annars manns, hvort sem horfit hefir naut eða sauðr eða annat fé, ok hvatki er skaði má at verða,

10 If a man deliver unto his neighbour an ass, or an ox, or a sheep, or any beast, to keep; and it die, or be hurt, or driven away, no man seeing it:

י. שְׁבֻעַת יְהֹוָה תִּהְיֶה בֵּין שְׁנֵיהֶם אִם לֹא שָׁלַח יָדוֹ בִּמְלֶאכֶת רֵעֵהוּ וְלָקַח בְּעָלָיו וְלֹא יְשַׁלֵּם:

ὅρκος ἔσται τοῦ θεοῦ ἀνὰ μέσον ἀμφοτέρων ἦ μὴν μὴ αὐτὸν πεπονηρεῦσθαι καθ᾽ ὅλης τῆς παρακαταθήκης τοῦ πλησίον καὶ οὕτως προσδέξεται ὁ κύριος αὐτοῦ καὶ οὐκ ἀποτείσει

11 ܡܵܘܡܵܬܹܗ ܕܡܵܪܝܵܐ ܬܸܗܘܸܐ ܒܹܝܬ݂ ܬܪܲܝܗܘܿܢ: ܘܐܸܢ ܠܵܐ ܐܵܘܫܸܒ݂ ܐܝܼܕܹܗ ܒܲܥܒ݂ܝܼܕܬܵܐ ܕܚܲܒ݂ܪܹܗ ܘܲܢܩܲܒܸܿܠ ܡܵܪܗܘܿܢ ܡܵܘܡܵܬ݂ܵܐ: ܘܠܵܐ ܢܫܲܠܸܡ.

jusjurandum erit in medio, quod non extenderit manum ad rem proximi sui: suscipietque dominus juramentum, et ille reddere non cogetur.

երդումն Աստուծոյ լիցի ի մէջ երկոցուն, եթէ նենգանօք ինչ չիցէ գնացեալ ամենեւին ընդ աւանդ ընկերին իւրոյ. ապա յանձն առցէ տէր նորա, եւ մի՛ տուժեսցի:

ფიცი ღმრთისაჲ იყოს შორის ორთავე, ვითარმედ მას არა რაჲ უზაკუავს რაჲთურთით დანატეობისა მისთჳს მოყუსისა და ესრეთ შეიწყნაროს იგი უფალმან, არა მისცეს. 11

10 komi í hendr náungi sínum til varðveizlu oxa eða asna eða annan fénað ok deyr þat eða lemzt eda bítr dýr ok sér engi maðr þat,

11 Then shall an oath of the LORD be between them both, that he hath not put his hand unto his neighbour's goods; and the owner of it shall accept thereof, and he shall not make it good.

יא. וְאִם גָּנֹב יִגָּנֵב מֵעִמּוֹ יְשַׁלֵּם לִבְעָלָיו:

ἐὰν δὲ κλαπῇ παρ᾽ αὐτοῦ ἀποτείσει τῷ κυρίῳ

12 ܘܐܸܢ ܡܸܬ݂ܓܢܵܒ݂ܘܼ ܢܸܬ݂ܓܿܢܸܒ݂ ܡܸܢܹܗ: ܢܫܲܠܸܡ ܠܡܵܪܵܘܗܝ.

Quod si furto ablatum fuerit, restituet damnum domino;

Իսկ եթէ գողութեամբ գողանայցի ի նմանէ, տուժեսցի տեառն նորա:

ხოლო უკუეთუ მოიპაროს მის მიერ, უზღოს უფალსა მისსა. 12

11 sveri hann eið at hann rétti eigi hǫnd sína til eigu náungs síns. Ok skal eigandi fjárins þiggja hans svardaga, ok er varðveizlumaðr þá eigi skyldr at gjalda skaða fjárins þeim er féit átti.

12 And if it be stolen from him, he shall make restitution unto the owner thereof.

יב. אִם טָרֹף יִטָּרֵף יְבִאֵהוּ עֵד הַטְּרֵפָה לֹא יְשַׁלֵּם:

ἐὰν δὲ θηριάλωτον γένηται ἄξει αὐτὸν ἐπὶ τὴν θήραν καὶ οὐκ ἀποτείσει

13 ܘܐܸܢ ܡܸܬܿܬܿܒ݂ܵܪܘܼ ܢܸܬܿܬܿܒܲܪ: ܘܢܲܝܬܝܹܘܗܝ ܠܣܵܗܕܿܘܼܬ݂ܵܐ: ܕܲܬ݂ܒ݂ܝܼܪܵܐ ܠܵܐ ܢܫܲܠܸܡ.

si comestum a bestia, deferat ad eum quod occisum est, et non restituet.

Ապա թէ գազանաբեկ լինիցի, ածցէ վկայ ի գէշ անդր``, եւ մի՛ տուժեսցի:

ხოლო უკუეთუ მჴეცის შესაჭმელ იქმნეს, მიიყუანოს უფალი მისი ნამჴეცავსა მას ზედა და არა უზღოს. 13

13 If it be torn in pieces, then let him bring it for witness, and he shall not make good that which was torn.

יג. וְכִי יִשְׁאַל אִישׁ מֵעִם רֵעֵהוּ וְנִשְׁבַּר אוֹ מֵת בְּעָלָיו אֵין עִמּוֹ שַׁלֵּם יְשַׁלֵּם:

ἐὰν δὲ αἰτήσῃ τις παρὰ τοῦ πλησίον καὶ συντριβῇ ἢ ἀποθάνῃ ἢ αἰχμάλωτον γένηται ὁ δὲ κύριος μὴ ᾖ μετ᾽ αὐτοῦ ἀποτείσει

14 ܘܟܲܕ݂ ܢܸܫܐܲܠ ܓܲܒ݂ܪܵܐ ܡܼܢ ܚܲܒ݂ܪܹܗ ܒܥܝܼܪܵܐ: ܘܲܢܡܘܼܬ݂: ܐܵܘ ܢܸܬܿܬܿܒܲܪ: ܘܡܵܪܹܗ ܠܵܐ ܗ̄ܘܵܐ ܥܲܡܹܗ ܡܫܲܠܵܡܘܼ ܢܫܲܠܸܡ.

Qui a proximo suo quidquam horum mutuo postulaverit, et debilitatum aut mortuum fuerit domino non præsente, reddere compelletur.

Իսկ եթէ խնդրեսցէ ոք անօթ յընկերէ իւրմէ, եւ բեկցի կամ մեռցի կամ գերի գնասցէ``, եւ տէր նորա չիցէ ընդ նմա, տուժելով տուժեսցի:

უკუეთუ ვინმე ითხოოს მოყუსისაგან და დაიმუსროს, ანუ მოკუდეს, ანუ მჴეცის შესაჭმელ იქმნეს, ხოლო უფალი მისი არა იყოს მის თანა, უზღოს მას. 14

13 Ef varðveizlumaðr fjárins fœrir eiganda þat sem dýr bítr, þá er hann eigi skyldr at bœta skaðan.

14 And if a man borrow ought of his neighbour, and it be hurt, or die, the owner thereof being not with it, he shall surely make it good.

יד. אִם בְּעָלָיו עִמּוֹ לֹא יְשַׁלֵּם אִם שָׂכִיר הוּא בָּא בִּשְׂכָרוֹ:

ἐὰν δὲ ὁ κύριος ᾖ μετ᾽ αὐτοῦ οὐκ ἀποτείσει ἐὰν δὲ μισθωτὸς ᾖ ἔσται αὐτῷ ἀντὶ τοῦ μισθοῦ αὐτοῦ

15 ܘܐܸܢ ܡܵܪܹܗ ܥܲܡܹܗ: ܠܵܐ ܢܫܲܠܸܡ: ܘܐܸܢ ܐܲܓ݂ܝܼܪܵܐ ܗ̄ܘܼ: ܒܠܲܥ ܒܐܲܓ݂ܪܹܗ.

Quod si impræsentiarum dominus fuerit, non restituet, maxime si conductum venerat pro mercede operis sui.

Ապա թէ տէր նորա ընդ նմա իցէ, ոչ տուժեսցի. ապա թէ ի վարձու առեալ իցէ, ընդ վարձուց իւրոց եղիցի նմա:

ხოლო უკუეთუ უფალი მისი მუნ იყოს, არა უზღოს. ხოლო უკუეთუ. მიზდური იყოს, ეყოს მას ნაცულად მიზდისა მისისა. 15

14 Sá maðr er at láni tekr fé af manni ok deyr þat eda lemzt svá at eígandi er eigi hjá, þá skal hann gjalda skaðan þeim er átti.

15 But if the owner thereof be with it, he shall not make it good: if it be an hired thing, it came for his hire.

טו. וְכִי יְפַתֶּה אִישׁ בְּתוּלָה אֲשֶׁר לֹא אֹרָשָׂה וְשָׁכַב עִמָּהּ מָהֹר יִמְהָרֶנָּה לּוֹ לְאִשָּׁה:

ἐὰν δὲ ἀπατήσῃ τις παρθένον ἀμνήστευτον καὶ κοιμηθῇ μετ᾽ αὐτῆς φερνῇ φερνιεῖ αὐτὴν αὐτῷ γυναῖκα

16 ܘܟܲܕ݂ ܢܫܲܕܸܿܠ ܓܲܒ݂ܪܵܐ ܒܬ݂ܘܼܠܬܵܐ ܕܠܵܐ ܗ̄ܘܵܬ݂ ܡܟ݂ܝܼܪܵܐ: ܘܢܸܕܡܲܟ݂ ܥܲܡܵܗ: ܡܸܣܲܒ݂ ܢܸܣܒ݂ܝܼܗ ܠܹܗ ܐܲܢ̄ܬܿܬ݂ܵܐ.

Si seduxerit quis virginem necdum desponsatam, dormieritque cum ea: dotabit eam, et habebit eam uxorem.

Իսկ եթէ ոք խաբեսցէ զկոյս զոչ խօսեալ եւ ննջեսցէ ընդ նմա, վարձանօք վարձեսցի զնա իւր կնութեան:

უკუეთუ ვინმე შეაცთუნოს ქალწული დაუწინდებელი და დაწვეს მის თანა, მიყვანებით მიიყვანოს იგი თავისა თჳსისა ცოლად. 16

15 Ef eigandi er við staddr, þá er hann eigi skyldr at gjalda ef leigt hefir verit þat ok komit mest fyrir verðkaupi verksins.

16 And if a man entice a maid that is not betrothed, and lie with her, he shall surely endow her to be his wife.

טז. אִם מָאֵן יְמָאֵן אָבִיהָ לְתִתָּהּ לוֹ כֶּסֶף יִשְׁקֹל כְּמֹהַר הַבְּתוּלֹת:

ἐὰν δὲ ἀνανεύων ἀνανεύσῃ καὶ μὴ βούληται ὁ πατὴρ αὐτῆς δοῦναι αὐτὴν αὐτῷ γυναῖκα ἀργύριον ἀποτείσει τῷ πατρὶ καθ᾽ ὅσον ἐστὶν ἡ φερνὴ τῶν παρθένων

17 ܘܐܸܢ ܠܵܐ ܨܵܒܹܐ ܐܲܒ݂ܘܼܗ ܕܢܸܬܿܠܝܼܗ ܠܹܗ: ܟܸܣܦܵܐ ܢܸܬ݂ܩܘܿܠ ܐܲܝܟ݂ ܡܲܗܪܵܗ ܕܲܒ݂ܬ݂ܘܼܠܬܵܐ.

Si pater virginis dare noluerit, reddet pecuniam juxta modum dotis, quam virgines accipere consueverunt.

Եւ եթէ ոչ առնուցու յանձն հայր նորա տալ զնա նմա կնութեան, տուժեսցի արծաթ հօր նորա`` որպէս իցեն վարձանք կուսից:

ხოლო უკუეთუ განფრთხობით განიფრთხოს და არა ენებოს მამასა მისსა მიცემად მისდა ცოლად, ვეცხლი მისცეს მამასა მისსა, რაოდენი მოღებად არს ქალწულთაგან. 17

16 Ef nokkurr maðr svíkr mey eigi manni fastnaða ok misþyrmir hann henni, þá skal hann þá mey mundi kaupa ok ganga hana at eiga.

17 If her father utterly refuse to give her unto him, he shall pay money according to the dowry of virgins.

יז. מְכַשֵּׁפָה לֹא תְחַיֶּה:

φαρμακοὺς οὐ περιποιήσετε

18 ܚܲܪܵܫܵܐ ܠܵܐ ܬܲܚܸܐ.

Maleficos non patieris vivere.

Զկախարդս մի՛ ապրեցուցանիցէք:

მწამლველთა არა მიჰხედნეთ. 18

17 Ef faðir meyjar vill honum eigi gefa hana, gjaldi hann þá þvílíkt fé með henni sem mundr hennar er ok meyjar eru vanar at taka.

18 Thou shalt not suffer a witch to live.

יח. כָּל שֹׁכֵב עִם בְּהֵמָה מוֹת יוּמָת:

πᾶν κοιμώμενον μετὰ κτήνους θανάτῳ ἀποκτενεῖτε αὐτούς

19 ܘܟ݂ܠ ܡܿܢ ܕܢܸܕ݂ܡܲܟ݂ ܥܲܡ ܒܥܝܼܪܵܐ: ܡܸܬ݂ܩܛܵܠܘܼ ܢܸܬ݂ܩܛܸܠ.

Qui coierit cum jumento, morte moriatur.

Զամենայն որ խառնակիցի ընդ անասուն` մահու սպանանիջիք:

ყოველი, რომელი დაწვეს პირუტყჳსა თანა, სიკუდილით მოკუედინ. 19

18 Eigi skaltu illvirkja lifa láta.

19 Whosoever lieth with a beast shall surely be put to death.

יט. זֹבֵחַ לָאֱלֹהִים יָחֳרָם בִּלְתִּי לַיהֹוָה לְבַדּוֹ:

ὁ θυσιάζων θεοῖς θανάτῳ ὀλεθρευθήσεται πλὴν κυρίῳ μόνῳ

20 ܕܲܢܕܲܒܲܚ ܠܕܸܚܠܵܬ݂ܵܐ ܢܹܐܒܲܕ: ܐܸܠܵܐ ܠܡܵܪܝܵܐ ܒܲܠܚܘܿܕ݂ܵܘܗܝ.

Qui immolat diis, occidetur, præterquam Domino soli.

Որ դից զոհիցէ` սատակեսցի, բայց միայն Տեառն:

მემსხუერპლე ღმერთთა მოსპოთ თჳნიერ მხოლოჲსა ღმრთისა. 20

19 Þann er við kvikvendi á viðskipti, deyi hann dauða.

20 He that sacrificeth unto any god, save unto the LORD only, he shall be utterly destroyed.

כ. וְגֵר לֹא תוֹנֶה וְלֹא תִלְחָצֶנּוּ כִּי גֵרִים הֱיִיתֶם בְּאֶרֶץ מִצְרָיִם:

καὶ προσήλυτον οὐ κακώσετε οὐδὲ μὴ θλίψητε αὐτόν ἦτε γὰρ προσήλυτοι ἐν γῇ Αἰγύπτῳ

21 ܘܲܠܥܵܡܘܿܪܵܐ ܠܵܐ ܬܲܗܪܘܿܢ: ܘܠܵܐ ܬܥܝܼܩܘܿܢ: ܡܸܛܠ ܕܥܵܡܘܿܪܹ̈ܐ ܗܘܲܝܬܿܘܿܢ ܒܐܲܪܥܵܐ ܕܡܸܨܪܹܝܢ.

Advenam non contristabis, neque affliges eum: advenæ enim et ipsi fuistis in terra Ægypti.

Զպանդուխտն մի՛ չարչարիցէք եւ մի՛ նեղիցէք զնա, զի եւ դուք պանդուխտք էիք յերկրին Եգիպտացւոց:

მწირი არა განაბოროტოთ, არცა აჭირვოთ მას, რამეთუ იყვენით თქუენცა მწირ ქუეყანასა ეგჳპტისასა. 21

See below verse 24

21 Thou shalt neither vex a stranger, nor oppress him: for ye were strangers in the land of Egypt.

כא. כָּל אַלְמָנָה וְיָתוֹם לֹא תְעַנּוּן:

πᾶσαν χήραν καὶ ὀρφανὸν οὐ κακώσετε

22 ܘܟ݂ܠ ܐܲܪܡܲܠܬܵܐ ܘܝܵܬ݂ܡܵܐ ܠܵܐ ܬܲܗܪܘܿܢ.

Viduæ et pupillo non nocebitis.

Զամենայն զայրի եւ զորբ մի՛ չարչարիցէք:

ყოველი ქურივი და ობოლი არა დაჰქენჯნოთ. 22

21 Eigi skaltu hryggja né kvelja útlenda menn, því at þeir vóru útlendir á Egiptalandi.

22 Ye shall not afflict any widow, or fatherless child.

כב. אִם עַנֵּה תְעַנּה אֹתוֹ כִּי אִם צָעֹק יִצְעַק אֵלַי שָׁמֹעַ אֶשְׁמַע צַעֲקָתוֹ:

ἐὰν δὲ κακίᾳ κακώσητε αὐτοὺς καὶ κεκράξαντες καταβοήσωσι πρός με ἀκοῇ εἰσακούσομαι τῆς φωνῆς αὐτῶν

23 ܘܐܸܢ ܡܲܗܪܝܼܢ ܐܢ̄ܬܿܘܿܢ ܠܗܘܿܢ: ܘܲܡܨܲܠܹܝܢ ܩܕ݂ܵܡܲܝ: ܡܸܫܡܲܥ ܐܸܫܡܲܥ ܨܠܘܿܬ݂ܗܘܿܢ.

Si læseritis eos, vociferabuntur ad me, et ego audiam clamorem eorum:

Ապա եթէ չարչարելով չարչարիցէք զնոսա, եւ բողոք բարձեալ աղաղակիցեն առ իս, լսելով լուայց աղաղակի նոցա:

ხოლო უკუეთუ ქენჯნით დაჰქენჯნნეთ იგინი და იწყონ ჴმობად ჩემდამო, სმენით ვისმინო ჴმისა მათისა. 23

22 Eigi skulu grand gera ekkju eða ungum manni,

23 If thou afflict them in any wise, and they cry at all unto me, I will surely hear their cry;

כג. וְחָרָה אַפִּי וְהָרַגְתִּי אֶתְכֶם בֶּחָרֶב וְהָיוּ נְשֵׁיכֶם אַלְמָנוֹת וּבְנֵיכֶם יְתֹמִים:

καὶ ὀργισθήσομαι θυμῷ καὶ ἀποκτενῶ ὑμᾶς μαχαίρᾳ καὶ ἔσονται αἱ γυναῖκες ὑμῶν χῆραι καὶ τὰ παιδία ὑμῶν ὀρφανά

24 ܘܢܸܬ݂ܩܲܦ ܪܘܼܓ݂ܙܝ: ܘܐܹܩܲܛܸܠܟ݂ܘܿܢ ܒܚܲܪܒܵܐ: ܘܢܸܗܘܝܵܢ ܢܸܫܲܝܟܿܘܿܢ ܐܲܪܡܠܲܢ: ܘܲܒ݂ܢܲܝܟܘܿܢ ܢܸܗܘܘܿܢ ܝܵܬ݂ܡܝܼܢ.

et indignabitur furor meus, percutiamque vos gladio, et erunt uxores vestræ viduæ, et filii vestri pupilli.

Եւ բարկացայց սրտմտութեամբ եւ կոտորեցից զձեզ սրով, եւ եղիցին կանայք ձեր այրիք եւ մանկունք ձեր որբք:

და განვრისხნე გულისწყრომით თქუენდა მომართ და მოგწყჳდნე თქუენ მახჳლითა და იყვნენ ცოლნი თქუენნი ქურივ და შვილნი თქუენნი ობოლ. 24

23 því at þau munu til mín kalla, ok mun ek heyra kall þeirra,

24 And my wrath shall wax hot, and I will kill you with the sword; and your wives shall be widows, and your children fatherless.

כד. אִם כֶּסֶף תַּלְוֶה אֶת עַמִּי אֶת הֶעָנִי עִמָּךְ לֹא תִהְיֶה לוֹ כְּנשֶׁה לֹא תְשִׂימוּן עָלָיו נֶשֶׁךְ:

ἐὰν δὲ ἀργύριον ἐκδανείσῃς τῷ ἀδελφῷ τῷ πενιχρῷ παρὰ σοί οὐκ ἔσῃ αὐτὸν κατεπείγων οὐκ ἐπιθήσεις αὐτῷ τόκον

25 ܘܐܸܢ ܟܸܣܦܵܐ ܬܵܘܙܸܦ ܒܥܲܡܝ ܠܡܸܣܟܹܿܢܵܐ ܕܥܲܡܵܟ݂: ܠܵܐ ܬܸܗܘܸܐ ܠܹܗ ܐܲܝܟ݂ ܡܵܪܹܐ ܚܵܘܒܵܐ: ܘܠܵܐ ܬܸܣܲܒ݂ ܡܸܢܹܗ ܪܸܒܿܝܼܬ݂ܵܐ.

Si pecuniam mutuam dederis populo meo pauperi qui habitat tecum, non urgebis eum quasi exactor, nec usuris opprimes.

Եւ եթէ արծաթ փոխ տայցես եղբօր քում`` որ աղքատ իցէ առ քեզ, մի՛ ճեպեսցես զնա``, եւ մի՛ արկանիցես նմա տոկոսիս:

უკუეთუ ვეცხლი ისესხოს ძმამან შენგან, რომელი იყოს გლახაკ, არა იყო მაჭირვებელ მისსა, არა დასდვა მას ვახში. 25

24 ok mun reiðazt hefnd mín, ok mun ljósta yðr með sverði, ok munu konur yðrar verða ekkjur ok synir yðrir litlir

20a vegizt, sá er skurðgoð blótar.

25 If thou lend money to any of my people that is poor by thee, thou shalt not be to him as an usurer, neither shalt thou lay upon him usury.

כה. אִם חָבֹל תַּחְבֹּל שַׂלְמַת רֵעֶךָ עַד בֹּא הַשֶּׁמֶשׁ תְּשִׁיבֶנּוּ לוֹ:

ἐὰν δὲ ἐνεχύρασμα ἐνεχυράσῃς τὸ ἱμάτιον τοῦ πλησίον πρὸ δυσμῶν ἡλίου ἀποδώσεις αὐτῷ

26 ܘܐܸܢ ܬܸܣܲܒ݂ ܡܸܫܟܵܢܵܐ ܠܒ݂ܵܫܹܗ ܕܚܲܒ݂ܪܵܟ݂: ܒܡܲܥܪܵܒܲܝ ܫܸܡܫܵܐ ܗܲܒܲܝܗܝ ܠܹܗ.

Si pignus a proximo tuo acceperis vestimentum, ante solis occasum reddes ei.

Եւ եթէ գրաւեսցես զբաճկոն ընկերի քո, նախ քան զմտանել արեւու դարձուսցես անդրէն:

უკუეთუ წინდად დაიწინდო სამოსელი მოყუასისაჲ, უკენსცე იგი უწინარეს მზის დასლვისა. 26

25 Ef þú gefr dauðan fénað folki mínu því er með þér er, þá skaltu eigi þrøngva því svá sem heimtari, ok eigi með leigu skaltu því þrøngva.

26 If thou at all take thy neighbour's raiment to pledge, thou shalt deliver it unto him by that the sun goeth down:

כו. כִּי הִוא כְסוּתוֹ לְבַדָּהּ הִוא שִׂמְלָתוֹ לְעֹרוֹ בַּמֶּה יִשְׁכָּב וְהָיָה כִּי יִצְעַק אֵלַי וְשָׁמַעְתִּי כִּי חַנּוּן אָנִי:

ἔστιν γὰρ τοῦτο περιβόλαιον αὐτοῦ μόνον τοῦτο τὸ ἱμάτιον ἀσχημοσύνης αὐτοῦ ἐν τίνι κοιμηθήσεται ἐὰν οὖν καταβοήσῃ πρός με εἰσακούσομαι αὐτοῦ ἐλεήμων γάρ εἰμι

27 ܡܸܛܠ ܕܗ̤ܘܼܝܘܼ ܠܒ݂ܵܫܹܗ ܒܲܠܚܘܿܕ݂ܵܘܗܝ: ܘܗ̤ܘܝܘܼ ܬܲܟ݂ܣܝܼܬܹܗ ܠܒܸܣܪܹܗ ܒܡܵܢܵܐ ܢܸܕ݂ܡܲܟ݂: ܘܐܸܢ ܢܨܲܠܸܐ ܩܕ݂ܵܡܲܝ: ܐܸܫܡܥܝܼܘܗܝ: ܡܸܛܠ ܕܲܡܪܲܚܡܵܢܵܐ ܐ̄ܢܵܐ.

Ipsum enim est solum, quo operitur, indumentum carnis ejus, nec habet aliud in quo dormiat: si clamaverit ad me, exaudiam eum, quia misericors sum.

Զի այն է վերարկու նորա, եւ այն է հանդերձ առականաց նորա որով ննջիցէ. եւ եթէ բողոքիցէ առ իս, լուայց նմա, քանզի ողորմած եմ:

რამეთუ იგი ხოლო მარტო არს შესამოსელი მისი, ესე არს სამოსელი უშუერებისა მისისა, რომლითა დაიძინის და უკუეთუ ჴმა-ყოს ჩემდა მომართ, მე ვისმინო მისი, რამეთუ მოწყალე ვარ. 27

26 Ef þú tekr klæðnað af náungi þínum. þá gjaltu honum þat fyrir sólarfall,

27 For that is his covering only, it is his raiment for his skin: wherein shall he sleep? and it shall come to pass, when he crieth unto me, that I will hear; for I am gracious.

כז. אֱלֹהִים לֹא תְקַלֵּל וְנָשִׂיא בְעַמְּךָ לֹא תָאֹר:

θεοὺς οὐ κακολογήσεις καὶ ἄρχοντας τοῦ λαοῦ σου οὐ κακῶς ἐρεῖς

28 ܠܕܲܝܵܢܵܐ ܠܵܐ ܬܨܲܚܸܐ: ܘܲܠܪܹܫܵܐ ܕܥܲܡܵܟ݂ ܠܵܐ ܬܠܘܼܛ.

Diis non detrahes, et principi populi tui non maledices.

Զաստուածս քո`` մի՛ բամբասիցես, եւ զիշխան ժողովրդեան քո մի՛ հայհոյեսցես:

ღმერთთათჳს ძჳრი არა სთქუა და მთავარსა ერისა შენისასა არა ჰრქუა ძჳრი. 28

27 því at sjálft er eitt skrýðing líkama hans, sú er hann klæðist með, ok eigi hefir hann annat til ábreiðu þá er hann sefr. Ef hann kallar til mín, þá mun ek heyra orð hans, því at ek em miskunnsamr.

28 Thou shalt not revile the gods, nor curse the ruler of thy people.

כח. מְלֵאָתְךָ וְדִמְעֲךָ לֹא תְאַחֵר בְּכוֹר בָּנֶיךָ תִּתֶּן לִי:

ἀπαρχὰς ἅλωνος καὶ ληνοῦ σου οὐ καθυστερήσεις τὰ πρωτότοκα τῶν υἱῶν σου δώσεις ἐμοί

29 ܪܹܫ ܥܲܠܠܵܬܹܗ ܕܐܸܕ݂ܪܵܟ݂ ܘܪܹܫ ܡܲܥܨܲܪܬܵܟ݂ ܠܵܐ ܬܫܵܘܚܲܪ: ܒܘܼܟܪܵܐ ܕܲܒ݂ܢܲܝܟ ܬܸܬܸܿܠ ܠܝܼ.

Decimas tuas et primitias tuas non tardabis reddere: primogenitum filiorum tuorum dabis mihi.

Զպտուղ կալոյ քո եւ զհնձանի մի՛ հատանիցես. զանդրանիկս որդւոց քոց ինձ տացես:

დასაბამნი კალოსა და საწნეხელისანი არა დააკლნე, პირმშონი ძეთა შენთანი მომცე მე. 29

28 Eigi skaltu Guði hallmæla, ok eigi skaltu bǫlva hǫfðingalýðs míns.

29 Thou shalt not delay to offer the first of thy ripe fruits, and of thy liquors: the firstborn of thy sons shalt thou give unto me.

כט. כֵּן תַּעֲשֶׂה לְשֹׁרְךָ לְצֹאנֶךָ שִׁבְעַת יָמִים יִהְיֶה עִם אִמּוֹ בַּיּוֹם הַשְּׁמִינִי תִּתְּנוֹ לִי:

οὕτως ποιήσεις τὸν μόσχον σου καὶ τὸ πρόβατόν σου καὶ τὸ ὑποζύγιόν σου ἑπτὰ ἡμέρας ἔσται ὑπὸ τὴν μητέρα τῇ δὲ ὀγδόῃ ἡμέρᾳ ἀποδώσεις μοι αὐτό

30 ܘܗܵܟܲܢܵܐ ܬܸܥܒܸܿܕ ܠܬ݂ܵܘܪܲܝܟ ܘܲܠܥܵܢܵܟ݂: ܫܲܒ݂ܥܵܐ ܝܵܘܡܝܼܢ ܢܸܗܘܸܐ ܥܲܡ ܐܸܡܹܗ: ܘܲܒ݂ܝܵܘܡܵܐ ܬܡܝܼܢܵܝܵܐ ܬܸܬܿܠܝܼܘܗܝ ܠܝܼ.

De bobus quoque, et ovibus similiter facies: septem diebus sit cum matre sua, die octava reddes illum mihi.

Նոյնպէս արասցես զարջառ քո եւ զոչխար քո եւ զէշ քո``. զեւթն օր եղիցի ընդ մարբ իւրով, եւ յաւուրն ութերորդի տացես զնա ինձ:

ესრეთ უყო ზუარაკსა შენსა და ცხოვარსა შენსა და კაჰრაულსა შენსა, შჳდღა დღეთა იყოს დედისა თანა, ხოლო დღესა მერვესა მომცე მე იგი. 30

29 Tíundir skaltu eigi dvelja at gjalda ok frumburði. Frumgetning sona þinna skaltu mér gefa,

30 Likewise shalt thou do with thine oxen, and with thy sheep: seven days it shall be with his dam; on the eighth day thou shalt give it me.

ל. וְאַנְשֵׁי קֹדֶשׁ תִּהְיוּן לִי וּבָשָׂר בַּשָּׂדֶה טְרֵפָה לֹא תֹאכֵלוּ לַכֶּלֶב תַּשְׁלִכוּן אֹתוֹ:

καὶ ἄνδρες ἅγιοι ἔσεσθέ μοι καὶ κρέας θηριάλωτον οὐκ ἔδεσθε τῷ κυνὶ ἀπορρίψατε αὐτό

31 ܘܐ̄ܢܵܫܝܼܢ ܩܲܕܿܝܼܫܝܼܢ ܬܸܗܘܘܿܢ ܠܝܼ: ܘܒܸܣܪܵܐ ܕܲܢܬ݂ܝܼܫ ܡܼܢ ܚܲܝܘܬ݂ܵܐ ܚܲܝܬ݂ܵܐ ܠܵܐ ܬܹܐܟ݂ܠܘܿܢ: ܠܟܲܠܒܵܐ ܬܹܫܕܿܘܿܢܹܗ.

Viri sancti eritis mihi: carnem, quæ a bestiis fuerit prægustata, non comedetis, sed projicietis canibus.

Եւ մարդք սուրբք լինիջիք ինձ. եւ զմիս գազանաբեկին ի բացի` մի՛ ուտիցէք, այլ շան ընկեսջիք:

და კაცნი წმიდანი იყვნეთ და ჴორცი ნამჴეცავი არა შჭამოთ, ძაღლსა მიუგდოთ იგი. 31

30 ok svá it sama af nautum ok sauðum. Vij. daga skal þat með móður sinni vera, enn á áttadegi skaltu mér þat gjalda.

31 Helgir menn mínir skulu þér vera. Þann fénað er deyrr (=dýr) bítr ok etr af, skulu þér eigi eta, heldr skulut þér þat hundum gefa. Eigi skaltu ljúga né lýgi trúa.

31 And ye shall be holy men unto me: neither shall ye eat any flesh that is torn of beasts in the field; ye shall cast it to the dogs.

כג

ΚΓʹ

ܩܦܠܐܘܢ: ܟܓ.

Cap. 23

ԳԼ. ԻԳ

თავი ოცდამესამე

ΚΓʹ

א. לֹא תִשָּׂא שֵׁמַע שָׁוְא אַל תָּשֶׁת יָדְךָ עִם רָשָׁע לִהְיֹת עֵד חָמָס:

οὐ παραδέξῃ ἀκοὴν ματαίαν οὐ συγκαταθήσῃ μετὰ τοῦ ἀδίκου γενέσθαι μάρτυς ἄδικος

1 ܠܵܐ ܬܲܫܲܪ ܫܸܡܥܵܐ ܟܲܕܵܒ݂ܵܐ: ܠܵܐ ܬܵܘܫܸܛ ܐܝܼܕ݂ܵܟ݂ ܥܲܡ ܚܲܝܵܒ݂ܵܐ ܠܡܸܗܘܵܐ ܠܹܗ ܣܵܗܕܵܐ ܟܲܕܵܒ݂ܵܐ.

Non suscipies vocem mendacii, nec junges manum tuam ut pro impio dicas falsum testimonium.

Եւ զհամբաւ սուտ մի՛ ընդունիցիս: Մի՛ հաւանիցիս ընդ անիրաւի` լինել վկայ անիրաւ:

არა შეიწყნარით სასმენელი ამაო, არა დაშჯდე ცრუჲსა თანა ყოფად მოწამედ ცრუდ. 1

1 Eigi skaltu ljúgvitni bera með úmildu,

1 Thou shalt not raise a false report: put not thine hand with the wicked to be an unrighteous witness.

ב. לֹא תִהְיֶה אַחֲרֵי רַבִּים לְרָעֹת וְלֹא תַעֲנֶה עַל רִב לִנְטֹת אַחֲרֵי רַבִּים לְהַטֹּת:

οὐκ ἔσῃ μετὰ πλειόνων ἐπὶ κακίᾳ οὐ προστεθήσῃ μετὰ πλήθους ἐκκλῖναι μετὰ πλειόνων ὥστε ἐκκλῖναι κρίσιν

2 ܠܵܐ ܬܸܗܘܸܐ ܒܵܬܲܪ ܣܲܓܿܝܼܐܹܐ ܠܡܲܒ݂ܐܵܫܘܼ: ܘܠܵܐ ܬܸܥܢܸܐ ܥܲܠ ܕܝܼܢܵܐ ܠܡܸܨܠܵܐ ܒܵܬܲܪ ܣܲܓܿܝܼܐܹܐ ܕܨܵܠܹܝܢ.

Non sequeris turbam ad faciendum malum: nec in judicio, plurimorum acquiesces sententiæ, ut a vero devies.

Մի՛ յօժարեսցիս ընդ բազումս ի չարիս: Մի՛ յաւելուցուս ի բազմութիւն միտել ընդ բազումս առ ի խոտորելոյ զիրաւունս:

არა იყო მრავალთა თანა სიბოროტესა ზედა, არა შეეძინო სიმრავლესა თანა მიდრეკად მრავალთა თანა, ვითარმცა მისდრიკე საშჯელი. 2

2 eigi skaltu flokk fylgja til illgjǫrða, ok eigi skaltu hlýða margra manna atkvæði í dómi at þú gangir glapstíga frá sǫnnu.

2 Thou shalt not follow a multitude to do evil; neither shalt thou speak in a cause to decline after many to wrest judgment:

ג. וְדָל לֹא תֶהְדַּר בְּרִיבוֹ:

καὶ πένητα οὐκ ἐλεήσεις ἐν κρίσει

3 ܘܲܠܡܸܣܟܹܢܵܐ ܠܵܐ ܬܥܲܕܲܪ ܒܕ݂ܝܼܢܹܗ.

Pauperis quoque non misereberis in judicio.

Եւ մի՛ ողորմեսցիս տնանկին ի դատաստանի:

და დავრდომილი არა შეიწყალო საშჯელსა შინა. 3

3 Eigi skaltu miskunn neita í fátœkum kaupstað.

3 Neither shalt thou countenance a poor man in his cause.

ד. כִּי תִפְגַּע שׁוֹר אֹיִבְךָ אוֹ חֲמֹרוֹ תֹּעֶה הָשֵׁב תְּשִׁיבֶנּוּ לוֹ:

ἐὰν δὲ συναντήσῃς τῷ βοὶ τοῦ ἐχθροῦ σου ἢ τῷ ὑποζυγίῳ αὐτοῦ πλανωμένοις ἀποστρέψας ἀποδώσεις αὐτῷ

4 ܘܟܲܕ݂ ܬܸܦ̮ܓܲܥ ܒܬ݂ܵܘܪܹܗ ܕܲܒ݂ܥܸܠܕܿܒ݂ܵܒ݂ܵܟ݂ ܐܵܘ ܒܲܚܡܵܪܹܗ ܟܲܕ݂ ܛܥܹܝܢ: ܡܲܗܦܵܟ݂ܘܼ ܐܲܗܦܸܟ݂ ܐܸܢܘܿܢ ܠܹܗ.

Si occurreris bovi inimici tui, aut asino erranti, reduc ad eum.

Եւ եթէ պատահեսցես եզին թշնամւոյ քո, կամ իշոյ նորա մոլորելոյ, դարձուսցես եւ հասուսցես զնա առ նա:

და უკუეთუ შეემთხჳო ზროხასა მტერისა შენისასა, ანუ კარაულსა მისსა შეცთომილსა, მომაქცეველმან მისმან კუალად აგნე მას. 4

4 Ef þú renn at móti uxa eðr asna þeim er villr hleypr ok úvinr þinn á, þá skaltu hann aptr leiða til hans.

4 If thou meet thine enemy's ox or his ass going astray, thou shalt surely bring it back to him again.

ה. כִּי תִרְאֶה חֲמוֹר שׂנַאֲךָ רֹבֵץ תַּחַת מַשָּׂאוֹ וְחָדַלְתָּ מֵעֲזֹב לוֹ עָזֹב תַּעֲזֹב עִמּוֹ:

ἐὰν δὲ ἴδῃς τὸ ὑποζύγιον τοῦ ἐχθροῦ σου πεπτωκὸς ὑπὸ τὸν γόμον αὐτοῦ οὐ παρελεύσῃ αὐτό ἀλλὰ συνεγερεῖς αὐτὸ μετ᾽ αὐτοῦ

5 ܘܟܲܕ݂ ܬܸܚܙܸܐ ܚܡܵܪܹܗ ܕܲܒ݂ܥܸܠܕܿܒ݂ܵܒ݂ܵܟ݂ ܕܲܪܒ݂ܝܼܥ ܬܚܹܝܬ݂ ܛܲܥܢܹܗ: ܘܒ݂ܵܥܹܐ ܐܲܢ̄ܬ ܕܠܵܐ ܬܸܫܩܘܿܠ ܥܲܡܹܗ: ܡܸܫܩܲܠ ܫܩܘܿܠ ܥܲܡܹܗ.

Si videris asinum odientis te jacere sub onere, non pertransibis, sed sublevabis cum eo.

Եւ եթէ տեսանիցես զգրաստ ընկերի քո անկեալ ընդ բեռամբ, մի՛ զանց առնիցես զնովաւ, այլ յարուսցես զնա ընդ նմա:

ხოლო უკუეთუ იხილო კარაული მტერისა შენისა დაცემული ტჳრთსა შინა მისსა, არა თანაწარჰჴდე მას, არამედ შეეწიო მას მის თანა. 5

5 Ef þú sér asna þess er þik hatar liggja undir byrði, þá skaltu upp létta með honum, ok eigi frá fara.

5 If thou see the ass of him that hateth thee lying under his burden, and wouldest forbear to help him, thou shalt surely help with him.

ו. לֹא תַטֶּה מִשְׁפַּט אֶבְיֹנְךָ בְּרִיבוֹ:

οὐ διαστρέψεις κρίμα πένητος ἐν κρίσει αὐτοῦ

6 ܠܵܐ ܬܸܨܠܸܐ ܕܝܼܢܵܐ ܕܡܸܣܟܹܿܢܵܐ ܒܕ݂ܝܼܢܹܗ.

Non declinabis in judicium pauperis.

Մի՛ խոտորեսցես զիրաւունս տնանկին ի դատաստանի իւրում:

არა გარდაჰგულარძნო სამართალი დავრდომილისაჲ საშჯელსა შინა მისსა. 6

6 Eigi skaltu frá hneigjast í fátæks manns dómi.

6 Thou shalt not wrest the judgment of thy poor in his cause.

ז. מִדְּבַר שֶׁקֶר תִּרְחָק וְנָקִי וְצַדִּיק אַל תַּהֲרֹג כִּי לֹא אַצְדִּיק רָשָׁע:

ἀπὸ παντὸς ῥήματος ἀδίκου ἀποστήσῃ ἀθῷον καὶ δίκαιον οὐκ ἀποκτενεῖς καὶ οὐ δικαιώσεις τὸν ἀσεβῆ ἕνεκεν δώρων

7 ܘܡܼܢ ܡܸܠܬ݂ܵܐ ܟܲܕܵܒ݂ܬܵܐ ܗܘܲܝܬ ܡܲܪܚܸܩ: ܘܙܲܟܵܝܵܐ ܘܙܲܕܝܼܩܵܐ ܠܵܐ ܬܸܩܛܘܿܠ: ܡܸܛܠ ܕܠܵܐ ܡܙܲܟܸܿܐ ܐ̄ܢܵܐ ܠܚܲܝܵܒ݂ܵܐ.

Mendacium fugies. Insontem et justum non occides: quia aversor impium.

Յամենայն ի զուր բանէ`` ի բաց լինիցիս, եւ զանպարտն եւ զարդարն մի՛ սպանանիցես. եւ զամպարիշտն մի՛ ապրեցուցանիցես վասն կաշառի:

ყოვლისაგან სიტყჳსა ცრუჲსა განეშორო, უბრალოჲ და მართალი არა მოაკუდინო და უღმრთოჲ არა განამართლო ქრთამისათჳს. 7

7 Flý þú lýgi. Eigi skaltu vega réttlátan mann, þann er á móti stendr úmildu.

7 Keep thee far from a false matter; and the innocent and righteous slay thou not: for I will not justify the wicked.

ח. וְשֹׁחַד לֹא תִקָּח כִּי הַשֹּׁחַד יְעַוֵּר פִּקְחִים וִיסַלֵּף דִּבְרֵי צַדִּיקִים:

καὶ δῶρα οὐ λήμψῃ τὰ γὰρ δῶρα ἐκτυφλοῖ ὀφθαλμοὺς βλεπόντων καὶ λυμαίνεται ῥήματα δίκαια

8 ܫܘܼܚܕܵܐ ܠܵܐ ܬܸܣܲܒ݂: ܡܸܛܠ ܕܫܘܼܚܕܵܐ ܡܥܵܘܲܪ ܥܲܝܢܲܝܗܘܿܢ ܕܚܲܟܿܝܼܡܹ̈ܐ ܒܕ݂ܝܼܢܵܐ: ܘܡܲܗܦܸܟ݂ ܡܸܠܲܝܗܘܿܢ ܕܙܲܟܵܝܹ̈ܐ.

Nec accipies munera, quæ etiam excæcant prudentes, et subvertunt verba justorum.

Եւ կաշառ մի՛ առնուցուս. զի կաշառ կուրացուցանէ զաչս համարձակահայեցաց, եւ ապականէ զբանս արդարս:

და ქრთამი არა მიიღო, რამეთუ ქრთამი დააბრმობს თუალთა მხედველთასა და განაბოროტებს სიტყუათა მართალთა. 8

8 Eigi skaltu gjafir þiggja þær er blinda vitra menn ok snúa niðr hjǫrtum réttlátra. Sex ár skaltu vinna jǫrð þína ok safna saman ávǫxtum hennar,

8 And thou shalt take no gift: for the gift blindeth the wise, and perverteth the words of the righteous.

ט. וְגֵר לֹא תִלְחָץ וְאַתֶּם יְדַעְתֶּם אֶת נֶפֶשׁ הַגֵּר כִּי גֵרִים הֱיִיתֶם בְּאֶרֶץ מִצְרָיִם:

καὶ προσήλυτον οὐ θλίψετε ὑμεῖς γὰρ οἴδατε τὴν ψυχὴν τοῦ προσηλύτου αὐτοὶ γὰρ προσήλυτοι ἦτε ἐν γῇ Αἰγύπτῳ

9 ܘܲܠܥܡܵܘܿܪܹ̈ܐ ܠܵܐ ܬܥܝܼܩܘܼܢ: ܐܲܢ̄ܬܿܘܿܢ ܓܹܝܪ ܝܵܕ݂ܥܝܼܬܿܘܿܢ ܢܲܦ̮ܫܵܐ ܕܥܵܡܘܿܪܹ̈ܐ: ܡܸܛܠ ܕܥܵܡܘܿܪܹ̈ܐ ܗܘܲܝܬܿܘܿܢ ܒܐܲܪܥܵܐ ܕܡܸܨܪܹܝܢ.

Peregrino molestus non eris. Scitis enim advenarum animas: quia et ipsi peregrini fuistis in terra Ægypti.

Եւ զպանդուխտն մի՛ նեղիցես. քանզի ճանաչէք դուք զանձինս պանդխտաց. զի եւ դուք պանդուխտք էիք յերկրին Եգիպտացւոց:

და მწირი არა შეაწუხოთ, არცა შეაურვოთ, რამეთუ თქუენ უწყით სული მწირისაჲ, რამეთუ თქუენცა მწირ იყვენით ქუეყანასა ეგჳპტისასა. 9

9 Also thou shalt not oppress a stranger: for ye know the heart of a stranger, seeing ye were strangers in the land of Egypt.

י. וְשֵׁשׁ שָׁנִים תִּזְרַע אֶת אַרְצֶךָ וְאָסַפְתָּ אֶת תְּבוּאָתָהּ:

ἓξ ἔτη σπερεῖς τὴν γῆν σου καὶ συνάξεις τὰ γενήματα αὐτῆς

10 ܫܸܬ݂ ܫܢܝܼܢ ܬܸܙܪܘܿܥ ܐܲܪܥܵܟ݂: ܘܬܸܚܡܘܿܠ ܥܲܠܠܵܬ݂ܵܗ.

Sex annis seminabis terram tuam, et congregabis fruges ejus:

Զվեց ամ սերմանեսցես զերկիր քո, եւ ժողովեսցես զարմտիս նորա:

ექუს წელ სთესვიდე ქუეყანასა შენსა და შეჰკრებდე ნაშრომთა მისთა. 10

10 And six years thou shalt sow thy land, and shalt gather in the fruits thereof:

יא. וְהַשְּׁבִיעִת תִּשְׁמְטֶנָּה וּנְטַשְׁתָּהּ וְאָכְלוּ אֶבְיֹנֵי עַמֶּךָ וְיִתְרָם תֹּאכַל חַיַּת הַשָּׂדֶה כֵּן תַּעֲשֶׂה לְכַרְמְךָ לְזֵיתֶךָ:

τῷ δὲ ἑβδόμῳ ἄφεσιν ποιήσεις καὶ ἀνήσεις αὐτήν καὶ ἔδονται οἱ πτωχοὶ τοῦ ἔθνους σου τὰ δὲ ὑπολειπόμενα ἔδεται τὰ ἄγρια θηρία οὕτως ποιήσεις τὸν ἀμπελῶνά σου καὶ τὸν ἐλαιῶνά σου

11 ܘܒܲܫܒ݂ܝܼܥܲܝܬܵܐ ܬܸܟ݂ܪܒ݂ܝܼܗܿ ܘܬܸܫܒܿܩܝܼܗܿ: ܕܢܹܐܟ݂ܠܘܼܢ ܡܸܣܟܹܿܢܹ̈ܐ ܕܥܲܡܵܟ݂: ܘܫܲܪܟܗܘܿܢ ܬܹܐܟ݂ܘܿܠ ܚܲܝܘܬ݂ܵܐ ܕܕܲܒ݂ܪܵܐ: ܘܗܵܟܲܢܵܐ ܬܸܥܒܸܿܕ ܠܟܲܪܡܲܝܟ ܘܲܠܙܲܝܬܲܝܟ.

anno autem septimo dimittes eam, et requiescere facies, ut comedant pauperes populi tui: et quidquid reliquum fuerit, edant bestiæ agri: ita facies in vinea et in oliveto tuo.

Եւ յամին եւթներորդի թողութիւն արասցես, եւ հանգուսցես զնա, եւ կերիցեն տնանկք ազգի քո, եւ զմնացեալն ի նոցանէ կերիցեն գազանք վայրի. այնպէս արասցես զայգի քո եւ զձիթենի քո:

ხოლო მეშჳდესა წელსა განტევებაჲ ჰყო და განუსუენო მას და ჭამდენ გლახაკანი ნათესავისანი, ხოლო დანაშთომთა მისთა ჭამდენ მჴეცნი ველურნი. ესრეთ უყო ვენაჴსა შენსა და ზეთის ხილოანსაცა შენსა. 11

11 enn þú lát hana hvílazt á sjaunda ári, at fátœkir menn þínir éti þat ok dýr er eptir hefir orðit á jǫrðunni, á ǫkrum ok víngǫrðum ok við smjǫrs trjám.

11 But the seventh year thou shalt let it rest and lie still; that the poor of thy people may eat: and what they leave the beasts of the field shall eat. In like manner thou shalt deal with thy vineyard, and with thy oliveyard.

יב. שֵׁשֶׁת יָמִים תַּעֲשֶׂה מַעֲשֶׂיךָ וּבַיּוֹם הַשְּׁבִיעִי תִּשְׁבֹּת לְמַעַן יָנוּחַ שׁוֹרְךָ וַחֲמֹרֶךָ וְיִנָּפֵשׁ בֶּן אֲמָתְךָ וְהַגֵּר:

ἓξ ἡμέρας ποιήσεις τὰ ἔργα σου τῇ δὲ ἡμέρᾳ τῇ ἑβδόμῃ ἀνάπαυσις ἵνα ἀναπαύσηται ὁ βοῦς σου καὶ τὸ ὑποζύγιόν σου καὶ ἵνα ἀναψύξῃ ὁ υἱὸς τῆς παιδίσκης σου καὶ ὁ προσήλυτος

12 ܫܬܵܐ ܝܵܘܡܝܼܢ ܬܸܥܒܸܿܕ ܥܒ݂ܵܕ݂ܵܟ݂ ܘܲܒ݂ܝܵܘܡܵܐ ܫܒ݂ܝܼܥܵܝܵܐ ܬܸܬܿܢܝܼܚ: ܡܸܛܠ ܕܢܸܬܿܬܿܢܝܼܚ ܬܵܘܪܵܟ݂ ܘܲܚܡܵܪܵܟ݂: ܘܢܸܬܿܬܿܢܝܼܚ ܒܲܪ ܐܲܡܬ݂ܵܟ݂: ܘܥܲܡܘܿܪܵܐ ܕܲܒ݂ܩܘܼܪܝܵܟ݂.

Sex diebus operaberis: septimo die cessabis, ut requiescat bos et asinus tuus, et refrigeretur filius ancillæ tuæ, et advena.

Զվեց օր գործեսցես զգործ քո, եւ յաւուրն եւթներորդի հանգիցէ եզն քո եւ էշ քո, եւ հանգիցէ որդի աղախնոյ քո եւ պանդխտին:

ექუს დღე იქმოდი საქმესა შენსა, ხოლო დღესა მეშჳდესა განისუენო, რათა განისუენოს ჴარმან შენმან და კარაულმან შენმან და რათა ილხინოს ძემან მჴევლისა შენისამან და მწირმან. 12

12 Six days thou shalt do thy work, and on the seventh day thou shalt rest: that thine ox and thine ass may rest, and the son of thy handmaid, and the stranger, may be refreshed.

יג. וּבְכֹל אֲשֶׁר אָמַרְתִּי אֲלֵיכֶם תִּשָּׁמֵרוּ וְשֵׁם אֱלֹהִים אֲחֵרִים לֹא תַזְכִּירוּ לֹא יִשָּׁמַע עַל פִּיךָ:

πάντα ὅσα εἴρηκα πρὸς ὑμᾶς φυλάξασθε καὶ ὄνομα θεῶν ἑτέρων οὐκ ἀναμνησθήσεσθε οὐδὲ μὴ ἀκουσθῇ ἐκ τοῦ στόματος ὑμῶν

13 ܘܟ݂ܠ ܡܸܕܸܿܡ ܕܐܸܡܪܹܬ݂ ܠܟ݂ܘܿܢ ܬܸܙܕܲܗܪܘܼܢ: ܘܫܸܡ ܕܸܚܠܵܬ݂ܵܐ ܐ̄ܚܪܵܢܝܵܬ݂ܵܐ ܠܵܐ ܬܸܬܿܕܲܟ݂ܪܘܼܢ: ܘܠܵܐ ܢܸܣܩܵܢ ܥܲܠ ܠܸܒܿܟ݂ܘܿܢ.

Omnia quæ dixi vobis, custodite. Et per nomen externorum deorum non jurabitis, neque audietur ex ore vestro.

Զամենայն զոր ասացի ձեզ` պահեսջիք. եւ զանուն աստուածոց օտարաց մի՛ յիշիցէք, եւ մի՛ լուիցի ի բերանոյ ձերմէ:

ყოველნი რაოდენნი ვთქუენ თქუედა მომართ, დაიმარხენით და სახელი ღმრთისა სხუათა არა მოიჴსენოთ, არცა ისმეს პირთაგან თქუენთა. 13

13 And in all things that I have said unto you be circumspect: and make no mention of the name of other gods, neither let it be heard out of thy mouth.

יד. שָׁלשׁ רְגָלִים תָּחֹג לִי בַּשָּׁנָה:

τρεῖς καιροὺς τοῦ ἐνιαυτοῦ ἑορτάσατέ μοι

14 ܬܠܵܬ݂ ܙܲܒ݂ܢܝܼܢ ܥܒܸܕ݂ܘ ܠܝܼ ܥܲܕ݂ܥܹܕ݂ܵܐ ܒܫܲܢ̄ܬܵܐ.

Tribus vicibus per singulos annos mihi festa celebrabitis.

Երիս ժամանակս ի տարւոջ արասջիք ինձ տօնս:

სამთა ჟამთა წელიწადისათა იდღესასწაულოთ ჩემდა. 14

14 Þrím sinnum á hverju ári skulu þér halda hátíð.

14 Three times thou shalt keep a feast unto me in the year.

טו. אֶת חַג הַמַּצּוֹת תִּשְׁמֹר שִׁבְעַת יָמִים תֹּאכַל מַצּוֹת כַּאֲשֶׁר צִוִּיתִךָ לְמוֹעֵד חֹדֶשׁ הָאָבִיב כִּי בוֹ יָצָאתָ מִמִּצְרָיִם וְלֹא יֵרָאוּ פָנַי רֵיקָם:

τὴν ἑορτὴν τῶν ἀζύμων φυλάξασθε ποιεῖν ἑπτὰ ἡμέρας ἔδεσθε ἄζυμα καθάπερ ἐνετειλάμην σοι κατὰ τὸν καιρὸν τοῦ μηνὸς τῶν νέων ἐν γὰρ αὐτῷ ἐξῆλθες ἐξ Αἰγύπτου οὐκ ὀφθήσῃ ἐνώπιόν μου κενός

15 ܥܲܕ݂ܥܹܕ݂ܵܐ ܕܦܲܛܝܼܪܹܐ ܬܸܛܲܪ: ܫܲܒ݂ܥܵܐ ܝܵܘܡܝܼܢ ܦܲܛܝܼܪܵܐ ܬܹܐܟ݂ܘܿܠ ܐܲܝܟ݂ ܕܲܦܩܲܕܬܵܟ݂: ܒܝܲܪܚܵܐ ܕܲܗܲܒܵܒܹܐ: ܡܸܛܠ ܕܒܹܗ ܢܦܲܩܬܘܿܢ ܡܼܢ ܡܸܨܪܹܝܢ: ܘܠܵܐ ܬܸܬ݂ܚܙܘܼܢ ܩܕ݂ܵܡܲܝ ܣܪܝܼܩܵܐܝܼܬ݂.

Solemnitatem azymorum custodies. Septem diebus comedes azyma, sicut præcepi tibi, tempore mensis novorum, quando egressus es de Ægypto: non apparebis in conspectu meo vacuus.

Զտօն բաղարջակերացն պահեսջիք. զեւթն օր բաղարջ կերիջիք, որպէս պատուիրեցի ձեզ ըստ ժամանակի ամսոյն կանխոց. զի ի նմա ելէք դուք յերկրէն Եգիպտացւոց. ոչ երեւեսցիս առաջի իմ դատարկաձեռն:

დღესასწაული უცომოთაჲ დაიმარხეთ, შჳდთა დღეთა შჭამდეთ უცომოსა ვითარ-იგი გამცენ შენ ჟამსა თთჳსა ახალთაჲსასაჲ, რამეთუ მას შინა გამოხუედ ეგჳპტით. არა მეჩუენო ცალიერი წინაშე ჩემსა. 15

15a Páska fagnað skulu þér halda vij. daga á hverju ári.

15 Thou shalt keep the feast of unleavened bread: (thou shalt eat unleavened bread seven days, as I commanded thee, in the time appointed of the month Abib; for in it thou camest out from Egypt: and none shall appear before me empty:)

טז. וְחַג הַקָּצִיר בִּכּוּרֵי מַעֲשֶׂיךָ אֲשֶׁר תִּזְרַע בַּשָּׂדֶה וְחַג הָאָסִף בְּצֵאת הַשָּׁנָה בְּאָסְפְּךָ אֶת מַעֲשֶׂיךָ מִן הַשָּׂדֶה:

καὶ ἑορτὴν θερισμοῦ πρωτογενημάτων ποιήσεις τῶν ἔργων σου ὧν ἐὰν σπείρῃς ἐν τῷ ἀγρῷ σου καὶ ἑορτὴν συντελείας ἐπ᾽ ἐξόδου τοῦ ἐνιαυτοῦ ἐν τῇ συναγωγῇ τῶν ἔργων σου τῶν ἐκ τοῦ ἀγροῦ σου

16 ܘܥܲܕ݂ܥܹܕ݂ܵܐ ܕܲܚܨܵܕܵܐ: ܪܹܫ ܥܒ݂ܘܼܪܟ݂ܘܿܢ ܕܬܸܙܪܥܘܼܢ ܒܚܲܩܠܵܐ: ܘܥܲܕ݂ܥܹܕ݂ܵܐ ܕܲܚܡܵܠܵܐ ܒܡܲܦܩܵܗ ܕܫܲܢ̄ܬܵܐ: ܡܵܐ ܕܟ݂ܵܢܹܫ ܐܲܢ̄ܬ ܥܲܠܠܵܬ݂ܵܟ݂ ܡܼܢ ܚܲܩܠܵܐ.

Et solemnitatem messis primitivorum operis tui, quæcumque seminaveris in agro: solemnitatem quoque in exitu anni, quando congregaveris omnes fruges tuas de agro.

Եւ զտօն ամարայնոյ, առաջնոյ արմտեաց քոց, արասցես զգործոց քոց,`` որ ինչ վարեալ իցէ յանդի քում, եւ զտօն կատարածի ելից`` տարւոյն` ի ժողովել գործոց քոց յանդէ:

და დღესასწაული მკისა პირველისა ნაშრომთასაჲ ჰყო საქმეთა შენთა, რომელნიცა სთესნე აგარაკსა შენსა და დღესასწაული დასასრულისაჲ განსლვასა წელიწდისასა, შეკრებასა საქმეთა შენთასა აგარაკისაგან შენისა. 16

16 Aðra hátíð skulu þér halda þá er þér hafit sáð jarðir yðrar. Þriðju hátið skulu þér halda þá er þér hafit saman fœrt korn yðart á haustit.

16 And the feast of harvest, the firstfruits of thy labours, which thou hast sown in the field: and the feast of ingathering, which is in the end of the year, when thou hast gathered in thy labours out of the field.

יז. שָׁלשׁ פְּעָמִים בַּשָּׁנָה יֵרָאֶה כָּל זְכוּרְךָ אֶל פְּנֵי הָאָדֹן יְהֹוָה:

τρεῖς καιροὺς τοῦ ἐνιαυτοῦ ὀφθήσεται πᾶν ἀρσενικόν σου ἐνώπιον κυρίου τοῦ θεοῦ σου

17 ܬܠܵܬ݂ ܙܲܒ݂ܢܝܼܢ ܒܫܲܢ̄ܬܵܐ ܢܸܬ݂ܚܙܸܐ ܟܠ ܕܘܼܟ݂ܪܵܢܵܟ݂ ܩܕ݂ܵܡ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܐ.

Ter in anno apparebit omne masculinum tuum coram Domino Deo tuo.

Երիս ժամանակս ի տարւոջ յանդիման լիցի ամենայն արու քո առաջի Տեառն Աստուծոյ:

სამთა ჟამთა წელიწდისათა ეჩუენოს ყოველი წული შენი წინაშე უფლისა ღმრთისა შენისა. 17

17 Three items in the year all thy males shall appear before the LORD God.

יח. לֹא תִזְבַּח עַל חָמֵץ דַּם זִבְחִי וְלֹא יָלִין חֵלֶב חַגִּי עַד בֹּקֶר:

ὅταν γὰρ ἐκβάλω ἔθνη ἀπὸ προσώπου σου καὶ ἐμπλατύνω τὰ ὅριά σου οὐ θύσεις ἐπὶ ζύμῃ αἷμα θυσιάσματός μου οὐδὲ μὴ κοιμηθῇ στέαρ τῆς ἑορτῆς μου ἕως πρωί

18 ܠܵܐ ܬܕܲܒܲܚ ܥܲܠ ܚܲܡܝܼܥܵܐ ܕܡܵܐ ܕܕܸܒ݂ܚܬ݂ܵܐ: ܘܠܵܐ ܢܒ݂ܘܼܬ݂ ܬܲܪܒܵܐ ܕܥܲܕ݂ܥܹܕ݂ܵܐ ܥܕܲܡܵܐ ܠܨܲܦܪܵܐ.

Non immolabis super fermento sanguinem victimæ meæ, nec remanebit adeps solemnitatis meæ usque mane.

Եւ մի՛ զոհեսցես ի վերայ խմորոյ զարիւն զոհից քոց, եւ մի՛ ագցի ճարպ տօնի իմոյ մինչեւ ցառաւօտ:

არა აკუმივო ცომითა სისხლი საკუმეველისა ჩემისა, არცა დაიძინოს ცმელმან დღესასწაულისა ჩემისამან განთიადმდე. 18

18 Eigi skaltu kalfsblóð sœfa til hátíðar minnar yfir hveiti, ok eigi skal eptir vera feiti hátíðar minnar at morni.

18 Thou shalt not offer the blood of my sacrifice with leavened bread; neither shall the fat of my sacrifice remain until the morning.

יט. רֵאשִׁית בִּכּוּרֵי אַדְמָתְךָ תָּבִיא בֵּית יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ לֹא תְבַשֵּׁל גְּדִי בַּחֲלֵב אִמּוֹ:

τὰς ἀπαρχὰς τῶν πρωτογενημάτων τῆς γῆς σου εἰσοίσεις εἰς τὸν οἶκον κυρίου τοῦ θεοῦ σου οὐχ ἑψήσεις ἄρνα ἐν γάλακτι μητρὸς αὐτοῦ

19 ܪܹܫ ܥܲܠܠܵܬ݂ܵܗ ܕܐܲܪܥܵܟ݂ ܬܲܝܬܸܿܐ ܠܒܲܝܬܹܿܗ ܕܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂: ܠܵܐ ܬܒܲܫܹܠ ܓܲܕ݂ܝܵܐ ܒܚܲܠܒ݂ܵܐ ܕܐܸܡܹܗ.

Primitias frugum terræ tuæ deferes in domum Domini Dei tui. Non coques hædum in lacte matris suæ.

Զպտուղս առաջին արմտեաց քոց բերցես ի տուն Տեառն Աստուծոյ քո: Եւ մի՛ եփեսցես զգառն ի կաթն մօր իւրոյ:

დასაბამნი პირველთა ნაშრომთა ქუეყანისა შენისათანი შეიხუნე სახლად უფლისა ღმრთისა შენისა, არა შეაგბო კრავი სძითა დედისა მისისათა. 19

19 Frumvǫxt jarðar þinnar skaltu fœra i hús dróttins Guðs þíns. Eigi skaltu sjóða kið í mjǫlk móður sinnar.

19 The first of the firstfruits of thy land thou shalt bring into the house of the LORD thy God. Thou shalt not seethe a kid in his mother's milk.

כ. הִנֵּה אָנֹכִי שֹׁלֵחַ מַלְאָךְ לְפָנֶיךָ לִשְׁמָרְךָ בַּדָּרֶךְ וְלַהֲבִיאֲךָ אֶל הַמָּקוֹם אֲשֶׁר הֲכִנֹתִי:

καὶ ἰδοὺ ἐγὼ ἀποστέλλω τὸν ἄγγελόν μου πρὸ προσώπου σου ἵνα φυλάξῃ σε ἐν τῇ ὁδῷ ὅπως εἰσαγάγῃ σε εἰς τὴν γῆν ἣν ἡτοίμασά σοι

20 ܗܵܐ ܡܫܲܕܲܪ ܐ̄ܢܵܐ ܡܲܠܲܐܟ݂ܵܐ ܩܕ݂ܵܡܲܝܟ: ܕܲܢܢܲܛܪܵܟ݂ ܒܐܘܼܪܚܵܐ: ܘܲܕܢܲܥܠܵܟ݂ ܠܐܲܪܥܵܐ ܕܬܲܩܸܢܬܿ.

Ecce ego mittam angelum meum, qui præcedat te, et custodiat in via, et introducat in locum quem paravi.

Եւ ահա ես առաքեմ զհրեշտակ իմ առաջի երեսաց քոց, զի պահեսցէ զքեզ ի ճանապարհի. որպէս զի տարցի զքեզ յերկիրն` զոր պատրաստեցի քեզ:

და აჰა, მე წარვავლენ ანგელოზსა ჩემსა წინაშე პირსა შენსა, რათა დაგიცვას შენ გზასა ზედა, რათა შეგიყვანოს შენ ქუეყანასა, რომელი განგიმზადე შენ. 20

20 Sé hérna: Ek mun senda engil minn þann er fyrir þér fari ok varðveiti þik ok téi þér at ek leiddi þik til þess staðar er ek hefi þér fyrirbúit.

20 Behold, I send an Angel before thee, to keep thee in the way, and to bring thee into the place which I have prepared.

כא. הִשָּׁמֶר מִפָּנָיו וּשְׁמַע בְּקֹלוֹ אַל תַּמֵּר בּוֹ כִּי לֹא יִשָּׂא לְפִשְׁעֲכֶם כִּי שְׁמִי בְּקִרְבּוֹ:

πρόσεχε σεαυτῷ καὶ εἰσάκουε αὐτοῦ καὶ μὴ ἀπείθει αὐτῷ οὐ γὰρ μὴ ὑποστείληταί σε τὸ γὰρ ὄνομά μού ἐστιν ἐπ᾽ αὐτῷ

21 ܐܸܙܕܲܗܪ ܡܸܢܹܗ: ܘܲܫܡܲܥ ܒܩܵܠܹܗ: ܠܵܐ ܬܸܬ݂ܚܪܸܐ ܠܩܘܼܒ݂ܠܹܗ: ܕܲܠܡܵܐ ܠܵܐ ܢܸܫܒܿܘܿܩ ܠܚܵܘܒܲܝܟܿܘܿܢ: ܡܸܛܠ ܕܫܹܡܝ ܥܠܵܘܗܝ.

Observa eum, et audi vocem ejus, nec contemnendum putes: quia non dimittet cum peccaveris, et est nomen meum in illo.

Զգոյշ լեր անձին քում եւ լուիցես նմա, եւ մի՛ անհաւան լինիցիս նմա. զի ոչ խորշիցի ի քէն``, քանզի անուն իմ ի վերայ նորա է:

ეკრძალე თავსა შენსა და ისმინე მისი. და ნუ ურჩ ექმნები მას, რამეთუ არა გრიდოს შენ, რამეთუ სახელი ჩემი არს მას ზედა. 21

21 Varðveittu ok heyr rǫdd hans at eigi misgerir þú, ok nafn mitt er í honum.

21 Beware of him, and obey his voice, provoke him not; for he will not pardon your transgressions: for my name is in him.

כב. כִּי אִם שָׁמוֹעַ תִּשְׁמַע בְּקֹלוֹ וְעָשִׂיתָ כֹּל אֲשֶׁר אֲדַבֵּר וְאָיַבְתִּי אֶת אֹיְבֶיךָ וְצַרְתִּי אֶת צֹרְרֶיךָ:

ἐὰν ἀκοῇ ἀκούσητε τῆς ἐμῆς φωνῆς καὶ ποιήσῃς πάντα ὅσα ἂν ἐντείλωμαί σοι καὶ φυλάξητε τὴν διαθήκην μου ἔσεσθέ μοι λαὸς περιούσιος ἀπὸ πάντων τῶν ἐθνῶν ἐμὴ γάρ ἐστιν πᾶσα ἡ γῆ ὑμεῖς δὲ ἔσεσθέ μοι βασίλειον ἱεράτευμα καὶ ἔθνος ἅγιον ταῦτα τὰ ῥήματα ἐρεῖς τοῖς υἱοῖς Ισραηλ ἐὰν ἀκοῇ ἀκούσητε τῆς φωνῆς μου καὶ ποιήσῃς πάντα ὅσα ἂν εἴπω σοι ἐχθρεύσω τοῖς ἐχθροῖς σου καὶ ἀντικείσομαι τοῖς ἀντικειμένοις σοι

22 ܘܐܸܢ ܡܸܫܡܲܥ ܬܸܫܡܲܥ ܒܩܵܠܹܗ: ܘܬܸܥܒܸܿܕ݂ ܠܵܟ݂ ܟܠ ܡܸܕܸܿܡ ܕܐܵܡܲܪ ܠܵܟ݂: ܐܸܣܢܸܐ ܠܣܵܢܐܲܝܟ: ܘܐܲܥܝܼܩ ܠܲܒ݂ܥܸܠܕܿܒ݂ܵܒܲܝ̈ܟ.

Quod si audieris vocem ejus, et feceris omnia quæ loquor, inimicus ero inimicis tuis, et affligam affligentes te.

Եւ եթէ լսելով լուիցես ձայնի իմում, եւ արասցես զամենայն զոր ինչ ասացի քեզ, եղէց թշնամի թշնամեաց քոց, եւ հակառակ կացից հակառակորդաց քոց:

უკუეთუ სმენით ისმინოთ ჴმისა ჩემისა და ჰყუნეთ ყოველი, რაოდენნიცა გრქუნე თქუენ. უკუეთუ ისმინნე სიტყუანი ჩემნი და ჰყვნე ყოველნი, რაოდენთა გეტყოდე შენ, მტერ ვექმნე მტერთა შენთა ღა წინა-აღუდგე წინააღმდგომთა შენთა. 22

22 Ef þú heyrir rǫdd hans ok gerir alla hluti þá er ek býð þér, þá mun ek vera úvinr úvinum þínum, ok mun ek kvelja þá er þik kvelja,

22 But if thou shalt indeed obey his voice, and do all that I speak; then I will be an enemy unto thine enemies, and an adversary unto thine adversaries.

כג. כִּי יֵלֵךְ מַלְאָכִי לְפָנֶיךָ וֶהֱבִיאֲךָ אֶל הָאֱמֹרִי וְהַחִתִּי וְהַפְּרִזִּי וְהַכְּנַעֲנִי הַחִוִּי וְהַיְבוּסִי וְהִכְחַדְתִּיו:

πορεύσεται γὰρ ὁ ἄγγελός μου ἡγούμενός σου καὶ εἰσάξει σε πρὸς τὸν Αμορραῖον καὶ Χετταῖον καὶ Φερεζαῖον καὶ Χαναναῖον καὶ Γεργεσαῖον καὶ Ευαῖον καὶ Ιεβουσαῖον καὶ ἐκτρίψω αὐτούς

23 ܡܸܛܠ ܕܢܹܐܙܲܠ ܡܲܠܲܐܟ݂ܝ ܩܕ݂ܵܡܲܝܟ: ܘܢܲܥܠܲܟ݂ ܥܲܠ ܐܵܡܘܿܪܵܝܹܐ: ܘܚܹܝܬ݂ܵܝܹܐ: ܘܦܲܪܙܵܝܹܐ: ܘܲܟ݂ܢܲܥܢܵܝܹܐ: ܘܚܵܘܵܝܹܐ: ܘܝܵܒ݂ܘܿܣܵܝܹܐ: ܘܐܸܚܪܘܿܒ݂ ܐܸܢܘܿܢ.

Præcedetque te angelus meus, et introducet te ad Amorrhæum, et Hethæum, et Pherezæum, Chananæumque, et Hevæum, et Jebusæum, quos ego conteram.

Զի երթիցէ հրեշտակ իմ առաջնորդ քեզ, եւ տարցի զքեզ առ Ամովրհացին եւ Քետացի եւ Փերեզացի եւ Քանանացի եւ Գերգեսացի եւ`` Խեւացի եւ Յեբուսացի, եւ սատակեցից զնոսա:

რამეთუ ვიდოდის ანგელოზი ჩემი წინამძღურად შენდა და შეგიყვანოს შენ აღმორეველისა მიმართ და ქეტელისა და ფერეზელისა და ქანანელისა და გერგესეველისა და ეველისა და იებოსელისა და აღვჴოცნე იგინი. 23

23 ok mun engill minn fara fyrir þér, ok mun hann leiða þik til þjóða Amorreum ok Etheum ok Ferezeum ok Kananeum ok Eueum ok Ebuseum, ok mun ek þá kvelja.

23 For mine Angel shall go before thee, and bring thee in unto the Amorites, and the Hittites, and the Perizzites, and the Canaanites, the Hivites, and the Jebusites: and I will cut them off.

כד. לֹא תִשְׁתַּחֲוֶה לֵאלֹהֵיהֶם וְלֹא תָעָבְדֵם וְלֹא תַעֲשֶׂה כְּמַעֲשֵׂיהֶם כִּי הָרֵס תְּהָרְסֵם וְשַׁבֵּר תְּשַׁבֵּר מַצֵּבֹתֵיהֶם:

οὐ προσκυνήσεις τοῖς θεοῖς αὐτῶν οὐδὲ μὴ λατρεύσῃς αὐτοῖς οὐ ποιήσεις κατὰ τὰ ἔργα αὐτῶν ἀλλὰ καθαιρέσει καθελεῖς καὶ συντρίβων συντρίψεις τὰς στήλας αὐτῶν

24 ܠܵܐ ܬܸܣܓܿܘܿܕ݂ ܠܐܲܠܵܗܲܝܗܘܿܢ: ܘܠܵܐ ܬܸܦܠܘܿܚ ܐܸܢܘܿܢ: ܘܠܵܐ ܬܸܥܒܸܿܕ݂ ܐܲܝܟ݂ ܥܒ݂ܵܕܲܝܗܘܿܢ: ܐܸܠܵܐ ܡܣܲܚܵܦܘܼ ܣܲܚܸܦ ܐܸܢܘܿܢ: ܘܲܡܬܲܒܵܪܘܼ ܬܲܒܲܪ ܩܵܝܡܵܬ݂ܗܘܿܢ.

Non adorabis deos eorum, nec coles eos: non facies opera eorum, sed destrues eos, et confringes statuas eorum.

Մի՛ պագանիցես երկիր աստուածոց նոցա, եւ մի՛ պաշտեսցես զնոսա, եւ մի՛ առնիցես ըստ գործոց նոցա. այլ քակելով քակեսցես զնոսա, եւ մանրելով մանրեսցես զարձանս նոցա:

არა თაყუანი-სცე ღმერითა მათთა, არამედ დამჴობით დაამჴუნე იგინი და შემუსრვით შეჰმუსრნე სუეტნი მათნი. 24

24 Eigi skaltu goð þeirra gǫfga né fága, ok eigi skaltu verk þeira gera, heldr skaltu þau niðrbrjóta ok rækja ǫll skurgoð.

24 Thou shalt not bow down to their gods, nor serve them, nor do after their works: but thou shalt utterly overthrow them, and quite break down their images.

כה. וַעֲבַדְתֶּם אֵת יְהֹוָה אֱלֹהֵיכֶם וּבֵרַךְ אֶת לַחְמְךָ וְאֶת מֵימֶיךָ וַהֲסִרֹתִי מַחֲלָה מִקִּרְבֶּךָ:

καὶ λατρεύσεις κυρίῳ τῷ θεῷ σου καὶ εὐλογήσω τὸν ἄρτον σου καὶ τὸν οἶνόν σου καὶ τὸ ὕδωρ σου καὶ ἀποστρέψω μαλακίαν ἀφ᾽ ὑμῶν

25 ܘܬܸܦܠܚܘܼܢ ܠܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܟ݂ܘܿܢ: ܘܲܢܒܲܪܸܟ݂ ܠܲܚܡܟ݂ܘܿܢ: ܘܡܲܝܟܿܘܿܢ: ܘܢܲܥܒܲܪ ܡܲܚܘܵܬ݂ܵܐ ܡܼܢ ܒܵܬܲܝܟܿܘܿܢ.

Servietisque Domino Deo vestro, ut benedicam panibus tuis et aquis, et auferam infirmitatem de medio tui.

Եւ պաշտեսցես զՏէր Աստուած քո, եւ օրհնեցից զհաց քո եւ զջուր քո, եւ դարձուցից ի ձէնջ զախտ:

და ჰმსახურო უფალსა ღმერთსა შენსა და ვაკურთხო პური შენი და ღჳნოჲ შენი და წყალი შენი და გარე-მოვაქციო ყოველი დაჴსნილობაჲ შენგან. 25

25 Þjóna skulu þér dróttni Guði yðrum at ek bleza bǫrnum yðrum brauð ok vatn, at ek færa í brott frá yðr allar illskur.

25 And ye shall serve the LORD your God, and he shall bless thy bread, and thy water; and I will take sickness away from the midst of thee.

כו. לֹא תִהְיֶה מְשַׁכֵּלָה וַעֲקָרָה בְּאַרְצֶךָ אֶת מִסְפַּר יָמֶיךָ אֲמַלֵּא:

οὐκ ἔσται ἄγονος οὐδὲ στεῖρα ἐπὶ τῆς γῆς σου τὸν ἀριθμὸν τῶν ἡμερῶν σου ἀναπληρώσω

26 ܘܠܵܐ ܬܸܗܘܸܐ ܕܲܡܓܲܙܝܵܐ ܘܲܕ݂ܥܲܩܪܵܐ ܒܐܲܪܥܟ݂ܘܿܢ: ܘܡܸܢܝܵܢ ܝܵܘܡܵܬ݂ܟ݂ܘܿܢ ܐܹܫܲܠܸܡ.

Non erit infœcunda, nec sterilis in terra tua: numerum dierum tuorum implebo.

Եւ մի՛ եղիցի անսերմն եւ ամուլ յերկրի քում. զթիւ աւուրց քոց լցուցից:

არა იყოს უბიწოჲ, არცა ბერწი ქუეყანასა შენსა ზედა, რიცხჳ დღეთა შენთა აღვავსო. 26

26 Eigi mun vera úfrá kona né úbyrja i húsi þínu þar til er ek fylli taldaga þinna.

26 There shall nothing cast their young, nor be barren, in thy land: the number of thy days I will fulfil.

כז. אֶת אֵימָתִי אֲשַׁלַּח לְפָנֶיךָ וְהַמֹּתִי אֶת כָּל הָעָם אֲשֶׁר תָּבֹא בָּהֶם וְנָתַתִּי אֶת כָּל אֹיְבֶיךָ אֵלֶיךָ עֹרֶף:

καὶ τὸν φόβον ἀποστελῶ ἡγούμενόν σου καὶ ἐκστήσω πάντα τὰ ἔθνη εἰς οὓς σὺ εἰσπορεύῃ εἰς αὐτούς καὶ δώσω πάντας τοὺς ὑπεναντίους σου φυγάδας

27 ܘܕܸܚܠܲܬ݂ܝ ܐܹܫܲܕܲܪ ܩܕ݂ܵܡܲܝܟ: ܘܐܸܚܪܘܿܒ݂ ܠܟ݂ܠ ܥܲܡܡܹ̈ܐ ܕܬܹܐܙܠ̄ܘܼܢ ܥܠܲܝܗܘܿܢ: ܘܐܸܬܸܿܠ ܠܲܒ݂ܥܸܠܕܿܒ݂ܵܒܲܝܟ ܕܢܲܦܢܘܿܢ ܩܕ݂ܵܠܗܘܿܢ ܩܕ݂ܵܡܲܝܟ.

Terrorem meum mittam in præcursum tuum, et occidam omnem populum, ad quem ingredieris: cunctorumque inimicorum tuorum coram te terga vertam:

Եւ զահ իմ առաքեցից առաջնորդել քեզ, եւ զարհուրեցուցից զամենայն ազգս յորս մտանիցես ի նոսա, եւ տաց զամենայն հակառակորդս քո փախստականս:

და შიში ჩემი წარვავლინო წინამძღურად შენდა და განვაცჳბრნე ყოველნი წარმართნი, რომელთაცა მიერ შენ განხჳდე მათ მიერ და მოგცნე წინააღმდგომნი შენნი მეოტად. 27

27 Ógn mína mun ek senda fyrir þér, ok allan lýð mun ek vega þá er þú kemr til, ok alla úvini þína mun ek flýja láta fyrir þér.

27 I will send my fear before thee, and will destroy all the people to whom thou shalt come, and I will make all thine enemies turn their backs unto thee.

כח. וְשָׁלַחְתִּי אֶת הַצִּרְעָה לְפָנֶיךָ וְגֵרְשָׁה אֶת הַחִוִּי אֶת הַכְּנַעֲנִי וְאֶת הַחִתִּי מִלְּפָנֶיךָ:

καὶ ἀποστελῶ τὰς σφηκίας προτέρας σου καὶ ἐκβαλεῖ τοὺς Αμορραίους καὶ τοὺς Ευαίους καὶ τοὺς Χαναναίους καὶ τοὺς Χετταίους ἀπὸ σοῦ

28 ܘܐܹܫܲܕܲܪ ܕܸܒܿܘܿܪܝܵܬ݂ܵܐ ܩܕ݂ܵܡܲܝܟ: ܘܐܸܚܪܘܿܒ݂ ܠܲܟ݂ܢܲܥܢܵܝܹܐ ܘܲܠܚܹܝܬ݂ܵܝܹܐ ܡܼܢ ܩܕ݂ܵܡܲܝܟ.

emittens crabrones prius, qui fugabunt Hevæum, et Chananæum, et Hethæum, antequam introëas.

Եւ առաքեցից առաջի քո զպիծակ, եւ մերժեսցէ զԱմովրհացին եւ`` զԽեւացին եւ զՔանանացին եւ զՔետացին յերեսաց քոց:

და წარვავლინნე ბზიკნი უპირატეს შენსა და განასხნეს აღმორეველნი და ეველნი და ქანანელნი და ქეტელნი შენგან და ფერეზელნი და გერგესეველნი და იებოსელნი. 28

28 And I will send hornets before thee, which shall drive out the Hivite, the Canaanite, and the Hittite, from before thee.

כט. לֹא אֲגָרְשֶׁנּוּ מִפָּנֶיךָ בְּשָׁנָה אֶחָת פֶּן תִּהְיֶה הָאָרֶץ שְׁמָמָה וְרַבָּה עָלֶיךָ חַיַּת הַשָּׂדֶה:

οὐκ ἐκβαλῶ αὐτοὺς ἐν ἐνιαυτῷ ἑνί ἵνα μὴ γένηται ἡ γῆ ἔρημος καὶ πολλὰ γένηται ἐπὶ σὲ τὰ θηρία τῆς γῆς

29 ܠܵܐ ܐܸܚܪܘܿܒ݂ ܐܸܢܘܿܢ ܡܼܢ ܩܕ݂ܵܡܲܝܟ ܒܫܲܢ̄ܬܵܐ ܚܕ݂ܵܐ: ܕܠܵܐ ܬܸܗܘܸܐ ܐܲܪܥܵܐ ܚܲܪܒܵܐ: ܘܬܸܣܓܸܿܐ ܥܠܲܝܟ ܚܲܝܘܲܬ݂ ܒܲܪܵܐ.

Non ejiciam eos a facie tua anno uno: ne terra in solitudinem redigatur, et crescant contra te bestiæ.

Եւ ոչ մերժեցից զնոսա յերեսաց քոց ի միում ամի, զի մի՛ երկիրն անապատ լինիցի, եւ բազմանայցեն ի վերայ քո գազանք երկրին:

არა განვჴადნე იგინი პირისაგან შენისა წელიწადსა ერთსა, რათა არა დაშთეს ქუეყანა ოჴრად და მრავალ იქმნენ შენ ზედა მჴეცნი მის ქუეყანისანი. 29

29 I will not drive them out from before thee in one year; lest the land become desolate, and the beast of the field multiply against thee.

ל. מְעַט מְעַט אֲגָרְשֶׁנּוּ מִפָּנֶיךָ עַד אֲשֶׁר תִּפְרֶה וְנָחַלְתָּ אֶת הָאָרֶץ:

κατὰ μικρὸν μικρὸν ἐκβαλῶ αὐτοὺς ἀπὸ σοῦ ἕως ἂν αὐξηθῇς καὶ κληρονομήσῃς τὴν γῆν

30 ܒܩܲܠܝܼܠ ܩܲܠܝܼܠ ܐܸܚܪܘܿܒ݂ ܐܸܢܘܿܢ ܡܼܢ ܩܕ݂ܵܡܲܝܟ: ܥܕܲܡܵܐ ܕܬܸܬ݂ܩܲܦ ܘܬܹܐܪܲܬ݂ ܐܲܪܥܵܐ.

Paulatim expellam eos de conspectu tuo, donec augearis, et possideas terram.

Առ սակաւ սակաւ մերժեցից զնոսա ի քէն, մինչեւ աճեսցես եւ ժառանգեսցես զերկիր:

მცირედ-მცირედ განვჴადნე იგინი შენგან, ვიდრემდის აღორძინდე და დაიმკჳდრო ქუეყანაჲ. 30

30 By little and little I will drive them out from before thee, until thou be increased, and inherit the land.

לא. וְשַׁתִּי אֶת גְּבֻלְךָ מִיַּם סוּף וְעַד יָם פְּלִשְׁתִּים וּמִמִּדְבָּר עַד הַנָּהָר כִּי אֶתֵּן בְּיֶדְכֶם אֵת ישְׁבֵי הָאָרֶץ וְגֵרַשְׁתָּמוֹ מִפָּנֶיךָ:

καὶ θήσω τὰ ὅριά σου ἀπὸ τῆς ἐρυθρᾶς θαλάσσης ἕως τῆς θαλάσσης τῆς Φυλιστιιμ καὶ ἀπὸ τῆς ἐρήμου ἕως τοῦ μεγάλου ποταμοῦ Εὐφράτου καὶ παραδώσω εἰς τὰς χεῖρας ὑμῶν τοὺς ἐγκαθημένους ἐν τῇ γῇ καὶ ἐκβαλῶ αὐτοὺς ἀπὸ σοῦ

31 ܘܐܸܥܒܸܿܕ݂ ܬܚܘܼܡܵܟ݂ ܡܼܢ ܝܲܡܵܐ ܕܣܘܿܦ ܘܲܥܕܲܡܵܐ ܠܝܲܡܵܐ ܕܲܦܠܸܫܬܵܝܹܐ: ܘܡܼܢ ܡܲܕ݂ܒܪܵܐ ܘܲܥܕܲܡܵܐ ܠܢܲܗܪܵܐ: ܡܸܛܠ ܕܡܲܫܠܸܡ ܐ̄ܢܵܐ ܒܐܝܼܕܲܝܟܿܘܿܢ ܝܵܬ݂ܒܲܝ ܐܲܪܥܵܐ: ܘܬܸܚܪܒ݂ܘܿܢ ܐܸܢܘܿܢ.

Ponam autem terminos tuos a mari Rubro usque ad mare Palæstinorum, et a deserto usque ad fluvium: tradam in manibus vestris habitatores terræ, et ejiciam eos de conspectu vestro.

Եւ եդից զսահմանս քո ի Կարմիր ծովէ մինչեւ ի ծովն Փղշտացւոց, եւ յանապատէն մինչեւ ի գետն մեծ Եփրատ. եւ մատնեցից ի ձեռս ձեր զբնակիչս երկրին, եւ մերժեցից զնոսա ի քէն:

და დავსხნე საზღვარნი შენნი ზღჳთ მეწამულით ვიდრე ფილისტიმისათ და უდაბნოჲთ ვიდრე მდინარედ დიდად ევფრატადმდე და მოგცნე ჴელთა თქუენთა მსხდომარენი ქუეყანასა მას ღა განვასხნე იგინი შენგან. 31

31a Setja mun ek endimark þitt allt frá hafinu rauða til sjávar Palestínorum.

31 And I will set thy bounds from the Red sea even unto the sea of the Philistines, and from the desert unto the river: for I will deliver the inhabitants of the land into your hand; and thou shalt drive them out before thee.

לב. לֹא תִכְרֹת לָהֶם וְלֵאלֹהֵיהֶם בְּרִית:

οὐ συγκαταθήσῃ αὐτοῖς καὶ τοῖς θεοῖς αὐτῶν διαθήκην

32 ܠܵܐ ܬܩܝܼܡ ܠܗܘܿܢ ܘܲܠܕܸܚܠܵܬ݂ܗܘܿܢ ܩܝܵܡܵܐ.

Non inibis cum eis fœdus, nec cum diis eorum.

Եւ դու մի՛ դնիցես ընդ նոսա եւ ընդ դիս նոցա ուխտ:

არა დასდვა მათ თანა და ღმერთთა მათთა თანა აღთქუმაჲ. 32

32 Thou shalt make no covenant with them, nor with their gods.

לג. לֹא יֵשְׁבוּ בְּאַרְצְךָ פֶּן יַחֲטִיאוּ אֹתְךָ לִי כִּי תַעֲבֹד אֶת אֱלֹהֵיהֶם כִּי יִהְיֶה לְךָ לְמוֹקֵשׁ:

καὶ οὐκ ἐγκαθήσονται ἐν τῇ γῇ σου ἵνα μὴ ἁμαρτεῖν σε ποιήσωσιν πρός με ἐὰν γὰρ δουλεύσῃς τοῖς θεοῖς αὐτῶν οὗτοι ἔσονταί σοι πρόσκομμα

33 ܘܠܵܐ ܢܸܬܿܒ݂ܘܿܢ ܒܐܲܪܥܵܟ݂: ܕܲܠܡܵܐ ܢܲܚܛܘܼܢܵܟ݂ ܩܕ݂ܵܡܲܝ: ܘܠܵܐ ܬܸܦܠܘܿܚ ܠܐܲܠܵܗܲܝܗܘܿܢ: ܕܠܵܐ ܢܸܗܘܘܿܢ ܠܵܟ݂ ܬܘܼܩܠܬ݂ܵܐ.

Non habitent in terra tua, ne forte peccare te faciant in me, si servieris diis eorum: quod tibi certe erit in scandalum.

Եւ մի՛ բնակեսցեն յերկրի քում, զի մի՛ յանցուցանիցեն զքեզ առ իս. զի եթէ ծառայեսցես դից նոցա, նոքա լիցին քեզ ի գայթագղութիւն:

და არა დაადგრენ ქუეყანასა შენსა, რათა არა შემცოდე-გყონ შენ ჩემდა მომართ, რამეთუ უკუეთუ ჰმსახურო ღმერთთა მათთა, იგინი იყვნენ შენდა შესაბრკოლებელ. 33

33 They shall not dwell in thy land, lest they make thee sin against me: for if thou serve their gods, it will surely be a snare unto thee.

כד

ΚΔʹ

ܩܦܠܐܘܢ: ܟܕ.

Cap. 24

ԳԼ. ԻԴ

თავი ოცდამეოთხე

ΚΔʹ

א. וְאֶל משֶׁה אָמַר עֲלֵה אֶל יְהֹוָה אַתָּה וְאַהֲרֹן נָדָב וַאֲבִיהוּא וְשִׁבְעִים מִזִּקְנֵי יִשְׂרָאֵל וְהִשְׁתַּחֲוִיתֶם מֵרָחֹק:

καὶ Μωυσῇ εἶπεν ἀνάβηθι πρὸς κύριον σὺ καὶ Ααρων καὶ Ναδαβ καὶ Αβιουδ καὶ ἑβδομήκοντα τῶν πρεσβυτέρων Ισραηλ καὶ προσκυνήσουσιν μακρόθεν τῷ κυρίῳ

1 ܘܲܠܡܘܼܫܹܐ ܐܸܡܲܪ ܡܵܪܝܵܐ: ܣܲܩ ܠܘܵܬ݂ ܡܵܪܝܵܐ: ܐܲܢ̄ܬ ܘܐܲܗܪܘܿܢ: ܘܢܵܕ݂ܵܒ݂ ܘܐܲܒ݂ܝܼܗܘܿ: ܘܫܲܒ݂ܥܝܼܢ ܓܲܒ݂ܪܹ̈ܐ ܡܼܢ ܣܵܒܹ̈ܐ ܕܝܼܣܪܵܝܹܠ: ܘܬܸܣܓܿܕ݂ܘܼܢ ܡܼܢ ܪܘܼܚܩܵܐ.

Moysi quoque dixit: Ascende ad Dominum tu, et Aaron, Nadab et Abiu, et septuaginta senes ex Israël, et adorabitis procul.

Եւ ասէ ցՄովսէս. Ել առ Տէր, դու եւ Ահարոն եւ Նաբադ եւ Աբիուդ եւ եւթանասուն այր ի ծերոցն Իսրայելի, եւ երկիր պագցեն Տեառն`` ի հեռաստանէ:

და მოსეს ჰრქუა: აღმოვედით ჩემდა შენ და აჰრონ და ნადაბ და აბიუდ და სამეოცდაათნი მოხუცებულთაგან ისრაჱლისათა და თაყუანის-სცენ შორით უფალსა. 1

1 Stíg upp þú til dróttins ok Aron ok Nadab ok Abiu ok lxx af Israel. Ok munu þér vegsama mín lǫg.

1 And he said unto Moses, Come up unto the LORD, thou, and Aaron, Nadab, and Abihu, and seventy of the elders of Israel; and worship ye afar off.

ב. וְנִגַּשׁ משֶׁה לְבַדּוֹ אֶל יְהֹוָה וְהֵם לֹא יִגָּשׁוּ וְהָעָם לֹא יַעֲלוּ עִמּוֹ:

καὶ ἐγγιεῖ Μωυσῆς μόνος πρὸς τὸν θεόν αὐτοὶ δὲ οὐκ ἐγγιοῦσιν ὁ δὲ λαὸς οὐ συναναβήσεται μετ᾽ αὐτῶν

2 ܘܢܸܩܪܘܿܒ݂ ܡܘܼܫܹܐ ܒܲܠܚܘܿܕ݂ܵܘܗܝ ܩܕ݂ܵܡ ܡܵܪܝܵܐ: ܘܗܸܢܘܿܢ ܠܵܐ ܢܩܲܪܒ݂ܘܼܢ: ܘܥܲܡܵܐ ܠܵܐ ܢܸܣܩܘܼܢ ܥܲܡܹܗ.

Solusque Moyses ascendet ad Dominum, et illi non appropinquabunt: nec populus ascendet cum eo.

Եւ մերձեսցի Մովսէս միայն առ Աստուած, եւ նոքա մի՛ մերձեսցին. բայց ժողովուրդն մի՛ ելցէ ընդ նոսա:

და მიეახლოს მოსე ხოლო ღმერთსა, ხოლო იგინი არა მიეახლნენ და ერი არა თანააღმოვიდეს მათ თანა. 2

2a En þú einn munt upp stíga til dróttins.

2 And Moses alone shall come near the LORD: but they shall not come nigh; neither shall the people go up with him.

ג. וַיָּבֹא משֶׁה וַיְסַפֵּר לָעָם אֵת כָּל דִּבְרֵי יְהֹוָה וְאֵת כָּל הַמִּשְׁפָּטִים וַיַּעַן כָּל הָעָם קוֹל אֶחָד וַיֹּאמְרוּ כָּל הַדְּבָרִים אֲשֶׁר דִּבֶּר יְהֹוָה נַעֲשֶׂה:

εἰσῆλθεν δὲ Μωυσῆς καὶ διηγήσατο τῷ λαῷ πάντα τὰ ῥήματα τοῦ θεοῦ καὶ τὰ δικαιώματα ἀπεκρίθη δὲ πᾶς ὁ λαὸς φωνῇ μιᾷ λέγοντες πάντας τοὺς λόγους οὓς ἐλάλησεν κύριος ποιήσομεν καὶ ἀκουσόμεθα

3 ܘܐܸܬ݂ܵܐ ܡܘܼܫܹܐ ܘܐܸܫܬܲܥܝܼ ܠܥܲܡܵܐ ܟܠܗܘܿܢ ܦܸܬ݂ܓ݂ܵܡܵܘܗܝ ܕܡܵܪܝܵܐ: ܘܟ݂ܠܗܘܿܢ ܕܝܼܢܹ̈ܐ: ܘܲܩܥܵܐ ܟܠܹܗ ܥܲܡܵܐ ܒܩܵܠܵܐ ܚܲܕ݂: ܘܐܸܡܲܪܘ: ܟܠ ܡܸܕܸܿܡ ܕܐܵܡܲܪ ܡܵܪܝܵܐ ܢܸܥܒܸܿܕ݂.

Venit ergo Moyses et narravit plebi omnia verba Domini, atque judicia: responditque omnis populus una voce: Omnia verba Domini, quæ locutus est, faciemus.

Եւ եմուտ Մովսէս եւ պատմեաց ժողովրդեանն զամենայն պատգամս Աստուծոյ եւ զամենայն իրաւունս. պատասխանի ետ ամենայն ժողովուրդն ի մի ձայն եւ ասեն. Զամենայն պատգամս զոր խօսեցաւ Տէր` արասցուք եւ լուիցուք:

ხოლო შევიდა მოსე და მიუთხრნა ერსა ყოველნი სიტყუანი ღმრთისანი და სამართალნი. და მიუგო ყოველმან ერმან ერთითა ჴმითა მეტყუელმან: ყოველნი სიტყუანი, რომელთა იტყოდა უფალი, ვყვნეთ და ვისმინნეთ. 3

3 Moyses fór þá til fundar við folkit ok sagði þeim orð dróttins ok dóma. Lýðrinn allr svarar: Öll orð dróttins munum ver gera ok dóma.

3 And Moses came and told the people all the words of the LORD, and all the judgments: and all the people answered with one voice, and said, All the words which the LORD hath said will we do.

ד. וַיִּכְתֹּב משֶׁה אֵת כָּל דִּבְרֵי יְהֹוָה וַיַּשְׁכֵּם בַּבֹּקֶר וַיִּבֶן מִזְבֵּחַ תַּחַת הָהָר וּשְׁתֵּים עֶשְׂרֵה מַצֵּבָה לִשְׁנֵים עָשָׂר שִׁבְטֵי יִשְׂרָאֵל:

καὶ ἔγραψεν Μωυσῆς πάντα τὰ ῥήματα κυρίου ὀρθρίσας δὲ Μωυσῆς τὸ πρωὶ ᾠκοδόμησεν θυσιαστήριον ὑπὸ τὸ ὄρος καὶ δώδεκα λίθους εἰς τὰς δώδεκα φυλὰς τοῦ Ισραηλ

4 ܘܲܟ݂ܬܲܒ݂ ܡܘܼܫܹܐ ܟܠܗܘܿܢ ܦܸܬ݂ܓ݂ܵܡܵܘܗܝ ܕܡܵܪܝܵܐ: ܘܩܲܕܸܿܡ ܒܨܲܦܪܵܐ: ܘܲܒ݂ܢܵܐ ܡܲܕ݂ܒܚܵܐ ܒܲܫܦܘܿܠܲܝ ܛܘܼܪܵܐ: ܘܬܲܪܬܲܥܸܣܪܹܐ ܩܵܝܡܵܬ݂ܵܐ ܠܲܬ݂ܪܸܥܣܲܪ ܫܲܒ݂ܛܹ̈ܐ ܕܝܼܣܪܵܝܹܠ.

Scripsit autem Moyses universos sermones Domini: et mane consurgens, ædificavit altare ad radices montis, et duodecim titulos per duodecim tribus Israël.

Եւ գրեաց Մովսէս զամենայն զպատգամսն Տեառն, եւ կանխեալ Մովսիսի ընդ առաւօտն, շինեաց սեղան ի ստորոտ լերինն, եւ երկոտասան վէմ կանգնեաց ըստ երկոտասան ազգացն Իսրայելի:

და დაწერნა მოსე ყოველნი სიტყუანი უფლისანი, აღიმსთო მოსე განთიად და აღაშენა საკურთხეველი ქუეშე მთასა მას და დასხნა ათორმეტნი ქვანი ათორმეტთაებრ ტომთა ისრაჱლისათა. 4

4 Þá rítaði Moyses ǫll orð dróttins ok dóma, ok eptir þat reis hann snemma upp um morguninn ok gerði altara hjá fjallinu ok fœrði þar xij. kalfa fyrir xíj. ættum Israel.

4 And Moses wrote all the words of the LORD, and rose up early in the morning, and builded an altar under the hill, and twelve pillars, according to the twelve tribes of Israel.

ה. וַיִּשְׁלַח אֶת נַעֲרֵי בְּנֵי יִשְׂרָאֵל וַיַּעֲלוּ עֹלֹת וַיִּזְבְּחוּ זְבָחִים שְׁלָמִים לַיהֹוָה פָּרִים:

καὶ ἐξαπέστειλεν τοὺς νεανίσκους τῶν υἱῶν Ισραηλ καὶ ἀνήνεγκαν ὁλοκαυτώματα καὶ ἔθυσαν θυσίαν σωτηρίου τῷ θεῷ μοσχάρια

5 ܘܫܲܕܲܪ ܠܲܥܠܲܝܡܹ̈ܐ ܕܲܒ݂ܢܲܝ ܝܼܣܪܵܝܹܠ: ܘܐܲܣܸܩܘ ܝܲܩܕܹ̈ܐ ܫܲܠܡܹ̈ܐ: ܘܕܲܒܲܚܘ ܕܸܒ݂ܚܹ̈ܐ ܫܲܠܡܹ̈ܐ ܬܵܘܪܹ̈ܐ ܠܡܵܪܝܵܐ.

Misitque juvenes de filiis Israël, et obtulerunt holocausta, immolaveruntque victimas pacificas Domino, vitulos.

Եւ առաքեաց զերիտասարդս որդւոցն Իսրայելի, եւ հանին ողջակէզս, եւ զոհեցին զոհս փրկութեան Աստուծոյ`` որթս:

და წარავლინნა ჭაბუკნი ძეთა ისრაჱლისათანი და მოიხუნეს ყოვლად დასაწველნი და ამსხუერპლნეს მსხუერპლად მაცხოვარებისად ღმერთსა ჴბონი. 5

6 Moyses tók hálft fórnarblóð ok hellti því í kerit, en hálft blóð hellti hann yfir altarann.

5 And he sent young men of the children of Israel, which offered burnt offerings, and sacrificed peace offerings of oxen unto the LORD.

ו. וַיִּקַּח משֶׁה חֲצִי הַדָּם וַיָּשֶׂם בָּאַגָּנֹת וַחֲצִי הַדָּם זָרַק עַל הַמִּזְבֵּחַ:

λαβὼν δὲ Μωυσῆς τὸ ἥμισυ τοῦ αἵματος ἐνέχεεν εἰς κρατῆρας τὸ δὲ ἥμισυ τοῦ αἵματος προσέχεεν πρὸς τὸ θυσιαστήριον

6 ܘܲܢܣܲܒ݂ ܡܘܼܫܹܐ ܦܸܠܓܹܿܗ ܕܲܕ݂ܡܵܐ: ܘܐܲܪܡܝܼ ܒܠܲܩܢܵܐ: ܘܦܸܠܓܹܿܗ ܕܲܕ݂ܡܵܐ ܐܸܫܲܕ݂ ܥܲܠ ܡܲܕ݂ܒܚܵܐ.

Tulit itaque Moyses dimidiam partem sanguinis, et misit in crateras: partem autem residuam fudit super altare.

Եւ առեալ Մովսիսի զկէս արեանն արկ ի խառնելիսն, եւ զկէս արեանն եհեղ առաջի սեղանոյն:

და მოიღო მოსე ზოგი იგი სისხლისა მის და შთაასხა ტაკუკსა, ხოლო ზოგი იგი აპკურა საკურთხეველსა. 6

7 Eptir tók Moyses lǫgbókina þá er hann hafði ritað ok las upp fyrir folkinu. Lýðrinn mælti þá: Alla hluti munum vér gera þá er dróttinn býðr.

6 And Moses took half of the blood, and put it in basons; and half of the blood he sprinkled on the altar.

ז. וַיִּקַּח סֵפֶר הַבְּרִית וַיִּקְרָא בְּאָזְנֵי הָעָם וַיֹּאמְרוּ כֹּל אֲשֶׁר דִּבֶּר יְהֹוָה נַעֲשֶׂה וְנִשְׁמָע:

καὶ λαβὼν τὸ βιβλίον τῆς διαθήκης ἀνέγνω εἰς τὰ ὦτα τοῦ λαοῦ καὶ εἶπαν πάντα ὅσα ἐλάλησεν κύριος ποιήσομεν καὶ ἀκουσόμεθα

7 ܘܲܢܣܲܒ݂ ܣܸܦܪܵܐ ܕܲܩܝܵܡܵܐ: ܘܲܩܪܵܐ ܩܕ݂ܵܡ ܥܲܡܵܐ: ܘܐܸܡܲܪܘ: ܟܠ ܡܸܕܸܿܡ ܕܐܸܡܲܪ ܡܵܪܝܵܐ ܢܸܫܡܲܥ ܘܢܸܥܒܸܿܕ݂.

Assumensque volumen fœderis, legit audiente populo: qui dixerunt: Omnia quæ locutus est Dominus, faciemus, et erimus obedientes.

Եւ առեալ զգիր ուխտին ընթերցաւ յականջս ժողովրդեանն. եւ ասեն. Զամենայն զոր խօսեցաւ Տէր` արասցուք եւ լուիցուք:

და მოიღო წიგნი აღთქუმისაჲ და წარიკითხა ყურთა მიმართ ერისათა. და თქუეს: ყოველი, რაოდენი თქუა უფალმან, ვყოთ და ვისმინოთ. 7

8 Þá tók Moyses fórnarblóðit ok støkkti yfir lýðinn ok mælti: Þetta er sáttmáls blóð þat er dróttinn festi með yðr yfir ǫllum þessum málum.

7 And he took the book of the covenant, and read in the audience of the people: and they said, All that the LORD hath said will we do, and be obedient.

ח. וַיִּקַּח משֶׁה אֶת הַדָּם וַיִּזְרֹק עַל הָעָם וַיֹּאמֶר הִנֵּה דַם הַבְּרִית אֲשֶׁר כָּרַת יְהֹוָה עִמָּכֶם עַל כָּל הַדְּבָרִים הָאֵלֶּה:

λαβὼν δὲ Μωυσῆς τὸ αἷμα κατεσκέδασεν τοῦ λαοῦ καὶ εἶπεν ἰδοὺ τὸ αἷμα τῆς διαθήκης ἧς διέθετο κύριος πρὸς ὑμᾶς περὶ πάντων τῶν λόγων τούτων

8 ܘܲܢܣܲܒ݂ ܡܘܼܫܹܐ ܕܡܵܐ: ܘܲܪܙܲܦ ܥܲܠ ܥܲܡܵܐ: ܘܐܸܡܲܪ: ܗܵܢܵܘ ܕܡܵܐ ܕܲܩܝܵܡܵܐ ܕܐܲܩܝܼܡ ܡܵܪܝܵܐ ܥܲܡܟ݂ܘܿܢ: ܥܲܠ ܟܠܗܘܿܢ ܦܸܬ݂ܓ݂ܵܡܹ̈ܐ ܗܵܠܹܝܢ.

Ille vero sumptum sanguinem respersit in populum, et ait: Hic est sanguis fœderis quod pepigit Dominus vobiscum super cunctis sermonibus his.

Եւ առեալ Մովսիսի զարիւնն` ցանեաց զժողովրդեամբն եւ ասէ. Ահա այս արիւն է ուխտին զոր ուխտեաց Տէր ընդ ձեզ վասն ամենայն բանիցս այսոցիկ:

ხოლო მოიღო მოსე სისხლი, აპკურა ერსა და თქუა: აჰა სისხლი აღთქუმისა, რომელი აღთქუმა-ყო ღმერთმან თქუენდა მომართ ყოველთა ამათ სიტყუათათჳს. 8

9 Eptir þat fór Moyses ok Aron ok Nadab ok Abiu ok lxx ǫldunga til fulltings við þá til fjallsins,

8 And Moses took the blood, and sprinkled it on the people, and said, Behold the blood of the covenant, which the LORD hath made with you concerning all these words.

ט. וַיַּעַל משֶׁה וְאַהֲרֹן נָדָב וַאֲבִיהוּא וְשִׁבְעִים מִזִּקְנֵי יִשְׂרָאֵל:

καὶ ἀνέβη Μωυσῆς καὶ Ααρων καὶ Ναδαβ καὶ Αβιουδ καὶ ἑβδομήκοντα τῆς γερουσίας Ισραηλ

9 ܘܲܣܠܸܩܘ ܡܘܼܫܹܐ ܘܐܲܗܪܘܿܢ: ܘܢܵܕ݂ܵܒ݂ ܘܐܲܒ݂ܝܼܗܘܿ: ܘܫܲܒ݂ܥܝܼܢ ܡܼܢ ܣܵܒܹ̈ܐ ܕܝܼܣܪܵܝܹܠ.

Ascenderuntque Moyses et Aaron, Nadab et Abiu, et septuaginta de senioribus Israël:

Եւ ելին Մովսէս եւ Ահարոն եւ Նաբադ եւ Աբիուդ եւ եւթանասունք ի ծերոցն Իսրայելի:

და აღვიდა მოსე და აჰრონ და ნადაბ და აბიუდ და სამეოცდათნი მოხუცებულთაგან ისრაჱლისათა. 9

10 ok þeir sáu Guð gydingalýðs, ok þeim sýndist undir fótum hans steinn saffirus ok svá sé himinn heiðr.

9 Then went up Moses, and Aaron, Nadab, and Abihu, and seventy of the elders of Israel:

י. וַיִּרְאוּ אֵת אֱלֹהֵי יִשְׂרָאֵל וְתַחַת רַגְלָיו כְּמַעֲשֵׂה לִבְנַת הַסַּפִּיר וּכְעֶצֶם הַשָּׁמַיִם לָטֹהַר:

καὶ εἶδον τὸν τόπον οὗ εἱστήκει ἐκεῖ ὁ θεὸς τοῦ Ισραηλ καὶ τὰ ὑπὸ τοὺς πόδας αὐτοῦ ὡσεὶ ἔργον πλίνθου σαπφείρου καὶ ὥσπερ εἶδος στερεώματος τοῦ οὐρανοῦ τῇ καθαριότητι

10 ܘܲܚܙܵܘ ܠܐܲܠܵܗܵܐ ܕܝܼܣܪܵܝܹܠ: ܘܲܬ݂ܚܹܝܬ݂ ܪܸܓ݂ܠܵܘܗܝ ܐܲܝܟ݂ ܥܒ݂ܵܕ݂ܵܐ ܕܲܠܒܸܬܵܐ ܕܣܲܦܝܼܠܵܐ: ܘܐܲܝܟ݂ ܟܪܘܿܡܵܐ ܕܲܫܡܲܝܵܐ ܒܕܲܟ݂ܝܘܼܬ݂ܵܐ.

et viderunt Deum Israël: et sub pedibus ejus quasi opus lapidis sapphirini, et quasi cælum, cum serenum est.

եւ տեսին զտեղին ուր կայր Աստուած`` Իսրայելի. եւ ընդ ոտիւք նորա իբրեւ զգործած աղիւսոյ շափիղայ, եւ իբրեւ զտեսիլ հաստատութեան երկնից սրբութեամբ:

და იხილეს ადგილი, რომელსა დგა მუნ ღმერთი ისრაჱლისა და ქუეშე ფერჴთა მისთა, ვითარცა ნაქმარი ქვისა საპფირონისაჲ და ვითარცა სახე სამყაროჲსა ცისაჲ სიწმიდითა. 10

11 Ok eigi sendi hann hǫnd sína yfir þá menn er langt hǫfðu braut farit frá sonum Israel. Ok er þeir sáu dróttin, þá tóku átu ok drukku.

10 And they saw the God of Israel: and there was under his feet as it were a paved work of a sapphire stone, and as it were the body of heaven in his clearness.

יא. וְאֶל אֲצִילֵי בְּנֵי יִשְׂרָאֵל לֹא שָׁלַח יָדוֹ וַיֶּחֱזוּ אֶת הָאֱלֹהִים וַיֹּאכְלוּ וַיִּשְׁתּוּ:

καὶ τῶν ἐπιλέκτων τοῦ Ισραηλ οὐ διεφώνησεν οὐδὲ εἷς καὶ ὤφθησαν ἐν τῷ τόπῳ τοῦ θεοῦ καὶ ἔφαγον καὶ ἔπιον

11 ܘܥܲܠ ܣܵܒܹ̈ܐ ܕܲܒ݂ܢܲܝ ܝܼܣܪܵܝܹܠ ܠܵܐ ܐܵܘܫܸܒ݂ ܐܝܼܕܹܗ: ܘܲܚܙܵܘ ܠܐܲܠܵܗܵܐ ܘܐܸܟܲܠܘ ܘܐܸܫܬܿܝܼܘ.

Nec super eos qui procul recesserant de filiis Israël, misit manum suam, videruntque Deum, et comederunt, ac biberunt.

Եւ յընտրելոցն Իսրայելի ոչ ծախեցաւ եւ ոչ մի. եւ երեւեցան ի տեղւոջն Աստուծոյ``, եւ կերան եւ արբին:

და რჩეულთაგანი ისრაჱლისათა არა ჴუებულ იქმნა არცა ერთი, და იხილეს ადგილი ღმრთისაჲ და ჭამეს და სუეს. 11

12 Guð mælti þá við Moysen: Stíg þú upp til mín á fjallit ok vertu þar, ok mun ek gefa þér ij. tabulur ok lǫg ok boðorð þau er ek ritaða, at þú lærir lýðin þaðan af.

11 And upon the nobles of the children of Israel he laid not his hand: also they saw God, and did eat and drink.

יב. וַיֹּאמֶר יְהֹוָה אֶל משֶׁה עֲלֵה אֵלַי הָהָרָה וֶהְיֵה שָׁם וְאֶתְּנָה לְךָ אֶת לֻחֹת הָאֶבֶן וְהַתּוֹרָה וְהַמִּצְוָה אֲשֶׁר כָּתַבְתִּי לְהוֹרֹתָם:

καὶ εἶπεν κύριος πρὸς Μωυσῆν ἀνάβηθι πρός με εἰς τὸ ὄρος καὶ ἴσθι ἐκεῖ καὶ δώσω σοι τὰ πυξία τὰ λίθινα τὸν νόμον καὶ τὰς ἐντολάς ἃς ἔγραψα νομοθετῆσαι αὐτοῖς

12 ܘܐܸܡܲܪ ܡܵܪܝܵܐ ܠܡܘܼܫܹܐ: ܣܲܩ ܠܘܵܬ݂ܝ ܠܛܘܼܪܵܐ: ܘܲܗܘܝܼ ܬܲܡܵܢ: ܘܐܸܬܸܿܠ ܠܵܟ݂ ܠܘܼܚܹ̈ܐ ܕܟܹܐܦܵܐ: ܘܢܵܡܘܿܣܹ̈ܐ ܘܦܘܼܩܕܵܢܹ̈ܐ ܕܟܸܬ݂ܒܹܿܬ݂: ܠܡܲܠܵܦܘܼ ܐܸܢܘܿܢ.

Dixit autem Dominus ad Moysen: Ascende ad me in montem, et esto ibi: daboque tibi tabulas lapideas, et legem, ac mandata quæ scripsi: ut doceas eos.

Եւ ասէ Տէր ցՄովսէս. Ել առ իս ի լեառնն, եւ անդ լինիջիր, եւ տաց քեզ տախտակս քարեղէնս եւ օրէնս եւ պատուիրանս զորս գրեցի, լինել նոցա օրէնսդիր:

და ჰრქუა უფალმან მოსეს: აღმოვედ ჩემდა მომართ მთად და იყავ მუნ და მიგცნე შენ ფიცარნი ქვისანი, შჯული და მცნებანი, რომელნი დავწერენ შჯულისდებად მათდა. 12

13 Eptir þat reis Moyses upp ok Jósue þjónn hans.

12 And the LORD said unto Moses, Come up to me into the mount, and be there: and I will give thee tables of stone, and a law, and commandments which I have written; that thou mayest teach them.

יג. וַיָּקָם משֶׁה וִיהוֹשֻׁעַ מְשָׁרְתוֹ וַיַּעַל משֶׁה אֶל הַר הָאֱלֹהִים:

καὶ ἀναστὰς Μωυσῆς καὶ Ἰησοῦς ὁ παρεστηκὼς αὐτῷ ἀνέβησαν εἰς τὸ ὄρος τοῦ θεοῦ

13 ܘܩܵܡ ܡܘܼܫܹܐ: ܘܗܘܿܫܲܥ ܡܫܲܡܫܵܢܹܗ: ܘܲܣܠܸܩ ܡܘܼܫܹܐ ܠܛܘܼܪܹܗ ܕܐܲܠܵܗܵܐ.

Surrexerunt Moyses et Josue minister ejus: ascendensque Moyses in montem Dei,

Յարեաւ Մովսէս եւ Յեսու պաշտօնեայ նորա, եւ ելին ի լեառնն Աստուծոյ:

და აღდგა მოსე და ისო, წინაშემდგომი მისი, აღვიდეს მთასა ღმრთისასა. 13

14 Moyses mælti þá við ǫldunga folksins áðr hann færi á braut: Bíðit þér þangat til er vér komum aptr til yðar. Aaron ok Ur munu eptir vera með yðr, ok skulu þér við þá tíl fréttar ganga um þá hluti er þér þurfit. Ok er Moyses hafði svá mælt, þá fór hann upp á fjallit, ok þá huldi ský fjallit.

13 And Moses rose up, and his minister Joshua: and Moses went up into the mount of God.

יד. וְאֶל הַזְּקֵנִים אָמַר שְׁבוּ לָנוּ בָזֶה עַד אֲשֶׁר נָשׁוּב אֲלֵיכֶם וְהִנֵּה אַהֲרֹן וְחוּר עִמָּכֶם מִי בַעַל דְּבָרִים יִגַּשׁ אֲלֵהֶם:

καὶ τοῖς πρεσβυτέροις εἶπαν ἡσυχάζετε αὐτοῦ ἕως ἀναστρέψωμεν πρὸς ὑμᾶς καὶ ἰδοὺ Ααρων καὶ Ωρ μεθ᾽ ὑμῶν ἐάν τινι συμβῇ κρίσις προσπορευέσθωσαν αὐτοῖς

14 ܘܲܠܣܵܒܹ̈ܐ ܐܸܡܲܪ: ܟܲܬܲܪܘ ܠܲܢ ܗܵܪܟܵܐ ܥܕܲܡܵܐ ܕܢܸܗܦܘܿܟ݂ ܠܘܵܬ݂ܟ݂ܘܿܢ: ܘܗܵܐ ܐܲܗܪܘܿܢ ܘܚܘܿܪ ܥܲܡܟ݂ܘܿܢ: ܡܿܢ ܕܐܝܼܬ݂ ܠܹܗ ܡܸܠܬ݂ܵܐ: ܢܸܬ݂ܩܲܪܲܒ݂ ܩܕ݂ܵܡܲܝܗܘܿܢ.

senioribus ait: Expectate hic donec revertamur ad vos. Habetis Aaron et Hur vobiscum: si quid natum fuerit quæstionis, referetis ad eos.

եւ ասէ ցծերսն. Դադարեցէք այդր մինչեւ դարձցուք առ ձեզ. եւ ահա Ահարոն եւ Ովր ընդ ձեզ են. եւ եթէ ուրուք դատաստան ինչ լինիցի, երթիցեն առ նոսա:

და მოხუცებულთა ჰრქუა: და დაყუდენით მანდა, ვიდრემდის მოვიქცეთ თქუენდა მომართ და აჰა, აჰრონ და ორ თქუენ თანა, უკუეთუ რაჲმე დაემთხჳოს საშჯელი, მივიდოდე მათდა მიმართ. 14

14 And he said unto the elders, Tarry ye here for us, until we come again unto you: and, behold, Aaron and Hur are with you: if any man have any matters to do, let him come unto them.

טו. וַיַּעַל משֶׁה אֶל הָהָר וַיְכַס הֶעָנָן אֶת הָהָר:

καὶ ἀνέβη Μωυσῆς καὶ Ἰησοῦς εἰς τὸ ὄρος καὶ ἐκάλυψεν ἡ νεφέλη τὸ ὄρος

15 ܘܲܣܠܸܩ ܡܘܼܫܹܐ ܠܛܘܼܪܵܐ: ܘܟܲܣܝܵܬܹܗ ܥܢܵܢܵܐ.

Cumque ascendisset Moyses, operuit nubes montem,

Եւ ել Մովսէս ի լեառն, եւ ծածկեաց ամպն զլեառնն:

და აღვიდა მოსე მთად და დაფარა ღრუბელმან მთაჲ. 15

16 Dýrð dróttins bygði yfir Sínai, þekjandi fjallit með skýi sjau daga. Á sjaunda degi kallaði dróttinn á Moysen ok miðri þokunni.

15 And Moses went up into the mount, and a cloud covered the mount.

טז. וַיִּשְׁכֹּן כְּבוֹד יְהֹוָה עַל הַר סִינַי וַיְכַסֵּהוּ הֶעָנָן שֵׁשֶׁת יָמִים וַיִּקְרָא אֶל משֶׁה בַּיּוֹם הַשְּׁבִיעִי מִתּוֹךְ הֶעָנָן:

καὶ κατέβη ἡ δόξα τοῦ θεοῦ ἐπὶ τὸ ὄρος τὸ Σινα καὶ ἐκάλυψεν αὐτὸ ἡ νεφέλη ἓξ ἡμέρας καὶ ἐκάλεσεν κύριος τὸν Μωυσῆν τῇ ἡμέρᾳ τῇ ἑβδόμῃ ἐκ μέσου τῆς νεφέλης

16 ܘܲܫܪܵܐ ܫܘܼܒ݂ܚܹܗ ܕܡܵܪܝܵܐ ܥܲܠ ܛܘܼܪܵܐ ܕܣܝܼܢܲܝ: ܘܟܲܣܝܵܬܹܗ ܥܢܵܢܵܐ ܫܬܵܐ ܝܵܘܡܝܼܢ: ܘܲܩܪܵܐ ܡܵܪܝܵܐ ܠܡܘܼܫܹܐ ܒܝܵܘܡܵܐ ܫܒ݂ܝܼܥܵܝܵܐ ܡܼܢ ܓܵܘ ܥܢܵܢܵܐ.

et habitavit gloria Domini super Sinai, tegens illum nube sex diebus: septimo autem die vocavit eum de medio caliginis.

Եւ իջին փառքն Աստուծոյ ի լեառնն Սինա, եւ ծածկեաց զնա ամպն զվեց օր. եւ կոչեաց Տէր զՄովսէս յաւուրն եւթներորդի ի միջոյ ամպոյն:

და გარდამოჴდა დიდებაჲ ღმრთისაჲ მთასა ზედა სინასა და დაფარა იგი ღრუბელმან ექუს დღე. და უწოდდა უფალი მოსეს დღესა მეშჳდესა საშუალით ღრუბლისათ. 16

17 Ásjóna dróttins var sem logandi eldr yfir hvirfil fjallsins í auglíti alls lýðs gyðinga.

16 And the glory of the LORD abode upon mount Sinai, and the cloud covered it six days: and the seventh day he called unto Moses out of the midst of the cloud.

יז. וּמַרְאֵה כְּבוֹד יְהֹוָה כְּאֵשׁ אֹכֶלֶת בְּרֹאשׁ הָהָר לְעֵינֵי בְּנֵי יִשְׂרָאֵל:

τὸ δὲ εἶδος τῆς δόξης κυρίου ὡσεὶ πῦρ φλέγον ἐπὶ τῆς κορυφῆς τοῦ ὄρους ἐναντίον τῶν υἱῶν Ισραηλ

17 ܘܲܚܙܵܐ ܫܘܼܒ݂ܚܹܗ ܕܡܵܪܝܵܐ: ܐܲܝܟ݂ ܢܘܼܪܵܐ ܕܝܵܩܕܵܐ ܒܪܹܫܹܗ ܕܛܘܼܪܵܐ: ܠܥܹܝܢ ܟܠܗܘܿܢ ܕܒܹܝܬ݂ ܝܼܣܪܵܝܹܠ.

Erat autem species gloriæ Domini quasi ignis ardens super verticem montis in conspectu filiorum Israël.

Եւ տեսիլ փառացն Տեառն իբրեւ զհուր բորբոքեալ ի վերայ գլխոյ լերինն` յանդիման որդւոցն Իսրայելի:

ხოლო სახე დიდებისა უფლისაჲ ვითარცა ცეცხლი მოტყინარე თხემსა ზედა მთისასა წინაშე ძეთა ისრაჱლისათა. 17

18b Moyses var á fjallinu xl. daga ok xl. nátta.

17 And the sight of the glory of the LORD was like devouring fire on the top of the mount in the eyes of the children of Israel.

יח. וַיָּבֹא משֶׁה בְּתוֹךְ הֶעָנָן וַיַּעַל אֶל הָהָר וַיְהִי משֶׁה בָּהָר אַרְבָּעִים יוֹם וְאַרְבָּעִים לָיְלָה:

καὶ εἰσῆλθεν Μωυσῆς εἰς τὸ μέσον τῆς νεφέλης καὶ ἀνέβη εἰς τὸ ὄρος καὶ ἦν ἐκεῖ ἐν τῷ ὄρει τεσσαράκοντα ἡμέρας καὶ τεσσαράκοντα νύκτας

18 ܘܥܲܠ ܡܘܼܫܹܐ ܒܓ݂ܵܘ ܥܢܵܢܵܐ: ܘܲܣܠܸܩ ܠܛܘܼܪܵܐ: ܘܲܗܘܵܐ ܡܘܼܫܹܐ ܒܛܘܼܪܵܐ ܐܲܪܒܿܥܝܼܢ ܐܝܼܡܵܡܝܼܢ: ܘܐܲܪܒܿܥܝܼܢ ܠܲܝܠܵܘܵܢ.

Ingressusque Moyses medium nebulæ, ascendit in montem: et fuit ibi quadraginta diebus, et quadraginta noctibus.

Եւ եմուտ Մովսէս ի մէջ ամպոյն, եւ ել ի լեառնն, եւ էր Մովսէս ի լերին անդ զքառասուն տիւ եւ զքառասուն գիշեր:

და შევიდა მოსე საშუალ ღრუბლისა და აღვიდა მთად და იყო მუნ მთასა ზედა ორმეოცთა დღეთა და ორმეოცთა ღამეთა. 18

ΚΕʹ

18 And Moses went into the midst of the cloud, and gat him up into the mount: and Moses was in the mount forty days and forty nights.

כה

ΚΕʹ

ܩܦܠܐܘܢ: ܟܗ.

Cap. 25

ԳԼ. ԻԵ

თავი ოცდამეხუთე

1 Guð mælti þá við Moysen:

א. וַיְדַבֵּר יְהֹוָה אֶל משֶׁה לֵּאמֹר:

καὶ ἐλάλησεν κύριος πρὸς Μωυσῆν λέγων

1 ܘܡܲܠܸܠ ܡܵܪܝܵܐ ܥܲܡ ܡܘܼܫܹܐ: ܘܐܸܡܲܪ ܠܹܗ.

Locutusque est Dominus ad Moysen, dicens:

Եւ խօսեցաւ Տէր ընդ Մովսիսի եւ ասէ:

და იტყოდა უფალი მოსეს მიმართ მეტყუელი: 1

2a Bjóð þú sonum Israel at þeir fœri mér frumburði alls fénaðar,

1 And the LORD spake unto Moses, saying,

ב. דַּבֵּר אֶל בְּנֵי יִשְׂרָאֵל וְיִקְחוּ לִי תְּרוּמָה מֵאֵת כָּל אִישׁ אֲשֶׁר יִדְּבֶנּוּ לִבּוֹ תִּקְחוּ אֶת תְּרוּמָתִי:

εἰπὸν τοῖς υἱοῖς Ισραηλ καὶ λάβετέ μοι ἀπαρχὰς παρὰ πάντων οἷς ἂν δόξῃ τῇ καρδίᾳ καὶ λήμψεσθε τὰς ἀπαρχάς μου

2 ܐܸܡܲܪ ܠܲܕ݂ܒܹܝܬ݂ ܝܼܣܪܵܝܹܠ: ܘܢܸܦܪܫܘܼܢ ܠܝܼ ܦܘܼܪܫܵܢܵܐ: ܡܼܢ ܟܠ ܓܲܒ݂ܪܵܐ ܕܐܸܬ݂ܚܲܫܲܒ݂ ܒܠܸܒܹܿܗ ܬܸܣܒ݂ܘܼܢ ܦܘܼܪܫܵܢܵܐ.

Loquere filiis Israël, ut tollant mihi primitias: ab omni homine qui offeret ultroneus, accipietis eas.

Ասասցես ցորդիսն Իսրայելի. եւ առէք ինձ պտուղ ի նոցանէ, որոց հաճոյ թուեսցի ի սիրտս իւրեանց եւ առնուցուք զպտուղս իմ:

არქუთ ძეთა ისრაჱლისათა და მიიხუენით ჩემთჳს დასაბამნი ყოველთაგან ნაყოფთა, რომელთაცა სთნდეს გულსა, მიიხუენით დასაბამნი ჩემთჳს. 2

3 þeir mér fœra gull ok silfr, eir

2 Speak unto the children of Israel, that they bring me an offering: of every man that giveth it willingly with his heart ye shall take my offering.

ג. וְזֹאת הַתְּרוּמָה אֲשֶׁר תִּקְחוּ מֵאִתָּם זָהָב וָכֶסֶף וּנְחשֶׁת:

καὶ αὕτη ἐστὶν ἡ ἀπαρχή ἣν λήμψεσθε παρ᾽ αὐτῶν χρυσίον καὶ ἀργύριον καὶ χαλκὸν

3 ܘܗܵܢܵܐ ܦܘܼܪܫܵܢܵܐ ܕܬܸܣܒ݂ܘܼܢ ܡܸܢܗܘܿܢ: ܕܲܗܒ݂ܵܐ: ܘܣܹܐܡܵܐ: ܘܲܢܚܵܫܵܐ.

Hæc sunt autem quæ accipere debeatis: aurum, et argentum, et æs,

Եւ այս է պտուղն զոր առնուցուք ի նոցանէ. ոսկի եւ արծաթ եւ պղինձ:

და ესე არს ნაყოფი, რომელი მიიღო მათგან: ოქროჲ, ვეცხლი, რვალი, 3

4 ok jakintum (lat. hyacinthum), purpura ok tvílitaðan guðvef ok bissum, geitarhár

3 And this is the offering which ye shall take of them; gold, and silver, and brass,

ד. וּתְכֵלֶת וְאַרְגָּמָן וְתוֹלַעַת שָׁנִי וְשֵׁשׁ וְעִזִּים:

καὶ ὑάκινθον καὶ πορφύραν καὶ κόκκινον διπλοῦν καὶ βύσσον κεκλωσμένην καὶ τρίχας αἰγείας

4 ܘܬܸܟ݂ܠܬ݂ܵܐ: ܘܐܲܪܓܘܵܢܵܐ: ܘܲܙܚܘܿܪܝܼܬ݂ܵܐ: ܘܒ݂ܘܼܨܵܐ: ܘܣܲܥܪܵܐ ܕܥܸܙܹ̈ܐ.

hyacinthum et purpuram, coccumque bis tinctum, et byssum, pilos caprarum,

եւ կապուտակ եւ ծիրանի, եւ կարմիր կրկին, եւ բեհեզ մանեալ, եւ մազ այծեաց:

ჳაკინთი, პორფირი, ძოწეული ორკეცი, და ბისონი ძახილი და ბალანი თხათაჲ, 4

5 ok hrútagærur rauðar ok skinn jakinktina (lat. Ianthinas) ok tré sekhim

4 And blue, and purple, and scarlet, and fine linen, and goats' hair,

ה. וְעֹרֹת אֵילִם מְאָדָּמִים וְעֹרֹת תְּחָשִׁים וַעֲצֵי שִׁטִּים:

καὶ δέρματα κριῶν ἠρυθροδανωμένα καὶ δέρματα ὑακίνθινα καὶ ξύλα ἄσηπτα

5 ܘܡܸܫܟܵܐ ܕܕ݂ܟ݂ܪܹ̈ܐ ܕܐܸܣܦܲܝܢܝܼܩܵܐ: ܘܡܸܫܟܵܐ ܕܣܵܣܵܓܘܿܢܵܐ: ܘܩܲܝܣܵܐ ܕܐܸܫܟܵܪܥܵܐ.

et pelles arietum rubricatas, pellesque janthinas, et ligna setim:

եւ մորթս խոյոց կարմիր ներկեալ, եւ մորթս կապուտակեալս, եւ փայտս անփուտս:

და ტყავნი მეწამულ-ქმნილნი და ტყავნი ჳაკინტინი და შეშანი ულპოლველნი, 5

6 ok viðsmjǫrs ljós at kveikja, smyrsl ok smurning ok reykelsi góðs ilms,

5 And rams' skins dyed red, and badgers' skins, and shittim wood,

ו. שֶׁמֶן לַמָּאֹר בְּשָׂמִים לְשֶׁמֶן הַמִּשְׁחָה וְלִקְטֹרֶת הַסַּמִּים:

καὶ λίθους σαρδίου καὶ λίθους εἰς τὴν γλυφὴν εἰς τὴν ἐπωμίδα καὶ τὸν ποδήρη

6 ܘܡܸܫܚܵܐ ܠܡܲܢܗܵܪܘܼ: ܘܒܸܣܡܹ̈ܐ ܠܡܸܫܚܵܐ ܕܲܡܫܝܼܚܘܼܬ݂ܵܐ: ܘܲܠܥܸܛܪܵܐ ܕܒܸܣܡܹ̈ܐ.

oleum ad luminaria concinnanda: aromata in unguentum, et thymiamata boni odoris:

եւ եւղ լուսոյ եւ խունկս` յեւղ օծման եւ ի հանդերձանս խնկոց:

ზეთი და სასაკუმევლე, ნელსაცხებელი და საკუმეველი, 6

7 steina oníkilus ok gimsteina at pryda effoð ok rakionabile.

6 Oil for the light, spices for anointing oil, and for sweet incense,

ז. אַבְנֵי שֹׁהַם וְאַבְנֵי מִלֻּאִים לָאֵפֹד וְלַחשֶׁן:

7 ܘܟܹܐܦܹ̈ܐ ܕܒܹܪܘܼܠܵܐ: ܘܟܹܐܦܹ̈ܐ ܛܵܒ݂ܵܬ݂ܵܐ: ܠܦܸܕܬ݂ܵܐ ܘܠܲܦܪܝܼܣܵܐ.

lapides onychinos, et gemmas ad ornandum ephod, ac rationale.

եւ ականս սարդիոնս, եւ ականս գրոյ ի գործ վակասին, եւ զպճղնաւորն:

და ქვანი სარდიონნი და ქვანი საწახნაგებელნი სამჴართათჳს და პოდირისაჲ. 7

8 Geri þér mér sǫnghus ok mun ek byggja i miðju þeirra.

7 Onyx stones, and stones to be set in the ephod, and in the breastplate.

ח. וְעָשׂוּ לִי מִקְדָּשׁ וְשָׁכַנְתִּי בְּתוֹכָם:

καὶ ποιήσεις μοι ἁγίασμα καὶ ὀφθήσομαι ἐν ὑμῖν

8 ܘܢܸܥܒܿܕ݂ܘܼܢ ܠܝܼ ܡܲܩܕܫܵܐ: ܘܐܸܫܪܸܐ ܒܲܝܢܵܬ݂ܗܘܿܢ.

Facientque mihi sanctuarium, et habitabo in medio eorum:

Եւ արասցես ինձ սրբութիւն, եւ երեւեցայց ի ձեզ:

და მიქმნე მე სიწმიდე და გეჩუენებოდი თქუენ შორის. 8

9 Geri þér mér bygð eptir líking þeirrar er eg mun þér sýna ok allra kera til embættistjald búðarinnar.

8 And let them make me a sanctuary; that I may dwell among them.

ט. כְּכֹל אֲשֶׁר אֲנִי מַרְאֶה אוֹתְךָ אֵת תַּבְנִית הַמִּשְׁכָּן וְאֵת תַּבְנִית כָּל כֵּלָיו וְכֵן תַּעֲשׂוּ:

καὶ ποιήσεις μοι κατὰ πάντα ὅσα ἐγώ σοι δεικνύω ἐν τῷ ὄρει τὸ παράδειγμα τῆς σκηνῆς καὶ τὸ παράδειγμα πάντων τῶν σκευῶν αὐτῆς οὕτω ποιήσεις

9 ܟܠ ܡܸܕܸܿܡ ܕܲܡܚܵܘܹܐ ܐ̄ܢܵܐ ܠܵܟ݂: ܕܡܘܼܬ݂ܵܐ ܕܡܲܫܟܢܵܐ: ܘܲܕ݂ܟ݂ܠܗܘܿܢ ܡܵܐܢܵܘܗܝ: ܗܵܟܲܢܵܐ ܬܸܥܒܿܕ݂ܘܼܢ.

juxta omnem similitudinem tabernaculi quod ostendam tibi, et omnium vasorum in cultum ejus. Sicque facietis illud:

Եւ արասցես ինձ ըստ`` ամենայնի զոր ցուցի քեզ ի լերինն` օրինակ խորանի եւ օրինակ ամենայն սպասուց նորա, եւ այսպէս արասցես:

და მიქმნე მე ყოვლისა მისებრ, რაოდენი მე გიჩუენო შენ მთასა ზედა მაგალითი კარვისაჲ და მაგალითი ჭურჭელთა მისთაჲ. 9

10 Gjǫr þú mér ǫrk af trjám sekhim. Örkin skal vera hálfrar þriðju alnar lǫng, en hálfrar annarrar alnar breið ok hálfrar annarar alnar há.

9 According to all that I shew thee, after the pattern of the tabernacle, and the pattern of all the instruments thereof, even so shall ye make it.

י. וְעָשׂוּ אֲרוֹן עֲצֵי שִׁטִּים אַמָּתַיִם וָחֵצִי אָרְכּוֹ וְאַמָּה וָחֵצִי רָחְבּוֹ וְאַמָּה וָחֵצִי קֹמָתוֹ:

καὶ ποιήσεις κιβωτὸν μαρτυρίου ἐκ ξύλων ἀσήπτων δύο πήχεων καὶ ἡμίσους τὸ μῆκος καὶ πήχεος καὶ ἡμίσους τὸ πλάτος καὶ πήχεος καὶ ἡμίσους τὸ ὕψος

10 ܘܢܸܥܒܿܕ݂ܘܼܢ ܩܹܒ݂ܘܼܬ݂ܵܐ ܕܩܲܝܣܵܐ ܕܐܸܫܟܵܪܥܵܐ: ܬܲܪܬܹܿܝܢ ܐܲܡܝܼ̈ܢ ܘܲܦܠܸܓ݂ ܐܘܼܪܟܵܗ: ܘܐܲܡܵܐ ܘܲܦܠܸܓ ܦܬ݂ܵܝܵܗ: ܘܐܲܡܵܐ ܘܲܦܠܸܓ݂ ܪܵܘܡܵܗ.

arcam de lignis setim compingite, cujus longitudo habeat duos et semis cubitos: latitudo, cubitum et dimidium: altitudo, cubitum similiter ac semissem.

Արասցես տապանակ վկայութեան յանփուտ փայտից. յերկուց կանգնոց եւ ի կիսոյ զերկայնութիւն նորա, եւ ի կանգնոյ եւ ի կիսոյ զլայնութիւն նորա, եւ ի կանգնոյ եւ ի կիսոյ զբարձրութիւն նորա:

ეგრეთ ჰქმნა. და ჰქმნა კიდობანი წამებისა ძელთაგან ულპოლველთა ორი წყრთა და ნახევარი სიგრძე და წყრთა და ნახევარი სივრცე მისი და წყრთა და ნახევარი სიმაღლე მისი. 10

11 Gylla skaltu ǫrkina útan ok innan, ok gera skaltu kórónu yfir ǫrkina ok gylla skaltu hana,

10 And they shall make an ark of shittim wood: two cubits and a half shall be the length thereof, and a cubit and a half the breadth thereof, and a cubit and a half the height thereof.

יא. וְצִפִּיתָ אֹתוֹ זָהָב טָהוֹר מִבַּיִת וּמִחוּץ תְּצַפֶּנּוּ וְעָשִׂיתָ עָלָיו זֵר זָהָב סָבִיב:

καὶ καταχρυσώσεις αὐτὴν χρυσίῳ καθαρῷ ἔξωθεν καὶ ἔσωθεν χρυσώσεις αὐτήν καὶ ποιήσεις αὐτῇ κυμάτια στρεπτὰ χρυσᾶ κύκλῳ

11 ܘܲܩܪܘܿܡܲܝܗ ܕܲܗܒ݂ܵܐ ܕܲܟ݂ܝܵܐ: ܡܼܢ ܠܓ݂ܵܘ ܘܡܼܢ ܠܒܲܪ ܬܸܩܪܡܝܼܗ: ܘܬܸܥܒܸܿܕ݂ ܠܵܗ ܟܠܝܼܠܵܐ ܕܕܲܗܒ݂ܵܐ ܟܲܕ݂ ܚܵܕ݂ܪܵܐ.

Et deaurabis eam auro mundissimo intus et foris: faciesque supra, coronam auream per circuitum:

Եւ պատեսցես զնա ոսկւով սրբով, ներքոյ եւ արտաքոյ օծցես զնա. եւ արասցես նմա ծնօտս ոսկիս շուրջ շրջանակաւ:

და ოქრომოსილ-ჰყო იგი ოქროჲთა წმიდითა შინათ და გარეთ, ოქრომოსილ-ჰყო იგი და ჰყვნე თხზულნი ოქროჲსანი ქცეულნი გარემოჲს მისსა. 11

12 ok af gulli umhverfis hana. Íííj. gullhringa skaltu gera ok setja þá i íííj. horn arkarinnar.

11 And thou shalt overlay it with pure gold, within and without shalt thou overlay it, and shalt make upon it a crown of gold round about.

יב. וְיָצַקְתָּ לּוֹ אַרְבַּע טַבְּעֹת זָהָב וְנָתַתָּה עַל אַרְבַּע פַּעֲמֹתָיו וּשְׁתֵּי טַבָּעֹת עַל צַלְעוֹ הָאֶחָת וּשְׁתֵּי טַבָּעֹת עַל צַלְעוֹ הַשֵּׁנִית:

καὶ ἐλάσεις αὐτῇ τέσσαρας δακτυλίους χρυσοῦς καὶ ἐπιθήσεις ἐπὶ τὰ τέσσαρα κλίτη δύο δακτυλίους ἐπὶ τὸ κλίτος τὸ ἓν καὶ δύο δακτυλίους ἐπὶ τὸ κλίτος τὸ δεύτερον

12 ܘܬܸܚܫܘܿܠ ܠܵܗ ܐܲܪܒܲܥ ܙܲܩܙܩܲܢ ܕܕܲܗܒ݂ܵܐ: ܘܬܸܬܸܿܠ ܒܐܲܪܒܲܥ ܙܲܘܝܵܬ݂ܵܗ: ܬܲܪܬܹܿܝܢ ܙܲܩܙܩܲܢ ܒܣܸܛܪܵܐ ܚܲܕ݂ : ܘܬܲܪܬܹܿܝܢ ܙܲܩܙܩܲܢ ܥܲܠ ܣܸܛܪܵܐ ܐ̄ܚܪܹܢܵܐ.

et quatuor circulos aureos, quos pones per quatuor arcæ angulos: duo circuli sint in latere uno, et duo in altero.

Եւ ձուլեսցես նմա չորս օղամանեակս ոսկիս, եւ դիցես ի չորեցունց կողմանց նորա, երկուս օղամանեակս ի միոջէ կողմանէ, եւ երկուս օղամանեակս ի միւսմէ կողմանէ:

და განშჭედნე იგინი ოთხად ბეჭდად ოქროსად და დაჰსხნე ოთხთა კიდეთა ზედა ორნი ბეჭედნი ერთსა კიდესა ზედა და ორნი ბეჭედნი სხუასა კიდესა ზედა. 12

13 Þú skalt gera stengr af trjám sethim ok búa þær allar með gulli

12 And thou shalt cast four rings of gold for it, and put them in the four corners thereof; and two rings shall be in the one side of it, and two rings in the other side of it.

יג. וְעָשִׂיתָ בַדֵּי עֲצֵי שִׁטִּים וְצִפִּיתָ אֹתָם זָהָב:

ποιήσεις δὲ ἀναφορεῖς ξύλα ἄσηπτα καὶ καταχρυσώσεις αὐτὰ χρυσίῳ

13 ܘܬܸܥܒܸܿܕ ܩܘܼܦܹ̈ܐ ܕܩܲܝܣܵܐ ܕܐܸܫܟܵܪܥܵܐ: ܘܬܸܩܪܘܿܡ ܐܸܢܘܿܢ ܕܲܗܒ݂ܵܐ.

Facies quoque vectes de lignis setim, et operies eos auro.

Եւ արասցես լծակս յանփուտ փայտից, եւ պատեսցես զնոսա ոսկւով:

და ჰქმნე აღსაღებელნი ძელთაგან ულპოლველისა და ოქრომოსილ-ჰყვნე იგინი ოქროჲთა. 13

14 ok stinga þeim i hringa erkrinnar at hon berizt af þeim,

13 And thou shalt make staves of shittim wood, and overlay them with gold.

יד. וְהֵבֵאתָ אֶת הַבַּדִּים בַּטַּבָּעֹת עַל צַלְעֹת הָאָרֹן לָשֵׂאת אֶת הָאָרֹן בָּהֶם:

καὶ εἰσάξεις τοὺς ἀναφορεῖς εἰς τοὺς δακτυλίους τοὺς ἐν τοῖς κλίτεσι τῆς κιβωτοῦ αἴρειν τὴν κιβωτὸν ἐν αὐτοῖς

14 ܘܬܲܥܸܠ ܩܘܼܦܹ̈ܐ ܒܙܲܩܙܩܵܬ݂ܵܐ ܥܲܠ ܣܸܛܪܹܝܗ ܕܩܹܒ݂ܘܼܬ݂ܵܐ: ܕܬܸܫܬܿܩܲܠ ܒܗܘܿܢ ܩܹܒ݂ܘܼܬ݂ܵܐ.

Inducesque per circulos qui sunt in arcæ lateribus, ut portetur in eis:

Եւ ագուսցես զլծակսն յօղամանեակսն ի կողմանս տապանակին, բառնալ նոքօք զտապանակն:

და განუხუნე აღსაღებელნი იგი ბეჭედთა შინა, რომელნი არიან კიდეთა ზედა კიდობნისათა აღებად კიდობნისა მათ მიერ. 14

15a ok stengr skulu ávallt vera í hringum erkrinnar

14 And thou shalt put the staves into the rings by the sides of the ark, that the ark may be borne with them.

טו. בְּטַבְּעֹת הָאָרֹן יִהְיוּ הַבַּדִּים לֹא יָסֻרוּ מִמֶּנּוּ:

ἐν τοῖς δακτυλίοις τῆς κιβωτοῦ ἔσονται οἱ ἀναφορεῖς ἀκίνητοι

15 ܒܙܲܩܙܩܵܬ݂ܵܐ ܕܩܹܒ݂ܘܼܬ݂ܵܐ ܢܸܗܘܘܿܢ ܩܘܼܦܹ̈ܐ: ܘܠܵܐ ܢܸܥܢܕ݂ܘܼܢ ܡܸܢܗܹܝܢ.

qui semper erunt in circulis, nec umquam extrahentur ab eis.

Զի յօղամանեակս տապանակի կտակարանացն կայցեն լծակքն. անշարժք անդստին ի նմանէ:

ბეჭედთა შინა კიდობნისა მის აღთქმისათა იყვნენ აღსაღებელნი შეურრყეველ. 15

16 ok setja muntu vitni þau i jǫrðinni er ek mun gefa.

15 The staves shall be in the rings of the ark: they shall not be taken from it.

טז. וְנָתַתָּ אֶל הָאָרֹן אֵת הָעֵדֻת אֲשֶׁר אֶתֵּן אֵלֶיךָ:

καὶ ἐμβαλεῖς εἰς τὴν κιβωτὸν τὰ μαρτύρια ἃ ἂν δῶ σοι

16 ܘܲܬ݂ܣܝܼܡ ܒܩܹܒ݂ܘܼܬ݂ܵܐ ܣܵܗܕܿܘܼܬ݂ܵܐ ܕܐܸܬܸܿܠ ܠܵܟ݂.

Ponesque in arca testificationem quam dabo tibi.

Եւ դիցես ի տապանակին զվկայութիւնսն զոր ես տաց քեզ:

და შთაჰსხნე კიდობანსა შინა წამებანი, რომელნიცა მოგცნე შენ. 16

17 Gera skaltu skrifunarfjǫl af gulli hreinu, hálfrar þriðju alnar langa ok hálfrar annarrar alnar breiða,

16 And thou shalt put into the ark the testimony which I shall give thee.

יז. וְעָשִׂיתָ כַפֹּרֶת זָהָב טָהוֹר אַמָּתַיִם וָחֵצִי אָרְכָּהּ וְאַמָּה וָחֵצִי רָחְבָּהּ:

καὶ ποιήσεις ἱλαστήριον ἐπίθεμα χρυσίου καθαροῦ δύο πήχεων καὶ ἡμίσους τὸ μῆκος καὶ πήχεος καὶ ἡμίσους τὸ πλάτος

17 ܘܲܥܒܸܕ݂ ܚܘܼܣܵܝܵܐ ܕܕܲܗܒ݂ܵܐ ܕܲܟ݂ܝܵܐ: ܬܲܪܬܹܿܝܢ ܐܲܡܝܼܢ ܘܲܦܠܸܓ݂ ܐܘܼܪܟܹܿܗ: ܘܐܲܡܵܐ ܘܲܦܠܸܓ݂ ܦܬ݂ܵܝܹܗ.

Facies et propitiatorium de auro mundissimo: duos cubitos et dimidium tenebit longitudo ejus, et cubitum ac semissem latitudo.

Եւ արասցես զքաւութիւնն խնկակալ յոսկւոյ սրբոյ, յերկուց կանգնոց եւ ի կիսոյ զերկայնութիւն նորա, եւ ի կանգնոյ եւ ի կիսոյ զլայնութիւն նորա:

და ჰქმნა სალხინებელი ზედა დასადებელი ოქროჲსა წმიდსაჲ ორი წყრთა და ნახევარი სიგრძე მისი და წყრთა და ნახევარი სივრცე მისი. 17

18 ok þar skaltu í skrífa íj. englafylki sínu megin hvort, ok skulu þau lítaz til,

17 And thou shalt make a mercy seat of pure gold: two cubits and a half shall be the length thereof, and a cubit and a half the breadth thereof.

יח. וְעָשִׂיתָ שְׁנַיִם כְּרֻבִים זָהָב מִקְשָׁה תַּעֲשֶׂה אֹתָם מִשְּׁנֵי קְצוֹת הַכַּפֹּרֶת:

καὶ ποιήσεις δύο χερουβιμ χρυσᾶ τορευτὰ καὶ ἐπιθήσεις αὐτὰ ἐξ ἀμφοτέρων τῶν κλιτῶν τοῦ ἱλαστηρίου

18 ܘܲܥܒܸܕ݂ ܬܪܹܝܢ ܟܪܘܼܒܹ̈ܐ ܕܕܲܗܒ݂ܵܐ: ܕܢܸܣܟܬ݂ܵܐ ܥܒܸܕ݂ ܐܸܢܘܿܢ: ܡܼܢ ܬܪܹܝܢ ܣܸܛܪܵܘܗܝ ܕܚܘܼܣܵܝܵܐ.

Duos quoque cherubim aureos et productiles facies, ex utraque parte oraculi.

Եւ արասցես երկուս քերոբէս ոսկիս ճախարակեայս, եւ դիցես զնոսա ի վերայ երկոցունց կողմանց քաւութեանն:

და ჰქმნე ორნი ქერობინნი ოქროჲსანი წახნაგებულნი და დაჰსხნე იგინი ორკერძოთაგანვე კიდეთა სალხინებელისათა. 18

22 ok yfir þeim mun ek við þik mæla ok bjóða þér þau boðorð er þú skalt bjóða gyðingalýð.

18 And thou shalt make two cherubims of gold, of beaten work shalt thou make them, in the two ends of the mercy seat.

יט. וַעֲשֵׂה כְּרוּב אֶחָד מִקָּצָה מִזֶּה וּכְרוּב אֶחָד מִקָּצָה מִזֶּה מִן הַכַּפֹּרֶת תַּעֲשׂוּ אֶת הַכְּרֻבִים עַל שְׁנֵי קְצוֹתָיו:

ποιηθήσονται χερουβ εἷς ἐκ τοῦ κλίτους τούτου καὶ χερουβ εἷς ἐκ τοῦ κλίτους τοῦ δευτέρου τοῦ ἱλαστηρίου καὶ ποιήσεις τοὺς δύο χερουβιμ ἐπὶ τὰ δύο κλίτη

19 ܘܲܥܒܸܕ ܟܪܘܼܒ݂ܵܐ ܚܼܲܕ ܡܼܢ ܣܸܛܪܹܗ ܡܸܟܵܐ: ܘܲܟ݂ܪܘܼܒ݂ܵܐ ܐ̄ܚܪܹܢܵܐ ܡܼܢ ܣܸܛܪܹܗ ܐ̄ܚܪܹܢܵܐ ܕܚܘܼܣܵܝܵܐ: ܘܬܸܥܒܸܕ ܬܪܹܝܢ ܟܪܘܼܒܹܐ ܥܲܠ ܬܪܹܝܢ ܣܸܛܪܵܘܗܝ.

Cherub unus sit in latere uno, et alter in altero.

Եւ լինիցին քերոբէքն` մի ի միոջէ կողմանէ, եւ մի ի միւսմէ կողմանէ քաւութեանն. եւ արասցես երկուս քերոբէս ի վերայ երկոցունց կողմանց նորա:

და იქმნნენ ქერობინი ერთი კიდისა ამისგან და ქერობინი ერთი კიდისაგან მეორისა სალხინებელისა მის. 19

23 Borð skaltu gera af síkhim, alnar breið ok tveggja alna langt. halfrar alnar hátt. Á borðinu skaltu gera vatzker

19 And make one cherub on the one end, and the other cherub on the other end: even of the mercy seat shall ye make the cherubims on the two ends thereof.

כ. וְהָיוּ הַכְּרֻבִים פֹּרְשֵׂי כְנָפַיִם לְמַעְלָה סֹכְכִים בְּכַנְפֵיהֶם עַל הַכַּפֹּרֶת וּפְנֵיהֶם אִישׁ אֶל אָחִיו אֶל הַכַּפֹּרֶת יִהְיוּ פְּנֵי הַכְּרֻבִים:

ἔσονται οἱ χερουβιμ ἐκτείνοντες τὰς πτέρυγας ἐπάνωθεν συσκιάζοντες ταῖς πτέρυξιν αὐτῶν ἐπὶ τοῦ ἱλαστηρίου καὶ τὰ πρόσωπα αὐτῶν εἰς ἄλληλα εἰς τὸ ἱλαστήριον ἔσονται τὰ πρόσωπα τῶν χερουβιμ

20 ܘܢܸܗܘܘܿܢ ܟܪܘܼܒܹ̈ܐ ܦܪܝܼܣܝܼܢ ܓܸܦܲܝܗܘܿܢ ܡܼܢ ܠܥܸܠ: ܘܲܡܟܲܣܹܝܢ ܒܟܸܢܦܲܝܗܘܿܢ ܥܲܠ ܚܘܼܣܵܝܵܐ: ܘܐܲܦܲܝܗܘܿܢ ܚܲܕ݂ ܠܘܼܩܒܲܠ ܚܲܕ݂: ܠܥܸܠ ܡܼܢ ܚܘܼܣܵܝܵܐ ܢܸܗܘܝܵܢ ܐܲܦܲܝܗܘܿܢ ܕܲܟ݂ܪܘܼܒܹ̈ܐ.

Utrumque latus propitiatorii tegant expandentes alas, et operientes oraculum, respiciantque se mutuo versis vultibus in propitiatorium quo operienda est arca,

Եւ իցէ քերոբէիցն տարածեալ զթեւս իւրեանց ի վերուստ. եւ հովանի ունիցին թեւօք իւրեանց ի վերայ քաւութեանն. եւ երեսք նոցա յանդիման միմեանց, զի ի քաւութիւնն հայեսցին երեսք քերոբէիցն:

და ჰქმნნე ორნი ქერობინნი ორთა ზედა კიდეთა მისთა, იყვნენ ქერობინნი განმპყრობელნი ფრთეთანი ზედა კერძო მაგრილობელნი ფრთეებითა მათითა სალხინებელსა ზედა და პირნი მათნი ურთიერთას მიმართ სალხინებელისა მიმართ, იყვნენ პირნი ქერობინთანი. და დასდვა სალხინებელისა კიდობანსა ზედა ზენათ. 20

25a ok þar yfir kórónu.

20 And the cherubims shall stretch forth their wings on high, covering the mercy seat with their wings, and their faces shall look one to another; toward the mercy seat shall the faces of the cherubims be.

כא. וְנָתַתָּ אֶת הַכַּפֹּרֶת עַל הָאָרֹן מִלְמָעְלָה וְאֶל הָאָרֹן תִּתֵּן אֶת הָעֵדֻת אֲשֶׁר אֶתֵּן אֵלֶיךָ:

καὶ ἐπιθήσεις τὸ ἱλαστήριον ἐπὶ τὴν κιβωτὸν ἄνωθεν καὶ εἰς τὴν κιβωτὸν ἐμβαλεῖς τὰ μαρτύρια ἃ ἂν δῶ σοι

21 ܘܲܬ݂ܣܝܼܡ ܚܘܼܣܵܝܵܐ ܥܲܠ ܩܹܒ݂ܘܼܬ݂ܵܐ ܡܼܢ ܠܥܸܠ: ܘܲܬ݂ܣܝܼܡ ܒܩܹܒ݂ܘܼܬ݂ܵܐ ܣܵܗܕܘܼܬ݂ܵܐ ܕܐܸܬܸܿܠ ܠܵܟ݂.

in qua pones testimonium quod dabo tibi.

Եւ դիցես զքաւութիւնն ի վերայ տապանակին ի վերուստ կողմանէ. եւ դիցես ի տապանակի անդ զվկայութիւնսն զոր ես տաց քեզ:

და კიდობანსა შინა დაჰსხნე საიდუმლონი, რომელნიცა მიგცნე შენ. 21

26 Íííj. gullhringa skulu gera ok búa ok setja í fjǫgur horn borðsins.

21 And thou shalt put the mercy seat above upon the ark; and in the ark thou shalt put the testimony that I shall give thee.

כב. וְנוֹעַדְתִּי לְךָ שָׁם וְדִבַּרְתִּי אִתְּךָ מֵעַל הַכַּפֹּרֶת מִבֵּין שְׁנֵי הַכְּרֻבִים אֲשֶׁר עַל אֲרוֹן הָעֵדֻת אֵת כָּל אֲשֶׁר אֲצַוֶּה אוֹתְךָ אֶל בְּנֵי יִשְׂרָאֵל:

καὶ γνωσθήσομαί σοι ἐκεῖθεν καὶ λαλήσω σοι ἄνωθεν τοῦ ἱλαστηρίου ἀνὰ μέσον τῶν δύο χερουβιμ τῶν ὄντων ἐπὶ τῆς κιβωτοῦ τοῦ μαρτυρίου καὶ κατὰ πάντα ὅσα ἂν ἐντείλωμαί σοι πρὸς τοὺς υἱοὺς Ισραηλ

22 ܘܐܸܬ݂ܘܲܥܲܕ݂ ܠܵܟ݂ ܬܲܡܵܢ: ܘܐܹܡܲܠܸܠ ܥܲܡܵܟ݂ ܡܼܢ ܠܥܸܠ ܡܼܢ ܚܘܼܣܵܝܵܐ: ܡܼܢ ܒܲܝܢܵܬ݂ ܬܪܹܝܢ ܟܪܘܼܒܹ̈ܐ: ܕܐܝܼܬ݂ ܠܥܸܠ ܡܼܢ ܩܹܒ݂ܘܼܬ݂ܵܐ ܕܣܵܗܕܘܼܬ݂ܵܐ: ܟܠ ܡܸܕܸܿܡ ܕܲܡܦܲܩܸܕ݂ ܐ̄ܢܵܐ ܠܵܟ݂ ܥܲܠ ܒܢܲܝ ܝܼܣܪܵܝܹܠ.

Inde præcipiam, et loquar ad te supra propitiatorium, ac de medio duorum cherubim, qui erunt super arcam testimonii, cuncta quæ mandabo per te filiis Israël.

Եւ յայտնեցայց քեզ անտի, եւ խօսեցայց ընդ քեզ ի վերուստ ի քաւութենէ անտի, ի միջոյ երկուց քերոբէիցն` որ իցեն ի վերայ տապանակին վկայութեան, ըստ ամենայնի զոր պատուիրեցի քեզ առ որդիսն Իսրայելի:

და გეცნობო მე შენ მუნით და გეტყოდი შენ ზენა კერძოჲთ, სალხინებლისათ საშუალ ორთა ქერობინთასა, რომელნი არიან კიდობანსა ზედა წამებისასა, ყოველთა მათებრ, რაოდენნიცა გამცენ შენ ძეთა მიმართ ისრაჱლისათა. 22

27–28 Íj. stengr skaltu gera af trjám sekhim ok búa með gulli, stinga þeim i hringa borðsins svá at þat sé á stǫngum borit.

22 And there I will meet with thee, and I will commune with thee from above the mercy seat, from between the two cherubims which are upon the ark of the testimony, of all things which I will give thee in commandment unto the children of Israel.

כג. וְעָשִׂיתָ שֻׁלְחָן עֲצֵי שִׁטִּים אַמָּתַיִם אָרְכּוֹ וְאַמָּה רָחְבּוֹ וְאַמָּה וָחֵצִי קֹמָתוֹ:

καὶ ποιήσεις τράπεζαν χρυσίου καθαροῦ δύο πήχεων τὸ μῆκος καὶ πήχεος τὸ εὖρος καὶ πήχεος καὶ ἡμίσους τὸ ὕψος

23 ܘܲܥܒܸܕ݂ ܦܵܬ݂ܘܿܪܵܐ ܕܩܲܝܣܵܐ ܕܐܸܫܟܵܪܥܵܐ: ܬܲܪܬܹܿܝܢ ܐܲܡܝܼܢ ܐܘܼܪܟܹܿܗ: ܘܐܲܡܵܐ ܦܬ݂ܵܝܹܗ: ܘܐܲܡܵܐ ܘܲܦܠܸܓ ܪܵܘܡܹܗ.

Facies et mensam de lignis setim, habentem duos cubitos longitudinis, et in latitudine cubitum, et in altitudine cubitum et semissem.

Եւ արասցես սեղան յանփուտ փայտից. յերկուց կանգնոց զերկայնութիւն նորա, եւ ի կանգնոյ զլայնութիւն նորա, եւ ի կանգնոյ եւ ի կիսոյ զբարձրութիւն նորա:

და ჰქმნე ტაბლაჲ ძელთაგან ულპოლველისა ორი წყრთა სიგრძით და წყრთაჲ სივრცით და წყრთა და ნახევარი სიმაღლე მისი. 23

29 Kerit skaltu gera af hreinu gulli í tabula ok fjalar ok reykelsisker ok thíathos. Í þeim skal fórnir færa

23 Thou shalt also make a table of shittim wood: two cubits shall be the length thereof, and a cubit the breadth thereof, and a cubit and a half the height thereof.

כד. וְצִפִּיתָ אֹתוֹ זָהָב טָהוֹר וְעָשִׂיתָ לּוֹ זֵר זָהָב סָבִיב:

καὶ ποιήσεις αὐτῇ στρεπτὰ κυμάτια χρυσᾶ κύκλῳ

24 ܘܲܩܪܘܿܡܲܝܗܝ ܕܲܗܒ݂ܵܐ ܕܲܟ݂ܝܵܐ: ܘܲܥܒܸܕ݂ ܠܹܗ ܟܠܝܼܠܵܐ ܕܕܲܗܒ݂ܵܐ ܟܲܕ݂ ܚܵܕܲܪ.

Et inaurabis eam auro purissimo: faciesque illi labium aureum per circuitum,

Եւ պատեսցես զնա ոսկւով սրբով, եւ արասցես նմա ծնօտս ոսկիս շրջանակաւ շուրջանակի:

და აქმნნე მას კიდენი ოქროჲსა წმიდისანი თხზვით გარემო. 24

30 ok setja yfir borðit i augliti mínu jafnan.

24 And thou shalt overlay it with pure gold, and make thereto a crown of gold round about.

כה. וְעָשִׂיתָ לּוֹ מִסְגֶּרֶת טֹפַח סָבִיב וְעָשִׂיתָ זֵר זָהָב לְמִסְגַּרְתּוֹ סָבִיב:

καὶ ποιήσεις αὐτῇ στεφάνην παλαιστοῦ κύκλῳ καὶ ποιήσεις στρεπτὸν κυμάτιον τῇ στεφάνῃ κύκλῳ

25 ܘܲܥܒܸܕ݂ ܠܹܗ ܣܸܦܬ݂ܵܐ: ܘܬܸܗܘܸܐ ܪܵܡܵܐ ܦܫܸܟ݂ ܟܲܕ݂ ܚܵܕܲܪ: ܘܲܥܒܸܕ݂ ܠܹܗ ܟܠܝܼܠܵܐ ܕܕܲܗܒ݂ܵܐ ܥܲܠ ܣܸܦܬܹܗ ܟܲܕ݂ ܚܵܕܲܪ.

et ipsi labio coronam interrasilem altam quatuor digitis: et super illam, alteram coronam aureolam.

Եւ արասցես նմա պսակ ուղկեան շուրջանակի. եւ արասցես պսակին ծնօտս շրջանակաւ շուրջանակի:

და აქმნე მას გჳრგჳნი ოთხგოჯეული გარემოჲს და აქმნე ქუეით თხზული გარემოჲს გჳრგჳნისა. 25

31 Gera skaltu kertistiku af hreinu gulli. Á skapti hennar skulu vera ker ok knappar kalami ok líli.

25 And thou shalt make unto it a border of an hand breadth round about, and thou shalt make a golden crown to the border thereof round about.

כו. וְעָשִׂיתָ לּוֹ אַרְבַּע טַבְּעֹת זָהָב וְנָתַתָּ אֶת הַטַּבָּעֹת עַל אַרְבַּע הַפֵּאֹת אֲשֶׁר לְאַרְבַּע רַגְלָיו:

καὶ ποιήσεις τέσσαρας δακτυλίους χρυσοῦς καὶ ἐπιθήσεις τοὺς δακτυλίους ἐπὶ τὰ τέσσαρα μέρη τῶν ποδῶν αὐτῆς

26 ܘܲܥܒܸܕ ܠܹܗ ܐܲܪܒܲܥ ܙܲܩܙܩܲܢ ܕܕܲܗܒ݂ܵܐ: ܘܬܸܥܒܸܿܕ ܙܲܩܙܩܵܬ݂ܵܐ ܐܲܪܒܲܥ ܕܕܲܗܒ݂ܵܐ: ܥܲܠ ܐܲܪܒܲܥ ܙܵܘܝܵܬܹܗ: ܠܥܸܠ ܡܼܢ ܐܲܪܒܲܥ ܪܸܓ݂ܠܵܘܗܝ.

Quatuor quoque circulos aureos præparabis, et pones eis in quatuor angulis ejusdem mensæ per singulos pedes.

Եւ արասցես նմա չորս օղամանեակս ոսկիս, եւ դիցես զօղամանեակսն ի չորեսին կողմանսն, որ իցեն չորեցունց ոտից նորա, ի ներքոյ պսակին:

და აქმნე მას ოთხნი ბეჭედნი ოქროჲსანი და დაასხნე ბეჭედნი იგი ოთხთა ზედა კერძოთა ფერჴთა მისთასა. 26

32 Vj. knappar skulu út ganga af síðu kertistikunnar, iij. af hvorri síðu.

26 And thou shalt make for it four rings of gold, and put the rings in the four corners that are on the four feet thereof.

כז. לְעֻמַּת הַמִּסְגֶּרֶת תִּהְיֶיןָ הַטַּבָּעֹת לְבָתִּים לְבַדִּים לָשֵׂאת אֶת הַשֻּׁלְחָן:

ὑπὸ τὴν στεφάνην καὶ ἔσονται οἱ δακτύλιοι εἰς θήκας τοῖς ἀναφορεῦσιν ὥστε αἴρειν ἐν αὐτοῖς τὴν τράπεζαν

27 ܠܘܼܩܒܲܠ ܣܸܦܬܹܗ ܢܸܗܘܝܵܢ ܙܲܩܙܩܵܬܹܗ: ܐܲܬ݂ܪܵܐ ܠܩܘܼܦܹ̈ܐ ܠܡܸܫܩܠܹܗ ܠܦܵܬ݂ܘܿܪܵܐ.

Subter coronam erunt circuli aurei, ut mittantur vectes per eos, et possit mensa portari.

Եւ եղիցին օղամանեակքն լամբք լծակացն` բառնալ նոքօք զսեղանն:

გჳრგჳნსა ქუეშე, და იყვნენ ბეჭედნი იგი შესაცუმელად აღსაღებელთა მათ, რათა აღიღებოდის მათ მიერ ტაბლაჲ იგი. 27

33 Iij ker vaxin sem hnot ok iij knappar skulu vera á sérhverjum, kalamo ok iij. lílium. Vij. ljós skulu vera á kertistikunni.

27 Over against the border shall the rings be for places of the staves to bear the table.

כח. וְעָשִׂיתָ אֶת הַבַּדִּים עֲצֵי שִׁטִּים וְצִפִּיתָ אֹתָם זָהָב וְנִשָּׂא בָם אֶת הַשֻּׁלְחָן:

καὶ ποιήσεις τοὺς ἀναφορεῖς ἐκ ξύλων ἀσήπτων καὶ καταχρυσώσεις αὐτοὺς χρυσίῳ καθαρῷ καὶ ἀρθήσεται ἐν αὐτοῖς ἡ τράπεζα

28 ܘܲܥܒܸܕ ܩܘܼܦܹ̈ܐ ܕܩܲܝܣܵܐ ܕܐܸܫܟܵܪܥܵܐ: ܘܲܩܪܘܿܡ ܐܸܢܘܿܢ ܕܲܗܒ݂ܵܐ: ܕܢܸܗܘܘܿܢ ܫܵܩܠܝܼܢ ܒܗܘܿܢ ܦܵܬ݂ܘܿܪܵܐ.

Ipsos quoque vectes facies de lignis setim, et circumdabis auro ad subvehendam mensam.

Եւ արասցես զլծակսն յանփուտ փայտից, եւ պատեսցես զնոսա ոսկւով սրբով. եւ բարձցի նոքօք սեղանն:

და ჰქმნნე აღსაღებელნი იგი ძელთაგან ულპოლველთა და ოქროჲთა, მოსილ-ჰყვნე იგინი ოქროჲთა წმიდითა და აღიღებოდის მათ მიერ ტაბლაჲ იგი. 28

39 Pund skal vega með ǫllum búningi sínum.

28 And thou shalt make the staves of shittim wood, and overlay them with gold, that the table may be borne with them.

כט. וְעָשִׂיתָ קּעָרֹתָיו וְכַפֹּתָיו וּקְשׂוֹתָיו וּמְנַקִּיֹּתָיו אֲשֶׁר יֻסַּךְ בָּהֵן זָהָב טָהוֹר תַּעֲשֶׂה אֹתָם:

καὶ ποιήσεις τὰ τρυβλία αὐτῆς καὶ τὰς θυίσκας καὶ τὰ σπονδεῖα καὶ τοὺς κυάθους ἐν οἷς σπείσεις ἐν αὐτοῖς χρυσίου καθαροῦ ποιήσεις αὐτά

29 ܘܲܥܒܸܕ ܦܝܼܠܵܣܹ̈ܐ: ܘܟܲܦܹ̈ܐ: ܘܙܵܒ݂ܘܿܪܹ̈ܐ: ܘܲܡܢܹܩܝܵܬ݂ܵܐ ܕܡܸܬ݂ܢܲܩܸܐ ܒܗܹܝܢ: ܕܕܲܗܒ݂ܵܐ ܕܲܟ݂ܝܵܐ ܬܸܥܒܸܕ ܐܸܢܹܝܢ.

Parabis et acetabula, ac phialas, thuribula, et cyathos, in quibus offerenda sunt libamina, ex auro purissimo.

Եւ արասցես զխնկաղացսն եւ զտուփս նորա, եւ զճաշակս եւ զնուիրանոցս նորա որովք նուիրեսցես, յոսկւոյ սրբոյ արասցես զայն:

და ჰქმნე პინაკები მისი და ფიალები და ტაკუკები და ბარძიმები და შთასაყოფელები, რომლითა შესწირვიდე მათ მიერ, ოქროჲსაგან წმიდისა ჰქმნნე იგინი. 29

38 Gera skaltu klofa af gulli, ljós at slǫkkva.

29 And thou shalt make the dishes thereof, and spoons thereof, and covers thereof, and bowls thereof, to cover withal: of pure gold shalt thou make them.

ל. וְנָתַתָּ עַל הַשֻּׁלְחָן לֶחֶם פָּנִים לְפָנַי תָּמִיד:

καὶ ἐπιθήσεις ἐπὶ τὴν τράπεζαν ἄρτους ἐνωπίους ἐναντίον μου διὰ παντός

30 ܘܲܬ݂ܣܝܼܡ ܥܲܠ ܦܵܬ݂ܘܿܪܵܐ ܠܚܸܡ ܐܲܦܹ̈ܐ ܩܕ݂ܵܡܲܝ ܐܲܡܝܼܢܵܐܝܼܬ݂.

Et pones super mensam panes propositionis in conspectu meo semper.

Եւ դիցես ի վերայ սեղանոյ հացին երեսաց հաց`` յանդիման իմ հանապազորդ:

დააგნე ტაბლასა ზედა პურნი საწინაშონი წინაშე ჩემსა მარადის. 30

Κςʹ

30 And thou shalt set upon the table shewbread before me alway.

לא. וְעָשִׂיתָ מְנֹרַת זָהָב טָהוֹר מִקְשָׁה תֵּיעָשֶׂה הַמְּנוֹרָה יְרֵכָהּ וְקָנָהּ גְּבִיעֶיהָ כַּפְתֹּרֶיהָ וּפְרָחֶיהָ מִמֶּנָּה יִהְיוּ:

καὶ ποιήσεις λυχνίαν ἐκ χρυσίου καθαροῦ τορευτὴν ποιήσεις τὴν λυχνίαν ὁ καυλὸς αὐτῆς καὶ οἱ καλαμίσκοι καὶ οἱ κρατῆρες καὶ οἱ σφαιρωτῆρες καὶ τὰ κρίνα ἐξ αὐτῆς ἔσται

31 ܘܲܥܒܸܕ ܡܢܵܪܬܵܐ ܕܕܲܗܒ݂ܵܐ ܕܲܟ݂ܝܵܐ: ܕܢܸܣܟܿܬ݂ܵܐ ܬܸܥܒܿܕ݂ܝܼܗ ܠܲܡܢܵܪܬܵܐ: ܒܵܣܸܣ ܕܝܼܠܵܗ ܘܲܩܢܹܝܗܿ ܘܐܸܣܩܦܹܝܗܿ: ܘܚܲܙܘܼܪܹܝܗܿ ܘܫܘܼܫܲܢܹܝܗܿ ܡܸܢܵܗܿ ܢܸܗܘܘܿܢ.

Facies et candelabrum ductile de auro mundissimo, hastile ejus, et calamos, scyphos, et sphærulas, ac lilia ex ipso procedentia.

Եւ արասցես աշտանակ յոսկւոյ սրբոյ. ճախարակեայ գործեսցես զաշտանակն. բունն եւ ստեղունքն եւ սկահքն եւ գնդակքն եւ շուշանքն անդստին ի նմանէ իցէ:

და ჰქმნე სასანთლე ოქროჲსაგან წმიდისა, წახნაგებულად ჰქმნე სასანთლე. ღერი მისი და ლელწმის სახენი და ტაკუკნი და ბირთჳს სახენი და შროშანნი მისგან იყვნენ. 31

1 Tjaldbúðina skaltu gera eptir þeirri er þér mun hér sýnd vera á fjallinu. X. tjǫld skaltu gera ofin, af bisso ok purpura tvílituðu guðvef, skrifut með ymsum litum.

31 And thou shalt make a candlestick of pure gold: of beaten work shall the candlestick be made: his shaft, and his branches, his bowls, his knops, and his flowers, shall be of the same.

לב. וְשִׁשָּׁה קָנִים יֹצְאִים מִצִּדֶּיהָ שְׁלשָׁה קְנֵי מְנֹרָה מִצִּדָּהּ הָאֶחָד וּשְׁלשָׁה קְנֵי מְנֹרָה מִצִּדָּהּ הַשֵּׁנִי:

ἓξ δὲ καλαμίσκοι ἐκπορευόμενοι ἐκ πλαγίων τρεῖς καλαμίσκοι τῆς λυχνίας ἐκ τοῦ κλίτους αὐτῆς τοῦ ἑνὸς καὶ τρεῖς καλαμίσκοι τῆς λυχνίας ἐκ τοῦ κλίτους τοῦ δευτέρου

32 ܘܸܫܬܵܐ ܩܢܝܼܢ ܕܢܵܦܩܝܼܢ ܡܼܢ ܣܸܛܪܝܹܗ: ܬܠܵܬ݂ܵܐ ܩܢܝܼܢ ܡܼܢ ܣܸܛܪܵܐ ܚܲܕ݂ ܕܲܡܢܵܪܬܵܐ: ܘܲܬ݂ܠܵܬ݂ܵܐ ܩܢܝܼܢ ܡܼܢ ܣܸܛܪܵܗ ܐ̄ܚܪܹܢܵܐ.

Sex calami egredientur de lateribus, tres ex uno latere, et tres ex altero.

Վեց ստեղունք արձակեալք ի կողմանց նորա. երեք ստեղունք աշտանակին ի միոջէ կողմանէ, եւ երեք ստեղունք աշտանակին ի միւսմէ կողմանէ:

და ექუსნი ლელწმის სახენი გამოვიდოდინ გუერდთაგან: სამნი ლელწმის სახენი სასანთლისანი გუერდისაგან მისისა ერთისა და სამნი ლელწმის სახენი გუერდისაგან მეორისა. 32

2 Viij. alna ok xx. skal vera hvort tjaldit langt en iiij. alna breitt.

32 And six branches shall come out of the sides of it; three branches of the candlestick out of the one side, and three branches of the candlestick out of the other side:

לג. שְׁלשָׁה גְבִעִים מְשֻׁקָּדִים בַּקָּנֶה הָאֶחָד כַּפְתֹּר וָפֶרַח וּשְׁלשָׁה גְבִעִים מְשֻׁקָּדִים בַּקָּנֶה הָאֶחָד כַּפְתֹּר וָפָרַח כֵּן לְשֵׁשֶׁת הַקָּנִים הַיֹּצְאִים מִן הַמְּנֹרָה:

καὶ τρεῖς κρατῆρες ἐκτετυπωμένοι καρυίσκους ἐν τῷ ἑνὶ καλαμίσκῳ σφαιρωτὴρ καὶ κρίνον οὕτως τοῖς ἓξ καλαμίσκοις τοῖς ἐκπορευομένοις ἐκ τῆς λυχνίας

33 ܬܠܵܬ݂ܵܐ ܐܸܣܩܦܝܼܢ ܩܒ݂ܝܼܥܝܼܢ ܒܩܲܢܝܵܐ ܚܲܕ݂: ܘܲܚܙܘܼܪܹ̈ܐ ܘܫܘܿܫܲܢܹ̈ܐ: ܘܲܬ݂ܠܵܬ݂ܵܐ ܐܸܣܩܦܝܼܢ ܩܒ݂ܝܼܥܝܼܢ ܒܩܲܢܝܵܐ ܚܲܕ݂: ܘܚܲܙܘܼܪܹ̈ܐ ܘܫܘܿܫܲܢܹ̈ܐ: ܗܵܟܲܢܵܐ ܒܸܫܬܵܐ ܩܢܝܼܢ ܕܢܵܦܩܝܼܢ ܡܸܢܵܗ ܡܼܢ ܡܢܵܪܬܵܐ.

Tres scyphi quasi in nucis modum per calamos singulos, sphærulaque simul, et lilium: et tres similiter scyphi instar nucis in calamo altero, sphærulaque simul et lilium. Hoc erit opus sex calamorum, qui producendi sunt de hastili:

Եւ երեք սկահաձեւք ընկուզազարդք յօրինեալք ի միում ստեղանն, եւ գնդակ եւ շուշան. եւ երեք սկահաձեւք ընկուզազարդք յօրինեալք ի միւսում ստեղանն, եւ գնդակ եւ շուշան. նոյնպէս վեցեցունց ստեղանցն արձակելոց յաշտանակէ անտի:

და სამნი ტაკუკნი დაწესებულნი ნიგუზის მსგავსნი: ერთი ლელწმის სახე, ერთსა - ბირთჳს სახესა და შროშანსა და სამნი ტაკუკნი დაწესებულნი ნიგუზის მსგავსნი: ერთი ლელწმის სახე, ერთსა - ბირთჳს სახესა და შროშანსა, ესრეთ ექუსთა ლელწმის სახეთა გამომავალთა სასანთლისაგან. 33

3 V. tjǫld skulu við fǫst v. tjǫldum.

33 Three bowls made like unto almonds, with a knop and a flower in one branch; and three bowls made like almonds in the other branch, with a knop and a flower: so in the six branches that come out of the candlestick.

לד. וּבַמְּנֹרָה אַרְבָּעָה גְבִעִים מְשֻׁקָּדִים כַּפְתֹּרֶיהָ וּפְרָחֶיהָ:

καὶ ἐν τῇ λυχνίᾳ τέσσαρες κρατῆρες ἐκτετυπωμένοι καρυίσκους ἐν τῷ ἑνὶ καλαμίσκῳ οἱ σφαιρωτῆρες καὶ τὰ κρίνα αὐτῆς

34 ܘܒܲܡܢܵܪܬܵܐ ܢܸܗܘܘܿܢ ܐܲܪܒܥܵܐ ܐܸܣܩܦܝܼܢ: ܘܚܲܙܘܼܪܹ̈ܐ ܘܫܘܿܫܲܢܹ̈ܐ.

in ipso autem candelabro erunt quatuor scyphi in nucis modum, sphærulæque per singulos, et lilia.

Եւ յաշտանակի անդ չորք սկահաձեւք ընկուզազարդք յարդարեալք, եւ գնդակք եւ շուշանք նորա:

და სასანთლესა მას ოთხნი ტაკუკნი დაწესებულნი ნიგუზის მსგავსნი ბირთჳს სახენი და შროშანნი მისნი. 34

4 Króka skaltu gera i jǫðrum ok endum tjaldanna, at þau megi saman tengja þegar er vill.

34 And in the candlesticks shall be four bowls made like unto almonds, with their knops and their flowers.

לה. וְכַפְתֹּר תַּחַת שְׁנֵי הַקָּנִים מִמֶּנָּה וְכַפְתֹּר תַּחַת שְׁנֵי הַקָּנִים מִמֶּנָּה וְכַפְתֹּר תַּחַת שְׁנֵי הַקָּנִים מִמֶּנָּה לְשֵׁשֶׁת הַקָּנִים הַיֹּצְאִים מִן הַמְּנֹרָה:

ὁ σφαιρωτὴρ ὑπὸ τοὺς δύο καλαμίσκους ἐξ αὐτῆς καὶ σφαιρωτὴρ ὑπὸ τοὺς τέσσαρας καλαμίσκους ἐξ αὐτῆς οὕτως τοῖς ἓξ καλαμίσκοις τοῖς ἐκπορευομένοις ἐκ τῆς λυχνίας

35 ܚܲܙܘܼܪܵܐ ܬܚܹܝܬ݂ ܬܪܹܝܢ ܩܢܝܼܢ ܕܡܸܢܵܗ: ܘܚܲܙܘܼܪܵܐ ܬܚܹܝܬ݂ ܬܪܹܝܢ ܩܢܝܼܢ ܕܡܸܢܵܗ: ܘܚܲܙܘܼܪܵܐ ܬܚܹܝܬ݂ ܬܪܹܝܢ ܩܢܝܼܢ ܕܡܸܢܵܗ: ܗܵܟܲܢܵܐ ܒܸܫܬܵܐ ܩܢܝܼܢ ܕܢܵܦܩܝܼܢ ܡܸܢܵܗ ܡܼܢ ܡܢܵܪܬܵܐ.

Sphærulæ sub duobus calamis per tria loca, qui simul sex fiunt procedentes de hastili uno.

Գնդակ ի ներքոյ երկուց ստեղանցն անդստին ի նմանէ, եւ գնդակ ի ներքոյ երկուց եւս ստեղանցն անդստին ի նմանէ. նոյնպէս արասցես վեցեցունց ստեղանցն արձակելոց յաշտանակէ անտի:

ბირთჳს სახე ქუეშე: ორთა ლელწმის სახეთა მისგან და ბირთჳს სახე ქუეშე ორთა ლელწმის სახეთა მისგან, ესრეთ ექუსნი ლელწმის სახენი გამომავალნი სასანთლისაგან. 35

5 Fimm tígir króka skulu vera i jǫðrum tjaldsins, at krókr komi króki í mót.

35 And there shall be a knop under two branches of the same, and a knop under two branches of the same, and a knop under two branches of the same, according to the six branches that proceed out of the candlestick.

לו. כַּפְתֹּרֵיהֶם וּקְנֹתָם מִמֶּנָּה יִהְיוּ כֻּלָּהּ מִקְשָׁה אַחַת זָהָב טָהוֹר:

οἱ σφαιρωτῆρες καὶ οἱ καλαμίσκοι ἐξ αὐτῆς ἔστωσαν ὅλη τορευτὴ ἐξ ἑνὸς χρυσίου καθαροῦ

36 ܘܚܲܙܘܼܪܹܝܗܿ ܘܲܩܢܝܹܗܿ ܡܸܢܵܗ ܢܸܗܘܘܿܢ: ܟܠܵܗ ܕܢܸܣܟܿܬ݂ܵܐ ܚܕ݂ܵܐ ܕܕܲܗܒ݂ܵܐ ܕܲܟ݂ܝܵܐ.

Et sphærulæ igitur et calami ex ipso erunt, universa ductilia de auro purissimo.

Զի գնդակք նոցա եւ ստեղունք անդստին ի նմանէ իցեն, համակ ճախարակեայ ի միոջէ ոսկւոյ սրբոյ:

ბირთჳს სახენი და ლელწმის სახენი მისგან იყვნენ ყოველი წახნაგებული, ერთისაგან ოქროჲსა წმიდისა. 36

6 Gjǫr þú ok l. hringa af gulli. Með þeim skal segl tjaldanna saman tengja, at einn búð verði allt.

36 Their knops and their branches shall be of the same: all it shall be one beaten work of pure gold.

לז. וְעָשִׂיתָ אֶת נֵרֹתֶיהָ שִׁבְעָה וְהֶעֱלָה אֶת נֵרֹתֶיהָ וְהֵאִיר עַל עֵבֶר פָּנֶיהָ:

καὶ ποιήσεις τοὺς λύχνους αὐτῆς ἑπτά καὶ ἐπιθήσεις τοὺς λύχνους καὶ φανοῦσιν ἐκ τοῦ ἑνὸς προσώπου

37 ܘܲܥܒܸܕ ܫܪܵܓܹܝܗ ܫܲܒ݂ܥܵܐ: ܘܐܲܢܗܲܪ ܫܪܵܓܹܝܗ: ܕܢܸܗܘܘܿܢ ܡܲܢܗܪܝܼܢ ܠܘܼܩܒܲܠ ܐܲܦܝܹܗܿ.

Facies et lucernas septem, et pones eas super candelabrum, ut luceant ex adverso.

Եւ արասցես նմա ճրագարանս եւթն, եւ դիցես զճրագարանսն ի վերայ աշտանակին, եւ տայցեն լոյս ի միոջէ`` կողմանէ երեսաց նորա:

და ჰქმნე სასანთლენი მისნი შჳდნი და ზედა დაჰსხნე სანთელნი მისნი და ნათობდენ ერთისაგან პირისა. 37

7 Þú skalt ok gera láta xí. hárklæði at hylja með þak búðarinnar.

37 And thou shalt make the seven lamps thereof: and they shall light the lamps thereof, that they may give light over against it.

לח. וּמַלְקָחֶיהָ וּמַחְתֹּתֶיהָ זָהָב טָהוֹר:

καὶ τὸν ἐπαρυστῆρα αὐτῆς καὶ τὰ ὑποθέματα αὐτῆς ἐκ χρυσίου καθαροῦ ποιήσεις

38 ܘܲܥܒܸܕ ܡܲܠܩܛܹܝܗܿ: ܘܡܲܙܡܟܹܝܗܿ: ܕܕܲܗܒ݂ܵܐ ܕܲܟ݂ܝܵܐ.

Emunctoria quoque, et ubi quæ emuncta sunt extinguantur, fiant de auro purissimo.

Եւ զբազմակալս նորա եւ զնեցուկսն`` արասցես յոսկւոյ սրբոյ.

და მოსაყოფელი მისი და ქუეშე შესადგმელი მისი ოქროჲსაგან წმიდისა. 38

8 Xxx. alna skal vera hvert hárklæðit langt, en fjǫgra alna breitt.

38 And the tongs thereof, and the snuffdishes thereof, shall be of pure gold.

לט. כִּכַּר זָהָב טָהוֹר יַעֲשֶׂה אֹתָהּ אֵת כָּל הַכֵּלִים הָאֵלֶּה:

πάντα τὰ σκεύη ταῦτα τάλαντον χρυσίου καθαροῦ

39 ܡܼܢ ܟܲܟܿܪܵܐ ܕܕܲܗܒ݂ܵܐ ܕܲܟ݂ܝܵܐ ܬܸܥܒܿܕ݂ܝܼܗܿ: ܠܵܗ ܘܲܠܟ݂ܠܗܘܿܢ ܡܵܐܢܹ̈ܐ ܗܵܠܹܝܢ.

Omne pondus candelabri cum universis vasis suis habebit talentum auri purissimi.

ի տաղանդէ միոյ յոսկւոյ սրբոյ արասցես զայն ամենայն սպաս:

ტალანტისაგან ოქროჲსა წმიდისა ჰქმნნე ყოველნი ესე ჭურჭელნი. 39

9 V. hárklæði skal við fimm festa, ok hit sétta skal tvefalda framan fyrir búðina.

39 Of a talent of pure gold shall he make it, with all these vessels.

מ. וּרְאֵה וַעֲשֵׂה בְּתַבְנִיתָם אֲשֶׁר אַתָּה מָרְאֶה בָּהָר:

ὅρα ποιήσεις κατὰ τὸν τύπον τὸν δεδειγμένον σοι ἐν τῷ ὄρει

40 ܘܲܚܙܝܼ ܘܲܥܒܸܕ ܒܲܕ݂ܡܘܼܬ݂ܵܐ ܗܵܝ ܕܲܡܚܵܘܸܐ ܐ̄ܢܵܐ ܠܵܟ݂ ܒܛܘܼܪܵܐ.

Inspice, et fac secundum exemplar quod tibi in monte monstratum est.

Զգոյշ լեր, որպէս ցուցաւ քեզ օրինակ ի լերինն` արասցես:

იხილე, ჰქმნე წესისაებრ ჩუენებულისა შენდა მთასა ზედა. 40

10 L. króka skal vera i hverjum jaðri hártjaldana, at þau megi samtengja.

40 And look that thou make them after their pattern, which was shewed thee in the mount.

כו

Κςʹ

ܩܦܠܐܘܢ: ܟܘ.

Cap. 26

ԳԼ. ԻԶ

თავი ოცდამეექვსე

11 L. nista ór eiri gjǫr skulu viðtengjast krókunum, at tjǫldin megi saman tengjast.

א. וְאֶת הַמִּשְׁכָּן תַּעֲשֶׂה עֶשֶׂר יְרִיעֹת שֵׁשׁ מָשְׁזָר וּתְכֵלֶת וְאַרְגָּמָן וְתֹלַעַת שָׁנִי כְּרֻבִים מַעֲשֵׂה חשֵׁב תַּעֲשֶׂה אֹתָם:

καὶ τὴν σκηνὴν ποιήσεις δέκα αὐλαίας ἐκ βύσσου κεκλωσμένης καὶ ὑακίνθου καὶ πορφύρας καὶ κοκκίνου κεκλωσμένου χερουβιμ ἐργασίᾳ ὑφάντου ποιήσεις αὐτάς

1 ܘܲܠܡܲܫܟܢܵܐ ܬܸܥܒܸܕ ܥܣܲܪ ܝܵܪܝܼܥܵܢ ܕܒ݂ܘܼܨܵܐ ܥܙܝܼܠܵܐ: ܘܬܸܟ݂ܠܬ݂ܵܐ ܘܐܲܪܓܿܘܵܢܵܐ ܘܨܘܼܒ݂ܥܵܐ ܕܲܙܚܘܿܪܝܼܬ݂ܵܐ: ܟܪܘܼܒ݂ܵܐ ܥܒ݂ܵܕ݂ܵܐ ܕܐܘܼܡܵܢܵܐ ܬܸܥܒܸܕ ܐܸܢܹܝܢ.

Tabernaculum vero ita facies: decem cortinas de bysso retorta, et hyacintho, ac purpura, coccoque bis tincto, variatas opere plumario facies.

Եւ արասցես խորան տասնփեղկեան, ի բեհեզոյ մանելոյ եւ ի կապուտակէ եւ ի ծիրանւոյ եւ ի կարմրոյ կրկնելոյ. քերոբ` գործ անկուածոյ`` գործեսցես զնոսա:

და კარავი ჰქმნე ათ ეზოებად ბისონისა ძახილისა და ჳაკინთისა და პორფირისა და ძოწეულისა ძახილისა; ქერობინად ქმნულად ქსოილად ჰქმნნე იგინი. 1

14 Gera skaltu af hrútagærum rauðum, ok yfir útan af skinnum jakinktius.

1 Moreover thou shalt make the tabernacle with ten curtains of fine twined linen, and blue, and purple, and scarlet: with cherubims of cunning work shalt thou make them.

ב. אֹרֶךְ הַיְרִיעָה הָאַחַת שְׁמֹנֶה וְעֶשְׂרִים בָּאַמָּה וְרֹחַב אַרְבַּע בָּאַמָּה הַיְרִיעָה הָאֶחָת מִדָּה אַחַת לְכָל הַיְרִיעֹת:

μῆκος τῆς αὐλαίας τῆς μιᾶς ὀκτὼ καὶ εἴκοσι πήχεων καὶ εὖρος τεσσάρων πήχεων ἡ αὐλαία ἡ μία ἔσται μέτρον τὸ αὐτὸ ἔσται πάσαις ταῖς αὐλαίαις

2 ܐܘܼܪܟܿܗܵ ܕܝܵܪܝܼܥܬܵܐ ܚܕ݂ܵܐ: ܥܸܣܪܝܼܢ ܘܲܬ݂ܡܵܢܹܐ ܐܲܡܝܼܢ: ܘܲܦܬ݂ܵܝܵܗ ܐܲܪܒܲܥ ܐܲܡܝܼܢ: ܕܝܵܪܝܼܥܬܵܐ ܚܕ݂ܵܐ: ܡܫܘܼܚܬܵܐ ܚܕ݂ܵܐ ܠܟ݂ܠܗܹܝܢ ܝܵܪܝܼܥܵܬ݂ܵܐ.

Longitudo cortinæ unius habebit viginti octo cubitos: latitudo, quatuor cubitorum erit. Unius mensuræ fient universa tentoria.

Երկայնութիւն միոյ փեղկին ի քսան եւ յութ կանգնոյ, եւ լայնութիւն ի չորից կանգնոց փեղկի միոյ լինիցի. չափ` նոյն եղիցի ամենայն փեղկիցն:

სიგრძე ეზოჲსა ერთისა ოცდარვა წყრთა და სივრცე ოთხ წყრთა ეზოჲსა ერთისა იყოს საზომი, იგივე იყოს ყოველთა ეზოთაჲ. 2

15 Þú skalt ok gera fjalar þær er upp standi i tjaldbúðina af trjá sichem

2 The length of one curtain shall be eight and twenty cubits, and the breadth of one curtain four cubits: and every one of the curtains shall have one measure.

ג. חֲמֵשׁ הַיְרִיעֹת תִּהְיֶיןָ חֹבְרֹת אִשָּׁה אֶל אֲחֹתָהּ וְחָמֵשׁ יְרִיעֹת חֹבְרֹת אִשָּׁה אֶל אֲחֹתָהּ:

πέντε δὲ αὐλαῖαι ἔσονται ἐξ ἀλλήλων ἐχόμεναι ἡ ἑτέρα ἐκ τῆς ἑτέρας καὶ πέντε αὐλαῖαι ἔσονται συνεχόμεναι ἑτέρα τῇ ἑτέρᾳ

3 ܚܲܡܸܫ ܝܵܪܝܼܥܵܢ ܢܸܗܘܝܵܢ ܡܕܲܒܿܩܵܢ ܚܕ݂ܵܐ ܒܲܚܕ݂ܵܐ: ܘܚܲܡܸܫ ܝܵܪܝܼܥܵܢ ܢܸܗܘܝܵܢ ܡܕܲܒܿܩܵܢ ܚܕ݂ܵܐ ܒܲܚܕ݂ܵܐ.

Quinque cortinæ sibi jungentur mutuo, et aliæ quinque nexu simili cohærebunt.

Հինգ փեղկ ընդ միմեանս կցեալ, եւ հինգ եւս այլ ընդ միմեանս խառնեալ:

ხუთნი ეზონი იყვნენ მახლობელნი ერთკერძო და ხუთნივე იგი იყვნენ შედგმულ მოყუასი მოყუასსა. 3

16 alnar langar, en hálfrar alnar breiðar

3 The five curtains shall be coupled together one to another; and other five curtains shall be coupled one to another.

ד. וְעָשִׂיתָ לֻלְאֹת תְּכֵלֶת עַל שְׂפַת הַיְרִיעָה הָאֶחָת מִקָּצָה בַּחֹבָרֶת וְכֵן תַּעֲשֶׂה בִּשְׂפַת הַיְרִיעָה הַקִּיצוֹנָה בַּמַּחְבֶּרֶת הַשֵּׁנִית:

καὶ ποιήσεις αὐταῖς ἀγκύλας ὑακινθίνας ἐπὶ τοῦ χείλους τῆς αὐλαίας τῆς μιᾶς ἐκ τοῦ ἑνὸς μέρους εἰς τὴν συμβολὴν καὶ οὕτως ποιήσεις ἐπὶ τοῦ χείλους τῆς αὐλαίας τῆς ἐξωτέρας πρὸς τῇ συμβολῇ τῇ δευτέρᾳ

4 ܘܲܥܒܸܕ ܬܵܢܐܵܬ݂ܵܐ ܕܬܸܟ݂ܠܬ݂ܵܐ ܥܲܠ ܣܸܦܬ݂ܵܗ ܕܝܵܪܝܼܥܬܵܐ ܚܕ݂ܵܐ ܒܣܸܛܪܵܗ ܕܕܸܒ݂ܩܵܐ: ܘܗܵܟܲܢܵܐ ܬܸܥܒܸܕ ܠܣܸܦܬ݂ܵܗ ܕܝܵܪܝܼܥܬܵܐ ܡܼܢ ܣܸܛܪܵܐ ܕܕܸܒ݂ܩܵܐ ܐ̄ܚܪܹܢܵܐ.

Ansulas hyacinthinas in lateribus ac summitatibus facies cortinarum, ut possint invicem copulari.

Եւ արասցես ճարմանդս կապուտակեայս առ եզերբ միոյ փեղկին ի միոջէ կողմանէ ի խառնուածս. նոյնպէս արասցես եւ առ եզերբ արտաքնոյ փեղկին, երկրորդի խառնուածոյն:

და უქმნე მათ კილოები ჳაკინთისა ძგიდესა ზედა ეზოჲსა ერთისასა ერთისა კერძოჲსაგან შესაკინძველად და ესრეთ ჰყო ძგიდისაგან გარეგანისა ეზოჲსა შესაკინძველად მეორისა. 4

17 ok greypa hverja við aðra.

4 And thou shalt make loops of blue upon the edge of the one curtain from the selvedge in the coupling; and likewise shalt thou make in the uttermost edge of another curtain, in the coupling of the second.

ה. חֲמִשִּׁים לֻלָאֹת תַּעֲשֶׂה בַּיְרִיעָה הָאֶחָת וַחֲמִשִּׁים לֻלָאֹת תַּעֲשֶׂה בִּקְצֵה הַיְרִיעָה אֲשֶׁר בַּמַּחְבֶּרֶת הַשֵּׁנִית מַקְבִּילֹת הַלֻּלָאֹת אִשָּׁה אֶל אֲחֹתָהּ:

πεντήκοντα ἀγκύλας ποιήσεις τῇ αὐλαίᾳ τῇ μιᾷ καὶ πεντήκοντα ἀγκύλας ποιήσεις ἐκ τοῦ μέρους τῆς αὐλαίας κατὰ τὴν συμβολὴν τῆς δευτέρας ἀντιπρόσωποι ἀντιπίπτουσαι ἀλλήλαις εἰς ἑκάστην

5 ܚܲܡܫܝܼܢ ܬܵܢܵܐܢ ܬܸܥܒܸܕ ܒܣܸܦܬ݂ܵܗ ܕܝܵܪܝܼܥܬܵܐ ܚܕ݂ܵܐ: ܘܚܲܡܫܝܼܢ ܬܵܢܵܐܢ ܬܸܥܒܸܕ ܒܣܸܦܬ݂ܵܗ ܕܝܵܪܝܼܥܬܵܐ ܐ̄ܚܪܹܬ݂ܵܐ ܒܕܸܒ݂ܩܵܐ ܐ̄ܚܪܹܢܵܐ: ܘܢܸܗܘܝܵܢ ܬܪܝܼܨܵܢ ܬܵܢܐܵܬ݂ܵܐ ܚܕ݂ܵܐ ܠܘܼܩܒܲܠ ܚܕ݂ܵܐ.

Quinquagenas ansulas cortina habebit in utraque parte, ita insertas ut ansa contra ansam veniat, et altera alteri possit aptari.

Յիսուն ճարմանդ արասցես միում փեղկի, եւ յիսուն ճարմանդ արասցես ի կողմանէ փեղկին ըստ երկրորդի խառնուածոյն. դէմ ընդ դէմ միմեանց իւրաքանչիւր խառնիցին ճարմանդքն:

ხოლო ერგასისნი კილონი უქმნნე ეზოსა ერთსა და ერგასისნი კილონი უქმნნე კერძოსა ეზოჲსასა შესაკინძველად მეორისა, წინაშე პირსა წინა ემთხჳოს თჳთოეული მათი ურთიერთას. 5

18 Skulu x. vera fyrir sunnan i tjaldbúðinni

5 Fifty loops shalt thou make in the one curtain, and fifty loops shalt thou make in the edge of the curtain that is in the coupling of the second; that the loops may take hold one of another.

ו. וְעָשִׂיתָ חֲמִשִּׁים קַרְסֵי זָהָב וְחִבַּרְתָּ אֶת הַיְרִיעֹת אִשָּׁה אֶל אֲחֹתָהּ בַּקְּרָסִים וְהָיָה הַמִּשְׁכָּן אֶחָד:

καὶ ποιήσεις κρίκους πεντήκοντα χρυσοῦς καὶ συνάψεις τὰς αὐλαίας ἑτέραν τῇ ἑτέρᾳ τοῖς κρίκοις καὶ ἔσται ἡ σκηνὴ μία

6 ܘܲܥܒܸܕ ܚܲܡܫܝܼܢ ܩܘܼܪܩܣܝܼܢ ܕܕܲܗܒ݂ܵܐ: ܘܕܲܒܸܿܩ ܝܵܪܝܼܥܬܵܐ ܚܕ݂ܵܐ ܒܲܚܕ݂ܵܐ ܒܩܘܼܪ̈ܩܣܹܐ: ܘܢܸܗܘܸܐ ܡܲܫܟܢܵܐ ܚܼܲܕ.

Facies et quinquaginta circulos aureos quibus cortinarum vela jungenda sunt, ut unum tabernaculum fiat.

Եւ արասցես յիսուն օղս ոսկիս, եւ խառնեսցես զփեղկսն ընդ միմեանս աղխիւքն. եւ եղիցի խորան մի:

და ჰქმნნე კარშიკები ერგასისი ოქროჲსაჲ და შეაბრძჳლო ეზოები მოყუასი მოყუასსა კარშიკებითა და იყოს კარავი ერთი. 6

19 ok ij. knútar af silfri gervir undir enda hverrar fjalarinnar.

6 And thou shalt make fifty taches of gold, and couple the curtains together with the taches: and it shall be one tabernacle.

ז. וְעָשִׂיתָ יְרִיעֹת עִזִּים לְאֹהֶל עַל הַמִּשְׁכָּן עַשְׁתֵּי עֶשְׂרֵה יְרִיעֹת תַּעֲשֶׂה אֹתָם:

καὶ ποιήσεις δέρρεις τριχίνας σκέπην ἐπὶ τῆς σκηνῆς ἕνδεκα δέρρεις ποιήσεις αὐτάς

7 ܘܲܥܒܸܕ ܝܵܪܝܼܥܵܬ݂ܵܐ ܕܣܲܥܪܵܐ ܠܲܦܪܵܣܵܐ ܕܡܲܫܟܢܵܐ: ܚܕܲܥܸܣܪܹ̈ܐ ܝܵܪܝܼܥܵܢ ܬܸܥܒܸܕ ܐܸܢܹܝܢ.

Facies et saga cilicina undecim, ad operiendum tectum tabernaculi.

Եւ արասցես վերնափեղկս մազեղէնս նուարտան խորանին, մետասան փեղկ գործեսցես զնոսա:

და ჰქმნე გარდასაბურველი თმისა საფარველად კარვისა მის, ათერთმეტი გარდასაბურველი უქმნე მათ. 7

7 And thou shalt make curtains of goats' hair to be a covering upon the tabernacle: eleven curtains shalt thou make.

ח. אֹרֶךְ הַיְרִיעָה הָאַחַת שְׁלשִׁים בָּאַמָּה וְרֹחַב אַרְבַּע בָּאַמָּה הַיְרִיעָה הָאֶחָת מִדָּה אַחַת לְעַשְׁתֵּי עֶשְׂרֵה יְרִיעֹת:

τὸ μῆκος τῆς δέρρεως τῆς μιᾶς ἔσται τριάκοντα πήχεων καὶ τεσσάρων πήχεων τὸ εὖρος τῆς δέρρεως τῆς μιᾶς μέτρον τὸ αὐτὸ ἔσται ταῖς ἕνδεκα δέρρεσι

8 ܐܘܼܪܟܵܗ ܕܝܵܪܝܼܥܬܵܐ ܚܕ݂ܵܐ ܡܸܢܗܹܝܢ ܬܠܵܬ݂ܝܼܢ ܐܲܡܝܼܢ: ܘܲܦܬ݂ܵܝܵܗ ܐܲܪܒܲܥ ܐܲܡܝܼܢ ܕܝܵܪܝܼܥܬܵܐ ܚܕ݂ܵܐ: ܡܫܘܼܚܬܵܐ ܚܕ݂ܵܐ ܠܟ݂ܠܗܹܝܢ ܝܵܪܝܼܥܵܬ݂ܵܐ ܗܵܠܹܝܢ ܚܕܲܥܸܣܪܹ̈ܐ.

Longitudo sagi unius habebit triginta cubitos, et latitudo, quatuor: æqua erit mensura sagorum omnium.

Երկայնութիւն միոյ փեղկի` լինիցի յերեսուն կանգնոյ. եւ լայնութիւն միոյ փեղկի ի չորից կանգնոց. չափ նոյն եղիցի մետասանեցունց փեղկիցն:

სიბრძე გარდასაბურველისაჲ ერთისაჲ იყოს ოცდაათი წყრთა და ოთხი წყრთა სივრცე გარდასაბურველისა ერთისაჲ, საზომი იგივე იყოს გარდასაბურველთა ათერთმეტთაჲ. 8

8 The length of one curtain shall be thirty cubits, and the breadth of one curtain four cubits: and the eleven curtains shall be all of one measure.

ט. וְחִבַּרְתָּ אֶת חֲמֵשׁ הַיְרִיעֹת לְבָד וְאֶת שֵׁשׁ הַיְרִיעֹת לְבָד וְכָפַלְתָּ אֶת הַיְרִיעָה הַשִּׁשִּׁית אֶל מוּל פְּנֵי הָאֹהֶל:

καὶ συνάψεις τὰς πέντε δέρρεις ἐπὶ τὸ αὐτὸ καὶ τὰς ἓξ δέρρεις ἐπὶ τὸ αὐτό καὶ ἐπιδιπλώσεις τὴν δέρριν τὴν ἕκτην κατὰ πρόσωπον τῆς σκηνῆς

9 ܘܕܲܒܸܿܩ ܚܲܡܸܫ ܝܵܪܝܼܥܵܢ ܐܲܟ݂ܚ̄ܕ݂ܵܐ: ܘܫܸܬ݂ ܝܵܪܝܼܥܵܢ ܐܲܟ݂ܚ̄ܕ݂ܵܐ: ܘܐܲܥܸܦ ܝܵܪܝܼܥܬܵܐ ܫܬܿܝܼܬܲܝܬܵܐ ܠܘܼܩܒܲܠ ܐܲܦܲܝ ܡܲܫܟܢܵܐ.

E quibus quinque junges seorsum, et sex sibi mutuo copulabis, ita ut sextum sagum in fronte tecti duplices.

Եւ խառնեսցես ընդ միմեանս զհինգ փեղկսն ի միասին, եւ զվեց փեղկսն ի միասին. եւ կրկնեսցես զվեցերորդ փեղկն առաջոյ կողմանէ խորանին:

და შეიყვნენ ხუთნი გარდასაბურველნი ერთბამად და ექუსნი გარდასაბურველნი ერთბამად; და შემოჰკეცო მეექუსე იგი გარდასაბურველი წინაშე პირსა კარვისასა. 9

9 And thou shalt couple five curtains by themselves, and six curtains by themselves, and shalt double the sixth curtain in the forefront of the tabernacle.

י. וְעָשִׂיתָ חֲמִשִּׁים לֻלָאֹת עַל שְׂפַת הַיְרִיעָה הָאֶחָת הַקִּיצֹנָה בַּחֹבָרֶת וַחֲמִשִּׁים לֻלָאֹת עַל שְׂפַת הַיְרִיעָה הַחֹבֶרֶת הַשֵּׁנִית:

καὶ ποιήσεις ἀγκύλας πεντήκοντα ἐπὶ τοῦ χείλους τῆς δέρρεως τῆς μιᾶς τῆς ἀνὰ μέσον κατὰ συμβολὴν καὶ πεντήκοντα ἀγκύλας ποιήσεις ἐπὶ τοῦ χείλους τῆς δέρρεως τῆς συναπτούσης τῆς δευτέρας

10 ܘܲܥܒܸܕ ܚܲܡܫܝܼܢ ܬܵܢܵܐܢ ܥܲܠ ܣܸܦܬ݂ܵܗ ܕܝܵܪܝܼܥܬܵܐ ܚܕ݂ܵܐ: ܡܼܢ ܣܸܛܪܵܗ ܕܕܸܒ݂ܩܵܐ: ܘܚܲܡܫܝܼܢ ܬܵܢܵܐܢ ܥܲܠ ܣܸܦܬ݂ܵܗ ܕܝܵܪܝܼܥܬܵܐ ܐ̄ܚܪܹܬܵܐ ܒܕܸܒ݂ܩܵܐ ܐ̄ܚܪܹܢܵܐ.

Facies et quinquaginta ansas in ora sagi unius, ut conjungi cum altero queat, et quinquaginta ansas in ora sagi alterius, ut cum altero copuletur.

Եւ արասցես ճարմանդս յիսուն առ եզերբ միոյ փեղկին ի մէջ խառնուածոյն. եւ յիսուն ճարմանդ արասցես առ եզերբ փեղկին երկրորդի խառնուածոյն:

და ჰქმნნე ღილნი ერგასისნი ძგიდესა ზედა გარდასაბურველისასა, რომელი შეეკინძებოდის მეორესა. 10

10 And thou shalt make fifty loops on the edge of the one curtain that is outmost in the coupling, and fifty loops in the edge of the curtain which coupleth the second.

יא. וְעָשִׂיתָ קַרְסֵי נְחשֶׁת חֲמִשִּׁים וְהֵבֵאתָ אֶת הַקְּרָסִים בַּלֻּלָאֹת וְחִבַּרְתָּ אֶת הָאֹהֶל וְהָיָה אֶחָד:

καὶ ποιήσεις κρίκους χαλκοῦς πεντήκοντα καὶ συνάψεις τοὺς κρίκους ἐκ τῶν ἀγκυλῶν καὶ συνάψεις τὰς δέρρεις καὶ ἔσται ἕν

11 ܘܲܥܒܸܕ ܩܘܼܪ̈ܩܣܹܐ ܕܲܢܚܵܫܵܐ ܚܲܡܫܝܼܢ: ܘܐܲܥܸܠ ܩܘܼܪ̈ܩܣܹܐ ܒܬܵܢܐܵܬ݂ܵܐ ܘܕܲܒܸܩܲܝܗܝ ܠܡܲܫܟܢܵܐ: ܘܢܸܗܘܸܐ ܚܲܕ݂.

Facies et quinquaginta fibulas æneas quibus jungantur ansæ, ut unum ex omnibus operimentum fiat.

Եւ արասցես օղս պղնձիս յիսուն, եւ խառնեսցես զօղսն ընդ ճարմանդսն, եւ կցեսցես զփեղկսն, եւ եղիցին մի:

და ჰქმნნე კარშიკნი რვალისანი ერგასისნი და შეაკინძო კარშიკები იგი კილოებითა მით, შეაბრძჳლნე გარდასაბურველნი და იყვნენ ერთ. 11

11 And thou shalt make fifty taches of brass, and put the taches into the loops, and couple the tent together, that it may be one.

יב. וְסֶרַח הָעֹדֵף בִּירִיעֹת הָאֹהֶל חֲצִי הַיְרִיעָה הָעֹדֶפֶת תִּסְרַח עַל אֲחֹרֵי הַמִּשְׁכָּן:

καὶ ὑποθήσεις τὸ πλεονάζον ἐν ταῖς δέρρεσιν τῆς σκηνῆς τὸ ἥμισυ τῆς δέρρεως τὸ ὑπολελειμμένον ὑποκαλύψεις τὸ πλεονάζον τῶν δέρρεων τῆς σκηνῆς ὑποκαλύψεις ὀπίσω τῆς σκηνῆς

12 ܘܡܸܕܸܿܡ ܕܝܵܬܲܪ ܡܼܢ ܝܵܪ̈ܝܼܥܵܬ݂ܵܐ ܕܡܲܫܟܢܵܐ: ܦܸܠܓܵܗܿ ܕܝܵܪܝܼܥܬܵܐ ܕܝܵܬ݂ܵܪ: ܬܲܪܡܸܐ ܠܒܸܣܬܿܪܹܗ ܕܡܲܫܟܢܵܐ.

Quod autem superfuerit in sagis quæ parantur tecto, id est unum sagum quod amplius est, ex medietate ejus operies posteriora tabernaculi.

Եւ դիցես զաւելորդ փեղկիցն ի ներքոյ խորանին. կիսով փեղկիւն աւելորդաւ մնացելով ծածկեսցես զապարումս փեղկից խորանին յետոյ կողմանէ:

და შეუკეცო დამატებული გარდასაბურველთა შორის კარვისათა, ნახევრითა გარდასაბურველითა დაშთომილისათა დაჰბურო დამეტებული გარდასაბურველთა კარვისათა, დაჰბურო უკუანა კერძო კარვისა. 12

12 And the remnant that remaineth of the curtains of the tent, the half curtain that remaineth, shall hang over the backside of the tabernacle.

יג. וְהָאַמָּה מִזֶּה וְהָאַמָּה מִזֶּה בָּעֹדֵף בְּאֹרֶךְ יְרִיעֹת הָאֹהֶל יִהְיֶה סָרוּחַ עַל צִדֵּי הַמִּשְׁכָּן מִזֶּה וּמִזֶּה לְכַסֹּתוֹ:

πῆχυν ἐκ τούτου καὶ πῆχυν ἐκ τούτου ἐκ τοῦ ὑπερέχοντος τῶν δέρρεων ἐκ τοῦ μήκους τῶν δέρρεων τῆς σκηνῆς ἔσται συγκαλύπτον ἐπὶ τὰ πλάγια τῆς σκηνῆς ἔνθεν καὶ ἔνθεν ἵνα καλύπτῃ

13 ܘܐܲܡܬ݂ܵܐ ܡܼܢ ܚܲܕ݂ ܓܲܒܵܐ: ܘܐܲܡܬ݂ܵܐ ܡܼܢ ܓܲܒܵܐ ܐ̄ܚܪܹܢܵܐ: ܕܝܵܬ݂ܵܪ ܒܐܘܼܪܟܵܐ ܕܝܵܪܝܼܥܬܵܐ ܕܡܲܫܟܢܵܐ: ܢܸܗܘܸܐ ܪܡܹܐ ܥܲܠ ܣܸܛܪܵܘܗܝ ܕܡܲܫܟܢܵܐ: ܡܼܢ ܗܵܢܵܐ ܓܲܒܵܐ ܘܡܼܢ ܗܵܢܵܐ ܓܲܒܵܐ ܠܲܡܟܲܣܵܝܘܼܬܹܗ.

Et cubitus ex una parte pendebit, et alter ex altera qui plus est in sagorum longitudine, utrumque latus tabernaculi protegens.

կանգնաւ` յայսմ կողմանէ, եւ կանգնաւ` յայնմ կողմանէ, յաւելորդէ երկայնութեան փեղկից խորանին եղիցի ծածկել զապարումս խորանին աստի անտի:

წყრთაჲ ამიერ და წყრთაჲ იმიერ ნამეტავისაგან სიგრძისა საბურველთასა გარდასაბურველთაგან კარვისათა იყოს დამფარველ გუერდთა ზედა კარვისათა ამიერ და იმიერ, რათა დაჰფარვიდეს. 13

13 And a cubit on the one side, and a cubit on the other side of that which remaineth in the length of the curtains of the tent, it shall hang over the sides of the tabernacle on this side and on that side, to cover it.

יד. וְעָשִׂיתָ מִכְסֶה לָאֹהֶל עֹרֹת אֵילִם מְאָדָּמִים וּמִכְסֵה עֹרֹת תְּחָשִׁים מִלְמָעְלָה:

καὶ ποιήσεις κατακάλυμμα τῇ σκηνῇ δέρματα κριῶν ἠρυθροδανωμένα καὶ ἐπικαλύμματα δέρματα ὑακίνθινα ἐπάνωθεν

14 ܘܲܥܒܸܕ ܦܪܵܣܵܐ ܠܡܲܫܟܢܵܐ ܡܸܫܟܵܐ ܕܕܸܟ݂ܪܹ̈ܐ ܕܐܸܣܦܲܝܢܝܼܩܵܐ: ܘܡܸܫܟܵܐ ܕܕܸܟ݂ܪܹ̈ܐ ܕܣܵܣܵܓܿܘܿܢܵܐ: ܡܼܢ ܠܥܸܠ.

Facies et operimentum aliud tecto de pellibus arietum rubricatis: et super hoc rursum aliud operimentum de janthinis pellibus.

Եւ արասցես զվիժակս խորանին ի շիկակարմիր մորթոյ խոյոց, եւ ծածկելիս` ի կապուտակ`` մորթոյ ի վերուստ:

და ჰქმნე საფარველიცა კარვისა ტყავნი ვერძთანი მეწამულად ღებულნი და ზედა საბურველნი ტყავნი ჳაკინთის ფერნი ზედა კერძო. 14

14 And thou shalt make a covering for the tent of rams' skins dyed red, and a covering above of badgers' skins.

טו. וְעָשִׂיתָ אֶת הַקְּרָשִׁים לַמִּשְׁכָּן עֲצֵי שִׁטִּים עֹמְדִים:

καὶ ποιήσεις στύλους τῇ σκηνῇ ἐκ ξύλων ἀσήπτων

15 ܘܲܥܒܸܕ ܕܲܦܹ̈ܐ ܠܡܲܫܟܢܵܐ ܕܩܲܝܣܵܐ ܕܐܸܫܟܵܪܥܵܐ ܩܵܝܡܹ̈ܐ.

Facies et tabulas stantes tabernaculi de lignis setim,

Եւ արասցես զսիւնակս խորանին յանփուտ փայտից կանգնաւորս:

და ჰქმნნე სუეტნი კარვისანი ძელთაგან ულპოლველთა. 15

15 And thou shalt make boards for the tabernacle of shittim wood standing up.

טז. עֶשֶׂר אַמּוֹת אֹרֶךְ הַקָּרֶשׁ וְאַמָּה וַחֲצִי הָאַמָּה רֹחַב הַקֶּרֶשׁ הָאֶחָד:

δέκα πήχεων ποιήσεις τὸν στῦλον τὸν ἕνα καὶ πήχεος ἑνὸς καὶ ἡμίσους τὸ πλάτος τοῦ στύλου τοῦ ἑνός

16 ܥܣܲܪ ܐܲܡܝܼܢ ܐܘܼܪܟܹܗ ܕܕܲܦܵܐ ܚܲܕ݂: ܘܐܲܡܵܐ ܘܲܦܠܸܓ ܦܬ݂ܵܝܹܗ ܕܕܲܦܵܐ ܚܲܕ݂.

quæ singulæ denos cubitos in longitudine habeant, et in latitudine singulos ac semissem.

Ի տասն կանգնոյ զերկայնութիւն միոյ սիւնակին առնիցես, եւ ի միոջէ կանգնոյ եւ ի կիսոյ զթանձրութիւն եւ`` զլայնութիւն միոյ սիւնակին:

ათ წყრთა სიგრძე ერთისა სუეტისა და წყრთა ერთ და ნახევარ 16

16 Ten cubits shall be the length of a board, and a cubit and a half shall be the breadth of one board.

יז. שְׁתֵּי יָדוֹת לַקֶּרֶשׁ הָאֶחָד מְשֻׁלָּבֹת אִשָּׁה אֶל אֲחֹתָהּ כֵּן תַּעֲשֶׂה לְכֹל קַרְשֵׁי הַמִּשְׁכָּן:

δύο ἀγκωνίσκους τῷ στύλῳ τῷ ἑνὶ ἀντιπίπτοντας ἕτερον τῷ ἑτέρῳ οὕτως ποιήσεις πᾶσι τοῖς στύλοις τῆς σκηνῆς

17 ܘܬܲܪܬܹܿܝܢ ܨܵܝܪܵܬ݂ܵܐ ܠܕܲܦܵܐ ܚܲܕ݂: ܬܪܝܼܨܵܢ ܠܘܼܩܒܲܠ ܚܕ݂ܵܐ: ܗܵܟܲܢܵܐ ܬܸܥܒܸܕ ܠܟ݂ܠܗܘܿܢ ܕܲܦܵܘܗܝ ܕܡܲܫܟܢܵܐ.

In lateribus tabulæ, duæ incastraturæ fient, quibus tabula alteri tabulæ connectatur: atque in hunc modum cunctæ tabulæ parabuntur.

Եւ երկուս սփռիչս միում սիւնակի` ագուցեալ ընդ միմեանս``. այնպէս արասցես ամենայն սիւնակաց խորանին:

სივრცე ერთისა ორნი იდაყუნი სუეტსა მას ერთსა, წინააღმდგომნი ერთი ერთისაჲ. ესრეთ უყო ყოველთა სუეტთა კარვისათა. 17

17 Two tenons shall there be in one board, set in order one against another: thus shalt thou make for all the boards of the tabernacle.

יח. וְעָשִׂיתָ אֶת הַקְּרָשִׁים לַמִּשְׁכָּן עֶשְׂרִים קֶרֶשׁ לִפְאַת נֶגְבָּה תֵימָנָה:

καὶ ποιήσεις στύλους τῇ σκηνῇ εἴκοσι στύλους ἐκ τοῦ κλίτους τοῦ πρὸς βορρᾶν

18 ܘܲܥܒܸܕ ܕܲܦܵܐ ܠܡܲܫܟܢܵܐ: ܥܸܣܪܝܼܢ ܕܲܦܝܼܢ ܠܣܸܛܪܵܐ ܕܪܘܼܚܵܐ ܕܬܲܝܡܢܵܐ.

Quarum viginti erunt in latere meridiano quod vergit ad austrum.

Եւ արասցես քսան սիւնակս խորանին ի հիւսիսոյ կողմանէ:

და ჰქმნნე სუეტნი კარვისანი ოცნი სუეტნი ერთ კერძო ჩრდილოთ კერძო. 18

18 And thou shalt make the boards for the tabernacle, twenty boards on the south side southward.

יט. וְאַרְבָּעִים אַדְנֵי כֶסֶף תַּעֲשֶׂה תַּחַת עֶשְׂרִים הַקָּרֶשׁ שְׁנֵי אֲדָנִים תַּחַת הַקֶּרֶשׁ הָאֶחָד לִשְׁתֵּי יְדֹתָיו וּשְׁנֵי אֲדָנִים תַּחַת הַקֶּרֶשׁ הָאֶחָד לִשְׁתֵּי יְדֹתָיו:

καὶ τεσσαράκοντα βάσεις ἀργυρᾶς ποιήσεις τοῖς εἴκοσι στύλοις δύο βάσεις τῷ στύλῳ τῷ ἑνὶ εἰς ἀμφότερα τὰ μέρη αὐτοῦ καὶ δύο βάσεις τῷ στύλῳ τῷ ἑνὶ εἰς ἀμφότερα τὰ μέρη αὐτοῦ

19 ܘܐܲܪܒܿܥܝܼܢ ܣܵܡܟܹ̈ܐ ܕܣܹܐܡܵܐ ܬܸܥܒܸܕ ܬܚܹܝܬ݂ ܥܸܣܪܝܼܢ ܕܲܦܝܼܢ: ܬܪܹܝܢ ܣܵܡܟ݂ܝܼܢ ܬܚܹܝܬ݂ ܕܲܦܵܐ ܚܲܕ݂ ܠܬܲܪܬܹܿܝܢ ܨܵܝܪܵܬܹܗ: ܘܲܬ݂ܪܹܝܢ ܣܵܡܟ݂ܝܼܢ ܬܚܹܝܬ݂ ܕܲܦܵܐ ܐ̄ܚܪܹܢܵܐ ܠܬܲܪܬܹܿܝܢ ܨܵܝܪܵܬܹܗ.

Quibus quadraginta bases argenteas fundes, ut binæ bases singulis tabulis per duos angulos subjiciantur.

Եւ քառասուն խարիսխս արծաթիս արասցես քսանեցունց սեանցն``. երկու խարիսխք առ մի սիւն յերկոցունց կողմանց``, եւ երկու խարիսխք առ մի սիւն յերկոցունց կողմանց խորանին:

და ორმეოცი სუეტის თავები ვეცხლისა უქმნე ოცთა მათ სუეტთა, ორნი სუეტის თავნი ერთსა სუეტსა ორთავე კერძოთა მისთა. 19

19 And thou shalt make forty sockets of silver under the twenty boards; two sockets under one board for his two tenons, and two sockets under another board for his two tenons.

כ. וּלְצֶלַע הַמִּשְׁכָּן הַשֵּׁנִית לִפְאַת צָפוֹן עֶשְׂרִים קָרֶשׁ:

καὶ τὸ κλίτος τὸ δεύτερον τὸ πρὸς νότον εἴκοσι στύλους

20 ܘܲܠܣܸܛܪܵܐ ܐ̄ܚܪܹܢܵܐ ܕܡܲܫܟܢܵܐ ܡܼܢ ܪܘܼܚܵܐ ܕܓܲܪܒܿܝܵܐ ܥܸܣܪܝܼܢ ܕܲܦܝܼܢ.

In latere quoque secundo tabernaculi quod vergit ad aquilonem, viginti tabulæ erunt,

Եւ յերկրորդէ կողմանէ խորանին ընդ հարաւ քսան սիւն:

და ნაწილსა მეორესა სამხრით კერძოსა - ოცნი სუეტნი. 20

20 And for the second side of the tabernacle on the north side there shall be twenty boards:

כא. וְאַרְבָּעִים אַדְנֵיהֶם כָּסֶף שְׁנֵי אֲדָנִים תַּחַת הַקֶּרֶשׁ הָאֶחָד וּשְׁנֵי אֲדָנִים תַּחַת הַקֶּרֶשׁ הָאֶחָד:

καὶ τεσσαράκοντα βάσεις αὐτῶν ἀργυρᾶς δύο βάσεις τῷ στύλῳ τῷ ἑνὶ εἰς ἀμφότερα τὰ μέρη αὐτοῦ καὶ δύο βάσεις τῷ στύλῳ τῷ ἑνὶ εἰς ἀμφότερα τὰ μέρη αὐτοῦ

21 ܘܐܲܪܒܿܥܝܼܢ ܣܵܡܟ݂ܝܼܢ ܕܣܹܐܡܵܐ: ܬܪܹܝܢ ܣܵܡܟ݂ܝܼܢ ܬܚܹܝܬ݂ ܕܲܦܵܐ ܚܲܕ݂: ܘܲܬ݂ܪܹܝܢ ܣܵܡܟ݂ܝܼܢ ܬܚܹܝܬ݂ ܕܲܦܵܐ ܐ̄ܚܪܹܢܵܐ.

quadraginta habentes bases argenteas, binæ bases singulis tabulis supponentur.

եւ քառասուն խարիսխք նոցա արծաթիք. երկու խարիսխք առ մի սիւն յերկոցունց կողմանց:

და ორმეოცნი სუეტის თავნი მათნი ვეცხლისანი, ორნი სუეტის თავნი ერთსა სუეტსა ორთავე კერძოთა მისთა. 21

21 And their forty sockets of silver; two sockets under one board, and two sockets under another board.

כב. וּלְיַרְכְּתֵי הַמִּשְׁכָּן יָמָּה תַּעֲשֶׂה שִׁשָּׁה קְרָשִׁים:

καὶ ἐκ τῶν ὀπίσω τῆς σκηνῆς κατὰ τὸ μέρος τὸ πρὸς θάλασσαν ποιήσεις ἓξ στύλους

22 ܡܼܢ ܫܦܘܿܠܵܘܗܝ ܕܡܲܫܟܢܵܐ ܡܼܢ ܡܲܥܪܒ݂ܵܐ ܥܒܸܕ ܫܬܵܐ ܕܲܦܝܼܢ.

Ad occidentalem vero plagam tabernaculi facies sex tabulas,

Եւ յետուստ խորանին ի ծովակողմն կուսէ`` արասցես վեց սիւն:

და უკუანა კერძო კარვისა ზღუად მიმართ ჰქმნნე ექუსნი სუეტნი. 22

22 And for the sides of the tabernacle westward thou shalt make six boards.

כג. וּשְׁנֵי קְרָשִׁים תַּעֲשֶׂה לִמְקֻצְעֹת הַמִּשְׁכָּן בַּיַּרְכָתָיִם:

καὶ δύο στύλους ποιήσεις ἐπὶ τῶν γωνιῶν τῆς σκηνῆς ἐκ τῶν ὀπισθίων

23 ܘܲܬ݂ܪܹܝܢ ܕܲܦܝܼܢ ܬܸܥܒܸܕ ܠܙܵܘܝܵܬ݂ܵܐ ܕܡܲܫܟܢܵܐ ܡܼܢ ܫܦܘܿܠܲܝܗܘܿܢ.

et rursum alias duas quæ in angulis erigantur post tergum tabernaculi.

Եւ երկուս սիւնս արասցես յանկիւնս խորանին ի թիկանց կողմանէ:

და ორნი სუეტნი ჰქმნნე ყურეთა მის კარვისათა ზურგით კერძო. 23

23 And two boards shalt thou make for the corners of the tabernacle in the two sides.

כד. וְיִהְיוּ תֹאֲמִם מִלְּמַטָּה וְיַחְדָּו יִהְיוּ תַמִּים עַל רֹאשׁוֹ אֶל הַטַּבַּעַת הָאֶחָת כֵּן יִהְיֶה לִשְׁנֵיהֶם לִשְׁנֵי הַמִּקְצֹעֹת יִהְיוּ:

καὶ ἔσται ἐξ ἴσου κάτωθεν κατὰ τὸ αὐτὸ ἔσονται ἴσοι ἐκ τῶν κεφαλίδων εἰς σύμβλησιν μίαν οὕτως ποιήσεις ἀμφοτέραις ταῖς δυσὶν γωνίαις ἔστωσαν

24 ܘܢܸܗܘܘܿܢ ܫܘܹܝܢ ܡܼܢ ܠܬܲܚܬ: ܘܐܲܟ݂ܚ̄ܕ݂ܵܐ ܢܸܗܘܘܿܢ ܓܵܦܝܼܢ ܡܼܢ ܪܹܫܵܗ ܥܲܠ ܙܲܩܙܲܩܬ݂ܵܐ ܚܕ݂ܵܐ: ܗܵܟܲܢܵܐ ܠܲܬܪܲܝܗܘܿܢ ܣܵܡܟܹ̈ܐ: ܠܬܲܪܬܹܿܝܢ ܙܵܘܝܵܬ݂ܵܐ ܢܸܗܘܘܿܢ.

Eruntque conjunctæ a deorsum usque sursum, et una omnes compago retinebit. Duabus quoque tabulis quæ in angulis ponendæ sunt, similis junctura servabitur.

Եւ եղիցին հասարակ ի ներքուստ, եւ ըստ նմին օրինակի լինիցին զոյգք խոյակաց նորա ի մի խառնուած. նոյնպէս արասցես երկոցունց անկեանցն կանգնաւորս:

და იყვნენ სწორ ქუენა კერძო და მისებრვე იყუნენ სწოტნი სუეტის თავთაგან შესანაწევრებელად ერთად. ესრეთ უყო ორკერძოთავე მათ ორთა ყურეთა, რათა სწორ იყვნენ. 24

24 And they shall be coupled together beneath, and they shall be coupled together above the head of it unto one ring: thus shall it be for them both; they shall be for the two corners.

כה. וְהָיוּ שְׁמֹנָה קְרָשִׁים וְאַדְנֵיהֶם כֶּסֶף שִׁשָּׁה עָשָׂר אֲדָנִים שְׁנֵי אֲדָנִים תַּחַת הַקֶּרֶשׁ הָאֶחָד וּשְׁנֵי אֲדָנִים תַּחַת הַקֶּרֶשׁ הָאֶחָד:

καὶ ἔσονται ὀκτὼ στῦλοι καὶ αἱ βάσεις αὐτῶν ἀργυραῖ δέκα ἕξ δύο βάσεις τῷ στύλῳ τῷ ἑνὶ εἰς ἀμφότερα τὰ μέρη αὐτοῦ καὶ δύο βάσεις τῷ στύλῳ τῷ ἑνί

25 ܘܢܸܗܘܘܿܢ ܬܡܵܢܝܵܐ ܕܲܦܝܼܢ: ܘܣܵܡܟܲܝܗܘܿܢ ܕܣܹܐܡܵܐ ܫܸܬܿܬܲܥܣܲܪ: ܬܪܹܝܢ ܣܵܡܟ݂ܝܼܢ ܬܚܹܝܬ݂ ܕܲܦܵܐ ܚܲܕ: ܘܲܬ݂ܪܹܝܢ ܣܵܡܟ݂ܝܼܢ ܬܚܹܝܬ݂ ܕܲܦܵܐ ܐ̄ܚܪܹܢܵܐ.

Et erunt simul tabulæ octo, bases earum argenteæ sedecim, duabus basibus per unam tabulam supputatis.

Եւ եղիցին ութ սիւն. եւ խարիսխք նոցա արծաթիք` վեշտասան խարիսխք. երկու խարիսխք առ մի սիւն յերկոցունց կողմանց նորա, եւ երկու խարիսխք առ մեւս եւս սիւն:

და იყვნენ რვანი სუეტნი და ხარისხნი მათნი ვეცხლისანი ათექუსმეტნი. ორნი ხარისხნი - სუეტსა ერთსა და ორნი ხარისხნი - სუეტსა ერთსა და ორთავე კერძოთა მისთა. 25

25 And they shall be eight boards, and their sockets of silver, sixteen sockets; two sockets under one board, and two sockets under another board.

כו. וְעָשִׂיתָ בְרִיחִם עֲצֵי שִׁטִּים חֲמִשָּׁה לְקַרְשֵׁי צֶלַע הַמִּשְׁכָּן הָאֶחָד:

καὶ ποιήσεις μοχλοὺς ἐκ ξύλων ἀσήπτων πέντε τῷ ἑνὶ στύλῳ ἐκ τοῦ ἑνὸς μέρους τῆς σκηνῆς

26 ܘܲܥܒܸܕ ܡܘܼܟ݂ܠܹ̈ܐ ܕܩܲܝܣܵܐ ܕܐܸܫܟܵܪܥܵܐ: ܚܲܡܫܵܐ ܠܕܲܦܵܐ ܕܣܸܛܪܹܗ ܚܲܕ݂ ܕܡܲܫܟܢܵܐ.

Facies et vectes de lignis setim quinque ad continendas tabulas in uno latere tabernaculi,

Եւ արասցես նիգս յանփուտ փայտից. հինգ նիգ առ մի սիւն`` ի միոջէ կողմանէ խորանին:

და ჰქმნნე მოქლონნი ძელთაგან ულპოლველთა ხუთნი ერთსა სუეტსა ერთკერძო კარვისა. 26

26 And thou shalt make bars of shittim wood; five for the boards of the one side of the tabernacle,

כז. וַחֲמִשָּׁה בְרִיחִם לְקַרְשֵׁי צֶלַע הַמִּשְׁכָּן הַשֵּׁנִית וַחֲמִשָּׁה בְרִיחִם לְקַרְשֵׁי צֶלַע הַמִּשְׁכָּן לַיַּרְכָתַיִם יָמָּה:

καὶ πέντε μοχλοὺς τῷ στύλῳ τῷ κλίτει τῆς σκηνῆς τῷ δευτέρῳ καὶ πέντε μοχλοὺς τῷ στύλῳ τῷ ὀπισθίῳ τῷ κλίτει τῆς σκηνῆς τῷ πρὸς θάλασσαν

27 ܘܚܲܡܫܵܐ ܡܘܼܟ݂ܠܝܼܢ ܠܕܲܦܵܘܗܝ ܕܣܸܛܪܵܐ ܐ̄ܚܪܹܢܵܐ ܕܡܲܫܟܢܵܐ: ܘܚܲܡܫܵܐ ܡܘܼܟ݂ܠܝܼܢ ܠܕܲܦܵܘܗܝ ܕܣܸܛܪܵܐ ܐ̄ܚܪܹܢܵܐ ܡܼܢ ܫܦܘܿܠܵܘܗܝ ܕܡܲܫܟܢܵܐ ܡܼܢ ܡܲܥܪܒ݂ܵܐ.

et quinque alios in altero, et ejusdem numeri ad occidentalem plagam:

եւ հինգ նիգ առ մեւս եւս սիւն`` յերկրորդ կողմանէ խորանին. եւ հինգ նիգ առ մի սիւն`` ի թիկանց խորանին ընդ ծովակողմն:

და ხუთნი მოქლონნი ერთსა სუეტსა მეორესა კერძსა კარვისასა და ხუთნი მოქლონნი უკუანასა სუეტსა ზღუად მიმართსა კერძოსა კარვისასა. 27

27 And five bars for the boards of the other side of the tabernacle, and five bars for the boards of the side of the tabernacle, for the two sides westward.

כח. וְהַבְּרִיחַ הַתִּיכֹן בְּתוֹךְ הַקְּרָשִׁים מַבְרִחַ מִן הַקָּצֶה אֶל הַקָּצֶה:

καὶ ὁ μοχλὸς ὁ μέσος ἀνὰ μέσον τῶν στύλων διικνείσθω ἀπὸ τοῦ ἑνὸς κλίτους εἰς τὸ ἕτερον κλίτος

28 ܘܡܘܼܟ݂ܠܵܐ ܡܸܨܥܵܝܵܐ ܒܓ݂ܵܘ ܕܲܦܵܐ ܡܲܥܒܲܪ ܡܼܢ ܗܵܢܵܐ ܓܲܒܵܐ ܠܗܵܢܵܐ.

qui mittentur per medias tabulas a summo usque ad summum.

Եւ նիգ մի ի մէջ սեանցն` թափանցանց ի միոջէ ի մեւս կողմն:

და მოქლონი იგი შუა მოქმედებდენ საშუალ სუეტთასა ერთისა კერძოჲსგან მეორისა კერძისა მიმართ. 28

28 And the middle bar in the midst of the boards shall reach from end to end.

כט. וְאֶת הַקְּרָשִׁים תְּצַפֶּה זָהָב וְאֶת טַבְּעֹתֵיהֶם תַּעֲשֶׂה זָהָב בָּתִּים לַבְּרִיחִם וְצִפִּיתָ אֶת הַבְּרִיחִם זָהָב:

καὶ τοὺς στύλους καταχρυσώσεις χρυσίῳ καὶ τοὺς δακτυλίους ποιήσεις χρυσοῦς εἰς οὓς εἰσάξεις τοὺς μοχλούς καὶ καταχρυσώσεις τοὺς μοχλοὺς χρυσίῳ

29 ܘܕܲܦܹ̈ܐ ܩܪܘܿܡ ܕܲܗܒ݂ܵܐ: ܘܙܲܩܙܩܵܬ݂ܵܐ ܥܒܸܕ ܕܕܲܗܒ݂ܵܐ ܕܘܼܟܿܬ݂ܵܐ ܠܡܘܼܟ݂ܠܹ̈ܐ: ܘܲܩܪܘܿܡ ܠܡܘܼܟ݂ܠܹ̈ܐ ܕܲܗܒ݂ܵܐ.

Ipsas quoque tabulas deaurabis, et fundes in eis annulos aureos per quos vectes tabulata contineant: quos operies laminis aureis.

Եւ զսիւնսն պատեսցես ոսկւով. եւ արասցես օղս ոսկիս` յորս ագուցանիցես զնիգսն. եւ պատեսցես զնիգսն ոսկւով:

და სუეტნი იგი ოქრომოსილ ჰყვნე ოქროჲთა და ჰქმნნე ბეჭედნი ოქროჲსანი, რომელთა განაცუნე მოქლონნი იგი და ოქროვან-ჰყვნე მოქლონნი იგი ოქროჲთა. 29

29 And thou shalt overlay the boards with gold, and make their rings of gold for places for the bars: and thou shalt overlay the bars with gold.

ל. וַהֲקֵמֹתָ אֶת הַמִּשְׁכָּן כְּמִשְׁפָּטוֹ אֲשֶׁר הָרְאֵיתָ בָּהָר:

καὶ ἀναστήσεις τὴν σκηνὴν κατὰ τὸ εἶδος τὸ δεδειγμένον σοι ἐν τῷ ὄρει

30 ܘܐܲܩܝܼܡܲܝܗܝ ܠܡܲܫܟܢܵܐ ܒܙܸܕ݂ܩܹܗ ܐܲܝܟ݂ ܕܚܵܘܝܼܬܵܟ݂ ܒܛܘܼܪܵܐ.

Et eriges tabernaculum juxta exemplar quod tibi in monte monstratum est.

Եւ կանգնեսցես զխորանն ըստ օրինակին որ ցուցաւ քեզ ի լերին անդ:

და აღჰმართო კარავი იგი სახისაებრ ჩუენებულისა შენდა მთასა ზედა. 30

30 And thou shalt rear up the tabernacle according to the fashion thereof which was shewed thee in the mount.

לא. וְעָשִׂיתָ פָרֹכֶת תְּכֵלֶת וְאַרְגָּמָן וְתוֹלַעַת שָׁנִי וְשֵׁשׁ מָשְׁזָר מַעֲשֵׂה חשֵׁב יַעֲשֶׂה אֹתָהּ כְּרֻבִים:

καὶ ποιήσεις καταπέτασμα ἐξ ὑακίνθου καὶ πορφύρας καὶ κοκκίνου κεκλωσμένου καὶ βύσσου νενησμένης ἔργον ὑφαντὸν ποιήσεις αὐτὸ χερουβιμ

31 ܘܲܥܒܸܕ ܦܪܵܣܵܐ ܬܸܟ݂ܠܬ݂ܵܐ ܘܐܲܪܓܘܵܢܵܐ: ܘܨܘܼܒ݂ܥܵܐ ܕܲܙܚܘܿܪܝܼܬ݂ܵܐ: ܘܒ݂ܘܼܨܵܐ ܥܙܝܼܠܵܐ: ܥܒ݂ܵܕ݂ܵܐ ܕܐܘܼܡܵܢܵܐ ܥܒܸܕܲܝܗܝ ܟܪܘܼܒ݂ܵܐ.

Facies et velum de hyacintho, et purpura, coccoque bis tincto, et bysso retorta, opere plumario et pulchra varietate contextum:

Եւ արասցես վարագոյր ի կապուտակէ եւ ի ծիրանւոյ եւ ի կարմրոյ մանելոյ եւ ի բեհեզոյ նիւթելոյ. գործ անկուածոյ գործեսցես զնա քերուբ:

და ჰქმნე კრეტსაბმელი ჳაკინთისაგან და პორფირისა და ძოწეულისა ძახილისა და ბისონისა სთულისა, ნაქმარად ქსოილად ჰქმნე იგი ქერობინად. 31

31 And thou shalt make a vail of blue, and purple, and scarlet, and fine twined linen of cunning work: with cherubims shall it be made:

לב. וְנָתַתָּה אֹתָהּ עַל אַרְבָּעָה עַמּוּדֵי שִׁטִּים מְצֻפִּים זָהָב וָוֵיהֶם זָהָב עַל אַרְבָּעָה אַדְנֵי כָסֶף:

καὶ ἐπιθήσεις αὐτὸ ἐπὶ τεσσάρων στύλων ἀσήπτων κεχρυσωμένων χρυσίῳ καὶ αἱ κεφαλίδες αὐτῶν χρυσαῖ καὶ αἱ βάσεις αὐτῶν τέσσαρες ἀργυραῖ

32 ܘܣܝܼܡܲܝܗܝ ܥܲܠ ܐܲܪܒܥܵܐ ܥܲܡܘܼܕܹ̈ܐ ܕܐܸܫܟܵܪܥܵܐ ܕܲܩܪܝܼܡܝܼܢ ܕܲܗܒ݂ܵܐ ܘܩܘܼܒ݂ܥܲܝܗܘܿܢ ܕܲܗܒ݂ܵܐ: ܥܲܠ ܐܲܪܒܿܥܵܐ ܣܵܡܟܹ̈ܐ ܕܣܹܐܡܵܐ.

quod appendes ante quatuor columnas de lignis setim, quæ ipsæ quidem deauratæ erunt, et habebunt capita aurea, sed bases argenteas.

Եւ դիցես զնա ի վերայ չորեցունց անփուտ եւ ոսկիապատ սեանցն. եւ խոյակք նոցա ոսկիք, եւ խարիսխք նոցա արծաթիք:

და დასდვა ოთხთა სუეტთა ზედა ულპოველთა, შემოსილთა ოქროჲთა და სუეტისთავნი მათნი ოქროჲსანი და ხარისხნი მათნი ოთხნი - ვეცხლისანი. 32

32 And thou shalt hang it upon four pillars of shittim wood overlaid with gold: their hooks shall be of gold, upon the four sockets of silver.

לג. וְנָתַתָּה אֶת הַפָּרֹכֶת תַּחַת הַקְּרָסִים וְהֵבֵאתָ שָׁמָּה מִבֵּית לַפָּרֹכֶת אֵת אֲרוֹן הָעֵדוּת וְהִבְדִּילָה הַפָּרֹכֶת לָכֶם בֵּין הַקֹּדֶשׁ וּבֵין קֹדֶשׁ הַקֳּדָשִׁים:

καὶ θήσεις τὸ καταπέτασμα ἐπὶ τοὺς στύλους καὶ εἰσοίσεις ἐκεῖ ἐσώτερον τοῦ καταπετάσματος τὴν κιβωτὸν τοῦ μαρτυρίου καὶ διοριεῖ τὸ καταπέτασμα ὑμῖν ἀνὰ μέσον τοῦ ἁγίου καὶ ἀνὰ μέσον τοῦ ἁγίου τῶν ἁγίων

33 ܘܗܲܒ݂ ܦܪܵܣܵܐ ܬܚܹܝܬ݂ ܕܲܦܵܐ: ܘܐܲܥܸܠ ܠܬܲܡܵܢ ܠܓ݂ܵܘ ܡܼܢ ܦܪܵܣܵܐ ܩܹܒ݂ܘܼܬ݂ܵܐ ܕܣܵܗܕܘܼܬ݂ܵܐ: ܘܬܸܦܪܘܿܣ ܠܟ݂ܘܿܢ ܦܪܵܣܵܐ ܒܹܝܬ݂ ܩܘܼܕ݂ܫܵܐ: ܘܒܹܝܬ݂ ܩܕ݂ܘܿܫ ܩܘܼܕ݂ܫܹܐ.

Inseretur autem velum per circulos, intra quod pones arcam testimonii, quo et sanctuarium, et sanctuarii sanctuaria dividentur.

Եւ ձգեսցես զվարագոյրն սիւնէ ի սիւն``, եւ տարցիս ի ներքս քան զվարագոյրն զտապանակ վկայութեանն. եւ անջրպետիցէ ձեզ վարագոյրն ի մէջ սրբութեանն, եւ ի մէջ սրբութեան սրբութեանցն:

და დასდვა კრეტსაბმელი სუეტთა მათ ზედა. და შეიღო მუნ უშინაგანეს კრეტსაბმელისა კიდობანი წამებისაჲ და განგიწვალებდეს თქუენ კრეტსაბმელი იგი შორის წმიდისა მის და შორის წმიდისა წმიდათასა. 33

33 And thou shalt hang up the vail under the taches, that thou mayest bring in thither within the vail the ark of the testimony: and the vail shall divide unto you between the holy place and the most holy.

לד. וְנָתַתָּ אֶת הַכַּפֹּרֶת עַל אֲרוֹן הָעֵדֻת בְּקֹדֶשׁ הַקֳּדָשִׁים:

καὶ κατακαλύψεις τῷ καταπετάσματι τὴν κιβωτὸν τοῦ μαρτυρίου ἐν τῷ ἁγίῳ τῶν ἁγίων

34 ܘܲܬ݂ܣܝܼܡ ܚܘܼܣܵܝܵܐ ܥܲܠ ܩܹܒ݂ܘܼܬ݂ܵܐ ܕܣܵܗܕܘܼܬ݂ܵܐ ܒܲܩܕ݂ܘܿܫ ܩܘܼܕܫܹܐ.

Pones et propitiatorium super arcam testimonii in Sancto sanctorum,

Եւ ծածկեսցես վարագուրաւն զտապանակ`` վկայութեանն ի սրբութիւն սրբութեանցն:

და დაჰფარო კრეტსაბმელითა კიდობანი იგი წამებისაჲ წმიდათა შინა წმიდათასა. 34

34 And thou shalt put the mercy seat upon the ark of the testimony in the most holy place.

לה. וְשַׂמְתָּ אֶת הַשֻּׁלְחָן מִחוּץ לַפָּרֹכֶת וְאֶת הַמְּנֹרָה נֹכַח הַשֻּׁלְחָן עַל צֶלַע הַמִּשְׁכָּן תֵּימָנָה וְהַשֻּׁלְחָן תִּתֵּן עַל צֶלַע צָפוֹן:

καὶ θήσεις τὴν τράπεζαν ἔξωθεν τοῦ καταπετάσματος καὶ τὴν λυχνίαν ἀπέναντι τῆς τραπέζης ἐπὶ μέρους τῆς σκηνῆς τὸ πρὸς νότον καὶ τὴν τράπεζαν θήσεις ἐπὶ μέρους τῆς σκηνῆς τὸ πρὸς βορρᾶν

35 ܘܲܬ݂ܣܝܼܡ ܦܵܬ݂ܘܿܪܵܐ ܠܒܲܪ ܡܼܢ ܦܪܵܣܵܐ: ܘܲܡܢܵܪܬܵܐ ܠܘܼܩܒܲܠ ܦܵܬ݂ܘܿܪܵܐ ܥܲܠ ܣܸܛܪܵܐ ܕܡܲܫܟܢܵܐ ܡܼܢ ܬܲܝܡܢܵܐ ܘܦܵܬ݂ܘܿܪܵܐ ܬܣܝܼܡ ܥܲܠ ܣܸܛܪܵܐ ܕܓܲܪܒܝܵܐ.

mensamque extra velum, et contra mensam candelabrum in latere tabernaculi meridiano: mensa enim stabit in parte aquilonis.

Եւ դիցես զսեղանն արտաքոյ վարագուրին, եւ զաշտանակն յանդիման սեղանոյն` ի կողմանէ խորանին ընդ հարաւ. եւ զսեղանն դիցես ի կողմանէ խորանին ընդ հիւսիսի:

და დასდვა ტაბლა გარეშე კრეტსაბმელისა და სასანთლე წინაშე ტაბლისა სამხრად მიმართსა კერძოსა კარვისასა და ტაბლაჲ დასდვა ჩრდილოდ მიმართსა კერძოსა კარვისასა. 35

35 And thou shalt set the table without the vail, and the candlestick over against the table on the side of the tabernacle toward the south: and thou shalt put the table on the north side.

לו. וְעָשִׂיתָ מָסָךְ לְפֶתַח הָאֹהֶל תְּכֵלֶת וְאַרְגָּמָן וְתוֹלַעַת שָׁנִי וְשֵׁשׁ מָשְׁזָר מַעֲשֵׂה רֹקֵם:

καὶ ποιήσεις ἐπίσπαστρον ἐξ ὑακίνθου καὶ πορφύρας καὶ κοκκίνου κεκλωσμένου καὶ βύσσου κεκλωσμένης ἔργον ποικιλτοῦ

36 ܘܲܥܒܸܕ ܦܪܵܣܵܐ ܠܬܲܪܥܵܐ ܕܡܲܫܟܢܵܐ: ܬܟܸܠܬ݂ܵܐ: ܘܐܲܪܓܿܘܵܢܵܐ: ܘܨܘܼܒ݂ܥܵܐ ܕܲܙܚܘܿܪܝܼܬ݂ܵܐ: ܘܒ݂ܘܼܨܵܐ ܥܙܝܼܠܵܐ: ܥܒ݂ܵܕ݂ܵܐ ܕܨܘܼܪܬܵܐ.

Facies et tentorium in introitu tabernaculi de hyacintho, et purpura, coccoque bis tincto, et bysso retorta, opere plumarii.

Եւ արասցես սրահակ դրան խորանին ի կապուտակէ եւ ի ծիրանւոյ եւ ի կարմրոյ մանելոյ եւ ի բեհեզոյ նիւթելոյ, գործ նկարակերպ:

და ჰქმნე განსამარტებელი ჳაკინთისგან და პორფირისა და ძოწეულისა ძახილისა და ბისონისა სთულისა ნაქმრად ჭრელებულად: 36

36 And thou shalt make an hanging for the door of the tent, of blue, and purple, and scarlet, and fine twined linen, wrought with needlework.

לז. וְעָשִׂיתָ לַמָּסָךְ חֲמִשָּׁה עַמּוּדֵי שִׁטִּים וְצִפִּיתָ אֹתָם זָהָב וָוֵיהֶם זָהָב וְיָצַקְתָּ לָהֶם חֲמִשָּׁה אַדְנֵי נְחשֶׁת:

καὶ ποιήσεις τῷ καταπετάσματι πέντε στύλους καὶ χρυσώσεις αὐτοὺς χρυσίῳ καὶ αἱ κεφαλίδες αὐτῶν χρυσαῖ καὶ χωνεύσεις αὐτοῖς πέντε βάσεις χαλκᾶς

37 ܘܲܥܒܸܕ ܠܲܦܪܵܣܵܐ ܚܲܡܫܵܐ ܥܲܡܘܼܕܹ̈ܐ ܕܐܸܫܟܵܪܥܵܐ: ܘܲܩܪܘܿܡ ܐܸܢܘܿܢ ܕܲܗܒ݂ܵܐ: ܘܩܘܼܒ݂ܥܲܝܗܘܿܢ ܕܲܗܒ݂ܵܐ: ܘܲܥܒܸܕ݂ ܠܗܘܿܢ ܚܲܡܫܵܐ ܣܵܡܟܹ̈ܐ ܕܲܢܚܵܫܵܐ.

Et quinque columnas deaurabis lignorum setim, ante quas ducetur tentorium: quarum erunt capita aurea, et bases æneæ.

Եւ արասցես վարագուրին հինգ սիւնակ յանփուտ փայտից, եւ օծցես զնոսա ոսկւով, եւ խոյակք նոցա ոսկիք. եւ ձուլեսցես նոցա հինգ խարիսխ պղնձի:

და უქმნე კრეტსაბმელსა მას ხუთნი სუეტნი ხისაგან ულპოლველისა და ოქრომოსილ-ჰყვნე იგინი ოქროჲთა და სუეტის თავნი მათნი ოქროჲსანი და გამოადნვნე მათგან ხუთნი ხარისხნი რვალისანი. 37

37 And thou shalt make for the hanging five pillars of shittim wood, and overlay them with gold, and their hooks shall be of gold: and thou shalt cast five sockets of brass for them.

כז

ΚΖʹ

ܩܦܠܐܘܢ: ܟܙ.

Cap. 27

ԳԼ. ԻԷ

თავი ოცდამეშვიდე

א. וְעָשִׂיתָ אֶת הַמִּזְבֵּחַ עֲצֵי שִׁטִּים חָמֵשׁ אַמּוֹת אֹרֶךְ וְחָמֵשׁ אַמּוֹת רֹחַב רָבוּעַ יִהְיֶה הַמִּזְבֵּחַ וְשָׁלשׁ אַמּוֹת קֹמָתוֹ:

καὶ ποιήσεις θυσιαστήριον ἐκ ξύλων ἀσήπτων πέντε πήχεων τὸ μῆκος καὶ πέντε πήχεων τὸ εὖρος τετράγωνον ἔσται τὸ θυσιαστήριον καὶ τριῶν πήχεων τὸ ὕψος αὐτοῦ

1 ܘܲܥܒܸܕ ܡܲܕ݂ܒܚܵܐ ܕܩܲܝܣܵܐ ܕܐܸܫܟܵܪܥܵܐ: ܚܲܡܸܫ ܐܲܡܝܼܢ ܐܘܼܪܟܹܗ: ܘܚܲܡܸܫ ܐܲܡܝܼܢ ܦܬ݂ܵܝܹܗ: ܡܪܲܒܲܥ ܢܸܗܘܸܐ ܡܲܕ݂ܒܚܵܐ: ܘܲܬ݂ܠܵܬ݂ ܐܲܡܝܼܢ ܪܵܘܡܹܗ

Facies et altare de lignis setim, quod habebit quinque cubitus in longitudine, et totidem in latitudine, id est, quadrum, et tres cubitos in altitudine.

Եւ արասցես սեղան յանփուտ փայտից, ի հինգ կանգնոյ զերկայնութիւն եւ ի հինգ կանգնոյ զլայնութիւն. չորեքկուսի լինիցի սեղանն. եւ յերից կանգնոց զբարձրութիւն նորա:

და ჰქმნე საკურთხეველი ძელთაგან ულპოლველთა ხუთ წყრთა სიგრძე და ხუთ წყრთა სივრცე მისი, მოთხვითი იყოს საკურთხეველი იგი და სამი წყრთა სიმაღლე მისი. 1

1 And thou shalt make an altar of shittim wood, five cubits long, and five cubits broad; the altar shall be foursquare: and the height thereof shall be three cubits.

ב. וְעָשִׂיתָ קַרְנֹתָיו עַל אַרְבַּע פִּנֹּתָיו מִמֶּנּוּ תִּהְיֶיןָ קַרְנֹתָיו וְצִפִּיתָ אֹתוֹ נְחשֶׁת:

καὶ ποιήσεις τὰ κέρατα ἐπὶ τῶν τεσσάρων γωνιῶν ἐξ αὐτοῦ ἔσται τὰ κέρατα καὶ καλύψεις αὐτὰ χαλκῷ

2 ܘܲܥܒܸܕ ܩܲܪܢܵܬܹܗ ܥܲܠ ܐܲܪܒܲܥ ܙܵܘܝܵܬܹܗ: ܡܸܢܹܗ ܢܸܗܘܝܵܢ ܩܲܪܢܵܬܹܗ: ܘܲܩܪܘܿܡܲܝܗܝ ܢܚܵܫܵܐ.

Cornua autem per quatuor angulos ex ipso erunt: et operies illud ære.

Եւ արասցես զեղջեւրս նորա ի վերայ չորեցունց անկեանց իւրոց, զի անդստին ընտրեալ իցեն եղջեւրքն. եւ պատեսցես զնա պղնձով:

და უქმნნე რქანი ოთხთა კიდეთა მისთა. მისგანვე იყვნენ რქანი მისნი და დაჰფარნე იგინი რვალითა. 2

2 And thou shalt make the horns of it upon the four corners thereof: his horns shall be of the same: and thou shalt overlay it with brass.

ג. וְעָשִׂיתָ סִּירֹתָיו לְדַשְּׁנוֹ וְיָעָיו וּמִזְרְקֹתָיו וּמִזְלְגֹתָיו וּמַחְתֹּתָיו לְכָל כֵּלָיו תַּעֲשֶׂה נְחשֶׁת:

καὶ ποιήσεις στεφάνην τῷ θυσιαστηρίῳ καὶ τὸν καλυπτῆρα αὐτοῦ καὶ τὰς φιάλας αὐτοῦ καὶ τὰς κρεάγρας αὐτοῦ καὶ τὸ πυρεῖον αὐτοῦ καὶ πάντα τὰ σκεύη αὐτοῦ ποιήσεις χαλκᾶ

3 ܘܲܥܒܸܕ ܩܲܕ݂ܣܵܘܗܝ ܠܬܸܫܡܸܫܬܹܿܗ: ܘܐܝܼܕ݂ܵܘܗܝ ܘܩܲܪ̈ܕ݂ܵܠܵܘܗܝ ܘܡܲܫܠܵܘ̈ܵܬܹܗ: ܘܦܝܼܪܡܵܘܗܝ: ܘܟ݂ܠܗܘܿܢ ܡܵܐܢܵܘܗܝ ܬܸܥܒܸܕ ܕܲܢܚܵܫܵܐ.

Faciesque in usus ejus lebetes ad suscipiendos cineres, et forcipes atque fuscinulas, et ignium receptacula; omnia vasa ex ære fabricabis.

Եւ արասցես պսակ սեղանոյն, եւ զնուարտանն`` նորա, եւ զտաշտսն եւ զմսահանսն եւ զկրակարանսն, եւ զամենայն սպասն արասցես պղնձի:

და უქმნნე გჳრგჳნი საკურთხეველსა, დასაბურავი მისი და ფიალები მისი და ფუცხუები მისი და საცეცხური მისი და ყოველი ჭურჭელი მისი ჰქმნე რვალისა. 3

3 And thou shalt make his pans to receive his ashes, and his shovels, and his basons, and his fleshhooks, and his firepans: all the vessels thereof thou shalt make of brass.

ד. וְעָשִׂיתָ לּוֹ מִכְבָּר מַעֲשֵׂה רֶשֶׁת נְחשֶׁת וְעָשִׂיתָ עַל הָרֶשֶׁת אַרְבַּע טַבְּעֹת נְחשֶׁת עַל אַרְבַּע קְצוֹתָיו:

καὶ ποιήσεις αὐτῷ ἐσχάραν ἔργῳ δικτυωτῷ χαλκῆν καὶ ποιήσεις τῇ ἐσχάρᾳ τέσσαρας δακτυλίους χαλκοῦς ἐπὶ τὰ τέσσαρα κλίτη

4 ܘܲܥܒܸܕ ܩܲܪܩܸܠ ܐܲܝܟ݂ ܥܒ݂ܵܕ݂ܵܐ ܕܲܡܨܝܼܕܿܬܵܐ ܕܲܢܚܵܫܵܐ: ܘܲܥܒܸܕ ܥܲܠ ܩܲܪܩܸܠ ܐܲܪܒܲܥ ܙܲܩܙܩܲܢ ܕܲܢܚܵܫܵܐ ܥܲܠ ܐܲܪܒܥܵܐ ܣܸܛܪܵܘܗܝ.

Craticulamque in modum retis æneam: per cujus quatuor angulos erunt quatuor annuli ænei.

Եւ արասցես նմա գահաւորակ վանդակակերպ պղնձի. եւ արասցես գահաւորակին չորս օղամանեակս պղնձիս ի չորեցունց կողմանէ:

და უქმნე ლანძჳ ბადის სახე რვალისაჲ და აქმნე ლანძუსა ოთხნი ბეჭედნი რვალისანი ოთხთა კიდეთა მისთა. 4

4 And thou shalt make for it a grate of network of brass; and upon the net shalt thou make four brasen rings in the four corners thereof.

ה. וְנָתַתָּה אֹתָהּ תַּחַת כַּרְכֹּב הַמִּזְבֵּחַ מִלְּמָטָּה וְהָיְתָה הָרֶשֶׁת עַד חֲצִי הַמִּזְבֵּחַ:

καὶ ὑποθήσεις αὐτοὺς ὑπὸ τὴν ἐσχάραν τοῦ θυσιαστηρίου κάτωθεν ἔσται δὲ ἡ ἐσχάρα ἕως τοῦ ἡμίσους τοῦ θυσιαστηρίου

5 ܗܲܒܹܿܝܗܿ ܬܚܹܝܬ݂ ܫܦܘܿܠܵܘܗܝ ܕܡܲܕ݂ܒܚܵܐ ܡܼܢ ܠܬܲܚܬ: ܘܬܸܗܘܸܐ ܩܲܪܩܸܠ ܥܕܲܡܵܐ ܠܦܸܠܓܹܿܗ ܕܡܲܕ݂ܒܚܵܐ.

Quos pones subter arulam altaris: eritque craticula usque ad altaris medium.

Եւ դիցես զնոսա ընդ գահաւորակաւ`` սեղանոյն ի ներքոյ. եւ եղիցի գահաւորակն մինչեւ ի մէջ սեղանոյն:

და შემოუდრიკნე იგინი ლანძუსა მას საკურთხეველისასა ქუეშე კერძო, ხოლო იყოს ლანძჳ იგი ვიდრე ნახევრადმდე საკურთხეველისა. 5

5 And thou shalt put it under the compass of the altar beneath, that the net may be even to the midst of the altar.

ו. וְעָשִׂיתָ בַדִּים לַמִּזְבֵּחַ בַּדֵּי עֲצֵי שִׁטִּים וְצִפִּיתָ אֹתָם נְחשֶׁת:

καὶ ποιήσεις τῷ θυσιαστηρίῳ φορεῖς ἐκ ξύλων ἀσήπτων καὶ περιχαλκώσεις αὐτοὺς χαλκῷ

6 ܘܲܥܒܸܕ ܩܘܼܦܹ̈ܐ ܠܡܲܕ݂ܒܚܵܐ: ܩܘܼܦܹ̈ܐ ܕܩܲܝܣܵܐ ܕܐܸܫܟܵܪܥܵܐ: ܘܲܩܪܘܿܡ ܐܸܢܘܿܢ ܢܚܵܫܵܐ.

Facies et vectes altaris de lignis setim duos, quos operies laminis æneis:

Եւ արասցես լծակս սեղանոյն` լծակս յանփուտ փայտից. եւ պատեսցես զնոսա պղնձով:

და უქმნე აღსაღებელი საკურთხეველსა მას ძელთაგან ულპოლველთა და გარე შეჰრვალნე იგინი რვალითა. 6

6 And thou shalt make staves for the altar, staves of shittim wood, and overlay them with brass.

ז. וְהוּבָא אֶת בַּדָּיו בַּטַּבָּעֹת וְהָיוּ הַבַּדִּים עַל שְׁתֵּי צַלְעֹת הַמִּזְבֵּחַ בִּשְׂאֵת אֹתוֹ:

καὶ εἰσάξεις τοὺς φορεῖς εἰς τοὺς δακτυλίους καὶ ἔστωσαν οἱ φορεῖς κατὰ τὰ πλευρὰ τοῦ θυσιαστηρίου ἐν τῷ αἴρειν αὐτό

7 ܘܐܲܥܸܠ ܩܘܼܦܹ̈ܐ ܒܙܲܩܙܩܵܬ݂ܵܐ: ܘܢܸܗܘܘܿܢ ܥܲܠ ܬܪܹܝܢ ܣܸܛܪܵܘܗܝ ܕܡܲܕ݂ܒܚܵܐ ܡܵܐ ܕܫܵܩܠܝܼܢ ܠܹܗ.

et induces per circulos, eruntque ex utroque latere altaris ad portandum.

Եւ արկցես զլծակսն ընդ օղսն, եւ եղիցին լծակքն յերկոցունց կողմանց սեղանոյն` առ ի բառնալ զնա:

და განუხუნე აღსაღებელნი იგი ბეჭედთა მათ და იყვნენ აღსაღებელნი იგი ორთავე გუერდთა საკურთხეველისათა აღსაღებელად მისსა. 7

7 And the staves shall be put into the rings, and the staves shall be upon the two sides of the altar, to bear it.

ח. נְבוּב לֻחֹת תַּעֲשֶׂה אֹתוֹ כַּאֲשֶׁר הֶרְאָה אֹתְךָ בָּהָר כֵּן יַעֲשׂוּ:

κοῖλον σανιδωτὸν ποιήσεις αὐτό κατὰ τὸ παραδειχθέν σοι ἐν τῷ ὄρει οὕτως ποιήσεις αὐτό

8 ܚܠܝܼܠܵܐ ܕܕܲܦܹ̈ܐ ܬܸܥܒܿܕ݂ܝܼܘܗܝ: ܐܲܝܟ݂ ܕܚܵܘܝܼܬܵܟ݂ ܒܛܘܼܪܵܐ: ܗܵܟܲܢܵܐ ܢܸܥܒܕ݂ܘܼܢ.

Non solidum, sed inane et cavum intrinsecus facies illud, sicut tibi in monte monstratum est.

Խոր տախտակամածս արասցես զնա. ըստ օրինակին որպէս ցուցաւ քեզ ի լերին անդ, այնպէս արասցես զնա:

გრძელოვნად ფიცრედად ჰქმნე იგი ჩუენებულისაებრ შენდა მთასა ზედა, ეგრეთ ჰქმნნე. 8

8 Hollow with boards shalt thou make it: as it was shewed thee in the mount, so shall they make it.

ט. וְעָשִׂיתָ אֵת חֲצַר הַמִּשְׁכָּן לִפְאַת נֶגֶב תֵּימָנָה קְלָעִים לֶחָצֵר שֵׁשׁ מָשְׁזָר מֵאָה בָאַמָּה אֹרֶךְ לַפֵּאָה הָאֶחָת:

καὶ ποιήσεις αὐλὴν τῇ σκηνῇ εἰς τὸ κλίτος τὸ πρὸς λίβα ἱστία τῆς αὐλῆς ἐκ βύσσου κεκλωσμένης μῆκος ἑκατὸν πηχῶν τῷ ἑνὶ κλίτει

9 ܘܲܥܒܸܕ ܕܵܪܬܵܐ ܠܡܲܫܟܢܵܐ ܠܲܣܛܲܪ ܪܘܼܚܵܐ ܕܬܲܝܡܢܵܐ: ܣܸܕ݂ܪܹ̈ܐ ܕܕ݂ܵܪܬܵܐ ܕܒ݂ܘܼܨܵܐ ܥܙܝܼܠܵܐ: ܡܵܐܐ ܐܲܡܝܼܢ ܐܘܼܪܟܹܗ ܕܣܸܕ݂ܪܵܐ ܚܲܕ.

Facies et atrium tabernaculi, in cujus australi plaga contra meridiem erunt tentoria de bysso retorta: centum cubitos unum latus tenebit in longitudine.

Եւ արասցես սրահ խորանին. ի կողմ հարաւոյ եւ զառագաստ սրահին ի բեհեզոյ մանելոյ, հարեւր կանգուն յերկայնութիւն միոյ կողմանն:

და ჰქმნე ეზოჲ ტაძრისა კერძოჲსაჲ სამხრად მიმართსა, კრეტსაბმელი ეზოჲსაჲ ბისონისგან ძახილისა, სიგრძე - ასი წყრთაჲ ერთისა მის მომრგულებისაჲ. 9

ΚΗʹ

9 And thou shalt make the court of the tabernacle: for the south side southward there shall be hangings for the court of fine twined linen of an hundred cubits long for one side:

י. וְעַמֻּדָיו עֶשְׂרִים וְאַדְנֵיהֶם עֶשְׂרִים נְחשֶׁת וָוֵי הָעַמֻּדִים וַחֲשֻׁקֵיהֶם כָּסֶף:

καὶ οἱ στῦλοι αὐτῶν εἴκοσι καὶ αἱ βάσεις αὐτῶν εἴκοσι χαλκαῖ καὶ οἱ κρίκοι αὐτῶν καὶ αἱ ψαλίδες αὐτῶν ἀργυραῖ

10 ܘܥܲܡܘܼܕ݂ܵܘܗܝ ܥܸܣܪܝܼܢ: ܘܣܵܡܟܲܝܗܘܿܢ ܥܸܣܪܝܼܢ ܕܲܢܚܵܫܵܐ: ܘܩܘܼܒ݂ܥܲܝܗܘܿܢ ܕܥܲܡܘܼܕܹ̈ܐ ܘܲܩܪܵܡܗܘܿܢ ܕܣܹܐܡܵܐ.

Et columnas viginti cum basibus totidem æneis, quæ capita cum cælaturis suis habebunt argentea.

եւ սիւնք նորա քսան, եւ խարիսխք նոցա պղնձիք քսան, եւ օղք նոցա եւ խոյակք նոցա արծաթիք:

და სუეტნი მათნი ოცნი და ხარისხნი მათნი - ოცნი რვალისანი და კარშიკნი მათნი და მარწუხნი მათნი - ვეცხლისანი. 10

10 And the twenty pillars thereof and their twenty sockets shall be of brass; the hooks of the pillars and their fillets shall be of silver.

יא. וְכֵן לִפְאַת צָפוֹן בָּאֹרֶךְ קְלָעִים מֵאָה אֹרֶךְ וְעַמּוּדָיו עֶשְׂרִים וְאַדְנֵיהֶם עֶשְׂרִים נְחשֶׁת וָוֵי הָעַמֻּדִים וַחֲשֻׁקֵיהֶם כָּסֶף:

οὕτως τῷ κλίτει τῷ πρὸς ἀπηλιώτην ἱστία ἑκατὸν πηχῶν μῆκος καὶ οἱ στῦλοι αὐτῶν εἴκοσι καὶ αἱ βάσεις αὐτῶν εἴκοσι χαλκαῖ καὶ οἱ κρίκοι καὶ αἱ ψαλίδες τῶν στύλων καὶ αἱ βάσεις αὐτῶν περιηργυρωμέναι ἀργύρῳ

11 ܘܗܵܟܲܢܵܐ ܠܣܸܛܪܵܐ ܕܓܲܪܒܿܝܵܐ: ܒܐܘܼܪܟܵܐ ܣܸܕ݂ܪܹ̈ܐ ܡܵܐܐ ܐܲܡܝܼܢ: ܘܥܲܡܘܼܕ݂ܵܘܗܝ ܥܸܣܪܝܼܢ: ܘܣܵܡܟܲܝܗܘܿܢ ܥܸܣܪܝܼܢ ܕܲܢܚܵܫܵܐ: ܘܩܘܼܒ݂ܥܲܝܗܘܿܢ ܕܥܲܡܘܼܕܹ̈ܐ ܘܲܩܪܵܡܗܘܿܢ ܕܣܹܐܡܵܐ.

Similiter et in latere aquilonis per longum erunt tentoria centum cubitorum, columnæ viginti, et bases æneæ ejusdem numeri, et capita earum cum cælaturis suis argentea.

Նոյնպէս եւ ի կողմանն որ ընդ հիւսիսի` առագաստքն հարեւր կանգուն յերկայնութիւն. եւ սիւնք նոցա պղնձիք քսան, եւ խարիսխք նոցա պղնձիք քսան, եւ խոյօղք նոցա եւ խարիսխք սեանցն, եւ խարիսխք պատեալ արծաթով:

ეგრეთვე კერძოსა აღმოსავლად მიმართსა - კრეტსაბმელი, ასი წყრთა სიგრძით და სუეტნი მისნი ოცნი - რვალისანი და ხარისხნი მისნი ოცნი - რვალისანი და კარშიკნი მისნი და მარწუხნი სუეტთანი და ხარსხნი - გარემოვეცხლულ ვეცხლითა. 11

11 And likewise for the north side in length there shall be hangings of an hundred cubits long, and his twenty pillars and their twenty sockets of brass; the hooks of the pillars and their fillets of silver.

יב. וְרֹחַב הֶחָצֵר לִפְאַת יָם קְלָעִים חֲמִשִּׁים אַמָּה עַמֻּדֵיהֶם עֲשָׂרָה וְאַדְנֵיהֶם עֲשָׂרָה:

τὸ δὲ εὖρος τῆς αὐλῆς τὸ κατὰ θάλασσαν ἱστία πεντήκοντα πηχῶν στῦλοι αὐτῶν δέκα καὶ αἱ βάσεις αὐτῶν δέκα

12 ܘܲܦܬ݂ܵܝܵܗ ܕܕܲܪܬܵܐ ܠܣܸܛܪܵܐ ܕܡܲܥܪܒ݂ܵܐ: ܣܸܕ݂ܪܹ̈ܐ ܚܲܡܫܝܼܢ ܐܲܡܝܼܢ: ܘܥܲܡܘܼܕܲܝܗܘܿܢ ܥܸܣܪܵܐ: ܘܣܵܡܟܲܝܗܘܿܢ ܥܸܣܪܵܐ.

In latitudine vero atrii, quod respicit ad occidentem, erunt tentoria per quinquaginta cubitos, et columnæ decem, basesque totidem.

Եւ ի լայնութիւն սրահին ընդ ծովակողմն` առագաստք ի յիսուն կանգնոյ, սիւնք նոցա տասն եւ խարիսխք նոցա տասն:

ხოლო სივრცე ეზოჲსა ზღჳთ კერძოჲსა - კრეტსაბმელი წყრთაჲ ერგასისი, სუეტნი მისნი - ათ და ხარისხნი მათნი - ათ. 12

12 And for the breadth of the court on the west side shall be hangings of fifty cubits: their pillars ten, and their sockets ten.

יג. וְרֹחַב הֶחָצֵר לִפְאַת קֵדְמָה מִזְרָחָה חֲמִשִּׁים אַמָּה:

καὶ εὖρος τῆς αὐλῆς τὸ πρὸς νότον ἱστία πεντήκοντα πήχεων στῦλοι αὐτῶν δέκα καὶ αἱ βάσεις αὐτῶν δέκα

13 ܘܲܦܬ݂ܵܝܵܗ ܕܕܲܪܬܵܐ ܠܣܸܛܪܵܐ ܕܪܘܼܚܵܐ ܕܡܲܕ݂ܢܚܵܐ ܚܲܡܫܝܼܢ ܐܲܡܝܼܢ.

In ea quoque atrii latitudine, quæ respicit ad orientem, quinquaginta cubiti erunt.

Եւ լայնութիւն առաջին սրահին`` որ ընդ արեւելս` առագաստք ի յիսուն կանգնոյ, սիւնք նոցա տասն եւ խարիսխք նոցա տասն:

ხოლო სივრცე ეზოჲსა ჩრდილო კერძოჲსაჲ - კრეტსაბმელი წყრთაჲ ერგასისი, სუეტნი მათნი - ათ და ხარისხნი მათნი - ათ. 13

13 And the breadth of the court on the east side eastward shall be fifty cubits.

יד. וַחֲמֵשׁ עֶשְׂרֵה אַמָּה קְלָעִים לַכָּתֵף עַמֻּדֵיהֶם שְׁלשָׁה וְאַדְנֵיהֶם שְׁלשָׁה:

καὶ πεντεκαίδεκα πήχεων τὸ ὕψος τῶν ἱστίων τῷ κλίτει τῷ ἑνί στῦλοι αὐτῶν τρεῖς καὶ αἱ βάσεις αὐτῶν τρεῖς

14 ܘܚܲܡܫܲܥܸܣܪܹܐ ܐܲܡܝܼܢ ܠܣܸܕ݂ܪܹ̈ܐ ܕܣܸܛܪܵܐ: ܥܲܡܘܼܕܲܝܗܘܿܢ ܬܠܵܬ݂ܵܐ: ܘܣܵܡܟܲܝܗܘܿܢ ܬܠܵܬ݂ܵܐ.

In quibus quindecim cubitorum tentoria lateri uno deputabuntur, columnæque tres et bases totidem:

Եւ ի հնգետասան կանգնոյ բարձրութիւն առագաստիցն ի միոջէ կողմանէ. սիւնք նոցա երեք եւ խարիսխք նոցա երեք:

და ათხუთმეტი წყრთაჲ - სიმაღლე კრეტსაბმელთა ერთისა მის კერძოჲსათა, სუეტნი მათნი - სამ და ხარისხნი მათნი - სამ. 14

14 The hangings of one side of the gate shall be fifteen cubits: their pillars three, and their sockets three.

טו. וְלַכָּתֵף הַשֵּׁנִית חֲמֵשׁ עֶשְׂרֵה קְלָעִים עַמֻּדֵיהֶם שְׁלשָׁה וְאַדְנֵיהֶם שְׁלשָׁה:

καὶ τὸ κλίτος τὸ δεύτερον δέκα πέντε πηχῶν τῶν ἱστίων τὸ ὕψος στῦλοι αὐτῶν τρεῖς καὶ αἱ βάσεις αὐτῶν τρεῖς

15 ܘܲܠܣܸܛܪܵܐ ܬܸܢܝܵܢܵܐ ܚܲܡܸܫܬܲܥܣܲܪ ܣܸܕ݂ܪܝܼܢ: ܥܲܡܘܼܕܲܝܗܘܿܢ ܬܠܵܬ݂ܵܐ ܘܣܵܡܟܲܝܗܘܿܢ ܬܠܵܬ݂ܵܐ.

et in latere altero erunt tentoria cubitos obtinentia quindecim, columnæ tres, et bases totidem.

Եւ յերկրորդում կողմանն` հնգետասան կանգուն առագաստիցն ի բարձրութիւն. սիւնք նոցա երեք եւ խարիսխք նոցա երեք:

და მეორისა კერძოჲსა - ათხუთმეტი წყრთაჲ სიმაღლე კრეტსაბმელთა, სუეტნი მათნი - სამ და ხარისხნი მათნი - სამ. 15

15 And on the other side shall be hangings fifteen cubits: their pillars three, and their sockets three.

טז. וּלְשַׁעַר הֶחָצֵר מָסָךְ עֶשְׂרִים אַמָּה תְּכֵלֶת וְאַרְגָּמָן וְתוֹלַעַת שָׁנִי וְשֵׁשׁ מָשְׁזָר מַעֲשֵׂה רֹקֵם עַמֻּדֵיהֶם אַרְבָּעָה וְאַדְנֵיהֶם אַרְבָּעָה:

καὶ τῇ πύλῃ τῆς αὐλῆς κάλυμμα εἴκοσι πηχῶν τὸ ὕψος ἐξ ὑακίνθου καὶ πορφύρας καὶ κοκκίνου κεκλωσμένου καὶ βύσσου κεκλωσμένης τῇ ποικιλίᾳ τοῦ ῥαφιδευτοῦ στῦλοι αὐτῶν τέσσαρες καὶ αἱ βάσεις αὐτῶν τέσσαρες

16 ܘܲܠܬܲܪܥܵܐ ܕܕ݂ܵܪܬܵܐ ܦܪܵܣܵܐ ܥܸܣܪܝܼܢ ܐܲܡܝܼܢ: ܬܸܟ݂ܠܬ݂ܵܐ: ܘܐܲܪܓܘܵܢܵܐ: ܘܨܘܼܒ݂ܥܵܐ ܕܲܙܚܘܿܪܝܼܬ݂ܵܐ: ܘܒ݂ܘܼܨܵܐ ܥܙܝܼܠܵܐ: ܥܒ݂ܵܕ݂ܵܐ ܕܨܘܼܪܬܵܐ: ܥܲܡܘܼܕܲܝܗܘܿܢ ܐܲܪܒܥܵܐ: ܘܣܵܡܟܲܝܗܘܿܢ ܐܲܪܒܥܵܐ.

In introitu vero atrii fiet tentorium cubitorum viginti ex hyacintho et purpura, coccoque bis tincto, et bysso retorta, opere plumarii: columnas habebit quatuor, cum basibus totidem.

Եւ դրան սրահին վարագոյր` քսան կանգուն ի բարձրութիւն, ի կապուտակէ եւ ի ծիրանւոյ եւ ի կարմրոյ մանելոյ եւ ի բեհեզոյ նիւթելոյ, նկարէն յասղնագործաց. եւ սիւնք նոցա չորք եւ խարիսխք նոցա չորք:

და ბჭესა მას ეზოჲსასა საბურველი - ოცი წყრთაჲ სიმაღლით ჳაკინთისაგან და პორფირისა და ძოწეულისა ძახილისა და ბისონისა გრეხილისა ჭრელად ნემსულისა სუეტნი მისნი - ოთხ და ხარისხნი მისნი - ოთხ. 16

16 And for the gate of the court shall be an hanging of twenty cubits, of blue, and purple, and scarlet, and fine twined linen, wrought with needlework: and their pillars shall be four, and their sockets four.

יז. כָּל עַמּוּדֵי הֶחָצֵר סָבִיב מְחֻשָּׁקִים כֶּסֶף וָוֵיהֶם כָּסֶף וְאַדְנֵיהֶם נְחשֶׁת:

πάντες οἱ στῦλοι τῆς αὐλῆς κύκλῳ κατηργυρωμένοι ἀργυρίῳ καὶ αἱ κεφαλίδες αὐτῶν ἀργυραῖ καὶ αἱ βάσεις αὐτῶν χαλκαῖ

17 ܟܠܗܘܿܢ ܥܲܡܘܼܕܹ̈ܐ ܕܕ݂ܵܪܬܵܐ ܟܲܕ݂ ܚܲܕ݂ܪܵܐ ܩܪܝܼܡܝܼܢ ܣܹܐܡܵܐ: ܘܩܘܼܒ݂ܥܲܝܗܘܿܢ ܕܣܹܐܡܵܐ: ܘܣܵܡܟܲܝܗܘܿܢ ܕܲܢܚܵܫܵܐ.

Omnes columnæ atrii per circuitum vestitæ erunt argenteis laminis, capitibus argenteis, et basibus æneis.

Ամենայն սիւնք սրահին շուրջանակի` արծաթապատք, եւ խոյակք`` նոցա արծաթիք, եւ խարիսխք նոցա պղնձիք:

ყოველნი სუეტნი ეზოჲსანი გარემოჲს - რვალისანი და მოვეცხლილნი ვეცხლითა, სუეტის თავნი მათნი - ვეცხლისანი და ხარისხნი მაინი - რვალისანი. 17

17 All the pillars round about the court shall be filleted with silver; their hooks shall be of silver, and their sockets of brass.

יח. אֹרֶךְ הֶחָצֵר מֵאָה בָאַמָּה וְרֹחַב חֲמִשִּׁים בַּחֲמִשִּׁים וְקֹמָה חָמֵשׁ אַמּוֹת שֵׁשׁ מָשְׁזָר וְאַדְנֵיהֶם נְחשֶׁת:

τὸ δὲ μῆκος τῆς αὐλῆς ἑκατὸν ἐφ᾽ ἑκατόν καὶ εὖρος πεντήκοντα ἐπὶ πεντήκοντα καὶ ὕψος πέντε πηχῶν ἐκ βύσσου κεκλωσμένης καὶ αἱ βάσεις αὐτῶν χαλκαῖ

18 ܘܐܼܘܪܟܵܗ ܕܕ݂ܵܪܬܵܐ ܡܵܐܐ ܐܲܡܝܼܢ: ܘܲܦܬ݂ܵܝܵܗ ܚܲܡܫܝܼܢ ܒܚܲܡܫܝܼܢ: ܘܪܵܘܡܵܗ ܚܲܡܸܫ ܐܲܡܝܼܢ: ܕܒ݂ܘܼܨܵܐ ܥܙܝܼܠܵܐ: ܘܣܵܡܟܲܝܗܘܿܢ ܕܲܢܚܵܫܵܐ.

In longitudine occupabit atrium cubitos centum, in latitudine quinquaginta, altitudo quinque cubitorum erit: fietque de bysso retorta, et habebit bases æneas.

Եւ երկայնութիւն սրահին հարեւր առ հարեւր``, եւ լայնութիւն յիսուն առ յիսուն, եւ բարձրութիւն հնգետասան կանգուն, ի բեհեզոյ մանելոյ. եւ խարիսխք նոցա պղնձիք:

ხოლო სიგრძე ეზოჲსა - ასი ასსა თანა და სივრცე - ერგასისი ერგასისსა თანა, და სიმაღლე - ხუთ წყრთა ბისონისაგან გრეხილისა და ხარისხნი მათნი რვალისანი. 18

18 The length of the court shall be an hundred cubits, and the breadth fifty every where, and the height five cubits of fine twined linen, and their sockets of brass.

יט. לְכֹל כְּלֵי הַמִּשְׁכָּן בְּכֹל עֲבֹדָתוֹ וְכָל יְתֵדֹתָיו וְכָל יִתְדֹת הֶחָצֵר נְחשֶׁת:

καὶ πᾶσα ἡ κατασκευὴ καὶ πάντα τὰ ἐργαλεῖα καὶ οἱ πάσσαλοι τῆς αὐλῆς χαλκοῖ

19 ܟܠܗܘܿܢ ܡܵܐܢܹ̈ܐ ܕܡܲܫܟܢܵܐ: ܘܟ݂ܠܹܗ ܦܘܼܠܚܵܢܹܗ: ܘܟ݂ܠܗܘܿܢ ܣܸܟܵܘܗܝ: ܘܟ݂ܠܗܹܝܢ ܣܸܟܹ̈ܐ ܕܕ݂ܵܪܬܵܐ: ܕܲܢܚܵܫܵܐ.

Cuncta vasa tabernaculi in omnes usus et cæremonias, tam paxillos ejus quam atrii, ex ære facies.

Եւ ամենայն կահ խորանին եւ ամենայն գործի նորա`` եւ ամենայն ցիցք սրահին` պղնձիք:

და ყოველი სამზადისი კარვისა და ყოველნი ჭურჭელნი და მანანი მის ეზოჲსანი - რვალისანი. 19

19 All the vessels of the tabernacle in all the service thereof, and all the pins thereof, and all the pins of the court, shall be of brass.

כ. וְאַתָּה תְּצַוֶּה אֶת בְּנֵי יִשְׂרָאֵל וְיִקְחוּ אֵלֶיךָ שֶׁמֶן זַיִת זָךְ כָּתִית לַמָּאוֹר לְהַעֲלֹת נֵר תָּמִיד:

καὶ σὺ σύνταξον τοῖς υἱοῖς Ισραηλ καὶ λαβέτωσάν σοι ἔλαιον ἐξ ἐλαίων ἄτρυγον καθαρὸν κεκομμένον εἰς φῶς καῦσαι ἵνα κάηται λύχνος διὰ παντός

20 ܘܐܲܢ̄ܬ ܦܲܩܸܕ݂ ܠܲܒ݂ܢܲܝ ܝܼܣܪܵܝܹܠ: ܘܢܸܣܒ݂ܘܿܢ ܠܵܟ݂ ܡܸܫܚܵܐ ܕܲܟ݂ܝܵܐ ܕܙܲܝܬܵܐ ܥܨܝܼܪܵܐ: ܠܡܲܢܗܵܪܘܼ ܫܪܵܓ݂ܵܐ ܐܲܡܝܼܢܵܐܝܼܬ݂.

Præcipe filiis Israël ut afferant tibi oleum de arboribus olivarum purissimum, piloque contusum, ut ardeat lucerna semper

Եւ դու պատուիրեա որդւոցն Իսրայելի, եւ առցեն քեզ ձէթ ի ձիթենեաց պարզ, սուրբ, խակակութ,`` ի լոյս. զի եղիցի ճրագ հանապազորդ:

და შენ ამცენ ძეთა ისრაჱლისათა და მოიღე ზეთი ზეთთაგან უთხლეო, წმიდა, წურვილი სანთებლად, რათა მარადის ენთებოდის სასანთლე. 20

20 And thou shalt command the children of Israel, that they bring thee pure oil olive beaten for the light, to cause the lamp to burn always.

כא. בְּאֹהֶל מוֹעֵד מִחוּץ לַפָּרֹכֶת אֲשֶׁר עַל הָעֵדֻת יַעֲרֹךְ אֹתוֹ אַהֲרֹן וּבָנָיו מֵעֶרֶב עַד בֹּקֶר לִפְנֵי יְהֹוָה חֻקַּת עוֹלָם לְדֹרֹתָם מֵאֵת בְּנֵי יִשְׂרָאֵל:

ἐν τῇ σκηνῇ τοῦ μαρτυρίου ἔξωθεν τοῦ καταπετάσματος τοῦ ἐπὶ τῆς διαθήκης καύσει αὐτὸ Ααρων καὶ οἱ υἱοὶ αὐτοῦ ἀφ᾽ ἑσπέρας ἕως πρωὶ ἐναντίον κυρίου νόμιμον αἰώνιον εἰς τὰς γενεὰς ὑμῶν παρὰ τῶν υἱῶν Ισραηλ

21 ܒܡܲܫܟܲܢ ܙܲܒ݂ܢܵܐ ܠܒܲܪ ܡܼܢ ܦܪܵܣܵܐ ܕܥܲܠ ܣܵܗܕܘܼܬ݂ܵܐ: ܘܢܸܣܕ݂ܘܿܪ ܐܸܢܘܿܢ ܐܲܗܪܘܿܢ ܘܲܒ݂ܢܵܘܗܝ ܡܼܢ ܪܲܡܫܵܐ ܘܲܥܕܲܡܵܐ ܠܨܲܦܪܵܐ ܩܕ݂ܵܡ ܡܵܪܝܵܐ: ܢܵܡܘܿܣܵܐ ܠܥܵܠܲܡ ܠܕ݂ܵܪܲܝܟܿܘܿܢ ܡܼܢ ܠܘܵܬ݂ ܒܢܲܝ ܝܼܣܪܵܝܹܠ.

in tabernaculo testimonii, extra velum quod oppansum est testimonio. Et collocabunt eam Aaron et filii ejus, ut usque mane luceat coram Domino. Perpetuus erit cultus per successiones eorum a filiis Israël.

Ի խորանին վկայութեան` արտաքոյ վարագուրի ուխտին, լուցանիցէ զնա Ահարոն եւ որդիք իւր յերեկորեայ մինչեւ ցառաւօտ առաջի Տեառն. օրէն յաւիտենական յազգս ձեր առ ի յորդւոցն Իսրայելի:

კარავსა შინა წამებისასა გარეშე კრეტსაბმელსა ზედა კერძოსა აღთქუმისასა ანთებდენ მას აჰრონ და ძენი მისნი მწუხრითგან ვიდრე განთიადადმდე წინაშე უფლისა შჯულად საუკუნოდ ნათესავსა შინა თქუენსა ძეთა მიერ ისრაჱლისათა. 21

21 In the tabernacle of the congregation without the vail, which is before the testimony, Aaron and his sons shall order it from evening to morning before the LORD: it shall be a statute for ever unto their generations on the behalf of the children of Israel.

כח

ΚΗʹ

ܩܦܠܐܘܢ: ܟܚ.

Cap. 28

ԳԼ. ԻԸ

თავი ოცდამერვე

א. וְאַתָּה הַקְרֵב אֵלֶיךָ אֶת אַהֲרֹן אָחִיךָ וְאֶת בָּנָיו אִתּוֹ מִתּוֹךְ בְּנֵי יִשְׂרָאֵל לְכַהֲנוֹ לִי אַהֲרֹן נָדָב וַאֲבִיהוּא אֶלְעָזָר וְאִיתָמָר בְּנֵי אַהֲרֹן:

καὶ σὺ προσαγάγου πρὸς σεαυτὸν τόν τε Ααρων τὸν ἀδελφόν σου καὶ τοὺς υἱοὺς αὐτοῦ ἐκ τῶν υἱῶν Ισραηλ ἱερατεύειν μοι Ααρων καὶ Ναδαβ καὶ Αβιουδ καὶ Ελεαζαρ καὶ Ιθαμαρ υἱοὺς Ααρων

1 ܘܐܲܢ̄ܬ ܩܲܪܸܒ݂ ܠܵܟ݂ ܠܐܲܗܪܘܿܢ ܐܲܚܘܼܟ݂: ܘܠܲܒ݂ܢܵܘܗܝ ܥܲܡܹܗ ܡܼܢ ܓܵܘ ܒܢܲܝ ܝܼܣܪܵܝܹܠ ܠܲܡܟܲܗܵܢܘܼ ܠܝܼ: ܐܲܗܪܘܿܢ: ܘܢܵܕ݂ܵܒ݂: ܘܐܲܒ݂ܝܼܗܘܿ: ܘܐܹܠܝܼܥܵܙܵܪ: ܘܐܝܼܬ݂ܵܡܵܪ: ܒܢܲܝ ܐܲܗܪܘܿܢ.

Applica quoque ad te Aaron fratrem tuum cum filiis suis de medio filiorum Israël, ut sacerdotio fungantur mihi: Aaron, Nadab, et Abiu, Eleazar, et Ithamar.

Եւ դու մատուսցես առ քեզ զԱհարոն զեղբայր քո, եւ զորդիս նորա ընդ նմա` յորդւոցն Իսրայելի, քահանայանալ ինձ. զԱհարոն եւ զՆաբադ եւ զԱբիուդ եւ զԵղիազար եւ զԻթամար զորդիս Ահարոնի:

და შენ მოიყვანე თავისა მომართ შენისა აჰრონ, ძმაჲ შენი, და ძენი მისნი ძეთაგან ისრაჱლისათა მღდელობად ჩემდა, აჰრონ და ნადაბ და აბიუდ და ელეაზარ და ითამარ, ძენი აჰრონისნი. 1

1 And take thou unto thee Aaron thy brother, and his sons with him, from among the children of Israel, that he may minister unto me in the priest's office, even Aaron, Nadab and Abihu, Eleazar and Ithamar, Aaron's sons.

ב. וְעָשִׂיתָ בִגְדֵי קֹדֶשׁ לְאַהֲרֹן אָחִיךָ לְכָבוֹד וּלְתִפְאָרֶת:

καὶ ποιήσεις στολὴν ἁγίαν Ααρων τῷ ἀδελφῷ σου εἰς τιμὴν καὶ δόξαν

2 ܘܲܥܒܸܕ ܠܒ݂ܘܼܫܲܝ ܩܘܼܕ݂ܫܵܐ ܠܐܲܗܪܘܿܢ ܐܲܚܘܼܟ݂: ܠܐܝܼܩܵܪܵܐ ܘܲܠܬܸܫܒܿܘܿܚܬܵܐ.

Faciesque vestem sanctam Aaron fratri tuo in gloriam et decorem.

Եւ արասցես պատմուճան սուրբ Ահարոնի եղբօր քում ի պատիւ եւ ի փառս:

და უქმნე შესამოსელი წმიდაჲ აჰრონს, ძმასა შენსა, უქმნე პატივად და დიდებად. 2

2 And thou shalt make holy garments for Aaron thy brother for glory and for beauty.

ג. וְאַתָּה תְּדַבֵּר אֶל כָּל חַכְמֵי לֵב אֲשֶׁר מִלֵּאתִיו רוּחַ חָכְמָה וְעָשׂוּ אֶת בִּגְדֵי אַהֲרֹן לְקַדְּשׁוֹ לְכַהֲנוֹ לִי:

καὶ σὺ λάλησον πᾶσι τοῖς σοφοῖς τῇ διανοίᾳ οὓς ἐνέπλησα πνεύματος αἰσθήσεως καὶ ποιήσουσιν τὴν στολὴν τὴν ἁγίαν Ααρων εἰς τὸ ἅγιον ἐν ᾗ ἱερατεύσει μοι

3 ܘܐܲܢ̄ܬ ܐܸܡܲܪ ܠܟ݂ܠܗܘܿܢ ܚܲܟܿܝܼܡܲܝ ܠܸܒܵܐ: ܕܲܡܠܹܝܬ݂ ܐܸܢܘܿܢ ܪܘܼܚܵܐ ܕܚܸܟ݂ܡܬ݂ܵܐ: ܘܢܸܥܒܿܕ݂ܘܼܢ ܠܒ݂ܘܼܫܲܝ ܩܘܼܕܫܵܐ ܠܐܲܗܪܘܿܢ ܠܲܡܩܲܕܵܫܘܼܬܹܗ: ܠܲܡܟܲܗܵܢܘܼ ܠܝܼ.

Et loqueris cunctis sapientibus corde quos replevi spiritu prudentiæ, ut faciant vestes Aaron, in quibus sanctificatus ministret mihi.

Եւ դու խօսեսցիս ընդ ամենայն իմաստունս մտօք, զորս լցուցից հոգւով իմաստութեան, եւ արասցեն պատմուճան սուրբ Ահարոնի ի սրբութիւն, որովք քահանայանայցէ ինձ:

და შენ მოუწოდე ყოველთა ბრძენთა გაგონებითა, რომელნი აღვავსენ სულითა მგძნობელობისათა და უქმნენ სამოსელი წმიდა აჰრონს სიწმიდედ, რომლითა მღდლობდეს ჩემდა. 3

3 And thou shalt speak unto all that are wise hearted, whom I have filled with the spirit of wisdom, that they may make Aaron's garments to consecrate him, that he may minister unto me in the priest's office.

ד. וְאֵלֶּה הַבְּגָדִים אֲשֶׁר יַעֲשׂוּ חשֶׁן וְאֵפוֹד וּמְעִיל וּכְתֹנֶת תַּשְׁבֵּץ מִצְנֶפֶת וְאַבְנֵט וְעָשׂוּ בִגְדֵי קֹדֶשׁ לְאַהֲרֹן אָחִיךָ וּלְבָנָיו לְכַהֲנוֹ לִי:

καὶ αὗται αἱ στολαί ἃς ποιήσουσιν τὸ περιστήθιον καὶ τὴν ἐπωμίδα καὶ τὸν ποδήρη καὶ χιτῶνα κοσυμβωτὸν καὶ κίδαριν καὶ ζώνην καὶ ποιήσουσιν στολὰς ἁγίας Ααρων καὶ τοῖς υἱοῖς αὐτοῦ εἰς τὸ ἱερατεύειν μοι

4 ܘܗܵܠܹܝܢ ܠܒ݂ܘܼܫܹ̈ܐ ܕܢܸܥܒܿܕ݂ܘܼܢ ܠܗܘܿܢ: ܦܪܵܙܘܿܡܵܐ: ܘܦܸܕܿܬ݂ܵܐ: ܘܲܦܪܝܼܣܵܐ: ܘܟ݂ܘܬܿܝܼܢܵܐ ܕܒ݂ܘܼܨܵܐ: ܘܡܲܨܢܲܦܬ݂ܵܐ: ܘܗܸܡܝܵܢܵܐ: ܘܢܸܥܒܿܕ݂ܘܼܢ ܠܒ݂ܘܼܫܲܝ ܩܘܼܕ݂ܫܵܐ ܠܐܲܗܪܘܿܢ ܐܲܚܘܼܟ݂: ܘܠܲܒ݂ܢܵܘܗܝ: ܠܲܡܟܲܗܵܢܘܼ ܠܝܼ.

Hæc autem erunt vestimenta quæ faciet: rationale et superhumerale, tunicam et lineam strictam, cidarim et balteum. Facient vestimenta sancta fratri tuo Aaron et filiis ejus, ut sacerdotio fungantur mihi.

Եւ այս օրինակ պատմուճանացն`` զոր առնիցեն. զպճղնաւորն եւ զվակաս զուսովք եւ զլանջօք, եւ զպատմուճանն բեհեզեայ`` եւ խոյր եւ կամար. եւ արասցեն պատմուճան սուրբ Ահարոնի եղբօր քում եւ որդւոց նորա` քահանայանալ ինձ:

და ესე არიან შესამოსელნი, რომელნი უქმნენ მკრდისა ზედა და სამჴარი და პოდირი და შესამოსელი ფესუედი და კიდარი და სარტყელი, და უქმნენ შესამოსელნი წმიდანი არონს და ძეთა მისთა მღდელობად ჩემდა. 4

4 And these are the garments which they shall make; a breastplate, and an ephod, and a robe, and a broidered coat, a mitre, and a girdle: and they shall make holy garments for Aaron thy brother, and his sons, that he may minister unto me in the priest's office.

ה. וְהֵם יִקְחוּ אֶת הַזָּהָב וְאֶת הַתְּכֵלֶת וְאֶת הָאַרְגָּמָן וְאֶת תּוֹלַעַת הַשָּׁנִי וְאֶת הַשֵּׁשׁ:

καὶ αὐτοὶ λήμψονται τὸ χρυσίον καὶ τὴν ὑάκινθον καὶ τὴν πορφύραν καὶ τὸ κόκκινον καὶ τὴν βύσσον

5 ܘܗܸܢܘܿܢ ܢܸܣܒ݂ܘܿܢ ܕܲܗܒ݂ܵܐ: ܘܬܸܟ݂ܠܬ݂ܵܐ: ܘܐܲܪܓܘܵܢܵܐ: ܘܨܘܼܒ݂ܥܵܐ ܕܲܙܚܘܿܪܝܼܬ݂ܵܐ: ܘܒ݂ܘܼܨܵܐ ܥܙܝܼܠܵܐ.

Accipientque aurum, et hyacinthum, et purpuram, coccumque bis tinctum, et byssum.

Եւ առցեն նոքա ոսկի եւ կապուտակ եւ ծիրանի եւ կարմիր մանեալ եւ բեհեզ:

და მათ მოიღონ ოქროჲ და ძოწეული და ჳაკინთი და პორფირი და ბისონი. 5

5 And they shall take gold, and blue, and purple, and scarlet, and fine linen.

ו. וְעָשׂוּ אֶת הָאֵפֹד זָהָב תְּכֵלֶת וְאַרְגָּמָן תּוֹלַעַת שָׁנִי וְשֵׁשׁ מָשְׁזָר מַעֲשֵׂה חשֵׁב:

καὶ ποιήσουσιν τὴν ἐπωμίδα ἐκ βύσσου κεκλωσμένης ἔργον ὑφαντὸν ποικιλτοῦ

6 ܘܢܸܥܒܿܕ݂ܘܼܢ ܦܸܕܿܬ݂ܵܐ ܕܕܲܗܒ݂ܵܐ: ܬܸܟ݂ܠܬ݂ܵܐ: ܘܐܲܪܓܘܵܢܵܐ: ܘܨܘܼܒ݂ܥܵܐ ܕܲܙܚܘܿܪܝܼܬ݂ܵܐ: ܘܒ݂ܘܼܨܵܐ ܥܙܝܼܠܵܐ: ܥܒ݂ܵܕ݂ܵܐ ܕܐܘܼܡܵܢܵܐ.

Facient autem superhumerale de auro et hyacintho et purpura, coccoque bis tincto, et bysso retorta, opere polymito.

Եւ արասցեն զվակասն յոսկւոյ սրբոյ եւ ի կապուտակէ եւ ի ծիրանւոյ եւ ի կարմրոյ մանելոյ եւ ի բեհեզոյ նիւթելոյ, գործ ոստայնի նկարակերպ:

და შექმნან სამჴარი ბისონისაგან გრეხილისა ნაქმრად ქსოილად ჭრელებულად. 6

6 And they shall make the ephod of gold, of blue, and of purple, of scarlet, and fine twined linen, with cunning work.

ז. שְׁתֵּי כְתֵפֹת חֹבְרֹת יִהְיֶה לּוֹ אֶל שְׁנֵי קְצוֹתָיו וְחֻבָּר:

δύο ἐπωμίδες συνέχουσαι ἔσονται αὐτῷ ἑτέρα τὴν ἑτέραν ἐπὶ τοῖς δυσὶ μέρεσιν ἐξηρτημέναι

7 ܬܲܪܬܹܿܝܢ ܟܲܬ݂ܦܵܢ ܡܕܲܒܿܩܲܢ ܢܸܗܘܝܵܢ ܠܵܗ: ܥܲܠ ܬܪܹܝܢ ܣܸܛܪܹܝܗܿ: ܘܢܸܕ݂ܒܲܩ.

Duas oras junctas habebit in utroque latere summitatum, ut in unum redeant.

Երկու վակասք ընդ միմեանս խառնեալք, եւ եղիցին ի վերայ երկոցունց կողմանց նորա հաստատեալք:

ორნი სამჴარნი იყვნენ მისნი, სხჳთა და სხჳთა თანა შემწყუმელნი მისნი, ორთავე კერძოთა ზედა განმარტებულნი. 7

7 It shall have the two shoulderpieces thereof joined at the two edges thereof; and so it shall be joined together.

ח. וְחֵשֶׁב אֲפֻדָּתוֹ אֲשֶׁר עָלָיו כְּמַעֲשֵׂהוּ מִמֶּנּוּ יִהְיֶה זָהָב תְּכֵלֶת וְאַרְגָּמָן וְתוֹלַעַת שָׁנִי וְשֵׁשׁ מָשְׁזָר:

καὶ τὸ ὕφασμα τῶν ἐπωμίδων ὅ ἐστιν ἐπ᾽ αὐτῷ κατὰ τὴν ποίησιν ἐξ αὐτοῦ ἔσται ἐκ χρυσίου καὶ ὑακίνθου καὶ πορφύρας καὶ κοκκίνου διανενησμένου καὶ βύσσου κεκλωσμένης

8 ܗܸܡܝܵܢܵܐ ܕܦܸܕܿܬ݂ܵܐ ܕܲܥܠܹܝܗ: ܡܸܢܵܗ ܢܸܗܘܸܐ ܐܲܝܟ݂ ܥܒ݂ܵܕ݂ܵܗܿ: ܕܲܗܒ݂ܵܐ: ܘܬܸܟ݂ܠܬ݂ܵܐ: ܘܐܲܪܓܿܘܵܢܵܐ: ܘܨܘܼܒ݂ܥܵܐ ܕܲܙܚܘܿܪܝܼܬ݂ܵܐ: ܘܒ݂ܘܼܨܵܐ ܥܙܝܼܠܵܐ.

Ipsa quoque textura et cuncta operis varietas erit ex auro et hyacintho, et purpura, coccoque bis tincto, et bysso retorta.

Եւ գործ վակասին որ իցէ ի վերայ նորա, ըստ նմին օրինակի գործ անդստին ի նմանէ լինիցի, յոսկւոյ սրբոյ եւ ի կապուտակէ եւ ի ծիրանւոյ եւ ի կարմրոյ մանելոյ եւ ի բեհեզոյ նիւթելոյ:

და ნაქსოჲ - სამჴართა, რომელ არს მას ზედა, ქმნულებისაებრ მისგანვე იყოს ოქროჲსაგან და ჳაკინთისა და პორფირისა და ძოწეულისა ძახილისა და ბისონისა გრეხილისა. 8

8 And the curious girdle of the ephod, which is upon it, shall be of the same, according to the work thereof; even of gold, of blue, and purple, and scarlet, and fine twined linen.

ט. וְלָקַחְתָּ אֶת שְׁתֵּי אַבְנֵי שֹׁהַם וּפִתַּחְתָּ עֲלֵיהֶם שְׁמוֹת בְּנֵי יִשְׂרָאֵל:

καὶ λήμψῃ τοὺς δύο λίθους λίθους σμαράγδου καὶ γλύψεις ἐν αὐτοῖς τὰ ὀνόματα τῶν υἱῶν Ισραηλ

9 ܘܣܲܒ݂ ܬܲܪܬܹܿܝܢ ܟܹܐܦܹ̈ܐ ܕܒܹܪܘܼܠܵܐ: ܘܲܓ݂ܠܘܿܦ ܥܠܲܝܗܹܝܢ ܫܡܵܗܹ̈ܐ ܕܲܒ݂ܢܲܝ ܝܼܣܪܵܝܹܠ.

Sumesque duos lapides onychinos, et sculpes in eis nomina filiorum Israël:

Եւ առցես երկուս ականս զմրուխտս, եւ գրեսցես ի նոսա զանուանս որդւոցն Իսրայելի:

და მოიხუნე ორნი ქვანი სამარაგდონნი და სწახნაგნე მათ ზედა სახელნი ძეთა ისრაჱლისათანი. 9

9 And thou shalt take two onyx stones, and grave on them the names of the children of Israel:

י. שִׁשָּׁה מִשְּׁמֹתָם עַל הָאֶבֶן הָאֶחָת וְאֶת שְׁמוֹת הַשִּׁשָּׁה הַנּוֹתָרִים עַל הָאֶבֶן הַשֵּׁנִית כְּתוֹלְדֹתָם:

ἓξ ὀνόματα ἐπὶ τὸν λίθον τὸν ἕνα καὶ τὰ ἓξ ὀνόματα τὰ λοιπὰ ἐπὶ τὸν λίθον τὸν δεύτερον κατὰ τὰς γενέσεις αὐτῶν

10 ܫܬܵܐ ܡܼܢ ܫܡܵܗܲܝܗܘܿܢ ܓܠܘܿܦ ܥܲܠ ܟܹܐܦܵܐ ܚܕ݂ܵܐ: ܘܸܫܬܵܐ ܫܡܵܗܹ̈ܐ ܕܐܸܫܬܿܚܲܪܘ ܓܠܘܿܦ ܥܲܠ ܟܹܐܦܵܐ ܐ̄ܚܪܹܬ݂ܵܐ: ܐܲܝܟ݂ ܬܵܘܠܕ݂ܵܬ݂ܗܘܿܢ.

sex nomina in lapide uno, et sex reliqua in altero, juxta ordinem nativitatis eorum.

Զվեց անուն նոցա ի միում ական, եւ զայլն եւս վեց` յերկրորդում ականն, ըստ ազգս իւրեանց:

და ექუსნი სახელნი - ქვასა ზედა ერთსა და ექუსნი სახელნი სხუანი - ქვასა მეორესა ნათესავთაებრ მათთა. 10

10 Six of their names on one stone, and the other six names of the rest on the other stone, according to their birth.

יא. מַעֲשֵׂה חָרַשׁ אֶבֶן פִּתּוּחֵי חֹתָם תְּפַתַּח אֶת שְׁתֵּי הָאֲבָנִים עַל שְׁמֹת בְּנֵי יִשְׂרָאֵל מֻסַבֹּת מִשְׁבְּצוֹת זָהָב תַּעֲשֶׂה אֹתָם:

ἔργον λιθουργικῆς τέχνης γλύμμα σφραγῖδος διαγλύψεις τοὺς δύο λίθους ἐπὶ τοῖς ὀνόμασιν τῶν υἱῶν Ισραηλ

11 ܥܒ݂ܵܕ݂ܵܐ ܕܐܘܼܡܵܢܵܐ ܟܹܐܦܹ̈ܐ ܓܠܝܼܦܵܬ݂ܵܐ: ܓܠܵܦܵܐ ܕܚܵܬ݂ܡܵܐ: ܓܠܘܿܦ ܬܲܪܬܹܿܝܢ ܟܹܐܦܹ̈ܐ ܥܲܠ ܫܡܵܗܹ̈ܐ ܕܲܒ݂ܢܲܝ ܝܼܣܪܵܝܹܠ: ܘܡܵܘܚܕ݂ܵܢ ܘܡܲܫܪܵܢ ܒܕܲܗܒ݂ܵܐ ܥܒܸܕ ܐܸܢܹܝܢ.

Opere sculptoris et cælatura gemmarii, sculpes eos nominibus filiorum Israël, inclusos auro atque circumdatos:

Գործ ճարտարութեան ակնագործաց, քանդակ կնքոյ քանդակեսցես զերկոսին ականսն` ըստ անուանց որդւոցն Իսրայելի. տպաւորեալս եւ քանդակեալս ոսկւով`` արասցես զնոսա:

საქმედ ქვის მოქმედებითისა ჴელოვნებისად წახნაგებად საბეჭდავისად სწახნაგნე ორნი ქვანი სახელებისაებრ ძეთა ისრაჱლისათასა, გამოსახულად და გამოწახნაგებულად ოქროჲთა ჰქმნე იგინი. 11

11 With the work of an engraver in stone, like the engravings of a signet, shalt thou engrave the two stones with the names of the children of Israel: thou shalt make them to be set in ouches of gold.

יב. וְשַׂמְתָּ אֶת שְׁתֵּי הָאֲבָנִים עַל כִּתְפֹת הָאֵפֹד אַבְנֵי זִכָּרֹן לִבְנֵי יִשְׂרָאֵל וְנָשָׂא אַהֲרֹן אֶת שְׁמוֹתָם לִפְנֵי יְהֹוָה עַל שְׁתֵּי כְתֵפָיו לְזִכָּרֹן:

καὶ θήσεις τοὺς δύο λίθους ἐπὶ τῶν ὤμων τῆς ἐπωμίδος λίθοι μνημοσύνου εἰσὶν τοῖς υἱοῖς Ισραηλ καὶ ἀναλήμψεται Ααρων τὰ ὀνόματα τῶν υἱῶν Ισραηλ ἔναντι κυρίου ἐπὶ τῶν δύο ὤμων αὐτοῦ μνημόσυνον περὶ αὐτῶν

12 ܘܣܝܼܡ ܬܲܪܬܹܿܝܢ ܟܹܐܦܹ̈ܐ ܥܲܠ ܟܲܬ݂ܦܵܬ݂ܵܗ ܕܦܸܕܬ݂ܵܐ: ܟܹܐܦܹ̈ܐ ܕܕ݂ܘܼܟ݂ܪܵܢܵܐ ܠܲܒ݂ܢܲܝ ܝܼܣܪܵܝܹܠ: ܘܢܸܗܘܸܐ ܫܵܩܹܠ ܐܲܗܪܘܿܢ ܫܡܵܗܲܝܗܘܿܢ ܩܕ݂ܵܡ ܡܵܪܝܵܐ: ܥܲܠ ܬܲܪܬܹܿܝܢ ܟܲܬ݂ܦܵܬܹܗ ܠܕ݂ܘܼܟ݂ܪܵܢܵܐ.

et pones in utroque latere superhumeralis, memoriale filiis Israël. Portabitque Aaron nomina eorum coram Domino super utrumque humerum, ob recordationem.

Եւ դիցես զերկուս ականսն ի վերայ ուսոց վակասին, զի լինիցին ականքն յիշատակ որդւոցն Իսրայելի. եւ բառնայցէ Ահարոն զանուանս որդւոցն Իսրայելի առաջի Տեառն ի վերայ երկուց ուսոց իւրոց ի յիշատակ վասն նոցա:

და დაჰსხნე ორნი იგი ქვანი მჴართა ზედა სამჴართასა, ქვანი მოსაჴსენებელისანი არიან ძეთა ისრაჱლისათანი და აღიღებდეს აჰრონ სახელებსა ძეთა ისრაჱლისათასა წინაშე უფლისა ორთა ზედა მჴართა მისთა მოსაჴსენებელად მათთჳს. 12

12 And thou shalt put the two stones upon the shoulders of the ephod for stones of memorial unto the children of Israel: and Aaron shall bear their names before the LORD upon his two shoulders for a memorial.

יג. וְעָשִׂיתָ מִשְׁבְּצֹת זָהָב:

καὶ ποιήσεις ἀσπιδίσκας ἐκ χρυσίου καθαροῦ

13 ܘܲܥܒܸܕ݂ ܡܵܘܚܕ݂ܵܬ݂ܵܐ ܕܕܲܗܒ݂ܵܐ.

Facies et uncinos ex auro,

Եւ արասցես վահանակս յոսկւոյ սրբոյ:

და ჰქმნნე ფარის სახენი ოქროჲსაგან წმიდისა. 13

13 And thou shalt make ouches of gold;

יד. וּשְׁתֵּי שַׁרְשְׁרֹת זָהָב טָהוֹר מִגְבָּלֹת תַּעֲשֶׂה אֹתָם מַעֲשֵׂה עֲבֹת וְנָתַתָּה אֶת שַׁרְשְׁרֹת הָעֲבֹתֹת עַל הַמִּשְׁבְּצֹת:

καὶ ποιήσεις δύο κροσσωτὰ ἐκ χρυσίου καθαροῦ καταμεμιγμένα ἐν ἄνθεσιν ἔργον πλοκῆς καὶ ἐπιθήσεις τὰ κροσσωτὰ τὰ πεπλεγμένα ἐπὶ τὰς ἀσπιδίσκας κατὰ τὰς παρωμίδας αὐτῶν ἐκ τῶν ἐμπροσθίων

14 ܘܬܲܪܬܹܿܝܢ ܫܸܫܠܵܬ݂ܵܐ ܕܕܲܗܒ݂ܵܐ ܕܲܟ݂ܝܵܐ: ܡܲܬ݂ܐܡܵܬ݂ܵܐ ܥܒܸܕ݂ ܐܸܢܝܹܢ ܥܒ݂ܵܕ݂ܵܐ ܓܕ݂ܝܼܠܵܐ: ܘܣܝܼܡ ܬܲܪܬܹܿܝܢ ܫܸܫܠܵܬ݂ܵܐ ܡܲܬ݂ܐܡܵܬ݂ܵܐ ܥܲܠ ܡܵܘܚܕ݂ܵܬ݂ܵܐ.

et duas catenulas ex auro purissimo sibi invicem cohærentes, quas inseres uncinis.

Եւ արասցես երկուս վերջս յոսկւոյ սրբոյ, մանուածոյս ծաղկեալս` գործ հիւսկէն, եւ դիցես զվերջսն մանուածոյս ի վերայ երկոցուն վահանակացն առ վտաւակօքն նոցա առաջոյ կողմանէ:

და ჰქმნნე ორნი ფესჳს სახენი ოქროჲსაგან წმიდისა აღრეული ყუავილთა თანა ნაქმრად თხზულებისა, და დასხნე ფესჳს სახენი იგი განთხზულნი ფარის სახეთა მათ ზედა დასასრულსა 14

14 And two chains of pure gold at the ends; of wreathen work shalt thou make them, and fasten the wreathen chains to the ouches.

טו. וְעָשִׂיתָ חשֶׁן מִשְׁפָּט מַעֲשֵׂה חשֵׁב כְּמַעֲשֵׂה אֵפֹד תַּעֲשֶׂנּוּ זָהָב תְּכֵלֶת וְאַרְגָּמָן וְתוֹלַעַת שָׁנִי וְשֵׁשׁ מָשְׁזָר תַּעֲשֶׂה אֹתוֹ:

καὶ ποιήσεις λογεῖον τῶν κρίσεων ἔργον ποικιλτοῦ κατὰ τὸν ῥυθμὸν τῆς ἐπωμίδος ποιήσεις αὐτό ἐκ χρυσίου καὶ ὑακίνθου καὶ πορφύρας καὶ κοκκίνου κεκλωσμένου καὶ βύσσου κεκλωσμένης ποιήσεις αὐτό

15 ܘܲܥܒܸܕ ܦܪܝܼܣܵܐ ܕܕ݂ܝܼܢܵܐ ܥܒ݂ܵܕ݂ܵܐ ܕܐܘܼܡܵܢܵܐ: ܐܲܝܟ݂ ܥܒ݂ܵܕ݂ܵܐ ܕܦܸܕܬ݂ܵܐ ܥܒܸܕܲܝܗܝ: ܕܲܗܒ݂ܵܐ: ܘܬܸܟ݂ܠܬ݂ܵܐ: ܘܐܲܪܓܘܵܢܵܐ: ܘܨܘܼܒ݂ܥܵܐ ܕܲܙܚܘܿܪܝܼܬ݂ܵܐ: ܘܒ݂ܘܼܨܵܐ ܥܙܝܼܠܵܐ ܥܒܸܕܲܝܗܝ.

Rationale quoque judicii facies opere polymito juxta texturam superhumeralis, ex auro, hyacintho, et purpura, coccoque bis tincto, et bysso retorta.

Եւ արասցես զտախտակն դատաստանաց գործ նկարակերպ. ըստ ձեւոյ`` վակասին արասցես զնա, յոսկւոյ եւ ի կապուտակէ եւ ի ծիրանւոյ եւ ի կարմրոյ մանելոյ եւ ի բեհեզոյ նիւթելոյ:

თანა მათსა წინაჲ კერძოჲთგან. და ჰქმნა სიტყჳერი მსჯავრთა მსგავსად ჭრელებულად შენაწევრებისაებრ სამჴართასა. ჰქმნა იგი ოქროჲსაგან და ჳაკინთისა და პორფირისა და ძოწეულისა გრეხილისა და ბისონისა ძახილისა. 15

15 And thou shalt make the breastplate of judgment with cunning work; after the work of the ephod thou shalt make it; of gold, of blue, and of purple, and of scarlet, and of fine twined linen, shalt thou make it.

טז. רָבוּעַ יִהְיֶה כָּפוּל זֶרֶת אָרְכּוֹ וְזֶרֶת רָחְבּוֹ:

τετράγωνον ἔσται διπλοῦν σπιθαμῆς τὸ μῆκος καὶ σπιθαμῆς τὸ εὖρος

16 ܡܪܲܒܲܥ ܢܸܗܘܸܐ ܟܲܕ ܐܲܥܝܼܦ: ܙܪܸܬ݂ ܐܘܼܪܟܹܗ: ܘܲܙܪܸܬ݂ ܦܬ݂ܵܝܹܗ.

Quadrangulum erit et duplex: mensuram palmi habebit tam in longitudine quam in latitudine.

Եւ արասցես զնա չորեքանկիւնի``, թզաւ յերկայնութիւն եւ թզաւ ի լայնութիւն:

ჰმნე იგი მოთხვით. იყოს იგი მრჩობლ მტკავლეული სიგრძით და მტკავლეული სივრცით. 16

16 Foursquare it shall be being doubled; a span shall be the length thereof, and a span shall be the breadth thereof.

יז. וּמִלֵּאתָ בוֹ מִלֻּאַת אֶבֶן אַרְבָּעָה טוּרִים אָבֶן טוּר אֹדֶם פִּטְדָה וּבָרֶקֶת הַטּוּר הָאֶחָד:

καὶ καθυφανεῖς ἐν αὐτῷ ὕφασμα κατάλιθον τετράστιχον στίχος λίθων ἔσται σάρδιον τοπάζιον καὶ σμάραγδος ὁ στίχος ὁ εἷς

17 ܘܬܸܫܠܲܡ ܒܹܗ ܫܲܠܡܘܼܬ݂ܵܐ ܕܟܹܐܦܹ̈ܐ: ܐܲܪܒܥܵܐ ܣܸܕ݂ܪܝܼܢ ܕܟܹܐܦܹ̈ܐ: ܣܸܕ݂ܪܵܐ ܩܲܕ݂ܡܵܝܵܐ ܣܘܼܡܵܣܵܐ: ܘܙܲܪܓܵܐ: ܘܒܲܪܩܵܐ: ܣܸܕ݂ܪܵܐ ܚܲܕ݂.

Ponesque in eo quatuor ordines lapidum: in primo versu erit lapis sardius, et topazius, et smaragdus:

Եւ ընդելուզցես ի նմա ընդելուզածս, ըստ չորեքկարգեան ականց. կարգ ականցն, առաջին` զմրուխտ եւ սարդիոն եւ տպազիոն, կարգ մի:

და ქსოო მას შინა ნაქსოვი ქვათაგან ოთხ სტიქონი და სტიქონი ქვათაჲ იყოს: სარდიონი, პაზიონი, სამარაგდონი - სტიქონი. 17

17 And thou shalt set in it settings of stones, even four rows of stones: the first row shall be a sardius, a topaz, and a carbuncle: this shall be the first row.

יח. וְהַטּוּר הַשֵּׁנִי נֹפֶךְ סַפִּיר וְיָהֲלֹם:

καὶ ὁ στίχος ὁ δεύτερος ἄνθραξ καὶ σάπφειρος καὶ ἴασπις

18 ܘܣܸܕ݂ܪܵܐ ܐ̄ܚܪܹܢܵܐ: ܨܕ݂ܝܼܕ݂ܵܐ: ܘܣܲܦܝܼܠܵܐ: ܘܢܸܩܥܬ݂ܵܐ.

in secundo carbunculus, sapphirus, et jaspis:

Եւ կարգն երկրորդ` կարկեհան եւ շափիղա եւ յասպիս:

და სტიქონი მეორე - ანთრაკი და საპფირონი და იასპი. 18

18 And the second row shall be an emerald, a sapphire, and a diamond.

יט. וְהַטּוּר הַשְּׁלִישִׁי לֶשֶׁם שְׁבוֹ וְאַחְלָמָה:

καὶ ὁ στίχος ὁ τρίτος λιγύριον ἀχάτης καὶ ἀμέθυστος

19 ܘܣܸܕ݂ܪܵܐ ܬܠܝܼܬ݂ܵܝܵܐ ܩܵܢܟܹܿܢܘܿܢ: ܘܩܲܪܟܸܿܕ݂ܢܵܐ: ܘܥܹܝܢ ܥܸܓ݂ܠܵܐ.

in tertio ligurius, achates, et amethystus:

Եւ կարգն երրորդ` գոճազմ եւ ակատ եւ սուտակ:

და სტიქონი მესამე - ლიგჳრი და აქატი და ამეთჳსოს. 19

19 And the third row a ligure, an agate, and an amethyst.

כ. וְהַטּוּר הָרְבִיעִי תַּרְשִׁישׁ וְשֹׁהַם וְיָשְׁפֵה מְשֻׁבָּצִים זָהָב יִהְיוּ בְּמִלּוּאֹתָם:

καὶ ὁ στίχος ὁ τέταρτος χρυσόλιθος καὶ βηρύλλιον καὶ ὀνύχιον περικεκαλυμμένα χρυσίῳ συνδεδεμένα ἐν χρυσίῳ ἔστωσαν κατὰ στίχον αὐτῶν

20 ܘܣܸܕ݂ܪܵܐ ܪܒ݂ܝܼܥܵܝܵܐ ܬܵܪܫܝܼܫ: ܘܒܹܪܘܼܠܵܐ: ܘܝܲܫܦܹܗ: ܡܵܘܚܕ݂ܵܢ ܘܡܲܫܪܵܢ ܒܕܲܗܒ݂ܵܐ ܥܒܸܕ݂ ܐܸܢܹܝܢ: ܢܸܗܘܝܵܢ ܒܫܲܠܡܘܼܬ݂ܗܹܝܢ.

in quarto chrysolithus, onychinus, et beryllus. Inclusi auro erunt per ordines suos.

Եւ կարգն չորրորդ` յակինթ եւ բիւրեղ եւ եղունգն, ընդելուզեալ, յոսկի կապեալ` յիւրաքանչիւր կարգս կայցեն:

და სტიქონი მეოთხე - ოქროქვაჲ და ბჳრილლიონი და ფრცხილი. გარემობურვილ ოქროჲთა იყვნენ სტიქონეულად სახელნი მათნი. 20

20 And the fourth row a beryl, and an onyx, and a jasper: they shall be set in gold in their inclosings.

כא. וְהָאֲבָנִים תִּהְיֶיןָ עַל שְׁמֹת בְּנֵי יִשְׂרָאֵל שְׁתֵּים עֶשְׂרֵה עַל שְׁמֹתָם פִּתּוּחֵי חוֹתָם אִישׁ עַל שְׁמוֹ תִּהְיֶיןָ לִשְׁנֵי עָשָׂר שָׁבֶט:

καὶ οἱ λίθοι ἔστωσαν ἐκ τῶν ὀνομάτων τῶν υἱῶν Ισραηλ δέκα δύο κατὰ τὰ ὀνόματα αὐτῶν γλυφαὶ σφραγίδων ἕκαστος κατὰ τὸ ὄνομα ἔστωσαν εἰς δέκα δύο φυλάς

21 ܘܟܹܐܦܹ̈ܐ ܢܸܗܘܝܵܢ ܥܲܠ ܫܡܵܗܹ̈ܐ ܕܲܒ݂ܢܲܝ ܝܼܣܪܵܝܹܠ: ܬܲܪܬܲܥܸܣܪܹ̈ܐ ܥܲܠ ܫܡܵܗܲܝܗܘܿܢ: ܓܠܝܼܦܵܢ ܓܠܵܦܵܐ ܕܚܵܬ݂ܡܵܐ.

Habebuntque nomina filiorum Israël: duodecim nominibus cælabuntur, singuli lapides nominibus singulorum per duodecim tribus.

Եւ եղիցին ականքն յանուանց որդւոցն Իսրայելի երկոտասան, ըստ անուանց նոցա գրեալք քանդակաւ` իւրաքանչիւր ըստ անուան իւրում լիցին, ըստ ազգացն երկոտասանից:

და ქვანი იყვნენ სახელთაებრ ძეთა ისრაჱლისათა ათორმეტ მსგავსად სახელთა მათთა წახნაგებულ ბეჭდებრ, თითოეული იყვნენ სახელსა ზედა ათორმეტთა ტომთასა. 21

21 And the stones shall be with the names of the children of Israel, twelve, according to their names, like the engravings of a signet; every one with his name shall they be according to the twelve tribes.

כב. וְעָשִׂיתָ עַל הַחשֶׁן שַׁרְשֹׁת גַּבְלֻת מַעֲשֵׂה עֲבֹת זָהָב טָהוֹר:

καὶ ποιήσεις ἐπὶ τὸ λογεῖον κροσσοὺς συμπεπλεγμένους ἔργον ἁλυσιδωτὸν ἐκ χρυσίου καθαροῦ

22 ܓܒܲܪ ܥܲܠ ܫܡܹܗ ܢܸܗܘܝܵܢ ܠܲܬ݂ܪܸܥܣܲܪ ܫܲܒ݂ܛܝܼܢ: ܘܲܥܒܸܕ ܥܲܠ ܦܪܝܼܣܵܐ ܫܸܫܠܵܬ݂ܵܐ ܡܲܬ݂ܐܡܵܬ݂ܵܐ ܥܒ݂ܵܕ݂ܵܐ ܓܕ݂ܝܼܠܵܐ ܕܕܲܗܒ݂ܵܐ ܕܲܟ݂ܝܵܐ.

Facies in rationali catenas sibi invicem cohærentes ex auro purissimo,

Եւ արասցես տախտակ մի հիւսկէն վերջիւք, գործ շղթայագործ`` յոսկւոյ սրբոյ:

და ჰქმნნე სიტყჳერსა ზედა ფესუნი განთხზულნი ნაქმარად ჯაჭუედად ოქროსაგან წმიდისა. 22

22 And thou shalt make upon the breastplate chains at the ends of wreathen work of pure gold.

כג. וְעָשִׂיתָ עַל הַחשֶׁן שְׁתֵּי טַבְּעוֹת זָהָב וְנָתַתָּ אֶת שְׁתֵּי הַטַּבָּעוֹת עַל שְׁנֵי קְצוֹת הַחשֶׁן:

23 ܘܲܥܒܸܕ ܠܚܘܼܣܵܝܵܐ ܬܪܹܝܢ ܩܘܼܪܩܣܹܐ ܕܕܲܗܒ݂ܵܐ ܕܲܟ݂ܝܵܐ: ܘܗܲܒ݂ ܬܪܹܝܢ ܩܘܼܪܩܣܝܼܢ ܥܲܠ ܬܪܹܝܢ ܣܸܛܪܵܘܗܝ ܕܚܘܼܣܵܝܵܐ.

et duos annulos aureos, quos pones in utraque rationalis summitate:

Եւ արասցես ի վերայ տախտակին երկուս օղս ոսկիս, եւ դիցես զերկուս օղսն ոսկիս ի վերայ երկուց ծայրից տախտակին:

და ჰქმნნე სიტყჳერსა ზედა ორნი ბეჭედნი ოქროჲსანი და დაჰსხნე ორნი იგი ბეჭედნი ორთა ზედა კიდეთა სიტყჳერისათა. 23

23 And thou shalt make upon the breastplate two rings of gold, and shalt put the two rings on the two ends of the breastplate.

כד. וְנָתַתָּה אֶת שְׁתֵּי עֲבֹתֹת הַזָּהָב עַל שְׁתֵּי הַטַּבָּעֹת אֶל קְצוֹת הַחשֶׁן:

24 ܘܗܲܒ݂ ܬܲܪܬܹܿܝܢ ܓܕ݂ܝܼܠܵܬ݂ܵܐ ܕܕܲܗܒ݂ܵܐ: ܥܲܠ ܬܪܹܝܢ ܩܘܼܪܩܣܝܼܢ: ܕܥܲܠ ܬܪܹܝܢ ܣܸܛܪܵܘܗܝ ܕܚܘܼܣܵܝܵܐ.

catenasque aureas junges annulis, qui sunt in marginibus ejus,

Եւ դիցես զերկուս շղթայագործսն ոսկիս ի վերայ երկոցուն օղոցն առ ծայրիւք տախտակին:

და დაასხნე ორნი იგი ჯაჭუედნი ოქროჲსანი ორთა ზედა ბეჭედთა კიდესა თანა სიტყჳერისასა. 24

24 And thou shalt put the two wreathen chains of gold in the two rings which are on the ends of the breastplate.

כה. וְאֵת שְׁתֵּי קְצוֹת שְׁתֵּי הָעֲבֹתֹת תִּתֵּן עַל שְׁתֵּי הַמִּשְׁבְּצוֹת וְנָתַתָּה עַל כִּתְפוֹת הָאֵפֹד אֶל מוּל פָּנָיו:

25 ܘܬܲܪܬܹܿܝܢ ܓܕ݂ܝܼܠܵܬ݂ܵܐ ܬܸܬܸܿܠ ܥܲܠ ܬܲܪܬܹܿܝܢ ܡܵܘܚܕ݂ܵܬ݂ܵܐ ܘܬܸܬܸܿܠ ܥܲܠ ܟܲܬ݂ܦܵܬ݂ܵܗ ܕܦܸܕܬ݂ܵܐ ܠܘܼܩܒܲܠ ܐܲܦܹܝܗܿ.

et ipsarum catenarum extrema duobus copulabis uncinis in utroque latere superhumeralis quod rationale respicit.

Եւ զերկուս ծայրս երկուց շղթայագործիցն տացես ի վերայ երկոցունց մած. եւ դիցես ի վերայ թիկանց վակասին ի ճակատ երեսաց նորա:

და ორნი მწუერვალნი ორთა ზედა ჯაჭუედთანი განუხუნე ორთა შინა შესაკრავთა და დაჰსხნე მჴართა ზედა სამჴრისათა შუბლსა თანა პირისა მისისასა. 25

25 And the other two ends of the two wreathen chains thou shalt fasten in the two ouches, and put them on the shoulderpieces of the ephod before it.

כו. וְעָשִׂיתָ שְׁתֵּי טַבְּעוֹת זָהָב וְשַׂמְתָּ אֹתָם עַל שְׁנֵי קְצוֹת הַחשֶׁן עַל שְׂפָתוֹ אֲשֶׁר אֶל עֵבֶר הָאֵפוֹד בָּיְתָה:

26 ܘܲܥܒܸܕ ܬܪܹܝܢ ܩܘܼܪ̈ܩܣܹܐ ܕܕܲܗܒ݂ܵܐ: ܘܣܝܼܡ ܐܸܢܘܿܢ ܥܲܠ ܬܪܹܝܢ ܣܸܛܪܵܘܗܝ ܕܚܘܼܣܵܝܵܐ: ܥܲܠ ܣܸܛܪܵܐ ܕܥܲܠ ܣܸܦܬ݂ܵܗ ܕܦܸܕܬ݂ܵܐ ܡܼܢ ܠܓ݂ܵܘ.

Facies et duos annulos aureos, quos pones in summitatibus rationalis, in oris, quæ e regione sunt superhumeralis, et posteriora ejus aspiciunt.

Եւ արասցես երկուս օղս ոսկիս, եւ տացես զնոսա ի վերայ երկուց ծայրից տախտակին, առ եզերբն` որ իցէ հանդէպ վակասին ի ներքոյ կողմանէ:

და ჰქნნე ორნი ბეჭედნი ოქროჲსანი და დაჰსხნე იგინი ორთა ზედა მწუერვალთა სიტყჳერისათა, კიდესა თანა მისსა, რომელ არს კერძოჲსა თანა სამჴართასა შინათ კერძო. 26

26 And thou shalt make two rings of gold, and thou shalt put them upon the two ends of the breastplate in the border thereof, which is in the side of the ephod inward.

כז. וְעָשִׂיתָ שְׁתֵּי טַבְּעוֹת זָהָב וְנָתַתָּה אֹתָם עַל שְׁתֵּי כִתְפוֹת הָאֵפוֹד מִלְּמַטָּה מִמּוּל פָּנָיו לְעֻמַּת מַחְבַּרְתּוֹ מִמַּעַל לְחֵשֶׁב הָאֵפוֹד:

27 ܘܲܥܒܸܕ ܬܪܹܝܢ ܩܘܼܪܩܣܹܐ ܕܕܲܗܒ݂ܵܐ: ܘܣܝܼܡ ܐܸܢܘܿܢ ܥܲܠ ܬܲܪܬܹܿܝܢ ܟܲܬ݂ܦܵܬ݂ܵܗ ܕܦܸܕܬ݂ܵܐ ܡܼܢ ܠܬܲܚܬ: ܡܼܢ ܠܘܼܩܒܲܠ ܐܲܦܹܝܗܿ: ܠܘܼܩܒܲܠ ܕܸܒ݂ܩܵܗ ܠܥܸܠ ܡܼܢ ܗܸܡܝܵܢܵܐ ܕܦܸܕܬ݂ܵܐ.

Necnon et alios duos annulos aureos, qui ponendi sunt in utroque latere superhumeralis deorsum, quod respicit contra faciem juncturæ inferioris, ut aptari possit cum superhumerali,

Եւ արասցես երկուս օղս ոսկիս, եւ տացես զնոսա ի վերայ երկուց ուսոց վակասին ի ներքոյ կողմանէ` յանդիման միմեանց միաբան. եւ զաղխս նորա ի վերայ մենքենայից`` վակասին:

და ჰქმნნე ბეჭედნი ოქროჲსანი და დაჰსხნე იგინი ორთა ზედა მჴართა სამჴრისათა ქუეშე კერძო პირით კერძოჲსა თანა შესაკრებელსა მათსა, ზედა კერძო ღონესა მას სამჴრისასა. 27

27 And two other rings of gold thou shalt make, and shalt put them on the two sides of the ephod underneath, toward the forepart thereof, over against the other coupling thereof, above the curious girdle of the ephod.

כח. וְיִרְכְּסוּ אֶת הַחשֶׁן מִטַּבְּעֹתָיו אֶל טַבְּעֹת הָאֵפוֹד בִּפְתִיל תְּכֵלֶת לִהְיוֹת עַל חֵשֶׁב הָאֵפוֹד וְלֹא יִזַּח הַחשֶׁן מֵעַל הָאֵפוֹד:

28 ܘܲܢܕܲܒܿܩܘܼܢܹܗ ܠܲܦܪܝܼܣܵܐ ܡܼܢ ܙܲܩܙܩܵܬܹܗ ܠܙܲܩܙܩܵܬ݂ܵܗ ܕܦܸܕܬ݂ܵܐ ܒܚܘܼܛܵܐ ܕܬܸܟ݂ܠܬ݂ܵܐ: ܠܡܸܗܘܵܐ ܥܲܠ ܗܸܡܝܵܢܵܐ ܕܦܸܕܬ݂ܵܐ: ܕܠܵܐ ܢܸܗܘܸܐ ܥܵܒܲܪ ܥܲܠ ܦܪܝܼܣܵܐ ܡܼܢ ܦܸܕܬ݂ܵܐ.

et stringatur rationale annulis suis cum annulis superhumeralis vitta hyacinthina, ut maneat junctura fabrefacta, et a se invicem rationale et superhumerale nequeant separari.

Եւ պինդ ունիցին զտախտակն յօղոց նորա մինչեւ ցօղս վակասին, ի նիւթոյ կապուտակէ. զի իցէ ի վերայ մենքենայից վակասին, եւ մի՛ զերծանիցի տախտակն ի վակասէ անտի:

და შეჰკრვიდენ სიტყჳერსა ბეჭედსა ზედა მისსა ბეჭდისა მიმართ სამჴართასა გრეხილითა ჳაკინთისათა, რათა იყოს იგი ღონესა ზედა სამჴრისასა, და არა განჰყო სიტყჳერი სამჴრისაგან. 28

28 And they shall bind the breastplate by the rings thereof unto the rings of the ephod with a lace of blue, that it may be above the curious girdle of the ephod, and that the breastplate be not loosed from the ephod.

כט. וְנָשָׂא אַהֲרֹן אֶת שְׁמוֹת בְּנֵי יִשְׂרָאֵל בְּחשֶׁן הַמִּשְׁפָּט עַל לִבּוֹ בְּבֹאוֹ אֶל הַקֹּדֶשׁ לְזִכָּרֹן לִפְנֵי יְהֹוָה תָּמִיד:

καὶ λήμψεται Ααρων τὰ ὀνόματα τῶν υἱῶν Ισραηλ ἐπὶ τοῦ λογείου τῆς κρίσεως ἐπὶ τοῦ στήθους εἰσιόντι εἰς τὸ ἅγιον μνημόσυνον ἔναντι τοῦ θεοῦ ~ καὶ θήσεις ἐπὶ τὸ λογεῖον τῆς κρίσεως τοὺς κροσσούς τὰ ἁλυσιδωτὰ ἐπ᾽ ἀμφοτέρων τῶν κλιτῶν τοῦ λογείου ἐπιθήσεις καὶ τὰς δύο ἀσπιδίσκας ἐπιθήσεις ἐπ᾽ ἀμφοτέρους τοὺς ὤμους τῆς ἐπωμίδος κατὰ πρόσωπον

29 ܘܢܸܗܘܸܐ ܫܵܩܹܠ ܐܲܗܪܘܿܢ ܫܡܵܗܹ̈ܐ ܕܲܒ݂ܢܲܝ ܝܼܣܪܵܝܹܠ ܒܲܦܪܝܼܣܵܐ ܕܕ݂ܝܼܢܵܐ ܥܲܠ ܚܲܕ݂ܝܹܗ ܡܵܐ ܕܥܵܐܹܠ ܠܩܘܼܕ݂ܫܵܐ: ܕܘܼܟ݂ܪܵܢܵܐ ܩܕ݂ܵܡ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܡܝܼܢܵܐܝܼܬ݂.

Portabitque Aaron nomina filiorum Israël in rationali judicii super pectus suum, quando ingredietur Sanctuarium, memoriale coram Domino in æternum.

Եւ առցէ Ահարոն զանուն որդւոցն Իսրայելի ի վերայ տախտակի դատաստանին ի լանջս իւր, ի մտանել իւրում ի սրբութիւնն ի յիշատակ հանապազորդ առաջի Աստուծոյ:

და მოიხუნეს აჰრონ სახელნი ძეთა ისრაჱლისათანი სიტყჳერსა ზედა მშჯავრთასა მკრდითა თჳსითა შემავალმან წმიდად მიმართ საჴსენებელად სამარადისოდ წინაშე ღმრთისა. 29

29 And Aaron shall bear the names of the children of Israel in the breastplate of judgment upon his heart, when he goeth in unto the holy place, for a memorial before the LORD continually.

ל. וְנָתַתָּ אֶל חשֶׁן הַמִּשְׁפָּט אֶת הָאוּרִים וְאֶת הַתֻּמִּים וְהָיוּ עַל לֵב אַהֲרֹן בְּבֹאוֹ לִפְנֵי יְהֹוָה וְנָשָׂא אַהֲרֹן אֶת מִשְׁפַּט בְּנֵי יִשְׂרָאֵל עַל לִבּוֹ לִפְנֵי יְהֹוָה תָּמִיד:

καὶ ἐπιθήσεις ἐπὶ τὸ λογεῖον τῆς κρίσεως τὴν δήλωσιν καὶ τὴν ἀλήθειαν καὶ ἔσται ἐπὶ τοῦ στήθους Ααρων ὅταν εἰσπορεύηται εἰς τὸ ἅγιον ἐναντίον κυρίου καὶ οἴσει Ααρων τὰς κρίσεις τῶν υἱῶν Ισραηλ ἐπὶ τοῦ στήθους ἐναντίον κυρίου διὰ παντός

30 ܘܣܝܼܡ ܥܲܠ ܦܪܝܼܣܵܐ ܕܕ݂ܝܼܢܵܐ ܢܲܗܝܼܪܵܐ ܘܫܲܠܡܵܐ: ܘܢܸܗܘܘܿܢ ܥܲܠ ܚܲܕ݂ܝܹܗ ܡܵܐ ܕܥܵܐܹܠ ܩܕ݂ܵܡ ܡܵܪܝܵܐ: ܘܢܸܫܩܘܿܠ ܐܲܗܪܘܿܢ ܕܝܼܢܹ̈ܐ ܕܲܒ݂ܢܲܝ ܝܼܣܪܵܝܹܠ ܥܲܠ ܚܲܕ݂ܝܹܗ: ܩܕ݂ܵܡ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܡܝܼܢܵܐܝܼܬ݂.

Pones autem in rationali judicii Doctrinam et Veritatem, quæ erunt in pectore Aaron, quando ingredietur coram Domino: et gestabit judicium filiorum Israël in pectore suo, in conspectu Domini semper.

Եւ դիցես ի վերայ տախտակի դատաստանին զվերջսն շղթայագործս, յերկոցունց կողմանց տախտակին դիցես. եւ զերկուս վահանակսն դիցես ի վերայ երկուց ուսոց վակասին յերեսաց կողմանէ ի ներքուստ:`` Եւ դիցես ի վերայ տախտակի դատաստանին զՅանդիմանութիւն եւ զՃշմարտութիւն``. եւ եղիցի ի վերայ լանջացն Ահարոնի յորժամ մտանիցէ ի սրբութիւնն առաջի Տեառն. եւ տարցի Ահարոն զդատաստանս որդւոցն Իսրայելի ի վերայ լանջաց իւրոց առաջի Տեառն հանապազ:

და დაჰსხნე სიტყჳერსა ზედა მსჯავრისასა ფესუნი ჯაჭუედნი, ორთავე კიდეთა ზედა სიტყჳერისათა დაჰსხნე, და ორნი ფარის სახენი დაჰსხნე ორთავე ზედა მჴართა სამჴრისათა პირით კერძო, და დასდვა სიტყჳერსა ზედა მსჯავრისასა გამოცხადებაჲ და ჭეშმარიტებაჲ და იყვნენ მკერდსა ზედა აჰრონისასა, რაჟამს შევიდოდის წმიდად მიმართ წინაშე უფლისა და მიიხუნეს აჰრონ მშჯავრნი ძეთა ისრაჱლისათანი მკერდსა ზედა უფლისა მარადის. 30

30 And thou shalt put in the breastplate of judgment the Urim and the Thummim; and they shall be upon Aaron's heart, when he goeth in before the LORD: and Aaron shall bear the judgment of the children of Israel upon his heart before the LORD continually.

לא. וְעָשִׂיתָ אֶת מְעִיל הָאֵפוֹד כְּלִיל תְּכֵלֶת:

καὶ ποιήσεις ὑποδύτην ποδήρη ὅλον ὑακίνθινον

31 ܘܲܥܒܸܕ ܦܪܵܙܘܿܡܵܐ ܕܦܸܕܬ݂ܵܐ ܓܡܝܼܪܵܐ ܕܬܸܟ݂ܠܬ݂ܵܐ.

Facies et tunicam superhumeralis totam hyacinthinam,

Եւ արասցես վտաւակս պճղնաւորս`` համակ կապուտակ:

და ჰქმნა ქუეშეთსაცუმელი პოდირი ყოვლად ჳაკინთოვანი. 31

ΚΘʹ

31 And thou shalt make the robe of the ephod all of blue.

לב. וְהָיָה פִי רֹאשׁוֹ בְּתוֹכוֹ שָׂפָה יִהְיֶה לְפִיו סָבִיב מַעֲשֵׂה אֹרֵג כְּפִי תַחְרָא יִהְיֶה לּוֹ לֹא יִקָּרֵעַ:

καὶ ἔσται τὸ περιστόμιον ἐξ αὐτοῦ μέσον ᾤαν ἔχον κύκλῳ τοῦ περιστομίου ἔργον ὑφάντου τὴν συμβολὴν συνυφασμένην ἐξ αὐτοῦ ἵνα μὴ ῥαγῇ

32 ܘܢܸܗܘܸܐ ܦܘܼܡܹܗ ܕܪܹܫܹܗ ܒܓ݂ܵܘܹܗ: ܘܣܸܦܬ݂ܵܐ ܬܸܗܘܸܐ ܠܦܘܼܡܹܗ ܟܲܕ݂ ܚܵܕܲܪ: ܥܒ݂ܵܕ݂ܵܐ ܙܩܝܼܪܵܐ: ܐܲܝܟ݂ ܦܘܼܡ ܣܝܼܪܵܣ ܢܸܗܘܸܐ ܠܹܗ ܕܠܵܐ ܢܸܨܛܪܸܐ.

in cujus medio supra erit capitium, et ora per gyrum ejus textilis, sicut fieri solet in extremis vestium partibus, ne facile rumpatur.

Եւ զօձիսն գրապանաւ արարեալ, բոլորակ ձեւեսցես շուրջանակի` գործ անկուածոյ, եւ զխառնուածսն անկեալ անդստին ի նմանէ. զի մի՛ արատիցի:

და იყოს პირის გარემოჲსი დასაწყისისა მისისა საშუალო მქონებელი სირასა გარემო პირის გარემოჲსისა ნაქმარსა ქსოით და შესარწყუმელსა მის თანა ქსოილსა მისგანვე, რათა არა განიბძაროს. 32

32 And there shall be an hole in the top of it, in the midst thereof: it shall have a binding of woven work round about the hole of it, as it were the hole of an habergeon, that it be not rent.

לג. וְעָשִׂיתָ עַל שׁוּלָיו רִמֹּנֵי תְּכֵלֶת וְאַרְגָּמָן וְתוֹלַעַת שָׁנִי עַל שׁוּלָיו סָבִיב וּפַעֲמֹנֵי זָהָב בְּתוֹכָם סָבִיב:

καὶ ποιήσεις ἐπὶ τὸ λῶμα τοῦ ὑποδύτου κάτωθεν ὡσεὶ ἐξανθούσης ῥόας ῥοίσκους ἐξ ὑακίνθου καὶ πορφύρας καὶ κοκκίνου διανενησμένου καὶ βύσσου κεκλωσμένης ἐπὶ τοῦ λώματος τοῦ ὑποδύτου κύκλῳ τὸ αὐτὸ δὲ εἶδος ῥοίσκους χρυσοῦς καὶ κώδωνας ἀνὰ μέσον τούτων περικύκλῳ

33 ܘܲܥܒܸܕ ܥܲܠ ܫܦܘܿܠܵܘܗܝ ܪܘܼܡܵܢܹ̈ܐ ܕܬܸܟ݂ܠܬ݂ܵܐ: ܘܕܲܐܪܓܘܵܢܵܐ: ܘܨܘܼܒ݂ܥܵܐ ܕܲܙܚܘܿܪܝܼܬ݂ܵܐ: ܥܲܠ ܫܦܘܿܠܵܘܗܝ ܟܲܕ ܚܵܕܲܪ: ܘܙܲܓܹ̈ܐ ܕܕܲܗܒ݂ܵܐ ܒܲܝܢܵܬ݂ܗܘܿܢ ܟܲܕ݂ ܚܵܕܲܪ.

Deorsum vero, ad pedes ejusdem tunicæ, per circuitum, quasi mala punica facies, ex hyacintho, et purpura, et cocco bis tincto, mistis in medio tintinnabulis,

Եւ արասցես առ ստորոտով վտաւակացն ի ներքոյ կողմանէ` իբրեւ նռնաձեւս ծաղկեալս``, ի կապուտակէ եւ ի ծիրանւոյ եւ ի կարմրոյ մանելոյ եւ ի բեհեզոյ նիւթելոյ``, առ ստորոտով վտաւակացն շուրջանակի, եւ տեսիլ նորա նռնաձեւ``, եւ զանգակս ոսկիս ի մէջ նոցա շուրջանակի:

და ჰქმნე ქუე ქუემოსა ზედა ქუეშეთსაცუმელისასა ქუეით, ვითარცა აღყუავებულთა ბროწეულთა ბროწეულებანი ჳაკინთისაგან და პორფირისა და მეწამულისა ძახილისა და ბისონისა გრეხილისა ქუე ქუემოსა ზედა ქუეშეთსაცუმელსა, ხოლო მითვე სახითა ბროწეულნი ოქროჲსანი და ეჟუანნი საშუალ მათსა გარემოჲს გარე ბროწეულთა თანა ოქროჲსასა. 33

33 And beneath upon the hem of it thou shalt make pomegranates of blue, and of purple, and of scarlet, round about the hem thereof; and bells of gold between them round about:

לד. פַּעֲמֹן זָהָב וְרִמּוֹן פַּעֲמֹן זָהָב וְרִמּוֹן עַל שׁוּלֵי הַמְּעִיל סָבִיב:

παρὰ ῥοίσκον χρυσοῦν κώδωνα καὶ ἄνθινον ἐπὶ τοῦ λώματος τοῦ ὑποδύτου κύκλῳ

34 ܘܙܲܓܵܐ ܙܲܓܵܐ ܕܕܲܗܒ݂ܵܐ: ܘܪܘܼܡܵܢܹ̈ܐ ܥܲܠ ܫܦܘܿܠܵܘܗܝ ܕܲܦܪܵܙܘܿܡܵܐ ܟܲܕ ܚܵܕܲܪ.

ita ut tintinnabulum sit aureum et malum punicum: rursumque tintinnabulum aliud aureum et malum punicum.

Զանգակ ոսկի եւ նռնաձեւ` ծաղկեալ առ ստորով վտաւակացն`` շուրջանակի:

ეჟუანი და ყუავილედი ქუე ქუემოჲსა ზედა ქუეშეთსაცუმელისასა გარემოჲს. 34

34 A golden bell and a pomegranate, a golden bell and a pomegranate, upon the hem of the robe round about.

לה. וְהָיָה עַל אַהֲרֹן לְשָׁרֵת וְנִשְׁמַע קוֹלוֹ בְּבֹאוֹ אֶל הַקֹּדֶשׁ לִפְנֵי יְהֹוָה וּבְצֵאתוֹ וְלֹא יָמוּת:

καὶ ἔσται Ααρων ἐν τῷ λειτουργεῖν ἀκουστὴ ἡ φωνὴ αὐτοῦ εἰσιόντι εἰς τὸ ἅγιον ἐναντίον κυρίου καὶ ἐξιόντι ἵνα μὴ ἀποθάνῃ

35 ܘܢܸܗܘܸܐ ܥܲܠ ܐܲܗܪܘܿܢ ܠܬܸܫܡܸܫܬܵܐ: ܘܢܸܫܬܿܡܲܥ ܩܵܠܹܗ ܡܵܐ ܕܥܵܐܹܠ ܠܩܘܼܕ݂ܫܵܐ ܩܕ݂ܵܡ ܡܵܪܝܵܐ: ܘܡܵܐ ܕܢܵܦܹܩ: ܕܠܵܐ ܢܡܘܼܬ݂.

Et vestietur ea Aaron in officio ministerii, ut audiatur sonitus quando ingreditur et egreditur sanctuarium in conspectu Domini, et non moriatur.

Եւ եղիցի ի վերայ Ահարոնի, յորժամ պաշտիցէ, հնչիւն բարբառոյ ի մտանել իւրում ի սրբութիւնն առաջի Տեառն եւ յելանել նորա, զի մի՛ մեռանիցի:

და იყოს აჰრონ მსახურებასა შინა მისსა, ისმოდის ჴმაჲ მისი, შე-რა-ვიდოდის სიწმიდესა წინაშე უფლისა და გამო-რა-ვიდოდის, რათა არა მოკუდეს. 35

35 And it shall be upon Aaron to minister: and his sound shall be heard when he goeth in unto the holy place before the LORD, and when he cometh out, that he die not.

לו. וְעָשִׂיתָ צּיץ זָהָב טָהוֹר וּפִתַּחְתָּ עָלָיו פִּתּוּחֵי חֹתָם קֹדֶשׁ לַיהֹוָה:

καὶ ποιήσεις πέταλον χρυσοῦν καθαρὸν καὶ ἐκτυπώσεις ἐν αὐτῷ ἐκτύπωμα σφραγῖδος ἁγίασμα κυρίου

36 ܘܲܥܒܸܕ ܟܠܝܼܠܵܐ ܕܕܲܗܒ݂ܵܐ ܕܲܟ݂ܝܵܐ: ܘܲܓ݂ܠܘܿܦ ܥܠܵܘܗܝ ܓܠܵܦܵܐ ܕܚܵܬ݂ܡܵܐ: ܩܘܼܕܫܵܐ ܠܡܵܪܝܵܐ.

Facies et laminam de auro purissimo, in qua sculpes opere cælatoris, Sanctum Domino.

Եւ արասցես թիթեղն յոսկւոյ սրբոյ, եւ քանդակեսցես ի նմա քանդակ կնքոյ` ՍՐԲՈՒԹԻՒՆ ՏԵԱՌՆ:

და ჰქმნა პეტალი ოქროჲსა წმიდაჲ და ჰსწახნაგო მას ზედა წახნაგებად ბეჭდისად სიწმიდე უფლისა. 36

36 And thou shalt make a plate of pure gold, and grave upon it, like the engravings of a signet, HOLINESS TO THE LORD.

לז. וְשַׂמְתָּ אֹתוֹ עַל פְּתִיל תְּכֵלֶת וְהָיָה עַל הַמִּצְנָפֶת אֶל מוּל פְּנֵי הַמִּצְנֶפֶת יִהְיֶה:

καὶ ἐπιθήσεις αὐτὸ ἐπὶ ὑακίνθου κεκλωσμένης καὶ ἔσται ἐπὶ τῆς μίτρας κατὰ πρόσωπον τῆς μίτρας ἔσται

37 ܘܣܝܼܡܲܝܗܝ ܥܲܠ ܚܘܼܛܵܐ ܕܬܸܟ݂ܠܬ݂ܵܐ: ܘܢܸܗܘܸܐ ܥܲܠ ܡܲܨܢܲܦܬ݂ܵܐ: ܘܠܘܼܩܒܲܠ ܐܲܦܲܝ ܡܲܨܢܲܦܬ݂ܵܐ ܢܸܗܘܸܐ.

Ligabisque eam vitta hyacinthina, et erit super tiaram,

Եւ դիցես զնա ի վերայ կապուտակին մանելոյ:

და დასდვა იგი ჳაკინთსა ქუეშე გრეხილსა და იყოს მიტრასა ზედა, პირსა ზედა მიტრასასა იყოს. 37

37 And thou shalt put it on a blue lace, that it may be upon the mitre; upon the forefront of the mitre it shall be.

לח. וְהָיָה עַל מֵצַח אַהֲרֹן וְנָשָׂא אַהֲרֹן אֶת עֲוֹן הַקֳּדָשִׁים אֲשֶׁר יַקְדִּישׁוּ בְּנֵי יִשְׂרָאֵל לְכָל מַתְּנֹת קָדְשֵׁיהֶם וְהָיָה עַל מִצְחוֹ תָּמִיד לְרָצוֹן לָהֶם לִפְנֵי יְהֹוָה:

καὶ ἔσται ἐπὶ τοῦ μετώπου Ααρων καὶ ἐξαρεῖ Ααρων τὰ ἁμαρτήματα τῶν ἁγίων ὅσα ἂν ἁγιάσωσιν οἱ υἱοὶ Ισραηλ παντὸς δόματος τῶν ἁγίων αὐτῶν καὶ ἔσται ἐπὶ τοῦ μετώπου Ααρων διὰ παντός δεκτὸν αὐτοῖς ἔναντι κυρίου

38 ܘܢܸܗܘܸܐ ܥܲܠ ܒܹܝܬ݂ ܥܲܝܢܵܘܗܝ ܕܐܲܗܪܘܿܢ: ܘܢܸܗܘܸܐ ܫܵܩܹܠ ܐܲܗܪܘܿܢ ܚܛܵܗܹ̈ܐ ܕܩܘܼܕ݂ܫܹ̈ܐ ܕܲܡܩܲܕܫܝܼܢ ܒܢܲܝ ܝܼܣܪܵܝܹܠ: ܠܟ݂ܠ ܡܵܘܗܒܲܬ݂ ܩܘܼܕ݂ܫܲܝܗܘܿܢ: ܘܢܸܗܘܸܐ ܥܲܠ ܒܹܝܬ݂ ܥܲܝܢܵܘܗܝ ܐܲܡܝܼܢܵܐܝܼܬ݂: ܠܨܸܒ݂ܝܵܢܵܐ ܠܗܘܿܢ ܩܕ݂ܵܡ ܡܵܪܝܵܐ.

imminens fronti pontificis. Portabitque Aaron iniquitates eorum, quæ obtulerunt et sanctificaverunt filii Israël, in cunctis muneribus et donariis suis. Erit autem lamina semper in fronte ejus, ut placatus sit eis Dominus.

Եւ եղիցի խուրին յերեսաց կողմանէ`` ի վերայ ճակատուն Ահարոնի, եւ բարձցէ Ահարոն զմեղս նուիրացն, որչափ ինչ նուիրիցեն որդիքն Իսրայելի, ըստ ամենայն տրոց սրբութեանցն իւրեանց. եւ եղիցի ի վերայ ճակատուն Ահարոնի հանապազ յընդունելութիւն նոցա առաջի Տեառն:

და იყოს შუბლსა ზედა აჰრონისასა და აღიხუნეს აჰრონ ცოდვანი წმიდათანი, რაოდენნიცა განწმიდნენ ძეთა ისრაჱლისათა, ყოველი მოსაცემელი წმიდათა მათთა, და იყოს შუბლსა ზედა აჰრონისსა სამარადისოდ მითუალულად მათთჳს წინაშე უფლისა. 38

38 And it shall be upon Aaron's forehead, that Aaron may bear the iniquity of the holy things, which the children of Israel shall hallow in all their holy gifts; and it shall be always upon his forehead, that they may be accepted before the LORD.

לט. וְשִׁבַּצְתָּ הַכְּתֹנֶת שֵׁשׁ וְעָשִׂיתָ מִצְנֶפֶת שֵׁשׁ וְאַבְנֵט תַּעֲשֶׂה מַעֲשֵׂה רֹקֵם:

καὶ οἱ κόσυμβοι τῶν χιτώνων ἐκ βύσσου καὶ ποιήσεις κίδαριν βυσσίνην καὶ ζώνην ποιήσεις ἔργον ποικιλτοῦ

39 ܘܲܥܒܸܕ ܟܘܼܬܿܝܼܢܵܐ ܕܒ݂ܘܼܨܵܐ: ܘܲܥܒܸܕ ܡܲܨܢܲܦܬ݂ܵܐ ܕܒ݂ܘܼܨܵܐ: ܘܗܸܡܝܵܢܵܐ ܥܒܸܕ ܥܒ݂ܵܕ݂ܵܐ ܕܨܲܝܵܪܵܐ.

Stringesque tunicam bysso, et tiaram byssinam facies, et balteum opere plumarii.

Եւ զպճղնաւոր պատմուճանն`` ի բեհեզոյ, եւ արասցես ապարօշ բեհեզեղէնս, եւ կամար` գործ նկարակերպ:

დასკუნილნი სამოსელთაგან ბისონისაგან და ჰქმნა კიდარი ბისონისაჲ და სარტყელი ჰქმნა ნაქმარად ჭრელებულად. 39

39 And thou shalt embroider the coat of fine linen, and thou shalt make the mitre of fine linen, and thou shalt make the girdle of needlework.

מ. וְלִבְנֵי אַהֲרֹן תַּעֲשֶׂה כֻתֳּנֹת וְעָשִׂיתָ לָהֶם אַבְנֵטִים וּמִגְבָּעוֹת תַּעֲשֶׂה לָהֶם לְכָבוֹד וּלְתִפְאָרֶת:

καὶ τοῖς υἱοῖς Ααρων ποιήσεις χιτῶνας καὶ ζώνας καὶ κιδάρεις ποιήσεις αὐτοῖς εἰς τιμὴν καὶ δόξαν

40 ܘܠܲܒ݂ܢܲܝ ܐܲܗܪܘܿܢ ܥܒܸܕ ܟܘܿܬܿܝܼܢܵܬ݂ܵܐ: ܘܲܥܒܸܕ ܠܗܘܿܢ ܗܸܡܝܵܢܹ̈ܐ: ܘܟܲܠܵܘܹ̈ܐ ܬܸܥܒܸܿܕ ܠܗܘܿܢ ܠܐܝܼܩܵܪܵܐ ܘܲܠܫܘܼܒ݂ܚܵܐ.

Porro filiis Aaron tunicas lineas parabis et balteos ac tiaras in gloriam et decorem:

Եւ որդւոցն Ահարոնի արասցես պատմուճանս եւ կամարս եւ խոյրս``, ի պատիւ եւ ի փառս:

და ძეთაცა აჰრონისთა უქმნე სამოსელნი და სარტყელნი და კიდარნი, უქმნნე მათ დიდებად და პატივად. 40

40 And for Aaron's sons thou shalt make coats, and thou shalt make for them girdles, and bonnets shalt thou make for them, for glory and for beauty.

מא. וְהִלְבַּשְׁתָּ אֹתָם אֶת אַהֲרֹן אָחִיךָ וְאֶת בָּנָיו אִתּוֹ וּמָשַׁחְתָּ אֹתָם וּמִלֵּאתָ אֶת יָדָם וְקִדַּשְׁתָּ אֹתָם וְכִהֲנוּ לִי:

καὶ ἐνδύσεις αὐτὰ Ααρων τὸν ἀδελφόν σου καὶ τοὺς υἱοὺς αὐτοῦ μετ᾽ αὐτοῦ καὶ χρίσεις αὐτοὺς καὶ ἐμπλήσεις αὐτῶν τὰς χεῖρας καὶ ἁγιάσεις αὐτούς ἵνα ἱερατεύωσίν μοι

41 ܘܐܲܠܒܸܿܫ ܐܸܢܘܿܢ ܠܐܲܗܪܘܿܢ ܐܲܚܘܼܟ݂: ܘܠܲܒ݂ܢܵܘܗܝ ܥܲܡܹܗ: ܘܲܡܫܘܿܚ ܐܸܢܘܿܢ ܘܫܲܡܠܵܐ ܐܝܼܕܲܝܗܘܿܢ: ܘܩܲܕܸܿܫ ܐܸܢܘܿܢ ܠܝܼ ܘܲܢܟܲܗܢܘܼܢ ܠܝܼ.

vestiesque his omnibus Aaron fratrem tuum et filios ejus cum eo. Et cunctorum consecrabis manus, sanctificabisque illos, ut sacerdotio fungantur mihi.

Եւ զգեցուսցես զայն Ահարոնի եղբօր քում, եւ որդւոց նորա ընդ նմա, եւ օծցես զնոսա, եւ լցցես զձեռս`` նոցա, եւ սրբեսցես զնոսա զի քահանայասցին ինձ:

და შეჰმოსნე იგინი აჰრონს, ძმასა შენსა, და ძეთა მისთა მის თანა და სცხო მათ, და აღუვსნე მათ ჴელნი მათნი და განსწმიდნე იგინი, რათა მიმღდელობდენ მე. 41

41 And thou shalt put them upon Aaron thy brother, and his sons with him; and shalt anoint them, and consecrate them, and sanctify them, that they may minister unto me in the priest's office.

מב. וַעֲשֵׂה לָהֶם מִכְנְסֵי בָד לְכַסּוֹת בְּשַׂר עֶרְוָה מִמָּתְנַיִם וְעַד יְרֵכַיִם יִהְיוּ:

καὶ ποιήσεις αὐτοῖς περισκελῆ λινᾶ καλύψαι ἀσχημοσύνην χρωτὸς αὐτῶν ἀπὸ ὀσφύος ἕως μηρῶν ἔσται

42 ܘܲܥܒܸܕ݂ ܠܗܘܿܢ ܦܪ̈ܵܙܘܿܡܹܐ ܕܒ݂ܘܼܨܵܐ: ܠܲܡܟܲܣܵܝܘܼ ܒܸܣܪܵܐ ܕܥܲܪܛܸܠܵܝܘܼܬ݂ܵܐ: ܡܼܢ ܚܲܨܲܝܗܘܿܢ ܘܲܥܕܲܡܵܐ ܠܥܲܛܡܵܬ݂ܗܘܿܢ ܢܸܗܘܘܿܢ.

Facies et feminalia linea, ut operiant carnem turpitudinis suæ, a renibus usque ad femora:

Եւ արասցես նոցա անդրավարտիս կտաւիս, ծածկել զառականս մարմնոյ իւրեանց, միջովք չափ եւ բարձիւք չափ:

და უქმნნე მათ საწვივენი სელისანი დაფარვად უშუერებასა სარცხჳნელისა მათისასა, წელთაგან ბარკალსხჳლადმდე იყოს. 42

42 And thou shalt make them linen breeches to cover their nakedness; from the loins even unto the thighs they shall reach:

מג. וְהָיוּ עַל אַהֲרֹן וְעַל בָּנָיו בְּבֹאָם אֶל אֹהֶל מוֹעֵד אוֹ בְגִשְׁתָּם אֶל הַמִּזְבֵּחַ לְשָׁרֵת בַּקֹּדֶשׁ וְלֹא יִשְׂאוּ עָוֹן וָמֵתוּ חֻקַּת עוֹלָם לוֹ וּלְזַרְעוֹ אַחֲרָיו:

καὶ ἕξει Ααρων αὐτὰ καὶ οἱ υἱοὶ αὐτοῦ ὡς ἂν εἰσπορεύωνται εἰς τὴν σκηνὴν τοῦ μαρτυρίου ἢ ὅταν προσπορεύωνται λειτουργεῖν πρὸς τὸ θυσιαστήριον τοῦ ἁγίου καὶ οὐκ ἐπάξονται πρὸς ἑαυτοὺς ἁμαρτίαν ἵνα μὴ ἀποθάνωσιν νόμιμον αἰώνιον αὐτῷ καὶ τῷ σπέρματι αὐτοῦ μετ᾽ αὐτόν

43 ܘܢܸܗܘܘܿܢ ܥܲܠ ܐܲܗܪܘܿܢ ܘܥܲܠ ܒܢܵܘܗܝ ܡܵܐ ܕܥܵܐܠܝܼܢ ܠܡܲܫܟܲܢ ܙܲܒ݂ܢܵܐ: ܘܡܵܐ ܕܩܵܪܒܿܝܼܢ ܠܡܲܕ݂ܒܚܵܐ ܠܲܡܫܲܡܵܫܘܼ ܒܩܘܼܕܫܵܐ: ܕܠܵܐ ܢܩܲܒܿܠܘܼܢ ܚܛܵܗܵܐ ܘܲܢܡܘܼܬ݂ܘܼܢ: ܢܵܡܘܿܣܵܐ ܠܥܵܠܲܡ ܠܹܗ ܘܲܠܙܲܪܥܹܗ ܡܼܢ ܒܵܬ݂ܪܹܗ.

et utentur eis Aaron et filii ejus quando ingredientur tabernaculum testimonii, vel quando appropinquant ad altare ut ministrent in sanctuario, ne iniquitatis rei moriantur. Legitimum sempiternum erit Aaron, et semini ejus post eum.

Եւ ունիցի զայն Ահարոն եւ որդիք նորա, յորժամ մտանիցեն ի խորանն վկայութեան, կամ յորժամ մերձենայցեն ի սեղանն սրբութեան պաշտել, եւ մի՛ ածիցեն ի վերայ իւրեանց մեղս, զի մի՛ մեռանիցին. օրէն յաւիտենական նմա եւ զաւակի իւրում յետ նորա:

და ემოსნენ იგინი აჰრონს და ძეთა მისთა, რაჟამს შევიდოდიან კარავსა საწამებელსა, და ანუ რაჟამს შევიდოდიან მსახურებად საკურთხეველსა წმიდისა, და არა აღიღონ თავთა მათთა თანა ცოდვაჲ, რათა არა მოკუდენ შჯულად საუკუნოდ მისსა და თესლისა მისისა მის თანა. 43

43 And they shall be upon Aaron, and upon his sons, when they come in unto the tabernacle of the congregation, or when they come near unto the altar to minister in the holy place; that they bear not iniquity, and die: it shall be a statute for ever unto him and his seed after him.

כט

ΚΘʹ

ܩܦܠܐܘܢ: ܟܛ.

Cap. 29

ԳԼ. ԻԹ

თავი ოცდამეცხრე

א. וְזֶה הַדָּבָר אֲשֶׁר תַּעֲשֶׂה לָהֶם לְקַדֵּשׁ אֹתָם לְכַהֵן לִי לְקַח פַּר אֶחָד בֶּן בָּקָר וְאֵילִם שְׁנַיִם תְּמִימִם:

καὶ ταῦτά ἐστιν ἃ ποιήσεις αὐτοῖς ἁγιάσαι αὐτοὺς ὥστε ἱερατεύειν μοι αὐτούς λήμψῃ μοσχάριον ἐκ βοῶν ἓν καὶ κριοὺς δύο ἀμώμους

1 ܘܗܵܟܲܢܵܐ ܥܒܸܕ݂ ܠܗܘܿܢ ܘܩܲܕܸܿܫ ܐܸܢܘܿܢ ܠܝܼ ܠܟ݂ܵܗܢܘܼܬ݂ܵܐ: ܘܣܲܒ݂ ܬܵܘܪܵܐ ܚܲܕ݂ ܒܲܪ ܒܲܩܪܵܐ: ܘܕܸܟ݂ܪܹ̈ܐ ܬܪܹܝܢ ܕܠܵܐ ܡܘܼܡ.

Sed et hoc facies, ut mihi in sacerdotio consecrentur. Tolle vitulum de armento, et arietes duos immaculatos,

Եւ այս ինչ է զոր առնիցես նոցա, եւ սրբեսցես`` զնոսա քահանայանալ նոցա ինձ. առցես զուարակ մի յանդոյ, եւ խոյս երկուս անարատս:

და ესე არიან, რომელნი უყვნე მათ, განწმიდენ იგინი, რათა მიმღდელობდენ მე იგინი, მოიყუანო ზუარაკი ზროხათაგან ერთი და ვერძნი უბიწონი ორნი. 1

1 And this is the thing that thou shalt do unto them to hallow them, to minister unto me in the priest's office: Take one young bullock, and two rams without blemish,

ב. וְלֶחֶם מַצּוֹת וְחַלֹּת מַצֹּת בְּלוּלֹת בַּשֶּׁמֶן וּרְקִיקֵי מַצּוֹת מְשֻׁחִים בַּשָּׁמֶן סֹלֶת חִטִּים תַּעֲשֶׂה אֹתָם:

καὶ ἄρτους ἀζύμους πεφυραμένους ἐν ἐλαίῳ καὶ λάγανα ἄζυμα κεχρισμένα ἐν ἐλαίῳ σεμίδαλιν ἐκ πυρῶν ποιήσεις αὐτά

2 ܘܠܲܚܡܵܐ ܦܲܛܝܼܪܵܐ: ܚܵܚܪܵܬ݂ܵܐ ܦܲܛܝܼܪܵܬ݂ܵܐ ܕܦܝܼܠܵܢ ܒܡܸܫܚܵܐ: ܘܠܸܓ݂ܢܹ̈ܐ ܦܲܛܝܼܪܹ̈ܐ ܕܦܝܼܠܝܼܢ ܒܡܸܫܚܵܐ: ܕܲܢܫܝܼܦܵܐ ܕܚܸܛܹܐ ܬܸܥܒܸܿܕ ܐܸܢܘܿܢ.

panesque azymos, et crustulam absque fermento, quæ conspersa sit oleo, lagana quoque azyma oleo lita: de simila triticea cuncta facies.

եւ պանս բաղարջս, եւ շօթս բաղարջս զանգեալ իւղով, եւ քաքարս բաղարջս օծեալ իւղով. նաշիհ ցորենոյ զանգեալ իւղով արասցես զայն:

და პურნი უცომონი, გამოზელილნი ზეთითა, და ლელანგონი უცომონი, ცხებულნი ზეთითა, სამინდოსაგან იფქლისა ჰქმნნე იგინი. 2

2 And unleavened bread, and cakes unleavened tempered with oil, and wafers unleavened anointed with oil: of wheaten flour shalt thou make them.

ג. וְנָתַתָּ אוֹתָם עַל סַל אֶחָד וְהִקְרַבְתָּ אֹתָם בַּסָּל וְאֶת הַפָּר וְאֵת שְׁנֵי הָאֵילִם:

καὶ ἐπιθήσεις αὐτὰ ἐπὶ κανοῦν ἓν καὶ προσοίσεις αὐτὰ ἐπὶ τῷ κανῷ καὶ τὸ μοσχάριον καὶ τοὺς δύο κριούς

3 ܘܲܬ݂ܣܝܼܡ ܐܸܢܘܿܢ ܒܣܲܠܵܐ ܚܲܕ݂: ܘܲܬ݂ܩܲܪܸܒ݂ ܐܸܢܘܿܢ ܒܣܲܠܵܐ: ܘܲܠܬ݂ܵܘܪܵܐ ܘܠܲܬ݂ܪܹܝܢ ܕܸܟ݂ܪܝܼܢ.

Et posita in canistro offeres: vitulum autem et duos arietes.

Եւ դիցես ի վերայ խանի միոյ. եւ մատուսցես զայն խանիւն, եւ զզուարակն եւ զերկուս խոյսն:

და დააგნე იგინი ლანკნასა ზედა ერთსა და შესწირნე იგინი ლანკნითა მით და ზუარაკი და ორნი ვერძნი. 3

3 And thou shalt put them into one basket, and bring them in the basket, with the bullock and the two rams.

ד. וְאֶת אַהֲרֹן וְאֶת בָּנָיו תַּקְרִיב אֶל פֶּתַח אֹהֶל מוֹעֵד וְרָחַצְתָּ אֹתָם בַּמָּיִם:

καὶ Ααρων καὶ τοὺς υἱοὺς αὐτοῦ προσάξεις ἐπὶ τὰς θύρας τῆς σκηνῆς τοῦ μαρτυρίου καὶ λούσεις αὐτοὺς ἐν ὕδατι

4 ܘܠܲܐܗܪܘܿܢ ܘܠܲܒ݂ܢܵܘܗܝ ܩܲܪܸܒ݂ ܠܬܲܪܥܵܐ ܕܡܲܫܟܲܢ ܙܲܒ݂ܢܵܐ: ܘܐܲܣܚܵܐ ܐܸܢܘܿܢ ܒܡܲܝܵܐ.

Et Aaron ac filios ejus applicabis ad ostium tabernaculi testimonii. Cumque laveris patrem cum filiis suis aqua,

Եւ զԱհարոն եւ զորդիս նորա մատուսցես ի դուռն խորանին վկայութեան, եւ լուասցես զնոսա ջրով:

და აჰრონ და ძენი მისნი მოიყუანნე კართა ზედა კარვისა საწამებელისათა და განჰბანნე იგინი წყლითა. 4

4 And Aaron and his sons thou shalt bring unto the door of the tabernacle of the congregation, and shalt wash them with water.

ה. וְלָקַחְתָּ אֶת הַבְּגָדִים וְהִלְבַּשְׁתָּ אֶת אַהֲרֹן אֶת הַכֻּתֹּנֶת וְאֵת מְעִיל הָאֵפֹד וְאֶת הָאֵפֹד וְאֶת הַחשֶׁן וְאָפַדְתָּ לוֹ בְּחֵשֶׁב הָאֵפֹד:

καὶ λαβὼν τὰς στολὰς ἐνδύσεις Ααρων τὸν ἀδελφόν σου καὶ τὸν χιτῶνα τὸν ποδήρη καὶ τὴν ἐπωμίδα καὶ τὸ λογεῖον καὶ συνάψεις αὐτῷ τὸ λογεῖον πρὸς τὴν ἐπωμίδα

5 ܘܣܲܒ݂ ܠܒ݂ܘܼܫܹ̈ܐ ܘܐܲܠܒܸܿܫ ܠܐܲܗܪܘܿܢ ܟܘܿܬܝܼܢܵܐ: ܘܲܦܪܵܙܘܿܡܵܐ: ܘܡܲܨܢܲܦܬ݂ܵܐ: ܘܦܸܕܬ݂ܵܐ: ܘܲܦܪܝܼܣܵܐ: ܘܬܲܩܸܢܲܝܗܝ ܒܗܸܡܝܵܢܵܐ ܕܦܸܕܬ݂ܵܐ.

indues Aaron vestimentis suis, id est, linea et tunica, et superhumerali et rationali, quod constringes balteo.

Եւ առեալ զպատմուճանսն` զգեցուսցես Ահարոնի եղբօր քում, եւ զպարեգօտս պճղնաւորս ի վերայ ներքնակացն``, եւ զվակասն եւ զտախտակն. եւ պնդեսցես զտախտակն ընդ վակասն:

და მომხუმელმან შესამოსელთა წმიდათამან შეჰმოსო აჰრონ, ძმაჲ შენი, და სამოსელი პოდირი შესამოსლისაჲ და სამჴარი და სიტყჳერი, და შეაყო სიტყჳერი იგი სამჴარსა თანა. 5

5 And thou shalt take the garments, and put upon Aaron the coat, and the robe of the ephod, and the ephod, and the breastplate, and gird him with the curious girdle of the ephod:

ו. וְשַׂמְתָּ הַמִּצְנֶפֶת עַל רֹאשׁוֹ וְנָתַתָּ אֶת נֵזֶר הַקֹּדֶשׁ עַל הַמִּצְנָפֶת:

καὶ ἐπιθήσεις τὴν μίτραν ἐπὶ τὴν κεφαλὴν αὐτοῦ καὶ ἐπιθήσεις τὸ πέταλον τὸ ἁγίασμα ἐπὶ τὴν μίτραν

6 ܘܣܝܼܡ ܡܲܨܢܲܦܬ݂ܵܐ ܒܪܹܫܹܗ: ܘܣܝܼܡ ܟܠܝܼܠܵܐ ܕܩܘܼܕ݂ܫܵܐ ܥܲܠ ܡܲܨܢܲܦܬ݂ܵܐ.

Et pones tiaram in capite ejus, et laminam sanctam super tiaram,

Եւ դիցես զխոյրն ի վերայ գլխոյ նորա, եւ դիցես զթիթեղնն սուրբ ի վերայ խուրին:

და დაადგა მიტრა თავსა ზედა მისსა და დასდვა პეტალი განწმედისაჲ მიტრასა ზედა. 6

6 And thou shalt put the mitre upon his head, and put the holy crown upon the mitre.

ז. וְלָקַחְתָּ אֶת שֶׁמֶן הַמִּשְׁחָה וְיָצַקְתָּ עַל רֹאשׁוֹ וּמָשַׁחְתָּ אֹתוֹ:

καὶ λήμψῃ τοῦ ἐλαίου τοῦ χρίσματος καὶ ἐπιχεεῖς αὐτὸ ἐπὶ τὴν κεφαλὴν αὐτοῦ καὶ χρίσεις αὐτόν

7 ܘܣܲܒ݂ ܡܸܫܚܵܐ ܕܲܡܫܝܼܚܘܼܬ݂ܵܐ: ܘܣܘܿܟ݂ ܒܪܹܫܹܗ ܘܲܡܫܘܿܚܲܝܗܝ.

et oleum unctionis fundes super caput ejus: atque hoc ritu consecrabitur.

Եւ առցես յիւղոյ անտի օծման, եւ արկցես ի գլուխ նորա եւ օծցես զնա:

და მოიღო ზეთი ცხებისა და დაასხა თავსა ზედა მისსა და სცხო მას. 7

7 Then shalt thou take the anointing oil, and pour it upon his head, and anoint him.

ח. וְאֶת בָּנָיו תַּקְרִיב וְהִלְבַּשְׁתָּם כֻּתֳּנֹת:

καὶ τοὺς υἱοὺς αὐτοῦ προσάξεις καὶ ἐνδύσεις αὐτοὺς χιτῶνας

8 ܘܩܲܪܸܒ݂ ܠܲܒ݂ܢܵܘܗܝ: ܘܐܲܠܒܸܿܫ ܐܸܢܘܿܢ ܟܘܿܬܿܝܼܢܵܬ݂ܵܐ.

Filios quoque illius applicabis, et indues tunicis lineis, cingesque balteo,

Եւ զորդիս նորա մատուսցես, եւ զգեցուսցես նոցա պատմուճանս:

და ძენი მისნი მოიყვანნე და შეჰმოსნე მათ შესამოსელნი და შეარტყნე მათ სარტყელნი. 8

8 And thou shalt bring his sons, and put coats upon them.

ט. וְחָגַרְתָּ אֹתָם אַבְנֵט אַהֲרֹן וּבָנָיו וְחָבַשְׁתָּ לָהֶם מִגְבָּעֹת וְהָיְתָה לָהֶם כְּהֻנָּה לְחֻקַּת עוֹלָם וּמִלֵּאתָ יַד אַהֲרֹן וְיַד בָּנָיו:

καὶ ζώσεις αὐτοὺς ταῖς ζώναις καὶ περιθήσεις αὐτοῖς τὰς κιδάρεις καὶ ἔσται αὐτοῖς ἱερατεία ἐμοὶ εἰς τὸν αἰῶνα καὶ τελειώσεις τὰς χεῖρας Ααρων καὶ τὰς χεῖρας τῶν υἱῶν αὐτοῦ

9 ܘܐܲܣܘܿܪ ܐܸܢܘܿܢ ܗܸܡܝܵܢܵܐ ܠܐܲܗܪܘܿܢ ܘܠܲܒ݂ܢܵܘܗܝ: ܘܣܝܼܡ ܠܗܘܿܢ ܟܲܠܵܘܹ̈ܐ: ܘܬܸܗܘܸܐ ܠܗܘܿܢ ܟܵܗܢܘܼܬ݂ܗܘܿܢ ܠܲܩܝܵܡܵܐ ܕܲܠܥܵܠܲܡ: ܘܲܬ݂ܫܲܡܠܹܐ ܐܝܼܕܹܗ ܕܐܲܗܪܘܿܢ: ܘܐܝܼܕܹ̈ܐ ܕܲܒ݂ܢܵܘܗܝ.

Aaron scilicet et liberos ejus, et impones eis mitras: eruntque sacerdotes mihi religione perpetua. Postquam initiaveris manus eorum,

Եւ ածցես նոցա կամարս, Ահարոնի եւ որդւոց նորա, եւ ածցես նոցա ապարօշս. եւ եղիցի նոցա այն ինձ ի քահանայութիւն`` յաւիտենական, եւ կատարեսցես զձեռս Ահարոնի եւ զձեռս որդւոց նորա:

და დაადგნე მათ კიდარნი და იყოს მათდა მღდელობაჲ ჩემი უკუნისამდე, და განასრულნე ჴელნი აჰრონისნი და ჴელნი ძეთა მისთანი. 9

9 And thou shalt gird them with girdles, Aaron and his sons, and put the bonnets on them: and the priest's office shall be theirs for a perpetual statute: and thou shalt consecrate Aaron and his sons.

י. וְהִקְרַבְתָּ אֶת הַפָּר לִפְנֵי אֹהֶל מוֹעֵד וְסָמַךְ אַהֲרֹן וּבָנָיו אֶת יְדֵיהֶם עַל רֹאשׁ הַפָּר:

καὶ προσάξεις τὸν μόσχον ἐπὶ τὰς θύρας τῆς σκηνῆς τοῦ μαρτυρίου καὶ ἐπιθήσουσιν Ααρων καὶ οἱ υἱοὶ αὐτοῦ τὰς χεῖρας αὐτῶν ἐπὶ τὴν κεφαλὴν τοῦ μόσχου ἔναντι κυρίου παρὰ τὰς θύρας τῆς σκηνῆς τοῦ μαρτυρίου

10 ܘܩܲܪܸܒ ܬܵܘܪܵܐ ܩܕ݂ܵܡ ܡܲܫܟܲܢܙܲܒ݂ܢܵܐ: ܘܢܸܣܡܘܿܟ݂ ܐܲܗܪܘܿܢ ܘܲܒ݂ܢܵܘܗܝ ܐܝܼܕܲܝܗܘܿܢ ܥܲܠ ܪܹܫܹܗ ܕܬ݂ܵܘܪܵܐ.

applicabis et vitulum coram tabernaculo testimonii. Imponentque Aaron et filii ejus manus super caput illius,

Եւ մատուսցես զզուարակն առ դրան խորանին վկայութեան, եւ դիցեն Ահարոն եւ որդիք նորա զձեռս իւրեանց ի վերայ գլխոյ զուարակին առաջի Տեառն`` առ դրան խորանին վկայութեան:

და მოიყუანო ზუარაკი კართა თანა კარვისა საწამებელისათა და დაასხნენ აჰრონ და ძეთა მისთა ჴელნი მათნი თავსა ზედა ზუარაკისასა წინაშე უფლისა, კართა თანა კარვისა საწამებელისათა. 10

10 And thou shalt cause a bullock to be brought before the tabernacle of the congregation: and Aaron and his sons shall put their hands upon the head of the bullock.

יא. וְשָׁחַטְתָּ אֶת הַפָּר לִפְנֵי יְהֹוָה פֶּתַח אֹהֶל מוֹעֵד:

καὶ σφάξεις τὸν μόσχον ἔναντι κυρίου παρὰ τὰς θύρας τῆς σκηνῆς τοῦ μαρτυρίου

11 ܘܟ݂ܘܿܣܲܝܗܝ ܠܬ݂ܵܘܪܵܐ ܩܕ݂ܵܡ ܡܵܪܝܵܐ ܒܬܲܪܥܵܐ ܕܡܲܫܟܲܢ ܙܲܒ݂ܢܵܐ.

et mactabis eum in conspectu Domini, juxta ostium tabernaculi testimonii.

Եւ սպանցես զզուարակն առաջի Տեառն առ դրան խորանին վկայութեան:

და დაჰკლა ზუარაკი წინაშე უფლისა კართა თანა კარვისა საწამებელისათა. 11

11 And thou shalt kill the bullock before the LORD, by the door of the tabernacle of the congregation.

יב. וְלָקַחְתָּ מִדַּם הַפָּר וְנָתַתָּה עַל קַרְנֹת הַמִּזְבֵּחַ בְּאֶצְבָּעֶךָ וְאֶת כָּל הַדָּם תִּשְׁפֹּךְ אֶל יְסוֹד הַמִּזְבֵּחַ:

καὶ λήμψῃ ἀπὸ τοῦ αἵματος τοῦ μόσχου καὶ θήσεις ἐπὶ τῶν κεράτων τοῦ θυσιαστηρίου τῷ δακτύλῳ σου τὸ δὲ λοιπὸν πᾶν αἷμα ἐκχεεῖς παρὰ τὴν βάσιν τοῦ θυσιαστηρίου

12 ܘܣܲܒ݂ ܡܼܢ ܕܡܹܗ ܕܬ݂ܵܘܪܵܐ: ܘܪܘܿܣ ܥܲܠ ܩܲܪܢܵܬܹܗ ܕܡܲܕ݂ܒܿܚܵܐ ܒܨܸܒ݂ܥܵܟ݂: ܘܟ݂ܠܹܗ ܕܡܵܐ ܐܲܫܘܿܕ ܥܲܠ ܫܦܘܿܠܲܝ ܡܲܕ݂ܒܿܚܵܐ.

Sumptumque de sanguine vituli, pones super cornua altaris digito tuo, reliquum autem sanguinem fundes juxta basim ejus.

Եւ առցես յարենէ զուարակին, եւ դիցես ի վերայ եղջերաց սեղանոյն մատամբ քով. եւ զայլն ամենայն արիւն ցանեսցես առ յատակաւ սեղանոյն:

და მოიღო სისხლისაგან ზუარაკისა და სცხო რქათა საკურთხეველისათა თითითა შენითა, ხოლო სხუაჲ იგი ყოველი სისხლი მოჰღუარო ხარისხსა თანა საკურთხეველისასა. 12

12 And thou shalt take of the blood of the bullock, and put it upon the horns of the altar with thy finger, and pour all the blood beside the bottom of the altar.

יג. וְלָקַחְתָּ אֶת כָּל הַחֵלֶב הַמְכַסֶּה אֶת הַקֶּרֶב וְאֵת הַיֹּתֶרֶת עַל הַכָּבֵד וְאֵת שְׁתֵּי הַכְּלָיֹת וְאֶת הַחֵלֶב אֲשֶׁר עֲלֵיהֶן וְהִקְטַרְתָּ הַמִּזְבֵּחָה:

καὶ λήμψῃ πᾶν τὸ στέαρ τὸ ἐπὶ τῆς κοιλίας καὶ τὸν λοβὸν τοῦ ἥπατος καὶ τοὺς δύο νεφροὺς καὶ τὸ στέαρ τὸ ἐπ᾽ αὐτῶν καὶ ἐπιθήσεις ἐπὶ τὸ θυσιαστήριον

13 ܘܣܲܒ݂ ܟܠܹܗ ܚܸܠܒܵܐ ܕܲܩܪܝܼܡ ܠܲܓ݂ܘܵܝܵܐ: ܘܲܚܨܵܪ ܟܵܒ݂ܕܵܐ: ܘܬܲܪܬܹܿܝܢ ܟܘܼܠܝܵܢ ܘܬܲܪܒܿܗܹܝܢ: ܘܐܲܣܸܩ ܠܡܲܕ݂ܒܚܵܐ.

Sumes et adipem totum qui operit intestina, et reticulum jecoris, ac duos renes, et adipem qui super eos est, et offeres incensum super altare:

Եւ առցես զամենայն ճարպ թաղանթոյ քաղրթին եւ զլերդաբոյթն եւ զերկուս երիկամունսն ճարպովին, դիցես ի վերայ սեղանոյն:

და მოიღო ყოველი ცმელი მუცლისზედაჲ და ყური ღვიძლისაჲ და ორნი თირკუმელნი და ცმელი იგი მის ზედაჲ და აკუმიო და დააგო საკურთხვველსა ზედა. 13

13 And thou shalt take all the fat that covereth the inwards, and the caul that is above the liver, and the two kidneys, and the fat that is upon them, and burn them upon the altar.

יד. וְאֶת בְּשַׂר הַפָּר וְאֶת עֹרוֹ וְאֶת פִּרְשׁוֹ תִּשְׂרֹף בָּאֵשׁ מִחוּץ לַמַּחֲנֶה חַטָּאת הוּא:

τὰ δὲ κρέα τοῦ μόσχου καὶ τὸ δέρμα καὶ τὴν κόπρον κατακαύσεις πυρὶ ἔξω τῆς παρεμβολῆς ἁμαρτίας γάρ ἐστιν

14 ܘܒܸܣܪܹܗ ܕܬ݂ܵܘܪܵܐ ܘܡܸܫܟܹܿܗ: ܘܦܲܪܬܹܿܗ: ܬܵܘܩܸܕ݂ ܒܢܘܼܪܵܐ ܠܒܲܪ ܡܼܢ ܡܲܫܪܝܼܬ݂ܵܐ: ܚܛܵܗܵܐ ܗ̄ܘܼ.

carnes vero vituli et corium et fimum combures foris extra castra, eo quod pro peccato sit.

Եւ զմիս զուարակին եւ զմորթ նորա եւ զապաւառն այրեսցես արտաքոյ բանակին. զի այն իսկ է վասն մեղաց:

ხოლო ჴორცნი ზუარაკისანი და ტყავი მისი და სკორე მისი დასწუა გარეშე ბანაკისა, რამეთუ ცოდვისა არს. 14

14 But the flesh of the bullock, and his skin, and his dung, shalt thou burn with fire without the camp: it is a sin offering.

טו. וְאֶת הָאַיִל הָאֶחָד תִּקָּח וְסָמְכוּ אַהֲרֹן וּבָנָיו אֶת יְדֵיהֶם עַל רֹאשׁ הָאָיִל:

καὶ τὸν κριὸν λήμψῃ τὸν ἕνα καὶ ἐπιθήσουσιν Ααρων καὶ οἱ υἱοὶ αὐτοῦ τὰς χεῖρας αὐτῶν ἐπὶ τὴν κεφαλὴν τοῦ κριοῦ

15 ܘܕܸܟ݂ܪܵܐ ܚܲܕ ܬܸܣܲܒ݂: ܘܲܢܣܲܡܟ݂ܘܼܢ ܐܲܗܪܘܿܢ ܘܲܒ݂ܢܵܘܗܝ ܐܝܼܕܲܝܗܘܿܢ ܥܲܠ ܪܹܫܹܗ ܕܕܸܟ݂ܪܵܐ.

Unum quoque arietem sumes, super cujus caput ponent Aaron et filii ejus manus.

Եւ զխոյն զմի` առցես, եւ դիցեն Ահարոն եւ որդիք նորա զձեռս իւրեանց ի վերայ գլխոյ խոյին:

და მოიყვანო ვერძი ერთი და დაასხნენ აჰრონ და ძეთა მისთა ჴელნი მათნი თავსა ზედა ზუარაკისასა. 15

15 Thou shalt also take one ram; and Aaron and his sons shall put their hands upon the head of the ram.

טז. וְשָׁחַטְתָּ אֶת הָאָיִל וְלָקַחְתָּ אֶת דָּמוֹ וְזָרַקְתָּ עַל הַמִּזְבֵּחַ סָבִיב:

καὶ σφάξεις αὐτὸν καὶ λαβὼν τὸ αἷμα προσχεεῖς πρὸς τὸ θυσιαστήριον κύκλῳ

16 ܘܟ݂ܘܿܣܲܝܗܝ ܠܕܸܟ݂ܪܵܐ: ܘܣܲܒ݂ ܡܼܢ ܕܡܹܗ: ܘܪܘܿܣ ܥܲܠ ܡܲܕ݂ܒܚܵܐ ܟܲܕ݂ ܚܵܕܲܪ.

Quem cum mactaveris, tolles de sanguine ejus, et fundes circa altare.

Եւ զենցես զխոյն եւ առեալ զարիւն նորա հեղցես շուրջ զսեղանովն:

და დაჰკლა ვერძი, და მომღებელმან სისხლისა მისისამან მოჰღუარო საკურთხეველსა ზედა გარემო. 16

16 And thou shalt slay the ram, and thou shalt take his blood, and sprinkle it round about upon the altar.

יז. וְאֶת הָאַיִל תְּנַתֵּחַ לִנְתָחָיו וְרָחַצְתָּ קִרְבּוֹ וּכְרָעָיו וְנָתַתָּ עַל נְתָחָיו וְעַל רֹאשׁוֹ:

καὶ τὸν κριὸν διχοτομήσεις κατὰ μέλη καὶ πλυνεῖς τὰ ἐνδόσθια καὶ τοὺς πόδας ὕδατι καὶ ἐπιθήσεις ἐπὶ τὰ διχοτομήματα σὺν τῇ κεφαλῇ

17 ܘܕܸܟ݂ܪܵܐ ܦܲܫܲܚ ܗܲܕܵܡܵܘܗܝ: ܘܐܲܫܝܼܓ݂ ܓܘܵܝܹܗ ܘܲܟ݂ܪܵܥܵܘܗܝ: ܘܬܸܬܸܿܠ ܥܲܠ ܗܲܕܵܡܵܘܗܝ ܘܥܲܠ ܪܹܫܹܗ.

Ipsum autem arietem secabis in frustra: lotaque intestina ejus ac pedes, pones super concisas carnes, et super caput illius.

Եւ զխոյն յօշեսցես անդամ անդամ, եւ լուասցես զփորոտին եւ զոտս նորա ջրով, եւ դիցես ի վերայ յօշուածոյն` հանդերձ գլխով նորա:

და ვვრძი განჰკუეთო ორად განაწილებით და განჰრცხნე შინაგანნი მისნი და ფერჴნი მისნი წყლითა და დაჰსხნე ორგანკუეთილებითა ზედა თავისა თანა მისისა. 17

17 And thou shalt cut the ram in pieces, and wash the inwards of him, and his legs, and put them unto his pieces, and unto his head.

יח. וְהִקְטַרְתָּ אֶת כָּל הָאַיִל הַמִּזְבֵּחָה עֹלָה הוּא לַיהֹוָה רֵיחַ נִיחוֹחַ אִשֶּׁה לַיהֹוָה הוּא:

καὶ ἀνοίσεις ὅλον τὸν κριὸν ἐπὶ τὸ θυσιαστήριον ὁλοκαύτωμα κυρίῳ εἰς ὀσμὴν εὐωδίας θυσίασμα κυρίῳ ἐστίν

18 ܘܬܲܣܸܩ ܟܠܹܗ ܕܸܟ݂ܪܵܐ ܠܡܲܕ݂ܒܚܵܐ: ܥܠܵܬ݂ܵܐ ܗ̄ܘܼ ܠܡܵܪܝܵܐ ܠܪܹܝܚ ܢܝܵܚܵܐ ܩܘܼܪܒܵܢܵܐ ܠܡܵܪܝܵܐ.

Et offeres totum arietem in incensum super altare: oblatio est Domino, odor suavissimus victimæ Domini.

Եւ հանցես բովանդակ զխոյն ի վերայ սեղանոյն յողջակէզ Տեառն ի հոտ անուշից. զոհ Տեառն է:

და აღიღო ვერძი სრულებით საკურთხეველსა ზედა და ყოვლად დასაწველ იყოს უფლისა სულად სულნელებისად. 18

18 And thou shalt burn the whole ram upon the altar: it is a burnt offering unto the LORD: it is a sweet savour, an offering made by fire unto the LORD.

יט. וְלָקַחְתָּ אֵת הָאַיִל הַשֵּׁנִי וְסָמַךְ אַהֲרֹן וּבָנָיו אֶת יְדֵיהֶם עַל רֹאשׁ הָאָיִל:

καὶ λήμψῃ τὸν κριὸν τὸν δεύτερον καὶ ἐπιθήσει Ααρων καὶ οἱ υἱοὶ αὐτοῦ τὰς χεῖρας αὐτῶν ἐπὶ τὴν κεφαλὴν τοῦ κριοῦ

19 ܘܬܸܣܲܒ݂ ܕܸܟ݂ܪܵܐ ܬܸܢܝܵܢܵܐ: ܘܲܢܣܲܡܟ݂ܘܼܢ ܐܲܗܪܘܿܢ ܘܲܒ݂ܢܵܘܗܝ ܐܝܼܕܲܝܗܘܿܢ ܥܲܠ ܪܹܫܹܗ ܕܕܸܟ݂ܪܵܐ.

Tolles quoque arietem alterum, super cujus caput Aaron et filii ejus ponent manus.

Եւ առցես զխոյն զերկրորդ, եւ դիցեն Ահարոն եւ որդիք նորա զձեռս իւրեանց ի վերայ գլխոյ խոյին:

და მოიბა ვერძი მეორე, დაასხნენ აჰრონ და ძეთა მისთა ჴელნი თავსა ზედა ვერძისასა. 19

19 And thou shalt take the other ram; and Aaron and his sons shall put their hands upon the head of the ram.

כ. וְשָׁחַטְתָּ אֶת הָאַיִל וְלָקַחְתָּ מִדָּמוֹ וְנָתַתָּה עַל תְּנוּךְ אֹזֶן אַהֲרֹן וְעַל תְּנוּךְ אֹזֶן בָּנָיו הַיְמָנִית וְעַל בֹּהֶן יָדָם הַיְמָנִית וְעַל בֹּהֶן רַגְלָם הַיְמָנִית וְזָרַקְתָּ אֶת הַדָּם עַל הַמִּזְבֵּחַ סָבִיב:

καὶ σφάξεις αὐτὸν καὶ λήμψῃ τοῦ αἵματος αὐτοῦ καὶ ἐπιθήσεις ἐπὶ τὸν λοβὸν τοῦ ὠτὸς Ααρων τοῦ δεξιοῦ καὶ ἐπὶ τὸ ἄκρον τῆς χειρὸς τῆς δεξιᾶς καὶ ἐπὶ τὸ ἄκρον τοῦ ποδὸς τοῦ δεξιοῦ καὶ ἐπὶ τοὺς λοβοὺς τῶν ὤτων τῶν υἱῶν αὐτοῦ τῶν δεξιῶν καὶ ἐπὶ τὰ ἄκρα τῶν χειρῶν αὐτῶν τῶν δεξιῶν καὶ ἐπὶ τὰ ἄκρα τῶν ποδῶν αὐτῶν τῶν δεξιῶν

20 ܘܟ݂ܘܿܣܲܝܗܝ ܠܕܸܟ݂ܪܵܐ: ܘܣܲܒ݂ ܡܼܢ ܕܡܹܗ: ܘܪܘܿܣ ܥܲܠ ܛܲܪܦܵܐ ܕܐܸܕ݂ܢܹܗ ܕܐܲܗܪܘܿܢ ܕܝܲܡܝܼܢܵܐ: ܘܥܲܠ ܛܲܪܦܹܐ ܕܐܸܕ݂ܢܹ̈ܐ ܕܲܒ݂ܢܵܘܗܝ ܕܝܲܡܝܼܢܵܐ: ܘܥܲܠ ܟܪܵܘܵܬ݂ܵܐ ܕܐܝܼܕܲܝܗܘܿܢ ܕܝܲܡܝܼܢܵܐ: ܘܥܲܠ ܟܪܵܘܵܬ݂ܵܐ ܕܪܸܓ݂ܠܲܝܗܘܿܢ ܕܝܲܡܝܼܢܵܐ: ܘܬܸܪܘܿܣ ܕܡܵܐ ܥܲܠ ܡܲܕ݂ܒܚܵܐ ܟܲܕ݂ ܚܵܕܲܪ.

Quem cum immolaveris, sumes de sanguine ejus, et pones super extremum auriculæ dextræ Aaron et filiorum ejus, et super pollices manus eorum ac pedis dextri, fundesque sanguinem super altare per circuitum.

Եւ սպանցես զխոյն, եւ առցես յարենէ նորա, եւ դիցես ի վերայ բլթակի աջոյ ունկանն Ահարոնի, եւ ի վերայ բլթակի աջոյ ունկան որդւոց նորա, եւ ի վերայ ծայրից ձեռին նորա աջոյ, եւ ի վերայ ծայրից աջոյ ոտին նորա, եւ ի վերայ աջուց բլթակաց ականջաց որդւոց նորա, եւ`` ի վերայ ծայրից աջոյ ձեռաց նոցա, եւ ի վերայ ծայրից աջոյ ոտից նոցա. եւ հեղցես զարիւնն շուրջ զսեղանովն:

და დაჰკლა იგი და მოიღო სისხლისაგან მისისა და სცხო ცმელსა აჰრონის ყურისასა მარჯუენესა, და მწუერვალთა ჴელისა მარჯუენისათა და მწუერვალთა ფერჴისა მარჯუენისათა და ცმელსა ყურისასა ძეთა მისთასა მარჯუენესა და მწუერვალთაჲ ჴელთა მათთა მარჯუენეთასა, და მწუერვალთა ფერჴთა მათთა მარჯუენეთასა, აპკურო სისხლი საკურთხეველსა. 20

20 Then shalt thou kill the ram, and take of his blood, and put it upon the tip of the right ear of Aaron, and upon the tip of the right ear of his sons, and upon the thumb of their right hand, and upon the great toe of their right foot, and sprinkle the blood upon the altar round about.

כא. וְלָקַחְתָּ מִן הַדָּם אֲשֶׁר עַל הַמִּזְבֵּחַ וּמִשֶּׁמֶן הַמִּשְׁחָה וְהִזֵּיתָ עַל אַהֲרֹן וְעַל בְּגָדָיו וְעַל בָּנָיו וְעַל בִּגְדֵי בָנָיו אִתּוֹ וְקָדַשׁ הוּא וּבְגָדָיו וּבָנָיו וּבִגְדֵי בָנָיו אִתּוֹ:

καὶ λήμψῃ ἀπὸ τοῦ αἵματος τοῦ ἀπὸ τοῦ θυσιαστηρίου καὶ ἀπὸ τοῦ ἐλαίου τῆς χρίσεως καὶ ῥανεῖς ἐπὶ Ααρων καὶ ἐπὶ τὴν στολὴν αὐτοῦ καὶ ἐπὶ τοὺς υἱοὺς αὐτοῦ καὶ ἐπὶ τὰς στολὰς τῶν υἱῶν αὐτοῦ μετ᾽ αὐτοῦ καὶ ἁγιασθήσεται αὐτὸς καὶ ἡ στολὴ αὐτοῦ καὶ οἱ υἱοὶ αὐτοῦ καὶ αἱ στολαὶ τῶν υἱῶν αὐτοῦ μετ᾽ αὐτοῦ τὸ δὲ αἷμα τοῦ κριοῦ προσχεεῖς πρὸς τὸ θυσιαστήριον κύκλῳ

21 ܘܬܸܣܲܒ݂ ܡܼܢ ܕܡܵܐ ܕܥܲܠ ܡܲܕ݂ܒܚܵܐ: ܘܡܼܢ ܡܸܫܚܵܐ ܕܲܡܫܝܼܚܘܼܬ݂ܵܐ: ܘܬܸܪܘܿܣ ܥܲܠ ܐܲܗܪܘܿܢ: ܘܥܲܠ ܠܒ݂ܘܼܫܵܘܗܝ: ܘܥܲܠ ܒܢܵܘܗܝ: ܘܥܲܠ ܠܒ݂ܘܼܫܹ̈ܐ ܕܲܒ݂ܢܵܘܗܝ ܥܲܡܹܗ: ܘܢܸܬ݂ܩܲܕܲܫ ܗܘܼ ܘܲܠܒ݂ܘܼܫܵܘܗܝ: ܘܲܒ݂ܢܵܘܗܝ ܘܲܠܒ݂ܘܼܫܹ̈ܐ ܕܲܒ݂ܢܵܘܗܝ ܥܲܡܹܗ.

Cumque tuleris de sanguine qui est super altare, et de oleo unctionis, asperges Aaron et vestes ejus, filios et vestimenta eorum. Consecratisque ipsis et vestibus,

Եւ առցես յարենէն որ ի վերայ սեղանոյն իցէ, եւ յիւղոյ օծութեանն, եւ ցանեսցես ի վերայ Ահարոնի եւ ի վերայ պատմուճանի նորա, եւ ի վերայ որդւոց նորա եւ ի վերայ պատմուճանաց որդւոց նորա ընդ նմա. եւ սրբեսցի ինքն եւ պատմուճան իւր, եւ որդիք նորա եւ պատմուճանք որդւոց նորա ընդ նմա. եւ զարիւն խոյին ցանեսցես շուրջ զսեղանովն:

და მოიღო სისხლთაგან საკურთხეველისა და ზეთისაგან საცხებელისა, და აპკურო აჰრონს ზედა და შესამოსელსა მისსა ზედა და ძეთა ზედა მისთა და შესამოსელსა ზედა ძეთა მისთასა მის თანა, და განწმიდნეს იგი და სამოსელი მისი და ძენი მისნი და სამოსელნი ძეთა მისთა მის თანა, ხოლო სისხლი ვერძისა მოჰღუარო საკურთხეველსა ზედა გარემოჲს. 21

21 And thou shalt take of the blood that is upon the altar, and of the anointing oil, and sprinkle it upon Aaron, and upon his garments, and upon his sons, and upon the garments of his sons with him: and he shall be hallowed, and his garments, and his sons, and his sons' garments with him.

כב. וְלָקַחְתָּ מִן הָאַיִל הַחֵלֶב וְהָאַלְיָה וְאֶת הַחֵלֶב הַמְכַסֶּה אֶת הַקֶּרֶב וְאֵת יֹתֶרֶת הַכָּבֵד וְאֵת שְׁתֵּי הַכְּלָיֹת וְאֶת הַחֵלֶב אֲשֶׁר עֲלֵיהֶן וְאֵת שׁוֹק הַיָּמִין כִּי אֵיל מִלֻּאִים הוּא:

καὶ λήμψῃ ἀπὸ τοῦ κριοῦ τὸ στέαρ αὐτοῦ καὶ τὸ στέαρ τὸ κατακαλύπτον τὴν κοιλίαν καὶ τὸν λοβὸν τοῦ ἥπατος καὶ τοὺς δύο νεφροὺς καὶ τὸ στέαρ τὸ ἐπ᾽ αὐτῶν καὶ τὸν βραχίονα τὸν δεξιόν ἔστιν γὰρ τελείωσις αὕτη

22 ܘܣܲܒ݂ ܡܼܢ ܕ݂ܟ݂ܪܵܐ ܬܲܪܒܵܐ ܘܐܲܠܝܼܬ݂ܵܐ: ܘܚܸܠܒܵܐ ܕܲܩܪܝܼܡ ܠܲܓ݂ܘܵܝܵܐ: ܘܲܚܨܵܪ ܟܵܒ݂ܕܵܐ ܘܬܲܪܬܹܿܝܢ ܟܘܼܠܝܵܢ: ܘܬܲܪܒܵܐ ܕܲܥܠܲܝܗܹܝܢ: ܘܫܵܩܵܐ ܕܝܲܡܝܼܢܵܐ: ܡܸܛܠ ܕܕܸܟ݂ܪܵܐ ܗ̄ܘܼ ܕܫܘܼܡܠܵܝܵܐ.

tolles adipem de ariete, et caudam et arvinam, quæ operit vitalia, ac reticulum jecoris, et duos renes, atque adipem, qui super eos est, armumque dextrum, eo quod sit aries consecrationis:

Եւ առցես ի խոյէ անտի զճարպն եւ զդմակն եւ զճարպ թաղանթոյ քաղրթին, եւ զլերդաբոյթն եւ զերկուս երիկամունսն ճարպովին, եւ զերին աջոյ. զի այն է կատարումն:

და მოიღო ვერძისაგან ცმელი მისი და ცმელი დამფარველი მუცლისაჲ და ყური ღჳძლისა და ორნი თირკუმელნი და მათ ზედა ცმელი და მარჯუენე მჴარი, რამეთუ განსრულებაჲ არს მისი. 22

22 Also thou shalt take of the ram the fat and the rump, and the fat that covereth the inwards, and the caul above the liver, and the two kidneys, and the fat that is upon them, and the right shoulder; for it is a ram of consecration:

כג. וְכִכַּר לֶחֶם אַחַת וְחַלַּת לֶחֶם שֶׁמֶן אַחַת וְרָקִיק אֶחָד מִסַּל הַמַּצּוֹת אֲשֶׁר לִפְנֵי יְהֹוָה:

καὶ ἄρτον ἕνα ἐξ ἐλαίου καὶ λάγανον ἓν ἀπὸ τοῦ κανοῦ τῶν ἀζύμων τῶν προτεθειμένων ἔναντι κυρίου

23 ܘܲܓ݂ܪܝܼܨܬܵܐ ܚܕ݂ܵܐ ܕܠܲܚܡܵܐ: ܘܲܓ݂ܪܝܼܨܬܵܐ ܚܕ݂ܵܐ ܕܠܲܚܡܵܐ ܕܡܸܫܚܵܐ: ܘܠܲܓ݂ܢܵܐ ܚܲܕ ܡܼܢ ܣܲܠܵܐ ܕܦܲܛܝܼܪܵܐ ܕܲܩܕ݂ܵܡ ܡܵܪܝܵܐ.

tortamque panis unius, crustulam conspersam oleo, laganum de canistro azymorum, quod positum est in conspectu Domini:

Եւ պան մի եւ շօթ մի իւղով զանգեալ, եւ քաքար մի ի խանէ անտի բաղարջոցն եդելոց առաջի Տեառն:

და პური ერთი ზეთისაგან და ლელანგოჲ ერთი ლანკლნისაგან უცომოთა დაგებულთასა წინაშე უფლისა. 23

23 And one loaf of bread, and one cake of oiled bread, and one wafer out of the basket of the unleavened bread that is before the LORD:

כד. וְשַׂמְתָּ הַכֹּל עַל כַּפֵּי אַהֲרֹן וְעַל כַּפֵּי בָנָיו וְהֵנַפְתָּ אֹתָם תְּנוּפָה לִפְנֵי יְהֹוָה:

καὶ ἐπιθήσεις τὰ πάντα ἐπὶ τὰς χεῖρας Ααρων καὶ ἐπὶ τὰς χεῖρας τῶν υἱῶν αὐτοῦ καὶ ἀφοριεῖς αὐτοὺς ἀφόρισμα ἔναντι κυρίου

24 ܘܲܬ݂ܣܝܼܡ ܟܠܗܘܿܢ ܥܲܠ ܐܝܼܕ݂ܵܐ ܕܐܲܗܪܘܿܢ: ܘܥܲܠ ܐܝܼܕܹ̈ܐ ܕܲܒ݂ܢܵܘܗܝ: ܘܬܸܦܪܘܿܫ ܐܸܢܘܿܢ ܦܘܼܪܫܵܢܵܐ ܩܕ݂ܵܡ ܡܵܪܝܵܐ.

ponesque omnia super manus Aaron et filiorum ejus, et sanctificabis eos elevans coram Domino.

եւ դիցես զայն ամենայն ի վերայ ձեռացն Ահարոնի եւ ի վերայ ձեռաց որդւոց նորա, եւ նուիրեսցես զայն նուէր`` առաջի Տեառն:

და დააგნე ყოველნი ჴელთა ზედა აჰრონისთა და ჴელთა ზედა ძეთა მისთასა და განაჩინნე იგინი განჩინებად წინაშე უფლისა. 24

24 And thou shalt put all in the hands of Aaron, and in the hands of his sons; and shalt wave them for a wave offering before the LORD.

כה. וְלָקַחְתָּ אֹתָם מִיָּדָם וְהִקְטַרְתָּ הַמִּזְבֵּחָה עַל הָעֹלָה לְרֵיחַ נִיחוֹחַ לִפְנֵי יְהֹוָה אִשֶּׁה הוּא לַיהֹוָה:

καὶ λήμψῃ αὐτὰ ἐκ τῶν χειρῶν αὐτῶν καὶ ἀνοίσεις ἐπὶ τὸ θυσιαστήριον τῆς ὁλοκαυτώσεως εἰς ὀσμὴν εὐωδίας ἔναντι κυρίου κάρπωμά ἐστιν κυρίῳ

25 ܘܬܸܣܲܒ݂ ܡܼܢ ܐܝܼܕܲܝܗܘܿܢ: ܘܬܲܣܸܩ ܚܲܕ݂ܝܵܐ ܡܼܢ ܕܸܟ݂ܪܵܐ ܥܲܠ ܡܲܕ݂ܒܚܵܐ ܠܲܥܠܵܬ݂ܵܐ: ܠܪܹܝܚ ܢܝܵܚܵܐ ܩܕ݂ܵܡ ܡܵܪܝܵܐ: ܩܘܼܪܒܵܢܵܐ ܗ̄ܘܼ ܠܡܵܪܝܵܐ.

Suscipiesque universa de manibus eorum: et incendes super altare in holocaustum, odorem suavissimum in conspectu Domini, quia oblatio ejus est.

Եւ առցես ի ձեռաց նոցա եւ հանցես ի սեղանն`` ողջակիզաց ի հոտ անուշից առաջի Տեառն. զի պտուղ Տեառն է:

და მიითუალნეს იგინი ჴელთაგან მათთა და აღიხუნე იგინი საკურთხეველსა ზედა ყოვლად დასაწველობისასა სულად სულნელებისად წინაშე უფალსა, ნაყოფება არს უფლისა. 25

25 And thou shalt receive them of their hands, and burn them upon the altar for a burnt offering, for a sweet savour before the LORD: it is an offering made by fire unto the LORD.

כו. וְלָקַחְתָּ אֶת הֶחָזֶה מֵאֵיל הַמִּלֻּאִים אֲשֶׁר לְאַהֲרֹן וְהֵנַפְתָּ אֹתוֹ תְּנוּפָה לִפְנֵי יְהֹוָה וְהָיָה לְךָ לְמָנָה:

καὶ λήμψῃ τὸ στηθύνιον ἀπὸ τοῦ κριοῦ τῆς τελειώσεως ὅ ἐστιν Ααρων καὶ ἀφοριεῖς αὐτὸ ἀφόρισμα ἔναντι κυρίου καὶ ἔσται σοι ἐν μερίδι

26 ܘܬܸܣܲܒ݂ ܚܲܕ݂ܝܵܐ ܡܼܢ ܕܸܟ݂ܪܵܐ ܕܫܘܼܡܠܵܝܵܐ ܕܐܲܗܪܘܿܢ: ܘܬܸܦܪܫܝܼܘܗܝ ܦܘܼܪܫܵܢܵܐ ܩܕ݂ܵܡ ܡܵܪܝܵܐ: ܘܬܸܗܘܸܐ ܠܵܟ݂ ܠܲܡܢܵܬ݂ܵܐ.

Sumes quoque pectusculum de ariete, quo initiatus est Aaron, sanctificabisque illud elevatum coram Domino, et cedet in partem tuam.

Եւ առցես զերբուծն ի խոյէ անտի կատարման` որ է Ահարոնի, եւ նուիրեսցես զայն նուէր`` առաջի Տեառն. եւ եղիցի քեզ ի մասն:

და მოიღო მკერდი ვერძისაგან სრულებისასა, რომელ არს აჰრონისი, და განაჩინო იგი განჩინებად წინაშე უფლისა და იყოს შენდა ნაწილად. 26

26 And thou shalt take the breast of the ram of Aaron's consecration, and wave it for a wave offering before the LORD: and it shall be thy part.

כז. וְקִדַּשְׁתָּ אֵת חֲזֵה הַתְּנוּפָה וְאֵת שׁוֹק הַתְּרוּמָה אֲשֶׁר הוּנַף וַאֲשֶׁר הוּרָם מֵאֵיל הַמִּלֻּאִים מֵאֲשֶׁר לְאַהֲרֹן וּמֵאֲשֶׁר לְבָנָיו:

καὶ ἁγιάσεις τὸ στηθύνιον ἀφόρισμα καὶ τὸν βραχίονα τοῦ ἀφαιρέματος ὃς ἀφώρισται καὶ ὃς ἀφῄρηται ἀπὸ τοῦ κριοῦ τῆς τελειώσεως ἀπὸ τοῦ Ααρων καὶ ἀπὸ τῶν υἱῶν αὐτοῦ

27 ܘܩܲܕܸܿܫ ܚܲܕ݂ܝܵܐ ܕܦܘܼܪܫܵܢܵܐ: ܘܫܵܩܵܐ ܕܦܘܼܪܫܵܢܵܐ: ܕܐܸܬ݂ܦܪܸܫ ܘܐܸܬܿܬܿܪܝܼܡ ܡܼܢ ܕܸܟ݂ܪܵܐ ܕܫܘܼܡܠܵܝܵܐ: ܡܼܢ ܕܐܲܗܪܘܿܢ ܘܡܼܢ ܕܲܒ݂ܢܵܘܗܝ.

Sanctificabisque et pectusculum consecratum, et armum quem de ariete separasti,

Եւ սրբեսցես զերբուծն ի նուէր, եւ զերի նուիրին որ նուիրիցի, եւ որ ինչ հանիցի ի խոյէն կատարման յԱհարոնէ եւ յորդւոց`` նորա:

და წმიდა-ჰყო მკერდი განჩინებული და მჴარი განჩინებისა, რომელი განჩინებულ არს და რომელი შეწირულ არს ვერძისაგან 27

27 And thou shalt sanctify the breast of the wave offering, and the shoulder of the heave offering, which is waved, and which is heaved up, of the ram of the consecration, even of that which is for Aaron, and of that which is for his sons:

כח. וְהָיָה לְאַהֲרֹן וּלְבָנָיו לְחָק עוֹלָם מֵאֵת בְּנֵי יִשְׂרָאֵל כִּי תְרוּמָה הוּא וּתְרוּמָה יִהְיֶה מֵאֵת בְּנֵי יִשְׂרָאֵל מִזִּבְחֵי שַׁלְמֵיהֶם תְּרוּמָתָם לַיהֹוָה:

καὶ ἔσται Ααρων καὶ τοῖς υἱοῖς αὐτοῦ νόμιμον αἰώνιον παρὰ τῶν υἱῶν Ισραηλ ἔστιν γὰρ ἀφαίρεμα τοῦτο καὶ ἀφαίρεμα ἔσται παρὰ τῶν υἱῶν Ισραηλ ἀπὸ τῶν θυμάτων τῶν σωτηρίων τῶν υἱῶν Ισραηλ ἀφαίρεμα κυρίῳ

28 ܘܢܸܗܘܸܐ ܠܐܲܗܪܘܿܢ ܘܠܲܒ݂ܢܵܘܗܝ ܩܝܵܡܵܐ ܠܥܵܠܲܡ ܡܼܢ ܠܘܵܬ݂ ܒܢܲܝ ܝܼܣܪܵܝܹܠ: ܡܸܛܠ ܕܦܘܼܪܫܵܢܵܐ ܗ̄ܘܼ: ܘܦܘܼܪܫܵܢܵܐ ܢܸܗܘܸܐ ܡܼܢ ܠܘܵܬ݂ ܒܢܲܝ ܝܼܣܪܵܝܹܠ: ܡܼܢ ܕܸܒ݂ܚܲܝ ܫܲܠܡܲܝܗܘܿܢ ܦܘܼܪܫܵܢܵܐ ܠܡܵܪܝܵܐ.

quo initiatus est Aaron et filii ejus, cedentque in partem Aaron et filiorum ejus jure perpetuo a filiis Israël: quia primitiva sunt et initia de victimis eorum pacificis quæ offerunt Domino.

Եւ եղիցի Ահարոնի եւ որդւոց նորա օրէն յաւիտենական առ ի յորդւոցն Իսրայելի. զի այն է նոցա հաս, եւ եղիցի նուէր յորդւոցն Իսրայելի ի զենլեաց փրկութեանց իւրեանց, նուէր`` նոցա Տեառն:

სრულებისასა აჰრონისაგან და ძეთა მისთაგან შჯულად საუკუნოდ ძეთაგან ისრაჱლისათა, რამეთუ არს განჩინებული ესე და განჩინებაჲ იყოს ძეთაგან ისრაჱლისათა საკლველთაგან ცხორებისათა განჩინებული უფლისა. 28

28 And it shall be Aaron's and his sons' by a statute for ever from the children of Israel: for it is an heave offering: and it shall be an heave offering from the children of Israel of the sacrifice of their peace offerings, even their heave offering unto the LORD.

כט. וּבִגְדֵי הַקֹּדֶשׁ אֲשֶׁר לְאַהֲרֹן יִהְיוּ לְבָנָיו אַחֲרָיו לְמָשְׁחָה בָהֶם וּלְמַלֵּא בָם אֶת יָדָם:

καὶ ἡ στολὴ τοῦ ἁγίου ἥ ἐστιν Ααρων ἔσται τοῖς υἱοῖς αὐτοῦ μετ᾽ αὐτόν χρισθῆναι αὐτοὺς ἐν αὐτοῖς καὶ τελειῶσαι τὰς χεῖρας αὐτῶν

29 ܘܲܠܒ݂ܘܼܫܲܝ ܩܘܼܕ݂ܫܵܐ ܕܐܲܗܪܘܿܢ ܢܸܗܘܘܿܢ ܠܲܒ݂ܢܵܘܗܝ ܡܼܢ ܒܵܬ݂ܪܹܗ: ܠܡܸܡܫܲܚ ܒܗܘܿܢ: ܘܠܲܡܫܲܡܠܵܝܘܼ ܒܗܘܿܢ ܐܝܼܕܲܝܗܘܿܢ.

Vestem autem sanctam, qua utetur Aaron, habebunt filii ejus post eum, ut ungantur in ea, et consecrantur manus eorum.

Եւ պատմուճանն սրբութեան որ է Ահարոնի, եղիցի որդւոց նորա յետ նորա, օծանել զնոսա նոքօք, եւ կատարել նոքօք զձեռս նոցա:

და სამოსელი სიწმიდისა, რომელ არს აჰრონისსა, იყოს ძეთა მისთაცა მის თანა, ცხებად მათდა მათ შინა და განსრულებად ჴელთა მათთა. 29

29 And the holy garments of Aaron shall be his sons' after him, to be anointed therein, and to be consecrated in them.

ל. שִׁבְעַת יָמִים יִלְבָּשָׁם הַכֹּהֵן תַּחְתָּיו מִבָּנָיו אֲשֶׁר יָבֹא אֶל אֹהֶל מוֹעֵד לְשָׁרֵת בַּקֹּדֶשׁ:

ἑπτὰ ἡμέρας ἐνδύσεται αὐτὰ ὁ ἱερεὺς ὁ ἀντ᾽ αὐτοῦ τῶν υἱῶν αὐτοῦ ὃς εἰσελεύσεται εἰς τὴν σκηνὴν τοῦ μαρτυρίου λειτουργεῖν ἐν τοῖς ἁγίοις

30 ܫܲܒ݂ܥܵܐ ܝܵܘܡܝܼ̈ܢ ܢܸܠܒܲܫ ܐܸܢܘܿܢ ܟܵܗܢܵܐ ܒܵܬ݂ܪܹܗ ܡܼܢ ܒܢܵܘܗܝ: ܕܢܸܥܘܿܠ ܠܡܲܫܟܲܢ ܙܲܒ݂ܢܵܐ ܠܲܡܫܲܡܵܫܘܼ ܒܩܘܼܕ݂ܫܵܐ.

Septem diebus utetur illa qui pontifex pro eo fuerit constitutus de filiis ejus, et qui ingredietur tabernaculum testimonii ut ministret in sanctuario.

Զեւթն օր զգենուցու զայն քահանայն որ փոխանակ նորա կայցէ յորդւոց իւրոց, որ մտանիցէ ի խորանն վկայութեան պաշտել ի սրբութիւնսն:

შჳდ დღე შეიმოსდეს მათ მღდელი, ნაცვალი მისი, ძეთა მისთაგანი, რომელი შევიდოდის კარვად საწამებელად მსახურებად მის შორისთა წმიდათა. 30

30 And that son that is priest in his stead shall put them on seven days, when he cometh into the tabernacle of the congregation to minister in the holy place.

לא. וְאֵת אֵיל הַמִּלֻּאִים תִּקָּח וּבִשַּׁלְתָּ אֶת בְּשָׂרוֹ בְּמָקֹם קָדשׁ:

καὶ τὸν κριὸν τῆς τελειώσεως λήμψῃ καὶ ἑψήσεις τὰ κρέα ἐν τόπῳ ἁγίῳ

31 ܘܕܸܟ݂ܪܵܐ ܕܫܘܼܡܠܵܝܵܐ ܬܸܣܲܒ݂: ܘܲܬ݂ܒܲܫܸܠ ܒܸܣܪܹܗ ܒܐܲܬ݂ܪܵܐ ܩܲܕܝܼܫܵܐ.

Arietem autem consecrationis tolles, et coques carnes ejus in loco sancto:

Եւ զխոյն կատարման առցես, եւ եփեսցես զմիս նորա ի սրբում տեղւոջ:

და ვერძი სრულებისა მოიღო და შეაგბო ჴორცი მისი ადგილსა წმიდასა. 31

31 And thou shalt take the ram of the consecration, and seethe his flesh in the holy place.

לב. וְאָכַל אַהֲרֹן וּבָנָיו אֶת בְּשַׂר הָאַיִל וְאֶת הַלֶּחֶם אֲשֶׁר בַּסָּל פֶּתַח אֹהֶל מוֹעֵד:

καὶ ἔδονται Ααρων καὶ οἱ υἱοὶ αὐτοῦ τὰ κρέα τοῦ κριοῦ καὶ τοὺς ἄρτους τοὺς ἐν τῷ κανῷ παρὰ τὰς θύρας τῆς σκηνῆς τοῦ μαρτυρίου

32 ܘܢܹܐܟ݂ܘܿܠ ܐܲܗܪܘܿܢ ܘܲܒ݂ܢܵܘܗܝ ܒܸܣܪܵܐ ܕܕܸܟ݂ܪܵܐ: ܘܠܲܚܡܵܐ ܕܲܒ݂ܣܲܠܵܐ ܒܬܲܪܥܵܐ ܕܡܲܫܟܲܢ ܙܲܒ݂ܢܵܐ.

quibus vescetur Aaron et filii ejus. Panes quoque, qui sunt in canistro, in vestibulo tabernaculi testimonii comedent,

Եւ կերիցեն Ահարոն եւ որդիք նորա զմիս խոյին, եւ զպանսն որ ի խանի անդ` առ դրան խորանին վկայութեան:

და შეჭამნენ აჰრონ და ძეთა მისთა ჴორცნი ვერძისანი და პურნი ლაკნისანი, კართა თანა კარვისა საწამებელისათა შეჭამნენ იგინი. 32

32 And Aaron and his sons shall eat the flesh of the ram, and the bread that is in the basket by the door of the tabernacle of the congregation.

לג. וְאָכְלוּ אֹתָם אֲשֶׁר כֻּפַּר בָּהֶם לְמַלֵּא אֶת יָדָם לְקַדֵּשׁ אֹתָם וְזָר לֹא יֹאכַל כִּי קֹדֶשׁ הֵם:

ἔδονται αὐτά ἐν οἷς ἡγιάσθησαν ἐν αὐτοῖς τελειῶσαι τὰς χεῖρας αὐτῶν ἁγιάσαι αὐτούς καὶ ἀλλογενὴς οὐκ ἔδεται ἀπ᾽ αὐτῶν ἔστιν γὰρ ἅγια

33 ܢܹܐܟ݂ܠܘܼܢ ܐܸܢܘܿܢ ܕܡܸܬ݂ܚܲܣܹܝܢ ܒܗܘܿܢ: ܠܲܡܫܲܡܠܵܝܘܼ ܐܝܼܕܲܝ̈ܗܘܿܢ ܘܠܲܡܩܲܕܵܫܘܼ ܐܸܢܘܿܢ: ܘܢܘܼܟ݂ܪܵܝܵܐ ܠܵܐ ܢܹܐܟ݂ܘܿܠ ܡܸܛܠ ܕܩܘܼܕ݂ܫܵܐ ܐܸܢܘܿܢ.

ut sit placabile sacrificium, et sanctificentur offerentium manus. Alienigena non vescetur ex eis, quia sancti sunt.

Եւ կերիցեն զնոսա, որովք սրբեցանն` ի կատարել զձեռս նոցա եւ սրբել զնոսա. օտարազգի ոք մի՛ կերիցէ ի նոցանէ, զի սրբութիւնք են:

რომელთა შინა წმიდა იქმნნეს, მათ შინა სრულ იქმნნეს ჴელნი მათნი და განწმდეს იგინი და სხუა ნათესავმან არა ჭამოს მათგან, რამეთუ არიან წმიდა. 33

33 And they shall eat those things wherewith the atonement was made, to consecrate and to sanctify them: but a stranger shall not eat thereof, because they are holy.

לד. וְאִם יִוָּתֵר מִבְּשַׂר הַמִּלֻּאִים וּמִן הַלֶּחֶם עַד הַבֹּקֶר וְשָׂרַפְתָּ אֶת הַנּוֹתָר בָּאֵשׁ לֹא יֵאָכֵל כִּי קֹדֶשׁ הוּא:

ἐὰν δὲ καταλειφθῇ ἀπὸ τῶν κρεῶν τῆς θυσίας τῆς τελειώσεως καὶ τῶν ἄρτων ἕως πρωί κατακαύσεις τὰ λοιπὰ πυρί οὐ βρωθήσεται ἁγίασμα γάρ ἐστιν

34 ܘܐܸܢ ܢܸܫܬܿܚܲܪ ܡܼܢ ܒܸܣܪܵܐ ܕܫܘܼܡܠܵܝܵܐ: ܘܡܼܢ ܠܲܚܡܵܐ ܥܕܲܡܵܐ ܠܨܲܦܪܵܐ: ܐܵܘܩܸܕ݂ ܡܸܕܸܿܡ ܕܡܸܫܬܿܚܲܪ ܒܢܘܼܪܵܐ: ܘܠܵܐ ܢܸܬ݂ܐܟܸܠ: ܡܸܛܠ ܕܩܘܼܕ݂ܫܵܐ ܐܸܢܘܿܢ.

Quod si remanserit de carnibus consecratis, sive de panibus usque mane, combures reliquias igni: non comedentur, quia sanctificata sunt.

Ապա թէ մնայցէ ի մսոյ զոհին կատարման եւ ի հացէ անտի յայգ, այրեսցես զնշխարն հրով, եւ մի՛ կերիցի, զի սրբութիւն Տեառն է:

ხოლო უკეთუ დაშთეს ჴორცთაგან სრულებისათაჲსა და პურთაგან ვიდრე განთიადმდე, დასწუა იგი ცეცხლითა და სხუანი არა იჭამნენ, რამეთუ სიწმიდენი არიან. 34

Λʹ

34 And if ought of the flesh of the consecrations, or of the bread, remain unto the morning, then thou shalt burn the remainder with fire: it shall not be eaten, because it is holy.

לה. וְעָשִׂיתָ לְאַהֲרֹן וּלְבָנָיו כָּכָה כְּכֹל אֲשֶׁר צִוִּיתִי אֹתָכָה שִׁבְעַת יָמִים תְּמַלֵּא יָדָם:

καὶ ποιήσεις Ααρων καὶ τοῖς υἱοῖς αὐτοῦ οὕτως κατὰ πάντα ὅσα ἐνετειλάμην σοι ἑπτὰ ἡμέρας τελειώσεις αὐτῶν τὰς χεῖρας

35 ܘܲܥܒܸܕ ܠܐܲܗܪܘܿܢ ܘܠܲܒ݂ܢܵܘܗܝ ܗܵܟܲܢܵܐ ܐܲܝܟܲܢܵܐ ܕܲܦܩܲܕܬܵܟ݂: ܫܲܒ݂ܥܵܐ ܝܵܘܡܝܼܢ ܬܫܲܡܠܸܐ ܐܝܼܕܲܝܗܘܿܢ.

Omnia, quæ præcepi tibi, facies super Aaron et filiis ejus. Septem diebus consecrabis manus eorum:

Եւ արասցես Ահարոնի եւ որդւոց նորա այսպէս, ըստ ամենայնի զոր միանգամ պատուիրեցի քեզ, զեւթն օր կատարեսցես զձեռս նոցա:

და უყვნენ აჰრონს და ძეთა მისთა ყოველნი, რაოდენნი გამცნენ შენ. შჳდთა დღეთა განასრულნე ჴელნი მათნი. 35

35 And thus shalt thou do unto Aaron, and to his sons, according to all things which I have commanded thee: seven days shalt thou consecrate them.

לו. וּפַר חַטָּאת תַּעֲשֶׂה לַיּוֹם עַל הַכִּפֻּרִים וְחִטֵּאתָ עַל הַמִּזְבֵּחַ בְּכַפֶּרְךָ עָלָיו וּמָשַׁחְתָּ אֹתוֹ לְקַדְּשׁוֹ:

καὶ τὸ μοσχάριον τῆς ἁμαρτίας ποιήσεις τῇ ἡμέρᾳ τοῦ καθαρισμοῦ καὶ καθαριεῖς τὸ θυσιαστήριον ἐν τῷ ἁγιάζειν σε ἐπ᾽ αὐτῷ καὶ χρίσεις αὐτὸ ὥστε ἁγιάσαι αὐτό

36 ܘܬ݂ܵܘܪܵܐ ܕܲܚܛܵܗܵܐ ܬܸܥܒܸܕ ܒܝܵܘܡܵܐ ܥܲܠ ܚܘܼܣܵܝܵܐ: ܘܬܸܪܘܿܣ ܥܲܠ ܡܲܕ݂ܒܚܵܐ ܡܵܐ ܕܲܡܚܲܣܸܐ ܐܲܢ̄ܬ ܥܠܵܘܗܝ: ܘܬܸܡܫܚܝܼܘܗܝ ܠܲܡܩܲܕܵܫܘܼܬܹܗ.

et vitulum pro peccato offeres per singulos dies ad expiandum. Mundabisque altare cum immolaveris expiationis hostiam, et unges illud in sanctificationem.

Եւ զզուարակն զվասն`` մեղաց` արասցես յաւուրն սրբութեան. եւ մաքրեսցես զսեղանն ի սրբել քեզ ի վերայ`` նորա, եւ օծցես զնա առ ի սրբելոյ զնա:

და ჴბოჲ ცოდვისა ჰქმნა დღესა განწმედისასა და წმიდა-ჰყო საკურთხეველი განწმედითა შენითა მას ზედა და სცხო მას. შჳდთა დღეთა განსწმიდო საკურთხეველი და წმიდა-ჰყო იგი და იყოს საკურთხეველი წმიდაჲ წმიდისა. ყოველი, რომელი შეეხოს საკურთხვველსა, განწმდეს. 36

36 And thou shalt offer every day a bullock for a sin offering for atonement: and thou shalt cleanse the altar, when thou hast made an atonement for it, and thou shalt anoint it, to sanctify it.

לז. שִׁבְעַת יָמִים תְּכַפֵּר עַל הַמִּזְבֵּחַ וְקִדַּשְׁתָּ אֹתוֹ וְהָיָה הַמִּזְבֵּחַ קֹדֶשׁ קָדָשִׁים כָּל הַנֹּגֵעַ בַּמִּזְבֵּחַ יִקְדָּשׁ:

ἑπτὰ ἡμέρας καθαριεῖς τὸ θυσιαστήριον καὶ ἁγιάσεις αὐτό καὶ ἔσται τὸ θυσιαστήριον ἅγιον τοῦ ἁγίου πᾶς ὁ ἁπτόμενος τοῦ θυσιαστηρίου ἁγιασθήσεται

37 ܫܲܒ݂ܥܵܐ ܝܵܘܡܝܼܢ ܬܚܲܣܸܐ ܥܲܠ ܡܲܕ݂ܒܚܵܐ ܘܲܬ݂ܩܲܕܿܫܝܼܘܗܝ: ܘܢܸܗܘܸܐ ܡܲܕ݂ܒܚܵܐ ܩܕ݂ܘܿܫ ܩܘܼܕ݂ܫܝܼܢ: ܘܟ݂ܠ ܕܢܸܩܪܘܿܒ݂ ܠܡܲܕ݂ܒܚܵܐ ܢܸܬ݂ܩܲܕܲܫ.

Septem diebus expiabis altare, et sanctificabis, et erit Sanctum sanctorum: omnis, qui tetigerit illud, sanctificabitur.

Զեւթն օր մաքրեսցես զսեղանն եւ սրբեսցես զնա. եւ եղիցի սեղանն սուրբ սրբոյն. ամենայն որ մերձեսցի ի սեղանն` սրբեսցի:

და ესენი არიან, რომელნი ჰქმნნე საკურთხეველსა ზედა ტარიგნი წელიწდეულნი უბიწონი, ორნი დღესა შინა მიმდემად ნაყოფებად სამიმდემოდ. 37

37 Seven days thou shalt make an atonement for the altar, and sanctify it; and it shall be an altar most holy: whatsoever toucheth the altar shall be holy.

לח. וְזֶה אֲשֶׁר תַּעֲשֶׂה עַל הַמִּזְבֵּחַ כְּבָשִׂים בְּנֵי שָׁנָה שְׁנַיִם לַיּוֹם תָּמִיד:

καὶ ταῦτά ἐστιν ἃ ποιήσεις ἐπὶ τοῦ θυσιαστηρίου ἀμνοὺς ἐνιαυσίους ἀμώμους δύο τὴν ἡμέραν ἐπὶ τὸ θυσιαστήριον ἐνδελεχῶς κάρπωμα ἐνδελεχισμοῦ

38 ܘܗܵܟܲܢܵܐ ܬܸܥܒܸܕ ܥܲܠ ܡܲܕ݂ܒܚܵܐ: ܐܸܡܪܹ̈ܐ ܒܢܲܝ ܫܲܢ̄ܬܵܐ ܬܪܹܝܢ ܐܲܡܝܼܢܵܐܝܼܬ݂ ܒܝܵܘܡܵܐ.

Hoc est quod facies in altari: agnos anniculos duos per singulos dies jugiter,

Եւ այս ինչ իցէ զոր առնիցես ի վերայ սեղանոյն. երկուս գառինս տարեւորս անարատս` առ օր ի վերայ սեղանոյն յաճախութեամբ. զի պտուղ յաճախութեան է:

კრავი ერთი ჰყო ცისკრად და კრავი მეორე ჰყო მიმწუხრი. 38

38 Now this is that which thou shalt offer upon the altar; two lambs of the first year day by day continually.

לט. אֶת הַכֶּבֶשׂ הָאֶחָד תַּעֲשֶׂה בַבֹּקֶר וְאֵת הַכֶּבֶשׂ הַשֵּׁנִי תַּעֲשֶׂה בֵּין הָעַרְבָּיִם:

τὸν ἀμνὸν τὸν ἕνα ποιήσεις τὸ πρωὶ καὶ τὸν ἀμνὸν τὸν δεύτερον ποιήσεις τὸ δειλινόν

39 ܐܸܡܪܵܐ ܚܲܕ݂ ܥܒܸܕ݂ ܒܨܲܦܪܵܐ: ܘܐܸܡܪܵܐ ܐ̄ܚܪܹܢܵܐ ܬܸܥܒܸܿܕ ܥܸܕܵܢ ܪܲܡܫܵܐ.

unum agnum mane, et alterum vespere,

Զմի գառնն առնիցես ընդ առաւօտս, եւ զերկրորդ գառնն առնիցես ընդ երեկոյս:

ჰინის ნაოთხალ გამოხდილ ზეთში აზელილი ეფის მეათედი გამტკიცული ფქვილი და ჰინის ნაოთხალი ღვინო საღვრელად ერთი ბატკნისათვის. 41

39 The one lamb thou shalt offer in the morning; and the other lamb thou shalt offer at even:

מ. וְעִשָּׂרֹן סֹלֶת בָּלוּל בְּשֶׁמֶן כָּתִית רֶבַע הַהִין וְנֵסֶךְ רְבִיעִת הַהִין יָיִן לַכֶּבֶשׂ הָאֶחָד:

καὶ δέκατον σεμιδάλεως πεφυραμένης ἐν ἐλαίῳ κεκομμένῳ τῷ τετάρτῳ τοῦ ιν καὶ σπονδὴν τὸ τέταρτον τοῦ ιν οἴνου τῷ ἀμνῷ τῷ ἑνί

40 ܘܥܸܣܪܘܿܢܵܐ ܕܲܢܫܝܼܦܵܐ ܕܦܝܼܠ ܒܡܸܫܚܵܐ ܥܨܝܼܪܵܐ ܪܘܼܒ݂ܥܹܗ ܕܗܸܡܝܵܢܵܐ: ܘܢܘܼܩܵܝܵܐ ܪܘܼܒ݂ܥܹܗ ܕܗܸܡܝܵܢܵܐ ܕܚܲܡܪܵܐ ܠܐܸܡܪܵܐ ܚܲܕ݂.

decimam partem similæ conspersæ oleo tuso, quod habeat mensuram quartam partem hin, et vinum ad libandum ejusdem mensuræ in agno uno.

Եւ տասանորդ նաշհոյ` մզեալ իւղով թրմեալ, եւ զչորրորդ դորակի, եւ նուէր ըստ չորրորդ դորակի գինւոյ առ մի գառն:

და მეათედი სამინდოჲსა შესუარული ზეთითა წმიდითა ერთსა კრავსა თანა მეოთხედი სათუელისაჲ საღჳნისაჲ კრავსა ერთსა. 39

40 And with the one lamb a tenth deal of flour mingled with the fourth part of an hin of beaten oil; and the fourth part of an hin of wine for a drink offering.

מא. וְאֵת הַכֶּבֶשׂ הַשֵּׁנִי תַּעֲשֶׂה בֵּין הָעַרְבָּיִם כְּמִנְחַת הַבֹּקֶר וּכְנִסְכָּהּ תַּעֲשֶׂה לָּהּ לְרֵיחַ נִיחֹחַ אִשֶּׁה לַיהֹוָה:

καὶ τὸν ἀμνὸν τὸν δεύτερον ποιήσεις τὸ δειλινόν κατὰ τὴν θυσίαν τὴν πρωινὴν καὶ κατὰ τὴν σπονδὴν αὐτοῦ ποιήσεις εἰς ὀσμὴν εὐωδίας κάρπωμα κυρίῳ

41 ܐܸܡܪܵܐ ܬܸܢܝܵܢܵܐ ܬܸܥܒܸܿܕ ܥܸܕܵܢ ܪܲܡܫܵܐ: ܐܲܝܟ݂ ܩܘܼܪܒܵܢܵܐ ܕܨܲܦܪܵܐ: ܘܐܲܝܟ݂ ܢܘܼܩܵܝܹܗ ܬܸܥܒܸܿܕ ܠܹܗ: ܠܪܹܝܚ ܢܝܵܚܵܐ ܩܘܼܪܒܵܢܵܐ ܠܡܵܪܝܵܐ.

Alterum vero agnum offeres ad vesperam juxta ritum matutinæ oblationis, et juxta ea quæ diximus, in odorem suavitatis:

Եւ զգառնն երկրորդ արասցես ընդ երեկոյս` ըստ առաւօտին զոհին, եւ ըստ նորին նուիրին առնիցես նմա ի հոտ անուշից պտուղ Տեառն:

და კრავი მეორე ჰქმნა მიმწუხრი მსხუერპლისაებრ საცისკროჲსა და შეწირვისაებრ მისისა ჰქმნა სულად სულნელებისად. 40

41 And the other lamb thou shalt offer at even, and shalt do thereto according to the meat offering of the morning, and according to the drink offering thereof, for a sweet savour, an offering made by fire unto the LORD.

מב. עֹלַת תָּמִיד לְדֹרֹתֵיכֶם פֶּתַח אֹהֶל מוֹעֵד לִפְנֵי יְהֹוָה אֲשֶׁר אִוָּעֵד לָכֶם שָׁמָּה לְדַבֵּר אֵלֶיךָ שָׁם:

θυσίαν ἐνδελεχισμοῦ εἰς γενεὰς ὑμῶν ἐπὶ θύρας τῆς σκηνῆς τοῦ μαρτυρίου ἔναντι κυρίου ἐν οἷς γνωσθήσομαί σοι ἐκεῖθεν ὥστε λαλῆσαί σοι

42 ܥܠܵܬ݂ܵܐ ܐܲܡܝܼܢܵܐܝܼܬ݂ ܠܕ݂ܵܪܲܝܟܘܿܢ: ܒܬܲܪܥܵܐ ܕܡܲܫܟܲܢܙܲܒ݂ܢܵܐ: ܩܕ݂ܵܡ ܡܵܪܝܵܐ: ܕܐܸܬ݂ܘܲܥܲܕ ܠܟ݂ܘܿܢ ܬܲܡܵܢ ܠܲܡܡܲܠܵܠܘܼ ܥܲܡܟ݂ܘܿܢ.

sacrificium est Domino, oblatione perpetua in generationes vestras, ad ostium tabernaculi testimonii coram Domino, ubi constituam ut loquar ad te.

Զոհ յաճախութեան յազգս ձեր, առ դրան խորանին վկայութեան առաջի Տեառն, որովք ծանուցայց քեզ անդ խօսել ընդ քեզ:

ნაყოფებად უფლისა მსხუერპლი სამიმდემო ნათესავსა შინა თქუენსა კართა ზედა წინაშე უფლისა კარვისა საწამებელისათა, რომელთა შორის გეცნობო შენ მუნ ვიდრე ზრახვადმდე შენდა. 41

42 This shall be a continual burnt offering throughout your generations at the door of the tabernacle of the congregation before the LORD: where I will meet you, to speak there unto thee.

מג. וְנֹעַדְתִּי שָׁמָּה לִבְנֵי יִשְׂרָאֵל וְנִקְדַּשׁ בִּכְבֹדִי:

καὶ τάξομαι ἐκεῖ τοῖς υἱοῖς Ισραηλ καὶ ἁγιασθήσομαι ἐν δόξῃ μου

43 ܕܐܸܬ݂ܘܲܥܲܕ ܬܲܡܵܢ ܠܲܒ݂ܢܲܝ ܝܼܣܪܵܝܹܠ: ܘܐܸܬ݂ܩܲܕܲܫ ܒܐܝܼܩܵܪܝ.

Ibique præcipiam filiis Israël, et sanctificabitur altare in gloria mea.

Եւ ժամանակեցից անդ որդւոցն Իսրայելի, եւ սրբեցայց փառօք իմովք:

და უბრძანებდე მუნ ძეთა ისრაჱლისათა და განვწმიდნე მე დიდებითა ჩემითა. 42

43 And there I will meet with the children of Israel, and the tabernacle shall be sanctified by my glory.

מד. וְקִדַּשְׁתִּי אֶת אֹהֶל מוֹעֵד וְאֶת הַמִּזְבֵּחַ וְאֶת אַהֲרֹן וְאֶת בָּנָיו אֲקַדֵּשׁ לְכַהֵן לִי:

καὶ ἁγιάσω τὴν σκηνὴν τοῦ μαρτυρίου καὶ τὸ θυσιαστήριον καὶ Ααρων καὶ τοὺς υἱοὺς αὐτοῦ ἁγιάσω ἱερατεύειν μοι

44 ܘܐܹܩܲܕܸܿܫ ܡܲܫܟܲܢܙܲܒ݂ܢܵܐ ܘܡܲܕ݂ܒܚܵܐ: ܘܠܲܐܗܪܘܿܢ ܘܠܲܒ݂ܢܵܘܗܝ ܐܹܩܲܕܸܿܫ ܠܝܼ ܠܟ݂ܵܗܢܘܼܬ݂ܵܐ.

Sanctificabo et tabernaculum testimonii cum altari, et Aaron cum filiis suis, ut sacerdotio fungantur mihi.

Եւ սրբեցից զխորան վկայութեանն եւ զսեղանն, եւ զԱհարոն եւ զորդիս նորա սրբեցից ինձ ի քահանայութիւն:

და განვწმიდო კარავი წამებისა და საკურთხეველი, და აჰრონ და ძენი მისნი განვწმიდნე მღდელობად ჩემდა. 43

44 And I will sanctify the tabernacle of the congregation, and the altar: I will sanctify also both Aaron and his sons, to minister to me in the priest's office.

מה. וְשָׁכַנְתִּי בְּתוֹךְ בְּנֵי יִשְׂרָאֵל וְהָיִיתִי לָהֶם לֵאלֹהִים:

καὶ ἐπικληθήσομαι ἐν τοῖς υἱοῖς Ισραηλ καὶ ἔσομαι αὐτῶν θεός

45 ܘܐܸܫܪܸܐ ܒܓ݂ܵܘ ܒܢܲܝ ܝܼܣܪܵܝܹܠ: ܘܐܸܗܘܸܐ ܠܗܘܿܢ ܐܲܠܵܗܵܐ.

Et habitabo in medio filiorum Israël, eroque eis Deus,

Եւ անուանեցայց յորդիսն Իսրայելի, եւ եղէց նոցա Աստուած:

და წოდებულ ვიქმნე ძეთა ზედა ისრაჱლისათა და ვიყო მე მათდა ღმერთ და ცნან, ვითარმედ მე ვარ უფალი ღმერთი მათი ქუეყანით ეგჳპტით, 44

45 And I will dwell among the children of Israel, and will be their God.

מו. וְיָדְעוּ כִּי אֲנִי יְהֹוָה אֱלֹהֵיהֶם אֲשֶׁר הוֹצֵאתִי אֹתָם מֵאֶרֶץ מִצְרַיִם לְשָׁכְנִי בְתוֹכָם אֲנִי יְהֹוָה אֱלֹהֵיהֶם:

καὶ γνώσονται ὅτι ἐγώ εἰμι κύριος ὁ θεὸς αὐτῶν ὁ ἐξαγαγὼν αὐτοὺς ἐκ γῆς Αἰγύπτου ἐπικληθῆναι αὐτοῖς καὶ θεὸς εἶναι αὐτῶν

46 ܘܢܸܕܥܘܼܢ ܕܐܸܢܵܐ ܐ̄ܢܵܐ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܗܘܿܢ: ܕܐܲܦܩܹܬ݂ ܐܸܢܘܿܢ ܡܼܢ ܐܲܪܥܵܐ ܕܡܸܨܪܹܝܢ: ܘܐܸܫܪܸܐ ܒܲܝܢܵܬ݂ܗܘܿܢ: ܐܸܢܵܐ ܐ̄ܢܵܐ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܗܘܿܢ.

et scient quia ego Dominus Deus eorum, qui eduxi eos de terra Ægypti, ut manerem inter illos, ego Dominus Deus ipsorum.

Եւ ծանիցեն թէ ես եմ Տէր Աստուած նոցա, որ հանի զնոսա յերկրէն Եգիպտացւոց, անուանել նոցա եւ լինել նոցա Տէր Աստուած:

წოდებად მათ ზედა და ღმერთ მათდა ყოფად. 45

46 And they shall know that I am the LORD their God, that brought them forth out of the land of Egypt, that I may dwell among them: I am the LORD their God.

Λʹ

ܩܦܠܐܘܢ: ܠ.

Cap. 30

ԳԼ. Լ

თავი ოცდამეათე

א. וְעָשִׂיתָ מִזְבֵּחַ מִקְטַר קְטֹרֶת עֲצֵי שִׁטִּים תַּעֲשֶׂה אֹתוֹ:

καὶ ποιήσεις θυσιαστήριον θυμιάματος ἐκ ξύλων ἀσήπτων καὶ ποιήσεις αὐτὸ

1 ܘܲܥܒܸܕ ܡܲܕ݂ܒܚܵܐ ܕܡܲܥܛܲܪ ܥܸܛܪܵܐ: ܕܩܲܝܣܵܐ ܕܐܸܫܟܵܪܥܵܐ ܬܸܥܒܕ݂ܝܼܘܗܝ.

Facies quoque altare ad adolendum thymiama, de lignis setim,

Եւ արասցես սեղան խնկակալ խնկոց յանփուտ փայտից:

და ჰქმნე საკურთხეველი საკუმეველისა ძელთაგან ულპოლველთა. 1

1 And thou shalt make an altar to burn incense upon: of shittim wood shalt thou make it.

ב. אַמָּה אָרְכּוֹ וְאַמָּה רָחְבּוֹ רָבוּעַ יִהְיֶה וְאַמָּתַיִם קֹמָתוֹ מִמֶּנּוּ קַרְנֹתָיו:

πήχεος τὸ μῆκος καὶ πήχεος τὸ εὖρος τετράγωνον ἔσται καὶ δύο πήχεων τὸ ὕψος ἐξ αὐτοῦ ἔσται τὰ κέρατα αὐτοῦ

2 ܐܲܡܵܐ ܐܘܼܪܟܹܗ: ܘܐܲܡܵܐ ܦܬ݂ܵܝܹܗ: ܡܪܲܒܲܥ ܢܸܗܘܸܐ: ܘܬܲܪܬܹܿܝܢ ܐܲܡܝܼܢ ܪܵܘܡܹܗ: ܡܸܢܹܗ ܢܸܗܘܝܵܢ ܩܲܪܢܵܬܹܗ.

habens cubitum longitudinis, et alterum latitudinis, id est, quadrangulum, et duos cubitos in altitudine. Cornua ex ipso procedent.

Եւ արասցես զնա կանգնաւ յերկայնութիւն եւ կանգնաւ ի լայնութիւն, չորեքկուսի լինիցի, եւ յերկուց կանգնոց բարձրութիւն նորա. եւ եղջեւրք իւր անդստին ի նմանէ լինիցին:

და ჰქმნა იგი წყრთეულ სიგრძით და წყრთეულ სივრცით, მოთხჳთ იყოს იგი, და ორ წყრთეულ სიმაღლედ. მისგანვე იყვნედ რქანი მისნი და ოქროვან. 2

2 A cubit shall be the length thereof, and a cubit the breadth thereof; foursquare shall it be: and two cubits shall be the height thereof: the horns thereof shall be of the same.

ג. וְצִפִּיתָ אֹתוֹ זָהָב טָהוֹר אֶת גַּגּוֹ וְאֶת קִירֹתָיו סָבִיב וְאֶת קַרְנֹתָיו וְעָשִׂיתָ לּוֹ זֵר זָהָב סָבִיב:

καὶ καταχρυσώσεις αὐτὰ χρυσίῳ καθαρῷ τὴν ἐσχάραν αὐτοῦ καὶ τοὺς τοίχους αὐτοῦ κύκλῳ καὶ τὰ κέρατα αὐτοῦ καὶ ποιήσεις αὐτῷ στρεπτὴν στεφάνην χρυσῆν κύκλῳ

3 ܘܲܩܪܘܿܡܲܝܗܝ ܕܲܗܒ݂ܵܐ ܕܲܟ݂ܝܵܐ: ܐܸܓܵܪܹܗ ܘܐܸܣܵܘܗܝ ܟܲܕ݂ ܚܵܕܲܪ: ܘܩܲܪܢܵܬܹܗ: ܘܲܥܒܸܕ ܠܹܗ ܟܠܝܼܠܵܐ ܕܕܲܗܒ݂ܵܐ ܟܲܕ݂ ܚܵܕܲܪ.

Vestiesque illud auro purissimo, tam craticulam ejus, quam parietes per circuitum, et cornua. Faciesque ei coronam aureolam per gyrum,

Եւ պատեսցես զնա ոսկւով սրբով, զվանդակն նորա եւ զկողմանս շուրջանակի եւ զեղջեւրս նորա. եւ արասցես նմա պսակ ոսկի շրջանակաւ շուրջանակի:

ჰყო იგი ოქროჲთა წმიდითა იატაკი მისი და კედელნი მისნი გარემოჲს და რქანი მისნი, უქმნნე მას ღულარჭნილი გჳრგჳნი ოქროჲსა გარემოჲს. 3

3 And thou shalt overlay it with pure gold, the top thereof, and the sides thereof round about, and the horns thereof; and thou shalt make unto it a crown of gold round about.

ד. וּשְׁתֵּי טַבְּעֹת זָהָב תַּעֲשֶׂה לּוֹ מִתַּחַת לְזֵרוֹ עַל שְׁתֵּי צַלְעֹתָיו תַּעֲשֶׂה עַל שְׁנֵי צִדָּיו וְהָיָה לְבָתִּים לְבַדִּים לָשֵׂאת אֹתוֹ בָּהֵמָּה:

καὶ δύο δακτυλίους χρυσοῦς καθαροὺς ποιήσεις ὑπὸ τὴν στρεπτὴν στεφάνην αὐτοῦ εἰς τὰ δύο κλίτη ποιήσεις ἐν τοῖς δυσὶ πλευροῖς καὶ ἔσονται ψαλίδες ταῖς σκυτάλαις ὥστε αἴρειν αὐτὸ ἐν αὐταῖς

4 ܘܬܲܪܬܹܿܝܢ ܙܲܩܙܩܵܬ݂ܵܐ ܕܕܲܗܒ݂ܵܐ ܬܸܥܒܸܿܕ ܠܹܗ ܠܬܲܚܬ ܡܼܢ ܟܠܝܼܠܹܗ: ܥܲܠ ܬܲܪܬܹܿܝܢ ܙܵܘܝܵܬܹܗ ܬܸܥܒܸܿܕ ܥܲܠ ܬܪܹܝܢ ܣܸܛܪܵܘܗܝ: ܘܢܸܗܘܝܵܢ ܕܘܼܟܬ݂ܵܐ ܠܩܘܼܦܹ̈ܐ ܠܡܸܫܩܠܹܗ ܒܗܘܿܢ.

et duos annulos aureos sub corona per singula latera, ut mittantur in eos vectes, et altare portetur.

Եւ երկուս օղս ոսկիս սուրբս արասցես ընդ շրջանակաւ պսակի նորա յերկոցունց կողմանց. եւ արասցես յերկոսին անկիւնս նորա, եւ եղիցին լծակք օղալամբացն բառնալ զնա նոքօք:

ორი ოქროს რგოლი გაუკეთე გვირგვინს ქვემოთ ორსავე გვერდზე, ორსავე მხარეს გაუკეთე. კეტების გასაყრელად იყოს, რომ მისი ტარება შეიძლებოდეს. 4 და ორნი კარშიკნი ოქროჲსანი წმიდანი უქმნნე მას ღულარჭნილსა ქუეშე გჳრგჳნსა მისსა ორნი კიდენი 4

4 And two golden rings shalt thou make to it under the crown of it, by the two corners thereof, upon the two sides of it shalt thou make it; and they shall be for places for the staves to bear it withal.

ה. וְעָשִׂיתָ אֶת הַבַּדִּים עֲצֵי שִׁטִּים וְצִפִּיתָ אֹתָם זָהָב:

καὶ ποιήσεις σκυτάλας ἐκ ξύλων ἀσήπτων καὶ καταχρυσώσεις αὐτὰς χρυσίῳ

5 ܘܲܥܒܸܕ݂ ܩܘܼܦܹ̈ܐ ܕܩܲܝܣܵܐ ܕܐܸܫܟܵܪܥܵܐ: ܘܲܩܪܘܿܡ ܐܸܢܘܿܢ ܕܲܗܒ݂ܵܐ.

Ipsos quoque vectes facies de lignis setim, et inaurabis.

Եւ արասցես զլծակսն յանփուտ փայտից, եւ պատեսցես զնոսա ոսկւով:

უქმნნე ორთა ზედა გუერდთა, იყუნენ მარწუხად კუერთხებნი, რათა აღიღოდიან იგინი მით. 5

5 And thou shalt make the staves of shittim wood, and overlay them with gold.

ו. וְנָתַתָּה אֹתוֹ לִפְנֵי הַפָּרֹכֶת אֲשֶׁר עַל אֲרֹן הָעֵדֻת לִפְנֵי הַכַּפֹּרֶת אֲשֶׁר עַל הָעֵדֻת אֲשֶׁר אִוָּעֵד לְךָ שָׁמָּה:

καὶ θήσεις αὐτὸ ἀπέναντι τοῦ καταπετάσματος τοῦ ὄντος ἐπὶ τῆς κιβωτοῦ τῶν μαρτυρίων ἐν οἷς γνωσθήσομαί σοι ἐκεῖθεν

6 ܘܣܝܼܡܲܝܗܝ ܩܕ݂ܵܡ ܦܪܵܣܵܐ ܕܥܲܠ ܩܹܒ݂ܘܼܬ݂ܵܐ ܕܣܵܗܕܘܼܬ݂ܵܐ: ܩܕ݂ܵܡ ܚܘܼܣܵܝܵܐ ܕܥܲܠ ܣܵܗܕܘܼܬ݂ܵܐ: ܘܐܸܬ݂ܘܲܥܲܕ ܠܵܟ݂ ܬܲܡܵܢ.

Ponesque altare contra velum, quod ante arcum pendet testimonii coram propitiatorio quo tegitur testimonium, ubi loquar tibi.

Եւ դիցես զնա յանդիման վարագուրին, որ իցէ առաջի տապանակին վկայութեան, ընդդէմ վկայութեանն` որ իցէ առ վկայութեամբն, որովք`` երեւեցայց քեզ անդ:

და კუერთხნი იგი ჰქმნნე ძელთაგან ულპოლველთა და შეჰმოსნე იგინი ოქროჲთა. 6

6 And thou shalt put it before the vail that is by the ark of the testimony, before the mercy seat that is over the testimony, where I will meet with thee.

ז. וְהִקְטִיר עָלָיו אַהֲרֹן קְטֹרֶת סַמִּים בַּבֹּקֶר בַּבֹּקֶר בְּהֵיטִיבוֹ אֶת הַנֵּרֹת יַקְטִירֶנָּה:

καὶ θυμιάσει ἐπ᾽ αὐτοῦ Ααρων θυμίαμα σύνθετον λεπτόν τὸ πρωὶ πρωί ὅταν ἐπισκευάζῃ τοὺς λύχνους θυμιάσει ἐπ᾽ αὐτοῦ

7 ܘܢܸܗܘܸܐ ܡܲܥܛܲܪ ܥܠܵܘܗܝ ܐܲܗܪܘܿܢ ܥܸܛܪܵܐ ܕܒܸܣܡܹ̈ܐ ܡܼܢ ܨܦܲܪ ܠܲܨܦܲܪ: ܡܵܐ ܕܲܡܛܲܝܸܒ ܫܪܵܓܹ̈ܐ ܢܲܥܛܪܝܼܘܗܝ.

Et adolebit incensum super eo Aaron, suave fragrans, mane. Quando componet lucernas, incendet illud:

Եւ արկցէ ի վերայ նորա Ահարոն խունկ հանդերձեալ` աղացեալ մանր`` ընդ առաւօտս առաւօտս, յորժամ զճրագսն հանդերձիցէ, ծխեսցէ խունկ ի վերայ նորա:

და დასდგა იგი წინაშე კრეტსაბმელისა, რომელი არს კიდობანსა ზედა საწამებელთასა, რთმელთა შინა გეცნობებოდი მე შენ მუნ. 7

7 And Aaron shall burn thereon sweet incense every morning: when he dresseth the lamps, he shall burn incense upon it.

ח. וּבְהַעֲלֹת אַהֲרֹן אֶת הַנֵּרֹת בֵּין הָעַרְבַּיִם יַקְטִירֶנָּה קְטֹרֶת תָּמִיד לִפְנֵי יְהֹוָה לְדֹרֹתֵיכֶם:

καὶ ὅταν ἐξάπτῃ Ααρων τοὺς λύχνους ὀψέ θυμιάσει ἐπ᾽ αὐτοῦ θυμίαμα ἐνδελεχισμοῦ διὰ παντὸς ἔναντι κυρίου εἰς γενεὰς αὐτῶν

8 ܘܡܵܐ ܕܡܲܕ݂ܠܸܩ ܐܲܗܪܘܿܢ ܫܪܵܓܹ̈ܐ ܒܹܝܬ݂ ܫܸܡ̈ܫܹܐ ܢܲܥܛܪܝܼܘܗܝ: ܥܸܛܪܵܐ ܐܲܡܝܼܢܵܐܝܼܬ݂ ܩܕ݂ܵܡ ܡܵܪܝܵܐ ܠܕ݂ܵܪܲܝܟܘܿܢ.

et quando collocabit eas ad vesperum, uret thymiama sempiternum coram Domino in generationes vestras.

Եւ յորժամ լուցանիցէ Ահարոն զճրագսն երեկորին, ծխեսցէ ի վերայ նորա`` խունկս յաճախութեան հանապազորդ առաջի Տեառն յազգս իւրեանց:

და აკუმიოს მას ზედა აჰრონ საკუმეველი შეზავებული წყლითა განთიად-განთიად, რაჟამს განჰმზადებდეს სასანთლეთა, აკუმიოს მას ზედა სამარადისოდ. 8

8 And when Aaron lighteth the lamps at even, he shall burn incense upon it, a perpetual incense before the LORD throughout your generations.

ט. לֹא תַעֲלוּ עָלָיו קְטֹרֶת זָרָה וְעֹלָה וּמִנְחָה וְנֵסֶךְ לֹא תִסְּכוּ עָלָיו:

καὶ οὐκ ἀνοίσεις ἐπ᾽ αὐτοῦ θυμίαμα ἕτερον κάρπωμα θυσίαν καὶ σπονδὴν οὐ σπείσεις ἐπ᾽ αὐτοῦ

9 ܠܵܐ ܬܲܣܩܘܼܢ ܥܠܵܘܗܝ ܥܸܛܪܵܐ ܢܘܼܟ݂ܪܵܝܵܐ: ܘܲܥܠܵܬ݂ܵܐ: ܘܩܘܼܪܒܵܢܵܐ: ܘܢܘܼܩܵܝܵܐ ܠܵܐ ܬܢܲܩܘܿܢ ܥܠܵܘܗܝ.

Non offeretis super eo thymiama compositionis alterius, nec oblationem, et victimam, nec libabitis libamina.

Եւ ոչ հանիցէք ի վերայ նորա խունկ օտար, եւ պտուղս եւ զոհս``, եւ նուէրս մի՛ նուիրիցէք ի վերայ նորա:

და რაჟამს აღანთებდეს აჰრონ სასანთლესა, მწუხრი აკუმიოს მას ზედა საკუმეველი სამიმდემო მარადის წინაშე უფლისა ნათესავსა შინა მათსა. 9

9 Ye shall offer no strange incense thereon, nor burnt sacrifice, nor meat offering; neither shall ye pour drink offering thereon.

י. וְכִפֶּר אַהֲרֹן עַל קַרְנֹתָיו אַחַת בַּשָּׁנָה מִדַּם חַטַּאת הַכִּפֻּרִים אַחַת בַּשָּׁנָה יְכַפֵּר עָלָיו לְדֹרֹתֵיכֶם קֹדֶשׁ קָדָשִׁים הוּא לַיהֹוָה:

καὶ ἐξιλάσεται ἐπ᾽ αὐτὸ Ααρων ἐπὶ τῶν κεράτων αὐτοῦ ἅπαξ τοῦ ἐνιαυτοῦ ἀπὸ τοῦ αἵματος τοῦ καθαρισμοῦ τῶν ἁμαρτιῶν τοῦ ἐξιλασμοῦ ἅπαξ τοῦ ἐνιαυτοῦ καθαριεῖ αὐτὸ εἰς τὰς γενεὰς αὐτῶν ἅγιον τῶν ἁγίων ἐστὶν κυρίῳ

10 ܘܲܢܚܲܣܸܐ ܐܲܗܪܘܿܢ ܥܲܠ ܩܲܪܢܵܬܹܗ ܕܡܲܕ݂ܒܚܵܐ ܚܕ݂ܵܐ ܒܫܲܢ̄ܬܵܐ: ܡܼܢ ܕܡܵܐ ܕܲܚܛܵܗܵܐ ܕܚܘܼܣܵܝܵܐ: ܚܕ݂ܵܐ ܒܫܲܢ̄ܬܵܐ ܢܚܲܣܸܐ ܥܠܵܘܗܝ ܠܕ݂ܵܪܲܝܟܘܿܢ ܩܕ݂ܘܿܫ ܩܘܼܕ݂ܫܝܼܢ ܗ̄ܘܼ ܠܡܵܪܝܵܐ.

Et deprecabitur Aaron super cornua ejus semel per annum, in sanguine quod oblatum est pro peccato, et placabit super eo in generationibus vestris. Sanctum sanctorum erit Domino.

Եւ քաւեսցէ Ահարոն ի վերայ եղջերաց նորա միանգամ ի տարւոջ. յարենէ առ ի վասն մեղացն սրբութեան եւ`` քաւութեան միանգամ ի տարւոջ սրբեսցէ զնա յազգս նոցա. զի սրբութիւն սրբութեանց Տեառն է:

და არა აღვიდეს მას ზედა საკუმეველი სხუა, ნაყოფვბაჲ, მსხუერპლი და შესაწირავი არა შეწირულ იქმნნეს მას ზედა. 10

10 And Aaron shall make an atonement upon the horns of it once in a year with the blood of the sin offering of atonements: once in the year shall he make atonement upon it throughout your generations: it is most holy unto the LORD.

יא. וַיְדַבֵּר יְהֹוָה אֶל משֶׁה לֵּאמֹר:

καὶ ἐλάλησεν κύριος πρὸς Μωυσῆν λέγων

11 ܘܡܲܠܸܠ ܡܵܪܝܵܐ ܥܲܡ ܡܘܼܫܹܐ: ܘܐܸܡܲܪ ܠܹܗ.

Locutusque est Dominus ad Moysen, dicens:

Եւ խօսեցաւ Տէր ընդ Մովսիսի եւ ասէ:

და ლხინება-ყოს აჰრონ რქათა მისთა ზედა ერთგზის წელიწადსა შინა სისხლისაგან განსაწმედელისა ცოდვათასა სალხინებელისა, ერთსა ჯერსა წელიწადისასა განწმიდოს იგი ნათესავსა შინა მათსა, რამეთუ წმიდაჲ წმიდათა უფლისა არს. 11

11 And the LORD spake unto Moses, saying,

יב. כִּי תִשָּׂא אֶת רֹאשׁ בְּנֵי יִשְׂרָאֵל לִפְקֻדֵיהֶם וְנָתְנוּ אִישׁ כֹּפֶר נַפְשׁוֹ לַיהֹוָה בִּפְקֹד אֹתָם וְלֹא יִהְיֶה בָהֶם נֶגֶף בִּפְקֹד אֹתָם:

ἐὰν λάβῃς τὸν συλλογισμὸν τῶν υἱῶν Ισραηλ ἐν τῇ ἐπισκοπῇ αὐτῶν καὶ δώσουσιν ἕκαστος λύτρα τῆς ψυχῆς αὐτοῦ τῷ κυρίῳ καὶ οὐκ ἔσται ἐν αὐτοῖς πτῶσις ἐν τῇ ἐπισκοπῇ αὐτῶν

12 ܟܲܕ݂ ܬܩܲܒܸܿܠ ܚܘܼܫܒܵܢܵܐ ܕܲܒ݂ܢܲܝ ܝܼܣܪܵܝܹܠ ܠܡܸܢܝܵܢܗܘܿܢ: ܢܸܬܸܿܠܘܼܢ ܓܒܲܪ ܦܘܼܪܩܵܢ ܢܲܦ̮ܫܹܗ ܠܡܵܪܝܵܐ: ܡܵܐ ܕܲܡܢܲܝܬܿ ܐܸܢܘܿܢ: ܕܠܵܐ ܢܸܗܘܸܐ ܒܗܘܿܢ ܡܵܘܬܵܐ ܡܵܐ ܕܲܡܢܲܝܬܿ ܐܸܢܘܿܢ.

Quando tuleris summam filiorum Israël juxta numerum, dabunt singuli pretium pro animabus suis Domino, et non erit plaga in eis, cum fuerint recensiti.

Եթէ ունիցիս զհամար որդւոցն Իսրայելի ի հանդիսի իւրեանց, տացեն իւրաքանչիւր փրկանս ընդ անձին իւրոյ Տեառն ըստ հանդիսին իւրեանց, եւ մի՛ լինիցի ի նոսա մահ ի հանդիսի անդ իւրեանց:

და თქუა უფალმან მოსეს მიმართ მეტყუელმა: უკუეთუ მოიღო შენაკრები ძელთაგან ისრაჱლისათა მოხედვასა შინა მათსა და მისცეს კაცად-კაცადმან საჴსარი სულისა თჳსისა უფალსა. და არა იყოს მათ შორის დაცემაჲ მოხედვასა შინა მათსა. 12

12 When thou takest the sum of the children of Israel after their number, then shall they give every man a ransom for his soul unto the LORD, when thou numberest them; that there be no plague among them, when thou numberest them.

יג. זֶה יִתְּנוּ כָּל הָעֹבֵר עַל הַפְּקֻדִים מַחֲצִית הַשֶּׁקֶל בְּשֶׁקֶל הַקֹּדֶשׁ עֶשְׂרִים גֵּרָה הַשֶּׁקֶל מַחֲצִית הַשֶּׁקֶל תְּרוּמָה לַיהֹוָה:

καὶ τοῦτό ἐστιν ὃ δώσουσιν ὅσοι ἂν παραπορεύωνται τὴν ἐπίσκεψιν τὸ ἥμισυ τοῦ διδράχμου ὅ ἐστιν κατὰ τὸ δίδραχμον τὸ ἅγιον εἴκοσι ὀβολοὶ τὸ δίδραχμον τὸ δὲ ἥμισυ τοῦ διδράχμου εἰσφορὰ κυρίῳ

13 ܗܵܟܲܢܵܐ ܢܸܬܿܠܘܼܢ ܟܠ ܕܥܵܒܲܪ ܒܡܸܢܝܵܢܵܐ: ܦܸܠܓܘܼܬ݂ ܡܲܬ݂ܩܵܠܵܐ ܒܡܲܬ݂ܩܵܠܲܝ ܩܘܼܕ݂ܫܵܐ: ܥܸܣܪܝܼܢ ܙܘܼܙܝܼܢ ܡܲܬ݂ܩܵܠܵܐ: ܦܸܠܓܿܘܼܬ݂ ܡܲܬ݂ܩܵܠܵܐ ܦܘܼܪܫܵܢܵܐ ܠܡܵܪܝܵܐ.

Hoc autem dabit omnis qui transit ad nomen, dimidium sicli juxta mensuram templi (siclus viginti obolos habet); media pars sicli offeretur Domino.

Եւ այս ինչ է զոր տացեն որք անցանիցեն ի հանդիսի անդ. զկէս երկդրամենին որ իցէ ըստ սրբութեան երկդրամենին. քսան դանգ է երկդրամեանն. եւ կէս երկդրամենին եղիցի հաս Տեառն:

და ესე არს, რომელი მისცენ, რომელნი თანა წარიჴდიდენ მოხედვასა, ნახევარი დიდრაქმისა, რომელ არს სიწმიდე დიდრაქმისაებრ, ოცი დანგი არს დიდრაქმაჲ, ხოლო კერძოჲ დიდრაქმისა სახარკოჲ უფლისაჲ. 13

13 This they shall give, every one that passeth among them that are numbered, half a shekel after the shekel of the sanctuary: (a shekel is twenty gerahs:) an half shekel shall be the offering of the LORD.

יד. כֹּל הָעֹבֵר עַל הַפְּקֻדִים מִבֶּן עֶשְׂרִים שָׁנָה וָמָעְלָה יִתֵּן תְּרוּמַת יְהֹוָה:

πᾶς ὁ παραπορευόμενος εἰς τὴν ἐπίσκεψιν ἀπὸ εἰκοσαετοῦς καὶ ἐπάνω δώσουσιν τὴν εἰσφορὰν κυρίῳ

14 ܟܠ ܕܥܵܒܲܪ ܒܸܡܢܝܵܢܵܐ ܡܼܢ ܒܲܪ ܥܸܣܪܝܼܢ ܫܢܝܼܢ ܘܲܠܥܸܠ: ܢܸܬܸܿܠ ܦܘܼܪܫܵܢܵܐ ܠܡܵܪܝܵܐ.

Qui habetur in numero, a viginti annis et supra, dabit pretium.

Ամենայն որ անցանիցէ ի հանդիսի անդ ի քսանամենից եւ ի վեր` տացեն հաս Տեառն:

ყოველი, რომელი წარიჴდიდეს მოხედვასა მას ოცით წლითგანი და უზეშთაესი, მისცენ სახარკოჲ უფალსა. 14

14 Every one that passeth among them that are numbered, from twenty years old and above, shall give an offering unto the LORD.

טו. הֶעָשִׁיר לֹא יַרְבֶּה וְהַדַּל לֹא יַמְעִיט מִמַּחֲצִית הַשָּׁקֶל לָתֵת אֶת תְּרוּמַת יְהֹוָה לְכַפֵּר עַל נַפְשֹׁתֵיכֶם:

ὁ πλουτῶν οὐ προσθήσει καὶ ὁ πενόμενος οὐκ ἐλαττονήσει ἀπὸ τοῦ ἡμίσους τοῦ διδράχμου ἐν τῷ διδόναι τὴν εἰσφορὰν κυρίῳ ἐξιλάσασθαι περὶ τῶν ψυχῶν ὑμῶν

15 ܕܥܲܬܿܝܼܪ ܠܵܐ ܢܲܣܓܸܿܐ: ܘܲܕ݂ܡܸܣܟܹܿܝܢ ܠܵܐ ܢܲܙܥܲܪ ܡܼܢ ܦܸܠܓܿܘܼܬ݂ ܡܲܬ݂ܩܵܠܵܐ: ܠܡܸܬܲܠ ܦܘܼܪܫܵܢܵܐ ܠܡܵܪܝܵܐ: ܠܲܡܚܲܣܵܝܘܼ ܥܲܠ ܢܲܦ̮ܫܵܬ݂ܟ݂ܘܿܢ.

Dives non addet ad medium sicli, et pauper nihil minuet.

Մեծատունն մի՛ յաւելցէ, եւ տնանկն մի՛ պակասեցուսցէ ի կիսոյ երկդրամենին ի տալ անդ զհաս Տեառն յորդւոցն Իսրայելի``, առնել քաւութիւն վասն անձանց ձերոց:

მდიდარმან არა შემატოს და მკოდოვანმან არა დააკლოს. 15

15 The rich shall not give more, and the poor shall not give less than half a shekel, when they give an offering unto the LORD, to make an atonement for your souls.

טז. וְלָקַחְתָּ אֶת כֶּסֶף הַכִּפֻּרִים מֵאֵת בְּנֵי יִשְׂרָאֵל וְנָתַתָּ אֹתוֹ עַל עֲבֹדַת אֹהֶל מוֹעֵד וְהָיָה לִבְנֵי יִשְׂרָאֵל לְזִכָּרוֹן לִפְנֵי יְהֹוָה לְכַפֵּר עַל נַפְשֹׁתֵיכֶם:

καὶ λήμψῃ τὸ ἀργύριον τῆς εἰσφορᾶς παρὰ τῶν υἱῶν Ισραηλ καὶ δώσεις αὐτὸ εἰς κάτεργον τῆς σκηνῆς τοῦ μαρτυρίου καὶ ἔσται τοῖς υἱοῖς Ισραηλ μνημόσυνον ἔναντι κυρίου ἐξιλάσασθαι περὶ τῶν ψυχῶν ὑμῶν

16 ܘܬܸܣܲܒ݂ ܟܸܣܦܵܐ ܕܚܘܼܣܵܝܵܐ ܡܼܢ ܒܢܲܝ ܝܼܣܪܵܝܹܠ: ܘܬܸܬܸܿܠ ܠܦܘܼܠܚܵܢܵܐ ܕܡܲܫܟܲܢ ܙܲܒ݂ܢܵܐ: ܘܢܸܗܘܸܐ ܠܲܒ݂ܢܲܝ ܝܼܣܪܵܝܹܠ ܕܘܼܟ݂ܪܵܢܵܐ ܩܕ݂ܵܡ ܡܵܪܝܵܐ: ܠܲܡܚܲܣܵܝܘܼ ܥܲܠ ܢܲܦ̮ܫܵܬ݂ܗܘܿܢ.

Susceptamque pecuniam, quæ collata est a filiis Israël, trades in usus tabernaculi testimonii, ut sit monimentum eorum coram Domino, et propitietur animabus eorum.

Եւ առցես զարծաթ հասին յորդւոցն Իսրայելի, եւ տացես զնա ի գործ խորանին վկայութեան, եւ եղիցի որդւոցն Իսրայելի յիշատակ առաջի Տեառն, քաւել վասն անձանց նոցա:

ნახევრისაგან დიდრაქმისა მი-რა-სცემდით უფალსა სახარკოჲსა ძენი ისრაილისანი ლხინებისათჳს სულთა თქუენთასა და მოიღო ვეცხლი სახარკოჲსა ძეთაგან ისრაჱლისათა და მისცე იგი საქმარად კარვისა საწამებელისა. და იყოს ძეთათჳს ისრაჱლისათა მოსაჴსენებელად წინაშე უფლისა ლხინებისათჳს სულთა მათთასა. 16

16 And thou shalt take the atonement money of the children of Israel, and shalt appoint it for the service of the tabernacle of the congregation; that it may be a memorial unto the children of Israel before the LORD, to make an atonement for your souls.

יז. וַיְדַבֵּר יְהֹוָה אֶל משֶׁה לֵּאמֹר:

καὶ ἐλάλησεν κύριος πρὸς Μωυσῆν λέγων

17 ܘܡܲܠܸܠ ܡܵܪܝܵܐ ܥܲܡ ܡܘܼܫܹܐ: ܘܐܸܡܲܪ ܠܹܗ.

Locutusque est Dominus ad Moysen, dicens:

Խօսեցաւ Տէր ընդ Մովսիսի եւ ասէ:

და იტყოდა უფალი მოსეს მიმართ მეტყველი: 17

17 And the LORD spake unto Moses, saying,

יח. וְעָשִׂיתָ כִּיּוֹר נְחשֶׁת וְכַנּוֹ נְחשֶׁת לְרָחְצָה וְנָתַתָּ אֹתוֹ בֵּין אֹהֶל מוֹעֵד וּבֵין הַמִּזְבֵּחַ וְנָתַתָּ שָׁמָּה מָיִם:

ποίησον λουτῆρα χαλκοῦν καὶ βάσιν αὐτῷ χαλκῆν ὥστε νίπτεσθαι καὶ θήσεις αὐτὸν ἀνὰ μέσον τῆς σκηνῆς τοῦ μαρτυρίου καὶ ἀνὰ μέσον τοῦ θυσιαστηρίου καὶ ἐκχεεῖς εἰς αὐτὸν ὕδωρ

18 ܥܒܸܕ݂ ܠܲܩܢܵܐ ܕܲܢܚܵܫܵܐ: ܘܟܲܢܵܐ ܕܲܢܚܵܫܵܐ ܠܲܫܝܵܓ݂ܬܵܐ: ܘܣܝܼܡܲܝܗ ܒܹܝܬ݂ ܡܲܫܟܲܢܙܲܒ݂ܢܵܐ ܘܒܹܝܬ݂ ܡܲܕ݂ܒܚܵܐ: ܘܗܲܒ݂ ܬܲܡܵܢ ܡܲܝܵܐ.

Facies et labrum æneum cum basi sua ad lavandum: ponesque illud inter tabernaculum testimonii et altare. Et missa aqua,

Արա աւազան պղնձի, եւ զխարիսխ նորա պղնձի, առ ի լուանալոյ ի նմա. եւ դիցես զնա ընդ խորանն վկայութեան եւ ընդ սեղանն, եւ արկցես ի նա ջուր:

ქმენ ემბაზი რვალისა და ხარისხი მისი რვალისა დასაბანელად დასდგა იგი შორის კარვისა საწემებელისა და შთაასხა მას შინა წყალი. 18

18 Thou shalt also make a laver of brass, and his foot also of brass, to wash withal: and thou shalt put it between the tabernacle of the congregation and the altar, and thou shalt put water therein.

יט. וְרָחֲצוּ אַהֲרֹן וּבָנָיו מִמֶּנּוּ אֶת יְדֵיהֶם וְאֶת רַגְלֵיהֶם:

καὶ νίψεται Ααρων καὶ οἱ υἱοὶ αὐτοῦ ἐξ αὐτοῦ τὰς χεῖρας καὶ τοὺς πόδας ὕδατι

19 ܘܲܢܫܝܼܓ݂ܘܿܢ ܐܲܗܪܘܿܢ ܘܲܒ݂ܢܵܘܗܝ ܡܸܢܵܗ ܐܝܼܕܲܝܗܘܿܢ ܘܪܸܓ݂ܠܲܝܗܘܿܢ.

lavabunt in ea Aaron et filii ejus manus suas ac pedes,

Եւ լուասցեն Ահարոն եւ որդիք նորա ի նմանէ զձեռս եւ զոտս իւրեանց:

დაიბანოდიან აჰრონ და ძენი მისნი მისგან ჴელთა მათთა და ფერჴთა მათთა. 19

19 For Aaron and his sons shall wash their hands and their feet thereat:

כ. בְּבֹאָם אֶל אֹהֶל מוֹעֵד יִרְחֲצוּ מַיִם וְלֹא יָמֻתוּ אוֹ בְגִשְׁתָּם אֶל הַמִּזְבֵּחַ לְשָׁרֵת לְהַקְטִיר אִשֶּׁה לַיהֹוָה:

ὅταν εἰσπορεύωνται εἰς τὴν σκηνὴν τοῦ μαρτυρίου νίψονται ὕδατι καὶ οὐ μὴ ἀποθάνωσιν ἢ ὅταν προσπορεύωνται πρὸς τὸ θυσιαστήριον λειτουργεῖν καὶ ἀναφέρειν τὰ ὁλοκαυτώματα κυρίῳ

20 ܡܵܐ ܕܥܵܐܠܝܼܢ ܠܡܲܫܟܲܢ ܙܲܒ݂ܢܵܐ: ܢܫܝܼܓ݂ܘܿܢ ܒܡܲܝܵܐ ܘܠܵܐ ܢܡܘܼܬ݂ܘܼܢ: ܘܡܵܐ ܕܩܲܪܒܿܝܼܢ ܠܡܲܕ݂ܒܚܵܐ ܠܲܡܫܲܡܵܫܘܼ ܘܲܠܡܲܥܛܵܪܘܼ ܩܘܼܪܒܵܢܵܐ ܠܡܵܪܝܵܐ.

quando ingressuri sunt tabernaculum testimonii, et quando accessuri sunt ad altare, ut offerant in eo thymiama Domino,

Յորժամ մտանիցեն ի խորանն վկայութեան` լուասցին ջրով եւ մի՛ մեռանիցին, կամ յորժամ մերձենայցեն ի սեղանն պաշտել, եւ հանել զողջակէզսն Տեառն:

რაჟამს შევიდოდინ კარვად საწამებელისად, დაიბანოდინ წყლითა, რათა არა მოკუდენ, ანუ რაჟამს მოუჴდებოდინ საკურთხეველსა მსახურებად და შეწირვად უფლისა ყოვლად დასაწველთა. დაიბანოდინ ჴელთა მათთა და ფერჴთა მათთა წყლითა. 20

20 When they go into the tabernacle of the congregation, they shall wash with water, that they die not; or when they come near to the altar to minister, to burn offering made by fire unto the LORD:

כא. וְרָחֲצוּ יְדֵיהֶם וְרַגְלֵיהֶם וְלֹא יָמֻתוּ וְהָיְתָה לָהֶם חָק עוֹלָם לוֹ וּלְזַרְעוֹ לְדֹרֹתָם:

νίψονται τὰς χεῖρας καὶ τοὺς πόδας ὕδατι ὅταν εἰσπορεύωνται εἰς τὴν σκηνὴν τοῦ μαρτυρίου νίψονται ὕδατι ἵνα μὴ ἀποθάνωσιν καὶ ἔσται αὐτοῖς νόμιμον αἰώνιον αὐτῷ καὶ ταῖς γενεαῖς αὐτοῦ μετ᾽ αὐτόν

21 ܢܫܝܼܓ݂ܘܼܢ ܐܝܼܕܲܝܗܘܿܢ ܘܪܸܓ݂ܠܲܝܗܘܿܢ: ܘܠܵܐ ܢܡܘܼܬ݂ܘܼܢ: ܘܬܸܗܘܸܐ ܠܗܘܿܢ ܠܲܩܝܵܡܵܐ ܕܲܠܥܵܠܲܡ: ܠܹܗ ܘܲܠܙܲܪܥܹܗ ܠܕ݂ܵܪܲܝܗܘܿܢ.

ne forte moriantur; legitimum sempiternum erit ipsi, et semini ejus per successiones.

Լուասցեն զձեռս եւ զոտս իւրեանց, զի մի՛ մեռանիցին. եւ եղիցի նոցա օրէն յաւիտենական, նմա եւ ազգաց նորա յետ նորա:

და არა მოკუდენ და იყო მათდა და ნათესავთა მისთა. 21

21 So they shall wash their hands and their feet, that they die not: and it shall be a statute for ever to them, even to him and to his seed throughout their generations.

כב. וַיְדַבֵּר יְהֹוָה אֶל משֶׁה לֵּאמֹר:

καὶ ἐλάλησεν κύριος πρὸς Μωυσῆν λέγων

22 ܘܡܲܠܸܠ ܡܵܪܝܵܐ ܥܲܡ ܡܘܼܫܹܐ: ܘܐܸܡܲܪ ܠܹܗ.

Locutusque est Dominus ad Moysen,

Խօսեցաւ Տէր ընդ Մովսիսի եւ ասէ:

და იტყოდა უფალი მოსეს მიმართ მეტყუელი: 22

22 Moreover the LORD spake unto Moses, saying,

כג. וְאַתָּה קַח לְךָ בְּשָׂמִים רֹאשׁ מָר דְּרוֹר חֲמֵשׁ מֵאוֹת וְקִנְּמָן בֶּשֶׂם מַחֲצִיתוֹ חֲמִשִּׁים וּמָאתָיִם וּקְנֵה בֹשֶׂם חֲמִשִּׁים וּמָאתָיִם:

καὶ σὺ λαβὲ ἡδύσματα τὸ ἄνθος σμύρνης ἐκλεκτῆς πεντακοσίους σίκλους καὶ κινναμώμου εὐώδους τὸ ἥμισυ τούτου διακοσίους πεντήκοντα καὶ καλάμου εὐώδους διακοσίους πεντήκοντα

23 ܐܲܢ̄ܬ ܣܲܒ݂ ܠܵܟ݂ ܒܸܣܡܵܐ ܪܹܫܵܝܵܐ: ܡܘܼܪܵܐ ܕܲܟ݂ܝܵܐ ܚܲܡܸܫܡܵܐܐ: ܘܩܹܘܢܵܡܘܿܢ ܒܸܣܡܵܐ ܦܸܠܓܿܘܼܬܹܗ ܡܵܐܬܹܿܝܢ ܘܚܲܡܫܝܼܢ: ܘܩܲܢܝܵܐ ܕܒܸܣܡܵܐ ܡܵܐܬܹܿܝܢ ܘܚܲܡܫܝܼܢ.

dicens: Sume tibi aromata, primæ myrrhæ et electæ quingentos siclos, et cinnamomi medium, id est, ducentos quinquaginta siclos, calami similiter ducentos quinquaginta,

Եւ դու ա՛ռ քեզ խունկս անուշունս, ծաղիկ ընտիր զմռնենեաց հինգ հարեւր սիկղ, եւ կինամոմոն զանոյշ զկէս այնորիկ` երկերիւր եւ յիսուն, եւ զխունկեղէգն զանոյշ` երկերիւր եւ յիսուն:

და შენ მოიხვენ სულნელი ყვავილი ზმჳრნისა რჩეულისა ხუთასი სიკილა და კინამო სულნელთა ნახევარი მისი - ორის და ერგასისი და საკუმეველი და კალამი სულნელთა - ორის და ერგასისი. 23

23 Take thou also unto thee principal spices, of pure myrrh five hundred shekels, and of sweet cinnamon half so much, even two hundred and fifty shekels, and of sweet calamus two hundred and fifty shekels,

כד. וְקִדָּה חֲמֵשׁ מֵאוֹת בְּשֶׁקֶל הַקֹּדֶשׁ וְשֶׁמֶן זַיִת הִין:

καὶ ἴρεως πεντακοσίους σίκλους τοῦ ἁγίου καὶ ἔλαιον ἐξ ἐλαίων ιν

24 ܘܩܲܣܝܵܐ ܚܲܡܸܫܡܵܐܐ ܒܡܲܬ݂ܩܵܠܲܝ ܩܘܼܕ݂ܫܵܐ: ܘܡܸܫܚܵܐ ܕܙܲܝܬܵܐ ܗܸܡܝܵܢܵܐ.

casiæ autem quingentos siclos, in pondere sanctuarii, olei de olivetis mensuram hin:

եւ հիրիկ հինգ հարեւր սիկղ ըստ սրբութեանն, եւ եւղ ի ձիթենեաց հիմենաւ միով:

და ირეოს ხუთასი სიკილაჲ წმიდისა და ზეთი ზეთთაგან სათველი ერთი. 24

24 And of cassia five hundred shekels, after the shekel of the sanctuary, and of oil olive an hin:

כה. וְעָשִׂיתָ אֹתוֹ שֶׁמֶן מִשְׁחַת קֹדֶשׁ רֹקַח מִרְקַחַת מַעֲשֵׂה רֹקֵחַ שֶׁמֶן מִשְׁחַת קֹדֶשׁ יִהְיֶה:

καὶ ποιήσεις αὐτὸ ἔλαιον χρῖσμα ἅγιον μύρον μυρεψικὸν τέχνῃ μυρεψοῦ ἔλαιον χρῖσμα ἅγιον ἔσται

25 ܘܲܥܒܸܕܲܝܗܝ ܡܸܫܚܵܐ: ܡܫܝܼܚܘܼܬ݂ ܩܘܼܕ݂ܫܵܐ: ܘܒܸܣܡܵܐ ܡܒܲܣܡܵܐ ܥܒܸܕ: ܡܒܲܣܸܡ ܡܸܫܚܵܐ ܕܲܡܫܝܼܚܘܼܬ݂ܵܐ: ܘܩܘܼܕܫܵܐ ܢܸܗܘܸܐ.

faciesque unctionis oleum sanctum, unguentum compositum opere unguentarii,

Եւ արասցես զայն եւղ յօծումն սրբութեան, եւղ եփեալ ըստ արուեստի իւղագործաց, եւղ յօծումն սրբութեան լինիցի:

და ჰქმნე იგი ზეთი საცხებელი წმიდაჲ მიჰრონად მიჰრონობითად ნაჴელოვნებად მემიჰრონისად, ზეთი ცხებისა წმიდა იყოს. 25

25 And thou shalt make it an oil of holy ointment, an ointment compound after the art of the apothecary: it shall be an holy anointing oil.

כו. וּמָשַׁחְתָּ בוֹ אֶת אֹהֶל מוֹעֵד וְאֵת אֲרוֹן הָעֵדֻת:

καὶ χρίσεις ἐξ αὐτοῦ τὴν σκηνὴν τοῦ μαρτυρίου καὶ τὴν κιβωτὸν τοῦ μαρτυρίου

26 ܘܬܸܡܫܘܿܚ ܒܹܗ ܡܲܫܟܲܢ ܙܲܒ݂ܢܵܐ: ܘܩܹܒ݂ܘܼܬ݂ܵܐ ܕܣܵܗܕܘܼܬ݂ܵܐ.

et unges ex eo tabernaculum testimonii, et arcam testamenti,

Եւ օծցես ի նմանէ զխորան վկայութեանն եւ զտապանակ վկայութեանն:

და სცხო მისგან კარავსა წამებისასა და კიდობანსა მას საწამებელისა, 26

ΛΑʹ

26 And thou shalt anoint the tabernacle of the congregation therewith, and the ark of the testimony,

כז. וְאֶת הַשֻּׁלְחָן וְאֶת כָּל כֵּלָיו וְאֶת הַמְּנֹרָה וְאֶת כֵּלֶיהָ וְאֵת מִזְבַּח הַקְּטֹרֶת:

καὶ τὴν λυχνίαν καὶ πάντα τὰ σκεύη αὐτῆς καὶ τὸ θυσιαστήριον τοῦ θυμιάματος

27 ܘܦܵܬ݂ܘܿܪܵܐ ܘܟ݂ܠܗܘܿܢ ܡܵܐܢܵܘܗܝ: ܘܠܲܡܢܵܪܬܵܐ ܘܲܠܡܵܐܢܹܝܗܿ: ܘܲܠܡܲܕ݂ܒܚܵܐ ܕܥܸܛܪܵܐ.

mensamque cum vasis suis, et candelabrum, et utensilia ejus, altaria thymiamatis,

եւ զսեղանն եւ զամենայն զկահ նորա, եւ զաշտանակն եւ զամենայն զկահ նորա, եւ զսեղան խնկոցն:

და საკურთხეველსა და ყოველთა ჭურჭელთა მისთა, სასანთლესა და ყოველთა ჭურჭელთა მისთა და საკურთხეველსა საკუმეველთასა, საკურთხეველსა ყოვლად დასაწველთასა, და ყოველთა ჭურჭელთა მათთა. 27

27 And the table and all his vessels, and the candlestick and his vessels, and the altar of incense,

כח. וְאֶת מִזְבַּח הָעֹלָה וְאֶת כָּל כֵּלָיו וְאֶת הַכִּיֹּר וְאֶת כַּנּוֹ:

καὶ τὸ θυσιαστήριον τῶν ὁλοκαυτωμάτων καὶ πάντα αὐτοῦ τὰ σκεύη καὶ τὴν τράπεζαν καὶ πάντα τὰ σκεύη αὐτῆς καὶ τὸν λουτῆρα καὶ τὴν βάσιν αὐτοῦ

28 ܘܲܠܡܲܕܒܚܵܐ ܕܲܥܠܵܬ݂ܵܐ ܘܲܠܟ݂ܠܗܘܿܢ ܡܵܐܢܵܘܗܝ: ܘܲܠܠܲܩܢܵܐ ܘܲܠܟܲܢܵܐ.

et holocausti, et universam supellectilem quæ ad cultum eorum pertinet.

եւ զսեղան ողջակիզացն եւ զամենայն զկահ նորա, եւ զաւազանն եւ զյատակս նորա:

და ტრაპეზსა ყოვლად დასაწველთასა, და ყოველთა ჭურჭელთა მისთა და საბანელსა და ხარისხსა მისსა. 28

28 And the altar of burnt offering with all his vessels, and the laver and his foot.

כט. וְקִדַּשְׁתָּ אֹתָם וְהָיוּ קֹדֶשׁ קָדָשִׁים כָּל הַנֹּגֵעַ בָּהֶם יִקְדָּשׁ:

καὶ ἁγιάσεις αὐτά καὶ ἔσται ἅγια τῶν ἁγίων πᾶς ὁ ἁπτόμενος αὐτῶν ἁγιασθήσεται

29 ܘܩܲܕܸܿܫ ܐܸܢܘܿܢ: ܘܢܸܗܘܘܿܢ ܩܕ݂ܘܿܫ ܩܘܼܕ݂ܫܝܼܢ: ܘܟ݂ܠ ܕܢܸܩܪܘܿܒ݂ ܠܗܘܿܢ ܢܸܬ݂ܩܲܕܲܫ.

Sanctificabisque omnia, et erunt Sancta sanctorum; qui tetigerit ea, sanctificabitur.

Եւ սրբեսցես զնոսա, եւ եղիցի սրբութիւն սրբութեանց. ամենայն որ մերձենայցէ ի նոսա` սրբեսցի:

და განწმიდნე იგინი და იყავნ წმიდაჲ წმიდათა. ყოველი, რომელი შეეხოს მათ, წმიდა იქმნეს. 29

29 And thou shalt sanctify them, that they may be most holy: whatsoever toucheth them shall be holy.

ל. וְאֶת אַהֲרֹן וְאֶת בָּנָיו תִּמְשָׁח וְקִדַּשְׁתָּ אֹתָם לְכַהֵן לִי:

καὶ Ααρων καὶ τοὺς υἱοὺς αὐτοῦ χρίσεις καὶ ἁγιάσεις αὐτοὺς ἱερατεύειν μοι

30 ܘܠܲܐܗܪܘܿܢ ܘܠܲܒ݂ܢܵܘܗܝ ܬܸܡܫܘܿܚ: ܘܲܬ݂ܩܲܕܸܿܫ ܐܸܢܘܿܢ ܠܲܡܟܲܗܵܢܘܼ ܠܝܼ.

Aaron et filios ejus unges, sanctificabisque eos, ut sacerdotio fungantur mihi.

Եւ զԱհարոն եւ զորդիս նորա օծցես եւ սրբեսցես զնոսա ինձ ի քահանայութիւն:

და აჰრონს და ძეთა მისთა სცხო და წმიდა-ჰყვნე იგინი მღდელობად ჩემდა. 30

30 And thou shalt anoint Aaron and his sons, and consecrate them, that they may minister unto me in the priest's office.

לא. וְאֶל בְּנֵי יִשְׂרָאֵל תְּדַבֵּר לֵאמֹר שֶׁמֶן מִשְׁחַת קֹדֶשׁ יִהְיֶה זֶה לִי לְדֹרֹתֵיכֶם:

καὶ τοῖς υἱοῖς Ισραηλ λαλήσεις λέγων ἔλαιον ἄλειμμα χρίσεως ἅγιον ἔσται τοῦτο ὑμῖν εἰς τὰς γενεὰς ὑμῶν

31 ܘܥܲܡ ܕܒܹܝܬ݂ ܝܼܣܪܵܝܹܠ ܡܲܠܸܠ: ܘܐܸܡܲܪ: ܡܸܫܚܵܐ ܕܲܡܫܝܼܚܘܼܬ݂ܵܐ ܠܩܘܼܕ݂ܫܵܐ ܢܸܗܘܸܐ ܠܝܼ ܗܵܢܵܐ ܠܕ݂ܵܪܲܝܟܘܿܢ.

Filiis quoque Israël dices: Hoc oleum unctionis sanctum erit mihi in generationes vestras.

Եւ ընդ որդիսն Իսրայելի խօսեսցիս եւ ասասցես. Եւղ յօծումն օծութեան սրբոյ եղիցի ձեզ յազգս ձեր:

და ძეთა ისრაჱლისათა ჰრქუა მეტყუელმან: ზეთი, საცხებელი ცხებისა, წმიდა იყოს ესე თქუენდა უკუნისამდე. 31

31 And thou shalt speak unto the children of Israel, saying, This shall be an holy anointing oil unto me throughout your generations.

לב. עַל בְּשַׂר אָדָם לֹא יִיסָךְ וּבְמַתְכֻּנְתּוֹ לֹא תַעֲשׂוּ כָּמֹהוּ קֹדֶשׁ הוּא קֹדֶשׁ יִהְיֶה לָכֶם:

ἐπὶ σάρκα ἀνθρώπου οὐ χρισθήσεται καὶ κατὰ τὴν σύνθεσιν ταύτην οὐ ποιήσετε ὑμῖν ἑαυτοῖς ὡσαύτως ἅγιόν ἐστιν καὶ ἁγίασμα ἔσται ὑμῖν

32 ܥܲܠ ܒܸܣܪܵܐ ܕܐ̄ܢܵܫܵܐ ܠܵܐ ܢܸܬܿܬܿܫܝܼܦ: ܘܒܲܕ݂ܡܘܼܬܹܗ ܠܵܐ ܬܸܥܒܿܕ݂ܘܼܢ: ܡܸܛܠ ܕܩܘܼܕ݂ܫܵܐ ܗ̄ܘܼ: ܘܩܘܼܕ݂ܫܵܐ ܢܸܗܘܸܐ ܠܟ݂ܘܿܢ.

Caro hominis non ungetur ex eo, et juxta compositionem ejus non facietis aliud, quia sanctificatum est, et sanctum erit vobis.

Ի մարմին մարդոյ ոչ օծանիցի, եւ ըստ այդմ հանդերձանի ոչ առնիցէք ձեզ այդպիսի, զի սուրբ է, եւ ի սրբութիւն եղիցի ձեզ:

და ჴორცსა კაცისასა არა შეეხოს და მსგავსად შეზავებულობისა მისისა ჰქმნე ეგრეთვე, რამეთუ წმიდა არს და სიწმიდე იყოს თქუენდა. 32

32 Upon man's flesh shall it not be poured, neither shall ye make any other like it, after the composition of it: it is holy, and it shall be holy unto you.

לג. אִישׁ אֲשֶׁר יִרְקַח כָּמֹהוּ וַאֲשֶׁר יִתֵּן מִמֶּנּוּ עַל זָר וְנִכְרַת מֵעַמָּיו:

ὃς ἂν ποιήσῃ ὡσαύτως καὶ ὃς ἂν δῷ ἀπ᾽ αὐτοῦ ἀλλογενεῖ ἐξολεθρευθήσεται ἐκ τοῦ λαοῦ αὐτοῦ

33 ܘܓܲܒ݂ܪܵܐ ܕܲܢܒܲܣܸܡ ܐܲܟ݂ܘܵܬܹܗ: ܘܲܕ݂ܢܸܬܸܿܠ ܡܸܢܹܗ ܠܢܘܼܟ݂ܪܵܝܵܐ: ܢܹܐܒܲܕ ܡܼܢ ܥܲܡܹܗ.

Homo quicumque tale composuerit, et dederit ex eo alieno, exterminabitur de populo suo.

Որ ոք առնիցէ այդպիսի, եւ որ ոք տացէ ի դմանէ այլազգւոյ, սատակեսցի ի ժողովրդենէ իւրմէ:

რომელმან ქნეს ეგრეთვე და რომელმან უქმნეს უცხოთესლსა, მოისპოს იგი ერისგან თჳსისა. 33

33 Whosoever compoundeth any like it, or whosoever putteth any of it upon a stranger, shall even be cut off from his people.

לד. וַיֹּאמֶר יְהֹוָה אֶל משֶׁה קַח לְךָ סַמִּים נָטָף וּשְׁחֵלֶת וְחֶלְבְּנָה סַמִּים וּלְבֹנָה זַכָּה בַּד בְּבַד יִהְיֶה:

καὶ εἶπεν κύριος πρὸς Μωυσῆν λαβὲ σεαυτῷ ἡδύσματα στακτήν ὄνυχα χαλβάνην ἡδυσμοῦ καὶ λίβανον διαφανῆ ἴσον ἴσῳ ἔσται

34 ܘܐܸܡܲܪ ܡܵܪܝܵܐ ܠܡܘܼܫܹܐ: ܣܲܒ݂ ܠܵܟ݂ ܒܸܣܡܵܐ ܢܛܵܦܬܵܐ: ܘܛܸܦܪܵܐ: ܘܚܸܠܒܵܢܝܼܬ݂ܵܐ ܒܸܣܡܵܐ: ܘܲܠܒ݂ܘܿܢ̄ܬܵܐ ܕܟ݂ܝܼܬ݂ܵܐ: ܡܲܬ݂ܩܵܠ ܡܲܬ݂ܩܵܠ ܢܸܗܘܸܐ.

Dixitque Dominus ad Moysen: Sume tibi aromata, stacten et onycha, galbanum boni odoris, et thus lucidissimum; æqualis ponderis erunt omnia:

Եւ ասէ Տէր ցՄովսէս. Առ դու քեզ խունկս անուշունս, ստաշխն եւ եղունգն եւ զքաղբանն զանոյշ եւ զկնդրուկ զերեւելի. զի հասարակ առ հասարակ լինիցին:

და ჰრქუა უფალმან მოსეს: მოიღე შენ სუნელი შტახსი და ფრჩხილი და ბანე და გუნდრუკი მჭვინარე სწორ-სწორი იყოს. 34

34 And the LORD said unto Moses, Take unto thee sweet spices, stacte, and onycha, and galbanum; these sweet spices with pure frankincense: of each shall there be a like weight:

לה. וְעָשִׂיתָ אֹתָהּ קְטֹרֶת רֹקַח מַעֲשֵׂה רוֹקֵחַ מְמֻלָּח טָהוֹר קֹדֶשׁ:

καὶ ποιήσουσιν ἐν αὐτῷ θυμίαμα μυρεψικὸν ἔργον μυρεψοῦ μεμιγμένον καθαρόν ἔργον ἅγιον

35 ܘܲܥܒܸܕܲܝܗܝ ܥܸܛܪܵܐ ܕܒܸܣܡܹ̈ܐ ܥܒ݂ܵܕ݂ܵܐ ܡܒܲܣܡܵܐ: ܦܝܼܠܹ̈ܐ ܕܲܕ݂ܟܹܝܢ ܠܩܘܼܕ݂ܫܵܐ.

faciesque thymiama compositum opere unguentarii, mistum diligenter, et purum, et sanctificatione dignissimum.

Եւ արասցես զայն խունկ եփեալ, գործ իւղագործաց հանդերձանի, գործ մաքուր ի սրբութիւն:

და ჰქმნე იგი საკუმეველად მენელსაცხებელთა ქმნულად ნელსაცხებლის მგბოლველთად, აღზავებული განრჩეული წმიდაჲ. 35

35 And thou shalt make it a perfume, a confection after the art of the apothecary, tempered together, pure and holy:

לו. וְשָׁחַקְתָּ מִמֶּנָּה הָדֵק וְנָתַתָּה מִמֶּנָּה לִפְנֵי הָעֵדֻת בְּאֹהֶל מוֹעֵד אֲשֶׁר אִוָּעֵד לְךָ שָׁמָּה קֹדֶשׁ קָדָשִׁים תִּהְיֶה לָכֶם:

καὶ συγκόψεις ἐκ τούτων λεπτὸν καὶ θήσεις ἀπέναντι τῶν μαρτυρίων ἐν τῇ σκηνῇ τοῦ μαρτυρίου ὅθεν γνωσθήσομαί σοι ἐκεῖθεν ἅγιον τῶν ἁγίων ἔσται ὑμῖν

36 ܘܲܫܚܘܿܩ ܡܸܢܹܗ ܘܐܲܕܸܩ: ܘܗܲܒ݂ ܡܸܢܹܗ ܩܕ݂ܵܡ ܣܵܗܕܘܼܬ݂ܵܐ ܒܡܲܫܟܲܢ ܙܲܒ݂ܢܵܐ: ܕܐܸܬ݂ܘܲܥܲܕ݂ ܠܵܟ݂ ܬܲܡܵܢ: ܩܕ݂ܘܿܫ ܩܘܕ݂ܫܝܼܢ ܢܸܗܘܸܐ ܠܟ݂ܘܿܢ.

Cumque in tenuissimum pulverem universa contuderis, pones ex eo coram tabernaculo testimonii, in quo loco apparebo tibi. Sanctum sanctorum erit vobis thymiama.

Եւ աղասցես ի նոցանէ մանր, եւ դիցես ի նմանէ յանդիման վկայութեանն ի խորանին վկայութեան, ուստի երեւեցայց քեզ անտի. ի սրբութիւն սրբութեանցն եղիցի ձեզ խունկն այն զոր առնիցէք:

და მოჰგალო ამისგან წვლილად და დასდვა იგი წინაშე საწამებელთასა და კარსა მას კარისა საწამებელისასა, ვინაჲ-იგი გამოგეცხადოდი შენ, წმიდაჲ წმიდათა იყოს საკურთხეველი იგი თქუენდა ამის ქმნულებისაებრ. 36

36 And thou shalt beat some of it very small, and put of it before the testimony in the tabernacle of the congregation, where I will meet with thee: it shall be unto you most holy.

לז. וְהַקְּטֹרֶת אֲשֶׁר תַּעֲשֶׂה בְּמַתְכֻּנְתָּהּ לֹא תַעֲשׂוּ לָכֶם קֹדֶשׁ תִּהְיֶה לְךָ לַיהֹוָה:

θυμίαμα κατὰ τὴν σύνθεσιν ταύτην οὐ ποιήσετε ὑμῖν αὐτοῖς ἁγίασμα ἔσται ὑμῖν κυρίῳ

37 ܘܥܸܛܪܵܐ ܕܬܸܥܒܿܕ݂ܘܼܢ: ܒܲܕ݂ܡܘܼܬܹܗ ܠܵܐ ܬܸܥܒܿܕ݂ܘܼܢ ܠܟ݂ܘܿܢ: ܩܘܼܕ݂ܫܵܐ ܢܸܗܘܸܐ ܠܵܟ݂ ܠܡܵܪܝܵܐ.

Talem compositionem non facietis in usus vestros, quia sanctum est Domino.

Ըստ այնմ հանդերձանի մի՛ առնիցէք ձեզ խունկս. զի սրբութիւն Տեառն եղիցի ձեզ:

არა ჰქმნათ თავისა თქუენისა სხუაჲ საკუმეველი, სიწმიდე უფალი იყოს თქუენდა. 37

37 And as for the perfume which thou shalt make, ye shall not make to yourselves according to the composition thereof: it shall be unto thee holy for the LORD.

לח. אִישׁ אֲשֶׁר יַעֲשֶׂה כָמוֹהָ לְהָרִיחַ בָּהּ וְנִכְרַת מֵעַמָּיו:

ὃς ἂν ποιήσῃ ὡσαύτως ὥστε ὀσφραίνεσθαι ἐν αὐτῷ ἀπολεῖται ἐκ τοῦ λαοῦ αὐτοῦ

38 ܘܓܲܒ݂ܪܵܐ ܕܢܸܥܒܸܿܕ ܐܲܟ݂ܘܵܬܹܗ ܠܲܡܪܵܚܘܼ ܒܹܗ: ܢܹܐܒܲܕ ܡܼܢ ܥܲܡܹܗ.

Homo quicumque fecerit simile, ut odore illius perfruatur, peribit de populis suis.

Այր ոք որ առնիցէ ըստ այնմ օրինակի` առնուլ հոտ ի նմանէ, կորիցէ ի ժողովրդենէ իւրմէ:

კაცმან, რომელმან ქმნეს ეგრევე, ვითარცა იყნოსა იგი, წარწყმდეს იგი ერისაგან თჳსისა. 37

38 Whosoever shall make like unto that, to smell thereto, shall even be cut off from his people.

לא

ΛΑʹ

ܩܦܠܐܘܢ: ܠܐ.

Cap. 31

ԳԼ. ԼԱ

თავი ოცდამეთერთმეტე

א. וַיְדַבֵּר יְהֹוָה אֶל משֶׁה לֵּאמֹר:

καὶ ἐλάλησεν κύριος πρὸς Μωυσῆν λέγων

1 ܘܡܲܠܸܠ ܡܵܪܝܵܐ ܥܲܡ ܡܘܼܫܹܐ ܘܐܸܡܲܪ ܠܹܗ.

Locutusque est Dominus ad Moysen, dicens:

Խօսեցաւ Տէր ընդ Մովսիսի եւ ասէ:

ეტყოდა უფალი მოსეს და ჰრქუა: 1

1 And the LORD spake unto Moses, saying,

ב. רְאֵה קָרָאתִי בְשֵׁם בְּצַלְאֵל בֶּן אוּרִי בֶן חוּר לְמַטֵּה יְהוּדָה:

ἰδοὺ ἀνακέκλημαι ἐξ ὀνόματος τὸν Βεσελεηλ τὸν τοῦ Ουριου τὸν Ωρ τῆς φυλῆς Ιουδα

2 ܚܙܝܼ ܕܲܩܪܹܝܬ݂ ܒܫܸܡ ܠܒܲܨܠܝܼܐܹܝܠ ܒܲܪ ܐܘܼܪܝܼ: ܒܲܪ ܚܘܿܪ: ܡܼܢ ܫܲܒ݂ܛܵܐ ܕܲܝܗܘܼܕ݂ܵܐ.

Ecce, vocavi ex nomine Beseleel filium Uri filii Hur de tribu Juda,

Ահաւադիկ յանուանէ կոչեցեալ է իմ զԲեսելիէլ զՈւրիեան, զորդի Ովրայ յազգէ Յուդայ:

აჰა ეგერა, მიწოდებიეს სახელით ბესელიელ, ძე ურისი, რომელი-იგი არს ოვრაი ტომისაგან იუდასი. 2

2 See, I have called by name Bezaleel the son of Uri, the son of Hur, of the tribe of Judah:

ג. וָאֲמַלֵּא אֹתוֹ רוּחַ אֱלֹהִים בְּחָכְמָה וּבִתְבוּנָה וּבְדַעַת וּבְכָל מְלָאכָה:

καὶ ἐνέπλησα αὐτὸν πνεῦμα θεῖον σοφίας καὶ συνέσεως καὶ ἐπιστήμης ἐν παντὶ ἔργῳ

3 ܘܲܡܠܹܝܬܹܗ ܪܘܼܚܵܐ ܕܐܲܠܵܗܵܐ: ܒܚܸܟ݂ܡܬ݂ܵܐ: ܘܲܒ݂ܒ݂ܘܼܝܵܢܵܐ: ܘܒ݂ܝܼܕܲܥܬ݂ܵܐ: ܘܲܒ݂ܟ݂ܠ ܥܒ݂ܵܕ݂.

et implevi spiritu Dei, sapientia, et intelligentia et scientia in omni opere,

Եւ լցուցի զնա աստուածեղէն Հոգւով իմաստութեան եւ հանճարոյ եւ գիտութեան ամենայն գործոյ:

და აღვავსო იგი სულითა საღმრთოჲთა, სიბრძნითა და მეცნიერებითა, ყოვლითა საქმითა. 3

3 And I have filled him with the spirit of God, in wisdom, and in understanding, and in knowledge, and in all manner of workmanship,

ד. לַחְשֹׁב מַחֲשָׁבֹת לַעֲשׂוֹת בַּזָּהָב וּבַכֶּסֶף וּבַנְּחשֶׁת:

διανοεῖσθαι καὶ ἀρχιτεκτονῆσαι ἐργάζεσθαι τὸ χρυσίον καὶ τὸ ἀργύριον καὶ τὸν χαλκὸν καὶ τὴν ὑάκινθον καὶ τὴν πορφύραν καὶ τὸ κόκκινον τὸ νηστὸν καὶ τὴν βύσσον τὴν κεκλωσμένην

4 ܠܡܲܠܵܦܘܼ ܐܘܼܡܵܢܘܼܬ݂ܵܐ: ܠܡܸܥܒܲܕ݂ ܒܕܲܗܒ݂ܵܐ: ܘܲܒ݂ܣܹܐܡܵܐ ܒܲܢܚܵܫܵܐ.

ad excogitandum quidquid fabrefieri potest ex auro, et argento, et ære,

խելամուտ լինել եւ ճարտարապետել, գործել զոսկին եւ զարծաթ եւ զպղինձ:

განზრახვად და ხუროთმოძღვრებად საქმედ ოქროჲსა მის და ვეცხლისა და რვალისა. 4

4 To devise cunning works, to work in gold, and in silver, and in brass,

ה. וּבַחֲרשֶׁת אֶבֶן לְמַלֹּאת וּבַחֲרשֶׁת עֵץ לַעֲשׂוֹת בְּכָל מְלָאכָה:

καὶ τὰ λιθουργικὰ καὶ εἰς τὰ ἔργα τὰ τεκτονικὰ τῶν ξύλων ἐργάζεσθαι κατὰ πάντα τὰ ἔργα

5 ܘܒ݂ܐܘܼܡܵܢܘܼܬ݂ܵܐ ܕܟܹܐܦܹ̈ܐ ܠܲܡܫܲܠܵܡܘܼ: ܘܲܒ݂ܢܲܓܵܪܘܼܬ݂ܵܐ ܕܩܲܝܣܹ̈ܐ: ܠܡܸܥܒܲܕ ܟܠ ܥܒ݂ܵܕ݂.

marmore, et gemmis, et diversitate lignorum.

զկապուտակն եւ զծիրանին եւ զկարմիրն մանեալ. եւ զականակապն ի լրութիւն գործոյն``, եւ զհիւսնութիւն փայտից, գործել ըստ ամենայն գործոյ:

და იაკინთისა და ძოწეულისა, და მეწამულისა მის სთულისა და ზეზისა მის ძახილისა სამსახურებელისა მის, და საქმისა მისა ძელით ხუროობისა საქმედ, ყოვლისავე საქმისაებრ. 5

5 And in cutting of stones, to set them, and in carving of timber, to work in all manner of workmanship.

ו. וַאֲנִי הִנֵּה נָתַתִּי אִתּוֹ אֵת אָהֳלִיאָב בֶּן אֲחִיסָמָךְ לְמַטֵּה דָן וּבְלֵב כָּל חֲכַם לֵב נָתַתִּי חָכְמָה וְעָשׂוּ אֵת כָּל אֲשֶׁר צִוִּיתִךָ:

καὶ ἐγὼ ἔδωκα αὐτὸν καὶ τὸν Ελιαβ τὸν τοῦ Αχισαμαχ ἐκ φυλῆς Δαν καὶ παντὶ συνετῷ καρδίᾳ δέδωκα σύνεσιν καὶ ποιήσουσιν πάντα ὅσα σοι συνέταξα

6 ܘܐܸܢܵܐ ܗܵܐ ܝܸܗ̄ܒܹܿܬ݂ ܥܲܡܹܗ: ܠܐܹܠܝܼܗܲܒ݂ ܒܲܪ ܐܲܚܝܼܣܡܵܟ݂ ܡܼܢ ܫܲܒ݂ܛܵܐ ܕܕ݂ܵܢ: ܘܲܒ݂ܠܸܒܵܐ ܕܟ݂ܠ ܚܲܟܝܼܡܲܝ ܠܸܒܵܐ ܝܸܗ̄ܒܹܿܬ݂ ܚܸܟ݂ܡܬ݂ܵܐ: ܘܢܸܥܒܕ݂ܘܼܢ ܟܠ ܡܸܕܸܿܡ ܕܦܲܩܸܕܬܵܟ݂.

Dedique ei socium Ooliab filium Achisamech de tribu Dan. Et in corde omnis eruditi posui sapientiam: ut faciant cuncta quæ præcepi tibi,

Եւ ես ահա ետու զնա եւ զԵղիաբ Աքիսամայ յազգէ Դանայ. եւ ի սիրտ ամենայն իմաստնոյ ետու զիմաստութիւն, եւ արասցեն զամենայն զոր միանգամ պատուիրեցի քեզ:

და მე მივსცე მას ელიაბ, ძე აქისამაქისი, ტომისაგან დაანისა და ყოველსა გულისხმის-მყოფელსა გულითა მივეც მეცნიერებაჲ, და ქმნენ ყოველი, რომელი გიბრძანე შენ. 6

ΛΒʹ

6 And I, behold, I have given with him Aholiab, the son of Ahisamach, of the tribe of Dan: and in the hearts of all that are wise hearted I have put wisdom, that they may make all that I have commanded thee;

ז. אֵת אֹהֶל מוֹעֵד וְאֶת הָאָרֹן לָעֵדֻת וְאֶת הַכַּפֹּרֶת אֲשֶׁר עָלָיו וְאֵת כָּל כְּלֵי הָאֹהֶל:

τὴν σκηνὴν τοῦ μαρτυρίου καὶ τὴν κιβωτὸν τῆς διαθήκης καὶ τὸ ἱλαστήριον τὸ ἐπ᾽ αὐτῆς καὶ τὴν διασκευὴν τῆς σκηνῆς

7 ܡܲܫܟܲܢ ܙܲܒ݂ܢܵܐ: ܘܩܹܒ݂ܘܼܬ݂ܵܐ ܕܣܵܗܕܘܼܬ݂ܵܐ: ܘܚܘܼܣܵܝܵܐ ܕܲܥܠܹܝܗ: ܘܟ݂ܠ ܡܵܐܢܲܝ ܡܲܫܟܢܵܐ.

tabernaculum fœderis, et arcam testimonii, et propitiatorium, quod super eam est, et cuncta vasa tabernaculi,

Զխորանն վկայութեան եւ զտապանակ կտակարանացն եւ զքաւութիւնն որ ի վերայ նորա, եւ զամենայն զսպաս խորանին եւ զզոհանոցսն:

კარავი იგი საწამებელისაჲ და კიდობანი იგი შჯულისა და სალხინებელი მას ზედა და შესამზადებელი იგი კარვისაჲ. 7

7 The tabernacle of the congregation, and the ark of the testimony, and the mercy seat that is thereupon, and all the furniture of the tabernacle,

ח. וְאֶת הַשֻּׁלְחָן וְאֶת כֵּלָיו וְאֶת הַמְּנֹרָה הַטְּהֹרָה וְאֶת כָּל כֵּלֶיהָ וְאֵת מִזְבַּח הַקְּטֹרֶת:

καὶ τὰ θυσιαστήρια καὶ τὴν τράπεζαν καὶ πάντα τὰ σκεύη αὐτῆς καὶ τὴν λυχνίαν τὴν καθαρὰν καὶ πάντα τὰ σκεύη αὐτῆς

8 ܘܦܵܬ݂ܘܿܪܵܐ ܘܟ݂ܠ ܡܵܐܢܵܘܗܝ: ܘܲܡܢܵܪܬܵܐ ܕܟ݂ܝܼܬ݂ܵܐ: ܘܟ݂ܠܗܘܿܢ ܡܵܐܢܹܝܗ: ܘܡܲܕ݂ܒܚܵܐ ܕܥܸܛܪܵܐ.

mensamque et vasa ejus, candelabrum purissimum cum vasis suis, et altaris thymiamatis,

եւ զսեղանն եւ զամենայն զկահ նորա, եւ զաշտանակն սուրբ եւ զամենայն զկահ նորա, եւ զսեղան խնկոցն:

საკურთხეველები და ტაბლა და ყოველი ჭურჭელი მისი, და სასანთლენი წმიდაჲ და ყოველნი ჭურჭელნი მისნი და საკურთხეველი საკუმეველთა. 8

8 And the table and his furniture, and the pure candlestick with all his furniture, and the altar of incense,

ט. וְאֶת מִזְבַּח הָעֹלָה וְאֶת כָּל כֵּלָיו וְאֶת הַכִּיּוֹר וְאֶת כַּנּוֹ:

καὶ τὸν λουτῆρα καὶ τὴν βάσιν αὐτοῦ

9 ܡܲܕ݂ܒܚܵܐ ܕܲܥܠܵܬ݂ܵܐ ܘܟ݂ܠ ܡܵܐܢܵܘܗܝ: ܘܠܲܩܢܵܐ ܘܟܲܢܵܐ.

et holocausti, et omnia vasa eorum, labrum cum basi sua,

եւ զսեղան ողջակիզացն եւ զամենայն զկահ նորա, եւ զաւազանն եւ զխարիսխ նորա:

და საკურთხეველი შესაწირავთა და ყოველი ჭურჭელი მისი და საბანელი და ხარისხი მისი. 9

9 And the altar of burnt offering with all his furniture, and the laver and his foot,

י. וְאֵת בִּגְדֵי הַשְּׂרָד וְאֶת בִּגְדֵי הַקֹּדֶשׁ לְאַהֲרֹן הַכֹּהֵן וְאֶת בִּגְדֵי בָנָיו לְכַהֵן:

καὶ τὰς στολὰς τὰς λειτουργικὰς Ααρων καὶ τὰς στολὰς τῶν υἱῶν αὐτοῦ ἱερατεύειν μοι

10 ܘܲܠܒ݂ܘܼܫܲܝ ܬܸܫܡܸܫܬܵܐ: ܘܲܠܒ݂ܘܼܫܲܝ ܩܘܼܕ݂ܫܵܐ ܠܐܲܗܪܘܿܢ ܟܵܗܢܵܐ: ܘܲܠܒ݂ܘܼܫܹ̈ܐ ܠܲܒ݂ܢܵܘܗܝ: ܠܲܡܟܲܗܵܢܘܼ ܠܝܼ.

vestes sanctas in ministerio Aaron sacerdoti, et filiis ejus, ut fungantur officio suo in sacris:

եւ զպատմուճանս պաշտամանն, եւ զհանդերձս սրբութեանն զԱհարոնի քահանայի, եւ զպատմուճանս որդւոց նորա ի քահանայանալ ինձ:

და შესამოსელი ქვესამსახურებელი სიწმიდისანი და სამოსელნი იგი, სამსახურებელნი აჰრონისი და სამოსელნი იგი ძეთა მისთანი სამღდელოდ ჩემდა. 10

10 And the cloths of service, and the holy garments for Aaron the priest, and the garments of his sons, to minister in the priest's office,

יא. וְאֵת שֶׁמֶן הַמִּשְׁחָה וְאֶת קְטֹרֶת הַסַּמִּים לַקֹּדֶשׁ כְּכֹל אֲשֶׁר צִוִּיתִךָ יַעֲשׂוּ:

καὶ τὸ ἔλαιον τῆς χρίσεως καὶ τὸ θυμίαμα τῆς συνθέσεως τοῦ ἁγίου κατὰ πάντα ὅσα ἐγὼ ἐνετειλάμην σοι ποιήσουσιν

11 ܘܡܸܫܚܵܐ ܕܲܡܫܝܼܚܘܼܬ݂ܵܐ: ܘܥܸܛܪܵܐ ܕܒܸܣܡܹ̈ܐ ܠܩܘܼܕ݂ܫܵܐ ܟܠ ܡܸܕܸܿܡ ܕܦܲܩܸܕܬܵܟ݂ ܢܸܥܒܿܕ݂ܘܼܢ.

oleum unctionis, et thymiama aromatum in sanctuario, omnia quæ præcepi tibi, facient.

եւ զեւղն օծութեան եւ զխունկս հանդերձանաց սրբութեանն, եւ զամենայն զոր միանգամ պատուիրեցի քեզ` արասցես:

და ზეთი იგი ცხებულებისა და საკუმეველი იგი შეზავებული სიწმიდისა მსგავსად ყოვლისა, რომელი გიბრძანე შენ, ქმნენ ყოველთაებრ, რომელთა მე გამცნებდ შენ ქმნად. 11

11 And the anointing oil, and sweet incense for the holy place: according to all that I have commanded thee shall they do.

יב. וַיֹּאמֶר יְהֹוָה אֶל משֶׁה לֵּאמֹר:

καὶ ἐλάλησεν κύριος πρὸς Μωυσῆν λέγων

12 ܘܐܸܡܲܪ ܡܵܪܝܵܐ ܠܡܘܼܫܹܐ.

Et locutus est Dominus ad Moysen, dicens:

Խօսեցաւ Տէր ընդ Մովսիսի եւ ասէ:

და იტყოდა უფალი მოსეს მიმართ მეტყველი: 12

12 And the LORD spake unto Moses, saying,

יג. וְאַתָּה דַּבֵּר אֶל בְּנֵי יִשְׂרָאֵל לֵאמֹר אַךְ אֶת שַׁבְּתֹתַי תִּשְׁמֹרוּ כִּי אוֹת הִוא בֵּינִי וּבֵינֵיכֶם לְדֹרֹתֵיכֶם לָדַעַת כִּי אֲנִי יְהֹוָה מְקַדִּשְׁכֶם:

καὶ σὺ σύνταξον τοῖς υἱοῖς Ισραηλ λέγων ὁρᾶτε καὶ τὰ σάββατά μου φυλάξεσθε σημεῖόν ἐστιν παρ᾽ ἐμοὶ καὶ ἐν ὑμῖν εἰς τὰς γενεὰς ὑμῶν ἵνα γνῶτε ὅτι ἐγὼ κύριος ὁ ἁγιάζων ὑμᾶς

13 ܐܲܢ̄ܬ ܐܸܡܲܪ ܠܲܒ݂ܢܲܝ ܝܼܣܪܵܝܹܠ: ܫܲܒܹܿܐ ܗܘܲܝܬܿܘܿܢ ܢܵܛܪܝܼܢ: ܡܸܛܠ ܕܐܵܬ݂ܵܐ ܗ̄ܝܼ ܒܲܝܢܲܝ ܘܲܠܟ݂ܘܿܢ ܠܕ݂ܵܪܲܝܟܘܿܢ: ܕܬܸܕܿܥܘܿܢ ܕܐܸܢܵܐ ܐ̄ܢܵܐ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܟ݂ܘܿܢ ܕܲܡܩܲܕܸܿܫ ܐ̄ܢܵܐ ܠܟ݂ܘܿܢ.

Loquere filiis Israël, et dices ad eos: Videte ut sabbatum meum custodiatis: quia signum est inter me et vos in generationibus vestris: ut sciatis quia ego Dominus, qui sanctifico vos.

Եւ դու խօսեաց ընդ որդիսն Իսրայելի եւ ասասցես. Զգոյշ կացէք պահելոյ զշաբաթս իմ. զի նշանակ է ընդ իս եւ ընդ ձեզ յազգս ձեր, զի ծանիջիք թէ ես եմ Տէր որ սրբեմ զձեզ:

შენ ეტყოდე ძეთა ისრაჱლისათა და არქუ: ეკრძალენით და შაბათი ჩემი დაიმარხენით, რამეთუ იგი სასწაული ჩემდამო და თქუენ შორის და ნათესავთა თქვენთა, რათა სცნათ, რამეთუ მე ვარ უფალი, რომელმან განგწმიდენ თქუენ. 13

13 Speak thou also unto the children of Israel, saying, Verily my sabbaths ye shall keep: for it is a sign between me and you throughout your generations; that ye may know that I am the LORD that doth sanctify you.

יד. וּשְׁמַרְתֶּם אֶת הַשַּׁבָּת כִּי קֹדֶשׁ הִוא לָכֶם מְחַלֲלֶיהָ מוֹת יוּמָת כִּי כָּל הָעֹשֶׂה בָהּ מְלָאכָה וְנִכְרְתָה הַנֶּפֶשׁ הַהִוא מִקֶּרֶב עַמֶּיהָ:

καὶ φυλάξεσθε τὰ σάββατα ὅτι ἅγιον τοῦτό ἐστιν κυρίου ὑμῖν ὁ βεβηλῶν αὐτὸ θανάτῳ θανατωθήσεται πᾶς ὃς ποιήσει ἐν αὐτῷ ἔργον ἐξολεθρευθήσεται ἡ ψυχὴ ἐκείνη ἐκ μέσου τοῦ λαοῦ αὐτοῦ

14 ܛܲܪܘ ܫܲܒܬ݂ܵܐ: ܡܸܛܠ ܕܩܘܼܕ݂ܫܵܐ ܗ̄ܝܼ ܠܟ݂ܘܿܢ: ܟܠܡܵܢ ܕܢܲܚܠܝܼܗܿ: ܡܸܬ݂ܩܛܵܠܘܼ ܢܸܬ݂ܩܛܸܠ: ܘܟ݂ܠ ܡܿܢ ܕܢܸܥܒܸܿܕ ܒܵܗ ܥܒ݂ܵܕ݂ܵܐ: ܢܹܐܒܲܕ݂ ܐ̄ܢܵܫܵܐ ܗܵܘ ܡܼܢ ܥܲܡܹܗ.

Custodite sabbatum meum, sanctum est enim vobis: qui polluerit illud, morte morietur; qui fecerit in eo opus, peribit anima illius de medio populi sui.

Եւ պահեսջիք զշաբաթս, զի սրբութիւն է այն Տեառն եւ`` ձեզ. որ պղծեսցէ զնա` մահու մեռցի. ամենայն որ գործիցէ ի նմա գործ, սատակեսցի անձն այն ի միջոյ ժողովրդեան իւրոյ:

დაიმარხეთ შაბათი ჩემი, რამეთუ წმიდაჲ არს უფლისა მიერ თქუენ შორის, რომელმან შეაგინოს იგი, სიკუდილითა მოკუდეს და ყოველმან, რომელმან ქმნეს საქმე მას შინა, მოისპოს სული იგი შორის ერისა მის. 14

14 Ye shall keep the sabbath therefore; for it is holy unto you: every one that defileth it shall surely be put to death: for whosoever doeth any work therein, that soul shall be cut off from among his people.

טו. שֵׁשֶׁת יָמִים יֵעָשֶׂה מְלָאכָה וּבַיּוֹם הַשְּׁבִיעִי שַׁבַּת שַׁבָּתוֹן קֹדֶשׁ לַיהֹוָה כָּל הָעֹשֶׂה מְלָאכָה בְּיוֹם הַשַּׁבָּת מוֹת יוּמָת:

ἓξ ἡμέρας ποιήσεις ἔργα τῇ δὲ ἡμέρᾳ τῇ ἑβδόμῃ σάββατα ἀνάπαυσις ἁγία τῷ κυρίῳ πᾶς ὃς ποιήσει ἔργον τῇ ἡμέρᾳ τῇ ἑβδόμῃ θανάτῳ θανατωθήσεται

15 ܫܬܵܐ ܝܵܘܡܝܼܢ ܬܸܥܒܕ݂ܘܼܢ ܥܒ݂ܵܕ݂ܵܐ: ܘܲܒ݂ܝܵܘܡܵܐ ܫܒ݂ܝܼܥܵܝܵܐ ܫܲܒܬ݂ܵܐ ܢܝܵܚܵܐ: ܩܘܼܕ݂ܫܵܐ ܗ̄ܝܼ ܠܡܵܪܝܵܐ: ܟܠ ܡܿܢ ܕܢܸܥܒܸܕ ܥܒ݂ܵܕ݂ܵܐ ܒܝܵܘܡܵܐ ܕܫܲܒܬ݂ܵܐ: ܡܸܬ݂ܩܛܵܠܘܼ ܢܸܬ݂ܩܛܸܠ.

Sex diebus facietis opus: in die septimo sabbatum est, requies sancta Domino; omnis qui fecerit opus in hac die, morietur.

Զվեց օր գործեսցես գործ, եւ յաւուրն եւթներորդի շաբաթ հանգստեան սրբութիւն Տեառն. ամենայն որ գործեսցէ գործ յաւուր շաբաթու` մահու մեռցի:

ექუს დღე იქმოდე საქმესა შენსა, ხოლო დღე იგი მეშჳდე განსუენება არს, წმიდაჲ უფლისაჲ. ყოველმან, რომელმან ქმნეს საქმე მას დღესა, სიკუდილითა მოკუედინ. 15

15 Six days may work be done; but in the seventh is the sabbath of rest, holy to the LORD: whosoever doeth any work in the sabbath day, he shall surely be put to death.

טז. וְשָׁמְרוּ בְנֵי יִשְׂרָאֵל אֶת הַשַּׁבָּת לַעֲשׂוֹת אֶת הַשַּׁבָּת לְדֹרֹתָם בְּרִית עוֹלָם:

καὶ φυλάξουσιν οἱ υἱοὶ Ισραηλ τὰ σάββατα ποιεῖν αὐτὰ εἰς τὰς γενεὰς αὐτῶν διαθήκη αἰώνιος

16 ܘܢܸܛܪܘܼܢ ܒܢܲܝ ܝܼܣܪܵܝܹܠ ܫܲܒܬ݂ܵܐ ܠܡܵܪܝܵܐ: ܠܡܸܥܒܲܕ ܫܲܒܬ݂ܵܐ ܠܕ݂ܵܪܲܝܗܘܿܢ ܩܝܵܡܵܐ ܕܲܠܥܵܠܲܡ.

Custodiant filii Israël sabbatum, et celebrent illud in generationibus suis. Pactum est sempiternum

Եւ պահեսցեն որդիքն Իսրայելի զշաբաթս` առնել զնոսա յազգս ձեր`` ուխտ յաւիտենական:

და დაიმარხედ ძეთა ისრაჱლისათა შაბათისა მის. ყოფად მისა ნათესავთა მათ შორის სჯულად საუკუნოდ. 16

16 Wherefore the children of Israel shall keep the sabbath, to observe the sabbath throughout their generations, for a perpetual covenant.

יז. בֵּינִי וּבֵין בְּנֵי יִשְׂרָאֵל אוֹת הִוא לְעֹלָם כִּי שֵׁשֶׁת יָמִים עָשָׂה יְהֹוָה אֶת הַשָּׁמַיִם וְאֶת הָאָרֶץ וּבַיּוֹם הַשְּׁבִיעִי שָׁבַת וַיִּנָּפַשׁ:

ἐν ἐμοὶ καὶ τοῖς υἱοῖς Ισραηλ σημεῖόν ἐστιν αἰώνιον ὅτι ἐν ἓξ ἡμέραις ἐποίησεν κύριος τὸν οὐρανὸν καὶ τὴν γῆν καὶ τῇ ἡμέρᾳ τῇ ἑβδόμῃ ἐπαύσατο καὶ κατέπαυσεν

17 ܒܲܝܢܲܝ ܠܲܕ݂ܒܹܝܬ݂ ܝܼܣܪܵܝܹܠ ܐܵܬ݂ܵܐ ܗ̄ܝܼ ܠܥܵܠܲܡ: ܡܸܛܠ ܕܠܸܫܬܵܐ ܝܵܘܡܝܼܢ ܥܒܲܕ ܡܵܪܝܵܐ ܫܡܲܝܵܐ ܘܐܲܪܥܵܐ: ܘܝܲܡܡܹ̈ܐ ܘܟ݂ܠ ܕܐܝܼܬ݂ ܒܗܘܿܢ: ܘܲܒ݂ܝܵܘܡܵܐ ܫܒ݂ܝܼܥܵܝܵܐ ܫܠܝܼ ܘܐܸܬܿܬܿܢܝܼܚ.

inter me et filios Israël, signumque perpetuum; sex enim diebus fecit Dominus cælum et terram, et in septimo ab opere cessavit.

Ընդ իս եւ ընդ որդիսն Իսրայելի, նշանակ իմ է յաւիտենական. զի զվեց օր արար Տէր զերկին եւ զերկիր, եւ յաւուրն եւթներորդի դադարեաց եւ հանգեաւ:

შორის ჩემსა და შორის ძეთა ისრაჱლისათა სასწაული არს ჩემ წინაშე საუკუნო, რამეთუ ექუსთა დღეთა ქმნა უფალმან ცა და ქუეყანაჲ და დღესა მეშჳდესა დააცადა. 17

17 It is a sign between me and the children of Israel for ever: for in six days the LORD made heaven and earth, and on the seventh day he rested, and was refreshed.

יח. וַיִּתֵּן אֶל משֶׁה כְּכַלֹּתוֹ לְדַבֵּר אִתּוֹ בְּהַר סִינַי שְׁנֵי לֻחֹת הָעֵדֻת לֻחֹת אֶבֶן כְּתֻבִים בְּאֶצְבַּע אֱלֹהִים:

καὶ ἔδωκεν Μωυσεῖ ἡνίκα κατέπαυσεν λαλῶν αὐτῷ ἐν τῷ ὄρει τῷ Σινα τὰς δύο πλάκας τοῦ μαρτυρίου πλάκας λιθίνας γεγραμμένας τῷ δακτύλῳ τοῦ θεοῦ

18 ܘܝܲܗ̄ܒ݂ ܠܡܘܼܫܹܐ ܟܲܕ݂ ܫܲܠܸܡ ܠܲܡܡܲܠܵܠܘܼ ܥܲܡܹܗ ܒܛܘܼܪܵܐ ܕܣܝܼܢܲܝ: ܬܲܪܬܹܿܝܢ ܠܘܼܚܹ̈ܐ ܕܣܵܗܕܘܼܬ݂ܵܐ: ܠܘܼܚܹ̈ܐ ܕܟܹܐܦܵܐ: ܕܲܟ݂ܬ݂ܝܼܒ݂ܵܢ ܒܨܸܒ݂ܥܹܗ ܕܐܲܠܵܗܵܐ.

Deditque Dominus Moysi, completis hujuscemodi sermonibus in monte Sinai, duas tabulas testimonii lapideas, scriptas digito Dei.

Եւ ետ Մովսիսի, իբրեւ դադարեաց ինքն ի խօսից իւրոց ի լերինն Սինա, զերկուս տախտակսն վկայութեան, տախտակս քարեղէնս գրեալս մատամբն Աստուծոյ:

და მოსცა უფალმან მოსეს, რაჟამს დასცხრა სიტყუად მისა მთასა მას ზედა სინასა, ორნი იგი ფიცარნი ქვისანი დაწერილნი თითითა ღმრთისაჲთა. 18

18 And he gave unto Moses, when he had made an end of communing with him upon mount Sinai, two tables of testimony, tables of stone, written with the finger of God.

לב

ΛΒʹ

ܩܦܠܐܘܢ: ܠܒ.

Cap. 32

ԳԼ. ԼԲ

თავი ოცდამეთორმეტე

א. וַיַּרְא הָעָם כִּי בשֵׁשׁ משֶׁה לָרֶדֶת מִן הָהָר וַיִּקָּהֵל הָעָם עַל אַהֲרֹן וַיֹּאמְרוּ אֵלָיו קוּם עֲשֵׂה לָנוּ אֱלֹהִים אֲשֶׁר יֵלְכוּ לְפָנֵינוּ כִּי זֶה משֶׁה הָאִישׁ אֲשֶׁר הֶעֱלָנוּ מֵאֶרֶץ מִצְרַיִם לֹא יָדַעְנוּ מֶה הָיָה לוֹ:

καὶ ἰδὼν ὁ λαὸς ὅτι κεχρόνικεν Μωυσῆς καταβῆναι ἐκ τοῦ ὄρους συνέστη ὁ λαὸς ἐπὶ Ααρων καὶ λέγουσιν αὐτῷ ἀνάστηθι καὶ ποίησον ἡμῖν θεούς οἳ προπορεύσονται ἡμῶν ὁ γὰρ Μωυσῆς οὗτος ὁ ἄνθρωπος ὃς ἐξήγαγεν ἡμᾶς ἐξ Αἰγύπτου οὐκ οἴδαμεν τί γέγονεν αὐτῷ

1 ܘܲܚܙܵܘ ܥܲܡܵܐ ܕܐܵܘܚܲܪ ܡܘܼܫܹܐ ܕܢܸܚܘܿܬ݂ ܡܼܢ ܛܘܼܪܵܐ: ܘܐܸܬ݂ܟܲܢܲܫܘ ܥܲܡܵܐ ܥܲܠ ܐܲܗܪܘܿܢ: ܘܐܵܡܪܝܼܢ ܠܹܗ: ܩܘܼܡ ܥܒܲܕ݂ ܠܲܢ ܐܲܠܵܗܹ̈ܐ ܕܢܹܐܙܠ̄ܘܼܢ ܩܕ݂ܵܡܲܝܢ: ܡܸܛܠ ܕܗܵܢܵܐ: ܓܲܒ݂ܪܵܐ ܡܘܼܫܹܐ ܕܐܲܣܩܲܢ ܡܼܢ ܐܲܪܥܵܐ ܕܡܸܨܪܹܝܢ: ܠܵܐ ܝܵܕ݂ܥܝܼܢܲܢ ܡܵܢܵܐ ܗܘ̤ܵܝܗܝ.

Videns autem populus quod moram faceret descendendi de monte Moyses, congregatus adversus Aaron, dixit: Surge, fac nobis deos, qui nos præcedant: Moysi enim huic viro, qui nos eduxit de terra Ægypti, ignoramus quid acciderit.

Եւ տեսեալ ժողովրդեանն եթէ յամեաց Մովսէս իջանել ի լեռնէ անտի, կուտեցաւ ժողովուրդն ի վերայ Ահարոնի եւ ասեն ցնա. Արի եւ արա մեզ աստուածս որ առաջնորդեսցեն մեզ. զի այրն այն Մովսէս որ եհան զմեզ յԵգիպտոսէ, ոչ գիտեմք զի՛ եղեւ նմա:

და ვითარცა იხილა ერმან მან, რამეთუ დაყოვნა მოსე გარდამოსლვად მიერ მთით, შეკრბა ერი იგი აჰრონის ზედა და ჰრქვეს მას: აღდეგ და მიქმენ ჩუენ ღმერთნი, რომელნი წინაგჳძღოდიან ჩუენ, რამეთუ კაცსა მას მოსეს, რომელმან გამომიყვანა ჩუენ ქუეყანით ეგჳპტით, არა ვიცით, რაჲ შეემთხჳა მას. 1

1 And when the people saw that Moses delayed to come down out of the mount, the people gathered themselves together unto Aaron, and said unto him, Up, make us gods, which shall go before us; for as for this Moses, the man that brought us up out of the land of Egypt, we wot not what is become of him.

ב. וַיֹּאמֶר אֲלֵהֶם אַהֲרֹן פָּרְקוּ נִזְמֵי הַזָּהָב אֲשֶׁר בְּאָזְנֵי נְשֵׁיכֶם בְּנֵיכֶם וּבְנֹתֵיכֶם וְהָבִיאוּ אֵלָי:

καὶ λέγει αὐτοῖς Ααρων περιέλεσθε τὰ ἐνώτια τὰ χρυσᾶ τὰ ἐν τοῖς ὠσὶν τῶν γυναικῶν ὑμῶν καὶ θυγατέρων καὶ ἐνέγκατε πρός με

2 ܐܸܡܲܪ ܠܗܘܿܢ ܐܲܗܪܘܿܢ: ܦܪܲܩܘ ܩܕ݂ܵܫܹ̈ܐ ܕܕܲܗܒ݂ܵܐ ܕܐܝܼܬ݂ ܒܐܸܕ݂ܢܹ̈ܐ ܕܢܸܫܲܝܟܘܿܢ: ܘܕܲܒ݂ܢܲܝܟܘܿܢ: ܘܕܲܒ݂ܢܵܬ݂ܟ݂ܘܿܢ: ܘܐܲܝܬܵܘ ܠܝܼ.

Dixitque ad eos Aaron: Tollite inaures aureas de uxorum, filiorumque et filiarum vestrarum auribus, et afferte ad me.

Եւ ասէ ցնոսա Ահարոն. Կողոպտեցէք զգինդս ոսկիս յականջաց կանանց ձերոց եւ ուստերաց եւ դստերաց ձերաց, եւ բերէք առ իս:

და ჰრქუა მათ აჰრონ: გამოუღეთ საყურები ოქროჲსა ყურთაგან ცოლთა თქუენთა და ასულთაგან თქუენთა და მომართვით აქა. 2

2 And Aaron said unto them, Break off the golden earrings, which are in the ears of your wives, of your sons, and of your daughters, and bring them unto me.

ג. וַיִּתְפָּרְקוּ כָּל הָעָם אֶת נִזְמֵי הַזָּהָב אֲשֶׁר בְּאָזְנֵיהֶם וַיָּבִיאוּ אֶל אַהֲרֹן:

καὶ περιείλαντο πᾶς ὁ λαὸς τὰ ἐνώτια τὰ χρυσᾶ τὰ ἐν τοῖς ὠσὶν αὐτῶν καὶ ἤνεγκαν πρὸς Ααρων

3 ܘܲܦܪܲܩܘ ܟܠܹܗ ܥܲܡܵܐ ܩܕ݂ܵܫܹ̈ܐ ܕܐܝܼܬ݂ ܒܐܸܕ݂ܢܲܝܗܘܿܢ: ܘܐܲܝܬܿܝܼܘ ܠܐܲܗܪܘܿܢ.

Fecitque populus quæ jusserat, deferens inaures ad Aaron.

Եւ կողոպտեաց ամենայն ժողովուրդն զգինդս ոսկիս յականջաց իւրեանց, եւ բերին առ Ահարոն:

და გამოიჴადა ყოველმან ერმან საყურები ოქროჲსა ყურთაგან მათთა და მოართვეს აჰრონს. 3

3 And all the people brake off the golden earrings which were in their ears, and brought them unto Aaron.

ד. וַיִּקַּח מִיָּדָם וַיָּצַר אֹתוֹ בַּחֶרֶט וַיַּעֲשֵׂהוּ עֵגֶל מַסֵּכָה וַיֹּאמְרוּ אֵלֶּה אֱלֹהֶיךָ יִשְׂרָאֵל אֲשֶׁר הֶעֱלוּךָ מֵאֶרֶץ מִצְרָיִם:

καὶ ἐδέξατο ἐκ τῶν χειρῶν αὐτῶν καὶ ἔπλασεν αὐτὰ ἐν τῇ γραφίδι καὶ ἐποίησεν αὐτὰ μόσχον χωνευτὸν καὶ εἶπεν οὗτοι οἱ θεοί σου Ισραηλ οἵτινες ἀνεβίβασάν σε ἐκ γῆς Αἰγύπτου

4 ܘܢܲܣܒܹܿܗ ܡܸܢܗܘܿܢ: ܘܨܵܪܹܗ ܒܛܘܼܦ̮ܣܵܐ: ܘܥܲܒ݂ܕܹܿܗ ܥܸܓ݂ܠܵܐ ܕܢܸܣܟܿܬ݂ܵܐ: ܘܐܸܡܲܪܘ ܗܵܢܵܘ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܝܼܣܪܵܝܹܠ: ܕܐܲܣܩܲܟ݂ ܡܼܢ ܐܲܪܥܵܐ ܕܡܸܨܪܹܝܢ.

Quas cum ille accepisset, formavit opere fusorio, et fecit ex eis vitulum conflatilem: dixeruntque: Hi sunt dii tui Israël, qui te eduxerunt de terra Ægypti.

Եւ ընկալաւ ի ձեռաց նոցա, եւ ձուլեաց զայն քանդակագործով, եւ արար որթ ձուլածոյ: Եւ ասեն. Այս են աստուածք քո, Իսրայէլ, որ հանին զքեզ յերկրէն Եգիպտացւոց:

და მოიღო იგი ჴელთაგან მათთა და გამოუქმნა იგი გამოწერით და შექმნა ჴბო გამოდნობილად დასხმით. და თქვეს: ესე არიან ღმერთნი შენნი, ისრაილ, რომელთა გამოგიყვანეს შენ ქუეყანით ეგჳპტით. 4

4 And he received them at their hand, and fashioned it with a graving tool, after he had made it a molten calf: and they said, These be thy gods, O Israel, which brought thee up out of the land of Egypt.

ה. וַיַּרְא אַהֲרֹן וַיִּבֶן מִזְבֵּחַ לְפָנָיו וַיִּקְרָא אַהֲרֹן וַיֹּאמַר חַג לַיהֹוָה מָחָר:

καὶ ἰδὼν Ααρων ᾠκοδόμησεν θυσιαστήριον κατέναντι αὐτοῦ καὶ ἐκήρυξεν Ααρων λέγων ἑορτὴ τοῦ κυρίου αὔριον

5 ܘܲܕ݂ܚܸܠ ܐܲܗܪܘܿܢ: ܘܲܒ݂ܢܵܐ ܡܲܕ݂ܒܚܵܐ ܩܕ݂ܵܡܵܘܗܝ: ܘܲܩܪܵܐ ܐܲܗܪܘܿܢ: ܘܐܸܡܲܪ: ܚܲܓܵܐ ܗ̄ܘܼ ܠܡܵܪܝܵܐ ܡܚܵܪ.

Quod cum vidisset Aaron, ædificavit altare coram eo, et præconis voce clamavit dicens: Cras solemnitas Domini est.

Եւ իբրեւ ետես Ահարոն, շինեաց սեղան առաջի նորա. եւ քարոզ կարդաց Ահարոն եւ ասէ. Տօն Տեառն առ վաղիւ:

და იხილა აჰრონ და უშენა საკურთხეველი წინაშე მისა და ქადაგი განავლინა მათა აჰრონ და ჰრქუა: დღესასწაული არს უფლისაჲ ხვალე. 5

5 And when Aaron saw it, he built an altar before it; and Aaron made proclamation, and said, To morrow is a feast to the LORD.

ו. וַיַּשְׁכִּימוּ מִמָּחֳרָת וַיַּעֲלוּ עֹלֹת וַיַּגִּשׁוּ שְׁלָמִים וַיֵּשֶׁב הָעָם לֶאֱכֹל וְשָׁתוֹ וַיָּקֻמוּ לְצַחֵק:

καὶ ὀρθρίσας τῇ ἐπαύριον ἀνεβίβασεν ὁλοκαυτώματα καὶ προσήνεγκεν θυσίαν σωτηρίου καὶ ἐκάθισεν ὁ λαὸς φαγεῖν καὶ πιεῖν καὶ ἀνέστησαν παίζειν

6 ܘܩܲܕܸܿܡܘ ܠܝܵܘܡܵܐ ܕܒ݂ܵܬ݂ܪܹܗ: ܘܐܲܣܸܩܘ ܥܠܵܘܵܬ݂ܵܐ: ܘܕܲܒܲܚܘ ܫܲܠܡܹ̈ܐ: ܘܩܲܪܸܒ݂ܘ ܩܘܼܪ̈ܒܵܢܹܐ: ܘܝܼܬܸܒ݂ܘ ܥܲܡܵܐ ܠܡܹܐܟܲܠ ܘܲܠܡܸܫܬܵܐ: ܘܩܵܡܘ ܠܡܸܓ݂ܚܵܟ݂ ܘܲܠܡܸܫܬܲܥܵܝܘܼ.

Surgentesque mane, obtulerunt holocausta, et hostias pacificas, et sedit populus manducare, et bibere, et surrexerunt ludere.

Եւ կանխեալ ի վաղիւ անդր եհան ողջակէզս, եւ մատոյց զոհս փրկութեան. եւ նստաւ ժողովուրդն յուտել եւ յըմպել, եւ յարեան ի խաղալ:

და აღიმსთო ხვალისაგან და შეწირა მსხვერპლები. და მოიღო შესაწირავი ცხორებისა და დასხდა ერი იგი ჭამად და სუმად და აღდგეს სიმღერად. 6

6 And they rose up early on the morrow, and offered burnt offerings, and brought peace offerings; and the people sat down to eat and to drink, and rose up to play.

ז. וַיְדַבֵּר יְהֹוָה אֶל משֶׁה לֶךְ רֵד כִּי שִׁחֵת עַמְּךָ אֲשֶׁר הֶעֱלֵיתָ מֵאֶרֶץ מִצְרָיִם:

καὶ ἐλάλησεν κύριος πρὸς Μωυσῆν λέγων βάδιζε τὸ τάχος ἐντεῦθεν κατάβηθι ἠνόμησεν γὰρ ὁ λαός σου οὓς ἐξήγαγες ἐκ γῆς Αἰγύπτου

7 ܘܐܸܡܲܪ ܡܵܪܝܵܐ ܠܡܘܼܫܹܐ: ܚܘܿܬ݂ ܙܸܠ ܠܵܟ݂ ܡܸܟܵܐ: ܡܸܛܠ ܕܚܲܒܸܿܠ ܥܲܡܵܟ݂ ܕܐܲܦܸܩܬܿ ܡܼܢ ܡܸܨܪܹܝܢ.

Locutus est autem Dominus ad Moysen, dicens: Vade, descende: peccavit populus tuus, quem eduxisti de terra Ægypti.

Եւ խօսեցաւ Տէր ընդ Մովսիսի եւ ասէ. Գնա էջ դու աստի վաղվաղակի, զի անօրինեցաւ ժողովուրդն քո զոր հաներ յերկրէն Եգիպտացւոց:

და ეტყოდა უფალი მოსეს და ჰრქუა: გარდაგვალე ადრე ამიერ, რამეთუ უშჯულო იქმნა ერი შენი, რომელი გამოიყვანე ქუეყანით ეგჳპტით. 7

7 And the LORD said unto Moses, Go, get thee down; for thy people, which thou broughtest out of the land of Egypt, have corrupted themselves:

ח. סָרוּ מַהֵר מִן הַדֶּרֶךְ אֲשֶׁר צִוִּיתִם עָשׂוּ לָהֶם עֵגֶל מַסֵּכָה וַיִּשְׁתַּחֲווּ לוֹ וַיִּזְבְּחוּ לוֹ וַיֹּאמְרוּ אֵלֶּה אֱלֹהֶיךָ יִשְׂרָאֵל אֲשֶׁר הֶעֱלוּךָ מֵאֶרֶץ מִצְרָיִם:

παρέβησαν ταχὺ ἐκ τῆς ὁδοῦ ἧς ἐνετείλω αὐτοῖς ἐποίησαν ἑαυτοῖς μόσχον καὶ προσκεκυνήκασιν αὐτῷ καὶ τεθύκασιν αὐτῷ καὶ εἶπαν οὗτοι οἱ θεοί σου Ισραηλ οἵτινες ἀνεβίβασάν σε ἐκ γῆς Αἰγύπτου

8 ܣܛܵܘ ܒܲܥܓܲܠ ܡܼܢ ܐܘܼܪܚܵܐ ܕܦܲܩܸܕܬܿ ܐܸܢܘܿܢ: ܘܲܥܒܲܕ݂ܘ ܠܗܘܿܢ ܥܸܓ݂ܠܵܐ ܕܢܸܣܟܿܬ݂ܵܐ: ܘܲܣܓܸܕ݂ܘ ܠܹܗ: ܘܕܲܒܲܚܘ ܠܹܗ: ܘܐܸܡܲܪܘ: ܗܵܢܵܘ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܝܼܣܪܵܝܹܠ: ܕܐܲܣܩܲܟ݂ ܡܼܢ ܐܲܪܥܵܐ ܕܡܸܨܪܹܝܢ.

Recesserunt cito de via, quam ostendisti eis: feceruntque sibi vitulum conflatilem, et adoraverunt, atque immolantes ei hostias, dixerunt: Isti sunt dii tui Israël, qui te eduxerunt de terra Ægypti.

Անցին վաղվաղակի զճանապարհաւն զոր պատուիրեցեր նոցա. արարին իւրեանց որթ ձուլածոյ, եւ երկիր պագին նմա, եւ զոհեցին նմա եւ ասեն. Այս են աստուածք քո, Իսրայէլ, որ հանին զքեզ յերկրէն Եգիպտացւոց:

და გარდაჴდეს ადრე გზისა მისგან რომელი ამცენ მათ, იქმნეს თავისა მათისა ჴბოჲ გამოდნობილი და თაყუანის-სცეს მას და თქვეს: ესე არიან ღმერთნი შენნი, ისრაჱლ, რომელმან აღმოგიყუანა შენ ქუეყანით ეგჳპტით. 8

8 They have turned aside quickly out of the way which I commanded them: they have made them a molten calf, and have worshipped it, and have sacrificed thereunto, and said, These be thy gods, O Israel, which have brought thee up out of the land of Egypt.

ט. וַיֹּאמֶר יְהֹוָה אֶל משֶׁה רָאִיתִי אֶת הָעָם הַזֶּה וְהִנֵּה עַם קְשֵׁה עֹרֶף הוּא:

9 ܘܐܸܡܲܪ ܡܵܪܝܵܐ ܠܡܘܼܫܹܐ: ܚܙܹܝܬܹܗ ܠܥܲܡܵܐ ܗܵܢܵܐ: ܘܗܵܐ ܥܲܡܵܐ ܩܫܹܐ ܩܕ݂ܵܠܵܐ ܗ̄ܘܼ.

Rursumque ait Dominus ad Moysen: Cerno quod populus iste duræ cervicis sit:

Եւ ասէ Տէր ցՄովսէս. Տեսի զժողովուրդն զայն, եւ ահա ժողովուրդ խստապարանոց է:

და ჰრქუა უფალმან მოსეს: ვიხილე ერი იგი, აჰა, ერი ქედფიცხელი არს. 9

9 And the LORD said unto Moses, I have seen this people, and, behold, it is a stiffnecked people:

י. וְעַתָּה הַנִּיחָה לִּי וְיִחַר אַפִּי בָהֶם וַאֲכַלֵּם וְאֶעֱשֶׂה אוֹתְךָ לְגוֹי גָּדוֹל:

καὶ νῦν ἔασόν με καὶ θυμωθεὶς ὀργῇ εἰς αὐτοὺς ἐκτρίψω αὐτοὺς καὶ ποιήσω σὲ εἰς ἔθνος μέγα

10 ܗܵܫܵܐ ܫܒ݂ܘܿܩܲܝܢܝ ܘܢܸܬ݂ܩܲܦ ܪܘܼܓ݂ܙܝ ܒܗܘܿܢ: ܘܐܸܚܪܘܿܒ݂ ܐܸܢܘܿܢ: ܘܐܹܥܒܿܕ݂ܵܟ݂ ܠܥܲܡܵܐ ܪܲܒܵܐ.

dimitte me, ut irascatur furor meus contra eos, et deleam eos, faciamque te in gentem magnam.

Եւ արդ թոյլ տուր ինձ, եւ բարկացեալ սրտմտութեամբ իմով ի նոսա` սատակեցից զնոսա, եւ արարից զքեզ յազգ մեծ:

და აწ მიტევე მე და განვრისხნე გულისწყრომითა დიდითა. და აღვჴოცნე იგინი და გყო შენ ნათესავად დიდად. 10

10 Now therefore let me alone, that my wrath may wax hot against them, and that I may consume them: and I will make of thee a great nation.

יא. וַיְחַל משֶׁה אֶת פְּנֵי יְהֹוָה אֱלֹהָיו וַיֹּאמֶר לָמָה יְהֹוָה יֶחֱרֶה אַפְּךָ בְּעַמֶּךָ אֲשֶׁר הוֹצֵאתָ מֵאֶרֶץ מִצְרַיִם בְּכֹחַ גָּדוֹל וּבְיָד חֲזָקָה:

καὶ ἐδεήθη Μωυσῆς ἔναντι κυρίου τοῦ θεοῦ καὶ εἶπεν ἵνα τί κύριε θυμοῖ ὀργῇ εἰς τὸν λαόν σου οὓς ἐξήγαγες ἐκ γῆς Αἰγύπτου ἐν ἰσχύι μεγάλῃ καὶ ἐν τῷ βραχίονί σου τῷ ὑψηλῷ

11 ܘܨܲܠܝܼ ܡܘܼܫܹܐ ܩܕ݂ܵܡ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܹܗ: ܘܐܸܡܲܪ: ܠܵܐ ܡܵܪܝܵܐ: ܠܵܐ ܢܸܬ݂ܩܲܦ ܪܘܼܓ݂ܙܵܟ݂ ܒܥܲܡܵܟ݂ ܕܐܲܦܸܩܬ ܡܼܢ ܡܸܨܪܹܝܢ: ܒܚܲܝܠܵܟ݂ ܪܲܒܵܐ: ܘܒܲܕ݂ܪܵܥܵܟ݂ ܪܵܡܵܐ.

Moyses autem orabat Dominum Deum suum, dicens: Cur, Domine, irascitur furor tuus contra populum tuum, quem eduxisti de terra Ægypti, in fortitudine magna, et in manu robusta?

Եւ աղաչեաց Մովսէս առաջի Տեառն Աստուծոյ իւրոյ եւ ասէ. Ընդէ՞ր, Տէր, բարկանաս սրտմտութեամբ քով ժողովրդեան քում, զոր հաներ յերկրէն Եգիպտացւոց զօրութեամբ մեծաւ եւ բարձր բազկաւ:

და ევედრა მოსე უფალსა ღმერთსა და ჰრქუა: რაჲსათჳს განრისხნები ერსა შენსა ზედა გულისწყრომითა შენითა, რომელი აღმოიყვანე ქუეყანით ეგჳპტით ძალითა დიდითა და მკლავითა მაღლითა? 11

11 And Moses besought the LORD his God, and said, LORD, why doth thy wrath wax hot against thy people, which thou hast brought forth out of the land of Egypt with great power, and with a mighty hand?

יב. לָמָּה יֹאמְרוּ מִצְרַיִם לֵאמֹר בְּרָעָה הוֹצִיאָם לַהֲרֹג אֹתָם בֶּהָרִים וּלְכַלֹּתָם מֵעַל פְּנֵי הָאֲדָמָה שׁוּב מֵחֲרוֹן אַפֶּךָ וְהִנָּחֵם עַל הָרָעָה לְעַמֶּךָ:

μήποτε εἴπωσιν οἱ Αἰγύπτιοι λέγοντες μετὰ πονηρίας ἐξήγαγεν αὐτοὺς ἀποκτεῖναι ἐν τοῖς ὄρεσιν καὶ ἐξαναλῶσαι αὐτοὺς ἀπὸ τῆς γῆς παῦσαι τῆς ὀργῆς τοῦ θυμοῦ σου καὶ ἵλεως γενοῦ ἐπὶ τῇ κακίᾳ τοῦ λαοῦ σου

12 ܘܠܵܐ ܢܹܐܡܪܘܼܢ ܡܸܨܪܵܝܹܐ ܕܲܠܒ݂ܝܼܫܬܿܗܘܿܢ ܐܲܦܸܩ ܐܸܢܘܿܢ: ܕܲܢܩܲܛܸܠ ܐܸܢܘܿܢ ܒܲܝܢܲܝ ܛܘܼܪܹ̈ܐ: ܘܲܕ݂ܢܸܚܪܘܿܒ݂ ܐܸܢܘܿܢ ܡܼܢ ܐܲܦܲܝ ܐܲܪܥܵܐ: ܐܸܬܿܬܿܢܝܼܚ ܡܼܢ ܚܸܡܬ݂ܵܐ ܕܪܘܼܓ݂ܙܵܟ݂: ܘܐܸܬ݂ܪܲܥܵܐ ܥܲܠ ܒܝܼܫܬܹܿܗ ܕܥܲܡܵܟ݂.

Ne quæso dicant Ægyptii: Callide eduxit eos, ut interficeret in montibus, et deleret e terra: quiescat ira tua, et esto placabilis super nequitia populi tui.

Գուցէ խօսիցին Եգիպտացիքն եւ ասիցեն. Առ չարութեան եհան զնոսա, կոտորել զնոսա ի լերինս եւ ջնջել զնոսա յերկրէ. դադարեա ի բարկութենէ սրտմտութեան քո, եւ ցածիր ի չարեաց ժողովրդեան քո:

ნუუკუე თქუან მეგჳპტელთა მათ, ვითარმედ ზაკჳთ განიყვანა იგინი ღმერთმან მოწყვედად მთათა ზედა და აჴოცად მათა ქუეყანით, დასცხერ რისხჳსაგან გულისწყრომისა შენისა და ლხინება-ყავ უკეთურებისა მისთჳს ერისა შენისა. 12

12 Wherefore should the Egyptians speak, and say, For mischief did he bring them out, to slay them in the mountains, and to consume them from the face of the earth? Turn from thy fierce wrath, and repent of this evil against thy people.

יג. זְכֹר לְאַבְרָהָם לְיִצְחָק וּלְיִשְׂרָאֵל עֲבָדֶיךָ אֲשֶׁר נִשְׁבַּעְתָּ לָהֶם בָּךְ וַתְּדַבֵּר אֲלֵהֶם אַרְבֶּה אֶת זַרְעֲכֶם כְּכוֹכְבֵי הַשָּׁמָיִם וְכָל הָאָרֶץ הַזֹּאת אֲשֶׁר אָמַרְתִּי אֶתֵּן לְזַרְעֲכֶם וְנָחֲלוּ לְעֹלָם:

μνησθεὶς Αβρααμ καὶ Ισαακ καὶ Ιακωβ τῶν σῶν οἰκετῶν οἷς ὤμοσας κατὰ σεαυτοῦ καὶ ἐλάλησας πρὸς αὐτοὺς λέγων πολυπληθυνῶ τὸ σπέρμα ὑμῶν ὡσεὶ τὰ ἄστρα τοῦ οὐρανοῦ τῷ πλήθει καὶ πᾶσαν τὴν γῆν ταύτην ἣν εἶπας δοῦναι τῷ σπέρματι αὐτῶν καὶ καθέξουσιν αὐτὴν εἰς τὸν αἰῶνα

13 ܐܸܬܿܕܲܟ݂ܪ ܠܐܲܒ݂ܪܵܗܵܡ: ܘܠܐܝܼܣܚܵܩ: ܘܠܝܼܣܪܵܝܹܠ ܥܲܒ݂ܕܵܟ݂: ܕܝܼܡܲܝܬܿ ܠܗܘܿܢ ܒܵܟ݂: ܘܐܸܡܲܪܬ ܠܗܘܿܢ: ܕܐܲܣܓܹܿܐ ܙܲܪܥܟ݂ܘܿܢ ܐܲܝܟ݂ ܟܵܘܟܿܒܹ̈ܐ ܕܒܲܫܡܲܝܵܐ: ܘܟ݂ܠܵܗ ܐܲܪܥܵܐ ܕܐܸܡܲܪܬ ܐܸܬܸܿܠ ܠܙܲܪܥܟ݂ܘܿܢ ܘܢܹܐܪܬ݂ܘܼܢܵܗ ܠܥܵܠܲܡ.

Recordare Abraham, Isaac, et Israël servorum tuorum, quibus jurasti per temetipsum, dicens: Multiplicabo semen vestrum sicut stellas cæli; et universam terram hanc, de qua locutus sum, dabo semini vestro, et possidebitis eam semper.

Յիշեա դու զԱբրահամ եւ զԻսահակ եւ զՅակոբ զծառայս քո, որոց երդուար յանձն քո, խօսեցար ընդ նոսա եւ ասես. Առաւել բազմացուցից զզաւակ ձեր իբրեւ զաստեղս երկնից բազմութեամբ. եւ զամենայն զերկիրն զայն զոր ասացեր տալ զաւակի նոցա` կալցին զնա յաւիտեան:

მოიჴსენე აბრაჰამისი, ისაკისი და იაკობისი, მსახურთა შენთა, რომელთა-იგი ეფუცა თავისა შენისა, ეტყოდე და ჰრქჳ: ფრიად განვამრავლო ნათესავი თქუენი, ვითარცა ვარსკულავნი ცისანი სიმრავლითა და ყოველი ესე ქუეყანაჲ, რომელ სთქუ, მიცემად ნათესავსა მათსა, და დაიპყრან იგი უკუნისამდე. 13

13 Remember Abraham, Isaac, and Israel, thy servants, to whom thou swarest by thine own self, and saidst unto them, I will multiply your seed as the stars of heaven, and all this land that I have spoken of will I give unto your seed, and they shall inherit it for ever.

יד. וַיִּנָּחֶם יְהֹוָה עַל הָרָעָה אֲשֶׁר דִּבֶּר לַעֲשׂוֹת לְעַמּוֹ:

καὶ ἱλάσθη κύριος περὶ τῆς κακίας ἧς εἶπεν ποιῆσαι τὸν λαὸν αὐτοῦ

14 ܘܐܸܬ݂ܪܲܥܝ ܡܵܪܝܵܐ ܥܲܠ ܒܝܼܫܬܵܐ ܕܐܸܡܲܪ ܠܡܸܥܒܲܕ݂ ܠܥܲܡܹܗ.

Placatusque est Dominus ne faceret malum quod locutus fuerat adversus populum suum.

Եւ ցածեաւ Տէր ի չարեացն զոր ասաց առնել ժողովրդեան իւրում:

და ლხინებაჲ-ყო ბოროტისა მისთჳს ერისა, რომელ თქუა ყოფად მათდა. 14

14 And the LORD repented of the evil which he thought to do unto his people.

טו. וַיִּפֶן וַיֵּרֶד משֶׁה מִן הָהָר וּשְׁנֵי לֻחֹת הָעֵדֻת בְּיָדוֹ לֻחֹת כְּתֻבִים מִשְּׁנֵי עֶבְרֵיהֶם מִזֶּה וּמִזֶּה הֵם כְּתֻבִים:

καὶ ἀποστρέψας Μωυσῆς κατέβη ἀπὸ τοῦ ὄρους καὶ αἱ δύο πλάκες τοῦ μαρτυρίου ἐν ταῖς χερσὶν αὐτοῦ πλάκες λίθιναι καταγεγραμμέναι ἐξ ἀμφοτέρων τῶν μερῶν αὐτῶν ἔνθεν καὶ ἔνθεν ἦσαν γεγραμμέναι

15 ܘܐܸܬ݂ܦܢܝܼ ܡܘܼܫܹܐ: ܘܲܢܚܸܬ݂ ܡܼܢ ܛܘܼܪܵܐ: ܘܬܲܪܬܹܿܝܢ ܠܘܼܚܹ̈ܐ ܕܣܵܗܕܘܼܬ݂ܵܐ ܒܐܝܼܕܹܗ: ܠܘܼܚܹ̈ܐ ܕܲܟ݂ܬ݂ܝܼܒ݂ܵܢ ܡܼܢ ܬܪܲܝܗܘܿܢ ܣܸܛܪܲܝܗܹܝܢ: ܡܸܟܵܐ ܘܡܸܟܵܐ ܟܬ݂ܝܼܒ݂ܵܢ.

Et reversus est Moyses de monte, portans duas tabulas testimonii in manu sua, scriptas ex utraque parte,

Եւ դարձաւ Մովսէս էջ ի լեռնէ անտի, եւ երկու տախտակքն վկայութեան ի ձեռս նորա. տախտակք քարեղէնք, գրեալք յերկոցունց կողմանց, աստի եւ անտի գրեալք:

მოიქცა მოსე და გარდამოვიდოდა მიერ მთით და ორნი იგი ფიცარნი წამებისანი ჴელთა მისთა, ფიცარნი ქვისანი, რომელნი წერილ იყო ორკერძოვე (იმიერ და ამიერ). 15

15 And Moses turned, and went down from the mount, and the two tables of the testimony were in his hand: the tables were written on both their sides; on the one side and on the other were they written.

טז. וְהַלֻּחֹת מַעֲשֵׂה אֱלֹהִים הֵמָּה וְהַמִּכְתָּב מִכְתַּב אֱלֹהִים הוּא חָרוּת עַל הַלֻּחֹת:

καὶ αἱ πλάκες ἔργον θεοῦ ἦσαν καὶ ἡ γραφὴ γραφὴ θεοῦ ἐστιν κεκολαμμένη ἐν ταῖς πλαξίν

16 ܘܠܘܼܚܹ̈ܐ ܥܒ݂ܵܕ݂ܵܐ ܐܸܢܹܝܢ ܕܐܲܠܵܗܵܐ: ܘܲܟ݂ܬ݂ܵܒ݂ܵܐ ܟܬ݂ܵܒܹܗ ܗ̄ܘܼ ܕܐܲܠܵܗܵܐ ܪܫܝܼܡ ܗ̄ܘܵܐ ܥܲܠ ܠܘܼܚܹ̈ܐ.

et factas opere Dei: scriptura quoque Dei erat sculpta in tabulis.

Եւ տախտակքն` գործ Աստուծոյ էին. եւ գիրն` Գիր Աստուծոյ դրոշմեալ ի տախտակսն:

ფიცარნი იგი ქნულნი ღმრთისანი იყვნეს და წერილი იგი იყო წერილი ღმრთისაჲ გამოდგმულ ფიცართა მათ. 16

16 And the tables were the work of God, and the writing was the writing of God, graven upon the tables.

יז. וַיִּשְׁמַע יְהוֹשֻׁעַ אֶת קוֹל הָעָם בְּרֵעֹה וַיֹּאמֶר אֶל משֶׁה קוֹל מִלְחָמָה בַּמַּחֲנֶה:

καὶ ἀκούσας Ἰησοῦς τὴν φωνὴν τοῦ λαοῦ κραζόντων λέγει πρὸς Μωυσῆν φωνὴ πολέμου ἐν τῇ παρεμβολῇ

17 ܘܲܫܡܲܥ ܝܼܫܘܿܥ ܩܵܠܹܗ ܕܥܲܡܵܐ ܟܲܕ ܡܸܬ݂ܟܲܬܲܫ: ܘܐܸܡܲܪ ܠܡܘܼܫܹܐ: ܩܵܠܵܐ ܕܲܩܪܵܒ݂ܵܐ ܒܡܲܫܪܝܼܬ݂ܵܐ.

Audiens autem Josue tumultum populi vociferantis, dixit ad Moysen: Ululatus pugnæ auditur in castris.

Եւ լուեալ Յեսուայ զձայն ժողովրդեանն աղաղակելոյ, ասէ ցՄովսէս. Ձայն պատերազմի է ի բանակի անդ:

და ესმა ისოს, ძესა ნავესასა, ჴმაჲ იგი ერისა მის და ჰრქუა მოსეს: ჴმაჲ ბრძოლისა მესმის ბანაკსა მას. 17

17 And when Joshua heard the noise of the people as they shouted, he said unto Moses, There is a noise of war in the camp.

יח. וַיֹּאמֶר אֵין קוֹל עֲנוֹת גְּבוּרָה וְאֵין קוֹל עֲנוֹת חֲלוּשָׁה קוֹל עַנּוֹת אָנֹכִי שֹׁמֵעַ:

καὶ λέγει οὐκ ἔστιν φωνὴ ἐξαρχόντων κατ᾽ ἰσχὺν οὐδὲ φωνὴ ἐξαρχόντων τροπῆς ἀλλὰ φωνὴν ἐξαρχόντων οἴνου ἐγὼ ἀκούω

18 ܐܸܡܲܪ ܠܹܗ ܡܘܼܫܹܐ: ܠܵܐ ܩܵܠܵܐ ܕܡܲܡܠܠܵܐ ܕܓܲܢ̄ܒܵܪܹ̈ܐ: ܘܐܵܦܠܵܐ ܩܵܠܵܐ ܕܚܲܠܵܫܹ̈ܐ: ܩܵܠܵܐ ܕܹܝܢ ܕܲܚܛܝܼܬ݂ܵܐ ܫܵܡܲܥ ܐ̄ܢܵܐ.

Qui respondit: Non est clamor adhortantium ad pugnam, neque vociferatio compellentium ad fugam: sed vocem cantantium ego audio.

Եւ ասէ. Ոչ է ձայն նահատակաց զօրութեան, եւ ոչ բարբառ նահատակաց քաջութեան, այլ ձայն յանզգայելոց ի գինւոյ`` լսեմ ես:

და ჰრქუა: არა არს ჴმაჲ ესე მთავართაგან ძლევისა, არამედ ჴმაჲ განცხრომისა. 18

18 And he said, It is not the voice of them that shout for mastery, neither is it the voice of them that cry for being overcome: but the noise of them that sing do I hear.

יט. וַיְהִי כַּאֲשֶׁר קָרַב אֶל הַמַּחֲנֶה וַיַּרְא אֶת הָעֵגֶל וּמְחֹלֹת וַיִּחַר אַף משֶׁה וַיַּשְׁלֵךְ מִיָּדָו אֶת הַלֻּחֹת וַיְשַׁבֵּר אֹתָם תַּחַת הָהָר:

καὶ ἡνίκα ἤγγιζεν τῇ παρεμβολῇ ὁρᾷ τὸν μόσχον καὶ τοὺς χορούς καὶ ὀργισθεὶς θυμῷ Μωυσῆς ἔρριψεν ἀπὸ τῶν χειρῶν αὐτοῦ τὰς δύο πλάκας καὶ συνέτριψεν αὐτὰς ὑπὸ τὸ ὄρος

19 ܘܟܲܕ݂ ܩܪܸܒ݂ ܠܡܲܫܪܝܼܬ݂ܵܐ: ܚܙܵܝܗܝ ܠܥܸܓ݂ܠܵܐ ܘܲܠܨܸܨ̈ܠܹܐ: ܘܐܸܬܿܬܿܦܝܼܪ ܡܘܼܫܹܐ: ܘܲܫܕ݂ܵܐ ܠܘܼܚܹ̈ܐ ܡܼܢ ܐܝܼܕܹܗ: ܘܬܲܒܲܪ ܐܸܢܝܹܢ ܒܲܫܦܘܿܠܵܘܗܝ ܕܛܘܼܪܵܐ.

Cumque appropinquasset ad castra, vidit vitulum, et choros: iratusque valde, projecit de manu tabulas, et confregit eas ad radicem montis:

Եւ իբրեւ մերձեցաւ ի բանակ անդր, եւ ետես զորթն եւ զպարաւորսն, բարկացեալ սրտմտութեամբ Մովսէս` ընկէց ի ձեռաց իւրոց զտախտակսն երկոսին, եւ խորտակեաց զնոսա առ ստորոտով լերինն:

და ვითარცა მოეახლა ბანაკსა მას, იხილა ჴბოჲ იგი და მწყობრი და განრისხნა მოსე გულისწყრომითა და განუტევა ჴელთაგან თჳსთა ორნი იგი ფიცარნი და შემუსრნა იგინი მთასა მას ქუეშე. 19

19 And it came to pass, as soon as he came nigh unto the camp, that he saw the calf, and the dancing: and Moses' anger waxed hot, and he cast the tables out of his hands, and brake them beneath the mount.

כ. וַיִּקַּח אֶת הָעֵגֶל אֲשֶׁר עָשׂוּ וַיִּשְׂרֹף בָּאֵשׁ וַיִּטְחַן עַד אֲשֶׁר דָּק וַיִּזֶר עַל פְּנֵי הַמַּיִם וַיַּשְׁק אֶת בְּנֵי יִשְׂרָאֵל:

καὶ λαβὼν τὸν μόσχον ὃν ἐποίησαν κατέκαυσεν αὐτὸν ἐν πυρὶ καὶ κατήλεσεν αὐτὸν λεπτὸν καὶ ἔσπειρεν αὐτὸν ἐπὶ τὸ ὕδωρ καὶ ἐπότισεν αὐτὸ τοὺς υἱοὺς Ισραηλ

20 ܘܢܲܣܒܹܿܗ ܠܥܸܓ݂ܠܵܐ ܕܲܥܒܲܕ݂ܘ: ܘܐܵܘܩܕܹܗ ܒܢܘܼܪܵܐ: ܘܫܵܦܹܗ ܒܫܘܿܦܝܼܢܵܐ: ܥܕܲܡܵܐ ܕܐܸܬܿܕܿܩܸܩ ܐܲܝܟ݂ ܥܲܦܪܵܐ: ܘܒܲܙܩܵܗ ܕܸܩܬܹܗ ܥܲܠ ܐܲܦܲܝ ܡܲܝܵܐ: ܘܐܲܫܩܝܼ ܠܲܕ݂ܒܹܝܬ݂ ܝܼܣܪܵܝܹܠ.

arripiensque vitulum quem fecerant, combussit, et contrivit usque ad pulverem, quem sparsit in aquam, et dedit ex eo potum filiis Israël.

Եւ առեալ զորթն զոր արարին` այրեաց հրով, եւ խարտեաց զնա մանր, եւ ցանեաց ի վերայ ջրոցն եւ արբոյց որդւոցն Իսրայելի:

და ჴბოჲ იგი, რომელ ქმნეს, დაწვა იგი ცეცხლითა, დამუსრნა წვლილად და შთააბნია იგი წყალსა და ასვა იგი ძეთა ისრაჱლისათა. 20

20 And he took the calf which they had made, and burnt it in the fire, and ground it to powder, and strawed it upon the water, and made the children of Israel drink of it.

כא. וַיֹּאמֶר משֶׁה אֶל אַהֲרֹן מֶה עָשָׂה לְךָ הָעָם הַזֶּה כִּי הֵבֵאתָ עָלָיו חֲטָאָה גְדֹלָה:

καὶ εἶπεν Μωυσῆς τῷ Ααρων τί ἐποίησέν σοι ὁ λαὸς οὗτος ὅτι ἐπήγαγες ἐπ᾽ αὐτοὺς ἁμαρτίαν μεγάλην

21 ܘܐܸܡܲܪ ܡܘܼܫܹܐ ܠܐܲܗܪܘܿܢ: ܡܵܢܵܐ ܥܒ݂ܵܕ݂ ܠܵܟ݂ ܥܲܡܵܐ ܗܵܢܵܐ: ܕܐܲܝܬܿܝܼܬܿ ܥܠܵܘܗܝ ܚܛܝܼܬ݂ܵܐ ܪܲܒܬ݂ܵܐ.

Dixitque ad Aaron: Quid tibi fecit hic populus, ut induceres super eum peccatum maximum?

Եւ ասէ Մովսէս ցԱհարոն. Զի՞նչ արար քեզ ժողովուրդդ, զի ածեր ի վերայ դոցա զանհնարին մեղսդ:

და ჰრქუა მოსე აჰრონს: რაჲ გიყო ერმან ამან, რამეთუ მოაწიე მათ ზედა ცოდვაჲ დიდი. 21

21 And Moses said unto Aaron, What did this people unto thee, that thou hast brought so great a sin upon them?

כב. וַיֹּאמֶר אַהֲרֹן אַל יִחַר אַף אֲדֹנִי אַתָּה יָדַעְתָּ אֶת הָעָם כִּי בְרָע הוּא:

καὶ εἶπεν Ααρων πρὸς Μωυσῆν μὴ ὀργίζου κύριε σὺ γὰρ οἶδας τὸ ὅρμημα τοῦ λαοῦ τούτου

22 ܘܐܸܡܲܪ ܐܲܗܪܘܿܢ: ܠܵܐ ܢܸܬ݂ܚܲܡܲܬ݂ ܪܘܼܓ݂ܙܹܗ ܕܡܵܪܝ: ܐܲܢ̄ܬ ܝܵܕܲܥ ܐܲܢ̄ܬ ܠܹܗ ܠܥܲܡܵܐ ܗܵܢܵܐ ܕܒ݂ܝܼܫ ܗ̄ܘܼ.

Cui ille respondit: Ne indignetur dominus meus: tu enim nosti populum istum, quod pronus sit ad malum:

Եւ ասէ Ահարոն ցՄովսէս. Մի՛ բարկանար սրտմտութեամբ, տէր իմ, զի դու ինքնին գիտես զյանդգնութիւն ժողովրդեանդ:

და ჰრქუა აჰრონ მოსეს: ნუ განრისხნები, უფალო, რამეთუ შენ უწყი სლვა ერისა ამის. 22

22 And Aaron said, Let not the anger of my lord wax hot: thou knowest the people, that they are set on mischief.

כג. וַיֹּאמְרוּ לִי עֲשֵׂה לָנוּ אֱלֹהִים אֲשֶׁר יֵלְכוּ לְפָנֵינוּ כִּי זֶה משֶׁה הָאִישׁ אֲשֶׁר הֶעֱלָנוּ מֵאֶרֶץ מִצְרַיִם לֹא יָדַעְנוּ מֶה הָיָה לוֹ:

λέγουσιν γάρ μοι ποίησον ἡμῖν θεούς οἳ προπορεύσονται ἡμῶν ὁ γὰρ Μωυσῆς οὗτος ὁ ἄνθρωπος ὃς ἐξήγαγεν ἡμᾶς ἐξ Αἰγύπτου οὐκ οἴδαμεν τί γέγονεν αὐτῷ

23 ܘܐܸܡܲܪܘ ܠܝܼ: ܥܒܸܕ݂ ܠܲܢ ܐܲܠܵܗܹ̈ܐ ܕܢܹܐܙܠ̄ܘܼܢ ܩܕ݂ܵܡܲܝܢ: ܡܸܛܠ ܕܗܵܢܵܐ ܡܘܼܫܹܐ ܕܐܲܣܩܲܢ ܡܼܢ ܐܲܪܥܵܐ ܕܡܸܨܪܹܝܢ : ܠܵܐ ܝܵܕ݂ܥܝܼܢܲܢ ܡܵܢܵܐ ܗܘ̤ܵܝܗܝ.

dixerunt mihi: Fac nobis deos, qui nos præcedant: huic enim Moysi, qui nos eduxit de terra Ægypti, nescimus quid acciderit.

Զի ասացին` թէ Արա մեզ աստուածս որ առաջնորդեսցեն մեզ, զի այրն այն Մովսէս որ եհան զմեզ յԵգիպտոսէ` ոչ գիտեմք զի՛ եղեւ նմա:

რამეთუ მრქუეს მე: მიქმნენ ჩუენ ღმერთნი, რომელნი წინამიძღოდიან ჩუენ. რამეთუ მოსე, კაცი იგი, რომელმან გამომიყვნა ჩუენ ეგჳპტით, არა ვიცით, რაჲ შეემთხჳა მას. 23

ΛΓʹ

23 For they said unto me, Make us gods, which shall go before us: for as for this Moses, the man that brought us up out of the land of Egypt, we wot not what is become of him.

כד. וָאֹמַר לָהֶם לְמִי זָהָב הִתְפָּרָקוּ וַיִּתְּנוּ לִי וָאַשְׁלִכֵהוּ בָאֵשׁ וַיֵּצֵא הָעֵגֶל הַזֶּה:

καὶ εἶπα αὐτοῖς εἴ τινι ὑπάρχει χρυσία περιέλεσθε καὶ ἔδωκάν μοι καὶ ἔρριψα εἰς τὸ πῦρ καὶ ἐξῆλθεν ὁ μόσχος οὗτος

24 ܘܐܸܡܪܹܬ݂ ܠܗܘܿܢ: ܡܿܢ ܕܐܝܼܬ݂ ܠܹܗ ܕܲܗܒ݂ܵܐ: ܐܲܝܬܵܘ ܠܝܼ: ܘܐܲܝܬܿܝܼܘ ܠܝܼ: ܘܐܲܪܡܝܼܬܹܗ ܒܢܘܼܪܵܐ: ܘܲܗܘܵܐ ܥܸܓ݂ܠܵܐ ܗܵܢܵܐ.

Quibus ego dixi: Quis vestrum habet aurum? Tulerunt, et dederunt mihi: et projeci illud in ignem, egressusque est hic vitulus.

Եւ ասեմ ցնոսա. Եթէ իցէ ուրուք ոսկի, կողոպտեցէք եւ բերէք: Եւ ետուն ցիս. եւ ընկեցի զայն ի հուր, եւ ել որթդ այդ:

და ვარქუ მათ: ვის აქუს ოქროჲ, გამოიღენ. და მომცეს მე და შევაბნიე ცეცხლსა და გამოჰჴდა ჴბო ესე. 24

24 And I said unto them, Whosoever hath any gold, let them break it off. So they gave it me: then I cast it into the fire, and there came out this calf.

כה. וַיַּרְא משֶׁה אֶת הָעָם כִּי פָרֻעַ הוּא כִּי פְרָעֹה אַהֲרֹן לְשִׁמְצָה בְּקָמֵיהֶם:

καὶ ἰδὼν Μωυσῆς τὸν λαὸν ὅτι διεσκέδασται διεσκέδασεν γὰρ αὐτοὺς Ααρων ἐπίχαρμα τοῖς ὑπεναντίοις αὐτῶν

25 ܘܲܚܙܵܐ ܡܘܼܫܹܐ ܠܥܲܡܵܐ ܕܲܚܛܵܘ ܠܗܘܿܢ: ܕܐܲܚܛܝܼ ܐܸܢܘܿܢ ܐܲܗܪܘܿܢ: ܕܢܸܗܘܘܿܢ ܫܡܵܐ ܣܲܪܝܵܐ ܒܐܲܚܪܵܝܬܿܗܘܿܢ.

Videns ergo Moyses populum quod esset nudatus (spoliaverat enim eum Aaron propter ignominiam sordis, et inter hostes nudum constituerat),

Եւ ետես Մովսէս եթէ յանցեաւ ժողովուրդն, քանզի յանցոյց զնոսա Ահարոն յոտնհարութիւն թշնամեաց իւրեանց:

და ვითარცა იხილა მოსე ერი, რამეთუ განქარდეს და რამეთუ განაქარვა იგინი აჰრონ მოსაცხრომელად მტერთა მათთა. 25

25 And when Moses saw that the people were naked; (for Aaron had made them naked unto their shame among their enemies:)

כו. וַיַּעֲמֹד משֶׁה בְּשַׁעַר הַמַּחֲנֶה וַיֹּאמֶר מִי לַיהֹוָה אֵלָי וַיֵּאָסְפוּ אֵלָיו כָּל בְּנֵי לֵוִי:

ἔστη δὲ Μωυσῆς ἐπὶ τῆς πύλης τῆς παρεμβολῆς καὶ εἶπεν τίς πρὸς κύριον ἴτω πρός με συνῆλθον οὖν πρὸς αὐτὸν πάντες οἱ υἱοὶ Λευι

26 ܘܩܵܡ ܠܹܗ ܡܘܼܫܹܐ ܒܬܲܪܥܵܐ ܕܡܲܫܟܿܢܵܐ: ܘܐܸܡܲܪ: ܡܲܢܘܼ ܡܼܢ ܡܵܪܝܵܐ: ܢܹܐܬܹܐ ܠܘܵܬ݂ܝ: ܘܐܸܬ݂ܟܲܢܲܫܘ ܠܘܵܬܹܗ ܟܠܗܘܿܢ ܒܢܵܘܗܝ ܕܠܹܘܝܼ.

et stans in porta castrorum, ait: Si quis est Domini, jungatur mihi. Congregatique sunt ad eum omnes filii Levi:

եւ եկաց Մովսէս առ դրան բանակին եւ ասէ. Որ ոք Տեառն իցէ` առ իս մատիցէ: Հասանէին առ նա ամենայն որդիքն Ղեւեայ:

დადგა მოსე ბჭეთა თანა ბანაკისათა და თქუა: ვინ არს უფლისა კერძო, მოვედინ ჩემდა. და შეკრბეს მისა ყოველნი ძენი ლევისანი. 26

26 Then Moses stood in the gate of the camp, and said, Who is on the LORD's side? let him come unto me. And all the sons of Levi gathered themselves together unto him.

כז. וַיֹּאמֶר לָהֶם כֹּה אָמַר יְהֹוָה אֱלֹהֵי יִשְׂרָאֵל שִׂימוּ אִישׁ חַרְבּוֹ עַל יְרֵכוֹ עִבְרוּ וָשׁוּבוּ מִשַּׁעַר לָשַׁעַר בַּמַּחֲנֶה וְהִרְגוּ אִישׁ אֶת אָחִיו וְאִישׁ אֶת רֵעֵהוּ וְאִישׁ אֶת קְרֹבוֹ:

καὶ λέγει αὐτοῖς τάδε λέγει κύριος ὁ θεὸς Ισραηλ θέσθε ἕκαστος τὴν ἑαυτοῦ ῥομφαίαν ἐπὶ τὸν μηρὸν καὶ διέλθατε καὶ ἀνακάμψατε ἀπὸ πύλης ἐπὶ πύλην διὰ τῆς παρεμβολῆς καὶ ἀποκτείνατε ἕκαστος τὸν ἀδελφὸν αὐτοῦ καὶ ἕκαστος τὸν πλησίον αὐτοῦ καὶ ἕκαστος τὸν ἔγγιστα αὐτοῦ

27 ܘܐܸܡܲܪ ܠܗܘܿܢ ܡܘܼܫܹܐ: ܗܵܟܲܢܵܐ ܐܵܡܲܪ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܐ ܕܝܼܣܪܵܝܹܠ: ܐܲܪܡܵܘ ܐ̄ܢܵܫ ܣܲܝܦܹܗ ܒܚܲܨܵܘܗܝ: ܥܒܲܪܘ ܘܬ݂ܘܼܒ݂ܘ ܡܼܢ ܬܪܲܥ ܠܲܬ݂ܪܲܥ ܒܡܲܫܪܝܼܬ݂ܵܐ: ܘܲܩܛܘܿܠܘ ܐ̄ܢܵܫ ܠܐܲܚܘܼܗܝ: ܘܐ̄ܢܵܫ ܠܚܲܒ݂ܪܹܗ: ܘܐ̄ܢܵܫ ܠܩܲܪܝܼܒܹܗ.

quibus ait: Hæc dicit Dominus Deus Israël: Ponat vir gladium super femur suum: ite, et redite de porta usque ad portam per medium castrorum, et occidat unusquisque fratrem, et amicum, et proximum suum.

Եւ ասէ ցնոսա. Այսպէս ասէ Տէր Աստուած Իսրայելի. Դիք իւրաքանչիւր զսուր իւր յազդեր իւրում. անցէք եւ այսրէն դարձարուք դրանէ ի դուռն բանակիդ, եւ կոտորեցէք իւրաքանչիւր զեղբայր եւ իւրաքանչիւր զընկեր իւր, եւ իւրաքանչիւր զմերձաւոր իւր:

და ჰრქუა მათ: ამას იტყჳს უფალი, ღმერთი ისრაჱლისა: შეიბ კაცად-კაცადმან მახჳლი წელთა მისთა და განვლეთ და მოაქციეთ ბჭით ბჭედ ბანაკისა მაგისაგან და მოკალნ კაცად-კაცადმან ძმა თჳსი და კაცად-კაცადმან მოყუასი თჳსი და კაცად-კაცადმან მახლობელი თჳსი. 27

27 And he said unto them, Thus saith the LORD God of Israel, Put every man his sword by his side, and go in and out from gate to gate throughout the camp, and slay every man his brother, and every man his companion, and every man his neighbour.

כח. וַיַּעֲשׂוּ בְנֵי לֵוִי כִּדְבַר משֶׁה וַיִּפֹּל מִן הָעָם בַּיּוֹם הַהוּא כִּשְׁלשֶׁת אַלְפֵי אִישׁ:

καὶ ἐποίησαν οἱ υἱοὶ Λευι καθὰ ἐλάλησεν αὐτοῖς Μωυσῆς καὶ ἔπεσαν ἐκ τοῦ λαοῦ ἐν ἐκείνῃ τῇ ἡμέρᾳ εἰς τρισχιλίους ἄνδρας

28 ܘܲܥܒܲܕ݂ܘ ܒܢܲܝ ܠܹܘܝܼ ܐܲܝܟ݂ ܡܸܠܬܹܗ ܕܡܘܼܫܹܐ: ܘܲܢܦܲܠܘ ܡܼܢ ܥܲܡܵܐ ܒܝܵܘܡܵܐ ܗܵܘ: ܐܲܝܟ݂ ܬܠܵܬ݂ܵܐ ܐܲܠܦܝܼܢ ܓܲܒ݂ܪ̈ܝܼܢ.

Feceruntque filii Levi juxta sermonem Moysi, cecideruntque in die illa quasi viginti tria millia hominum.

Եւ արարին որդիքն Ղեւեայ որպէս ասաց Մովսէս. եւ անկան ի ժողովրդենէ անտի յաւուր յայնմիկ իբրեւ երեք հազար այր:

და ყვეს ძეთა ლევისათა, ვითარცა ეტყოდა მათ მოსე და დაეცნეს მას დღესა შინა ოცდასამი ათასი კაცი. 28

28 And the children of Levi did according to the word of Moses: and there fell of the people that day about three thousand men.

כט. וַיֹּאמֶר משֶׁה מִלְאוּ יֶדְכֶם הַיּוֹם לַיהֹוָה כִּי אִישׁ בִּבְנוֹ וּבְאָחִיו וְלָתֵת עֲלֵיכֶם הַיּוֹם בְּרָכָה:

καὶ εἶπεν αὐτοῖς Μωυσῆς ἐπληρώσατε τὰς χεῖρας ὑμῶν σήμερον κυρίῳ ἕκαστος ἐν τῷ υἱῷ ἢ τῷ ἀδελφῷ δοθῆναι ἐφ᾽ ὑμᾶς εὐλογίαν

29 ܘܐܸܡܲܪ ܠܗܘܿܢ ܡܘܼܫܹܐ: ܡܠܵܘ ܐܝܼܕܲܝܟܘܿܢ ܝܵܘܡܵܢܵܐ ܠܡܵܪܝܵܐ: ܐ̄ܢܵܫ ܒܲܒ݂ܪܹܗ ܘܒܲܐܚܘܼܗܝ: ܡܸܛܠ ܕܬܹܐܬܸܐ ܥܠܲܝܟܘܿܢ ܒܘܼܪܟܿܬ݂ܵܐ ܝܵܘܡܵܢܵܐ.

Et ait Moyses: Consecrastis manus vestras hodie Domino, unusquisque in filio, et in fratre suo, ut detur vobis benedictio.

Եւ ասէ ցնոսա Մովսէս. Լցէք զձեռս ձեր այսօր Տեառն իւրաքանչիւր յորդի իւր, եւ իւրաքանչիւր յեղբայր իւր, տալ ի վերայ ձեր այսօր օրհնութիւն:

და ჰრქუა მათ მოსე: აღასრულეთ ჴელითა თქუენითა დღეს უფლისა მიმართ კაცად-კაცადმან ძესა თჳსსა ზედა და ძმასა მოცემად თქუენდა კურთხევისა. 29

29 For Moses had said, Consecrate yourselves today to the LORD, even every man upon his son, and upon his brother; that he may bestow upon you a blessing this day.

ל. וַיְהִי מִמָּחֳרָת וַיֹּאמֶר משֶׁה אֶל הָעָם אַתֶּם חֲטָאתֶם חֲטָאָה גְדֹלָה וְעַתָּה אֶעֱלֶה אֶל יְהֹוָה אוּלַי אֲכַפְּרָה בְּעַד חַטַּאתְכֶם:

καὶ ἐγένετο μετὰ τὴν αὔριον εἶπεν Μωυσῆς πρὸς τὸν λαόν ὑμεῖς ἡμαρτήκατε ἁμαρτίαν μεγάλην καὶ νῦν ἀναβήσομαι πρὸς τὸν θεόν ἵνα ἐξιλάσωμαι περὶ τῆς ἁμαρτίας ὑμῶν

30 ܘܲܗܘܵܐ ܠܝܵܘܡܵܐ ܕܒ݂ܵܬ݂ܪܹܗ: ܘܐܸܡܲܪ ܡܘܼܫܹܐ ܠܥܲܡܵܐ: ܐܲܢ̄ܬܿܘܿܢ ܚܛܲܝܬܿܘܿܢ ܚܛܝܼܬ݂ܵܐ ܗܵܕܹܐ ܪܲܒܿܬ݂ܵܐ: ܗܵܫܵܐ ܐܸܣܲܩ ܠܘܵܬ݂ ܡܵܪܝܵܐ: ܛܵܟ݂ ܢܸܫܒܿܘܿܩ ܠܚܵܘܒܲܝܟܘܿܢ.

Facto autem altero die, locutus est Moyses ad populum: Peccastis peccatum maximum: ascendam ad Dominum, si quomodo quivero eum deprecari pro scelere vestro.

Եւ եղեւ ի վաղիւ անդր, եւ ասէ Մովսէս ցժողովուրդն. Դուք մեղայք զմեղսդ զայդ զմեծ. բայց ես արդ ելից առ Աստուած, զի ցածուցից վասն մեղացդ ձերոց:

და იყო ხვალისაგან და ჰრქუა მოსე ერსა მას: თქვენ სცოდეთ ცოდვა დიდი და აწ აღვიდე მე ღმრთისა, რათა გილხინოს ცოდვათა თქუენთათჳს. 30

30 And it came to pass on the morrow, that Moses said unto the people, Ye have sinned a great sin: and now I will go up unto the LORD; peradventure I shall make an atonement for your sin.

לא. וַיָּשָׁב משֶׁה אֶל יְהֹוָה וַיֹּאמַר אָנָּא חָטָא הָעָם הַזֶּה חֲטָאָה גְדֹלָה וַיַּעֲשׂוּ לָהֶם אֱלֹהֵי זָהָב:

ὑπέστρεψεν δὲ Μωυσῆς πρὸς κύριον καὶ εἶπεν δέομαι κύριε ἡμάρτηκεν ὁ λαὸς οὗτος ἁμαρτίαν μεγάλην καὶ ἐποίησαν ἑαυτοῖς θεοὺς χρυσοῦς

31 ܘܲܗܦܲܟ݂ ܡܘܼܫܹܐ ܠܘܵܬ݂ ܡܵܪܝܵܐ ܘܐܸܡܲܪ: ܒܒ݂ܵܥܘܼ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܐ: ܫܲܪܝܼܪܵܐܝܼܬ݂ ܚܛܵܐ ܥܲܡܵܐ ܗܵܢܵܐ ܚܛܝܼܬ݂ܵܐ ܪܲܒܿܬ݂ܵܐ: ܘܲܥܒܲܕ݂ܘ ܠܗܘܿܢ ܐܲܠܵܗܹ̈ܐ ܕܕܲܗܒ݂ܵܐ.

Reversusque ad Dominum, ait: Obsecro, peccavit populus iste peccatum maximum, feceruntque sibi deos aureos: aut dimitte eis hanc noxam,

Դարձաւ Մովսէս անդրէն առ Տէր եւ ասէ. Աղաչեմ զքեզ, Տէր, մեղաւ ժողովուրդն այն մեղս անհնարինս, եւ արարին իւրեանց աստուածս ոսկեղէնս:

მიაქცია მოსე უფლისა და ჰრქუა: გევედრები, უფალო, ცოდა ერმან ამან ცოდვა დიდი და იქმნეს თავისა თჳსისა კერპნი ოქროჲსანი და აწ მი-თუ-უტევებ ცოდვათა მათთა, მიუტევენ. 31

31 And Moses returned unto the LORD, and said, Oh, this people have sinned a great sin, and have made them gods of gold.

לב. וְעַתָּה אִם תִּשָּׂא חַטָּאתָם וְאִם אַיִן מְחֵנִי נָא מִסִּפְרְךָ אֲשֶׁר כָּתָבְתָּ:

καὶ νῦν εἰ μὲν ἀφεῖς αὐτοῖς τὴν ἁμαρτίαν ἄφες εἰ δὲ μή ἐξάλειψόν με ἐκ τῆς βίβλου σου ἧς ἔγραψας

32 ܗܵܫܵܐ ܐܸܢ ܫܵܒܹܩ ܐܲܢ̄ܬ ܠܲܚܛܵܗܲܝܗܘܿܢ: ܘܐܸܢ ܠܵܐ: ܥܛܝܼܢܝ ܡܼܢ ܣܸܦܪܵܟ݂ ܕܲܟ݂ܬ݂ܒ݂ܬܿ.

aut si non facis, dele me de libro tuo quem scripsisti.

Արդ եթէ թողուս նոցա զմեղս իւրեանց, թող. ապա թէ ոչ, ջնջեա զիս ի դպրութենէ քումմէ յոր գրեցեր:

უკუეთუ არა, აღმჴოცე მეცა წიგნსა მისგან, რომელსა დამწერე. 32

32 Yet now, if thou wilt forgive their sin--; and if not, blot me, I pray thee, out of thy book which thou hast written.

לג. וַיֹּאמֶר יְהֹוָה אֶל משֶׁה מִי אֲשֶׁר חָטָא לִי אֶמְחֶנּוּ מִסִּפְרִי:

καὶ εἶπεν κύριος πρὸς Μωυσῆν εἴ τις ἡμάρτηκεν ἐνώπιόν μου ἐξαλείψω αὐτὸν ἐκ τῆς βίβλου μου

33 ܘܐܸܡܲܪ ܡܵܪܝܵܐ ܠܡܘܼܫܹܐ: ܡܿܢ ܕܲܚܛܵܐ ܠܝܼ ܐܸܥܛܹܝܘܗܝ ܡܼܢ ܣܸܦܪܝ.

Cui respondit Dominus: Qui peccaverit mihi, delebo eum de libro meo:

Եւ ասէ Տէր ցՄովսէս. Եթէ ոք մեղաւ առաջի իմ, ջնջեցից զնա ի դպրութենէ իմմէ:

და ჰრქუა უფალმან მოსეს: რომელმან ცოდა, აღვჴოცე იგი წიგნისაგან ჩემისა. 33

33 And the LORD said unto Moses, Whosoever hath sinned against me, him will I blot out of my book.

לד. וְעַתָּה לֵךְ נְחֵה אֶת הָעָם אֶל אֲשֶׁר דִּבַּרְתִּי לָךְ הִנֵּה מַלְאָכִי יֵלֵךְ לְפָנֶיךָ וּבְיוֹם פָּקְדִי וּפָקַדְתִּי עֲלֵהֶם חַטָּאתָם:

νυνὶ δὲ βάδιζε κατάβηθι καὶ ὁδήγησον τὸν λαὸν τοῦτον εἰς τὸν τόπον ὃν εἶπά σοι ἰδοὺ ὁ ἄγγελός μου προπορεύεται πρὸ προσώπου σου ᾗ δ᾽ ἂν ἡμέρᾳ ἐπισκέπτωμαι ἐπάξω ἐπ᾽ αὐτοὺς τὴν ἁμαρτίαν αὐτῶν

34 ܗܵܫܵܐ ܙܸܠ ܐܵܘܒܸܠܵܝܗܝ ܠܥܲܡܵܐ ܗܵܢܵܐ ܠܐܲܝܟܵܐ ܕܐܵܡܲܪ ܐ̄ܢܵܐ ܠܵܟ݂: ܘܗܵܐ ܡܲܠܲܐܟ݂ܝ ܢܹܐܙܲܠ ܩܕ݂ܵܡܲܝܟ: ܘܲܒ݂ܝܵܘܡܵܐ ܕܦܘܼܩܕܵܢܝ ܐܸܦܩܘܿܕ݂ ܥܠܲܝܗܘܿܢ ܚܛܵܗܲܝܗܘܿܢ.

tu autem vade, et duc populum istum quo locutus sum tibi: angelus meus præcedet te. Ego autem in die ultionis visitabo et hoc peccatum eorum.

Բայց արդ` երթ էջ եւ առաջնորդեա ժողովրդեանն այնմիկ ի տեղին յոր ասացի քեզ. եւ ահա հրեշտակ իմ երթիցէ առաջի երեսաց քոց. բայց յաւուր յորում այց արարից, ածից ի վերայ նոցա զմեղս իւրեանց:

ხოლო აწ ვიდოდე და წარუძეღუ ერსა მაგას ადგილსა მას, რომელსა გარქუ შენ. აჰა ესერა, ანგელოზი ჩემი წარგიძღვეს წინაშე პირსა შენსა, რომელსა დღესა მოვხედო, მოვჴადო მათ ზედა ცოდვა მათი. 34

34 Therefore now go, lead the people unto the place of which I have spoken unto thee: behold, mine Angel shall go before thee: nevertheless in the day when I visit I will visit their sin upon them.

לה. וַיִּגֹּף יְהֹוָה אֶת הָעָם עַל אֲשֶׁר עָשׂוּ אֶת הָעֵגֶל אֲשֶׁר עָשָׂה אַהֲרֹן:

καὶ ἐπάταξεν κύριος τὸν λαὸν περὶ τῆς ποιήσεως τοῦ μόσχου οὗ ἐποίησεν Ααρων

35 ܘܲܡܚܵܐ ܡܵܪܝܵܐ ܠܥܲܡܵܐ: ܥܲܠ ܕܲܦܠܲܚܘ ܠܥܸܓ݂ܠܵܐ ܕܲܥܒܲܕ݂ ܐܲܗܪܘܿܢ.

Percussit ergo Dominus populum pro reatu vituli, quem fecerat Aaron.

Եւ եհար Տէր զժողովուրդն վասն առնելոյ զորթն զոր արար Ահարոն:

და მოვსრა მე უფალმან ერისა მისგან ჴბოჲსა მის საქმისათჳს, რომელი-იგი ქმნა აჰრონ. 35

35 And the LORD plagued the people, because they made the calf, which Aaron made.

לג

ΛΓʹ

ܩܦܠܐܘܢ: ܠܓ.

Cap. 33

ԳԼ. ԼԳ

თავი ოცდამეცამეტე

א. וַיְדַבֵּר יְהֹוָה אֶל משֶׁה לֵךְ עֲלֵה מִזֶּה אַתָּה וְהָעָם אֲשֶׁר הֶעֱלִיתָ מֵאֶרֶץ מִצְרָיִם אֶל הָאָרֶץ אֲשֶׁר נִשְׁבַּעְתִּי לְאַבְרָהָם לְיִצְחָק וּלְיַעֲקֹב לֵאמֹר לְזַרְעֲךָ אֶתְּנֶנָּה:

καὶ εἶπεν κύριος πρὸς Μωυσῆν πορεύου ἀνάβηθι ἐντεῦθεν σὺ καὶ ὁ λαός σου οὓς ἐξήγαγες ἐκ γῆς Αἰγύπτου εἰς τὴν γῆν ἣν ὤμοσα τῷ Αβρααμ καὶ Ισαακ καὶ Ιακωβ λέγων τῷ σπέρματι ὑμῶν δώσω αὐτήν

1 ܘܐܸܡܲܪ ܡܵܪܝܵܐ ܠܡܘܼܫܹܐ: ܣܲܩ ܙܸܠ ܡܸܟܵܐ: ܐܲܢ̄ܬ ܘܥܲܡܵܟ݂ ܕܐܲܦܸܩܬܿ ܡܼܢ ܡܸܨܪܹܝܢ: ܠܐܲܪܥܵܐ ܕܝܼܡܝܼܬ݂ ܠܐܲܒ݂ܪܵܗܵܡ: ܘܠܐܝܼܣܚܵܩ: ܘܲܠܝܲܥܩܘܿܒ݂: ܘܐܸܡܪܹܬ݂ ܠܗܘܿܢ ܕܲܠܙܲܪܥܵܟ݂ ܐܸܬܿܠܝܼܗܿ.

Locutusque est Dominus ad Moysen, dicens: Vade, ascende de loco isto tu, et populus tuus quem eduxisti de terra Ægypti, in terram quam juravi Abraham, Isaac et Jacob, dicens: Semini tuo dabo eam:

Եւ ասէ Տէր ցՄովսէս. Երթ ել աստի, դու եւ ժողովուրդն քո զոր հաներ յերկրէն Եգիպտացւոց, յերկիրն զոր երդուայ Աբրահամու, Իսահակայ եւ Յակոբայ, ասեմ. Զաւակի ձերում տաց զնա:

და ჰრქუა უფალმან მოსეს: გვალე, აღვედ შენ და ერი ეგე შენი, რომელი გამოიყვანე ქუეყანით ეგჳპტით ქუეყანასა მას, რომლისათჳს ვეფუცე აბრაჰამს, ისაკს და იაკობს და ვარქუ: ნათესავსა თქუენსა მივსცე იგი. 1

1 And the LORD said unto Moses, Depart, and go up hence, thou and the people which thou hast brought up out of the land of Egypt, unto the land which I sware unto Abraham, to Isaac, and to Jacob, saying, Unto thy seed will I give it:

ב. וְשָׁלַחְתִּי לְפָנֶיךָ מַלְאָךְ וְגֵרַשְׁתִּי אֶת הַכְּנַעֲנִי הָאֱמֹרִי וְהַחִתִּי וְהַפְּרִזִּי הַחִוִּי וְהַיְבוּסִי:

καὶ συναποστελῶ τὸν ἄγγελόν μου πρὸ προσώπου σου καὶ ἐκβαλεῖ τὸν Αμορραῖον καὶ Χετταῖον καὶ Φερεζαῖον καὶ Γεργεσαῖον καὶ Ευαῖον καὶ Ιεβουσαῖον

2 ܘܐܹܫܲܕܲܪ ܩܕ݂ܵܡܲܝܟ ܡܲܠܲܐܟ݂ܵܐ: ܘܢܸܚܪܘܿܒ݂ ܠܲܟ݂ܢܲܥܢܵܝܹ̈ܐ: ܘܠܐܵܡܘܿܪ̈ܵܝܹܐ: ܘܲܠܚܹܝܬ݂ܵܝܹ̈ܐ: ܘܲܠܦܲܪ̈ܙܵܝܹܐ: ܘܲܠܚܵܘܵܝܹ̈ܐ: ܘܲܠܝܵܒ݂ܘܿܣܵܝܹ̈ܐ.

et mittam præcursorem tui angelum, ut ejiciam Chananæum, et Amorrhæum, et Hethæum, et Pherezæum, et Hevæum, et Jebusæum,

Եւ առաքեցից առաջի երեսաց քոց զհրեշտակ իմ, եւ մերժեսցէ`` զՔանանացին եւ զԱմովրհացին եւ զՔետացին եւ զՓերեզացին եւ զԳերգեսացին եւ`` զԽեւացին եւ զՅեբուսացին:

და თანამივავლინო ანგელოზი ჩემი უწინარეს შენსა და განასხნეს ქანანელნი იგი და ამორეველნი, ქეტელნი, და ფერეზელნი, და ეველნი, და გერგესეველნი, და იობოსელნი. 2

2 And I will send an angel before thee; and I will drive out the Canaanite, the Amorite, and the Hittite, and the Perizzite, the Hivite, and the Jebusite:

ג. אֶל אֶרֶץ זָבַת חָלָב וּדְבָשׁ כִּי לֹא אֶעֱלֶה בְּקִרְבְּךָ כִּי עַם קְשֵׁה עֹרֶף אַתָּה פֶּן אֲכֶלְךָ בַּדָּרֶךְ:

καὶ εἰσάξω σε εἰς γῆν ῥέουσαν γάλα καὶ μέλι οὐ γὰρ μὴ συναναβῶ μετὰ σοῦ διὰ τὸ λαὸν σκληροτράχηλόν σε εἶναι ἵνα μὴ ἐξαναλώσω σε ἐν τῇ ὁδῷ

3 ܠܐܲܪܥܵܐ ܕܡܲܪܕܿܝܵܐ ܚܲܠܒ݂ܵܐ ܘܕܸܒ݂ܫܵܐ: ܡܸܛܠ ܕܠܵܐ ܣܵܠܹܩ ܐ̄ܢܵܐ ܒܲܝܢܵܬ݂ܟ݂ܘܿܢ: ܡܸܛܠ ܕܥܲܡܵܐ ܐܲܢ̄ܬܿܘܿܢ ܩܫܹܐ ܩܕ݂ܵܠܵܐ: ܕܲܠܡܵܐ ܐܵܘܒܿܕ݂ܟ݂ܘܿܢ ܒܐܘܼܪܚܵܐ.

et intres in terram fluentem lacte et melle. Non enim ascendam tecum, quia populus duræ cervicis es: ne forte disperdam te in via.

Եւ տարցի զքեզ յերկիրն որ բղխէ զկաթն եւ զմեղր. բայց ես ոչ ելից ընդ ձեզ, վասն խստապարանոց լինելոյ ժողովրդեանն. զի մի՛ սատակիցեմ զքեզ ի ճանապարհի:

შეგიყვანო შენ ქუეყანასა მას, რომელსა გამოსდის სძე და თაფლი, ხოლო მე არა აღვიდე თქუენ თანა, რამეთუ ერი ეგე ქედფიცხელ არს, რათა არა აღვჴოცნე იგინი გზასა ზედა. 3

3 Unto a land flowing with milk and honey: for I will not go up in the midst of thee; for thou art a stiffnecked people: lest I consume thee in the way.

ד. וַיִּשְׁמַע הָעָם אֶת הַדָּבָר הָרָע הַזֶּה וַיִּתְאַבָּלוּ וְלֹא שָׁתוּ אִישׁ עֶדְיוֹ עָלָיו:

καὶ ἀκούσας ὁ λαὸς τὸ ῥῆμα τὸ πονηρὸν τοῦτο κατεπένθησαν ἐν πενθικοῖς

4 ܘܲܫܡܲܥܘ ܥܲܡܵܐ ܦܸܬ݂ܓ݂ܵܡܵܐ ܗܵܢܵܐ ܒܝܼܫܵܐ: ܘܟܸܪܝܲܬ݂ ܠܗܘܿܢ: ܘܠܵܐ ܫܩܲܠܘ ܓܒܲܪ ܙܲܝܢܹܗ ܥܠܵܘܗܝ.

Audiensque populus sermonem hunc pessimum, luxit: et nullus ex more indutus est cultu suo.

Եւ լուեալ ժողովրդեանն զբանն զայն չար, սուգ առին սգաւորօք. եւ ոչ ա՛ռ այր զզարդ զանձամբ:

და ესმა ერსა მას სიტყვაჲ ესე ბოროტი და იგლოვდეს გლოვით და არა აღიღეს კაცთა მათ გვამნი. 4

4 And when the people heard these evil tidings, they mourned: and no man did put on him his ornaments.

ה. וַיֹּאמֶר יְהֹוָה אֶל משֶׁה אֱמֹר אֶל בְּנֵי יִשְׂרָאֵל אַתֶּם עַם קְשֵׁה עֹרֶף רֶגַע אֶחָד אֶעֱלֶה בְקִרְבְּךָ וְכִלִּיתִיךָ וְעַתָּה הוֹרֵד עֶדְיְךָ מֵעָלֶיךָ וְאֵדְעָה מָה אֶעֱשֶׂה לָּךְ:

καὶ εἶπεν κύριος τοῖς υἱοῖς Ισραηλ ὑμεῖς λαὸς σκληροτράχηλος ὁρᾶτε μὴ πληγὴν ἄλλην ἐπάξω ἐγὼ ἐφ᾽ ὑμᾶς καὶ ἐξαναλώσω ὑμᾶς νῦν οὖν ἀφέλεσθε τὰς στολὰς τῶν δοξῶν ὑμῶν καὶ τὸν κόσμον καὶ δείξω σοι ἃ ποιήσω σοι

5 ܘܐܸܡܲܪ ܡܵܪܝܵܐ ܠܡܘܼܫܹܐ: ܐܸܡܲܪ ܠܲܕ݂ܒܹܝܬ݂ ܝܼܣܪܵܝܹܠ: ܐܲܢ̄ܬܿܘܿܢ ܥܲܡܵܐ ܐܲܢ̄ܬܿܘܿܢ ܩܫܹܐ ܩܕ݂ܵܠܵܐ: ܫܵܥܬ݂ܵܐ ܚܕ݂ܵܐ ܐܸܣܲܩ ܒܲܝܢܵܬ݂ܟ݂ܘܿܢ: ܘܐܵܘܒܿܕ݂ܟ݂ܘܿܢ: ܗܵܫܵܐ ܐܲܥܒܲܪ ܙܲܝܢܟ݂ܘܿܢ ܡܸܢܟ݂ܘܿܢ: ܘܐܸܕܲܥ ܡܵܢܵܐ ܐܸܥܒܸܿܕ݂ ܠܟ݂ܘܿܢ.

Dixitque Dominus ad Moysen: Loquere filiis Israël: Populus duræ cervicis es: semel ascendam in medio tui, et delebo te. Jam nunc depone ornatum tuum, ut sciam quid faciam tibi.

Եւ ասէ Տէր ցՄովսէս. Ասա դու ցորդիսն Իսրայելի. Դուք ժողովուրդ խստապարանոց էք. զգոյշ լերուք, գուցէ եւ այլ եւս հարուած ածիցեմ ի վերայ ձեր, եւ սատակիցեմ զձեզ. արդ մերկացարուք զպատմուճանս փառաց ձերոց, եւ զզարդ քո ի քէն,`` եւ ցուցից քեզ`` զինչ առնիցեմ քեզ:

და ჰრქუა უფალმან მოსეს: არქუ ძეთა ისრაჱლისათა: თქუენ ერი ქედფიცხელ ხართ. ეკრძალენით, ნუუკუე წყლულება სხუაცა მოჰჴდეს თქუენ ზედა და აღგჴოცნე თქუენ და აწ განიძარცვეთ სამოსელი დიდებისა თქუენისა და სამკაულები და გიჩვენო თქუენ, რაჲ-იგი გიყო თქუენ. 5

5 For the LORD had said unto Moses, Say unto the children of Israel, Ye are a stiffnecked people: I will come up into the midst of thee in a moment, and consume thee: therefore now put off thy ornaments from thee, that I may know what to do unto thee.

ו. וַיִּתְנַצְּלוּ בְנֵי יִשְׂרָאֵל אֶת עֶדְיָם מֵהַר חוֹרֵב:

καὶ περιείλαντο οἱ υἱοὶ Ισραηλ τὸν κόσμον αὐτῶν καὶ τὴν περιστολὴν ἀπὸ τοῦ ὄρους τοῦ Χωρηβ

6 ܘܲܫܩܲܠܘ ܒܢܲܝ ܝܼܣܪܵܝܹܠ ܙܲܝܢܗܘܿܢ ܡܸܢܗܘܿܢ: ܡܼܢ ܛܘܼܪܵܐ ܕܚܘܿܪܝܼܒ݂.

Deposuerunt ergo filii Israël ornatum suum a monte Horeb.

Եւ մերկացան որդիքն Իսրայելի զզարդ իւրեանց, եւ զպատմուճանս իւրեանց`` ի Քորեբ լերին:

და განიძარცვეს ძეთა ისრაჱლისათა სამკაულები მათი და სამოსელი მთასა მას ქორებს. 6

6 And the children of Israel stripped themselves of their ornaments by the mount Horeb.

ז. וּמשֶׁה יִקַּח אֶת הָאֹהֶל וְנָטָה לוֹ מִחוּץ לַמַּחֲנֶה הַרְחֵק מִן הַמַּחֲנֶה וְקָרָא לוֹ אֹהֶל מוֹעֵד וְהָיָה כָּל מְבַקֵּשׁ יְהֹוָה יֵצֵא אֶל אֹהֶל מוֹעֵד אֲשֶׁר מִחוּץ לַמַּחֲנֶה:

καὶ λαβὼν Μωυσῆς τὴν σκηνὴν αὐτοῦ ἔπηξεν ἔξω τῆς παρεμβολῆς μακρὰν ἀπὸ τῆς παρεμβολῆς καὶ ἐκλήθη σκηνὴ μαρτυρίου καὶ ἐγένετο πᾶς ὁ ζητῶν κύριον ἐξεπορεύετο εἰς τὴν σκηνὴν ἔξω τῆς παρεμβολῆς

7 ܘܡܘܼܫܹܐ ܢܣܲܒ݂ ܡܲܫܟܿܢܹܗ: ܘܢܲܩܫܹܗ ܠܹܗ ܠܒܲܪ ܡܼܢ ܡܲܫܪܝܼܬ݂ܵܐ: ܐܲܪܚܩܹܗ ܡܼܢ ܡܲܫܪܝܼܬ݂ܵܐ: ܘܲܩܪܵܝܗܝ ܡܲܫܟܲܢ ܙܲܒ݂ܢܵܐ: ܘܟ݂ܠ ܡܿܢ ܕܫܵܐܹܠ ܗ̄ܘܵܐ ܡܼܢ ܡܵܪܝܵܐ: ܢܵܦܹܩ ܠܡܲܫܟܲܢܙܲܒ݂ܢܵܐ: ܠܒܲܪ ܡܼܢ ܡܲܫܪܝܼܬ݂ܵܐ.

Moyses quoque tollens tabernaculum, tetendit extra castra procul, vocavitque nomen ejus, Tabernaculum fœderis. Et omnis populus, qui habebat aliquam quæstionem, egrediebatur ad tabernaculum fœderis, extra castra.

Եւ առեալ Մովսիսի զխորան իւր`` եհար արտաքոյ բանակին, մեկուսի ի բանակէ անտի, եւ կոչեցաւ այն Խորան վկայութեան``. եւ լինէր ամենայն ոք որ խնդրէր ինչ ի Տեառնէ``, ելանէր ի խորանն վկայութեան արտաքոյ բանակին:

და მოიღო მოსე კარავი იგი მისი და აღმართა იგი გარეშე ბანაკსა მას. და ეწოდა მას კარავი საწამებელი. და იყო, ყოველი რომელი ეძიებდა უფალსა, განვიდოდა კარავსა მას გარეშე ბანაკსა მას. 7

7 And Moses took the tabernacle, and pitched it without the camp, afar off from the camp, and called it the Tabernacle of the congregation. And it came to pass, that every one which sought the LORD went out unto the tabernacle of the congregation, which was without the camp.

ח. וְהָיָה כְּצֵאת משֶׁה אֶל הָאֹהֶל יָקוּמוּ כָּל הָעָם וְנִצְּבוּ אִישׁ פֶּתַח אָהֳלוֹ וְהִבִּיטוּ אַחֲרֵי משֶׁה עַד בֹּאוֹ הָאֹהֱלָה:

ἡνίκα δ᾽ ἂν εἰσεπορεύετο Μωυσῆς εἰς τὴν σκηνὴν ἔξω τῆς παρεμβολῆς εἱστήκει πᾶς ὁ λαὸς σκοπεύοντες ἕκαστος παρὰ τὰς θύρας τῆς σκηνῆς αὐτοῦ καὶ κατενοοῦσαν ἀπιόντος Μωυσῆ ἕως τοῦ εἰσελθεῖν αὐτὸν εἰς τὴν σκηνήν

8 ܘܡܵܐ ܕܢܵܦܹܩ ܡܘܼܫܹܐ ܠܡܲܫܟܢܵܐ: ܩܵܝܡܝܼܢ ܟܠܹܗ ܥܲܡܵܐ: ܘܡܸܬܿܛܲܝܒ݂ܝܼܢ ܐ̄ܢܵܫ ܒܲܬ݂ܪܲܥ ܡܲܫܟܿܢܹܗ: ܘܚܵܝܪܝܼܢ ܒܵܬ݂ܪܹܗ ܕܡܘܼܫܹܐ ܥܕܲܡܵܐ ܕܥܵܐܹܠ ܠܡܲܫܟܿܢܵܐ.

Cumque egrederetur Moyses ad tabernaculum, surgebat universa plebs, et stabat unusquisque in ostio papilionis sui, aspiciebantque tergum Moysi, donec ingrederetur tentorium.

Եւ յորժամ երթայր Մովսէս ի խորանն, կայր ամենայն ժողովուրդն դէտակն կալեալ իւրաքանչիւր ուրուք առ դուրս խորանի իւրոյ, եւ հայէին ընդ Մովսէս մինչ երթայր մտանէր ի խորանն:

და რაჟამს შევალნ მოსე ბანაკსა მას, გარე დგა ერი იგი და იხედავნ კაცად-კაცადი კარავსა თჳსისაჲთ და ხედვიდიან მი-რაჲ-ვალნ მოსე, ვიდრემდის შევიდის კარავსა მას. 8

8 And it came to pass, when Moses went out unto the tabernacle, that all the people rose up, and stood every man at his tent door, and looked after Moses, until he was gone into the tabernacle.

ט. וְהָיָה כְּבֹא משֶׁה הָאֹהֱלָה יֵרֵד עַמּוּד הֶעָנָן וְעָמַד פֶּתַח הָאֹהֶל וְדִבֶּר עִם משֶׁה:

ὡς δ᾽ ἂν εἰσῆλθεν Μωυσῆς εἰς τὴν σκηνήν κατέβαινεν ὁ στῦλος τῆς νεφέλης καὶ ἵστατο ἐπὶ τὴν θύραν τῆς σκηνῆς καὶ ἐλάλει Μωυσῇ

9 ܘܡܵܐ ܕܥܵܐܹܠ ܡܘܼܫܹܐ ܠܡܲܫܟܢܵܐ: ܢܵܚܹܬ݂ ܥܲܡܘܼܕ݂ܵܐ ܕܲܥܢܵܢܵܐ: ܘܩܵܐܹܡ ܒܬܲܪܥܵܐ ܕܡܲܫܟܢܵܐ: ܘܡܸܬ݂ܡܲܠܸܠ ܥܲܡ ܡܘܼܫܹܐ.

Ingresso autem illo tabernaculum fœderis, descendebat columna nubis, et stabat ad ostium, loquebaturque cum Moyse,

Եւ յորժամ մտանէր Մովսէս ի խորանն, իջանէր սիւն ամպոյն եւ կայր առ դուրս խորանին, եւ խօսէր Տէր ընդ Մովսիսի:

და ვითარცა შევიდის მოსე კარავსა მას, გარდამოჴდის სუეტი იგი ღრუბლისა და დადგის კართა თანა მის კარვისათა და ეტყჳნ უფალი მოსეს. 9

9 And it came to pass, as Moses entered into the tabernacle, the cloudy pillar descended, and stood at the door of the tabernacle, and the Lord talked with Moses.

י. וְרָאָה כָל הָעָם אֶת עַמּוּד הֶעָנָן עֹמֵד פֶּתַח הָאֹהֶל וְקָם כָּל הָעָם וְהִשְׁתַּחֲווּ אִישׁ פֶּתַח אָהֳלוֹ:

καὶ ἑώρα πᾶς ὁ λαὸς τὸν στῦλον τῆς νεφέλης ἑστῶτα ἐπὶ τῆς θύρας τῆς σκηνῆς καὶ στάντες πᾶς ὁ λαὸς προσεκύνησαν ἕκαστος ἀπὸ τῆς θύρας τῆς σκηνῆς αὐτοῦ

10 ܘܲܚܙܵܐ ܟܠܹܗ ܥܲܡܵܐ ܥܲܡܘܼܕ݂ܵܐ ܕܲܥܢܵܢܵܐ ܕܩܵܐܹܡ ܒܬܲܪܥܵܐ ܕܡܲܫܟܢܵܐ: ܘܩܵܝܡܝܼܢ ܟܠܹܗ ܥܲܡܵܐ: ܘܣܵܓ݂ܕܿܝܼܢ ܐ̄ܢܵܫ ܒܲܬ݂ܪܲܥ ܡܲܫܟܿܢܹܗ.

cernentibus universis quod columna nubis staret ad ostium tabernaculi. Stabantque ipsi, et adorabant per fores tabernaculorum suorum.

Եւ տեսանէր ամենայն ժողովուրդն զսիւն ամպոյն որ կայր առ դուրս խորանին. եւ կային ամենայն ժողովուրդն յոտն, եւ երկիր պագանէին իւրաքանչիւր առ դուրս խորանի իւրոյ:

და ჰხედვიდა ყოველი იგი ერი სუეტსა მას ღრუბლისასა, მდგომარესა კართა ზედა მის კარვისათა. და დგან ყოველი იგი ერი და თაყუანის-სცის კაცად-კაცადმან კარით კარვისა თჳსისაჲთ. 10

10 And all the people saw the cloudy pillar stand at the tabernacle door: and all the people rose up and worshipped, every man in his tent door.

יא. וְדִבֶּר יְהֹוָה אֶל משֶׁה פָּנִים אֶל פָּנִים כַּאֲשֶׁר יְדַבֵּר אִישׁ אֶל רֵעֵהוּ וְשָׁב אֶל הַמַּחֲנֶה וּמְשָׁרְתוֹ יְהוֹשֻׁעַ בִּן נוּן נַעַר לֹא יָמִישׁ מִתּוֹךְ הָאֹהֶל:

καὶ ἐλάλησεν κύριος πρὸς Μωυσῆν ἐνώπιος ἐνωπίῳ ὡς εἴ τις λαλήσει πρὸς τὸν ἑαυτοῦ φίλον καὶ ἀπελύετο εἰς τὴν παρεμβολήν ὁ δὲ θεράπων Ἰησοῦς υἱὸς Ναυη νέος οὐκ ἐξεπορεύετο ἐκ τῆς σκηνῆς

11 ܘܡܲܠܸܠ ܡܵܪܝܵܐ ܥܲܡ ܡܘܼܫܹܐ ܐܲܦܝܼܢ ܠܘܼܩܒܲܠ ܐܲܦܝܼܢ: ܐܲܝܟ݂ ܕܲܡܡܲܠܸܠ ܓܲܒ݂ܪܵܐ ܥܲܡ ܚܲܒ݂ܪܹܗ: ܘܲܗܦܲܟ݂ ܠܡܲܫܪܝܼܬ݂ܵܐ: ܘܲܡܫܲܡܫܵܢܹܗ ܗܘܼܫܵܥ ܒܲܪ ܢܘܿܢ ܛܲܠܝܵܐ: ܠܵܐ ܥܵܢܹܕ ܗ̄ܘܵܐ ܡܼܢ ܓܵܘ ܡܲܫܟܿܢܵܐ.

Loquebatur autem Dominus ad Moysen facie ad faciem, sicut solet loqui homo ad amicum suum. Cumque ille reverteretur in castra, minister ejus Josue filius Nun, puer, non recedebat de tabernaculo.

Եւ խօսէր Տէր ընդ Մովսիսի դէմ յանդիման, որպէս ոք զի խօսիցի ընդ բարեկամի իւրում. եւ դառնայր ի բանակ անդր. բայց պաշտօնեայ նորա Յեսու որդի Նաւեայ ոչ ելանէր ի խորանէ անտի:

და ეტყოდა უფალი მოსეს პირისპირ, ვითარცა-იგი ვინ ზრახავს თჳსსა მეგობარსა და მოივლინის ბანაკად. ხოლო მსახური იგი მოსესი, ისო ჭაბუკი, არა გამოვიდის კარვით. 11

ΛΔʹ

11 And the LORD spake unto Moses face to face, as a man speaketh unto his friend. And he turned again into the camp: but his servant Joshua, the son of Nun, a young man, departed not out of the tabernacle.

יב. וַיֹּאמֶר משֶׁה אֶל יְהֹוָה רְאֵה אַתָּה אֹמֵר אֵלַי הַעַל אֶת הָעָם הַזֶּה וְאַתָּה לֹא הוֹדַעְתַּנִי אֵת אֲשֶׁר תִּשְׁלַח עִמִּי וְאַתָּה אָמַרְתָּ יְדַעְתִּיךָ בְשֵׁם וְגַם מָצָאתָ חֵן בְּעֵינָי:

καὶ εἶπεν Μωυσῆς πρὸς κύριον ἰδοὺ σύ μοι λέγεις ἀνάγαγε τὸν λαὸν τοῦτον σὺ δὲ οὐκ ἐδήλωσάς μοι ὃν συναποστελεῖς μετ᾽ ἐμοῦ σὺ δέ μοι εἶπας οἶδά σε παρὰ πάντας καὶ χάριν ἔχεις παρ᾽ ἐμοί

12 ܘܐܸܡܲܪ ܡܘܼܫܹܐ ܠܡܵܪܝܵܐ: ܚܙܝܼ: ܕܐܲܢ̄ܬ ܐܸܡܲܪܬܿ ܠܝܼ ܐܲܣܸܩܵܝܗܝ ܠܥܲܡܵܐ ܗܵܢܵܐ: ܘܐܲܢ̄ܬ ܠܵܐ ܚܵܘܝܼܬܵܢܝ ܡܿܢ ܕܲܡܫܲܕܲܪ ܐܲܢ̄ܬ ܥܲܡܝ: ܘܐܲܢ̄ܬ ܐܸܡܲܪܬ: ܝܼܕܲܥܬܵܟ݂ ܒܲܫܡܵܐ: ܘܐܵܦ ܐܸܫܟܲܚܬܿ ܪܲܚܡܹܐ ܒܥܲܝܢܲܝ.

Dixit autem Moyses ad Dominum: Præcipis ut educam populum istum: et non indicas mihi quem missurus es mecum, præsertim cum dixeris: Novi te ex nomine, et invenisti gratiam coram me.

Եւ ասէ Մովսէս ցՏէր. Ահա ասես ցիս. Հան զժողովուրդդ զայդ. եւ դու ոչ ցուցեր ինձ զո՛ առաքիցես ընդ իս. եւ դու ցիս ասացեր, թէ Ճանաչեմ զքեզ քան զամենեսին``, եւ ունիս շնորհս յինէն:

და ჰრქუა მოსე უფალსა: აჰა, შენ მეტყჳ აღყვანებასა ამის ერისასა და შენ არა გამომიცხადე ვის-იგი მოავლინებ ჩემდა. ხოლო შენ მარქუ: გიცი შენ უფროჲს ყოველთასა და მადლი გაქუს ჩემ მიერ. 12

12 And Moses said unto the LORD, See, thou sayest unto me, Bring up this people: and thou hast not let me know whom thou wilt send with me. Yet thou hast said, I know thee by name, and thou hast also found grace in my sight.

יג. וְעַתָּה אִם נָא מָצָאתִי חֵן בְּעֵינֶיךָ הוֹדִעֵנִי נָא אֶת דְּרָכֶךָ וְאֵדָעֲךָ לְמַעַן אֶמְצָא חֵן בְּעֵינֶיךָ וּרְאֵה כִּי עַמְּךָ הַגּוֹי הַזֶּה:

εἰ οὖν εὕρηκα χάριν ἐναντίον σου ἐμφάνισόν μοι σεαυτόν γνωστῶς ἴδω σε ὅπως ἂν ὦ εὑρηκὼς χάριν ἐναντίον σου καὶ ἵνα γνῶ ὅτι λαός σου τὸ ἔθνος τὸ μέγα τοῦτο

13 ܗܵܫܵܐ ܐܸܢ ܐܸܫܟܿܚܹܬ݂ ܪܲܚܡܹܐ ܒܥܲܝܢܲܝܟ: ܚܵܘܵܢܝ ܐܘܼܪܚܵܟ݂ ܘܐܸܕܿܥܵܟ݂ ܡܸܛܠ ܕܐܸܫܟܲܚ ܪܲܚܡܹܐ ܒܥܲܝܢܲܝܟ: ܘܲܚܙܝܼ ܕܥܲܡܵܟ݂ ܗܵܢܵܐ ܥܲܡܵܐ ܗ̄ܘܼ ܪܲܒܵܐ.

Si ergo inveni gratiam in conspectu tuo, ostende mihi faciem tuam, ut sciam te, et inveniam gratiam ante oculos tuos: respice populum tuum gentem hanc.

Արդ եթէ գտի շնորհս առաջի քո, ցոյց ինձ զանձն քո յայտնապէս, զի գիտացից թէ ի՛ւ գտեալ իցէ իմ շնորհս առաջի քո. եւ զի ծանեայց թէ ժողովուրդս քո այս` յազգ մեծ լինիցի:

უკუეთუ ვჰპოვე მადლი შენ წინაშე, გამომიცხადე მე თავი შენი და განცხადებულად გიხილო შენ, რათა ვსცნა მე, ვითარმედ ვჰპოვე მადლი წინაშე შენსა და გულისხმა-ვყო, ვითარმედ შენი არს ნათესავი ესე. 13

13 Now therefore, I pray thee, if I have found grace in thy sight, shew me now thy way, that I may know thee, that I may find grace in thy sight: and consider that this nation is thy people.

יד. וַיֹּאמַר פָּנַי יֵלֵכוּ וַהֲנִחֹתִי לָךְ:

καὶ λέγει αὐτὸς προπορεύσομαί σου καὶ καταπαύσω σε

14 ܘܐܸܡܲܪ ܡܵܪܝܵܐ ܠܡܘܼܫܹܐ: ܩܕ݂ܵܡܲܝ ܙܸܠ: ܘܐܲܢܝܼܚ ܠܵܟ݂.

Dixitque Dominus: Facies mea præcedet te, et requiem dabo tibi.

Եւ ասէ. Ես ինքնին երթայց առաջի քո, եւ զետեղեցից զքեզ:

და ჰრქუა უფალმან მოსეს: მე თავადი წინაწარგიძღვე და შეგიყვანო შენ. 14

14 And he said, My presence shall go with thee, and I will give thee rest.

טו. וַיֹּאמֶר אֵלָיו אִם אֵין פָּנֶיךָ הֹלְכִים אַל תַּעֲלֵנוּ מִזֶּה:

καὶ λέγει πρὸς αὐτόν εἰ μὴ αὐτὸς σὺ πορεύῃ μή με ἀναγάγῃς ἐντεῦθεν

15 ܐܸܡܲܪ ܠܹܗ: ܐܸܢ ܐܲܢ̄ܬ ܠܵܐ ܐܵܙܹܠ ܐܲܢ̄ܬ ܥܲܡܲܢ: ܠܵܐ ܬܲܣܩܲܢ ܡܸܟܵܐ.

Et ait Moyses: Si non tu ipse præcedas, ne educas nos de loco isto.

Եւ ասէ ցնա. Եթէ ոչ դու ինքնին երթայցես`` ընդ մեզ, մի՛ հաներ զմեզ աստի:

და ჰრქუა უფალსა მოსე: უკუეთუ შენ არა მოხვალ ჩუენ თანა, ნუ აღმიყვანებ ჩუენ ამიერ. 15

15 And he said unto him, If thy presence go not with me, carry us not up hence.

טז. וּבַמֶּה יִוָּדַע אֵפוֹא כִּי מָצָאתִי חֵן בְּעֵינֶיךָ אֲנִי וְעַמֶּךָ הֲלוֹא בְּלֶכְתְּךָ עִמָּנוּ וְנִפְלִינוּ אֲנִי וְעַמְּךָ מִכָּל הָעָם אֲשֶׁר עַל פְּנֵי הָאֲדָמָה:

καὶ πῶς γνωστὸν ἔσται ἀληθῶς ὅτι εὕρηκα χάριν παρὰ σοί ἐγώ τε καὶ ὁ λαός σου ἀλλ᾽ ἢ συμπορευομένου σου μεθ᾽ ἡμῶν καὶ ἐνδοξασθήσομαι ἐγώ τε καὶ ὁ λαός σου παρὰ πάντα τὰ ἔθνη ὅσα ἐπὶ τῆς γῆς ἐστιν

16 ܘܲܒ݂ܡܵܢܵܐ ܢܸܬ݂ܝܼܕܲܥ ܗܵܪܟܵܐ ܕܐܸܫܟܿܚܹܬ݂ ܪܲܚܡܹܐ ܒܥܲܝܢܲܝܟ: ܐܸܢܵܐ ܘܥܲܡܵܟ݂: ܐܸܠܵܐ ܡܵܐ ܕܐܸܙܲܠܬܿ ܥܲܡܲܢ: ܘܲܗܘܲܝܢ ܦܪܝܼܫܝܼܢ ܐܸܢܵܐ ܘܥܲܡܵܟ݂ ܡܼܢ ܟܠܗܘܿܢ ܥܲܡܡܹ̈ܐ ܕܐܝܼܬ݂ ܥܲܠ ܐܲܦܲܝ ܐܲܪܥܵܐ.

In quo enim scire poterimus ego et populus tuus invenisse nos gratiam in conspectu tuo, nisi ambulaveris nobiscum, ut glorificemur ab omnibus populis qui habitant super terram?

Եւ զիա՞րդ յայտնի լինիցի, եթէ արդարեւ գտի շնորհս առաջի քո, ե՛ւ ես ե՛ւ ժողովուրդս քո, այլ յերթալն քո ընդ մեզ փառաւորեսցուք``, ե՛ւ ես ե՛ւ ժողովուրդս քո քան զամենայն ազգս`` որ իցեն ի վերայ երկրի:

და ვითარმედ საცნაურ იყოს ჭეშმარიტად, რამეთუ ვჰპოე მადლი წინაშე შენსა, არამედ მოსლვასა მას შენსა ჩუენ თანა ვიდიდნეთ მე და ესე უფროს ყოველთა ნათესავთა, რომელნი არიან ქუეყანასა ზედა. 16

16 For wherein shall it be known here that I and thy people have found grace in thy sight? is it not in that thou goest with us? so shall we be separated, I and thy people, from all the people that are upon the face of the earth.

יז. וַיֹּאמֶר יְהֹוָה אֶל משֶׁה גַּם אֶת הַדָּבָר הַזֶּה אֲשֶׁר דִּבַּרְתָּ אֶעֱשֶׂה כִּי מָצָאתָ חֵן בְּעֵינַי וָאֵדָעֲךָ בְּשֵׁם:

καὶ εἶπεν κύριος πρὸς Μωυσῆν καὶ τοῦτόν σοι τὸν λόγον ὃν εἴρηκας ποιήσω εὕρηκας γὰρ χάριν ἐνώπιόν μου καὶ οἶδά σε παρὰ πάντας

17 ܘܐܸܡܲܪ ܡܵܪܝܵܐ ܠܡܘܼܫܹܐ: ܐܲܝܟ݂ ܡܸܠܬ݂ܵܐ ܗܵܕܹܐ ܕܐܸܡܲܪܬܿ ܐܸܥܒܸܿܕ: ܡܸܛܠ ܕܐܸܫܟܲܚܬ ܪܲܚܡܹܐ ܒܥܲܝܢܲܝ: ܘܐܸܕܥܵܟ݂ ܒܲܫܡܵܐ.

Dixit autem Dominus ad Moysen: Et verbum istud, quod locutus es, faciam: invenisti enim gratiam coram me, et teipsum novi ex nomine.

Եւ ասէ Տէր ցՄովսէս. Եւ զայդ եւս զքո բան զոր ասացեր` արարից. քանզի գտեր շնորհս առաջի իմ, եւ ճանաչեմ զքեզ քան զամենեսեան:

ჰრქუა უფალმან მოსეს: ეგეცა სიტყუაჲ, რომელი სთქუ, ვყოვე, რამეთუ გიპოვნიეს მადლი წინაშე ჩემსა და გიცი შენ უმეტეს ყოველთასა. 17

17 And the LORD said unto Moses, I will do this thing also that thou hast spoken: for thou hast found grace in my sight, and I know thee by name.

יח. וַיֹּאמַר הַרְאֵנִי נָא אֶת כְּבֹדֶךָ:

καὶ λέγει δεῖξόν μοι τὴν σεαυτοῦ δόξαν

18 ܘܐܸܡܲܪ ܚܵܘܵܢܝ ܫܘܼܒ݂ܚܵܟ݂.

Qui ait: Ostende mihi gloriam tuam.

Եւ ասէ. Ցոյց ինձ զփառս քո:

და ჰრქუა მოსე უფალსა: მიჩვენე დიდებაჲ თავისა შენისა. 18

18 And he said, I beseech thee, shew me thy glory.

יט. וַיֹּאמֶר אֲנִי אַעֲבִיר כָּל טוּבִי עַל פָּנֶיךָ וְקָרָאתִי בְשֵׁם יְהֹוָה לְפָנֶיךָ וְחַנֹּתִי אֶת אֲשֶׁר אָחֹן וְרִחַמְתִּי אֶת אֲשֶׁר אֲרַחֵם:

καὶ εἶπεν ἐγὼ παρελεύσομαι πρότερός σου τῇ δόξῃ μου καὶ καλέσω ἐπὶ τῷ ὀνόματί μου κύριος ἐναντίον σου καὶ ἐλεήσω ὃν ἂν ἐλεῶ καὶ οἰκτιρήσω ὃν ἂν οἰκτίρω

19 ܘܐܸܡܲܪ: ܐܸܢܵܐ ܐܲܥܒܲܪ ܟܠܹܗ ܛܘܼܒ݂ܝ ܩܕ݂ܵܡܲܝܟ: ܘܐܸܩܪܸܐ ܒܲܫܡܵܐ ܕܡܵܪܝܵܐ ܩܕ݂ܵܡܲܝܟ: ܘܐܸܚܘܿܢ ܠܡܿܢ ܕܐܸܚܘܿܢ: ܘܐܹܪܲܚܸܡ ܠܡܿܢ ܕܐܹܪܲܚܸܡ.

Respondit: Ego ostendam omne bonum tibi, et vocabo in nomine Domini coram te: et miserebor cui voluero, et clemens ero in quem mihi placuerit.

Եւ ասէ. Ես անցից առաջի քո փառօք իմովք``, եւ կոչեցից յանուն Տեառն առաջի քո, եւ ողորմեցայց որում ողորմեցայց, եւ գթացայց յոր գթացայց:

ჰრქუა უფალმან მოსეს: მე წარვიდე წინაშე შენსა დიდებითა ჩემითა და უწოდი სახელითა უფლისაჲთა წინაშე შენსა. და შევიწყალო, რომელი შევიწყალო და შევიწნარო, რომელი შევიწყნარო. 19

19 And he said, I will make all my goodness pass before thee, and I will proclaim the name of the LORD before thee; and will be gracious to whom I will be gracious, and will shew mercy on whom I will shew mercy.

כ. וַיֹּאמֶר לֹא תוּכַל לִרְאֹת אֶת פָּנָי כִּי לֹא יִרְאַנִי הָאָדָם וָחָי:

καὶ εἶπεν οὐ δυνήσῃ ἰδεῖν μου τὸ πρόσωπον οὐ γὰρ μὴ ἴδῃ ἄνθρωπος τὸ πρόσωπόν μου καὶ ζήσεται

20 ܘܐܸܡܲܪ: ܠܵܐ ܡܸܫܟܲܚ ܐܲܢ̄ܬ ܠܡܸܚܙܵܐ ܐܲܦܲܝ: ܡܸܛܠ ܕܠܵܐ ܚܵܙܹܐ ܠܝܼ ܒܲܪܢܵܫܵܐ ܘܚܵܝܹܐ.

Rursumque ait: Non poteris videre faciem meam: non enim videbit me homo et vivet.

Եւ ասէ. Ոչ կարես տեսանել զերեսս իմ, զի ոչ տեսանէ մարդ զերեսս իմ եւ ապրի:

და ჰრქუა უფალმან მოსეს: ვერ ძალ-გიც პირისა ჩემისა ხილვად, რამეთუ არა არს კაცი, რთმელმან იხილა პირი ჩემი და ცხონდა. 20

20 And he said, Thou canst not see my face: for there shall no man see me, and live.

כא. וַיֹּאמֶר יְהֹוָה הִנֵּה מָקוֹם אִתִּי וְנִצַּבְתָּ עַל הַצּוּר:

καὶ εἶπεν κύριος ἰδοὺ τόπος παρ᾽ ἐμοί στήσῃ ἐπὶ τῆς πέτρας

21 ܘܐܸܡܲܪ ܡܵܪܝܵܐ ܠܡܘܼܫܹܐ: ܗܵܐ ܐܲܬ݂ܪܵܐ ܩܕ݂ܵܡܲܝ: ܩܘܼܡ ܥܲܠ ܛܲܪܵܢܵܐ.

Et iterum: Ecce, inquit, est locus apud me, et stabis supra petram.

Եւ ասէ Տէր. Ահա տեղի մի առաջի իմ, եւ կացցես ի վերայ վիմին:

და ჰრქუა უფალმან: აჰა ესერა, ადგილი შენ წინაშე და სდგე შენ კლდესა ზედა. 21

21 And the LORD said, Behold, there is a place by me, and thou shalt stand upon a rock:

כב. וְהָיָה בַּעֲבֹר כְּבֹדִי וְשַׂמְתִּיךָ בְּנִקְרַת הַצּוּר וְשַׂכֹּתִי כַפִּי עָלֶיךָ עַד עָבְרִי:

ἡνίκα δ᾽ ἂν παρέλθῃ μου ἡ δόξα καὶ θήσω σε εἰς ὀπὴν τῆς πέτρας καὶ σκεπάσω τῇ χειρί μου ἐπὶ σέ ἕως ἂν παρέλθω

22 ܘܡܵܐ ܕܥܵܒܲܪ ܐܝܼܩܵܪܝ: ܐܹܣܝܼܡܵܟ݂ ܒܲܡܥܲܪܬ݂ܵܐ ܕܛܲܪܵܢܵܐ: ܘܐܲܓܸܿܢ ܐܝܼܕ݂ܝ ܥܠܲܝܟ ܥܕܲܡܵܐ ܕܐܸܥܒܲܪ.

Cumque transibit gloria mea, ponam te in foramine petræ, et protegam dextera mea, donec transeam:

Յորժամ անցանիցեն փառքն իմ, եւ եդից զքեզ ի ծերպի վիմին, եւ ծածկեցից զքեզ ձեռամբ իմով մինչեւ անցից ես:

რაჟამს წარვიდოდის დიდებაჲ ჩემი, დაგდვა შენ ჴურელსა კლდისასა და დაგფარო შენ ჴელითა ჩემითა შენ ზედა, ვიდრემდე წარვიდე. 22

22 And it shall come to pass, while my glory passeth by, that I will put thee in a clift of the rock, and will cover thee with my hand while I pass by:

כג. וַהֲסִרֹתִי אֶת כַּפִּי וְרָאִיתָ אֶת אֲחֹרָי וּפָנַי לֹא יֵרָאוּ:

καὶ ἀφελῶ τὴν χεῖρα καὶ τότε ὄψῃ τὰ ὀπίσω μου τὸ δὲ πρόσωπόν μου οὐκ ὀφθήσεταί σοι

23 ܘܐܲܥܒܲܪ ܐܝܼܕ݂ܝ: ܘܬܸܚܙܸܐ ܒܸܣܬܲܪܝ: ܘܐܲܦܲܝ ܠܵܐ ܢܸܬ݂ܚܲܙܝܵܢ.

tollamque manum meam, et videbis posteriora mea: faciem autem meam videre non poteris.

Եւ բարձից զձեռն իմ ի քէն, եւ ապա տեսցես զյետոյսն իմ, բայց երեսք իմ քեզ մի՛ երեւեսցին:

და აღვიღო ჴელი ჩემი და მაშინ იხილო ზურგით ჩემსა, ხოლო პირი ჩემი ვერ იხილო. 23

23 And I will take away mine hand, and thou shalt see my back parts: but my face shall not be seen.

לד

ΛΔʹ

ܩܦܠܐܘܢ: ܠܕ.

Cap. 34

ԳԼ. ԼԴ

თავი ოცდამეთოთხმეტე

א. וַיֹּאמֶר יְהֹוָה אֶל משֶׁה פְּסָל לְךָ שְׁנֵי לֻחֹת אֲבָנִים כָּרִאשֹׁנִים וְכָתַבְתִּי עַל הַלֻּחֹת אֶת הַדְּבָרִים אֲשֶׁר הָיוּ עַל הַלֻּחֹת הָרִאשֹׁנִים אֲשֶׁר שִׁבַּרְתָּ:

καὶ εἶπεν κύριος πρὸς Μωυσῆν λάξευσον σεαυτῷ δύο πλάκας λιθίνας καθὼς καὶ αἱ πρῶται καὶ ἀνάβηθι πρός με εἰς τὸ ὄρος καὶ γράψω ἐπὶ τῶν πλακῶν τὰ ῥήματα ἃ ἦν ἐν ταῖς πλαξὶν ταῖς πρώταις αἷς συνέτριψας

1 ܘܐܸܡܲܪ ܡܵܪܝܵܐ ܠܡܘܼܫܹܐ: ܦܣܘܿܠ ܠܵܟ݂ ܬܲܪܬܹܿܝܢ ܠܘܼܚܹ̈ܐ ܕܟܹܐܦܵܐ ܐܲܝܟ݂ ܩܲܕ݂ܡܵܝܵܬ݂ܵܐ: ܘܲܟ݂ܬ݂ܘܿܒ݂ ܥܲܠ ܠܘܼܚܹ̈ܐ ܦܸܬ݂ܓ݂ܵܡܹ̈ܐ ܕܐܝܼܬ݂ ܗ̄ܘܵܘ ܥܲܠ ܠܘܼܚܹ̈ܐ ܩܲܕ݂ܡܵܝܵܬ݂ܵܐ ܕܬܲܒܲܪܬܿ.

Ac deinceps: Præcide, ait, tibi duas tabulas lapideas instar priorum, et scribam super eas verba, quæ habuerunt tabulæ quas fregisti.

Եւ ասէ Տէր ցՄովսէս. Կոփեա դու քեզ երկուս տախտակս քարեղէնս ըստ առաջին տախտակացն, եւ ել առ իս ի լեառնն.`` եւ գրեցից ի վերայ տախտակացն զպատգամսն որ էին յառաջին տախտակսն զոր խորտակեցերն:

ჰრქუა უფალმან მოსეს: გამოჰქმნენ თავისა შენისა ორნი ფიცარნი, ვითარცა-იგი პირველნი და აღმოვედ ჩემდა მთასა ამას, და დავსწერნე ფიცართა სიტყუანი იგი, რომელნი წერილ იყვნეს პირველთა მათ ფიცართა, რომელნი შეჰმუსრენ. 1

1 And the LORD said unto Moses, Hew thee two tables of stone like unto the first: and I will write upon these tables the words that were in the first tables, which thou brakest.

ב. וֶהְיֵה נָכוֹן לַבֹּקֶר וְעָלִיתָ בַבֹּקֶר אֶל הַר סִינַי וְנִצַּבְתָּ לִי שָׁם עַל רֹאשׁ הָהָר:

καὶ γίνου ἕτοιμος εἰς τὸ πρωὶ καὶ ἀναβήσῃ ἐπὶ τὸ ὄρος τὸ Σινα καὶ στήσῃ μοι ἐκεῖ ἐπ᾽ ἄκρου τοῦ ὄρους

2 ܘܲܗܘܝܼ ܡܛܲܝܲܒ݂ ܒܨܲܦܪܵܐ: ܘܣܲܩ ܒܨܲܦܪܵܐ ܠܛܘܼܪܵܐ ܕܣܝܼܢܲܝ: ܘܩܘܼܡ ܬܲܡܵܢ ܒܪܹܫ ܛܘܼܪܵܐ.

Esto paratus mane, ut ascendas statim in montem Sinai, stabisque mecum super verticem montis.

Լեր պատրաստ առ վաղիւ, եւ ելանիցես ընդ առաւօտս ի լեառնն Սինա, եւ մնասցես ինձ անդ ի վերայ գլխոյ լերինն:

და იყავ შენ განმზადებულად განთიადისა და აღმოხჳდე მთასა სინასა და დასდგე მუნ მწუერვალსა მთისასა. 2

2 And be ready in the morning, and come up in the morning unto mount Sinai, and present thyself there to me in the top of the mount.

ג. וְאִישׁ לֹא יַעֲלֶה עִמָּךְ וְגַם אִישׁ אַל יֵרָא בְּכָל הָהָר גַּם הַצֹּאן וְהַבָּקָר אַל יִרְעוּ אֶל מוּל הָהָר הַהוּא:

καὶ μηδεὶς ἀναβήτω μετὰ σοῦ μηδὲ ὀφθήτω ἐν παντὶ τῷ ὄρει καὶ τὰ πρόβατα καὶ αἱ βόες μὴ νεμέσθωσαν πλησίον τοῦ ὄρους ἐκείνου

3 ܘܐ̄ܢܵܫ ܠܵܐ ܢܸܣܲܩ ܥܲܡܵܟ݂: ܘܐ̄ܢܵܫ ܠܵܐ ܢܸܬ݂ܚܙܸܐ ܒܟ݂ܠܹܗ ܛܘܼܪܵܐ: ܐܵܦܠܵܐ ܥܵܢܵܐ ܘܬ݂ܵܘܪܹ̈ܐ ܢܸܪܥܘܿܢ ܠܩܘܼܒ݂ܠܹܗ ܕܛܘܼܪܵܐ ܗܵܘ.

Nullus ascendat tecum, nec videatur quispiam per totum montem: boves quoque et oves non pascantur e contra.

Եւ մի՛ ոք ելանիցէ ընդ քեզ, եւ մի՛ ոք երեւեսցի ամենեւին ի լերինն, եւ արջառ եւ ոչխար մի՛ արածեսցին մօտ ի լեառնն:

და ნუ ვინ აღმოვალნ შენ თანა და ნუ ვინ იპოვებინ ყოველსა მას მთასა და საცხოვარი და ზროხა ნუ ძოვნ მახლობელად მთასა მას. 3

3 And no man shall come up with thee, neither let any man be seen throughout all the mount; neither let the flocks nor herds feed before that mount.

ד. וַיִּפְסֹל שְׁנֵי לֻחֹת אֲבָנִים כָּרִאשֹׁנִים וַיַּשְׁכֵּם משֶׁה בַבֹּקֶר וַיַּעַל אֶל הַר סִינַי כַּאֲשֶׁר צִוָּה יְהֹוָה אֹתוֹ וַיִּקַּח בְּיָדוֹ שְׁנֵי לֻחֹת אֲבָנִים:

καὶ ἐλάξευσεν δύο πλάκας λιθίνας καθάπερ καὶ αἱ πρῶται καὶ ὀρθρίσας Μωυσῆς ἀνέβη εἰς τὸ ὄρος τὸ Σινα καθότι συνέταξεν αὐτῷ κύριος καὶ ἔλαβεν Μωυσῆς τὰς δύο πλάκας τὰς λιθίνας

4 ܘܲܦܣܲܠ ܬܲܪܬܹܿܝܢ ܠܘܼܚܹ̈ܐ ܕܟܹܐܦܵܐ ܐܲܝܟ݂ ܩܲܕ݂ܡܵܝܵܬ݂ܵܐ: ܘܩܲܕܸܿܡ ܡܘܼܫܹܐ ܒܨܲܦܪܵܐ: ܘܲܣܠܸܩ ܠܛܘܼܪܵܐ ܕܣܝܼܢܲܝ ܐܲܝܟܲܢܵܐ ܕܦܲܩܕܹܗ ܡܵܪܝܵܐ: ܘܲܢܣܲܒ݂ ܬܲܪܬܹܿܝܢ ܠܘܼܚܹ̈ܐ ܕܟܹܐܦܵܐ ܒܐܝܼܕܹܗ.

Excidit ergo duas tabulas lapideas, quales antea fuerant: et de nocte consurgens ascendit in montem Sinai, sicut præceperat ei Dominus, portans secum tabulas.

Եւ կոփեաց երկուս տախտակս քարեղէնս ըստ օրինակի առաջնոցն. եւ կանխեալ Մովսիսի ընդ առաւօտն` ել ի լեառնն Սինա, որպէս հրամայեաց նմա Տէր, եւ ա՛ռ Մովսէս ընդ իւր զերկուս տախտակսն քարեղէնս:

და გამოთალნა მოსე ორნი იგი ფიცარნი ქვისანი, ვითარცა-იგი პირველნი და აღიმსთო განთიად და აღვიდა მთასა მას სინასა, ვითარცა-იგი უბრძანა მას უფალმან. და მიიხუნა მოსე მის თანა ორნი იგი ფიცარნი ქვისანი. 4

4 And he hewed two tables of stone like unto the first; and Moses rose up early in the morning, and went up unto mount Sinai, as the LORD had commanded him, and took in his hand the two tables of stone.

ה. וַיֵּרֶד יְהֹוָה בֶּעָנָן וַיִּתְיַצֵּב עִמּוֹ שָׁם וַיִּקְרָא בְשֵׁם יְהֹוָה:

καὶ κατέβη κύριος ἐν νεφέλῃ καὶ παρέστη αὐτῷ ἐκεῖ καὶ ἐκάλεσεν τῷ ὀνόματι κυρίου

5 ܘܲܢܚܸܬ݂ ܡܵܪܝܵܐ ܒܲܥܢܵܢܵܐ: ܘܩܵܡ ܥܲܡܹܗ ܬܲܡܵܢ: ܘܲܩܪܵܐ ܒܲܫܡܵܐ: ܡܵܪܝܵܐ.

Cumque descendisset Dominus per nubem, stetit Moyses cum eo, invocans nomen Domini.

Եւ էջ Տէր ամպով, եւ կայր յանդիման նորա անդ. եւ կոչեաց յանուն Տեառն:

და გარდამოჴდა უფალი ღრუბლითა და დგა მოსე მუნ და ხადა სახელი უფლისაჲ. 5

5 And the LORD descended in the cloud, and stood with him there, and proclaimed the name of the LORD.

ו. וַיַּעֲבֹר יְהֹוָה עַל פָּנָיו וַיִּקְרָא יְהֹוָה יְהֹוָה אֵל רַחוּם וְחַנּוּן אֶרֶךְ אַפַּיִם וְרַב חֶסֶד וֶאֱמֶת:

καὶ παρῆλθεν κύριος πρὸ προσώπου αὐτοῦ καὶ ἐκάλεσεν κύριος ὁ θεὸς οἰκτίρμων καὶ ἐλεήμων μακρόθυμος καὶ πολυέλεος καὶ ἀληθινὸς

6 ܘܲܥܒܲܪ ܡܵܪܝܵܐ ܩܕ݂ܵܡܵܘܗܝ: ܘܲܩܪܵܐ ܡܵܪܝܵܐ ܡܵܪܝܵܐ: ܐܲܠܵܗܵܐ ܡܪܲܚܡܵܢܵܐ ܘܲܡܪܲܚܦܵܢܵܐ: ܕܢܲܓܝܼܪܵܐ ܪܘܼܚܹܗ: ܘܣܲܓܿܝܼܐܵܐ ܛܲܝܒܿܘܼܬܹܗ ܘܩܘܼܫܬܹܿܗ.

Quo transeunte coram eo, ait: Dominator Domine Deus, misericors et clemens, patiens et multæ miserationis, ac verax,

Եւ անց Տէր առաջի նորա. եւ կարդաց, Տէր Աստուած` գթած եւ ողորմած, երկայնամիտ, բազումողորմ եւ ճշմարիտ:

და წარმოვიდა უფალი წინაშე მისსა და უწოდა: უფალი ღმერთი, მოწყალე, შემწყნარებელ, სულგრძელ, დიდად მოწყალე და ჭეშმარიტ. 6

6 And the LORD passed by before him, and proclaimed, The LORD, The LORD God, merciful and gracious, longsuffering, and abundant in goodness and truth,

ז. נצֵר חֶסֶד לָאֲלָפִים נֹשֵׂא עָוֹן וָפֶשַׁע וְחַטָּאָה וְנַקֵּה לֹא יְנַקֶּה פֹּקֵד עֲוֹן אָבוֹת עַל בָּנִים וְעַל בְּנֵי בָנִים עַל שִׁלֵּשִׁים וְעַל רִבֵּעִים:

καὶ δικαιοσύνην διατηρῶν καὶ ποιῶν ἔλεος εἰς χιλιάδας ἀφαιρῶν ἀνομίας καὶ ἀδικίας καὶ ἁμαρτίας καὶ οὐ καθαριεῖ τὸν ἔνοχον ἐπάγων ἀνομίας πατέρων ἐπὶ τέκνα καὶ ἐπὶ τέκνα τέκνων ἐπὶ τρίτην καὶ τετάρτην γενεάν

7 ܢܵܛܲܪ ܛܲܝܒܿܘܼܬ݂ܵܐ ܠܐܲܠܦܲܝ ܕܵܪܹ̈ܐ: ܫܵܒܹܩ ܚܛܵܗܹ̈ܐ ܘܚܵܘܒܹ̈ܐ: ܘܲܡܙܲܟܵܝܘܼ ܠܵܐ ܡܙܲܟܸܿܐ: ܦܵܩܹܕ݂ ܚܵܘܒܹ̈ܐ ܕܐܲܒ݂ܵܗܹ̈ܐ ܥܲܠ ܒܢܲܝܵܐ: ܘܥܲܠ ܒܢܲܝ ܒܢܲܝܵܐ: ܥܲܠ ܬܠܵܬ݂ܵܐ ܘܥܲܠ ܐܲܪܒܥܵܐ ܕܵܪܝܼܢ.

qui custodis misericordiam in millia; qui aufers iniquitatem, et scelera, atque peccata, nullusque apud te per se innocens est; qui reddis iniquitatem patrum filiis, ac nepotibus in tertiam et quartam progeniem.

որ պահէ զարդարութիւն, եւ առնէ`` զողորմութիւն ի հազար ազգս, բառնայ զանօրէնութիւնս եւ զանիրաւութիւնս եւ զմեղս, եւ ոչ անպարտ առնէ զպարտաւորն. ածէ զանօրէնութիւնս հարց յորդիս եւ յորդւոց յորդիս մինչեւ յերիս եւ ի չորս ազգս:

რომელმან დამარხის სიმართლე და ყვის წყალობა ათასამდე ნათესავად. და აჰჴოცის უსჯულოებანი და სიცრუენი და ცოდვანი და თანამდებნი იგი არა განწმიდის და მოჰჴადნის ცოდვანი მამათანი შვილთა ზედა და შვილისშვილთა მესამედ და მეოთხედ ნათესავადმდე. 7

7 Keeping mercy for thousands, forgiving iniquity and transgression and sin, and that will by no means clear the guilty; visiting the iniquity of the fathers upon the children, and upon the children's children, unto the third and to the fourth generation.

ח. וַיְמַהֵר משֶׁה וַיִּקֹּד אַרְצָה וַיִּשְׁתָּחוּ:

καὶ σπεύσας Μωυσῆς κύψας ἐπὶ τὴν γῆν προσεκύνησεν

8 ܘܐܸܣܬܲܪܗܲܒ݂ ܡܘܼܫܹܐ: ܘܲܢܦܲܠ ܥܲܠ ܐܲܪܥܵܐ ܘܲܣܓܸܿܕ݂.

Festinusque Moyses, curvatus est pronus in terram, et adorans

Եւ երագեաց Մովսէս, խոնարհ երկիր`` եպագ եւ ասէ:

და ისწრაფა მოსე, მოდრკა და თაყუანის-სცა უფალსა ქუეყანასაზედა. 8

8 And Moses made haste, and bowed his head toward the earth, and worshipped.

ט. וַיֹּאמֶר אִם נָא מָצָאתִי חֵן בְּעֵינֶיךָ אֲדֹנָי יֵלֶךְ נָא אֲדֹנָי בְּקִרְבֵּנוּ כִּי עַם קְשֵׁה עֹרֶף הוּא וְסָלַחְתָּ לַעֲו‍ֹנֵנוּ וּלְחַטָּאתֵנוּ וּנְחַלְתָּנוּ:

καὶ εἶπεν εἰ εὕρηκα χάριν ἐνώπιόν σου συμπορευθήτω ὁ κύριός μου μεθ᾽ ἡμῶν ὁ λαὸς γὰρ σκληροτράχηλός ἐστιν καὶ ἀφελεῖς σὺ τὰς ἁμαρτίας ἡμῶν καὶ τὰς ἀνομίας ἡμῶν καὶ ἐσόμεθα σοί

9 ܘܐܸܡܲܪ: ܐܸܢ ܐܸܫܟܿܚܹܬ݂ ܪܲܚܡܹܐ ܒܥܲܝܢܲܝ̈ܟ ܡܵܪܝ: ܢܹܐܙܲܠ ܗܵܫܵܐ ܡܵܪܝ ܒܲܝܢܵܬܲܢ: ܡܸܛܠ ܕܥܲܡܵܐ ܐܸܢܘܿܢ ܩܫܹܐ ܩܕ݂ܵܠܵܐ: ܘܲܫܒ݂ܘܿܩ ܠܚܵܘܒܲܝܢ ܘܠܲܚܛܵܗܲܝܢ ܘܬܹܐܪܬܲܢ.

ait: Si inveni gratiam in conspectu tuo, Domine, obsecro ut gradiaris nobiscum (populus enim duræ cervicis est) et auferas iniquitates nostras atque peccata, nosque possideas.

Եթէ գտի շնորհս առաջի քո, Տէր, երթիցէ ընդ մեզ Տէր. զի ժողովուրդս խստապարանոց է. եւ բարձցես դու զանօրէնութիւնս եւ զմեղս մեր, եւ եղիցուք մեք քո:

და ჰრქუა: უკუეთუ ვჰპოვე მადლი წინაშე შენსა, მოვედინ უფალი ჩუენ თანა, რამეთუ ერი ესე ქედფიცხელ არს, და გჳლხინებდე შენ ცოდვათა და უშჯულოებათა ჩუენთა შენდად. 9

9 And he said, If now I have found grace in thy sight, O LORD, let my LORD, I pray thee, go among us; for it is a stiffnecked people; and pardon our iniquity and our sin, and take us for thine inheritance.

י. וַיֹּאמֶר הִנֵּה אָנֹכִי כֹּרֵת בְּרִית נֶגֶד כָּל עַמְּךָ אֶעֱשֶׂה נִפְלָאֹת אֲשֶׁר לֹא נִבְרְאוּ בְכָל הָאָרֶץ וּבְכָל הַגּוֹיִם וְרָאָה כָל הָעָם אֲשֶׁר אַתָּה בְקִרְבּוֹ אֶת מַעֲשֵׂה יְהֹוָה כִּי נוֹרָא הוּא אֲשֶׁר אֲנִי עֹשֶׂה עִמָּךְ:

καὶ εἶπεν κύριος πρὸς Μωυσῆν ἰδοὺ ἐγὼ τίθημί σοι διαθήκην ἐνώπιον παντὸς τοῦ λαοῦ σου ποιήσω ἔνδοξα ἃ οὐ γέγονεν ἐν πάσῃ τῇ γῇ καὶ ἐν παντὶ ἔθνει καὶ ὄψεται πᾶς ὁ λαός ἐν οἷς εἶ σύ τὰ ἔργα κυρίου ὅτι θαυμαστά ἐστιν ἃ ἐγὼ ποιήσω σοι

10 ܘܐܸܡܲܪ: ܗܵܐ ܡܩܝܼܡ ܐ̄ܢܵܐ ܩܝܵܡܵܐ ܠܘܼܩܒܲܠ ܟܠܹܗ ܥܲܡܵܟ݂: ܘܐܸܥܒܸܿܕ ܦܪܝܼܫܵܬ݂ܵܐ: ܕܠܵܐ ܐܸܬ݂ܥܒܸܕ݂ ܐܲܟ݂ܘܵܬ݂ܗܹܝܢ ܒܟ݂ܠܵܗ ܐܲܪܥܵܐ: ܘܲܒ݂ܟ݂ܠܗܘܿܢ ܥܲܡܡܹ̈ܐ: ܘܢܸܚܙܸܐ ܟܠܹܗ ܥܲܡܵܐ ܗܵܢܵܐ ܕܐܲܢ̄ܬ ܒܓ݂ܵܘܹܗ ܥܒ݂ܵܕܹܗ ܕܡܵܪܝܵܐ ܕܕܲܚܝܼܠ ܗ̄ܘܼ ܕܥܵܒܹܕ݂ ܐ̄ܢܵܐ ܥܲܡܵܟ݂.

Respondit Dominus: Ego inibo pactum videntibus cunctis: signa faciam quæ numquam visa sunt super terram, nec in ullis gentibus, ut cernat populus iste, in cujus es medio, opus Domini terribile quod facturus sum.

Եւ ասէ Տէր ցՄովսէս``. Ահա ես դնեմ ընդ քեզ ուխտ. առաջի ամենայն ժողովրդեան քո արարից սքանչելիս որ ոչ եղեն յամենայն երկրի եւ յամենայն ազգս. եւ տեսցէ ամենայն ժողովուրդդ յորս ես դու ի միջի դոցա` զգործս Տեառն. զի զարմանալիք իցեն զոր եսս արարից ձեզ:

და ჰრქუა უფალმან მოსეს: აჰა ესერა, მე აღგითქუამ შენ აღთქუმასა წინაშე ყოვლისა ერისა შენისა და ვქმნე დიდებული, რომელი არა ყოფილ არს ყოველსა ქუეყანასა. და იხილოს ყოველმან ნათესავმან მაგან, რომელთა შორის ხარ შენ საქმედ უფლისა. 10

10 And he said, Behold, I make a covenant: before all thy people I will do marvels, such as have not been done in all the earth, nor in any nation: and all the people among which thou art shall see the work of the LORD: for it is a terrible thing that I will do with thee.

יא. שׁמָר לְךָ אֵת אֲשֶׁר אָנֹכִי מְצַוְּךָ הַיּוֹם הִנְנִי גֹרֵשׁ מִפָּנֶיךָ אֶת הָאֱמֹרִי וְהַכְּנַעֲנִי וְהַחִתִּי וְהַפְּרִזִּי וְהַחִוִּי וְהַיְבוּסִי:

πρόσεχε σὺ πάντα ὅσα ἐγὼ ἐντέλλομαί σοι ἰδοὺ ἐγὼ ἐκβάλλω πρὸ προσώπου ὑμῶν τὸν Αμορραῖον καὶ Χαναναῖον καὶ Χετταῖον καὶ Φερεζαῖον καὶ Ευαῖον καὶ Γεργεσαῖον καὶ Ιεβουσαῖον

11 ܛܲܪ ܡܸܕܸܿܡ ܕܲܡܦܲܩܸܕ݂ ܐ̄ܢܵܐ ܠܵܟ݂ ܝܵܘܡܵܢܵܐ: ܗܵܐ ܚܵܪܸܒ݂ ܐ̄ܢܵܐ ܡܼܢ ܩܕ݂ܵܡܲܝܟ: ܟܢܲܥܢܵܝܹ̈ܐ: ܘܐܵܡܘܿܪ̈ܵܝܹܐ: ܘܚܹܝܬ݂ܵܝܹ̈ܐ ܘܦܲܪ̈ܙܵܝܹܐ: ܘܚܵܘܵܝܹ̈ܐ ܘܝܵܒ݂ܘܿܣܵܝܹ̈ܐ.

Observa cuncta quæ hodie mando tibi: ego ipse ejiciam ante faciem tuam Amorrhæum, et Chananæum, et Hethæum, Pherezæum quoque, et Hevæum, et Jebusæum.

Զգոյշ լեր դու ամենայնի զոր միանգամ ես պատուիրեմ քեզ այսօր. ահաւասիկ ես մերժեմ յերեսաց ձերոց զԱմովրհացին եւ զՔանանացին եւ զՔետացին եւ զՓերեզացին եւ զԽեւացին եւ զԳերգեսացին`` եւ զՅեբուսացին:

რამეთუ საკჳრველ იყო, რომელ გიყო შენ, ეკრძალე ყოველსა, რომელსა გამცნებ შენ, და აჰა, მე განვასხნე პირისაგან თქუენისა ამორეველნი იგი, და ქანანელნი, და ქეტელნი, და ფერეზელნი, და ეველნი, და გერგესეველნი, და იაბოსელნი. 11

11 Observe thou that which I command thee this day: behold, I drive out before thee the Amorite, and the Canaanite, and the Hittite, and the Perizzite, and the Hivite, and the Jebusite.

יב. הִשָּׁמֶר לְךָ פֶּן תִּכְרֹת בְּרִית לְיוֹשֵׁב הָאָרֶץ אֲשֶׁר אַתָּה בָּא עָלֶיהָ פֶּן יִהְיֶה לְמוֹקֵשׁ בְּקִרְבֶּךָ:

πρόσεχε σεαυτῷ μήποτε θῇς διαθήκην τοῖς ἐγκαθημένοις ἐπὶ τῆς γῆς εἰς ἣν εἰσπορεύῃ εἰς αὐτήν μή σοι γένηται πρόσκομμα ἐν ὑμῖν

12 ܐܸܙܕܲܗܪ ܠܵܐ ܬܩܝܼܡ ܩܝܵܡܵܐ ܠܝܲܬ݂ܒܲܝ ܐܲܪܥܵܐ ܕܐܵܙܹܠ ܐܲܢ̄ܬ ܠܘܵܬ݂ܗܘܿܢ: ܕܠܵܐ ܢܸܗܘܘܿܢ ܠܵܟ݂ ܠܬ݂ܘܼܩܠܬ݂ܵܐ.

Cave ne umquam cum habitatoribus terræ illius jungas amicitias, quæ sint tibi in ruinam:

Զգոյշ լեր անձին քում, գուցէ դնիցես ուխտ ընդ բնակիչս երկրին, յոր դու մտանիցես ի նոսա, գուցէ լինիցի ձեզ գայթակղութիւն:

ეკრძალე თავსა შენსა, ნუუკუე აღუთქუა აღთქუმა მკჳდრთა თანა მის ქუეყანისათა, რომელსა-იგი შეხვალ შენ, ნუუკუე გექმნეს საცთურ. 12

12 Take heed to thyself, lest thou make a covenant with the inhabitants of the land whither thou goest, lest it be for a snare in the midst of thee:

יג. כִּי אֶת מִזְבְּחֹתָם תִּתֹּצוּן וְאֶת מַצֵּבֹתָם תְּשַׁבֵּרוּן וְאֶת אֲשֵׁרָיו תִּכְרֹתוּן:

τοὺς βωμοὺς αὐτῶν καθελεῖτε καὶ τὰς στήλας αὐτῶν συντρίψετε καὶ τὰ ἄλση αὐτῶν ἐκκόψετε καὶ τὰ γλυπτὰ τῶν θεῶν αὐτῶν κατακαύσετε ἐν πυρί

13 ܡܲܕ݂ܒܿܚܲܝܗܘܿܢ ܥܲܩܲܪ: ܘܩܵܝܡܵܬ݂ܗܘܿܢ ܬܲܒܲܪ: ܘܕܸܚܠܵܬ݂ܗܘܿܢ ܦܲܣܸܩ.

sed aras eorum destrue, confringe statuas, lucosque succide:

Զբագինս նոցա կործանեսջիք, եւ զարձանս նոցա փշրեսջիք, եւ զանտառս նոցա կոտորեսջիք, եւ զդրօշեալս դից նոցա հրով այրեսջիք:

ბომონნი მათი დაარღჳე და ძეგლები მათი შეჰმუსრენ, და სერტყები მათი მოჰკაფენ და გამოქანდაკებულნი იგი ღმერთთა მათთანი დაწვენ ცეცხლითა. 13

13 But ye shall destroy their altars, break their images, and cut down their groves:

יד. כִּי לֹא תִשְׁתַּחֲוֶה לְאֵל אַחֵר כִּי יְהֹוָה קַנָּא שְׁמוֹ אֵל קַנָּא הוּא:

οὐ γὰρ μὴ προσκυνήσητε θεῷ ἑτέρῳ ὁ γὰρ κύριος ὁ θεὸς ζηλωτὸν ὄνομα θεὸς ζηλωτής ἐστιν

14 ܠܵܐ ܬܸܣܓܿܘܿܕ݂ ܠܐܲܠܵܗ ܐ̄ܚܪܹܝܢ: ܡܸܛܠ ܕܡܵܪܝܵܐ ܛܲܢܵܢܵܐ ܫܡܹܗ: ܐܲܠܵܗܵܐ ܗ̄ܘܼ ܛܲܢܵܢܵܐ.

noli adorare deum alienum. Dominus zelotes nomen ejus; Deus est æmulator.

Եւ մի՛ պագանիցէք երկիր աստուածոց օտարաց. զի Տէր Աստուածդ` անուն նախանձելի է``, Աստուած նախանձոտ է:

რამეთუ არა ჴელ-გეწიფების თქუენ თაყუანის-ცემად ღმერთთა უცხოთა, რამეთუ უფალი ღმერთი მოშურნე სახელი არს, ღმერთი მოშურნე არს. 14

14 For thou shalt worship no other god: for the LORD, whose name is Jealous, is a jealous God:

טו. פֶּן תִּכְרֹת בְּרִית לְיוֹשֵׁב הָאָרֶץ וְזָנוּ אַחֲרֵי אֱלֹהֵיהֶם וְזָבְחוּ לֵאלֹהֵיהֶם וְקָרָא לְךָ וְאָכַלְתָּ מִזִּבְחוֹ:

μήποτε θῇς διαθήκην τοῖς ἐγκαθημένοις πρὸς ἀλλοφύλους ἐπὶ τῆς γῆς καὶ ἐκπορνεύσωσιν ὀπίσω τῶν θεῶν αὐτῶν καὶ θύσωσι τοῖς θεοῖς αὐτῶν καὶ καλέσωσίν σε καὶ φάγῃς τῶν θυμάτων αὐτῶν

15 ܠܵܐ ܬܩܝܼܡ ܩܝܵܡܵܐ ܥܲܡ ܝܲܬ݂ܒܲܝ ܐܲܪܥܵܐ: ܕܠܵܐ ܢܸܛܥܘܿܢ ܒܵܬܲܪ ܕܸܚܠܵܬ݂ܗܘܿܢ: ܘܲܢܕܲܒܿܚܘܼܢ ܠܐܲܠܵܗܲܝܗܘܿܢ: ܘܢܸܩܪܘܿܢܵܟ݂ ܘܬܹܐܟ݂ܘܿܠ ܡܼܢ ܕܸܒ݂ܚܲܝܗܘܿܢ.

Ne ineas pactum cum hominibus illarum regionum: ne, cum fornicati fuerint cum diis suis, et adoraverint simulacra eorum, vocet te quispiam ut comedas de immolatis.

Գուցէ դնիցեն ուխտ ընդ բնակիչս երկրին, եւ պոռնկիցին զկնի դից նոցա, եւ զոհիցեն աստուածոց նոցա, եւ կոչիցեն զքեզ, եւ ուտիցես ի զոհից նոցա:

ნუუკუე აღუთქუა აღთქუმაჲ მკჳდრთა მის ქუეყანისათა და ისიძჳდეთ კუალსა მას შედგომად ღმერთთა მათთასა, დაუკლვიდენ კერპთა მათთა, და გხადოდიან შენ და სჭამო შენ ნაკერპავი იგი მათი. 15

15 Lest thou make a covenant with the inhabitants of the land, and they go a whoring after their gods, and do sacrifice unto their gods, and one call thee, and thou eat of his sacrifice;

טז. וְלָקַחְתָּ מִבְּנֹתָיו לְבָנֶיךָ וְזָנוּ בְנֹתָיו אַחֲרֵי אֱלֹהֵיהֶן וְהִזְנוּ אֶת בָּנֶיךָ אַחֲרֵי אֱלֹהֵיהֶן:

καὶ λάβῃς τῶν θυγατέρων αὐτῶν τοῖς υἱοῖς σου καὶ τῶν θυγατέρων σου δῷς τοῖς υἱοῖς αὐτῶν καὶ ἐκπορνεύσωσιν αἱ θυγατέρες σου ὀπίσω τῶν θεῶν αὐτῶν καὶ ἐκπορνεύσωσιν τοὺς υἱούς σου ὀπίσω τῶν θεῶν αὐτῶν

16 ܘܬܸܣܲܒ݂ ܡܼܢ ܒܢܵܬ݂ܗܘܿܢ ܠܲܒ݂ܢܲܝܟ: ܘܲܒ݂ܢܵܬ݂ܵܟ݂ ܬܸܬܸܿܠ ܠܲܒ݂ܢܲܝܗܘܿܢ: ܘܢܸܛܥܝܵܢ ܒܢܵܬ݂ܟ݂ܘܿܢ ܒܵܬܲܪ ܐܲܠܵܗܲܝܗܘܿܢ: ܘܢܲܛܥܝܵܢ ܠܲܒ݂ܢܲܝ̈ܟ ܒܵܬܲܪ ܐܲܠܵܗܲܝܗܹܝܢ.

Nec uxorem de filiabus eorum accipies filiis tuis: ne, postquam ipsæ fuerint fornicatæ, fornicari faciant et filios tuos in deos suos.

Եւ առնուցուս ի դստերաց նոցա ուստերաց քոց, եւ ի դստերաց քոց տացես ուստերաց նոցա, եւ պոռնկիցին դստերք քո զկնի նոցա``, եւ պոռնկեցուցանիցեն զուստերս քո զկնի դիցն իւրեանց:

და მოჰგვარნეთ ასულნი მათნი ძეთა თქუენთა, და ასულნი თქუენნი მისცნეთ ძეთა მათთა, და ისიძჳდენ ასულნი შენნი შემგომად კერპთა მათთა, და ძენი შენნი ისიძჳდენ შედგომად კერპთა მათთა. 16

16 And thou take of their daughters unto thy sons, and their daughters go a whoring after their gods, and make thy sons go a whoring after their gods.

יז. אֱלֹהֵי מַסֵּכָה לֹא תַעֲשֶׂה לָּךְ:

καὶ θεοὺς χωνευτοὺς οὐ ποιήσεις σεαυτῷ

17 ܐܲܠܵܗܹ̈ܐ ܕܢܸܣܟܿܬ݂ܵܐ ܠܵܐ ܬܸܥܒܸܿܕ݂ ܠܵܟ݂.

Deos conflatiles non facies tibi.

Եւ աստուածս ձուլածոյս մի՛ առնիցես քեզ:

და ღმერთნი გამოდნობილი არა იქმნეთ. 17

17 Thou shalt make thee no molten gods.

יח. אֶת חַג הַמַּצּוֹת תִּשְׁמֹר שִׁבְעַת יָמִים תֹּאכַל מַצּוֹת אֲשֶׁר צִוִּיתִךָ לְמוֹעֵד חֹדֶשׁ הָאָבִיב כִּי בְּחֹדֶשׁ הָאָבִיב יָצָאתָ מִמִּצְרָיִם:

καὶ τὴν ἑορτὴν τῶν ἀζύμων φυλάξῃ ἑπτὰ ἡμέρας φάγῃ ἄζυμα καθάπερ ἐντέταλμαί σοι εἰς τὸν καιρὸν ἐν μηνὶ τῶν νέων ἐν γὰρ μηνὶ τῶν νέων ἐξῆλθες ἐξ Αἰγύπτου

18 ܥܲܕ݂ܥܹܕ݂ܵܐ ܕܦܲܛܝܼܪܹ̈ܐ ܬܸܛܲܪ: ܫܲܒ݂ܥܵܐ ܝܵܘܡܝܼܢ ܬܹܐܟ݂ܘܿܠ ܦܲܛܝܼܪܵܐ ܐܲܝܟ݂ ܕܦܲܩܸܕ݂ܬܵܟ݂: ܒܙܲܒ݂ܢܵܐ ܕܝܲܪܚܵܐ ܕܗܲܒܵܒܹ̈ܐ: ܡܸܛܠ ܕܲܒ݂ܝܲܪܚܵܐ ܕܗܲܒܵܒܹ̈ܐ ܢܦܲܩܬܿ ܡܼܢ ܡܸܨܪܹܝܢ.

Solemnitatem azymorum custodies. Septem diebus vesceris azymis, sicut præcepi tibi, in tempore mensis novorum: mense enim verni temporis egressus es de Ægypto.

Զտօն բաղարջակերաց պահեսցես. զեւթն օր բաղարջ կերիցես, որպէս պատուիրեցի քեզ, ի ժամանակի իւրում յամսեանն կանխոց. զի յամսեանն կանխոց ելեր յԵգիպտոսէ:

და დღესასწაული უცომოებისა თქუენისა დაიმარხეთ. შჳდ დღე სჭამო უცომოჲ, ვითარცა-იგი გამცენ ჟამსა მას ოდენ თთუესა მას ახალსა, რამეთუ თთუესა მას ახალსა გამოხვედ შენ ქუეყანით ეგჳპტით. 18

18 The feast of unleavened bread shalt thou keep. Seven days thou shalt eat unleavened bread, as I commanded thee, in the time of the month Abib: for in the month Abib thou camest out from Egypt.

יט. כָּל פֶּטֶר רֶחֶם לִי וְכָל מִקְנְךָ תִּזָּכָר פֶּטֶר שׁוֹר וָשֶׂה:

πᾶν διανοῖγον μήτραν ἐμοί τὰ ἀρσενικά πρωτότοκον μόσχου καὶ πρωτότοκον προβάτου

19 ܟܠ ܕܦܵܬܲܚ ܪܵܚܡܵܐ ܠܝܼ ܢܸܗܘܸܐ: ܘܟ݂ܠ ܒܘܼܟ݂ܪܵܐ ܕܲܒ݂ܥܝܼܪܵܟ݂: ܕܬ݂ܵܘܪܹ̈ܐ ܘܕܸܐܡܪܹ̈ܐ.

Omne quod aperit vulvam generis masculini, meum erit. De cunctis animantibus, tam de bobus, quam de ovibus, meum erit.

Ամենայն արու որ բանայ զարգանդ` ինձ լիցի, եւ ամենայն արուք անասնոյ քո, անդրանիկն արջառոյ եւ անդրանիկն ոչխարի:

ყოველმან, რომელმან პირველად განაღოს საშოჲ წულან, ჩემი არს. 19

19 All that openeth the matrix is mine; and every firstling among thy cattle, whether ox or sheep, that is male.

כ. וּפֶטֶר חֲמוֹר תִּפְדֶּה בְשֶׂה וְאִם לֹא תִפְדֶּה וַעֲרַפְתּוֹ כֹּל בְּכוֹר בָּנֶיךָ תִּפְדֶּה וְלֹא יֵרָאוּ פָנַי רֵיקָם:

καὶ πρωτότοκον ὑποζυγίου λυτρώσῃ προβάτῳ ἐὰν δὲ μὴ λυτρώσῃ αὐτό τιμὴν δώσεις πᾶν πρωτότοκον τῶν υἱῶν σου λυτρώσῃ οὐκ ὀφθήσῃ ἐνώπιόν μου κενός

20 ܘܟ݂ܠ ܒܘܼܟ݂ܪܵܐ ܕܲܒ݂ܥܝܼܪܵܐ ܬܸܦܪܘܿܩ ܒܐܸܡܪܵܐ: ܘܐܸܢ ܠܵܐ ܬܸܦܪܩܝܼܘܗܝ ܬܸܩܛܠܝܼܘܗܝ: ܟܠ ܒܘܼܟ݂ܪܵܐ ܕܲܒ݂ܢܲܝ̈ܟ ܬܸܦܪܘܿܩ: ܘܠܵܐ ܬܸܬ݂ܚܙܘܿܢ ܩܕ݂ܵܡܲܝ ܣܪܝܼܩܵܐܝܼܬ݂.

Primogenitum asini redimes ove: sin autem nec pretium pro eo dederis, occidetur. Primogenitum filiorum tuorum redimes: nec apparebis in conspectu meo vacuus.

Եւ զանդրանիկն իշոյ փրկեսցես գառամբ. ապա թէ ոչ փրկեսցես զնա, զգինս նորա տացես``: Զամենայն անդրանիկս որդւոց քոց փրկեսցես. եւ ձեռնունայն առաջի իմ մի՛ երեւեսցին:

პირმშოჲ ზროხათა და პირმშოჲ ცხოვართა და პირმშოჲ კარაულისაჲ იჴსნე ცხოვართა, უკეთუ არა იჴსნე, სასყიდელი მისცე მისი. ყოველი პირმშოჲ ძე შენი იჴსნე. არა მეჩუენო წინაშე ჩემსა ცალიერი. 20

20 But the firstling of an ass thou shalt redeem with a lamb: and if thou redeem him not, then shalt thou break his neck. All the firstborn of thy sons thou shalt redeem. And none shall appear before me empty.

כא. שֵׁשֶׁת יָמִים תַּעֲבֹד וּבַיּוֹם הַשְּׁבִיעִי תִּשְׁבֹּת בֶּחָרִישׁ וּבַקָּצִיר תִּשְׁבֹּת:

ἓξ ἡμέρας ἐργᾷ τῇ δὲ ἑβδόμῃ καταπαύσεις τῷ σπόρῳ καὶ τῷ ἀμήτῳ καταπαύσεις

21 ܫܬܵܐ ܝܵܘܡܝܼܢ ܬܸܦܠܘܿܚ: ܘܲܒ݂ܝܵܘܡܵܐ ܫܒ݂ܝܼܥܵܝܵܐ ܬܸܬܸܿܢܝܼܚ: ܒܙܲܪܥܵܐ ܘܒܲܚܨܵܕܵܐ ܬܸܬܸܿܢܝܼܚ.

Sex diebus operaberis; die septimo cessabis arare et metere.

Զվեց օր գործեսցես, եւ յաւուրն եւթներորդի հանգիցես. ի սերմանս եւ ի հունձս հանգիցես:

ექუს დღე იქმოდე და მეშჳდესა დღესა დააცადე თესლი შენი და სამკალი შენი დააცადე. 21

21 Six days thou shalt work, but on the seventh day thou shalt rest: in earing time and in harvest thou shalt rest.

כב. וְחַג שָׁבֻעֹת תַּעֲשֶׂה לְךָ בִּכּוּרֵי קְצִיר חִטִּים וְחַג הָאָסִיף תְּקוּפַת הַשָּׁנָה:

καὶ ἑορτὴν ἑβδομάδων ποιήσεις μοι ἀρχὴν θερισμοῦ πυρῶν καὶ ἑορτὴν συναγωγῆς μεσοῦντος τοῦ ἐνιαυτοῦ

22 ܘܥܲܕ݂ܥܹܕ݂ܵܐ ܕܫܵܒ݂ܘܿܥܵܐ ܬܸܥܒܸܿܕ ܠܵܟ݂: ܪܹܫ ܚܨܵܕܵܐ ܕܚܸܛܹ̈ܐ: ܘܚܲܓܵܐ ܕܲܚܡܵܠܵܐ ܒܡܲܦܩܵܗ ܕܫܲܢ̄ܬܵܐ.

Solemnitatem hebdomadarum facies tibi in primitiis frugum messis tuæ triticeæ, et solemnitatem, quando redeunte anni tempore cuncta conduntur.

Եւ տօն եւթներորդաց արասցես ինձ ի սկզբան հնձոց ցորենոյ, եւ զտօն արմտեաց ամփոփելոյ` յընդմիջել տարւոյն:

დღესასწაული იგი ჩემი შჳდეულთაჲ ჰყო დასაბამსა იფქლის მკასა, დღესაწაული ნაყოფის შეკრებისაჲ, განსაზოგებელისა წელიწდისასა. 22

22 And thou shalt observe the feast of weeks, of the firstfruits of wheat harvest, and the feast of ingathering at the year's end.

כג. שָׁלשׁ פְּעָמִים בַּשָּׁנָה יֵרָאֶה כָּל זְכוּרְךָ אֶת פְּנֵי הָאָדֹן יְהֹוָה אֱלֹהֵי יִשְׂרָאֵל:

τρεῖς καιροὺς τοῦ ἐνιαυτοῦ ὀφθήσεται πᾶν ἀρσενικόν σου ἐνώπιον κυρίου τοῦ θεοῦ Ισραηλ

23 ܬܠܵܬ݂ ܙܲܒ݂ܢܝܼܢ ܒܫܲܢ̄ܬܵܐ ܢܸܬ݂ܚܙܸܐ ܟܠ ܕܘܼܟ݂ܪܵܢܵܟ݂ ܩܕ݂ܵܡ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܐ ܕܝܼܣܪܵܝܹܠ.

Tribus temporibus anni apparebit omne masculinum tuum in conspectu omnipotentis Domini Dei Israël.

Երիս ժամանակս ի տարւոջ երեւեսցի ամենայն արու մանուկ քո առաջի Տեառն Աստուծոյ Իսրայելի:

სამგზის წელიწადსა ეჩუენოს ყოველი პირმშოჲ შენი წინაშე უფლისა ღმრთისა ისრაჱლისა. 23

ΛΕʹ

23 Thrice in the year shall all your menchildren appear before the LORD God, the God of Israel.

כד. כִּי אוֹרִישׁ גּוֹיִם מִפָּנֶיךָ וְהִרְחַבְתִּי אֶת גְּבֻלֶךָ וְלֹא יַחְמֹד אִישׁ אֶת אַרְצְךָ בַּעֲלֹתְךָ לֵרָאוֹת אֶת פְּנֵי יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ שָׁלשׁ פְּעָמִים בַּשָּׁנָה:

ὅταν γὰρ ἐκβάλω τὰ ἔθνη πρὸ προσώπου σου καὶ πλατύνω τὰ ὅριά σου οὐκ ἐπιθυμήσει οὐδεὶς τῆς γῆς σου ἡνίκα ἂν ἀναβαίνῃς ὀφθῆναι ἐναντίον κυρίου τοῦ θεοῦ σου τρεῖς καιροὺς τοῦ ἐνιαυτοῦ

24 ܡܸܛܠ ܕܐܸܚܪܘܿܒ݂ ܥܲܡܡܹ̈ܐ ܡܼܢ ܩܕ݂ܵܡܲܝܟ: ܘܐܲܦ̮ܬܸܿܐ ܬܚܘܼܡܵܟ݂: ܘܠܵܐ ܢܸܪܲܓ݂ ܐ̄ܢܵܫ ܐܲܪܥܵܟ݂: ܡܵܐ ܕܣܵܠܹܩ ܐܲܢ̄ܬ ܠܡܸܬ݂ܚܙܵܝܘܼ ܩܕ݂ܵܡ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܬܠܵܬ݂ ܙܲܒ݂ܢܝܼܢ ܒܫܲܢ̄ܬܵܐ.

Cum enim tulero gentes a facie tua, et dilatavero terminos tuos, nullus insidiabitur terræ tuæ, ascendente te, et apparente in conspectu Domini Dei tui ter in anno.

Քանզի մերժեցից զազգսն յերեսաց քոց. եւ ընդարձակեցից զսահմանս քո, եւ ոչ ոք իցէ որ ակն դնիցէ երկրին քում, յորժամ ելանիցես երեւել առաջի Տեառն Աստուծոյ քո երիս ժամանակս ի տարւոջ:

რაჟამს განვასხნე ნათვსავნი იგი პირისაგან შენისა და განვავრცნე საზღვარნი შენნი, არავის გულმან უთქუას ქუეუანისათჳს შენისა, რაჟამს აღხჳდოდე შენ შემთხუევად წინაშე უფლისა ღმრთისა შენისა სამგზის წელიწადსა. 24

24 For I will cast out the nations before thee, and enlarge thy borders: neither shall any man desire thy land, when thou shalt go up to appear before the LORD thy God thrice in the year.

כה. לֹא תִשְׁחַט עַל חָמֵץ דַּם זִבְחִי וְלֹא יָלִין לַבֹּקֶר זֶבַח חַג הַפָּסַח:

οὐ σφάξεις ἐπὶ ζύμῃ αἷμα θυμιαμάτων μου καὶ οὐ κοιμηθήσεται εἰς τὸ πρωὶ θύματα τῆς ἑορτῆς τοῦ πασχα

25 ܠܵܐ ܬܸܟܿܘܿܣ ܥܲܠ ܚܲܡܝܼܥܵܐ ܕܡܵܐ ܕܕܸܒ݂ܚܬ݂ܵܐ: ܘܠܵܐ ܢܒ݂ܘܼܬ݂ ܠܨܲܦܪܵܐ ܕܸܒ݂ܚܵܐ ܕܥܲܕ݂ܥܹܕ݂ܵܐ ܕܦܸܨܚܵܐ.

Non immolabis super fermento sanguinem hostiæ meæ: neque residebit mane de victima solemnitatis Phase.

Մի՛ զենուցուս ի վերայ խմորելոյ զարիւն զոհից իմոց, եւ մի՛ ելանիցէ յայգ զենումն տօնի զատկի:

არა დაჰკლა ცომსა ზედა სისხლი საკლველთა ჩემთაჲ. და არა დაადგრეს განთიადმდე საკლველი დღესასწაულისა მის ვნებათა. 25

25 Thou shalt not offer the blood of my sacrifice with leaven; neither shall the sacrifice of the feast of the passover be left unto the morning.

כו. רֵאשִׁית בִּכּוּרֵי אַדְמָתְךָ תָּבִיא בֵּית יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ לֹא תְבַשֵּׁל גְּדִי בַּחֲלֵב אִמּוֹ:

τὰ πρωτογενήματα τῆς γῆς σου θήσεις εἰς τὸν οἶκον κυρίου τοῦ θεοῦ σου οὐ προσοίσεις ἄρνα ἐν γάλακτι μητρὸς αὐτοῦ

26 ܪܹܫ ܥܲܠܠܵܬ݂ܵܗ ܕܐܲܪܥܵܟ݂ ܬܲܝܬܸܿܐ ܠܒܲܝܬܹܿܗ ܕܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܠܵܐ ܬܒܲܫܸܠ ܓܲܕ݂ܝܵܐ ܒܚܲܠܒ݂ܵܐ ܕܐܸܡܹܗ.

Primitias frugum terræ tuæ offeres in domo Domini Dei tui. Non coques hædum in lacte matris suæ.

Զառաջին արմտիս երկրի քո տարցիս ի տուն Տեառն Աստուծոյ քո: Մի՛ եփեսցես զգառն ի կաթն մօր իւրոյ:

პირველი ნაყოფი ქუეყანისა შეიღო ტაძრად უფლისა ღმრთისა შენისა. არა შეაგბო კრავი სძითა დედისა თჳსისათა. 26

26 The first of the firstfruits of thy land thou shalt bring unto the house of the LORD thy God. Thou shalt not seethe a kid in his mother's milk.

כז. וַיֹּאמֶר יְהֹוָה אֶל משֶׁה כְּתָב לְךָ אֶת הַדְּבָרִים הָאֵלֶּה כִּי עַל פִּי הַדְּבָרִים הָאֵלֶּה כָּרַתִּי אִתְּךָ בְּרִית וְאֶת יִשְׂרָאֵל:

καὶ εἶπεν κύριος πρὸς Μωυσῆν γράψον σεαυτῷ τὰ ῥήματα ταῦτα ἐπὶ γὰρ τῶν λόγων τούτων τέθειμαί σοι διαθήκην καὶ τῷ Ισραηλ

27 ܘܐܸܡܲܪ ܡܵܪܝܵܐ ܠܡܘܼܫܹܐ: ܟܬ݂ܘܿܒ݂ ܠܵܟ݂ ܗܵܠܹܝܢ ܦܸܬ݂ܓ݂ܵܡܹ̈ܐ: ܕܡܸܛܠ ܗܵܠܹܝܢ ܦܸܬ݂ܓ݂ܵܡܹ̈ܐ ܐܲܩܝܼܡܬ ܥܲܡܵܟ݂ ܩܝܵܡܵܐ: ܘܥܲܡ ܟܠܹܗ ܝܼܣܪܵܝܹܠ.

Dixitque Dominus ad Moysen: Scribe tibi verba hæc, quibus et tecum et cum Israël pepigi fœdus.

Եւ ասէ Տէր ցՄովսէս. Գրեա դու քեզ զպատգամսդ զայդոսիկ. զի այդու բանիւ դնիցեմ ուխտ ընդ քեզ եւ ընդ իս:

ჰრქუა უფალმან მოსეს: დაწერენ თავისა შენისა სიტყუანი ესე, რამეთუ ამათ სიტყვათა ზედა დაგიდებ შენ საშჯელსა ისრაჱლისასა. 27

27 And the LORD said unto Moses, Write thou these words: for after the tenor of these words I have made a covenant with thee and with Israel.

כח. וַיְהִי שָׁם עִם יְהֹוָה אַרְבָּעִים יוֹם וְאַרְבָּעִים לַיְלָה לֶחֶם לֹא אָכַל וּמַיִם לֹא שָׁתָה וַיִּכְתֹּב עַל הַלֻּחֹת אֵת דִּבְרֵי הַבְּרִית עֲשֶׂרֶת הַדְּבָרִים:

καὶ ἦν ἐκεῖ Μωυσῆς ἐναντίον κυρίου τεσσαράκοντα ἡμέρας καὶ τεσσαράκοντα νύκτας ἄρτον οὖκ ἔφαγεν καὶ ὕδωρ οὐκ ἔπιεν καὶ ἔγραψεν τὰ ῥήματα ταῦτα ἐπὶ τῶν πλακῶν τῆς διαθήκης τοὺς δέκα λόγους

28 ܘܲܗܘܵܐ ܬܲܡܵܢ ܥܲܡ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܪܒܿܥܝܼܢ ܐܝܼܡܵܡܝܼܢ ܘܐܲܪܒܿܥܝܼܢ ܠܲܝܠܵܘܵܢ: ܠܲܚܡܵܐ ܠܵܐ ܐܸܟܲܠ ܘܡܲܝܵܐ ܠܵܐ ܐܸܫܬܿܝܼ: ܘܲܟ݂ܬܲܒ݂ ܥܲܠ ܠܘܼܚܹ̈ܐ ܕܟܹܐܦܵܐ ܡܸܠܲܝ ܩܝܵܡܵܐ: ܥܸܣܪܵܐ ܦܸܬ݂ܓ݂ܵܡܝܼܢ.

Fuit ergo ibi cum Domino quadraginta dies et quadraginta noctes: panem non comedit, et aquam non bibit, et scripsit in tabulis verba fœderis decem.

Եւ էր Մովսէս առաջի Տեառն զքառասուն տիւ եւ զքառասուն գիշեր. հաց ոչ եկեր եւ ջուր ոչ արբ. եւ գրեաց ի վերայ տախտակացն զբանս ուխտի զտասն պատգամացն:

და იყო მუნ მოსე წინაშე უფლისა ორმეოც დღე და ორმეოც ღამე. პური არა ჭამა და წყალი არა სუა და აღწერნა სიტყუანი ესე სჯულისანი ფიცართა ათნი იგი სიტყუანი. 28

28 And he was there with the LORD forty days and forty nights; he did neither eat bread, nor drink water. And he wrote upon the tables the words of the covenant, the ten commandments.

כט. וַיְהִי בְּרֶדֶת משֶׁה מֵהַר סִינַי וּשְׁנֵי לֻחֹת הָעֵדֻת בְּיַד משֶׁה בְּרִדְתּוֹ מִן הָהָר וּמשֶׁה לֹא יָדַע כִּי קָרַן עוֹר פָּנָיו בְּדַבְּרוֹ אִתּוֹ:

ὡς δὲ κατέβαινεν Μωυσῆς ἐκ τοῦ ὄρους καὶ αἱ δύο πλάκες ἐπὶ τῶν χειρῶν Μωυσῆ καταβαίνοντος δὲ αὐτοῦ ἐκ τοῦ ὄρους Μωυσῆς οὐκ ᾔδει ὅτι δεδόξασται ἡ ὄψις τοῦ χρώματος τοῦ προσώπου αὐτοῦ ἐν τῷ λαλεῖν αὐτὸν αὐτῷ

29 ܘܟܲܕ݂ ܢܚܸܬ݂ ܡܘܼܫܹܐ ܡܼܢ ܛܘܼܪܵܐ ܕܣܝܼܢܲܝ: ܬܲܪܬܹܿܝܢ ܠܘܼܚܹ̈ܐ ܕܣܵܗܕܿܘܼܬ݂ܵܐ ܒܐܝܼܕܹܗ ܕܡܘܼܫܹܐ: ܟܲܕ݂ ܢܚܸܬ݂ ܡܼܢ ܛܘܼܪܵܐ: ܘܡܘܼܫܹܐ ܠܵܐ ܝܼܕܲܥ ܕܐܸܙܕܲܗܝܼ ܡܸܫܟܵܐ ܕܐܲܦܵܘܗܝ ܟܲܕ݂ ܡܲܠܸܠ ܥܲܡܹܗ.

Cumque descenderet Moyses de monte Sinai, tenebat duas tabulas testimonii, et ignorabat quod cornuta esset facies sua ex consortio sermonis Domini.

Մինչդեռ իջանէր Մովսէս ի լեռնէն Սինայ, եւ երկոքին տախտակքն ուխտի ի ձեռս Մովսիսի էին, եւ յիջանել իւրում ի լեռնէ անտի` ոչ գիտէր Մովսէս եթէ փառաւորեալ իցէ տեսիլ գունոյ`` երեսաց նորա ի խօսել նորա ընդ նմա:

და ვითარცა გარდამოვიდა მოსე მთისა მისგან სინაჲსა, და ორნი ფიცარნი იგი ჴელთა შინა მოსესთა და გარდამო-რა-ჰჴდა მიერ მთით მოსე, არა უწყოდა, რამეთუ დიდებულ იყო ფერი პირისა მოსესი სიტყჳთა მით მისითა ღმრთისა მიმართ. 29

29 And it came to pass, when Moses came down from mount Sinai with the two tables of testimony in Moses' hand, when he came down from the mount, that Moses wist not that the skin of his face shone while he talked with him.

ל. וַיַּרְא אַהֲרֹן וְכָל בְּנֵי יִשְׂרָאֵל אֶת משֶׁה וְהִנֵּה קָרַן עוֹר פָּנָיו וַיִּירְאוּ מִגֶּשֶׁת אֵלָיו:

καὶ εἶδεν Ααρων καὶ πάντες οἱ πρεσβύτεροι Ισραηλ τὸν Μωυσῆν καὶ ἦν δεδοξασμένη ἡ ὄψις τοῦ χρώματος τοῦ προσώπου αὐτοῦ καὶ ἐφοβήθησαν ἐγγίσαι αὐτοῦ

30 ܘܲܚܙܵܐ ܐܲܗܪܘܿܢ ܘܟ݂ܠܹܗ ܝܼܣܪܵܝܹܠ ܐܲܦܵܘܗܝ ܕܡܘܼܫܹܐ: ܕܐܸܙܕܲܗܝܼ ܡܸܫܟܵܐ ܕܐܲܦܵܘܗܝ ܕܡܘܼܫܹܐ: ܘܲܕ݂ܚܸܠܘ ܠܡܸܩܪܲܒ݂ ܠܘܵܬܹܗ.

Videntes autem Aaron et filii Israël cornutam Moysi faciem, timuerunt prope accedere.

Եւ ետես Ահարոն եւ ամենայն որդիքն Իսրայելի զՄովսէս, եւ էր փառաւորեալ տեսիլ գունոյ`` երեսաց նորա, եւ երկեան մերձենալ ի նա:

და იხილა აჰრონ და ყოველთა ძეთა ისრაჱლისათა მოსე. და იყო დიდებულ წინაშე ფერი პირისა მოსესი. და შეეშინა მიახლებად მისა. 30

30 And when Aaron and all the children of Israel saw Moses, behold, the skin of his face shone; and they were afraid to come nigh him.

לא. וַיִּקְרָא אֲלֵהֶם משֶׁה וַיָּשֻׁבוּ אֵלָיו אַהֲרֹן וְכָל הַנְּשִׂאִים בָּעֵדָה וַיְדַבֵּר משֶׁה אֲלֵהֶם:

καὶ ἐκάλεσεν αὐτοὺς Μωυσῆς καὶ ἐπεστράφησαν πρὸς αὐτὸν Ααρων καὶ πάντες οἱ ἄρχοντες τῆς συναγωγῆς καὶ ἐλάλησεν αὐτοῖς Μωυσῆς

31 ܘܲܩܪܵܐ ܐܸܢܘܿܢ ܡܘܼܫܹܐ: ܘܐܸܬ݂ܵܘ ܠܘܵܬܹܗ ܐܲܗܪܘܿܢ ܘܟ݂ܠܗܘܿܢ ܪܵܘܪ̈ܒ݂ܵܢܹܐ ܕܲܟ݂ܢܘܼܫܬܵܐ: ܘܡܲܠܸܠ ܡܘܼܫܹܐ ܥܲܡܗܘܿܢ.

Vocatique ab eo, reversi sunt tam Aaron, quam principes synagogæ. Et postquam locutus est ad eos,

Եւ կոչեաց զնոսա Մովսէս, եւ դարձան առ նա Ահարոն եւ ամենայն իշխանք ժողովրդեանն, եւ խօսեցաւ Մովսէս ընդ նոսա:

და უწოდა მათ მოსე და მოიქცეს მისა აჰრონ და ყოველნი მთავარნი კრებულისანი და ეტყოდა მათ მოსე. 31

31 And Moses called unto them; and Aaron and all the rulers of the congregation returned unto him: and Moses talked with them.

לב. וְאַחֲרֵי כֵן נִגְּשׁוּ כָּל בְּנֵי יִשְׂרָאֵל וַיְצַוֵּם אֵת כָּל אֲשֶׁר דִּבֶּר יְהֹוָה אִתּוֹ בְּהַר סִינָי:

καὶ μετὰ ταῦτα προσῆλθον πρὸς αὐτὸν πάντες οἱ υἱοὶ Ισραηλ καὶ ἐνετείλατο αὐτοῖς πάντα ὅσα ἐλάλησεν κύριος πρὸς αὐτὸν ἐν τῷ ὄρει Σινα

32 ܘܗܵܝܕܹܿܝܢ ܩܪܸܒ݂ܘ ܠܘܵܬܹܗ ܟܠܗܘܿܢ ܒܢܲܝ ܝܼܣܪܵܝܹܠ: ܘܦܲܩܸܕ݂ ܐܸܢܘܿܢ ܟܠܡܸܕܸܿܡ ܕܡܲܠܸܠ ܡܵܪܝܵܐ ܥܲܡܹܗ ܒܛܘܼܪܵܐ ܕܣܝܼܢܲܝ.

venerunt ad eum etiam omnes filii Israël: quibus præcepit cuncta quæ audierat a Domino in monte Sinai.

Եւ ապա մերձեցան առ նա ամենայն որդիքն Իսրայելի. եւ պատմեաց նոցա զամենայն զոր խօսեցաւ ընդ նմա Տէր ի լերինն Սինայ:

და ამისა შემდგომად მოუჴდეს ძენი ისრაჱლისანი და ამცნო მათ ყოველი, რაოდენსა ეტყოდა უფალი მოსეს მთასა ზედა სინასა. 32

32 And afterward all the children of Israel came nigh: and he gave them in commandment all that the LORD had spoken with him in mount Sinai.

לג. וַיְכַל משֶׁה מִדַּבֵּר אִתָּם וַיִּתֵּן עַל פָּנָיו מַסְוֶה:

καὶ ἐπειδὴ κατέπαυσεν λαλῶν πρὸς αὐτούς ἐπέθηκεν ἐπὶ τὸ πρόσωπον αὐτοῦ κάλυμμα

33 ܘܟܲܕ݂ ܫܲܠܸܡ ܡܘܼܫܹܐ ܕܲܢܡܲܠܸܠ ܥܲܡܗܘܿܢ: ܐܲܪܡܝܼ ܥܲܠ ܐܲܦܵܘܗܝ ܫܘܿܫܸܦܵܐ.

Impletisque sermonibus, posuit velamen super faciem suam.

Եւ իբրեւ դադարեաց ի խօսելոյ անտի ընդ նոսա, արկ`` պատրուակ զերեսօք իւրովք:

და ვითარცა დასცხრა მოსე სიტყუად მათდა მიმართ, დაიბურა საფარველი პირსა მისსა. 32

33 And till Moses had done speaking with them, he put a vail on his face.

לד. וּבְבֹא משֶׁה לִפְנֵי יְהֹוָה לְדַבֵּר אִתּוֹ יָסִיר אֶת הַמַּסְוֶה עַד צֵאתוֹ וְיָצָא וְדִבֶּר אֶל בְּנֵי יִשְׂרָאֵל אֵת אֲשֶׁר יְצֻוֶּה:

ἡνίκα δ᾽ ἂν εἰσεπορεύετο Μωυσῆς ἔναντι κυρίου λαλεῖν αὐτῷ περιῃρεῖτο τὸ κάλυμμα ἕως τοῦ ἐκπορεύεσθαι καὶ ἐξελθὼν ἐλάλει πᾶσιν τοῖς υἱοῖς Ισραηλ ὅσα ἐνετείλατο αὐτῷ κύριος

34 ܘܟܲܕ݂ ܥܵܐܹܠ ܗ̄ܘܵܐ ܡܘܼܫܹܐ ܩܕ݂ܵܡ ܡܵܪܝܵܐ ܕܲܢܡܲܠܸܠ ܥܲܡܹܗ: ܫܵܩܹܠ ܗ̄ܘܵܐ ܠܹܗ ܠܫܘܿܫܸܦܵܐ ܥܕܲܡܵܐ ܕܢܵܦܹܩ: ܘܢܵܦܹܩ ܗ̄ܘܵܐ ܘܐܵܡܲܪ ܠܲܕ݂ܒܹܝܬ݂ ܝܼܣܪܵܝܹܠ ܡܸܕܸܿܡ ܕܡܸܬ݂ܦܲܩܲܕ݂.

Quod ingressus ad Dominum, et loquens cum eo, auferebat donec exiret, et tunc loquebatur ad filios Israël omnia quæ sibi fuerant imperata.

Իբրեւ մտանէր Մովսէս առաջի Տեառն խօսել ընդ նմա, մերկանայր զպատրուակն մինչեւ այսրէն ելանելոյ. եւ իբրեւ ելանէր, խօսէր ընդ ամենայն որդիսն Իսրայելի զոր միանգամ պատուիրեաց նմա Տէր:

და ოდეს შევალნ მოსე წინაშე უფლისა სიტყუად მისა, აღიჴადის საბურველი იგი ვიდრე გამოსლვადმდე მისა და გამო-რა-ვიდის, ეტყჳნ ყოველთა ძეთა ისრაჱლისათა, რაოდენი უბრძანის უფალმან. 33

34 But when Moses went in before the LORD to speak with him, he took the vail off, until he came out. And he came out, and spake unto the children of Israel that which he was commanded.

לה. וְרָאוּ בְנֵי יִשְׂרָאֵל אֶת פְּנֵי משֶׁה כִּי קָרַן עוֹר פְּנֵי משֶׁה וְהֵשִׁיב משֶׁה אֶת הַמַּסְוֶה עַל פָּנָיו עַד בֹּאוֹ לְדַבֵּר אִתּוֹ:

καὶ εἶδον οἱ υἱοὶ Ισραηλ τὸ πρόσωπον Μωυσῆ ὅτι δεδόξασται καὶ περιέθηκεν Μωυσῆς κάλυμμα ἐπὶ τὸ πρόσωπον ἑαυτοῦ ἕως ἂν εἰσέλθῃ συλλαλεῖν αὐτῷ

35 ܘܚܵܙܹܝܢ ܗ̄ܘܵܘ ܒܢܲܝ ܝܼܣܪܵܝܹܠ ܐܲܦܵܘܗܝ ܕܡܘܼܫܹܐ: ܕܐܸܙܕܲܗܝܼ ܡܸܫܟܵܐ ܕܐܲܦܵܘܗܝ ܕܡܘܼܫܹܐ: ܫܵܩܹܠ ܗ̄ܘܵܐ ܡܘܼܫܐ ܠܫܘܿܫܸܦܵܐ ܡܼܢ ܐܲܦܵܘܗܝ: ܡܵܐ ܕܥܵܐܹܠ ܗ̄ܘܵܐ ܕܲܢܡܲܠܸܠ ܥܲܡܹܗ.

Qui videbant faciem egredientis Moysi esse cornutam, sed operiebat ille rursus faciem suam, siquando loquebatur ad eos.

Եւ տեսին որդիքն Իսրայելի զերեսսն Մովսիսի զի փառաւորեալ էր տեսիլ գունոյ`` երեսաց նորա. եւ արկանէր Մովսէս պատրուակ ի վերայ երեսաց իւրոց, մինչեւ անդրէն մտանելոյ եւ խօսելոյ ընդ նմա:

და იხილეს ძეთა ისრაჱლისათა პირი მოსესი, რამეთუ დიდებულ იყო. და დაიბურის მოსე საფარველი პირსა მისსა ვიდრე შესლვადმდე მისა წინაშე უფლისა თანა ზრახვად მისსა. 34

35 And the children of Israel saw the face of Moses, that the skin of Moses' face shone: and Moses put the vail upon his face again, until he went in to speak with him.

לה

ΛΕʹ

ܩܦܠܐܘܢ: ܠܗ.

Cap. 35

ԳԼ. ԼԵ

თავი ოცდამეთხუთმეტე

א. וַיַּקְהֵל משֶׁה אֶת כָּל עֲדַת בְּנֵי יִשְׂרָאֵל וַיֹּאמֶר אֲלֵהֶם אֵלֶּה הַדְּבָרִים אֲשֶׁר צִוָּה יְהֹוָה לַעֲשׂת אֹתָם:

καὶ συνήθροισεν Μωυσῆς πᾶσαν συναγωγὴν υἱῶν Ισραηλ καὶ εἶπεν πρὸς αὐτούς οὗτοι οἱ λόγοι οὓς εἶπεν κύριος ποιῆσαι αὐτούς

1 ܘܟܲܢܸܫ ܡܘܼܫܹܐ ܠܟ݂ܠܵܗ ܟܢܘܼܫܬܵܐ ܕܲܒ݂ܢܲܝ ܝܼܣܪܵܝܹܠ: ܘܐܸܡܲܪ ܠܗܘܿܢ: ܗܵܠܹܝܢ ܦܸܬ݂ܓ݂ܵܡܹ̈ܐ ܕܦܲܩܸܕ݂ ܡܵܪܝܵܐ ܠܡܸܥܒܲܕ.

Igitur congregata omni turba filiorum Israël, dixit ad eos: Hæc sunt quæ jussit Dominus fieri.

Եւ ժողովեաց Մովսէս զամենայն ժողովուրդ որդւոցն Իսրայելի եւ ասէ ցնոսա. Այս բանք են զոր ասաց Տէր առնել զնոսա:

და შეკრიბა მოსე ყოველი კრებული ძეთა ისრაჱლისათა და ჰრქუა მათ: ესე სიტყუანი არიან, რომელნი თქუა უფალმან ყოფად მათდა. 1

1 And Moses gathered all the congregation of the children of Israel together, and said unto them, These are the words which the LORD hath commanded, that ye should do them.

ב. שֵׁשֶׁת יָמִים תֵּעָשֶׂה מְלָאכָה וּבַיּוֹם הַשְּׁבִיעִי יִהְיֶה לָכֶם קֹדֶשׁ שַׁבַּת שַׁבָּתוֹן לַיהֹוָה כָּל הָעֹשֶׂה בוֹ מְלָאכָה יוּמָת:

ἓξ ἡμέρας ποιήσεις ἔργα τῇ δὲ ἡμέρᾳ τῇ ἑβδόμῃ κατάπαυσις ἅγιον σάββατα ἀνάπαυσις κυρίῳ πᾶς ὁ ποιῶν ἔργον ἐν αὐτῇ τελευτάτω

2 ܫܬܵܐ ܝܵܘܡܝܼܢ ܬܸܥܒܸܿܕ ܥܒ݂ܵܕ݂ܵܐ: ܘܝܵܘܡܵܐ ܫܒ݂ܝܼܥܵܝܵܐ ܢܸܗܘܸܐ ܩܲܕܿܝܼܫ: ܫܲܒܬ݂ܵܐ: ܢܝܵܚܵܐ: ܩܘܼܕ݂ܫܵܐ ܠܡܵܪܝܵܐ: ܟܠ ܡܿܢ ܕܢܸܥܒܸܕ ܒܵܗ ܥܒ݂ܵܕ݂ܵܐ ܢܸܬ݂ܩܛܸܠ.

Sex diebus facietis opus: septimus dies erit vobis sanctus, sabbatum, et requies Domini: qui fecerit opus in eo, occidetur.

Զվեց օր գործեսցես զգործ, յաւուրն եւթներորդի հանգիցես. շաբաթ սուրբ է, հանգիստ`` Տեառն. ամենայն որ գործեսցէ ի նմա, սատակեսցի:

ექუს დღე იქმოდეთ საქმესა, ხოლო დღესა მის მეშჳდესა განისუენო, წმიდა არს ესე შაბათი ესე განსუენებაჲ უფლისაჲ. ყოველმან, რომელმან ქმნეს საქმე მას შინა, სიკუდილითა მოკუედინ. 2

2 Six days shall work be done, but on the seventh day there shall be to you an holy day, a sabbath of rest to the LORD: whosoever doeth work therein shall be put to death.

ג. לֹא תְבַעֲרוּ אֵשׁ בְּכֹל משְׁבֹתֵיכֶם בְּיוֹם הַשַּׁבָּת:

οὐ καύσετε πῦρ ἐν πάσῃ κατοικίᾳ ὑμῶν τῇ ἡμέρᾳ τῶν σαββάτων ἐγὼ κύριος

3 ܠܵܐ ܬܵܘܚܕ݂ܘܼܢ ܢܘܼܪܵܐ ܒܟ݂ܠܹܗ ܒܹܝܬ݂ ܡܲܥܡܲܪܟ݂ܘܿܢ ܒܝܵܘܡܵܐ ܕܫܲܒܬ݂ܵܐ.

Non succendetis ignem in omnibus habitaculis vestris per diem sabbati.

Մի՛ լուցցի հուր յամենայն բնակութեան ձերում յաւուր շաբաթուց. զի ես եմ Տէր:

არა აღაგზნეთ ცეცხლი ყოველსავე სამკჳდრებელსა თქუენსა დღესა შაბათსა, რამეთუ მე ვარ უფალი. 3

3 Ye shall kindle no fire throughout your habitations upon the sabbath day.

ד. וַיֹּאמֶר משֶׁה אֶל כָּל עֲדַת בְּנֵי יִשְׂרָאֵל לֵאמֹר זֶה הַדָּבָר אֲשֶׁר צִוָּה יְהֹוָה לֵאמֹר:

καὶ εἶπεν Μωυσῆς πρὸς πᾶσαν συναγωγὴν υἱῶν Ισραηλ λέγων τοῦτο τὸ ῥῆμα ὃ συνέταξεν κύριος λέγων

4 ܘܐܸܡܲܪ ܡܘܼܫܹܐ ܠܟ݂ܠܵܗ ܟܢܘܼܫܬܵܐ ܕܲܒ݂ܢܲܝ ܝܼܣܪܵܝܹܠ: ܗܵܢܵܘ ܦܸܬ݂ܓ݂ܵܡܵܐ ܕܦܲܩܸܕ݂ ܡܵܪܝܵܐ ܠܡܸܥܒܲܕ݂.

Et ait Moyses ad omnem catervam filiorum Israël: Iste est sermo quem præcepit Dominus, dicens:

Եւ խօսեցաւ Մովսէս ընդ ամենայն ժողովրդեան որդւոցն Իսրայելի եւ ասէ. Այս պատգամ է զոր պատուիրեաց Տէր եւ ասէ:

ეტყოდა მოსე ყოველსა მას კრებულსა ძეთა ისრაჱლისათა და თქუა: ესე სიტყუა არს, რომელი გიბრძანა უფალმან და თქუა: 4

4 And Moses spake unto all the congregation of the children of Israel, saying, This is the thing which the LORD commanded, saying,

ה. קְחוּ מֵאִתְּכֶם תְּרוּמָה לַיהֹוָה כֹּל נְדִיב לִבּוֹ יְבִיאֶהָ אֵת תְּרוּמַת יְהֹוָה זָהָב וָכֶסֶף וּנְחשֶׁת:

λάβετε παρ᾽ ὑμῶν αὐτῶν ἀφαίρεμα κυρίῳ πᾶς ὁ καταδεχόμενος τῇ καρδίᾳ οἴσουσιν τὰς ἀπαρχὰς κυρίῳ χρυσίον ἀργύριον χαλκόν

5 ܣܲܒ݂ܘ ܡܸܢܟ݂ܘܿܢ ܦܘܼܪܫܵܢܵܐ ܠܡܵܪܝܵܐ: ܟܠ ܓܲܒ݂ܪܵܐ ܕܐܸܬ݂ܚܲܫܲܒ݂ ܒܠܸܒܹܿܗ: ܢܲܝܬܸܿܐ ܦܘܼܪܫܵܢܵܐ ܠܡܵܪܝܵܐ: ܕܲܗܒ݂ܵܐ: ܘܣܹܐܡܵܐ: ܘܲܢܚܵܫܵܐ.

Separate apud vos primitias Domino. Omnis voluntarius et prono animo offerat eas Domino: aurum et argentum, et æs,

Առէք ի ձէնջ հաս Տեառն. ամենայն ոք զիարդ եւ յօժարեսցէ ի սրտի իւրում, բերցեն պտուղ Տեառն, ոսկի եւ արծաթ, պղինձ:

მოიღეთ თქუენ თავისა თქუენისა შესაწირავად უფლისა. ყოველმან, რომელმან დაიჯეროს გულითა, მოიღოს ნაყოფად პირველად უფლისა ოქროჲ, ვეცხლი და რვალი. 5

5 Take ye from among you an offering unto the LORD: whosoever is of a willing heart, let him bring it, an offering of the LORD; gold, and silver, and brass,

ו. וּתְכֵלֶת וְאַרְגָּמָן וְתוֹלַעַת שָׁנִי וְשֵׁשׁ וְעִזִּים:

ὑάκινθον πορφύραν κόκκινον διπλοῦν διανενησμένον καὶ βύσσον κεκλωσμένην καὶ τρίχας αἰγείας

6 ܘܬܸܟ݂ܠܬ݂ܵܐ: ܘܐܲܪܓܿܘܵܢܵܐ: ܘܨܘܼܒ݂ܥܵܐ ܕܲܙܚܘܿܪܝܼܬ݂ܵܐ: ܘܒ݂ܘܼܨܵܐ ܥܙܝܼܠܵܐ: ܘܣܲܥܪܵܐ ܕܥܸܙܹܐ.

hyacinthum et purpuram, coccumque bis tinctum, et byssum, pilos caprarum,

եւ կապուտակ եւ ծիրանի եւ կարմիր կրկին մանեալ եւ բեհեզ նիւթեալ եւ մազ այծեաց:

ვიაკინთი, და ძოწეული და მეწამული რჩეული, და ზეზი შესთული და თმა თხათა. 6

6 And blue, and purple, and scarlet, and fine linen, and goats' hair,

ז. וְעֹרֹת אֵילִם מְאָדָּמִים וְעֹרֹת תְּחָשִׁים וַעֲצֵי שִׁטִּים:

καὶ δέρματα κριῶν ἠρυθροδανωμένα καὶ δέρματα ὑακίνθινα καὶ ξύλα ἄσηπτα

7 ܘܡܸܫܟܹ̈ܐ ܕܕܸܟ݂ܪܹ̈ܐ ܕܐܸܣܦܲܝܢܝܼܩܵܐ: ܘܡܸܫܟܹ̈ܐ ܕܣܵܣܵܓܿܘܿܢܵܐ: ܘܩܲܝܣܵܐ ܕܐܸܫܟܵܪܥܵܐ.

pellesque arietum rubricatas, et janthinas, ligna setim,

եւ մորթ խոյոց կարմիր ներկեալ, եւ մորթս կապուտակեալս, եւ փայտս անփուտս:

და ტყავი ვერძთა ტარსიკონი, და ტყავი ცისხეული, და ძელი ულპოლველი. 7

7 And rams' skins dyed red, and badgers' skins, and shittim wood,

ח. וְשֶׁמֶן לַמָּאוֹר וּבְשָׂמִים לְשֶׁמֶן הַמִּשְׁחָה וְלִקְטֹרֶת הַסַּמִּים:

8 ܘܡܸܫܚܵܐ ܠܡܲܢܗܵܪܘܼ: ܘܒܸܣܡܹ̈ܐ ܠܡܸܫܚܵܐ ܕܲܡܫܝܼܚܘܼܬ݂ܵܐ: ܘܲܠܥܸܛܪܵܐ ܕܒܸܣܡܹ̈ܐ.

et oleum ad luminaria concinnanda, et ut conficiatur unguentum, et thymiama suavissimum,

եւ եւղ լուսոյ, եւ խունկս իւղոյ օծման, եւ խունկս հանդերձանաց:

და ზეთი სანთებელი, და საკუმეველები იგი ზავებული, და ნელსაცხებელი რჩეული. 8

8 And oil for the light, and spices for anointing oil, and for the sweet incense,

ט. וְאַבְנֵי שֹׁהַם וְאַבְנֵי מִלֻּאִים לָאֵפוֹד וְלַחשֶׁן:

καὶ λίθους σαρδίου καὶ λίθους εἰς τὴν γλυφὴν εἰς τὴν ἐπωμίδα καὶ τὸν ποδήρη

9 ܘܟܹܐܦܹ̈ܐ ܕܒܹܪܘܼܠܵܐ: ܘܟܹܐܦܹ̈ܐ ܕܫܲܠܡܘܼܬ݂ܵܐ: ܠܦܸܕܬ݂ܵܐ ܘܠܲܦܪܝܼܣܵܐ.

lapides onychinos, et gemmas ad ornatum superhumeralis et rationalis.

եւ ականս սարդիոնս եւ ականս զմրուխտս`` եւ ականս ի գիր վակասին, եւ զպճղնաւորն:

და ქვაჲ სარდიონი, და ანთრაკი გამოქანდაკებულად საჴმართა მათ დასაწველთა. 9

9 And onyx stones, and stones to be set for the ephod, and for the breastplate.

י. וְכָל חֲכַם לֵב בָּכֶם יָבֹאוּ וְיַעֲשׂוּ אֵת כָּל אֲשֶׁר צִוָּה יְהֹוָה:

καὶ πᾶς σοφὸς τῇ καρδίᾳ ἐν ὑμῖν ἐλθὼν ἐργαζέσθω πάντα ὅσα συνέταξεν κύριος

10 ܘܟ݂ܠܗܘܿܢ ܚܲܟܿܝܼܡܲܝ ܠܸܒܵܐ ܕܐܝܼܬ݂ ܒܟ݂ܘܿܢ: ܢܹܐܬ݂ܘܼܢ ܘܢܸܥܒܿܕ݂ܘܼܢ ܟܠ ܡܸܕܸܿܡ ܕܦܲܩܸܕ݂ ܡܵܪܝܵܐ.

Quisque vestrum sapiens est, veniat, et faciat quod Dominus imperavit:

Եւ ամենայն որ իմաստուն իցէ սրտիւ ի ձեզ, եկեալ գործեսցէ զամենայն ինչ զոր պատուիրեաց Տէր:

და ყოველივე ბრძენი გონებით თქუენ შორის მოვედინ და იქმოდენ ყოველსავე მას რომელი ბრძანა უფალმან, 10

10 And every wise hearted among you shall come, and make all that the LORD hath commanded;

יא. אֶת הַמִּשְׁכָּן אֶת אָהֳלוֹ וְאֶת מִכְסֵהוּ אֶת קְרָסָיו וְאֶת קְרָשָׁיו אֶת בְּרִיחָו אֶת עַמֻּדָיו וְאֶת אֲדָנָיו:

τὴν σκηνὴν καὶ τὰ παραρρύματα καὶ τὰ καλύμματα καὶ τὰ διατόνια καὶ τοὺς μοχλοὺς καὶ τοὺς στύλους

11 ܡܲܫܟܿܢܵܐ ܘܲܦܪܵܣܹܗ: ܘܲܟ݂ܣܵܝܹܗ: ܘܦܸܪ̈ܦܵܘܗܝ: ܘܕܲܦܵܘܗܝ: ܘܡܘܼܟ݂ܠܵܘܗܝ: ܘܥܲܡܘܼܕ݂ܵܘܗܝ: ܘܣܵܡܟ݂ܵܘܗܝ.

tabernaculum scilicet, et tectum ejus, atque operimentum, annulos, et tabulata cum vectibus, paxillos, et bases:

Զխորանն, եւ զնուարտանս իւր, եւ զվիժակս նորա, եւ զգահակս նորա, եւ զտախտակս նորա, եւ զպարզունակս նորա, եւ զսիւնակս նորա, եւ զխարիսխս նորա:

საქმედ კარავსა მას, და სტოაებსა, და სახურველებსა, და სამაგდარებსა, და მოქლონებსა, და სუეტებსა, და ხარისხთა. 11

11 The tabernacle, his tent, and his covering, his taches, and his boards, his bars, his pillars, and his sockets,

יב. אֶת הָאָרֹן וְאֶת בַּדָּיו אֶת הַכַּפֹּרֶת וְאֵת פָּרֹכֶת הַמָּסָךְ:

καὶ τὴν κιβωτὸν τοῦ μαρτυρίου καὶ τοὺς ἀναφορεῖς αὐτῆς καὶ τὸ ἱλαστήριον αὐτῆς καὶ τὸ καταπέτασμα ~ καὶ τὰ ἱστία τῆς αὐλῆς καὶ τοὺς στύλους αὐτῆς καὶ τοὺς λίθους τῆς σμαράγδου καὶ τὸ θυμίαμα καὶ τὸ ἔλαιον τοῦ χρίσματος

12 ܘܩܹܒ݂ܘܼܬ݂ܵܐ ܘܩܘܼܦܹܝܗ: ܘܚܘܼܣܵܝܵܐ: ܘܐܲܦܲܝ ܬܲܪܥܵܐ ܕܲܦܪܵܣܵܐ.

arcam et vectes, propitiatorium, et velum, quod ante illud oppanditur:

եւ զտապանակն վկայութեան եւ զլծակս նորա, եւ զքաւութիւնն եւ զվարագոյրն, եւ զառագաստ սրահին եւ զսիւնակս նորա, եւ զականսն զմրուխտս, եւ զխունկսն եւ զեւղն օծման:

და კიდობანსა მას საწამებელისასა და აღსაღებელთა მას მისთა. და სალხინებელსა, და კრეტსაბმელსა და განსაბმელსა მას ეზოსასა, და სუეტთა მათ მისთა, და ქვათა მათ ზმარაგდოთა საკმეველთა, და ზეთთა მათ ცხებისათა, 12

12 The ark, and the staves thereof, with the mercy seat, and the vail of the covering,

יג. אֶת הַשֻּׁלְחָן וְאֶת בַּדָּיו וְאֶת כָּל כֵּלָיו וְאֵת לֶחֶם הַפָּנִים:

καὶ τὴν τράπεζαν καὶ πάντα τὰ σκεύη αὐτῆς

13 ܘܦܵܬ݂ܘܿܪܵܐ ܘܩܘܼܦܵܘܗܝ: ܘܟ݂ܠܗܘܢ ܡܵܐܢܵܘܗܝ: ܘܠܲܚܡܵܐ ܕܐܲܦܹ̈ܐ.

mensam cum vectibus et vasis, et propositionis panibus:

եւ զսեղանն, եւ զամենայն զկահ նորա եւ զհովանոցս սեղանոյն`` եւ զլծակս նորա եւ զամենայն զկահ նորա, եւ զհացն երեսաց:

და ტაბლასა მას, და ყოველსავე ჭურჭელსა მისსა, და საგრილებელთა ტაბლისათა, და საკუმეველსა მას შეზავებულსა, და აღსაღებელსა მას, და ყოველსა ჭურჭელსა მისსა, და პურსა პირისა. 13

13 The table, and his staves, and all his vessels, and the shewbread,

יד. וְאֶת מְנֹרַת הַמָּאוֹר וְאֶת כֵּלֶיהָ וְאֶת נֵרֹתֶיהָ וְאֵת שֶׁמֶן הַמָּאוֹר:

καὶ τὴν λυχνίαν τοῦ φωτὸς καὶ πάντα τὰ σκεύη αὐτῆς

14 ܘܲܡܢܵܪܬܵܐ ܕܡܲܢܗܪܝܼܢ ܒܵܗ: ܘܡܵܐܢܹܝܗ: ܘܲܫܪܵܓܹܝܗ: ܘܡܸܫܚܵܐ ܕܡܲܢܗܪܝܼܢ ܒܹܗ.

candelabrum ad luminaria sustentanda, vasa illius et lucernas, et oleum ad nutrimenta ignium:

եւ զաշտանակն լուսոյ եւ զամենայն զկահ նորա, եւ զճրագարանս նորա եւ զեւղն լուսոյ:

სასანთლესა სანთლისასა ყოველთა ჭურჭელთა მისთა, და სასანთლესა, და ზეთსა ნათლისასა. 14

14 The candlestick also for the light, and his furniture, and his lamps, with the oil for the light,

טו. וְאֶת מִזְבַּח הַקְּטֹרֶת וְאֶת בַּדָּיו וְאֵת שֶׁמֶן הַמִּשְׁחָה וְאֵת קְטֹרֶת הַסַּמִּים וְאֶת מָסַךְ הַפֶּתַח לְפֶתַח הַמִּשְׁכָּן:

15 ܘܡܲܕ݂ܒܚܵܐ ܕܥܸܛܪܵܐ: ܘܩܘܼܦܵܘܗܝ: ܘܡܸܫܚܵܐ ܕܲܡܫܝܼܚܘܼܬ݂ܵܐ: ܘܥܸܛܪܵܐ ܕܒܸܣܡܹ̈ܐ: ܘܲܦܪܵܣܵܐ ܕܬܲܪܥܵܐ ܕܡܲܫܟܿܢܵܐ.

altare thymiamatis, et vectes, et oleum unctionis et thymiama ex aromatibus: tentorium ad ostium tabernaculi:

եւ զսեղանն խնկոց, եւ զլծակս նորա, եւ զեւղն օծութեան, եւ զխունկսն հանդերձանաց, եւ զվարագոյր դրան խորանին:

და ტაბლასა საკუმეველისა, და საგრილებთა მისთა, და ზეთსა საცხებელისა, და საკუმეველსა შეზავებულსა და კრეტსაბმელთა ბჭისა კარვისათა, 15

15 And the incense altar, and his staves, and the anointing oil, and the sweet incense, and the hanging for the door at the entering in of the tabernacle,

טז. אֵת מִזְבַּח הָעֹלָה וְאֶת מִכְבַּר הַנְּחשֶׁת אֲשֶׁר לוֹ אֶת בַּדָּיו וְאֶת כָּל כֵּלָיו אֶת הַכִּיֹּר וְאֶת כַּנּוֹ:

καὶ τὸ θυσιαστήριον καὶ πάντα τὰ σκεύη αὐτοῦ

16 ܘܡܲܕ݂ܒܿܚܵܐ ܕܝܲܩܕܵܐ: ܘܒ݂ܵܣܹܣ ܕܝܼܠܹܗ ܕܲܢܚܵܫܵܐ: ܘܩܘܼܦܵܘܗܝ ܘܟ݂ܠܗܘܿܢ ܡܵܐܢܵܘܗܝ: ܘܠܲܩܢܵܐ ܘܟܲܢܵܐ.

altare holocausti, et craticulam ejus æneam cum vectibus et vasis suis: labrum et basim ejus:

եւ զսեղանն ողջակիզաց, եւ զվանդակս նորա զպղնձիս, զլծակս նորա, եւ զամենայն զկահ նորա, եւ զաւազանն եւ զխարիսխ նորա:

და ტაბლასა საკუერთხთასა, და ლანძვსა რვალისასა და საგრილობელსა მისსა და ყოველთა ჭურჭელთა მისთა, და საბანებელთა, და ხარისხთა მისთა, 16

16 The altar of burnt offering, with his brasen grate, his staves, and all his vessels, the laver and his foot,

יז. אֵת קַלְעֵי הֶחָצֵר אֶת עַמֻּדָיו וְאֶת אֲדָנֶיהָ וְאֵת מָסַךְ שַׁעַר הֶחָצֵר:

17 ܘܣܸܕ݂ܪܹ̈ܐ ܕܕ݂ܵܪܬܵܐ: ܘܥܲܡܘܼܕܹܝܗ: ܘܣܵܡܟܹܝܗ: ܘܲܦܪܵܣܵܐ ܕܬܲܪܥܵܐ ܕܕ݂ܵܪܬܵܐ.

cortinas atrii cum columnis et basibus, tentorium in foribus vestibuli,

եւ զառագաստ սրահին եւ զսիւնակս նորա եւ զխարիսխս նորա, եւ զսրահակ դրան սրահին:

და სტოვაებსა, და კრეტსაბმელთა, და სვეტთა მისთა და ხარისხთა მისთა, 17

17 The hangings of the court, his pillars, and their sockets, and the hanging for the door of the court,

יח. אֶת יִתְדֹת הַמִּשְׁכָּן וְאֶת יִתְדֹת הֶחָצֵר וְאֶת מֵיתְרֵיהֶם:

18 ܣܸܟܹ̈ܐ ܕܡܲܫܟܿܢܵܐ ܘܣܸܟܹ̈ܐ ܕܕ݂ܵܪܬܵܐ: ܘܚܲܒ݂ܠܲܝܗܹܝܢ.

paxillos tabernaculi et atrii cum funiculis suis:

եւ զցիցս խորանին եւ զցիցս սրահին եւ զապարումս նոցա:

და კრეტსაბმელსა კარისა მის ეზოჲსასა, და მანაებსა მას ეზოჲსასა, 18

18 The pins of the tabernacle, and the pins of the court, and their cords,

יט. אֶת בִּגְדֵי הַשְּׂרָד לְשָׁרֵת בַּקֹּדֶשׁ אֶת בִּגְדֵי הַקֹּדֶשׁ לְאַהֲרֹן הַכֹּהֵן וְאֶת בִּגְדֵי בָנָיו לְכַהֵן:

καὶ τὰς στολὰς τὰς ἁγίας Ααρων τοῦ ἱερέως καὶ τὰς στολάς ἐν αἷς λειτουργήσουσιν ἐν αὐταῖς καὶ τοὺς χιτῶνας τοῖς υἱοῖς Ααρων τῆς ἱερατείας καὶ τὸ ἔλαιον τοῦ χρίσματος καὶ τὸ θυμίαμα τῆς συνθέσεως

19 ܘܲܠܒ݂ܘܼܫܲܝ ܬܸܫܡܸܫܬܵܐ ܠܲܡܫܲܡܵܫܘܼ ܒܩܘܼܕ݂ܫܵܐ: ܘܲܠܒ݂ܘܼܫܲܝ ܩܘܼܕ݂ܫܵܐ ܠܐܲܗܪܘܿܢ ܟܵܗܢܵܐ: ܘܲܠܒ݂ܘܼܫܹ̈ܐ ܠܲܒ݂ܢܵܘܗܝ ܠܟ݂ܵܗܢܘܼܬ݂ܵܐ.

vestimenta, quorum usus est in ministerio sanctuarii, vestes Aaron pontificis ac filiorum ejus, ut sacerdotio fungantur mihi.

եւ զպատմուճանսն որովք պաշտիցեն ի սրբութեանն, եւ զպատմուճանսն սուրբս Ահարոնի քահանայի, եւ զպատմուճանս քահանայութեան որդւոցն Ահարոնի:

სამოსელსა მას წმიდასა აჰრონ მღდლისასა, და სამოსელსა მას, რომელი მსახურებენ სიწმიდესა მას შინა, და სამოსელსა მას ძეთა აჰრონისთასა სამღდელოსა. 19

19 The cloths of service, to do service in the holy place, the holy garments for Aaron the priest, and the garments of his sons, to minister in the priest's office.

כ. וַיֵּצְאוּ כָּל עֲדַת בְּנֵי יִשְׂרָאֵל מִלִּפְנֵי משֶׁה:

καὶ ἐξῆλθεν πᾶσα συναγωγὴ υἱῶν Ισραηλ ἀπὸ Μωυσῆ

20 ܘܲܢܦܲܩܘ ܟܠܵܗ ܟܢܘܼܫܬܵܐ ܕܲܒ݂ܢܲܝ ܝܼܣܪܵܝܹܠ ܡܼܢ ܩܕ݂ܵܡ ܡܘܼܫܹܐ.

Egressaque omnis multitudo filiorum Israël de conspectu Moysi,

Եւ ել ամենայն ժողովուրդ որդւոցն Իսրայելի առ ի Մովսիսէ:

და გამოვიდა ყოველი კრებული ძეთა ისრაჱლისათა მოსესგან. 20

20 And all the congregation of the children of Israel departed from the presence of Moses.

כא. וַיָּבֹאוּ כָּל אִישׁ אֲשֶׁר נְשָׂאוֹ לִבּוֹ וְכֹל אֲשֶׁר נָדְבָה רוּחוֹ אֹתוֹ הֵבִיאוּ אֶת תְּרוּמַת יְהֹוָה לִמְלֶאכֶת אֹהֶל מוֹעֵד וּלְכָל עֲבֹדָתוֹ וּלְבִגְדֵי הַקֹּדֶשׁ:

καὶ ἤνεγκαν ἕκαστος ὧν ἔφερεν αὐτῶν ἡ καρδία καὶ ὅσοις ἔδοξεν τῇ ψυχῇ αὐτῶν ἤνεγκαν ἀφαίρεμα κυρίῳ εἰς πάντα τὰ ἔργα τῆς σκηνῆς τοῦ μαρτυρίου καὶ εἰς πάντα τὰ κάτεργα αὐτῆς καὶ εἰς πάσας τὰς στολὰς τοῦ ἁγίου

21 ܘܐܲܝܬܿܝܼܘ ܟܠ ܓܒܲܪ ܕܐܸܬ݂ܚܲܫܲܒ݂ ܒܠܸܒܹܿܗ: ܘܟ݂ܠ ܓܒܲܪ ܕܐܸܬ݂ܚܲܫܲܒ݂ ܒܪܘܼܚܹܗ: ܐܲܝܬܿܝܼܘ ܦܘܼܪܫܵܢܵܐ ܠܡܵܪܝܵܐ: ܠܲܥܒ݂ܵܕ݂ܵܐ ܕܡܲܫܟܲܢ ܙܲܒ݂ܢܵܐ: ܘܲܠܟ݂ܠܹܗ ܦܘܼܠܚܵܢܹܗ: ܘܠܲܠܒ݂ܘܼܫܲܝ ܩܘܼܕ݂ܫܵܐ.

obtulerunt mente promptissima atque devota primitias Domino, ad faciendum opus tabernaculi testimonii. Quidquid ad cultum et ad vestes sanctas necessarium erat,

Եւ բերին իւրաքանչիւր որպէս եւ յօժարէին սիրտք իւրեանց, եւ որոց զիարդ եւ կամ եղեւ անձանց իւրեանց, բերէին նուէրս Տեառն յամենայն գործս խորանին վկայութեան, եւ յամենայն նիւթս նորա, եւ յամենայն պատմուճանս սրբութեանն:

და მოიღებდეს კაცად-კაცადი, რომელი უნდა გულსა მათსა, და რომელი ჯერ-უჩნდა სულსა მათსა, მოიღებდენ შესაწირავად უფლისა ყოველსავე საქმესა კარვისა მის საწამებელისასა, ყოველსავე მას საქმარსა მისსა და ყოველსავე 21

21 And they came, every one whose heart stirred him up, and every one whom his spirit made willing, and they brought the LORD's offering to the work of the tabernacle of the congregation, and for all his service, and for the holy garments.

כב. וַיָּבֹאוּ הָאֲנָשִׁים עַל הַנָּשִׁים כֹּל נְדִיב לֵב הֵבִיאוּ חָח וָנֶזֶם וְטַבַּעַת וְכוּמָז כָּל כְּלִי זָהָב וְכָל אִישׁ אֲשֶׁר הֵנִיף תְּנוּפַת זָהָב לַיהֹוָה:

καὶ ἤνεγκαν οἱ ἄνδρες παρὰ τῶν γυναικῶν πᾶς ᾧ ἔδοξεν τῇ διανοίᾳ ἤνεγκαν σφραγῖδας καὶ ἐνώτια καὶ δακτυλίους καὶ ἐμπλόκια καὶ περιδέξια πᾶν σκεῦος χρυσοῦν καὶ πάντες ὅσοι ἤνεγκαν ἀφαιρέματα χρυσίου κυρίῳ

22 ܘܡܲܝܬܿܝܼܢ ܗ̄ܘܵܘ ܓܲܒ݂ܪܹ̈ܐ ܥܲܡ ܢܸܫܹ̈ܐ: ܟܠ ܕܐܸܬ݂ܚܲܫܲܒ݂ ܒܠܸܒܹܿܗ: ܐܲܝܬܿܝܼܘ ܫܹܐܪܹ̈ܐ: ܘܲܩܕ݂ܵܫܹ̈ܐ ܘܥܹܙܩܵܬ݂ܵܐ: ܘܗܸܡܢܝܼܟܹ̈ܐ: ܘܟ݂ܠ ܡܵܐܢܹ̈ܐ ܕܕܲܗܒ݂ܵܐ: ܘܟ݂ܠ ܓܒ݂ܵܪ ܕܐܲܦܪܸܫ ܦܘܼܪܫܵܢܵܐ ܕܕܲܗܒ݂ܵܐ ܠܡܵܪܝܵܐ.

viri cum mulieribus præbuerunt, armillas et inaures, annulos et dextralia: omne vas aureum in donaria Domini separatum est.

Եւ բերին արք ի կանանց, ամենայն ոք որպէս եւ միտք իւր վարէին, ականս եւ`` գինդս եւ մատանիս եւ ծամակալս եւ կշտապանակս, եւ զամենայն անօթս ոսկեղէնս. եւ ամենայն արք որ եւ էին`` բերին նուէրս ոսկւոյ Տեառն:

სამოსელსა წმიდასა. 22

22 And they came, both men and women, as many as were willing hearted, and brought bracelets, and earrings, and rings, and tablets, all jewels of gold: and every man that offered offered an offering of gold unto the LORD.

כג. וְכָל אִישׁ אֲשֶׁר נִמְצָא אִתּוֹ תְּכֵלֶת וְאַרְגָּמָן וְתוֹלַעַת שָׁנִי וְשֵׁשׁ וְעִזִּים וְעֹרֹת אֵילִם מְאָדָּמִים וְעֹרֹת תְּחָשִׁים הֵבִיאוּ:

καὶ παρ᾽ ᾧ εὑρέθη βύσσος καὶ δέρματα ὑακίνθινα καὶ δέρματα κριῶν ἠρυθροδανωμένα ἤνεγκαν

23 ܘܟ݂ܠ ܓܲܒ݂ܪܵܐ ܕܐܸܫܬܿܟܲܚ ܠܹܗ ܬܸܟ݂ܠܬ݂ܵܐ: ܘܐܵܪܓܿܘܵܢܵܐ: ܘܨܘܼܒ݂ܥܵܐ ܕܲܙܚܘܿܪܝܼܬ݂ܵܐ: ܘܒ݂ܘܼܨܵܐ: ܘܣܲܥܪܵܐ ܕܥܸܙܹ̈ܐ: ܘܡܸܫܟܹ̈ܐ ܕܕܸܟ݂ܪܹ̈ܐ ܕܐܸܣܦܲܝܢܝܼܩܵܐ: ܘܡܸܫܟܹ̈ܐ ܕܣܵܣܵܓܿܘܿܢܵܐ ܐܲܝܬܿܝܼܘ.

Si quis habebat hyacinthum, et purpuram, coccumque bis tinctum, byssum et pilos caprarum, pelles arietum rubricatas, et janthinas,

Եւ ամենայն այր առ որում գտանէր կապուտակ եւ ծիրանի եւ կարմիր մանեալ եւ բեհեզ, եւ մազ այծեաց եւ մորթս խոյոց կարմիր ներկեալ եւ մորթս կապուտակեալս, բերէին:

მოიღეს ქმართა ცოლთაგან მათთა ყოველივე, რომელსა ჯერ-უჩნდეს გონებასა თჳსსა, მოაქუნდა ბეჭედი, და საყურები, და გრკალები, და საცხინველები, და სალტეები და ყოველივე ჭურჭელი ოქროჲსა და ყოველსა მოაქუნდა ოქროჲ შესაწირავად უფლისა. 23

Λςʹ

23 And every man, with whom was found blue, and purple, and scarlet, and fine linen, and goats' hair, and red skins of rams, and badgers' skins, brought them.

כד. כָּל מֵרִים תְּרוּמַת כֶּסֶף וּנְחשֶׁת הֵבִיאוּ אֵת תְּרוּמַת יְהֹוָה וְכֹל אֲשֶׁר נִמְצָא אִתּוֹ עֲצֵי שִׁטִּים לְכָל מְלֶאכֶת הָעֲבֹדָה הֵבִיאוּ:

καὶ πᾶς ὁ ἀφαιρῶν ἀφαίρεμα ἀργύριον καὶ χαλκὸν ἤνεγκαν τὰ ἀφαιρέματα κυρίῳ καὶ παρ᾽ οἷς εὑρέθη ξύλα ἄσηπτα εἰς πάντα τὰ ἔργα τῆς κατασκευῆς ἤνεγκαν

24 ܟܠ ܕܐܲܦܪܸܫ ܦܘܼܪܫܵܢܵܐ ܕܣܹܐܡܵܐ ܘܕܲܢܚܵܫܵܐ: ܐܲܝܬܿܝܼܘ ܦܘܼܪܫܵܢܵܐ ܠܡܵܪܝܵܐ: ܘܟ݂ܠ ܕܐܸܫܟܲܚ ܠܹܗ ܩܲܝܣܵܐ ܕܐܸܫܟܵܪܥܵܐ: ܠܟ݂ܠ ܥܒ݂ܵܕ݂ܵܐ ܕܦܘܼܠܚܵܢܵܐ: ܐܲܝܬܿܝܼܘ.

argenti, ærisque metalla, obtulerunt Domino, lignaque setim in varios usus.

Ամենայն որ նուիրէր նուէրս, արծաթ եւ պղինձ բերէին զնուէրսն Տեառն, եւ ամենայն առ որում գտանէր փայտ անփուտ յամենայն գործ կահին` բերէին:

და ყოველსა, რომელსა თანა იპოვა მეწამული და ვაკინთი და ზეზი ვანად თჳსად, მოაქუნდა ბალანი თხათა, და ტყავები მეწამული და ტყავები ცისხეული ტარსიკონი. 24

24 Every one that did offer an offering of silver and brass brought the LORD's offering: and every man, with whom was found shittim wood for any work of the service, brought it.

כה. וְכָל אִשָּׁה חַכְמַת לֵב בְּיָדֶיהָ טָווּ וַיָּבִיאוּ מַטְוֶה אֶת הַתְּכֵלֶת וְאֶת הָאַרְגָּמָן אֶת תּוֹלַעַת הַשָּׁנִי וְאֶת הַשֵּׁשׁ:

καὶ πᾶσα γυνὴ σοφὴ τῇ διανοίᾳ ταῖς χερσὶν νήθειν ἤνεγκαν νενησμένα τὴν ὑάκινθον καὶ τὴν πορφύραν καὶ τὸ κόκκινον καὶ τὴν βύσσον

25 ܘܟ݂ܠ ܐܲܢ̄ܬܿܬ݂ܵܐ ܚܲܟܿܝܼܡܲܬ݂ ܠܸܒܵܐ ܒܐܝܼܕܹܝܗ ܥܸܙܠܲܬ݂: ܘܡܲܝܬܿܝܼܢ ܗ̄ܘܵܘ ܟܲܕ݂ ܥܙܝܼܠ: ܬܸܟ݂ܠܬ݂ܵܐ: ܘܐܵܪܓܿܘܵܢܵܐ: ܘܨܘܼܒ݂ܥܵܐ ܕܲܙܚܘܿܪܝܼܬ݂ܵܐ: ܘܒ݂ܘܼܨܵܐ ܥܙܝܼܠܵܐ.

Sed et mulieres doctæ, quæ neverant, dederunt hyacinthum, purpuram, et vermiculum, ac byssum,

Եւ ամենայն կին իմաստուն մտօք նիւթէր ձեռօք իւրովք, եւ բերէր մանեալ զկապուտակն եւ զծիրանի եւ զկարմիրն ներկեալ եւ զբեհեզն:

და მოიღეს ყოველი, რომელი შესწირვიდა შესაწირავსა ოქროჲსა და ვეცხლისა, და ყოველი მოაქუნდათ შესაწირავად უფლისა, და რომელთა თანა იპოვა მათ შორის ძელი ულპოლველი, მოაქუნდა ყოვლისა მისთჳს საქმისა მომზადებად. 25

25 And all the women that were wise hearted did spin with their hands, and brought that which they had spun, both of blue, and of purple, and of scarlet, and of fine linen.

כו. וְכָל הַנָּשִׁים אֲשֶׁר נָשָׂא לִבָּן אֹתָנָה בְּחָכְמָה טָווּ אֶת הָעִזִּים:

καὶ πᾶσαι αἱ γυναῖκες αἷς ἔδοξεν τῇ διανοίᾳ αὐτῶν ἐν σοφίᾳ ἔνησαν τὰς τρίχας τὰς αἰγείας

26 ܘܟ݂ܠ ܢܸܫܹ̈ܐ ܕܐܸܬ݂ܚܲܫܲܒ݂ ܒܠܸܒܿܗܹܝܢ: ܒܚܸܟ݂ܡܬ݂ܵܐ ܥܙܲܠ ܣܲܥܪܵܐ.

et pilos caprarum, sponte propria cuncta tribuentes.

Եւ ամենայն կանայք որ յօժարէին ի միտս իւրեանց` մանէին իմաստութեամբ զմազ այծեացն:

და ყოველი დედაკაცი ბრძენი გონებითა ჴელითა სთვიდა და მოაქუნდა სთული მყიე, და ძოწეული და მეწამული, და ზეზი და ყოველსა დედაკაცსა, რომელსა ჯერ-უჩნდა გონებათა მათთა, სიბრძნით სთჳდეს თმასა თხისასა. 26

26 And all the women whose heart stirred them up in wisdom spun goats' hair.

כז. וְהַנְּשִׂאִם הֵבִיאוּ אֵת אַבְנֵי הַשֹּׁהַם וְאֵת אַבְנֵי הַמִּלֻּאִים לָאֵפוֹד וְלַחשֶׁן:

καὶ οἱ ἄρχοντες ἤνεγκαν τοὺς λίθους τῆς σμαράγδου καὶ τοὺς λίθους τῆς πληρώσεως εἰς τὴν ἐπωμίδα καὶ εἰς τὸ λογεῖον

27 ܘܪܵܘܪ̈ܒ݂ܵܢܹܐ ܐܲܝܬܿܝܼܘ ܟܹܐܦܹ̈ܐ ܕܒܹܪܘܼܠܵܐ: ܘܟܹܐܦܹ̈ܐ ܕܫܲܠܡܘܼܬ݂ܵܐ: ܠܦܸܕܬ݂ܵܐ ܘܠܲܦܪܝܼܣܵܐ.

Principes vero obtulerunt lapides onychinos, et gemmas ad superhumerale et rationale,

Եւ իշխանքն բերէին ականս զմրուխտս, եւ ականս ի նիւթ վակասին եւ տախտակին:

და მთავარნი იგი მამანი მოიღებდეს თვალთა პატიოსანთა: ანთრაკსა, ზამარაგდესა და ბივრილსა, და იაკინთსა ნივთად ვაკასისა მის. 27

27 And the rulers brought onyx stones, and stones to be set, for the ephod, and for the breastplate;

כח. וְאֶת הַבֹּשֶׂם וְאֶת הַשָּׁמֶן לְמָאוֹר וּלְשֶׁמֶן הַמִּשְׁחָה וְלִקְטֹרֶת הַסַּמִּים:

καὶ τὰς συνθέσεις καὶ τὸ ἔλαιον τῆς χρίσεως καὶ τὴν σύνθεσιν τοῦ θυμιάματος

28 ܘܒܸܣܡܹ̈ܐ ܘܡܸܫܚܵܐ ܠܡܲܢܗܵܪܘܼ: ܘܲܠܡܸܫܚܵܐ ܕܲܡܫܝܼܚܘܼܬ݂ܵܐ: ܘܲܠܥܸܛܪܵܐ ܕܒܸܣܡܹ̈ܐ.

aromataque et oleum ad luminaria concinnanda, et ad præparandum unguentum, ac thymiama odoris suavissimi componendum.

եւ զհանդերձանս խնկոցն, եւ զեւղն լուսոյ եւ զեւղն օծութեան:

და საკითხავისა შემზადებად და ზეთსა მას ცხებისასა და შემზადებასა მას საკუმეველთასა. 28

28 And spice, and oil for the light, and for the anointing oil, and for the sweet incense.

כט. כָּל אִישׁ וְאִשָּׁה אֲשֶׁר נָדַב לִבָּם אֹתָם לְהָבִיא לְכָל הַמְּלָאכָה אֲשֶׁר צִוָּה יְהֹוָה לַעֲשׂוֹת בְּיַד משֶׁה הֵבִיאוּ בְנֵי יִשְׂרָאֵל נְדָבָה לַיהֹוָה:

καὶ πᾶς ἀνὴρ καὶ γυνή ὧν ἔφερεν ἡ διάνοια αὐτῶν εἰσελθόντας ποιεῖν πάντα τὰ ἔργα ὅσα συνέταξεν κύριος ποιῆσαι αὐτὰ διὰ Μωυσῆ ἤνεγκαν οἱ υἱοὶ Ισραηλ ἀφαίρεμα κυρίῳ

29 ܟܠ ܓܲܒ݂ܪܵܐ ܘܐܲܢ̄ܬܿܬ݂ܵܐ ܕܐܸܬ݂ܚܲܫܲܒ݂ܘ ܒܠܸܒܗܘܿܢ: ܠܡܲܝܬܵܝܼܘܼ ܠܟ݂ܠ ܥܒ݂ܵܕ ܕܲܦܩܲܕ ܡܵܪܝܵܐ: ܠܡܸܥܒܲܕ݂ ܒܐܝܼܕ݂ܵܐ ܕܡܘܼܫܹܐ: ܐܲܝܬܿܝܼܘ ܒܢܲܝ ܝܼܣܪܵܝܹܠ ܦܘܼܪܫܵܢܵܐ ܠܡܵܪܝܵܐ.

Omnes viri et mulieres mente devota obtulerunt donaria, ut fierent opera, quæ jusserat Dominus per manum Moysi. Cuncti filii Israël voluntaria Domino dedicaverunt.

Եւ ամենայն այր եւ կին, որոց յօժարէին միտք իւրեանց, մտանէին գործել զամենայն գործն զոր պատուիրեաց Տէր գործել ի ձեռն Մովսիսի. բերէին որդիքն Իսրայելի զնուէրսն Տեառն:

და ყოველი მამაკაცი და დედაკაცი, რომელთა მოუვიდოდა გონებითა მათითა, შევიდოდეს საქმედ ყოველსავე მას საქმესა, რომელი ბრძანა უფალმან საქმედ მოსეს მიერ. მოიღეს ძეთა ისრაჱლისათა შესაწირავი უფლისა. 29

29 The children of Israel brought a willing offering unto the LORD, every man and woman, whose heart made them willing to bring for all manner of work, which the LORD had commanded to be made by the hand of Moses.

ל. וַיֹּאמֶר משֶׁה אֶל בְּנֵי יִשְׂרָאֵל רְאוּ קָרָא יְהֹוָה בְּשֵׁם בְּצַלְאֵל בֶּן אוּרִי בֶן חוּר לְמַטֵּה יְהוּדָה:

καὶ εἶπεν Μωυσῆς τοῖς υἱοῖς Ισραηλ ἰδοὺ ἀνακέκληκεν ὁ θεὸς ἐξ ὀνόματος τὸν Βεσελεηλ τὸν τοῦ Ουριου τὸν Ωρ ἐκ φυλῆς Ιουδα

30 ܘܐܸܡܲܪ ܡܘܼܫܹܐ ܠܲܒ݂ܢܲܝ ܝܼܣܪܵܝܹܠ: ܚܙܵܘ ܕܲܩܪܵܐ ܡܵܪܝܵܐ ܒܫܹܡ ܠܒܲܨܠܝܼܐܹܝܠ: ܒܲܪ ܐܘܿܪܝܼ: ܒܲܪ ܚܡܘܿܪ: ܡܼܢ ܫܲܒ݂ܛܵܐ ܕܲܝܗܘܼܕ݂ܵܐ.

Dixitque Moyses ad filios Israël: Ecce, vocavit Dominus ex nomine Beseleel filium Uri, filii Hur de tribu Juda,

Եւ ասէ Մովսէս ցորդիսն Իսրայելի. Տեսէք, զի կոչեաց Աստուած յանուանէ զԲեսելիէլ զՈւրիեան զորդի Ովրայ յազգէ Յուդայ:

და ჰრქუა მოსე ძეთა ისრაჱლისათა: აჰა ესერა, უწოდა ღმერთმან სახელით ბესელიელს ურისსა, ძისწულსა ურისსა, ტომისაგან იუდასსა. 30

30 And Moses said unto the children of Israel, See, the LORD hath called by name Bezaleel the son of Uri, the son of Hur, of the tribe of Judah;

לא. וַיְמַלֵּא אֹתוֹ רוּחַ אֱלֹהִים בְּחָכְמָה בִּתְבוּנָה וּבְדַעַת וּבְכָל מְלָאכָה:

καὶ ἐνέπλησεν αὐτὸν πνεῦμα θεῖον σοφίας καὶ συνέσεως καὶ ἐπιστήμης πάντων

31 ܘܲܡܠܵܝܗܝ ܪܘܼܚܵܐ ܕܐܲܠܵܗܵܐ: ܒܚܸܟ݂ܡܬ݂ܵܐ: ܘܲܒ݂ܣܘܼܟܵܠܵܐ: ܘܒ݂ܝܼܕܲܥܬ݂ܵܐ: ܘܲܒ݂ܟ݂ܠ ܥܒ݂ܵܕ.

implevitque eum spiritu Dei, sapientia et intelligentia, et scientia et omni doctrina,

Եւ ելից զնա աստուածեղէն Հոգւով իմաստութեան, եւ հանճարով եւ գիտութեամբ յամենայնի:

და აღავსო იგი სულითა საღმრთოჲთა სიბრძნითა და გულისხმისყოფითა და მეცნიერებითა ყოვლითა. 31

31 And he hath filled him with the spirit of God, in wisdom, in understanding, and in knowledge, and in all manner of workmanship;

לב. וְלַחְשֹׁב מַחֲשָׁבֹת לַעֲשׂת בַּזָּהָב וּבַכֶּסֶף וּבַנְּחשֶׁת:

ἀρχιτεκτονεῖν κατὰ πάντα τὰ ἔργα τῆς ἀρχιτεκτονίας ποιεῖν τὸ χρυσίον καὶ τὸ ἀργύριον καὶ τὸν χαλκὸν

32 ܠܡܸܬ݂ܚܲܫܵܒ݂ܘܼ ܡܲܚܫܲܒ݂ܬܵܐ: ܠܡܸܥܒܲܕ ܒܕܲܗܒ݂ܵܐ: ܘܲܒ݂ܣܹܐܡܵܐ: ܘܒܲܢܚܵܫܵܐ.

ad excogitandum, et faciendum opus in auro, et argento, et ære,

ըստ ամենայն գործոյ ճարտարապետել ճարտարապետութեամբ, գործել զոսկին եւ զարծաթն եւ զպղինձ:

ყოველსავე ზედა ხუროთმოძღურებად საქმედ ოქროჲსა და ვეცხლისა, და რვალსა და ანთრაკსა მას. 32

32 And to devise curious works, to work in gold, and in silver, and in brass,

לג. וּבַחֲרשֶׁת אֶבֶן לְמַלֹּאת וּבַחֲרשֶׁת עֵץ לַעֲשׂוֹת בְּכָל מְלֶאכֶת מַחֲשָׁבֶת:

καὶ λιθουργῆσαι τὸν λίθον καὶ κατεργάζεσθαι τὰ ξύλα καὶ ποιεῖν ἐν παντὶ ἔργῳ σοφίας

33 ܘܒܲܐܪܕܲܟ݂ܠܘܼܬ݂ ܟܹܐܦܹ̈ܐ ܠܲܡܫܲܠܵܡܘܼ: ܘܢܲܓܵܪܘܼܬ݂ ܩܲܝܣܹ̈ܐ: ܠܡܸܥܒܲܕ݂ ܟܠ ܥܒ݂ܵܕ ܐܘܼܡܵܢܘܼ.

sculpendisque lapidibus, et opere carpentario, quidquid fabre adinveniri potest,

Եւ քանդակել զականսն, եւ գործել զփայտն, առնել զամենայն գործ իմաստութեան:

ხუროვნებად საქმედ ძელსა მას და ყოვვლსა საქმესა სიბრძნისასა და წინაწარ განზრახვად მოსცა მას. 33

33 And in the cutting of stones, to set them, and in carving of wood, to make any manner of cunning work.

לד. וּלְהוֹרֹת נָתַן בְּלִבּוֹ הוּא וְאָהֳלִיאָב בֶּן אֲחִיסָמָךְ לְמַטֵּה דָן:

καὶ προβιβάσαι γε ἔδωκεν αὐτῷ ἐν τῇ διανοίᾳ αὐτῷ τε καὶ Ελιαβ τῷ τοῦ Αχισαμακ ἐκ φυλῆς Δαν

34 ܘܲܠܡܲܠܵܦܘܼ ܝܲܗ̄ܒ݂ ܒܠܸܒܹܿܗ: ܗܘܼ ܘܐܹܠܝܼܗܲܒ݂ ܒܲܪ ܐܲܚܝܼܣܡܲܟ݂: ܡܼܢ ܫܲܒ݂ܛܵܐ ܕܕ݂ܵܢ.

dedit in corde ejus: Ooliab quoque filium Achisamech de tribu Dan:

եւ խելամտել, զի`` ետ ի սիրտ նորա զիմաստութիւն, եւ Եղիաբայ որդւոյ Աքիսամայ յազգէ Դանայ:

და ელიაბს, ძესა მას აქის მაქისისასა, ტომისაგან დაანისსა. 34

34 And he hath put in his heart that he may teach, both he, and Aholiab, the son of Ahisamach, of the tribe of Dan.

לה. מִלֵּא אֹתָם חָכְמַת לֵב לַעֲשׂוֹת כָּל מְלֶאכֶת חָרָשׁ וְחשֵׁב וְרֹקֵם בַּתְּכֵלֶת וּבָאַרְגָּמָן בְּתוֹלַעַת הַשָּׁנִי וּבַשֵּׁשׁ וְאֹרֵג עֹשֵׂי כָּל מְלָאכָה וְחשְׁבֵי מַחֲשָׁבֹת:

ἐνέπλησεν αὐτοὺς σοφίας καὶ συνέσεως διανοίας πάντα συνιέναι ποιῆσαι τὰ ἔργα τοῦ ἁγίου καὶ τὰ ὑφαντὰ καὶ ποικιλτὰ ὑφᾶναι τῷ κοκκίνῳ καὶ τῇ βύσσῳ ποιεῖν πᾶν ἔργον ἀρχιτεκτονίας ποικιλίας

35 ܡܠܵܐ ܐܸܢܘܿܢ ܚܸܟ݂ܡܲܬ݂ ܠܸܒܵܐ: ܠܡܸܥܒܲܕ ܟܠ ܥܒ݂ܵܕ݂: ܢܲܓܵܪ: ܘܐܘܼܡܵܢ: ܘܨܲܝܵܪ: ܒܬܸܟ݂ܠܬ݂ܵܐ ܘܒܲܐܪܓܿܘܵܢܵܐ: ܘܲܒ݂ܒ݂ܘܼܨܵܐ: ܘܲܒ݂ܨܘܼܒ݂ܥܵܐ ܕܲܙܚܘܿܪܝܼܬ݂ܵܐ: ܘܒܲܙܩܘܿܪܵܐ: ܥܲܒ݂ܕܲܝ ܟܠ ܥܒ݂ܵܕ݂: ܡܸܬ݂ܚܲܫܒܲܝ ܡܲܚܫ̈ܒ݂ܵܬ݂ܵܐ.

ambos erudivit sapientia, ut faciant opera abietarii, polymitarii, ac plumarii, de hyacintho ac purpura, coccoque bis tincto, et bysso, et texant omnia, ac nova quæque reperiant.

զորս ելից մտօք իմաստութեան, խելամտել` գործել զամենայն գործ սրբութեանն, զոստայնանկութեան եւ զնկարու, կապուտակաւն եւ ծիրանեաւն եւ կարմրովն ներկելով եւ բեհեզով անկանել գործել զամենայն գործ ճարտարութեան նկարակերտաց:

და აღავსნა იგინი სიბრძნისა და განზრახვისა და გულისხმის-ყოფად და საქმედ ქსოვასა, და ჭრელსა ქსოვად მეწამულსა მას და ზეზსა ხუროთმოძღურებისა. 35

35 Them hath he filled with wisdom of heart, to work all manner of work, of the engraver, and of the cunning workman, and of the embroiderer, in blue, and in purple, in scarlet, and in fine linen, and of the weaver, even of them that do any work, and of those that devise cunning work.

לו

Λςʹ

ܩܦܠܐܘܢ: ܠܘ.

Cap. 36

ԳԼ. ԼԶ

თავი ოცდამეთექვსმეტე

א. וְעָשָׂה בְצַלְאֵל וְאָהֳלִיאָב וְכֹל אִישׁ חֲכַם לֵב אֲשֶׁר נָתַן יְהֹוָה חָכְמָה וּתְבוּנָה בָּהֵמָּה לָדַעַת לַעֲשׂת אֶת כָּל מְלֶאכֶת עֲבֹדַת הַקֹּדֶשׁ לְכֹל אֲשֶׁר צִוָּה יְהֹוָה:

καὶ ἐποίησεν Βεσελεηλ καὶ Ελιαβ καὶ πᾶς σοφὸς τῇ διανοίᾳ ᾧ ἐδόθη σοφία καὶ ἐπιστήμη ἐν αὐτοῖς συνιέναι ποιεῖν πάντα τὰ ἔργα κατὰ τὰ ἅγια καθήκοντα κατὰ πάντα ὅσα συνέταξεν κύριος

1 ܘܲܥܒܲܕ݂ܘ ܒܲܨܠܝܼܐܹܝܠ: ܘܐܹܠܝܼܗܲܒ݂: ܘܟ݂ܠ ܓܒܲܪ ܚܲܟܿܝܼܡ ܠܸܒܵܐ: ܕܝܲܗ̄ܒ݂ ܡܵܪܝܵܐ ܚܸܟ݂ܡܬ݂ܵܐ ܘܣܘܼܟܵܠܵܐ ܒܗܘܿܢ ܠܡܸܕܲܥ ܘܲܠܡܸܥܒܲܕ ܟܠܹܗ ܥܒ݂ܵܕ݂ܵܐ ܕܦܘܼܠܚܵܢܵܐ ܕܩܘܼܕ݂ܫܵܐ: ܐܲܝܟ݂ ܡܵܐ ܕܦܲܩܸܕ݂ ܡܵܪܝܵܐ.

Fecit ergo Beseleel, et Ooliab, et omnis vir sapiens, quibus dedit Dominus sapientiam et intellectum, ut scirent fabre operari quæ in usus sanctuarii necessaria sunt, et quæ præcepit Dominus.

Եւ արարին Բեսելիէլ եւ Եղիաբ եւ ամենայն այր իմաստուն մտօք, որում տուաւ ի Տեառնէ իմաստութիւն եւ գիտութիւն` խելամուտ լինել գործել զամենայն գործ տարազու սրբութեանն, ըստ ամենայնի որպէս եւ հրամայեաց Տէր:

და იქმოდეს ბესელიელ და ელიაბ და ყოველი ბრძენი გონებითა, რომელთა მისცა უფალმან სიბრძნე და მეცნიერება მათ შორის გულისხმის-ყოფად საქმედ ყოველსავე მას საქმესა მის სიწმიდისა ჯეროვანად ყოვლისა მისთჳს საქმისა, ვითარცა-იგი უბრძანა უფალმან. 1

1 Then wrought Bezaleel and Aholiab, and every wise hearted man, in whom the LORD put wisdom and understanding to know how to work all manner of work for the service of the sanctuary, according to all that the LORD had commanded.

ב. וַיִּקְרָא משֶׁה אֶל בְּצַלְאֵל וְאֶל אָהֳלִיאָב וְאֶל כָּל אִישׁ חֲכַם לֵב אֲשֶׁר נָתַן יְהֹוָה חָכְמָה בְּלִבּוֹ כֹּל אֲשֶׁר נְשָׂאוֹ לִבּוֹ לְקָרְבָה אֶל הַמְּלָאכָה לַעֲשׂת אֹתָהּ:

καὶ ἐκάλεσεν Μωυσῆς Βεσελεηλ καὶ Ελιαβ καὶ πάντας τοὺς ἔχοντας τὴν σοφίαν ᾧ ἔδωκεν ὁ θεὸς ἐπιστήμην ἐν τῇ καρδίᾳ καὶ πάντας τοὺς ἑκουσίως βουλομένους προσπορεύεσθαι πρὸς τὰ ἔργα ὥστε συντελεῖν αὐτά

2 ܘܲܩܪܵܐ ܡܘܼܫܹܐ ܠܒܲܨܠܝܼܐܹܝܠ ܘܠܹܐܠܝܼܗܲܒ݂: ܘܲܠܟ݂ܠ ܓܒܲܪ ܚܲܟܿܝܼܡ ܠܸܒܵܐ: ܕܝܲܗ̄ܒ݂ ܡܵܪܝܵܐ ܚܸܟ݂ܡܬ݂ܵܐ ܒܠܸܒܹܿܗ: ܟܠ ܕܐܸܬ݂ܚܲܫܲܒ݂ ܒܠܸܒܹܿܗ: ܠܡܸܩܪܲܒ݂ ܠܲܥܒ݂ܵܕ݂ܵܐ ܠܡܸܥܒܿܕܹܗ.

Cumque vocasset eos Moyses et omnem eruditum virum, cui dederat Dominus sapientiam, et qui sponte sua obtulerant se ad faciendum opus,

Եւ կոչեաց Մովսէս զԲեսելիէլ եւ զԵղիաբ եւ զամենեսին որ ունէին իմաստութիւն ի սրտի, որոց ետ Աստուած հանճար ի սիրտս նոցա, զամենեսին որ կամակար մտօք կամէին մերձենալ ի գործն եւ կատարել:

მოუწოდა ბესელიეს და ელიაბს მოსე და ყოველსა, რომელსა აქუნდა გულისხმის-ყოფაჲ, რომელსა მოსცა ღმერთმან მეცნიერებაჲ გულსა მისსა და ყოველთავე მათ ნებსით მომავალთა, რომელთა უნდა მოსლვად საქმისა აღსრულებად მისსა. 2

2 And Moses called Bezaleel and Aholiab, and every wise hearted man, in whose heart the LORD had put wisdom, even every one whose heart stirred him up to come unto the work to do it:

ג. וַיִּקְחוּ מִלִּפְנֵי משֶׁה אֵת כָּל הַתְּרוּמָה אֲשֶׁר הֵבִיאוּ בְּנֵי יִשְׂרָאֵל לִמְלֶאכֶת עֲבֹדַת הַקֹּדֶשׁ לַעֲשׂת אֹתָהּ וְהֵם הֵבִיאוּ אֵלָיו עוֹד נְדָבָה בַּבֹּקֶר בַּבֹּקֶר:

καὶ ἔλαβον παρὰ Μωυσῆ πάντα τὰ ἀφαιρέματα ἃ ἤνεγκαν οἱ υἱοὶ Ισραηλ εἰς πάντα τὰ ἔργα τοῦ ἁγίου ποιεῖν αὐτά καὶ αὐτοὶ προσεδέχοντο ἔτι τὰ προσφερόμενα παρὰ τῶν φερόντων τὸ πρωὶ πρωί

3 ܘܲܢܣܲܒ݂ܘ ܡܼܢ ܩܕ݂ܵܡ ܡܘܼܫܹܐ: ܟܠܹܗ ܦܘܼܪܫܵܢܵܐ ܕܐܲܝܬܿܝܼܘ ܒܢܲܝ ܝܼܣܪܵܝܹܠ ܠܲܥܒ݂ܵܕ݂ܵܐ ܕܡܲܫܟܲܢܙܲܒ݂ܢܵܐ ܠܡܸܥܒܿܕܹܗ: ܘܗܸܢܘܿܢ ܡܲܝܬܿܝܼܢ ܗ̄ܘܵܘ ܠܹܗ: ܬܘܼܒ݂ ܦܘܼܪܫܵܢܵܐ ܡܼܢ ܨܦܲܪ ܠܲܨܦܲܪ.

tradidit eis universa donaria filiorum Israël. Qui cum instarent operi, quotidie mane vota populus offerebat.

Եւ առին ի Մովսիսէ զամենայն նուէրսն զոր բերին որդիքն Իսրայելի յամենայն գործ տարազու սրբութեանն առնել զայն. եւ ինքեանք եւս ընդունէին զնուէրսն ի նուիրաբերացն`` ընդ առաւօտս առաւօտս:

და მიიღეს მოსესგან ყოველივე შეწირული, რომელი მოიღეს ძეთა ისრაჱლისათა ყოვლისა მისთჳს საქმისა სიწმიდისა საქმედ მისა და ესენიცა მოიღებდეს განთიად, რომელი მოაქუნდა მერმე შემწირველთა მათ. 3

3 And they received of Moses all the offering, which the children of Israel had brought for the work of the service of the sanctuary, to make it withal. And they brought yet unto him free offerings every morning.

ד. וַיָּבֹאוּ כָּל הַחֲכָמִים הָעֹשִׂים אֵת כָּל מְלֶאכֶת הַקֹּדֶשׁ אִישׁ אִישׁ מִמְּלַאכְתּוֹ אֲשֶׁר הֵמָּה עֹשִׂים:

καὶ παρεγίνοντο πάντες οἱ σοφοὶ οἱ ποιοῦντες τὰ ἔργα τοῦ ἁγίου ἕκαστος κατὰ τὸ αὐτοῦ ἔργον ὃ αὐτοὶ ἠργάζοντο

4 ܘܐܲܝܬܿܝܼܘ ܟܠܗܘܿܢ ܚܲܟܿܝܼܡܹ̈ܐ ܕܥܵܒ݂ܕܿܝܼܢ ܥܒ݂ܵܕ݂ܵܐ ܕܩܘܼܕ݂ܫܵܐ: ܐ̄ܢܵܫ ܐ̄ܢܵܫ ܡܼܢ ܥܒ݂ܵܕܹ̈ܐ ܕܗܸܢܘܿܢ ܥܵܒ݂ܕܿܝܼܢ.

Unde artifices venire compulsi,

Եւ գային ամենայն իմաստունք որ գործէին զգործ սրբութեանն, իւրաքանչիւր ըստ տարազու իւրում զոր ինքեանք գործէին:

და მოვიდეს ყოველი იგი ბრძენნი, რომელნი იქმოდეს საქმესა მას წიდისასა, რომელსა იქმოდენ იგინი კაცად-კაცადი საქმისაებრ თჳსისა. 4

4 And all the wise men, that wrought all the work of the sanctuary, came every man from his work which they made;

ה. וַיֹּאמְרוּ אֶל משֶׁה לֵּאמֹר מַרְבִּים הָעָם לְהָבִיא מִדֵּי הָעֲבֹדָה לַמְּלָאכָה אֲשֶׁר צִוָּה יְהֹוָה לַעֲשׂת אֹתָהּ:

καὶ εἶπαν πρὸς Μωυσῆν ὅτι πλῆθος φέρει ὁ λαὸς παρὰ τὰ ἔργα ὅσα συνέταξεν κύριος ποιῆσαι

5 ܘܐܸܡܲܪܘ ܠܡܘܼܫܹܐ ܡܲܣܓܹܿܐ ܥܲܡܵܐ ܠܡܲܝܬܵܝܘܼ: ܟܲܕܿܘܼ ܥܒ݂ܵܕ݂ܵܐ ܠܲܥܒ݂ܝܼܕܬܵܐ ܕܦܲܩܸܕ݂ ܡܵܪܝܵܐ ܠܡܸܥܒܲܕ.

dixerunt Moysi: Plus offert populus quam necessarium est.

Խօսեցան ընդ Մովսիսի եւ ասեն. Կարի յաճախէ բերել ժողովուրդդ քան զբաւական տարազու պիտոյից գործոյն, զոր հրամայեաց Աստուած առնել:

ჰრქუეს მოსეს, ვითარმედ: ფრიად მააქუს ერსა ამას უმეტეს საქმარისა მის. რომელი ბრძანა უფალმან საქმედ. 5

5 And they spake unto Moses, saying, The people bring much more than enough for the service of the work, which the LORD commanded to make.

ו. וַיְצַו משֶׁה וַיַּעֲבִירוּ קוֹל בַּמַּחֲנֶה לֵאמֹר אִישׁ וְאִשָּׁה אַל יַעֲשׂוּ עוֹד מְלָאכָה לִתְרוּמַת הַקֹּדֶשׁ וַיִּכָּלֵא הָעָם מֵהָבִיא:

καὶ προσέταξεν Μωυσῆς καὶ ἐκήρυξεν ἐν τῇ παρεμβολῇ λέγων ἀνὴρ καὶ γυνὴ μηκέτι ἐργαζέσθωσαν εἰς τὰς ἀπαρχὰς τοῦ ἁγίου καὶ ἐκωλύθη ὁ λαὸς ἔτι προσφέρειν

6 ܘܦܲܩܸܕ ܡܘܼܫܹܐ ܘܲܩܪܵܘ ܟܵܪ̈ܘܿܙܹܐ ܒܡܲܫܪܝܼܬ݂ܵܐ: ܘܐܸܡܲܪܘ: ܓܲܒ݂ܪܵܐ: ܐܵܘ ܐܲܢ̄ܬܿܬ݂ܵܐ: ܠܵܐ ܢܸܥܒܿܕ݂ܘܼܢ ܬܘܼܒ݂ ܥܒ݂ܵܕ݂ܵܐ ܠܦܘܼܪܫܵܢܵܐ ܕܩܘܼܕ݂ܫܵܐ: ܘܐܸܬ݂ܟܿܠܝܼܘ ܥܲܡܵܐ ܡܼܢ ܕܲܠܡܲܝܬܵܝܘܼ.

Jussit ergo Moyses præconis voce cantari: Nec vir, nec mulier quidquam offerat ultra in opere sanctuarii. Sicque cessatum est a muneribus offerendis,

Եւ հրամայեաց Մովսէս քարոզ կարդալ ի բանակին եւ ասել. Այր կամ կին` մի՛ եւս գործեսցեն ի պտուղ սրբութեանն: Եւ ապա արգելաւ ժողովուրդն ի բերելոյ:

უბრძანა მოსე და ქადაგებდეს ბანაკსა მას შინა და იტყოდეს: მამაკაცი და დედაკაცი ნურღარა მოგაქუს ჴსნილად საჴმრად ნივთი იგი კაცისა მის სიწმიდისა, ამიერითგან კმა-ყვედ. 6

6 And Moses gave commandment, and they caused it to be proclaimed throughout the camp, saying, Let neither man nor woman make any more work for the offering of the sanctuary. So the people were restrained from bringing.

ז. וְהַמְּלָאכָה הָיְתָה דַיָּם לְכָל הַמְּלָאכָה לַעֲשׂוֹת אֹתָהּ וְהוֹתֵר:

καὶ τὰ ἔργα ἦν αὐτοῖς ἱκανὰ εἰς τὴν κατασκευὴν ποιῆσαι καὶ προσκατέλιπον

7 ܘܲܥܒ݂ܵܕ݂ܵܐ ܗܘܵܐ ܡܸܣܲܬ݂ ܟܠܹܗ ܥܒ݂ܵܕ݂ܵܐ ܠܡܸܥܒܿܕܹܗ: ܘܐܵܘܬܲܪ.

eo quod oblata sufficerent et superabundarent.

Եւ զգործեալն իւրեանց բերէին`` յամենայն կազմած գործոյն գործել զայն, եւ դադարեցին:

და დააცადა ერმან მან არღარა მოღებად, რამეთუ კმა-ეყო მზა იგი ნივთი, კარვისა მის საქმე წარემართებოდა და ნივთი იგი გარდაერეოდა. 7

7 For the stuff they had was sufficient for all the work to make it, and too much.

ח. וַיַּעֲשׂוּ כָל חֲכַם לֵב בְּעֹשֵׂי הַמְּלָאכָה אֶת הַמִּשְׁכָּן עֶשֶׂר יְרִיעֹת שֵׁשׁ מָשְׁזָר וּתְכֵלֶת וְאַרְגָּמָן וְתוֹלַעַת שָׁנִי כְּרֻבִים מַעֲשֵׂה חשֵׁב עָשָׂה אֹתָם:

καὶ ἐποίησεν πᾶς σοφὸς ἐν τοῖς ἐργαζομένοις τὰς στολὰς τῶν ἁγίων αἵ εἰσιν Ααρων τῷ ἱερεῖ καθὰ συνέταξεν κύριος τῷ Μωυσῇ

8 ܘܲܥܒܲܕ݂ܘ ܟܠ ܚܲܟܿܝܼܡܲܝ ܠܸܒܵܐ: ܘܥܲܒ݂ܕܲܝ ܥܒ݂ܵܕ݂ܵܐ: ܡܲܫܟܿܢܵܐ ܕܲܥܣܲܪ ܝܵܪܝܼܥܵܢ ܕܒ݂ܘܼܨܵܐ ܥܙܝܼܠܵܐ: ܬܸܟ݂ܠܬ݂ܵܐ: ܘܐܵܪܓܘܵܢܵܐ: ܘܨܘܼܒ݂ܥܵܐ ܕܲܙܚܘܿܪܝܼܬ݂ܵܐ: ܟܪܘܼܒ݂ܵܐ ܥܒ݂ܵܕ݂ܵܐ ܕܐܘܼܡܵܢܵܐ: ܥܒܲܕ݂ܘ ܐܸܢܹܝܢ.

Feceruntque omnes corde sapientes ad explendum opus tabernaculi, cortinas decem de bysso retorta, et hyacintho, et purpura, coccoque bis tincto, opere vario, et arte polymita:

Եւ գործէր ամենայն իմաստուն սրտիւ ընդ գործաւորսն զգործ խորանին տասնփեղկեան, ի բեհեզոյ մանելոյ եւ ի կապուտակէ եւ ի ծիրանւոյ եւ ի կարմրոյ կրկնելոյ, քերոբ գործ անկուածոյ`` գործէին:

და ქმნეს ყოველთა ბრძენთა გონებითა მოქმედთა მათ საქმისათა კარავი იგი ათ ეზოედად იაკინთისაგან სთულისა მეწამულისა, და პორფირისა, და ძოწეულისა ძახილისა ქერობინებრ ქმნილად. 8

8 And every wise hearted man among them that wrought the work of the tabernacle made ten curtains of fine twined linen, and blue, and purple, and scarlet: with cherubims of cunning work made he them.

ט. אֹרֶךְ הַיְרִיעָה הָאַחַת שְׁמֹנֶה וְעֶשְׂרִים בָּאַמָּה וְרֹחַב אַרְבַּע בָּאַמָּה הַיְרִיעָה הָאֶחָת מִדָּה אַחַת לְכָל הַיְרִיעֹת:

καὶ ἐποίησαν τὴν ἐπωμίδα ἐκ χρυσίου καὶ ὑακίνθου καὶ πορφύρας καὶ κοκκίνου νενησμένου καὶ βύσσου κεκλωσμένης

9 ܐܘܼܪܟܵܗ ܕܝܵܪܝܼܥܬܵܐ ܚܕ݂ܵܐ: ܥܸܣܪܝܼܢ ܘܲܬ݂ܡܵܢܹܐ ܐܲܡܝܼܢ: ܘܲܦܬ݂ܵܝܵܗ ܐܲܪܒܲܥ ܐܲܡܝܼܢ ܕܝܵܪܝܼܥܬܵܐ ܚܕ݂ܵܐ: ܡܫܘܼܚܬ݂ܵܐ ܚܕ݂ܵܐ ܠܟ݂ܠܗܹܝܢ ܝܵܪܝܼܥܵܬ݂ܵܐ.

quarum una habebat in longitudine viginti octo cubitos, et in latitudine quatuor; una mensura erat omnium cortinarum.

Երկայնութիւն միոյ փեղկին ի քսան եւ յութ կանգնոյ, եւ լայնութիւն ի չորից կանգնոց միոյ փեղկի. չափ նոյն էր ամենեցունց փեղկիցն:

სიგრძე ეზოჲსა ერთისა ფელიკისა მის ოცდარვა წყრთა მისი, და სივრცე ოთხით წყრთით ერთისა მის ფელიკისა. და ყოველთავე ფელიკთა ზომა ეგრეთვე იყო. 9

9 The length of one curtain was twenty and eight cubits, and the breadth of one curtain four cubits: the curtains were all of one size.

י. וַיְחַבֵּר אֶת חֲמֵשׁ הַיְרִיעֹת אַחַת אֶל אֶחָת וְחָמֵשׁ יְרִיעֹת חִבַּר אַחַת אֶל אֶחָת:

καὶ ἐτμήθη τὰ πέταλα τοῦ χρυσίου τρίχες ὥστε συνυφᾶναι σὺν τῇ ὑακίνθῳ καὶ τῇ πορφύρᾳ καὶ σὺν τῷ κοκκίνῳ τῷ διανενησμένῳ καὶ σὺν τῇ βύσσῳ τῇ κεκλωσμένῃ ἔργον ὑφαντόν

10 ܘܕܲܒܸܿܩܘ ܚܲܡܸܫ ܝܵܪܝܼܥܵܢ ܐܲܟ݂ܚܕ݂ܵܐ: ܘܚܲܡܸܫ ܝܵܪܝܼܥܵܢ ܕܲܒܸܿܩܘ ܚܕ݂ܵܐ ܒܲܚܕ݂ܵܐ.

Conjunxitque cortinas quinque, alteram alteri, et alias quinque sibi invicem copulavit.

Եւ կցեալ զհինգ փեղկսն ընդ մեւս հինգ փեղկից,`` եւ զհինգն եւս փեղկս կցեալ ընդ այլոց հնգի:

შეაბრძვილო ხუთნი იგი ფელიკნი სხვათა მათ ხუთთა ფელიკთა ზედა, და ხუთნიცა სხუანი იგი ფელიკნი - ხუთთა მათ სხვათავე ზედა. 10

10 And he coupled the five curtains one unto another: and the other five curtains he coupled one unto another.

יא. וַיַּעַשׂ לֻלְאֹת תְּכֵלֶת עַל שְׂפַת הַיְרִיעָה הָאֶחָת מִקָּצָה בַּמַּחְבָּרֶת כֵּן עָשָׂה בִּשְׂפַת הַיְרִיעָה הַקִּיצוֹנָה בַּמַּחְבֶּרֶת הַשֵּׁנִית:

ἐποίησαν αὐτὸ ἐπωμίδας συνεχούσας ἐξ ἀμφοτέρων τῶν μερῶν

11 ܘܲܥܒܲܕ݂ܘ ܬܵܢܵܐܬ݂ܵܐ ܕܬܸܟ݂ܠܬ݂ܵܐ: ܥܲܠ ܣܸܦܬ݂ܵܗ ܕܝܵܪܝܼܥܬܵܐ ܚܕ݂ܵܐ: ܡܼܢ ܣܸܛܪܵܗ ܕܕܸܒ݂ܩܵܐ: ܘܗܵܟܲܢܵܐ ܥܒܲܕ݂ܘ ܒܣܸܦܬ݂ܵܗ ܕܝܵܪܝܼܥܬܵܐ ܡܼܢ ܣܸܛܪܵܐ ܕܕܸܒ݂ܩܵܐ ܐ̄ܚܪܹܢܵܐ.

Fecit et ansas hyacinthinas in ora cortinæ unius ex utroque latere, et in ora cortinæ alterius similiter,

Եւ արար ճարմանդս կապուտակեայս առ եզերբ միոյ փեղկին ի կողմանէ առ ի խառնուածս. նոյնպէս արար եւ առ եզերբ արտաքնոյ փեղկին երկրորդի խառնուածոյն:

და ჰქმნა წალაები ვიაკინთისაგან გარეგან ერთისა მის ფელიკისა. 11

11 And he made loops of blue on the edge of one curtain from the selvedge in the coupling: likewise he made in the uttermost side of another curtain, in the coupling of the second.

יב. חֲמִשִּׁים לֻלָאֹת עָשָׂה בַּיְרִיעָה הָאֶחָת וַחֲמִשִּׁים לֻלָאֹת עָשָׂה בִּקְצֵה הַיְרִיעָה אֲשֶׁר בַּמַּחְבֶּרֶת הַשֵּׁנִית מַקְבִּילֹת הַלֻּלָאֹת אַחַת אֶל אֶחָת:

ἔργον ὑφαντὸν εἰς ἄλληλα συμπεπλεγμένον καθ᾽ ἑαυτὸ ἐξ αὐτοῦ ἐποίησαν κατὰ τὴν αὐτοῦ ποίησιν ἐκ χρυσίου καὶ ὑακίνθου καὶ πορφύρας καὶ κοκκίνου διανενησμένου καὶ βύσσου κεκλωσμένης καθὰ συνέταξεν κύριος τῷ Μωυσῇ

12 ܚܲܡܫܝܼܢ ܬܵܢܵܐܢ ܥܒܲܕ݂ܘ ܠܝܵܪܝܼܥܬܵܐ ܚܕ݂ܵܐ: ܘܚܲܡܫܝܼܢ ܬܵܢܵܐܢ ܥܒܲܕ݂ܘ ܒܣܸܛܪܵܗ ܕܝܵܪܝܼܥܬܵܐ ܚܕ݂ܵܐ ܒܕܸܒ݂ܩܵܐ ܐ̄ܚܪܹܢܵܐ: ܘܡܲܩܒܿܠܲܢ ܬܵܢܵܐܬ݂ܵܐ ܚܕ݂ܵܐ ܠܘܼܩܒܲܠ ܚܕ݂ܵܐ.

ut contra se invicem venirent ansæ, et mutuo jungerentur.

Յիսուն ճարմանդ արար միոյ փեղկի, եւ յիսուն ճարմանդ արար ի կողմանէ փեղկին ըստ երկրորդի խառնուածոյն, առ ի խառնելոյ իւրաքանչիւր ճարմանդացն ընդ միմեանս:

კიდით კიდე შეაბრძვილო გარემოჲს, ეგრეთვე ყო გარეგნითცა ფელიკნი მეორენი შებრძვილებულად. 12

12 Fifty loops made he in one curtain, and fifty loops made he in the edge of the curtain which was in the coupling of the second: the loops held one curtain to another.

יג. וַיַּעַשׂ חֲמִשִּׁים קַרְסֵי זָהָב וַיְחַבֵּר אֶת הַיְרִיעֹת אַחַת אֶל אַחַת בַּקְּרָסִים וַיְהִי הַמִּשְׁכָּן אֶחָד:

καὶ ἐποίησαν ἀμφοτέρους τοὺς λίθους τῆς σμαράγδου συμπεπορπημένους καὶ περισεσιαλωμένους χρυσίῳ γεγλυμμένους καὶ ἐκκεκολαμμένους ἐκκόλαμμα σφραγῖδος ἐκ τῶν ὀνομάτων τῶν υἱῶν Ισραηλ

13 ܘܲܥܒܲܕ݂ܘ ܚܲܡܫܝܼܢ ܩܘܼܪ̈ܩܣܝܼܢ ܕܕܲܗܒ݂ܵܐ: ܘܕܲܒܸܿܩܘ ܝܵܪܝܼܥܬܵܐ ܚܕ݂ܵܐ ܒܲܚܕ݂ܵܐ ܒܩܘܼܪ̈ܩܣܹܐ: ܘܲܗܘܵܐ ܡܲܫܟܢܵܐ ܚܲܕ݂.

Unde et quinquaginta fudit circulos aureos, qui morderent cortinarum ansas, et fieret unum tabernaculum.

Եւ արար օղս ոսկիս յիսուն, եւ խառնեաց զփեղկսն ընդ միմեանս օղիւքն, եւ եղեւ խորան մի:

წალაები ერგასნი უქმნა ერთსა ფელიკსა და წალაები ერგასნი უქმნა გვერდით მეორისა ფელიკისა მეორისაებრ შებრძჳლებულსა, რათა შეებრძვილოს ურთიერთას წალაებთა ურთიერთს თანა. და უქმნა კარშიკები ოქროჲსა ერგასი შესაკინძველად ფელიკთა ურთიერთს თანა კარშიკებითა მით, რათა იქმნას შებრძჳლებულად ერთად. 13

13 And he made fifty taches of gold, and coupled the curtains one unto another with the taches: so it became one tabernacle.

יד. וַיַּעַשׂ יְרִיעֹת עִזִּים לְאֹהֶל עַל הַמִּשְׁכָּן עַשְׁתֵּי עֶשְׂרֵה יְרִיעֹת עָשָׂה אֹתָם:

καὶ ἐπέθηκεν αὐτοὺς ἐπὶ τοὺς ὤμους τῆς ἐπωμίδος λίθους μνημοσύνου τῶν υἱῶν Ισραηλ καθὰ συνέταξεν κύριος τῷ Μωυσῇ

14 ܘܲܥܒܲܕ݂ܘ ܝܵܪܝܼܥܬܵܐ ܕܣܲܥܪܵܐ: ܠܡܸܦܪܲܣ ܥܲܠ ܡܲܫܟܢܵܐ: ܚܕܲܥܸܣܪܹܐ ܝܵܪܝܼܥܵܢ ܥܒܲܕ݂ܘ ܐܸܢܹܝܢ.

Fecit et saga undecim de pilis caprarum ad operiendum tectum tabernaculi:

Եւ արար փեղկս մազեղէնս ծածկիչս խորանին. մետասան փեղկ արար զնոսա:

უქმნა ფელიკნი ბალანთაგან საბურველად კარვისა მის, ათერთმეტნი ფელიკნი უქმნა მას. 14

14 And he made curtains of goats' hair for the tent over the tabernacle: eleven curtains he made them.

טו. אֹרֶךְ הַיְרִיעָה הָאַחַת שְׁלשִׁים בָּאַמָּה וְאַרְבַּע אַמּוֹת רֹחַב הַיְרִיעָה הָאֶחָת מִדָּה אַחַת לְעַשְׁתֵּי עֶשְׂרֵה יְרִיעֹת:

καὶ ἐποίησαν λογεῖον ἔργον ὑφαντὸν ποικιλίᾳ κατὰ τὸ ἔργον τῆς ἐπωμίδος ἐκ χρυσίου καὶ ὑακίνθου καὶ πορφύρας καὶ κοκκίνου διανενησμένου καὶ βύσσου κεκλωσμένης

15 ܐܘܼܪܟܵܗ ܕܝܵܪܝܼܥܬܵܐ ܚܕ݂ܵܐ: ܬܠܵܬ݂ܝܼܢ ܐܲܡܝܼܢ: ܘܲܦܬ݂ܵܝܵܗ ܐܲܪܒܲܥ ܐܲܡܝܼܢ: ܕܝܵܪܝܼܥܬܵܐ ܚܕ݂ܵܐ: ܡܫܘܼܚܬܵܐ ܚܕ݂ܵܐ ܠܲܚܕܲܥܸܣܪܹܐ ܝܵܪܝܼܥܵܢ.

unum sagum in longitudine habebat cubitos triginta, et in latitudine cubitos quatuor: unius mensuræ erant omnia saga:

Երկայնութիւն միոյ փեղկի յերեսուն կանգնոյ, եւ լայնութիւն միոյ փեղկի ի չորից կանգնոց. չափ նոյն էր մետասանեցունց փեղկիցն:

სიგრძე ერთისა მის ფელიკისა - ერგასი წყრთა და სივრცე ერთისა ფელიკისა - ოთხი წყრთა, ზომით ეგრეთვე იყოს ათერთმეტთა მათ ფელიკთანი. 15

15 The length of one curtain was thirty cubits, and four cubits was the breadth of one curtain: the eleven curtains were of one size.

טז. וַיְחַבֵּר אֶת חֲמֵשׁ הַיְרִיעֹת לְבָד וְאֶת שֵׁשׁ הַיְרִיעֹת לְבָד:

τετράγωνον διπλοῦν ἐποίησαν τὸ λογεῖον σπιθαμῆς τὸ μῆκος καὶ σπιθαμῆς τὸ εὖρος διπλοῦν

16 ܘܕܲܒܸܿܩܘ ܚܲܡܸܫ ܝܵܪܝܼܥܵܢ ܐܲܟ݂ܚܕ݂ܵܐ ܘܫܸܬ݂ ܝܵܪܝܼܥܵܢ ܐܲܟ݂ܚܕ݂ܵܐ.

quorum quinque junxit seorsum, et sex alia separatim.

Եւ կցեաց զհինգ փեղկսն ի միասին եւ զվեց փեղկսն ի միասին:

და შეაბრძვილნა ხუთნი ფელიკნი ერთად და ექუსნი იგი ფელიკნი ერთად 16

16 And he coupled five curtains by themselves, and six curtains by themselves.

יז. וַיַּעַשׂ לֻלָאֹת חֲמִשִּׁים עַל שְׂפַת הַיְרִיעָה הַקִּיצֹנָה בַּמַּחְבָּרֶת וַחֲמִשִּׁים לֻלָאֹת עָשָׂה עַל שְׂפַת הַיְרִיעָה הַחֹבֶרֶת הַשֵּׁנִית:

καὶ συνυφάνθη ἐν αὐτῷ ὕφασμα κατάλιθον τετράστιχον στίχος λίθων σάρδιον καὶ τοπάζιον καὶ σμάραγδος ὁ στίχος ὁ εἷς

17 ܘܲܥܒܲܕ݂ܘ ܬܵܢܵܐܬ݂ܵܐ: ܚܲܡܫܝܼܢ ܬܵܢܵܐܢ ܥܲܠ ܣܸܦܬ݂ܵܗ ܕܝܵܪܝܼܥܬܵܐ ܡܼܢ ܣܸܛܪܵܐ ܕܕܸܒ݂ܩܵܐ: ܘܚܲܡܫܝܼܢ ܬܵܢܵܐܢ ܥܒܲܕ݂ܘ ܥܲܠ ܣܸܦܬ݂ܵܗ ܕܝܵܪܝܼܥܬܵܐ ܒܕܸܒ݂ܩܵܐ ܐ̄ܚܪܹܢܵܐ.

Fecitque ansas quinquaginta in ora sagi unius, et quinquaginta in ora sagi alterius, ut sibi invicem jungerentur.

Եւ արար յիսուն ճարմանդս առ եզերբ փեղկին, որ ի մէջ խառնուածոցն. եւ արար յիսուն եւս ճարմանդս առ եզերբ փեղկին երկրորդի խառնուածոյն:

და ქმნა ერგასნი წალაები გარემოჲს ფელიკთა მათ შორის შესაბრძჳლველად. და ქმნა ერგასნიცა სხვანი წალაები გარემოჲს ფელიკთა მათ მეორისა შებრძვილებულისა თანა. 17

17 And he made fifty loops upon the uttermost edge of the curtain in the coupling, and fifty loops made he upon the edge of the curtain which coupleth the second.

יח. וַיַּעַשׂ קַרְסֵי נְחשֶׁת חֲמִשִּׁים לְחַבֵּר אֶת הָאֹהֶל לִהְיֹת אֶחָד:

καὶ ὁ στίχος ὁ δεύτερος ἄνθραξ καὶ σάπφειρος καὶ ἴασπις

18 ܘܲܥܒܲܕܘ ܩܘܼܪ̈ܩܣܹܐ ܕܲܢܚܵܫܵܐ ܚܲܡܫܝܼܢ: ܠܲܡܕܲܒܵܩܘܼܬܹܗ ܠܡܲܫܟܿܢܵܐ: ܕܢܸܗܘܸܐ ܚܲܕ݂.

Et fibulas æneas quinquaginta, quibus necteretur tectum, ut unum pallium ex omnibus sagis fieret.

Եւ արար օղս պղնձիս յիսուն. եւ կցեաց զխորանն զի լինիցի մի:

და შექმნა კარშიკები რვალთაგან ერგასნი და შესაკინძველად კარვისა, რათა იქმნას ერთ. 18

18 And he made fifty taches of brass to couple the tent together, that it might be one.

יט. וַיַּעַשׂ מִכְסֶה לָאֹהֶל עֹרֹת אֵילִם מְאָדָּמִים וּמִכְסֵה עֹרֹת תְּחָשִׁים מִלְמָעְלָה:

καὶ ὁ στίχος ὁ τρίτος λιγύριον καὶ ἀχάτης καὶ ἀμέθυστος

19 ܘܲܥܒܲܕ݂ܘ ܦܪܵܣܵܐ ܠܡܲܫܟܿܢܵܐ: ܡܸܫܟܹ̈ܐ ܕܕܸܟ݂ܪܹ̈ܐ ܕܐܸܣܦܲܝܢܝܼܩܵܐ: ܘܲܩܪܵܡܵܐ ܕܡܸܫܟܹ̈ܐ ܕܣܵܣܵܓܿܘܿܢܵܐ ܡܼܢ ܠܥܸܠ.

Fecit et opertorium tabernaculi de pellibus arietum rubricatis: aliudque desuper velamentum de pellibus janthinis.

Եւ արար զվիժակս խորանին ի մորթոց խոյոց կարմիր ներկելոց, եւ զարտախուրակսն ի կապուտակէ ի վերոյ կողմանէ:

და ქმნა სუეტის თავთა ზედა კარვისათა ტყავთაგან ვერძისათა ტარსიკონი მეწამული დასაბურველად ცისსხეული ზედა კერძო. 19

19 And he made a covering for the tent of rams' skins dyed red, and a covering of badgers' skins above that.

כ. וַיַּעַשׂ אֶת הַקְּרָשִׁים לַמִּשְׁכָּן עֲצֵי שִׁטִּים עֹמְדִים:

καὶ ὁ στίχος ὁ τέταρτος χρυσόλιθος καὶ βηρύλλιον καὶ ὀνύχιον περικεκυκλωμένα χρυσίῳ καὶ συνδεδεμένα χρυσίῳ

20 ܘܲܥܒܲܕ݂ܘ ܕܲܦܹ̈ܐ ܠܡܲܫܟܿܢܵܐ ܕܩܲܝܣܵܐ ܕܐܸܫܟܵܪܥܵܐ ܩܵܝܡܵܐ.

Fecit et tabulas tabernaculi de lignis setim stantes.

Եւ արար զերկուս սիւնս`` խորանին յանփուտ փայտից կանգնաւորս:

და ქმნა ორნი სუეტნი კარვისა მის ძელთაგან ულპოლველთა და აღმართებული. 20

20 And he made boards for the tabernacle of shittim wood, standing up.

כא. עֶשֶׂר אַמֹּת אֹרֶךְ הַקָּרֶשׁ וְאַמָּה וַחֲצִי הָאַמָּה רֹחַב הַקֶּרֶשׁ הָאֶחָד:

καὶ οἱ λίθοι ἦσαν ἐκ τῶν ὀνομάτων τῶν υἱῶν Ισραηλ δώδεκα ἐκ τῶν ὀνομάτων αὐτῶν ἐγγεγραμμένα εἰς σφραγῖδας ἕκαστος ἐκ τοῦ ἑαυτοῦ ὀνόματος εἰς τὰς δώδεκα φυλάς

21 ܥܣܲܪ ܐܲܡܝܼܢ ܐܘܼܪܟܹܗ ܕܕܲܦܵܐ ܚܲܕ݂: ܘܐܲܡܵܐ ܘܦܸܠܓܿܘܿܬ݂ ܐܲܡܵܐ ܦܬ݂ܵܝܹܗ ܕܕܲܦܵܐ ܚܲܕ݂.

Decem cubitorum erat longitudo tabulæ unius: et unum ac semis cubitum latitudo retinebat.

Ի տասն կանգնոյ զերկայնութիւն միոյ սեան, եւ ի կանգնոյ եւ ի կիսոյ զթանձրութիւն եւ`` զլայնութիւն միոյ սեան:

ათ წყრთა სიგრძე ერთისა მის სუეტისა და წყრთისა და კერძოსი სივრცე ერთისა სვეტისა. 21

21 The length of a board was ten cubits, and the breadth of a board one cubit and a half.

כב. שְׁתֵּי יָדֹת לַקֶּרֶשׁ הָאֶחָד מְשֻׁלָּבֹת אַחַת אֶל אֶחָת כֵּן עָשָׂה לְכֹל קַרְשֵׁי הַמִּשְׁכָּן:

καὶ ἐποίησαν ἐπὶ τὸ λογεῖον κροσσοὺς συμπεπλεγμένους ἔργον ἐμπλοκίου ἐκ χρυσίου καθαροῦ

22 ܬܲܪܬܹܿܝܢ ܨܵܝܪܵܢ ܠܕܲܦܵܐ ܚܲܕ݂: ܘܬܲܪܬܹܿܝܢ ܨܵܝܪܵܢ ܠܕܲܦܵܐ ܐ̄ܚܪܹܢܵܐ: ܬܪܝܼܨܵܢ ܚܕ݂ܵܐ ܠܘܼܩܒܲܠ ܚܕ݂ܵܐ: ܗܵܟܲܢܵܐ ܥܒܲܕ݂ܘ ܠܟ݂ܠܗܘܿܢ ܕܲܦܹ̈ܐ ܕܡܲܫܟܢܵܐ.

Binæ incastraturæ erant per singulas tabulas, ut altera alteri jungeretur. Sic fecit in omnibus tabernaculi tabulis.

Եւ երկուս սփռիչս առ մի մի սիւն խառնեալ ընդ միմեանս. նոյնպէս արար ամենայն սեանց խորանին:

და ორნი თჳთეულთა სუეტთა შესაბრძვილველად ურთიერთას, ეგრეთვე უქმნა ყოველთა მათ სვეტთა კარვისათა. 22

22 One board had two tenons, equally distant one from another: thus did he make for all the boards of the tabernacle.

כג. וַיַּעַשׂ אֶת הַקְּרָשִׁים לַמִּשְׁכָּן עֶשְׂרִים קְרָשִׁים לִפְאַת נֶגֶב תֵּימָנָה:

καὶ ἐποίησαν δύο ἀσπιδίσκας χρυσᾶς καὶ δύο δακτυλίους χρυσοῦς καὶ ἐπέθηκαν τοὺς δύο δακτυλίους τοὺς χρυσοῦς ἐπ᾽ ἀμφοτέρας τὰς ἀρχὰς τοῦ λογείου

23 ܘܲܥܒܲܕ݂ܘ ܕܲܦܹ̈ܐ ܠܡܲܫܟܿܢܵܐ: ܥܸܣܪܝܼܢ ܕܲܦܝܼܢ ܠܣܸܛܪܵܐ ܕܪܘܼܚܵܐ ܕܬܲܝܡܢܵܐ.

E quibus viginti ad plagam meridianam erant contra austrum,

Եւ արար զսիւնս խորանին. քսան սիւն` ի հարաւոյ կողմանէ:

და ქმნა სვეტნი კარვისანი ოცნი სვეტნი სამხრით კერძო და ორმეოცნი ხარისხნი ვეცხლისანი სვეტთა ოთხთა მათ. 23

23 And he made boards for the tabernacle; twenty boards for the south side southward:

כד. וְאַרְבָּעִים אַדְנֵי כֶסֶף עָשָׂה תַּחַת עֶשְׂרִים הַקְּרָשִׁים שְׁנֵי אֲדָנִים תַּחַת הַקֶּרֶשׁ הָאֶחָד לִשְׁתֵּי יְדֹתָיו וּשְׁנֵי אֲדָנִים תַּחַת הַקֶּרֶשׁ הָאֶחָד לִשְׁתֵּי יְדֹתָיו:

καὶ ἐπέθηκαν τὰ ἐμπλόκια ἐκ χρυσίου ἐπὶ τοὺς δακτυλίους ἐπ᾽ ἀμφοτέρων τῶν μερῶν τοῦ λογείου

24 ܘܐܲܪܒܿܥܝܼܢ ܣܵܡܟܹ̈ܐ ܕܣܹܐܡܵܐ ܥܒܲܕ݂ܘ ܬܚܹܝܬ݂ ܥܸܣܪܝܼܢ ܕܲܦܝܼܢ: ܬܪܹܝܢ ܣܵܡܟ݂ܝܼܢ ܬܚܹܝܬ݂ ܕܲܦܵܐ ܚܲܕ݂ ܠܲܬ݂ܪܹܝܢ ܨܵܝܪܵܬܹܗ: ܘܲܬ݂ܪܹܝܢ ܣܵܡܟ݂ܝܼܢ ܬܚܹܝܬ݂ ܕܲܦܵܐ ܚܲܕ݂ ܠܲܬ݂ܪܹܝܢ ܨܵܝܪܵܬܹܗ ܥܒܲܕ݂ܘ.

cum quadraginta basibus argenteis. Duæ bases sub una tabula ponebantur ex utraque parte angulorum, ubi incastraturæ laterum in angulis terminantur.

Եւ քառասուն խարիսխ արծաթի` սեանցն քսանեցունց. երկուս խարիսխս առ մի սիւն յերկոցունց կողմանց, եւ երկուս խարիսխս առ մեւս եւս սիւն յերկոցունց կողմանց:

და ორნი ხარისხნი - ერთსა მას სვეტთა ორთავე კერძოთა და ორნი ხარისხნი - ერთისაცა მის სვეტთასა ორთავე კერძოთა. 24

24 And forty sockets of silver he made under the twenty boards; two sockets under one board for his two tenons, and two sockets under another board for his two tenons.

כה. וּלְצֶלַע הַמִּשְׁכָּן הַשֵּׁנִית לִפְאַת צָפוֹן עָשָׂה עֶשְׂרִים קְרָשִׁים:

καὶ εἰς τὰς δύο συμβολὰς τὰ δύο ἐμπλόκια καὶ ἐπέθηκαν ἐπὶ τὰς δύο ἀσπιδίσκας καὶ ἐπέθηκαν ἐπὶ τοὺς ὤμους τῆς ἐπωμίδος ἐξ ἐναντίας κατὰ πρόσωπον

25 ܘܲܠܣܸܛܪܵܐ ܐ̄ܚܪܹܢܵܐ ܕܡܲܫܟܢܵܐ: ܠܣܸܛܪܵܐ ܕܪܘܼܚܵܐ ܕܓܲܪܒܿܝܵܐ: ܥܒܲܕ݂ܘ ܥܸܣܪܝܼܢ ܕܲܦܝܼܢ.

Ad plagam quoque tabernaculi, quæ respicit ad aquilonem, fecit viginti tabulas,

Եւ յերկրորդ կողման խորանին ընդ հիւսիսի արար քսան սիւն:

და მეორე კერძო კარვისა მის ჩრდილოჲთ კერძო ოცნი სვეტნი. 25

25 And for the other side of the tabernacle, which is toward the north corner, he made twenty boards,

כו. וְאַרְבָּעִים אַדְנֵיהֶם כָּסֶף שְׁנֵי אֲדָנִים תַּחַת הַקֶּרֶשׁ הָאֶחָד וּשְׁנֵי אֲדָנִים תַּחַת הַקֶּרֶשׁ הָאֶחָד:

καὶ ἐποίησαν δύο δακτυλίους χρυσοῦς καὶ ἐπέθηκαν ἐπὶ τὰ δύο πτερύγια ἐπ᾽ ἄκρου τοῦ λογείου ἐπὶ τὸ ἄκρον τοῦ ὀπισθίου τῆς ἐπωμίδος ἔσωθεν

26 ܘܐܲܪܒܿܥܝܼܢ ܣܵܡܟܹ̈ܐ ܕܣܹܐܡܵܐ: ܬܪܹܝܢ ܣܵܡܟ݂ܝܼܢ ܬܚܹܝܬ݂ ܕܲܦܵܐ ܚܲܕ݂: ܘܲܬ݂ܪܹܝܢ ܣܵܡܟ݂ܝܼܢ ܬܚܹܝܬ݂ ܕܲܦܵܐ ܐ̄ܚܪܹܢܵܐ.

cum quadraginta basibus argenteis, duas bases per singulas tabulas.

եւ քառասուն խարիսխ արծաթի, երկուս խարիսխս առ մի սիւն, եւ երկուս խարիսխս առ մեւս եւս սիւն:

და ორმეოცნი ხარისხნი - ვეცხლისანი, ორნი ხარისხნი ერთისა თანა. 26

ΛZʹ

26 And their forty sockets of silver; two sockets under one board, and two sockets under another board.

כז. וּלְיַרְכְּתֵי הַמִּשְׁכָּן יָמָּה עָשָׂה שִׁשָּׁה קְרָשִׁים:

καὶ ἐποίησαν δύο δακτυλίους χρυσοῦς καὶ ἐπέθηκαν ἐπ᾽ ἀμφοτέρους τοὺς ὤμους τῆς ἐπωμίδος κάτωθεν αὐτοῦ κατὰ πρόσωπον κατὰ τὴν συμβολὴν ἄνωθεν τῆς συνυφῆς τῆς ἐπωμίδος

27 ܘܠܲܫܦܘܿܠܲܝ ܡܲܫܟܿܢܵܐ ܡܼܢ ܡܲܥܪܒ݂ܵܐ: ܥܒܲܕ݂ܘ ܫܬܵܐ ܕܲܦܝܼܢ.

Contra occidentem vero, id est, ad eam partem tabernaculi quæ mare respicit, fecit sex tabulas,

Եւ ի թիկանց խորանին ընդ ծովակողմ արար վեց սիւն:

და ზურგით კარვისა მის ზღჳთ კერძო ქმნა ექუსნი სვეტნი. 27

27 And for the sides of the tabernacle westward he made six boards.

כח. וּשְׁנֵי קְרָשִׁים עָשָׂה לִמְקֻצְעֹת הַמִּשְׁכָּן בַּיַּרְכָתָיִם:

καὶ συνέσφιγξεν τὸ λογεῖον ἀπὸ τῶν δακτυλίων τῶν ἐπ᾽ αὐτοῦ εἰς τοὺς δακτυλίους τῆς ἐπωμίδος συνεχομένους ἐκ τῆς ὑακίνθου συμπεπλεγμένους εἰς τὸ ὕφασμα τῆς ἐπωμίδος ἵνα μὴ χαλᾶται τὸ λογεῖον ἀπὸ τῆς ἐπωμίδος καθὰ συνέταξεν κύριος τῷ Μωυσῇ

28 ܘܲܬ݂ܪܹܝܢ ܕܲܦܝܼܢ ܥܒܲܕ݂ܘ ܠܙܵܘܝܵܬ݂ܵܐ ܕܡܲܫܟܢܵܐ ܒܲܫܦܘܿܠܲܝܗܘܿܢ.

et duas alias per singulos angulos tabernaculi retro:

Եւ երկուս սիւնս արար յանկիւնս խորանին յետուստ կողմանէ:

და ჰქმნა ორნი სუეტნი უკანით კერძო. 28

28 And two boards made he for the corners of the tabernacle in the two sides.

כט. וְהָיוּ תוֹאֲמִם מִלְּמַטָּה וְיַחְדָּו יִהְיוּ תַמִּים אֶל רֹאשׁוֹ אֶל הַטַּבַּעַת הָאֶחָת כֵּן עָשָׂה לִשְׁנֵיהֶם לִשְׁנֵי הַמִּקְצֹעֹת:

καὶ ἐποίησαν τὸν ὑποδύτην ὑπὸ τὴν ἐπωμίδα ἔργον ὑφαντὸν ὅλον ὑακίνθινον

29 ܘܲܗܘܵܘ ܡܲܬ݂ܐܡܝܼܢ ܡܼܢ ܠܬܲܚܬܿ: ܘܐܲܟ݂ܚܕ݂ܵܐ ܓܵܦܝܼܢ ܪܹܫܲܝܗܘܿܢ ܥܲܠ ܙܲܩܙܲܩܬ݂ܵܐ ܚܕ݂ܵܐ: ܗܵܟܲܢܵܐ ܥܒܲܕ݂ܘ ܠܲܬ݂ܪܲܝܗܘܿܢ ܠܬܲܪܬܹܿܝܢ ܙܵܘܝܵܢ.

quæ junctæ erant a deorsum usque sursum, et in unam compaginem pariter ferebantur. Ita fecit ex utraque parte per angulos:

Եւ էին հասարակ ի ներքուստ, եւ ըստ նմին օրինակի հասարակ էին`` ի գլխոյ կողմանէ ի մի խառնուած. նոյնպէս արար եւ երկոցունց սեանցն որ յանկիւնսն:

და იყვნეს სწორად შინაგან და ეგრეთვე მსგავსად მისა იყვნეს სწორად თავის კერძოდ ერთად შებრძჳლებულად. და ეგრეთვე უქმნა ოთხთა მათ სუეტთა, რომელნი იყვნეს საფუძველად ძგიდეთა მათ. 29

29 And they were coupled beneath, and coupled together at the head thereof, to one ring: thus he did to both of them in both the corners.

ל. וְהָיוּ שְׁמֹנָה קְרָשִׁים וְאַדְנֵיהֶם כֶּסֶף שִׁשָּׁה עָשָׂר אֲדָנִים שְׁנֵי אֲדָנִים שְׁנֵי אֲדָנִים תַּחַת הַקֶּרֶשׁ הָאֶחָד:

τὸ δὲ περιστόμιον τοῦ ὑποδύτου ἐν τῷ μέσῳ διυφασμένον συμπλεκτόν ᾤαν ἔχον κύκλῳ τὸ περιστόμιον ἀδιάλυτον

30 ܘܲܗܘܵܘ ܬܡܵܢܝܵܐ ܕܲܦܝܼܢ: ܘܣܵܡܟܲܝܗܘܿܢ ܕܣܹܐܡܵܐ ܫܸܬܿܬܲܥܣܲܪ: ܬܪܹܝܢ ܣܵܡܟ݂ܝܼܢ ܬܚܹܝܬ݂ ܕܲܦܵܐ ܚܲܕ݂: ܘܲܬ݂ܪܹܝܢ ܣܵܡܟ݂ܝܼܢ ܬܚܹܝܬ݂ ܕܲܦܵܐ ܐ̄ܚܪܹܢܵܐ.

ut octo essent simul tabulæ, et haberent bases argenteas sedecim, binas scilicet bases sub singulis tabulis.

Եւ էին ութ սիւն, եւ խարիսխք նոցա արծաթիք, վեշտասան խարիսխ. երկու խարիսխք առ մի սիւն, եւ երկու խարիսխք առ մի սիւն:

და იყვნენ რვანი სუეტნი და ხარისხნი მათნი ვეცხლისა ათექუსმეტნი და ორნი ხარისხნი - ერთი ერთისა სუეტისა მიმართ და ერთი ერთისა სუეტისა. 30

30 And there were eight boards; and their sockets were sixteen sockets of silver, under every board two sockets.

לא. וַיַּעַשׂ בְּרִיחֵי עֲצֵי שִׁטִּים חֲמִשָּׁה לְקַרְשֵׁי צֶלַע הַמִּשְׁכָּן הָאֶחָת:

καὶ ἐποίησαν ἐπὶ τοῦ λώματος τοῦ ὑποδύτου κάτωθεν ὡς ἐξανθούσης ῥόας ῥοίσκους ἐξ ὑακίνθου καὶ πορφύρας καὶ κοκκίνου νενησμένου καὶ βύσσου κεκλωσμένης

31 ܘܲܥܒܲܕ݂ܘ ܡܘܼܟ݂ܠܹ̈ܐ ܕܩܲܝܣܵܐ ܕܐܸܫܟܵܪܥܵܐ: ܚܲܡܫܵܐ ܠܕܲܦܲܝ ܣܸܛܪܹܗ ܚܲܕ݂ ܕܡܲܫܟܢܵܐ.

Fecit et vectes de lignis setim, quinque ad continendas tabulas unius lateris tabernaculi,

Եւ արար պարզունակս յանփուտ փայտից, հինգ առ մի սիւն ի միոջէ կողմանէ խորանին:

და ქმნა სართული მისი ძელთაგან ულპოლველისა, ხუთნი ერთისა მის სვეტისა ერთ კერძო კარვისა მის. 31

31 And he made bars of shittim wood; five for the boards of the one side of the tabernacle,

לב. וַחֲמִשָּׁה בְרִיחִם לְקַרְשֵׁי צֶלַע הַמִּשְׁכָּן הַשֵּׁנִית וַחֲמִשָּׁה בְרִיחִם לְקַרְשֵׁי הַמִּשְׁכָּן לַיַּרְכָתַיִם יָמָּה:

καὶ ἐποίησαν κώδωνας χρυσοῦς καὶ ἐπέθηκαν τοὺς κώδωνας ἐπὶ τὸ λῶμα τοῦ ὑποδύτου κύκλῳ ἀνὰ μέσον τῶν ῥοίσκων

32 ܘܚܲܡܫܵܐ ܡܘܼܟ݂ܠܝܼܢ ܠܕܲܦܲܝ ܣܸܛܪܹܗ ܐ̄ܚܪܹܢܵܐ ܕܡܲܫܟܢܵܐ: ܘܚܲܡܫܵܐ ܡܘܼܟ݂ܠܝܼܢ ܠܕܲܦܵܘܗܝ ܕܡܲܫܟܢܵܐ ܠܲܫܦܘܿܠܲܝܗܘܿܢ ܡܼܢ ܡܲܥܪܒ݂ܵܐ.

et quinque alios ad alterius lateris coaptandas tabulas: et extra hos, quinque alios vectes ad occidentalem plagam tabernaculi contra mare.

եւ հինգ եւս պարզունակ առ մեւս սիւն` յերկրորդ կողմանէ խորանին, եւ հինգ պարզունակ առ մեւս սիւն ի թիկանց խորանին ընդ ծովակողմն:

და ხუთნი იგი სხვანი სართულნი მეორისა კერძო კარვისა მის და ხუთნი სართულნი ზურგით ზღჳს კერძო. 32

32 And five bars for the boards of the other side of the tabernacle, and five bars for the boards of the tabernacle for the sides westward.

לג. וַיַּעַשׂ אֶת הַבְּרִיחַ הַתִּיכֹן לִבְרֹחַ בְּתוֹךְ הַקְּרָשִׁים מִן הַקָּצֶה אֶל הַקָּצֶה:

κώδων χρυσοῦς καὶ ῥοίσκος ἐπὶ τοῦ λώματος τοῦ ὑποδύτου κύκλῳ εἰς τὸ λειτουργεῖν καθὰ συνέταξεν κύριος τῷ Μωυσῇ

33 ܘܲܥܒܲܕ݂ܘ ܡܘܼܟ݂ܠܵܐ ܡܸܨܥܵܝܵܐ ܠܡܲܥܒܵܪܘܼ ܒܓ݂ܵܘ ܕܲܦܹ̈ܐ: ܡܼܢ ܗܵܢܵܐ ܣܸܛܪܵܐ ܠܗܵܢܵܐ.

Fecit quoque vectem alium, qui per medias tabulas ab angulo usque ad angulum perveniret.

Եւ արար զմիջին պարզունակն թափանցանց ի մէջ սեանցն ի կողմանէ ի կողմն:

ყო შუა კერძო სართული სვეტთა შორის გვერდით კერძო. 33

33 And he made the middle bar to shoot through the boards from the one end to the other.

לד. וְאֶת הַקְּרָשִׁים צִפָּה זָהָב וְאֶת טַבְּעֹתָם עָשָׂה זָהָב בָּתִּים לַבְּרִיחִם וַיְצַף אֶת הַבְּרִיחִם זָהָב:

καὶ ἐποίησαν χιτῶνας βυσσίνους ἔργον ὑφαντὸν Ααρων καὶ τοῖς υἱοῖς αὐτοῦ

34 ܘܕܲܦܹ̈ܐ ܩܪܲܡܘ ܕܲܗܒ݂ܵܐ: ܘܙܲܩܙܩܵܬ݂ܗܘܿܢ ܥܒܲܕ݂ܘ ܕܲܗܒ݂ܵܐ ܐܲܬ݂ܪܵܐ ܠܡܘܼܟ݂ܠܹ̈ܐ: ܘܲܩܪܲܡܘ ܐܸܢܘܿܢ ܠܡܘܼܟ݂ܠܹ̈ܐ ܕܲܗܒ݂ܵܐ.

Ipsa autem tabulata deauravit, fusis basibus earum argenteis. Et circulos eorum fecit aureos, per quos vectes induci possent: quos et ipsos laminis aureis operuit.

Եւ զերկուս սիւնսն`` պատեաց ոսկւով. եւ զերկուս օղամանեակս`` նոցա արար ոսկիս, յորս մտանիցեն պարզունակքն. եւ պատեաց զպարզունակսն ոսկւով:

ორნივე სვეტნი ოქროჲთა შემოსა და ორნი იდაყუნი მისნი ოქროჲსანი, რომელი განეცმოდიან ურთიერთას. და შემოსა სართული იგი ოქროჲთა. 34

34 And he overlaid the boards with gold, and made their rings of gold to be places for the bars, and overlaid the bars with gold.

לה. וַיַּעַשׂ אֶת הַפָּרֹכֶת תְּכֵלֶת וְאַרְגָּמָן וְתוֹלַעַת שָׁנִי וְשֵׁשׁ מָשְׁזָר מַעֲשֵׂה חשֵׁב עָשָׂה אֹתָהּ כְּרֻבִים:

καὶ τὰς κιδάρεις ἐκ βύσσου καὶ τὴν μίτραν ἐκ βύσσου καὶ τὰ περισκελῆ ἐκ βύσσου κεκλωσμένης

35 ܘܲܥܒܲܕ݂ܘ ܦܪܵܣܵܐ ܕܬܸܟ݂ܠܬ݂ܵܐ: ܘܐܵܪܓܿܘܵܢܵܐ: ܘܨܘܼܒ݂ܥܵܐ ܕܲܙܚܘܿܪܝܼܬ݂ܵܐ: ܘܒ݂ܘܼܨܵܐ ܥܙܝܼܠܵܐ: ܥܒ݂ܵܕ݂ܵܐ ܕܐܘܼܡܵܢܵܐ: ܥܲܒ݂ܕܹܿܗ ܟܪܘܼܒ݂ܵܐ.

Fecit et velum de hyacintho, et purpura, vermiculo, ac bysso retorta, opere polymitario, varium atque distinctum:

Եւ արար վարագոյր ի կապուտակէ եւ ի ծիրանւոյ եւ ի կարմրոյ մանելոյ եւ ի բեհեզոյ նիւթելոյ. գործ անկուածոյ գործեաց զնա քերոբ:

და ჰქმნეს კრეტსაბმელი იგი იაკინთისაგან, და ძოწეულისა, და მეწამულისა, და ზეზისაგან ძახილისა და ქმნული ქსოვით ქერობინად. 35

35 And he made a vail of blue, and purple, and scarlet, and fine twined linen: with cherubims made he it of cunning work.

לו. וַיַּעַשׂ לָהּ אַרְבָּעָה עַמּוּדֵי שִׁטִּים וַיְצַפֵּם זָהָב וָוֵיהֶם זָהָב וַיִּצֹק לָהֶם אַרְבָּעָה אַדְנֵי כָסֶף:

καὶ τὰς ζώνας αὐτῶν ἐκ βύσσου καὶ ὑακίνθου καὶ πορφύρας καὶ κοκκίνου νενησμένου ἔργον ποικιλτοῦ ὃν τρόπον συνέταξεν κύριος τῷ Μωυσῇ

36 ܘܲܥܒܲܕ݂ܘ ܠܹܗ ܐܲܪܒܥܵܐ ܥܲܡܘܼܕܹ̈ܐ ܕܐܸܫܟܵܪܥܵܐ: ܘܲܩܪܲܡܘ ܐܸܢܘܿܢ ܕܲܗܒ݂ܵܐ: ܘܲܠܩܘܼܒ݂ܥܲܝܗܘܿܢ ܕܲܗܒ݂ܵܐ: ܘܲܥܒܲܕ ܠܗܘܿܢ ܐܲܪܒܥܵܐ ܣܵܡܟ݂ܝܼܢ ܕܣܹܐܡܵܐ.

et quatuor columnas de lignis setim, quas cum capitibus deauravit, fusis basibus earum argenteis.

Եւ եդ զայն ի վերայ չորից սեանցն յանփուտ փայտից ոսկիապատաց. եւ խոյակք`` նոցա ոսկիք, եւ չորք խարիսխք նոցա արծաթիք:

და დგეს იგი ოთხთა სუეტთა ძელთაგან ულპოლველთა, რომელნი შემოსილ იყუნეს ოქროჲთა და სვეტის თავნი მათნი ოქროჲსანი, და ხარისხები მათნი ოთხნი - ვეცხლისანი. 36

36 And he made thereunto four pillars of shittim wood, and overlaid them with gold: their hooks were of gold; and he cast for them four sockets of silver.

לז. וַיַּעַשׂ מָסָךְ לְפֶתַח הָאֹהֶל תְּכֵלֶת וְאַרְגָּמָן וְתוֹלַעַת שָׁנִי וְשֵׁשׁ מָשְׁזָר מַעֲשֵׂה רֹקֵם:

καὶ ἐποίησαν τὸ πέταλον τὸ χρυσοῦν ἀφόρισμα τοῦ ἁγίου χρυσίου καθαροῦ καὶ ἔγραψεν ἐπ᾽ αὐτοῦ γράμματα ἐκτετυπωμένα σφραγῖδος ἁγίασμα κυρίῳ

37 ܘܲܥܒܲܕ݂ܘ ܦܪܵܣܵܐ ܠܬܲܪܥܵܐ ܕܡܲܫܟܢܵܐ: ܬܸܟ݂ܠܬ݂ܵܐ: ܘܐܵܪܓܘܵܢܵܐ: ܘܨܘܼܒ݂ܥܵܐ ܕܲܙܚܘܿܪܝܼܬ݂ܵܐ: ܘܒ݂ܘܼܨܵܐ ܥܙܝܼܠܵܐ: ܥܒ݂ܵܕ݂ܵܐ ܕܨܘܼܪܬܵܐ.

Fecit et tentorium in introitu tabernaculi ex hyacintho, purpura, vermiculo, byssoque retorta, opere plumarii:

Եւ արար զվարագոյր դրան խորանին վկայութեան ի կապուտակէ եւ ի ծիրանւոյ եւ ի կարմրոյ մանելոյ եւ ի բեհեզոյ նիւթելոյ, գործ անկուածոյ քերոբ:

და ქმნეს კრეთსაბმელი იგი კარისა მის კარვისა საწამებელისა იაკინთისაგან ძოწეულისა, და მეწამულისა სთულისა და ზეზისაგან ძახილისა ქმნული ქსოვით ქერაბინად. 37

37 And he made an hanging for the tabernacle door of blue, and purple, and scarlet, and fine twined linen, of needlework;

לח. וְאֶת עַמּוּדָיו חֲמִשָּׁה וְאֶת וָוֵיהֶם וְצִפָּה רָאשֵׁיהֶם וַחֲשֻׁקֵיהֶם זָהָב וְאַדְנֵיהֶם חֲמִשָּׁה נְחשֶׁת:

καὶ ἐπέθηκαν ἐπ᾽ αὐτὸ λῶμα ὑακίνθινον ὥστε ἐπικεῖσθαι ἐπὶ τὴν μίτραν ἄνωθεν ὃν τρόπον συνέταξεν κύριος τῷ Μωυσῇ

38 ܥܲܡܘܼܕ݂ܵܘܗܝ ܚܲܡܫܵܐ: ܘܩܘܼܒ݂ܥܲܝܗܘܿܢ ܚܲܡܫܵܐ: ܘܲܩܪܵܡܵܐ ܕܪܹܫܲܝܗܘܿܢ: ܘܲܩܪܵܡܗܘܿܢ ܕܕܲܗܒ݂ܵܐ: ܘܣܵܡܟܲܝܗܘܿܢ ܚܲܡܫܵܐ ܕܲܢܚܵܫܵܐ.

et columnas quinque cum capitibus suis, quas operuit auro, basesque earum fudit æneas.

Եւ զսիւնս նոցա հինգ եւ զօղս նոցուն. եւ պատեաց զխոյակս նոցա ոսկւով. եւ խարիսխք նոցա պղնձիք հինգ:

და სვეტნი მათნი ხუთ, და კრკლები მათი, და მარწუხები მათი შემოსილ ოქროჲთა და ხარისხები მათ, ხუთი რვალისაჲ. 38

38 And the five pillars of it with their hooks: and he overlaid their chapiters and their fillets with gold: but their five sockets were of brass.

לז

ΛZʹ

ܩܦܠܐܘܢ: ܠܙ.

Cap. 37

ԳԼ. ԼԷ

თავი ოცდამეჩვიდმეტე

א. וַיַּעַשׂ בְּצַלְאֵל אֶת הָאָרֹן עֲצֵי שִׁטִּים אַמָּתַיִם וָחֵצִי אָרְכּוֹ וְאַמָּה וָחֵצִי רָחְבּוֹ וְאַמָּה וָחֵצִי קֹמָתוֹ:

καὶ ἐποίησαν τῇ σκηνῇ δέκα αὐλαίας

1 ܘܲܥܒܲܕ݂ ܒܲܨܠܝܼܐܹܝܠ ܩܹܒ݂ܘܼܬ݂ܵܐ ܕܩܲܝܣܵܐ ܕܐܸܫܟܵܪܥܵܐ: ܬܲܪܬܹܿܝܢ ܐܲܡܝܼܢ ܘܲܦܠܸܓ݂ ܐܘܼܪܟܵܗ: ܘܐܲܡܵܐ ܘܲܦܠܸܓ ܦܬ݂ܵܝܵܗ: ܘܐܲܡܵܐ ܘܲܦܠܸܓ ܪܵܘܡܵܗ.

Fecit autem Beseleel et arcam de lignis setim, habentem duos semis cubitos in longitudine, et cubitum ac semissem in latitudine, altitudo quoque unius cubiti fuit et dimidii: vestivitque eam auro purissimo intus ac foris.

Եւ արար Բեսելիէլ զտապանակն յանփուտ փայտից, յերկուց կանգնոց եւ ի կիսոյ զերկայնութիւն նորա, եւ ի կանգնոյ եւ ի կիսոյ զլայնութիւն նորա, եւ ի կանգնոյ եւ ի կիսոյ զբարձրութիւն նորա:

და ქმნა ბესელიელ კიდობანი იგი სჯულისაჲ ძელთაგან ულპოლველთა, ორ წყრთა, და კერძო - სიგრძე მისი, და წყრთა და კერძო - სივრცე მისი, და წყრთა და კერძო - სიმაღლე მისი. და შემოსა იგი ოქროჲთა წმიდითა შინათ და გარეთ. 1

1 And Bezaleel made the ark of shittim wood: two cubits and a half was the length of it, and a cubit and a half the breadth of it, and a cubit and a half the height of it:

ב. וַיְצַפֵּהוּ זָהָב טָהוֹר מִבַּיִת וּמִחוּץ וַיַּעַשׂ לוֹ זֵר זָהָב סָבִיב:

ὀκτὼ καὶ εἴκοσι πήχεων μῆκος τῆς αὐλαίας τῆς μιᾶς τὸ αὐτὸ ἦσαν πᾶσαι καὶ τεσσάρων πηχῶν τὸ εὖρος τῆς αὐλαίας τῆς μιᾶς

2 ܘܩܲܪܡܵܗ ܕܲܗܒ݂ܵܐ ܕܲܟ݂ܝܵܐ ܡܼܢ ܠܓ݂ܵܘ ܘܡܼܢ ܠܒܲܪ: ܘܲܥܒܲܕ݂ ܠܵܗ ܟܠܝܼܠܵܐ ܕܕܲܗܒ݂ܵܐ ܟܲܕ ܚܵܕ݂ܪܵܐ.

Et fecit illi coronam auream per gyrum,

Եւ պատեաց զնա ոսկւով սրբով ներքոյ եւ արտաքոյ, եւ արար նմա ծնօտս ոսկիս շուրջանակի:

და აქმნა მას კიდენი ოქროჲსანი გარემოჲს. 2

2 And he overlaid it with pure gold within and without, and made a crown of gold to it round about.

ג. וַיִּצֹק לוֹ אַרְבַּע טַבְּעֹת זָהָב עַל אַרְבַּע פַּעֲמֹתָיו וּשְׁתֵּי טַבָּעֹת עַל צַלְעוֹ הָאֶחָת וּשְׁתֵּי טַבָּעֹת עַל צַלְעוֹ הַשֵּׁנִית:

καὶ ἐποίησαν τὸ καταπέτασμα ἐξ ὑακίνθου καὶ πορφύρας καὶ κοκκίνου νενησμένου καὶ βύσσου κεκλωσμένης ἔργον ὑφάντου χερουβιμ

3 ܘܲܚܫܲܠ ܠܵܗ ܐܲܪܒܲܥ ܙܲܩܙܩܵܬ݂ܵܐ ܕܕܲܗܒ݂ܵܐ ܥܲܠ ܐܲܪܒܲܥ ܙܵܘܝܵܬ݂ܵܗ: ܬܲܪܬܹܿܝܢ ܙܲܩܙܩܲܢ ܥܲܠ ܣܸܛܪܵܗ ܚܲܕ݂: ܘܬܲܪܬܹܿܝܢ ܙܲܩܙܩܲܢ ܥܲܠ ܣܸܛܪܵܗ ܐ̄ܚܪܹܢܵܐ.

conflans quatuor annulos aureos per quatuor angulos ejus: duos annulos in latere uno, et duos in altero.

Եւ ձուլեաց նմա չորս օղամանեակս ոսկիս ի չորեցունց կողմանց նորա, երկուս օղամանեակս ի միոջէ կողմանէ, եւ երկուս օղամանեակս ի միւսմէ կողմանէ, եւ ագոյց լծակացն:

და უქმნა მას დასხმითნი ოთხნი გრკალნი ოქროჲსანი ოთხთავე კიდეთა მისთა: ორი - ერთ კერძო და ორი - ერთ კერძო სივრცისაებრ მათ განსაცმელთასა, რათა აღიღოდიან იგი მით. 3

3 And he cast for it four rings of gold, to be set by the four corners of it; even two rings upon the one side of it, and two rings upon the other side of it.

ד. וַיַּעַשׂ בַּדֵּי עֲצֵי שִׁטִּים וַיְצַף אֹתָם זָהָב:

καὶ ἐπέθηκαν αὐτὸ ἐπὶ τέσσαρας στύλους ἀσήπτους κατακεχρυσωμένους ἐν χρυσίῳ καὶ αἱ κεφαλίδες αὐτῶν χρυσαῖ καὶ αἱ βάσεις αὐτῶν τέσσαρες ἀργυραῖ

4 ܘܲܥܒܲܕ݂ ܩܘܼܦܹ̈ܐ ܕܩܲܝܣܵܐ ܕܐܸܫܟܵܪܥܵܐ: ܘܲܩܪܲܡ ܐܸܢܘܿܢ ܕܲܗܒ݂ܵܐ.

Vectes quoque fecit de lignis setim, quos vestivit auro,

Եւ արար լծակս յանփուտ փայտից, եւ պատեաց զնոսա ոսկւով:

და ქმნა სალხინებელი იგი ძელთაგან ულპოლველთა და შემოსა იგი ოქროჲთა. 4

4 And he made staves of shittim wood, and overlaid them with gold.

ה. וַיָּבֵא אֶת הַבַּדִּים בַּטַּבָּעֹת עַל צַלְעֹת הָאָרֹן לָשֵׂאת אֶת הָאָרֹן:

καὶ ἐποίησαν τὸ καταπέτασμα τῆς θύρας τῆς σκηνῆς τοῦ μαρτυρίου ἐξ ὑακίνθου καὶ πορφύρας καὶ κοκκίνου νενησμένου καὶ βύσσου κεκλωσμένης ἔργον ὑφάντου χερουβιμ

5 ܘܐܲܥܸܠ ܩܘܼܦܹ̈ܐ ܒܙܲܩܙܩܵܬ݂ܵܐ: ܥܲܠ ܣܸܛܪܹܝܗ ܕܩܹܒ݂ܘܼܬ݂ܵܐ: ܠܡܸܫܩܠܵܗ ܠܩܹܒ݂ܘܼܬ݂ܵܐ.

et quos misit in annulos, qui erant in lateribus arcæ ad portandum eam.

Եւ ագուցին զլծակսն յօղամանեակսն ի կողմանց տապանակին, բառնալ զնա նոքօք:

და შეაკრნეს სალხინებელსა გრკალნი იგი კიდით კიდობნისა მის, რათა აღიღოდიან. 5

5 And he put the staves into the rings by the sides of the ark, to bear the ark.

ו. וַיַּעַשׂ כַּפֹּרֶת זָהָב טָהוֹר אַמָּתַיִם וָחֵצִי אָרְכָּהּ וְאַמָּה וָחֵצִי רָחְבָּהּ:

καὶ τοὺς στύλους αὐτοῦ πέντε καὶ τοὺς κρίκους καὶ τὰς κεφαλίδας αὐτῶν καὶ τὰς ψαλίδας αὐτῶν κατεχρύσωσαν χρυσίῳ καὶ αἱ βάσεις αὐτῶν πέντε χαλκαῖ

6 ܘܲܥܒܲܕ݂ ܚܘܼܣܵܝܵܐ ܕܕܲܗܒ݂ܵܐ ܕܲܟ݂ܝܵܐ: ܬܲܪܬܹܿܝܢ ܐܲܡܝܼܢ ܘܲܦܠܸܓ ܐܘܼܪܟܹܗ: ܘܐܲܡܵܐ ܘܲܦܠܸܓ ܦܬ݂ܵܝܹܗ.

Fecit et propitiatorium, id est, oraculum, de auro mundissimo, duorum cubitorum et dimidii in longitudine, et cubiti ac semis in latitudine.

Եւ արարին զքաւութիւնն ի վերուստ տապանակին`` յոսկւոյ սրբոյ, յերկուց կանգնոց եւ ի կիսոյ զերկայնութիւն նորա, եւ ի կանգնոյ եւ ի կիսոյ զլայնութիւն նորա:

და ჰქმნე სალხინებელი ზედა კიდობანსა მის ოქროჲსგან წმიდისა, ორი წყრთა და ნახევარი - სიგრძე მისი, წყრთა და ნახევარი - სივრცე მისი. 6

6 And he made the mercy seat of pure gold: two cubits and a half was the length thereof, and one cubit and a half the breadth thereof.

ז. וַיַּעַשׂ שְׁנֵי כְרֻבִים זָהָב מִקְשָׁה עָשָׂה אֹתָם מִשְּׁנֵי קְצוֹת הַכַּפֹּרֶת:

καὶ ἐποίησαν τὴν αὐλήν τὰ πρὸς λίβα ἱστία τῆς αὐλῆς ἐκ βύσσου κεκλωσμένης ἑκατὸν ἐφ᾽ ἑκατόν

7 ܘܲܥܒܲܕ ܬܪܹܝܢ ܟܪܘܼܒܹ̈ܐ ܕܕܲܗܒ݂ܵܐ: ܕܢܸܣܟܿܬ݂ܵܐ ܥܒܲܕ݂ ܐܸܢܘܿܢ: ܡܼܢ ܬܪܹܝܢ ܣܸܛܪܵܘܗܝ ܕܚܘܼܣܵܝܵܐ.

Duos etiam cherubim ex auro ductili, quos posuit ex utraque parte propitiatorii:

Եւ արար երկուս քերոբէս ոսկիս. ճախարակեայս գործեաց զնոսա` յերկուց կողմանց քաւութեանն:

და ქმნნა ორნი იგი ქერაბინნი პატიოსანი ორთავე კიდეთა სალხინებელისასა, 7

7 And he made two cherubims of gold, beaten out of one piece made he them, on the two ends of the mercy seat;

ח. כְּרוּב אֶחָד מִקָּצָה מִזֶּה וּכְרוּב אֶחָד מִקָּצָה מִזֶּה מִן הַכַּפֹּרֶת עָשָׂה אֶת הַכְּרֻבִים מִשְּׁנֵי קְצוֹתָיו:

καὶ οἱ στῦλοι αὐτῶν εἴκοσι καὶ αἱ βάσεις αὐτῶν εἴκοσι

8 ܟܪܘܼܒ݂ܵܐ ܚܲܕ݂ ܡܼܢ ܣܸܛܪܵܗ ܡܸܟܵܐ: ܘܲܟ݂ܪܘܼܒ݂ܵܐ ܐ̄ܚܪܹܢܵܐ ܡܼܢ ܣܸܛܪܵܗ ܐ̄ܚܪܹܢܵܐ: ܠܥܸܠ ܡܼܢ ܚܘܼܣܵܝܵܐ ܥܒܲܕ݂ ܟܪ̈ܘܼܒܹܐ ܡܼܢ ܬܪܹܝܢ ܣܸܛܪܵܘܗܝ.

cherub unum in summitate unius partis, et cherub alterum in summitate partis alterius: duos cherubim in singulis summitatibus propitiatorii,

Քերոբ մի ի վերայ միոյ գլխոյ քաւութեանն, եւ քերոբ մի ի վերայ երկրորդի գլխոյ քաւութեանն, անդստին ի քաւութենէ անտի արար զերկոսին քերոբսն, յերկոցունց ծայրից նորա:

ქერობინი ერთი კიდესა მას სალხინებელისასა და ქერობინი მეორე მეორისა კიდესა სალხინებელისასა, ჰქმნე ორნივე ქერობინად ორთავე კიდეთა მისთა. 8

8 One cherub on the end on this side, and another cherub on the other end on that side: out of the mercy seat made he the cherubims on the two ends thereof.

ט. וַיִּהְיוּ הַכְּרֻבִים פֹּרְשֵׂי כְנָפַיִם לְמַעְלָה סֹכְכִים בְּכַנְפֵיהֶם עַל הַכַּפֹּרֶת וּפְנֵיהֶם אִישׁ אֶל אָחִיו אֶל הַכַּפֹּרֶת הָיוּ פְּנֵי הַכְּרֻבִים:

καὶ τὸ κλίτος τὸ πρὸς βορρᾶν ἑκατὸν ἐφ᾽ ἑκατόν καὶ οἱ στῦλοι αὐτῶν εἴκοσι καὶ αἱ βάσεις αὐτῶν εἴκοσι

9 ܘܲܗܘܵܘ ܟܪ̈ܘܼܒܹܐ ܦܪܝܼܣܝܼܢ ܓܸܦܲܝܗܘܿܢ ܡܼܢ ܠܥܸܠ: ܘܡܲܛܠܠܝܼܢ ܒܓܸܦܲܝܗܘܿܢ ܥܲܠ ܚܘܼܣܵܝܵܐ: ܘܐܲܦܲܝܗܘܿܢ ܚܲܕ݂ ܠܘܼܩܒܲܠ ܚܲܕ݂: ܥܲܠ ܚܘܼܣܵܝܵܐ ܗܘܲܝ ܐܲܦܲܝܗܘܿܢ ܕܲܟ݂ܪ̈ܘܼܒܹܐ.

extendentes alas, et tegentes propitiatorium, seque mutuo et illud respicientes.

Եւ էր քերոբէիցն տարածեալ զթեւս իւրեանց ի վերուստ, եւ հովանի ունէին թեւօք իւրեանց ի վերայ քաւութեանն. եւ երեսք քերոբէիցն հանդէպ միմեանց ի վերայ քաւութեանն:

და იყვნეს ფრთენი ქერობინთა მათ განმარტებით ზედა კვრძო სალხინებელსა მას, რათა აგრილობდეს ფრთითა მით. პირნი ქერობინთანი აქუნდენ პირისპირ. 9

9 And the cherubims spread out their wings on high, and covered with their wings over the mercy seat, with their faces one to another; even to the mercy seatward were the faces of the cherubims.

י. וַיַּעַשׂ אֶת הַשֻּׁלְחָן עֲצֵי שִׁטִּים אַמָּתַיִם אָרְכּוֹ וְאַמָּה רָחְבּוֹ וְאַמָּה וָחֵצִי קֹמָתוֹ:

καὶ τὸ κλίτος τὸ πρὸς θάλασσαν αὐλαῖαι πεντήκοντα πήχεων στῦλοι αὐτῶν δέκα καὶ αἱ βάσεις αὐτῶν δέκα

10 ܘܲܥܒܲܕ݂ ܦܵܬ݂ܘܿܪܵܐ ܕܩܲܝܣܵܐ ܕܐܸܫܟܵܪܥܵܐ: ܬܲܪܬܹܿܝܢ ܐܲܡܝܼܢ ܐܘܼܪܟܹܗ: ܘܐܲܡܵܐ ܦܬ݂ܵܝܹܗ: ܘܐܲܡܵܐ ܘܲܦܠܸܓ ܪܵܘܡܹܗ.

Fecit et mensam de lignis setim in longitudine duorum cubitorum, et in latitudine unius cubiti, quæ habebat in altitudine cubitum ac semissem.

Եւ արար զսեղանն զառաջաւոր յոսկւոյ սրբոյ. եւ ձուլեաց նմա չորս օղամանեակս ոսկիս, երկուս ի միոջէ կողմանէ, եւ երկուս յերկրորդ կողմանէ. եւ ագոյցս, բառնալ զնա ագուցիւքն: Եւ զագոյցս տապանակին եւ զսեղանոյն արար`` յանփուտ փայտից, եւ պատեաց զնոսա ոսկւով.`` յերկուց կանգնոց զերկայնութիւն նորա, եւ ի կանգնոյ եւ ի կիսոյ զլայնութիւն նորա, եւ ի կանգնոյ եւ ի կիսոյ զբարձրութիւն նորա:

და ჰქმნა ლანკანი წინაშე ოქროჲსაგან წმიდისა და უქმნა მას კარშიკნი ოქროჲსანი ოთხნი, კარშიკნი ორნი - ერთ კერძოსა კიდესა და კარშიკნი ორნი - კარშიკსა მას მეორესა სივრცით, რათა აღიღოდიან იგი უღლითა მით, და უღელნი იგი კიდობნისანი და ტაბლისანი ქმნნა ძელთაგან ულპოლველთა და შემოსნა იგინი ოქროჲთა, ორი წყრთა - სიგრძე მისი და ორი წყრთა და ნახევარი - სიმაღლე მისი. 10

10 And he made the table of shittim wood: two cubits was the length thereof, and a cubit the breadth thereof, and a cubit and a half the height thereof:

יא. וַיְצַף אֹתוֹ זָהָב טָהוֹר וַיַּעַשׂ לוֹ זֵר זָהָב סָבִיב:

καὶ τὸ κλίτος τὸ πρὸς ἀνατολὰς πεντήκοντα πήχεων

11 ܘܩܲܪܡܹܗ ܕܲܗܒ݂ܵܐ ܕܲܟ݂ܝܵܐ: ܘܲܥܒܲܕ݂ ܠܹܗ ܟܠܝܼܠܵܐ ܕܕܲܗܒ݂ܵܐ ܥܲܠ ܣܸܦܬܹܗ ܟܲܕ݂ ܚܵܕܲܪ.

Circumdeditque eam auro mundissimo, et fecit illi labium aureum per gyrum,

Եւ պատեաց զնա ոսկւով սրբով. եւ արար նմա ծնօտս ոսկիս շուրջանակի:

და შემოსნა იგინი ოქროჲთა წმიდითა და გარემოს მისა. 11

11 And he overlaid it with pure gold, and made thereunto a crown of gold round about.

יב. וַיַּעַשׂ לוֹ מִסְגֶּרֶת טֹפַח סָבִיב וַיַּעַשׂ זֵר זָהָב לְמִסְגַּרְתּוֹ סָבִיב:

ἱστία πεντεκαίδεκα πήχεων τὸ κατὰ νώτου καὶ οἱ στῦλοι αὐτῶν τρεῖς καὶ αἱ βάσεις αὐτῶν τρεῖς

12 ܘܲܥܒܲܕ݂ ܠܹܗ ܣܸܦܬ݂ܵܐ ܦܫܸܟ݂ ܟܲܕ݂ ܚܵܕܲܪ: ܘܲܥܒܲܕ݂ ܠܹܗ ܟܠܝܼܠܵܐ ܕܕܲܗܒ݂ܵܐ ܥܲܠ ܣܸܦܬܹܗ ܟܲܕ݂ ܚܵܕܲܪ.

ipsique labio coronam auream interrasilem quatuor digitorum, et super eamdem, alteram coronam auream.

Եւ արար նմին պսակ ուղկեան շուրջանակի, եւ արար ծնօտս ոսկիս պսակին նորա շուրջանակի:

და უქმნა მას გვირგვინი მტკაველადი გარემოს და ქმნა რქანი ოქროჲსა გვირგვინისანი გარემოს. 12

12 Also he made thereunto a border of an handbreadth round about; and made a crown of gold for the border thereof round about.

יג. וַיִּצֹק לוֹ אַרְבַּע טַבְּעֹת זָהָב וַיִּתֵּן אֶת הַטַּבָּעֹת עַל אַרְבַּע הַפֵּאֹת אֲשֶׁר לְאַרְבַּע רַגְלָיו:

καὶ ἐπὶ τοῦ νώτου τοῦ δευτέρου ἔνθεν καὶ ἔνθεν κατὰ τὴν πύλην τῆς αὐλῆς αὐλαῖαι πεντεκαίδεκα πήχεων καὶ οἱ στῦλοι αὐτῶν τρεῖς καὶ αἱ βάσεις αὐτῶν τρεῖς

13 ܘܲܚܫܲܠ ܠܹܗ ܐܲܪܒܲܥ ܙܲܩܙܩܲܢ ܕܕܲܗܒ݂ܵܐ: ܘܝܲܗ̄ܒ݂ ܙܲܩܙܩܵܬ݂ܵܐ ܥܲܠ ܐܲܪܒܲܥ ܙܵܘܝܵܬ݂ܵܐ ܥܲܠ ܐܲܪܒܲܥ ܪܸܓ݂ܠܵܘܗܝ.

Fudit et quatuor circulos aureos, quos posuit in quatuor angulis per singulos pedes mensæ

Եւ արար նմա չորս օղամանեակս ոսկիս. եւ եդ զօղամանեակսն ի չորս կողմանս որ էին չորեցունց ոտից նորա:

და ქმნა ოთხნი გრკალნი ოქროჲსაგან და დადვა სალტითა მით ოთხთავე კერძოთა, რომელი იყუნეს ოთხთა ფერჴთა მისთა. 13

13 And he cast for it four rings of gold, and put the rings upon the four corners that were in the four feet thereof.

יד. לְעֻמַּת הַמִּסְגֶּרֶת הָיוּ הַטַּבָּעֹת בָּתִּים לַבַּדִּים לָשֵׂאת אֶת הַשֻּׁלְחָן:

πᾶσαι αἱ αὐλαῖαι τῆς αὐλῆς ἐκ βύσσου κεκλωσμένης

14 ܠܘܼܩܒܲܠ ܣܸܦܬܹܗ ܗܘܲܝ ܙܲܩܙܩܵܬ݂ܵܐ: ܕܘܼܟܬ݂ܵܐ ܠܩܘܼܦܹ̈ܐ ܠܡܸܫܩܠܹܗ ܠܦܵܬ݂ܘܿܪܵܐ.

contra coronam: misitque in eos vectes, ut possit mensa portari.

Ի ներքոյ պսակին եղեն օղամանեակքն ագոյցք լծակացն առ ի բառնալոյ զսեղանն:

შინაგან გვირგვინისა ქმნა გრკალნი და შეაცვა უღელთა, რათა აღიღებოდიან ტაბლაჲ. 14

14 Over against the border were the rings, the places for the staves to bear the table.

טו. וַיַּעַשׂ אֶת הַבַּדִּים עֲצֵי שִׁטִּים וַיְצַף אֹתָם זָהָב לָשֵׂאת אֶת הַשֻּׁלְחָן:

καὶ αἱ βάσεις τῶν στύλων χαλκαῖ καὶ αἱ ἀγκύλαι αὐτῶν ἀργυραῖ καὶ αἱ κεφαλίδες αὐτῶν περιηργυρωμέναι ἀργυρίῳ καὶ οἱ στῦλοι περιηργυρωμένοι ἀργυρίῳ πάντες οἱ στῦλοι τῆς αὐλῆς

15 ܘܲܥܒܲܕ݂ ܩܘܼܦܹ̈ܐ ܕܩܲܝܣܵܐ ܕܐܸܫܟܵܪܥܵܐ: ܘܲܩܪܲܡ ܐܸܢܘܿܢ ܕܲܗܒ݂ܵܐ: ܠܡܸܫܩܲܠ ܒܗܘܿܢ ܦܵܬ݂ܘܿܪܵܐ.

Ipsos quoque vectes fecit de lignis setim, et circumdedit eos auro.

Եւ արար երկուս լծակս յանփուտ փայտից, եւ պատեաց զնոսա ոսկւով առ ի բառնալոյ զսեղանն:

და ქმნა ორნი უღელნი ძელთაგან ულპოლველთა და შემოსნა იგინი ოქროჲთა აღსაღებელად ტაბლასა. 15

15 And he made the staves of shittim wood, and overlaid them with gold, to bear the table.

טז. וַיַּעַשׂ אֶת הַכֵּלִים אֲשֶׁר עַל הַשֻּׁלְחָן אֶת קְעָרֹתָיו וְאֶת כַּפֹּתָיו וְאֵת מְנַקִּיֹּתָיו וְאֶת הַקְּשָׂו‍ֹת אֲשֶׁר יֻסַּךְ בָּהֵן זָהָב טָהוֹר:

καὶ τὸ καταπέτασμα τῆς πύλης τῆς αὐλῆς ἔργον ποικιλτοῦ ἐξ ὑακίνθου καὶ πορφύρας καὶ κοκκίνου νενησμένου καὶ βύσσου κεκλωσμένης εἴκοσι πήχεων τὸ μῆκος καὶ τὸ ὕψος καὶ τὸ εὖρος πέντε πήχεων ἐξισούμενον τοῖς ἱστίοις τῆς αὐλῆς

16 ܘܲܥܒܲܕ݂ ܡܵܐܢܹ̈ܐ ܕܥܲܠ ܦܵܬ݂ܘܿܪܵܐ: ܡܲܓܿܣܵܘ̈ܗܝ: ܘܟܲܦܵܘ̈ܗܝ: ܘܙܵܒ݂ܘܿܪ̈ܵܘܗܝ: ܘܲܡܢܹܩܝܵܬ݂ܵܐ ܕܡܸܬ݂ܢܲܩܸܐ ܒܗܹܝܢ: ܕܕܲܗܒ݂ܵܐ ܕܲܟ݂ܝܵܐ.

Et vasa ad diversos usus mensæ, acetabula, phialas, et cyathos, et thuribula, ex auro puro, in quibus offerenda sunt libamina.

Եւ արար զկահ սեղանոյն եւ զխնկաղացս նորա եւ զարիւնակալս նորա`` եւ զճաշակս նորա եւ զնուիրանոցսն որովք նուիրիցեն` յոսկւոյ սրբոյ:

(38,12) და ქმნა სასანოვაგე იგი ჭურჭელი ტაბლისაჲ მის, პინაკები იგი, და ფიალები და ფეშხუნები, და გოვზაკები, რომლითა შეწირეს მით ყოველი, ოქროჲთა წმიდითა. 16

16 And he made the vessels which were upon the table, his dishes, and his spoons, and his bowls, and his covers to cover withal, of pure gold.

יז. וַיַּעַשׂ אֶת הַמְּנֹרָה זָהָב טָהוֹר מִקְשָׁה עָשָׂה אֶת הַמְּנֹרָה יְרֵכָהּ וְקָנָהּ גְּבִיעֶיהָ כַּפְתֹּרֶיהָ וּפְרָחֶיהָ מִמֶּנָּה הָיוּ:

καὶ οἱ στῦλοι αὐτῶν τέσσαρες καὶ αἱ βάσεις αὐτῶν τέσσαρες χαλκαῖ καὶ αἱ ἀγκύλαι αὐτῶν ἀργυραῖ καὶ αἱ κεφαλίδες αὐτῶν περιηργυρωμέναι ἀργυρίῳ

17 ܘܲܥܒܲܕ ܡܢܵܪܬܵܐ ܕܕܲܗܒ݂ܵܐ ܕܲܟ݂ܝܵܐ: ܕܢܸܣܟܿܬ݂ܵܐ ܥܲܒ݂ܕܵܗ ܠܲܡܢܵܪܬܵܐ: ܒܵܣܹܣ ܕܝܼܠܵܗ: ܘܲܩܢܹܝܗ: ܘܐܸܣܩܦܹܝܗ: ܘܲܚܙܘܼܪܹ̈ܝܗ: ܘܫܘܼ̈ܫܲܢܹܝܗ: ܡܸܢܵܗ ܗ̄ܘܵܘ.

Fecit et candelabrum ductile de auro mundissimo, de cujus vecte calami, scyphi, sphærulæque, ac lilia procedebant:

Եւ արար զաշտանակն լուսոյ ձոյլ ոսկի``, զբունն, եւ զստեղունսն յերկոցունց կողմանց նորա. եւ ի ստեղանցն շառաւիղք ընտրեալք առ միմեանս` երեք ի միոջէն եւ երեք ի միւսմէն` հաւասարք միմեանց. եւ զլուսակալս նոցա որ էին ի ծայրսն ընկուզազարդս անդստին ընտրեալս: Եւ զբազմակալսն ի նոսա, զի իցեն ճրագարանքն ի վերայ նոցա. եւ զբազմակալն զեւթներորդ` որ ի գլուխ լուսակալին, որ ի վերայ բուն իսկ գլխոյն ի վերուստ, ձոյլ` համակ ոսկի: Եւ զեւթն ճրագարանսն որ ի վերայ նորա ոսկիս, եւ զունելիս նորա ոսկիս, եւ զյարդարիչս նորա ոսկիս յոսկւոյ սրբոյ.`` ճախարակեայ գործեաց զաշտանակն, զբունն եւ զստեղունս նորա, եւ զսկահաձեւսն եւ զգնդակսն եւ զշուշանս նորա անդստին ի նմանէ:

(38,13) და ქმნა სასანთლე იგი, რომელი ენთებოდის (მყარი ოქროჲსა (38,14), ჴერი იგი და რტონი ორკერძოვე გვერდით მისით (38,15) მისგანვე რტოთა მისთა გამომცენარედ გამომატებულ, სამნი ამიერ და სამნი იმიერ განსწორებულ ურთიერთას. (38,16) და სასანთლენი მათნი, რომელნი დგენ მწუერვალთა მათთანი გველისსახედ მათგანვე და დასადგმელნი მათგანვე, რათა იყუნენ სანთელნი იგი მათ ზედა და დასადგმელი მეშჳდე ზედა წუერსა სანთლისასა თხემსა ზედა კერძო მყარი ყოვლად ოქროჲსაჲ (38,17) და შჳდნი სანთელნი მისნი მას ზედა - ოქროჲსანი და მარწუხნი მისნი - ოქროჲსანი), ოქროჲ წმიდაჲ ოფაზი ქმნა სასანთლე, ბუნი და ჴერი მისი ყვავილედად აღმოკვეთილად, და ბირთვი და შროშანნი მისნი გამოზიდვით მისგანვე. 17

ΛHʹ

17 And he made the candlestick of pure gold: of beaten work made he the candlestick; his shaft, and his branch, his bowls, his knops, and his flowers, were of the same:

יח. וְשִׁשָּׁה קָנִים יֹצְאִים מִצִּדֶּיהָ שְׁלשָׁה קְנֵי מְנֹרָה מִצִּדָּהּ הָאֶחָד וּשְׁלשָׁה קְנֵי מְנֹרָה מִצִּדָּהּ הַשֵּׁנִי:

καὶ αὐτοὶ περιηργυρωμένοι ἀργυρίῳ καὶ πάντες οἱ πάσσαλοι τῆς αὐλῆς κύκλῳ χαλκοῖ

18 ܘܸܫܬܵܐ ܩܢܝܼܢ ܕܢܵܦܩܝܼܢ ܡܼܢ ܣܸܛܪܹܝܗ: ܬܠܵܬ݂ܵܐ ܩܢܲܝ̈ ܡܢܵܪܬܵܐ ܡܼܢ ܣܸܛܪܵܗ ܚܲܕ݂: ܘܲܬ݂ܠܵܬ݂ܵܐ ܩܢܲܝ̈ ܡܢܵܪܬܵܐ ܡܼܢ ܣܸܛܪܵܗ ܐ̄ܚܪܹܢܵܐ.

sex in utroque latere, tres calami ex parte una, et tres ex altera:

Վեց ստեղն արձակեալ ի կողմանց նորա, երեք ստեղունք ի միոջէ կողմանէ աշտանակին, եւ երեք ստեղունք յերկրորդ կողմանէ աշտանակին:

ექვსკეცად განუმზადა საბურველად გვერდით მისა სამნი ნიგოსაკები - ერთ კერძო სასანთლისა მის და სამნი ნიგოზაკები - მეორედ კერძო სასანთლისა მის. 18

18 And six branches going out of the sides thereof; three branches of the candlestick out of the one side thereof, and three branches of the candlestick out of the other side thereof:

יט. שְׁלשָׁה גְבִעִים מְשֻׁקָּדִים בַּקָּנֶה הָאֶחָד כַּפְתֹּר וָפֶרַח וּשְׁלשָׁה גְבִעִים מְשֻׁקָּדִים בְּקָנֶה אֶחָד כַּפְתֹּר וָפָרַח כֵּן לְשֵׁשֶׁת הַקָּנִים הַיֹּצְאִים מִן הַמְּנֹרָה:

καὶ αὕτη ἡ σύνταξις τῆς σκηνῆς τοῦ μαρτυρίου καθὰ συνετάγη Μωυσῇ τὴν λειτουργίαν εἶναι τῶν Λευιτῶν διὰ Ιθαμαρ τοῦ υἱοῦ Ααρων τοῦ ἱερέως

19 ܬܠܵܬ݂ܵܐ ܐܸܣܩܦܝܼܢ ܩܒ݂ܝܼܥܝܼܢ ܒܩܲܢܝܵܐ ܚܲܕ݂: ܘܚܲܙܘܼܪܹ̈ܐ ܘܫܘܿܫܲܢܹ̈ܐ: ܘܲܬ݂ܠܵܬ݂ܵܐ ܐܸܣܩܦܝܼܢ ܩܒ݂ܝܼܥܝܼܢ ܒܩܲܢܝܵܐ ܚܲܕ݂: ܘܚܲܙܘܼܪܹ̈ܐ ܘܫܘܿܫܲܢܹ̈ܐ: ܗܵܟܲܢܵܐ ܒܸܫܬܵܐ ܩܢܝܼܢ ܕܢܵܦܩܝܼܢ ܡܸܢܵܗ ܡܼܢ ܡܢܵܪܬܵܐ.

tres scyphi in nucis modum per calamos singulos, sphærulæque simul et lilia: et tres scyphi instar nucis in calamo altero, sphærulæque simul et lilia. Æquum erat opus sex calamorum, qui procedebant de stipite candelabri.

Երեք սկահաձեւք ընկուզազարդք յօրինեալք ի միում ստեղան, եւ գնդակ եւ շուշան. եւ երեք սկահաձեւք ընկուզազարդք յօրինեալք ի միում եւս ստեղան, եւ գնդակ եւ շուշան. այսպէս վեցեցունց ստեղանցն արձակելոց յաշտանակէ անտի:

deest

19 Three bowls made after the fashion of almonds in one branch, a knop and a flower; and three bowls made like almonds in another branch, a knop and a flower: so throughout the six branches going out of the candlestick.

כ. וּבַמְּנֹרָה אַרְבָּעָה גְבִעִים מְשֻׁקָּדִים כַּפְתֹּרֶיהָ וּפְרָחֶיהָ:

καὶ Βεσελεηλ ὁ τοῦ Ουριου ἐκ φυλῆς Ιουδα ἐποίησεν καθὰ συνέταξεν κύριος τῷ Μωυσῇ

20 ܘܒܲܡܢܵܪܬܵܐ ܐܲܪܒܥܵܐ ܐܸܣܩܦܝܼܢ ܩܒ݂ܝܼܥܝܼܢ: ܘܚܲܙܘܼܪܹ̈ܐ ܘܫܘܿܫܲܢܹ̈ܐ.

In ipso autem vecte erant quatuor scyphi in nucis modum, sphærulæque per singulos simul et lilia:

Եւ ի բուն աշտանակին չորք սկահաձեւք ընկուզազարդք յօրինեալք, եւ գնդակք նորին եւ շուշանք:

deest

20 And in the candlestick were four bowls made like almonds, his knops, and his flowers:

כא. וְכַפְתֹּר תַּחַת שְׁנֵי הַקָּנִים מִמֶּנָּה וְכַפְתֹּר תַּחַת שְׁנֵי הַקָּנִים מִמֶּנָּה וְכַפְתֹּר תַּחַת שְׁנֵי הַקָּנִים מִמֶּנָּה לְשֵׁשֶׁת הַקָּנִים הַיֹּצְאִים מִמֶּנָּה:

καὶ Ελιαβ ὁ τοῦ Αχισαμακ ἐκ τῆς φυλῆς Δαν ὃς ἠρχιτεκτόνησεν τὰ ὑφαντὰ καὶ τὰ ῥαφιδευτὰ καὶ ποικιλτικὰ ὑφᾶναι τῷ κοκκίνῳ καὶ τῇ βύσσῳ

21 ܚܲܙܘܼܪܵܐ ܬܚܹܝܬ݂ ܬܪܹܝܢ ܩܢܝܼܢ ܕܡܸܢܵܗ: ܘܚܲܙܘܼܪܵܐ ܬܚܹܝܬ݂ ܬܪܹܝܢ ܩܢܝܼܢ ܕܡܸܢܵܗ: ܘܚܲܙܘܼܪܵܐ ܬܚܹܝܬ݂ ܬܪܹܝܢ ܩܢܝܼܢ ܕܡܸܢܵܗ: ܗܵܟܲܢܵܐ ܠܸܫܬܵܐ ܩܢܝܼܢ ܕܢܵܦܩܝܼܢ ܡܸܢܵܗ ܡܼܢ ܡܢܵܪܬܵܐ.

et sphærulæ sub duobus calamis per loca tria, qui simul sex fiunt calami procedentes de vecte uno.

Եւ գնդակ մի ընդ երկուք ստեղամբքն անդստին ի նմին, վեցեցունց ստեղանցն արձակելոց ի նմանէ:

deest

21 And a knop under two branches of the same, and a knop under two branches of the same, and a knop under two branches of the same, according to the six branches going out of it.

כב. כַּפְתֹּרֵיהֶם וּקְנֹתָם מִמֶּנָּה הָיוּ כֻּלָּהּ מִקְשָׁה אַחַת זָהָב טָהוֹר:

22 ܘܚܲܙܘܼܪܹܝܗ ܘܲܩܢܹܝܗ ܡܸܢܵܗ ܗܘܵܘ: ܟܠܵܗ ܕܢܸܣܟܿܬ݂ܵܐ ܚܕ݂ܵܐ ܕܕܲܗܒ݂ܵܐ ܕܲܟ݂ܝܵܐ.

Et sphærulæ igitur, et calami ex ipso erant, universa ductilia ex auro purissimo.

Գնդակք նոցա եւ ստեղունք իւրեանց անդստին ի նմին, բովանդակ ճախարակեայ ի միոջէ` յոսկւոյ սրբոյ:

deest

22 Their knops and their branches were of the same: all of it was one beaten work of pure gold.

כג. וַיַּעַשׂ אֶת נֵרֹתֶיהָ שִׁבְעָה וּמַלְקָחֶיהָ וּמַחְתֹּתֶיהָ זָהָב טָהוֹר:

23 ܘܲܥܒܲܕ݂ ܫܪܵܓܹܝܗ ܫܲܒ݂ܥܵܐ: ܘܡܲܠܩܛܹܝܗܿ: ܘܟܲܦܹܝܗܿ: ܕܕܲܗܒ݂ܵܐ ܕܲܟ݂ܝܵܐ.

Fecit et lucernas septem cum emunctoriis suis, et vasa ubi ea, quæ emuncta sunt, extinguantur, de auro mundissimo.

Եւ արար զճրագարանս նորա եւթն, եւ զունելիս եւ զյարդարիչս նորա յոսկւոյ սրբոյ:

deest

23 And he made his seven lamps, and his snuffers, and his snuffdishes, of pure gold.

כד. כִּכָּר זָהָב טָהוֹר עָשָׂה אֹתָהּ וְאֵת כָּל כֵּלֶיהָ:

24 ܡܼܢ ܟܲܟܿܪܵܐ ܕܕܲܗܒ݂ܵܐ ܕܲܟ݂ܝܵܐ ܥܲܒ݂ܕܵܗ: ܠܵܗ ܘܲܠܟ݂ܠܗܘܿܢ ܡܵܐܢܹܝܗ.

Talentum auri appendebat candelabrum cum omnibus vasis suis.

Ի տաղանդէ միոյ ոսկւոյ սրբոյ արար զնա եւ զամենայն զկահ նորա:

deest

24 Of a talent of pure gold made he it, and all the vessels thereof.

כה. וַיַּעַשׂ אֶת מִזְבַּח הַקְּטֹרֶת עֲצֵי שִׁטִּים אַמָּה אָרְכּוֹ וְאַמָּה רָחְבּוֹ רָבוּעַ וְאַמָּתַיִם קֹמָתוֹ מִמֶּנּוּ הָיוּ קַרְנֹתָיו:

25 ܘܲܥܒܲܕ݂ ܡܲܕ݂ܒܚܵܐ ܕܥܸܛܪܵܐ ܕܩܲܝܣܵܐ ܕܐܸܫܟܵܪܥܵܐ: ܐܲܡܵܐ ܐܘܼܪܟܹܗ: ܘܐܲܡܵܐ ܦܬ݂ܵܝܹܗ ܡܪܲܒܲܥ: ܘܬܲܪܬܹܿܝܢ ܐܲܡܝܼܢ ܪܵܘܡܹܗ: ܡܸܢܹܗ ܗܘܲܝ ܩܲܪܢܵܬܹܗ.

Fecit et altare thymiamatis de lignis setim, per quadrum singulos habens cubitos, et in altitudine duos: e cujus angulis procedebant cornua.

Եւ արար զսեղանն ոսկիապատ յանփուտ փայտից, ի հինգ կանգնոյ զերկայնութիւն նորա եւ ի հինգ կանգնոյ զլայնութիւն`` նորա` չորեքկուսի, եւ յերից կանգնոց զբարձրութիւն նորա. եւ զեղջեւրս նորա անդստին ի նմանէ:

deest

25 And he made the incense altar of shittim wood: the length of it was a cubit, and the breadth of it a cubit; it was foursquare; and two cubits was the height of it; the horns thereof were of the same.

כו. וַיְצַף אֹתוֹ זָהָב טָהוֹר אֶת גַּגּוֹ וְאֶת קִירֹתָיו סָבִיב וְאֶת קַרְנֹתָיו וַיַּעַשׂ לוֹ זֵר זָהָב סָבִיב:

26 ܘܩܲܪܡܹܗ ܕܲܗܒ݂ܵܐ ܕܲܟ݂ܝܵܐ: ܠܐܸܓܵܪܹܗ ܘܠܸܐܣܵܘܗܝ ܟܲܕ݂ ܚܵܕܲܪ: ܘܲܠܩܲܪܢܵܬܹܗ: ܘܲܥܒܲܕ݂ ܠܹܗ ܟܠܝܼܠܵܐ ܕܕܲܗܒ݂ܵܐ ܟܲܕ݂ ܚܵܕܲܪ.

Vestivitque illud auro purissimo cum craticula ac parietibus et cornibus.

Եւ պատեաց զնա ոսկւով սրբով, եւ զյարկ նորա եւ զկողմանս նորա շուրջանակի եւ զեղջեւրս նորա. եւ արար նմա ծնօտս ոսկիս շուրջանակի:

deest

26 And he overlaid it with pure gold, both the top of it, and the sides thereof round about, and the horns of it: also he made unto it a crown of gold round about.

כז. וּשְׁתֵּי טַבְּעֹת זָהָב עָשָׂה לוֹ מִתַּחַת לְזֵרוֹ עַל שְׁתֵּי צַלְעֹתָיו עַל שְׁנֵי צִדָּיו לְבָתִּים לְבַדִּים לָשֵׂאת אֹתוֹ בָּהֶם:

27 ܘܬܲܪܬܹܿܝܢ ܙܲܩܙܩܲܢ ܕܕܲܗܒ݂ܵܐ ܥܒܲܕ݂ ܠܹܗ: ܠܬܲܚܬܿ ܡܼܢ ܟܠܝܼܠܹܗ ܥܲܠ ܬܲܪܬܹܿܝܢ ܙܵܘܝܵܬܹܗ: ܥܲܠ ܬܪܹܝܢ ܣܸܛܪܵܘܗܝ: ܕܘܼܟܬ݂ܵܐ ܠܩܘܼܦܹ̈ܐ ܠܡܸܫܩܠܹܗ ܒܗܘܿܢ.

Fecitque ei coronam aureolam per gyrum, et duos annulos aureos sub corona per singula latera, ut mittantur in eos vectes, et possit altare portari.

Եւ երկուս օղամանեակս ոսկիս ընդ ծնօտիւք նորա առ ի կողմանէ ընդ երկոքումբք կողմամբք նորա` յագոյցս լծակացն, առ ի բառնալոյ զնա նոքօք:

deest

27 And he made two rings of gold for it under the crown thereof, by the two corners of it, upon the two sides thereof, to be places for the staves to bear it withal.

כח. וַיַּעַשׂ אֶת הַבַּדִּים עֲצֵי שִׁטִּים וַיְצַף אֹתָם זָהָב:

28 ܘܲܥܒܲܕ݂ ܩܘܼܦܹ̈ܐ ܕܩܲܝܣܵܐ ܕܐܸܫܟܵܪܥܵܐ: ܘܲܩܪܲܡ ܐܸܢܘܿܢ ܕܲܗܒ݂ܵܐ.

Ipsos autem vectes fecit de lignis setim, et operuit laminis aureis.

Եւ արար զլծակսն յանփուտ փայտից, եւ պատեաց զնոսա ոսկւով:

deest

28 And he made the staves of shittim wood, and overlaid them with gold.

כט. וַיַּעַשׂ אֶת שֶׁמֶן הַמִּשְׁחָה קֹדֶשׁ וְאֶת קְטֹרֶת הַסַּמִּים טָהוֹר מַעֲשֵׂה רֹקֵחַ:

29 ܘܲܥܒܲܕ ܡܸܫܚܵܐ ܕܲܡܫܝܼܚܘܼܬ݂ ܩܘܼܕ݂ܫܵܐ: ܘܥܸܛܪܵܐ ܕܒܸܣܡܹ̈ܐ ܕܲܟ݂ܝܵܐ: ܥܒ݂ܵܕ݂ܵܐ ܡܒܲܣܡܵܐ.

Composuit et oleum ad sanctificationis unguentum, et thymiama de aromatibus mundissimis opere pigmentarii.

Եւ արար զեւղն օծութեան զսուրբ, եւ զհանդերձանս խնկոցն, գործ մաքուր իւղագործաց:

deest

29 And he made the holy anointing oil, and the pure incense of sweet spices, according to the work of the apothecary.

לח

ΛHʹ

ܩܦܠܐܘܢ: ܠܚ.

Cap. 38

ԳԼ. ԼԸ

თავი ოცდამეთვრამეტე

א. וַיַּעַשׂ אֶת מִזְבַּח הָעֹלָה עֲצֵי שִׁטִּים חָמֵשׁ אַמּוֹת אָרְכּוֹ וְחָמֵשׁ אַמּוֹת רָחְבּוֹ רָבוּעַ וְשָׁלשׁ אַמּוֹת קֹמָתוֹ:

καὶ ἐποίησεν Βεσελεηλ τὴν κιβωτὸν

1 ܘܲܥܒܲܕ ܡܲܕ݂ܒܚܵܐ ܕܝܲܩܕܵܐ ܕܩܲܝܣܵܐ ܕܐܸܫܟܵܪܥܵܐ: ܚܲܡܸܫ ܐܲܡܝܼܢ ܐܘܼܪܟܹܗ: ܘܚܲܡܸܫ ܐܲܡܝܼܢ ܦܬ݂ܵܝܹܗ: ܡܪܲܒܲܥ: ܘܲܬ݂ܠܵܬ݂ ܐܲܡܝܼܢ ܪܵܘܡܹܗ.

Fecit et altare holocausti de lignis setim, quinque cubitorum per quadrum, et trium in altitudine:

Եւ արար զսեղանն պղնձապատ ի բուրուառացն պղնձեաց` որ էին ի ձեռս արանցն ապստամբաց հանդերձ ժողովրդեամբն Կորխայ,`` յանփուտ փայտից. ի հինգ կանգնոյ զերկայնութիւն նորա, եւ ի հինգ կանգնոյ զլայնութիւն նորա, չորեքկուսի, եւ յերից կանգնոց բարձրութիւն նորա:

ქმნა საკურთხეველი იგი რვალისაჲ (საცეცხურთა მათგან რვალისათა, რომელნი იყვნეს კაცთა მათ მის მკრებელთაჲ კრებულისა მის კორესისა) ძელთაგან ულპოლველთა, ხუთ წყრთა- სიგრძე მისი და ხუთ წყრთა - სივრცე მისი ოთხკუთხედად და სამ წყრთა - სიმაღლე მისი. 1

1 And he made the altar of burnt offering of shittim wood: five cubits was the length thereof, and five cubits the breadth thereof; it was foursquare; and three cubits the height thereof.

ב. וַיַּעַשׂ קַרְנֹתָיו עַל אַרְבַּע פִּנֹּתָיו מִמֶּנּוּ הָיוּ קַרְנֹתָיו וַיְצַף אֹתוֹ נְחשֶׁת:

καὶ κατεχρύσωσεν αὐτὴν χρυσίῳ καθαρῷ ἔσωθεν καὶ ἔξωθεν

2 ܘܲܥܒܲܕ ܩܲܪܢܵܬܹܗ ܥܲܠ ܐܲܪܒܲܥ ܙܵܘܝܵܬܹܗ: ܡܸܢܹܗ ܗܘܲܝ ܩܲܪܢܵܬܹܗ: ܘܩܲܪܡܹܗ ܢܚܵܫܵܐ.

cujus cornua de angulis procedebant, operuitque illum laminis æneis.

Արար եւ զեղջեւրս նորա ի վերայ չորեցունց անկեանց իւրոց. անդստին ի նմանէ էին եղջեւրք նորա, եւ պատեաց զնոսա պղնձով:

და ქმნა რქანი მისნი ოთხთა მათ კიდეთა მისთასა, დასაწყისითვე მისით იყვნეს რქანი მისნი და შემოსნა იგინი რვალითა. 2

2 And he made the horns thereof on the four corners of it; the horns thereof were of the same: and he overlaid it with brass.

ג. וַיַּעַשׂ אֶת כָּל כְּלֵי הַמִּזְבֵּחַ אֶת הַסִּירֹת וְאֶת הַיָּעִים וְאֶת הַמִּזְרָקֹת אֶת הַמִּזְלָגֹת וְאֶת הַמַּחְתֹּת כָּל כֵּלָיו עָשָׂה נְחשֶׁת:

καὶ ἐχώνευσεν αὐτῇ τέσσαρας δακτυλίους χρυσοῦς δύο ἐπὶ τὸ κλίτος τὸ ἓν καὶ δύο ἐπὶ τὸ κλίτος τὸ δεύτερον

3 ܘܲܥܒܲܕ݂ ܟܠܗܘܿܢ ܡܵܐܢܵܘܗܝ ܕܡܲܕ݂ܒܚܵܐ: ܩܲܕ݂ܣܹ̈ܐ: ܘܐܝܼܕܹ̈ܐ: ܘܩܲܪ̈ܕܵܠܹܐ: ܘܫܵܚܠܹ̈ܐ: ܘܡܲܫ̈ܠܵܘܵܬ݂ܵܐ: ܘܦܝܼܪ̈ܡܹܐ: ܘܟ݂ܠܗܘܿܢ ܡܵܐܢܵܘܗܝ ܥܒܲܕ݂ ܕܲܢܚܵܫܵܐ.

Et in usus ejus paravit ex ære vasa diversa, lebetes, forcipes, fuscinulas, uncinos, et ignium receptacula.

Եւ արար զամենայն կահ սեղանոյն, զխարիսխսն եւ զբլշակն եւ զտաշտսն եւ զմսահանսն եւ զբուրուառսն. եւ զամենայն կահ նորա արար պղնձի:

ამან ქმნა ყოველივე იგი სასანოვაგე ჭურჭელი საკურთხეველისაჲ, ხარისხი მისი და საცეცხური მისი, ფიალები მისი და ფუცხები მისი რვალისაჲ. 3

3 And he made all the vessels of the altar, the pots, and the shovels, and the basons, and the fleshhooks, and the firepans: all the vessels thereof made he of brass.

ד. וַיַּעַשׂ לַמִּזְבֵּחַ מִכְבָּר מַעֲשֵׂה רֶשֶׁת נְחשֶׁת תַּחַת כַּרְכֻּבּוֹ מִלְּמַטָּה עַד חֶצְיוֹ:

εὐρεῖς τοῖς διωστῆρσιν ὥστε αἴρειν αὐτὴν ἐν αὐτοῖς

4 ܘܲܥܒܲܕ ܠܡܲܕ݂ܒܚܵܐ ܩܲܪܩܸܠ ܥܒ݂ܵܕ݂ܵܐ ܕܲܡܨܝܼܕܿܬܵܐ ܕܲܢܚܵܫܵܐ ܬܚܹܝܬ݂ ܫܦܘܿܠܵܘܗܝ ܡܼܢ ܠܬܲܚܬܿ ܘܲܥܕܲܡܵܐ ܠܦܸܠܓܹܿܗ.

Craticulamque ejus in modum retis fecit æneam, et subter eam in altaris medio arulam,

Եւ արար զգահաւորակս սեղանոյն, գործ վանդակագործ պղնձի ի բուրուառացն, ի ներքուստ մինչեւ ցմէջս:

ამან ქმნა გარემოსადგმელი იგი საკურთხეველისაჲ, ქმნული კანკლედად ქვეშე საცეცხურისა მის ქვემორე ვიდრე საშუალამდე მისა. 4

4 And he made for the altar a brasen grate of network under the compass thereof beneath unto the midst of it.

ה. וַיִּצֹק אַרְבַּע טַבָּעֹת בְּאַרְבַּע הַקְּצָוֹת לְמִכְבַּר הַנְּחשֶׁת בָּתִּים לַבַּדִּים:

καὶ ἐποίησεν τὸ ἱλαστήριον ἐπάνωθεν τῆς κιβωτοῦ ἐκ χρυσίου

5 ܘܲܚܫܲܠ ܠܹܗ ܐܲܪܒܲܥ ܙܲܩܙܩܲܢ ܒܐܲܪܒܲܥ ܙܵܘܝܵܬܹܗ: ܠܒ݂ܵܣܹܣ ܕܲܢܚܵܫܵܐ: ܕܘܼܟܿܬ݂ܵܐ ܠܩܘܼܦܹ̈ܐ.

fusis quatuor annulis per totidem retiaculi summitates, ad immittendos vectes ad portandum:

Եւ եդ նմա չորս օղամանեակս պղնձիս ի չորեցունց կողմանց գահաւորակի սեղանոյն` ագոյցս նգացն:

და განასხნა მას ოთხნი გრკალნი რვალისანი ოთხთა მათ კიდეთა გარემოსადგმელისა მის საკურთხეველისათა რვალისანი. 5

5 And he cast four rings for the four ends of the grate of brass, to be places for the staves.

ו. וַיַּעַשׂ אֶת הַבַּדִּים עֲצֵי שִׁטִּים וַיְצַף אֹתָם נְחשֶׁת:

καὶ τοὺς δύο χερουβιμ χρυσοῦς

6 ܘܲܥܒܲܕ ܩܘܼܦܹ̈ܐ ܕܩܲܝܣܵܐ ܕܐܸܫܟܵܪܥܵܐ: ܘܲܩܪܲܡ ܐܸܢܘܿܢ ܢܚܵܫܵܐ.

quos et ipsos fecit de lignis setim, et operuit laminis æneis:

Եւ արար զլծակսն յանփուտ փայտից, եւ պատեաց զնոսա պղնձով:

და ქმნა სალხინებელი ძელთაგან ულპოლველთასა და შემოსა იგი რვალთათა. 6

6 And he made the staves of shittim wood, and overlaid them with brass.

ז. וַיָּבֵא אֶת הַבַּדִּים בַּטַּבָּעֹת עַל צַלְעֹת הַמִּזְבֵּחַ לָשֵׂאת אֹתוֹ בָּהֶם נְבוּב לֻחֹת עָשָׂה אֹתוֹ:

χερουβ ἕνα ἐπὶ τὸ ἄκρον τοῦ ἱλαστηρίου τὸ ἓν καὶ χερουβ ἕνα ἐπὶ τὸ ἄκρον τὸ δεύτερον τοῦ ἱλαστηρίου

7 ܘܐܲܥܸܠ ܩܘܼܦܹ̈ܐ ܒܙܲܩܙܩܵܬ݂ܵܐ: ܥܲܠ ܣܸܛܪܵܘܗܝ ܕܡܲܕ݂ܒܚܵܐ: ܠܡܸܫܩܠܹܗ ܒܗܘܿܢ: ܚܠܝܼܠܵܐ ܕܕܲܦܹ̈ܐ ܥܲܒ݂ܕܹܿܗ.

induxitque in circulos, qui in lateribus altaris eminebant. Ipsum autem altare non erat solidum, sed cavum ex tabulis, et intus vacuum.

Եւ ագուցին զլծակսն յօղամանեակսն ի կողմանս սեղանոյն, բառնալ զսեղանն նոքօք. բովանդակ տախտակամած գործեաց զնա:

და შეაცვნეს გრკალნი ტაბლისა მის კერძო აღსაღებელად ტაბლისა, მათ მიერ ყოვლითურთ ფიცრითა შეძერწული, და ქმნა შინაგანი მისი ცალიერ. 7

7 And he put the staves into the rings on the sides of the altar, to bear it withal; he made the altar hollow with boards.

ח. וַיַּעַשׂ אֵת הַכִּיּוֹר נְחשֶׁת וְאֵת כַּנּוֹ נְחשֶׁת בְּמַרְאֹת הַצֹּבְאֹת אֲשֶׁר צָבְאוּ פֶּתַח אֹהֶל מוֹעֵד:

σκιάζοντα ταῖς πτέρυξιν αὐτῶν ἐπὶ τὸ ἱλαστήριον

8 ܘܲܥܒܲܕ ܠܲܩܢܵܐ ܕܲܢܚܵܫܵܐ: ܘܟܲܢܵܗ ܕܝܼܠܵܗ ܕܲܢܚܵܫܵܐ: ܒܹܝܬ݂ ܡܲܚܙܝܵܐ ܕܢܸܫܹ̈ܐ ܕܐܵܬܹܝܢ ܠܲܡܨܲܠܵܝܘܼ ܒܬܲܪܥܵܐ ܕܡܲܫܟܲܢܙܲܒ݂ܢܵܐ.

Fecit et labrum æneum cum basi sua de speculis mulierum, quæ excubabant in ostio tabernaculi.

Եւ արար զաւազանն պղնձի եւ զխարիսխն նորա պղնձի` ի հայելեաց կանանց ուխտաւորաց, որք պահեցին պահս`` առ դրան խորանին վկայութեան` յաւուր յորում եհար զխորանն:

ამან ქმნა საბანელი იგი რვალისაჲ და ხარისხი მისი რვალი სარკეთა მათგან მმარხველთა დედათაჲსა, რომელნი იმარხვიდეს წინაშე კართა მის კარვისა საწამებელისათა დღესა მას, რომელსა აღმართა კარავი იგი. 8

8 And he made the laver of brass, and the foot of it of brass, of the lookingglasses of the women assembling, which assembled at the door of the tabernacle of the congregation.

ט. וַיַּעַשׂ אֶת הֶחָצֵר לִפְאַת נֶגֶב תֵּימָנָה קַלְעֵי הֶחָצֵר שֵׁשׁ מָשְׁזָר מֵאָה בָּאַמָּה:

καὶ ἐποίησεν τὴν τράπεζαν τὴν προκειμένην ἐκ χρυσίου καθαροῦ

9 ܘܲܥܒܲܕ݂ ܕܵܪܬܵܐ ܠܣܸܛܪܵܐ ܕܪܘܼܚܵܐ ܕܬܲܝܡܢܵܐ: ܣܸܕ݂ܪܹ̈ܐ ܕܕ݂ܵܪܬܵܐ ܕܒ݂ܘܼܨܵܐ ܥܙܝܼܠܵܐ ܡܵܐܐ ܐܲܡܝܼܢ.

Fecit et atrium, in cujus australi plaga erant tentoria de bysso retorta, cubitorum centum,

Եւ արար զսրահն որ հայէր ընդ հարաւ. եւ`` զառագաստ սրահին ի բեհեզոյ մանելոյ հարեւր առ հարեւր:

და ჰქმენი ეზოჲ იგი სამხრით კერძო და წალაები იგი მისი ზეზისაგან ძახილისა, ას წყრთა - სიგრძე, ასი - სივრცე. 9

9 And he made the court: on the south side southward the hangings of the court were of fine twined linen, an hundred cubits:

י. עַמּוּדֵיהֶם עֶשְׂרִים וְאַדְנֵיהֶם עֶשְׂרִים נְחשֶׁת וָוֵי הָעַמּוּדִים וַחֲשֻׁקֵיהֶם כָּסֶף:

καὶ ἐχώνευσεν αὐτῇ τέσσαρας δακτυλίους δύο ἐπὶ τοῦ κλίτους τοῦ ἑνὸς καὶ δύο ἐπὶ τοῦ κλίτους τοῦ δευτέρου εὐρεῖς ὥστε αἴρειν τοῖς διωστῆρσιν ἐν αὐτοῖς

10 ܥܲܡܘܼܕܲܝܗܘܿܢ ܥܸܣܪܝܼܢ: ܘܣܵܡܟܲܝܗܘܿܢ ܥܸܣܪܝܼܢ ܕܲܢܚܵܫܵܐ: ܘܩܘܼܒ݂ܥܲܝܗܘܿܢ ܕܥܲܡܘܼܕܹ̈ܐ ܘܲܩܪܵܡܗܘܿܢ ܕܣܹܐܡܵܐ.

columnæ æneæ viginti cum basibus suis, capita columnarum, et tota operis cælatura, argentea.

Եւ սիւնք նոցա քսան, եւ խարիսխք նոցա պղնձիք քսան. եւ զարդք սեանցն եւ խոյակք նոցա արծաթիք:

სუეტები მათი - ოც და ხარისხები მათი - ოც რვალისაჲ, გარემოჲს სუეტები და სუეტების თავი - ვეცხლისა. 10

10 Their pillars were twenty, and their brasen sockets twenty; the hooks of the pillars and their fillets were of silver.

יא. וְלִפְאַת צָפוֹן מֵאָה בָאַמָּה עַמּוּדֵיהֶם עֶשְׂרִים וְאַדְנֵיהֶם עֶשְׂרִים נְחשֶׁת וָוֵי הָעַמּוּדִים וַחֲשֻׁקֵיהֶם כָּסֶף:

καὶ τοὺς διωστῆρας τῆς κιβωτοῦ καὶ τῆς τραπέζης ἐποίησεν καὶ κατεχρύσωσεν αὐτοὺς χρυσίῳ

11 ܘܲܠܣܸܛܪܵܐ ܕܓܲܪܒܝܵܐ ܡܵܐܐ ܐܲܡܝܼܢ: ܥܲܡܘܼܕܲܝܗܘܿܢ ܥܸܣܪܝܼܢ: ܘܣܵܡܟܲܝܗܘܿܢ ܥܸܣܪܝܼܢ ܕܲܢܚܵܫܵܐ: ܘܩܘܼܒ݂ܥܲܝܗܘܿܢ ܕܥܲܡܘܼܕܹ̈ܐ ܘܲܩܪܵܡܗܘܿܢ ܕܣܹܐܡܵܐ.

Æque ad septentrionalem plagam tentoria columnæ, basesque et capita columnarum ejusdem mensuræ, et operis ac metalli, erant.

Եւ ընդ կողմն հիւսիսոյ հարեւր առ հարեւր``, եւ սիւնք նոցա քսան, եւ խարիսխք նոցա պղնձիք քսան. եւ զարդք սեանցն եւ դրուագք նոցա արծաթիք:

და გვერდი იგი ბღუარით კერძო და გარემოჲს სუეტის თავნი შეძერწულ ვეცხლითა. 11

11 And for the north side the hangings were an hundred cubits, their pillars were twenty, and their sockets of brass twenty; the hooks of the pillars and their fillets of silver.

יב. וְלִפְאַת יָם קְלָעִים חֲמִשִּׁים בָּאַמָּה עַמּוּדֵיהֶם עֲשָׂרָה וְאַדְנֵיהֶם עֲשָׂרָה וָוֵי הָעַמֻּדִים וַחֲשׁוּקֵיהֶם כָּסֶף:

καὶ ἐποίησεν τὰ σκεύη τῆς τραπέζης τά τε τρυβλία καὶ τὰς θυίσκας καὶ τοὺς κυάθους καὶ τὰ σπονδεῖα ἐν οἷς σπείσει ἐν αὐτοῖς χρυσᾶ

12 ܘܲܠܣܸܛܪܵܐ ܕܡܲܥܪܒ݂ܵܐ ܣܸܕ݂ܪܹ̈ܐ ܚܲܡܫܝܼܢ ܐܲܡܝܼܢ: ܥܲܡܘܼܕܲܝܗܘܿܢ ܥܸܣܪܵܐ: ܘܣܵܡܟܲܝܗܘܿܢ ܥܸܣܪܵܐ: ܘܩܘܼܒ݂ܥܲܝܗܘܿܢ ܕܥܲܡܘܼܕܹ̈ܐ ܘܲܩܪܵܡܗܘܿܢ ܕܣܹܐܡܵܐ.

In ea vero plaga, quæ ad occidentem respicit, fuerunt tentoria cubitorum quinquaginta, columnæ decem cum basibus suis æneæ, et capita columnarum, et tota operis cælatura, argentea.

Եւ ընդ ծովակողմն սրահք`` ի յիսուն կանգնոյ. եւ սիւնք նոցա տասն, եւ խարիսխք նոցա տասն. եւ զարդք սեանցն եւ դրուագք նոցա արծաթիք:

და გვერდი იგი ზღუდით კერძო, ეზოები - ერგასის წყრთა, სუეტები მათი - ათ და ხარისხები მათი - ათ და გარემოჲს სუეტთა და სუეტის თავნი - შეძერწულ ვეცხლითა. 12

12 And for the west side were hangings of fifty cubits, their pillars ten, and their sockets ten; the hooks of the pillars and their fillets of silver.

יג. וְלִפְאַת קֵדְמָה מִזְרָחָה חֲמִשִּׁים אַמָּה:

καὶ ἐποίησεν τὴν λυχνίαν ἣ φωτίζει χρυσῆν στερεὰν τὸν καυλόν

13 ܘܲܠܣܸܛܪܵܐ ܕܪܘܼܚܵܐ ܕܡܲܕ݂ܢܚܵܐ ܚܲܡܫܝܼܢ ܐܲܡܝܼܢ ܣܸܕ݂ܪܝܼܢ.

Porro contra orientem quinquaginta cubitorum paravit tentoria:

Եւ ընդ կողմն արեւելից ի յիսուն կանգնոյ:

და გვერდი იგი - აღმოსავალით კერძო ერგასის წყრთა, ეზოჲ წარმოსატევებელ. 13

13 And for the east side eastward fifty cubits.

יד. קְלָעִים חֲמֵשׁ עֶשְׂרֵה אַמָּה אֶל הַכָּתֵף עַמּוּדֵיהֶם שְׁלשָׁה וְאַדְנֵיהֶם שְׁלשָׁה:

καὶ τοὺς καλαμίσκους ἐξ ἀμφοτέρων τῶν μερῶν αὐτῆς

14 ܘܚܲܡܫܲܥܸܣܪܹܐ ܐܲܡܝܼܢ ܠܣܸܛܪܵܐ: ܥܲܡܘܼܕܲܝܗܘܿܢ ܬܠܵܬ݂ܵܐ: ܘܣܵܡܟܲܝܗܘܿܢ ܬܠܵܬ݂ܵܐ.

e quibus, quindecim cubitos columnarum trium, cum basibus suis, unum tenebat latus:

Եւ առագաստքն ի հնգետասան կանգնոյ ի թիկանց, եւ սիւնք նոցա երեք, եւ խարիսխք նոցա երեք:

ათხუთმეტ წყრთა სამხრით კერძოჲსა, სუეტები მათი - სამ და ხარისხები მათი - სამ. 14

14 The hangings of the one side of the gate were fifteen cubits; their pillars three, and their sockets three.

טו. וְלַכָּתֵף הַשֵּׁנִית מִזֶּה וּמִזֶּה לְשַׁעַר הֶחָצֵר קְלָעִים חֲמֵשׁ עֶשְׂרֵה אַמָּה עַמֻּדֵיהֶם שְׁלשָׁה וְאַדְנֵיהֶם שְׁלשָׁה:

ἐκ τῶν καλαμίσκων αὐτῆς οἱ βλαστοὶ ἐξέχοντες τρεῖς ἐκ τούτου καὶ τρεῖς ἐκ τούτου ἐξισούμενοι ἀλλήλοις

15 ܘܲܠܣܸܛܪܵܐ ܐ̄ܚܪܹܢܵܐ: ܡܸܟܵܐ ܘܡܸܟܵܐ ܠܬܲܪܥܵܐ ܕܕ݂ܵܪܬܵܐ: ܣܸܕ݂ܪܹ̈ܐ ܚܲܡܫܲܥܸܣܪܹܐ ܐܲܡܝܼܢ ܠܣܸܛܪܵܐ: ܥܲܡܘܼܕܲܝܗܘܿܢ ܬܠܵܬ݂ܵܐ: ܘܣܵܡܟܲܝܗܘܿܢ ܬܠܵܬ݂ܵܐ.

et in parte altera (quia inter utraque introitum tabernaculi fecit) quindecim æque cubitorum erant tentoria, columnæque tres, et bases totidem.

Եւ յերկրորդ թիկունսն առ դրամբ սրահին, սրահք`` ի հնգետասան կանգնոյ, եւ սիւնք նոցա երեք, եւ խարիսխք նոցա երեք:

და ზურგით კერძოჲსა მას მეორესა ამიერ და იმიერ ბრჭისა მისებრვე ეზოჲსა, ეზოები ათხუთმეტ წყრთით და სვეტები მათი - სამ და ხარისხები მათი - სამ. 15

15 And for the other side of the court gate, on this hand and that hand, were hangings of fifteen cubits; their pillars three, and their sockets three.

טז. כָּל קַלְעֵי הֶחָצֵר סָבִיב שֵׁשׁ מָשְׁזָר:

καὶ τὰ λαμπάδια αὐτῶν ἅ ἐστιν ἐπὶ τῶν ἄκρων καρυωτὰ ἐξ αὐτῶν καὶ τὰ ἐνθέμια ἐξ αὐτῶν ἵνα ὦσιν ἐπ᾽ αὐτῶν οἱ λύχνοι καὶ τὸ ἐνθέμιον τὸ ἕβδομον ἀπ᾽ ἄκρου τοῦ λαμπαδίου ἐπὶ τῆς κορυφῆς ἄνωθεν στερεὸν ὅλον χρυσοῦν

16 ܟܠܗܘܿܢ ܣܸܛܪܹ̈ܐ ܕܕ݂ܵܪܬܵܐ ܟܲܕ݂ ܚܵܕ݂ܪܵܐ: ܕܒ݂ܘܼܨܵܐ ܥܙܝܼܠܵܐ.

Cuncta atrii tentoria byssus retorta texuerat.

Ամենայն սրահք խորանին`` շուրջանակի ի բեհեզոյ մանելոյ:

და ყოველი იგი ეზოჲსა მის კარვისა გარემოს ზეზსაგან ძახილისა. 16

16 All the hangings of the court round about were of fine twined linen.

יז. וְהָאֲדָנִים לָעַמֻּדִים נְחשֶׁת וָוֵי הָעַמּוּדִים וַחֲשׁוּקֵיהֶם כֶּסֶף וְצִפּוּי רָאשֵׁיהֶם כָּסֶף וְהֵם מְחֻשָּׁקִים כֶּסֶף כֹּל עַמֻּדֵי הֶחָצֵר:

καὶ ἑπτὰ λύχνους ἐπ᾽ αὐτῆς χρυσοῦς καὶ τὰς λαβίδας αὐτῆς χρυσᾶς καὶ τὰς ἐπαρυστρίδας αὐτῶν χρυσᾶς

17 ܘܣܵܡܟܹ̈ܐ ܠܥܲܡܘܼܕܹ̈ܐ ܕܲܢܚܵܫܵܐ: ܘܩܘܼܒ݂ܥܲܝܗܘܿܢ ܕܥܲܡܘܼܕܹ̈ܐ: ܘܲܩܪܵܡܗܘܿܢ ܕܣܹܐܡܵܐ: ܘܲܩܪܵܡܵܐ ܕܪܹܫܲܝܗܘܿܢ ܕܣܹܐܡܵܐ: ܘܗܸܢܘܿܢ ܩܪܝܼܡܝܼܢ ܣܹܐܡܵܐ: ܟܠܗܘܿܢ ܥܲܡܘܼܕܹ̈ܐ ܕܕ݂ܵܪܬܵܐ.

Bases columnarum fuere æneæ, capita autem earum cum cunctis cælaturis suis argentea: sed et ipsas columnas atrii vestivit argento.

Եւ խարիսխք նոցա պղնձիք, եւ դրուագք սեանցն եւ խոյօղք`` նոցա արծաթիք, եւ խոյակք նոցա արծաթապատք, եւ սիւնքն արծաթապատք, ամենայն սիւնք սրահին:

და ხარისხები სუეტებისა მის რვალისაჲ, და იდაყუნი მათნი ვეცხლისანი, და სუეტის თავნი მათნი - შემოსილნი ვეცხლითა და სუეტნი მისნი - შემოსილ ვეცხლითა. 17

17 And the sockets for the pillars were of brass; the hooks of the pillars and their fillets of silver; and the overlaying of their chapiters of silver; and all the pillars of the court were filleted with silver.

יח. וּמָסַךְ שַׁעַר הֶחָצֵר מַעֲשֵׂה רֹקֵם תְּכֵלֶת וְאַרְגָּמָן וְתוֹלַעַת שָׁנִי וְשֵׁשׁ מָשְׁזָר וְעֶשְׂרִים אַמָּה אֹרֶךְ וְקוֹמָה בְרֹחַב חָמֵשׁ אַמּוֹת לְעֻמַּת קַלְעֵי הֶחָצֵר:

οὗτος περιηργύρωσεν τοὺς στύλους καὶ ἐχώνευσεν τῷ στύλῳ δακτυλίους χρυσοῦς καὶ ἐχρύσωσεν τοὺς μοχλοὺς χρυσίῳ καὶ κατεχρύσωσεν τοὺς στύλους τοῦ καταπετάσματος χρυσίῳ καὶ ἐποίησεν τὰς ἀγκύλας χρυσᾶς

18 ܘܲܦܪܵܣܵܐ ܕܬܲܪܥܵܐ ܕܕ݂ܵܪܬܵܐ: ܥܒ݂ܵܕ݂ܵܐ ܕܨܵܝܵܪܵܐ: ܬܸܟ݂ܠܬ݂ܵܐ: ܘܐܵܪܓܘܵܢܵܐ: ܘܨܘܼܒ݂ܥܵܐ ܕܲܙܚܘܿܪܝܼܬ݂ܵܐ: ܘܒ݂ܘܼܨܵܐ ܥܙܝܼܠܵܐ: ܥܸܣܪܝܼܢ ܐܲܡܝܼܢ ܐܘܼܪܟܵܐ: ܘܪܵܘܡܵܐ ܘܲܦܬ݂ܵܝܵܐ ܚܲܡܸܫ ܐܲܡܝܼܢ: ܠܘܼܩܒܲܠ ܣܸܕ݂ܪܹ̈ܐ ܕܕ݂ܵܪܬܵܐ.

Et in introitu ejus opere plumario fecit tentorium ex hyacintho, purpura, vermiculo, ac bysso retorta, quod habebat viginti cubitos in longitudine, altitudo vero quinque cubitorum erat juxta mensuram, quam cuncta atrii tentoria habebant.

Եւ սրահակք դրան սրահին` գործ նկարակերպ ի կապուտակէ եւ ի ծիրանւոյ եւ ի կարմրոյ մանելոյ եւ ի բեհեզոյ նիւթելոյ. ի քսան կանգնոյ երկայնութիւն, եւ ի հնգետասան կանգնոյ բարձրութիւն եւ լայնութիւն` հասարակ ըստ առագաստից սրահին:

ყოველივე სვეტები ეზოჲსა მის და დასახურველი ბჭისა მის ეზოჲსაჲ - ქმნული ჭრელებულად იაკინთისაგან და ძოწეულისა და მეწამულისა სთულისა და ზეზისა ძახილისა, ოც წყრთა - სიგრძე და სივრცე - ათხუთმეტ წყრთა, სწორედ ეზოებისა მის წარმოსატევებელისა ეზოჲსა დიდისა. 18

18 And the hanging for the gate of the court was needlework, of blue, and purple, and scarlet, and fine twined linen: and twenty cubits was the length, and the height in the breadth was five cubits, answerable to the hangings of the court.

יט. וְעַמֻּדֵיהֶם אַרְבָּעָה וְאַדְנֵיהֶם אַרְבָּעָה נְחשֶׁת וָוֵיהֶם כֶּסֶף וְצִפּוּי רָאשֵׁיהֶם וַחֲשֻׁקֵיהֶם כָּסֶף:

οὗτος ἐποίησεν καὶ τοὺς κρίκους τῆς σκηνῆς χρυσοῦς καὶ τοὺς κρίκους τῆς αὐλῆς καὶ κρίκους εἰς τὸ ἐκτείνειν τὸ κατακάλυμμα ἄνωθεν χαλκοῦς

19 ܥܲܡܘܼܕܲܝܗܘܿܢ ܐܲܪܒܥܵܐ: ܘܣܵܡܟܲܝܗܘܿܢ ܐܲܪܒܥܵܐ ܕܲܢܚܵܫܵܐ: ܘܩܘܼܒ݂ܥܲܝܗܘܢ ܕܣܹܐܡܵܐ: ܘܲܩܪܵܡܵܐ ܕܪܹܫܲܝܗܘܿܢ: ܘܲܩܪܵܡܗܘܿܢ ܕܣܹܐܡܵܐ.

Columnæ autem in ingressu fuere quatuor cum basibus æneis, capitaque earum et cælaturæ argenteæ.

Եւ սիւնք նոցա չորք, եւ խարիսխք նոցա պղնձիք չորք, եւ խոյօղք նոցա արծաթիք, եւ խոյակք նոցա արծաթապատք:

და სუეტები მათი ოთხ და ხარისხები მათი ოთხ, რვალისა, და იდაყუები იგი მათი ვეცხლისა და სვეტის თავნი შემოსილი ვეცხლითა. 19

ΛΘʹ

19 And their pillars were four, and their sockets of brass four; their hooks of silver, and the overlaying of their chapiters and their fillets of silver.

כ. וְכָל הַיְתֵדֹת לַמִּשְׁכָּן וְלֶחָצֵר סָבִיב נְחשֶׁת:

οὗτος ἐχώνευσεν τὰς κεφαλίδας τὰς ἀργυρᾶς τῆς σκηνῆς καὶ τὰς κεφαλίδας τὰς χαλκᾶς τῆς θύρας τῆς σκηνῆς καὶ τὴν πύλην τῆς αὐλῆς καὶ ἀγκύλας ἐποίησεν τοῖς στύλοις ἀργυρᾶς ἐπὶ τῶν στύλων οὗτος περιηργύρωσεν αὐτάς

20 ܘܟ݂ܠܗܘܿܢ ܣܸܟܹ̈ܐ ܕܡܲܫܟܢܵܐ ܘܲܕܿܕ݂ܵܪܬܵܐ ܟܲܕ݂ ܚܵܕ݂ܪܵܐ ܕܲܢܚܵܫܵܐ.

Paxillos quoque tabernaculi et atrii per gyrum fecit æneos.

Եւ ամենայն ցիցք սրահին եւ խորանին շուրջանակի պղնձիք:

და ყოველი სუეტები კარვისა გარემოჲს რვალისა. 20

20 And all the pins of the tabernacle, and of the court round about, were of brass.

כא. אֵלֶּה פְקוּדֵי הַמִּשְׁכָּן מִשְׁכַּן הָעֵדֻת אֲשֶׁר פֻּקַּד עַל פִּי משֶׁה עֲבֹדַת הַלְוִיִּם בְּיַד אִיתָמָר בֶּן אַהֲרֹן הַכֹּהֵן:

οὗτος ἐποίησεν καὶ τοὺς πασσάλους τῆς σκηνῆς καὶ τοὺς πασσάλους τῆς αὐλῆς χαλκοῦς

21 ܗܵܠܹܝܢ ܡܸܢܝܵܢܹ̈ܐ ܕܡܲܫܟܢܵܐ: ܡܲܫܟܢܵܐ ܕܣܵܗܕܘܼܬ݂ܵܐ: ܕܐܸܬ݂ܡܢܝܼܘ ܥܲܠ ܡܸܠܲܬ݂ ܦܘܼܡܹܗ ܕܡܘܼܫܹܐ: ܘܦܘܼܠܚܵܢܵܐ ܕܠܹܘܵܝܹ̈ܐ: ܒܐܝܼܕ݂ܵܐ ܕܐܝܼܬ݂ܵܡܲܪ ܒܪܹܗ ܕܐܲܗܪܘܿܢ ܟܵܗܢܵܐ.

Hæc sunt instrumenta tabernaculi testimonii, quæ enumerata sunt juxta præceptum Moysi in cæremoniis Levitarum per manum Ithamar filii Aaron sacerdotis:

Եւ այս էր պայման խորանին վկայութեան, որպէս հրաման ետ Մովսիսի կազմել զպաշտօն`` Ղեւտացւոցն ի ձեռն Իթամարայ որդւոյ Ահարոնի քահանայի:

და ესე არს ბრძანებისა განწესებაჲ კარვისა მის საწამებელისაჲ, ვითარცა-იგი ბრძანებაჲ მოსცა მოსეს მსახურებისა მის ყოფაჲ ლევიტელთა ითამარის მიერ, ძისა აჰრონის მღდლისაჲთა, 21

21 This is the sum of the tabernacle, even of the tabernacle of testimony, as it was counted, according to the commandment of Moses, for the service of the Levites, by the hand of Ithamar, son to Aaron the priest.

כב. וּבְצַלְאֵל בֶּן אוּרִי בֶן חוּר לְמַטֵּה יְהוּדָה עָשָׂה אֵת כָּל אֲשֶׁר צִוָּה יְהֹוָה אֶת משֶׁה:

οὗτος ἐποίησεν τὸ θυσιαστήριον τὸ χαλκοῦν ἐκ τῶν πυρείων τῶν χαλκῶν ἃ ἦσαν τοῖς ἀνδράσιν τοῖς καταστασιάσασι μετὰ τῆς Κορε συναγωγῆς

22 ܘܒܲܨܠܝܼܐܹܝܠ ܒܲܪ ܐܘܿܪܝܼ ܒܲܪ ܚܘܿܪ: ܡܼܢ ܫܲܒ݂ܛܵܐ ܕܲܝܗܘܼܕ݂ܵܐ: ܥܒܲܕ ܟܠ ܡܸܕܸܡ ܕܦܲܩܸܕ ܡܵܪܝܵܐ ܠܡܘܼܫܹܐ.

quæ Beseleel filius Uri filii Hur de tribu Juda, Domino per Moysen jubente, compleverat,

Եւ Բեսելիէլ Ուրիեան որդի Ովրայ յազգէ Յուդայ արար որպէս հրաման ետ Տէր Մովսիսի:

ბესელიელ, ძემან ურისმან, ტომისაგან იუდაჲსმან, ქმნა, ვითარცა უბრძანა უფალმან მოსეს. 22

22 And Bezaleel the son Uri, the son of Hur, of the tribe of Judah, made all that the LORD commanded Moses.

כג. וְאִתּוֹ אָהֳלִיאָב בֶּן אֲחִיסָמָךְ לְמַטֵּה דָן חָרָשׁ וְחשֵׁב וְרֹקֵם בַּתְּכֵלֶת וּבָאַרְגָּמָן וּבְתוֹלַעַת הַשָּׁנִי וּבַשֵּׁשׁ:

οὗτος ἐποίησεν πάντα τὰ σκεύη τοῦ θυσιαστηρίου καὶ τὸ πυρεῖον αὐτοῦ καὶ τὴν βάσιν καὶ τὰς φιάλας καὶ τὰς κρεάγρας χαλκᾶς

23 ܘܥܲܡܹܗ ܐܹܠܝܼܗܲܒ݂ ܒܲܪ ܐܲܚܝܼܣܡܵܟ݂ ܡܼܢ ܫܲܒ݂ܛܵܐ ܕܕ݂ܵܢ: ܢܲܓܵܪ: ܘܐܘܼܡܵܢ: ܘܨܲܝܵܪ ܒܬܸܟ݂ܠܬ݂ܵܐ: ܘܒܲܐܪܓܘܵܢܵܐ: ܘܲܒ݂ܨܘܼܒ݂ܥܵܐ ܕܲܙܚܘܿܪܝܼܬ݂ܵܐ: ܘܲܒ݂ܒ݂ܘܼܨܵܐ.

juncto sibi socio Ooliab filio Achisamech de tribu Dan: qui et ipse artifex lignorum egregius fuit, et polymitarius atque plumarius ex hyacintho, purpura, vermiculo et bysso.

Եւ ապա Եղիաբ Աքիսամայ յազգէ Դանայ, որ ճարտարապետէր զոստայնանկութիւն եւ զասղնագործութիւն եւ զնկարակերտութիւն, ի կապուտակէ եւ ի ծիրանւոյ եւ ի կարմրոյ մանելոյ եւ ի բեհեզոյ նիւթելոյ:

და ელიაბ, ძე აქისმაქისი, ტომისაგან დანისა, რომელი ხუროთმოძღურებდა ქსოვილსა მას, და ნემსულსა და ჭრელსა ქსოვად მეწამულსა და ზეზსა. 23

23 And with him was Aholiab, son of Ahisamach, of the tribe of Dan, an engraver, and a cunning workman, and an embroiderer in blue, and in purple, and in scarlet, and fine linen.

כד. כָּל הַזָּהָב הֶעָשׂוּי לַמְּלָאכָה בְּכֹל מְלֶאכֶת הַקֹּדֶשׁ וַיְהִי זְהַב הַתְּנוּפָה תֵּשַׁע וְעֶשְׂרִים כִּכָּר וּשְׁבַע מֵאוֹת וּשְׁלשִׁים שֶׁקֶל בְּשֶׁקֶל הַקֹּדֶשׁ:

οὗτος ἐποίησεν τῷ θυσιαστηρίῳ παράθεμα ἔργον δικτυωτόν κάτωθεν τοῦ πυρείου ὑπὸ αὐτὸ ἕως τοῦ ἡμίσους αὐτοῦ καὶ ἐπέθηκεν αὐτῷ τέσσαρας δακτυλίους ἐκ τῶν τεσσάρων μερῶν τοῦ παραθέματος τοῦ θυσιαστηρίου χαλκοῦς τοῖς μοχλοῖς εὐρεῖς ὥστε αἴρειν τὸ θυσιαστήριον ἐν αὐτοῖς

24 ܟܠܹܗ ܕܲܗܒ݂ܵܐ ܕܐܸܬ݂ܥܒܸܕ ܠܲܥܒ݂ܵܕ݂ܵܐ: ܒܟ݂ܠܹܗ ܥܒ݂ܵܕ݂ܵܐ ܕܩܘܼܕ݂ܫܵܐ: ܗܘܵܐ ܕܲܗܒ݂ܵܐ ܕܦܘܼܪܫܵܢܵܐ ܥܸܣܪܝܼܢ ܘܲܬ݂ܫܲܥ ܟܲܟܿܪܝܼܢ: ܘܲܫܒܲܥ ܡܵܐܐ ܘܲܬ݂ܠܵܬ݂ܝܼܢ ܡܲܬ݂ܩܵܠܝܼܢ: ܒܡܲܬ݂ܩܵܠܵܐ ܕܩܘܼܕ݂ܫܵܐ.

Omne aurum quod expensum est in opere sanctuarii, et quod oblatum est in donariis, viginti novem talentorum fuit, et septingentorum triginta siclorum ad mensuram sanctuarii.

Ամենայն ոսկւոյն որ գործեցաւ ի գործն, ըստ ամենայն գործոյ սրբութեանցն, եղեւ կշիռ ոսկւոյ նուիրացն քսան եւ ինն տաղանդ, եւ եւթն հարեւր եւ երեսուն սկիղ` ըստ սրբութեան սկեղն:

ყოველი ოქროჲ, რომელი შეემსახურა საქმესა მას ყოვლისა მისებრ საქმისა წმიდათასა, იყო ოქროჲ მის შესაწირავისაჲ ოცდაცხრა ქანქარი და შვიდას და ოცდაათ სიკილა სიკილითა მით წმიდითა. 24

24 All the gold that was occupied for the work in all the work of the holy place, even the gold of the offering, was twenty and nine talents, and seven hundred and thirty shekels, after the shekel of the sanctuary.

כה. וְכֶסֶף פְּקוּדֵי הָעֵדָה מְאַת כִּכָּר וְאֶלֶף וּשְׁבַע מֵאוֹת וַחֲמִשָּׁה וְשִׁבְעִים שֶׁקֶל בְּשֶׁקֶל הַקֹּדֶשׁ:

οὗτος ἐποίησεν τὸ ἔλαιον τῆς χρίσεως τὸ ἅγιον καὶ τὴν σύνθεσιν τοῦ θυμιάματος καθαρὸν ἔργον μυρεψοῦ

25 ܘܣܹܐܡܵܐ ܕܡܸܢܝܵܢܵܐ ܕܲܟ݂ܢܘܼܫܬܵܐ ܡܵܐܐ ܟܲܟܿܪܝܼܢ: ܘܐܵܠܹܦ ܘܲܫܒܲܥܡܵܐܐ ܘܫܲܒ݂ܥܝܼܢ ܡܲܬ݂ܩܵܠܝܼܢ: ܒܡܲܬ݂ܩܵܠܵܐ ܕܩܘܼܕ݂ܫܵܐ.

Oblatum est autem ab his qui transierunt ad numerum a viginti annis et supra, de sexcentis tribus millibus et quingentis quinquaginta armatorum.

Եւ արծաթոյ նուէրք, յանցելոց արանց ժողովրդեանն ի հանդիսի, հարեւր տաղանդ, եւ հազար եւ եւթն հարեւր եւ եւթանասուն եւ հինգ սիկղ` ըստ սրբութեան սկեղն:

და ვეცხლი შეწირული აღრაცხილთა მათგან კაცთა კრებულისათა (ასი ქანქარი და ათას შვიდას და სამეოცდაათხუთმეტ სიკილა დიდრაჰქმაჲ ერთი, თავად-თავად ნაზოგალი სიკილისაჲ, სიკილითა მით წმიდითა), ყოველი, რომელი წარმოვიდოდა ახილვასა მას, ოცის წლითგან და უზეშთაესი ექუსასი ბევრისა სამ ათას ხუთას ერგასის. 25

25 And the silver of them that were numbered of the congregation was an hundred talents, and a thousand seven hundred and threescore and fifteen shekels, after the shekel of the sanctuary:

כו. בֶּקַע לַגֻּלְגֹּלֶת מַחֲצִית הַשֶּׁקֶל בְּשֶׁקֶל הַקֹּדֶשׁ לְכֹל הָעֹבֵר עַל הַפְּקֻדִים מִבֶּן עֶשְׂרִים שָׁנָה וָמַעְלָה לְשֵׁשׁ מֵאוֹת אֶלֶף וּשְׁלשֶׁת אֲלָפִים וַחֲמֵשׁ מֵאוֹת וַחֲמִשִּׁים:

οὗτος ἐποίησεν τὸν λουτῆρα χαλκοῦν καὶ τὴν βάσιν αὐτοῦ χαλκῆν ἐκ τῶν κατόπτρων τῶν νηστευσασῶν αἳ ἐνήστευσαν παρὰ τὰς θύρας τῆς σκηνῆς τοῦ μαρτυρίου ἐν ᾗ ἡμέρᾳ ἔπηξεν αὐτήν

26 ܡܲܬ݂ܩܵܠܵܐ ܠܪܹܫܵܐ: ܦܸܠܓܘܿܬ݂ ܡܲܬ݂ܩܵܠܵܐ ܒܡܲܬ݂ܩܵܠܲܝ ܩܘܼܕ݂ܫܵܐ: ܟܠ ܕܲܥܒܲܪ ܒܡܸܢܝܵܢܵܐ: ܡܼܢ ܒܲܪ ܥܸܣܪܝܼܢ ܫܢܝܼܢ ܘܲܠܥܸܠ: ܫܸܬ݂ܡܵܐܐ ܐܲܠܦܝܼܢ: ܘܲܬ݂ܠܵܬ݂ܵܐ ܐܲܠܦܝܼܢ: ܘܚܲܡܸܫܡܵܐܐ ܘܚܲܡܫܝܼܢ.

Fuerunt præterea centum talenta argenti e quibus conflatæ sunt bases sanctuarii, et introitus, ubi velum pendet.

Դրամ մի առ գլուխ, կէս սկեղ ըստ սրբութեան սկեղն, ամենայն որ անցանէր ի հանդիսի անդ ի քսանամենից եւ ի վեր, վեց հարեւր հազար եւ երեք հազարք եւ հինգ հարեւր եւ յիսուն:

და იყო ასი იგი ქანქარი ვეცხლისაჲ გამოსადნობელად და სხმით სუეტის თავებად კარვისა მის და სუეტის თავად კრეტსაბმელისა და ასი სუეტის თავები ასისა მის ქანქარისაჲ. 26

26 A bekah for every man, that is, half a shekel, after the shekel of the sanctuary, for every one that went to be numbered, from twenty years old and upward, for six hundred thousand and three thousand and five hundred and fifty men.

כז. וַיְהִי מְאַת כִּכַּר הַכֶּסֶף לָצֶקֶת אֵת אַדְנֵי הַקֹּדֶשׁ וְאֵת אַדְנֵי הַפָּרֹכֶת מְאַת אֲדָנִים לִמְאַת הַכִּכָּר כִּכָּר לָאָדֶן:

καὶ ἐποίησεν τὸν λουτῆρα ἵνα νίπτωνται ἐξ αὐτοῦ Μωυσῆς καὶ Ααρων καὶ οἱ υἱοὶ αὐτοῦ τὰς χεῖρας αὐτῶν καὶ τοὺς πόδας εἰσπορευομένων αὐτῶν εἰς τὴν σκηνὴν τοῦ μαρτυρίου ἢ ὅταν προσπορεύωνται πρὸς τὸ θυσιαστήριον λειτουργεῖν ἐνίπτοντο ἐξ αὐτοῦ καθάπερ συνέταξεν κύριος τῷ Μωυσῇ

27 ܘܲܗܘܲܝ ܡܵܐܐ ܟܲܟܿܪܝܼܢ ܕܣܹܐܡܵܐ: ܠܡܸܚܫܲܠ ܣܵܡܟܹ̈ܐ ܕܩܘܼܕ݂ܫܵܐ: ܘܣܵܡܟܹ̈ܐ ܕܲܦܪܵܣܵܐ: ܡܵܐܐ ܣܵܡܟ݂ܝܼܢ: ܡܼܢ ܡܵܐܐ ܟܲܟܿܪܝܼܢ: ܟܲܟܿܪܵܐ ܠܣܵܡܟ݂ܵܐ.

Centum bases factæ sunt de talentis centum, singulis talentis per bases singulas supputatis.

Եւ եղեւ հարեւր տաղանդ արծաթոյ ի ձոյլ հարեւր խոյակաց խորանին, եւ ի խոյակս վարագուրին. հարեւր տաղանդ ի հարեւր խոյակ, տաղանդ մի առ խոյակ:

ქანქარი ას და ერთი იყო სუეტის თავი ერთი. 27

27 And of the hundred talents of silver were cast the sockets of the sanctuary, and the sockets of the vail; an hundred sockets of the hundred talents, a talent for a socket.

כח. וְאֶת הָאֶלֶף וּשְׁבַע הַמֵּאוֹת וַחֲמִשָּׁה וְשִׁבְעִים עָשָׂה וָוִים לָעַמּוּדִים וְצִפָּה רָאשֵׁיהֶם וְחִשַּׁק אֹתָם:

28 ܘܐܵܠܹܦ ܘܲܫܒܲܥ ܡܵܐܐ ܘܫܲܒ݂ܥܝܼܢ ܘܚܲܡܫܵܐ: ܥܒܲܕ݂ ܩܘܼܒ݂ܥܹ̈ܐ ܠܥܲܡܘܼܕܹ̈ܐ: ܘܲܩܪܵܡܵܐ ܠܪܹܫܲܝܗܘܿܢ: ܘܲܩܪܲܡ ܐܸܢܘܿܢ ܣܹܐܡܵܐ.

De mille autem septingentis et septuaginta quinque, fecit capita columnarum, quas et ipsas vestivit argento.

Եւ զհազար եւ զեւթն հարեւր եւ զեւթանասուն եւ հինգ սիկղն գործեաց ի խոյօղս սեանցն, եւ պատեաց ոսկւով զխոյակս նոցա, եւ զարդարեաց զնոսա:

და ათას შვიდას სამეოცდაათხუთმეტი სიკილაჲ ქმნეს იდაყვებად სუეტებისა მის, და ოქროცხებულ სუეტის თავები იგი შეემკო. 28

28 And of the thousand seven hundred seventy and five shekels he made hooks for the pillars, and overlaid their chapiters, and filleted them.

כט. וּנְחשֶׁת הַתְּנוּפָה שִׁבְעִים כִּכָּר וְאַלְפַּיִם וְאַרְבַּע מֵאוֹת שָׁקֶל:

29 ܟܠܹܗ ܢܚܵܫܵܐ ܕܦܘܼܪܫܵܢܵܐ ܫܲܒ݂ܥܝܼܢ ܟܲܟܿܪܝܼܢ: ܘܲܬ݂ܪܹܝܢ ܐܲܠܦܝܼܢ: ܘܐܲܪܒܲܥܡܵܐܐ ܡܲܬ݂ܩܵܠܝܼܢ.

Æris quoque oblata sunt talenta septuaginta duo millia, et quadringenti supra sicli,

Եւ պղինձ նուիրացն եւթանասուն տաղանդ, եւ երկու հազար եւ չորեք հարեւր սիկղ:

და რვალი იგი შესაწირავისაჲ სამეოცდაათი ქანქარი იგი და ორ ათას ოთხასი სიკილაჲ. 29

29 And the brass of the offering was seventy talents, and two thousand and four hundred shekels.

ל. וַיַּעַשׂ בָּהּ אֶת אַדְנֵי פֶּתַח אֹהֶל מוֹעֵד וְאֵת מִזְבַּח הַנְּחשֶׁת וְאֶת מִכְבַּר הַנְּחשֶׁת אֲשֶׁר לוֹ וְאֵת כָּל כְּלֵי הַמִּזְבֵּחַ:

30 ܘܲܥܒܲܕ ܒܹܗ ܣܵܡܟܹ̈ܐ ܕܬܲܪܥܵܐ ܕܡܲܫܟܲܢ ܙܲܒ݂ܢܵܐ: ܘܡܲܕ݂ܒܚܵܐ ܕܲܢܚܵܫܵܐ: ܘܩܲܪܩܸܠ ܕܝܼܠܹܗ ܕܲܢܚܵܫܵܐ: ܘܟ݂ܠܗܘܿܢ ܡܵܐܢܹ̈ܐ ܕܡܲܕ݂ܒܚܵܐ: ܘܣܵܡܟܹ̈ܐ ܕܕ݂ܵܪܬܵܐ ܟܲܕ݂ ܚܵܕ݂ܪܵܐ.

ex quibus fusæ sunt bases in introitu tabernaculi testimonii, et altare æneum cum craticula sua, omniaque vasa quæ ad usum ejus pertinent,

Եւ արար անտի զխարիսխս դրան խորանին վկայութեան, եւ զսեղանն պղնձի, եւ զգահաւորակ սեղանոյն պղնձի, եւ զամենայն զսպաս սեղանոյն:

ქმნა მისგან ხარისხები იგი ბჭეთა მათ კარვისა მის საწამებელისათა ტაბლა პილენძისა ღა მარჯუენით კერძო ტაბლისა მის პილენძისა და ყოველივე ტაბლა და ხარისხნი გარეგან კრეტსაბმელისად. 30

30 And therewith he made the sockets to the door of the tabernacle of the congregation, and the brasen altar, and the brasen grate for it, and all the vessels of the altar,

לא. וְאֶת אַדְנֵי הֶחָצֵר סָבִיב וְאֶת אַדְנֵי שַׁעַר הֶחָצֵר וְאֵת כָּל יִתְדֹת הַמִּשְׁכָּן וְאֶת כָּל יִתְדֹת הֶחָצֵר סָבִיב:

31 ܘܣܵܡܟܹ̈ܐ ܕܬܲܪܥܵܐ ܕܕ݂ܵܪܬܵܐ: ܘܟ݂ܠܗܹܝܢ ܣܸܟܹ̈ܐ ܕܡܲܫܟܿܢܵܐ ܘܟ݂ܠܗܹܝܢ ܣܸܟܹ̈ܐ ܕܕ݂ܵܪܬܵܐ ܟܲܕ݂ ܚܵܕ݂ܪܵܐ.

et bases atrii tam in circuitu quam in ingressu ejus, et paxilli tabernaculi atque atrii per gyrum.

եւ զխարիսխս սրահին շուրջանակի, եւ զխարիսխս դրան սրահին, եւ զամենայն զցիցս խորանին, եւ զամենայն զցիցս սրահին շուրջանակի. եւ զապարումսն ի կապուտակէ եւ ի ծիրանւոյ եւ ի կարմրոյ մանելոյ:

და ხარისხები ბჭეთა მის ეზოჲსთა და ყოველი მანაებად კარვისა მის და მანაებად ეზოსა მის გარემოჲს და მოსადგმელი იგი იაკინთისა და ძოწეულისა და მეწამულისა სთულისა. 31

31 And the sockets of the court round about, and the sockets of the court gate, and all the pins of the tabernacle, and all the pins of the court round about.

לט

ΛΘʹ

ܩܦܠܐܘܢ: ܠܛ.

Cap. 39

ԳԼ. ԼԹ

თავი ოცდამეცხრამეტე

א. וּמִן הַתְּכֵלֶת וְהָאַרְגָּמָן וְתוֹלַעַת הַשָּׁנִי עָשׂוּ בִגְדֵי שְׂרָד לְשָׁרֵת בַּקֹּדֶשׁ וַיַּעֲשׂוּ אֶת בִּגְדֵי הַקֹּדֶשׁ אֲשֶׁר לְאַהֲרֹן כַּאֲשֶׁר צִוָּה יְהֹוָה אֶת משֶׁה:

πᾶν τὸ χρυσίον ὃ κατειργάσθη εἰς τὰ ἔργα κατὰ πᾶσαν τὴν ἐργασίαν τῶν ἁγίων ἐγένετο χρυσίου τοῦ τῆς ἀπαρχῆς ἐννέα καὶ εἴκοσι τάλαντα καὶ ἑπτακόσιοι εἴκοσι σίκλοι κατὰ τὸν σίκλον τὸν ἅγιον

1 ܘܡܼܢ ܬܸܟ݂ܠܬ݂ܵܐ: ܘܡܼܢ ܐܲܪܓܘܵܢܵܐ: ܘܡܼܢ ܨܘܼܒ݂ܥܵܐ ܕܲܙܚܘܿܪܝܼܬ݂ܵܐ: ܥܒܲܕ݂ܘ ܠܒ݂ܘܼܫܲܝ ܬܸܫܡܸܫܬܵܐ ܠܲܡܫܲܡܵܫܘܼ ܒܩܘܼܕ݂ܫܵܐ: ܘܲܥܒܲܕ݂ܘ ܠܒ݂ܘܼܫܲܝ ܩܘܼܕ݂ܫܵܐ ܠܐܲܗܪܘܿܢ: ܐܲܝܟ݂ ܕܦܲܩܸܕ݂ ܡܵܪܝܵܐ ܠܡܘܼܫܹܐ.

De hyacintho vero et purpura, vermiculo ac bysso, fecit vestes, quibus indueretur Aaron quando ministrabat in sanctis, sicut præcepit Dominus Moysi.

Եւ արար պատմուճանս պաշտամանն, պաշտել նոքօք ի սրբութեանն. եւ արար պատմուճանս սրբութեանցն որ իցեն Ահարոնի քահանայի, որպէս հրամայեաց Տէր Մովսիսի:

და ქმნა ყოველმან ბრძენმან მოქმედთა მათ შორის სამოსელი იგი წმიდაჲ, რომელი არს აჰრონ მღდლისა, ვითარცა უბრძანა უფალმან ღმერთმან მოსეს. 1

1 And of the blue, and purple, and scarlet, they made cloths of service, to do service in the holy place, and made the holy garments for Aaron; as the LORD commanded Moses.

ב. וַיַּעַשׂ אֶת הָאֵפֹד זָהָב תְּכֵלֶת וְאַרְגָּמָן וְתוֹלַעַת שָׁנִי וְשֵׁשׁ מָשְׁזָר:

καὶ ἀργυρίου ἀφαίρεμα παρὰ τῶν ἐπεσκεμμένων ἀνδρῶν τῆς συναγωγῆς ἑκατὸν τάλαντα καὶ χίλιοι ἑπτακόσιοι ἑβδομήκοντα πέντε σίκλοι

2 ܘܲܥܒܲܕܘ ܦܸܕܬ݂ܵܐ ܕܕܲܗܒ݂ܵܐ: ܬܸܟ݂ܠܬ݂ܵܐ: ܘܐܲܪܓܘܵܢܵܐ: ܘܨܘܼܒ݂ܥܵܐ ܕܲܙܚܘܿܪܝܼܬ݂ܵܐ: ܘܒ݂ܘܼܨܵܐ ܥܙܝܼܠܵܐ.

Fecit igitur superhumerale de auro, hyacintho, et purpura, coccoque bis tincto, et bysso retorta,

Եւ արարին զվակասն յոսկւոյ եւ ի կապուտակէ եւ ի ծիրանւոյ եւ ի կարմրոյ մանելոյ եւ ի բեհեզոյ նիւթելոյ:

და ქმნეს სამჴარნი იგი ოქროჲსაგან, და იაკინთისა, და ძოწეულისა სთულისა და ზეზისაგან ძახილისა. 2

2 And he made the ephod of gold, blue, and purple, and scarlet, and fine twined linen.

ג. וַיְרַקְּעוּ אֶת פַּחֵי הַזָּהָב וְקִצֵּץ פְּתִילִם לַעֲשׂוֹת בְּתוֹךְ הַתְּכֵלֶת וּבְתוֹךְ הָאַרְגָּמָן וּבְתוֹךְ תּוֹלַעַת הַשָּׁנִי וּבְתוֹךְ הַשֵּׁשׁ מַעֲשֵׂה חשֵׁב:

δραχμὴ μία τῇ κεφαλῇ τὸ ἥμισυ τοῦ σίκλου κατὰ τὸν σίκλον τὸν ἅγιον πᾶς ὁ παραπορευόμενος τὴν ἐπίσκεψιν ἀπὸ εἰκοσαετοῦς καὶ ἐπάνω εἰς τὰς ἑξήκοντα μυριάδας καὶ τρισχίλιοι πεντακόσιοι καὶ πεντήκοντα

3 ܘܐܲܪܸܩܘ ܛܲܣܹ̈ܐ ܕܕܲܗܒ݂ܵܐ: ܘܲܦܣܲܩܘ ܚܘܼ̈ܛܹܐ ܠܡܲܥܒܵܪܘܼ ܒܓ݂ܵܘ ܬܸܟ݂ܠܬ݂ܵܐ: ܘܲܒ݂ܓ݂ܵܘ ܐܵܪܓܘܵܢܵܐ: ܘܲܒ݂ܓ݂ܵܘ ܨܘܼܒ݂ܥܵܐ ܕܲܙܚܘܿܪܝܼܬ݂ܵܐ: ܘܲܒ݂ܓ݂ܵܘ ܒܘܼܨܵܐ: ܥܒ݂ܵܕ݂ܵܐ ܕܐܘܼܡܵܢܵܐ.

opere polymitario: inciditque bracteas aureas, et extenuavit in fila, ut possent torqueri cum priorum colorum subtegmine,

Եւ հատանէին զթիթղունս ոսկւոյն թելս թելս` անկանել ընդ կապուտակին եւ ընդ ծիրանւոյն եւ ընդ կարմրոյ մանելոյ եւ ընդ բեհեզոյ նիւթելոյ:

და დახიეს ოქროჲ იგი განჭედილი სხეპლად, რათა თანა-შეექსოოს იაკინთესა მას, და ძოწეულსა, და მეწამულსა სთულსა და ზეზსა მას ძახილსა, ქსოვილად ქმნეს იგი სამჴრად. 3

3 And they did beat the gold into thin plates, and cut it into wires, to work it in the blue, and in the purple, and in the scarlet, and in the fine linen, with cunning work.

ד. כְּתֵפֹת עָשׂוּ לוֹ חֹבְרֹת עַל שְׁנֵי קְצוֹתָיו חֻבָּר:

καὶ ἐγενήθη τὰ ἑκατὸν τάλαντα τοῦ ἀργυρίου εἰς τὴν χώνευσιν τῶν ἑκατὸν κεφαλίδων τῆς σκηνῆς καὶ εἰς τὰς κεφαλίδας τοῦ καταπετάσματος ἑκατὸν κεφαλίδες εἰς τὰ ἑκατὸν τάλαντα τάλαντον τῇ κεφαλίδι

4 ܟܲܬ݂ܦܵܬ݂ܵܐ ܥܒܲܕ݂ܘ ܠܵܗ ܡܕܲܒܿܩܵܬ݂ܵܐ: ܥܲܠ ܬܪܹܝܢ ܣܸܛܪܹܝܗܿ ܡܕܲܒܿܩܲܢ.

duasque oras sibi invicem copulatas in utroque latere summitatum,

Գործ անկուածոյ վակասի գործեցին զնա``, խառնեալ յերկոցունց կողմանց ընդ միմեանս հիւսկէն. գործ անկուածոյ ի միմեանս ի նոյն:

შეყოფილად ორ კერძოვე ნაწევართა მისთა, ქმნულად ურთიერთას შეწმასნილად მის ზედა. 4

4 They made shoulderpieces for it, to couple it together: by the two edges was it coupled together.

ה. וְחֵשֶׁב אֲפֻדָּתוֹ אֲשֶׁר עָלָיו מִמֶּנּוּ הוּא כְּמַעֲשֵׂהוּ זָהָב תְּכֵלֶת וְאַרְגָּמָן וְתוֹלַעַת שָׁנִי וְשֵׁשׁ מָשְׁזָר כַּאֲשֶׁר צִוָּה יְהֹוָה אֶת משֶׁה:

καὶ τοὺς χιλίους ἑπτακοσίους ἑβδομήκοντα πέντε σίκλους ἐποίησαν εἰς τὰς ἀγκύλας τοῖς στύλοις καὶ κατεχρύσωσεν τὰς κεφαλίδας αὐτῶν καὶ κατεκόσμησεν αὐτούς

5 ܘܗܸܡܝܵܢܵܐ ܕܦܸܕܬ݂ܵܐ: ܡܸܢܵܗ ܗܘܵܐ ܐܲܝܟ݂ ܥܒ݂ܵܕ݂ܵܗ: ܕܲܗܒ݂ܵܐ: ܬܸܟ݂ܠܬ݂ܵܐ: ܘܐܵܪܓܘܵܢܵܐ: ܘܨܘܼܒ݂ܥܵܐ ܕܲܙܚܘܿܪܝܼܬ݂ܵܐ: ܘܒ݂ܘܼܨܵܐ ܥܙܝܼܠܵܐ: ܐܲܝܟ݂ ܕܦܲܩܸܕ݂ ܡܵܪܝܵܐ ܠܡܘܼܫܹܐ.

et balteum ex eisdem coloribus, sicut præceperat Dominus Moysi.

Եւ ի նմանէ գործեցին ըստ իւրում գործուածոյ, յոսկւոյ եւ ի կապուտակէ եւ ի ծիրանւոյ եւ ի կարմրոյ մանելոյ եւ ի բեհեզոյ նիւթելոյ. որպէս եւ հրամայեաց Տէր Մովսիսի:

და მისგანვე ქმნეს მისვე ქმნულებისაებრ ოქროჲსა და იაკინთოსა, და ძოწეულისა, და მეწამულისა სთულისა და ზეზისა ძახილისა, ვითარცა უბრძანა უფალმან მოსეს. 5

5 And the curious girdle of his ephod, that was upon it, was of the same, according to the work thereof; of gold, blue, and purple, and scarlet, and fine twined linen; as the LORD commanded Moses.

ו. וַיַּעֲשׂוּ אֶת אַבְנֵי הַשֹּׁהַם מֻסַבֹּת מִשְׁבְּצֹת זָהָב מְפֻתָּחֹת פִּתּוּחֵי חוֹתָם עַל שְׁמוֹת בְּנֵי יִשְׂרָאֵל:

καὶ ὁ χαλκὸς τοῦ ἀφαιρέματος ἑβδομήκοντα τάλαντα καὶ χίλιοι πεντακόσιοι σίκλοι

6 ܘܲܥܒܲܕ݂ܘ ܟܹܐܦܹ̈ܐ ܕܒܹܪܘܼܠܵܐ: ܡܵܘܚܕ݂ܵܢ ܘܡܲܫܪܵܢ ܒܕܲܗܒ݂ܵܐ: ܓܠܝܼܦܵܢ ܓܠܵܦܵܐ ܕܚܵܬ݂ܡܵܐ: ܥܲܠ ܫܡܵܗܹ̈ܐ ܕܲܒ݂ܢܲܝ ܝܼܣܪܵܝܹܠ.

Paravit et duos lapides onychinos, astrictos et inclusos auro, et sculptos arte gemmaria nominibus filiorum Israël:

Եւ գործեաց զերկոսին ականսն զմրուխտս` ժապաւինեալս եւ`` ընդելուզեալս ոսկւով, քանդակեալս եւ մածուցեալս`` ի քանդակ կնքոյ, յանուանց որդւոցն Իսրայելի:

და ქმნეს ორნივე იგი ქვანი ზამარაგდენი თანა-შექსოვილად ოქროსა მას ქანდაკებულად, გამოჭრილად ბეჭდის სახედ სახელებისაებრ ძეთა ისრაილისათა. 6

6 And they wrought onyx stones inclosed in ouches of gold, graven, as signets are graven, with the names of the children of Israel.

ז. וַיָּשֶׂם אֹתָם עַל כִּתְפֹת הָאֵפֹד אַבְנֵי זִכָּרוֹן לִבְנֵי יִשְׂרָאֵל כַּאֲשֶׁר צִוָּה יְהֹוָה אֶת משֶׁה:

καὶ ἐποίησεν ἐξ αὐτοῦ τὰς βάσεις τῆς θύρας τῆς σκηνῆς τοῦ μαρτυρίου

7 ܘܣܵܡܘ ܐܸܢܹܝܢ ܥܲܠ ܟܲܬ݂ܦܵܬ݂ܵܗ ܕܦܸܕܬ݂ܵܐ: ܟܹܐܦܹ̈ܐ ܕܕ݂ܘܼܟ݂ܪܵܢܵܐ ܠܲܒ݂ܢܲܝ ܝܼܣܪܵܝܹܠ: ܐܲܝܟ݂ ܕܦܲܩܸܕ݂ ܡܵܪܝܵܐ ܠܡܘܼܫܹܐ.

posuitque eos in lateribus superhumeralis in monimentum filiorum Israël, sicut præceperat Dominus Moysi.

Եւ հաստատեաց զնոսա ի վերայ ուսոց վակասին, ականս յիշատակի որդւոցն Իսրայելի, որպէս եւ հրամայեաց Տէր Մովսիսի:

და დასხნა იგინი მჴართა ზედა მის სამჴრისათა ქვანი მოსაჴსენებელნი, ძეთა ისრაჱლისათანი, ვითარცა უბრძანა უფალმან მოსეს. 7

7 And he put them on the shoulders of the ephod, that they should be stones for a memorial to the children of Israel; as the LORD commanded Moses.

ח. וַיַּעַשׂ אֶת הַחשֶׁן מַעֲשֵׂה חשֵׁב כְּמַעֲשֵׂה אֵפֹד זָהָב תְּכֵלֶת וְאַרְגָּמָן וְתוֹלַעַת שָׁנִי וְשֵׁשׁ מָשְׁזָר:

καὶ τὰς βάσεις τῆς αὐλῆς κύκλῳ καὶ τὰς βάσεις τῆς πύλης τῆς αὐλῆς καὶ τοὺς πασσάλους τῆς σκηνῆς καὶ τοὺς πασσάλους τῆς αὐλῆς κύκλῳ

8 ܘܲܥܒܲܕ݂ܘ ܦܪܝܼܣܵܐ ܥܒ݂ܵܕ݂ܵܐ ܕܐܘܼܡܵܢܵܐ: ܐܲܝܟ݂ ܥܒ݂ܵܕ݂ܵܐ ܕܦܸܕܬ݂ܵܐ: ܕܲܗܒ݂ܵܐ ܬܸܟ݂ܠܬ݂ܵܐ: ܘܐܵܪܓܘܵܢܵܐ: ܘܨܘܼܒ݂ܥܵܐ ܕܲܙܚܘܿܪܝܼܬ݂ܵܐ: ܘܒ݂ܘܼܨܵܐ ܥܙܝܼܠܵܐ.

Fecit et rationale opere polymito juxta opus superhumeralis, ex auro, hyacintho, purpura, coccoque bis tincto, et bysso retorta:

Եւ արար զտախտակն գործ անկուածոյ նկարակերպ`` ըստ գործոյ վակասին, յոսկւոյ եւ ի կապուտակէ եւ ի ծիրանւոյ եւ ի կարմրոյ մանելոյ եւ ի բեհեզոյ նիւթելոյ:

და ქმნა საკითხავი იგი ქმნული ქსოვილად ჭრელად ქმნულისა მისებრვე სამჴართა ოქროჲსაგან და იაკინთისა, და ძოწეულისა, და მეწამულისა და ზეზისაგან ძახილისა. 8

8 And he made the breastplate of cunning work, like the work of the ephod; of gold, blue, and purple, and scarlet, and fine twined linen.

ט. רָבוּעַ הָיָה כָּפוּל עָשׂוּ אֶת הַחשֶׁן זֶרֶת אָרְכּוֹ וְזֶרֶת רָחְבּוֹ כָּפוּל:

καὶ τὸ παράθεμα τὸ χαλκοῦν τοῦ θυσιαστηρίου καὶ πάντα τὰ σκεύη τοῦ θυσιαστηρίου καὶ πάντα τὰ ἐργαλεῖα τῆς σκηνῆς τοῦ μαρτυρίου

9 ܡܪܲܒܲܥ ܗ̄ܘܵܐ ܘܐܲܥܝܼܦ: ܘܲܥܒܲܕܘ ܚܘܼܣܵܝܵܐ: ܙܪܸܬ ܐܘܼܪܟܹܗ: ܘܲܙܪܸܬ ܦܬ݂ܵܝܹܗ ܟܲܕ ܐܲܥܝܼܦ.

quadrangulum, duplex, mensuræ palmi.

Չորեքկուսի եւ կրկին գործեաց զտախտակն. թզաւ յերկայնութիւն եւ թզաւ ի լայնութիւն:

ოთხკიდედ ორკეცად ქმნა საკითხავი იგი, მტკაველ სიგრძე მისი და მტკაველ - სივრცე მისი ორკეცად. 9

9 It was foursquare; they made the breastplate double: a span was the length thereof, and a span the breadth thereof, being doubled.

י. וַיְמַלְאוּ בוֹ אַרְבָּעָה טוּרֵי אָבֶן טוּר אֹדֶם פִּטְדָה וּבָרֶקֶת הַטּוּר הָאֶחָד:

καὶ ἐποίησαν οἱ υἱοὶ Ισραηλ καθὰ συνέταξεν κύριος τῷ Μωυσῇ οὕτως ἐποίησαν

10 ܘܫܲܠܸܡܘ ܒܹܗ ܐܲܪܒܥܵܐ ܣܸܕ݂ܪܝܼܢ ܕܟܹܐܦܹ̈ܐ ܣܸܕ݂ܪܵܐ ܩܲܕ݂ܡܵܝܵܐ: ܣܘܼܡܵܩܵܐ: ܘܙܵܪܓܵܐ: ܘܒܲܪܩܵܐ: ܣܸܕ݂ܪܵܐ ܚܲܕ݂.

Et posuit in eo gemmarum ordines quatuor. In primo versu erat sardius, topazius, smaragdus.

Եւ անկանէր ընդ նմին անկուած ականակապ չորեքկարգեան ականց. կարգն առաջին` սարդիոն եւ տպազիոն եւ զմրուխտ, կարգ մի:

და თან შეაქსოვა მას ქსოვილი თითოეული ანთრაკი კარგად-კარგად ოთხ სტიქონად; კარგი ერთი: ქვაჲ სარდიონი, და ტოპაზიონი და ზამარაგდონი. 10

10 And they set in it four rows of stones: the first row was a sardius, a topaz, and a carbuncle: this was the first row.

יא. וְהַטּוּר הַשֵּׁנִי נֹפֶךְ סַפִּיר וְיָהֲלֹם:

τὸ δὲ λοιπὸν χρυσίον τοῦ ἀφαιρέματος ἐποίησαν σκεύη εἰς τὸ λειτουργεῖν ἐν αὐτοῖς ἔναντι κυρίου

11 ܘܣܸܕ݂ܪܵܐ ܐ̄ܚܪܹܢܵܐ: ܨܕ݂ܝܼܕ݂ܵܐ: ܘܣܲܦܝܼܠܵܐ: ܘܢܸܩܥܬ݂ܵܐ.

In secundo, carbunculus, sapphirus, et jaspis.

Եւ կարգն երկրորդ` կարկեհան եւ շափիղա եւ յասպիս:

და მეორე იგი კარგი: ანთრაკი, და საფირონი და იასპი. 11

11 And the second row, an emerald, a sapphire, and a diamond.

יב. וְהַטּוּר הַשְּׁלִישִׁי לֶשֶׁם שְׁבוֹ וְאַחְלָמָה:

καὶ τὴν καταλειφθεῖσαν ὑάκινθον καὶ πορφύραν καὶ τὸ κόκκινον ἐποίησαν στολὰς λειτουργικὰς Ααρων ὥστε λειτουργεῖν ἐν αὐταῖς ἐν τῷ ἁγίῳ

12 ܘܣܸܕ݂ܪܵܐ ܬܠܝܼܬ݂ܵܝܵܐ: ܩܵܢܟܹܿܢܘܿܢ: ܘܩܲܪܟܸܕ݂ܢܵܐ: ܘܥܹܝܢ ܥܸܓ݂ܠܵܐ.

In tertio, ligurius, achates, et amethystus.

Եւ կարգն երրորդ` սուտակ եւ գոճազմ եւ ակատ:

და მესამე იგი კარგი: ლიგჳრი, აქატი და ამეთჳსტონი. 12

12 And the third row, a ligure, an agate, and an amethyst.

יג. וְהַטּוּר הָרְבִיעִי תַּרְשִׁישׁ שֹׁהַם וְיָשְׁפֵה מוּסַבֹּת מִשְׁבְּצֹת זָהָב בְּמִלֻּאֹתָם:

καὶ ἤνεγκαν τὰς στολὰς πρὸς Μωυσῆν καὶ τὴν σκηνὴν καὶ τὰ σκεύη αὐτῆς καὶ τὰς βάσεις καὶ τοὺς μοχλοὺς αὐτῆς καὶ τοὺς στύλους

13 ܘܣܸܕ݂ܪܵܐ ܪܒ݂ܝܼܥܵܝܵܐ: ܬܵܪܫܝܼܫ: ܘܒܹܪܘܼܠܵܐ: ܘܝܲܫܦܹܗ: ܡܵܘܚܕ݂ܵܢ ܘܡܲܫܪܵܢ ܒܕܲܗܒ݂ܵܐ ܒܫܲܠܡܘܼܬ݂ܗܹܝܢ.

In quarto, chrysolithus, onychinus, et beryllus, circumdati et inclusi auro per ordines suos.

Եւ կարգն չորրորդ` ոսկեակն եւ եղունգն եւ բիւրեղ. պատեալ եւ ընդելուզեալ ոսկւով:

(36,20) და მეოთხე იგი კარგი: ოქროქვა, და ბივრილიონი და ფრცხილი და გარემოდგმული ოქროჲთა. 13

13 And the fourth row, a beryl, an onyx, and a jasper: they were inclosed in ouches of gold in their inclosings.

יד. וְהָאֲבָנִים עַל שְׁמֹת בְּנֵי יִשְׂרָאֵל הֵנָּה שְׁתֵּים עֶשְׂרֵה עַל שְׁמֹתָם פִּתּוּחֵי חֹתָם אִישׁ עַל שְׁמוֹ לִשְׁנֵים עָשָׂר שָׁבֶט:

καὶ τὴν κιβωτὸν τῆς διαθήκης καὶ τοὺς διωστῆρας αὐτῆς

14 ܘܟܹܐܦܹ̈ܐ ܥܲܠ ܫܡܵܗܹ̈ܐ ܐܸܢܹܝܢ ܕܲܒ݂ܢܲܝ ܝܼܣܪܵܝܹܠ: ܬܲܪܬܲܥܸܣܪܹܐ ܥܲܠ ܫܡܵܗܲܝܗܘܿܢ ܓܠܝܼܦܵܢ ܓܠܵܦܵܐ ܕܚܵܬ݂ܡܵܐ: ܓܒܲܪ ܥܲܠ ܫܡܹܗ ܗܘܲܝ ܠܲܬ݂ܪܸܥܣܲܪ ܫܲܒ݂ܛܝܼܢ.

Ipsique lapides duodecim sculpti erant nominibus duodecim tribuum Israël, singuli per nomina singulorum.

Եւ ականքն ըստ անուանց որդւոցն Իսրայելի էին. երկոտասանք յանուանց նոցա գրեալք եւ քանդակեալք, ըստ իւրաքանչիւր անուանց ազգացն երկոտասանից:

(36,21) და შემაგრებული ოქროსა შინა და ანთრაკნი ესე იყვნეს სახელებისაებრ ძეთა ისრაჱლისათა, ათორმეტ სახელები მათი გამოწერით ბეჭდებრ თჳთოეული სახელი ათორმეტთა მათ ტომთაჲ. 14

14 And the stones were according to the names of the children of Israel, twelve, according to their names, like the engravings of a signet, every one with his name, according to the twelve tribes.

טו. וַיַּעֲשׂוּ עַל הַחשֶׁן שַׁרְשְׁרֹת גַּבְלֻת מַעֲשֵׂה עֲבֹת זָהָב טָהוֹר:

καὶ τὸ θυσιαστήριον καὶ πάντα τὰ σκεύη αὐτοῦ καὶ τὸ ἔλαιον τῆς χρίσεως καὶ τὸ θυμίαμα τῆς συνθέσεως

15 ܘܲܥܒܲܕ݂ܘ ܥܲܠ ܚܘܼܣܵܝܵܐ ܫܸܫܠܵܬ݂ܵܐ ܡܲܬ݂ܐܡܵܬ݂ܵܐ ܥܒ݂ܵܕ݂ܵܐ ܓܕ݂ܝܼܠܵܐ: ܕܕܲܗܒ݂ܵܐ ܕܲܟ݂ܝܵܐ.

Fecerunt in rationali et catenulas sibi invicem cohærentes, de auro purissimo:

Եւ արարին ընդ տախտակաւն վերջս փողփողեալս ի վերայ երկուց օղոցն, գործ հիւսկէն յոսկւոյ սրբոյ:

(36,22) და ჰქმნეს საკითხავსა მას ფერსუები თანა შეთხზულად ქმნულად თხზულსა ოქროჲსაგან წმიდისა. 15

15 And they made upon the breastplate chains at the ends, of wreathen work of pure gold.

טז. וַיַּעֲשׂוּ שְׁתֵּי מִשְׁבְּצֹת זָהָב וּשְׁתֵּי טַבְּעֹת זָהָב וַיִּתְּנוּ אֶת שְׁתֵּי הַטַּבָּעֹת עַל שְׁנֵי קְצוֹת הַחשֶׁן:

καὶ τὴν λυχνίαν τὴν καθαρὰν καὶ τοὺς λύχνους αὐτῆς λύχνους τῆς καύσεως καὶ τὸ ἔλαιον τοῦ φωτὸς

16 ܘܲܥܒܲܕ݂ܘ ܬܲܪܬܹܿܝܢ ܡܵܘܚܕ݂ܵܬ݂ܵܐ ܕܕܲܗܒ݂ܵܐ: ܘܬܲܪܬܹܿܝܢ ܙܲܩܙܩܵܬ݂ܵܐ ܕܕܲܗܒ݂ܵܐ: ܘܝܲܗ̄ܒ݂ܘ ܬܲܪܬܹܿܝܢ ܙܲܩܙܩܲܢ ܥܲܠ ܬܪܹܝܢ ܣܸܛܪܵܘܗܝ ܕܚܘܼܣܵܝܵܐ.

et duos uncinos, totidemque annulos aureos. Porro annulos posuerunt in utroque latere rationalis,

Եւ արարին երկուս վահանակս ոսկիս եւ երկուս օղս ոսկիս. եւ եդին զերկուս օղսն ոսկիս յերկոսին առաջս տախտակին:

(36,23) და ქმნეს ორნი იგი ფიცარნი ოქროჲსანი და გამოაბნეს ორნი იგი გრკალნი ოქროჲსანი ორთა მათ კიდეთა საკითხავისა. 16

16 And they made two ouches of gold, and two gold rings; and put the two rings in the two ends of the breastplate.

יז. וַיִּתְּנוּ שְׁתֵּי הָעֲבֹתֹת הַזָּהָב עַל שְׁתֵּי הַטַּבָּעֹת עַל קְצוֹת הַחשֶׁן:

καὶ τὴν τράπεζαν τῆς προθέσεως καὶ πάντα τὰ αὐτῆς σκεύη καὶ τοὺς ἄρτους τοὺς προκειμένους

17 ܘܝܲܗ̄ܒ݂ܘ ܬܲܪܬܹܿܝܢ ܓܕ݂ܝܼܠܵܬ݂ܵܐ ܕܕܲܗܒ݂ܵܐ: ܥܲܠ ܬܲܪܬܹܿܝܢ ܙܲܩܙܩܲܢ ܕܥܲܠ ܬܪܹܝܢ ܣܸܛܪܵܘܗܝ ܕܚܘܼܣܵܝܵܐ.

e quibus penderent duæ catenæ aureæ, quas inseruerunt uncinis, qui in superhumeralis angulis eminebant.

Եւ եդին զվերջսն փողփողեալս ի վերայ երկուց օղոցն յերկոսին կողմանս տախտակին:

(36,24) და განაცუნეს თხზულნი იგი ოქროჲსანი ორთა მათ გრკალთა ორკერძოვე კიდეთა მის საკითხავისათა (36,25) და ორთა მათ შესაკინძველთა ორთა მათ თხზულთასა, და განასხნეს ორთა მათ ასპიტაკთა და დაასხნეს ორთა მათ ზედა მჴართა მის სამჴრისათა 17

17 And they put the two wreathen chains of gold in the two rings on the ends of the breastplate.

יח. וְאֵת שְׁתֵּי קְצוֹת שְׁתֵּי הָעֲבֹתֹת נָתְנוּ עַל שְׁתֵּי הַמִּשְׁבְּצֹת וַיִּתְּנֻם עַל כִּתְפֹת הָאֵפֹד אֶל מוּל פָּנָיו:

καὶ τὰς στολὰς τοῦ ἁγίου αἵ εἰσιν Ααρων καὶ τὰς στολὰς τῶν υἱῶν αὐτοῦ εἰς τὴν ἱερατείαν

18 ܘܬܲܪܬܹܿܝܢ ܓܕ݂ܝܼܠܵܢ ܕܥܲܠ ܬܪܹܝܢ ܣܸܛܪܝܼܢ: ܝܲܗ̄ܒ݂ܘ ܥܲܠ ܬܲܪܬܹܿܝܢ ܡܵܘܚܕ݂ܵܢ: ܘܝܲܗ̄ܒܘ ܐܸܢܹܝܢ ܥܲܠ ܬܲܪܬܹܿܝܢ ܟܲܬ݂ܦܵܬ݂ܵܗ ܕܦܸܕܬ݂ܵܐ: ܠܘܼܩܒܲܠ ܐܲܦܹܝܗܿ.

Hæc et ante et retro ita conveniebant sibi, ut superhumerale et rationale mutuo necterentur,

Եւ յերկոսին խառնուածսն զերկուս վերջսն փողփողեալս եդին ի վերայ երկուց վահանակացն. եւ զնոսա եդին ի վերայ ուսոց վակասին դէմ յանդիման յերեսաց կողմանէ:

deest

18 And the two ends of the two wreathen chains they fastened in the two ouches, and put them on the shoulderpieces of the ephod, before it.

יט. וַיַּעֲשׂוּ שְׁתֵּי טַבְּעֹת זָהָב וַיָּשִׂימוּ עַל שְׁנֵי קְצוֹת הַחשֶׁן עַל שְׂפָתוֹ אֲשֶׁר אֶל עֵבֶר הָאֵפֹד בָּיְתָה:

καὶ τὰ ἱστία τῆς αὐλῆς καὶ τοὺς στύλους καὶ τὸ καταπέτασμα τῆς θύρας τῆς σκηνῆς καὶ τῆς πύλης τῆς αὐλῆς καὶ πάντα τὰ σκεύη τῆς σκηνῆς καὶ πάντα τὰ ἐργαλεῖα αὐτῆς

19 ܘܲܥܒܲܕܘ ܬܲܪܬܹܿܝܢ ܙܲܩܙܩܲܢ ܕܕܲܗܒ݂ܵܐ: ܘܣܵܡܘ ܥܲܠ ܬܪܹܝܢ ܣܸܛܪܵܘܗܝ ܕܚܘܼܣܵܝܵܐ: ܥܲܠ ܣܸܦܬ݂ܵܐ ܕܥܲܠ ܣܸܛܪܵܐ ܕܦܸܕܬ݂ܵܐ: ܡܼܢ ܠܓ݂ܵܘ.

stricta ad balteum et annulis fortius copulata, quos jungebat vitta hyacinthina, ne laxa fluerent, et a se invicem moverentur, sicut præcepit Dominus Moysi.

Եւ արարին երկուս օղս ոսկիս, եւ եդին ի վերայ երկոցունց թեւոցն ի ծայրս տախտակին, ի գլուխ թիկանց վակասին ի ներքոյ կողմանէ:

წინაუკმო პირისპირ მისსა (36,26) და ქმნეს ორნი კარშიკნი ოქროჲსანი, და განასხნეს იგინი ორთა მათ ფრთეთა კიდეთა მის საკითხავისათა, ერთ კერძო კიდეთა ბეჭით კერძოთა მის სამჴრისათა, შიგან კერძო და ქმნეს ორნი კარშიკნი ოქროჲსანი სხვანი, და განასხნეს ორთავე მათ კერძოთა ბეჭთა მის სამჴრისათა ქვემო კერძო მის წინაშე პირისპირ შეკინძულისა მის ზემო კერძოსა თანა-შექსოისა მისაებრვე სამჴართასა. 18

19 And they made two rings of gold, and put them on the two ends of the breastplate, upon the border of it, which was on the side of the ephod inward.

כ. וַיַּעֲשׂוּ שְׁתֵּי טַבְּעֹת זָהָב וַיִּתְּנֻם עַל שְׁתֵּי כִתְפֹת הָאֵפֹד מִלְּמַטָּה מִמּוּל פָּנָיו לְעֻמַּת מַחְבַּרְתּוֹ מִמַּעַל לְחֵשֶׁב הָאֵפֹד:

καὶ τὰς διφθέρας δέρματα κριῶν ἠρυθροδανωμένα καὶ τὰ καλύμματα δέρματα ὑακίνθινα καὶ τῶν λοιπῶν τὰ ἐπικαλύμματα

20 ܘܲܥܒܲܕܘ ܬܲܪܬܹܿܝܢ ܙܲܩܙܩܲܢ ܕܕܲܗܒ݂ܵܐ: ܘܝܲܗ̄ܒ݂ܘ ܐܸܢܹܝܢ ܥܲܠ ܬܲܪܬܹܿܝܢ ܟܲܬ݂ܦܵܬ݂ܵܗ ܕܦܸܕܬ݂ܵܐ: ܡܼܢ ܠܓ݂ܵܘ ܡܼܢ ܠܘܼܩܒܲܠ ܐܲܦܹܝܗܿ: ܠܘܼܩܒܲܠ ܕܸܒ݂ܩܵܗ: ܠܥܸܠ ܡܼܢ ܗܸܡܝܵܢܵܐ ܕܦܸܕܬ݂ܵܐ.

Feceruntque quoque tunicam superhumeralis totam hyacinthinam,

Եւ արարին երկուս օղս ոսկիս, եւ եդին ի վերայ երկոցունց ուսոց վակասին ի ներքոյ կողմանէ յերեսաց նորա` ըստ վերնոյ խառնուածոյ անկուածոյ վակասին:

deest

20 And they made two other golden rings, and put them on the two sides of the ephod underneath, toward the forepart of it, over against the other coupling thereof, above the curious girdle of the ephod.

כא. וַיִּרְכְּסוּ אֶת הַחשֶׁן מִטַּבְּעֹתָיו אֶל טַבְּעֹת הָאֵפֹד בִּפְתִיל תְּכֵלֶת לִהְיֹת עַל חֵשֶׁב הָאֵפֹד וְלֹא יִזַּח הַחשֶׁן מֵעַל הָאֵפֹד כַּאֲשֶׁר צִוָּה יְהֹוָה אֶת משֶׁה:

καὶ τοὺς πασσάλους καὶ πάντα τὰ ἐργαλεῖα τὰ εἰς τὰ ἔργα τῆς σκηνῆς τοῦ μαρτυρίου

21 ܘܕܲܒܸܿܩܘ ܚܘܼܣܵܝܵܐ: ܡܼܢ ܙܲܩܙܩܵܬܹܗ ܠܙܲܩܙܩܵܬ݂ܵܗ ܕܦܸܕܬ݂ܵܐ ܒܚܘܼܛܵܐ ܕܬܸܟ݂ܠܬ݂ܵܐ: ܠܡܸܗܘܵܐ ܥܲܠ ܗܸܡܝܵܢܵܐ ܕܦܸܕܬ݂ܵܐ: ܘܠܵܐ ܦܵܪܹܩ ܗ̄ܘܵܐ ܚܘܼܣܵܝܵܐ ܡܼܢ ܥܸܠܵܘܲܝ ܦܸܕܬ݂ܵܐ: ܐܲܝܟ݂ ܕܦܲܩܸܕ ܡܵܪܝܵܐ ܠܡܘܼܫܹܐ.

et capitium in superiori parte contra medium, oramque per gyrum capitii textilem:

Եւ պնդեցին զտախտակն յօղից նորա մինչեւ ցօղս վակասին, խառնեալ ընդ միմեանս ի կապուտակէ, հիւսեալս ընդ միմեանս յանկուած`` վակասին, զի մի՛ զերծանիցի տախտակն ի վակասէ անտի, որպէս հրամայեաց Տէր Մովսիսի:

რათა შეამტკიცებდენ საკითხავსა მას კარშიკნი იგი, რომელნი იყვნენ მას ზედა კარშიკთა მათ სამჴრისათა შემტკეცილი იაკინთოთა და თანაშეთხზულ ნაქსოვსა მას სამჴართასა, რათა არა გამოეკეცებოდეს საკითხავი იგი სამჴართა მათგან, ვითარცა უბრძანა უფალმან მოსეს. 19

21 And they did bind the breastplate by his rings unto the rings of the ephod with a lace of blue, that it might be above the curious girdle of the ephod, and that the breastplate might not be loosed from the ephod; as the LORD commanded Moses.

כב. וַיַּעַשׂ אֶת מְעִיל הָאֵפֹד מַעֲשֵׂה אֹרֵג כְּלִיל תְּכֵלֶת:

ὅσα συνέταξεν κύριος τῷ Μωυσῇ οὕτως ἐποίησαν οἱ υἱοὶ Ισραηλ πᾶσαν τὴν ἀποσκευήν

22 ܘܲܥܒܲܕܘ ܦܪܵܙܘܿܡܵܐ ܕܦܸܕܬ݂ܵܐ: ܥܒ݂ܵܕ݂ܵܐ ܙܩܝܼܪܵܐ ܓܡܝܼܪܵܐ ܕܬܸܟ݂ܠܬ݂ܵܐ.

deorsum autem ad pedes mala punica ex hyacintho, purpura, vermiculo, ac bysso retorta:

Եւ արարին զվտաւակսն ի վերայ վակասին``, գործ անկուածոյ համակ կապուտակ:

და ქმნეს შთასაცუმელნი იგი ქვემო კერძო სამჴართა მათ ქმნულად ქსოილად ყოვლად იაკინთონი. 20

22 And he made the robe of the ephod of woven work, all of blue.

כג. וּפִי הַמְּעִיל בְּתוֹכוֹ כְּפִי תַחְרָא שָׂפָה לְפִיו סָבִיב לֹא יִקָּרֵעַ:

καὶ εἶδεν Μωυσῆς πάντα τὰ ἔργα καὶ ἦσαν πεποιηκότες αὐτὰ ὃν τρόπον συνέταξεν κύριος τῷ Μωυσῇ οὕτως ἐποίησαν αὐτά καὶ εὐλόγησεν αὐτοὺς Μωυσῆς

23 ܘܦܘܼܡܹܗ ܕܲܦܪܵܙܘܿܡܵܐ ܒܓ݂ܵܘܹܗ: ܐܲܝܟ݂ ܦܘܼܡ ܣܝܼܪܵܣ: ܘܣܸܦܬ݂ܵܐ ܡܲܣܩܵܐ ܠܦܘܼܡܹܗ ܟܲܕ݂ ܚܵܕܲܪ: ܕܠܵܐ ܢܸܨܛܪܸܐ.

et tintinnabula de auro purissimo, quæ posuerunt inter malogranata, in extrema parte tunicæ per gyrum:

Եւ օձիք վտաւակացն անդէն ի նորին ի միջի անկուածոյ հիւսկէն` գրապանաւ օձիքն շուրջանակի անքակ:

ხოლო საყელე იგი შთასაცმელისა მის საშუალ გამოქსოვილად თანაშეთხზულ იყო მარტივსა მას. იყო მოსხმულ კილონი იგი გარემოსთა საყელესა მას განუხსნელად. 21

23 And there was an hole in the midst of the robe, as the hole of an habergeon, with a band round about the hole, that it should not rend.

כד. וַיַּעֲשׂוּ עַל שׁוּלֵי הַמְּעִיל רִמּוֹנֵי תְּכֵלֶת וְאַרְגָּמָן וְתוֹלַעַת שָׁנִי מָשְׁזָר:

24 ܘܲܥܒܲܕ݂ܘ ܥܲܠ ܫܦܘܿܠܵܘܗܝ ܕܲܦܪܵܙܘܿܡܵܐ: ܪܘܼܡܵܢܹ̈ܐ ܕܬܸܟ݂ܠܬ݂ܵܐ: ܘܐܵܪܓܘܵܢܵܐ: ܘܨܘܼܒ݂ܥܵܐ ܕܲܙܚܘܿܪܝܼܬ݂ܵܐ: ܘܒ݂ܘܼܨܵܐ ܥܙܝܼܠܵܐ.

tintinnabulum autem aureum, et malum punicum, quibus ornatus incedebat pontifex quando ministerio fungebatur, sicut præceperat Dominus Moysi.

Եւ արարին առ ստորոտով վտաւակացն իբրեւ ծաղկեալս նռնաձեւս ի կապուտակէ եւ ծիրանւոյ եւ ի կարմրոյ մանելոյ եւ ի բեհեզոյ նիւթելոյ:

და ქმნეს ნივთსა მას ქუმეჯაკისასა ქუემო კერძო, ვითარცა ყვავილი ბროწეულისაჲ ბროწეულაკები იაკინთოჲსაგან, ძოწეულისა, და მეწამულისაგან სთულისა და ზეზისაგან ძახილისა. 22

24 And they made upon the hems of the robe pomegranates of blue, and purple, and scarlet, and twined linen.

כה. וַיַּעֲשׂוּ פַעֲמֹנֵי זָהָב טָהוֹר וַיִּתְּנוּ אֶת הַפַּעֲמֹנִים בְּתוֹךְ הָרִמֹּנִים עַל שׁוּלֵי הַמְּעִיל סָבִיב בְּתוֹךְ הָרִמֹּנִים:

25 ܘܲܥܒܲܕ݂ܘ ܙܲܓܹ̈ܐ ܕܕܲܗܒ݂ܵܐ ܕܲܟ݂ܝܵܐ: ܘܲܩܒܲܥܘ ܙܲܓܹ̈ܐ ܒܓ݂ܵܘ ܪܘܼܡܵܢܹ̈ܐ: ܥܲܠ ܫܦܘܿܠܘܵܗܝ ܕܲܦܪܵܙܘܿܡܵܐ ܟܲܕ݂ ܚܵܕܲܪ ܒܓ݂ܵܘ ܪܘܼܡܵܢܹ̈ܐ.

Fecerunt et tunicas byssinas opere textili Aaron et filiis ejus:

Եւ արարին զանգակս յոսկւոյ սրբոյ, եւ եդին զզանգակսն ի մէջ նռնաձեւացն առ ստորոտով վտաւակացն շուրջանակի:

და ქმნეს ეჟუნები ოქროჲსაჲ წმიდისა ფესუებსა მას მის ქუმენჯაკისასა გარემო. 23

25 And they made bells of pure gold, and put the bells between the pomegranates upon the hem of the robe, round about between the pomegranates;

כו. פַּעֲמֹן וְרִמֹּן פַּעֲמֹן וְרִמֹּן עַל שׁוּלֵי הַמְּעִיל סָבִיב לְשָׁרֵת כַּאֲשֶׁר צִוָּה יְהֹוָה אֶת משֶׁה:

26 ܙܲܓܵܐ ܕܕܲܗܒ݂ܵܐ ܘܪܘܼܡܵܢܹ̈ܐ ܥܲܠ ܫܦܘܿܠܵܘܗܝ ܕܲܦܪܵܙܘܿܡܵܐ ܟܲܕ݂ ܚܵܕܲܪ: ܠܲܡܫܲܡܵܫܘܼ ܐܲܝܟ݂ ܕܦܲܩܸܕ ܡܵܪܝܵܐ ܠܡܘܼܫܹܐ.

et mitras cum coronulis suis ex bysso:

Ի մէջ նռնաձեւացն զանգակս ոսկիս եւ նռնաձեւ, զանգակ եւ նռնաձեւ` առ ստորոտով վտաւակացն շուրջանակի ի սպաս պաշտամանն, որպէս հրամայեաց Տէր Մովսիսի:

შორის ბროწეულაკთა მათ ეჟუანი ოქროჲსა, ბროწეული გარემო ფესუებსა მას ქუმენჯაკისასა სამსახურებლად, ვითარცა-იგი უბრძანა უფალმან მოსეს. 24

26 A bell and a pomegranate, a bell and a pomegranate, round about the hem of the robe to minister in; as the LORD commanded Moses.

כז. וַיַּעֲשׂוּ אֶת הַכָּתְנֹת שֵׁשׁ מַעֲשֵׂה אֹרֵג לְאַהֲרֹן וּלְבָנָיו:

27 ܘܲܥܒܲܕ݂ܘ ܟܘܼܬܿܝܼܢܵܐ ܕܒ݂ܘܼܨܵܐ: ܥܒ݂ܵܕ݂ܵܐ ܙܩܝܼܪܵܐ ܠܐܲܗܪܘܿܢ ܘܠܲܒ݂ܢܵܘܗܝ.

feminalia quoque linea, byssina:

Եւ արարին պատմուճանս բեհեզեղէնս գործ անկուածոյ` Ահարոնի եւ որդւոց նորա:

და ქმნეს პალეგავტი ზეზისა ქმნულ ქსოილი აჰრონისათჳს ძეთა მისთა. 25

27 And they made coats of fine linen of woven work for Aaron, and for his sons,

כח. וְאֵת הַמִּצְנֶפֶת שֵׁשׁ וְאֶת פַּאֲרֵי הַמִּגְבָּעֹת שֵׁשׁ וְאֶת מִכְנְסֵי הַבָּד שֵׁשׁ מָשְׁזָר:

28 ܘܡܲܨܢܲܦܬ݂ܵܐ ܕܒ݂ܘܼܨܵܐ: ܘܫܘܼܒ݂ܚܵܐ ܕܟܲܠܵܘܹ̈ܐ ܕܒ݂ܘܼܨܵܐ: ܘܲܦܪܵܙܘܿܡܵܐ ܕܒ݂ܘܼܨܵܐ.

cingulum vero de bysso retorta, hyacintho, purpura, ac vermiculo bis tincto, arte plumaria, sicut præceperat Dominus Moysi.

Եւ զապարօշսն ի բեհեզոյ, եւ զխոյրն ի բեհեզոյ, եւ զանդրավարտիսն տաբատ ի նիւթոյ բեհեզոյ:

ნაფერტები ზეზისა ძახილისა და ვარშამანგები ზეზისა.

27 და უქმნეს როპანაკები ზეზისაგან ნივთისა.

26

28 And a mitre of fine linen, and goodly bonnets of fine linen, and linen breeches of fine twined linen,

כט. וְאֶת הָאַבְנֵט שֵׁשׁ מָשְׁזָר וּתְכֵלֶת וְאַרְגָּמָן וְתוֹלַעַת שָׁנִי מַעֲשֵׂה רֹקֵם כַּאֲשֶׁר צִוָּה יְהֹוָה אֶת משֶׁה:

29 ܘܗܸܡܝܵܢܵܐ ܕܒ݂ܘܼܨܵܐ ܥܙܝܼܠܵܐ: ܬܸܟ݂ܠܬ݂ܵܐ: ܘܐܵܪܓܘܵܢܵܐ: ܘܨܘܼܒ݂ܥܵܐ ܕܲܙܚܘܿܪܝܼܬ݂ܵܐ: ܘܒ݂ܘܼܨܵܐ ܥܙܝܼܠܵܐ: ܥܒ݂ܵܕ݂ܵܐ ܕܨܲܝܵܪܵܐ: ܐܲܝܟܲܢܵܐ ܕܦܲܩܸܕ ܡܵܪܝܵܐ ܠܡܘܼܫܹܐ.

Fecerunt et laminam sacræ venerationis de auro purissimo, scripseruntque in ea opere gemmario, Sanctum Domini:

Եւ զկամարս նոցա`` ի բեհեզոյ նիւթելոյ եւ ի կապուտակէ եւ ի ծիրանւոյ եւ ի կարմրոյ մանելոյ, գործ նկարու, զոր օրինակ հրամայեաց Տէր Մովսիսի:

და სარტყელები მათი ზეზისაგან, და ძოწეულისა, და იაკინთესა და მეწამულისა სთულისა ქმნულად ჭრელებულად ყვავილის სახედ, ვითარცა უბრძანა უფალმან მოსეს. 28

29 And a girdle of fine twined linen, and blue, and purple, and scarlet, of needlework; as the LORD commanded Moses.

ל. וַיַּעֲשׂוּ אֶת צִיץ נֶזֶר הַקֹּדֶשׁ זָהָב טָהוֹר וַיִּכְתְּבוּ עָלָיו מִכְתַּב פִּתּוּחֵי חוֹתָם קֹדֶשׁ לַיהֹוָה:

30 ܘܲܥܒܲܕ݂ܘ ܟܠܝܼܠܵܐ ܕܲܢܙܝܼܪܘܼܬ݂ܵܐ ܕܩܘܼܕ݂ܫܵܐ ܕܕܲܗܒ݂ܵܐ ܕܲܟ݂ܝܵܐ: ܘܲܟܬܲܒ݂ܘ ܥܠܵܘܗܝ ܟܬ݂ܵܒ݂ܵܐ ܓܠܵܦܹ̈ܐ ܕܚܵܬ݂ܡܵܐ: ܩܘܼܕ݂ܫܵܐ ܠܡܵܪܝܵܐ.

et strinxerunt eam cum mitra vitta hyacinthina, sicut præceperat Dominus Moysi.

Եւ արարին զթիթեղն ոսկի նուէր`` սրբութեանն յոսկւոյ սրբոյ. եւ գրեցին ի նմա գիր դրոշմեալ քանդակի, ՍՐԲՈՒԹԻՒՆ ՏԵԱՌՆ:

და ქმნეს განჭედილი იგი ოქროჲსაგან რჩეულისა და გამოწერა მას ზედა წიგნი გამოდგმით ბეჭდის სახედ სიწმიდისა უფლისა. 29

30 And they made the plate of the holy crown of pure gold, and wrote upon it a writing, like to the engravings of a signet, HOLINESS TO THE LORD.

לא. וַיִּתְּנוּ עָלָיו פְּתִיל תְּכֵלֶת לָתֵת עַל הַמִּצְנֶפֶת מִלְמָעְלָה כַּאֲשֶׁר צִוָּה יְהֹוָה אֶת משֶׁה:

31 ܘܐܲܪܡܝܼܘ ܒܹܗ ܚܘܼܛܵܐ ܕܬܸܟ݂ܠܬ݂ܵܐ: ܠܡܸܗܘܵܐ ܥܲܠ ܡܲܨܢܲܦܬ݂ܵܐ ܡܼܢ ܠܥܸܠ: ܐܲܝܟ݂ ܕܦܲܩܸܕ ܡܵܪܝܵܐ ܠܡܘܼܫܹܐ.

Perfectum est igitur omne opus tabernaculi et tecti testimonii: feceruntque filii Israël cuncta quæ præceperat Dominus Moysi.

Եւ եդին առ կապուտակեայ ժապաւինեաւն``, զի կայցէ ի խուրին ի վերոյ կողմանէ, զոր օրինակ հրամայեաց Տէր Մովսիսի:

და გამოჰკიდა მას სთული იაკინთისა, რათა იყოს ზედა კერძო ვარშამაგსა მას, ვითარცა უბრძანა უფალმან მოსეს. 30

Μʹ

31 And they tied unto it a lace of blue, to fasten it on high upon the mitre; as the LORD commanded Moses.

לב. וַתֵּכֶל כָּל עֲבֹדַת מִשְׁכַּן אֹהֶל מוֹעֵד וַיַּעֲשׂוּ בְּנֵי יִשְׂרָאֵל כְּכֹל אֲשֶׁר צִוָּה יְהֹוָה אֶת משֶׁה כֵּן עָשׂוּ:

32 ܘܲܫܠܸܡ ܟܠܹܗ ܥܒ݂ܵܕ݂ܵܐ ܕܡܲܫܟܲܢܙܲܒ݂ܢܵܐ: ܘܲܥܒܲܕ݂ܘ ܒܢܲܝ ܝܼܣܪܵܝܹܠ ܟܠ ܕܦܲܩܸܕ ܡܵܪܝܵܐ ܠܡܘܼܫܹܐ: ܗܵܟܲܢܵܐ ܥܒܲܕ݂ܘ.

Et obtulerunt tabernaculum et tectum et universam supellectilem, annulos, tabulas, vectes, columnas ac bases,

Եւ կատարեցաւ ամենայն գործ խորանին յարկի վկայութեան. եւ արարին որդիքն Իսրայելի ըստ ամենայնի որպէս եւ հրամայեաց Տէր Մովսիսի. նոյնպէս եւ արարին: Եւ զաւելորդ զոսկի նուիրացն` արարին կահ պաշտելոյ նոքօք առաջի Տեառն:

და აღესრულა ყოველივე საქმარი საქმე მის კარვისა საწამებელისა, რაოდენი უბრძანა უფალმან მოსეს და ყვეს ძეთა ისრაჱლისათა ეგრეთ, ვითარცა უბრძანა უფალმან მოსეს, ხოლო ნეშტი იგი ოქროჲ მის შეწირულისა ქმნეს ჭურჭელნი სამსახურებელისა მათისა წინაშე უფლისა. 31

32 Thus was all the work of the tabernacle of the tent of the congregation finished: and the children of Israel did according to all that the LORD commanded Moses, so did they.

לג. וַיָּבִיאוּ אֶת הַמִּשְׁכָּן אֶל משֶׁה אֶת הָאֹהֶל וְאֶת כָּל כֵּלָיו קְרָסָיו קְרָשָׁיו בְּרִיחָיו וְעַמֻּדָיו וַאֲדָנָיו:

33 ܘܐܲܝܬܿܝܼܘ ܠܡܲܫܟܢܵܐ ܠܘܵܬ݂ ܡܘܼܫܹܐ: ܡܲܫܟܢܵܐ ܘܟ݂ܠ ܡܵܐܢܵܘܗܝ: ܘܙܲܩܙܩܵܬܹܗ: ܘܩܘܼܪ̈ܩܣܵܘܗܝ: ܘܕܲܦܵܘ̈ܗܝ: ܘܣܸܟܵܘ̈ܗܝ: ܘܡܘܼܟ݂ܠܵܘ̈ܗܝ: ܘܥܲܡܘܼܕ݂ܵܘ̈ܗܝ: ܘܣܵܡܟ݂ܵܘ̈ܗܝ.

opertorium de pellibus arietum rubricatis, et aliud operimentum de janthinis pellibus,

Եւ բերին զպատմուճանսն ի խորանն`` առ Մովսէս, զյարկն եւ զամենայն զկահ նորա, եւ զառանցսն եւ զտախտակս նորա, եւ զպարզունակս նորա, եւ զսիւնակս նորա, եւ զխարիսխս նորուն:

და მოიღეს სამოსელი იგი მოსეს წინაშე და კარავი იგი, და ყოველი ჭურჭელი მისი, და მოქლონები, და ხარისხები მისი, და სვეტები, და კიდობანი იგი სჯულისა და აღსაპყრობელნი მისნი. 32

33 And they brought the tabernacle unto Moses, the tent, and all his furniture, his taches, his boards, his bars, and his pillars, and his sockets,

לד. וְאֶת מִכְסֵה עוֹרֹת הָאֵילִם הַמְאָדָּמִים וְאֶת מִכְסֵה עֹרֹת הַתְּחָשִׁים וְאֵת פָּרֹכֶת הַמָּסָךְ:

34 ܘܲܦܪܵܣܵܐ ܕܡܸܫܟܹ̈ܐ ܕܕܸܟ݂ܪܹ̈ܐ ܕܐܸܣܦܲܝܢܝܼܩܵܐ: ܘܲܦܪܵܣܵܐ ܕܡܸܫܟܹ̈ܐ ܕܕܸܟ݂ܪܹ̈ܐ ܕܣܵܣܵܓܘܿܢܵܐ: ܘܐܲܦܲܝ ܬܲܪܥܵܐ ܕܲܦܪܵܣܵܐ.

velum; arcam, vectes, propitiatorium,

եւ զմաշկսն, եւ զմորթս խոյոցն ներկեալս կարմրով, եւ զվիժակսն կապուտակեայս``, եւ զսրահակն որ ծածկէր:

და მაშკები ტყავებისა იგი ვერძთასა ენდროჲსფერი და საბურველი იგი ტყავებისა მის იაკინთესა. 33

34 And the covering of rams' skins dyed red, and the covering of badgers' skins, and the vail of the covering,

לה. אֶת אֲרוֹן הָעֵדֻת וְאֶת בַּדָּיו וְאֵת הַכַּפֹּרֶת:

35 ܘܩܹܒ݂ܘܼܬ݂ܵܐ ܕܣܵܗܕܘܼܬ݂ܵܐ: ܘܩܘܼܦܹܝܗ: ܘܚܘܼܣܵܝܵܐ.

mensam cum vasis suis et propositionis panibus;

զտապանակ կտակարանացն, եւ զլծակսն, եւ զքաւութիւնն:

და კრეტსაბმელი, რომელ ჰფარვიდა კიდობანსა მას აღთქუმისასა, და უღელნი. 34

35 The ark of the testimony, and the staves thereof, and the mercy seat,

לו. אֶת הַשֻּׁלְחָן אֶת כָּל כֵּלָיו וְאֵת לֶחֶם הַפָּנִים:

36 ܘܦܵܬ݂ܘܿܪܵܐ: ܘܟ݂ܠ ܡܵܐܢܵܘܗܝ: ܘܠܲܚܡܵܐ ܕܐܲܦܹ̈ܐ.

candelabrum, lucernas, et utensilia earum cum oleo;

զսեղանն զառաջաւոր եւ զամենայն զկահ նորա, եւ զհացն երեսաց:

და ტაბლა იგი წინაშე დასაგებელი, და ყოველივე სასანოვაგე ჭურჭელი მისი, და პურნი შესაწირავთანი, 35

36 The table, and all the vessels thereof, and the shewbread,

לז. אֶת הַמְּנֹרָה הַטְּהֹרָה אֶת נֵרֹתֶיהָ נֵרֹת הַמַּעֲרָכָה וְאֶת כָּל כֵּלֶיהָ וְאֵת שֶׁמֶן הַמָּאוֹר:

37 ܘܲܡܢܵܪܬܵܐ ܕܟ݂ܝܼܬ݂ܵܐ ܘܲܫܪܵܓܹܝܗ: ܘܲܫܪܵܓܹܐ ܕܣܸܕ݂ܪܹ̈ܐ: ܘܟ݂ܠܗܘܿܢ ܡܵܐܢܹܝܗ: ܘܡܸܫܚܵܐ ܕܡܲܢܗܪܝܼܢ.

altare aureum, et unguentum, et thymiama ex aromatibus,

եւ զաշտանակն սուրբ եւ զճրագարանս նորա եւ զճրագունսն այրելոյ, եւ զամենայն զկահ նորա, եւ զեւղն լուսոյ:

და სასანთლე იგი წმიდაჲ, და სანთელნი იგი მისნი და სანთელნი სანათობელნი, და ზეთი იგი ნათლისაჲ. 36

37 The pure candlestick, with the lamps thereof, even with the lamps to be set in order, and all the vessels thereof, and the oil for light,

לח. וְאֵת מִזְבַּח הַזָּהָב וְאֵת שֶׁמֶן הַמִּשְׁחָה וְאֵת קְטֹרֶת הַסַּמִּים וְאֵת מָסַךְ פֶּתַח הָאֹהֶל:

38 ܘܡܲܕ݂ܒܚܵܐ ܕܕܲܗܒ݂ܵܐ: ܘܡܸܫܚܵܐ ܕܲܡܫܝܼܚܘܼܬ݂ܵܐ: ܘܥܸܛܪܵܐ ܕܒܸܣܡܹ̈ܐ: ܘܲܦܪܵܣܵܐ ܕܬܲܪܥܵܐ ܕܡܲܫܟܢܵܐ.

et tentorium in introitu tabernaculi;

եւ զսեղանն ոսկի, եւ զեւղն օծութեան, եւ զխունկսն հանդերձանաց, եւ զսրահակս դրանն, եւ զխորանն:

და საკურთხეველი ოქროჲსა, და ყოველი ჭურჭელი მისი, და ზეთი იგი ცხებისა, და საკმეველი შეზავებული.

38 და კრეტსაბმელი კარვისა და კარისა მისისა.

37

38 And the golden altar, and the anointing oil, and the sweet incense, and the hanging for the tabernacle door,

לט. אֵת מִזְבַּח הַנְּחשֶׁת וְאֶת מִכְבַּר הַנְּחשֶׁת אֲשֶׁר לוֹ אֶת בַּדָּיו וְאֶת כָּל כֵּלָיו אֶת הַכִּיֹּר וְאֶת כַּנּוֹ:

39 ܘܡܲܕ݂ܒܚܵܐ ܕܲܢܚܵܫܵܐ: ܘܩܲܪܩܸܠ ܕܝܼܠܹܗ ܕܲܢܚܵܫܵܐ: ܘܩܘܼܦܵܘܗܝ: ܘܟ݂ܠܗܘܿܢ ܡܵܐܢܵܘܗܝ: ܘܠܲܩܢܵܐ ܘܒ݂ܵܣܹܣ ܕܝܼܠܵܗ.

altare æneum, retiaculum, vectes, et vasa ejus omnia; labrum cum basi sua; tentoria atrii, et columnas cum basibus suis;

եւ զսեղանն պղնձի եւ զլծակս նորա, եւ զամենայն զկահ նորա, եւ զաւազանն եւ զխարիսխս նորա:

და ტაბლა იგი სპილენძისა, და სალხინებელი მათი, და ყოველი ჭურჭელი მათი, და საბანელი და ხარისხი მათი. 39

39 The brasen altar, and his grate of brass, his staves, and all his vessels, the laver and his foot,

מ. אֵת קַלְעֵי הֶחָצֵר אֶת עַמֻּדֶיהָ וְאֶת אֲדָנֶיהָ וְאֶת הַמָּסָךְ לְשַׁעַר הֶחָצֵר אֶת מֵיתָרָיו וִיתֵדֹתֶיהָ וְאֵת כָּל כְּלֵי עֲבֹדַת הַמִּשְׁכָּן לְאֹהֶל מוֹעֵד:

40 ܘܣܸܕ݂ܪܹ̈ܐ ܕܕ݂ܵܪܬܵܐ: ܘܥܲܡܘܼܕܹܝܗ: ܘܣܵܡܟܹܝܗ: ܘܲܦܪܵܣܵܐ ܕܬܲܪܥܵܐ ܕܕ݂ܵܪܬܵܐ: ܘܚܲܒ݂ܠܹܝܗ: ܘܣܸܟܹܿܝܗ: ܘܟ݂ܠܗܘܿܢ ܡܵܐܢܹ̈ܐ ܕܦܘܼܠܚܵܢܵܐ ܕܡܲܫܟܲܢ ܙܲܒ݂ܢܵܐ.

tentorium in introitu atrii, funiculosque illius et paxillos. Nihil ex vasis defuit, quæ in ministerium tabernaculi, et in tectum fœderis jussa sunt fieri.

եւ զառագաստ սրահին`` եւ զսիւնս նորա եւ զխարիսխս նորա, եւ զվարագոյր դրան խորանին եւ զդրան սրահին``, եւ զապաւանդակս նորա եւ զցիցս նորա, եւ զամենայն զկահ խորանին յարկի վկայութեանն:

deest 40

40 The hangings of the court, his pillars, and his sockets, and the hanging for the court gate, his cords, and his pins, and all the vessels of the service of the tabernacle, for the tent of the congregation,

מא. אֶת בִּגְדֵי הַשְּׂרָד לְשָׁרֵת בַּקֹּדֶשׁ אֶת בִּגְדֵי הַקֹּדֶשׁ לְאַהֲרֹן הַכֹּהֵן וְאֶת בִּגְדֵי בָנָיו לְכַהֵן:

41 ܘܲܠܒ݂ܘܼܫܲܝ ܬܸܫܡܸܫܬܵܐ ܠܲܡܫܲܡܵܫܘܼ ܒܩܘܼܕ݂ܫܵܐ: ܘܲܠܒ݂ܘܼܫܲܝ ܩܘܼܕ݂ܫܵܐ ܠܐܲܗܪܘܿܢ ܟܵܗܢܵܐ: ܘܲܠܒ݂ܘܼܫܹ̈ܐ ܠܲܒ݂ܢܵܘܗܝ ܠܟ݂ܵܗܢܘܼܬ݂ܵܐ.

Vestes quoque, quibus sacerdotes utuntur in sanctuario, Aaron scilicet et filii ejus,

եւ զպատմուճանսն պաշտաման պաշտել ի սրբութեանն, եւ զպատմուճանսն սրբութեանն որ իցեն Ահարոնի քահանայի, եւ զպատմուճանս որդւոց նորա ի քահանայութիւն:

სამოსელნი იგი სამსახურებელი სიწმიდისა, სამოსელნი სიწმიდისა, რომელ არიან აჰრონ მღდელთმოძღურისა, და სამოსელნი იგი ძეთა მისთანი სამღდელონი. 41

41 The cloths of service to do service in the holy place, and the holy garments for Aaron the priest, and his sons' garments, to minister in the priest's office.

מב. כְּכֹל אֲשֶׁר צִוָּה יְהֹוָה אֶת משֶׁה כֵּן עָשׂוּ בְּנֵי יִשְׂרָאֵל אֵת כָּל הָעֲבֹדָה:

42 ܐܲܝܟ݂ ܕܦܲܩܸܕ ܡܵܪܝܵܐ ܠܡܘܼܫܹܐ: ܗܵܟܲܢܵܐ ܥܒܲܕܘ ܒܢܲܝ ܝܼܣܪܵܝܹܠ ܟܠܹܗ ܦܘܼܠܚܵܢܵܐ.

obtulerunt filii Israël, sicut præceperat Dominus.

Ըստ ամենայնի զոր միանգամ պատուիրեաց Տէր Մովսիսի` նոյնպէս եւ արարին որդիքն Իսրայելի զամենայն կազմածն:

ყოველივე, რაოდენი უბრძანა მოსეს, ეგრე ყვეს ძეთა ისრაჱლისათა ყოველივე მომზადება. 42

42 According to all that the LORD commanded Moses, so the children of Israel made all the work.

מג. וַיַּרְא משֶׁה אֶת כָּל הַמְּלָאכָה וְהִנֵּה עָשׂוּ אֹתָהּ כַּאֲשֶׁר צִוָּה יְהֹוָה כֵּן עָשׂוּ וַיְבָרֶךְ אֹתָם משֶׁה:

43 ܘܲܚܙܵܐ ܡܘܼܫܹܐ ܟܠܹܗ ܥܒ݂ܵܕ݂ܵܐ: ܘܗܵܐ ܥܲܒ݂ܕܿܘܼܗܝ ܐܲܝܟ݂ ܕܦܲܩܸܕ ܡܵܪܝܵܐ ܠܡܘܼܫܹܐ: ܗܵܟܲܢܵܐ ܥܒܲܕ݂ܘ: ܘܒܲܪܸܟ݂ ܐܸܢܘܿܢ ܡܘܼܫܹܐ.

Quæ postquam Moyses cuncta vidit completa, benedixit eis.

Եւ ետես Մովսէս զամենայն գործն, եւ էր գործեալ ըստ օրինակին որպէս հրամայեաց Տէր Մովսիսի. նոյնպէս եւ արարին. եւ օրհնեաց զնոսա Մովսէս:

და იხილა მოსე ყოველივე იგი ქნული და იყო ქმნილ მსგავსად, ვითარცა უბრძანა ღმერთმან მოსეს, ეგრეთ მოექმნათ იგი. აკურთხნა იგინი მოსემ. 43

43 And Moses did look upon all the work, and, behold, they had done it as the LORD had commanded, even so had they done it: and Moses blessed them.

Μʹ

ܩܦܠܐܘܢ: ܡ.

Cap. 40

ԳԼ. Խ

40 თავი მეორმოცე

א. וַיְדַבֵּר יְהֹוָה אֶל משֶׁה לֵּאמֹר:

καὶ ἐλάλησεν κύριος πρὸς Μωυσῆν λέγων

1 ܘܐܸܡܲܪ ܡܵܪܝܵܐ ܠܡܘܼܫܹܐ.

Locutusque est Dominus ad Moysen, dicens:

Եւ խօսեցաւ Տէր ընդ Մովսիսի եւ ասէ:

და ეტყოდა უფალი მოსეს და ჰრქუა: 1

1 And the LORD spake unto Moses, saying,

ב. בְּיוֹם הַחֹדֶשׁ הָרִאשׁוֹן בְּאֶחָד לַחֹדֶשׁ תָּקִים אֶת מִשְׁכַּן אֹהֶל מוֹעֵד:

ἐν ἡμέρᾳ μιᾷ τοῦ μηνὸς τοῦ πρώτου νουμηνίᾳ στήσεις τὴν σκηνὴν τοῦ μαρτυρίου

2 ܒܚܲܕ݂ ܒܝܲܪܚܵܐ ܩܲܕ݂ܡܵܝܵܐ ܐܲܩܝܼܡܲܝܗܝ ܠܡܲܫܟܲܢ ܙܲܒ݂ܢܵܐ.

Mense primo, prima die mensis, eriges tabernaculum testimonii,

Յամսեանն առաջնում յամսամտի ամսոյն կանգնեսցես զխորանն, զյարկ վկայութեանն:

ერთსა დღესა თთჳსა მის მირკანისასა, თჳს თავსა აღმართო კარავი იგი საწამებელისა, 2

2 On the first day of the first month shalt thou set up the tabernacle of the tent of the congregation.

ג. וְשַׂמְתָּ שָׁם אֵת אֲרוֹן הָעֵדוּת וְסַכֹּתָ עַל הָאָרֹן אֶת הַפָּרֹכֶת:

καὶ θήσεις τὴν κιβωτὸν τοῦ μαρτυρίου καὶ σκεπάσεις τὴν κιβωτὸν τῷ καταπετάσματι

3 ܘܣܝܼܡ ܬܲܡܵܢ ܩܹܒ݂ܘܼܬ݂ܵܐ ܕܣܵܗܕܿܘܼܬ݂ܵܐ: ܘܲܦܪܘܿܣ ܥܲܠ ܩܹܒ݂ܘܼܬ݂ܵܐ ܦܪܵܣܵܐ.

et pones in eo arcam, dimittesque ante illam velum:

Եւ դիցես անդ զտապանակն վկայութեան, եւ ծածկեսցես զտապանակն վարագուրաւն:

და დასდგა კიდობანი იგი საწამებელისაჲ, და დაჰბურო კიდობანი იგი საბურველითა. 3

3 And thou shalt put therein the ark of the testimony, and cover the ark with the vail.

ד. וְהֵבֵאתָ אֶת הַשֻּׁלְחָן וְעָרַכְתָּ אֶת עֶרְכּוֹ וְהֵבֵאתָ אֶת הַמְּנֹרָה וְהַעֲלֵיתָ אֶת נֵרֹתֶיהָ:

καὶ εἰσοίσεις τὴν τράπεζαν καὶ προθήσεις τὴν πρόθεσιν αὐτῆς καὶ εἰσοίσεις τὴν λυχνίαν καὶ ἐπιθήσεις τοὺς λύχνους αὐτῆς

4 ܘܐܲܥܸܠ ܦܵܬ݂ܘܿܪܵܐ: ܘܲܣܕ݂ܘܿܪ ܣܸܕ݂ܪܹ̈ܐ: ܘܐܲܥܸܠ ܡܢܵܪܬܵܐ: ܘܐܲܢܗܲܪ ܫܪܵܓܹܝܗܿ.

et illata mensa, pones super eam quæ rite præcepta sunt. Candelabrum stabit cum lucernis suis,

Եւ տարցիս ի ներքս զսեղանն, եւ յօրինեսցես զհացն ի վերայ նորա. եւ տարցիս ի ներքս զաշտանակն, եւ դիցես ի վերայ նորա զճրագարանս նորա:

და შეიღო ტაბლა იგი ოქროჲსა და დააგო პური იგი დასაგებელი მისი, და შეიღო სასანთლე იგი და დასდგნე მის ზედა სანთელნი მისნი. 4

4 And thou shalt bring in the table, and set in order the things that are to be set in order upon it; and thou shalt bring in the candlestick, and light the lamps thereof.

ה. וְנָתַתָּה אֶת מִזְבַּח הַזָּהָב לִקְטֹרֶת לִפְנֵי אֲרוֹן הָעֵדֻת וְשַׂמְתָּ אֶת מָסַךְ הַפֶּתַח לַמִּשְׁכָּן:

καὶ θήσεις τὸ θυσιαστήριον τὸ χρυσοῦν εἰς τὸ θυμιᾶν ἐναντίον τῆς κιβωτοῦ καὶ ἐπιθήσεις κάλυμμα καταπετάσματος ἐπὶ τὴν θύραν τῆς σκηνῆς τοῦ μαρτυρίου

5 ܘܣܝܼܡ ܡܲܕ݂ܒܚܵܐ ܕܕܲܗܒ݂ܵܐ ܠܥܸܛܪܵܐ ܩܕ݂ܵܡ ܩܹܒ݂ܘܼܬ݂ܵܐ ܕܣܵܗܕܘܼܬ݂ܵܪܐ: ܘܐܲܪܡܵܐ ܦܪܵܣܵܐ ܥܲܠ ܬܲܪܥܵܐ ܕܡܲܫܟܢܵܐ.

et altare aureum, in quo adoletur incensum, coram arca testimonii. Tentorium in introitu tabernaculi pones,

Եւ դիցես զսեղանն ոսկի` արկանել խունկս առաջի տապանակի վկայութեանն, եւ ձգեսցես զպատրուակ վարագուրին ի`` դրան խորանին վկայութեան:

და დასდგა საკურთხეველი იგი ოქროჲსა კმევად საკუმეველისა წინაშე კიდობანსა მას საწამებელისა და დაჰბურო საბურველი იგი კრეტსაბმელისაჲ კარსა კარვისა მის საწამებელისა, 5

5 And thou shalt set the altar of gold for the incense before the ark of the testimony, and put the hanging of the door to the tabernacle.

ו. וְנָתַתָּה אֵת מִזְבַּח הָעֹלָה לִפְנֵי פֶּתַח מִשְׁכַּן אֹהֶל מוֹעֵד:

καὶ τὸ θυσιαστήριον τῶν καρπωμάτων θήσεις παρὰ τὰς θύρας τῆς σκηνῆς τοῦ μαρτυρίου

6 ܘܣܝܼܡ ܡܲܕ݂ܒܚܵܐ ܕܲܥܠܵܬ݂ܵܐ ܩܕ݂ܵܡ ܬܲܪܥܵܐ ܕܡܲܫܟܲܢ ܙܲܒ݂ܢܵܐ.

et ante illud altare holocausti:

Եւ դիցես զսեղան ողջակիզացն առ դրան խորանին, յարկի վկայութեանն. եւ օծցես շուրջ զխորանն, եւ զամենայն ինչ որ ի նմա իցէ` սրբեսցես շուրջանակի:

და დასდგა საკურთხეველი იგი ნაყოფითა კართა მის კარვისა საწამებელისათა. 6

6 And thou shalt set the altar of the burnt offering before the door of the tabernacle of the tent of the congregation.

ז. וְנָתַתָּ אֶת הַכִּיֹּר בֵּין אֹהֶל מוֹעֵד וּבֵין הַמִּזְבֵּחַ וְנָתַתָּ שָׁם מָיִם:

7 ܘܣܝܼܡ ܠܲܩܢܵܐ ܒܹܝܬ݂ ܡܲܫܟܲܢ ܙܲܒ݂ܢܵܐ ܠܡܲܕ݂ܒܚܵܐ: ܘܐܲܪܡܵܐ ܒܵܗ ܡܲܝܵܐ.

labrum inter altare et tabernaculum, quod implebis aqua.

Եւ դիցես զաւազանն ընդ խորանն վկայութեան եւ ընդ սեղանն, եւ արկցես անդ ջուր:

და დასდგა საბანელი წინაშე კარსა კარვისა საწამებელისათა, და შთაასხა მას შინა წყალი. 7

7 And thou shalt set the laver between the tent of the congregation and the altar, and shalt put water therein.

ח. וְשַׂמְתָּ אֶת הֶחָצֵר סָבִיב וְנָתַתָּ אֶת מָסַךְ שַׁעַר הֶחָצֵר:

καὶ περιθήσεις τὴν σκηνὴν καὶ πάντα τὰ αὐτῆς ἁγιάσεις κύκλῳ

8 ܘܩܘܼܫ ܕܲܪܬܵܐ ܟܲܕ݂ ܚܵܕ݂ܪܵܐ: ܘܐܲܪܡܵܐ ܦܪܵܣܵܐ ܥܲܠ ܬܲܪܥܵܐ ܕܕ݂ܵܪܬܵܐ.

Circumdabisque atrium tentoriis, et ingressum ejus.

Եւ օծցես զսրահն շուրջանակի, եւ ձգեսցես զսրահակ դրան սրահին:

და სცხო ეზოსა მას გარემოს და განმარტო კრეტსაბმელი კარსა მას ზედა ეზოსასა, 8

8 And thou shalt set up the court round about, and hang up the hanging at the court gate.

ט. וְלָקַחְתָּ אֶת שֶׁמֶן הַמִּשְׁחָה וּמָשַׁחְתָּ אֶת הַמִּשְׁכָּן וְאֶת כָּל אֲשֶׁר בּוֹ וְקִדַּשְׁתָּ אֹתוֹ וְאֶת כָּל כֵּלָיו וְהָיָה קֹדֶשׁ:

καὶ λήμψῃ τὸ ἔλαιον τοῦ χρίσματος καὶ χρίσεις τὴν σκηνὴν καὶ πάντα τὰ ἐν αὐτῇ καὶ ἁγιάσεις αὐτὴν καὶ πάντα τὰ σκεύη αὐτῆς καὶ ἔσται ἁγία

9 ܘܣܲܒ݂ ܡܸܫܚܵܐ ܕܲܡܫܝܼܚܘܼܬ݂ܵܐ: ܘܲܡܫܘܿܚ ܠܡܲܫܟܢܵܐ ܘܲܠܟ݂ܠ ܕܐܝܼܬ݂ ܒܹܗ: ܘܩܲܕܸܫܲܝܗܝ: ܘܲܠܟ݂ܠܗܘܿܢ ܡܵܐܢܵܘܗܝ: ܘܢܸܗܘܸܐ ܩܲܕܿܝܼܫ.

Et assumpto unctionis oleo unges tabernaculum cum vasis suis, ut sanctificentur:

Եւ առցես զեւղն օծութեան եւ օծցես զխորանն եւ զամենայն որ ինչ ի նմա է, եւ սրբեսցես զնա եւ զամենայն զկահ նորա, եւ եղիցին սրբութիւնք:

და მოიღო ზეთი იგი ცხებისაჲ და სცხო კარავსა მას და ყოველი, რაჲ არს მას შინა, და განსწმიდო იგი და ყოველი ჭურჭელი მისი და იყოს წმიდა. 9

9 And thou shalt take the anointing oil, and anoint the tabernacle, and all that is therein, and shalt hallow it, and all the vessels thereof: and it shall be holy.

י. וּמָשַׁחְתָּ אֶת מִזְבַּח הָעֹלָה וְאֶת כָּל כֵּלָיו וְקִדַּשְׁתָּ אֶת הַמִּזְבֵּחַ וְהָיָה הַמִּזְבֵּחַ קֹדֶשׁ קָדָשִׁים:

καὶ χρίσεις τὸ θυσιαστήριον τῶν καρπωμάτων καὶ πάντα αὐτοῦ τὰ σκεύη καὶ ἁγιάσεις τὸ θυσιαστήριον καὶ ἔσται τὸ θυσιαστήριον ἅγιον τῶν ἁγίων

10 ܘܲܡܫܘܿܚ ܠܡܲܕ݂ܒܚܵܐ ܕܲܥܠܵܬ݂ܵܐ ܘܲܠܟ݂ܠ ܡܵܐܢܵܘܗܝ: ܘܩܲܕܸܫܲܝܗܝ ܠܡܲܕ݂ܒܚܵܐ: ܘܢܸܗܘܸܐ ܡܲܕ݂ܒܚܵܐ ܩܕ݂ܘܿܫ ܩܘܼܕ݂ܫܝܼܢ.

altare holocausti et omnia vasa ejus,

Եւ օծցես զսեղանն ողջակիզաց եւ զամենայն զկահ նորա, եւ սրբեսցես զսեղանն. եւ եղիցի սեղանն` սուրբ սրբութեանց:

და სცხო საკურთხეველსა მას ნაყოფთასა და ყოველთა ჭურჭელთა მისთა, 10

10 And thou shalt anoint the altar of the burnt offering, and all his vessels, and sanctify the altar: and it shall be an altar most holy.

יא. וּמָשַׁחְתָּ אֶת הַכִּיֹּר וְאֶת כַּנּוֹ וְקִדַּשְׁתָּ אֹתוֹ:

11 ܘܲܡܫܘܿܚ ܠܠܲܩܢܵܐ ܘܲܠܟܲܢܵܗ: ܘܩܲܕܸܿܫ ܐܸܢܘܿܢ.

labrum cum basi sua: omnia unctionis oleo consecrabis, ut sint Sancta sanctorum.

Եւ օծցես զաւազանն եւ զխարիսխն նորա, եւ սրբեսցես զնա:

და განსწმიდო საკურთხეველი იგი და იყოს წმიდა წმიდათა. და სცხო საბანელსა და ხარისხთა მისთა, და, განსწმიდო იგი. 11

11 And thou shalt anoint the laver and his foot, and sanctify it.

יב. וְהִקְרַבְתָּ אֶת אַהֲרֹן וְאֶת בָּנָיו אֶל פֶּתַח אֹהֶל מוֹעֵד וְרָחַצְתָּ אֹתָם בַּמָּיִם:

καὶ προσάξεις Ααρων καὶ τοὺς υἱοὺς αὐτοῦ ἐπὶ τὰς θύρας τῆς σκηνῆς τοῦ μαρτυρίου καὶ λούσεις αὐτοὺς ὕδατι

12 ܘܩܲܪܸܒ݂ ܠܐܲܗܪܘܿܢ ܘܠܲܒ݂ܢܵܘܗܝ ܠܬܲܪܥܵܐ ܕܡܲܫܟܲܢ ܙܲܒ݂ܢܵܐ: ܘܐܲܣܚܵܐ ܐܸܢܘܿܢ ܒܡܲܝܵܐ.

Applicabisque Aaron et filios ejus ad fores tabernaculi testimonii, et lotos aqua

Եւ մատուսցես զԱհարոն եւ զորդիս նորա ի դուռն խորանին վկայութեան, եւ լուասցես զնոսա ջրով:

და მოიყვანო აჰრონ და ძენი მისნი წინაშე კარსა კარვისა მის საწამებელისასა, და განბანნე იგინი წყლითა, 12

12 And thou shalt bring Aaron and his sons unto the door of the tabernacle of the congregation, and wash them with water.

יג. וְהִלְבַּשְׁתָּ אֶת אַהֲרֹן אֵת בִּגְדֵי הַקֹּדֶשׁ וּמָשַׁחְתָּ אֹתוֹ וְקִדַּשְׁתָּ אֹתוֹ וְכִהֵן לִי:

καὶ ἐνδύσεις Ααρων τὰς στολὰς τὰς ἁγίας καὶ χρίσεις αὐτὸν καὶ ἁγιάσεις αὐτόν καὶ ἱερατεύσει μοι

13 ܘܐܲܠܒܸܿܫ ܠܐܲܗܪܘܿܢ ܠܒ݂ܘܼܫܲܝ ܩܘܼܕܫܵܐ: ܘܲܡܫܘܿܚܲܝܗܝ: ܘܩܲܕܸܿܫܲܝܗܝ: ܘܲܢܟܲܗܸܢ ܠܝܼ.

indues sanctis vestibus, ut ministrent mihi, et unctio eorum in sacerdotium sempiternum proficiat.

Եւ զգեցուսցես Ահարոնի զպատմուճանն սուրբ, եւ օծցես զնա եւ սրբեսցես զնա, եւ քահանայասցի ինձ:

და შეჰმოსო აჰრონს იგი წმიდაჲ, და სცხო მას და წმიდა იყოს იგი მღდელად ჩემდა; და იყოს მათა ცხებულება მღდელობისა უკუნისამდე ნათესავთა შორის მათსა. 13

13 And thou shalt put upon Aaron the holy garments, and anoint him, and sanctify him; that he may minister unto me in the priest's office.

יד. וְאֶת בָּנָיו תַּקְרִיב וְהִלְבַּשְׁתָּ אֹתָם כֻּתֳּנֹת:

καὶ τοὺς υἱοὺς αὐτοῦ προσάξεις καὶ ἐνδύσεις αὐτοὺς χιτῶνας

14 ܘܠܲܒ݂ܢܵܘܗܝ ܩܲܪܸܒ݂: ܘܐܲܠܒܸܿܫ ܐܸܢܘܿܢ ܟܘܼܬܿܝܼܢܵܬ݂ܵܐ.

Եւ մատուսցես զորդիս նորա, եւ զգեցուսցես նոցա պատմուճանս:

deest

14 And thou shalt bring his sons, and clothe them with coats:

טו. וּמָשַׁחְתָּ אֹתָם כַּאֲשֶׁר מָשַׁחְתָּ אֶת אֲבִיהֶם וְכִהֲנוּ לִי וְהָיְתָה לִהְיֹת לָהֶם מָשְׁחָתָם לִכְהֻנַּת עוֹלָם לְדֹרֹתָם:

καὶ ἀλείψεις αὐτούς ὃν τρόπον ἤλειψας τὸν πατέρα αὐτῶν καὶ ἱερατεύσουσίν μοι καὶ ἔσται ὥστε εἶναι αὐτοῖς χρῖσμα ἱερατείας εἰς τὸν αἰῶνα εἰς τὰς γενεὰς αὐτῶν

15 ܘܲܡܫܘܿܚ ܐܸܢܘܿܢ ܐܲܝܟ݂ ܕܲܡܫܲܚܬܿ ܠܐܲܗܪܘܿܢ ܐܲܚܘܼܟ݂: ܘܲܢܟܲܗܢܘܼܢ ܠܝܼ: ܘܬܸܗܘܸܐ ܠܗܘܿܢ ܡܫܝܼܚܘܼܬ݂ܗܘܿܢ ܠܟ݂ܵܗܢܘܼܬ݂ܵܐ ܠܥܵܠܲܡ ܠܕ݂ܵܪܲܝܗܘܿܢ.

Եւ օծցես զնոսա, զոր օրինակ օծեր զհայրն նոցա, եւ քահանայասցին ինձ. եւ եղիցի նոցա օծումն քահանայութեան ի յաւիտեան եւ յազգս նոցա:

deest

15 And thou shalt anoint them, as thou didst anoint their father, that they may minister unto me in the priest's office: for their anointing shall surely be an everlasting priesthood throughout their generations.

טז. וַיַּעַשׂ משֶׁה כְּכֹל אֲשֶׁר צִוָּה יְהֹוָה אֹתוֹ כֵּן עָשָׂה:

καὶ ἐποίησεν Μωυσῆς πάντα ὅσα ἐνετείλατο αὐτῷ κύριος οὕτως ἐποίησεν

16 ܘܲܥܒܲܕ݂ ܡܘܼܫܹܐ ܟܠ ܕܦܲܩܕܹܗ ܡܵܪܝܵܐ: ܗܵܟܲܢܵܐ ܥܒܲܕ.

Fecitque Moyses omnia quæ præceperat Dominus.

Եւ արար Մովսէս ըստ ամենայնի զոր միանգամ պատուիրեաց նմա Տէր. նոյնպէս եւ արար:

და ყო ეგრე მოსე, ვითარცა-იგი უბრძანა უფალმან მოსეს, ეგრე ქმნა. 14

16 Thus did Moses: according to all that the LORD commanded him, so did he.

יז. וַיְהִי בַּחֹדֶשׁ הָרִאשׁוֹן בַּשָּׁנָה הַשֵּׁנִית בְּאֶחָד לַחֹדֶשׁ הוּקַם הַמִּשְׁכָּן:

καὶ ἐγένετο ἐν τῷ μηνὶ τῷ πρώτῳ τῷ δευτέρῳ ἔτει ἐκπορευομένων αὐτῶν ἐξ Αἰγύπτου νουμηνίᾳ ἐστάθη ἡ σκηνή

17 ܘܲܗܘܵܐ ܒܚܲܕ݂ ܒܝܲܪܚܵܐ ܩܲܕ݂ܡܵܝܵܐ: ܒܲܫܢܲܬ݂ ܬܲܪܬܹܿܝܢ: ܒܚܲܕ݂ܒܿܫܲܒܵܐ ܩܵܡ ܡܲܫܟܢܵܐ.

Igitur mense primo anni secundi, prima die mensis, collocatum est tabernaculum.

Եւ եղեւ յամսեանն առաջնում յամի երկրորդի ելանելոյ նոցա յերկրէն Եգիպտացւոց`` յամսամտին կանգնեցաւ խորանն:

და იყო, თთვესა მას პირველსა მეორესა წელთათა გამოსლვისა მის ეგჳპტით, თთვის თავსა, რომელთა კარავი იგი განესრულა. 15

17 And it came to pass in the first month in the second year, on the first day of the month, that the tabernacle was reared up.

יח. וַיָּקֶם משֶׁה אֶת הַמִּשְׁכָּן וַיִּתֵּן אֶת אֲדָנָיו וַיָּשֶׂם אֶת קְרָשָׁיו וַיִּתֵּן אֶת בְּרִיחָיו וַיָּקֶם אֶת עַמּוּדָיו:

καὶ ἔστησεν Μωυσῆς τὴν σκηνὴν καὶ ἐπέθηκεν τὰς κεφαλίδας καὶ διενέβαλεν τοὺς μοχλοὺς καὶ ἔστησεν τοὺς στύλους

18 ܘܐܲܩܝܼܡ ܡܘܼܫܹܐ ܠܡܲܫܟܢܵܐ: ܘܲܢܩܲܫ ܣܸܟܵܘܗܝ: ܘܣܵܡ ܕܲܦܵܘܗܝ: ܘܲܩܒܲܥ ܡܘܼܟ݂ܠܵܘܗܝ: ܘܐܲܩܝܼܡ ܥܲܡܘܼܕ݂ܵܘܗܝ.

Erexitque Moyses illud, et posuit tabulas ac bases et vectes, statuitque columnas,

Եւ կանգնեաց Մովսէս զխորանն, եւ եդ զխարիսխս նորա, եւ կանգնեաց զսիւնս նորա, եւ եդ ի վերայ զխոյակս նորա.`` եւ պարզեաց զպարզունակս նորա:

და აღმართა მოსე კარავი და დადგინა ხარისხნი მისნი, და აღმართნა სვეტნი იგი მისნი, და დასდვა სვეტის თავნი, 16

18 And Moses reared up the tabernacle, and fastened his sockets, and set up the boards thereof, and put in the bars thereof, and reared up his pillars.

יט. וַיִּפְרֹשׂ אֶת הָאֹהֶל עַל הַמִּשְׁכָּן וַיָּשֶׂם אֶת מִכְסֵה הָאֹהֶל עָלָיו מִלְמָעְלָה כַּאֲשֶׁר צִוָּה יְהֹוָה אֶת משֶׁה:

καὶ ἐξέτεινεν τὰς αὐλαίας ἐπὶ τὴν σκηνὴν καὶ ἐπέθηκεν τὸ κατακάλυμμα τῆς σκηνῆς ἐπ᾽ αὐτῆς ἄνωθεν καθὰ συνέταξεν κύριος τῷ Μωυσῇ

19 ܘܲܦܪܲܣ ܦܪܵܣܵܐ ܥܲܠ ܡܲܫܟܢܵܐ: ܘܐܲܪܡܝܼ ܦܪܵܣܵܐ ܕܡܸܫܟܵܐ ܥܠܵܘܗܝ ܡܼܢ ܠܥܸܠ: ܐܲܝܟ݂ ܕܦܲܩܸܕ ܡܵܪܝܵܐ ܠܡܘܼܫܹܐ.

et expandit tectum super tabernaculum, imposito desuper operimento, sicut Dominus imperaverat.

Եւ տարածեաց զվերնափեղկն ի վերայ խորանին, եւ արկ զվիժակս խորանին ի վերայ նորա ի վերուստ, եւ յօրինեաց զարտախուրակս նորա,`` որպէս հրամայեաց Տէր Մովսիսի:

და მოქლონნი, და აღმართნა სუეტნი, და განმარტნა ეზოები იგი კარვისა მის, და დაჰბურა საფარველი კარავსა მას ზედა კერძო, ვითარცა უბრძანა უფალმან მოსეს. 17

19 And he spread abroad the tent over the tabernacle, and put the covering of the tent above upon it; as the LORD commanded Moses.

כ. וַיִּקַּח וַיִּתֵּן אֶת הָעֵדֻת אֶל הָאָרֹן וַיָּשֶׂם אֶת הַבַּדִּים עַל הָאָרֹן וַיִּתֵּן אֶת הַכַּפֹּרֶת עַל הָאָרֹן מִלְמָעְלָה:

καὶ λαβὼν τὰ μαρτύρια ἐνέβαλεν εἰς τὴν κιβωτὸν καὶ ὑπέθηκεν τοὺς διωστῆρας ὑπὸ τὴν κιβωτὸν

20 ܘܲܢܣܲܒ݂ ܘܣܵܡ ܣܵܗܕܘܼܬ݂ܵܐ ܒܩܹܒ݂ܘܼܬ݂ܵܐ: ܘܣܵܡ ܩܘܼܦܹ̈ܐ ܥܲܠ ܩܹܒ݂ܘܼܬ݂ܵܐ: ܘܣܵܡ ܚܘܼܣܵܝܵܐ ܥܲܠ ܩܹܒ݂ܘܼܬ݂ܵܐ ܡܼܢ ܠܥܸܠ.

Posuit et testimonium in arca, subditis infra vectibus, et oraculum desuper.

Եւ առ զվկայութիւնն եւ եդ ի տապանակի անդ. եւ եդ զնիգսն ընդ տապանակաւն``, եւ եդ զքաւութիւնն ի վերայ տապանակին ի վերուստ:

და მოიხუნა საწამებელნი იგი და შთაასხნა იგინი კიდობანსა მას და განუთხინა უღელნი იგი ქვეშე კერძო კიდობანსა მას. 18

20 And he took and put the testimony into the ark, and set the staves on the ark, and put the mercy seat above upon the ark:

כא. וַיָּבֵא אֶת הָאָרֹן אֶל הַמִּשְׁכָּן וַיָּשֶׂם אֵת פָּרֹכֶת הַמָּסָךְ וַיָּסֶךְ עַל אֲרוֹן הָעֵדוּת כַּאֲשֶׁר צִוָּה יְהֹוָה אֶת משֶׁה:

καὶ εἰσήνεγκεν τὴν κιβωτὸν εἰς τὴν σκηνὴν καὶ ἐπέθηκεν τὸ κατακάλυμμα τοῦ καταπετάσματος καὶ ἐσκέπασεν τὴν κιβωτὸν τοῦ μαρτυρίου ὃν τρόπον συνέταξεν κύριος τῷ Μωυσῇ

21 ܘܐܲܥܸܠ ܩܹܒ݂ܘܼܬ݂ܵܐ ܠܡܲܫܟܢܵܐ: ܘܲܢܣܲܒ݂ ܐܲܦܲܝ ܬܲܪܥܵܐ ܕܲܦܪܵܣܵܐ: ܘܲܦܪܲܣ ܥܲܠ ܩܹܒ݂ܘܼܬ݂ܵܐ ܕܣܵܗܕܘܼܬ݂ܵܐ: ܐܲܝܟ݂ ܕܦܲܩܸܕ ܡܵܪܝܵܐ ܠܡܘܼܫܹܐ.

Cumque intulisset arcam in tabernaculum, appendit ante eam velum ut expleret Domini jussionem.

Եւ տարաւ ի ներքս զտապանակն ի խորանն, եւ ձգեաց զպատրուակ վարագուրին եւ ծածկեաց զտապանակ վկայութեանն, զոր օրինակ հրամայեաց Տէր Մովսիսի:

და შეიღო კიდობანი იგი შინაგან კარვისა მის, დაჰბურა საფარველი იგი კრეტსაბმელისა მის და დაფარა კიდობანი იგი წამებისა, ვითარცა უბრძანა უფალმან მოსეს. 19

21 And he brought the ark into the tabernacle, and set up the vail of the covering, and covered the ark of the testimony; as the LORD commanded Moses.

כב. וַיִּתֵּן אֶת הַשֻּׁלְחָן בְּאֹהֶל מוֹעֵד עַל יֶרֶךְ הַמִּשְׁכָּן צָפֹנָה מִחוּץ לַפָּרֹכֶת:

καὶ ἔθηκεν τὴν τράπεζαν εἰς τὴν σκηνὴν τοῦ μαρτυρίου ἐπὶ τὸ κλίτος τῆς σκηνῆς τοῦ μαρτυρίου τὸ πρὸς βορρᾶν ἔξωθεν τοῦ καταπετάσματος τῆς σκηνῆς

22 ܘܣܵܡ ܦܵܬ݂ܘܿܪܵܐ ܒܡܲܫܟܲܢ ܙܲܒ݂ܢܵܐ: ܥܲܠ ܫܦܘܿܠܵܘܗܝ ܕܡܲܫܟܢܵܐ ܡܼܢ ܓܲܪܒܿܝܵܐ ܠܒܲܪ ܡܼܢ ܦܪܵܣܵܐ.

Posuit et mensam in tabernaculo testimonii ad plagam septentrionalem extra velum,

Եւ եդ զսեղանն ի խորանին վկայութեան ի հիւսիսոյ կողմանէ խորանին, արտաքոյ վարագուրի խորանին:

დადგა ტაბლა იგი კარავსა მას შინა საწამებელისასა, ჩრდილოთ კერძო, გარე კრეტსაბმელსა მას, კარვისა მის საწამებელისასა. 20

22 And he put the table in the tent of the congregation, upon the side of the tabernacle northward, without the vail.

כג. וַיַּעֲרֹךְ עָלָיו עֵרֶךְ לֶחֶם לִפְנֵי יְהֹוָה כַּאֲשֶׁר צִוָּה יְהֹוָה אֶת משֶׁה:

καὶ προέθηκεν ἐπ᾽ αὐτῆς ἄρτους τῆς προθέσεως ἔναντι κυρίου ὃν τρόπον συνέταξεν κύριος τῷ Μωυσῇ

23 ܘܲܣܕܲܪ ܥܠܵܘܗܝ ܣܸܕ݂ܪܹ̈ܐ ܕܠܲܚܡܵܐ ܩܕ݂ܵܡ ܡܵܪܝܵܐ: ܐܲܝܟ݂ ܕܦܲܩܸܕ ܡܵܪܝܵܐ ܠܡܘܼܫܹܐ.

ordinatis coram propositionis panibus, sicut præceperat Dominus Moysi.

Եւ յօրինեաց ի վերայ նորա զհացն երեսաց առաջի Տեառն, զոր օրինակ հրամայեաց Տէր Մովսիսի:

და დააგო მას ზედა პური იგი შესაწირავი წინაშე უფლისა, ვითარცა უბრძანა უფალმან მოსეს. 21

23 And he set the bread in order upon it before the LORD; as the LORD had commanded Moses.

כד. וַיָּשֶׂם אֶת הַמְּנֹרָה בְּאֹהֶל מוֹעֵד נֹכַח הַשֻּׁלְחָן עַל יֶרֶךְ הַמִּשְׁכָּן נֶגְבָּה:

καὶ ἔθηκεν τὴν λυχνίαν εἰς τὴν σκηνὴν τοῦ μαρτυρίου εἰς τὸ κλίτος τῆς σκηνῆς τὸ πρὸς νότον

24 ܘܣܵܡ ܡܢܵܪܬܵܐ ܒܡܲܫܟܲܢ ܙܲܒ݂ܢܵܐ ܠܘܼܩܒܲܠ ܦܵܬ݂ܘܿܪܵܐ: ܥܲܠ ܫܦܘܿܠܲܝ ܡܲܫܟܢܵܐ ܡܼܢ ܬܲܝܡܢܵܐ.

Posuit et candelabrum in tabernaculo testimonii e regione mensæ in parte australi,

Եւ եդ զաշտանակն ի խորանին վկայութեան յանդիման սեղանոյն, ի հարաւոյ կողմանէ խորանին:

და დადგა სასანოვაგე იგი კარავსა მას საწამებელისასა ადგილსა მას სამხრეთ კერძო კარვისასა. 22

24 And he put the candlestick in the tent of the congregation, over against the table, on the side of the tabernacle southward.

כה. וַיַּעַל הַנֵּרֹת לִפְנֵי יְהֹוָה כַּאֲשֶׁר צִוָּה יְהֹוָה אֶת משֶׁה:

καὶ ἐπέθηκεν τοὺς λύχνους αὐτῆς ἔναντι κυρίου ὃν τρόπον συνέταξεν κύριος τῷ Μωυσῇ

25 ܘܐܲܢܗܲܪ ܫܪܵܓܹܝܗܿ ܩܕ݂ܵܡ ܡܵܪܝܵܐ: ܐܲܝܟ݂ ܕܦܲܩܸܕ݂ ܡܵܪܝܵܐ ܠܡܘܼܫܹܐ.

locatis per ordinem lucernis, juxta præceptum Domini.

Եւ եդ զճրագարանսն ի վերայ նորա առաջի Տեառն, զոր օրինակ հրամայեաց Տէր Մովսիսի:

და დააგნა სასანთლენი მას ზედა წინაშე უფლისა, ვითარცა-იგი უბრძანა უფალმან მოსეს. 23

25 And he lighted the lamps before the LORD; as the LORD commanded Moses.

כו. וַיָּשֶׂם אֶת מִזְבַּח הַזָּהָב בְּאֹהֶל מוֹעֵד לִפְנֵי הַפָּרֹכֶת:

καὶ ἔθηκεν τὸ θυσιαστήριον τὸ χρυσοῦν ἐν τῇ σκηνῇ τοῦ μαρτυρίου ἀπέναντι τοῦ καταπετάσματος

26 ܘܣܵܡ ܡܲܕ݂ܒܚܵܐ ܕܕܲܗܒ݂ܵܐ ܒܡܲܫܟܲܢ ܙܲܒ݂ܢܵܐ ܩܕ݂ܵܡ ܦܪܵܣܵܐ.

Posuit et altare aureum sub tecto testimonii contra velum,

Եւ եդ զսեղանն ոսկի ի խորանին վկայութեան` յանդիման վարագուրին:

დადგა საკურთხეველი იგი ოქროჲსა კარავსა მას შინა საწამებელისასა, წინაშე კრეტსაბმელისა. 24

26 And he put the golden altar in the tent of the congregation before the vail:

כז. וַיַּקְטֵר עָלָיו קְטֹרֶת סַמִּים כַּאֲשֶׁר צִוָּה יְהֹוָה אֶת משֶׁה:

καὶ ἐθυμίασεν ἐπ᾽ αὐτοῦ τὸ θυμίαμα τῆς συνθέσεως καθάπερ συνέταξεν κύριος τῷ Μωυσῇ

27 ܘܐܲܣܸܩ ܥܠܵܘܗܝ ܥܸܛܪܵܐ ܕܒܸܣܡܹ̈ܐ: ܐܲܝܟ݂ ܕܦܲܩܸܕ ܡܵܪܝܵܐ ܠܡܘܼܫܹܐ.

et adolevit super eo incensum aromatum, sicut jusserat Dominus Moysi.

Եւ արկ խունկ ի վերայ նորա ի խնկոց հանդերձանացն, որպէս հրամայեաց Տէր Մովսիսի:

და დააკმია საკმეველი იგი აღზავებული მას ზედა, ვითარცა-იგი უბრძანა უფალმან მოსეს. 25

27 And he burnt sweet incense thereon; as the LORD commanded Moses.

כח. וַיָּשֶׂם אֶת מָסַךְ הַפֶּתַח לַמִּשְׁכָּן:

28 ܘܣܵܡ ܦܪܵܣܵܐ ܕܬܲܪܥܵܐ ܕܡܲܫܟܢܵܐ.

Posuit et tentorium in introitu tabernaculi testimonii,

Եւ ձգեաց զսրահակ դրան խորանին:

და განმატა კრეტსაბმელი კარსა ზედა კარვისა მის. 26

28 And he set up the hanging at the door of the tabernacle.

כט. וְאֵת מִזְבַּח הָעֹלָה שָׂם פֶּתַח מִשְׁכַּן אֹהֶל מוֹעֵד וַיַּעַל עָלָיו אֶת הָעֹלָה וְאֶת הַמִּנְחָה כַּאֲשֶׁר צִוָּה יְהֹוָה אֶת משֶׁה:

καὶ τὸ θυσιαστήριον τῶν καρπωμάτων ἔθηκεν παρὰ τὰς θύρας τῆς σκηνῆς

29 ܘܡܲܕ݂ܒܚܵܐ ܕܲܥܠܵܬ݂ܵܐ ܣܵܡ ܒܬܲܪܥܵܐ ܕܡܲܫܟܲܢ ܙܲܒ݂ܢܵܐ: ܘܐܲܣܸܩ ܥܠܵܘܗܝ ܥܠܵܬ݂ܵܐ: ܘܲܣܡܝܼܕ݂ܵܐ: ܐܲܝܟ݂ ܕܦܲܩܸܕ ܡܵܪܝܵܐ ܠܡܘܼܫܹܐ.

et altare holocausti in vestibulo testimonii, offerens in eo holocaustum, et sacrificia, ut Dominus imperaverat.

Եւ զսեղանն ողջակիզաց եդ առ դրան խորանին, յարկի վկայութեանն. եւ եհան ի վերայ նորա ողջակէզս եւ զոհս, որպէս պատուիրեաց Տէր Մովսիսի:

და საკურთხეველი ნაყოფთა დადგა კართა მათ თანა კარვისა მის საწამებელისათა. დაასხნა მას ზედა მსხუერპლი და შესაწირავი იგი, ვითარცა უბრძანა უფალმან მოსეს. 27

29 And he put the altar of burnt offering by the door of the tabernacle of the tent of the congregation, and offered upon it the burnt offering and the meat offering; as the LORD commanded Moses.

ל. וַיָּשֶׂם אֶת הַכִּיֹּר בֵּין אֹהֶל מוֹעֵד וּבֵין הַמִּזְבֵּחַ וַיִּתֵּן שָׁמָּה מַיִם לְרָחְצָה:

30 ܘܣܵܡ ܠܲܩܢܵܐ ܒܹܝܬ݂ ܡܲܫܟܲܢ ܙܲܒ݂ܢܵܐ ܠܒܹܝܬ݂ ܡܲܕ݂ܒܚܵܐ: ܘܐܲܪܡܝܼ ܬܲܡܵܢ ܡܲܝܵܐ ܠܲܡܫܵܓ݂ܘܼ.

Labrum quoque statuit inter tabernaculum testimonii et altare, implens illud aqua.

Եւ եդ զաւազանն ընդ խորանն վկայութեան եւ ընդ սեղանն, եւ արկ ի նա ջուր:

და დასდგა საბანელი იგი კარავსა მის თანა საწამებელისათა ტაბლასა თანა და შთაასხა მას შინა წყალი. 28

30 And he set the laver between the tent of the congregation and the altar, and put water there, to wash withal.

לא. וְרָחֲצוּ מִמֶּנּוּ משֶׁה וְאַהֲרֹן וּבָנָיו אֶת יְדֵיהֶם וְאֶת רַגְלֵיהֶם:

31 ܘܲܡܫܝܼܓ݂ܝܼܢ ܡܸܢܵܗ ܡܘܼܫܹܐ ܘܐܲܗܪܘܿܢ ܘܲܒ݂ܢܵܘܗܝ ܐܝܼܕܲܝܗܘܿܢ ܘܪܸܓ݂ܠܲܝܗܘܿܢ.

Laveruntque Moyses et Aaron ac filii ejus manus suas et pedes,

Զի լուասցեն`` ի նմանէ Մովսէս եւ Ահարոն եւ որդիք նորա զձեռս եւ զոտս իւրեանց:

და იბანებდენ მისგან მოსე და აჰრონ და ძენი მისნი ჴელთა და ფერჴთა მათთა. 29

31 And Moses and Aaron and his sons washed their hands and their feet thereat:

לב. בְּבֹאָם אֶל אֹהֶל מוֹעֵד וּבְקָרְבָתָם אֶל הַמִּזְבֵּחַ יִרְחָצוּ כַּאֲשֶׁר צִוָּה יְהֹוָה אֶת משֶׁה:

32 ܡܵܐ ܕܥܵܐܠܝܼܢ ܠܡܲܫܟܲܢ ܙܲܒ݂ܢܵܐ: ܘܡܵܐ ܕܩܵܪܒܿܝܼܢ ܠܡܲܕ݂ܒܚܵܐ ܡܫܝܼܓ݂ܝܼܢ: ܐܲܝܟ݂ ܕܦܲܩܸܕ݂ ܡܵܪܝܵܐ ܠܡܘܼܫܹܐ.

cum ingrederentur tectum fœderis, et accederent ad altare, sicut præceperat Dominus Moysi.

յորժամ մտանիցեն ի խորանն վկայութեան, կամ յորժամ մերձենայցեն ի սեղանն պաշտել. եւ`` լուանային ի նմանէ, որպէս եւ հրամայեաց Տէր Մովսիսի:

რაჟამს შევიდოდიან კარავსა მას საწამებელისასა, გინა რაჟამს შეეხებოდენ საკურთხეველსა მას მსახურებად, და დაიბანდენ მით, ვითარცა უბრძანა უფალმან მოსეს. 30

32 When they went into the tent of the congregation, and when they came near unto the altar, they washed; as the LORD commanded Moses.

לג. וַיָּקֶם אֶת הֶחָצֵר סָבִיב לַמִּשְׁכָּן וְלַמִּזְבֵּחַ וַיִּתֵּן אֶת מָסַךְ שַׁעַר הֶחָצֵר וַיְכַל משֶׁה אֶת הַמְּלָאכָה:

καὶ ἔστησεν τὴν αὐλὴν κύκλῳ τῆς σκηνῆς καὶ τοῦ θυσιαστηρίου καὶ συνετέλεσεν Μωυσῆς πάντα τὰ ἔργα

33 ܘܐܲܩܝܼܡ ܕܵܪܬܵܐ ܟܲܕ݂ ܚܵܕ݂ܪܵܐ ܠܡܲܫܟܢܵܐ ܘܲܠܡܲܕ݂ܒܚܵܐ: ܘܝܲܗ̄ܒ݂ ܦܪܵܣܵܐ ܒܬܲܪܥܵܐ ܕܕ݂ܵܪܬܵܐ: ܘܫܲܠܸܡ ܡܘܼܫܹܐ ܥܒ݂ܵܕ݂ܵܐ.

Erexit et atrium per gyrum tabernaculi et altaris, ducto in introitu ejus tentorio. Postquam omnia perfecta sunt,

Եւ կանգնեաց զսրահն շուրջ զխորանաւն եւ զսեղանովն, եւ ձգեաց զսրահակ դրան սրահին: Եւ կատարեաց Մովսէս զամենայն զգործն:

და აღმართა ეზო გარემოს კარვისა მის საკურთხევლითურთ და დაჰბურა კარნი ბრჭისა ეზოსა მის საბურველითა მით და აღასრულა მოსე ყოველივე საქმე. 31

33 And he reared up the court round about the tabernacle and the altar, and set up the hanging of the court gate. So Moses finished the work.

לד. וַיְכַס הֶעָנָן אֶת אֹהֶל מוֹעֵד וּכְבוֹד יְהֹוָה מָלֵא אֶת הַמִּשְׁכָּן:

καὶ ἐκάλυψεν ἡ νεφέλη τὴν σκηνὴν τοῦ μαρτυρίου καὶ δόξης κυρίου ἐπλήσθη ἡ σκηνή

34 ܘܟܲܣܝܲܬ݂ ܥܢܵܢܵܐ ܠܡܲܫܟܲܢ ܙܲܒ݂ܢܵܐ: ܘܐܝܼܩܵܪܹܗ ܕܡܵܪܝܵܐ ܐܸܬ݂ܡܠܝܼ ܡܲܫܟܢܵܐ.

operuit nubes tabernaculum testimonii, et gloria Domini implevit illud.

Եւ ծածկեաց ամպն զխորանն վկայութեան, եւ լի եղեւ փառօք Տեառն խորանն:

დაფარა ღრუბელმან კარავი იგი საწამებელისა და აღივსო დიდებითა უფლისაჲთა კარავი იგი. 32

34 Then a cloud covered the tent of the congregation, and the glory of the LORD filled the tabernacle.

לה. וְלֹא יָכֹל משֶׁה לָבוֹא אֶל אֹהֶל מוֹעֵד כִּי שָׁכַן עָלָיו הֶעָנָן וּכְבוֹד יְהֹוָה מָלֵא אֶת הַמִּשְׁכָּן:

καὶ οὐκ ἠδυνάσθη Μωυσῆς εἰσελθεῖν εἰς τὴν σκηνὴν τοῦ μαρτυρίου ὅτι ἐπεσκίαζεν ἐπ᾽ αὐτὴν ἡ νεφέλη καὶ δόξης κυρίου ἐπλήσθη ἡ σκηνή

35 ܘܠܵܐ ܐܸܫܟܲܚ ܡܘܼܫܹܐ ܠܡܸܥܲܠ ܠܡܲܫܟܲܢ ܙܲܒ݂ܢܵܐ: ܡܸܛܠ ܕܫܸܟ݂ܢܲܬ ܥܠܵܘܗܝ ܥܢܵܢܵܐ: ܘܐܝܼܩܵܪܹܗ ܕܡܵܪܝܵܐ ܡܠܵܐ ܡܲܫܟܢܵܐ.

Nec poterat Moyses ingredi tectum fœderis, nube operiente omnia, et majestate Domini coruscante, quia cuncta nubes operuerat.

Եւ ոչ կարէր Մովսէս մտանել ի խորանն վկայութեան, զի ծածկեաց զնա ամպն, եւ լի եղեւ փառօք Տեառն խորանն:

და ვერ ჴელ-ეწიფა მოსეს შესლვად კარავსა მას საწამებელისასა, რამეთუ აგრილობდა მას ზედა ღრუბელი იგი და დიდებითა უფლისაჲთა აღივსო კარავი იგი. 33

35 And Moses was not able to enter into the tent of the congregation, because the cloud abode thereon, and the glory of the LORD filled the tabernacle.

לו. וּבְהֵעָלוֹת הֶעָנָן מֵעַל הַמִּשְׁכָּן יִסְעוּ בְּנֵי יִשְׂרָאֵל בְּכֹל מַסְעֵיהֶם:

ἡνίκα δ᾽ ἂν ἀνέβη ἡ νεφέλη ἀπὸ τῆς σκηνῆς ἀνεζεύγνυσαν οἱ υἱοὶ Ισραηλ σὺν τῇ ἀπαρτίᾳ αὐτῶν

36 ܘܡܵܐ ܕܡܸܣܬܲܠܩܵܐ ܥܢܵܢܵܐ ܡܼܢ ܥܸܠܵܘܲܝ ܡܲܫܟܢܵܐ: ܫܵܩܠܝܼܢ ܒܢܲܝ ܝܼܣܪܵܝܹܠ ܒܟ݂ܠ ܡܲܫܩܠܵܢܲܝܗܘܿܢ.

Siquando nubes tabernaculum deserebat, proficiscebantur filii Israël per turmas suas:

Յորժամ վերանայր ամպն ի խորանէ անտի, չուէին որդիքն Իսրայելի հանդերձ ամենայն աղխիւ`` իւրեանց:

და რაჟამს ამაღლდის ღრუბელი იგი კარვისა მისგან, აღეგნიან ძენი ისრაჱლისანი ტრვად ყოვლით ვანითურთ მათით. 34

36 And when the cloud was taken up from over the tabernacle, the children of Israel went onward in all their journeys:

לז. וְאִם לֹא יֵעָלֶה הֶעָנָן וְלֹא יִסְעוּ עַד יוֹם הֵעָלֹתוֹ:

εἰ δὲ μὴ ἀνέβη ἡ νεφέλη οὐκ ἀνεζεύγνυσαν ἕως τῆς ἡμέρας ἧς ἀνέβη ἡ νεφέλη

37 ܘܐܸܢ ܠܵܐ ܡܸܣܬܲܠܩܵܐ ܥܢܵܢܵܐ: ܠܵܐ ܫܵܩܠܝܼܢ ܥܕܲܡܵܐ ܠܝܵܘܡܵܐ ܕܡܸܣܬܲܠܩܵܐ.

si pendebat desuper, manebant in eodem loco.

Եւ եթէ ոչ վերանայր ամպն, ոչ չուէին մինչեւ ցօրն վերանալոյ:

და უკუეთუ არა აღიმაღლის ღრუბელმან მან, არა აღეგნიან ტრვად მუნ დღედმდე, ვიდრემდე აღიმაღლის ღრუბელმან მან. 35

37 But if the cloud were not taken up, then they journeyed not till the day that it was taken up.

לח. כִּי עֲנַן יְהֹוָה עַל הַמִּשְׁכָּן יוֹמָם וְאֵשׁ תִּהְיֶה לַיְלָה בּוֹ לְעֵינֵי כָל בֵּית יִשְׂרָאֵל בְּכָל מַסְעֵיהֶם:

νεφέλη γὰρ ἦν ἐπὶ τῆς σκηνῆς ἡμέρας καὶ πῦρ ἦν ἐπ᾽ αὐτῆς νυκτὸς ἐναντίον παντὸς Ισραηλ ἐν πάσαις ταῖς ἀναζυγαῖς αὐτῶν

38 ܡܸܛܠ ܕܥܢܵܢܹܗ ܕܡܵܪܝܵܐ ܥܲܠ ܡܲܫܟܢܵܐ ܒܐܝܼܡܵܡܵܐ: ܘܢܘܼܪܵܐ ܗܵܘܝܵܐ ܒܹܗ ܒܠܸܠܝܵܐ: ܠܥܹܝܢ ܟܠܗܘܿܢ ܕܒܹܝܬ݂ ܝܼܣܪܵܝܹܠ ܒܟ݂ܠ ܡܲܫܩܠܵܢܲܝ̈ܗܘܿܢ.

ܫܠܸܡ ܣܸܦܪܵܐ ܕܡܲܦܩܵܢܵܐ
ܘܲܠܝܵܗ ܫܘܼܒ݂ܚܵܐ ܐܲܡܝܼܢܵܐܝܼܬ݂ ܐܵܡܹܝܢ

Nubes quippe Domini incubabat per diem tabernaculo, et ignis in nocte, videntibus cunctis populis Israël per cunctas mansiones suas.

Զի ամպն Տեառն էր ի վերայ խորանին ի տուէ, եւ հուր կայր ի վերայ նորա ի գիշերի, առաջի ամենայն տանն Իսրայելի, յամենայն ի չուս իւրեանց:

რამეთუ ღრუბელი უფლისაჲ იყო კარავსა მას ზედა დღისი და ცეცხლი იყო მას ზედა ღამე წინაშე ყოვლისა სახლისა ისრაჱლისა და ყოვლისა მის ვანისა ტრვასა მათსა. 36

38 For the cloud of the LORD was upon the tabernacle by day, and fire was on it by night, in the sight of all the house of Israel, throughout all their journeys.

Permanent link

http://www2.hf.uio.no/common/apps/permlink/permlink.php?app=polyglotta&context=ctext&uid=bd268105-a4bd-11e4-856a-001cc4ddf0f4

Choose languages

Choose images, etc.

Choose languages

Choose display