kathaṃ viśeṣaṇārtham |
yathā gamyeta pratyekam eṣāṃ daśānām āyatanatvaṃ viṣayaviṣayitvena vyavasthānaṃ na samastānām iti |
cakṣurādibhiś ca viśeṣitair yan na cakṣurādisaṃjñakaṃ rūpaṃ ca tadrūpāyatanaṃ jñāsyata ity asya punar nāmāntaraṃ nocyate |
athavā rūpāyatanasya prādhānyāt |
tad dhi sapratighatvāc ca | pāṇyādisaṃsparśaiḥ spṛṣṭaṃ rūpyate |
sanidarśanatvāc ca |
idam ihāmutreti nirūpaṇāt loke ’pi ca tadrūpam iti pratītaṃ nānyāni |
viśeṣaṇārtham eva caikaṃ dharmāyatanam uktaṃ na sarvāṇi |
api cātra bahūnāṃ dharmāṇāṃ saṃgraho vedanādīnām |
ataḥ sāmānyenābhidhānaṃ kriyate dharmaśabdena |
agrasya ca nirvāṇadharmasyātra saṃgraho nānyeṣv iti |
viṃśatiprakāratvenaudārikatvān māṃsadivyāryaprajñācakṣustrayagocaratvāc caikaṃ rūpāyatanam ity apare ||
釋曰。云何爲簡別欲令知。
如此十法。各(14)得入名。由成立爲根塵故。不須聚集更由眼(15)等差別。
是色不得眼等名。亦是色性。應知是(16)色入故。不立此別名。
復次色入於中勝故。
何(17)以故。有礙強故。若手等物觸。即便變壞。
復(18)次體相顯現於此彼處。易指示故。有似影故。
(19)復次世間同知説此入爲色。非知餘入。
爲簡(20)別故。説一入名法入。不説餘入。
復次於法入(21)中。攝受等多法。
爲説多法故立通名。
又涅槃(22)是最勝法入此中攝。非於餘入。故偏受法名。
(23)復有餘師説。二十種品類。多餘色故。肉天聖(24)慧三眼境故。
(13)論曰。爲差別者。
爲令了知境有境性種種(14)差別。故於色蘊就差別相建立十處不總(15)爲一。
若無眼等差別想名。而體是色立名(16)色處。此爲眼等名所簡別。雖標總稱而即(17)別名。
又諸色中色處最勝。故立通名。
由有(18)對故。手等觸時即便變壞。
及有見故。
可示(19)在此在彼差別。又諸世間唯於此處同説(20)爲色。非於眼等。
又爲差別立一法處。非(21)於一切。如色應知。
又於此中攝受想等
(22)衆多法故。應立通名。
又増上法。所謂涅槃。(23)此中攝故獨立爲法。
有餘師説。色處中有(24)二十種色最麁顯故。肉天聖慧三眼境故。獨(25)立色名。
| bye brag gi don ci lta bu źe na |
ci nas kyaṅ yul daṅ yul can ñid du rnam par gźag pa’i sgo nas bcu po ’di dag gi so sor skye mched (4)ñid yin gyi spyir ni ma yin no źes rtogs par bya ba yin la |
mig la sogs pa bye brag tu byas pa dag gis ni gaṅ mig la sogs par ni miṅ ma btags la gzugs ni yin pa de gzugs kyi skye mched du śes par ’gyur bas ’di’i miṅ gźan ma brjod do |
| yaṅ na (5)gzugs kyi skye mched ni gtso bo yin pa’i phyir te |
de ni thogs pa daṅ bcas pa yin pa’i phyir lag pa la sogs pa’i ’dus te reg pa dag gis reg na gzugs su ruṅ pa daṅ |
bstan du ruṅ ba’i phyir te |
’di ni ’di na’o | | che ge mo źig na’o źes brtag tu ruṅ ba’i phyir ro | | (6)’jig rten na yaṅ de gzugs so źes grags kyi gźan dag la ni ma yin no |
| bye brag gi don ñid kyis gcig ni chos kyi skye mched du bśad kyi thams cad ni ma yin no |
| gźan yaṅ ’dir tshor ba la sogs pa chos maṅ po rnams bsdus te |
de’i phyir chos kyi sgrar spyir rjod (7)par byed do |
| chos kyi mchog mya ṅan las ’das pa de yaṅ der bsdus te gźan dag tu ni ma yin no |
| gźan dag na re rnam pa ñi śu’i rig pa’i phyir daṅ | śa’i daṅ lha’i daṅ ’phags pa’i śes rab daṅ mig gsum gyi spyod yul yin pa’i phyir gcig gzugs kyi skye (38b1)mched du bstan to źes zer ro |