You are here: BP HOME > TLB > Vasubandhu: Abhidharmakośabhāṣya > fulltext
Vasubandhu: Abhidharmakośabhāṣya

Choose languages

Choose images, etc.

Choose languages
Choose display
  • Enable images
  • Enable footnotes
    • Show all footnotes
    • Minimize footnotes
DiacriticaDiacritica-helpSearch-help
ā ī ū
ñ
ś ź
š č ǰ γ    
Note on the transliteration:
The transliteration system of the BP/TLB is based on the Unicode/UTF-8 system. However, there may be difficulties with some of the letters – particularly on PC/Windows-based systems, but not so much on the Mac. We have chosen the most accepted older and traditional systems of transliteration against, e.g, Wylie for Tibetan, since with Unicode it is possible, in Sanskrit and Tibetan, etc., to represent one sound with one letter in almost all the cases (excepting Sanskrit and Tibetan aspirated letters, and Tibetan tsa, tsha, dza). We thus do not use the Wylie system which widely employs two letters for one sound (ng, ny, sh, zh etc.).
 
Important:
We ask you in particular to note the use of the ’ apostrophe and not the ' representing the avagrāha in Sanskrit, and most important the ’a-chuṅ in Tibetan. On the Mac the ’ is Alt-M.
 
If you cannot find the letters on your key-board, you may click on the link "Diacritica" to access it for your search.
Choose specific texts..
    Click to Expand/Collapse Option Complete text
Click to Expand/Collapse OptionTitle
Click to Expand/Collapse OptionPreface
Click to Expand/Collapse OptionChapter I: Dhātunirdeśa
Click to Expand/Collapse OptionChapter II: Indriyanirdeśa
Click to Expand/Collapse OptionChapter III: Lokanirdeśa
Click to Expand/Collapse OptionChapter IV: Karmanirdeśa
Click to Expand/Collapse OptionChapter V: Anuśayanirdeśa
Click to Expand/Collapse OptionChapter VI: Mārgapudgalanirdeśa
Click to Expand/Collapse OptionChapter VII: Jñānanirdeśa
Click to Expand/Collapse OptionChapter VIII: Samāpattinirdeśa
Click to Expand/Collapse OptionChapter IX: Conclusions
prāvṛṇmāse dvitīye ’ntyanavamyāṃ vardhate niśā | 
偈曰。雨際(6)二後九。夜則漸漸長。 
See the full verse quoted previously 
 
varṣāṇāṃ dvitīye māse bhādrapade dvitīyasya pakṣasya navamyāṃ vardhate rātriḥ | 
釋曰。雨時第二月第(7)二半第九日。從此去夜漸漸長。 
從雨際第二月後半第九日夜(9)漸増。 
 
hemantānāṃ caturthe tu hīyate 
偈曰。寒際第(8)四月夜短。 
See the full verse quoted previously 
 
saiva hemantānāṃ caturthe māse punar hīyate | antyanavamyām iti varttate |  phālgunamāsasya dvitīyapakṣanavamyām | 
釋曰。於冬時第四月第二半第九(9)日。從此去夜漸短。  See the previous record 
從寒際第四月後半第九日夜漸減。  See the previous record 
   
aharviparyayāt || 3.61 || 
偈曰。日翻此。 
晝(10)増減位與此相違。See the also full verse quoted previously 
 
yadā rātrirvardhate tadā divaso hīyate | yadā rātrirhīyate tadā divaso vardhate |  kiyatyā mātrayā vardhate | 
釋曰。是時(10)夜若増。是時日即減。是時夜若減。是時日(11)即増。  幾量増幾量減。 
夜漸増時晝便漸減。夜若(11)漸減晝則漸増。  晝夜増時一晝夜増幾。 
   
lavaśo rātryaharvṛddhī 
偈曰。日夜長羅婆。 
See the full verse quoted previously 
 
lavaṃ lavaṃ rātrirvardhate divaso vā | te ca hānivṛddhī yathākramaṃ 
釋(12)曰。夜若増増一羅婆。日増亦爾。此増次第(13)應知。 
増一(12)臘縛。晝夜減亦然。 
 
dakṣiṇottarage ravau | 
偈曰。日行南北時。 
See the full verse quoted previously 
 
jambūdvipasya dakṣiṇaṃ pārśvaṃ gacchati bhāskare rātrivṛddhiḥ uttaraṃ gacchatyaharvṛddhiḥ | 
釋曰。若日行剡浮(14)洲南邊夜則長。若日行剡浮洲北邊日即長。 
日行此洲向南向北。如(13)其次第夜増晝増。 
 
śuklapakṣasyādau candramaso vikalaṃ maṇḍalaṃ dṛśyate | kiṃ tatra kāraṇam | 
(15)於白半初。云何見月輪不圓。此有何因。 
何故月輪於黒半末白半(14)初位。見有缺耶。 
 
svacchāyayā ’rkasāmīpyādvikalendusamīkṣaṇam || 3.62 || 
偈(16)曰。由自影近日。故見月不圓。 
See the full verse quoted previously 
 
yadā hi saurasya vimānasyāsanne cāndramasaṃ vimānaṃ vahati tadā kila sauryo bhāsastasmin vimāne patanti |  tato ’parapārśve chāyā patantī vikalaṃ maṇḍalaṃ darśayatīti prājñaptiko nirdeśaḥ |  vāhayogaḥ sa tādṛśo bhavati yatkadācidvimānasyārdhaṃ dṛśyata iti pūrvācāryāḥ |  athaitāni sūryādivimānāni katame sattvā adhyāvasanti |  devāścāturmahārājakāyikāḥ | kimetānyeva teṣāṃ sthānāni |  vimānavāsināmetāni | bhūminivāsināṃ punaḥ sumerūpariṣaṇḍādīni |  kati cāsya pariṣaṇḍāḥ kiyatyo vā | 
釋曰。若月宮(17)殿行近日宮殿。是時日光侵照月宮殿。  由此(18)日影覆月餘邊。是影顯月輪不圓。分別世經(19)説。  如此先舊諸師説。日月行相應有如此。有(20)時見不圓及半。  復次日等宮殿何衆生於中(21)住。  四大天王所部天。此諸天爲唯住此中。  更(22)有別處。若住宮殿唯住此處。若依地住在須(23)彌婁山諸層中住。  此山有幾層。一一層其量(24)云何。 
世施設中作如是釋。以月(15)宮殿行近日輪。月被日輪光所侵照。  餘邊(16)發影自覆月輪。令於爾時見不圓滿。  先舊(17)師釋。由日月輪行度不同現有圓缺。  日等(18)宮殿何有情居。  四大天王所部天衆。是諸天(19)衆唯住此耶。  若空居天唯住如是日等宮(20)殿。若地居天住妙高山諸層級等。  有幾層(21)級。其量云何。何等諸天住何層級。 
             
pariṣaṇḍāś catasro ’sya daśasāhasrikāntarāḥ | 
偈曰。山王層有四。相去各十千。 
頌曰(22)妙高層有四 相去各十千
(23)傍出十六千 八四二千量
(24)堅手及持鬘 恒憍大王衆
(25)如次居四級 亦住餘七山 
 
daśayojanasahasrāṇyudgamyaikā | evaṃ yāvaccaturthī | tābhiḥ sumerorardhamākṣiptam |  tāś ca tato yathāsaṃkhyaṃ 
釋曰。(25)須彌婁山。從水際取初層。中間相去十千由(26)旬。乃至第四層。相去亦爾。由此四層山王(27)半量。  層層所圍繞。此四層次第出。復有幾(28)量。 
(26)論曰。蘇迷盧山有四層級。始從水際盡第(27)一層。相去十千踰繕那量。如是乃至從第(28)三層盡第四層亦十千量。此四層級從妙(29)高山傍出圍繞盡其下半。  See the previous record 
   
ṣoḍaśāṣṭau sahasrāṇi catvāri dve ca nirgatāḥ || 3.63 || 
偈曰。十六八四二千由旬傍出。 
See the full verse quoted previously 
 
prathamā pariṣaṇḍā ṣoḍaśa sahasrāṇi yojanānāṃ sumerornirgatā |  dvitīyā ’ṣṭau tṛtīyā catvāri caturthī dve | 
釋曰。初(29)層從須彌婁傍出十六千由旬。  第二八千。第(217a1)三四千。第四二千由旬出。 
最初層級出十六(59c1)千。  第二第三第四層級。如其次第。八四二(2)千。 
   
karoṭapāṇayastāsu mālādhārāssadāmadāḥ |
mahārājikadevāś ca
 
何衆生得住此中。(2)偈曰。倶盧多波尼。持鬘恒醉神。諸四大王(3)天。 
See the full verse quoted previously 
 
prathamāyāṃ pariṣaṇḍāyāṃ karoṭapāṇayo nāma yakṣāḥ prativasanti |  dvitīyāyāṃ mālādhārāstṛtīyāyāṃ sadāmadāḥ sadāmattāḥ |  sarva ete caturmahārājakāyikāḥ |  caturthyāṃ tu catvāro mahārājāḥ svayaṃ prativasanti tatparicārāś ca |  atastasyāṃ mahārājakāyikā devā ity uktam |  yathā pariṣaṇḍāsu caturmahārājakāyikā devā evaṃ 
釋曰。有夜叉神名倶盧多波尼住初層。  (4)復有諸天神名持鬘住第二層。復有天神名(5)恒醉住第三層。  如此等皆是四大王天軍衆。  (6)四天王自身及餘眷屬。  住第四層。  如於四層(7)中四大王天眷屬住。 
有藥叉神名爲堅手住初層級。  有名(3)持鬘住第二級。有名恒憍住第三級。  此三(4)皆是四大天王所部天衆。  第四層級四大天(5)王及諸眷屬共所居止故。  經依此説四大(6)王衆天。  如妙高山四外層級四大王衆及眷(7)屬居。 
           
parvateṣv api saptasu || 3.64 || 
偈曰。於餘山亦爾。 
See the full verse quoted previously 
 
yugandharādiṣu parvateṣu teṣāṃ grāmanigamāḥ | ata evaiṣa devanikāyaḥ sarveṣāṃ mahiṣṭhaḥ | 
釋(8)曰。於由乾陀羅等七山小大國土。四大天王(9)所餘眷屬住皆遍滿。是故四天王天衆皆依(10)地住。三十三天住須彌婁頂。 
如是持雙持軸山等七金山上亦有天(8)居。是四大王所部封邑。是名依地住四大(9)王衆天。於欲天中此天最廣。三十三天住(10)在何處。 
 
merumūrdhni trayastriṃśāḥ 
偈曰。三十三(11)住頂。縱廣二十千。 
頌曰(11)妙高頂八萬 三十三天居
(12)四角有四峯 金剛手所住
(13)中宮名善見 周萬踰繕那
(14)高一半金城 雜飾地柔軟
(15)中有殊勝殿 周千踰繕那
(16)外四苑莊嚴 衆車麁雜喜
(17)妙池居四方 相去各二十
(18)東北圓生樹 西南善法堂 
 
atha kiyānmerumūrdhā | 
釋曰。於須彌婁山上。帝(12)釋及三十三天住此最勝處。此處縱廣云何。 
(19)論曰。三十三天住迷盧頂。 
 
sa cāśītisahasradik | 
(13)有餘師説。一一邊各八萬由旬。 
See the full verse quoted previously 
 
ekaikapārśvamaśītisahasrāṇi yathaivādhastāt |  anye punar āhuḥ |  sa viṃśatisahasradik |  catvāri pārśvanyasya catasro diśaḥ |  ekaikaṃ pārśvaṃ viṃśatiryojanasahasrāṇi samantāt parikṣepeṇāśītiriti ||  tasya ca 
如下際。此名(14)最勝處。  有餘師説。  於須彌婁頂中央。一一邊(15)各二萬由旬。  See the previous record  周圍八萬由旬爲最勝處。三十(16)三天於其中住。   
其頂四面各八十(20)千。與下四邊其量無別。  有餘師説。  周八十(21)千別説四邊各唯二萬。  See the previous record  See the previous record   
           
vidikṣu kūṭāś catvāra uṣitā vajrapāṇibhiḥ || 3.65 || 
偈曰。方角有四峯。金剛神所(17)住。 
See the full verse quoted previously 
 
sūmerumūrdhno vidiśaḥ koṇāḥ |  tāsu pañcayojanaśatapramāṇāś catvāraḥ kūṭā abhyudgatā yeṣu vajrapāṇayo nāma yakṣāḥ prativasanti |  tasya ca merumūrdhnaḥ 
釋曰。須彌婁四維各有一峯。  此峯徑五百(18)由旬。高量亦爾。有*夜叉神名金剛手。於此(19)中住守護諸天。  此須彌婁頂。 
山頂四角各有一(22)峯。  其高廣量各有五百。有藥叉神名金剛(23)手。於中止住守護諸天。  於山頂中 
     
madhye sārdhadvisāhasrapārśvamadhyardhayojanam |
puraṃ sudarśanaṃ nāma haimaṃ citratalaṃ mṛdu
|| 3.66 || 
偈曰。中央二千(20)半。高一由旬半。有城名善見。金軟多愛相。 
See the full verse quoted previously 
 
sumerutalasya madhye sudarśanaṃ nāma nagaram dairdhye sārdhatṛtīyayojanasahasre ekaikaṃ parśvamucchrāyeṇādhyardhayojanam |  prākāraḥ sauvarṇa ekottareṇa dhātuśatenāsya bhumiścitritā |  tacca bhūmitalaṃ tūlapicuvat mṛdusaṃsparśaṃ pādakṣepotkṣepābhyāṃ natonnataṃ śakrasya devānām indrasya rājadhānī | 
(21)釋曰。須彌婁山王頂。中央有大城名善見。縱(22)廣各二千五百由旬。高一由旬半。  皆金所成。(23)百一種類寶之所莊飾。城地亦爾。  地觸柔軟(24)猶如綿聚。下足即沒擧足還滿。此城是帝釋(25)所都之處。 
有宮名(24)善見。面二千半。周萬踰繕那。金城量高一踰(25)繕那半。  其地平坦亦眞金所成。倶用百一雜(26)寶嚴飾。  地觸柔軟如妬羅綿。於踐躡時隨(27)足高下。是天帝釋所都大城。 
     
sārdhadviśatapāśrvo ’tra vaijayantaḥ 
偈曰。一邊二百半。皮闍延多殿。 
See the full verse quoted previously 
 
śakrasya devānām indrasya vaijayanto nāma prāsādo nagarasya madhye nānāratnasthānavidhānasaṃpadā sarvānyabhavanaśrīmahimnā hrepaṇo dairdhyeṇārdhatṛtīye yojanaśate pārśvaṃ pārśvam |  iyaṃ tāvannagarasyābhir āmatā | 
(26)釋曰。天帝釋所住宮殿。在大城中央。名皮闍(27)延多。由種種寶類所莊飾故。此處最勝。能映(28)奪諸天宮殿可愛相貌。此殿縱廣各二百五(29)十由旬。  於大城内有如是等最勝可愛相。 
於其城中有(28)殊勝殿。種種妙寶具足莊嚴。蔽餘天宮故(29)名殊勝。面二百五十。周千踰繕那。  是謂城(60a1)中諸可愛事。 
   
bahiḥ punaḥ |
taccaitrarathapāruṣyamiśranandanabhūṣitam
|| 3.67 || 
偈(217b1)曰。外衆車惡口。雜喜園莊嚴。 
See the full verse quoted previously 
 
tasya hi nagarasya bahiś caturṣu pārśveṣu catvāryudyānādīni devānāṃ kriḍābhūmayaḥ |  caitrarathamudyānaṃ pāruṣyakaṃ miśrakāvaṇaṃ nandanavanaṃ ca | tais tannagaraṃ bahiralaṅkṛtam | 
釋曰。城外四(2)面最勝可愛處。有四種園。是諸天所遊戲處  (3)一衆車園。二惡口園。三相雜園。四歡喜園。此(4)園於外莊嚴大城。 
城外四面四苑莊嚴。是彼諸天(2)共遊戲處。  一衆車苑。二麁惡苑。三雜林苑。四(3)喜林苑。此爲外飾莊嚴大城。 
   
viṃśatyantaritānyeṣāṃ subhūmīni caturdiśam | 
偈曰。中二十由旬。四善地(5)四方。 
See the full verse quoted previously 
 
eṣāṃ codyānānāṃ caturdiśaṃ catvāri sumūmīni viṃśatiyojanāntaritāni krīḍāsthānānyeva devānāṃ parasparaspardhayaiva śobhāṃ vitanvanti |  vahir eva nagarasya pārśve 
釋曰。衆車等園四方各有別處名善地。(6)中間相去二十由旬。是諸天最勝希有遊戲(7)處。如互相妬生可愛想。餘園所不及。  大城外(8)邊。 
四苑四邊有(4)四妙池。中間各去苑二十踰繕那。是彼諸(5)天勝遊戲處。諸天於彼捔勝歡娯。  城外 
   
pūrvottare pārijātaḥ sudharmā dakṣiṇāvare || 3.68 || 
偈曰。東北波利園。西南善法堂。 
See the full verse quoted previously 
 
pārijāto nāma kovidārastrāyastriṃśānāṃ devānāṃ kāmaratiprakarṣāśrayaḥ |  tasya pañca yojanāni mūlāhiniveśo yojanaśatamucchrāyaḥ |  pañcāśat yojanāni śākhāpatrapalāśaṃ skaritvā tiṣṭhati |  tasya khalu sarvapariphullasya yojanaśatamanuvātaṃ gandho vāti pañcāśadyojana yojanāni prativātam |  yuktaṃ tāvad anuvātam |  prativātaṃ tu katham |  vṛkṣānatikramaṃ saṃdhāyoktam ity eke |  na hi nāma sprativātaṃ vāto vāti |  tasyaiva tu sā gandhasya tādṛśo prabhāvasaṃpadeṣṭavyā yāt pratibadhyamāno ’pi divyairmṛdumārutairgandhāntaraṃ saṃtanoti |  mandataratamasamārambhāttu saṃtāna āśveva samucchidyate yato na tathā viprakṛṣṭamadhvānaṃ prasarpati |  kiṃ punaḥ svabhūtāśrita evam apuṣpagandhasaṃtāno vartate utāho vāyuradhivāsito jāyate |  nātra niyamaḥ |  ubhayathāpi hy ācāryeṣṭiḥ | yat tarhi bhagavatoktaṃ 
釋曰。天(9)中有樹。名波利闍多。是三十三天欲塵遊戲(10)最勝處。  樹徑五由旬。高百由旬。  枝葉至杪四(11)邊各出五十由旬。周圍覆三百由旬。  住此樹(12)華開敷時。香順風薫滿百由旬。香逆風薫滿(13)五十由旬。  若順風薫。此乃可然。  説逆風薫云(14)何可信。  有餘師説。不過樹界故。故説此言。  (15)何以故。無香得逆風薫故。  有餘師説。此一樹(16)花香威徳有如此事。謂天上調和香風所遮(17)隔。此香猶相續不斷。餘香若爲風所吹。則漸(18)歇薄乃至都盡。  是故餘香去不得遠。相形比(19)勝餘樹。故説此言。  花香相續。爲依止自四(20)大能薫餘處。爲但薫風不出餘處。  此中無定。  (21)諸師許有二種。若爾云何。世尊説此偈 
東(6)北有圓生樹。是三十三天受欲樂勝所。    盤(7)根深廣五十踰繕那。聳幹上昇枝條傍布。高(8)廣量等百踰繕那。  挺葉開花妙香芬馥。順風(9)熏滿百踰繕那。若逆風時猶遍五十。  順風可(10)爾。  云何逆熏。  有餘師言。香無逆熏義。依不(11)越樹界故説逆熏。  理實圓生有如是徳。所(12)流香氣能逆風熏。  雖天和風力所擁遏。然能(13)相續流趣餘方。漸劣漸微近處便歇。[See the also previous record]  非能遠(14)至如順風熏。  如是花香。爲依自地隨風相(15)續轉至餘方。爲但熏風別生香氣。  此義無(16)定。  諸軌範師於此二門倶許無失。若爾何(17)故薄伽梵言 
                         
“na puṣpagandhaḥ prativātameti na maulikastāgaraścāndano vā |
satāṃ tu gandhaḥ prativātameti sarvā diśaḥ satpuruṣaḥ pravātīti” | 
(22)花香非能逆風薫 根實諸香亦皆爾
(23)善人戒香逆風薫 正行芳流遍國界 
(18)花香不能逆風熏 根莖等香亦復爾
(19)善士功徳香芬馥 逆風流美遍諸方 
 
mānuṣyakaṃ puṣpagandhaṃ saṃdhāyoktam | taddhi pratītaṃ loke |  na ca tasya tādṛśī śaktiḥ mahīsāsakāstu pathanti “yojanaśatamanuvātaṃ gandho vāti pañcāśadyojanāni prativātam iti |  sudharmā nāma devasabhā dakṣiṇapaścime digbhāge yasyāṃ niṣadya devāḥ kṛtyākṛtyaṃ samarthayanti |  eṣa tāvat tridaśānāṃ bhājanasaṃniveśaḥ | 
(24)依人中香氣。故説此偈。何以故。此香是世間(25)共知。  無如此能。彌嬉沙塞部説。此香順風(26)薫百由旬。逆風薫五十由旬。  有諸天集會堂(27)名善法。對大城西南角。諸天於中坐。論量世(28)間應作不應作事。  四大天王及三十三天。安(29)立器世其相如此。 
(20)據人間香故作是説。以世共了  無如是(21)能。化地部經説。此香氣順風熏滿百踰繕那。(22)若無風時唯遍五十。  外西南角有善法堂。(23)三十三天時集於彼詳論如法不如法事。  如(24)是已辯三十三天所居外器。 
       
tata ūrdhvaṃ vimāneṣu devāḥ 
偈曰。從此上宮殿。天住。 
餘有色天衆所(25)住器云何。頌曰(26)此上有色天 住依空宮殿 
 
tridaśebhya ūrdhvaṃ devā vimāneṣu pratiṣṭhitāḥ |  te punar yāmāstuṣitā nirmāṇaratayaḥ paranirmitavaśavartinaś ca brahmakāyikādayaś ca pūrvoktāḥ ṣoḍaśasthānāntaragatāḥ |  ity ete dvāviṃśatidevanikāyāḥ samāsena yeṣāṃ bhājanaṃ prajñāyate | 
釋(217c1)曰。三十三天上各有宮殿。所餘諸天依其中(2)住。  何者所餘。謂夜摩兜率多化樂他化自在(3)梵衆等。如前所説。合有十六處。  如此若略(4)説。合二十二部諸天所。此等皆有別器世(5)界。 
(27)論曰。此前所説三十三天上有色諸天。住依(28)空宮殿。  云何名上有色諸天。謂夜摩天。覩(29)史多天。樂變化天。他化自在天。及前所説梵(60b1)衆天等有十六處。  并前合有二十二天。皆(2)依外器。如是所説諸天衆中。 
     
kāmabhujas tu ṣaṭ | 
偈曰。六受欲。 
頌曰(3)六受欲交抱 執手笑視婬 
 
teṣāṃ tu ṣaṭ kāmāvacarā devanikāyāḥ kāmān paribhuñjate na śeṣāḥ |  tadyathā caturmahārājakāyikā yāvat paranirmitavaśavartinaḥ |  te punaḥ 
釋曰。於二十二中有六欲(6)界天。能受用塵欲非餘。  謂四大王天。乃至他(7)化自在天。  此六天。 
(4)論曰。唯六欲天受妙欲境。     
     
dvandvāliṅganapāṇyāptihasitekṣitamaithunāḥ || 3.69 || 
偈曰。身交抱捉手。笑相(8)視爲婬。 
See the full verse quoted previously 
 
dvandvena maithunaṃ bhūmisambaddhavāsinām |  cāturmahārājakāyikānāṃ trāyastriṅkśānāṃ yathā manuṣyāṇām |  teṣāṃ tu vāyunirmokṣāt dāhavigamaḥ śukrābhāvāt |  āliṅganena maithunaṃ yāmānām āliṅganamātreṇa dāhavigamāt |  pāṇisaṃprāptyā tuṣitānāṃ hasitena nirmāṇaratīnāṃ prekṣitena paranirmitavaśavartinām |  svavartināṃ sarveṣāṃ dvandvasamāpattyā |  kālaparimānaṃ tu prajñaptāvuktam iti vaibhāṣikāḥ |  yāvad yāvadviṣayāṇāṃ tīvrataratā tāvat tāvad rāgo ’pi tīvrataraḥ |  yasya devasya devyā vā utsaṅge devakumāro devakanyā vā jāyate sa tayoḥ putro bhavati sā ca duhitā |  kiyatpramāṇo jāyate | 
釋曰。依地住相應故。皆二身交爲(9)婬。  謂四大王天及三十三天。與人道不異。  是(10)諸天由風出故心熱即息。以無不淨故。  夜摩(11)天以相抱爲婬。心熱即息。  兜率陀天以捉手(12)爲婬化樂天以共笑爲婬。他化自在天以相(13)視爲婬。  一切欲天同以二身交爲婬。後相抱(14)等四。  從譬時量得名。分別世經説如此。  向上(15)諸天。如欲塵次第轉勝妙。欲樂亦爾。向上轉(16)重。  於男天膝上及女天膝上。若有童男童女(17)天生。此童男童女即是二天之子。  初生身量(18)云何。 
於中初二依地(5)居天。形交成婬  與人無別。  然風氣泄熱惱(6)便除。非如人間有餘不淨。  夜摩天衆纔抱(7)成婬。  覩史多天但由執手。樂變化天唯相(8)向笑。他化自在相視成婬。  毘婆沙師作如(9)是釋六天皆以形交成婬。  世施設中説相(10)抱等。但爲顯彼時量差別。  以上諸天欲境轉(11)妙貪心轉捷故使之然。  隨彼諸天男女膝上。(12)有童男童女欻爾化生。即説爲彼天所生男(13)女。  初生天衆身量云何。 
                   
pañcavarṣopamo yāvat daśavarṣopamaḥ śiśuḥ |
saṃbhavatyeṣu
 
偈曰。譬五年乃至。譬十年初生。生中。 
頌曰(14)初如五至十 色圓滿有衣 
 
yathāsaṃkhyaṃ ṣaṭsu devanikāyeṣu | te tu kṣipramevābhivardhante | 
(19)釋曰。次第於六欲天處。第一天新生天子。(20)如人中五歳童子。乃至第六天新生天子。如(21)人中十歳童子。此新生天子速得身量圓滿(22)成就。 
(15)論曰。且六欲諸天初生如次如五六七八九(16)十歳人。生已身形速得成滿。 
 
saṃpūrṇāḥ savastrāś caiva rūpiṇaḥ || 3.70 || 
偈曰。皆具根。有衣色界爾。 
See the full verse quoted previously 
 
rūpāvacarā devāḥ saṃpūrṇakāyāḥ vastreṇa saṃvītā upapadyante |  sarve devā āryabhāṣābhāṣiṇaḥ |  tadatra kāmadhātau veditavyāḥ 
釋曰。色(23)界諸天具足身量。衣裳被服自然著體。以慚(24)羞重故。  一切天同中國語。説婆羅門言。  於欲(25)界中此義應知。 
色界天衆於初(17)生時身量周圓具妙衣服。  一切天衆皆作聖(18)言。謂彼言詞同中印度。  欲樂生別云何應(19)知。 
     
 
Go to Wiki Documentation
Enhet: Det humanistiske fakultet   Utviklet av: IT-seksjonen ved HF
Login