Bibliotheca Polyglotta

(001) Dhammapada, Khuddaka-Nikāya, Sutta-Piṭaka

1. Yamakavagga

manopubbaṅgamā dhammā manoseṭṭhā manomayā, /

manasā ce paduṭṭhena bhāsatī vā karoti vā /

tato naṃ dukkham anveti cakkaṃ va vahato padaṃ. // Dhp_1 //

manopubbaṅgamā dhammā manoseṭṭhā manomayā, /

manasā ce pasannena bhāsatī vā karoti vā /

tato naṃ sukham anveti chāyā va anapāyinī. // Dhp_2 //

"akkocchi maṃ avadhi maṃ ajini maṃ ahāsi me", /

ye taṃ upanayhanti veraṃ tesaṃ na sammati. // Dhp_3 //

(002) "akkocchi maṃ avadhi maṃ ajini maṃ ahāsi me", /

ye taṃ na upanayhanti veraṃ tes’ ūpasammati. // Dhp_4 //

na hi verena verāni sammant’ idha kudācana /

averena ca sammanti, esa dhammo sanantano. // Dhp_5 //

pare ca na vijānanti: "mayam ettha yamāmase", /

ye ca tattha vijānanti tato sammanti medhagā. // Dhp_6 //

subhānupassiṃ viharantaṃ indriyesu asaṃvutaṃ /

bhojanamhi cāmattaññuṃ kusītaṃ hīnavīriyaṃ /

taṃ ve pasahatī Māro vāto rukkhaṃ va dubbalaṃ. // Dhp_7 //

(003) asubhānupassiṃ viharantaṃ indriyesu susaṃvutaṃ /

bhojanamhi ca mattaññuṃ saddhaṃ āraddhavīriyaṃ /

taṃ ve na-ppasahatī Māro vāto selaṃ va pabbataṃ. // Dhp_8 //

anikkasāvo kāsāvaṃ yo vatthaṃ paridahessati /

apeto damasaccena na so kāsāvam arahati. // Dhp_9 //

yo ca vantakasāv’ assa sīlesu susamāhito /

upeto damasaccena sa ve kāsāvam arahati. // Dhp_10 //

asāre sāramatino sāre cāsāradassino /

te sāraṃ nādhigacchanti micchāsaṃkappagocarā. // Dhp_11 //

sārañ ca sārato ñatvā asārañ ca asārato /

te sāraṃ adhigacchanti sammāsaṃkappagocarā. // Dhp_12 //

(004) yathā agāraṃ ducchannaṃ vuṭṭhi samativijjhati /

evaṃ abhāvitaṃ cittaṃ rāgo samativijjhati. // Dhp_13 //

yathā agāraṃ succhannaṃ vuṭṭhi na samativijjhati /

evaṃ subhāvitaṃ cittaṃ rāgo na samativijjhati. // Dhp_14 //

idha socati pecca socati pāpakārī ubhayattha socati, /

so socati so vihaññati disvā kammakiliṭṭham attano. // Dhp_15 //

idha modati pecca modati katapuñño ubhayattha modati, /

so modati so pamodati disvā kammavisuddhim attano. // Dhp_16 //

(005) idha tappati pecca tappati pāpakārī ubhayattha tappati, /

"pāpaṃ me katan" ti tappati. bhiyyo tappati duggatiṃ gato. // Dhp_17 //

idha nandati pecca nandati katapuñño ubhayattha nandati, /

"puññaṃ me katan" ti nandati. bhiyyo nandati suggatiṃ gato. // Dhp_18 //

bahum pi ce sahitaṃ bhāsamāno na takkaro hoti naro pamatto /

gopo va gāvo gaṇayaṃ paresaṃ na bhāgavā sāmaññassa hoti. // Dhp_19 //

(006) appam pi ce sahitaṃ bhāsamāno dhammassa hoti anudhammacārī /

rāgañ ca dosañ ca pahāya mohaṃ sammappajāno suvimuttacitto /

anupādiyāno idha vā huraṃ vā sa bhāgavā sāmaññassa hoti. // Dhp_20 //

Yamakavaggo paṭhamo

(007) 2. Appamādavagga

appamādo amatapadaṃ pamādo maccuno padaṃ, /

appamattā na mīyanti ye pamattā yathā matā. // Dhp_21 //

etaṃ visesato ñatvā appamādamhi paṇḍitā /

appamāde pamodanti ariyānaṃ gocare ratā. // Dhp_22 //

te jhāyino sātatikā niccaṃ daḷhaparakkamā /

phusanti dhīrā nibbānaṃ yogakkhemaṃ anuttaraṃ. // Dhp_23 //

uṭṭhānavato satīmato sucikammassa nisammakārino /

saññatassa ca dhammajīvino appamattassa yaso 'bhivaḍḍhati. // Dhp_24 //

(008) uṭṭhānen’ appamādena saññamena damena ca /

dīpaṃ kayirātha medhāvī yaṃ ogho nābhikīrati. // Dhp_25 //

pamādam anuyuñjanti bālā dummedhino janā /

appamādañ ca medhāvī dhanaṃ seṭṭhaṃ va rakkhati. // Dhp_26 //

mā pamādam anuyuñjetha mā kāmaratisanthavaṃ, /

appamatto hi jhāyanto pappoti vipulaṃ sukhaṃ. // Dhp_27 //

pamādaṃ appamādena yadā nudati paṇḍito /

paññāpāsādaṃ āruyha asoko sokiniṃ pajaṃ /

pabbataṭṭho va bhummaṭṭhe dhīro bāle avekkhati. // Dhp_28 //

(009) appamatto pamattesu suttesu bahujāgaro /

abalassaṃ va sīghasso hitvā yāti sumedhaso. // Dhp_29 //

appamādena Maghavā devānaṃ seṭṭhataṃ gato, /

appamādaṃ pasaṃsanti pamādo garahito sadā. // Dhp_30 //

appamādarato bhikkhu pamāde bhayadassivā /

saññojanaṃ aṇuṃthūlaṃ ḍahaṃ aggī va gacchati. // Dhp_31 //

appamādarato bhikkhu pamāde bhayadassivā /

abhabbo parihānāya nibbānass’ eva santike. // Dhp_32 //

Appamādavaggo dutiyo

(010) 3. Cittavagga

phandanaṃ capalaṃ cittaṃ dūrakkhaṃ dunnivārayaṃ /

ujuṃ karoti medhāvī usukāro va tejanaṃ. // Dhp_33 //

vārijo va thale khitto okamokata ubbhato /

pariphandat’ idaṃ cittaṃ Māradheyyaṃ pahātave. // Dhp_34 //

dunniggahassa lahuno yatthakāmanipātino /

cittassa damatho sādhu, cittaṃ dantaṃ sukhāvahaṃ. // Dhp_35 //

sududdasaṃ sunipuṇaṃ yatthakāmanipātinaṃ /

cittaṃ rakkhetha medhāvī, cittaṃ guttaṃ sukhāvahaṃ. // Dhp_36 //

(011) dūraṅgamaṃ ekacaraṃ asarīraṃ guhāsayaṃ /

ye cittaṃ saññamessanti mokkhanti Mārabandhanā. // Dhp_37 //

anavaṭṭhitacittassa saddhammaṃ avijānato /

pariplavapasādassa paññā na paripūrati. // Dhp_38 //

anavassutacittassa ananvāhatacetaso /

puññapāpapahīnassa n’ atthi jāgarato bhayaṃ. // Dhp_39 //

kumbhūpamaṃ kāyam imaṃ viditvā nagarūpamaṃ cittam idaṃ ṭhapetvā /

yodhetha Māraṃ paññāvudhena jitañ ca rakkhe anivesano siyā. // Dhp_40 //

(012) aciraṃ vat’ ayaṃ kāyo paṭhaviṃ adhisessati /

chuddho apetaviññāṇo niratthaṃ va kaliṅgaraṃ. // Dhp_41 //

diso disaṃ yan taṃ kayirā verī vā pana verinaṃ, /

micchāpaṇihitaṃ cittaṃ pāpiyo naṃ tato kare. // Dhp_42 //

na taṃ mātā pitā kayirā aññe vāpi ca ñātakā, /

sammāpaṇihitaṃ cittaṃ seyyaso naṃ tato kare. // Dhp_43 //

Cittavaggo tatiyo

(013) 4. Pupphavagga

ko imaṃ paṭhaviṃ vijessati Yamalokaṃ ca imaṃ sadevakaṃ ? /

ko dhammapadaṃ sudesitaṃ kusalo puppham iva-ppacessati ? // Dhp_44 //

sekho paṭhaviṃ vijessati Yamalokaṃ ca imaṃ sadevakaṃ. /

sekho dhammapadaṃ sudesitaṃ kusalo puppham iva-ppacessati. // Dhp_45 //

pheṇūpamaṃ kāyam imaṃ viditvā marīcidhammaṃ abhisambudhāno /

chetvāna Mārassa papupphakāni adassanaṃ maccurājassa gacche. // Dhp_46 //

(014) pupphāni h’ eva pacinantaṃ vyāsattamanasaṃ naraṃ /

suttaṃ gāmaṃ mahogho va maccu ādāya gacchati. // Dhp_47 //

pupphāni h’ eva pacinantaṃ vyāsattamanasaṃ naraṃ /

atittaṃ yeva kāmesu antako kurute vasaṃ. // Dhp_48 //

yathāpi bhamaro pupphaṃ vaṇṇagandhaṃ aheṭhayaṃ /

paleti rasam ādāya evaṃ gāme munī care. // Dhp_49 //

na paresaṃ vilomāni, na paresaṃ katākataṃ /

attano va avekkheyya katāni akatāni ca. // Dhp_50 //

(015) yathāpi ruciraṃ pupphaṃ vaṇṇavantaṃ agandhakaṃ /

evaṃ subhāsitā vācā aphalā hoti akubbato. // Dhp_51 //

yathāpi ruciraṃ pupphaṃ vaṇṇavantaṃ sagandhakaṃ /

evaṃ subhāsitā vācā saphalā hoti sakubbato. // Dhp_52 //

yathāpi puppharāsimhā kayirā mālāguṇe bahū /

evaṃ jātena maccena kattabbaṃ kusalaṃ bahuṃ. // Dhp_53 //

na pupphagandho paṭivātam eti na candanaṃ tagaramallikā vā /

satañ ca gandho paṭivātam eti sabbā disā sappuriso pavāti. // Dhp_54 //

(016) candanaṃ tagaraṃ vāpi uppalaṃ atha vassikī /

etesaṃ gandhajātānaṃ sīlagandho anuttaro. // Dhp_55 //

appamatto ayaṃ gandho yāyaṃ tagaracandanī /

yo ca sīlavataṃ gandho vāti devesu uttamo. // Dhp_56 //

tesaṃ sampannasīlānaṃ appamādavihārinaṃ /

sammadaññāvimuttānaṃ Māro maggaṃ na vindati. // Dhp_57 //

yathā saṃkāradhānasmiṃ ujjhitasmiṃ mahāpathe /

padumaṃ tattha jāyetha sucigandhaṃ manoramaṃ, // Dhp_58 //

evaṃ saṃkārabhūtesu andhabhūte puthujjane /

atirocati paññāya sammāsambuddhasāvako. // Dhp_59 //

pupphavaggo catuttho

(017) 5. Bālavagga

dīghā jāgarato rattī dīghaṃ santassa yojanaṃ /

dīgho bālānaṃ saṃsāro saddhammaṃ avijānataṃ. // Dhp_60 //

carañ ce nādhigaccheyya seyyaṃ sadisam attano /

ekacariyaṃ daḷhaṃ kayirā n’ atthi bāle sahāyatā. // Dhp_61 //

"puttā m’ atthi dhanaṃ m’ atthi" iti bālo vihaññati /

attā hi attano n’ atthi kuto puttā kuto dhanaṃ. // Dhp_62 //

yo bālo maññatī balyaṃ paṇḍito vāpi tena so, /

bālo ca paṇḍitamānī sa ve bālo ti vuccati. // Dhp_63 //

(018) yāvajīvam pi ce bālo paṇḍitaṃ payirupāsati /

na so dhammaṃ vijānāti dabbī sūparasaṃ yathā. // Dhp_64 //

muhuttam api ce viññū paṇḍitaṃ payirupāsati /

khippaṃ dhammaṃ vijānāti jivhā sūparasaṃ yathā. // Dhp_65 //

caranti bālā dummedhā amitteneva attanā /

karontā pāpakaṃ kammaṃ yaṃ hoti kaṭukapphalaṃ. // Dhp_66 //

na taṃ kammaṃ kataṃ sādhu yaṃ katvā anutappati /

yassa assumukho rodaṃ vipākaṃ paṭisevati. // Dhp_67 //

tañ ca kammaṃ kataṃ sādhu yaṃ katvā nānutappati /

yassa patīto sumano vipākaṃ paṭisevati. // Dhp_68 //

(019) madhuvā maññatī bālo yāva pāpaṃ na paccati /

yadā ca paccatī pāpaṃ atha bālo dukkhaṃ nigacchati. // Dhp_69 //

māse māse kusaggena bālo bhuñjetha bhojanaṃ /

na so saṃkhatadhammānaṃ kalaṃ nāgghati soḷasiṃ. // Dhp_70 //

na hi pāpaṃ kataṃ kammaṃ sajju khīraṃ va mucchati /

ḍahantam bālam anveti bhasmācchanno va pāvako. // Dhp_71 //

(020) yāvad eva anatthāya ñattaṃ bālassa jāyati /

hanti bālassa sukkaṃsaṃ muddham assa vipātayaṃ. // Dhp_72 //

asataṃ bhāvanam iccheyya purekkhārañ ca bhikkhusu /

āvāsesu ca issariyaṃ pūjā parakulesu ca. // Dhp_73 //

"mam’ eva kata maññantu gihī pabbajitā ubho, /

mam’ evātivasā assu kiccākiccesu kismici", /

iti bālassa saṃkappo, icchā māno ca vaḍḍhati. // Dhp_74 //

aññā hi lābhūpanisā aññā nibbānagāminī, /

evam etaṃ abhiññāya bhikkhu Buddhassa sāvako /

sakkāraṃ nābhinandeyya vivekam anubrūhaye. // Dhp_75 //

(021) Bālavaggo pañcamo

(022) 6. Paṇḍitavagga

nidhīnaṃ va pavattāraṃ yaṃ passe vajjadassinaṃ /

niggayhavādiṃ medhāviṃ tādisaṃ paṇḍitaṃ bhaje, /

tādisaṃ bhajamānassa seyyo hoti na pāpiyo. // Dhp_76 //

ovadeyyānusāseyya asabbhā ca nivāraye, /

sataṃ hi so piyo hoti asataṃ hoti appiyo. // Dhp_77 //

na bhaje pāpake mitte na bhaje purisādhame, /

bhajetha mitte kalyāṇe bhajetha purisuttame. // Dhp_78 //

dhammapīti sukhaṃ seti vipasannena cetasā, /

ariyappavedite dhamme sadā ramati paṇḍito. // Dhp_79 //

udakaṃ hi nayanti nettikā usukārā namayanti tejanaṃ /

(023) dāruṃ namayanti tacchakā attānaṃ damayanti paṇḍitā. // Dhp_80 //

selo yathā ekaghano vātena na samīrati /

evaṃ nindāpasaṃsāsu na samiñjanti paṇḍitā. // Dhp_81 //

yathāpi rahado gambhīro vipasanno anāvilo /

evaṃ dhammāni sutvāna vippasīdanti paṇḍitā. // Dhp_82 //

sabbattha ve sappurisā vajanti, na kāmakāmā lapayanti santo, /

sukhena phuṭṭhā athavā dukhena na uccāvacaṃ paṇḍitā dassayanti. // Dhp_83 //

(024) na attahetu na parassa hetu na puttam icche na dhanaṃ na raṭṭhaṃ /

na iccheyya adhammena samiddhim attano sa sīlavā paññavā dhammiko siyā. // Dhp_84 //

appakā te manussesu ye janā pāragāmino, /

athāyaṃ itarā pajā tīram evānudhāvati. // Dhp_85 //

ye ca kho sammadakkhāte dhamme dhammānuvattino /

te janā pāram essanti, maccudheyyaṃ suduttaraṃ. // Dhp_86 //

kaṇhaṃ dhammaṃ vippahāya sukkaṃ bhāvetha paṇḍito, /

okā anokaṃ āgamma viveke yattha dūramaṃ. // Dhp_87 //

(025) tatrābhiratim iccheyya, hitvā kāme akiñcano /

pariyodapeyya attānaṃ cittaklesehi paṇḍito. // Dhp_88 //

yesaṃ sambodhi-aṅgesu sammā cittaṃ subhāvitaṃ /

ādānapaṭinissagge anupādāya ye ratā /

khīṇāsavā jutīmanto te loke parinibbutā.2 ḥ3 // Dhp_89 //

Paṇḍitavaggo chaṭṭho

(026) 7. Arahantavagga

gataddhino visokassa vippamuttassa sabbadhi /

sabbaganthappahīnassa pariḷāho na vijjati. // Dhp_90 //

uyyuñjanti satīmanto na nikete ramanti te /

haṃsā va pallalam hitvā okamokaṃ jahanti te. // Dhp_91 //

yesaṃ sannicayo n’ atthi ye pariññātabhojanā /

suññato animitto ca vimokho yesaṃ gocaro /

ākāse va sakuntānaṃ gati tesaṃ durannayā. // Dhp_92 //

yassāsavā parikkhīṇā āhāre ca anissito /

suññato animitto ca vimokho yassa gocaro /

ākāse va sakuntānaṃ padaṃ tassa durannayaṃ.4 ḥ1 // Dhp_93 //

(027) yass’ indriyāni samathaṃ gatāni assā yathā sārathinā sudantā /

pahīnamānassa anāsavassa devāpi tassa pihayanti tādino. // Dhp_94 //

paṭhavīsamo no virujjhati indakhīlūpamo tādi subbato /

rahado va apetakaddamo saṃsārā na bhavanti tādino. // Dhp_95 //

santaṃ tassa manaṃ hoti santā vācā ca kamma ca /

sammadaññāvimuttassa upasantassa tādino. // Dhp_96 //

assaddho akataññū ca sandhicchedo ca yo naro /

hatāvakāso vantāso sa ve uttamaporiso. // Dhp_97 //

(028) gāme vā yadi vāraññe ninne vā yadi vā thale /

yatth’ arahanto viharanti taṃ bhūmiṃ rāmaṇeyyakaṃ. // Dhp_98 //

ramaṇīyāni araññāni, yattha na ramatī jano /

vītarāgā ramissanti, na te kāmagavesino. // Dhp_99 //

Arahantavaggo sattamo

(029) 8. Sahassavagga

sahassam api ce vācā anatthapadasaṃhitā /

ekam atthapadaṃ seyyo yaṃ sutvā upasammati. // Dhp_100 //

sahassam api ce gāthā anatthapadasaṃhitā /

ekaṃ gāthāpadaṃ seyyo yaṃ sutvā upasammati. // Dhp_101 //

yo ca gāthāsataṃ bhāse anatthapadasaṃhitā /

ekaṃ dhammapadaṃ seyyo yaṃ sutvā upasammati. // Dhp_102 //

yo sahassaṃ sahassena saṅgāme mānuse jine /

ekañ ca jeyya-m-attānaṃ sa ve saṅgāmajuttamo. // Dhp_103 //

(030) attā have jitaṃ seyyo yā cāyaṃ itarā pajā, /

attadantassa posassa niccaṃ saññatacārino. // Dhp_104 //

n’ eva devo na gandhabbo na Māro saha Brahmunā /

jitaṃ apajitaṃ kayirā tathārūpassa jantuno. // Dhp_105 //

māse māse sahassena yo yajetha sataṃsamaṃ /

ekañ ca bhāvitattānaṃ muhuttam api pūjaye, /

sā yeva pūjanā seyyo yañ ce vassasataṃ hutaṃ. // Dhp_106 //

yo ca vassasataṃ jantu aggiṃ paricare vane /

ekañ ca bhāvitattānaṃ muhuttam api pūjaye, /

sā yeva pūjanā seyyo yañ ce vassasataṃ hutaṃ. // Dhp_107 //

(031) yaṃ kiñci yiṭṭhañ ca hutañ ca loke saṃvaccharaṃ yajetha puññapekho /

sabbam pi taṃ na catubhāgam eti, abhivādanā ujjugatesu seyyo. // Dhp_108 //

abhivādanasīlissa niccaṃ vaddhāpacāyino /

cattāro dhammā vaḍḍhanti: āyu vaṇṇo sukhaṃ balaṃ. // Dhp_109 //

yo ca vassasataṃ jīve dussīlo asamāhito /

ekāhaṃ jīvitaṃ seyyo sīlavantassa jhāyino. // Dhp_110 //

yo ca vassasataṃ jīve duppañño asamāhito /

ekāhaṃ jīvitaṃ seyyo paññāvantassa jhāyino. // Dhp_111 //

(032) yo ca vassasataṃ jīve kusīto hīnavīriyo /

ekāhaṃ jīvitaṃ seyyo viriyam ārabhato daḷhaṃ. // Dhp_112 //

yo ca vassasataṃ jīve apassaṃ udayavyayaṃ /

ekāhaṃ jīvitaṃ seyyo passato udayavyayaṃ. // Dhp_113 //

yo ca vassasataṃ jīve apassaṃ amataṃ padaṃ /

ekāhaṃ jīvitaṃ seyyo passato amataṃ padaṃ. // Dhp_114 //

yo ca vassasataṃ jīve apassaṃ dhammam uttamaṃ /

ekāhaṃ jīvitaṃ seyyo passato dhammam uttamam. // Dhp_115 //

Sahassavaggo aṭṭhamo

(033) 9. Pāpavagga

abhittharetha kalyāṇe pāpā cittaṃ nivāraye, /

dandhaṃ hi karoto puññaṃ pāpasmiṃ ramatī mano. // Dhp_116 //

pāpañ ce puriso kayirā na taṃ kayirā punappunaṃ, /

na tamhi chandaṃ kayirātha, dukkho pāpassa uccayo. // Dhp_117 //

puññañ ce puriso kayirā kayirāth’ enaṃ punappunaṃ, /

tamhi chandaṃ kayirātha, sukho puññassa uccayo. // Dhp_118 //

pāpo pi passatī bhadraṃ yāva pāpaṃ na paccati, /

yadā ca paccatī pāpaṃ atha pāpo pāpāni passati. // Dhp_119 //

(034) bhadro pi passatī pāpaṃ yāva bhadraṃ na paccati, /

yadā ca paccatī bhadraṃ atha bhadro bhadrāni passati. // Dhp_120 //

māppamaññetha pāpassa "na man taṃ āgamissati", /

udabindunipātena udakumbho pi pūrati, /

bālo pūrati pāpassa thokathokam pi ācinaṃ. // Dhp_121 //

māppamaññetha puññassa "na man taṃ āgamissati", /

udabindunipātena udakumbho pi pūrati, /

dhīro pūrati puññassa thokathokam pi ācinaṃ. // Dhp_122 //

(035) vāṇijo va bhayaṃ maggaṃ appasattho mahaddhano /

visaṃ jīvitukāmo va pāpāni parivajjaye. // Dhp_123 //

pāṇimhi ce vaṇo nāssa hareyya pāṇinā visaṃ, /

nābbaṇaṃ visam anveti, n’ atthi pāpaṃ akubbato. // Dhp_124 //

yo appaduṭṭhassa narassa dussati suddhassa posassa anaṅgaṇassa /

tam eva bālaṃ pacceti pāpaṃ sukhumo rajo paṭivātaṃ va khitto. // Dhp_125 //

gabbham eke upapajjanti nirayaṃ pāpakammino, /

saggaṃ sugatino yanti parinibbanti anāsavā. // Dhp_126 //

(036) na antalikkhe na samuddamajjhe na pabbatānaṃ vivaraṃ pavissa /

na vijjatī so jagatippadeso yatthaṭṭhito muñceyya pāpakammā. // Dhp_127 //

na antalikkhe na samuddamajjhe na pabbatānaṃ vivaraṃ pavissa /

na vijjatī so jagatippadeso yatthaṭṭhitaṃ na-ppasahetha maccu. // Dhp_128 //

Pāpavaggo navamo

(037) 10. Daṇḍavagga

sabbe tasanti daṇḍassa sabbe bhāyanti maccuno, /

attānaṃ upamaṃ katvā na haneyya na ghātaye. // Dhp_129 //

sabbe tasanti daṇḍassa sabbesaṃ jīvitaṃ piyaṃ, /

attānaṃ upamaṃ katvā na haneyya na ghātaye. // Dhp_130 //

sukhakāmāni bhūtāni yo daṇḍena vihiṃsati /

attano sukham esāno pecca so na labhate sukhaṃ. // Dhp_131 //

sukhakāmāni bhūtāni yo daṇḍena na hiṃsati /

attano sukham esāno pecca so labhate sukhaṃ. // Dhp_132 //

(038) mā voca pharusaṃ kañci vuttā paṭivadeyyu taṃ, /

dukkhā hi sārambhakathā paṭidaṇḍā phuseyyu taṃ. // Dhp_133 //

sace neresi attānaṃ kaṃso upahato yathā /

esa patto si nibbānaṃ sārambho te na vijjati. // Dhp_134 //

yathā daṇḍena gopālo gāvo pāceti gocaraṃ /

evaṃ jarā ca maccu ca āyuṃ pācenti pāṇinaṃ. // Dhp_135 //

atha pāpāni kammāni karaṃ bālo na bujjhati, /

sehi kammehi dummedho aggidaḍḍho va tappati. // Dhp_136 //

yo daṇḍena adaṇḍesu appaduṭṭhesu dussati /

dasannam aññataraṃ ṭhānaṃ khippam eva nigacchati. // Dhp_137 //

(039) vedanaṃ pharusaṃ jāniṃ sarīrassa ca bhedanaṃ /

garukaṃ vāpi ābādhaṃ cittakkhepaṃ va pāpuṇe. // Dhp_138 //

rājato va upassaggaṃ abbhakkhānaṃ va dāruṇaṃ /

parikkhayaṃ va ñātinaṃ bhogānaṃ va pabhaṅguṇaṃ. // Dhp_139 //

athav’ assa agārāni aggī ḍahati pāvako, /

kāyassa bhedā duppañño nirayaṃ sopapajjati. // Dhp_140 //

na naggacariyā na jaṭā na paṃkā nānāsakā thaṇḍilasāyikā vā /

(040) rajo va jallaṃ ukkuṭikappadhānaṃ sodhenti maccaṃ avitiṇṇakaṃkhaṃ. // Dhp_141 //

alaṃkato ce pi samaṃ careyya santo danto niyato brahmacārī /

sabbesu bhūtesu nidhāya daṇḍaṃ so brāhmaṇo so samaṇo sa bhikkhu. // Dhp_142 //

hirīnisedho puriso koci lokasmi vijjati /

yo nindaṃ appabodhati asso bhadro kasām iva. // Dhp_143a //

asso yathā bhadro kasāniviṭṭho ātāpino saṃvegino bhavātha. // Dhp_143b //

(041) saddhāya sīlena ca viriyena ca samādhinā dhammavinicchayena ca /

sampannavijjācaraṇā patissatā pahassatha dukkham idaṃ anappakaṃ. // Dhp_144 //

udakaṃ hi nayanti nettikā usukārā namayanti tejanaṃ /

dāruṃ namayanti tacchakā attānaṃ damayanti subbatā. // Dhp_145 //

Daṇḍavaggo dasamo

(042) 11. Jarāvagga

ko nu hāso kim ānando niccaṃ pajjalite sati, /

andhakārena onaddhā padīpaṃ na gavessatha. // Dhp_146 //

passa cittakataṃ bimbaṃ arukāyaṃ samussitaṃ /

āturaṃ bahusaṃkappaṃ yassa n’ atthi dhuvaṃ ṭhiti. // Dhp_147 //

parijiṇṇaṃ idaṃ rūpaṃ roganiḍḍaṃ pabhaṅguṇaṃ, /

bhijjati pūtisandeho maraṇantaṃ hi jīvitaṃ. // Dhp_148 //

yān’ imāni apatthāni alāpūn’ eva sārade /

kāpotakāni aṭṭhīni tāni disvāna kā rati. // Dhp_149 //

(043) aṭṭhīnaṃ nagaraṃ kataṃ maṃsalohitalepanaṃ /

yattha jarā ca maccu ca māno makkho ca ohito. // Dhp_150 //

jīranti ve rājarathā sucittā atho sarīram pi jaraṃ upeti /

satañ ca dhammo na jaraṃ upeti santo have sabbhi pavedayanti. // Dhp_151 //

appassutāyaṃ puriso balivaddo va jīrati, /

maṃsāni tassa vaḍḍhanti paññā tassa na vaḍḍhati. // Dhp_152 //

anekajātisaṃsāraṃ sandhāvissaṃ anibbisaṃ /

gahakārakaṃ gavesanto, dukkhā jāti punappunaṃ. // Dhp_153 //

(044) gahakāraka diṭṭḥo si puna gehaṃ na kāhasi, /

sabbā ete phāsukā bhaggā gahakūṭaṃ visaṃkhitaṃ, /

visaṃkhāragataṃ cittaṃ taṇhānaṃ khayam ajjhagā. // Dhp_154 //

acaritvā brahmacariyaṃ aladdhā yobbane dhanaṃ /

jiṇṇakoñcā va jhāyanti khīṇamacche va pallale. // Dhp_155 //

acaritvā brahmacariyaṃ aladdhā yobbane dhanaṃ /

senti cāpātikhīṇā va purāṇāni anutthunaṃ. // Dhp_156 //

Jarāvaggo ekādasamo

(045) 12. Attavagga

attānañ ce piyaṃ jaññā rakkheyya naṃ surakkhitaṃ, /

tiṇṇaṃ aññataraṃ yāmaṃ paṭijaggeyya paṇḍito. // Dhp_157 //

attānam eva paṭhamaṃ patirūpe nivesaye, /

ath’ aññam anusāseyya, na kilisseyya paṇḍito. // Dhp_158 //

attānañ ce tathā kayirā yath’ aññam anusāsati /

sudanto vata dametha, attā hi kira duddamo. // Dhp_159 //

attā hi attano nātho, ko hi nātho paro siyā; /

attanā hi sudantena nāthaṃ labhati dullabhaṃ. // Dhp_160 //

attanā va kataṃ pāpaṃ attajaṃ attasambhavaṃ /

(046) abhimatthati dummedhaṃ vajiraṃ v’ amhamayaṃ maṇiṃ. // Dhp_161 //

yassa accantadussīlyaṃ māluvā sālam iv’ otataṃ /

karoti so tath’ attānaṃ yathā naṃ icchatī diso. // Dhp_162 //

sukarāni asādhūni attano ahitāni ca, /

yaṃ ve hitañ ca sādhuñ ca taṃ ve paramadukkaraṃ. // Dhp_163 //

yo sāsanaṃ arahataṃ ariyānaṃ dhammajīvinaṃ /

paṭikkosati dummedho diṭṭhiṃ nissāya pāpikaṃ /

phalāni kaṭṭhakasseva attaghaññāya phallati. // Dhp_164 //

(047) attanā va kataṃ pāpaṃ attanā saṃkilissati, /

attanā akataṃ pāpaṃ attanā va visujjhati, /

suddhī asuddhī paccattaṃ nāñño aññaṃ visodhaye. // Dhp_165 //

attadatthaṃ paratthena bahunā pi na hāpaye, /

attadattham abhiññāya sadatthapasuto siyā. // Dhp_166 //

Attavaggo dvādasamo

(048) 13. Lokavagga

hīnaṃ dhammaṃ na seveyya pamādena na saṃvase /

micchādiṭṭhiṃ na seveyya na siyā lokavaḍḍhano. // Dhp_167 //

uttiṭṭhe na-ppamajjeyya dhammaṃ sucaritaṃ care, /

dhammacārī sukhaṃ seti asmiṃ loke paramhi ca. // Dhp_168 //

dhammaṃ care sucaritaṃ na naṃ duccaritaṃ care, /

dhammacārī sukhaṃ seti asmiṃ loke paramhi ca. // Dhp_169 //

yathā bubbulakaṃ passe yathā passe marīcikaṃ /

evaṃ lokaṃ avekkhantaṃ maccurājā na passati. // Dhp_170 //

(049) etha passath’ imaṃ lokaṃ cittaṃ rājarathūpamaṃ /

yattha bālā visīdanti, n’ atthi saṅgo vijānataṃ. // Dhp_171 //

yo ca pubbe pamajjitvā pacchā so na-ppamajjati /

so 'maṃ lokaṃ pabhāseti abbhā mutto va candimā. // Dhp_172 //

yassa pāpaṃ kataṃ kammaṃ kusalena pithīyati /

so 'maṃ lokaṃ pabhāseti abbhā mutto va candimā. // Dhp_173 //

andhabhūto ayaṃ loko tanuk’ ettha vipassati, /

sakunto jālamutto va appo saggāya gacchati. // Dhp_174 //

haṃsādiccapathe yanti ākāse yanti iddhiyā /

nīyanti dhīrā lokamhā jetvā Māraṃ savāhanaṃ. // Dhp_175 //

(050) ekaṃ dhammaṃ atītassa musāvādissa jantuno /

vitiṇṇaparalokassa n’ atthi pāpaṃ akāriyaṃ. // Dhp_176 //

na ve kadariyā devalokaṃ vajanti bālā have na-ppasaṃsanti dānaṃ, /

dhīro ca dānaṃ anumodamāno ten’ eva so hoti sukhī parattha. // Dhp_177 //

pathavyā ekarajjena saggassa gamanena vā /

sabbalokādhipaccena sotāpattiphalaṃ varaṃ. // Dhp_178 //

Lokavaggo terasamo

(051) 14. Buddhavagga

yassa jitaṃ nāvajīyati jitaṃ assa no yāti koci loke, /

tam buddham anantagocaraṃ apadaṃ kena padena nessatha. // Dhp_179 //

yassa jālinī visattikā taṇhā n’ atthi kuhiñci netave /

tam buddham anantagocaraṃ apadaṃ kena padena nessatha. // Dhp_180 //

ye jhānapasutā dhīrā nekkhammūpasame ratā /

devāpi tesaṃ pihayanti sambuddhānaṃ satīmataṃ. // Dhp_181 //

kiccho manussapaṭilābho kicchaṃ maccāna jīvitaṃ, /

(052) kicchaṃ saddhammasavanaṃ kiccho Buddhānam uppādo. // Dhp_182 //

sabbapāpassa akaraṇaṃ kusalassa upasampadā /

sacittapariyodapanaṃ etaṃ Buddhāna sāsanaṃ. // Dhp_183 //

khantī paramaṃ tapo titikkhā, nibbānaṃ paramaṃ vadanti Buddhā, /

na hi pabbajito parūpaghātī samaṇo hoti paraṃ viheṭhayanto. // Dhp_184 //

anupavādo anupaghāto pātimokkhe ca saṃvaro /

mattaññutā ca bhattasmiṃ pantañ ca sayanāsanaṃ /

adhicitte ca āyogo etaṃ Buddhāna sāsanaṃ. // Dhp_185 //

(053) na kahāpaṇavassena titti kāmesu vijjati, /

"appassādā dukhā kāmā" iti viññāya paṇḍito, // Dhp_186 //

api dibbesu kāmesu ratiṃ so nādhigacchati, /

taṇhakkhayarato hoti sammāsambuddhasāvako. // Dhp_187 //

bahuṃ ve saraṇaṃ yanti pabbatāni vanāni ca /

ārāmarukkhacetyāni manussā bhayatajjitā, // Dhp_188 //

n’ etaṃ kho saraṇaṃ khemaṃ, n’ etaṃ saraṇam uttamaṃ, /

n’ etaṃ saraṇaṃ āgamma, sabbadukkhā pamuccati. // Dhp_189 //

(054) yo ca Buddhañ ca Dhammañ ca Saṃghañ ca saraṇaṃ gato /

cattāri ariyasaccāni sammapaññāya passati: // Dhp_190 //

dukkhaṃ dukkhasamuppādaṃ dukkhassa ca atikkamaṃ /

ariyañ c’ aṭṭhaṅgikaṃ maggaṃ dukkhūpasamagāminaṃ. // Dhp_191 //

etaṃ kho saraṇaṃ khemaṃ etaṃ saraṇam uttamaṃ /

etaṃ saraṇaṃ āgamma sabbadukkhā pamuccati. // Dhp_192 //

(055) dullabho purisājañño na so sabbattha jāyati, /

yattha so jāyatī dhīro taṃ kulaṃ sukham edhati. // Dhp_193 //

sukho Buddhānaṃ uppādo sukhā saddhammadesanā /

sukhā saṃghassa sāmaggī samaggānaṃ tapo sukho. // Dhp_194 //

pūjārahe pūjayato Buddhe yadi va sāvake /

papañcasamatikkante tiṇṇasokapariddave, // Dhp_195 //

te tādise pūjayato nibbute akutobhaye /

na sakkā puññaṃ saṃkhātuṃ im’ ettam api kenaci. // Dhp_196 //

Buddhavaggo cuddasamo

Paṭhamakabhāṇavāraṃ

(056) 15. Sukhavagga

susukhaṃ vata jīvāma verinesu averino, /

verinesu manussesu viharāma averino. // Dhp_197 //

susukhaṃ vata jīvāma āturesu anāturā, /

āturesu manussesu viharāma anāturā. // Dhp_198 //

susukhaṃ vata jīvāma ussukesu anussukā, /

ussukesu manussesu viharāma anussukā. // Dhp_199 //

susukhaṃ vata jīvāma yesan no n’ atthi kiñcanaṃ, /

pītibhakkhā bhavissāma devā ābhassarā yathā. // Dhp_200 //

(057) jayaṃ veraṃ pasavati dukkhaṃ seti parājito, /

upasanto sukhaṃ seti hitvā jayaparājayaṃ. // Dhp_201 //

n’ atthi rāgasamo aggi, n’ atthi dosasamo kali, /

n’ atthi khandhādisā dukkhā, n’ atthi santiparaṃ sukhaṃ. // Dhp_202 //

jighacchāparamā rogā, saṃkhārā paramā dukhā, /

etaṃ ñatvā yathābhūtaṃ nibbānaṃ paramaṃ sukhaṃ. // Dhp_203 //

ārogyaparamā lābhā, santuṭṭhiparamaṃ dhanaṃ, /

vissāsaparamā ñātī, nibbānaṃ paramaṃ sukhaṃ. // Dhp_204 //

(058) pavivekarasaṃ pītvā rasaṃ upasamassa ca /

niddaro hoti nippāpo dhammapītirasaṃ pivaṃ. // Dhp_205 //

sādhu dassanam ariyānaṃ sannivāso sadā sukho, /

adassanena bālānaṃ niccam eva sukhī siyā. // Dhp_206 //

bālasaṅgatacārī hi dīgham addhāna socati, /

dukkho bālehi saṃvāso amitteneva sabbadā, /

dhīro ca sukhasaṃvāso ñātīnaṃ va samāgamo. // Dhp_207 //

dhīrañ ca paññañ ca bahussutañ ca dhoreyyasīlaṃ vatavantam āriyaṃ /

taṃ tādisaṃ sappurisaṃ sumedhaṃ bhajetha nakkhattapathaṃ va candimā. // Dhp_208 //

(059) Sukhavaggo pannarasamo

(060) 16. Piyavagga

ayoge yuñjaṃ attānaṃ yogasmiñ ca ayojayaṃ /

atthaṃ hitvā piyaggāhī pihet’ attānuyoginaṃ. // Dhp_209 //

mā piyehi samāgañchi appiyehi kudācanaṃ, /

piyānaṃ adassanaṃ dukkhaṃ appiyānañ ca dassanaṃ. // Dhp_210 //

tasmā piyaṃ na kayirātha piyāpāyo hi pāpako, /

ganthā tesaṃ na vijjanti yesaṃ n’ atthi piyāppiyam. // Dhp_211 //

piyato jāyatī soko piyato jāyatī bhayaṃ, /

piyato vippamuttassa n’ atthi soko kuto bhayaṃ. // Dhp_212 //

(061) pemato jāyatī soko pemato jāyatī bhayaṃ, /

pemato vippamuttassa n’ atthi soko kuto bhayaṃ. // Dhp_213 //

ratiyā jāyatī soko ratiyā jāyatī bhayaṃ, /

ratiyā vippamuttassa n’ atthi soko kuto bhayaṃ. // Dhp_214 //

kāmato jāyatī soko kāmato jāyatī bhayaṃ, /

kāmato vippamuttassa n’ atthi soko kuto bhayaṃ. // Dhp_215 //

taṇhāya jāyatī soko taṇhāya jāyatī bhayaṃ, /

taṇhāya vippamuttassa n’ atthi soko kuto bhayaṃ. // Dhp_216 //

(062) sīladassanasampannaṃ dhammaṭṭhaṃ saccavādinaṃ /

attano kamma kubbānaṃ taṃ jano kurute piyaṃ. // Dhp_217 //

chandajāto anakkhāte manasā ca phuṭo siyā /

kāmesu ca appaṭibaddhacitto uddhaṃsoto ti vuccati. // Dhp_218 //

cirappavāsiṃ purisaṃ dūrato sotthim āgataṃ /

ñātimittā suhajjā ca abhinandanti āgataṃ. // Dhp_219 //

tath’ eva katapuññam pi asmā lokā paraṃ gataṃ /

puññāni paṭigaṇhanti piyaṃ ñātīva āgataṃ. // Dhp_220 //

Piyavaggo soḷasamo

(063) 17. Kodhavagga

kodhaṃ jahe vippajaheyya mānaṃ saññojanaṃ sabbam atikkameyya /

taṃ nāmarūpasmim asajjamānaṃ akiñcanaṃ nānupatanti dukkhā. // Dhp_221 //

yo ve uppatitaṃ kodhaṃ rathaṃ bhantaṃ va dhāraye /

tam ahaṃ sārathiṃ brūmi, rasmiggāho itaro jano. // Dhp_222 //

akkodhena jine kodhaṃ asādhuṃ sādhunā jine, /

jine kadariyaṃ dānena saccenālikavādinaṃ. // Dhp_223 //

saccam bhaṇe na kujjheyya dajjā appasmi yācito /

etehi tīhi ṭhānehi gacche devāna santike. // Dhp_224 //

(064) ahiṃsakā ye munayo niccaṃ kāyena saṃvutā /

te yanti accutaṃ ṭhānaṃ yattha gantvā na socare. // Dhp_225 //

sadā jāgaramānānaṃ ahorattānusikkhinaṃ /

nibbānaṃ adhimuttānaṃ atthaṃ gacchanti āsavā. // Dhp_226 //

porāṇam etaṃ Atula n’ etaṃ ajjatanām iva: /

nindanti tuṇhiṃ āsīnaṃ nindanti bahubhāṇinaṃ /

mitabhāṇinam pi nindanti, n’ atthi loke anindito. // Dhp_227 //

(065) na cāhu na ca bhavissati na c’ etarahi vijjati /

ekantaṃ nindito poso ekantaṃ vā pasaṃsito. // Dhp_228 //

yañ ce viññū pasaṃsanti anuvicca suve suve /

acchiddavuttiṃ medhāviṃ paññāsīlasamāhitaṃ. // Dhp_229 //

nekkhaṃ jambonadasseva ko taṃ ninditum arahati, /

devā pi naṃ pasaṃsanti, Brahmunā pi pasaṃsito. // Dhp_230 //

kāyappakopaṃ rakkheyya kāyena saṃvuto siyā, /

kāyaduccaritaṃ hitvā kāyena sucaritaṃ care. // Dhp_231 //

vacīpakopaṃ rakkheyya vācāya saṃvuto siyā, /

vacīduccaritaṃ hitvā vācāya sucaritaṃ care. // Dhp_232 //

(066) manopakopaṃ rakkheyya manasā saṃvuto siyā, /

manoduccaritaṃ hitvā manasā sucaritaṃ care. // Dhp_233 //

kāyena saṃvutā dhīrā atho vācāya saṃvutā /

manasā saṃvutā dhīrā te ve suparisaṃvutā. // Dhp_234 //

Kodhavaggo sattarasamo

(067) 18. Malavagga

paṇḍupalāso va dāni si Yamapurisā pi ca taṃ upaṭṭhitā, /

uyyogamukhe ca tiṭṭhasi pātheyyam pi ca te na vijjati. // Dhp_235 //

so karohi dīpam attano khippaṃ vāyama paṇḍito bhava, /

niddhantamalo anaṅgaṇo dibbaṃ ariyabhūmim ehisi. // Dhp_236 //

upanītavayo va dāni si sampayāto si Yamassa santike, /

vāso pi ca te n’ atthi antarā pātheyyam pi ca te na vijjati. // Dhp_237 //

so karohi dīpam attano khippaṃ vāyama paṇḍito bhava, /

(068) niddhantamalo anaṅgaṇo na punaṃ jātijaraṃ upehisi. // Dhp_238 //

anupubbena medhāvī thokathokaṃ khaṇe khaṇe /

kammāro rajatasseva niddhame malam attano. // Dhp_239 //

ayasā va malaṃ samuṭṭhitaṃ taduṭṭhāya tam eva khādati /

evaṃ atidhonacārinaṃ sakakammāni nayanti duggatiṃ. // Dhp_240 //

asajjhāyamalā mantā, anuṭṭhānamalā gharā, /

malaṃ vaṇṇassa kosajjaṃ, pamādo rakkhato malaṃ. // Dhp_241 //

(069) mal’ itthiyā duccaritaṃ, maccheraṃ dadato malaṃ, /

malā ve pāpakā dhammā asmiṃ loke paramhi ca. // Dhp_242 //

tato malā malataraṃ avijjā paramaṃ malaṃ, /

etaṃ malaṃ pahatvāna nimmalā hotha bhikkhavo. // Dhp_243 //

sujīvaṃ ahirīkena kākasūrena dhaṃsinā /

pakkhandinā pagabbhena saṃkiliṭṭhena jīvitaṃ. // Dhp_244 //

hirīmatā ca dujjīvaṃ niccaṃ sucigavesinā /

alīnen’ appagabbhena suddhājīvena passatā. // Dhp_245 //

yo pāṇaṃ atimāpeti musāvādañ ca bhāsati /

loke adinnaṃ ādiyati paradārañ ca gacchati, // Dhp_246 //

(070) surāmerayapānañ ca yo naro anuyuñjati /

idh’ eva-m-eso lokasmiṃ mūlaṃ khanati attano. // Dhp_247 //

evaṃ bho purisa jānāhi: pāpadhammā asaññatā, /

mā taṃ lobho adhammo ca ciraṃ dukkhāya randhayuṃ. // Dhp_248 //

dadanti ve yathāsaddhaṃ yathāpasādanaṃ jano, /

tattha yo maṅku bhavati paresaṃ pānabhojane /

na so divā vā rattiṃ vā samādhiṃ adhigacchati. // Dhp_249 //

yassa c’ etaṃ samucchinnaṃ mūlaghaccaṃ samūhataṃ /

sa ve divā vā rattiṃ vā samādhiṃ adhigacchati. // Dhp_250 //

(071) n’ atthi rāgasamo aggi n’ atthi dosasamo gaho /

n’ atthi mohasamaṃ jālaṃ n’ atthi taṇhāsamā nadī. // Dhp_251 //

sudassaṃ vajjam aññesaṃ attano pana duddasaṃ, /

paresaṃ hi so vajjāni opunāti yathā bhusaṃ, /

attano pana chādeti kaliṃ va kitavā saṭho. // Dhp_252 //

paravajjānupassissa niccaṃ ujjhānasaññino /

āsavā tassa vaḍḍhanti ārā so āsavakkhayā. // Dhp_253 //

ākāse ca padaṃ n’ atthi samaṇo n’ atthi bāhiro, /

papañcābhiratā pajā nippapañcā tathāgatā. // Dhp_254 //

ākāse ca padaṃ n’ atthi samaṇo n’ atthi bāhiro /

(072) saṃkhārā sassatā n’ atthi n’ atthi buddhānam iñjitaṃ. // Dhp_255 //

Malavaggo aṭṭhārasamo

(073) 19. Dhammaṭṭhavagga

na tena hoti dhammaṭṭho yen’ atthaṃ sahasā naye, /

yo ca atthaṃ anatthañ ca ubho niccheyya paṇḍito. // Dhp_256 //

asāhasena dhammena samena nayatī pare /

dhammassa gutto medhāvī dhammaṭṭho ti pavuccati. // Dhp_257 //

na tena paṇḍito hoti yāvatā bahu bhāsati, /

khemī averī abhayo paṇḍito ti pavuccati. // Dhp_258 //

na tāvatā dhammadharo yāvatā bahu bhāsati, /

yo ca appam pi sutvāna dhammaṃ kāyena passati /

sa ve dhammadharo hoti yo dhammaṃ na-ppamajjati. // Dhp_259 //

na tena thero hoti yen’ assa phalitaṃ siro, /

paripakko vayo tassa moghajiṇṇo ti vuccati. // Dhp_260 //

yamhi saccañ ca dhammo ca ahiṃsā saññamo damo /

sa ve vantamalo dhīro thero ti pavuccati. // Dhp_261 //

(074) na vākkaraṇamattena vaṇṇapokkharatāya vā /

sādhurūpo naro hoti issukī maccharī saṭho, // Dhp_262 //

yassa c’ etaṃ samucchinnaṃ mūlaghaccaṃ samūhataṃ /

sa vantadoso medhāvī sādhurūpo ti vuccati. // Dhp_263 //

na muṇḍakena samaṇo abbato alikaṃ bhaṇaṃ /

icchālobhasamāpanno samaṇo kiṃ bhavissati, // Dhp_264 //

yo ca sameti pāpāni aṇuṃthūlāni sabbaso /

samitattā hi pāpānaṃ samaṇo ti pavuccati. // Dhp_265 //

(075) na tena bhikkhu hoti yāvatā bhikkhate pare, /

vissaṃ dhammaṃ samādāya bhikkhu hoti na tāvatā, // Dhp_266 //

yo 'dha puññañ ca pāpañ ca bāhetvā brahmacariyavā /

saṃkhāya loke carati sa ve bhikkhū ti vuccati. // Dhp_267 //

na monena munī hoti mūḷharūpo aviddasu, /

yo ca tulaṃ va paggayha varam ādāya paṇḍito3 // Dhp_268 //

pāpāni parivajjeti sa munī tena so muni, /

yo munāti ubho loke munī tena pavuccati. // Dhp_269 //

na tena ariyo hoti yena pāṇāni hiṃsati, /

ahiṃsā sabbapāṇānaṃ ariyo ti pavuccati. // Dhp_270 //

(076) na sīlabbatamattena bāhusaccena vā puna /

atha vā samādhilābhena viviccasayanena vā1 // Dhp_271 //

phusāmi nekkhammasukhaṃ aputhujjanasevitaṃ; /

bhikkhu vissāsa māpādi appatto āsavakkhayaṃ. // Dhp_272 //

Dhammaṭṭhavaggo ekūnavīsatimo3

(077) 20. Maggavagga

maggān’ aṭṭhaṅgiko seṭṭho saccānaṃ caturo padā, /

virāgo seṭṭho dhammānaṃ dipadānañ ca cakkhumā. // Dhp_273 //

es’ eva maggo n’ atth’ añño dassanassa visuddhiyā, /

etaṃ hi tumhe paṭipajjatha, Mārass’ etaṃ pamohanaṃ. // Dhp_274 //

etaṃ hi tumhe paṭipannā dukkhass’ antaṃ karissatha, /

akkhāto ve mayā maggo aññāya sallasanthanaṃ. // Dhp_275 //

tumhehi kiccaṃ ātappaṃ, akkhātāro tathāgatā, /

paṭipannā pamokkhanti jhāyino Mārabandhanā. // Dhp_276 //

(078) "sabbe saṃkhārā aniccā" ti yadā paññāya passati /

atha nibbindatī dukkhe, esa maggo visuddhiyā. // Dhp_277 //

"sabbe saṃkhārā dukkhā" ti yadā paññāya passati /

atha nibbindatī dukkhe, esa maggo visuddhiyā. // Dhp_278 //

"sabbe dhammā anattā" ti yadā paññāya passati /

atha nibbindatī dukkhe, esa maggo visuddhiyā. // Dhp_279 //

uṭṭhānakālamhi anuṭṭhahāno yuvā balī ālasiyaṃ upeto /

saṃsannasaṃkappamano kusīto paññāya maggaṃ alaso na vindati. // Dhp_280 //

(079) vācānurakkhī manasā susaṃvuto kāyena ca akusalaṃ na kayirā /

ete tayo kammapathe visodhaye, ārādhaye maggam isippaveditaṃ. // Dhp_281 //

yogā ve jāyati bhūrī ayogā bhūrisaṃkhayo /

etaṃ dvedhāpathaṃ ñatvā bhavāya vibhavāya ca /

tath’ attānaṃ niveseyya yathā bhūrī pavaḍḍhati. // Dhp_282 //

vanaṃ chindatha, mā rukkhaṃ, vanato jāyatī bhayaṃ, /

chetvā vanaṃ vanathañ ca nibbanā hotha bhikkhavo. // Dhp_283 //

(080) yāvaṃ hi vanatho na chijjati aṇumatto pi narassa nārisu /

paṭibaddhamano va tāva so vaccho khīrapako va mātari. // Dhp_284 //

ucchinda sineham attano kumudaṃ sāradikaṃ va pāṇinā, /

santimaggam eva brūhaya nibbānaṃ sugatena desitaṃ. // Dhp_285 //

idha vassaṃ vasissāmi idha hemantagimhisu /

iti bālo vicinteti antarāyaṃ na bujjhati. // Dhp_286 //

(081) taṃ puttapasusammattaṃ byāsattamanasaṃ naraṃ /

suttaṃ gāmaṃ mahogho va maccu ādāya gacchati. // Dhp_287 //

na santi puttā tāṇāya na pitā na pi bandhavā /

antakenādhipannassa n’ atthi ñātīsu tāṇatā. // Dhp_288 //

etam atthavasaṃ ñatvā paṇḍito sīlasaṃvuto /

nibbānagamanaṃ maggaṃ khippam eva visodhaye. // Dhp_289 //

Maggavaggo vīsatimo

(082) 21. Pakiṇṇakavagga

mattāsukhapariccāgā passe ce vipulaṃ sukhaṃ /

caje mattāsukhaṃ dhīro sampassaṃ vipulaṃ sukhaṃ. // Dhp_290 //

paradukkhūpadhānena yo attano sukham icchati /

verasaṃsaggasaṃsaṭṭho verā so na pamuccati. // Dhp_291 //

yaṃ hi kiccaṃ apaviddhaṃ akiccaṃ pana kayirati /

unnaḷānaṃ pamattānaṃ tesaṃ vaḍḍhanti āsavā. // Dhp_292 //

yesañ ca susamāraddhā niccaṃ kāyagatā sati /

akiccan te na sevanti kicce sātaccakārino, /

satānaṃ sampajānānaṃ atthaṃ gacchanti āsavā. // Dhp_293 //

(083) mātaraṃ pitaraṃ hantvā rājāno dve ca khattiye /

raṭṭhaṃ sānucaraṃ hantvā anīgho yāti brāhmaṇo. // Dhp_294 //

mātaraṃ pitaraṃ hantvā rājāno dve ca sotthiye /

veyyagghapañcamaṃ hantvā anīgho yāti brāhmaṇo. // Dhp_295 //