You are here: BP HOME > TLB > search
Thesaurus Literaturae Buddhicae
DiacriticaDiacritica-helpSearch-help
ā ī ū
ñ
ś ź
š č ǰ γ    
Note on the transliteration:
The transliteration system of the BP/TLB is based on the Unicode/UTF-8 system. However, there may be difficulties with some of the letters – particularly on PC/Windows-based systems, but not so much on the Mac. We have chosen the most accepted older and traditional systems of transliteration against, e.g, Wylie for Tibetan, since with Unicode it is possible, in Sanskrit and Tibetan, etc., to represent one sound with one letter in almost all the cases (excepting Sanskrit and Tibetan aspirated letters, and Tibetan tsa, tsha, dza). We thus do not use the Wylie system which widely employs two letters for one sound (ng, ny, sh, zh etc.).
 
Important:
We ask you in particular to note the use of the ’ apostrophe and not the ' representing the avagrāha in Sanskrit, and most important the ’a-chuṅ in Tibetan. On the Mac the ’ is Alt-M.
 
If you cannot find the letters on your key-board, you may click on the link "Diacritica" to access it for your search.
Choose specific texts..
Search-results for text: shes bzhin
There were hits in 21 records with the criterion 'shes bzhin'
Nāgārjuna: Mūlamadhyamakakārikā
Go to record
de bzhin du ni khyod nyid kyi | | spang dang mngon du bya ba dang | |
bsgom dang ’bras bu bzhi dag kyang | | yongs shes bzhin du mi rung ngo | |
Mmk Tib: Tg, tsa 15b4
PP: Ratnaguṇasaṃcayagāthā
Go to record
gal te mi shes bzhin du gzugs su ’du shes shing || tshor ba sems pa rnam shes phung por spyod byed cing ||
phung ’di stong zhes rtog na’ang byang chub sems (2b1) dpa’ ni || mtshan ma la spyod skye med gnas la dad ma yin ||
Rgs Kj, sher rab sna tshogs, ka 2a6-2b1
Go to record
byang chub sems dpa’ gal te rab tu mi shes bzhin || gzugs dang ’du shes tshor dang sems pa rnam par shes ||
mi rtag yongs su ston pa bcos la spyod pa ste || mkhas pa nam yang chos rnams ’jig par (5) mi byed do ||
Rgs Kj, sher rab sna tshogs, ka 5a4-5
Go to record
zang zing med par ’gro la chos ni rjes su ston || chos la gcig tu dga’ zhing rtag tu tshig ’jam ldan ||
’gro ’chag (6) nyal dang ’dug par shes bzhin rab tu ldan || gnya’ shing gang tsam lta zhing ’gro la sems ’khrul med ||
Rgs Kj, sher rab sna tshogs, ka 10a5-6
PP: Aṣṭasāhasrikā Prajñāpāramitā
Go to record
rab ’byor de ltar shes rab kyi pha rol tu phyin pa ’di yi ger ’dri ba dang kun chub par byed pa dang slob (7) par byed pa la bdud sdig can gyi bdud kyi las gzhan dang gzhan dag mang du ’byung bar ’gyur te | de dag byang chub sems dpa’ sems dpa’ chen pos rtogs par bya’o rtogs nas yongs su spang bar bya’o bsten par mi bya’o gzhan du na brtson ’grus brtsams shing dran pa dang (138a1) shes bzhin dang yang ldan par bya’o ||
Aṣṭa Tib: Kg, brgyad stong, ka 137b6-138a1
RK: Bodhisatvapiṭaka
Go to record
shā ri’i bu gzhan yang byang chub sems dpa’ dga’ ba’i ’dod chags dang bral bas btang snyoms la gnas shing dran pa dang shes bzhin can yin te || bde ba lus kyis myong ba || ’phags pa rnams kyis gang de dran pa dang ldan pa || bde ba la gnas pa || btang snyoms pa’o || zhes brjod pa ste || dga’ ba med pa’i bsam gtan gsum pa rdzogs par byas te gnas so ||
Bspṭ Tib Kg dkon brtsegs kha 144a2-3
RK: Kāśyapaparivarta
Go to record
lus dang | tshor ba dang | sems dang | chos la gnas pa rnams la dran pa nye bar gzhag pa bzhi ste | de la lus la lus kyi rjes su lta ba can du gnas kyang lus kyi rjes su lta bas bdag tu lta bar mi ltung ba dang | tshor ba rnams la tshor ba’i rjes su lta ba can du gnas kyang tshor ba’i rjes su lta bas bdag tu lta bar mi ltung ba dang | sems la sems kyi rjes su lta ba can du gnas kyang sems kyi rjes su lta bas bdag tu lta bar mi ltung ba dang | chos la chos kyi rjes su lta ba can du gnas kyang chos kyi rjes su lta bas bdag tu lta bar mi ltung bas gso ba dang | yang dag par spong ba bzhis ni mi dge ba’i chos thams cad spong ba dang | dge ba’i chos thams cad yongs su rdzogs par ’gyur ba dang | rdzu ’phrul gyi rkang pa bzhis ni lus dang sems la ril por ’dzin pa ’dor bar ’gyur ba dang | dbang po lnga dang | stobs lngas ni ma dad pa dang | le lo dang | brjed ngas pa dang | rnam par g.yeng ba dang | shes bzhin med pa rnams gso ba dang | byang chub kyi yan lag bdun gyis ni chos la shin tu rmongs shing mi shes pa gso ba dang | ’phags pa’i lam yan lag brgyad pas ni ’chal pa’i shes rab dang | phas kyi rgol ba thams cad dang | lam ngan par zhugs pa rnams gso ba ste | ’od srung ’di ni yang dag pa’i gso ba zhes bya’o || ’od srung byang chub sems dpa’ gso ba ’di la bslab par brtson par bya’o ||
Kpv Kg cha 138a4-b2
Go to record
’od srung de la cho ga srung zhing tshul ’chos pa’i dge sbyong gang zhe na | ’od srung ’di la dge sbyong kha cig cho ga dang | spyod yul dang | spyod pa phun sum tshogs shing spyod lam bzhir shes bzhin du spyod la || zas dang skom ngan pa za ’thung | ’phags pa’i rigs bzhi po dag gis chog par ’dzin || bas mtha’i gnas mal la mngon par dga’ | khyim pa dang rab tu byung ba rnams dang mi ’dre la tshig nyung zhing smra ba nyung mod kyi de’i spyod lam de dag kyang tshul ’chos pa dang | kha gsag gis yongs su brtags pa yin te | sems yongs su dag par bya ba’i phyir ma yin || dul bar bya ba’i phyir ma yin || nye bar zhi bar bya ba’i phyir ma yin gyi || dmigs par lta ba yin te | ngar ’dzin pa dang nga yis ’dzin pa la gnas shing stong pa nyid kyis mi dmigs pa’i chos rnams la g.yang sar ’du shes pa yin | stong pa nyid smra ba’i dge slong rnams la yang dgrar ’du shes pa yin te | ’od srung de ni cho ga srung zhing tshul ’chos pa’i dge sbyong zhes bya’o ||
Kpv Kg cha 143a4-7
Akṣayamatinirdeśa
Go to record
dmu rgod rnam pa bzhi po yang dag pa’i sgrub pa la ’dug tu mi btub pas gnas la dmu rgod dang, yang dag pa’i lam du ’jug tu mi btub pas ’jug pa la dmu rgod pa dang spyod pa nyams bzhin du dad pas byin pa chud gson par byed pas spyod pa dmu rgod dang byang chub sems dpa’ cang shes rnams kyi nang na lta ba dang spyod pa la sogs pa mi mthun par ’grogs pa dmu rgod dang rta dmu rgod dang ’dra ba’i skyon de dag spangs te dmu rgod ma yin pas na, cang shes pa’i lhag pa’i bsam pa zhes bya ste, rta cang shes bzhin no. ājāneya is also thought of as derived from ā-jnyā-, which gives it the meaning "docile". Cf. Edg. s.v. ājanya, etc.
Akṣ Tib ṭīkā: 55b1-3
Go to record
dran pa dang shes bzhin rab tu nye bar gnas pas, rnam pa mchog gi tshul khrims dang;
Akṣ Tib: Braarvig (1993) 35
Go to record
mkhas pa ni ’phags pa rnams so; tshul khrims ji ltar blangs pa’i dran pas tshul khrims ma nyams par bsrungs la, nyon mongs pa dang bcas pa’i nyes pa dang nyon mongs pa med pa’i nyes pa la sogs pa shes bzhin gyis rtogs par bya ste, nyes pa byung ngo cog tshul bzhin du ’chos pa ni rnam pa mchog gi tshul khrims zhes bya ste, tshul khrims ji ltar blangs pa bzhin du bsrung ba dang, nyes pa byung ngo cog phyir ’chos pa gnyis kyis tshul khrims yongs su rdzogs pa’i phyir ro; rgyal rigs dang bram ze’i rigs la sogs pa’i ’khor thams cad du kha na ma tho ba med pa ste, gang gi sgo nas kyang skyon gdags su med pas na ma smad pa’i tshul khrims zhes bya’o; mig la sogs pa’i dbang po ’dod chags dang zhe sdang la sogs pa skye bar ’gyur ba’i yul rang dgar mi gtong ste, dbang po bsrungs pas, shin tu sbas pa’i tshul khrims zhes bya’o.
Akṣ Tib ṭīkā: 66b2-5
Go to record
89b2-90a2 refers to the section on the topic, but gives besides a shorter definition: sbyor ba’i rnam pa ni sbyor ba mi zad pa’i skabs su rgya cher bshad pa la bya’o. de yang mdor bsdus na rnam pa drug ste: 1) phongs pa sel ba’i sbyor ba dang, 2) mos pa la sbyor ba dang, 3) bsgrub pa la sbyor ba dang, 4) shes bzhin du srid par skye ba la sbyor ba dang, 5) tshogs yongs su rdzogs par sbyor ba dang, 6) dka’ bar spyod pa bzod pa la sbyor ba’o. 1) sems can dngos po gang gis phongs pa de la de gtong ba ni phongs pa sel ba la sbyor ba zhes bya ste, de yang sbyin pa mi zad pa’i skabs su zas ’dod pa la zas sbyin par byed pa dang btung ba ’dod pa la btung ba sbyin par byed pa zhes bya ba la sogs pa gsungs pa’o. 2) mos pa la sbyor bar byed pa ni gang zag la bdag med pa dang chos la bdag med pa’i mtshan nyid de bzhin nyid la mos par byed pa’o. 3) sgrub pa la sbyor bar byed pa ni rtag tu gzhan gyi don sgrub par byed pa ste, gang sbyor ba mi zad pa’i skabs su dge ba’i rtsa ba la rab tu gzud pa’i phyir sems can byang chub kyi sems ’dzin du ’jug pa’i bsam pa ni byang chub sems dpa’i sbyor ba mi zad pa’o zhes bya ba la sogs pa gsungs pa’o. 4) shes bzhin du srid par skye ba la sbyor ba ni las dang nyon mongs pa’i dbang gis khams gsum du skye ba ni ma yin gyi, smon lam gyis shes bzhin du ’khor bar skye ba’o. 5) tshogs yongs su rdzogs par bya ba la sbyor ba ni bsod nams dang ye shes kyi tshogs rdzogs par bya ba’i phyir pha rol tu phyin pa drug la sbyod pa ste, gang gong du sbyin pa mi zad pa’i bsam pa ni byang chub sems dpa’i sbyor ba mi zad pa ste zhes bya ba la sogs pa gsungs so. 6) dka’ bar spyod pa bzod pa la sbyor ba ni sems can yongs su smin par bya ba dang sangs rgyas kyi chos yongs su smin par bya ba’i phyir nang gi sdug bsngal mgo dang rkang lag la sogs pa btang ba dang, phyi’i sdug bsngal grang ba dang tsha ba la sogs pa bzod pa ste, de yang gong du btsun pa sha ra dva ti’i bu bzhi po ’di dag ni byang chub sems dpa’ rnams kyi sbyor ba mi zad pa ste, bzhi gang zhe na? byang chub kyi sems kyi sbyor ba mi zad pa dang, chos sbyin pa ston pa’i sbyor ba mi zad pa dang, sems can yongs su smin par byed pa’i sbyor ba mi zad pa la sogs pas bstan to. The six items refer to important loci on the subject supra.
Akṣ Tib ṭīkā:
Go to record
dran pa dang shes bzhin nyan pa’i rnam pa dang;
Akṣ Tib: Braarvig (1993) 62
Go to record
The different mental impurities (upaklesha) are explained in detail: khro ba dang khon du ’dzin zhes bya ba nas nye ba’i nyon mongs pa thams cad kyi bar gyi ’grogs pa dang lhan cig mi gnas zhes bya ba nye ba’i nyon mongs pa dang ma ’dres par bstan te: nga rgyal yang sems nye bar nyon mongs par byed pa’i sgo nas nye ba’i nyon mongs pa zhes gdags so; cf. Kosha p. 3121-5: tatra ye yāvat kleshā upakleshā api te, cittopakleshanāt.
The following are abbreviated quotations from Panycaskandhaprakaraṇavaibhāṣya fol. 222a4ff and/or Triṃshikābhāṣya p. 303ff, on the basis of which the present reconstructions of the ṭ text are made, but cf. the introduction. Abhidharmasamuccaya p. 813ff, tib. 50b2ff treats the same concepts, but does not have the same text.
de la khro ba ni ’phral du gnod par byed pa la gnas te, sems kyi kun nas mnar sems pa’o – tatra krodho vartamānam apakāram āgamya cetasa āghātaḥ. [For the equivalents āgam- and gnas cf. Dbh index s.v.]. Triṃshikābhāṣya p. 303, tib. fol. 159a4-5; Panycaskandhaprakaraṇa fol. 14a4, Dantinne p. 139; cf. Panycaskandhaprakaraṇavaibhāṣya fol. 222a4.
khon du ’dzin pa ni khros pa’i ’og tu ’dis bdag la gnod pa ’di byas so zhes shar gnyer ba’i mdud par ’dzin pa mi gtong ba’o – upanāhaḥ krodhād ūrdhvaṃ mamānenedam apakṛtam iti vairānubandhasyānutsargaḥ. Triṃsh p. 306-8, tib. fol. 159a6-b1 = Pskvai fol. 222b1-2.
’chab pa ni ’dun pa dang zhe sdang dang ’jigs pa la sogs pa bsal te, phan par ’dod pa’i gleng ba pos: khyod ’di lta bu byed pa’o, zhes bsnyad pa na kha na ma tho ba mkhyud pa’o – mrakṣash chandadveṣabhayādīn nirākṛtya taddhitaiṣiṇā codakena tat tvam evaṃkārīty anuyuktasyāvadyapracchādanā. Triṃsh p. 3010-12, tib. fol. 159b1-3 = Pskvai fol. 222b2-4.
yongs su gdung ba ni tshig brlang pos gzhan gyi sems gdung bar bskyed pa’o – paridāhash caṇḍena vacasā parapradāshitā. Triṃsh p. 3015ff, tib. fol. 159b3ff = Pskvai fol. 222b3ff. The words paridāha (ṭ) and pradāsa (-sha) are given the same meaning, cf. Edg s. v. pradāsa; Triṃsh and Pskvai have tshig brlang po.
phrag dog ni pha rol po’i rnyed pa dang, bkur sti dang, rigs dang, tshul khrims dang, thos pa la sogs pa’i yon tan mthong nas zhe sdang gi char gtogs pa’i sems khong nas ’khrug pa’o – īrṣyā lābhasatkārakulashīlashrutādīn guṇān parasyopalabhya dveṣāṃshiko cetaso vyāroṣaḥ. Triṃsh p. 3020ff, tib. fol. 159b6ff ~ Pskvai fol. 222b7f.
ser sna ni rnyed pa dang bkur sti la zhen nas ’dod chags kyi sems kyis phyi dang nang gi dngos po mi gtong ba’o – mātsaryaṃ lābhasatkārādhyavasitasya rāgacetasā bāhyādhyātmavastvaparityāgaḥ. Triṃsh p. 3024ff, tib. fol. 160a1ff = Pskvai fol. 223a1ff.
sgyu ni rnyed pa dang bkur sti la lhag par chags pas gzhan la bslu ba’i bsama pas tshul khrims la sogs pa’i don gzhan du gnas la gzhan du ston pa’o – māyā lābhasatkārādhyavasitasya paravanycanābhiprāyeṇānyavasthitasya shīlāder arthasyānyathā prakāshanā. Triṃsh p. 3029ff, tib. fol. 160a3ff = Pskvai fol. 223a3ff.
g.yo ni bdag gi nyes pa bcab pa’i thabs bzung ste, gzhan nas gzhan du sgyur zhing gtam rlung la bskur pa dang, gsal bar mi byed pa’o – shāṭhyaṃ svadoṣapracchādanopāyasaṃgṛhītaṃ, anyenānyat pratisaran vikṣipati, aparisphuṭaṃ vā pratipadyate. Triṃsh p. 313ff, tib. fol. 160a3ff = Pskvai fol. 223a5ff.
ngo tsha med pa ni las de bdag gi cha ma yin par shes kyang kha na ma tho bas mi ’dzems pa’o – āhrīkyaṃ tasmin karmaṇy ātmānam ayogyaṃ manyamānasyāpy avadyenālajjā. Triṃsh p. 3117f, tib. fol. 160b5f = Pskvai fol. 224a1ff.
khrel med pa ni gzhan la kha na ma tho bas mi ’dzems pa’o – anapatrāpyaṃ parato ’vadyenālajjā. Triṃsh p. 3118f, tib. fol. 160b6f treated also in Pskvai fol. 224a2, but in even shorter form, just noting it is the opposite of the former upaklesha. The section on upaklesha ends after this item in both Triṃsh and Pskvai.
ṭ fol. 105a5-b6:
khengs pa ni ’dod chags shas che ba’i dbang gis lus kyi ’gyur ba rkang lag brkyang ba dang, mgo ’phang bstod pa dang, smin ma bsdus pa dang, so gtsigs pa la sogs pa ’gying bar snang ba ste, mkhan po dang slob dpon dang bla ma la sogs pa la thal mo sbyar ba dang, ’dud pa la sogs pa’i las mi byed pa’o – unnati, not identified as quotation.
rtsod pa ni de dag gi rgyu las lus dang ngag gi las rdeg pa dang, ’ching ba dang, skyon smos pa dang, mtshang ’dru ba la sogs pa byed pa’o – vivāda, not identified as quotation.
rgyags pa ni bdag gi rigs dang, nad med pa dang, gzugs dang lang tsho la sogs pa rang gi phun sum tshogs pa la dga’ ba’i bye brag dang ldan pa’i sred pas sems rang dbang med par byed pa’o – madaḥ svakulārogyarūpayauvanasvasaṃpattiharṣavisheṣā tṛṣṇā cittam asvatantrīkriyate. Triṃsh p. 319ff, tib. fol. 160b1ff ~ Pskvai fol. 224a1-4. This paragraph is quoted from Pskvai, as this work includes a short sentence on sred pa (fol. 224a4: dga’ ba’i bye brag dang ldan pa’i sred pa’i rnam pa), which Triṃsh does not have.
bag med pa ni ’dod chags dang zhe sdang dang gti mug gi dbang gis dge ba mi sgom zhing mi dge ba byed pa’o – pramādo lobhadveṣamohavashāt kushalaṃ na bhāvayaty akushalaṃ karoti; similar to Psk fol. 14b2 (Dantinne p. 140 §17) but quotes, rather, and abbreviates Triṃshikābhāṣya p. 323-5. Triṃsh 324-5 ~ Pskvai fol. 224b1-2, but this piece is not in ṭ.
The following passages on the seven kinds of conceit are quoted with minor differences from Triṃshikābhāṣya p. 2828ff; the text given is the reconstruction of the text in ṭ. sapta mānāḥ are treated otherwise in Kosha p. 28423ff; Abhidharmasamuccaya rec. p. 457-13, tib. fol. 79b4-80a1, tr. p. 72 = Panycaskandhaprakaraṇa fol. 13a7-b4 (Dantinne p. 137); Ybh p. 505-6;
Mvy 1946-1952.
nga rgyal ni rigs dang shes rgya dang nor la sogs pas dma’ ba bas de dag gis bdag che’o snyam du sems khengs pa’am, rigs la sogs pa mtshungs pa nyid la de dag dang bdag mtshungs so snyam du sems khengs pa’o – hīnāt kulavijnyānavittādibhiḥ shreyān āsmi tair iti cittasyonnatir, sadṛshena vā kulādibhir eva sadṛsho ’smīti cittasyonnatir mānaḥ. From Triṃsh p. 294-6, tib. fol. 158a5-6 = Pskvai fol. 217a7-b2.
lhag pa’i nga rgyal ni rigs dang shes rgya la sogs pas mtshungs pa bas gtong ba dang tshul khrims dang nyams rtsal la sogs pas bdag che’o snyam pa’am, rigs dang nor la sogs pas che ba la bdag dang mtshungs so snyam du sems khengs pa’o – kulavijnyānādibhiḥ sadṛshāt tyāgashīlapauruṣādibhir shreyān asmi, shreyasā vā kulavittādibhir sadṛsho ’smīti cittasyonnatir atimānaḥ. From Triṃsh p. 296-8, tib. fol. 158a6-7 = Pskvai fol. 217b1-2.
nga rgyal las kyang nga rgyal ni rigs la sogs pa che ba bas kyang bdag che’o snyam du sems khengs pa’o – shreyasaḥ kulādibhir aham eva shreyān iti cittasyonnatir mānātimānaḥ. From Triṃsh p. 299-10, tib. fol. 158a7 = Pskvai fol. 217b2-3.
nga’o snyam pa’i nga rgyal ni nye bar len pa’i phung po la bdag dang bdag gi dang bral ba de dag la bdag dang bdag gir mngon par zhen nas sems khengs pa’o – teṣūpādānaskandheṣv ātmātmīyarahiteṣv ātmātmīyābhiniveshash cittasyonnatir asmimānaḥ. From Triṃsh p. 2910-11, tib. fol. 158a7-b1 ~ Pskvai fol. 217b3-6, which expands Triṃsh.
cung zad snyam pa’i nga rgyal ni rigs dang shes rgya dang nor la sogs pas khyad ches ’phags pa la bdag cung zad cig gis chung ngo snyam du sems khengs pa’o – bahvantaravishiṣṭāt kulavijnyānavittādibhir alpāntarahīno ’smīti cittasyonnatir ūnamānaḥ. From Triṃsh p. 2913-14, tib. fol. 158b2-3 ~ Pskvai, which expands Triṃsh in fol. 218a1-4.
mngon pa’i nga rgyal ni yon tan khyad par can ’bras bu dang bsam gtan la sogs pa ma thob pa thob bo snyam du sems khengs pa’o – aprāpteṣu visheṣaguṇeṣu phaladhyānādiṣu prāptā [mayeti] cittasyonnatir abhimānaḥ. From Triṃsh p. 2911-12, tib. fol. 158b1-2 ~ Pskvai, which expands Triṃsh in fol. 217b6-218a1.
log pa’i nga rgyal ni yon tan ma yin pa dang ldan pa la bdag yon tan dang ldan no snyam du sems khengs pa’o – aguṇavato guṇavān asmīti cittasyonnatir mithyāmānaḥ. From Triṃsh p. 2914-15, tib. fol. 158b3 ~ Pskvai, which expands Triṃsh in fol. 218a4-6.
nye ba’i nyon mongs pa thams cad kyi zhes bya bas ni gong du ming gis smos pa’i nye ba’i nyon mongs pa rnams dang mi ’grogs par ma zad kyi, gzhan yang nye ba’i nyon mongs pa rnam par g.yeng ba dang, shes bzhin med pa dang, ’gyod pa dang, gnyid la sogs pa dang yang mi ’grogs so zhes bya ba’i tha tshig go.
Akṣ Tib ṭīkā: 104b6-105b6
Go to record
’dod pa dang ’thab mo’i rnyog pa dang zhes bya ba la sogs pas bdud kyi phyogs su gtogs pa’i skyon rnams dang, bdud dang bdud kyi las rnams spangs pa bstan te, ’dod pa ni gzugs la sogs pa ’dod pa lnga’i yon tan la bya’o, ’thab mo’i don ni sngar smras pa bzhin te, ’dod pa dang ’thab mo de dag nyid rnyog pa dang ’dra bas na rnyog pa zhes bya’o.
The commentary on māra and mārakarma is based upon quotations from Śbh:
ṭ. fol. 107a2-b4: bdud bzhi la gzugs la sogs pas nye bar len pa’i phung po lnga ni phung po’i bdud do. khams gsum spyod pa’i nyon mongs pa thams cad ni nyon mongs pa’i bdud do. sems can de dang de dag sems can gyi ris mthun pa de dang de dag nas shi ’phos pa ni ’chi bdag gi bdud do. gang dag dge ba’i phyogs la rab tu zhugs nas phung po dang, nyon mongs pa dang, ’chi bdag gi bdud las ’da’ bar ’dod pa’i khams su skyes pa’i lha’i bu dbang phyug chen po rnyed pa bar chad bya ba’i phyir nye bar lhags pa rnams ni lha’i bu’i bdud do.
Śbh fol. 11B15-6, S p. 3444-454, D fol. 126a3-5, not in W: paṃcopādānaskandhāḥ skandhamāraḥ / traidhātukāvacārāḥ kleshāḥ kle(6)shamāraḥ / teṣāṃ teṣāṃ satvānāṃ tasmāt tasmāt sattvanikāyāt yan maraṇaṃ kālakriyā maraṇamāraḥ / yo ’sya kushalapakṣaprayuktasya skandhakleshamṛtyusamatikramāya kāmadhātūpapanno devaputra aishvaryaprāpto ’ntarāyam upasaṃharati vyākṣepakaraṇe / ayam ucyate devaputramāraḥ / Śbh goes into further details on devaputramāra fol. 11B16ff, S p. 3454-21, D fol.126a5ff.
ṭ. fol. 107a4-5: bdud kyi las thams cad kyi bar dang lhan cig mi gnas so zhes bya ba ni gang ’dod pa lnga’i yon tan la chags pa dang, srog gcod pa la sogs pa sdig pa mi dge ba’i las rnams dang, gzhan yang de kho na rtogs pa’i bar du gcod pa rtog pa dang rnam par rtog pa la sogs pa bdud kyi glags rnyed par ’gyur ba’i las thams cad bdud kyi las su shes par bya’o ; not in Śbh: – "’It (prajnyā) does not stay with any of the actions of the Evil One’ it is said in the text; actions of the Evil One are attachment to the five kinds of desired sense objects (panycakāmaguṇa), the sinful (pāpaka) and bad actions (akushalakarma) like killing (prāṇātipāta), etc., but further it is the thought-constructions and fictions (kalpavikalpa) which hinder the understanding of the things themselves (tattvāvabodha), it is all the actions where the Evil One finds weak points to attack (avatāra)".
ṭ. fol. 107a5-6: de yang mdor bstan na gang a la la zhig thar bar ’gyur bas mngon par bsdus (Q 130b8, N 115b) pa mya ngan las ’das pa dang rjes su mthun pa’i dge ba’i chos la dad pa yang dag par skyes pa na ’dod pa la chags pa’i dbang du gyur nas ldog pa ni bdud kyi las so – Śbh fol. 11B19-11A23, S p. 34522-34620, D fol. 126b2-127a2: tatra mārakarmāṇi / yasya kasyacit kushaladharmacchandaḥ samutpanno naiṣkramyopasaṃhitaḥ / kāmagredham adhipatiṃ kṛtvāpavarttate / veditavyaṃ mārakarmai(11A2)tad iti /
ṭ. fol. 107a6-7: dbang po’i sgo bsdams te gnas pa na gang chags par ’gyur ba’i gzugs dang, sgra dang, dri dang, ro dang, reg bya dang, chos rnams la mtshan mar ’dzin cing mngon rtogs su ’dzin pa ni bdud kyi las so – indriyair guptadvārasya viharataḥ / yasya raṃjanīyeṣu rūpeṣu shabdagandharasaspraṣṭavyadharmeṣu nimittagrāhitāyām abhisamayagrāhitāyāṃ cittaṃ praskandati / veditavyaṃ mārakarmaitad iti /
ṭ. fol. 107a7-b1: de bzhin du zas kyi tshod rig par gnas pa na ro’i khyad par la sems chags pa dang, nam gyi cha stod dang cha smad la mi nyal bar rjes su sbyor ba na gnyid kyi bde ba dang, nyal ba’i bde ba dang, glos ’bebs pa’i bde ba la chags shing sems ’jug pa ni bdud kyi las su rigs par bya’o – evaṃ bhojaneṣu mātrajnyasya viharataḥ praṇīteṣu raseṣu [chandarāgam] anunayena cittaṃ praskandati / [bhaktavaiṣamye evaṃ] pūrvvarātrāpararātraṃ jāgarikāyo(2)gam anuyuktasya viharataḥ / nidrāsukhe shayanasukhe pārshvasukhe cittaṃ praskandhati / veditavyaṃ mārakarmaitad iti /
ṭ. fol. 107b1-3: shes bzhin dang bcas par gnas pa ni byis pa’am ’gro ba bzang mo kha dog mchog dang ldan pa’i rnams mthong nas tshul bzhin ma yin pa yid la byed cing der sems ’jug pa dang, ’jig rten gyi ’phral gyi bya ba mang po la sems ’jug pa dang, ’du ’dzi mang po’i nang du ’drea zhing sdig pa’i grogs po mi dge ba’i las byed pa rnams mthong nas sems la mos pa skye ba ni bdud kyi las so – tathā saṃprajānadvihāriṇo viharataḥ / abhikramapratikramādiṣu shishum udāravarṇṇaṃ raṃjanīyaṃ mātṛgrāmaṃ dṛṣṭvā ayonisho nimittagrāheṇa cittaṃ praskandati / lokacitrāṇi vā dṛṣṭvā cittaṃ praskandati / bahvarthatāyāṃ bahu(3)kṛtyatāyāṃ cittaṃ prakandati / tad yathā gṛhasthapravrajitaiḥ saṃsargarāmatāyāṃ pāpamitraiḥ saha ekasya vāsitāyāṃ dṛṣṭyanumataye cittaṃ praskandati / veditavyaṃ mārakarmaitad iti //
ṭ. fol. 107b3: de bzhin du sangs rgyas dang, chos dang, dge ’dun dang, sdug bsngal dang, kun ’byung dang, ’gog pa dang, lam dang, tshe ’di dang, tshe rabs pha rol rnams la the tshom dang yid gnyis skye ba ni bdud kyi las so – tathā buddhe dharme saṃghe duḥkhe samudaye nirodhe mārge / ihaloke paraloke kāṃkṣāvimataya utpadyante / veditavyaṃ mārakarmaitad iti /
ṭ. fol. 107b3-4: gang gi tshe rnyed pa dang bkur sti la sems chags pa dang, ser sna dang, ’dod chen dang, chog mi shes pa dang, khro ba dang, khon du ’dzin pa dang, tshul ’chos pa dang, kha gsag la sems ’jug na bdud kyi las su rig par bya’o – Śbh fol. 11A22-4, S p. 3473-6, D fol. 127a4-5: yadā lābhasatkāre cittaṃ pra(5)skandati / mātsarye mahecchatāyāṃ asaṃtuṣṭau / krodhopanāhakuhanālapanādiṣu [shramaṇālaṃkāravipakṣeṣu dharmeṣu] cittaṃ praskandati / veditavyaṃ mārakarmaitad iti /
After the statement in ṭ. fol. 107b4-5: gzhan yang rgyas par bshad na, de la sogs pa bdud kyi las tshad med par yod de, ’jam dpal rnam par ’phrul ba las kyang: "Further, if speaking extensively, these and the other works of the Evil One are immeasurable (apramāṇa) ...", ṭ. then fol. 107b5-109a5 quotes a long passage from Manyjushrīvikurvāṇaparivarta on the topic of Works of the Evil One, which enumerates twenty kinds: lha’i bu ji tsam du las rnams ’byung ba de tsam du bdud kyi las so. ji tsam du smon pa dang, ji tsam du log par ’dzin pa dang, ji tsam du mchog tu ’dzin pa, de tsam du bdud kyi las so. ji tsam du ’dod pa dang, ji tsam du ’du shes pa dang, ji tsam du rlom sems pa dang, ji tsam du yongs su rtog pa, de tsam du bdud kyi las so. lha’i bu, gzhan yang byang chub kyi sems la mngon par zhen pa yang bdud kyi las so, sbyin pa’i sems la mngon par zhen pa yang bdud kyi las so, tshul khrims dang bzod pa dang brtson ’grus dang bsam gtan dang shes rab kyi sems la mngon par zhen pa yang bdud kyi las so. sbyin pa’i rlom sems su byed pa, dang tshul khrims mchog tu ’dzin pa dang, bzod pa ’dzin pa dang, brtson ’grus len pa dang, bsam gtan la mtshan ma dang, shes rab rgyu ba yang bdud kyi las so. dgon pa la dga’ zhing mos pa’i sems dang, btang snyoms su ltung ba yang bdud kyi las so. ’dod pa nyung ba dang, chog shes pa dang, sbyangs pa’i yon tan dang, yo byad bsnyungs pa rlom sems su byed pa yang bdud kyi las so. bdag ni stong pa nyid la gnas pa, bdag ni mtshan ma med pa la gnas pa, bdag ni smon pa med pa la gnas pa, bdag ni spros pa med pa la gnas pa, bdag ni de bzhin gshegs pa’i bka’ sgrub cing gnas pa’o, snyam du rlom sems su byed cing rnam par rtog pa yang bdud kyi las so. lha’i bu, rtog pa dang, rnam par rtog pa dang, yongs su rtog pa dang, mthong ba dang, thos pa dang, bye brag phyed pa dang, rnam par shes pa’i gnas ji tsam pa, de tsam du bdud kyi las so. lha’i bus smras pa: ’jam dpal, bdud kyi las ga las byung? ’jam dpal gyis smras pa: lha’i bu, bdud kyi las ni brtson ’grus las byung ngo. de ci’i phyir zhe na? lha’i bu, brtson pa la bdud glags tshol gyi, mi brtson pa la bdud kyis ci zhig bya bar ’gyur , de nyid bdud kyi las yin no. lha’i bus smras pa: ’jam dpal, byang chub sems dpa’ ji ltar na brtson pa yin, ji ltar na mi brtson pa yin? ’jam dpal gyis smras pa: lha’i bu, ji tsam du gnyis la sbyor ba, de tsam du brtson pa ma yin no. de ci’i phyir zhe na? ’jig rten gnas pa ni gnyis la sbyor ba dang ldan no. lha’i bu, brtson pa zhes bya ba ’di ni sbyor ba yang dag pa’i tshig bla dags so. sbyor ba yang dag pa zhes bya ba ’di ni sbyor ba med pa’i tshig bla dags so. sbyor ba med pa zhes bya ba ’di ni spros pa med pa’i tshig bla dags so. spros pa med pa zhes bya ba ’di ni sbyor ba yang dag pa’i tshig bla dvags so. lha’i bu, gang na mig la mi sbyor ba dang, gzugs la mi sbyor ba ’di ni byang chub sems dpa’i sbyor ba yang dag pa zhes bya, gang na rna ba la mi sbyor ba dang, sgra la mi sbyor ba dang, sna la mi sbyor ba dang, dri la mi sbyor ba dang, lce la mi sbyor ba dang, ro la mi sbyor ba dang, lus la mi sbyor ba dang, reg bya la mi sbyor ba dang, yid la mi sbyor ba dang, chos la mi sbyor ba ’di ni byang chub sems dpa’i sbyor ba yang dag pa zhes bya’o. yang de bzhin du lha’i bu, nyi shu po ’di dag ni byang chub sems dpa’ rnams kyi bdud kyi las yang dag phul yin no. nyi shu gang zhe na? ’di lta ste: 1) rnal ’byor spyod pa rnam par grol ba ’dod cing ’khor bas skrag pa rnams la bsnyen pa dang, bsten pa dang, bsnyen bkur byed pa ni bdud kyi las so. 2) stong pa nyid la so sor rtog cing sems can yal bar ’dor ba yang bdud kyi las so. 3) ’dus ma byas la so sor rtog cing ’dus byas kyi dge ba’i rtsa bas yongs su skyo ba yang bdud kyi las so. 4) bsam gtan bskyed cing bsam gtan las rnam par mi ldog pa tshol ba yang bdud kyi las so. 5) chos ston kyang chos nyan pa rnams la snying rje chen po mi skyed pa yang bdud kyi las so. 6) yon tan dang ldan pa dang sbyin gnas tshol bzhin du tshul khrims ’chal pa rnams la khro ba yang bdud kyi las so. 7) nyan thos dang rang sangs rgyas kyi gtam ston cing theg pa chen po’i gtam ’chab pa yang bdud kyi las so. 8) zab mo’i gtam ’chab cing gtam sna tshogs ston pa yang bdud kyi las so. 9) byang chub sems dpa’i lam shes kyang pha rol tu phyin pa’i lam yongs su mi tshol ba yang bdud kyi las so. 10) rab tu brtson pa’i bsngags pa thob kyang sems can mi brtson pa rnams mngon par mi sbyor ba yang bdud kyi las so. 11) dge ba’i rtsa ba stsogs kyang byang chub kyi sems mngon du mi byed pa yang bdud kyi las so. 12) lhag mthong gi rnal ’byor dang ldan par gnas kyang sems can rnams lhag mthong dag par ’dzin du mi ’jug pa yang bdud kyi las so. 13) nyon mongs pa ma lus par zad pa tshol zhing ’khor ba’i rgyun gyi nyon mongs pa rnams la smod pa yang bdud kyi las so. 14) shes rab kyis rnam par dpyod cing snying rje chen po la dmigs pa mi ’dzin pa yang bdud kyi las so. 15) thabs dang mi ldan par dge ba spyod pa thams cad kyang bdud kyi las so. 16) byang chub sems dpa’i sde snod mi tshol gyi ’jig rten rgyang phan pa’i gsang tshig ’dzin pa yang bdud kyi las so. 17) mang du thos kyang gzhan gyi shes kyis dogs te, chos la slob dpon gyi dpe mkhyud byed pa yang bdud kyi las so. 18) ’jig rten pa’i dgos pa’i zhal ta byed cing mang du thos pa mi tshol ba yang bdud kyi las so. 19) byang chub sems dpa’ chos smra ba theg pa chen po la yang dag par zhugs pa skal pa mnyam pa rnams la mi bsten, mi bsnyen, bsnyen bkur mi byed kyi, nyan thos dang rang sangs rgyas kyi theg pa la yang dag par zhugs pa skal pa mi mnyām pa la dga’ ba yang bdud kyi las so. 20) gang gi tshe brgya byin nam, tshangs pa’am, ’jig rten skyong ba’am, rgyal po’am, tshong dpon nam, khyim bdag gi longs spyod dang, nor dang, rin po che dang, dbang phyug gi che ba nyid du gyur pa, de’i tshe chos kyi che ba nyid dang ldan pa rnams la mi bsten, mi bsnyen, bsnyen bkur mi byed pa, ’di dag ni, lha’i bu, byang chub sems dpa’ rnams kyi bdud kyi las yang dag phul nyi shu’o zhes bya ba la sogs pa gsungs te . The quotation also has special relevance to the concept of yuganaddha as described in Akṣ.
For further information one is refered to Śata and other sūtras: shes rab kyi pha rol tu phyin pa stong phrag brgya ba la sogs pa mdo de dang de dag gi nang nas gsungs pa’i bdud kyi las rnams la yang bya bar rig par bya’o.
The Lokottaraparivarta quoted in Śikṣ. p. 1511ff mentions ten kinds of mārakarma. Śbh gives a bibliography on p. 343 n. 2.
Notes to the Sanskrit text: 1) S om. kleshamāraḥ 2) S satv... MS, S ins. daṇḍa 3) As D and ṭ .. nas MS, S ...āḥ for ...āt 4) S ya(yādya)n 5) S yopyakushala... 6) MS, S ...aḥ / 7) MS ..prāptaḥ / an... S nishcayaprāptaḥ an... 8) MS, S ins. daṇḍa. Both D (fol. 126a4 bar chad bya ba [dang rnam par g.yeng bar bya ba]’i phyir .... nye bar logs so) and ṭ seem to have read antarāya - upasaṃkramati for ’ntarāyam upasaṃharati 9) As D dge ba’i chos la ’dun pa MS kushalo dharma.. S karmaṇo dharmacch... 10) S kṛtvā pravarttante 11) S sahagatvarasampraṣṭavyadharmeṣu 12) As D, ṭ mngon rtogs su ’dzin pa MS, S anuvyaṃjanagrāhitāyāṃ 13) D mi mthun pa dag la seems to read pratikūleṣu, but ṭ khyad par la suits praṇīteṣu 14) Bracketed part not in ṭ 15) D reads veditavyaṃ mārakarmaitad iti / for bhaktavaîṣamye D should be preferred in accordance with the structure of the text, but ṭ om. both, which may imply that the reading of MS is a very old one. 16) S ...rva... for ...rvva... 17) S ananuyuktasya 18) MS ....īṣāṃ for īyāṃ 19) MS bahvarthatāṃ 20) S ...sargārāma... 21...21) S saha ekavyavasitāyāṃ MS ins. daṇḍa after ...tāyāṃ. ekasya has no counterpart in D lhan cig gnas shing, which is a possible translation of sahavāsitāyāṃ. The syllable interpreted as sya is blurred. 22) S ...mate for ...mataye 23) MS, S ins. daṇḍa. 24) S asant... MS, S om. daṇḍa. 25) MS, S ins. daṇḍa after ...ādiṣu MS ins. daṇḍa after ...nāha
Akṣ Tib ṭīkā: 107a1-2
Go to record
’dis ni ting nge ’dzin gyi gnas rab tu sgrub pa (1, cf. fol. 148b2) bstan te, ’di ltar tshul khrims brten nas sems rtse gcig pa la rab tu reg par ’gyur ba’i phyir ro. de bas na gzhung nyid las kyang tshul khrims kyi phung po yongs su rdzogs nas ting nge ’dzin gyi phung po yongs su rdzogs par byed pa zhes gsungs so.
de la ting nge ’dzin gang zhe na? ’di la I. dge slong ’dod pa las dben pa, sdig pa mi dge ba’i chos rnams la dben pa, rtog pa dang bcas pa, dpyod pa dang bcas pa, dben pa las skyes pa’i dga’ ba dang bde ba can bsam gtan dang po nye bar bsgrubs nas gnas so. II. de rtog pa dang dpyod pa dang bral zhing nang yongs su dang ste, sems kyi rgyud gcig tu gyur pas rtog pa med pa, dpyod pa med pa’i ting nge ’dzin las skyes pa’i dga’ ba dang, bde ba can bsam gtan gnyis pa nye bar bsgrubs nas gnas so. III. de dga’ ba’i ’dod chags dang bral bas btang snyoms la gnas shing dran pa dang shes bzhin can yin no, bde ba lus kyis myong la ’phags pa rnams kyis gang de dran pa dang ldan pa, bde ba la gnas pa btang snyoms pa’o zhes brjod pa ste, dga’ ba med pa’i bsam gtan gsum pa nye bar bsgrubs nas gnas so. IV. de bde ba yang spangs te, snga nas sdug bsngal yang spangs shing yid bde ba dang yid mi bde ba yang nub pas bde ba yang ma yin sdug bsngal ba yang ma yin pas btang snyoms dang dran pa yongs su dag pa bsam gtan bzhi pa nye bar bsgrubs nas gnas so zhes gsungs pa ni ting nge ’dzin zhes bya’o – quoted from Śbh fol. 1A26-8, S p. 141-159, D fol. 6b2-6: samādhisannishrayaḥ katamaḥ / sa ... viviktaṃ kāmair viviktam pāpakair akushalair dharmaiḥ sa[vitarka]ṃ savicāraṃ vivekajaṃ prītisukhaṃ prathamaṃ dhyānam upasaṃpadya viharati / sa vitarkavicāraṇāṃ (7) vyupashamād adhyātmasaṃprasādāc cetasa ekotībhāvād avitarkam avicāraṃ samādhijaṃ prītisukhaṃ dvitīyaṃ dhyānam upasampadya viharati / sa prīter virāgād upekṣako viharati smṛtaḥ saṃprajānan sukhaṃ ca kāyena pratisamvedayate yat tad āryā ācakṣate upekṣakaḥ smṛtimān sukhavihārī niṣprītikaṃa tṛtīyaṃ dhyānam upasampadya viharati / (8) sa sukhasya ca prahāṇād duḥkhasya ca prahāṇāt pūrvam eva ca saumanasyadaurmanasyayor astagamād aduḥkhāsukham upekṣāsmṛtiparishuddhaṃ caturthaṃ dhyānam upasampadya viharati / ayam ucyate samādhisannishrayaḥ / The enumeration of the four dhyānas is based upon the classical description; for references v. Śbh p. 14, n. 1, 2; Edg. s. v. dhyāna, Mvy no. 1478-81.
Then a commentary on the above, based on excerpts from Śbh p. 44914ff:
de la bsam gtan rnams ni rnam pa bzhis rnam par gzhag ste, 1) mi mthun pa’i phyogs nyams par byed pa dang, 2) gnyen po bsgom pa dang, 3) bsgoms pa’i phan yon dang, 4) de gnyi ga’i gnas so.
I. dhyāna: 1) de la bsam gtan dang po la "’dod pa dag las dben pa sdig pa mi dge ba’i chos rnams las dben pa" zhes bya bas mi mthun pa’i phyogs nyams pa bstan te:
"’dod pa dag las dben pa" zhes bya ba ni nyon mongs pa’i ’dod pa dang, dngos po’i ’dod pa’o; ’dod pa dag las dben pa ste, mthungs par ldan pa las dben pa dang, dmigs pa las dben pa’i phyir ro. "sdig pa mi dge ba’i chos rnams las dben pa" zhes bya ba ni gang dag nyon mongs pa’i ’dod pa’i rgyu las byung ba’i lus dang ngag dang yid kyi nyes par spyod par gtogs pa chad pas gcod pa dang, mtshon ’debs pa dang, ’thab pa dang, rtsod pa dang, ’gyed pa dang, g.yo ba’i tshig dang, gnod pa dang, brdzun du smra ba la sogs pa de dag las dben pa’o – Śbh fol. 13A62-4, S p. 44914-45013, D fol. 169a3-b1: viviktaṃ kāmair iti / dvividhāḥ kāmāḥ kleshakāmā vastukāmāsh ca / kāmaviveko ’pi dvividhaḥ / saṃprayogaviveka ālambanavivekash ca / viviktaṃ (3) pāpakair akushalair dharmair iti / upakleshāḥ kāmahetukā akushalā dharmās tad yathā kāyadushcaritaṃ vāgdushcaritaṃ manodushcaritaṃ / daṇḍādānaṃ shastrādānaṃ / kalahabhaṇḍanavigrahavivādashāṭhyavanycananikṛtimṛṣāvādāḥ sambhavanti / teṣāṃ prahāṇād viviktaṃ pāpakair akushalair dharmair iti /
2) rnam par rtog pa dang rnam par dpyod pa dag skyon du ma mthong bas ’dod pa’i gnyen pa de dag gnyis dang mtshungs par ldan pa’i phyir "rtog pa dang bcas dpyod pa dang bcas pa" zhes bya bas gnyen po bsgom pa bstan te, rtog pa dang dpyod pa gnyis kyis ’dod pa dang, sdig pa mi dge ba’i chos ’joms par byed pas so – vitarkavicāreṣv adoṣadarshanāt svabhūmi(4)kair vitarkavicāraiḥ kāmaprātipakṣikaiḥ kushalaiḥ savitarkaṃ savicāram iti / Not verbatim.
3) "dben pa las skyes pa’i dga’ ba dang bde ba can" zhes bya bas bsgoms pa’i phan yon bstan te, ’dod pa las dben pa’am, sgrib pa las dben pa las skyes pa’i dga’ ba dang bde ba ni "dben pa las skyes pa’i dga’ ba dang bde ba" zhes bya ste, ’dod pa’i don rnyed nas gnas ngan len thams cad dang bral bas lus dang sems shin tu sbyangs te las su rung ba’i phyir ro – prayoganiṣṭho manaskāraḥ kāmavivekaḥ / tasyānantaram utpannaṃ taddhetukaṃ tatpratyayaṃ tenāha vivekajam / īpsitābhilaṣitārthasaṃprāpteḥ prītau cādoṣadarshanāt / sarvadauṣṭulyāpagamāc ca vipulaprashrabdhicittakāyakarmaṇyatayā prītisukham / Not verbatim.
4) "bsam gtan dang po nye bar bsgrubs te gnas" zhes bya bas de gnyis ka’i gnas bstan te, gnyen po bsgom pa dang bsgoms pa’i phan yon gnyis ni bsam gtan dang po’i sems rtse gcig pa las grub pa’i phyir te, ’og ma dag la yang de bzhin du sbyar ro. ṭ only provides short comments on the last portion of the first dhyāna, namely prathamaṃ dhyānam upasaṃpadya viharati. The use of Śbh p. 45014-4514, D fol. 169b1-4 seems very limited.
II. dhyāna: 1) "de rtog pa dang dpyod pa dang bral" zhes bya bas bsam gtan gnyis pa’i mi mthun pa’i phyogs nyams pa bstan te, bsam gtan dang po’i rnam par rtog pa dang bcas, rnam par dpyod pa dang bcas pa’i ting nge ’dzin gyis mtshan ma dag la skyon du mthong nas de las sems bzlog ste, rnam par rtog pa med pa dang rnam par dpyod pa med pa’i ting nge ’dzin gyis mtshan ma las sems nye bar ’dogs par byed pa’o – Śbh fol. 13A66-13B61, S p. 4514-13, D fol. 169b5-170a1: savitarkasavicārasamādhinimittebhyash cittam vyāvarttayitvā avitarkāvicārasamādhinimitteṣūpanibadhnāti /
2) "nang yongs su dang ste, sems kyi rgyud gcig tu gyur" ces bya bas gnyen po bsgom pa bstan te, de ltar rtog pa dang dpyod pa dang bcas pa’i dmigs pa dang bral bar byas nas rtse gcig tu dpyod pa’i dmigs pa la ngang gcig pas zhi ba dang, rab tu dang ba’i sems su ’jog pas na yongs su dang ba yin la, de de ltar sems nye bar ’jog pas rnam par rtog pa dang bcas rnam par dpyod pa dang bcas pas glags dang bcas shing, bar chad dang bcas pa’i gnas skabs las ’das nas sgom pa goms pas glags med cing bar chad med pa’i gnas skabs thob par ’gyur pas "sems kyi rgyud gcig tu gyur pa" zhes bya’o – vyagracāriṇa ālambanād vivecya avyagracāriṇy ālambane ekadharmatayā shāntaṃ prasannaṃ cittaṃ pravarttate / vyavasthā(7)payati / tenāha vitarkavicārāṇāṃ vyupashamād adhyātmasaṃprasādanāt / sa bhāvanābhyāsāt tasyaivāvitarkāvicārasya samādheḥ vitarkavicārasachidrasāntarām avasthām atikramya nishchidranirantarā(13B6)m avasthāṃ prāpnoti / tenāha / cetasa ekotībhāvāt /
3) "ting nge ’dzin las skyes pa’i dga’ ba dang bde ba can" zhes bya bas bsgoms pa’i phan yon bstan te, bsam gtan dang po’i dben pa las skyes pa’i dga’ ba dang bde ba las khyad par du ’phags pa bstan to, cf. Śbh p. 45116-22.
4) "bsam gtan gnyis pa nye bar bsgrubs nas gnas" zhes bya bas de gnyi ga’i gnas bstan to.
III. dhyāna: 1) "de dga’ ba’i ’dod chags dang bral bas" zhes bya bas bsam gtan gsum pa’i mi mthun pa’i phyogs nyams pa bstan te, ting nge ’dzin las skyes pa’i sems dga’ ba’i ’dod chags dang bral ba’i phyir ro, cf. Śbh p. 45123ff.
2) "btang snyoms la gnas shing dran pa dang shes bzhin can yin" zhes bya bas gnyen po bsgom pa bstan te, rnam par rtog pa dang bcas, rnam par dpyod pa dang bcas pa de dag dang dga’ ba yang spangs pas bar chad med par btang snyoms dang ldan par gnas so. de yang dga’ ba dang ldan pa’i ’du shes yid la byed pa rnams kyi go skabs mi dbye ba’i phyir dran pa nye bar gnas pa yin la, skyes pa rnams kyang nam yang ji ltar yang dang yang du mi blang ba’i phyir shes rab kyis nang du gnas pas na "dran pa dang ldan zhing shes bzhin can" zhes bya’o – Śbh fol. 13B63-13A71, S p. 4526-45317, D fol. 170b1-171a3: tatra pratame dhyāne vitarkavicārā bhavanti / yena nirantaropekṣā na pravarttate / dvitīye dhyāne (4) prītir bhavati / yenātrāpi nirantaropekṣā na pravarttate / tenāyaṃ dhyāyī prathamadvitīyeṣu dhyāneṣu nāsti tena tṛtīye dhyāne upekṣako viharatīty ucyate / sa upekṣakas sans tathā tathopasthitasmṛtir viharati / yathā yathā te prītisahagatāḥ saṃjnyāmanasikārāḥ na samudācaranti / sa cet punar abhāvitatvāt tṛtīyasya dhyāna(5)sya smṛtisaṃpramoṣāt kadācit karhacic citte prītisahagatāḥ saṃjnyāmanasikārāḥ samudācaranti / tāṃ laghu laghv eva prajnyayā pratividhyati / samyag eva prajānāti / utpannotpannāṃsh ca nādhivāsayati / prajahāti vinodayati / vyantīkaroti / cittam adhyupekṣate / tenāha smṛtaḥ saṃprajānann iti / ṭ abridges.
3) "bde ba lus kyis myong la, ’phags pa rnams kyis gang de dran pa dang ldan pa bde ba la gnas pa btang snyoms pa’o zhes brjod pa ste" zhes bya bas bsgoms pa’i phan yon bstan te, de ltar btang snyoms la mang du gnas pa de sems g.yeng ba med pa’i dga’ ba dang ldan pa’i tshor ba spangs nas, dga’ ba med pa’i zhi ba rab tu zhi ba’i tshor ba ’byung ste, de yang de’i tshe gzugs kyi lus dang yid kyi lus kyis tshor ba’i bde ba dang shin tu sbyangs pa’i bde ba myong bar byed pas na "bde ba lus kyis myong ba" zhes bya’o. bsam gtan ’og ma gnyis la ni de lta bu’i bde ba dang btang snyoms med la, gong ma la ni btang snyoms yod kyang bde ba med kyi, bsam gtan gsum pa ’di nyid bde ba dang btang snyoms kyi gnas yin pas ’phags pa sangs rgyas rnams dang sangs rgyas kyi nyan thos rnams kyis bsam gtan gsum pa ’di nyid la "dran pa dang ldan pa bde ba la gnas pa btang snyoms pa’o" zhes gtso bor bsngags pas na "’phags pa rnams kyis gang de dran pa dang ldan pa, bde ba la gnas pa, btang snyoms pa’o zhes brjod pa" zhes gsungs so – tasya tasmin samaye e(6)vam upekṣakasya viharatā smṛtasya saṃprajanyasyāsevanānvayād bhāvanānvayād bahulīkārānvayāt prītisahagataṃ prahīyate tac cittauddhatyakaraṃ / niḥprītikaṃ ca shāntaṃ prashāntaṃ cetasi veditam utpadyate prītiprātipakṣyena / tasmin samaye rūpakāyena manaḥkāyena veditam (13A7) sukhaṃ ca prashrabdhisukhaṃ pratisamvedayate / tenāha sukhaṃ ca kāyena pratisaṃvedayate / tṛtīyāc ca dhyānāt adhas tadrūpaṃ sukhaṃ nāsti nāpi nirantarā upekṣā / tṛtīyād dhyānād ūrdhvaṃ yad apy upekṣopalabhyate / na tu sukhaṃ / tatrādhaḥ sukhopekṣābhāvād ūrdhvany ca sukhābhāvāt / idaṃ tad āyatanaṃ yad uta tṛtīyaṃ dhyānaṃ yat tad āryā (2) ācakṣate / yat pratilambhavihāriṇaṃ pudgalam adhikṛtya upekṣakaḥ smṛtimāṃ sukhavihārī tṛtīyaṃ dhyānam upasaṃpadya viharatīti / āryāḥ punaḥ buddhāsh ca buddhashrāvakāsh ca /
IV. dhyāna: 1) "de bde ba yang spangs te, snga nas sdug bsngal yang spangs shing yid bde ba dang yid mi bde ba yang nub pas" zhes bya bas bsam gtan bzhi pa’i mi mthun pa’i phyogs nyams pa bstan te, "bde ba yang spangs" zhes bya ba ni bsam gtan gsum pa dang ldan pa’i bde ba bsam gtan bzhi pa ’dis spangs par bstan pa’o. "sdug bsngal yang spangs" zhes bya ba ni bsam gtan gnyis pa spangs pa yang bsdus te bstan pa’o. "yid bde ba nub pas" shes bya ba ni bsam gtan gsum pas dga’ ba spangs pa bstan pa’o. "yid mi bde ba nub pas" shes bya ba ni bsam gtan gnyis pas spangs pa bstan pa’o – Śbh fol. 13A74-6, S p. 4548-17, D fol. 171b1-4: tatra caturthadhyānasamāpattikāle sukhasya ca prahāṇād dvitīyadhyānasa(5)māpattikāle duḥkhasya tṛtīyadhyānasamāpattikāle saumanasyasyāstagamāt prathamadhyānasamāpattikāle daurmanasyasya /
3) "bde ba yang ma yin sdug bsngal ba yang ma yin pa btang snyoms dang dran pa yongs su dag pa" zhes bya bas bsgoms pa’i phan yon bstan te, tshor ba gong ma bzhi po spangs pas sdug bsngal yang ma yin bde ba yang ma yin pa’i tshor ba dang ldan pa dang, bsam gtan gsum pa’i tshe btang snyoms dang dran pa yod kyang yongs su ma dag pa, ’di’i tshe yongs su dag pa dang ldan par bstan pa’o – asti tāvat sukhaduḥkhasya prahāṇād aduḥkhāsukhaivāsya vedanāvashiṣṭā bhavati / tenāha / aduḥkhāsukhā / tasmin samaye ...(6)... [teṣāṃ ca prahāṇād] yā tatropekṣā / smṛtish ca sā parishuddhā bhavati /
4) "bsam gtan bzhi pa nye bar bsgrubs te gnas" zhes bya bas de gnyi ga’i gnas bstan to.
Notes to the Sanskrit text: 1) Brackets: hole in MS 2) MS om. daṇḍa 3) S savitarkasavicārāṇāṃ 4) MS ...jāna sukhaṃ 5) MS, S ins. daṇḍa 5a) MS, S om. niṣprītikaṃ which is supplied from D. The standard version, as also supported by D, has sukhaṃ viharatīti for sukhavihārī 6) S om. daṇḍa 7...7) With D snga nas sdug bsngal ba yang spangs shing and ṭ, cf. Mvy 1481; MS, S om. 8) S ...rvva.. 9) S om. ca 10) For astaṃgama, for the form cf. e. g. Kosha p. 435. 11) MS om. daṇḍa 12) As D, ṭ; MS, S kāmavitarko 13) As D; MS, S om. iti and daṇḍa 14) D ins. rtog pa dang bcas pa / dpyod pa dang bcas pa zhes bya ba ni equivalent of savitarkaıṃ savicāram iti 15) As D, ṭ; MS, S avitaraka... 16) MS ...prati... 17) As D; MS, S ...cāraṃ for ...cāram iti / 18) D ins. dben pa las zhes bya ba ni equivalent of vivekam iti 19) MS ...kaṃ for ...kaḥ, MS, S om. daṇḍa, D ins. skyes pa zhes bya ba ni equivalent of jam iti 20) MS, S om. daṇḍa, D ins. dga’ ba dang bde ba can zhes bya ba ni equivalent of prītisukham iti 20b) S ...taḥ 21) S vā doṣa... 22) D does not have any equivalent of prashrabdhi, ṭ, however, has. S ...shrabdhi ci... 23) MS, S om. daṇḍa 24) S ...viviktebhash for samādhinimittebhash 25) S ...varta... 26) S om. daṇḍa, D ins. sems kyi rgyud gcig tu gyur pas zhes bya ba ni equivalent of cetasa ekotībhāvād 27) S sabhāvanābhy... 28) S vitarkavicārasya samādheḥ sachidra... for vitarkavicārasachidra.. MS ...am for ...ām 28a) MS, S sic, ayaṃ dhyāyī corrupt ?, D has de lta bas na bsam gtan dang po dang / bsam gtan gnyis pa de dag la btang snyoms shas cher med pas 29) D ins. dran pa dang shes bzhin can yin zhes bya ba ni equivalent of smṛtaḥ saṃprajānann iti 30) As D kun ’byung bar mi ’gyur MS, S om. na 31) S karhicit cf. Edg. s. v. karhacit Beginning and end of lines 3-5 are very indistinct. 32) MS ...prajāna S ...prajānān 33...33) In D (fol. 171a2-3) this part is moved to after buddhashrāvakāsh ca /, but ṭ has it in the same place as MS. D seems right in following the order of the mūla text, in which niṣprītikam comes at the end. D has dga’ ba med pa zhes bya ba ni at the beginning of this piece, equivalent of niṣprītikam iti. S om. daṇḍa after ...pakṣyena 34) S om. bhāvanãnvayād 35) S om. ca 36) As D fol. 171a3 dga’ ba’i gnyen po MS, S / prītiprātidvandvyena 37) D fol. 170b5 ins. bde ba lus kyis myong ba zhes bya ba ni equivalent of kāyena pratisamvedayata iti 38) MS, S vedita 39...39) S om. 40) D ins. ’phags pa rnams kyis gang de la dran pa dang ldan pa bde ba la gnas pa btang snyoms pa’o zhes brjod pa ste zhes bya ba ni equivalent to yat tad āryā ācakṣate upekṣakaḥ smṛtimān sukhaṃ viharatīti 41) S ...aṃ 42) S vṛddhāsh ca vṛddhashrāvakāsh 43) S tan na 44) S ...angga... 45) ṭ has bsam gtan gnyis pa - dvitīyadhyāna 46) As D de la tshor ba’i lhag ma bde ba yang ma yin / sdug bsngal yang ma yin pa nyi tshe yod pas na / MS, S vedanā vishiṣṭā bhavati
Akṣ Tib ṭīkā: 149b5-151b3
Go to record
de dag gi lha’i mig des sangs rgyas bcom ldan ’das de dag gi byang chub sems dpa’i dge ’dun gang yin pa, de dag thams cad kyang mthong ngo. mthong nas kyang skyes bu dam pa de dag gi cho ga dang, spyod pa dang, spyod yul dang, dran pa dang, shes bzhin dang, spyod lam dang, gnas dang, mthu dang, chos dang, rnam par thar pa dang, ye shes dang, rton pa dang, gzungs dang, spobs pa la mkhas pa dang, shes rab dang, ye shes dang, thabs la mkhas pa la ’jug pa gang yin pa, de dag thams cad yongs su rdzogs par byed do.
Akṣ Tib: Braarvig (1993) 95
Go to record
de dag lha’i rna ba’i mngon par shes pa’i ye shes des sangs rgyas thams cad kyis gsungs pa thos te. thos nas kyang dran pa dang, shes bzhin dang, mi brjed pa’i chos nyid kyis thams cad ’dzin to, bzung nas kyang brjed par mi byed cing, snod ji lta ba bzhin du sems can rnams la dran par byed do, snying po dang snying po ma yin pa’i chos rnams kyang yang dag pa ji lta ba bzhin du rab tu shes so.
Akṣ Tib: Braarvig (1993) 98
Go to record
gang dge ba dang, mi dge ba dang, lung du ma bstan pa’i sgra gang dag thos pa, de dag kyang dran pa dang shes bzhin gyis dus dus su brjod do.
Akṣ Tib: Braarvig (1993) 98
Go to record
bsams bzhin du srid par skye ba ’dzin zhes bya ba ni sems can gyi don du shes bzhin du khams gsum du skye bar byed pa’o
Akṣ Tib ṭīkā: 198b6
Go to record
dpyod pa la shin tu gnas pa ni gang rdzu ’phrul gyi rkang pa bzhi pa la rab tu zhugs pa ste, de’i dbang du byas nas dpyod pa ni gang chos de dag la mkhas pa zhes gsungs so – "There the bodhisattva established in examining (mīmāṃsāpratiṣṭhita) is the one progressing in the fourth base of magical power (caturtharddhipādaratipanna); with reference to him (tam adhipatiṃ kṛtvā) it is said ..." dpyod ni shes rab ste, de ni gong du bshad pa’i chos rnams kyi mtshan nyid la mkhas pa’o.
ṭ. fol. 247b5-248a1, quoting Śbh fol. 10A62-6, S p. 31810-32014, W (in parts: introduction and item no. 7), D fol. 117a2-7: de ltar ting nge ’dzin bzhi bsgom pa la spong ba’i ’du byed brgyad ’byung bar ’gyur te – tathā prayuktasyāsya tathā bhūtasyā(3)ṣṭau prahāṇasaṃskārā bhavanti / [ye ’syānushayasamudghātāya ca pravarttante / samādhiparipūraye ca tad yathā]:
1) ’dun pa ni nam zhig na bdag gi ting nge ’dzin yongs su rdzogs shing, sdig pa mi dge ba’i chos rnams kyi bag la nyal ba spong bar gyur zhig gu snyam du sems pa’o – chandaḥ / kadā svaṃ samādhiṃ paripūrayiṣyāmi / anushayāṃsh ca prahāsyāmi pāpakānām akushalānāṃ dharmāṇāṃ /
2) rtsol ba ni gnyen po bsgom pa la sbyor ba mi gtong ba’o – vyāyāmo yā pratipakṣabhāvanāyām avinyastaprayogatā
3) dad pa ni sbyor ba ma btang ba’i gong du rtogs par bya ba la yid ches pa’o – shraddhā yā avinyastapra(4)yogasya viharataḥ uttare ’dhigame [shraddadhānatā] abhisaṃpratyayaḥ /
4) shin tu sbyangs pa ni dad pa sngon du btang ba’i dga’ ba ste, yid dga’ bar gyur pa’i rim gyis sdig pa mi dge ba’i chos kyi gnas ngan len sbyangs pa’o – tatra prashrabdhiḥ yac chraddhāpramādapūrvvaṃgamaṃ prāmodyaṃ prītiḥ prītamanasash cānupūrvvā pāpakākushaladharmapakṣasya dauṣṭhulyasya pratiprashrabdhiḥ /
5) dran pa ni zhi gnas kyi sems zin pa’o – tatra smṛtir yā navākārāyāsh cittasthiteḥ shamathapakṣyāyāḥ saṃgrāhitā /
6) shes bzhin ni lhag mthong ngo – tatra saṃ(5)prajanyaṃ yā vipashyanāpakṣyā prajnyā /
7) sems pa ni spangs pa dang ma spangs pa la dpyod pa dang zhi gnas dang lhag mthong dang mthun pa’i lus dang ngag gi las kun nas slong ba’o – tatra cetanā yash cittābhisaṃskāraḥ prahīṇāprahīṇatāṃ mīmānsamānasya / yash cittābhisaṃskāraḥ shamathavipashyanānukūlaṃ kāyakarma vākkarma samutthāpayati /
8) btang snyoms ni sdig pa mi dge ba’i chos dang mthun pa dag la spyod pa’i sems kun nas nyon mongs pa med cing mnyam pa nyid du byed pa’o – tatropekṣā yā [atītānāgatapratyutpanneṣu] pāpakākushaladharmasthānīyeṣu carataḥ cittāsaṃkleshash ci(6)ttasamatā /
Cf. Abhidharmasamuccaya p. 7313ff, other references in Śbh p. 318-19 n. 1-2, and Abhidharmasamuccaya tr. p. 121 n. 5.
Notes to the Sanskrit text: 1) S prayujyamānasya, as W 2) S tathabūta... , as W 3) MS, S om. daṇḍa 4) MS kadā svit (?) S kadācit but D, ṭ nam zhig na bdag gi (ting nge ’dzin) 5) MS, S ins. daṇḍa 6) MS, S om. daṇḍa 7) MS, S yāvat but D ... gang yin pa 8) S ...yogyā 9) S shraddhāyām 10) S ...astayogasya for ...astaprayogasya 11) S shraddhānatā 12) MS ...rvvaga... 13) S ...timana... MS ...saḥsh for ...sash 14) MS, S ins. navākārā, not in D 15) S ...ikā 16...16) S chaṃdasaṃprajanye/ 17) MS, S cetanāyāsh, as W, confirmed by D 18) S ...to 19) W mīmāṃsayān [MS: mīmāmsayān] asya MS, S, W om. daṇḍa, which is indicated by D 20) As W, confirmed by D, ṭ, MS, S ...kūlaḥ 21) S ...pekṣayā 22) MS ...ādharmā... 23) MS ins. daṇḍa 24) With D = ṭ, MS, S cittābhisaṃkleshash 25) S cittaṃgamatā
Akṣ Tib ṭīkā: 247b4-5
Go to Wiki Documentation
Enhet: Det humanistiske fakultet   Utviklet av: IT-seksjonen ved HF
Login