You are here: BP HOME > BPG > Aristoteles: Categoriae > fulltext
Aristoteles: Categoriae

Choose languages

Choose images, etc.

Choose languages
Choose display
  • Enable images
  • Enable footnotes
    • Show all footnotes
    • Minimize footnotes
Search-help
Choose specific texts..
    Click to Expand/Collapse Option Complete text
Click to Expand/Collapse OptionTitle
Click to Expand/Collapse OptionChapter I
Click to Expand/Collapse OptionChapter II
Click to Expand/Collapse OptionChapter III
Click to Expand/Collapse OptionChapter IV
Click to Expand/Collapse OptionChapter V: De substantia
Click to Expand/Collapse OptionChapter VI: De quantitate
Click to Expand/Collapse OptionChapter VII: De relativis ved ad aliquid
Click to Expand/Collapse OptionChapter VIII: De quali et qualitate
Click to Expand/Collapse OptionChapter IX: De facere et pati
Click to Expand/Collapse OptionChapter X: De oppositis
Click to Expand/Collapse OptionChapter XI
Click to Expand/Collapse OptionChapter XII: De priore
Click to Expand/Collapse OptionChapter XIII: De his quae simul sunt
Click to Expand/Collapse OptionChapter XIV: De motu
Click to Expand/Collapse OptionChapter XV: De habere
(1a1) Ὁμώνυμα λέγεται ὧν ὄνομα μόνον κοινόν, ὁ δὲ κατὰ (2) τοὔνομα λόγος τῆς οὐσίας ἕτερος,  οἷον ζῷον ὅ τε ἄνθρω(3)πος καὶ τὸ γεγραμμένον·  τούτων γὰρ ὄνομα μόνον κοινόν, (4) ὁ δὲ κατὰ τοὔνομα λόγος τῆς οὐσίας ἕτερος·  ἐὰν γὰρ (5) ἀποδιδῷ τις τί ἐστιν αὐτῶν ἑκατέρῳ τὸ ζῴῳ εἶναι, ἴδιον (6) ἑκατέρου λόγον ἀποδώσει. 
ա Հոմանո՛ւնք ասի՝ն որոց անուա՛նք միայն հասարա՝կ։ իսկ ըստ անուա՛նն, բա՛ն գոյացութեա՛ն. ա՛յղ։   ո՛րզան։ կենդանի՛, և մարդն, և գրեա՛լն։  քանզի սոցա, անո՛ւն միայն հասարակ։ իսկ ըստ անուա՛նն, բա՛ն գսյացութեան, ա՛յղ։  քանզի եթե բացատրեսցէ՛ ոք. զի՛նչ է՛ նոցա երկաքանշի՛ւր ուրո՛ւք կենդանին գոլ. յատո՛ւկ իւրաքանչի՛ւր ունե՛ք. բա՛ն բացատեսցէ։ 
(1,1) Aequiuoca dicuntur quorum nomen solum commune est, secundum nomen uero (2) substantiae ratio diuersa,  ut animal homo et quod pingitur.  Horum enim (3) solum nomen commune est, secundum nomen uero substantiae ratio (4) diuersa;  si enim quis assignet quid est utrique eorum quo sint (5) animalia, propriam assignabit utriusque rationem. 
ܫ̈ܘܝܝ ܫܡܐ ܡܬܐܡܪܝܢ ܆ ܕܕܝܠܗܘܢ ܫܡܐ ܒܠܚܘܕ ܕܓܘܐ ܆ ܡܠܬܐ ܕܝܢ ܕܐܘܣܝܐ ܗ̇ܝ ܕܐܝܟ ܫܡܐ ܐܚܪܬܐ .  ܕܐܝܟ ܐܝܟܢ . ܚܝܘܬܐ ܒܪܢܫܐ ܘܗ̇ܘ ܕܨܝܪ .  ܕܗܠܝܢ ܓܝܪ ܫܡܐ ܒܠܚܘܕ ܕܓܘܐ ܆ ܡܠܬܐ ܕܝܢ ܕܐܘܣܝܐ ܗ̇ܝ ܕܐܝܟ ܫܡܐ ܐܚܪܬܐ ܗ̣ܝ .  ܐܢ ܗ̣ܘ ܓܝܪ ܕܝܗ̇ܒ ܐܢܫ: ܕܡܘܢ ܐܝܬܝܗ̇ ܠܟܠ ܚܕ ܚܕ ܡܢܗܘܢ ܒܗ̇ܝ ܕܚܝܘܬܐ ܐܝܬܘܗܝ ܆ ܡܠܬܐ ܕܝܠܢܝܬܐ ܕܟܠ ܚܕ ܝܗ̇ܒ ܀ 
المتفقة أسماؤها يقال إنها التي الاسم فقط عام لها فأما قول الجوهر الذي بحسب الاسم فمخالف  ومثال ذلك الإنسان والمصوَّر حيوانا  فإن هذين الاسم فقط عام لهما فأما قول الجوهر الذي بحسب الاسم ' فمخالف  وذلك أن موفّيا إن وفّى في كل واحد منهما ما معنى أنه حيوان ' فإن القول الذي يوفّي في كل واحد منهما خاصي له 
(LIBER PRIMUS)
1. QUID SINT ȨQUIVOCA.
EQUIVOCA DICUNTUR . QUORUM Nomen solum commune est. Tîe sínt kenámmen . déro námo échert keméine . únde gelîh íst. Ratio uero substantiȩ diuersa . secundum nomen. Únde áber úngelîh zála íst . uuáz sîe sîn . démo námen uólgêndo . án démo sîe genámmen sínt. Úberstépfist tû den námen . sô mág sîn gelîh ratio . íro substantiȩ. 
Ut animal homo . et quod pingitur. Hoc est. Ut ȩquivoci sunt . homo uerus . et homo pictus. In latina lingua . sínt kenámmen . homo animal . i. ter lébendo ménnisko . et quod pingitur . i. sîn gelîhnisse.  Ratio uero substantiȩ diuersa secundum nomen. Mán ságet áber úngelîcho uuáz sîe sîn. demo námen uólgendo . dér sîe genámmen máchôt.  Si enim qius assignet . quod est utrumque eorum . propriam rationem assignabit utriusque. Ságet îoman . dáz îouuéderez íst . tér gíbet îouuéderemo súnderîga zála. Hoc modo. Homo animal . est subsantia sensibilis. Tér lébendo . homo íst éin sínnîg tíng. Qui pingitur . imago insensibilis est . et inanis. Ter ' gemâleto . íst éin sínnlôs pílde . únde lîbelôs . Sic in euangelio sunt ȩquiuoci uterque iohannes . sed diuersam suȩ substantiȩ rationem habent secundum nomen. Iohannes únde áber iohannes sínt kenámmen . i. hábent kelîchen námen . únde áber úngelîcha . únde úngemeina diffinitionem. Diffinitio íst . tíudir ságet . uuáz sîe sîn. Eadem est et ratio substantiȩ . in hunc modum. Alter est iohannes baptista . filius zachariȩ . et alter est iohannes euangelista . filius zebedei. Quodsi dixeris . habent et communem diffinitionem . quia uterque iohannes est animal rationale mortale. Uel substantia animata sensibilis . non est hȩc diffinitio iohannis . sed hominis uel animalis . et hoc nomen homo . aut animal . non facit eos ȩquiuocos sed uniuocos. Uuíle dû ín gében gelîcha diffinitionem . dáz nemáht tû nîeht ketûon uólgendo démo námen iohannes . tér sîe genámmen máchôt. Sîe mág man bêde héizin homo únde animal . únde dánnân hábent sîe geméina diffinitionem . sîe nesínt áber dánnân nîeth ȩquiuoci . ' sed uniuoci . táz chît sîe nesínt tánnân gelîhnámîg . súnder éinnámîg . únde geméinnámîg. Mít témo uuéhsele dero diffinitionis . uuérdent ûzer ȩquiuocis uniuoca. De quibus mox subditur. 
When things have only a name in common and the definition of being which corresponds to the name is different, they are called homonymous.  Thus, for example, both a man and a picture are animals.  These have only a name in common and the definition of being which corresponds to the name is different;  for if one is to say what being an animal is for each of them, one will give two distinct definitions. 
συνώνυμα δὲ λέγεται ὧν τό τε (7) ὄνομα κοινὸν καὶ ὁ κατὰ τοὔνομα λόγος τῆς οὐσίας ὁ αὐτός,  (8) οἷον ζῷον ὅ τε ἄνθρωπος καὶ ὁ βοῦς·  τούτων γὰρ ἑκάτερον (9) κοινῷ ὀνόματι προσαγορεύεται ζῷον, καὶ ὁ λόγος δὲ (10) τῆς οὐσίας ὁ αὐτός·  ἐὰν γὰρ ἀποδιδῷ τις τὸν ἑκατέρου (11) λόγον τί ἐστιν αὐτῶν ἑκατέρῳ τὸ ζῴῳ εἶναι, τὸν αὐτὸν (12) λόγον ἀποδώσει. 
բ Եւ փաղանո՛ւնք ասին, որոց և անո՛ւնն հասարակ։ և ըստ անուանն. բա՛ն գոյացութեան նո՛յն:  հիզան։ կենդանի մա՛րդն, և 108 արջառն։ քանզի մարդն և արջառ.  հասարա՛կ անուանբ առասին, կենդանի և բան գոյացութեան, նո՛յն է։  քանզի եթե բացատրեսցէ՛ ոք զերկաքանչի՛ւր ուրուք զբանն. զի՛նչ է նոցա երկաքանչի՛ւրումեք. կենդանի՛ն գոլ’ զնոյն բացատրեսցէ բա՛ն: 
(6) Uniuoca uero dicuntur quorum et nomen commune est et secundum nomen (7) eadem substantiae ratio,  ut animal homo atque bos.  Communi enim nomine (8) utrique animalia nuncupantur, et est ratio substantiae eadem;  si quis (9) enim assignet utriusque rationem, quid utrique sit quo sint animalia, (10) eandem assignabit rationem. 
ܡܥܪ̈ܙܠܝ ܫܡܐ ܕܝܢ ܡܬܐܡܪܝܢ ܆ ܕܕܝܠܗܘܢ ܘܫܡܐ ܓܘܐ ܘܡܠܬܐ ܗ̣ܝ ܟܕ ܗ̣ܝ .  ܕܐܝܟ ܐܝܟܢ . ܚܝܘܬܐ ܘܒܪܢܫܐ ܘܬܘܪܐ .  ܒܪܢܫܐ ܓܝܪ ܘܬܘܪܐ ܒܫܡܐ ܓܘܢܝܐ ܚܝܘܬܐ ܡܬܟܢܝܢ ܆ ı ܘܡܠܬܐ ܕܝܢ ܕܐܘܣܝܐ ܗ̣ܝ .  ܐܢܗ̣ܘ ܓܝܪ ܕܝܗ̇ܒ ܐܢܫ ܠܡܠܬܐ ܕܟܠ ܚܕ: ܕܡܢ ܐܝܬܝܗ̇ ܠܗ̇ ܒܗ̇ܝ ܕܚܝܬܐ ܐܝܬܘܗܝ ܆ ܠܗ̇ ܟܕ ܠܗ̇ ܝܗ̇ܒ ܀ 
والمتواطئة أسماؤها ' يقال إنها التي الاسم عام لها وقول الجوهر الذي بحسب الاسم واحد بعينه أيضا  ومثال ذلك الإنسان والثور حيوان  فإن هذين أعني الإنسان والثور يلقّبان ' باسم عام أعني حيوانا وقول الجوهر واحد بعينه أيضا  وذلك أن موفّيا إن ' وفى في كل واحد منهما ما معنى أنه حيوان فإن القول الذي يوفّي واحد بعينه 
2. QUID SINT UNIUOCA.
Univoca uero dicuntur . quorum et nomen commune est . et secundum nomen eadem substantiȩ ratio. Tíu héizent áber éinnámîg . únde geméinnámîg . téro námo geméine íst . únde nâh temo námen . gelîh zála íst uuáz sîe sîn . i. tíu álso sínt . sô man síu héiset. 
Ut animal homo . atque animal bos bos. Hoc est ut uniuoca sunt homo et bos.  Communi enim nomine utrique . i. homo et bos animalia nuncupantur . et est eadem ratio substantiȩ. Quȩ est illa ratio? utrumque esse animal . sicut et nuncupantur. Sîe héizent keméinlîcho animalia . únde sámogeméine zála íst . táz sîe dáz sîn . subaudis . táz sîe héizint.  Si quis assignet rationem utriusque quid utrique sint . assignabit eandem rationem. Úbe îoman zála gíbit pêdero . uuáz îouuéderiz sî . tér gíbit íro gelîcha zála. Uuáz íst tiu zála? Quo sint animalia. Ér chídit . táz sîe sîn animalia . álsô sîe héizent. Homo únde bos héizent animalia . únde sínt animalia. ' Uaáz íst áber sélbiz animal? Substantia animata sensibilis. Táz íst óuh homo . táz íst óuh bos. Ál dáz animal íst . táz sínt sîniu species . homo et bos. Uuíle dû chéden animal homo et animal bos . hábent úngelîcha diffinitionem in hunc modum. Homo est animal rationale . bos ets animal inrationale . tíu diffinitio neíst animal nîeth . táz íro geméine námo íst . únde íro geméine genus íst . sî íst sélbero specierum hominis et bouis. Mít témo uuéhsele uuérdent ûzer uniuocis aequiuoca.

3. ITEM QUID INTERSIT.
In propriis uuérdent aequiuoca . uuîlôn úngeuuândo . i. fortuito et casu . ut duo aiaces . duo alexandri . duo pirri . uuîlôn uóne gelúbedo . i. placito propter cognationem . ut duo marii pater et filius . uel propter similtudinem ut homo pictus et uerus. Tíu múgen sîn béidiu propria ióh appellatiua. Hic homo uerus et homo pictus sínt propria. Homo uerus et homo pictus . specialiter et communiter . sínt appellatiua. Tôh aristotelis châde uóne aequiuocis . quorum ' nomen commune est . síu sínt tóh tícchôr propria dánne appellatiua et communia. Áber uniuoca uuérdent îo in appellatiuis. Uuîlôn natura ut homo homini uniuocus est bestia bestiȩ. Uuîlôn gente uel partria . ut grecus greco . romanus romano. Uuîlôn professione . ut christianus christiano . laicus laico . clericus clerico. Uuîlôn dignitate . ut rex regi . consul consulí. Uuîlôn fortuna . ut seruus seruo . ingenuus ingenuo. Álso mánigiu appellatiua uuésen múgen . sámománigiu uniuoca múgen uuésen. Sô íst îo díngolîh témo uniuocum . sáment témo iz hábit . éinen námen geméinen . únde éina diffinitionem geméina. Únde áber démo aequiuocum . témo iz hábet gelîchen námen . únde uóne dîu úngemeinen . uuánda iz éin námo neíst . nóh éin diffinitio. Dóh aristoteles châde . quorum nomen commune est . quasi de appellatiuis. 
When things have the name in common and the definition of being which corresponds to the name is the same, they are called synonymous.  Thus, for example, both a man and an ox are animals.  Each of these is called, by a common name, an animal, and the definition of being is also the same;  for if one is to give the definition of each—what being an animal is for each of them — one will give the same definition. 
παρώνυμα δὲ λέγεται ὅσα ἀπό τινος δια(13)φέροντα τῇ πτώσει τὴν κατὰ τοὔνομα προσηγορίαν ἔχει,  (14) οἷον ἀπὸ τῆς γραμματικῆς ὁ γραμματικὸς καὶ ἀπὸ τῆς (15) ἀνδρείας ὁ ἀνδρεῖος. 
գ Եւ յարանո՛ւնք ասի`ն, որք միանգամ յումեքէ՛ տարբերեա՛լք հոլովիւ, զըստ անուանն զառասութի՛ւն ունին։  ո՛րզան։ ի քերականութենէն, քերակա՛նն։ և յարութենէն, արի՛ն։ 
(11) Denominatiua uero dicuntur quaecumque ab aliquo, solo differentia (12) casu, secundum nomen habent appellationem,  ut a grammatica grammaticus (13) et a fortitudine fortis. 
ܒܨܝܪܝ ܫܡܐ ܕܝܢ ܡܬܐܡܪܝܢ ܟܠܗܘܢ ܐܝܠܝܢ ܕܟܕ ܡܢ ܡܕܡ ܡܫܚܠܦܝܢ ܒܡܦܘܠܬܐ ܆ ܠܟܘܢܝܐ ܗ̇ܘ ܕܐܝܹܟ ܫܡܐ ܐܝܬ ܠܗܘܢ .  ܕܐܝܟ ܐܝܟܢ . ܡܢ ܓܪܡܛܝܩܘܬܐ ܓܪܡܛܝܩܘܣ ܘܡܢ ܓܢܒܪܘܬܐ ܓܢܒܪܐ ܀ 
والمشتقة أسماؤها يقال إنها التي لها لقب من شيء بحسب اسمه غير أنها ' مخالفة له في التصريف  ومثال ذلك الفصيح من الفصاحة والشجاع ' من الشجاعة 
4. DE DOMINATIUIS.
Denominatiua uero dicuntur . quȩcumque habent appellationem ab aliquo secundum nomen . solo differente casu. Díu héizent denominatiua . tíu nâh ándermo ' námen genámôt sínt . échert keuuéhselotemo ûzlâze. Nomen a nomine deriuatum . héizet mít réhte denominatiuum . i. námo uóne námen. 
ut a grammatica grammaticus. A fortitudine fortis.

5. RATIO DE HIS TRIBUS . I. QUARE PRȨMISSA SINT.
Fóne dísên drín diffinitionibus íst ze uuízenne . dáz decem predicamenta uóne dîen aristotiles ságen uuíle . gelîchen námen hábent . únde áber úngelîcha diffinitionem. Prȩdicamenta únde genera héizent siu gelîcho . síu sínt áber éin ánderên úngelih. Pe díu sínt siu aequiuoce sô genámôt . náls uniuoce. Tîe sélben námen gébent siu íro speciebus . i. subalternis generibus . mít tîen síu geméina diffinitionem hábent . pe díu sínt siu áber dîen uniuoca . náls ȩquiuoca. Denomiatiua uuírdent áber . dánne substantia . án síh nímit accidens . álde éin ándera substantiam. Nímet homo án síh qualitatem . sô íst er qualis . nímet er án síh quantitatem . sô íst er quantus. Léget er án síh indumentum . sô ist er habens. Fóne dîen állên uuîrdit ' er denominatus . únde dîe námen ér dánnân geuuínnet . tîe héizent denominatiua. Álso iustus fóne iustitia . latus fóne latitudine uestitus fóne ueste. 
When things get their name from something, with a difference of ending, they are called paronymous.  Thus, for example, the grammarian gets his name from grammar, the brave get theirs from bravery. 
 
Go to Wiki Documentation
Enhet: Det humanistiske fakultet   Utviklet av: IT-seksjonen ved HF
Login