M. Ordo officii aut dignitas potestatis nihil confert homini apud Deum si desit meritum. Porro qui in ecclesiasticis praesunt, ut episcopi[, abbates] et presbyteri, si verbo et exemplo bene praesunt, tot praemia prae aliis habebunt, quot animae per eos salvae fiunt, ut dicitur: “Super omnia bona sua constituet eos (cf. Matth., XIV, 47).
“Si autem subditis verbum salutis subtrahunt et eos in foveam mortis per prava exempla ducunt, tot poenas prae aliis haereditabunt, quot animae eorum exemplo perierunt, vel quot salvare praedicando neglexerunt, ut dicitur: “Cui plus committitur, plus ab eo exigitur” (cf. Luc., XII, 48); et iterum: “Patentes potenter tormenta patientur (Sap., VI, 7).
“Qui autem in saecularibus praelati sunt, ut reges et judices, si juste judicant et subjectos clementer tractant, majorem gloriam prae aliis a justo judice Deo consequentur, quia “qui bene ministrant, gradum bonum sibi acquirunt” (cf. I Tim., III, I3).
Si autem injuste et crudeliter populum opprimunt, atrocia supplicia prae afus habebunt, quia “durissimum judicium his qui praesunt fiet” (Sap., VI, 6), et “judicium sine misericordia ei qui non facit misericordiam” (Jac., II, 13). (413)
Kennimannsþjónusta er tígnarveldi tjór manni ekki við Guð er verðleiks missir. En kirknahǫfðingjar, þat eru byskupar ok prestar, en þeir gefa góð dœmi í orðum eða verkum, þá taka þeir svá myklu framarr dýrð sem margar andir hjalpask af þeira dœmum, sem ritat er. En ef þeir spara heilsuorð við lýð sinn eða leiða þá í dauðagrǫf með illum dœmum, þá taka þeir þeim mun fleiri pínslir (64) en aðrir sem margar andir farask af þeira dœmum eða svá marga sem þeir órœktu at grœða í kenningu, sem ritat er: Af þeim heimtir Guð meira er hann lér meira ok taka á mót kvalir. En þeir er veraldar tígn hafa sem konungar eða dómendr ok kunna mildliga várkynna lýð sínum, þá munu þeir meiri miskunn taka en aðrir menn af Guði réttlátum dómanda, því at þeir eignask góðan sess af Guði er vel þjóna honum. En þeir er fyrirdœma at grimmleika, þá taka þeir meiri kvalir en aðrir því at þeir hafa miskunnlausa dóma.
Complete text
I. LIBER PRIMUS: DE DIVINIS REBUS