Bibliotheca Polyglotta

§19. ΠΕΡΙ ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΟΣ

Ի. ՅԱԱԳՍ ՄԱԿԲԱՅԻ

The number of Prepositions is eighteen, whereof six are monosyllabic, ἐν, εἰς, ἐξ, σύν, πρό, πρός - which are incapable of anastropheand twelve are dissyllabic, ἀνά, κατά, διά, μετά, παρά, ἀντί, ἐπί, περί, ἀμφί, ἀπό, ὑπό, ὑπέρ.

ἐπίῤῥημά ἐστι μέρος λόγου ἄκλιτον, κατὰ ῥήματος λεγόμενον ἢ ἐπιλεγόμενον ῥήματι.

Մակբայ է մասն բանի անխաղաց ի ստոր բայի ասացեալ եւ կամ մակասացեալ բայի:

24. ON THE ADVERB

τῶν δὲ ἐπιῤῥημάτων τὰ μέν ἐστιν ἁπλᾶ, τὰ δὲ σύνθετα· ἁπλᾶ μὲν ὡς πάλαι, σύνθετα δὲ ὡς πρόπαλαι.

Եւ մակբայիցն ոմանք պարզք են, եւ ոմանք` ջոկադիրք: Եւ են պարզք` վաղ, նախ. եւ ջոկադիրք` վաղվաղ, նախավաղ:

An Adverb is an indeclinable part of speech, said of a verb or added to a verb. Of the Adverbs, some are Simple, and others Compound

(α´) τὰ δὲ χρόνου δηλωτικά, οἷον νῦν τότε αὖθις· τούτοις δὲ ὡς εἴδη ὑποτακτέον τὰ καιροῦ παραστατικά, οἷον σήμερον αὔριον τόφρα τέως πηνίκα.

‹1› Եւ են, որք ամանակի են յայտնիչք, որգոն` այժմ, յայնժամ: Եւ դարձեալ ընդ սոքաւք իբրեւ զտեսակս դասելի է զամանակի յարակայականն, որպիսի` սերկ, վաղիւ, ցայս, ցայն, ցայնժամ, ցայսքան, մինչեւ:

- Simple, as πάλαι; Compound, as πρόπαλαι. Some are indicative of time, as τότε, αὖθις:

(β´) τὰ δὲ μεσότητος, οἷον οἷον καλῶς σοφῶς.

‹2› Եւ միջակութեան, որգոն` բարւոք, յատկապէս, բնաւ, ամենեւին, համաւրէն:

to these we must subordinate as species those that connote particular times or seasons, as σήμερον, αὔριον, τόφρα, τέως, πηνίκα.

(γ´) τὰ δὲ ποιότητος, οἷον πύξ λάξ βοτρυδόν (Β 89) ἀγεληδόν (Π 160).

‹3› Եւ քերթութեանն, որպիսի` բռնցի, մուրցացի, ծղացի, աքացի, ողկուզաւրէն, տարմաբար:

Some indicate manner, as καλῶς, σοφῶς, δυνατώς;

(δ´) τὰ δὲ ποσότητος, οἷον πολλάκις ὀλιγάκις.

‹4› Եւ քանակութեանն, որգոն` բազում անգան, սակաւ անգամ:

some, quality, as πύξ, λάξ, βοτρυδόν, ἀγεληδόν;

(ε´) τὰ δὲ ἀριθμοῦ δηλωτικά, οἷον δίς τρίς τετράκις.

‹5› Եւ թուոյ յայտական[ն]` երկիցս, երիցս, չորիցս:

some, quantity, as πολλάκις, ὀλιγάκις, μυριάκις;

(ϛ´) τὰ δὲ τοπικά, οἷον ἄνω κάτω· ὧν σχέσεις εἰσὶ τρεῖς, ἡ ἐν τόπῳ, ἡ εἰς τόπον, ἡ ἐκ τόπου, οἷον οἴκοι οἴκαδε οἴκοθεν.

‹6› Եւ ետեղականն` վերին, ստորին, որոց կալք երեք` ներտեղւոջ, կամ ‹ի› տեղի կամ ընդ տեղ[ւ]ոյր, որգոն` ներտան, ի տուն, ընդուստ:

some, number, as δίς, τρίς, τετράκις;

(ζ´) τὰ δὲ εὐχῆς σημαντικά, οἷον εἴθε αἴθε ἄβαλε.

‹7› Եւ ըղձից նշանակք են` ի~բր, թէ~, իցի~ւ, ա~ւշ, գո~յշ, մարտա~ն:

some, place, as ἄνω κάτω - of these there are three kinds, those signifying in a place, those signifying to a place, and those signifying from a place, as οἴκοι, οἴκαδε, οἴκοθεν.

‹8› Եւ խրոխտականն` ի~շտ:

Some Adverbs signify a wish, as εἴθε, αἴθε, ἄβαλε;

‹9› Եւ սպառնականն` տի՚ր, տի՚:

‹10› Եւ հեշտականն` վա~շ, յա~յ:

‹11› Եւ շնորհակալուն` գէն, արգէն, դրուատ:

‹12› Եւ ողոքականն` փոխան, փարելի:

‹13› Եւ ապաշնորհենին` դժմիտ, ձառաղէմ, ապաժաման:

(η´) τὰ δὲ σχετλιαστικά, οἷον παπαῖ ἰού φεῦ.

‹14› Եւ աւաղականն` ո~ւհ, ո~ւխ, վա~խ, խա~յ:

‹15› Եւ եղկականն` վա~յ, աւա~ղ, աղէ~տ, եղո~ւկ:

some express horror, as παπαῖ, ἰού, φεῦ;

‹16› Եւ հրաշականն` ի~հ, ո~:

‹17› Պասքական` բէք ասէ, ջէք ասէ:

‹18› Եւ հենգնականն` ո~ւհ, ա~հ, է~հ:

(θ´) τὰ δὲ ἀρνήσεως ἢ ἀποφάσεως, οἷον οὔ οὐχί οὐδῆτα οὐδαμῶς.

‹19› Եւ ուրացութեանն կամ ապերախտութեանն` չէ՚, ո՚չ, ո՚չ իւիք, եւ ո՚չ միով իւիք:

(ι´) τὰ δὲ συγκαταθέσεως, οἷον ναί ναίχι.

‹20› Եւ բաղստ[որ]ադրութեան` այո, հայո:

some, denial or negation, as οὔ, οὐχί, οὐδῆτα, οὐδαμῶς;

(ια´) τὰ δὲ ἀπαγορεύσεως, οἷον μή μηδῆτα μηδαμῶς.

‹21› Եւ ապասութեանն` մի՚, մի՚, մի՚ իւիք, մի՚ եզով իւիք:

some, agreement, as ναί ναίχι;

‹22› Եւ զգուշականն` զգոյշ, գուցէ:

some, prohibition, as μή μηδῆτα μηδαμῶς;

(ιβ´) τὰ δὲ παραβολῆς ἢ ὁμοιώσεως, οἷον ὡς ὥσπερ ἠΰτε καθάπερ.

‹23› Եւ մարտարկացն կամ ճշգրտութեանցն, որպէս, զիպէս, զիարդ, ըստ որոյ, որգոն:

(ιγ´) τὰ δὲ θαυμαστικά, οἷον βαβαῖ.

some, comparison or similarity, as ὡς ὥσπερ ἠΰτε καθάπερ;

(ιδ´) τὰ δὲ εἰκασμοῦ, οἷον ἴσως τάχα τυχόν.

‹24› Եւ դիպուածոյն` թերեւս, ինձ թուի, ի դէպ:

some, surprise, as βαβαῖ;

(ιε´) τὰ δὲ τάξεως, οἷον ἑξῆς ἐφεξῆς χωρίς.

‹25› Եւ դասականն` յետ այսորիկ, զկնի սորա, զատ առանձինն, մի ըստ միոջէ:

some, probability, as ἴσως, τάχα, τυχόν;

(ιϛ´) τὰ δὲ ἀθροίσεως, οἷον ἄρδην ἅμα ἤλιθα.

‹26› Եւ ժողովոյն` միանգամայն, խումբ, համբաւ, համուռ, հոյլ:

some, order, as ἑξῆς, ἐφεξῆς, χωρίς;

(ιζ´) τὰ δὲ παρακελεύσεως, οἷον εἶα ἄγε φέρε.

‹27› Եւ մատհրամանոյն` աղէ, թող, ած, եկ, բեր:

some congregation, as ἄρδην, ἅμα, ἤλιθα;

(ιη´) τὰ δὲ συγκρίσεως, οἷον μᾶλλον ἧττον.

‹28› Եւ բաղդատականն` առաւել, նուազ:

some, command, as εἶα, ἄγε, φέρε;

(ιθ´) τὰ δὲ ἐρωτήσεως, οἷον πόθεν πηνίκα πῶς.

‹29› Եւ հարցականն` ուստի՞, ե՞րբ, զի՞բր, ի՞բր, զի՞բար, հի՞զան:

some, comparison, as μᾶλλον, ἧττον;

(κ´) τὰ δὲ ἐπιτάσεως, οἷον λίαν σφόδρα πάνυ ἄγαν μάλιστα.

‹30› Եւ սաստկութեանն` յորդ, յոյժ, կարի, շատ, սաստիկ, մանաւանդ, յաւէտ:

some, interrogation, as πόθεν, πηνίκα, πῶς;

(κα´) τὰ δὲ συλλήψεως, οἷον ἅμα ὁμοῦ ἄμυδις.

some, vehemence, as σφόδρα, πάνυ, ἄγαν, μάλιστα;

(κβ´) τὰ δὲ ἀπωμοτικά, οἷον μά.

‹31› Եւ ապերդմնականն` տա~, քա~ւ:

some, coincidence, as ἅμα, ὁμοῦ, ἄμυδις;

(κγ´) τὰ δὲ κατωμοτικά, οἷον νή.

‹32› Եւ խուներդմնականն` հա:

some are deprecative, as μά;

(κδ´) τὰ δὲ βεβαιώσεως, οἷον δηλαδή.

‹33› Եւ հաստատութեանն` յայտ:

some are asseverative, as νή;

(κε´) τὰ δὲ θετικά, οἷον γαμητέον πλευστέον.

‹34› Եւ դրականն` ամուսնանալի, քետադիմելի, տամկացելի:

some express ratilication, δηλαδή;

(κϛ´) τὰ δὲ θειασμοῦ, οἷον εὐοἵ εὔἁν.

‹35› Եւ մոլութեանն` ե~հ, ը~հ, հը~, ըհը~:

some are positive, as ἀγνωστέον, γραπτέον, πλευστέον;

Permanent link

http://www2.hf.uio.no/common/apps/permlink/permlink.php?app=polyglotta&context=ctext&uid=f86477d2-8d29-11e4-856a-001cc4ddf0f4

Choose languages

Choose images, etc.

Choose languages

Choose display