Bibliotheca Polyglotta

א. וַיֹּאמֶר יְהֹוָה אֶל משֶׁה פְּסָל לְךָ שְׁנֵי לֻחֹת אֲבָנִים כָּרִאשֹׁנִים וְכָתַבְתִּי עַל הַלֻּחֹת אֶת הַדְּבָרִים אֲשֶׁר הָיוּ עַל הַלֻּחֹת הָרִאשֹׁנִים אֲשֶׁר שִׁבַּרְתָּ:

καὶ εἶπεν κύριος πρὸς Μωυσῆν λάξευσον σεαυτῷ δύο πλάκας λιθίνας καθὼς καὶ αἱ πρῶται καὶ ἀνάβηθι πρός με εἰς τὸ ὄρος καὶ γράψω ἐπὶ τῶν πλακῶν τὰ ῥήματα ἃ ἦν ἐν ταῖς πλαξὶν ταῖς πρώταις αἷς συνέτριψας

1 ܘܐܸܡܲܪ ܡܵܪܝܵܐ ܠܡܘܼܫܹܐ: ܦܣܘܿܠ ܠܵܟ݂ ܬܲܪܬܹܿܝܢ ܠܘܼܚܹ̈ܐ ܕܟܹܐܦܵܐ ܐܲܝܟ݂ ܩܲܕ݂ܡܵܝܵܬ݂ܵܐ: ܘܲܟ݂ܬ݂ܘܿܒ݂ ܥܲܠ ܠܘܼܚܹ̈ܐ ܦܸܬ݂ܓ݂ܵܡܹ̈ܐ ܕܐܝܼܬ݂ ܗ̄ܘܵܘ ܥܲܠ ܠܘܼܚܹ̈ܐ ܩܲܕ݂ܡܵܝܵܬ݂ܵܐ ܕܬܲܒܲܪܬܿ.

Ac deinceps: Præcide, ait, tibi duas tabulas lapideas instar priorum, et scribam super eas verba, quæ habuerunt tabulæ quas fregisti.

Եւ ասէ Տէր ցՄովսէս. Կոփեա դու քեզ երկուս տախտակս քարեղէնս ըստ առաջին տախտակացն, եւ ել առ իս ի լեառնն.`` եւ գրեցից ի վերայ տախտակացն զպատգամսն որ էին յառաջին տախտակսն զոր խորտակեցերն:

ჰრქუა უფალმან მოსეს: გამოჰქმნენ თავისა შენისა ორნი ფიცარნი, ვითარცა-იგი პირველნი და აღმოვედ ჩემდა მთასა ამას, და დავსწერნე ფიცართა სიტყუანი იგი, რომელნი წერილ იყვნეს პირველთა მათ ფიცართა, რომელნი შეჰმუსრენ. 1

1 And the LORD said unto Moses, Hew thee two tables of stone like unto the first: and I will write upon these tables the words that were in the first tables, which thou brakest.

ב. וֶהְיֵה נָכוֹן לַבֹּקֶר וְעָלִיתָ בַבֹּקֶר אֶל הַר סִינַי וְנִצַּבְתָּ לִי שָׁם עַל רֹאשׁ הָהָר:

καὶ γίνου ἕτοιμος εἰς τὸ πρωὶ καὶ ἀναβήσῃ ἐπὶ τὸ ὄρος τὸ Σινα καὶ στήσῃ μοι ἐκεῖ ἐπ᾽ ἄκρου τοῦ ὄρους

2 ܘܲܗܘܝܼ ܡܛܲܝܲܒ݂ ܒܨܲܦܪܵܐ: ܘܣܲܩ ܒܨܲܦܪܵܐ ܠܛܘܼܪܵܐ ܕܣܝܼܢܲܝ: ܘܩܘܼܡ ܬܲܡܵܢ ܒܪܹܫ ܛܘܼܪܵܐ.

Esto paratus mane, ut ascendas statim in montem Sinai, stabisque mecum super verticem montis.

Լեր պատրաստ առ վաղիւ, եւ ելանիցես ընդ առաւօտս ի լեառնն Սինա, եւ մնասցես ինձ անդ ի վերայ գլխոյ լերինն:

და იყავ შენ განმზადებულად განთიადისა და აღმოხჳდე მთასა სინასა და დასდგე მუნ მწუერვალსა მთისასა. 2

2 And be ready in the morning, and come up in the morning unto mount Sinai, and present thyself there to me in the top of the mount.

ג. וְאִישׁ לֹא יַעֲלֶה עִמָּךְ וְגַם אִישׁ אַל יֵרָא בְּכָל הָהָר גַּם הַצֹּאן וְהַבָּקָר אַל יִרְעוּ אֶל מוּל הָהָר הַהוּא:

καὶ μηδεὶς ἀναβήτω μετὰ σοῦ μηδὲ ὀφθήτω ἐν παντὶ τῷ ὄρει καὶ τὰ πρόβατα καὶ αἱ βόες μὴ νεμέσθωσαν πλησίον τοῦ ὄρους ἐκείνου

3 ܘܐ̄ܢܵܫ ܠܵܐ ܢܸܣܲܩ ܥܲܡܵܟ݂: ܘܐ̄ܢܵܫ ܠܵܐ ܢܸܬ݂ܚܙܸܐ ܒܟ݂ܠܹܗ ܛܘܼܪܵܐ: ܐܵܦܠܵܐ ܥܵܢܵܐ ܘܬ݂ܵܘܪܹ̈ܐ ܢܸܪܥܘܿܢ ܠܩܘܼܒ݂ܠܹܗ ܕܛܘܼܪܵܐ ܗܵܘ.

Nullus ascendat tecum, nec videatur quispiam per totum montem: boves quoque et oves non pascantur e contra.

Եւ մի՛ ոք ելանիցէ ընդ քեզ, եւ մի՛ ոք երեւեսցի ամենեւին ի լերինն, եւ արջառ եւ ոչխար մի՛ արածեսցին մօտ ի լեառնն:

და ნუ ვინ აღმოვალნ შენ თანა და ნუ ვინ იპოვებინ ყოველსა მას მთასა და საცხოვარი და ზროხა ნუ ძოვნ მახლობელად მთასა მას. 3

3 And no man shall come up with thee, neither let any man be seen throughout all the mount; neither let the flocks nor herds feed before that mount.

ד. וַיִּפְסֹל שְׁנֵי לֻחֹת אֲבָנִים כָּרִאשֹׁנִים וַיַּשְׁכֵּם משֶׁה בַבֹּקֶר וַיַּעַל אֶל הַר סִינַי כַּאֲשֶׁר צִוָּה יְהֹוָה אֹתוֹ וַיִּקַּח בְּיָדוֹ שְׁנֵי לֻחֹת אֲבָנִים:

καὶ ἐλάξευσεν δύο πλάκας λιθίνας καθάπερ καὶ αἱ πρῶται καὶ ὀρθρίσας Μωυσῆς ἀνέβη εἰς τὸ ὄρος τὸ Σινα καθότι συνέταξεν αὐτῷ κύριος καὶ ἔλαβεν Μωυσῆς τὰς δύο πλάκας τὰς λιθίνας

4 ܘܲܦܣܲܠ ܬܲܪܬܹܿܝܢ ܠܘܼܚܹ̈ܐ ܕܟܹܐܦܵܐ ܐܲܝܟ݂ ܩܲܕ݂ܡܵܝܵܬ݂ܵܐ: ܘܩܲܕܸܿܡ ܡܘܼܫܹܐ ܒܨܲܦܪܵܐ: ܘܲܣܠܸܩ ܠܛܘܼܪܵܐ ܕܣܝܼܢܲܝ ܐܲܝܟܲܢܵܐ ܕܦܲܩܕܹܗ ܡܵܪܝܵܐ: ܘܲܢܣܲܒ݂ ܬܲܪܬܹܿܝܢ ܠܘܼܚܹ̈ܐ ܕܟܹܐܦܵܐ ܒܐܝܼܕܹܗ.

Excidit ergo duas tabulas lapideas, quales antea fuerant: et de nocte consurgens ascendit in montem Sinai, sicut præceperat ei Dominus, portans secum tabulas.

Եւ կոփեաց երկուս տախտակս քարեղէնս ըստ օրինակի առաջնոցն. եւ կանխեալ Մովսիսի ընդ առաւօտն` ել ի լեառնն Սինա, որպէս հրամայեաց նմա Տէր, եւ ա՛ռ Մովսէս ընդ իւր զերկուս տախտակսն քարեղէնս:

და გამოთალნა მოსე ორნი იგი ფიცარნი ქვისანი, ვითარცა-იგი პირველნი და აღიმსთო განთიად და აღვიდა მთასა მას სინასა, ვითარცა-იგი უბრძანა მას უფალმან. და მიიხუნა მოსე მის თანა ორნი იგი ფიცარნი ქვისანი. 4

4 And he hewed two tables of stone like unto the first; and Moses rose up early in the morning, and went up unto mount Sinai, as the LORD had commanded him, and took in his hand the two tables of stone.

ה. וַיֵּרֶד יְהֹוָה בֶּעָנָן וַיִּתְיַצֵּב עִמּוֹ שָׁם וַיִּקְרָא בְשֵׁם יְהֹוָה:

καὶ κατέβη κύριος ἐν νεφέλῃ καὶ παρέστη αὐτῷ ἐκεῖ καὶ ἐκάλεσεν τῷ ὀνόματι κυρίου

5 ܘܲܢܚܸܬ݂ ܡܵܪܝܵܐ ܒܲܥܢܵܢܵܐ: ܘܩܵܡ ܥܲܡܹܗ ܬܲܡܵܢ: ܘܲܩܪܵܐ ܒܲܫܡܵܐ: ܡܵܪܝܵܐ.

Cumque descendisset Dominus per nubem, stetit Moyses cum eo, invocans nomen Domini.

Եւ էջ Տէր ամպով, եւ կայր յանդիման նորա անդ. եւ կոչեաց յանուն Տեառն:

და გარდამოჴდა უფალი ღრუბლითა და დგა მოსე მუნ და ხადა სახელი უფლისაჲ. 5

5 And the LORD descended in the cloud, and stood with him there, and proclaimed the name of the LORD.

ו. וַיַּעֲבֹר יְהֹוָה עַל פָּנָיו וַיִּקְרָא יְהֹוָה יְהֹוָה אֵל רַחוּם וְחַנּוּן אֶרֶךְ אַפַּיִם וְרַב חֶסֶד וֶאֱמֶת:

καὶ παρῆλθεν κύριος πρὸ προσώπου αὐτοῦ καὶ ἐκάλεσεν κύριος ὁ θεὸς οἰκτίρμων καὶ ἐλεήμων μακρόθυμος καὶ πολυέλεος καὶ ἀληθινὸς

6 ܘܲܥܒܲܪ ܡܵܪܝܵܐ ܩܕ݂ܵܡܵܘܗܝ: ܘܲܩܪܵܐ ܡܵܪܝܵܐ ܡܵܪܝܵܐ: ܐܲܠܵܗܵܐ ܡܪܲܚܡܵܢܵܐ ܘܲܡܪܲܚܦܵܢܵܐ: ܕܢܲܓܝܼܪܵܐ ܪܘܼܚܹܗ: ܘܣܲܓܿܝܼܐܵܐ ܛܲܝܒܿܘܼܬܹܗ ܘܩܘܼܫܬܹܿܗ.

Quo transeunte coram eo, ait: Dominator Domine Deus, misericors et clemens, patiens et multæ miserationis, ac verax,

Եւ անց Տէր առաջի նորա. եւ կարդաց, Տէր Աստուած` գթած եւ ողորմած, երկայնամիտ, բազումողորմ եւ ճշմարիտ:

და წარმოვიდა უფალი წინაშე მისსა და უწოდა: უფალი ღმერთი, მოწყალე, შემწყნარებელ, სულგრძელ, დიდად მოწყალე და ჭეშმარიტ. 6

6 And the LORD passed by before him, and proclaimed, The LORD, The LORD God, merciful and gracious, longsuffering, and abundant in goodness and truth,

ז. נצֵר חֶסֶד לָאֲלָפִים נֹשֵׂא עָוֹן וָפֶשַׁע וְחַטָּאָה וְנַקֵּה לֹא יְנַקֶּה פֹּקֵד עֲוֹן אָבוֹת עַל בָּנִים וְעַל בְּנֵי בָנִים עַל שִׁלֵּשִׁים וְעַל רִבֵּעִים:

καὶ δικαιοσύνην διατηρῶν καὶ ποιῶν ἔλεος εἰς χιλιάδας ἀφαιρῶν ἀνομίας καὶ ἀδικίας καὶ ἁμαρτίας καὶ οὐ καθαριεῖ τὸν ἔνοχον ἐπάγων ἀνομίας πατέρων ἐπὶ τέκνα καὶ ἐπὶ τέκνα τέκνων ἐπὶ τρίτην καὶ τετάρτην γενεάν

7 ܢܵܛܲܪ ܛܲܝܒܿܘܼܬ݂ܵܐ ܠܐܲܠܦܲܝ ܕܵܪܹ̈ܐ: ܫܵܒܹܩ ܚܛܵܗܹ̈ܐ ܘܚܵܘܒܹ̈ܐ: ܘܲܡܙܲܟܵܝܘܼ ܠܵܐ ܡܙܲܟܸܿܐ: ܦܵܩܹܕ݂ ܚܵܘܒܹ̈ܐ ܕܐܲܒ݂ܵܗܹ̈ܐ ܥܲܠ ܒܢܲܝܵܐ: ܘܥܲܠ ܒܢܲܝ ܒܢܲܝܵܐ: ܥܲܠ ܬܠܵܬ݂ܵܐ ܘܥܲܠ ܐܲܪܒܥܵܐ ܕܵܪܝܼܢ.

qui custodis misericordiam in millia; qui aufers iniquitatem, et scelera, atque peccata, nullusque apud te per se innocens est; qui reddis iniquitatem patrum filiis, ac nepotibus in tertiam et quartam progeniem.

որ պահէ զարդարութիւն, եւ առնէ`` զողորմութիւն ի հազար ազգս, բառնայ զանօրէնութիւնս եւ զանիրաւութիւնս եւ զմեղս, եւ ոչ անպարտ առնէ զպարտաւորն. ածէ զանօրէնութիւնս հարց յորդիս եւ յորդւոց յորդիս մինչեւ յերիս եւ ի չորս ազգս:

რომელმან დამარხის სიმართლე და ყვის წყალობა ათასამდე ნათესავად. და აჰჴოცის უსჯულოებანი და სიცრუენი და ცოდვანი და თანამდებნი იგი არა განწმიდის და მოჰჴადნის ცოდვანი მამათანი შვილთა ზედა და შვილისშვილთა მესამედ და მეოთხედ ნათესავადმდე. 7

7 Keeping mercy for thousands, forgiving iniquity and transgression and sin, and that will by no means clear the guilty; visiting the iniquity of the fathers upon the children, and upon the children's children, unto the third and to the fourth generation.

ח. וַיְמַהֵר משֶׁה וַיִּקֹּד אַרְצָה וַיִּשְׁתָּחוּ:

καὶ σπεύσας Μωυσῆς κύψας ἐπὶ τὴν γῆν προσεκύνησεν

8 ܘܐܸܣܬܲܪܗܲܒ݂ ܡܘܼܫܹܐ: ܘܲܢܦܲܠ ܥܲܠ ܐܲܪܥܵܐ ܘܲܣܓܸܿܕ݂.

Festinusque Moyses, curvatus est pronus in terram, et adorans

Եւ երագեաց Մովսէս, խոնարհ երկիր`` եպագ եւ ասէ:

და ისწრაფა მოსე, მოდრკა და თაყუანის-სცა უფალსა ქუეყანასაზედა. 8

8 And Moses made haste, and bowed his head toward the earth, and worshipped.

ט. וַיֹּאמֶר אִם נָא מָצָאתִי חֵן בְּעֵינֶיךָ אֲדֹנָי יֵלֶךְ נָא אֲדֹנָי בְּקִרְבֵּנוּ כִּי עַם קְשֵׁה עֹרֶף הוּא וְסָלַחְתָּ לַעֲו‍ֹנֵנוּ וּלְחַטָּאתֵנוּ וּנְחַלְתָּנוּ:

καὶ εἶπεν εἰ εὕρηκα χάριν ἐνώπιόν σου συμπορευθήτω ὁ κύριός μου μεθ᾽ ἡμῶν ὁ λαὸς γὰρ σκληροτράχηλός ἐστιν καὶ ἀφελεῖς σὺ τὰς ἁμαρτίας ἡμῶν καὶ τὰς ἀνομίας ἡμῶν καὶ ἐσόμεθα σοί

9 ܘܐܸܡܲܪ: ܐܸܢ ܐܸܫܟܿܚܹܬ݂ ܪܲܚܡܹܐ ܒܥܲܝܢܲܝ̈ܟ ܡܵܪܝ: ܢܹܐܙܲܠ ܗܵܫܵܐ ܡܵܪܝ ܒܲܝܢܵܬܲܢ: ܡܸܛܠ ܕܥܲܡܵܐ ܐܸܢܘܿܢ ܩܫܹܐ ܩܕ݂ܵܠܵܐ: ܘܲܫܒ݂ܘܿܩ ܠܚܵܘܒܲܝܢ ܘܠܲܚܛܵܗܲܝܢ ܘܬܹܐܪܬܲܢ.

ait: Si inveni gratiam in conspectu tuo, Domine, obsecro ut gradiaris nobiscum (populus enim duræ cervicis est) et auferas iniquitates nostras atque peccata, nosque possideas.

Եթէ գտի շնորհս առաջի քո, Տէր, երթիցէ ընդ մեզ Տէր. զի ժողովուրդս խստապարանոց է. եւ բարձցես դու զանօրէնութիւնս եւ զմեղս մեր, եւ եղիցուք մեք քո:

და ჰრქუა: უკუეთუ ვჰპოვე მადლი წინაშე შენსა, მოვედინ უფალი ჩუენ თანა, რამეთუ ერი ესე ქედფიცხელ არს, და გჳლხინებდე შენ ცოდვათა და უშჯულოებათა ჩუენთა შენდად. 9

9 And he said, If now I have found grace in thy sight, O LORD, let my LORD, I pray thee, go among us; for it is a stiffnecked people; and pardon our iniquity and our sin, and take us for thine inheritance.

י. וַיֹּאמֶר הִנֵּה אָנֹכִי כֹּרֵת בְּרִית נֶגֶד כָּל עַמְּךָ אֶעֱשֶׂה נִפְלָאֹת אֲשֶׁר לֹא נִבְרְאוּ בְכָל הָאָרֶץ וּבְכָל הַגּוֹיִם וְרָאָה כָל הָעָם אֲשֶׁר אַתָּה בְקִרְבּוֹ אֶת מַעֲשֵׂה יְהֹוָה כִּי נוֹרָא הוּא אֲשֶׁר אֲנִי עֹשֶׂה עִמָּךְ:

καὶ εἶπεν κύριος πρὸς Μωυσῆν ἰδοὺ ἐγὼ τίθημί σοι διαθήκην ἐνώπιον παντὸς τοῦ λαοῦ σου ποιήσω ἔνδοξα ἃ οὐ γέγονεν ἐν πάσῃ τῇ γῇ καὶ ἐν παντὶ ἔθνει καὶ ὄψεται πᾶς ὁ λαός ἐν οἷς εἶ σύ τὰ ἔργα κυρίου ὅτι θαυμαστά ἐστιν ἃ ἐγὼ ποιήσω σοι

10 ܘܐܸܡܲܪ: ܗܵܐ ܡܩܝܼܡ ܐ̄ܢܵܐ ܩܝܵܡܵܐ ܠܘܼܩܒܲܠ ܟܠܹܗ ܥܲܡܵܟ݂: ܘܐܸܥܒܸܿܕ ܦܪܝܼܫܵܬ݂ܵܐ: ܕܠܵܐ ܐܸܬ݂ܥܒܸܕ݂ ܐܲܟ݂ܘܵܬ݂ܗܹܝܢ ܒܟ݂ܠܵܗ ܐܲܪܥܵܐ: ܘܲܒ݂ܟ݂ܠܗܘܿܢ ܥܲܡܡܹ̈ܐ: ܘܢܸܚܙܸܐ ܟܠܹܗ ܥܲܡܵܐ ܗܵܢܵܐ ܕܐܲܢ̄ܬ ܒܓ݂ܵܘܹܗ ܥܒ݂ܵܕܹܗ ܕܡܵܪܝܵܐ ܕܕܲܚܝܼܠ ܗ̄ܘܼ ܕܥܵܒܹܕ݂ ܐ̄ܢܵܐ ܥܲܡܵܟ݂.

Respondit Dominus: Ego inibo pactum videntibus cunctis: signa faciam quæ numquam visa sunt super terram, nec in ullis gentibus, ut cernat populus iste, in cujus es medio, opus Domini terribile quod facturus sum.

Եւ ասէ Տէր ցՄովսէս``. Ահա ես դնեմ ընդ քեզ ուխտ. առաջի ամենայն ժողովրդեան քո արարից սքանչելիս որ ոչ եղեն յամենայն երկրի եւ յամենայն ազգս. եւ տեսցէ ամենայն ժողովուրդդ յորս ես դու ի միջի դոցա` զգործս Տեառն. զի զարմանալիք իցեն զոր եսս արարից ձեզ:

და ჰრქუა უფალმან მოსეს: აჰა ესერა, მე აღგითქუამ შენ აღთქუმასა წინაშე ყოვლისა ერისა შენისა და ვქმნე დიდებული, რომელი არა ყოფილ არს ყოველსა ქუეყანასა. და იხილოს ყოველმან ნათესავმან მაგან, რომელთა შორის ხარ შენ საქმედ უფლისა. 10

10 And he said, Behold, I make a covenant: before all thy people I will do marvels, such as have not been done in all the earth, nor in any nation: and all the people among which thou art shall see the work of the LORD: for it is a terrible thing that I will do with thee.

יא. שׁמָר לְךָ אֵת אֲשֶׁר אָנֹכִי מְצַוְּךָ הַיּוֹם הִנְנִי גֹרֵשׁ מִפָּנֶיךָ אֶת הָאֱמֹרִי וְהַכְּנַעֲנִי וְהַחִתִּי וְהַפְּרִזִּי וְהַחִוִּי וְהַיְבוּסִי:

πρόσεχε σὺ πάντα ὅσα ἐγὼ ἐντέλλομαί σοι ἰδοὺ ἐγὼ ἐκβάλλω πρὸ προσώπου ὑμῶν τὸν Αμορραῖον καὶ Χαναναῖον καὶ Χετταῖον καὶ Φερεζαῖον καὶ Ευαῖον καὶ Γεργεσαῖον καὶ Ιεβουσαῖον

11 ܛܲܪ ܡܸܕܸܿܡ ܕܲܡܦܲܩܸܕ݂ ܐ̄ܢܵܐ ܠܵܟ݂ ܝܵܘܡܵܢܵܐ: ܗܵܐ ܚܵܪܸܒ݂ ܐ̄ܢܵܐ ܡܼܢ ܩܕ݂ܵܡܲܝܟ: ܟܢܲܥܢܵܝܹ̈ܐ: ܘܐܵܡܘܿܪ̈ܵܝܹܐ: ܘܚܹܝܬ݂ܵܝܹ̈ܐ ܘܦܲܪ̈ܙܵܝܹܐ: ܘܚܵܘܵܝܹ̈ܐ ܘܝܵܒ݂ܘܿܣܵܝܹ̈ܐ.

Observa cuncta quæ hodie mando tibi: ego ipse ejiciam ante faciem tuam Amorrhæum, et Chananæum, et Hethæum, Pherezæum quoque, et Hevæum, et Jebusæum.

Զգոյշ լեր դու ամենայնի զոր միանգամ ես պատուիրեմ քեզ այսօր. ահաւասիկ ես մերժեմ յերեսաց ձերոց զԱմովրհացին եւ զՔանանացին եւ զՔետացին եւ զՓերեզացին եւ զԽեւացին եւ զԳերգեսացին`` եւ զՅեբուսացին:

რამეთუ საკჳრველ იყო, რომელ გიყო შენ, ეკრძალე ყოველსა, რომელსა გამცნებ შენ, და აჰა, მე განვასხნე პირისაგან თქუენისა ამორეველნი იგი, და ქანანელნი, და ქეტელნი, და ფერეზელნი, და ეველნი, და გერგესეველნი, და იაბოსელნი. 11

11 Observe thou that which I command thee this day: behold, I drive out before thee the Amorite, and the Canaanite, and the Hittite, and the Perizzite, and the Hivite, and the Jebusite.

יב. הִשָּׁמֶר לְךָ פֶּן תִּכְרֹת בְּרִית לְיוֹשֵׁב הָאָרֶץ אֲשֶׁר אַתָּה בָּא עָלֶיהָ פֶּן יִהְיֶה לְמוֹקֵשׁ בְּקִרְבֶּךָ:

πρόσεχε σεαυτῷ μήποτε θῇς διαθήκην τοῖς ἐγκαθημένοις ἐπὶ τῆς γῆς εἰς ἣν εἰσπορεύῃ εἰς αὐτήν μή σοι γένηται πρόσκομμα ἐν ὑμῖν

12 ܐܸܙܕܲܗܪ ܠܵܐ ܬܩܝܼܡ ܩܝܵܡܵܐ ܠܝܲܬ݂ܒܲܝ ܐܲܪܥܵܐ ܕܐܵܙܹܠ ܐܲܢ̄ܬ ܠܘܵܬ݂ܗܘܿܢ: ܕܠܵܐ ܢܸܗܘܘܿܢ ܠܵܟ݂ ܠܬ݂ܘܼܩܠܬ݂ܵܐ.

Cave ne umquam cum habitatoribus terræ illius jungas amicitias, quæ sint tibi in ruinam:

Զգոյշ լեր անձին քում, գուցէ դնիցես ուխտ ընդ բնակիչս երկրին, յոր դու մտանիցես ի նոսա, գուցէ լինիցի ձեզ գայթակղութիւն:

ეკრძალე თავსა შენსა, ნუუკუე აღუთქუა აღთქუმა მკჳდრთა თანა მის ქუეყანისათა, რომელსა-იგი შეხვალ შენ, ნუუკუე გექმნეს საცთურ. 12

12 Take heed to thyself, lest thou make a covenant with the inhabitants of the land whither thou goest, lest it be for a snare in the midst of thee:

יג. כִּי אֶת מִזְבְּחֹתָם תִּתֹּצוּן וְאֶת מַצֵּבֹתָם תְּשַׁבֵּרוּן וְאֶת אֲשֵׁרָיו תִּכְרֹתוּן:

τοὺς βωμοὺς αὐτῶν καθελεῖτε καὶ τὰς στήλας αὐτῶν συντρίψετε καὶ τὰ ἄλση αὐτῶν ἐκκόψετε καὶ τὰ γλυπτὰ τῶν θεῶν αὐτῶν κατακαύσετε ἐν πυρί

13 ܡܲܕ݂ܒܿܚܲܝܗܘܿܢ ܥܲܩܲܪ: ܘܩܵܝܡܵܬ݂ܗܘܿܢ ܬܲܒܲܪ: ܘܕܸܚܠܵܬ݂ܗܘܿܢ ܦܲܣܸܩ.

sed aras eorum destrue, confringe statuas, lucosque succide:

Զբագինս նոցա կործանեսջիք, եւ զարձանս նոցա փշրեսջիք, եւ զանտառս նոցա կոտորեսջիք, եւ զդրօշեալս դից նոցա հրով այրեսջիք:

ბომონნი მათი დაარღჳე და ძეგლები მათი შეჰმუსრენ, და სერტყები მათი მოჰკაფენ და გამოქანდაკებულნი იგი ღმერთთა მათთანი დაწვენ ცეცხლითა. 13

13 But ye shall destroy their altars, break their images, and cut down their groves:

יד. כִּי לֹא תִשְׁתַּחֲוֶה לְאֵל אַחֵר כִּי יְהֹוָה קַנָּא שְׁמוֹ אֵל קַנָּא הוּא:

οὐ γὰρ μὴ προσκυνήσητε θεῷ ἑτέρῳ ὁ γὰρ κύριος ὁ θεὸς ζηλωτὸν ὄνομα θεὸς ζηλωτής ἐστιν

14 ܠܵܐ ܬܸܣܓܿܘܿܕ݂ ܠܐܲܠܵܗ ܐ̄ܚܪܹܝܢ: ܡܸܛܠ ܕܡܵܪܝܵܐ ܛܲܢܵܢܵܐ ܫܡܹܗ: ܐܲܠܵܗܵܐ ܗ̄ܘܼ ܛܲܢܵܢܵܐ.

noli adorare deum alienum. Dominus zelotes nomen ejus; Deus est æmulator.

Եւ մի՛ պագանիցէք երկիր աստուածոց օտարաց. զի Տէր Աստուածդ` անուն նախանձելի է``, Աստուած նախանձոտ է:

რამეთუ არა ჴელ-გეწიფების თქუენ თაყუანის-ცემად ღმერთთა უცხოთა, რამეთუ უფალი ღმერთი მოშურნე სახელი არს, ღმერთი მოშურნე არს. 14

14 For thou shalt worship no other god: for the LORD, whose name is Jealous, is a jealous God:

טו. פֶּן תִּכְרֹת בְּרִית לְיוֹשֵׁב הָאָרֶץ וְזָנוּ אַחֲרֵי אֱלֹהֵיהֶם וְזָבְחוּ לֵאלֹהֵיהֶם וְקָרָא לְךָ וְאָכַלְתָּ מִזִּבְחוֹ:

μήποτε θῇς διαθήκην τοῖς ἐγκαθημένοις πρὸς ἀλλοφύλους ἐπὶ τῆς γῆς καὶ ἐκπορνεύσωσιν ὀπίσω τῶν θεῶν αὐτῶν καὶ θύσωσι τοῖς θεοῖς αὐτῶν καὶ καλέσωσίν σε καὶ φάγῃς τῶν θυμάτων αὐτῶν

15 ܠܵܐ ܬܩܝܼܡ ܩܝܵܡܵܐ ܥܲܡ ܝܲܬ݂ܒܲܝ ܐܲܪܥܵܐ: ܕܠܵܐ ܢܸܛܥܘܿܢ ܒܵܬܲܪ ܕܸܚܠܵܬ݂ܗܘܿܢ: ܘܲܢܕܲܒܿܚܘܼܢ ܠܐܲܠܵܗܲܝܗܘܿܢ: ܘܢܸܩܪܘܿܢܵܟ݂ ܘܬܹܐܟ݂ܘܿܠ ܡܼܢ ܕܸܒ݂ܚܲܝܗܘܿܢ.

Ne ineas pactum cum hominibus illarum regionum: ne, cum fornicati fuerint cum diis suis, et adoraverint simulacra eorum, vocet te quispiam ut comedas de immolatis.

Գուցէ դնիցեն ուխտ ընդ բնակիչս երկրին, եւ պոռնկիցին զկնի դից նոցա, եւ զոհիցեն աստուածոց նոցա, եւ կոչիցեն զքեզ, եւ ուտիցես ի զոհից նոցա:

ნუუკუე აღუთქუა აღთქუმაჲ მკჳდრთა მის ქუეყანისათა და ისიძჳდეთ კუალსა მას შედგომად ღმერთთა მათთასა, დაუკლვიდენ კერპთა მათთა, და გხადოდიან შენ და სჭამო შენ ნაკერპავი იგი მათი. 15

15 Lest thou make a covenant with the inhabitants of the land, and they go a whoring after their gods, and do sacrifice unto their gods, and one call thee, and thou eat of his sacrifice;

טז. וְלָקַחְתָּ מִבְּנֹתָיו לְבָנֶיךָ וְזָנוּ בְנֹתָיו אַחֲרֵי אֱלֹהֵיהֶן וְהִזְנוּ אֶת בָּנֶיךָ אַחֲרֵי אֱלֹהֵיהֶן:

καὶ λάβῃς τῶν θυγατέρων αὐτῶν τοῖς υἱοῖς σου καὶ τῶν θυγατέρων σου δῷς τοῖς υἱοῖς αὐτῶν καὶ ἐκπορνεύσωσιν αἱ θυγατέρες σου ὀπίσω τῶν θεῶν αὐτῶν καὶ ἐκπορνεύσωσιν τοὺς υἱούς σου ὀπίσω τῶν θεῶν αὐτῶν

16 ܘܬܸܣܲܒ݂ ܡܼܢ ܒܢܵܬ݂ܗܘܿܢ ܠܲܒ݂ܢܲܝܟ: ܘܲܒ݂ܢܵܬ݂ܵܟ݂ ܬܸܬܸܿܠ ܠܲܒ݂ܢܲܝܗܘܿܢ: ܘܢܸܛܥܝܵܢ ܒܢܵܬ݂ܟ݂ܘܿܢ ܒܵܬܲܪ ܐܲܠܵܗܲܝܗܘܿܢ: ܘܢܲܛܥܝܵܢ ܠܲܒ݂ܢܲܝ̈ܟ ܒܵܬܲܪ ܐܲܠܵܗܲܝܗܹܝܢ.

Nec uxorem de filiabus eorum accipies filiis tuis: ne, postquam ipsæ fuerint fornicatæ, fornicari faciant et filios tuos in deos suos.

Եւ առնուցուս ի դստերաց նոցա ուստերաց քոց, եւ ի դստերաց քոց տացես ուստերաց նոցա, եւ պոռնկիցին դստերք քո զկնի նոցա``, եւ պոռնկեցուցանիցեն զուստերս քո զկնի դիցն իւրեանց:

და მოჰგვარნეთ ასულნი მათნი ძეთა თქუენთა, და ასულნი თქუენნი მისცნეთ ძეთა მათთა, და ისიძჳდენ ასულნი შენნი შემგომად კერპთა მათთა, და ძენი შენნი ისიძჳდენ შედგომად კერპთა მათთა. 16

16 And thou take of their daughters unto thy sons, and their daughters go a whoring after their gods, and make thy sons go a whoring after their gods.

יז. אֱלֹהֵי מַסֵּכָה לֹא תַעֲשֶׂה לָּךְ:

καὶ θεοὺς χωνευτοὺς οὐ ποιήσεις σεαυτῷ

17 ܐܲܠܵܗܹ̈ܐ ܕܢܸܣܟܿܬ݂ܵܐ ܠܵܐ ܬܸܥܒܸܿܕ݂ ܠܵܟ݂.

Deos conflatiles non facies tibi.

Եւ աստուածս ձուլածոյս մի՛ առնիցես քեզ:

და ღმერთნი გამოდნობილი არა იქმნეთ. 17

17 Thou shalt make thee no molten gods.

יח. אֶת חַג הַמַּצּוֹת תִּשְׁמֹר שִׁבְעַת יָמִים תֹּאכַל מַצּוֹת אֲשֶׁר צִוִּיתִךָ לְמוֹעֵד חֹדֶשׁ הָאָבִיב כִּי בְּחֹדֶשׁ הָאָבִיב יָצָאתָ מִמִּצְרָיִם:

καὶ τὴν ἑορτὴν τῶν ἀζύμων φυλάξῃ ἑπτὰ ἡμέρας φάγῃ ἄζυμα καθάπερ ἐντέταλμαί σοι εἰς τὸν καιρὸν ἐν μηνὶ τῶν νέων ἐν γὰρ μηνὶ τῶν νέων ἐξῆλθες ἐξ Αἰγύπτου

18 ܥܲܕ݂ܥܹܕ݂ܵܐ ܕܦܲܛܝܼܪܹ̈ܐ ܬܸܛܲܪ: ܫܲܒ݂ܥܵܐ ܝܵܘܡܝܼܢ ܬܹܐܟ݂ܘܿܠ ܦܲܛܝܼܪܵܐ ܐܲܝܟ݂ ܕܦܲܩܸܕ݂ܬܵܟ݂: ܒܙܲܒ݂ܢܵܐ ܕܝܲܪܚܵܐ ܕܗܲܒܵܒܹ̈ܐ: ܡܸܛܠ ܕܲܒ݂ܝܲܪܚܵܐ ܕܗܲܒܵܒܹ̈ܐ ܢܦܲܩܬܿ ܡܼܢ ܡܸܨܪܹܝܢ.

Solemnitatem azymorum custodies. Septem diebus vesceris azymis, sicut præcepi tibi, in tempore mensis novorum: mense enim verni temporis egressus es de Ægypto.

Զտօն բաղարջակերաց պահեսցես. զեւթն օր բաղարջ կերիցես, որպէս պատուիրեցի քեզ, ի ժամանակի իւրում յամսեանն կանխոց. զի յամսեանն կանխոց ելեր յԵգիպտոսէ:

და დღესასწაული უცომოებისა თქუენისა დაიმარხეთ. შჳდ დღე სჭამო უცომოჲ, ვითარცა-იგი გამცენ ჟამსა მას ოდენ თთუესა მას ახალსა, რამეთუ თთუესა მას ახალსა გამოხვედ შენ ქუეყანით ეგჳპტით. 18

18 The feast of unleavened bread shalt thou keep. Seven days thou shalt eat unleavened bread, as I commanded thee, in the time of the month Abib: for in the month Abib thou camest out from Egypt.

יט. כָּל פֶּטֶר רֶחֶם לִי וְכָל מִקְנְךָ תִּזָּכָר פֶּטֶר שׁוֹר וָשֶׂה:

πᾶν διανοῖγον μήτραν ἐμοί τὰ ἀρσενικά πρωτότοκον μόσχου καὶ πρωτότοκον προβάτου

19 ܟܠ ܕܦܵܬܲܚ ܪܵܚܡܵܐ ܠܝܼ ܢܸܗܘܸܐ: ܘܟ݂ܠ ܒܘܼܟ݂ܪܵܐ ܕܲܒ݂ܥܝܼܪܵܟ݂: ܕܬ݂ܵܘܪܹ̈ܐ ܘܕܸܐܡܪܹ̈ܐ.

Omne quod aperit vulvam generis masculini, meum erit. De cunctis animantibus, tam de bobus, quam de ovibus, meum erit.

Ամենայն արու որ բանայ զարգանդ` ինձ լիցի, եւ ամենայն արուք անասնոյ քո, անդրանիկն արջառոյ եւ անդրանիկն ոչխարի:

ყოველმან, რომელმან პირველად განაღოს საშოჲ წულან, ჩემი არს. 19

19 All that openeth the matrix is mine; and every firstling among thy cattle, whether ox or sheep, that is male.

כ. וּפֶטֶר חֲמוֹר תִּפְדֶּה בְשֶׂה וְאִם לֹא תִפְדֶּה וַעֲרַפְתּוֹ כֹּל בְּכוֹר בָּנֶיךָ תִּפְדֶּה וְלֹא יֵרָאוּ פָנַי רֵיקָם:

καὶ πρωτότοκον ὑποζυγίου λυτρώσῃ προβάτῳ ἐὰν δὲ μὴ λυτρώσῃ αὐτό τιμὴν δώσεις πᾶν πρωτότοκον τῶν υἱῶν σου λυτρώσῃ οὐκ ὀφθήσῃ ἐνώπιόν μου κενός

20 ܘܟ݂ܠ ܒܘܼܟ݂ܪܵܐ ܕܲܒ݂ܥܝܼܪܵܐ ܬܸܦܪܘܿܩ ܒܐܸܡܪܵܐ: ܘܐܸܢ ܠܵܐ ܬܸܦܪܩܝܼܘܗܝ ܬܸܩܛܠܝܼܘܗܝ: ܟܠ ܒܘܼܟ݂ܪܵܐ ܕܲܒ݂ܢܲܝ̈ܟ ܬܸܦܪܘܿܩ: ܘܠܵܐ ܬܸܬ݂ܚܙܘܿܢ ܩܕ݂ܵܡܲܝ ܣܪܝܼܩܵܐܝܼܬ݂.

Primogenitum asini redimes ove: sin autem nec pretium pro eo dederis, occidetur. Primogenitum filiorum tuorum redimes: nec apparebis in conspectu meo vacuus.

Եւ զանդրանիկն իշոյ փրկեսցես գառամբ. ապա թէ ոչ փրկեսցես զնա, զգինս նորա տացես``: Զամենայն անդրանիկս որդւոց քոց փրկեսցես. եւ ձեռնունայն առաջի իմ մի՛ երեւեսցին:

პირმშოჲ ზროხათა და პირმშოჲ ცხოვართა და პირმშოჲ კარაულისაჲ იჴსნე ცხოვართა, უკეთუ არა იჴსნე, სასყიდელი მისცე მისი. ყოველი პირმშოჲ ძე შენი იჴსნე. არა მეჩუენო წინაშე ჩემსა ცალიერი. 20

20 But the firstling of an ass thou shalt redeem with a lamb: and if thou redeem him not, then shalt thou break his neck. All the firstborn of thy sons thou shalt redeem. And none shall appear before me empty.

כא. שֵׁשֶׁת יָמִים תַּעֲבֹד וּבַיּוֹם הַשְּׁבִיעִי תִּשְׁבֹּת בֶּחָרִישׁ וּבַקָּצִיר תִּשְׁבֹּת:

ἓξ ἡμέρας ἐργᾷ τῇ δὲ ἑβδόμῃ καταπαύσεις τῷ σπόρῳ καὶ τῷ ἀμήτῳ καταπαύσεις

21 ܫܬܵܐ ܝܵܘܡܝܼܢ ܬܸܦܠܘܿܚ: ܘܲܒ݂ܝܵܘܡܵܐ ܫܒ݂ܝܼܥܵܝܵܐ ܬܸܬܸܿܢܝܼܚ: ܒܙܲܪܥܵܐ ܘܒܲܚܨܵܕܵܐ ܬܸܬܸܿܢܝܼܚ.

Sex diebus operaberis; die septimo cessabis arare et metere.

Զվեց օր գործեսցես, եւ յաւուրն եւթներորդի հանգիցես. ի սերմանս եւ ի հունձս հանգիցես:

ექუს დღე იქმოდე და მეშჳდესა დღესა დააცადე თესლი შენი და სამკალი შენი დააცადე. 21

21 Six days thou shalt work, but on the seventh day thou shalt rest: in earing time and in harvest thou shalt rest.

כב. וְחַג שָׁבֻעֹת תַּעֲשֶׂה לְךָ בִּכּוּרֵי קְצִיר חִטִּים וְחַג הָאָסִיף תְּקוּפַת הַשָּׁנָה:

καὶ ἑορτὴν ἑβδομάδων ποιήσεις μοι ἀρχὴν θερισμοῦ πυρῶν καὶ ἑορτὴν συναγωγῆς μεσοῦντος τοῦ ἐνιαυτοῦ

22 ܘܥܲܕ݂ܥܹܕ݂ܵܐ ܕܫܵܒ݂ܘܿܥܵܐ ܬܸܥܒܸܿܕ ܠܵܟ݂: ܪܹܫ ܚܨܵܕܵܐ ܕܚܸܛܹ̈ܐ: ܘܚܲܓܵܐ ܕܲܚܡܵܠܵܐ ܒܡܲܦܩܵܗ ܕܫܲܢ̄ܬܵܐ.

Solemnitatem hebdomadarum facies tibi in primitiis frugum messis tuæ triticeæ, et solemnitatem, quando redeunte anni tempore cuncta conduntur.

Եւ տօն եւթներորդաց արասցես ինձ ի սկզբան հնձոց ցորենոյ, եւ զտօն արմտեաց ամփոփելոյ` յընդմիջել տարւոյն:

დღესასწაული იგი ჩემი შჳდეულთაჲ ჰყო დასაბამსა იფქლის მკასა, დღესაწაული ნაყოფის შეკრებისაჲ, განსაზოგებელისა წელიწდისასა. 22

22 And thou shalt observe the feast of weeks, of the firstfruits of wheat harvest, and the feast of ingathering at the year's end.

כג. שָׁלשׁ פְּעָמִים בַּשָּׁנָה יֵרָאֶה כָּל זְכוּרְךָ אֶת פְּנֵי הָאָדֹן יְהֹוָה אֱלֹהֵי יִשְׂרָאֵל:

τρεῖς καιροὺς τοῦ ἐνιαυτοῦ ὀφθήσεται πᾶν ἀρσενικόν σου ἐνώπιον κυρίου τοῦ θεοῦ Ισραηλ

23 ܬܠܵܬ݂ ܙܲܒ݂ܢܝܼܢ ܒܫܲܢ̄ܬܵܐ ܢܸܬ݂ܚܙܸܐ ܟܠ ܕܘܼܟ݂ܪܵܢܵܟ݂ ܩܕ݂ܵܡ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܐ ܕܝܼܣܪܵܝܹܠ.

Tribus temporibus anni apparebit omne masculinum tuum in conspectu omnipotentis Domini Dei Israël.

Երիս ժամանակս ի տարւոջ երեւեսցի ամենայն արու մանուկ քո առաջի Տեառն Աստուծոյ Իսրայելի:

სამგზის წელიწადსა ეჩუენოს ყოველი პირმშოჲ შენი წინაშე უფლისა ღმრთისა ისრაჱლისა. 23

ΛΕʹ

23 Thrice in the year shall all your menchildren appear before the LORD God, the God of Israel.

כד. כִּי אוֹרִישׁ גּוֹיִם מִפָּנֶיךָ וְהִרְחַבְתִּי אֶת גְּבֻלֶךָ וְלֹא יַחְמֹד אִישׁ אֶת אַרְצְךָ בַּעֲלֹתְךָ לֵרָאוֹת אֶת פְּנֵי יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ שָׁלשׁ פְּעָמִים בַּשָּׁנָה:

ὅταν γὰρ ἐκβάλω τὰ ἔθνη πρὸ προσώπου σου καὶ πλατύνω τὰ ὅριά σου οὐκ ἐπιθυμήσει οὐδεὶς τῆς γῆς σου ἡνίκα ἂν ἀναβαίνῃς ὀφθῆναι ἐναντίον κυρίου τοῦ θεοῦ σου τρεῖς καιροὺς τοῦ ἐνιαυτοῦ

24 ܡܸܛܠ ܕܐܸܚܪܘܿܒ݂ ܥܲܡܡܹ̈ܐ ܡܼܢ ܩܕ݂ܵܡܲܝܟ: ܘܐܲܦ̮ܬܸܿܐ ܬܚܘܼܡܵܟ݂: ܘܠܵܐ ܢܸܪܲܓ݂ ܐ̄ܢܵܫ ܐܲܪܥܵܟ݂: ܡܵܐ ܕܣܵܠܹܩ ܐܲܢ̄ܬ ܠܡܸܬ݂ܚܙܵܝܘܼ ܩܕ݂ܵܡ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܬܠܵܬ݂ ܙܲܒ݂ܢܝܼܢ ܒܫܲܢ̄ܬܵܐ.

Cum enim tulero gentes a facie tua, et dilatavero terminos tuos, nullus insidiabitur terræ tuæ, ascendente te, et apparente in conspectu Domini Dei tui ter in anno.

Քանզի մերժեցից զազգսն յերեսաց քոց. եւ ընդարձակեցից զսահմանս քո, եւ ոչ ոք իցէ որ ակն դնիցէ երկրին քում, յորժամ ելանիցես երեւել առաջի Տեառն Աստուծոյ քո երիս ժամանակս ի տարւոջ:

რაჟამს განვასხნე ნათვსავნი იგი პირისაგან შენისა და განვავრცნე საზღვარნი შენნი, არავის გულმან უთქუას ქუეუანისათჳს შენისა, რაჟამს აღხჳდოდე შენ შემთხუევად წინაშე უფლისა ღმრთისა შენისა სამგზის წელიწადსა. 24

24 For I will cast out the nations before thee, and enlarge thy borders: neither shall any man desire thy land, when thou shalt go up to appear before the LORD thy God thrice in the year.

כה. לֹא תִשְׁחַט עַל חָמֵץ דַּם זִבְחִי וְלֹא יָלִין לַבֹּקֶר זֶבַח חַג הַפָּסַח:

οὐ σφάξεις ἐπὶ ζύμῃ αἷμα θυμιαμάτων μου καὶ οὐ κοιμηθήσεται εἰς τὸ πρωὶ θύματα τῆς ἑορτῆς τοῦ πασχα

25 ܠܵܐ ܬܸܟܿܘܿܣ ܥܲܠ ܚܲܡܝܼܥܵܐ ܕܡܵܐ ܕܕܸܒ݂ܚܬ݂ܵܐ: ܘܠܵܐ ܢܒ݂ܘܼܬ݂ ܠܨܲܦܪܵܐ ܕܸܒ݂ܚܵܐ ܕܥܲܕ݂ܥܹܕ݂ܵܐ ܕܦܸܨܚܵܐ.

Non immolabis super fermento sanguinem hostiæ meæ: neque residebit mane de victima solemnitatis Phase.

Մի՛ զենուցուս ի վերայ խմորելոյ զարիւն զոհից իմոց, եւ մի՛ ելանիցէ յայգ զենումն տօնի զատկի:

არა დაჰკლა ცომსა ზედა სისხლი საკლველთა ჩემთაჲ. და არა დაადგრეს განთიადმდე საკლველი დღესასწაულისა მის ვნებათა. 25

25 Thou shalt not offer the blood of my sacrifice with leaven; neither shall the sacrifice of the feast of the passover be left unto the morning.

כו. רֵאשִׁית בִּכּוּרֵי אַדְמָתְךָ תָּבִיא בֵּית יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ לֹא תְבַשֵּׁל גְּדִי בַּחֲלֵב אִמּוֹ:

τὰ πρωτογενήματα τῆς γῆς σου θήσεις εἰς τὸν οἶκον κυρίου τοῦ θεοῦ σου οὐ προσοίσεις ἄρνα ἐν γάλακτι μητρὸς αὐτοῦ

26 ܪܹܫ ܥܲܠܠܵܬ݂ܵܗ ܕܐܲܪܥܵܟ݂ ܬܲܝܬܸܿܐ ܠܒܲܝܬܹܿܗ ܕܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܠܵܐ ܬܒܲܫܸܠ ܓܲܕ݂ܝܵܐ ܒܚܲܠܒ݂ܵܐ ܕܐܸܡܹܗ.

Primitias frugum terræ tuæ offeres in domo Domini Dei tui. Non coques hædum in lacte matris suæ.

Զառաջին արմտիս երկրի քո տարցիս ի տուն Տեառն Աստուծոյ քո: Մի՛ եփեսցես զգառն ի կաթն մօր իւրոյ:

პირველი ნაყოფი ქუეყანისა შეიღო ტაძრად უფლისა ღმრთისა შენისა. არა შეაგბო კრავი სძითა დედისა თჳსისათა. 26

26 The first of the firstfruits of thy land thou shalt bring unto the house of the LORD thy God. Thou shalt not seethe a kid in his mother's milk.

כז. וַיֹּאמֶר יְהֹוָה אֶל משֶׁה כְּתָב לְךָ אֶת הַדְּבָרִים הָאֵלֶּה כִּי עַל פִּי הַדְּבָרִים הָאֵלֶּה כָּרַתִּי אִתְּךָ בְּרִית וְאֶת יִשְׂרָאֵל:

καὶ εἶπεν κύριος πρὸς Μωυσῆν γράψον σεαυτῷ τὰ ῥήματα ταῦτα ἐπὶ γὰρ τῶν λόγων τούτων τέθειμαί σοι διαθήκην καὶ τῷ Ισραηλ

27 ܘܐܸܡܲܪ ܡܵܪܝܵܐ ܠܡܘܼܫܹܐ: ܟܬ݂ܘܿܒ݂ ܠܵܟ݂ ܗܵܠܹܝܢ ܦܸܬ݂ܓ݂ܵܡܹ̈ܐ: ܕܡܸܛܠ ܗܵܠܹܝܢ ܦܸܬ݂ܓ݂ܵܡܹ̈ܐ ܐܲܩܝܼܡܬ ܥܲܡܵܟ݂ ܩܝܵܡܵܐ: ܘܥܲܡ ܟܠܹܗ ܝܼܣܪܵܝܹܠ.

Dixitque Dominus ad Moysen: Scribe tibi verba hæc, quibus et tecum et cum Israël pepigi fœdus.

Եւ ասէ Տէր ցՄովսէս. Գրեա դու քեզ զպատգամսդ զայդոսիկ. զի այդու բանիւ դնիցեմ ուխտ ընդ քեզ եւ ընդ իս:

ჰრქუა უფალმან მოსეს: დაწერენ თავისა შენისა სიტყუანი ესე, რამეთუ ამათ სიტყვათა ზედა დაგიდებ შენ საშჯელსა ისრაჱლისასა. 27

27 And the LORD said unto Moses, Write thou these words: for after the tenor of these words I have made a covenant with thee and with Israel.

כח. וַיְהִי שָׁם עִם יְהֹוָה אַרְבָּעִים יוֹם וְאַרְבָּעִים לַיְלָה לֶחֶם לֹא אָכַל וּמַיִם לֹא שָׁתָה וַיִּכְתֹּב עַל הַלֻּחֹת אֵת דִּבְרֵי הַבְּרִית עֲשֶׂרֶת הַדְּבָרִים:

καὶ ἦν ἐκεῖ Μωυσῆς ἐναντίον κυρίου τεσσαράκοντα ἡμέρας καὶ τεσσαράκοντα νύκτας ἄρτον οὖκ ἔφαγεν καὶ ὕδωρ οὐκ ἔπιεν καὶ ἔγραψεν τὰ ῥήματα ταῦτα ἐπὶ τῶν πλακῶν τῆς διαθήκης τοὺς δέκα λόγους

28 ܘܲܗܘܵܐ ܬܲܡܵܢ ܥܲܡ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܪܒܿܥܝܼܢ ܐܝܼܡܵܡܝܼܢ ܘܐܲܪܒܿܥܝܼܢ ܠܲܝܠܵܘܵܢ: ܠܲܚܡܵܐ ܠܵܐ ܐܸܟܲܠ ܘܡܲܝܵܐ ܠܵܐ ܐܸܫܬܿܝܼ: ܘܲܟ݂ܬܲܒ݂ ܥܲܠ ܠܘܼܚܹ̈ܐ ܕܟܹܐܦܵܐ ܡܸܠܲܝ ܩܝܵܡܵܐ: ܥܸܣܪܵܐ ܦܸܬ݂ܓ݂ܵܡܝܼܢ.

Fuit ergo ibi cum Domino quadraginta dies et quadraginta noctes: panem non comedit, et aquam non bibit, et scripsit in tabulis verba fœderis decem.

Եւ էր Մովսէս առաջի Տեառն զքառասուն տիւ եւ զքառասուն գիշեր. հաց ոչ եկեր եւ ջուր ոչ արբ. եւ գրեաց ի վերայ տախտակացն զբանս ուխտի զտասն պատգամացն:

და იყო მუნ მოსე წინაშე უფლისა ორმეოც დღე და ორმეოც ღამე. პური არა ჭამა და წყალი არა სუა და აღწერნა სიტყუანი ესე სჯულისანი ფიცართა ათნი იგი სიტყუანი. 28

28 And he was there with the LORD forty days and forty nights; he did neither eat bread, nor drink water. And he wrote upon the tables the words of the covenant, the ten commandments.

כט. וַיְהִי בְּרֶדֶת משֶׁה מֵהַר סִינַי וּשְׁנֵי לֻחֹת הָעֵדֻת בְּיַד משֶׁה בְּרִדְתּוֹ מִן הָהָר וּמשֶׁה לֹא יָדַע כִּי קָרַן עוֹר פָּנָיו בְּדַבְּרוֹ אִתּוֹ:

ὡς δὲ κατέβαινεν Μωυσῆς ἐκ τοῦ ὄρους καὶ αἱ δύο πλάκες ἐπὶ τῶν χειρῶν Μωυσῆ καταβαίνοντος δὲ αὐτοῦ ἐκ τοῦ ὄρους Μωυσῆς οὐκ ᾔδει ὅτι δεδόξασται ἡ ὄψις τοῦ χρώματος τοῦ προσώπου αὐτοῦ ἐν τῷ λαλεῖν αὐτὸν αὐτῷ

29 ܘܟܲܕ݂ ܢܚܸܬ݂ ܡܘܼܫܹܐ ܡܼܢ ܛܘܼܪܵܐ ܕܣܝܼܢܲܝ: ܬܲܪܬܹܿܝܢ ܠܘܼܚܹ̈ܐ ܕܣܵܗܕܿܘܼܬ݂ܵܐ ܒܐܝܼܕܹܗ ܕܡܘܼܫܹܐ: ܟܲܕ݂ ܢܚܸܬ݂ ܡܼܢ ܛܘܼܪܵܐ: ܘܡܘܼܫܹܐ ܠܵܐ ܝܼܕܲܥ ܕܐܸܙܕܲܗܝܼ ܡܸܫܟܵܐ ܕܐܲܦܵܘܗܝ ܟܲܕ݂ ܡܲܠܸܠ ܥܲܡܹܗ.

Cumque descenderet Moyses de monte Sinai, tenebat duas tabulas testimonii, et ignorabat quod cornuta esset facies sua ex consortio sermonis Domini.

Մինչդեռ իջանէր Մովսէս ի լեռնէն Սինայ, եւ երկոքին տախտակքն ուխտի ի ձեռս Մովսիսի էին, եւ յիջանել իւրում ի լեռնէ անտի` ոչ գիտէր Մովսէս եթէ փառաւորեալ իցէ տեսիլ գունոյ`` երեսաց նորա ի խօսել նորա ընդ նմա:

და ვითარცა გარდამოვიდა მოსე მთისა მისგან სინაჲსა, და ორნი ფიცარნი იგი ჴელთა შინა მოსესთა და გარდამო-რა-ჰჴდა მიერ მთით მოსე, არა უწყოდა, რამეთუ დიდებულ იყო ფერი პირისა მოსესი სიტყჳთა მით მისითა ღმრთისა მიმართ. 29

29 And it came to pass, when Moses came down from mount Sinai with the two tables of testimony in Moses' hand, when he came down from the mount, that Moses wist not that the skin of his face shone while he talked with him.

ל. וַיַּרְא אַהֲרֹן וְכָל בְּנֵי יִשְׂרָאֵל אֶת משֶׁה וְהִנֵּה קָרַן עוֹר פָּנָיו וַיִּירְאוּ מִגֶּשֶׁת אֵלָיו:

καὶ εἶδεν Ααρων καὶ πάντες οἱ πρεσβύτεροι Ισραηλ τὸν Μωυσῆν καὶ ἦν δεδοξασμένη ἡ ὄψις τοῦ χρώματος τοῦ προσώπου αὐτοῦ καὶ ἐφοβήθησαν ἐγγίσαι αὐτοῦ

30 ܘܲܚܙܵܐ ܐܲܗܪܘܿܢ ܘܟ݂ܠܹܗ ܝܼܣܪܵܝܹܠ ܐܲܦܵܘܗܝ ܕܡܘܼܫܹܐ: ܕܐܸܙܕܲܗܝܼ ܡܸܫܟܵܐ ܕܐܲܦܵܘܗܝ ܕܡܘܼܫܹܐ: ܘܲܕ݂ܚܸܠܘ ܠܡܸܩܪܲܒ݂ ܠܘܵܬܹܗ.

Videntes autem Aaron et filii Israël cornutam Moysi faciem, timuerunt prope accedere.

Եւ ետես Ահարոն եւ ամենայն որդիքն Իսրայելի զՄովսէս, եւ էր փառաւորեալ տեսիլ գունոյ`` երեսաց նորա, եւ երկեան մերձենալ ի նա:

და იხილა აჰრონ და ყოველთა ძეთა ისრაჱლისათა მოსე. და იყო დიდებულ წინაშე ფერი პირისა მოსესი. და შეეშინა მიახლებად მისა. 30

30 And when Aaron and all the children of Israel saw Moses, behold, the skin of his face shone; and they were afraid to come nigh him.

לא. וַיִּקְרָא אֲלֵהֶם משֶׁה וַיָּשֻׁבוּ אֵלָיו אַהֲרֹן וְכָל הַנְּשִׂאִים בָּעֵדָה וַיְדַבֵּר משֶׁה אֲלֵהֶם:

καὶ ἐκάλεσεν αὐτοὺς Μωυσῆς καὶ ἐπεστράφησαν πρὸς αὐτὸν Ααρων καὶ πάντες οἱ ἄρχοντες τῆς συναγωγῆς καὶ ἐλάλησεν αὐτοῖς Μωυσῆς

31 ܘܲܩܪܵܐ ܐܸܢܘܿܢ ܡܘܼܫܹܐ: ܘܐܸܬ݂ܵܘ ܠܘܵܬܹܗ ܐܲܗܪܘܿܢ ܘܟ݂ܠܗܘܿܢ ܪܵܘܪ̈ܒ݂ܵܢܹܐ ܕܲܟ݂ܢܘܼܫܬܵܐ: ܘܡܲܠܸܠ ܡܘܼܫܹܐ ܥܲܡܗܘܿܢ.

Vocatique ab eo, reversi sunt tam Aaron, quam principes synagogæ. Et postquam locutus est ad eos,

Եւ կոչեաց զնոսա Մովսէս, եւ դարձան առ նա Ահարոն եւ ամենայն իշխանք ժողովրդեանն, եւ խօսեցաւ Մովսէս ընդ նոսա:

და უწოდა მათ მოსე და მოიქცეს მისა აჰრონ და ყოველნი მთავარნი კრებულისანი და ეტყოდა მათ მოსე. 31

31 And Moses called unto them; and Aaron and all the rulers of the congregation returned unto him: and Moses talked with them.

לב. וְאַחֲרֵי כֵן נִגְּשׁוּ כָּל בְּנֵי יִשְׂרָאֵל וַיְצַוֵּם אֵת כָּל אֲשֶׁר דִּבֶּר יְהֹוָה אִתּוֹ בְּהַר סִינָי:

καὶ μετὰ ταῦτα προσῆλθον πρὸς αὐτὸν πάντες οἱ υἱοὶ Ισραηλ καὶ ἐνετείλατο αὐτοῖς πάντα ὅσα ἐλάλησεν κύριος πρὸς αὐτὸν ἐν τῷ ὄρει Σινα

32 ܘܗܵܝܕܹܿܝܢ ܩܪܸܒ݂ܘ ܠܘܵܬܹܗ ܟܠܗܘܿܢ ܒܢܲܝ ܝܼܣܪܵܝܹܠ: ܘܦܲܩܸܕ݂ ܐܸܢܘܿܢ ܟܠܡܸܕܸܿܡ ܕܡܲܠܸܠ ܡܵܪܝܵܐ ܥܲܡܹܗ ܒܛܘܼܪܵܐ ܕܣܝܼܢܲܝ.

venerunt ad eum etiam omnes filii Israël: quibus præcepit cuncta quæ audierat a Domino in monte Sinai.

Եւ ապա մերձեցան առ նա ամենայն որդիքն Իսրայելի. եւ պատմեաց նոցա զամենայն զոր խօսեցաւ ընդ նմա Տէր ի լերինն Սինայ:

და ამისა შემდგომად მოუჴდეს ძენი ისრაჱლისანი და ამცნო მათ ყოველი, რაოდენსა ეტყოდა უფალი მოსეს მთასა ზედა სინასა. 32

32 And afterward all the children of Israel came nigh: and he gave them in commandment all that the LORD had spoken with him in mount Sinai.

לג. וַיְכַל משֶׁה מִדַּבֵּר אִתָּם וַיִּתֵּן עַל פָּנָיו מַסְוֶה:

καὶ ἐπειδὴ κατέπαυσεν λαλῶν πρὸς αὐτούς ἐπέθηκεν ἐπὶ τὸ πρόσωπον αὐτοῦ κάλυμμα

33 ܘܟܲܕ݂ ܫܲܠܸܡ ܡܘܼܫܹܐ ܕܲܢܡܲܠܸܠ ܥܲܡܗܘܿܢ: ܐܲܪܡܝܼ ܥܲܠ ܐܲܦܵܘܗܝ ܫܘܿܫܸܦܵܐ.

Impletisque sermonibus, posuit velamen super faciem suam.

Եւ իբրեւ դադարեաց ի խօսելոյ անտի ընդ նոսա, արկ`` պատրուակ զերեսօք իւրովք:

და ვითარცა დასცხრა მოსე სიტყუად მათდა მიმართ, დაიბურა საფარველი პირსა მისსა. 32

33 And till Moses had done speaking with them, he put a vail on his face.

לד. וּבְבֹא משֶׁה לִפְנֵי יְהֹוָה לְדַבֵּר אִתּוֹ יָסִיר אֶת הַמַּסְוֶה עַד צֵאתוֹ וְיָצָא וְדִבֶּר אֶל בְּנֵי יִשְׂרָאֵל אֵת אֲשֶׁר יְצֻוֶּה:

ἡνίκα δ᾽ ἂν εἰσεπορεύετο Μωυσῆς ἔναντι κυρίου λαλεῖν αὐτῷ περιῃρεῖτο τὸ κάλυμμα ἕως τοῦ ἐκπορεύεσθαι καὶ ἐξελθὼν ἐλάλει πᾶσιν τοῖς υἱοῖς Ισραηλ ὅσα ἐνετείλατο αὐτῷ κύριος

34 ܘܟܲܕ݂ ܥܵܐܹܠ ܗ̄ܘܵܐ ܡܘܼܫܹܐ ܩܕ݂ܵܡ ܡܵܪܝܵܐ ܕܲܢܡܲܠܸܠ ܥܲܡܹܗ: ܫܵܩܹܠ ܗ̄ܘܵܐ ܠܹܗ ܠܫܘܿܫܸܦܵܐ ܥܕܲܡܵܐ ܕܢܵܦܹܩ: ܘܢܵܦܹܩ ܗ̄ܘܵܐ ܘܐܵܡܲܪ ܠܲܕ݂ܒܹܝܬ݂ ܝܼܣܪܵܝܹܠ ܡܸܕܸܿܡ ܕܡܸܬ݂ܦܲܩܲܕ݂.

Quod ingressus ad Dominum, et loquens cum eo, auferebat donec exiret, et tunc loquebatur ad filios Israël omnia quæ sibi fuerant imperata.

Իբրեւ մտանէր Մովսէս առաջի Տեառն խօսել ընդ նմա, մերկանայր զպատրուակն մինչեւ այսրէն ելանելոյ. եւ իբրեւ ելանէր, խօսէր ընդ ամենայն որդիսն Իսրայելի զոր միանգամ պատուիրեաց նմա Տէր:

და ოდეს შევალნ მოსე წინაშე უფლისა სიტყუად მისა, აღიჴადის საბურველი იგი ვიდრე გამოსლვადმდე მისა და გამო-რა-ვიდის, ეტყჳნ ყოველთა ძეთა ისრაჱლისათა, რაოდენი უბრძანის უფალმან. 33

34 But when Moses went in before the LORD to speak with him, he took the vail off, until he came out. And he came out, and spake unto the children of Israel that which he was commanded.

לה. וְרָאוּ בְנֵי יִשְׂרָאֵל אֶת פְּנֵי משֶׁה כִּי קָרַן עוֹר פְּנֵי משֶׁה וְהֵשִׁיב משֶׁה אֶת הַמַּסְוֶה עַל פָּנָיו עַד בֹּאוֹ לְדַבֵּר אִתּוֹ:

καὶ εἶδον οἱ υἱοὶ Ισραηλ τὸ πρόσωπον Μωυσῆ ὅτι δεδόξασται καὶ περιέθηκεν Μωυσῆς κάλυμμα ἐπὶ τὸ πρόσωπον ἑαυτοῦ ἕως ἂν εἰσέλθῃ συλλαλεῖν αὐτῷ

35 ܘܚܵܙܹܝܢ ܗ̄ܘܵܘ ܒܢܲܝ ܝܼܣܪܵܝܹܠ ܐܲܦܵܘܗܝ ܕܡܘܼܫܹܐ: ܕܐܸܙܕܲܗܝܼ ܡܸܫܟܵܐ ܕܐܲܦܵܘܗܝ ܕܡܘܼܫܹܐ: ܫܵܩܹܠ ܗ̄ܘܵܐ ܡܘܼܫܐ ܠܫܘܿܫܸܦܵܐ ܡܼܢ ܐܲܦܵܘܗܝ: ܡܵܐ ܕܥܵܐܹܠ ܗ̄ܘܵܐ ܕܲܢܡܲܠܸܠ ܥܲܡܹܗ.

Qui videbant faciem egredientis Moysi esse cornutam, sed operiebat ille rursus faciem suam, siquando loquebatur ad eos.

Եւ տեսին որդիքն Իսրայելի զերեսսն Մովսիսի զի փառաւորեալ էր տեսիլ գունոյ`` երեսաց նորա. եւ արկանէր Մովսէս պատրուակ ի վերայ երեսաց իւրոց, մինչեւ անդրէն մտանելոյ եւ խօսելոյ ընդ նմա:

და იხილეს ძეთა ისრაჱლისათა პირი მოსესი, რამეთუ დიდებულ იყო. და დაიბურის მოსე საფარველი პირსა მისსა ვიდრე შესლვადმდე მისა წინაშე უფლისა თანა ზრახვად მისსა. 34

35 And the children of Israel saw the face of Moses, that the skin of Moses' face shone: and Moses put the vail upon his face again, until he went in to speak with him.

Permanent link

http://www2.hf.uio.no/common/apps/permlink/permlink.php?app=polyglotta&context=ctext&uid=bcb7ba0f-a4bd-11e4-856a-001cc4ddf0f4

Choose languages

Choose images, etc.

Choose languages

Choose display