Bibliotheca Polyglotta

Eusebius: Chronica

Complete text

Ո՛րպէս քաղդէացք ժամանակագրեն , ’ի բազմավէպն ալեքսանդրեաց . Եւ վասն գրոց քալդեացւոց , եւ վասն արաջին թագաւորութէան նոցա :

How the Chaldaeans record their chronology, from [the writings of] Alexander Polyhistor; about the books of the Chaldaeans, and their first kings

Ταῦτα Βηρωσσὸς ἐν τῇ πρώτῃ φάσκει. ἐν δὲ τῇ δευτέρᾳ τοὺς βασιλεῖς …. Πρὸς τούτοις καὶ Ἀπολλόδωρος ὁμοίως τούτοις τερατευόμενος οὕτω λέγει. Ταῦτα μὲν ὁ Βηρωσσὸς ἱστόρησε, πρῶτον γενέσθαι βασιλέα Ἄλωρον ἐκ Βαβυλῶνος Χαλδαῖον· βασιλεῦσαι δὲ σάρος δέκα ... ... ἀλλ’ ὁ μὲν Βηρωσσὸς διὰ σάρων καὶ νήρων καὶ σώσσων ἀνεγράψατο· ὧν ὀ μὲν σάρος τρισχιλίων καὶ ἑξακοσίων ἐτῶν χρόνον σημαίνει, ὁ δὲ νῆρος ἐτῶν ἕξακοσίων, ὁ δὲ σῶσσος ἕξήκοντα. Καὶ συνῆξε σάρους ἑκατὸν εἴκοσι διὰ βασιλέων δέκα, ἤτοι χρόνον ἐτῶν μυριάδων τεσσαράκοντα τριῶν καὶ δύο χιλιάδων.

Զայս՝ բերոսսոս յառաջնում մատենին պատմեաց , եւ յերկրորդումն զթագաւորսն մի ըստ միոջէ յօրինեալ գրեաց : Որպէս նա ասէ , թէ նաբոնասսարոս կայր ’ի ժամանակին թագաւոր : Զթագաւորացն անուանս գումարել գումարէ լոկ , բայց ըզգործս ինչ նոցա ոչինչ ճշդիւ պատմէ , կամ թէ չառնէ իսկ արժանի յիշելոյ , եթէ անտի թիւ թագա(11)ւորացն կարգիցի . եւ սկսանի գրել զայս ձեւ օրինակի . Ապողոդորոս ասէ՝ նախ թագաւոր կացեալ զաղովրոս , որ ’ի բաբելոնէ իսկ էր քաղդէացի , թագաւորել մնա շարս . ժ . բաժանեալ զշար մի ’ի թիւ երից հազարաց եւ վեցհարիւր ամաց , գըրեալ՝ ’ի նորին վերայ եւ ներս իմն , եւ սոսս : Ներ մի ասէ ’ի ներիցն՝ է վեց հարիւր ամ . եւ սոս մի ’ի սոսիցն՝ կ. ամ : թուեալ զտարիսն զայնպիսիս ըստ արաջնոյ իմն նախնեաց պայմանի : Զայս ասէ , եւ եւս յարաջ մատուցեալ՝ մի ըստ միոջէ կարագաւ թուէ զթագաւորս ասորեստանեայց . ժ . թագաւոր՝ յաղովրայ յառաջին թագաւորէն մինչեւ ցքսիսութրոն . առ որով ասէ լեալ զմեծ եւ զարաջին ջրհեղեղէն , զորմէ եւ մովսէս յիշատակէ ։ Եւ զժամանակս իշխանութեան թագաւորացն այնոցիկ ասէ շարս ճ . եւ ի : որ լինին բովանդակ . սխգ . բիւրք ամաց :

That is what Berossus relates in his first book, and in the second book he lists the kings, one after another. He says that Nabonassar was king at that time. He merely lists the names of the kings, and says very little about their achievements; or perhaps he thinks that they are not worth mentioning, when he has already stated the number of kings. He begins to write as follows: “Apollodorus¹ says that the first king was Alorus, who was a Chaldaean from Babylon, and he reigned for 10 sars.” He divides a sar into 3,600 years, and adds two other [measures of time]: a ner and a soss. He says that a ner is 600 years, and a soss is 60 years. He counts the years in this way, following some ancient form of calculation. After saying this, he proceeds to list ten kings of the Assyrians, one after the other in [chronological] order; from Alorus, the first king, until Xisuthrus, in whose reign the first great flood occurred, the flood which Moses mentions. He says that the total length of the reigns of the [ten] kings was 120 sars, which is the equivalent of 432,000 years.

1. One should probably read Berossos here, as in the Greek text, cf. note 2 ad loc. in the Aucher text.

Եւ գրէ մի ընտ միոջէ այսպէս :

He writes about the individual kings as follows:

(12) ’Ի վախճանել ասէ աղովրայ՝ թագաւորեաց որդի նորա աղապարոս շարս . գ :

(9) When Alorus died, his son Alaparus became king for 3 sars.

… καὶ καθεξῆς ᾽Αλάπαρον, καὶ ᾽Αμήλωνα τὸν ἐκ Παυτιβίβλων.

եւ յետ աղապարայ՝ աղմեղոն՝ ’ի քաղդէացւոց ’ի պաւտիբիբղոն քաղաքէ թագաւորեաց շարս . ժգ :

After Alaparus, Amelon, a Chaldaean from the city of Pautibiblon, became king for 13 sars.

εἶτα ᾽Αμμέμωνα τὸν Χαλδαῖον, ἐφ’ οὗ φησι φανῆναι [τὸν μυσαρὸν ᾽Ωάννην] τὸν ᾽Αννηδωτον ἐκ τῆς Ἐρῦθρᾶς. [ὅπερ ᾽Αλέξανδρος προλαβὼν εἴρηκε φανῆναι τῷ πρώτῳ ἔτει. οὗτος δὲ μετὰ σάρους τεσσαράκοντα. ὁ δὲ ᾽Αβυδηνὸς τὸν δεύτερον Ἀννήδωτον μετὰ σάρους εἴκοσιν ἕξ.]

եւ յետ աղմեղոնայ՝ ամմէնովն ’ի քաղդէացւոց ’ի պարմիբիբղոն (’ի պարսիբիղոն քաղաքէ), թագաւորեալ շարս . ժբ : ’Ի նորա աւուրս երեւեալ գազան ինչ՝ զոր կոչեն իդովտիովն, ’ի կարմիր ծովէ . որոյ՝ մադկան եւ ձըկան կերպարանք էին ։

After Amelon, Ammenon, a Chaldaean from (?) Parmibiblon, became king for 12 sars. - In his reign, the monster Annedotus, whose form was a mixture between a man and a fish, appeared out of the Red Sea.

εἶτα Μεγάλαρον ἐκ Παυτιβίβλων πόλεως, βασιλεῦσαι δὲ αὐτὸν σάρους ὀκτωκαίδεκα.

Եւ ըստ նըմանէ ամեգաղարեայ ’ի պաւտիբիբղոն քաղաքէ թագաւորեալ շարս . ըժ :

Megalarus, from the city of Pautibiblon, reigned for 18 sars.

καὶ μετὰ τοῦτον Δάωνον ποιμένα ἐκ Παυτιβίβλων βασιλεῦσαι σάρους δέκα. κατὰ τοῦτον πάλιν φησὶ φανῆναι ἐκ τῆς ἐρυθρᾶς Ἀννήδωτων τετράδα τὴν αὐτὴν τοῖς ἄνω ἔχων διάθεσιν, καὶ τὴν ἰχθύος πρὸς ἀνθρώπους μίξιν.

Եւ յետ սորա դաւոնեայ լինել հովուի ’ի պաւտիբիբղոն քաղաքէ . թագաւորեալ եւ նմա շարս . ժ : Առ (13) նովաւ երեւեալ միւսանագամ ’ի կարմիր ծովէ զնոյն օրինակ մարդկան եւ ձկան կերպարանս ունել չորից յուշկապարիկ գազանաց :

The shepherd Daonus, from the city of Pautibiblon, reigned for 10 sars. - In this reign, again four monsters appeared out of the Red Sea, who [like Annedotus] were a mixture between a man and a fish.

Εἶτα ἄρξαι Εὐεδώραχον ἐκ Παυτιβίβλων, καὶ βασιλεῦσαι σάρους ὀκτωκαίδεκα. Ἐπὶ τούτου φησὶν ἄλλον φανῆναι ὲκ τῆς ἐρυθρᾶς θαλάσσης ὅμοιον κατὰ τὴν ἰχθύος πρὸς ἄνθρωπον μίξιν, ᾧ ὄνομα ᾽Ωδάκων. Τούτους δὲ φησὶ πάντας τὰ ὑπὸ Ὠάννου κεφαλαιωδῶς ῥηθέντα κατὰ μέρος ἔξηγήσασθαι. [περὶ τούτου Ἀβυδηνὸς οὐδὲν εἶπεν.]

Եւ ապա իշխել եւ եդովրանքայ ’ի պաւտիբիբղոն քաղաքէ շարս . ժը : եւ առ նովաւ երեւեալ դարձեալ ’ի կարմիր ծովէ այլում ումեմն՝ նման ձկան եւ մարդկան, որում անուն կոչէր ովդակոն : Զսոսա ամենեսեան ասէ (14) ’ի յովանայ համառօտիւք՝ մի ըստ միոջէ պատմեալ :

Euedorachus, from the city of Pautibiblon, reigned for 18 sars. - In this reign, another monster appeared out of the Red Sea, which also was a mixture between a man and a fish, and its name was Odacon. All these [monsters] explained in detail what Oannes had stated briefly.

Εἶτα ἄρξαι Ἀμέμψινον Χαλδαῖον ἐκ Λαράγχων, βασιλεῦσαι δὲ σάρους δέκα.

Եւ ապա իշխել ամենփսինայ քաղդէացւոց ’ի ղանքարաց . թագաւորել եւ նմա շարս . ժ :

Amempsinus, a Chaldaean from Larancha, reigned for 10 sars.

Εἶτα ἄρξαι Ὠτιάρτην Χαλδαῖον ἐκ Λαράγχων, βασιλεῦσαι δὲ σάρους ή.

Եւ ապա իշխել ոտիարտէայ քաղդէացվոց՝ ’ի ղանքարաց . թագաւորել եւ նմա շարս . ը :

Otiartes, a Chaldaean from Larancha, reigned for 8 sars.

Ὠτιάρτου δὲ τελευτήσαντος τὸν υἱὸν αὐτοῦ Ξίσουθρον βασιλεῦσαι σάρους ὀκτωκαίδεκα. Ἐπὶ τούτου τὸν μέγαν κατακλυσμόν φησι γεγενῆσθαι·

Եւ ’ի վախճանել ոտիարտեայ՝ որդւոյ նորա քսիսութրոսի թագաւորել շարս . ըժ : Առ նովաւ լինել մեծի ջրհեղեղին

When Otiartes died, his son Xisuthrus became king, for 18 sars. - In his reign, the great flood occurred.

ὡς γίνεσθαι ὀμοῦ πάντας βασιλεῖς δέκα, σάρους δὲ ἑκατὸν εἴκοσι.

Միանգամայն ամենէքին լինին . ժ . թագաւորք . Շարք . ճ եւ ի : Եւ համարին այնպէս .

The reigns of all these kings, added together, make 120 sars. They are calculated in this way:

ά. Ἀλῶρος σάρους ί.

ա . Աղովրոս շարս . ժ :

Alorus, for 10 sars

β´. Ἀλάπαρος σάρους γ´.

բ . Աղապարոս շարս . գ :

Alaparus, for 3 sars

γ´. Ἀμηλὼν σάρους ιγ´.

գ . Աղմէղոն շարս . ժգ :

Amelon, for 13 sars

δ´. Ἀμμενὼν σάρους ιβ´.

դ . Ամմէնովն շարս . ժբ :

Ammenon, for 12 sars

έ. Μετάλαρος σάρους ιή.

ե . Ամեգաղարոս շարս . ժը :

Megalarus, for 18 sars

ϛ´. Δάωνος σάρους ί.

զ . Դաւոնոս շարս . ժ :

Daonus, for 10 sars

ζ´. Ἀεδώραχος σάρους ιή.

է . Եդովանքոս շարս . ժը :

Euedorachus, for 18 sars

ή. Ἀμφὶς σάρους ί.

ը . Ամէնփսինոս շարս . ժ :

Amempsinus, for 10 sars

θ´. Ὀτιάρτης σάρους ή.

թ . Ոտիարտէս շարս . ը :

Otiartes, for 8 sars

ί. Ξίξουθρος σάρους ιή.

ժ . Քսիսութրոս շարս . ժը :

Xisuthrus, for 18 sars

Միանգամայն թագաւորք . ժ : Շարք . ճի : Եւ ճի . շարիցն ասեն առնել՝ ախգ . բիւրս ամաց . եթէ շարն՝ գ հազար եւ վեց հարիւր ամ նշանակիցէ :

In total, 10 kings and 120 sars. (11) And they say that 120 sars are the equivalent of 432,000 years, because one sar is the equivalent of 3,600 years.

Զայս բազմավէպն աղէքսանդրի գիրք պատմեն . եւ եթէ արդար պատմութիւն ինչ ոք զմատենէն կարծիցէ , եւ արդարեւ այնչափ բիւրք ամաց լեալ իցեն , ապա պարտ է այնպիսումն եւ այլոցն եւս որ հանգոյն նոցին յայտնի չաւատալիք ’ի նոյն գիրս կան՝ հաւատալ : Եւ զինչ այն ինչ իցէ , զոր գրիցէ նոյն բերոսոս անդէն յառաջնում ’ի վիպապատումն մատենին՝ պատմեցից , եւ յառաջինսն՝ որ ասացան , յարեցից . զոր ’ի նմին իսկ մատենի եհար բազմավէպն : եւ թուէ մի ըստ միոջէ այսպէս զսոյն ձեւ բանից :

That is what Alexander Polyhistor says in his book. But if anyone thinks that what is contained in that book is a true history, and that [those kings] really ruled for so many myriads of years, then he should also believe in all the other similar things in that book, which are equally incredible. Now I will tell what Berossus wrote in the first book of his history, and first I will add another quotation from the same book of Polyhistor, as follows.

Permanent link

http://www2.hf.uio.no/common/apps/permlink/permlink.php?app=polyglotta&context=ctext&uid=c1a3567e-0a42-11e6-98cc-0050569f23b2

Choose languages

Choose images, etc.

Choose languages

Choose display