Bibliotheca Polyglotta

Eusebius: Chronica

Complete text

Աբիւդենեայ վասն նաբուքոդոնոսրայ :

[From the writings] of Abydenus, about Nebuchadnezzar

Ναβοχοδονόσορος δὲ διαδεξάμενος τὴν ἀρχὴν, Βαβυλῶνα μὲν ἐτείχισε τριπλῷ περιβόλῳ, ἐν πεντεκαίδεκα ἡμέρῃσι, τόν τε Ἀρμακάλην ποταμὸν ἐξήγαγεν, ἐόντα κέρας Ἐθφρητέω, τόν τε Ἀκράκακον. ὐπὲρ δὲ τῆς Σιππαρηνῶν πόλιος, λάκκον ὀρυξάμενος, περίμετρον μὲν τεσσαράκοντα παρασαγγέων, βάθος δ’ ὀργθιέων εἴκοσι, πύλας ἐπέστησεν, τὰς ἀνοίγοντες ἄρδεσκον τὸ πεδίον. καλέουσι δ’ αὐτὰς ἐχετογνωμόνας. ἐπετείχε δὲ καὶ τῆς ἐρυθρῆς θαλάσσης τὴν ἐπίκλυσιν, καὶ Τερηδόνα πόλιν ἔκτισεν, κατὰ τὰς Ἀράβων εἰσβολάς. τά τε βασιλήϊα δένδροις ἤσκησε, κρεματοὺς παραδείσους ὀνομάσας …

Նաբուկոդրոսսորայ առեալ զիշխանութիւնն՝ զբաբեղոն պարսպէր պարսապով , եւ երեքկին պատուարաւ , հանգոյն կնգետասանից աւուրց ժամանակաւ . եւ զգետն արմակաղէս յարածանուայ հանեալ տամէր . եւ զջըրհոր բարձրաւանգակին բարձրաւանգակին , որ առ սիպարացւոց քաղաքին, շուրջ փորեաց՝ խ. հրասախ . եւ խորութիւն՝ ի . գիրկ : եւ դրունս կանգնեաց, որ բանայցեն, եւ զբնաւ դաշտն առոգանիցեն . եւ անուն կոչի դրանցն էքէտոգնոմոնաս . որպէս թէ կամս ինչ եւ յօժա(56)րութիւն յանձնէ ունիցին : Պարըսպեաց եւ զկարմիր ծովու զելր յաղեաց ծփանաց : Եւ զտէրեդոն քաղաք շինեաց ՚ի մուտս աշխարհին արաբացւոց : Եւ զարքունինս՝ մատաղատունկ անկովք ծառոց զարդարեաց . եւ ասուն կոչեաց կախազանաբուրաստանս :

When Nebuchadnezzar came to power, he fortified Babylon with a three-fold circuit of walls in about fifteen days. He made a channel for the river Narmalacis, a branch of the Euphrates, [(?) and the Acracanus]. (39) He dug a reservoir above the city of the Sippareni, which was 40 parasangs in circumference, and 20 fathoms deep; and he constructed gates, which could be opened to irrigate the whole plain. They call these gates ochetognomones. He protected [the shore] against flooding by the Red Sea, and he built the city of Teredon [to guard] against the raids of the Arabs. He adorned the palace with new kinds of plants, and called it “The Hanging Gardens".

Եւ ապա մի ըստ միոջէ մեկնութիւն ընձայեցուցանէ անուանելոյ կախաղանաւոր բուրաստանին . զոր ասէ՝ եւ յոյնք յանուանելոց յեօթն չքնաղ հրաշակերտիցն համարին

Then he gives a detailed description of this Hanging Garden. He says that the Greeks regard it as one of the so-called seven wonders of the world.

… λέγεται δὲ πάντα μὲν ἐξ ἀρχῆς ὕδωρ εἶναι, θάλασσαν καλεομένην. … λέγεται δὲ πάντα μὲν ἐξ ἀρχῆς ὕδωρ εἶναι, θάλασσαν καλεομένην. καὶ Βαβυλῶνα τείχει περιβαλεῖν. τῷ χρόνῳ δὲ τῷ ἰκνευμἐνῳ ἀφανισθαι. τείχισαι δὲ αὖθις Ναβουχοδονόσορον τὸ μέχρι τῆς Μακεδονίων ἀρχῆς διαμεῖνειν ἐὸν χαλκόπυλον …

Եւ դարձեալ ՚ի միւսուն վայրի նոյն այր պատմէ՝ ձեւ զայս օրինակ . (57) Ամենայն ինչ ասէ ՚ի սկազանէ ջուր էր , որ անուանեալ կոչէր ծով եւ բեղոսն ցածուցանէր զնոսա . եւ իւրաքանչիւր աշխարհս բաժանէր տայր . եւ զբաբեղոն պարսպեալ պատեալ ամրացուցանէր . եւ իբրեյ բալական ժամանակք ՚ի վերայ անցեալ յերկարէին , եղծանէր : Զորոց միւսանգամ նաբուկադրոսորոս պարսպէր . եւ տեւէր բաւէր մինչեւ ՚ի ժամանակս մակեդոնացւոցն իշխանու†եան՝ հանդերձ դրօքն պղնձակերաիւք :

And in another place the same author writes as follows: “It is said that in the beginning everything was water, which was called the sea. But Belus restrained [the sea] and assigned a region to each person. He surrounded Babylon with a wall, and at the appointed time he disappeared from sight. Later Nebuchadnezzar gave Babylon new walls, with gates of bronze, which lasted until the time of the Macedonians.”

(…. ὡς ἄρα Ναβουχοδονόσορ …. μεγαφρονήσας, ἀπηυθαδίσατο εἰπὼν,) οὐχ αὕτη ἐστι Βαβυλὼν ἡ μεγάλη, ἣν ἐγὼ ὠκοδόμησα εἰς οἶκον Βασιλείας, ἐν τῷ κράτει τῆς ἰσχύος μου, εἰς τιμὴν τῆς δόξης μου ….

Զամենայն աբիդենոս հանդոյն դանիէղի միպագրէ . յորում ճառեալ պատմի զնաբուքոդոնոսորայ եթէ սմբարհաւաճեալ մեծամտեալ ասեր , ո՞չ այս է բաբելոն մեծ , զոր (58) ես շինեցի ՚ի բնակութիւն թագաւորութեան՝ զօրութեամբ բռնութեան իմոյ , եյ ՚ի պատիւ փառաց իմոց :

The words of Daniel are in accordance with everything that Abydenus says. In his book [Dan 4’30] he relates how Nebuchadnezzar, becoming arrogant and puffed up with pride, declared; “Is this not the great Babylon I have built as the royal residence, by my mighty power and for the glory of my majesty?”

Μεγασθένης δέ φησι, Ναβουκοδρόσορον Ἡρακλέως ἀλκιμώτερον γεγονότα, ἐπί τε Λιβύην καὶ Ἰβηρίην στρατεῦσαι. ταύτας δὲ χειρωσάμενον, ἀπόδασμον αὐτέων εἰς τὰ δεξιὰ τοῦ Πόντου κατοικίσα. μετὰ δὲ, λέγεται πρὸς Χαλδαίων, ὡς ἀναβὰς ἐπὶ τὰ Βασιλήϊα, κατασχεϑειη ϴεῷ. ὃτεῳ δὴ, φθγξάμενος δὲ εἶπε οὕτως. ἐγὼ Ναβουκοδρόσορος, ὦ Βαβυλώνιοι, τὴν μέλλουσαν ὑμῖν προαγγέλλω συμφορὴν.

Եւ քանզի իշխանութիւն իւրոյ բարութեան վկայէր , այնպիսի բանիւք ճառեալ զնաբուքոդոնոսորայ ՚ի դանիէղ մարգարէէ . լո՛ւր եւ աբիդենեայ . քան զհերակղէս ասէ եւ՛ս զօագոյն էր . որ եւ գրէ իսկ՝ պէս զայս օրինակ բանից : Մածազօրն ասէ , Նաբուկոդրոս(59)սորոս , որ ուժգնանոյն էր քան ըզհերակլէս ՚ի լիբէացւոց եւ ձիբերացւոց աշխարհն զօրաժողով լիեալ հասանէր . եւ վանեալ վկանդեալ ընդ ձեռամբ նուաճէր . եւ զմասն մի ՚ի նոցանէն յառաջակողմն պոնտոս ձովու տարեալ բնակեցուցանէր : Եւ ապա յետ այնորիկ պատմի ՚ի քաղդէացւոց , թէ իբրեւ եկն եհաս անգրէն յարքունիսն, դից իրիք մտեալ կալեալ զմիտսն , խոսէր ձեւ զայս որինակ , թէ ես նաբուկոդրոսորոս ո՞վ քաջքդ բաբեղացիք՝ զվիշտս ինչ որ ջեզ հասանելոց իցեն՝ յառաջագոյն (60) պարմեցից .

That Nebuchadnezzar regarded his power as proof of his good fortune, is made clear the words of the prophet Daniel. - And Abydenus declares that he was “mightier than Heracles “, when he writes as follows: (41) “Megasthenes says that Nebuchadnezzar, who was mightier than Heracles, led his armies as far as Libya and Iberia. He conquered these countries, and settled some of their inhabitants on the right-hand shore of the Euxine Sea. But the Chaldaeans say that afterwards, when he went up to the palace, he was possessed by some god, and uttered these words: ‘O Babylonians, I Nebuchadnezzar predict that a great disaster will befall you.’”

… ὀ μὲν ϑεσπίσας παραχρῆμα ἠφάνιστο. ὀ δὲ οἱ παῖς Εὐιλμαλούροθχος ἐβασίλεθε. τὸν δ’ ὁ κηδεστὴς ἀποκτίνας Νηριγλσάρης, λεῖπε παῖδα Λαβασσοάρασλον. τούτου δὲ ἁποϑανόντος βιαίῳ μόρῳ, Ναβαννίδοχον ἀποδείκνυσι Βασιλέα, προσήκοντα οἱ οὐδὲν. τῷ δὲ Κῦρος, ἑλὼν Βαβυλῶνα, Καρμανίης ἡγεμονίην δωρέεται …

եւ այլ ինչ մի ըստ միոջէ ՚ի նոյն յարեալ պատմէ : Յետ որոյ զնոքումբք ածեալ մատենագիրն խօսի , թէ՝ որ ճոխութեամբն իմն հրամանս տայր , յանկարծակի անհետ յաչաց կորնչէր : Եւ նորին որդի ամիղմարովդոկոս թագաւորէր . զոր իւրն անդէն փեսայն նիգղիսարիս ոպանանէր : Որոյ մի որդի մնայր ՚ի կեանս ղաբոսսորակոս . եւ նմա հասանէր վրիպակ բռնութեան օրհա(61)սիւ մեռանել . զնաբոնէդոքոս ՚ի բաձ թագաւորութեանն հասուցանել հըրամայէր , որ չէ՛ր ինչ նմա ամենեւին : Որում կիւրո՝ իբրեւ կալաւ զբաբէղոն , զկրմանից աշխարհին զմարզպանութիւնն շնորէր . դարեհ արքայ յաշխարհէն վտարեաց ինչ :

After adding some more details about this, the historian continues: “When he had (?) uttered this prediction, he immediately vanished from sight, and his son Amilmarudocus became king in his place. But Amilmarudocus was killed by his kinsman Niglisares, leaving a son called Labassoarascus. When he too died a violent death, they proclaimed Nabannidochus as king, although he had no right to assume royal power. When Cyrus captured Babylon, he made Nabannidochus the governor of Carmania; but king Dareius took some of the territory away from him.

եւ այն ամենայն միաբան է եբրայակիր գըրոցն : ՚Ի դանիէղի պատմութիւնսն զնաբուքոդոնոսորայ պատնի , թէ զիա՛րդ եւ ո՛րդունակ անկաւ ՚ի մտաց : Իսկ եթէ յունաց մատենագիրք կամ քաղդէացիք զախտն բարեքեն , եւ յաստւածայ կալեալ ասեն զնմանէն , եւ աստւծայ անուանեն զմոլութիւնն՝ որ եմուտ ՚ի նա , կամ զդեւ ինչ՝ զարմանք : Քանզի այս իսկ եւ բա՛րք են նածա՝ զայնպիսի ինչ զամենայն յաստւած սահմանել , եւ աստուա՛ծս զդեւս անուանել : Զայս ամենայն աբիւդենսո :

All this is in accordance with what is said in the Hebrew scriptures. (43) The book of Daniel tells how and in what way Nebuchadnezzar was afflicted in his mind. The Greek historians and the Chaldaeans turn his suffering to good account, by calling the madness a god who entered into him, or some demon which came to him. But this is not surprising, because it is their custom to attribute all such occurrences to a god, and to call the demons gods. All this is related by Abydenus.

Այղ եւ փղաւիոսն յովսեպոս՝ հրէիցն վիպապատում մատենագիրն , յառաջնում նախնեաց պատմութեանն՝ միաբան նոցին յիշատակեալ գրէ՝ ձեւ զա՛յս օրինակ . (62)

Flavius Josephus, the Jewish historian, gives a similar account in the first book of his Antiquities [Ap 1’128-160], as follows:

Permanent link

http://www2.hf.uio.no/common/apps/permlink/permlink.php?app=polyglotta&context=ctext&uid=c2bdd5de-0a42-11e6-98cc-0050569f23b2

Choose languages

Choose images, etc.

Choose languages

Choose display