Bibliotheca Polyglotta

Her hefr frasógn af annari bok moysí. þeirí sem exodus heitir. er hon æigi fyrir þann skylld. at hennar frasagnar efni leidiz æigi samfestiliga ok ut greíníz af fyrir farandi frasógn genesis. utan helldr fyrir þat at hans verk er til þers sundr greínt ok diuiserat í v. parta. at þeim sem lesa. megi sua liettara ok uleidigiarnara uera. hefir huerr þersi partr eigínligt bókarinnar nafn. ok hennar þyding isínu nafní. Sua sem su bok exodus er nu byreaz. þuiat exodus upp á girzku er upp á latínu exitus. Enn upp á norrœnu sua sem utferdar bok. þviat hon segir af utferd israels folks af egípto. hver er af þeiri sǫk ok tilgangí byriaz ifyrstu sem her fylgir.
1,6: Eptir þat er ioseph uar andadr. ok allir hans bræðr.¹

1. Verse 1,6, see below.

א. וְאֵלֶּה שְׁמוֹת בְּנֵי יִשְׂרָאֵל הַבָּאִים מִצְרָיְמָה אֵת יַעֲקֹב אִישׁ וּבֵיתוֹ בָּאוּ:

ταῦτα τὰ ὀνόματα τῶν υἱῶν Ισραηλ τῶν εἰσπεπορευμένων εἰς Αἴγυπτον ἅμα Ιακωβ τῷ πατρὶ αὐτῶν ἕκαστος πανοικίᾳ αὐτῶν εἰσήλθοσαν

1 ܘܗܵܠܹܝܢ ܫܡܵܗܹ̈ܐ ܕܲܒ݂ܢܲܝ̈ ܝܼܣܪܵܝܹܠ ܕܥܲܠܘ ܠܡܸܨܪܹܝܢ ܥܲܡ ܝܲܥܩܘܿܒ݂: ܓܒܲܪ ܘܒܲܝܬܹܿܗ ܥܲܠܘ.

Hæc sunt nomina filiorum Israël qui ingressi sunt in Ægyptum cum Jacob: singuli cum domibus suis introierunt:

Այս են անուանք որդւոցն Իսրայելի մտելոցն յԵգիպտոս հանդերձ Յակոբաւ հարբն իւրեանց``. իւրաքանչիւր ըստ համօրէն տանց իւրեանց մտանէին:

ესე სახელები არს ძეთა ისრაჱლისათაჲ, რომელნი შესრულ იყვნეს ეგჳპტედ იაკობის თანა, მამისა მათისა, კაცად-კაცადი ყოვლითურთ სახლით მათით შევიდეს. 1

[1 huerir er medr sinum fedr iacob ilenduz huerr medr sínum híunum ok hyski á egipta landi.]² .

2. Placed after verse 4

1 Now these are the names of the children of Israel, which came into Egypt; every man and his household came with Jacob.

ב. רְאוּבֵן שִׁמְעוֹן לֵוִי וִיהוּדָה:

Ρουβην Συμεων Λευι Ιουδας

2 ܪܘܼܒܹܝܠ: ܘܫܸܡܥܘܿܢ: ܘܠܹܘܝܼ: ܘܝܼܗܘܼܕ݂ܵܐ.

Ruben, Simeon, Levi, Judas,

Ռուբէն, Շմաւոն, Ղեւի, Յուդա:

რუბენ, სჳმეონ, ლევი, იუდა, 2

2 Ruben. símeon. Leuí. Judas.

2 Reuben, Simeon, Levi, and Judah,

ג. יִשָּׂשכָר זְבוּלֻן וּבִנְיָמִן:

Ισσαχαρ Ζαβουλων καὶ Βενιαμιν

3 ܘܐܝܼܣܵܟ݂ܵܪ: ܘܲܙܒ݂ܘܼܠܘܼܢ: ܘܒܸܢܝܵܡܹܝܢ.

Issachar, Zabulon et Benjamin,

Իսաքար, Զաբուղոն եւ Բենիամին:

იზაქარ, ზაბულონ და ბენიამენ. 3

3 ysachár. zabulon. ok beniamín.

3 Issachar, Zebulun, and Benjamin,

ד. דָּן וְנַפְתָּלִי גָּד וְאָשֵׁר:

Δαν καὶ Νεφθαλι Γαδ καὶ Ασηρ

4 ܘܕ݂ܵܢ: ܘܢܲܦ̮ܬܵܠܝܼ: ܘܓܵܕ݂: ܘܐܵܫܝܼܪ.

Dan et Nephthali, Gad et Aser.

Դան եւ Նեփթաղիմ, Գադ, եւ Ասեր:

დაან და ლეფთალემ, გაად და ასერ. 4

4 Dan ok neptalím. Gaad ok asser.
1bc: huerir er medr sinum fedr iacob ilenduz huerr medr sínum híunum ok hyski á egipta landi.
8a: þa kom nyr konungr siðr yfir egiptum.

4 Dan, and Naphtali, Gad, and Asher.

ה. וַיְהִי כָּל נֶפֶשׁ יֹצְאֵי יֶרֶךְ יַעֲקֹב שִׁבְעִים נָפֶשׁ וְיוֹסֵף הָיָה בְמִצְרָיִם:

Ιωσηφ δὲ ἦν ἐν Αἰγύπτῳ ἦσαν δὲ πᾶσαι ψυχαὶ ἐξ Ιακωβ πέντε καὶ ἑβδομήκοντα

5 ܘܲܗܘ̤̈ܝ ܟܠ ܢܲܦ̮̈ܫܵܬ݂ܵܐ ܕܲܢܦܲܩ ܡܼܢ ܚܲܨܹܗ ܕܝܲܥܩܘܿܒ݂: ܫܲܒ݂ܥܝܼܢ ܢܲܦ̮̈ܫܲܢ: ܘܝܵܘܣܸܦ ܗܘܵܐ ܒܡܸܨܪܹܝܢ.

Erant igitur omnes animæ eorum qui egressi sunt de femore Jacob, septuaginta: Joseph autem in Ægypto erat.

Եւ էին ամենայն ոգիք ելեալք ի Յակոբայ, եւթանասուն եւ հինգ`` ոգի. եւ Յովսէփ էր յԵգիպտոս:

ხოლო იოსებ იყოვე ეგჳპტეს და იყო ყიველი სული იაკობისითაგანი სამეოცდაათხუთმეტ. 5

5 And all the souls that came out of the loins of Jacob were seventy souls: for Joseph was in Egypt already.

ו. וַיָּמָת יוֹסֵף וְכָל אֶחָיו וְכֹל הַדּוֹר הַהוּא:

ἐτελεύτησεν δὲ Ιωσηφ καὶ πάντες οἱ ἀδελφοὶ αὐτοῦ καὶ πᾶσα ἡ γενεὰ ἐκείνη

6 ܘܡܝܼܬ݂ ܝܵܘܣܸܦ ܘܟ݂ܠܗܘܿܢ ܐܲܚܵܘ̈ܗܝ: ܘܟ݂ܠܹܗ ܕܵܪܵܐ ܗܵܘ.

Quo mortuo, et universis fratribus ejus, omnique cognatione illa,

Վախճանեցաւ Յովսէփ եւ ամենայն եղբարք նորա, եւ ամենայն ազգն այն:

აღესრულა იოსებ და ყოველნი ძმანი მისნი და ყოველივე იგი ნათესავი. 6

[6 Eptir þat er ioseph var andadr. ok allir hans bræðr.]³ sva sem þeira nánazta kynkuisl ok ætt var ǫll vordín. þersi var hínn attandi fra fyrr nefndum nephrem egipta landz konungi. þeim sem ioseph hof fyrst til hófdíngiadoms. ok uar hans eigínligt nafn amenophis. á huers dogum er moyses var fæddr. Enn fyrir þa sók at hann uar af annars háttar ættum. ok husi til konungs tekinn. enn hinir fyrri konungar. þa villdi hann uminnigr vera þeira velgernínga sem ioseph hafdi egipta landz monnum gort. hatadi hann ok striddi af þi storliga miok ollu israels afkvęmí. at allr egipta landz lydr ófundadi medr sealfum honum þa hína ebresku ok þo eínkannliga mest af þersum iiij. lutum. þat hít fyrsta. at þeir varu i ollum lutum miklu visarí. Enn þat annat at i ollum sinum verkum ok gerdum varu þeir miklu hagari ok klokarí. þat hit iij. at þeir urdu at godzínu miklu rikarí. þat hit iiija. at þeira getnadr ok af spríngi var miklu gilld ari ok giptusamligri.
13 Nu af sinni eiginní ófund ok illzku. medr ódrum sógdum lutum. let hann þa hína ebresku marga vega verda kvalda. ok sagdi sua til sínna manna.

3. Placed after the introduction.

6 And Joseph died, and all his brethren, and all that generation.

ז. וּבְנֵי יִשְׂרָאֵל פָּרוּ וַיִּשְׁרְצוּ וַיִּרְבּוּ וַיַּעַצְמוּ בִּמְאֹד מְאֹד וַתִּמָּלֵא הָאָרֶץ אֹתָם:

οἱ δὲ υἱοὶ Ισραηλ ηὐξήθησαν καὶ ἐπληθύνθησαν καὶ χυδαῖοι ἐγένοντο καὶ κατίσχυον σφόδρα σφόδρα ἐπλήθυνεν δὲ ἡ γῆ αὐτούς

7 ܘܲܒ݂̈ܢܲܝ ܝܼܣܪܵܝܹܠ ܟܒܲܪܘ ܘܐܵܘܠܸܕ݂ܘ ܘܲܣܓ݂ܝܼܘ: ܘܲܬ݂ܩܸܦ ܛܵܒ݂ ܛܵܒ݂: ܘܐܸܬ݂ܡܲܠܝܲܬ݂ ܐܲܪܥܵܐ ܡܸܢܗܘܿܢ.

filii Israël creverunt, et quasi germinantes multiplicati sunt: ac roborati nimis, impleverunt terram.

Եւ որդիքն Իսրայելի աճեցին եւ յօրացան, բազմանային եւ զօրանային յոյժ, զի բազմացուցանէր զնոսա`` երկիրն:

ხოლო ძენი ისრაჱლისანი აღორძნდეს და განმრავლდეს და ამრღუე იქმნეს და განძლიერდებოდეს დიდად ფრიად, რამეთუ განამრავლებდა მათ ქუეყანა იგი. 7

7 And the children of Israel were fruitful, and increased abundantly, and multiplied, and waxed exceeding mighty; and the land was filled with them.

ח. וַיָּקָם מֶלֶךְ חָדָשׁ עַל מִצְרָיִם אֲשֶׁר לֹא יָדַע אֶת יוֹסֵף:

ἀνέστη δὲ βασιλεὺς ἕτερος ἐπ᾽ Αἴγυπτον ὃς οὐκ ᾔδει τὸν Ιωσηφ

8 ܘܩܵܡ ܡܲܠܟܵܐ ܚܲܕ݂ܬ݂ܵܐ ܥܲܠ ܡܸܨܪܹܝܢ: ܕܠܵܐ ܝܵܕܲܥ ܗ̄ܘܵܐ ܠܹܗ ܠܝܵܘܣܸܦ.

Surrexit interea rex novus super Ægyptum, qui ignorabat Joseph.

Եկաց այլ թագաւոր`` որ ոչ գիտէր զՅովսէփ:

აღდგა მეფე სხუაჲ ეგჳპტეს შინა, რომელმან იცოდავე არა იოსებ, 8

8 Now there arose up a new king over Egypt, which knew not Joseph.

ט. וַיֹּאמֶר אֶל עַמּוֹ הִנֵּה עַם בְּנֵי יִשְׂרָאֵל רַב וְעָצוּם מִמֶּנּוּ:

εἶπεν δὲ τῷ ἔθνει αὐτοῦ ἰδοὺ τὸ γένος τῶν υἱῶν Ισραηλ μέγα πλῆθος καὶ ἰσχύει ὑπὲρ ἡμᾶς

9 ܘܐܸܡܲܪ ܠܥܲܡܹܗ: ܗܵܐ ܥܲܡܵܐ ܒ̈ܢܲܝ ܝܼܣܪܵܝܹܠ: ܣܲܓܝܼܐܝܼܢ ܘܬܲܩܝܼܦܝܼܢ ܡܸܢܲܢ.

Et ait ad populum suum: Ecce, populus filiorum Israël multus, et fortior nobis est.

Եւ ասէ ցազգն իւր. Ահա ազգ որդւոցն Իսրայելի մեծ է զօրութեամբ, եւ զօրանայ քան զմեզ:

და ჰრქუა ნათესავსა თჳსსა: აჰა ესერა, ნათესავი ესე ძეთა ისრაჱლისათაჲ დიდი სიმრავლე არს და ძლიერ არს უფროჲს ჩუენსა. 9

9 þer siaít at ismaels lydr geriz sva margr at hann er skiott oss ok varu landz folki fræknarí ok sterkarí.

9 And he said unto his people, Behold, the people of the children of Israel are more and mightier than we:

י. הָבָה נִתְחַכְּמָה לוֹ פֶּן יִרְבֶּה וְהָיָה כִּי תִקְרֶאנָה מִלְחָמָה וְנוֹסַף גַּם הוּא עַל שׂנְאֵינוּ וְנִלְחַם בָּנוּ וְעָלָה מִן הָאָרֶץ:

δεῦτε οὖν κατασοφισώμεθα αὐτούς μήποτε πληθυνθῇ καί ἡνίκα ἂν συμβῇ ἡμῖν πόλεμος προστεθήσονται καὶ οὗτοι πρὸς τοὺς ὑπεναντίους καὶ ἐκπολεμήσαντες ἡμᾶς ἐξελεύσονται ἐκ τῆς γῆς

10 ܗܲܒ݂ܘ ܢܸܬ݂ܚܲܟܲܡ ܠܗܘܿܢ ܥܲܕ݂ܠܵܐ ܣܵܓܹܝܢ: ܕܲܠܡܵܐ ܢܸܡܛܹܝܢ ܩܵܪܒ݂ܵܐ: ܘܢܸܬܿܬܵܘܣܦܘܼܢ ܐܵܦ ܗܸܢܘܿܢ ܥܲܠ ܣܲܢܐܲܝܢ: ܘܢܸܬ݂ܟܲܬܿܫܘܼܢ ܥܲܡܲܢ: ܘܢܲܣܩܘܼܢܵܢ ܡܼܢ ܐܲܪܥܵܐ.

Venite, sapienter opprimamus eum, ne forte multiplicetur: et si ingruerit contra nos bellum, addatur inimicis nostris, expugnatisque nobis egrediatur de terra.

Արդ եկայք հնարեսցուք ինչ նոցա, գուցէ բազմանայցեն, եւ յորժամ դիպիցի մեզ պատերազմ, յաւելուցուն եւ նոքա ի թշնամիսն, եւ մարտուցեալ ընդ մեզ` ելանիցեն յերկրէ աստի:

მოდით და ვისიბრძნოთ დამჴობად მათდა, ნუუკუე განმრავლდენ და ოდეს, თუ სადმე შეგვემთხჳოს ჩუენ ბრძოლაჲ, შეერთნენ იგინიცა მტერთა მათ ჩუენთა და გუბრძოდიან ჩუენ და ეგრეთ განვიდენ ქუეყანით. 10

10 komít til at þí ok kreppít hann sua klokliga at hann fiolgiz eckí. þviat ef hann eflir ufrid ok bardaga oss ímot. þa ma liettliga at hann fylli váru uuína flock. ok komíz sua brott hedan or landínu. ok uoru riki.
ef sua berr til. at þeir beriz vid oss til þersa þottiz hann fó ok finna oruga klokskapar uęl. upp á þann hátt at hann lagði sua þungar ok erfidar verka naudir upp á þa. at þar af skylldi þeir fyrirlegiaz ok ecki til sambudanna fysaz. var þersi hín erfida. ok hín þunga verknaud medr þrennum þyngslum ok þrældomí. sem á þa var lagt.

10 Come on, let us deal wisely with them; lest they multiply, and it come to pass, that, when there falleth out any war, they join also unto our enemies, and fight against us, and so get them up out of the land.

יא. וַיָּשִׂימוּ עָלָיו שָׂרֵי מִסִּים לְמַעַן עַנֹּתוֹ בְּסִבְלֹתָם וַיִּבֶן עָרֵי מִסְכְּנוֹת לְפַרְעֹה אֶת פִּתֹם וְאֶת רַעַמְסֵס:

καὶ ἐπέστησεν αὐτοῖς ἐπιστάτας τῶν ἔργων ἵνα κακώσωσιν αὐτοὺς ἐν τοῖς ἔργοις καὶ ᾠκοδόμησαν πόλεις ὀχυρὰς τῷ Φαραω τήν τε Πιθωμ καὶ Ραμεσση καὶ Ων ἥ ἐστιν Ἡλίου πόλις

11 ܘܣܵܡܘ ܥܠܲܝܗܘܿܢ ܫܲܠܝܼܛܹ̈ܐ: ܒܝܼܫܹ̈ܐ ܕܲܢܫܲܥܒܿܕ݂ܘܼܢ ܐܸܢܘܿܢ ܒܫܘܼܥܒܵܕ݂ܗܘܿܢ: ܘܒ݂ܵܢܹܝܢ ܗ̄ܘܵܘ ܩܘܼܪ̈ܝܵܐ ܒܹܝܬ݂ ܩܦܵܣܹ̈ܐ ܠܦܸܪܥܘܿܢ: ܠܦܝܼܬ݂ܘܿܡ ܘܲܠܪܲܥܡܣܝܼܣ.

Præposuit itaque eis magistros operum, ut affligerent eos oneribus: ædificaveruntque urbes tabernaculorum Pharaoni, Phithom et Ramesses.

Եւ կացոյց ի վերայ նոցա գործավարս, զի չարչարեսցեն զնոսա ի գործ. եւ շինեցին քաղաքս ամուրս փարաւոնի, զՓիդոն եւ զՌամեսէ եւ զՈվն` որ է Արեգ քաղաք:

და დაადგინნა მათ ზედა ზედამდგომელნი საქმისანი, რათა ძჳრსა შეაჩუენებდენ მათ საქმითა და უშენნენ ქალაქნი ძლიერნი ფარაოს: პითოფი და რამესე და ონი, რომელ არს მზის ქალაქი. 11

1.11b Su var eín. at þeir skylldu ellta leír. ok gera tigl. steikia þat ok saman bera. af hveríu er þeir gordu konungínum þær ij. tialldbuda borgir. sem onnur heitir phyton enn onnur rameses.
Borgir hofdu þær æigi sidr fyrri kalladar verít. enn ekkí varu þær þa vid tialldbudir kendar. Enn fyrir þann skylld at þár stodu vid landa mæri i egipto. ok þo ekki val muradar þa let fyrr nefndr konungr hverr er pharao er kalladr sem allir adrir egiptalandz konungar. þær efla til þers at hann villdi þar iafnan lata vera val væpnta vakandi varðhalldz menn. sómu leid sem i tialldbudum. at eigi mætti nockuʀ madr sinn fót egípta land setia. utan medr konungsíns bodskap ok blidum vilia. varu þær fyrir þa greín tialldbuða borgir kalladar. ella fyrir þa sók at i þeim var adr mest fatækra manna bygd. þa leidis sem i tiálldbudum utí.

11 Therefore they did set over them taskmasters to afflict them with their burdens. And they built for Pharaoh treasure cities, Pithom and Raamses.

יב. וְכַאֲשֶׁר יְעַנּוּ אֹתוֹ כֵּן יִרְבֶּה וְכֵן יִפְרֹץ וַיָּקֻצוּ מִפְּנֵי בְּנֵי יִשְׂרָאֵל:

καθότι δὲ αὐτοὺς ἐταπείνουν τοσούτῳ πλείους ἐγίνοντο καὶ ἴσχυον σφόδρα σφόδρα καὶ ἐβδελύσσοντο οἱ Αἰγύπτιοι ἀπὸ τῶν υἱῶν Ισραηλ

12 ܘܲܟ݂ܡܵܐ ܕܗܸܢܘܿܢ ܡܫܲܥܒܿܕ݂ܝܼܢ ܗ̄ܘܵܘ ܠܗܘܿܢ: ܗܵܟܲܢܵܐ ܣܵܓܹܝܢ ܗ̄ܘܵܘ ܘܗܵܟܲܢܵܐ ܬܲܩܦܝܼܢ ܗ̄ܘܵܘ: ܘܥܵܩܲܬ݂ ܠܗܘܿܢ ܡܼܢ ܩܕ݂ܵܡ ܒ̈ܢܲܝ ܝܼܣܪܵܝܹܠ.

Quantoque opprimebant eos, tanto magis multiplicabantur, et crescebant:

Եւ որչափ ճնշէին զնոսա, այնչափ առաւել բազմանային եւ զօրանային յոյժ. եւ գարշեցուցանէին Եգիպտացիքն զորդիսն`` Իսրայելի:

და რაოდენ იგინი დაამდაბლებდენ, ეგოდენ ესენი განმრავლდებოდეს და განძლიერდებოდეს დიდად ფრიად. 12

12 Enn sidan aukaduz þeir ok audgaðuz af þeira aud ok erfiðí. Ebreska menn skipadi konungrinn til allrar gerdarinnar setníngar ok forsagnar. Enn egiptzka menn ok meistara til þers at þeir kveldiz erfidandi sem mest ok þyldi sem verst.⁴
Ónnur þeira erfidiss neyd su sem konungrinn lagdi uppá þa. var eigi sua þungh sem hon uar ful ok þrælslig. at þeir skylldu bera þrekk ok leir i lǫpum i brott fra ǫllum bæíum ok stræítum. þar sem þeir varu. af hueriu er þat er i psalmínum lesít. ᴍedr vandlaupi þionaðu ok þrælkaduz hans hendr. Hít iijia. þeira verk ok erfidi var þat eptir sógn iosephí. at þeir skylldu árinnar vatn nili. landinu til freoleiks ok áuaxtar ueíta um eína stadi ok ymissa. ok kringia sidan medr þeiri klokskapar vęl umvergiss allar borgírnar. at vótnín mætti hvergi meín gera. edr ofmiok at þeim æsaz. Leiddu þeir hinir ebresku lyktada sina lifdaga. i þilikrí neyð ok þrældomí. nær um cccc. ára tírætt.
12 Enn þi meir sem þeir varu af hinum egiptzkum þróngdir ok þrælkadir. þi framari gaf guð at þeir freouadiz æ. ok fiolgadiz.

4. Cf. also previous verse

12 But the more they afflicted them, the more they multiplied and grew. And they were grieved because of the children of Israel.

יג. וַיַּעֲבִדוּ מִצְרַיִם אֶת בְּנֵי יִשְׂרָאֵל בְּפָרֶךְ:

καὶ κατεδυνάστευον οἱ Αἰγύπτιοι τοὺς υἱοὺς Ισραηλ βίᾳ

13 ܘܲܡܫܲܥܒܿܕ݂ܝܼܢ ܗ̄ܘܵܘ ܡܸܨܪܵܝܹܐ ܠܲܒ݂̈ܢܲܝ ܝܼܣܪܵܝܹܠ ܒܩܲܫܝܘܼܬ݂ܵܐ.

oderantque filios Israël Ægyptii, et affligebant illudentes eis,

Եւ յաղթահարէին Եգիպտացիքն զորդիսն Իսրայելի բռնութեամբ:

და საძაგელ იყვნეს ეგჳპტელნი ძეთაგან ისრაჱლისათა და მსძლავრობდეს მეგჳპტელნი იგი ძეთა ისრაჱლისათა ძლით. 13

[Nu af sinni eiginní ófund ok illzku. medr ódrum sógdum lutum. let hann þa hína ebresku marga vega verda kvalda. ok sagdi sua til sínna manna.]⁵

5. Placed after verse 6.

13 And the Egyptians made the children of Israel to serve with rigour:

יד. וַיְמָרֲרוּ אֶת חַיֵּיהֶם בַּעֲבֹדָה קָשָׁה בְּחֹמֶר וּבִלְבֵנִים וּבְכָל עֲבֹדָה בַּשָּׂדֶה אֵת כָּל עֲבֹדָתָם אֲשֶׁר עָבְדוּ בָהֶם בְּפָרֶךְ:

καὶ κατωδύνων αὐτῶν τὴν ζωὴν ἐν τοῖς ἔργοις τοῖς σκληροῖς τῷ πηλῷ καὶ τῇ πλινθείᾳ καὶ πᾶσι τοῖς ἔργοις τοῖς ἐν τοῖς πεδίοις κατὰ πάντα τὰ ἔργα ὧν κατεδουλοῦντο αὐτοὺς μετὰ βίας

14 ܘܡܲܡܪܝܼܢ ܗ̄ܘܵܘ ܚܲܝܲܝ̈ܗܘܿܢ ܒܦܘܼܠܚܵܢܵܐ ܩܲܫܝܵܐ: ܒܛܝܼܢܵܐ ܘܲܒ݂ܠܸܒ݂ܢܹ̈ܐ ܘܲܒ݂ܟ݂ܠ ܥܒ݂ܵܕ݂ ܕܚܲܩܠܵܐ: ܟܠ ܫܘܼܥܒܵܕ݂ܵܐ ܕܲܡܫܲܥܒܿܕ݂ܝܢ ܗ̄ܘܵܘ ܠܗܘܿܢ ܒܩܲܫܝܘܼܬ݂ܵܐ.

atque ad amaritudinem perducebant vitam eorum operibus duris luti et lateris, omnique famulatu, quo in terræ operibus premebantur.

Եւ կեղէին զկեանս նոցա ի գործ խիստ կաւոյ եւ աղիւսարկի եւ յամենայն գործ դաշտաց, ըստ ամենայն գործոյ իւրեանց որով ծառայեցուցանէին զնոսա բռնութեամբ:

და აჭირვებდეს სალმობით ცხორებასა მათსა საქმითა მით ფიცხელითა თიჴისა და ალიზისათა და ყოვლითავე საქმითა, რომლითა დაიმონებდეს მათ სასტიკად. 14

14 And they made their lives bitter with hard bondage, in morter, and in brick, and in all manner of service in the field: all their service, wherein they made them serve, was with rigour.

טו. וַיֹּאמֶר מֶלֶךְ מִצְרַיִם לַמְיַלְּדֹת הָעִבְרִיֹּת אֲשֶׁר שֵׁם הָאַחַת שִׁפְרָה וְשֵׁם הַשֵּׁנִית פּוּעָה:

καὶ εἶπεν ὁ βασιλεὺς τῶν Αἰγυπτίων ταῖς μαίαις τῶν Εβραίων τῇ μιᾷ αὐτῶν ᾗ ὄνομα Σεπφωρα καὶ τὸ ὄνομα τῆς δευτέρας Φουα

15 ܘܐܸܡܲܪ ܡܲܠܟܵܐ ܕܡܸܨܪܹܝܢ ܠܚܲܝ̈ܵܬ݂ܵܐ ܥܸܒ݂ܪ̈ܵܝܵܬ݂ܵܐ: ܕܲܫܡܵܗ ܕܲܚܕ݂ܵܐ ܦܘܿܥܵܐ: ܘܲܫܡܵܗ ܕܐ̄ܚܪܹܬ݂ܵܐ ܫܘܼܦܪܵܐ.

Dixit autem rex Ægypti obstetricibus Hebræorum, quarum una vocabatur Sephora, altera Phua,

Եւ խօսեցաւ արքայն Եգիպտացւոց ընդ ծնուցիչսն Եբրայեցւոց, ընդ միումն որում անուն էր Սեփովրա, եւ անուն երկրորդին Փուա:

და ჰრქუა მეფემან მან მეგჳპტელთამან ყრმისა ამქუმელთა მათ ებრაელთასა, სახელი ერთისა მის სეფორა და ერთისა - ფოა 15

15 And the king of Egypt spake to the Hebrew midwives, of which the name of the one was Shiphrah, and the name of the other Puah:

טז. וַיֹּאמֶר בְּיַלֶּדְכֶן אֶת הָעִבְרִיּוֹת וּרְאִיתֶן עַל הָאָבְנָיִם אִם בֵּן הוּא וַהֲמִתֶּן אֹתוֹ וְאִם בַּת הִוא וָחָיָה:

καὶ εἶπεν ὅταν μαιοῦσθε τὰς Εβραίας καὶ ὦσιν πρὸς τῷ τίκτειν ἐὰν μὲν ἄρσεν ᾖ ἀποκτείνατε αὐτό ἐὰν δὲ θῆλυ περιποιεῖσθε αὐτό

16 ܘܐܸܡܲܪ ܠܗܹܝܢ: ܡܵܐ ܕܗܵܘ̈ܝܵܢ ܐܲܢ̄ܬܹܿܝܢ ܡܵܘ̈ܠܕ݂ܵܢ ܠܥܸܒ݂ܪܵܝܵܬ݂ܵܐ: ܗܘܲܝܬܹܿܝܢ ܚܲܙ̈ܝܵܢ ܡܵܐ ܕܒ݂ܵܪ̈ܟܵܢ: ܐܸܢ ܕܸܟ݂ܪܵܐ ܗ̄ܘܼ: ܗܘܲܝܬܹܿܝܢ ܩܲܛ̈ܠܵܢ ܠܹܗ: ܘܐܸܢ ܢܸܩܒܿܬ݂ܵܐ ܗ̄ܝܼ: ܗܘܲܝܬܹܿܝܢ ܡܲܚ̈ܝܵܢ ܠܵܗ.

præcipiens eis: Quando obstetricabitis Hebræas, et partus tempus advenerit: si masculus fuerit, interficite eum: si femina, reservate.

եւ ասէ. Յորժամ ծնուցանիցէք զկանայս Եբրայեցիս եւ իցեն մերձ ի ծնունդս, թէ արու իցէ, սպանանիջիք զնա, եւ թէ էգ` ապրեցուցանիջիք:

და ჰრქუა მათ: ოდეს შეხჳდეთ შჳნებად ებრაელთა მათ და შობასა იყუნენ, უკუეთუ წული იყოს, მოკალით იგი და, უკუეთუ ქალი იყოს, განარინეთ იგი. 16

16 And he said, When ye do the office of a midwife to the Hebrew women, and see them upon the stools; if it be a son, then ye shall kill him: but if it be a daughter, then she shall live.

יז. וַתִּירֶאןָ הַמְיַלְּדֹת אֶת הָאֱלֹהִים וְלֹא עָשׂוּ כַּאֲשֶׁר דִּבֶּר אֲלֵיהֶן מֶלֶךְ מִצְרָיִם וַתְּחַיֶּיןָ אֶת הַיְלָדִים:

ἐφοβήθησαν δὲ αἱ μαῖαι τὸν θεὸν καὶ οὐκ ἐποίησαν καθότι συνέταξεν αὐταῖς ὁ βασιλεὺς Αἰγύπτου καὶ ἐζωογόνουν τὰ ἄρσενα

17 ܘܲܕ݂ܚܲܠ ܚܲܝܵܬ݂ܵܐ ܡܼܢ ܐܲܠܵܗܵܐ: ܘܠܵܐ ܥܒܲܕ݂ ܐܲܝܟ݂ ܕܐܸܡܲܪ ܠܗܹܝܢ ܡܲܠܟܵܐ ܕܡܸܨܪܝܹܢ: ܘܡܲܚ̈ܝܲܢ ܗ̄ܘܲܝ ܛܠܵܝܹ̈ܐ.

Timuerunt autem obstetrices Deum, et non fecerunt juxta præceptum regis Ægypti, sed conservabant mares.

Եւ երկեան ծնուցիչքն յԱստուծոյ, եւ ոչ արարին որպէս հրաման ետ նոցա արքայն Եգիպտացւոց. եւ ապրեցուցանէին զարուսն:

შეეშინა ღმრთისა ყრმისა აღმქუმელთა მათ და არა ყვეს ეგრე, ვითარ-იგი უბრძანა მათ მეფემან ეგჳპტელთამან და აცხოვნებდეს წულსა. 17

17 But the midwives feared God, and did not as the king of Egypt commanded them, but saved the men children alive.

יח. וַיִּקְרָא מֶלֶךְ מִצְרַיִם לַמְיַלְּדֹת וַיֹּאמֶר לָהֶן מַדּוּעַ עֲשִׂיתֶן הַדָּבָר הַזֶּה וַתְּחַיֶּיןָ אֶת הַיְלָדִים:

ἐκάλεσεν δὲ ὁ βασιλεὺς Αἰγύπτου τὰς μαίας καὶ εἶπεν αὐταῖς τί ὅτι ἐποιήσατε τὸ πρᾶγμα τοῦτο καὶ ἐζωογονεῖτε τὰ ἄρσενα

18 ܘܲܩܪܵܐ ܡܲܠܟܵܐ ܕܡܸܨܪܹܝܢ ܠܚܲܝ̈ܵܬ݂ܵܐ ܘܐܸܡܲܪ ܠܗܹܝܢ: ܡܸܛܠ ܡܵܢܵܐ ܥܒܲܕܿܬܹܿܝܢ ܦܸܬ݂ܓ݂ܵܡܵܐ ܗܵܢܵܐ: ܘܐܲܚ̈ܝܼܬܹܿܝܢ ܛܠܵܝܹ̈ܐ.

Quibus ad se accersitis, rex ait: Quidnam est hoc quod facere voluistis, ut pueros servaretis?

Կոչեաց արքայն Եգիպտացւոց զծնուցիչսն եւ ասէ ցնոսա. Զի՞ է զի արարէք զիրսն զայնոսիկ եւ ապրեցուցէք զարուս:

მოუწოდა მეფემან ეგჳპტელთამან ყრმისა აღმქუმელთა მათ და ჰრქუა: რაჲსათჳს ჰყავთ საქმე ესე და აცხოვნებდით ყოველსა წულსა? 18

18 And the king of Egypt called for the midwives, and said unto them, Why have ye done this thing, and have saved the men children alive?

יט. וַתֹּאמַרְןָ הַמְיַלְּדֹת אֶל פַּרְעֹה כִּי לֹא כַנָּשִׁים הַמִּצְרִיֹּת הָעִבְרִיֹּת כִּי חָיוֹת הֵנָּה בְּטֶרֶם תָּבוֹא אֲלֵהֶן הַמְיַלֶּדֶת וְיָלָדוּ:

εἶπαν δὲ αἱ μαῖαι τῷ Φαραω οὐχ ὡς γυναῖκες Αἰγύπτου αἱ Εβραῖαι τίκτουσιν γὰρ πρὶν ἢ εἰσελθεῖν πρὸς αὐτὰς τὰς μαίας καὶ ἔτικτον

19 ܘܐܸܡܲܪ ܚܲܝ̈ܵܬ݂ܵܐ ܠܦܸܪܥܘܿܢ: ܠܵܐ ܗܘ̤̈ܝ ܐܲܝܟ݂ ܢܸܫܹ̈ܐ ܡܸܨܪܵܝܵܬ݂ܵܐ ܥܸܒ݂ܪܵܝܵܬ݂ܵܐ: ܡܸܛܠ ܕܚܲܝܵܬ݂ܵܐ ܐܸܢܝܹܢ: ܘܥܲܕ݂ܠܵܐ ܥܵܐܠܵܐ ܥܠܲܝܗܹܝܢ ܚܲܝܬ݂ܵܐ ܝܵܠܕܵܢ.

Quæ responderunt: Non sunt Hebreæ sicut ægyptiæ mulieres: ipsæ enim obstetricandi habent scientiam, et priusquam veniamus ad eas, pariunt.

Եւ ասեն ծնուցիչքն ցփարաւոն. Ոչ իբրեւ զկանայս Եգիպտացիս են Եբրայեցիքն. քանզի նախ ծնանին`` մինչչեւ մտեալ առ նոսա մանկաբարձաց:

ჰრქუეს ყრმისა აღმქუმელთა მათ ფარაოს: არა ვითარცა დედანი ეგჳპტისანი არიან ებრაელთა დედანი, რამეთუ შვიან ვიდრე შესლვადმდე ყრმისა აღმქუმელთა და შობდეს იგინი. 19

19 And the midwives said unto Pharaoh, Because the Hebrew women are not as the Egyptian women; for they are lively, and are delivered ere the midwives come in unto them.

כ. וַיֵּיטֶב אֱלֹהִים לַמְיַלְּדֹת וַיִּרֶב הָעָם וַיַּעַצְמוּ מְאֹד:

εὖ δὲ ἐποίει ὁ θεὸς ταῖς μαίαις καὶ ἐπλήθυνεν ὁ λαὸς καὶ ἴσχυεν σφόδρα

20 ܘܐܲܛܐܸܒ݂ ܐܲܠܵܗܵܐ ܠܚܲܝܵܬ݂ܵܐ: ܡܸܛܠ ܕܲܥܒܲܕ݂ ܦܸܬ݂ܓ݂ܵܡܵܐ ܗܵܢܵܐ: ܘܲܣܓ݂ܝܼ ܥܲܡܵܐ ܘܲܬ݂ܩܸܦ ܛܵܒ݂.

Bene ergo fecit Deus obstetricibus: et crevit populus, confortatusque est nimis.

Եւ ծնանէին. եւ`` բարի առնէր Աստուած մանկաբարձացն. եւ բազմանայր յոյժ ժողովուրդն եւ զօրանայր յոյժ:

კეთილსა უყოფდა ღმერთი ყრმისა აღმქუმელთა მათ და განმრავლდა ერი იგი და განძლიერდებოდა ფრიად. 20

20 Therefore God dealt well with the midwives: and the people multiplied, and waxed very mighty.

כא. וַיְהִי כִּי יָרְאוּ הַמְיַלְּדֹת אֶת הָאֱלֹהִים וַיַּעַשׂ לָהֶם בָּתִּים:

ἐπειδὴ ἐφοβοῦντο αἱ μαῖαι τὸν θεόν ἐποίησαν ἑαυταῖς οἰκίας

21 ܘܲܗܘܵܐ ܕܟܲܕ݂ ܕܚܸܠ ܚܲܝܵܬ݂ܵܐ ܡܼܢ ܐܲܠܵܗܵܐ: ܥܒܲܕ݂ ܠܗܹܝܢ ܒܵܬܹ̈ܐ.

Et quia timuerunt obstetrices Deum, ædificavit eis domos.

Յորմէհետէ երկեան մանկաբարձքն յԱստուծոյ, արարին իւրեանց`` տունս:

რამეთუ ეშინოდა ღმრთისა ყრმისა აღმქუმელთა მათ და იშენეს მათ თავისა მათისა სახლებ. 21

21 And it came to pass, because the midwives feared God, that he made them houses.

כב. וַיְצַו פַּרְעֹה לְכָל עַמּוֹ לֵאמֹר כָּל הַבֵּן הַיִּלּוֹד הַיְאֹרָה תַּשְׁלִיכֻהוּ וְכָל הַבַּת תְּחַיּוּן:

συνέταξεν δὲ Φαραω παντὶ τῷ λαῷ αὐτοῦ λέγων πᾶν ἄρσεν ὃ ἐὰν τεχθῇ τοῖς Εβραίοις εἰς τὸν ποταμὸν ῥίψατε καὶ πᾶν θῆλυ ζωογονεῖτε αὐτό

22 ܘܲܦܩܲܕ݂ ܦܸܪܥܘܿܢ ܠܟ݂ܠܹܗ ܥܲܡܵܐ ܘܐܸܡܲܪ: ܟܠ ܒܪܵܐ ܕܡܸܬ݂ܝܼܠܸܕ݂: ܒܢܲܗܪܵܐ ܬܸܫܕܿܘܼܢܹܗ: ܘܟ݂ܠ ܒܲܪܬ݂ܵܐ ܬܲܚܘܿܢ.

Præcepit ergo Pharao omni populo suo, dicens: Quidquid masculini sexus natum fuerit, in flumen projicite: quidquid feminini, reservate.

Հրաման ետ փարաւոն ամենայն ժողովրդեան իւրում, եւ ասէ. Զամենայն արու որ ծնանիցի Եբրայեցւոց` ի գետ ընկեսջիք, եւ զամենայն էգ ապրեցուցանիջիք:

უბრძანა ფარაო ყოველსა ერსა თჳსსა და ჰრქუა: ყოველი წული, რომელი შვიან ებრაელთა, მდინარესა შთასთხევდით და ყოველსა ქალსა აცხოვნებდით. 22

22 And Pharaoh charged all his people, saying, Every son that is born ye shall cast into the river, and every daughter ye shall save alive.

Permanent link

http://www2.hf.uio.no/common/apps/permlink/permlink.php?app=polyglotta&context=ctext&uid=bab5e89e-a4bd-11e4-856a-001cc4ddf0f4

Choose languages

Choose images, etc.

Choose languages

Choose display