Bibliotheca Polyglotta

Exodus

Complete text

כג

ΚΓʹ

ܩܦܠܐܘܢ: ܟܓ.

Cap. 23

ԳԼ. ԻԳ

თავი ოცდამესამე

ΚΓʹ

א. לֹא תִשָּׂא שֵׁמַע שָׁוְא אַל תָּשֶׁת יָדְךָ עִם רָשָׁע לִהְיֹת עֵד חָמָס:

οὐ παραδέξῃ ἀκοὴν ματαίαν οὐ συγκαταθήσῃ μετὰ τοῦ ἀδίκου γενέσθαι μάρτυς ἄδικος

1 ܠܵܐ ܬܲܫܲܪ ܫܸܡܥܵܐ ܟܲܕܵܒ݂ܵܐ: ܠܵܐ ܬܵܘܫܸܛ ܐܝܼܕ݂ܵܟ݂ ܥܲܡ ܚܲܝܵܒ݂ܵܐ ܠܡܸܗܘܵܐ ܠܹܗ ܣܵܗܕܵܐ ܟܲܕܵܒ݂ܵܐ.

Non suscipies vocem mendacii, nec junges manum tuam ut pro impio dicas falsum testimonium.

Եւ զհամբաւ սուտ մի՛ ընդունիցիս: Մի՛ հաւանիցիս ընդ անիրաւի` լինել վկայ անիրաւ:

არა შეიწყნარით სასმენელი ამაო, არა დაშჯდე ცრუჲსა თანა ყოფად მოწამედ ცრუდ. 1

1 Eigi skaltu ljúgvitni bera með úmildu,

1 Thou shalt not raise a false report: put not thine hand with the wicked to be an unrighteous witness.

ב. לֹא תִהְיֶה אַחֲרֵי רַבִּים לְרָעֹת וְלֹא תַעֲנֶה עַל רִב לִנְטֹת אַחֲרֵי רַבִּים לְהַטֹּת:

οὐκ ἔσῃ μετὰ πλειόνων ἐπὶ κακίᾳ οὐ προστεθήσῃ μετὰ πλήθους ἐκκλῖναι μετὰ πλειόνων ὥστε ἐκκλῖναι κρίσιν

2 ܠܵܐ ܬܸܗܘܸܐ ܒܵܬܲܪ ܣܲܓܿܝܼܐܹܐ ܠܡܲܒ݂ܐܵܫܘܼ: ܘܠܵܐ ܬܸܥܢܸܐ ܥܲܠ ܕܝܼܢܵܐ ܠܡܸܨܠܵܐ ܒܵܬܲܪ ܣܲܓܿܝܼܐܹܐ ܕܨܵܠܹܝܢ.

Non sequeris turbam ad faciendum malum: nec in judicio, plurimorum acquiesces sententiæ, ut a vero devies.

Մի՛ յօժարեսցիս ընդ բազումս ի չարիս: Մի՛ յաւելուցուս ի բազմութիւն միտել ընդ բազումս առ ի խոտորելոյ զիրաւունս:

არა იყო მრავალთა თანა სიბოროტესა ზედა, არა შეეძინო სიმრავლესა თანა მიდრეკად მრავალთა თანა, ვითარმცა მისდრიკე საშჯელი. 2

2 eigi skaltu flokk fylgja til illgjǫrða, ok eigi skaltu hlýða margra manna atkvæði í dómi at þú gangir glapstíga frá sǫnnu.

2 Thou shalt not follow a multitude to do evil; neither shalt thou speak in a cause to decline after many to wrest judgment:

ג. וְדָל לֹא תֶהְדַּר בְּרִיבוֹ:

καὶ πένητα οὐκ ἐλεήσεις ἐν κρίσει

3 ܘܲܠܡܸܣܟܹܢܵܐ ܠܵܐ ܬܥܲܕܲܪ ܒܕ݂ܝܼܢܹܗ.

Pauperis quoque non misereberis in judicio.

Եւ մի՛ ողորմեսցիս տնանկին ի դատաստանի:

და დავრდომილი არა შეიწყალო საშჯელსა შინა. 3

3 Eigi skaltu miskunn neita í fátœkum kaupstað.

3 Neither shalt thou countenance a poor man in his cause.

ד. כִּי תִפְגַּע שׁוֹר אֹיִבְךָ אוֹ חֲמֹרוֹ תֹּעֶה הָשֵׁב תְּשִׁיבֶנּוּ לוֹ:

ἐὰν δὲ συναντήσῃς τῷ βοὶ τοῦ ἐχθροῦ σου ἢ τῷ ὑποζυγίῳ αὐτοῦ πλανωμένοις ἀποστρέψας ἀποδώσεις αὐτῷ

4 ܘܟܲܕ݂ ܬܸܦ̮ܓܲܥ ܒܬ݂ܵܘܪܹܗ ܕܲܒ݂ܥܸܠܕܿܒ݂ܵܒ݂ܵܟ݂ ܐܵܘ ܒܲܚܡܵܪܹܗ ܟܲܕ݂ ܛܥܹܝܢ: ܡܲܗܦܵܟ݂ܘܼ ܐܲܗܦܸܟ݂ ܐܸܢܘܿܢ ܠܹܗ.

Si occurreris bovi inimici tui, aut asino erranti, reduc ad eum.

Եւ եթէ պատահեսցես եզին թշնամւոյ քո, կամ իշոյ նորա մոլորելոյ, դարձուսցես եւ հասուսցես զնա առ նա:

და უკუეთუ შეემთხჳო ზროხასა მტერისა შენისასა, ანუ კარაულსა მისსა შეცთომილსა, მომაქცეველმან მისმან კუალად აგნე მას. 4

4 Ef þú renn at móti uxa eðr asna þeim er villr hleypr ok úvinr þinn á, þá skaltu hann aptr leiða til hans.

4 If thou meet thine enemy's ox or his ass going astray, thou shalt surely bring it back to him again.

ה. כִּי תִרְאֶה חֲמוֹר שׂנַאֲךָ רֹבֵץ תַּחַת מַשָּׂאוֹ וְחָדַלְתָּ מֵעֲזֹב לוֹ עָזֹב תַּעֲזֹב עִמּוֹ:

ἐὰν δὲ ἴδῃς τὸ ὑποζύγιον τοῦ ἐχθροῦ σου πεπτωκὸς ὑπὸ τὸν γόμον αὐτοῦ οὐ παρελεύσῃ αὐτό ἀλλὰ συνεγερεῖς αὐτὸ μετ᾽ αὐτοῦ

5 ܘܟܲܕ݂ ܬܸܚܙܸܐ ܚܡܵܪܹܗ ܕܲܒ݂ܥܸܠܕܿܒ݂ܵܒ݂ܵܟ݂ ܕܲܪܒ݂ܝܼܥ ܬܚܹܝܬ݂ ܛܲܥܢܹܗ: ܘܒ݂ܵܥܹܐ ܐܲܢ̄ܬ ܕܠܵܐ ܬܸܫܩܘܿܠ ܥܲܡܹܗ: ܡܸܫܩܲܠ ܫܩܘܿܠ ܥܲܡܹܗ.

Si videris asinum odientis te jacere sub onere, non pertransibis, sed sublevabis cum eo.

Եւ եթէ տեսանիցես զգրաստ ընկերի քո անկեալ ընդ բեռամբ, մի՛ զանց առնիցես զնովաւ, այլ յարուսցես զնա ընդ նմա:

ხოლო უკუეთუ იხილო კარაული მტერისა შენისა დაცემული ტჳრთსა შინა მისსა, არა თანაწარჰჴდე მას, არამედ შეეწიო მას მის თანა. 5

5 Ef þú sér asna þess er þik hatar liggja undir byrði, þá skaltu upp létta með honum, ok eigi frá fara.

5 If thou see the ass of him that hateth thee lying under his burden, and wouldest forbear to help him, thou shalt surely help with him.

ו. לֹא תַטֶּה מִשְׁפַּט אֶבְיֹנְךָ בְּרִיבוֹ:

οὐ διαστρέψεις κρίμα πένητος ἐν κρίσει αὐτοῦ

6 ܠܵܐ ܬܸܨܠܸܐ ܕܝܼܢܵܐ ܕܡܸܣܟܹܿܢܵܐ ܒܕ݂ܝܼܢܹܗ.

Non declinabis in judicium pauperis.

Մի՛ խոտորեսցես զիրաւունս տնանկին ի դատաստանի իւրում:

არა გარდაჰგულარძნო სამართალი დავრდომილისაჲ საშჯელსა შინა მისსა. 6

6 Eigi skaltu frá hneigjast í fátæks manns dómi.

6 Thou shalt not wrest the judgment of thy poor in his cause.

ז. מִדְּבַר שֶׁקֶר תִּרְחָק וְנָקִי וְצַדִּיק אַל תַּהֲרֹג כִּי לֹא אַצְדִּיק רָשָׁע:

ἀπὸ παντὸς ῥήματος ἀδίκου ἀποστήσῃ ἀθῷον καὶ δίκαιον οὐκ ἀποκτενεῖς καὶ οὐ δικαιώσεις τὸν ἀσεβῆ ἕνεκεν δώρων

7 ܘܡܼܢ ܡܸܠܬ݂ܵܐ ܟܲܕܵܒ݂ܬܵܐ ܗܘܲܝܬ ܡܲܪܚܸܩ: ܘܙܲܟܵܝܵܐ ܘܙܲܕܝܼܩܵܐ ܠܵܐ ܬܸܩܛܘܿܠ: ܡܸܛܠ ܕܠܵܐ ܡܙܲܟܸܿܐ ܐ̄ܢܵܐ ܠܚܲܝܵܒ݂ܵܐ.

Mendacium fugies. Insontem et justum non occides: quia aversor impium.

Յամենայն ի զուր բանէ`` ի բաց լինիցիս, եւ զանպարտն եւ զարդարն մի՛ սպանանիցես. եւ զամպարիշտն մի՛ ապրեցուցանիցես վասն կաշառի:

ყოვლისაგან სიტყჳსა ცრუჲსა განეშორო, უბრალოჲ და მართალი არა მოაკუდინო და უღმრთოჲ არა განამართლო ქრთამისათჳს. 7

7 Flý þú lýgi. Eigi skaltu vega réttlátan mann, þann er á móti stendr úmildu.

7 Keep thee far from a false matter; and the innocent and righteous slay thou not: for I will not justify the wicked.

ח. וְשֹׁחַד לֹא תִקָּח כִּי הַשֹּׁחַד יְעַוֵּר פִּקְחִים וִיסַלֵּף דִּבְרֵי צַדִּיקִים:

καὶ δῶρα οὐ λήμψῃ τὰ γὰρ δῶρα ἐκτυφλοῖ ὀφθαλμοὺς βλεπόντων καὶ λυμαίνεται ῥήματα δίκαια

8 ܫܘܼܚܕܵܐ ܠܵܐ ܬܸܣܲܒ݂: ܡܸܛܠ ܕܫܘܼܚܕܵܐ ܡܥܵܘܲܪ ܥܲܝܢܲܝܗܘܿܢ ܕܚܲܟܿܝܼܡܹ̈ܐ ܒܕ݂ܝܼܢܵܐ: ܘܡܲܗܦܸܟ݂ ܡܸܠܲܝܗܘܿܢ ܕܙܲܟܵܝܹ̈ܐ.

Nec accipies munera, quæ etiam excæcant prudentes, et subvertunt verba justorum.

Եւ կաշառ մի՛ առնուցուս. զի կաշառ կուրացուցանէ զաչս համարձակահայեցաց, եւ ապականէ զբանս արդարս:

და ქრთამი არა მიიღო, რამეთუ ქრთამი დააბრმობს თუალთა მხედველთასა და განაბოროტებს სიტყუათა მართალთა. 8

8 Eigi skaltu gjafir þiggja þær er blinda vitra menn ok snúa niðr hjǫrtum réttlátra. Sex ár skaltu vinna jǫrð þína ok safna saman ávǫxtum hennar,

8 And thou shalt take no gift: for the gift blindeth the wise, and perverteth the words of the righteous.

ט. וְגֵר לֹא תִלְחָץ וְאַתֶּם יְדַעְתֶּם אֶת נֶפֶשׁ הַגֵּר כִּי גֵרִים הֱיִיתֶם בְּאֶרֶץ מִצְרָיִם:

καὶ προσήλυτον οὐ θλίψετε ὑμεῖς γὰρ οἴδατε τὴν ψυχὴν τοῦ προσηλύτου αὐτοὶ γὰρ προσήλυτοι ἦτε ἐν γῇ Αἰγύπτῳ

9 ܘܲܠܥܡܵܘܿܪܹ̈ܐ ܠܵܐ ܬܥܝܼܩܘܼܢ: ܐܲܢ̄ܬܿܘܿܢ ܓܹܝܪ ܝܵܕ݂ܥܝܼܬܿܘܿܢ ܢܲܦ̮ܫܵܐ ܕܥܵܡܘܿܪܹ̈ܐ: ܡܸܛܠ ܕܥܵܡܘܿܪܹ̈ܐ ܗܘܲܝܬܿܘܿܢ ܒܐܲܪܥܵܐ ܕܡܸܨܪܹܝܢ.

Peregrino molestus non eris. Scitis enim advenarum animas: quia et ipsi peregrini fuistis in terra Ægypti.

Եւ զպանդուխտն մի՛ նեղիցես. քանզի ճանաչէք դուք զանձինս պանդխտաց. զի եւ դուք պանդուխտք էիք յերկրին Եգիպտացւոց:

და მწირი არა შეაწუხოთ, არცა შეაურვოთ, რამეთუ თქუენ უწყით სული მწირისაჲ, რამეთუ თქუენცა მწირ იყვენით ქუეყანასა ეგჳპტისასა. 9

9 Also thou shalt not oppress a stranger: for ye know the heart of a stranger, seeing ye were strangers in the land of Egypt.

י. וְשֵׁשׁ שָׁנִים תִּזְרַע אֶת אַרְצֶךָ וְאָסַפְתָּ אֶת תְּבוּאָתָהּ:

ἓξ ἔτη σπερεῖς τὴν γῆν σου καὶ συνάξεις τὰ γενήματα αὐτῆς

10 ܫܸܬ݂ ܫܢܝܼܢ ܬܸܙܪܘܿܥ ܐܲܪܥܵܟ݂: ܘܬܸܚܡܘܿܠ ܥܲܠܠܵܬ݂ܵܗ.

Sex annis seminabis terram tuam, et congregabis fruges ejus:

Զվեց ամ սերմանեսցես զերկիր քո, եւ ժողովեսցես զարմտիս նորա:

ექუს წელ სთესვიდე ქუეყანასა შენსა და შეჰკრებდე ნაშრომთა მისთა. 10

10 And six years thou shalt sow thy land, and shalt gather in the fruits thereof:

יא. וְהַשְּׁבִיעִת תִּשְׁמְטֶנָּה וּנְטַשְׁתָּהּ וְאָכְלוּ אֶבְיֹנֵי עַמֶּךָ וְיִתְרָם תֹּאכַל חַיַּת הַשָּׂדֶה כֵּן תַּעֲשֶׂה לְכַרְמְךָ לְזֵיתֶךָ:

τῷ δὲ ἑβδόμῳ ἄφεσιν ποιήσεις καὶ ἀνήσεις αὐτήν καὶ ἔδονται οἱ πτωχοὶ τοῦ ἔθνους σου τὰ δὲ ὑπολειπόμενα ἔδεται τὰ ἄγρια θηρία οὕτως ποιήσεις τὸν ἀμπελῶνά σου καὶ τὸν ἐλαιῶνά σου

11 ܘܒܲܫܒ݂ܝܼܥܲܝܬܵܐ ܬܸܟ݂ܪܒ݂ܝܼܗܿ ܘܬܸܫܒܿܩܝܼܗܿ: ܕܢܹܐܟ݂ܠܘܼܢ ܡܸܣܟܹܿܢܹ̈ܐ ܕܥܲܡܵܟ݂: ܘܫܲܪܟܗܘܿܢ ܬܹܐܟ݂ܘܿܠ ܚܲܝܘܬ݂ܵܐ ܕܕܲܒ݂ܪܵܐ: ܘܗܵܟܲܢܵܐ ܬܸܥܒܸܿܕ ܠܟܲܪܡܲܝܟ ܘܲܠܙܲܝܬܲܝܟ.

anno autem septimo dimittes eam, et requiescere facies, ut comedant pauperes populi tui: et quidquid reliquum fuerit, edant bestiæ agri: ita facies in vinea et in oliveto tuo.

Եւ յամին եւթներորդի թողութիւն արասցես, եւ հանգուսցես զնա, եւ կերիցեն տնանկք ազգի քո, եւ զմնացեալն ի նոցանէ կերիցեն գազանք վայրի. այնպէս արասցես զայգի քո եւ զձիթենի քո:

ხოლო მეშჳდესა წელსა განტევებაჲ ჰყო და განუსუენო მას და ჭამდენ გლახაკანი ნათესავისანი, ხოლო დანაშთომთა მისთა ჭამდენ მჴეცნი ველურნი. ესრეთ უყო ვენაჴსა შენსა და ზეთის ხილოანსაცა შენსა. 11

11 enn þú lát hana hvílazt á sjaunda ári, at fátœkir menn þínir éti þat ok dýr er eptir hefir orðit á jǫrðunni, á ǫkrum ok víngǫrðum ok við smjǫrs trjám.

11 But the seventh year thou shalt let it rest and lie still; that the poor of thy people may eat: and what they leave the beasts of the field shall eat. In like manner thou shalt deal with thy vineyard, and with thy oliveyard.

יב. שֵׁשֶׁת יָמִים תַּעֲשֶׂה מַעֲשֶׂיךָ וּבַיּוֹם הַשְּׁבִיעִי תִּשְׁבֹּת לְמַעַן יָנוּחַ שׁוֹרְךָ וַחֲמֹרֶךָ וְיִנָּפֵשׁ בֶּן אֲמָתְךָ וְהַגֵּר:

ἓξ ἡμέρας ποιήσεις τὰ ἔργα σου τῇ δὲ ἡμέρᾳ τῇ ἑβδόμῃ ἀνάπαυσις ἵνα ἀναπαύσηται ὁ βοῦς σου καὶ τὸ ὑποζύγιόν σου καὶ ἵνα ἀναψύξῃ ὁ υἱὸς τῆς παιδίσκης σου καὶ ὁ προσήλυτος

12 ܫܬܵܐ ܝܵܘܡܝܼܢ ܬܸܥܒܸܿܕ ܥܒ݂ܵܕ݂ܵܟ݂ ܘܲܒ݂ܝܵܘܡܵܐ ܫܒ݂ܝܼܥܵܝܵܐ ܬܸܬܿܢܝܼܚ: ܡܸܛܠ ܕܢܸܬܿܬܿܢܝܼܚ ܬܵܘܪܵܟ݂ ܘܲܚܡܵܪܵܟ݂: ܘܢܸܬܿܬܿܢܝܼܚ ܒܲܪ ܐܲܡܬ݂ܵܟ݂: ܘܥܲܡܘܿܪܵܐ ܕܲܒ݂ܩܘܼܪܝܵܟ݂.

Sex diebus operaberis: septimo die cessabis, ut requiescat bos et asinus tuus, et refrigeretur filius ancillæ tuæ, et advena.

Զվեց օր գործեսցես զգործ քո, եւ յաւուրն եւթներորդի հանգիցէ եզն քո եւ էշ քո, եւ հանգիցէ որդի աղախնոյ քո եւ պանդխտին:

ექუს დღე იქმოდი საქმესა შენსა, ხოლო დღესა მეშჳდესა განისუენო, რათა განისუენოს ჴარმან შენმან და კარაულმან შენმან და რათა ილხინოს ძემან მჴევლისა შენისამან და მწირმან. 12

12 Six days thou shalt do thy work, and on the seventh day thou shalt rest: that thine ox and thine ass may rest, and the son of thy handmaid, and the stranger, may be refreshed.

יג. וּבְכֹל אֲשֶׁר אָמַרְתִּי אֲלֵיכֶם תִּשָּׁמֵרוּ וְשֵׁם אֱלֹהִים אֲחֵרִים לֹא תַזְכִּירוּ לֹא יִשָּׁמַע עַל פִּיךָ:

πάντα ὅσα εἴρηκα πρὸς ὑμᾶς φυλάξασθε καὶ ὄνομα θεῶν ἑτέρων οὐκ ἀναμνησθήσεσθε οὐδὲ μὴ ἀκουσθῇ ἐκ τοῦ στόματος ὑμῶν

13 ܘܟ݂ܠ ܡܸܕܸܿܡ ܕܐܸܡܪܹܬ݂ ܠܟ݂ܘܿܢ ܬܸܙܕܲܗܪܘܼܢ: ܘܫܸܡ ܕܸܚܠܵܬ݂ܵܐ ܐ̄ܚܪܵܢܝܵܬ݂ܵܐ ܠܵܐ ܬܸܬܿܕܲܟ݂ܪܘܼܢ: ܘܠܵܐ ܢܸܣܩܵܢ ܥܲܠ ܠܸܒܿܟ݂ܘܿܢ.

Omnia quæ dixi vobis, custodite. Et per nomen externorum deorum non jurabitis, neque audietur ex ore vestro.

Զամենայն զոր ասացի ձեզ` պահեսջիք. եւ զանուն աստուածոց օտարաց մի՛ յիշիցէք, եւ մի՛ լուիցի ի բերանոյ ձերմէ:

ყოველნი რაოდენნი ვთქუენ თქუედა მომართ, დაიმარხენით და სახელი ღმრთისა სხუათა არა მოიჴსენოთ, არცა ისმეს პირთაგან თქუენთა. 13

13 And in all things that I have said unto you be circumspect: and make no mention of the name of other gods, neither let it be heard out of thy mouth.

יד. שָׁלשׁ רְגָלִים תָּחֹג לִי בַּשָּׁנָה:

τρεῖς καιροὺς τοῦ ἐνιαυτοῦ ἑορτάσατέ μοι

14 ܬܠܵܬ݂ ܙܲܒ݂ܢܝܼܢ ܥܒܸܕ݂ܘ ܠܝܼ ܥܲܕ݂ܥܹܕ݂ܵܐ ܒܫܲܢ̄ܬܵܐ.

Tribus vicibus per singulos annos mihi festa celebrabitis.

Երիս ժամանակս ի տարւոջ արասջիք ինձ տօնս:

სამთა ჟამთა წელიწადისათა იდღესასწაულოთ ჩემდა. 14

14 Þrím sinnum á hverju ári skulu þér halda hátíð.

14 Three times thou shalt keep a feast unto me in the year.

טו. אֶת חַג הַמַּצּוֹת תִּשְׁמֹר שִׁבְעַת יָמִים תֹּאכַל מַצּוֹת כַּאֲשֶׁר צִוִּיתִךָ לְמוֹעֵד חֹדֶשׁ הָאָבִיב כִּי בוֹ יָצָאתָ מִמִּצְרָיִם וְלֹא יֵרָאוּ פָנַי רֵיקָם:

τὴν ἑορτὴν τῶν ἀζύμων φυλάξασθε ποιεῖν ἑπτὰ ἡμέρας ἔδεσθε ἄζυμα καθάπερ ἐνετειλάμην σοι κατὰ τὸν καιρὸν τοῦ μηνὸς τῶν νέων ἐν γὰρ αὐτῷ ἐξῆλθες ἐξ Αἰγύπτου οὐκ ὀφθήσῃ ἐνώπιόν μου κενός

15 ܥܲܕ݂ܥܹܕ݂ܵܐ ܕܦܲܛܝܼܪܹܐ ܬܸܛܲܪ: ܫܲܒ݂ܥܵܐ ܝܵܘܡܝܼܢ ܦܲܛܝܼܪܵܐ ܬܹܐܟ݂ܘܿܠ ܐܲܝܟ݂ ܕܲܦܩܲܕܬܵܟ݂: ܒܝܲܪܚܵܐ ܕܲܗܲܒܵܒܹܐ: ܡܸܛܠ ܕܒܹܗ ܢܦܲܩܬܘܿܢ ܡܼܢ ܡܸܨܪܹܝܢ: ܘܠܵܐ ܬܸܬ݂ܚܙܘܼܢ ܩܕ݂ܵܡܲܝ ܣܪܝܼܩܵܐܝܼܬ݂.

Solemnitatem azymorum custodies. Septem diebus comedes azyma, sicut præcepi tibi, tempore mensis novorum, quando egressus es de Ægypto: non apparebis in conspectu meo vacuus.

Զտօն բաղարջակերացն պահեսջիք. զեւթն օր բաղարջ կերիջիք, որպէս պատուիրեցի ձեզ ըստ ժամանակի ամսոյն կանխոց. զի ի նմա ելէք դուք յերկրէն Եգիպտացւոց. ոչ երեւեսցիս առաջի իմ դատարկաձեռն:

დღესასწაული უცომოთაჲ დაიმარხეთ, შჳდთა დღეთა შჭამდეთ უცომოსა ვითარ-იგი გამცენ შენ ჟამსა თთჳსა ახალთაჲსასაჲ, რამეთუ მას შინა გამოხუედ ეგჳპტით. არა მეჩუენო ცალიერი წინაშე ჩემსა. 15

15a Páska fagnað skulu þér halda vij. daga á hverju ári.

15 Thou shalt keep the feast of unleavened bread: (thou shalt eat unleavened bread seven days, as I commanded thee, in the time appointed of the month Abib; for in it thou camest out from Egypt: and none shall appear before me empty:)

טז. וְחַג הַקָּצִיר בִּכּוּרֵי מַעֲשֶׂיךָ אֲשֶׁר תִּזְרַע בַּשָּׂדֶה וְחַג הָאָסִף בְּצֵאת הַשָּׁנָה בְּאָסְפְּךָ אֶת מַעֲשֶׂיךָ מִן הַשָּׂדֶה:

καὶ ἑορτὴν θερισμοῦ πρωτογενημάτων ποιήσεις τῶν ἔργων σου ὧν ἐὰν σπείρῃς ἐν τῷ ἀγρῷ σου καὶ ἑορτὴν συντελείας ἐπ᾽ ἐξόδου τοῦ ἐνιαυτοῦ ἐν τῇ συναγωγῇ τῶν ἔργων σου τῶν ἐκ τοῦ ἀγροῦ σου

16 ܘܥܲܕ݂ܥܹܕ݂ܵܐ ܕܲܚܨܵܕܵܐ: ܪܹܫ ܥܒ݂ܘܼܪܟ݂ܘܿܢ ܕܬܸܙܪܥܘܼܢ ܒܚܲܩܠܵܐ: ܘܥܲܕ݂ܥܹܕ݂ܵܐ ܕܲܚܡܵܠܵܐ ܒܡܲܦܩܵܗ ܕܫܲܢ̄ܬܵܐ: ܡܵܐ ܕܟ݂ܵܢܹܫ ܐܲܢ̄ܬ ܥܲܠܠܵܬ݂ܵܟ݂ ܡܼܢ ܚܲܩܠܵܐ.

Et solemnitatem messis primitivorum operis tui, quæcumque seminaveris in agro: solemnitatem quoque in exitu anni, quando congregaveris omnes fruges tuas de agro.

Եւ զտօն ամարայնոյ, առաջնոյ արմտեաց քոց, արասցես զգործոց քոց,`` որ ինչ վարեալ իցէ յանդի քում, եւ զտօն կատարածի ելից`` տարւոյն` ի ժողովել գործոց քոց յանդէ:

და დღესასწაული მკისა პირველისა ნაშრომთასაჲ ჰყო საქმეთა შენთა, რომელნიცა სთესნე აგარაკსა შენსა და დღესასწაული დასასრულისაჲ განსლვასა წელიწდისასა, შეკრებასა საქმეთა შენთასა აგარაკისაგან შენისა. 16

16 Aðra hátíð skulu þér halda þá er þér hafit sáð jarðir yðrar. Þriðju hátið skulu þér halda þá er þér hafit saman fœrt korn yðart á haustit.

16 And the feast of harvest, the firstfruits of thy labours, which thou hast sown in the field: and the feast of ingathering, which is in the end of the year, when thou hast gathered in thy labours out of the field.

יז. שָׁלשׁ פְּעָמִים בַּשָּׁנָה יֵרָאֶה כָּל זְכוּרְךָ אֶל פְּנֵי הָאָדֹן יְהֹוָה:

τρεῖς καιροὺς τοῦ ἐνιαυτοῦ ὀφθήσεται πᾶν ἀρσενικόν σου ἐνώπιον κυρίου τοῦ θεοῦ σου

17 ܬܠܵܬ݂ ܙܲܒ݂ܢܝܼܢ ܒܫܲܢ̄ܬܵܐ ܢܸܬ݂ܚܙܸܐ ܟܠ ܕܘܼܟ݂ܪܵܢܵܟ݂ ܩܕ݂ܵܡ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܐ.

Ter in anno apparebit omne masculinum tuum coram Domino Deo tuo.

Երիս ժամանակս ի տարւոջ յանդիման լիցի ամենայն արու քո առաջի Տեառն Աստուծոյ:

სამთა ჟამთა წელიწდისათა ეჩუენოს ყოველი წული შენი წინაშე უფლისა ღმრთისა შენისა. 17

17 Three items in the year all thy males shall appear before the LORD God.

יח. לֹא תִזְבַּח עַל חָמֵץ דַּם זִבְחִי וְלֹא יָלִין חֵלֶב חַגִּי עַד בֹּקֶר:

ὅταν γὰρ ἐκβάλω ἔθνη ἀπὸ προσώπου σου καὶ ἐμπλατύνω τὰ ὅριά σου οὐ θύσεις ἐπὶ ζύμῃ αἷμα θυσιάσματός μου οὐδὲ μὴ κοιμηθῇ στέαρ τῆς ἑορτῆς μου ἕως πρωί

18 ܠܵܐ ܬܕܲܒܲܚ ܥܲܠ ܚܲܡܝܼܥܵܐ ܕܡܵܐ ܕܕܸܒ݂ܚܬ݂ܵܐ: ܘܠܵܐ ܢܒ݂ܘܼܬ݂ ܬܲܪܒܵܐ ܕܥܲܕ݂ܥܹܕ݂ܵܐ ܥܕܲܡܵܐ ܠܨܲܦܪܵܐ.

Non immolabis super fermento sanguinem victimæ meæ, nec remanebit adeps solemnitatis meæ usque mane.

Եւ մի՛ զոհեսցես ի վերայ խմորոյ զարիւն զոհից քոց, եւ մի՛ ագցի ճարպ տօնի իմոյ մինչեւ ցառաւօտ:

არა აკუმივო ცომითა სისხლი საკუმეველისა ჩემისა, არცა დაიძინოს ცმელმან დღესასწაულისა ჩემისამან განთიადმდე. 18

18 Eigi skaltu kalfsblóð sœfa til hátíðar minnar yfir hveiti, ok eigi skal eptir vera feiti hátíðar minnar at morni.

18 Thou shalt not offer the blood of my sacrifice with leavened bread; neither shall the fat of my sacrifice remain until the morning.

יט. רֵאשִׁית בִּכּוּרֵי אַדְמָתְךָ תָּבִיא בֵּית יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ לֹא תְבַשֵּׁל גְּדִי בַּחֲלֵב אִמּוֹ:

τὰς ἀπαρχὰς τῶν πρωτογενημάτων τῆς γῆς σου εἰσοίσεις εἰς τὸν οἶκον κυρίου τοῦ θεοῦ σου οὐχ ἑψήσεις ἄρνα ἐν γάλακτι μητρὸς αὐτοῦ

19 ܪܹܫ ܥܲܠܠܵܬ݂ܵܗ ܕܐܲܪܥܵܟ݂ ܬܲܝܬܸܿܐ ܠܒܲܝܬܹܿܗ ܕܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂: ܠܵܐ ܬܒܲܫܹܠ ܓܲܕ݂ܝܵܐ ܒܚܲܠܒ݂ܵܐ ܕܐܸܡܹܗ.

Primitias frugum terræ tuæ deferes in domum Domini Dei tui. Non coques hædum in lacte matris suæ.

Զպտուղս առաջին արմտեաց քոց բերցես ի տուն Տեառն Աստուծոյ քո: Եւ մի՛ եփեսցես զգառն ի կաթն մօր իւրոյ:

დასაბამნი პირველთა ნაშრომთა ქუეყანისა შენისათანი შეიხუნე სახლად უფლისა ღმრთისა შენისა, არა შეაგბო კრავი სძითა დედისა მისისათა. 19

19 Frumvǫxt jarðar þinnar skaltu fœra i hús dróttins Guðs þíns. Eigi skaltu sjóða kið í mjǫlk móður sinnar.

19 The first of the firstfruits of thy land thou shalt bring into the house of the LORD thy God. Thou shalt not seethe a kid in his mother's milk.

כ. הִנֵּה אָנֹכִי שֹׁלֵחַ מַלְאָךְ לְפָנֶיךָ לִשְׁמָרְךָ בַּדָּרֶךְ וְלַהֲבִיאֲךָ אֶל הַמָּקוֹם אֲשֶׁר הֲכִנֹתִי:

καὶ ἰδοὺ ἐγὼ ἀποστέλλω τὸν ἄγγελόν μου πρὸ προσώπου σου ἵνα φυλάξῃ σε ἐν τῇ ὁδῷ ὅπως εἰσαγάγῃ σε εἰς τὴν γῆν ἣν ἡτοίμασά σοι

20 ܗܵܐ ܡܫܲܕܲܪ ܐ̄ܢܵܐ ܡܲܠܲܐܟ݂ܵܐ ܩܕ݂ܵܡܲܝܟ: ܕܲܢܢܲܛܪܵܟ݂ ܒܐܘܼܪܚܵܐ: ܘܲܕܢܲܥܠܵܟ݂ ܠܐܲܪܥܵܐ ܕܬܲܩܸܢܬܿ.

Ecce ego mittam angelum meum, qui præcedat te, et custodiat in via, et introducat in locum quem paravi.

Եւ ահա ես առաքեմ զհրեշտակ իմ առաջի երեսաց քոց, զի պահեսցէ զքեզ ի ճանապարհի. որպէս զի տարցի զքեզ յերկիրն` զոր պատրաստեցի քեզ:

და აჰა, მე წარვავლენ ანგელოზსა ჩემსა წინაშე პირსა შენსა, რათა დაგიცვას შენ გზასა ზედა, რათა შეგიყვანოს შენ ქუეყანასა, რომელი განგიმზადე შენ. 20

20 Sé hérna: Ek mun senda engil minn þann er fyrir þér fari ok varðveiti þik ok téi þér at ek leiddi þik til þess staðar er ek hefi þér fyrirbúit.

20 Behold, I send an Angel before thee, to keep thee in the way, and to bring thee into the place which I have prepared.

כא. הִשָּׁמֶר מִפָּנָיו וּשְׁמַע בְּקֹלוֹ אַל תַּמֵּר בּוֹ כִּי לֹא יִשָּׂא לְפִשְׁעֲכֶם כִּי שְׁמִי בְּקִרְבּוֹ:

πρόσεχε σεαυτῷ καὶ εἰσάκουε αὐτοῦ καὶ μὴ ἀπείθει αὐτῷ οὐ γὰρ μὴ ὑποστείληταί σε τὸ γὰρ ὄνομά μού ἐστιν ἐπ᾽ αὐτῷ

21 ܐܸܙܕܲܗܪ ܡܸܢܹܗ: ܘܲܫܡܲܥ ܒܩܵܠܹܗ: ܠܵܐ ܬܸܬ݂ܚܪܸܐ ܠܩܘܼܒ݂ܠܹܗ: ܕܲܠܡܵܐ ܠܵܐ ܢܸܫܒܿܘܿܩ ܠܚܵܘܒܲܝܟܿܘܿܢ: ܡܸܛܠ ܕܫܹܡܝ ܥܠܵܘܗܝ.

Observa eum, et audi vocem ejus, nec contemnendum putes: quia non dimittet cum peccaveris, et est nomen meum in illo.

Զգոյշ լեր անձին քում եւ լուիցես նմա, եւ մի՛ անհաւան լինիցիս նմա. զի ոչ խորշիցի ի քէն``, քանզի անուն իմ ի վերայ նորա է:

ეკრძალე თავსა შენსა და ისმინე მისი. და ნუ ურჩ ექმნები მას, რამეთუ არა გრიდოს შენ, რამეთუ სახელი ჩემი არს მას ზედა. 21

21 Varðveittu ok heyr rǫdd hans at eigi misgerir þú, ok nafn mitt er í honum.

21 Beware of him, and obey his voice, provoke him not; for he will not pardon your transgressions: for my name is in him.

כב. כִּי אִם שָׁמוֹעַ תִּשְׁמַע בְּקֹלוֹ וְעָשִׂיתָ כֹּל אֲשֶׁר אֲדַבֵּר וְאָיַבְתִּי אֶת אֹיְבֶיךָ וְצַרְתִּי אֶת צֹרְרֶיךָ:

ἐὰν ἀκοῇ ἀκούσητε τῆς ἐμῆς φωνῆς καὶ ποιήσῃς πάντα ὅσα ἂν ἐντείλωμαί σοι καὶ φυλάξητε τὴν διαθήκην μου ἔσεσθέ μοι λαὸς περιούσιος ἀπὸ πάντων τῶν ἐθνῶν ἐμὴ γάρ ἐστιν πᾶσα ἡ γῆ ὑμεῖς δὲ ἔσεσθέ μοι βασίλειον ἱεράτευμα καὶ ἔθνος ἅγιον ταῦτα τὰ ῥήματα ἐρεῖς τοῖς υἱοῖς Ισραηλ ἐὰν ἀκοῇ ἀκούσητε τῆς φωνῆς μου καὶ ποιήσῃς πάντα ὅσα ἂν εἴπω σοι ἐχθρεύσω τοῖς ἐχθροῖς σου καὶ ἀντικείσομαι τοῖς ἀντικειμένοις σοι

22 ܘܐܸܢ ܡܸܫܡܲܥ ܬܸܫܡܲܥ ܒܩܵܠܹܗ: ܘܬܸܥܒܸܿܕ݂ ܠܵܟ݂ ܟܠ ܡܸܕܸܿܡ ܕܐܵܡܲܪ ܠܵܟ݂: ܐܸܣܢܸܐ ܠܣܵܢܐܲܝܟ: ܘܐܲܥܝܼܩ ܠܲܒ݂ܥܸܠܕܿܒ݂ܵܒܲܝ̈ܟ.

Quod si audieris vocem ejus, et feceris omnia quæ loquor, inimicus ero inimicis tuis, et affligam affligentes te.

Եւ եթէ լսելով լուիցես ձայնի իմում, եւ արասցես զամենայն զոր ինչ ասացի քեզ, եղէց թշնամի թշնամեաց քոց, եւ հակառակ կացից հակառակորդաց քոց:

უკუეთუ სმენით ისმინოთ ჴმისა ჩემისა და ჰყუნეთ ყოველი, რაოდენნიცა გრქუნე თქუენ. უკუეთუ ისმინნე სიტყუანი ჩემნი და ჰყვნე ყოველნი, რაოდენთა გეტყოდე შენ, მტერ ვექმნე მტერთა შენთა ღა წინა-აღუდგე წინააღმდგომთა შენთა. 22

22 Ef þú heyrir rǫdd hans ok gerir alla hluti þá er ek býð þér, þá mun ek vera úvinr úvinum þínum, ok mun ek kvelja þá er þik kvelja,

22 But if thou shalt indeed obey his voice, and do all that I speak; then I will be an enemy unto thine enemies, and an adversary unto thine adversaries.

כג. כִּי יֵלֵךְ מַלְאָכִי לְפָנֶיךָ וֶהֱבִיאֲךָ אֶל הָאֱמֹרִי וְהַחִתִּי וְהַפְּרִזִּי וְהַכְּנַעֲנִי הַחִוִּי וְהַיְבוּסִי וְהִכְחַדְתִּיו:

πορεύσεται γὰρ ὁ ἄγγελός μου ἡγούμενός σου καὶ εἰσάξει σε πρὸς τὸν Αμορραῖον καὶ Χετταῖον καὶ Φερεζαῖον καὶ Χαναναῖον καὶ Γεργεσαῖον καὶ Ευαῖον καὶ Ιεβουσαῖον καὶ ἐκτρίψω αὐτούς

23 ܡܸܛܠ ܕܢܹܐܙܲܠ ܡܲܠܲܐܟ݂ܝ ܩܕ݂ܵܡܲܝܟ: ܘܢܲܥܠܲܟ݂ ܥܲܠ ܐܵܡܘܿܪܵܝܹܐ: ܘܚܹܝܬ݂ܵܝܹܐ: ܘܦܲܪܙܵܝܹܐ: ܘܲܟ݂ܢܲܥܢܵܝܹܐ: ܘܚܵܘܵܝܹܐ: ܘܝܵܒ݂ܘܿܣܵܝܹܐ: ܘܐܸܚܪܘܿܒ݂ ܐܸܢܘܿܢ.

Præcedetque te angelus meus, et introducet te ad Amorrhæum, et Hethæum, et Pherezæum, Chananæumque, et Hevæum, et Jebusæum, quos ego conteram.

Զի երթիցէ հրեշտակ իմ առաջնորդ քեզ, եւ տարցի զքեզ առ Ամովրհացին եւ Քետացի եւ Փերեզացի եւ Քանանացի եւ Գերգեսացի եւ`` Խեւացի եւ Յեբուսացի, եւ սատակեցից զնոսա:

რამეთუ ვიდოდის ანგელოზი ჩემი წინამძღურად შენდა და შეგიყვანოს შენ აღმორეველისა მიმართ და ქეტელისა და ფერეზელისა და ქანანელისა და გერგესეველისა და ეველისა და იებოსელისა და აღვჴოცნე იგინი. 23

23 ok mun engill minn fara fyrir þér, ok mun hann leiða þik til þjóða Amorreum ok Etheum ok Ferezeum ok Kananeum ok Eueum ok Ebuseum, ok mun ek þá kvelja.

23 For mine Angel shall go before thee, and bring thee in unto the Amorites, and the Hittites, and the Perizzites, and the Canaanites, the Hivites, and the Jebusites: and I will cut them off.

כד. לֹא תִשְׁתַּחֲוֶה לֵאלֹהֵיהֶם וְלֹא תָעָבְדֵם וְלֹא תַעֲשֶׂה כְּמַעֲשֵׂיהֶם כִּי הָרֵס תְּהָרְסֵם וְשַׁבֵּר תְּשַׁבֵּר מַצֵּבֹתֵיהֶם:

οὐ προσκυνήσεις τοῖς θεοῖς αὐτῶν οὐδὲ μὴ λατρεύσῃς αὐτοῖς οὐ ποιήσεις κατὰ τὰ ἔργα αὐτῶν ἀλλὰ καθαιρέσει καθελεῖς καὶ συντρίβων συντρίψεις τὰς στήλας αὐτῶν

24 ܠܵܐ ܬܸܣܓܿܘܿܕ݂ ܠܐܲܠܵܗܲܝܗܘܿܢ: ܘܠܵܐ ܬܸܦܠܘܿܚ ܐܸܢܘܿܢ: ܘܠܵܐ ܬܸܥܒܸܿܕ݂ ܐܲܝܟ݂ ܥܒ݂ܵܕܲܝܗܘܿܢ: ܐܸܠܵܐ ܡܣܲܚܵܦܘܼ ܣܲܚܸܦ ܐܸܢܘܿܢ: ܘܲܡܬܲܒܵܪܘܼ ܬܲܒܲܪ ܩܵܝܡܵܬ݂ܗܘܿܢ.

Non adorabis deos eorum, nec coles eos: non facies opera eorum, sed destrues eos, et confringes statuas eorum.

Մի՛ պագանիցես երկիր աստուածոց նոցա, եւ մի՛ պաշտեսցես զնոսա, եւ մի՛ առնիցես ըստ գործոց նոցա. այլ քակելով քակեսցես զնոսա, եւ մանրելով մանրեսցես զարձանս նոցա:

არა თაყუანი-სცე ღმერითა მათთა, არამედ დამჴობით დაამჴუნე იგინი და შემუსრვით შეჰმუსრნე სუეტნი მათნი. 24

24 Eigi skaltu goð þeirra gǫfga né fága, ok eigi skaltu verk þeira gera, heldr skaltu þau niðrbrjóta ok rækja ǫll skurgoð.

24 Thou shalt not bow down to their gods, nor serve them, nor do after their works: but thou shalt utterly overthrow them, and quite break down their images.

כה. וַעֲבַדְתֶּם אֵת יְהֹוָה אֱלֹהֵיכֶם וּבֵרַךְ אֶת לַחְמְךָ וְאֶת מֵימֶיךָ וַהֲסִרֹתִי מַחֲלָה מִקִּרְבֶּךָ:

καὶ λατρεύσεις κυρίῳ τῷ θεῷ σου καὶ εὐλογήσω τὸν ἄρτον σου καὶ τὸν οἶνόν σου καὶ τὸ ὕδωρ σου καὶ ἀποστρέψω μαλακίαν ἀφ᾽ ὑμῶν

25 ܘܬܸܦܠܚܘܼܢ ܠܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܟ݂ܘܿܢ: ܘܲܢܒܲܪܸܟ݂ ܠܲܚܡܟ݂ܘܿܢ: ܘܡܲܝܟܿܘܿܢ: ܘܢܲܥܒܲܪ ܡܲܚܘܵܬ݂ܵܐ ܡܼܢ ܒܵܬܲܝܟܿܘܿܢ.

Servietisque Domino Deo vestro, ut benedicam panibus tuis et aquis, et auferam infirmitatem de medio tui.

Եւ պաշտեսցես զՏէր Աստուած քո, եւ օրհնեցից զհաց քո եւ զջուր քո, եւ դարձուցից ի ձէնջ զախտ:

და ჰმსახურო უფალსა ღმერთსა შენსა და ვაკურთხო პური შენი და ღჳნოჲ შენი და წყალი შენი და გარე-მოვაქციო ყოველი დაჴსნილობაჲ შენგან. 25

25 Þjóna skulu þér dróttni Guði yðrum at ek bleza bǫrnum yðrum brauð ok vatn, at ek færa í brott frá yðr allar illskur.

25 And ye shall serve the LORD your God, and he shall bless thy bread, and thy water; and I will take sickness away from the midst of thee.

כו. לֹא תִהְיֶה מְשַׁכֵּלָה וַעֲקָרָה בְּאַרְצֶךָ אֶת מִסְפַּר יָמֶיךָ אֲמַלֵּא:

οὐκ ἔσται ἄγονος οὐδὲ στεῖρα ἐπὶ τῆς γῆς σου τὸν ἀριθμὸν τῶν ἡμερῶν σου ἀναπληρώσω

26 ܘܠܵܐ ܬܸܗܘܸܐ ܕܲܡܓܲܙܝܵܐ ܘܲܕ݂ܥܲܩܪܵܐ ܒܐܲܪܥܟ݂ܘܿܢ: ܘܡܸܢܝܵܢ ܝܵܘܡܵܬ݂ܟ݂ܘܿܢ ܐܹܫܲܠܸܡ.

Non erit infœcunda, nec sterilis in terra tua: numerum dierum tuorum implebo.

Եւ մի՛ եղիցի անսերմն եւ ամուլ յերկրի քում. զթիւ աւուրց քոց լցուցից:

არა იყოს უბიწოჲ, არცა ბერწი ქუეყანასა შენსა ზედა, რიცხჳ დღეთა შენთა აღვავსო. 26

26 Eigi mun vera úfrá kona né úbyrja i húsi þínu þar til er ek fylli taldaga þinna.

26 There shall nothing cast their young, nor be barren, in thy land: the number of thy days I will fulfil.

כז. אֶת אֵימָתִי אֲשַׁלַּח לְפָנֶיךָ וְהַמֹּתִי אֶת כָּל הָעָם אֲשֶׁר תָּבֹא בָּהֶם וְנָתַתִּי אֶת כָּל אֹיְבֶיךָ אֵלֶיךָ עֹרֶף:

καὶ τὸν φόβον ἀποστελῶ ἡγούμενόν σου καὶ ἐκστήσω πάντα τὰ ἔθνη εἰς οὓς σὺ εἰσπορεύῃ εἰς αὐτούς καὶ δώσω πάντας τοὺς ὑπεναντίους σου φυγάδας

27 ܘܕܸܚܠܲܬ݂ܝ ܐܹܫܲܕܲܪ ܩܕ݂ܵܡܲܝܟ: ܘܐܸܚܪܘܿܒ݂ ܠܟ݂ܠ ܥܲܡܡܹ̈ܐ ܕܬܹܐܙܠ̄ܘܼܢ ܥܠܲܝܗܘܿܢ: ܘܐܸܬܸܿܠ ܠܲܒ݂ܥܸܠܕܿܒ݂ܵܒܲܝܟ ܕܢܲܦܢܘܿܢ ܩܕ݂ܵܠܗܘܿܢ ܩܕ݂ܵܡܲܝܟ.

Terrorem meum mittam in præcursum tuum, et occidam omnem populum, ad quem ingredieris: cunctorumque inimicorum tuorum coram te terga vertam:

Եւ զահ իմ առաքեցից առաջնորդել քեզ, եւ զարհուրեցուցից զամենայն ազգս յորս մտանիցես ի նոսա, եւ տաց զամենայն հակառակորդս քո փախստականս:

და შიში ჩემი წარვავლინო წინამძღურად შენდა და განვაცჳბრნე ყოველნი წარმართნი, რომელთაცა მიერ შენ განხჳდე მათ მიერ და მოგცნე წინააღმდგომნი შენნი მეოტად. 27

27 Ógn mína mun ek senda fyrir þér, ok allan lýð mun ek vega þá er þú kemr til, ok alla úvini þína mun ek flýja láta fyrir þér.

27 I will send my fear before thee, and will destroy all the people to whom thou shalt come, and I will make all thine enemies turn their backs unto thee.

כח. וְשָׁלַחְתִּי אֶת הַצִּרְעָה לְפָנֶיךָ וְגֵרְשָׁה אֶת הַחִוִּי אֶת הַכְּנַעֲנִי וְאֶת הַחִתִּי מִלְּפָנֶיךָ:

καὶ ἀποστελῶ τὰς σφηκίας προτέρας σου καὶ ἐκβαλεῖ τοὺς Αμορραίους καὶ τοὺς Ευαίους καὶ τοὺς Χαναναίους καὶ τοὺς Χετταίους ἀπὸ σοῦ

28 ܘܐܹܫܲܕܲܪ ܕܸܒܿܘܿܪܝܵܬ݂ܵܐ ܩܕ݂ܵܡܲܝܟ: ܘܐܸܚܪܘܿܒ݂ ܠܲܟ݂ܢܲܥܢܵܝܹܐ ܘܲܠܚܹܝܬ݂ܵܝܹܐ ܡܼܢ ܩܕ݂ܵܡܲܝܟ.

emittens crabrones prius, qui fugabunt Hevæum, et Chananæum, et Hethæum, antequam introëas.

Եւ առաքեցից առաջի քո զպիծակ, եւ մերժեսցէ զԱմովրհացին եւ`` զԽեւացին եւ զՔանանացին եւ զՔետացին յերեսաց քոց:

და წარვავლინნე ბზიკნი უპირატეს შენსა და განასხნეს აღმორეველნი და ეველნი და ქანანელნი და ქეტელნი შენგან და ფერეზელნი და გერგესეველნი და იებოსელნი. 28

28 And I will send hornets before thee, which shall drive out the Hivite, the Canaanite, and the Hittite, from before thee.

כט. לֹא אֲגָרְשֶׁנּוּ מִפָּנֶיךָ בְּשָׁנָה אֶחָת פֶּן תִּהְיֶה הָאָרֶץ שְׁמָמָה וְרַבָּה עָלֶיךָ חַיַּת הַשָּׂדֶה:

οὐκ ἐκβαλῶ αὐτοὺς ἐν ἐνιαυτῷ ἑνί ἵνα μὴ γένηται ἡ γῆ ἔρημος καὶ πολλὰ γένηται ἐπὶ σὲ τὰ θηρία τῆς γῆς

29 ܠܵܐ ܐܸܚܪܘܿܒ݂ ܐܸܢܘܿܢ ܡܼܢ ܩܕ݂ܵܡܲܝܟ ܒܫܲܢ̄ܬܵܐ ܚܕ݂ܵܐ: ܕܠܵܐ ܬܸܗܘܸܐ ܐܲܪܥܵܐ ܚܲܪܒܵܐ: ܘܬܸܣܓܸܿܐ ܥܠܲܝܟ ܚܲܝܘܲܬ݂ ܒܲܪܵܐ.

Non ejiciam eos a facie tua anno uno: ne terra in solitudinem redigatur, et crescant contra te bestiæ.

Եւ ոչ մերժեցից զնոսա յերեսաց քոց ի միում ամի, զի մի՛ երկիրն անապատ լինիցի, եւ բազմանայցեն ի վերայ քո գազանք երկրին:

არა განვჴადნე იგინი პირისაგან შენისა წელიწადსა ერთსა, რათა არა დაშთეს ქუეყანა ოჴრად და მრავალ იქმნენ შენ ზედა მჴეცნი მის ქუეყანისანი. 29

29 I will not drive them out from before thee in one year; lest the land become desolate, and the beast of the field multiply against thee.

ל. מְעַט מְעַט אֲגָרְשֶׁנּוּ מִפָּנֶיךָ עַד אֲשֶׁר תִּפְרֶה וְנָחַלְתָּ אֶת הָאָרֶץ:

κατὰ μικρὸν μικρὸν ἐκβαλῶ αὐτοὺς ἀπὸ σοῦ ἕως ἂν αὐξηθῇς καὶ κληρονομήσῃς τὴν γῆν

30 ܒܩܲܠܝܼܠ ܩܲܠܝܼܠ ܐܸܚܪܘܿܒ݂ ܐܸܢܘܿܢ ܡܼܢ ܩܕ݂ܵܡܲܝܟ: ܥܕܲܡܵܐ ܕܬܸܬ݂ܩܲܦ ܘܬܹܐܪܲܬ݂ ܐܲܪܥܵܐ.

Paulatim expellam eos de conspectu tuo, donec augearis, et possideas terram.

Առ սակաւ սակաւ մերժեցից զնոսա ի քէն, մինչեւ աճեսցես եւ ժառանգեսցես զերկիր:

მცირედ-მცირედ განვჴადნე იგინი შენგან, ვიდრემდის აღორძინდე და დაიმკჳდრო ქუეყანაჲ. 30

30 By little and little I will drive them out from before thee, until thou be increased, and inherit the land.

לא. וְשַׁתִּי אֶת גְּבֻלְךָ מִיַּם סוּף וְעַד יָם פְּלִשְׁתִּים וּמִמִּדְבָּר עַד הַנָּהָר כִּי אֶתֵּן בְּיֶדְכֶם אֵת ישְׁבֵי הָאָרֶץ וְגֵרַשְׁתָּמוֹ מִפָּנֶיךָ:

καὶ θήσω τὰ ὅριά σου ἀπὸ τῆς ἐρυθρᾶς θαλάσσης ἕως τῆς θαλάσσης τῆς Φυλιστιιμ καὶ ἀπὸ τῆς ἐρήμου ἕως τοῦ μεγάλου ποταμοῦ Εὐφράτου καὶ παραδώσω εἰς τὰς χεῖρας ὑμῶν τοὺς ἐγκαθημένους ἐν τῇ γῇ καὶ ἐκβαλῶ αὐτοὺς ἀπὸ σοῦ

31 ܘܐܸܥܒܸܿܕ݂ ܬܚܘܼܡܵܟ݂ ܡܼܢ ܝܲܡܵܐ ܕܣܘܿܦ ܘܲܥܕܲܡܵܐ ܠܝܲܡܵܐ ܕܲܦܠܸܫܬܵܝܹܐ: ܘܡܼܢ ܡܲܕ݂ܒܪܵܐ ܘܲܥܕܲܡܵܐ ܠܢܲܗܪܵܐ: ܡܸܛܠ ܕܡܲܫܠܸܡ ܐ̄ܢܵܐ ܒܐܝܼܕܲܝܟܿܘܿܢ ܝܵܬ݂ܒܲܝ ܐܲܪܥܵܐ: ܘܬܸܚܪܒ݂ܘܿܢ ܐܸܢܘܿܢ.

Ponam autem terminos tuos a mari Rubro usque ad mare Palæstinorum, et a deserto usque ad fluvium: tradam in manibus vestris habitatores terræ, et ejiciam eos de conspectu vestro.

Եւ եդից զսահմանս քո ի Կարմիր ծովէ մինչեւ ի ծովն Փղշտացւոց, եւ յանապատէն մինչեւ ի գետն մեծ Եփրատ. եւ մատնեցից ի ձեռս ձեր զբնակիչս երկրին, եւ մերժեցից զնոսա ի քէն:

და დავსხნე საზღვარნი შენნი ზღჳთ მეწამულით ვიდრე ფილისტიმისათ და უდაბნოჲთ ვიდრე მდინარედ დიდად ევფრატადმდე და მოგცნე ჴელთა თქუენთა მსხდომარენი ქუეყანასა მას ღა განვასხნე იგინი შენგან. 31

31a Setja mun ek endimark þitt allt frá hafinu rauða til sjávar Palestínorum.

31 And I will set thy bounds from the Red sea even unto the sea of the Philistines, and from the desert unto the river: for I will deliver the inhabitants of the land into your hand; and thou shalt drive them out before thee.

לב. לֹא תִכְרֹת לָהֶם וְלֵאלֹהֵיהֶם בְּרִית:

οὐ συγκαταθήσῃ αὐτοῖς καὶ τοῖς θεοῖς αὐτῶν διαθήκην

32 ܠܵܐ ܬܩܝܼܡ ܠܗܘܿܢ ܘܲܠܕܸܚܠܵܬ݂ܗܘܿܢ ܩܝܵܡܵܐ.

Non inibis cum eis fœdus, nec cum diis eorum.

Եւ դու մի՛ դնիցես ընդ նոսա եւ ընդ դիս նոցա ուխտ:

არა დასდვა მათ თანა და ღმერთთა მათთა თანა აღთქუმაჲ. 32

32 Thou shalt make no covenant with them, nor with their gods.

לג. לֹא יֵשְׁבוּ בְּאַרְצְךָ פֶּן יַחֲטִיאוּ אֹתְךָ לִי כִּי תַעֲבֹד אֶת אֱלֹהֵיהֶם כִּי יִהְיֶה לְךָ לְמוֹקֵשׁ:

καὶ οὐκ ἐγκαθήσονται ἐν τῇ γῇ σου ἵνα μὴ ἁμαρτεῖν σε ποιήσωσιν πρός με ἐὰν γὰρ δουλεύσῃς τοῖς θεοῖς αὐτῶν οὗτοι ἔσονταί σοι πρόσκομμα

33 ܘܠܵܐ ܢܸܬܿܒ݂ܘܿܢ ܒܐܲܪܥܵܟ݂: ܕܲܠܡܵܐ ܢܲܚܛܘܼܢܵܟ݂ ܩܕ݂ܵܡܲܝ: ܘܠܵܐ ܬܸܦܠܘܿܚ ܠܐܲܠܵܗܲܝܗܘܿܢ: ܕܠܵܐ ܢܸܗܘܘܿܢ ܠܵܟ݂ ܬܘܼܩܠܬ݂ܵܐ.

Non habitent in terra tua, ne forte peccare te faciant in me, si servieris diis eorum: quod tibi certe erit in scandalum.

Եւ մի՛ բնակեսցեն յերկրի քում, զի մի՛ յանցուցանիցեն զքեզ առ իս. զի եթէ ծառայեսցես դից նոցա, նոքա լիցին քեզ ի գայթագղութիւն:

და არა დაადგრენ ქუეყანასა შენსა, რათა არა შემცოდე-გყონ შენ ჩემდა მომართ, რამეთუ უკუეთუ ჰმსახურო ღმერთთა მათთა, იგინი იყვნენ შენდა შესაბრკოლებელ. 33

33 They shall not dwell in thy land, lest they make thee sin against me: for if thou serve their gods, it will surely be a snare unto thee.

Permanent link

http://www2.hf.uio.no/common/apps/permlink/permlink.php?app=polyglotta&context=ctext&uid=bbfbb8de-a4bd-11e4-856a-001cc4ddf0f4

Choose languages

Choose images, etc.

Choose languages

Choose display