Bibliotheca Polyglotta

Exodus

Complete text

Κʹ

ܩܦܠܐܘܢ: ܟ.

Cap. 20

ԳԼ. Ի

20 თავი მეოცე

Κʹ

א. וַיְדַבֵּר אֱלֹהִים אֵת כָּל הַדְּבָרִים הָאֵלֶּה לֵאמֹר:

καὶ ἐλάλησεν κύριος πάντας τοὺς λόγους τούτους λέγων

1 ܘܐܸܡܲܪ ܐܲܠܵܗܵܐ ܟܠܗܘܿܢ ܦܸܬ݂ܓ݂ܵܡܹ̈ܐ ܗܵܠܹܝܢ.

Locutusque est Dominus cunctos sermones hos:

Խօսեցաւ Տէր զամենայն զպատգամս զայսոսիկ եւ ասէ:

და იტყოდა უფალი ყოველთა ამათ სიტყუათა, მეტყუელი. 1

1 Guð mæltí við allan gyðingalýð svá at allir heyrðu:

1 And God spake all these words, saying,

ב. אָנֹכִי יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ אֲשֶׁר הוֹצֵאתִיךָ מֵאֶרֶץ מִצְרַיִם מִבֵּית עֲבָדִים:

ἐγώ εἰμι κύριος ὁ θεός σου ὅστις ἐξήγαγόν σε ἐκ γῆς Αἰγύπτου ἐξ οἴκου δουλείας

2 ܐܸܢܵܐ ܐ̄ܢܵܐ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܕܐܲܣܸܩܬܵܟ݂ ܡܼܢ ܐܲܪܥܵܐ ܕܸܡܨܪܹܝܢ: ܡܼܢ ܒܹܝܬ݂ ܥܲܒ݂ܕܘܼܬ݂ܵܐ.

Ego sum Dominus Deus tuus, qui eduxi te de terra Ægypti, de domo servitutis.

Ես եմ Տէր Աստուած քո որ հանի զքեզ յերկրէն Եգիպտացւոց ի տանէ ծառայութեան:

მე ვარ უფალი, ღმერთი შენი, გამომყუანებელი შენი, ქუეყანით ეგჳპტით სახლისაგან კირთებისა. 2

2 Ek em dróttinn Guð þinn, gyðingalýðr, sá er yðr leíddi á brott af Egiptalandi ok leysta ek yðr af þrældómi.

2 I am the LORD thy God, which have brought thee out of the land of Egypt, out of the house of bondage.

ג. לֹא יִהְיֶה לְךָ אֱלֹהִים אֲחֵרִים עַל פָּנַי:

οὐκ ἔσονταί σοι θεοὶ ἕτεροι πλὴν ἐμοῦ

3 ܠܵܐ ܢܸܗܘܘܿܢ ܠܵܟ݂ ܐܲܠܵܗܝܼܢ ܐ̄ܚܪܵܢܝܼܢ ܠܒܲܪ ܡܹܢܝ.

Non habebis deos alienos coram me.

Մի՛ եղիցին քեզ այլ աստուածք բաց յինէն:

არა იყვნენ შენდა ღმერთნი სხუანი თჳნიერ ჩემსა. 3

3 Eigi skulu þér ǫnnur guð dýrka en mik.

3 Thou shalt have no other gods before me.

ד. לֹא תַעֲשֶׂה לְּךָ פֶסֶל וְכָל תְּמוּנָה אֲשֶׁר בַּשָּׁמַיִם מִמַּעַל וַאֲשֶׁר בָּאָרֶץ מִתַּחַת וַאֲשֶׁר בַּמַּיִם מִתַּחַת לָאָרֶץ:

οὐ ποιήσεις σεαυτῷ εἴδωλον οὐδὲ παντὸς ὁμοίωμα ὅσα ἐν τῷ οὐρανῷ ἄνω καὶ ὅσα ἐν τῇ γῇ κάτω καὶ ὅσα ἐν τοῖς ὕδασιν ὑποκάτω τῆς γῆς

4 ܠܵܐ ܬܸܥܒܸܿܕ݂ ܠܵܟ݂ ܟܠ ܨܠܸܡ ܘܟ݂ܠ ܕܡܘܼ: ܕܐܝܼܬ݂ ܒܲܫܡܲܝܵܐ ܠܥܸܠ: ܘܕ݂ܐܝܼܬ݂ ܒܐܲܪܥܵܐ ܡܼܢ ܠܬܲܚܬ: ܘܕ݂ܐܝܼܬ݂ ܒܡܲܝܵܐ ܠܬܲܚܬ ܡܼܢ ܐܲܪܥܵܐ.

Non facies tibi sculptile, neque omnem similitudinem quæ est in cælo desuper, et quæ in terra deorsum, nec eorum quæ sunt in aquis sub terra.

Մի՛ արասցես դու քեզ կուռս ըստ ամենայն նմանութեան որ ինչ յերկինս ի վեր է, եւ որ ինչ յերկրի ի խոնարհ, եւ որ ինչ ի ջուրս ի ներքոյ երկրի:

არა ჰქმნე თავისა შენისა კერპი, არცა ყოველი მსგავსეგაჲ, რაოდენ ცათა შინა-ზე და რაოდენი ქუეყანასა ზედა-ქუე და რაოდენნი წყალთა ქუეშე ქუეყანისა. 4

4 Eigi skulu þér yðr skurðgoð gera eptir líkingu þeirri sem á himnum er eða á jǫrdu eða i vǫtnum eða undir jǫrdu.

4 Thou shalt not make unto thee any graven image, or any likeness of any thing that is in heaven above, or that is in the earth beneath, or that is in the water under the earth.

ה. לֹא תִשְׁתַּחֲוֶה לָהֶם וְלֹא תָעָבְדֵם כִּי אָנֹכִי יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ אֵל קַנָּא פֹּקֵד עֲוֹן אָבוֹת עַל בָּנִים עַל שִׁלֵּשִׁים וְעַל רִבֵּעִים לְשׂנְאָי:

οὐ προσκυνήσεις αὐτοῖς οὐδὲ μὴ λατρεύσῃς αὐτοῖς ἐγὼ γάρ εἰμι κύριος ὁ θεός σου θεὸς ζηλωτὴς ἀποδιδοὺς ἁμαρτίας πατέρων ἐπὶ τέκνα ἕως τρίτης καὶ τετάρτης γενεᾶς τοῖς μισοῦσίν με

5 ܠܵܐ ܬܸܣܓܘܿܕ݂ ܠܗܘܿܢ: ܘܠܵܐ ܬܸܦܠܘܿܚ ܐܸܢܘܿܢ: ܡܸܛܠ ܕܐܸܢܵܐ ܐ̄ܢܵܐ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂: ܐܲܠܵܗܵܐ ܛܲܢܵܢܵܐ: ܦܵܪܲܥ ܚܵܘܒܹ̈ܐ ܕܐܲܒ݂ܵܗܹ̈ܐ ܥܲܠ ܒܢܲܝܵܐ: ܥܲܠ ܬܠܵܬ݂ܵܐ ܘܥܲܠ ܐܲܪܒܥܵܐ ܕܵܪܝܼܢ ܠܣܵܢ̈ܐܲܝ.

Non adorabis ea, neque coles: ego sum Dominus Deus tuus fortis, zelotes, visitans iniquitatem patrum in filios, in tertiam et quartam generationem eorum qui oderunt me:

Մի՛ երկիր պագանիցես նոցա, եւ մի՛ պաշտեսցես զնոսա. զի ես եմ Տէր Աստուած քո, Աստուած նախանձոտ, որ հատուցանեմ զմեղս հարանց որդւոց, յերիս եւ ի չորս ազգս ատելեաց իմոց:

არა თაყუანის-სცე მათ, არცა ჰმსახურო მათ, რამეთუ მე ვარ უფალი ღმერთი შენი, ღმერთი მოშურნე, მიმგებელი ცოდვათა მამათასა შვილთა მიმართ მესამედ და მეოთხედ ნათესავადმდე მოძულეთა ჩემთა. 5

5 Eigi skulu þér þá hluti vegsama ok fága. Ek em dróttinn Guð yðvarr, styrkr kappi, vitjandi illsku feðra á sonum ok í ætt ina þriðju ok ina fjórðu þeirra er mik hata,

5 Thou shalt not bow down thyself to them, nor serve them: for I the LORD thy God am a jealous God, visiting the iniquity of the fathers upon the children unto the third and fourth generation of them that hate me;

ו. וְעֹשֶׂה חֶסֶד לַאֲלָפִים לְאֹהֲבַי וּלְשֹׁמְרֵי מִצְוֹתָי:

καὶ ποιῶν ἔλεος εἰς χιλιάδας τοῖς ἀγαπῶσίν με καὶ τοῖς φυλάσσουσιν τὰ προστάγματά μου

6 ܘܥܵܒܹܕ݂ ܐ̄ܢܵܐ ܛܲܝܒܿܘܼܬ݂ܵܐ ܠܐܲܠܦܹ̈ܐ ܕܕ݂ܵܪܹ̈ܐ ܠܪܵܚܡܲܝ: ܘܲܠܢܵܛܪܲܝ ܦܘܼܩܕܵܢܲܝ.

et faciens misericordiam in millia his qui diligunt me, et custodiunt præcepta mea.

Եւ առնեմ զողորմութիւն ի հազար ազգս սիրելեաց իմոց, եւ ոյք պահեն զհրամանս իմ:

და მოქმედი წყალობისა ათასთამდე მოყუარეთა ჩემთა და რომელი, დაიმარხნიან მცნებანი ჩემნი. 6

6 ok gerandi miskunn í þúsund þeirra er mik elska ok mín boðorð varðveita.

6 And shewing mercy unto thousands of them that love me, and keep my commandments.

ז. לֹא תִשָּׂא אֶת שֵׁם יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ לַשָּׁוְא כִּי לֹא יְנַקֶּה יְהֹוָה אֵת אֲשֶׁר יִשָּׂא אֶת שְׁמוֹ לַשָּׁוְא:

οὐ λήμψῃ τὸ ὄνομα κυρίου τοῦ θεοῦ σου ἐπὶ ματαίῳ οὐ γὰρ μὴ καθαρίσῃ κύριος τὸν λαμβάνοντα τὸ ὄνομα αὐτοῦ ἐπὶ ματαίῳ

7 ܠܵܐ ܬܹܐܡܹܐ ܒܲܫܡܹܗ ܕܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܒܕܲܓܵܠܘܼܬ݂ܵܐ: ܡܸܛܠ ܕܠܵܐ ܡܙܲܟܹܿܐ ܡܵܪܝܵܐ ܠܡܵܢ ܕܝܵܡܹܐ ܒܲܫܡܹܗ ܒܕܲܓܵܠܘܼܬ݂ܵܐ.

Non assumes nomen Domini Dei tui in vanum: nec enim habebit insontem Dominus eum qui assumpserit nomen Domini Dei sui frustra.

Մի՛ առնուցուս զանուն Տեառն Աստուծոյ քո ի վերայ սնոտեաց. զի ոչ սրբեսցէ Տէր զայն որ առնուցու զանուն նորա ի վերայ սնոտեաց:

არა მოიღო სახელი უფლისა ღმრთისა შენისა ამაოსა ზედა, რამეთუ არა წმიდა-ყოს უფალმან მომღებელი სახელისა მისისაჲ ამაოსა ზედა. 7

7 Eigi skulu þér taka nafn dróttins við hégóma, því at Guð mun þann eigi saklausan hafa er upp nemr nafn mitt, dróttins Guðs yðvars, úfyrirsynju í hégóma.

7 Thou shalt not take the name of the LORD thy God in vain; for the LORD will not hold him guiltless that taketh his name in vain.

ח. זָכוֹר אֶת יוֹם הַשַּׁבָּת לְקַדְּשׁוֹ:

μνήσθητι τὴν ἡμέραν τῶν σαββάτων ἁγιάζειν αὐτήν

8 ܐܸܬܿܕܲܟ݂ܪ ܝܵܘܡܵܐ ܕܫܲܒܬ݂ܵܐ ܠܲܡܩܲܕܵܫܘܼܬܹܗ.

Memento ut diem sabbati sanctifices.

Յիշեսջիր զօրն շաբաթուց սրբել զնա:

მოიჴსენე დღე შაბათთა წმიდა-ყოფად მისსა. 8

8 Minnizt þér at halda helgan þvottdag hvern.

8 Remember the sabbath day, to keep it holy.

ט. שֵׁשֶׁת יָמִים תַּעֲבֹד וְעָשִׂיתָ כָל מְלַאכְתֶּךָ:

ἓξ ἡμέρας ἐργᾷ καὶ ποιήσεις πάντα τὰ ἔργα σου

9 ܫܬܵܐ ܝܵܘܡܝܼܢ ܬܸܦܠܘܿܚ: ܘܬܸܥܒܸܿܕ ܟܠ ܥܒ݂ܵܕ݂ܵܟ݂.

Sex diebus operaberis, et facies omnia opera tua.

Զվեց օր գործեսցես, եւ արասցես զամենայն զգործս քո:

ექუსთა დღეთა იქმოდე და ჰქმნე ყოველნი საქმენი. 9

9 Sex daga skulu þér vinna verk yður,

9 Six days shalt thou labour, and do all thy work:

י. וְיוֹם הַשְּׁבִיעִי שַׁבָּת לַיהֹוָה אֱלֹהֶיךָ לֹא תַעֲשֶׂה כָל מְלָאכָה אַתָּה וּבִנְךָ וּבִתֶּךָ עַבְדְּךָ וַאֲמָתְךָ וּבְהֶמְתֶּךָ וְגֵרְךָ אֲשֶׁר בִּשְׁעָרֶיךָ:

τῇ δὲ ἡμέρᾳ τῇ ἑβδόμῃ σάββατα κυρίῳ τῷ θεῷ σου οὐ ποιήσεις ἐν αὐτῇ πᾶν ἔργον σὺ καὶ ὁ υἱός σου καὶ ἡ θυγάτηρ σου ὁ παῖς σου καὶ ἡ παιδίσκη σου ὁ βοῦς σου καὶ τὸ ὑποζύγιόν σου καὶ πᾶν κτῆνός σου καὶ ὁ προσήλυτος ὁ παροικῶν ἐν σοί

10 ܘܝܵܘܡܵܐ ܫܒ݂ܝܼܥܵܝܵܐ ܫܲܒܬ݂ܵܐ ܠܡܵܪܝܵܐܐܲܠܵܗܵܟ݂: ܠܵܐ ܬܸܥܒܸܿܕ ܒܹܗ ܟܠ ܥܒ݂ܵܕ݂: ܐܲܢ̄ܬ: ܘܲܒ݂ܪܵܟ݂: ܘܒܲܪܬ݂ܵܟ݂: ܘܥܲܒ݂ܕܵܟ݂: ܘܐܲܡܬ݂ܵܟ݂: ܘܲܒ݂ܥܝܼܪܵܟ݂: ܘܬ݂ܵܘܬܵܒ݂ܵܐ ܕܲܒ݂ܩܘܼܪܝܵܟ݂.

Septimo autem die sabbatum Domini Dei tui est: non facies omne opus in eo, tu, et filius tuus et filia tua, servus tuus et ancilla tua, jumentum tuum, et advena qui est intra portas tuas.

Յաւուրն եւթներորդի շաբաթ Տեառն Աստուծոյ քո. մի՛ գործեսցես ի նմա զամենայն գործ քո, դու եւ ուստր քո եւ դուստր քո, ծառայ քո եւ աղախին քո, եզն քո եւ էշ քո եւ ամենայն անասուն քո, եւ եկն`` քո եւ պանդուխտն որ ի քեզ:

ხოლო დღე მეშჳდე შაბათი არს უფლისა, ღმრთისა შენისა, არა ჰქმნე მას შინა ყოველი საქმე შენ და ძემან შენმან და ასულმან შენმან და მონამან შენმან და მჴევალმან შენმან, ჴარმან შენმან და კარაულმან შენმან და ყოველმან საცხოვარმან შენმან და მწირმან, რომელი მკჳდრ არს შენ შორის. 10

10 en á sjaunda dag skaltu halda hvíldardag dróttins Guðs þíns. Eigi skaltu neitt vinna á þvottdegi, sonr þinn ok dóttir þín, þræll þinn ok ambátt þín, eykr þinn ok útlendr maðr sá er með þér er, ok fyrir innan hlið þín skal ekki vinna á þvottdag.

10 But the seventh day is the sabbath of the LORD thy God: in it thou shalt not do any work, thou, nor thy son, nor thy daughter, thy manservant, nor thy maidservant, nor thy cattle, nor thy stranger that is within thy gates:

יא. כִּי שֵׁשֶׁת יָמִים עָשָׂה יְהֹוָה אֶת הַשָּׁמַיִם וְאֶת הָאָרֶץ אֶת הַיָּם וְאֶת כָּל אֲשֶׁר בָּם וַיָּנַח בַּיּוֹם הַשְּׁבִיעִי עַל כֵּן בֵּרַךְ יְהֹוָה אֶת יוֹם הַשַּׁבָּת וַיְקַדְּשֵׁהוּ:

ἐν γὰρ ἓξ ἡμέραις ἐποίησεν κύριος τὸν οὐρανὸν καὶ τὴν γῆν καὶ τὴν θάλασσαν καὶ πάντα τὰ ἐν αὐτοῖς καὶ κατέπαυσεν τῇ ἡμέρᾳ τῇ ἑβδόμῃ διὰ τοῦτο εὐλόγησεν κύριος τὴν ἡμέραν τὴν ἑβδόμην καὶ ἡγίασεν αὐτήν

11 ܡܸܛܠ ܕܒܸܫܬܵܐ ܝܵܘܡܝܼܢ ܥܒܲܕ݂ ܡܵܪܝܵܐ ܫܡܲܝܵܐ ܘܐܲܪܥܵܐ: ܘܝܲܡܡܹ̈ܐ ܘܟ݂ܠ ܕܐܝܼܬ݂ ܒܗܘܿܢ: ܘܐܸܬܿܬܿܢܝܼܚ ܒܝܵܘܡܵܐ ܫܒ݂ܝܼܥܵܝܵܐ: ܡܸܛܠ ܗܵܢܵܐ ܒܲܪܸܟ݂ ܐܲܠܵܗܵܐ ܠܝܵܘܡܵܐ ܫܒ݂ܝܼܥܵܝܵܐ ܘܩܲܕܿܫܹܗ.

Sex enim diebus fecit Dominus cælum et terram, et mare, et omnia quæ in eis sunt, et requievit in die septimo: idcirco benedixit Dominus diei sabbati, et sanctificavit eum.

Զի զվեց օր արար Տէր Աստուած զերկինս եւ զերկիր, եւ զծով եւ զամենայն որ ի նոսա, եւ հանգեաւ յաւուրն եւթներորդի. վասն այնորիկ օրհնեաց Տէր զօրն եւթներորդ եւ սրբեաց զնա:

რამეთუ ექუსთა დღეთა შინა შექმნა უფალმან ცა და ქუეყანაჲ და ზღუაჲ და ყოველნი მას შინანი და განისუენა დღესა მეშჳდესა. ამისთჳს აკურთხა უფალმან დღე მეშვიდე და წმიდა-ყო იგი. 11

11 Á sjau dǫgum gjǫrði dróttinn himin ok jǫrd, sjó ok alla hluti þá er í þeim eru. En á sjaunda degi hvíldizt hann af ǫllu verki. Fyrir því blessadi dróttinn þvottdag ok helgaði.

11 For in six days the LORD made heaven and earth, the sea, and all that in them is, and rested the seventh day: wherefore the LORD blessed the sabbath day, and hallowed it.

יב. כַּבֵּד אֶת אָבִיךָ וְאֶת אִמֶּךָ לְמַעַן יַאֲרִכוּן יָמֶיךָ עַל הָאֲדָמָה אֲשֶׁר יְהֹוָה אֱלֹהֶיךָ נֹתֵן לָךְ:

τίμα τὸν πατέρα σου καὶ τὴν μητέρα ἵνα εὖ σοι γένηται καὶ ἵνα μακροχρόνιος γένῃ ἐπὶ τῆς γῆς τῆς ἀγαθῆς ἧς κύριος ὁ θεός σου δίδωσίν σοι

12 ܝܲܩܲܪ ܠܐܲܒ݂ܘܼܟ݂ ܘܠܸܐܡܵܟ݂: ܕܢܸܣܓܿܘܿܢ ܝܵܘܡܲܝܟ ܒܐܲܪܥܵܐ: ܕܡܵܪܝܐ ܐܲܠܵܗܵܟ݂ ܝܵܗܹܒ݂ ܠܵܟ݂.

Honora patrem tuum et matrem tuam, ut sis longævus super terram, quam Dominus Deus tuus dabit tibi.

Պատուեա զհայր քո եւ զմայր քո զի քեզ բարի լիցի, եւ`` զի երկայնակեաց լինիցիս ի վերայ երկրին բարութեան զոր Տէր Աստուած քո տացէ քեզ:

პატივ-ეც მამასა შენსა და დედასა შენსა, რათა კეთილი იქმნეს შენდა და რათა გრძელ ჟამ იყო ქუეყანასა ზედა კეთილისასა, რომელი უფალმან ღმერთმან შენმან მოგცეს შენ. 12

12 Vegsama þú fǫður þinn ok móður þína, at þú sért langær yfir jǫrðinni þá er Guð mun gefa þér.

12 Honour thy father and thy mother: that thy days may be long upon the land which the LORD thy God giveth thee.

יג. לֹא תִּרְצָח: ס

οὐ μοιχεύσεις¹

1. The Greek text has a different order from all other versions of this and the two following items.

13 ܠܵܐ ܬܸܩܛܘܿܠ.

Non occides.

Մի՛ սպանաներ:

არა კაც-ჰკლა, 13

13 Eigi skaltu vega,

13 Thou shalt not kill.

לֹא תִּנְאָף: ס

οὐ κλέψεις

14 ܠܵܐ ܬܓ݂ܘܼܪ.

Non mœchaberis.

Մի՛ շնար:

არა იმრუშო, 14

14 eigi skaltu hórdóma gera,

14 Thou shalt not commit adultery.

לֹא תִּגְנֹב: ס

οὐ φονεύσεις

15 ܠܵܐ ܬܸܓ݂ܢܘܿܒ݂.

Non furtum facies.

Մի՛ գողանար:

არა იპარო, 15

15 ok eigi skaltu stela.

15 Thou shalt not steal.

לֹא תַעֲנֶה בְרֵעֲךָ עֵד שָׁקֶר:

οὐ ψευδομαρτυρήσεις κατὰ τοῦ πλησίον σου μαρτυρίαν ψευδῆ

16 ܠܵܐ ܬܣܲܗܸܕ݂ ܥܲܠ ܚܲܒ݂ܪܵܟ݂ ܣܵܗܕܘܼܬ݂ܵܐ ܕܲܓܵܠܬܵܐ.

Non loqueris contra proximum tuum falsum testimonium.

Մի՛ սուտ վկայութիւն վկայեր զընկերէ քումմէ:

არა ცილი სწამო მოყუასსა შენსა ზედა წამებითა ცრუჲთა, 16

16 Eigi skaltu ljúgvitni bera í gegn náungi þínum,

16 Thou shalt not bear false witness against thy neighbour.

יד. לֹא תַחְמֹד בֵּית רֵעֶך ס לֹא תַחְמֹד אֵשֶׁת רֵעֶךָ וְעַבְדּוֹ וַאֲמָתוֹ וְשׁוֹרוֹ וַחֲמֹרוֹ וְכֹל אֲשֶׁר לְרֵעֶךָ:¹

1. The numbering with the Hebrew letters are as in some editions, while the reference in blue above is like that of the Biblia Hebraica, and in accordance with again other versions. The reason for the disaccordance of numbering is the parsing of the decalogus in the previos verse.

οὐκ ἐπιθυμήσεις τὴν γυναῖκα τοῦ πλησίον σου οὐκ ἐπιθυμήσεις τὴν οἰκίαν τοῦ πλησίον σου οὔτε τὸν ἀγρὸν αὐτοῦ οὔτε τὸν παῖδα αὐτοῦ οὔτε τὴν παιδίσκην αὐτοῦ οὔτε τοῦ βοὸς αὐτοῦ οὔτε τοῦ ὑποζυγίου αὐτοῦ οὔτε παντὸς κτήνους αὐτοῦ οὔτε ὅσα τῷ πλησίον σού ἐστιν

17 ܠܵܐ ܬܸܪܲܓ݂ ܒܲܝܬܹܿܗ ܕܚܲܒ݂ܪܵܟ݂: ܠܵܐ ܬܸܪܲܓ݂ ܐܲܢ̄ܬܿܬܹܗ ܕܚܲܒ݂ܪܵܟ݂: ܘܥܲܒ݂ܕܹܿܗ: ܘܐܲܡܬܹܗ: ܘܬ݂ܵܘܪܹܗ: ܘܲܚܡܵܪܹܗ: ܘܟ݂ܠ ܡܸܕܸܿܡ ܕܐܝܼܬ݂ ܠܚܲܒ݂ܪܵܟ݂.

Non concupisces domum proximi tui, nec desiderabis uxorem ejus, non servum, non ancillam, non bovem, non asinum, nec omnia quæ illius sunt.

Մի՛ ցանկանար տան ընկերի քո, եւ մի՛ անդոյ նորա``. մի՛ ցանկանար կնոջ ընկերի քո, եւ մի՛ ծառայի նորա, եւ մի՛ աղախնոյ նորա, եւ մի՛ եզին նորա, եւ մի՛ իշոյ նորա, եւ մի՛ ամենայն անասնոյ նորա`` եւ մի՛ ամենայնի զինչ ընկերի քո իցէ:

არა გული-გითქუმიდეს ცოლსა მოყუსისა შენისასა, არცა აგარაკსა მისსა, არცა მონასა მისსა, არცა მჴევალსა მისსა, არცა ჴარსა მისსა, არცა კაჰრაულსა მისსა, არცა ყოველსა საცხოვარსა მისსა, არცა რაოდენი-რაჲ არს მოყუსისა შენისა. 17

17 ok eigi skaltu girnazt hús náungs þíns. Eigi skaltu girnazt konu náungs þíns, eigi þræl, eigi ambátt, eigi uxa eða asna ok øngvan hlut þann er annarr á.

17 Thou shalt not covet thy neighbour's house, thou shalt not covet thy neighbour's wife, nor his manservant, nor his maidservant, nor his ox, nor his ass, nor any thing that is thy neighbour's.

טו. וְכָל הָעָם רֹאִים אֶת הַקּוֹלֹת וְאֶת הַלַּפִּידִם וְאֵת קוֹל הַשֹּׁפָר וְאֶת הָהָר עָשֵׁן וַיַּרְא הָעָם וַיָּנֻעוּ וַיַּעַמְדוּ מֵרָחֹק:

καὶ πᾶς ὁ λαὸς ἑώρα τὴν φωνὴν καὶ τὰς λαμπάδας καὶ τὴν φωνὴν τῆς σάλπιγγος καὶ τὸ ὄρος τὸ καπνίζον φοβηθέντες δὲ πᾶς ὁ λαὸς ἔστησαν μακρόθεν

18 ܘܟ݂ܠܹܗ ܥܲܡܵܐ ܚܵܙܹܝܢ ܩܵܠܹ̈ܐ: ܘܠܲܡܦܹܝܕܹ̈ܐ: ܘܩܵܠܵܐ ܕܩܲܪܢܵܐ: ܘܛܘܼܪܵܐ ܕܬ݂ܵܐܹܢ: ܘܲܚܙܵܘ ܥܲܡܵܐ ܘܲܕ݂ܚܸܠܘ: ܘܩܵܡܘ ܡܼܢ ܪܘܼܚܩܵܐ.

Cunctus autem populus videbat voces et lampades, et sonitum buccinæ, montemque fumantem: et perterriti ac pavore concussi, steterunt procul,

Եւ ամենայն ժողովուրդն տեսանէր զձայնն եւ զճառագայթսն եւ զբարբառ փողոյն եւ զլեառնն ծխեալ: Զահի հարաւ ամենայն ժողովուրդն եւ խորշեցաւ եկաց ի հեռաստանէ:

და ყოველი ერი ხედვიდა ჴმასა და ლამპართა და ჴმასა საყჳრისასა და მთაჲ მკუმოლვარე იყო, ხოლო შეშინებულნი ყოველნი ერნი დგეს შორს. 18

18 Allr lýðr heyrði rǫddina ok svá hornblástr ok sá dal ok rjúkanda fjall, ok hræddir voru þeir mjǫk ok lostnir með ógn

18 And all the people saw the thunderings, and the lightnings, and the noise of the trumpet, and the mountain smoking: and when the people saw it, they removed, and stood afar off.

טז. וַיֹּאמְרוּ אֶל משֶׁה דַּבֶּר אַתָּה עִמָּנוּ וְנִשְׁמָעָה וְאַל יְדַבֵּר עִמָּנוּ אֱלֹהִים פֶּן נָמוּת:

καὶ εἶπαν πρὸς Μωυσῆν λάλησον σὺ ἡμῖν καὶ μὴ λαλείτω πρὸς ἡμᾶς ὁ θεός μήποτε ἀποθάνωμεν

19 ܘܐܸܡܲܪܘ ܠܡܘܼܫܹܐ: ܡܲܠܸܠ ܐܲܢ̄ܬ ܥܲܡܲܢ: ܘܢܸܫܡܲܥ، ܘܠܵܐ ܢܡܲܠܸܠ ܥܲܡܲܢ ܐܲܠܵܗܵܐ: ܕܠܵܐ ܢܡܘܼܬ݂.

dicentes Moysi: Loquere tu nobis, et audiemus: non loquatur nobis Dominus, ne forte moriamur.

Եւ ասեն ցՄովսէս. Դու խօսեաց ընդ մեզ եւ լուիցուք, եւ մի՛ խօսեսցի ընդ մեզ Աստուած, գուցէ մեռանիցիմք:

და იტყოდეს მოსეს მიმართ: შენ გუეტყოდე ჩუენ და ნუ იტყჳს ჩუენდა მომართ ღმერთი, რათა არა მოვკუდეთ. 19

19 ok mæltu við Moyses: Mæl þú við oss at vér heyrim ok munum vér heyra. Mæli eigi dróttinn við oss, at eigi berizt svá at at vér deyim.

19 And they said unto Moses, Speak thou with us, and we will hear: but let not God speak with us, lest we die.

יז. וַיֹּאמֶר משֶׁה אֶל הָעָם אַל תִּירָאוּ כִּי לְבַעֲבוּר נַסּוֹת אֶתְכֶם בָּא הָאֱלֹהִים וּבַעֲבוּר תִּהְיֶה יִרְאָתוֹ עַל פְּנֵיכֶם לְבִלְתִּי תֶחֱטָאוּ:

καὶ λέγει αὐτοῖς Μωυσῆς θαρσεῖτε ἕνεκεν γὰρ τοῦ πειράσαι ὑμᾶς παρεγενήθη ὁ θεὸς πρὸς ὑμᾶς ὅπως ἂν γένηται ὁ φόβος αὐτοῦ ἐν ὑμῖν ἵνα μὴ ἁμαρτάνητε

20 ܘܐܸܡܲܪ ܡܘܼܫܹܐ ܠܥܲܡܵܐ: ܠܵܐ ܬܸܕ݂ܚܠܘܼܢ ܡܸܛܠ ܕܠܲܡܢܲܣܵܝܘܼܬ݂ܟ݂ܘܿܢ ܐܸܬ݂ܵܐ ܐܲܠܵܗܵܐ: ܡܸܛܠ ܕܬܸܗܘܸܐ ܕܸܚܠܬܹܗ ܩܕ݂ܵܡ ܐܲܦܲܝܟܿܘܿܢ: ܘܲܕ݂ܠܵܐ ܬܸܚܛܘܿܢ.

Et ait Moyses ad populum: Nolite timere: ut enim probaret vos venit Deus, et ut terror illius esset in vobis, et non peccaretis.

Եւ ասէ ցնոսա Մովսէս. Քաջալերեցարուք, զի վասն փորձելոյ զձեզ եկն առ ձեզ Աստուած, որպէս զի լինիցի երկեւղ նորա ի ձեզ, զի մի՛ մեղանչիցէք:

და ეტყოდა მათ მოსე: მინდობილ იყვენით, გამოცდისა თქუენისათჳს მოვიდა ღმერთი თქუენდა, რათა იქმნეს შიში მისი თქუენ შორის, რათა არა სცოდოთ. 20

20 Þá mælti Moyses við lýðinn: Hræðizt þér eigi, því at til þess kom Guð, at hann reyndi yðr, ok at ógn hans væri yfir yðr til þess at eigi misgerði þér.

20 And Moses said unto the people, Fear not: for God is come to prove you, and that his fear may be before your faces, that ye sin not.

יח. וַיַּעֲמֹד הָעָם מֵרָחֹק וּמשֶׁה נִגַּשׁ אֶל הָעֲרָפֶל אֲשֶׁר שָׁם הָאֱלֹהִים:

εἱστήκει δὲ ὁ λαὸς μακρόθεν Μωυσῆς δὲ εἰσῆλθεν εἰς τὸν γνόφον οὗ ἦν ὁ θεός

21 ܘܩܵܡܘ ܥܲܡܵܐ ܡܼܢ ܪܘܼܚܩܵܐ: ܘܡܘܼܫܹܐ ܩܪܸܒ݂ ܠܘܵܬ݂ ܥܲܪܦܸܠܵܐ ܕܬܲܡܵܢ ܐܲܠܵܗܵܐ.

Stetitque populus de longe. Moyses autem accessit ad caliginem in qua erat Deus.

Եւ կայր ժողովուրդն ի հեռաստանէ. եւ Մովսէս եմուտ ի մէգն ուր էր Աստուած:

და დგა ყოველი ერი შორს. ხოლო მოსე შევიდა ნისლსა, სადა იყო ღმერთი. 21

21 Lýðrinn stóð mjǫk langt frá fjallinu, en Moyses gekk at þokunni þeirri er fjallit var í.

21 And the people stood afar off, and Moses drew near unto the thick darkness where God was.

יט. וַיֹּאמֶר יְהוָֹה אֶל משֶׁה כֹּה תֹאמַר אֶל בְּנֵי יִשְׂרָאֵל אַתֶּם רְאִיתֶם כִּי מִן הַשָּׁמַיִם דִּבַּרְתִּי עִמָּכֶם:

εἶπεν δὲ κύριος πρὸς Μωυσῆν τάδε ἐρεῖς τῷ οἴκῳ Ιακωβ καὶ ἀναγγελεῖς τοῖς υἱοῖς Ισραηλ ὑμεῖς ἑωράκατε ὅτι ἐκ τοῦ οὐρανοῦ λελάληκα πρὸς ὑμᾶς

22 ܘܐܸܡܲܪ ܡܵܪܝܵܐ ܠܡܘܼܫܹܐ: ܗܵܟܲܢܵܐ ܬܹܐܡܲܪ ܠܲܕ݂ܒܹܝܬ݂ ܝܼܣܪܵܝܹܠ: ܐܲܢ̄ܬܿܘܿܢ ܚܙܲܝܬܿܘܿܢ ܕܡܸܢ ܫܡܲܝܵܐ ܡܲܠܠܹܬ݂ ܥܲܡܟ݂ܘܿܢ.

Dixit præterea Dominus ad Moysen: Hæc dices filiis Israël: Vos vidistis quod de cælo locutus sim vobis.

Եւ ասէ Տէր ցՄովսէս. Այսպէս ասասցես դու տանդ Յակոբայ, եւ պատմեսցես`` որդւոցդ Իսրայելի. Դուք ձեզէն տեսէք, զի յերկնից խօսեցայ ընդ ձեզ:

და თქუა უფალმან მოსეს მიმართ: ესე ჰრქუნე სახლსა იაკობისსა და მიუთხრნე ძეთა ისრაჱლისათა: თქუენ იხილეთ, რამეთუ ცით გამო ვიტყოდე თქუენდა მიმართ. 22

22 Dróttinn mælti þá við Moyses: Þessa hluti skaltu segja sonum Israel: Þér sáð ok heyrðu þat er ek mælta við yðr af himni.

22 And the LORD said unto Moses, Thus thou shalt say unto the children of Israel, Ye have seen that I have talked with you from heaven.

כ. לֹא תַעֲשׂוּן אִתִּי אֱלֹהֵי כֶסֶף וֵאלֹהֵי זָהָב לֹא תַעֲשׂוּ לָכֶם:

οὐ ποιήσετε ἑαυτοῖς θεοὺς ἀργυροῦς καὶ θεοὺς χρυσοῦς οὐ ποιήσετε ὑμῖν αὐτοῖς

23 ܠܵܐ ܬܸܥܒܿܕ݂ܘܼܢ ܠܟ݂ܘܿܢ ܥܲܡܝ ܐܲܠܵܗܹ̈ܐ ܕܕܲܗܒ݂ܵܐ: ܘܐܲܠܵܗܹ̈ܐ ܕܣܹܐܡܵܐ ܠܵܐ ܬܸܥܒܿܕ݂ܘܼܢ ܠܟ݂ܘܿܢ.

Non facietis deos argenteos, nec deos aureos facietis vobis.

Մի՛ առնիցէք ձեզ աստուածս ոսկեղէնս եւ աստուածս արծաթեղէնս:

არ ჰქმნნეთ თავთა თქუენთათჳს ღმერთნი ვეცხლისანი და ღმერთნი ოქროჲსანი. 23

23 Eigi skulu þér gera yðr goð af gulli eða silfri.

23 Ye shall not make with me gods of silver, neither shall ye make unto you gods of gold.

כא. מִזְבַּח אֲדָמָה תַּעֲשֶׂה לִּי וְזָבַחְתָּ עָלָיו אֶת עֹלֹתֶיךָ וְאֶת שְׁלָמֶיךָ אֶת צֹאנְךָ וְאֶת בְּקָרֶךָ בְּכָל הַמָּקוֹם אֲשֶׁר אַזְכִּיר אֶת שְׁמִי אָבוֹא אֵלֶיךָ וּבֵרַכְתִּיךָ:

θυσιαστήριον ἐκ γῆς ποιήσετέ μοι καὶ θύσετε ἐπ᾽ αὐτοῦ τὰ ὁλοκαυτώματα καὶ τὰ σωτήρια ὑμῶν τὰ πρόβατα καὶ τοὺς μόσχους ὑμῶν ἐν παντὶ τόπῳ οὗ ἐὰν ἐπονομάσω τὸ ὄνομά μου ἐκεῖ καὶ ἥξω πρὸς σὲ καὶ εὐλογήσω σε

24 ܡܲܕ݂ܒܚܵܐ ܕܐܲܕ݂ܡܬ݂ܵܐ ܬܸܥܒܸܿܕ݂ ܠܝܼ: ܘܲܬܿܕܲܒܲܚ ܥܠܵܘܗܝ ܥܠܵܘܵܬ݂ܵܟ݂ ܘܩܘܼܪܒܵܢܲܝܟ: ܘܥܵܢܵܟ݂ ܘܬ݂ܵܘܪܲܝܟ: ܒܟ݂ܠ ܐܲܬܲܪ ܕܬܲܕ݂ܟܲܪ ܫܹܡܝ: ܐܹܬܹܐ ܠܘܵܬ݂ܵܟ݂ ܘܐܹܒܲܪܟ݂ܵܟ݂.

Altare de terra facietis mihi, et offeretis super eo holocausta et pacifica vestra, oves vestras et boves in omni loco in quo memoria fuerit nominis mei: veniam ad te, et benedicam tibi.

Սեղան հողեղէն արասջիք ինձ, եւ մատուսջիք ի նմա զողջակէզս ձեր եւ զփրկութիւնս ձեր, զոչխարս ձեր եւ զարջառս ձեր, յամենայն տեղիս ուր անուանեցից զանուն իմ անդ, եկից առ քեզ եւ օրհնեցից զքեզ:

საკურთხეველი ქუეყანისაგან მიქმენით მე. და შეწირენით მას ზედა ყოვლად-დასაწველნი და საცხოვრებელნი თქუენნი, ცხოვარი და ზუარაკნი თქუენნი ყოველსა ადგილსა, რომელსა სახელ-სდვათ სახელსა ჩემსა მუნ და მოვიდე შენდა და გაკურთხო შენ. 24

24 Altara skulu þér gera mér á jǫrðunni, ok þar yfir skulu þér fœra friðsamliga hluti yðra. Sauði yðra skulu þér i fórn fœra i hverjum stað þar er minning verðr gjǫr míns nafns. Eigi skaltu ǫnnur goð elska en mik, því at ek mun koma til yðr ok blessa yðr.

24 An altar of earth thou shalt make unto me, and shalt sacrifice thereon thy burnt offerings, and thy peace offerings, thy sheep, and thine oxen: in all places where I record my name I will come unto thee, and I will bless thee.

כב. וְאִם מִזְבַּח אֲבָנִים תַּעֲשֶׂה לִּי לֹא תִבְנֶה אֶתְהֶן גָּזִית כִּי חַרְבְּךָ הֵנַפְתָּ עָלֶיהָ וַתְּחַלֲלֶהָ:

ἐὰν δὲ θυσιαστήριον ἐκ λίθων ποιῇς μοι οὐκ οἰκοδομήσεις αὐτοὺς τμητούς τὸ γὰρ ἐγχειρίδιόν σου ἐπιβέβληκας ἐπ᾽ αὐτούς καὶ μεμίανται

25 ܘܐܸܢ ܡܲܕ݂ܒܚܵܐ ܕܟܹܐܦܹ̈ܐ ܠܵܐ ܬܸܥܒܸܿܕ݂ ܠܝܼ: ܠܵܐ ܬܸܒ݂ܢܹܝܘܗܝ ܒܲܦ̮ܣܝܼܠܬܵܐ: ܡܸܛܠ ܕܦܲܪܙܠܵܐ ܐܲܢܝܼܦܬܿ ܥܠܵܘܗܝ ܘܛܵܘܸܫܬܵܗܝ.

Quod si altare lapideum feceris mihi, non ædificabis illud de sectis lapidibus: si enim levaveris cultrum super eo, polluetur.

Ապա եթէ սեղան ի քարանց առնիցես ինձ, մի՛ շինեսցես զնոսա կոփածոյս. քանզի զձեռին գործին քո մերձեցուցեր ի նա, եւ պղծեալ է:

ხოლო უკუეთუ ქვათაგან მიქმნე მე საკურთხეველი, არა აშენნე იგინი გამოკუეთილნი, რამეთუ ჴელითა ქანდაკებულობაჲ დასდევ მას ზედა და ბიწიან იქმნნეს. 25

25 Ef þér gjǫrit mér steinaltara, þá gjǫr þú þat eigi af skornum steinum, því at ef þú hefr upp kníf þinn yfir þat, þá saurgask.

25 And if thou wilt make me an altar of stone, thou shalt not build it of hewn stone: for if thou lift up thy tool upon it, thou hast polluted it.

כג. וְלֹא תַעֲלֶה בְמַעֲלֹת עַל מִזְבְּחִי אֲשֶׁר לֹא תִגָּלֶה עֶרְוָתְךָ עָלָיו:

οὐκ ἀναβήσῃ ἐν ἀναβαθμίσιν ἐπὶ τὸ θυσιαστήριόν μου ὅπως ἂν μὴ ἀποκαλύψῃς τὴν ἀσχημοσύνην σου ἐπ᾽ αὐτοῦ

26 ܘܠܵܐ ܬܸܣܲܩ ܒܕܲܪ̈ܓܹܐ ܠܡܲܕ݂ܒܲܚܝ: ܕܠܵܐ ܢܸܬ݂ܓܿܠܹܐ ܦܘܼܪܣܵܝܵܟ݂ ܥܠܵܘܗܝ.

Non ascendes per gradus ad altare meum, ne reveletur turpitudo tua.

Մի՛ ելանիցես ընդ աշտիճանս ի սեղան իմ, զի մի՛ մերկասցին առականք քո ի վերայ նորա:

არა აღხჳდე აღსავალებითა საკურთხეველსა ზედა ჩემსა, რათა არა გამოაცხადო უშუერებაჲ შენი მას ზედა. 26

26 Eigi skaltu um palla upp stíga til altaris, at eigi vitrist ljótleikr þinn.

26 Neither shalt thou go up by steps unto mine altar, that thy nakedness be not discovered thereon.

Permanent link

http://www2.hf.uio.no/common/apps/permlink/permlink.php?app=polyglotta&context=ctext&uid=bbc7945a-a4bd-11e4-856a-001cc4ddf0f4

Choose languages

Choose images, etc.

Choose languages

Choose display