Bibliotheca Polyglotta

Genesis

Complete text

כד

ΚΔʹ

ܩܦܠܐܘܢ ܟܕ

Cap. 24

ԳԼ. ԻԴ

א. וְאַבְרָהָם זָקֵן בָּא בַּיָּמִים וַיהֹוָה בֵּרַךְ אֶת אַבְרָהָם בַּכֹּל:

καὶ Αβρααμ ἦν πρεσβύτερος προβεβηκὼς ἡμερῶν καὶ κύριος εὐλόγησεν τὸν Αβρααμ κατὰ πάντα

1 ܘܐܲܒ݂ܪܵܗܵܡ ܣܐܸܒ݂ ܘܥܲܠ ܒܲܫ̈ܢܲܝܵܐ: ܘܡܵܪܝܵܐ ܒܵܪܸܟ ܠܐܲܒ݂ܪܵܗܵܡ ܒܟ݂ܠ.

Erat autem Abraham senex dierumque multorum; et Do minus in cunctis benedixerat ei.

Եւ Աբրահամ էր ծերացեալ եւ անցեալ զաւուրբք. եւ Տէր օրհնեաց զԱբրահամ ամենայնիւ:

და იყო აბრაჰამ მოხუცებულ და გარდასრულ დღეთა და უფალმან აკურთხა აბრაჰამ ყოვლითა-ვე. 1 1

1 And Abraham was old, and well stricken in age: and the LORD had blessed Abraham in all things.

ב. וַיֹּאמֶר אַבְרָהָם אֶל עַבְדּוֹ זְקַן בֵּיתוֹ הַמּשֵׁל בְּכָל אֲשֶׁר לוֹ שִׂים נָא יָדְךָ תַּחַת יְרֵכִי:

καὶ εἶπεν Αβρααμ τῷ παιδὶ αὐτοῦ τῷ πρεσβυτέρῳ τῆς οἰκίας αὐτοῦ τῷ ἄρχοντι πάντων τῶν αὐτοῦ θὲς τὴν χεῖρά σου ὑπὸ τὸν μηρόν μου

2 ܘܲܩܪܵܐ ܐܲܒ݂ܪܵܗܵܡ ܠܥܲܒ݂ܕܹܿܗ ܣܵܒ݂ܵܐ ܪܲܒ ܒܲܝܬܹܿܗ ܕܫܲܠܝܼܛ ܒܟ݂ܠ ܕܐܝܼܬܼ ܠܹܗ: ܘܐܸܡܲܪ݂ ܠܹܗ: ܣܝܼܡ ܐܝܼܕ݂ܵܟ݂ ܬܚܹܝܬܼ ܚܲܨܝ.

Dixitque Abraham ad servum seniorem domus suae, qui praeerat omnibus, quae habebat: “Pone manum tuam subter femur meum,

Եւ ասէ Աբրահամ ցծառայն իւր ցերէց տան իւրոյ, ցիշխան ամենայն ընչից նորա. Դիր զձեռն քո ընդ երանօք իմովք:

და ჰრქუა აბრაჰამ მონასა თჳსსა უხუცესსა სახლისა მისისასა, მთავარსა მას ყოვლისასა, რომელ-რაჲ იყო მისი: დამდევ ჴელი შენი წყვილთა ჩემთა. 2 2

2 And Abraham said unto his eldest servant of his house, that ruled over all that he had, Put, I pray thee, thy hand under my thigh:

ג. וְאַשְׁבִּיעֲךָ בַּיהֹוָה אֱלֹהֵי הַשָּׁמַיִם וֵאלֹהֵי הָאָרֶץ אֲשֶׁר לֹא תִקַּח אִשָּׁה לִבְנִי מִבְּנוֹת הַכְּנַעֲנִי אֲשֶׁר אָנֹכִי יוֹשֵׁב בְּקִרְבּוֹ:

καὶ ἐξορκιῶ σε κύριον τὸν θεὸν τοῦ οὐρανοῦ καὶ τὸν θεὸν τῆς γῆς ἵνα μὴ λάβῃς γυναῖκα τῷ υἱῷ μου Ισαακ ἀπὸ τῶν θυγατέρων τῶν Χαναναίων μεθ᾽ ὧν ἐγὼ οἰκῶ ἐν αὐτοῖς

3 ܘܐܵܘܡܝܵܟ݂ ܒܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܐ ܕܲܫܡܲܝܵܐ ܘܐܲܠܵܗܵܐ ܕܐܲܪܥܵܐ: ܕܠܵܐ ܬܸܣܲܒ݂ ܐܲܢ̄ܬܿܬܼܵܐ ܠܒܹܪܝ ܡ̣ܢ ܒ̈ܢܵܬܼ ܟܢܲܥܢܵܝܹ̈ܐ ܕܝܵܬܸܒ݂ ܐ̄ܢܵܐ ܒܲܝܢܵܬܼܗܘܿܢ.

ut adiurem te per Dominum, Deum caeli et Deum terrae, ut non accipias uxorem filio meo de filiabus Chananaeorum, inter quos habito;

եւ երդմնեցուցից զքեզ ի Տէր, յԱստուած երկնից եւ յԱստուած երկրի, զի մի՛ առցես կին որդւոյ իմում Իսահակայ ի դստերաց Քանանացւոց յորոց միջի ես բնակեմ:

და გაფუცო შენ უფალსა ღმერთსა ცათასა და ქუეყანისასა, რათა არა მოჰგუარო ცოლი ძესა ჩემსა ისაკს ასულთაგან ქანანელთასა, რომელთა თანა მე დამკჳდრებულ ვარ მათ შორის. 3 3

3 And I will make thee swear by the LORD, the God of heaven, and the God of the earth, that thou shalt not take a wife unto my son of the daughters of the Canaanites, among whom I dwell:

ד. כִּי אֶל אַרְצִי וְאֶל מוֹלַדְתִּי תֵּלֵךְ וְלָקַחְתָּ אִשָּׁה לִבְנִי לְיִצְחָק:

ἀλλὰ εἰς τὴν γῆν μου οὗ ἐγενόμην πορεύσῃ καὶ εἰς τὴν φυλήν μου καὶ λήμψῃ γυναῖκα τῷ υἱῷ μου Ισαακ ἐκεῖθεν

4 ܐܸܠܵܐ ܠܐܲܪܥܝ ܘܲܠܬܼܵܘ̈ܠܕ݂ܵܬܼܝ ܙܸܠ: ܘܣܲܒ݂ ܐܲܢ̄ܬܿܬܼܵܐ ܠܒܹܪܝ ܐܝܼܣܚܵܩ.

sed ad terram et cognationem meam proficiscaris et inde accipias uxorem filio meo Isaac”.

Այլ յերկիրն իմ ուստի ելեալ եմ երթիցես եւ ի տուն իմ``, եւ առցես դու անտի կին որդւոյ իմում Իսահակայ:

არამედ ქუეყანით ჩუენით, ვინა-იგი ვიყავ მე, მუნ წარხჳდე ნათესავთა ჩემთა და მოჰგუარო ცოლი ძესა ჩემსა ისაკს მიერ. 4 4

4 But thou shalt go unto my country, and to my kindred, and take a wife unto my son Isaac.

ה. וַיֹּאמֶר אֵלָיו הָעֶבֶד אוּלַי לֹא תֹאבֶה הָאִשָּׁה לָלֶכֶת אַחֲרַי אֶל הָאָרֶץ הַזֹּאת הֶהָשֵׁב אָשִׁיב אֶת בִּנְךָ אֶל הָאָרֶץ אֲשֶׁר יָצָאתָ מִשָּׁם:

εἶπεν δὲ πρὸς αὐτὸν ὁ παῖς μήποτε οὐ βούλεται ἡ γυνὴ πορευθῆναι μετ᾽ ἐμοῦ ὀπίσω εἰς τὴν γῆν ταύτην ἀποστρέψω τὸν υἱόν σου εἰς τὴν γῆν ὅθεν ἐξῆλθες ἐκεῖθεν

5 ܘܐܸܡܲܪ݂ ܠܹܗ ܥܲܒ݂ܕܵܐ: ܘܐܸܢ ܠܵܐ ܬܸܨܒܸܿܐ ܐܲܢ̄ܬܿܬܼܵܐ ܠܡܹܐܬܼܵܐ ܒܵܬܼܪܝ ܠܐܲܪܥܵܐ ܗܵܕܹܐ: ܡܲܗܦܵܟ݂ܘܼ ܐܲܗܦܟܝܘܼܗܝ ܠܲܒ݂ܪܵܟ݂ ܠܐܲܪܥܵܐ ܕܲܢܦܲܩܬ ܡ̣ܢ ܬܲܡܵܢ.

Respondit servus: “Si noluerit mulier venire mecum in terram hanc, num reducere debeo filium tuum ad terram, a quo tu egressus es?”.

Ասէ ցնա ծառայն. Գուցէ կինն ոչ կամիցի գալ ընդ իս յերկիրս յայս, դարձուցանելով դարձուցի՞ց զորդի քո յերկիրն ուստի ելեր:

ჰრქუა მას მონამან მან უკეთუ არა ინებოს დედაკაცმან მოსლვად ჩემ თანა ქუეყანასა ამას, მივაქციოა ძე შენი ქუეყანასა მას, ვინა-ცა გამოხუედ შენ მიერ? 5 5

5 And the servant said unto him, Peradventure the woman will not be willing to follow me unto this land: must I needs bring thy son again unto the land from whence thou camest?

ו. וַיֹּאמֶר אֵלָיו אַבְרָהָם הִשָּׁמֶר לְךָ פֶּן תָּשִׁיב אֶת בְּנִי שָׁמָּה:

εἶπεν δὲ πρὸς αὐτὸν Αβρααμ πρόσεχε σεαυτῷ μὴ ἀποστρέψῃς τὸν υἱόν μου ἐκεῖ

6 ܘܐܸܡܲܪ݂ ܠܹܗ ܐܲܒ݂ܪܵܗܵܡ: ܐܸܙܕܲܗܪ ܠܵܟ݂ ܕܲܠܡܵܐ ܬܲܗܦܸܟ ܠܒܹܪܝ ܠܬܲܡܵܢ.

Dixit Abraham: “Cave, ne quando reducas illuc filium meum.

Եւ ասէ Աբրահամ. Զգոյշ լեր, մի՛ դարձուցանիցես զորդի իմ անդր:

ჰრქუა მას აბრაჰამ: ეკრძალე თავსა შენსა, ნუ მიაქცევ ძესა ჩემსა მუნ. 6 6

6 And Abraham said unto him, Beware thou that thou bring not my son thither again.

ז. יְהֹוָה אֱלֹהֵי הַשָּׁמַיִם אֲשֶׁר לְקָחַנִי מִבֵּית אָבִי וּמֵאֶרֶץ מוֹלַדְתִּי וַאֲשֶׁר דִּבֶּר לִי וַאֲשֶׁר נִשְׁבַּע לִי לֵאמֹר לְזַרְעֲךָ אֶתֵּן אֶת הָאָרֶץ הַזֹּאת הוּא יִשְׁלַח מַלְאָכוֹ לְפָנֶיךָ וְלָקַחְתָּ אִשָּׁה לִבְנִי מִשָּׁם:

κύριος ὁ θεὸς τοῦ οὐρανοῦ καὶ ὁ θεὸς τῆς γῆς ὃς ἔλαβέν με ἐκ τοῦ οἴκου τοῦ πατρός μου καὶ ἐκ τῆς γῆς ἧς ἐγενήθην ὃς ἐλάλησέν μοι καὶ ὤμοσέν μοι λέγων σοὶ δώσω τὴν γῆν ταύτην καὶ τῷ σπέρματί σου αὐτὸς ἀποστελεῖ τὸν ἄγγελον αὐτοῦ ἔμπροσθέν σου καὶ λήμψῃ γυναῖκα τῷ υἱῷ μου Ισαακ ἐκεῖθεν

7 ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܐ ܕܲܫܡܲܝܵܐ ܕܕܲܒ݂ܪܲܢܝ ܡ̣ܢ ܬܲܡܵܢ: ܡ̣ܢ ܒܹܝܬܼ ܐܲܒ݂ܝ: ܘܡ̣ܢ ܐܲܪܥܵܐ ܕܬܼܵܘ̈ܠܕ݂ܵܬܼܝ: ܘܕܸܐܡܲܪ ܠܝܼ: ܘܕܲܐܩܝܼܡ ܠܝܼ: ܕܲܠܙܲܪܥܵܟ݂ ܐܸܬܿܠܝܼܗܿ ܐܲܪܥܵܐ ܗܵܕܹܐ : ܗܘܼ ܢܫܲܕܲܪ ܡܲܠܲܐܟܹܗܿ ܩܕ݂ܵܡܲܝܟ: ܘܬܸܣܲܒ݂ ܐܲܢ̄ܬܿܬܼܵܐ ܠܒܹܪܝ ܡ̣ܢ ܬܲܡܵܢ.

Dominus, Deus caeli, qui tulit me de domo patris mei et de terra nativitatis meae, qui locutus est mihi et iuravit mihi dicens: "Semini tuo dabo terram hanc", ipse mittet angelum suum coram te, et accipies inde uxorem filio meo.

Տէր Աստուած երկնից եւ Աստուած երկրի``, որ առ զիս ի տանէ հօր իմոյ եւ յերկրէն ուստի ծնեալ էի, որ խօսեցաւն ընդ իս եւ երդուաւ ինձ եւ ասէ. Զաւակի քում տաց զերկիրդ զայդ, նա առաքեսցէ զհրեշտակ իւր առաջի քո, եւ առցես անտի կին որդւոյ իմում Իսահակայ:

უფალმან ღმერთმან ცისამან და ღმერთმან ქუეყანისამან, რომელმან გამომიყუანა მე სახლისაგან მამისა ჩემისა და ქუეყანისა მისგან, რომელსა ვიშევ, რომელ-იგი მეტყოდა მე და მეფუცა და მრქუა: შენ მიგცე ქუეყანაჲ ესე და ნათესავსა შენსა, მან წარავლინოს ანგელოზი მისი წინაშე შენსა და მოჰგუარო ცოლი ძესა ჩემსა მუნით. 7 7

7 The LORD God of heaven, which took me from my father's house, and from the land of my kindred, and which spake unto me, and that sware unto me, saying, Unto thy seed will I give this land; he shall send his angel before thee, and thou shalt take a wife unto my son from thence.

ח. וְאִם לֹא תֹאבֶה הָאִשָּׁה לָלֶכֶת אַחֲרֶיךָ וְנִקִּיתָ מִשְּׁבֻעָתִי זֹאת רַק אֶת בְּנִי לֹא תָשֵׁב שָׁמָּה:

ἐὰν δὲ μὴ θέλῃ ἡ γυνὴ πορευθῆναι μετὰ σοῦ εἰς τὴν γῆν ταύτην καθαρὸς ἔσῃ ἀπὸ τοῦ ὅρκου τούτου μόνον τὸν υἱόν μου μὴ ἀποστρέψῃς ἐκεῖ

8 ܘܐܸܢ ܠܵܐ ܬܸܬܿܛܦܝܼܣ ܐܲܢ̄ܬܿܬܼܵܐ ܠܡܹܐܬܼܵܐ ܥܲܡܵܟ: ܗܘ̤ܵܝܬܿ ܙܲܟܵܝ ܡ̣ܢ ܡܵܘ̈ܡܵܬܼܝ ܗܵܕܹܐ: ܒܲܠܚܘܿܕ݂ ܠܒܹܪܝ ܠܵܐ ܬܲܗܦܸܟ ܠܬܲܡܵܢ.

Sin autem noluerit mulier sequi te, non teneberis iuramento; filium tantum meum ne reducas illuc”.

Ապա թէ ոչ կամիցի կինն գալ ընդ քեզ յերկիրս յայս``, քաւեալ լիջիր դու յերդմանէդ յայդմանէ. բայց միայն զորդեակդ իմ մի՛ դարձուցանիցես անդր:

ხოლო უკუეთუ არა ინებოს დედაკაცმან მოსლვაჲ ჩუენ თანა ქუეყანასა ამას, უბრალო იყო შენ ფიცისა ამისგან, გარნა ძესა ჩემსა ნუ მიაქცევ მუნ 8 8

8 And if the woman will not be willing to follow thee, then thou shalt be clear from this my oath: only bring not my son thither again.

ט. וַיָּשֶׂם הָעֶבֶד אֶת יָדוֹ תַּחַת יֶרֶךְ אַבְרָהָם אֲדֹנָיו וַיִּשָּׁבַע לוֹ עַל הַדָּבָר הַזֶּה:

καὶ ἔθηκεν ὁ παῖς τὴν χεῖρα αὐτοῦ ὑπὸ τὸν μηρὸν Αβρααμ τοῦ κυρίου αὐτοῦ καὶ ὤμοσεν αὐτῷ περὶ τοῦ ῥήματος τούτου

9 ܘܣܵܡ ܥܲܒ݂ܕܵܐ ܐܝܼܕܹܗ ܬܚܹܝܬܼ ܚܲܨܹܗ ܕܐܲܒ݂ܪܵܗܵܡ ܡܵܪܹܗ: ܘܝܼܡܵܐ ܠܹܗ ܥܲܠ ܦܸܬܼܓ݂ܵܡܵܐ ܗܵܢܵܐ.

Posuit ergo servus manum sub femore Abraham domini sui et iuravit illi super hac re.

Եւ եդ ծառայն Աբրահամու զձեռն իւր ընդ երանօք տեառն իւրոյ, եւ երդուաւ նմա վասն բանիս այսորիկ:

და დასდვა ჴელი მონამან მან წყჳლთა აბრაჰამისთა, უფლისა თჳსისათა, და ეფუცა მას სიტყჳსა ამისთჳს. 9 9

9 And the servant put his hand under the thigh of Abraham his master, and sware to him concerning that matter.

י. וַיִּקַּח הָעֶבֶד עֲשָׂרָה גְמַלִּים מִגְּמַלֵּי אֲדֹנָיו וַיֵּלֶךְ וְכָל טוּב אֲדֹנָיו בְּיָדוֹ וַיָּקָם וַיֵּלֶךְ אֶל אֲרַם נַהֲרַיִם אֶל עִיר נָחוֹר:

καὶ ἔλαβεν ὁ παῖς δέκα καμήλους ἀπὸ τῶν καμήλων τοῦ κυρίου αὐτοῦ καὶ ἀπὸ πάντων τῶν ἀγαθῶν τοῦ κυρίου αὐτοῦ μεθ᾽ ἑαυτοῦ καὶ ἀναστὰς ἐπορεύθη εἰς τὴν Μεσοποταμίαν εἰς τὴν πόλιν Ναχωρ

10 ܘܲܕ݂ܒܲܪ ܥܲܒ݂ܕܵܐ ܥܸܣܪܵܐ ܓܲܡ̈ܠܝܼܢ ܡ̣ܢ ܓܲܡ̈ܠܹܐ ܕܡܵܪܹܗ ܘܐܸܙܲܠ: ܘܡ̣ܢ ܟܠ ܛܘܼܒ݂ܵܐ ܕܡܵܪܹܗ ܒܐܝܼܕܹܗ: ܘܩܵܡ ܐܸܙܲܠ ܠܐܵܪܵܡ ܢܲܗܪ̈ܝܼܢ ܠܲܩܪܝܼܬܼܵܐ ܕܢܵܚܘܿܪ.

Tulitque servus decem camelos de grege domini sui et abiit ex omnibus bonis eius portans secum; profectusque perrexit in Aram Naharaim ad urbem Nachor.

Եւ առ ծառայն տասն ուղտ յուղտուց տեառն իւրոյ եւ գնաց, եւ յամենայն բարութեանց տեառն իւրոյ ընդ իւր. եւ յարեաւ գնաց ի Միջագետս ի քաղաքն Նաքովրայ:

და წარიყუანა მონამან მან ათი აქლემი აქლემთაგან უფლისა თჳსისათა და ყოვლისაგან კეთილისა უფლისა თჳსისა თავისა თჳსისა თანა და აღდგა და წარვიდა შუამდინარედ ქალაქად ნაქორისაჲ. 10 10

10 And the servant took ten camels of the camels of his master, and departed; for all the goods of his master were in his hand: and he arose, and went to Mesopotamia, unto the city of Nahor.

יא. וַיַּבְרֵךְ הַגְּמַלִּים מִחוּץ לָעִיר אֶל בְּאֵר הַמָּיִם לְעֵת עֶרֶב לְעֵת צֵאת הַשֹּׁאֲבֹת:

καὶ ἐκοίμισεν τὰς καμήλους ἔξω τῆς πόλεως παρὰ τὸ φρέαρ τοῦ ὕδατος τὸ πρὸς ὀψέ ἡνίκα ἐκπορεύονται αἱ ὑδρευόμεναι

11 ܘܐܲܒ݂ܪܸܟ ܓܲܡ̈ܠܵܘܗܝ ܠܒܲܪ ܡ̣ܢ ܩܪܝܼܬܼܵܐ: ܥܲܠ ܒܹܪܵܐ ܕܡܲܝܵ̈ܐ ܠܥܸܕܵܢ ܪܲܡܫܵܐ: ܠܥܸܕܵܢ ܕܢܵܦ̈ܩܵܢ ܡܵܠ̈ܝܵܬܼ ܡܲܝ̈ܵܐ.

Cumque camelos fecisset accumbere extra oppidum iuxta puteum aquae vespere, tempore quo solent mulieres egredi ad hauriendam aquam, dixit:

Եւ նստոյց զուղտսն արտաքոյ քաղաքին առ ջրհորոյ ջրոցն ընդ երեկս, յորժամ ջրուորն ելանէր:

და დააწვინნა აქლემნი იგი გარეშე ქალაქსა ჯურღმულსა მას თანა მიმწუხრი, რაჟამს გამოვლენედ მერწყულნი. 11 11

11 And he made his camels to kneel down without the city by a well of water at the time of the evening, even the time that women go out to draw water.

יב. וַיֹּאמַר יְהֹוָה אֱלֹהֵי אֲדֹנִי אַבְרָהָם הַקְרֵה נָא לְפָנַי הַיּוֹם וַעֲשֵׂה חֶסֶד עִם אֲדֹנִי אַבְרָהָם:

καὶ εἶπεν κύριε ὁ θεὸς τοῦ κυρίου μου Αβρααμ εὐόδωσον ἐναντίον ἐμοῦ σήμερον καὶ ποίησον ἔλεος μετὰ τοῦ κυρίου μου Αβρααμ

12 ܘܨܲܠܝܼ ܘܐܸܡܲܪ݂: ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܹܗ ܕܡܵܪܝ ܐܲܒ݂ܪܵܗܵܡ: ܛܲܝܸܒ݂ ܩܕ݂ܵܡܝ ܝܵܘܡܵܢܵܐ: ܘܲܥܒܸܕ݂ ܛܲܝܒܿܘܼܬܼܵܐ ܥܲܡ ܡܵܪܝ ܐܲܒ݂ܪܵܗܵܡ.

“Domine,Deus domini mei Abraham, occurre obsecro mihi hodie et fac misericordiam cum domino meo Abraham.

Եւ ասէ. Տէր, Աստուած տեառն իմոյ Աբրահամու, յաջողեա առաջի իմ այսօր, եւ արա ողորմութիւն ընդ տեառն իմում Աբրահամու:

და თქუა: უფალო ღმერთო, უფლისა ჩემისა აბრაჰამისო, წარმიმართე მე წინაშე ჩემსა დღეს და ყავ წყალობაჲ უფლისა ჩემისა აბრაჰამის თანა. 12 12

12 And he said O LORD God of my master Abraham, I pray thee, send me good speed this day, and shew kindness unto my master Abraham.

יג. הִנֵּה אָנֹכִי נִצָּב עַל עֵין הַמָּיִם וּבְנוֹת אַנְשֵׁי הָעִיר יֹצְאֹת לִשְׁאֹב מָיִם:

ἰδοὺ ἐγὼ ἕστηκα ἐπὶ τῆς πηγῆς τοῦ ὕδατος αἱ δὲ θυγατέρες τῶν οἰκούντων τὴν πόλιν ἐκπορεύονται ἀντλῆσαι ὕδωρ

13 ܗܵܐ ܐܸܢܵܐ ܩܵܐܹܡ ܐ̄ܢܵܐ ܥܲܠ ܒܹܪܵܐ ܕܡܲܝܵ̈ܐ: ܘܲܒ݂̈ܢܵܬܼ ܐ̄ܢܵܫܲܝ̈ ܩܪܝܼܬܼܵܐ ܢܵܦ̈ܩܵܢ ܠܡܸܡܠܵܐ ܡܲܝ̈ܵܐ.

Ecce ego sto prope fontem aquae, et filiae habitatorum huius civitatis egredientur ad hauriendam aquam.

Ահաւասիկ ես կամ ի վերայ աղբեր ջրոյս, եւ դստերք բնակչաց քաղաքիս ելանեն հանել ջուր:

აჰა ესერა, ვდგა მე წყაროსა ამას ზედა წყლისასა და ასულნი ამის ქალაქისა მკჳდრნი გამოვლენ ვსებად წყლისა. 13 13

13 Behold, I stand here by the well of water; and the daughters of the men of the city come out to draw water:

יד. וְהָיָה הַנַּעֲרָה אֲשֶׁר אֹמַר אֵלֶיהָ הַטִּי נָא כַדֵּךְ וְאֶשְׁתֶּה וְאָמְרָה שְׁתֵה וְגַם גְּמַלֶּיךָ אַשְׁקֶה אֹתָהּ הֹכַחְתָּ לְעַבְדְּךָ לְיִצְחָק וּבָהּ אֵדַע כִּי עָשִׂיתָ חֶסֶד עִם אֲדֹנִי:

καὶ ἔσται ἡ παρθένος ᾗ ἂν ἐγὼ εἴπω ἐπίκλινον τὴν ὑδρίαν σου ἵνα πίω καὶ εἴπῃ μοι πίε καὶ τὰς καμήλους σου ποτιῶ ἕως ἂν παύσωνται πίνουσαι ταύτην ἡτοίμασας τῷ παιδί σου Ισαακ καὶ ἐν τούτῳ γνώσομαι ὅτι ἐποίησας ἔλεος τῷ κυρίῳ μου Αβρααμ

14 ܘܲܥܠܲܝܡܬܼܵܐ ܕܐܹܡܲܪ ܠܵܗܿ: ܐܲܪܟܸܿܢ ܠܝܼ ܩܘܼܠܬܹܟ݂ܝ ܕܐܸܫܬܸܿܐ: ܘܬܹܐܡܲܪ ܠܝܼ ܐܸܫܬܲܝ ܘܐܵܦ ܠܓܲܡ̈ܠܲܝܟ ܐܲܫܩܸܐ: ܗܝܼ ܗ̄ܝܼ ܕܛܲܝܸܒ݂ܬܿ ܠܥܲܒ݂ܕܵܟ݂ ܐܝܼܣܚܵܩ: ܘܲܒ݂ܗܵܕܹܐ ܐܸܕܲܥ ܕܥܵܒܸܕ݂ ܐܲܢ̄ܬ ܛܲܝܒܿܘܼܬܼܵܐ ܘܩܘܼܫܬܵܐ ܥܲܡ ܡܵܪܝ.

Igitur puella, cui ego dixero: "Inclina hydriam tuam, ut bibam", et illa responderit: "Bibe, quin et camelis tuis dabo potum", ipsa est, quam praeparasti servo tuo Isaac, et per hoc intellegam quod feceris misericordiam cum domino meo”.

Եւ եղիցի կոյս մի որում ես ասացից, թէ Խոնարհեցո զսափորդ քո զի արբից, եւ ասասցէ ցիս. Արբ, եւ ուղտուցդ քոց եւս արբուցից մինչեւ դադարեսցեն յըմպելոյ, զայն պատրաստեցեր ծառային քում Իսահակայ, եւ այնու գիտացից թէ արարեր ողորմութիւն տեառն իմում Աբրահամու:

და იყოს ქალწული. რომელსა ვჰრქუა მე: მომიდრიკე მე სარწყული შენი, რათა ვსუა მე. ხოლო მან მრქუას: შენცა სუ და აქლემთაცა შენთა ასუ, ესე არს დედაკაცი, რომელი განუმზადე მონასა შენსა ისაკს. და ამით ვცნა, რამეთუ ჰყავ წყალობაჲ უფლისა ჩემისა აბრაჰამის თანა. 14 14

14 And let it come to pass, that the damsel to whom I shall say, Let down thy pitcher, I pray thee, that I may drink; and she shall say, Drink, and I will give thy camels drink also: let the same be she that thou hast appointed for thy servant Isaac; and thereby shall I know that thou hast shewed kindness unto my master.

טו. וַיְהִי הוּא טֶרֶם כִּלָּה לְדַבֵּר וְהִנֵּה רִבְקָה יֹצֵאת אֲשֶׁר יֻלְּדָה לִבְתוּאֵל בֶּן מִלְכָּה אֵשֶׁת נָחוֹר אֲחִי אַבְרָהָם וְכַדָּהּ עַל שִׁכְמָהּ:

καὶ ἐγένετο πρὸ τοῦ συντελέσαι αὐτὸν λαλοῦντα ἐν τῇ διανοίᾳ καὶ ἰδοὺ Ρεβεκκα ἐξεπορεύετο ἡ τεχθεῖσα Βαθουηλ υἱῷ Μελχας τῆς γυναικὸς Ναχωρ ἀδελφοῦ δὲ Αβρααμ ἔχουσα τὴν ὑδρίαν ἐπὶ τῶν ὤμων αὐτῆς

15 ܘܗܘ̤ ܥܕܲܟܹܿܝܠ ܠܵܐ ܫܲܠܸܡ ܠܲܡܡܲܠܵܠܘܼ: ܘܗܵܐ ܪܲܦܩܵܐ ܢܸܦܩܲܬܼ ܕܐܸܬܼܝܲܠܕܲܬܼ ܠܲܒ݂ܬܼܘܼܐܹܝܠ ܒܲܪ ܡܸܠܟܵܐ ܐܲܢ̄ܬܲܬܼ ܢܵܚܘܿܪ ܐܲܚܘܼܗܝ ܕܐܲܒ݂ܪܵܗܵܡ: ܘܩܘܼܠܬܵܐ ܥܲܠ ܟܲܬܼܦܵܗܿ.

Necdum intra se verba compleverat, et ecce Rebecca egrediebatur filia Bathuel filii Melchae uxoris Nachor fratris Abraham habens hydriam in scapula:

Եւ եղեւ մինչչեւ կատարեալ էր նորա զխօսսն ի մտի իւրում``, եւ ահա Ռեբեկա եկն ել, որ ծնեալն էր Բաթուելի որդւոյ Մեղքայ կնոջ Նաքովրայ եղբօր Աբրահամու, եւ ունէր սափոր յուս իւր:

და ვიდრე აღსრულებადმდე სიტყუათა ამათ გონებასა შინა. მუნთქუეს-ვე რებეკა გამოვიდოდა, შობილი ბათოელისი, ძისა მელქასი, ცოლისა ნაქორისა, ძმისა აბრაჰამისაჲ, და აქუნდა სარწყული მჴართა თჳსთა. 15 15

15 And it came to pass, before he had done speaking, that, behold, Rebekah came out, who was born to Bethuel, son of Milcah, the wife of Nahor, Abraham's brother, with her pitcher upon her shoulder.

טז. וְהַנַּעֲרָה טֹבַת מַרְאֶה מְאֹד בְּתוּלָה וְאִישׁ לֹא יְדָעָהּ וַתֵּרֶד הָעַיְנָה וַתְּמַלֵּא כַדָּהּ וַתָּעַל:

ἡ δὲ παρθένος ἦν καλὴ τῇ ὄψει σφόδρα παρθένος ἦν ἀνὴρ οὐκ ἔγνω αὐτήν καταβᾶσα δὲ ἐπὶ τὴν πηγὴν ἔπλησεν τὴν ὑδρίαν καὶ ἀνέβη

16 ܘܲܥܠܲܝܡܬܼܵܐ ܫܲܦܝܼܪܵܐ ܗ̄ܘܵܬܼ ܒܚܸܙܘܵܐ ܛܵܒ݂: ܒܬܼܘܼܠܬܵܐ ܕܓܲܒ݂ܪܵܐ ܠܵܐ ܝܲܕ݂ܥܵܗ: ܘܢܸܚܬܲܬܼ ܠܒܹܪܵܐ: ܘܲܡܠܲܬܼ ܩܘܼܠܬܵܐ ܘܣܸܠܩܲܬܼ.

puella decora nimis, virgo et incognita viro. Descendit ad fontem et implevit hydriam ac revertebatur.

Եւ էր կոյսն գեղեցիկ երեսօք յոյժ, կոյս` զոր այր ոչ գիտէր. էջ յաղբեւրն եւ ելից զսափորն իւր եւ ել:

ხოლო ქალწული შუენიერ იყო ხილვითა ფრიად, და ქალწული იყო, მამაკაცი არა უწყოდა მან. და შთავიდა წყაროსა მას და აღმოავსო სარწყული და აღმოვიდა. 16 16

16 And the damsel was very fair to look upon, a virgin, neither had any man known her: and she went down to the well, and filled her pitcher, and came up.

יז. וַיָּרָץ הָעֶבֶד לִקְרָאתָהּ וַיֹּאמֶר הַגְמִיאִינִי נָא מְעַט מַיִם מִכַּדֵּךְ:

ἐπέδραμεν δὲ ὁ παῖς εἰς συνάντησιν αὐτῆς καὶ εἶπεν πότισόν με μικρὸν ὕδωρ ἐκ τῆς ὑδρίας σου

17 ܘܲܪܗܸܛ ܥܲܒ݂ܕܵܐ ܠܐܘܼܪܥܵܗܿ: ܘܐܸܡܲܪ݂ ܠܵܗ: ܐܲܫܩܵܐܝܼܢܝ ܩܲܠܝܼܠ ܡܲܝ̈ܵܐ ܡ̣ܢ ܩܘܼܠܬܹܿܟ݂ܝ.

Occurritque ei servus et ait: “Pauxillum mihi ad sorbendum praebe aquae de hydria tua”.

Ընթացաւ ծառայն ընդ առաջ նորա եւ ասէ. Արբո ինձ սակաւ մի ջուր ի սափորոյ այտի:

ხოლო მირბიოდა ყრმაჲ მიგებებად მისსა და ჰრქუა მას: მეც მე წყალი, ისწრაფა და გარდამოიღო სარწყული იგი მისგან. 17 17

17 And the servant ran to meet her, and said, Let me, I pray thee, drink a little water of thy pitcher.

יח. וַתֹּאמֶר שְׁתֵה אֲדֹנִי וַתְּמַהֵר וַתֹּרֶד כַּדָּהּ עַל יָדָהּ וַתַּשְׁקֵהוּ:

ἡ δὲ εἶπεν πίε κύριε καὶ ἔσπευσεν καὶ καθεῖλεν τὴν ὑδρίαν ἐπὶ τὸν βραχίονα αὐτῆς καὶ ἐπότισεν αὐτόν

18 ܘܐܸܡܪܲܬܼ ܠܹܗ: ܐܸܫܬܲܝ ܡܵܪܝ: ܘܐܸܣܬܲܪܗܒܲܬܼ ܘܐܲܚܬܲܬܼ ܩܘܼܠܬܵܐ ܥܲܠ ܐܝܼܕܹܝܗܿ: ܘܐܲܫܩܝܵܬܹܗ.

Quae respondit: “Bibe, domine mi”. Celeriterque deposuit hydriam super ulnam suam et dedit ei potum.

Եւ նա ասէ. Արբ, տէր: Եւ փութացաւ իջոյց զսափորն ի վերայ բազկաց իւրոց, եւ արբոյց նմա:

და თქუა: სუ, უფალო. და ასუა. 18 18

18 And she said, Drink, my lord: and she hasted, and let down her pitcher upon her hand, and gave him drink.

יט. וַתְּכַל לְהַשְׁקֹתוֹ וַתֹּאמֶר גַּם לִגְמַלֶּיךָ אֶשְׁאָב עַד אִם כִּלּוּ לִשְׁתֹּת:

ἕως ἐπαύσατο πίνων καὶ εἶπεν καὶ ταῖς καμήλοις σου ὑδρεύσομαι ἕως ἂν πᾶσαι πίωσιν

19 ܘܓܲܡܪܲܬܼ ܠܡܲܫܩܵܝܘܼܬܹܗ: ܘܐܸܡܪܲܬܼ: ܐܵܦ ܠܓܲܡ̈ܠܲܝܟ ܐܸܡܠܸܐ ܥܕܲܡܵܐ ܕܢܸܫܠܡܘܼܢ ܠܡܸܫܬܵܐ.

Cumque ille bibisset, adiecit: “Quin et camelis tuis hauriam aquam, donec cuncti bibant”.

մինչեւ դադարեաց յըմպելոյ, եւ ասէ. Եւ ուղտուցդ քոց հանից ջուր` մինչեւ ամենեքեան արբցեն:

ვიდრე განძღებოდა სმითა. და თქუა: აქლემთაცა შენთა ვასუა, ვიდრემდის ყოველთა სუან. 19 19

19 And when she had done giving him drink, she said, I will draw water for thy camels also, until they have done drinking.

כ. וַתְּמַהֵר וַתְּעַר כַּדָּהּ אֶל הַשֹּׁקֶת וַתָּרָץ עוֹד אֶל הַבְּאֵר לִשְׁאֹב וַתִּשְׁאַב לְכָל גְּמַלָּיו:

καὶ ἔσπευσεν καὶ ἐξεκένωσεν τὴν ὑδρίαν εἰς τὸ ποτιστήριον καὶ ἔδραμεν ἔτι ἐπὶ τὸ φρέαρ ἀντλῆσαι καὶ ὑδρεύσατο πάσαις ταῖς καμήλοις

20 ܘܐܸܣܬܲܪܗܒܲܬܼ ܘܢܸܦܨܲܬܼ ܩܘܼܠܬܵܗ ܠܫܸܩܝܵܐ: ܘܪܸܗܛܲܬ̤ ܬܘܼܒ݂ ܠܒܹܪܵܐ ܠܡܸܡܠܵܐ: ܘܲܡܠܲܬ̤ ܠܟ݂ܠܗܘܿܢ ܓܲܡܠܵܘ̈ܗܝ.

Effundensque hydriam in canalibus recurrit ad puteum, ut hauriret aquam; et haustam omnibus camelis dedit.

Եւ փութացաւ թափեաց զսափորն յաւազանն, եւ ընթացաւ դարձեալ ի ջրհորն հանել, եւ եհան ջուր ամենայն ուղտուցն նորա:

ისწრაფა და წარმოაცალიერა სარწყული ისარნებსა შინა. და მირბიოდა მერმეცა ჯურღმულისა მიმართ აღმოვსებად წყლისა და ასვა ყოველთავე აქლემთა. 20 20

20 And she hasted, and emptied her pitcher into the trough, and ran again unto the well to draw water, and drew for all his camels.

כא. וְהָאִישׁ מִשְׁתָּאֵה לָהּ מַחֲרִישׁ לָדַעַת הַהִצְלִיחַ יְהֹוָה דַּרְכּוֹ אִם לֹא:

ὁ δὲ ἄνθρωπος κατεμάνθανεν αὐτὴν καὶ παρεσιώπα τοῦ γνῶναι εἰ εὐόδωκεν κύριος τὴν ὁδὸν αὐτοῦ ἢ οὔ

21 ܘܓܲܒ݂ܪܵܐ ܡܲܫܩܸܐ ܘܡܸܬܼܒܲܩܸܐ ܒܵܗ: ܘܲܡܟܲܬܲܪ ܠܡܸܕܲܥ: ܐܸܢ ܐܲܨܠܲܚ ܡܵܪܝܵܐ ܐܘܼܪܚܹܗ: ܐܵܘ ܠܵܐ.

Ille autem contemplabatur eam tacitus, scire volens utrum prosperum fecisset iter suum Dominus an non.

Եւ այրն միտ դնէր նմա, եւ լուռ կայր ի միտ առնուլ, եթէ աջողեա՞ց Տէր զճանապարհ նորա, եւ թէ ոչ:

ხოლო კაცი შეისწავლიდა მას და ზომდა ცნობად, უკუეთუ კეთილ-ყო ღმერთმან გზაჲ მისი, ანუ არა. 21 21

21 And the man wondering at her held his peace, to wit whether the LORD had made his journey prosperous or not.

כב. וַיְהִי כַּאֲשֶׁר כִּלּוּ הַגְּמַלִּים לִשְׁתּוֹת וַיִּקַּח הָאִישׁ נֶזֶם זָהָב בֶּקַע מִשְׁקָלוֹ וּשְׁנֵי צְמִידִים עַל יָדֶיהָ עֲשָׂרָה זָהָב מִשְׁקָלָם:

ἐγένετο δὲ ἡνίκα ἐπαύσαντο πᾶσαι αἱ κάμηλοι πίνουσαι ἔλαβεν ὁ ἄνθρωπος ἐνώτια χρυσᾶ ἀνὰ δραχμὴν ὁλκῆς καὶ δύο ψέλια ἐπὶ τὰς χεῖρας αὐτῆς δέκα χρυσῶν ὁλκὴ αὐτῶν

22 ܘܟܲܕ݂ ܓܡܲܪܘ ܓܲܡ̈ܠܹܐ ܠܡܸܫܬܵܐ: ܢܣܲܒ݂ ܥܲܒ݂ܕܵܐ ܩܕ݂ܵܫܵܐ ܕܕܲܗܒ݂ܵܐ ܡܲܬܼܩܵܠܵܐ ܡܲܬܼܩܵܠܹܗ: ܘܲܬܼܪܹܝܢ ܫܹܐܪܝܼܢ ܥܲܠ ܐܝܼܕܹܝܗܿ: ܡ̣ܢ ܥܸܣܪܵܐ ܕܕܲܗܒ݂ܵܐ ܡܲܬܼܩܵܠܗܘܿܢ.

Postquam ergo biberunt cameli, protulit vir anulum aureum pondo dimidii sicli pro naribus et duas armillas pro manibus eius pondo siclorum decem;

Եւ եղեւ իբրեւ դադարեցին ամենայն ուղտքն յըմպելոյ, եւ առ այրն գինդս ոսկիս` մի մի ըստ դահեկանի ձուլոյ``, եւ երկուս ապարանջանս ի ձեռս նորա ի տասն դահեկանէ ձոյլ նոցա:

და იყო, ვითარცა დასცხრეს ყოველნი აქლემნი სმისაგან, მოიხუნა კაცმან საყურნი ოქროჲსანი თითოჲ დიდრაქმისა საწონისანი და ორნი სალტენი ჴელთა მისთა ოქროჲ საწონი მათნი. 22 22

22 And it came to pass, as the camels had done drinking, that the man took a golden earring of half a shekel weight, and two bracelets for her hands of ten shekels weight of gold;

כג. וַיֹּאמֶר בַּת מִי אַתְּ הַגִּידִי נָא לִי הֲיֵשׁ בֵּית אָבִיךְ מָקוֹם לָנוּ לָלִין:

καὶ ἐπηρώτησεν αὐτὴν καὶ εἶπεν θυγάτηρ τίνος εἶ ἀνάγγειλόν μοι εἰ ἔστιν παρὰ τῷ πατρί σου τόπος ἡμῖν καταλῦσαι

23 ܘܐܸܡܲܪ݂ ܠܵܗ: ܒܪܲܬܼ ܡܿܢ ܐܲܢ̄ܬ: ܚܵܘܵܐܝܼܢܝ ܐܸܢ ܐܝܼܬܼ ܠܲܢ ܐܲܬܼܪܵܐ ܒܹܝܬܼ ܐܲܒ݂ܘܼܟ݂ܝ ܠܲܡܒ݂ܵܬܼ.

dixitque: “Cuius es filia? lndica mihi. Est in domo patris tui locus nobis ad pernoctandum?”.

Եւ եհարց զնա եւ ասէ. Ո՞յր դուստր ես դու, պատմեա ինձ. թէ իցէ՞ ի տան քում`` մեզ տեղի իջավանաց:

და ჰკითხა მას და ჰრქუა: ასული ვისი ხარ. შენ? მითხარ მე. უკუეთუ არს მამისა შენისა თანა ადგილი ჩემთჳს დავანებად. 23 23

23 And said, Whose daughter art thou? tell me, I pray thee: is there room in thy father's house for us to lodge in?

כד. וַתֹּאמֶר אֵלָיו בַּת בְּתוּאֵל אָנֹכִי בֶּן מִלְכָּה אֲשֶׁר יָלְדָה לְנָחוֹר:

καὶ εἶπεν αὐτῷ θυγάτηρ Βαθουηλ εἰμὶ ἐγὼ τοῦ Μελχας ὃν ἔτεκεν τῷ Ναχωρ

24 ܘܐܸܡܪܲܬܼ ܠܹܗ: ܒܪܲܬܼ ܒܬܼܘܼܐܹܝܠ ܐ̄ܢܵܐ ܒܲܪ ܡܸܠܟܵܐ ܕܝܸܠܕܲܬܼ ܠܢܵܚܘܿܪ.

Quae respondit: “Filia Bathuelis sum filii Melchae, quem peperit Nachor”.

Եւ ասէ ցնա. Դուստր Բաթուելի եմ ես որդւոյ Մեղքայ զոր ծնաւ Նաքովրայ:

და ჰრქუა მან მას: ასული ბათოელისი ვარ მე მელქაჲსისაჲ, რომელი უშვა მან ნაქორს. 24 24

24 And she said unto him, I am the daughter of Bethuel the son of Milcah, which she bare unto Nahor.

כה. וַתֹּאמֶר אֵלָיו גַּם תֶּבֶן גַּם מִסְפּוֹא רַב עִמָּנוּ גַּם מָקוֹם לָלוּן:

καὶ εἶπεν αὐτῷ καὶ ἄχυρα καὶ χορτάσματα πολλὰ παρ᾽ ἡμῖν καὶ τόπος τοῦ καταλῦσαι

25 ܘܐܸܡܪܲܬܼ ܠܹܗ : ܘܐܵܦ ܬܸܒ݂ܢܵܐ ܘܐܵܦ ܟܸܣܬܼܵܐ ܣܲܓܿܝܼ ܠܲܢ: ܘܐܵܦ ܐܲܬܼܪܵܐ ܠܲܡܒ݂ܵܬܼ.

Et addidit dicens: “Palearum quoque et pabuli plurimum est apud nos et locus ad pernoctandum”.

Եւ ասէ ցնա. Եւ յարդ եւ խոտ շատ է մեր, եւ տեղի իջավանաց:

და ჰრქუა მას: ბზე-ცა და თივაჲ არს ჩუენდა და ადგილი დავანებად. 25 25

25 She said moreover unto him, We have both straw and provender enough, and room to lodge in.

כו. וַיִּקֹּד הָאִישׁ וַיִּשְׁתַּחוּ לַיהֹוָה:

καὶ εὐδοκήσας ὁ ἄνθρωπος προσεκύνησεν κυρίῳ

26 ܘܲܒ݂ܪܲܟ ܓܲܒ݂ܪܵܐ ܥܲܠ ܐܲܪܥܵܐ: ܘܲܣܓܸܕ݂ ܠܡܵܪܝܵܐ.

Inclinavit se homo et adoravit Dominum

Խնդաց այրն եւ երկիր եպագ Աստուծոյ:

და სთნდა კაცსა მას და თაყუანის-სცა უფალსა. 26 26

26 And the man bowed down his head, and worshipped the LORD.

כז. וַיֹּאמֶר בָּרוּךְ יְהֹוָה אֱלֹהֵי אֲדֹנִי אַבְרָהָם אֲשֶׁר לֹא עָזַב חַסְדּוֹ וַאֲמִתּוֹ מֵעִם אֲדֹנִי אָנֹכִי בַּדֶּרֶךְ נָחַנִי יְהֹוָה בֵּית אֲחֵי אֲדֹנִי:

καὶ εἶπεν εὐλογητὸς κύριος ὁ θεὸς τοῦ κυρίου μου Αβρααμ ὃς οὐκ ἐγκατέλιπεν τὴν δικαιοσύνην αὐτοῦ καὶ τὴν ἀλήθειαν ἀπὸ τοῦ κυρίου μου ἐμὲ εὐόδωκεν κύριος εἰς οἶκον τοῦ ἀδελφοῦ τοῦ κυρίου μου

27 ܘܐܸܡܲܪ݂ : ܒܪܝܼܟ ܗ̄ܘܼ ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܹܗ ܕܡܵܪܝ ܐܲܒ݂ܪܵܗܵܡ: ܕܠܵܐ ܟܠܵܐ ܛܲܝܒܿܘܼܬܹܗ ܘܩܘܼܫܬܹܿܗ ܡ̣ܢ ܡܵܪܝ: ܐܸܠܵܐ ܒܐܘܼܪܚܵܐ ܕܲܒܿܪܲܝܢܝ ܡܵܪܝܵܐ ܠܒܹܝܬܼ ܐܲܚܘܼܗܝ ܕܡܵܪܝ: ܠܡܸܣܲܒ݂ ܒܪܲܬܼ ܐܲܚܘܼܗܝ ܕܡܵܪܝ ܠܲܒ݂ܪܹܗ.

dicens: “Benedictus Dominus, Deus domini mei Abraham, qui non abstulit misericordiam et veritatem suam a domino meo et recto itinere me perduxit in domum fratris domini mei”.

եւ ասէ. Օրհնեալ Տէր Աստուած տեառն իմոյ Աբրահամու, որ ոչ վրիպեցոյց զարդարութիւն իւր եւ զճշմարտութիւն ի տեառնէ իմմէ, եւ ինձ յաջողեաց Տէր ի տան եղբօր տեառն իմոյ:

და თქუა: კურთხეულ არს უფალი ღმერთი უფლისა ჩემისა აბრაჰამისი. რომელმან არა დამაკლო სიმართლე მისი და ჭეშმარიტებაჲ უფლისა ჩემისა აბრაჰამისგან, მე მომიძღუა უფალი სახიდ ძმისა უფლისა ჩემისა 27 27

27 And he said, Blessed be the LORD God of my master Abraham, who hath not left destitute my master of his mercy and his truth: I being in the way, the LORD led me to the house of my master's brethren.

כח. וַתָּרָץ הַנַּעֲרָה וַתַּגֵּד לְבֵית אִמָּהּ כַּדְּבָרִים הָאֵלֶּה:

καὶ δραμοῦσα ἡ παῖς ἀπήγγειλεν εἰς τὸν οἶκον τῆς μητρὸς αὐτῆς κατὰ τὰ ῥήματα ταῦτα

28 ܘܪܸܗܛܲܬܼ ܛܠܝܼܬܼܵܐ ܘܚܵܘܝܲܬܼ ܠܒܹܝܬܼ ܐܲܒ݂ܘܼܗܝ ܡܸܠܹ̈ܐ ܗܵܠܹܝܢ.

Cucurrit itaque puella et nuntiavit in domum matris suae omnia, quae evenerant.

Եւ ընթացաւ աղջիկն պատմեաց ի տան մօր իւրոյ ըստ բանիցն այնոցիկ:

და მირბიოდა ქალი და მიუთხრა სახლსა დედისა თჳსისასა მსგავსად სიტყუათა ამათ. 28 28

28 And the damsel ran, and told them of her mother's house these things.

כט. וּלְרִבְקָה אָח וּשְׁמוֹ לָבָן וַיָּרָץ לָבָן אֶל הָאִישׁ הַחוּצָה אֶל הָעָיִן:

τῇ δὲ Ρεβεκκα ἀδελφὸς ἦν ᾧ ὄνομα Λαβαν καὶ ἔδραμεν Λαβαν πρὸς τὸν ἄνθρωπον ἔξω ἐπὶ τὴν πηγήν

29 ܘܲܠܪܲܦܩܵܐ ܐܝܼܬܼ ܗ̄ܘܵܐ ܐܲܚܵܐ ܘܲܫܡܹܗ ܠܵܒ݂ܵܢ: ܘܲܪܗܸܛ ܠܵܒ݂ܵܢ ܠܘܵܬܼ ܓܲܒ݂ܪܵܐ ܠܒܲܪ ܠܘܵܬܼ ܒܹܪܵܐ.

Habebat autem Rebecca fratrem nomine Laban, qui festinus egressus est ad hominem, ubi erat fons.

Եւ Ռեբեկայ էր եղբայր որում անուն էր Լաբան. եւ ընթացաւ Լաբան առ այրն արտաքս յաղբեւրն:

ხოლო რებეკას ძმაჲ იყო, რომლისა სახელი ლაბან. და მირბიოდა კაცისა მიმართ გარე წყაროსა ზედა. 29 29

29 And Rebekah had a brother, and his name was Laban: and Laban ran out unto the man, unto the well.

ל. וַיְהִי כִּרְאֹת אֶת הַנֶּזֶם וְאֶת הַצְּמִדִים עַל יְדֵי אֲחֹתוֹ וּכְשָׁמְעוֹ אֶת דִּבְרֵי רִבְקָה אֲחֹתוֹ לֵאמֹר כֹּה דִבֶּר אֵלַי הָאִישׁ וַיָּבֹא אֶל הָאִישׁ וְהִנֵּה עֹמֵד עַל הַגְּמַלִּים עַל הָעָיִן:

καὶ ἐγένετο ἡνίκα εἶδεν τὰ ἐνώτια καὶ τὰ ψέλια ἐπὶ τὰς χεῖρας τῆς ἀδελφῆς αὐτοῦ καὶ ὅτε ἤκουσεν τὰ ῥήματα Ρεβεκκας τῆς ἀδελφῆς αὐτοῦ λεγούσης οὕτως λελάληκέν μοι ὁ ἄνθρωπος καὶ ἦλθεν πρὸς τὸν ἄνθρωπον ἑστηκότος αὐτοῦ ἐπὶ τῶν καμήλων ἐπὶ τῆς πηγῆς

30 ܟܲܕ݂ ܚܙܵܐ ܩܕ݂ܵܫܹ̈ܐ ܘܫܹܐܪܹ̈ܐ ܒܐܝܼܕܲܝ ܚܵܬܹܗ: ܘܟܲܕ݂ ܫܡܲܥ ܡܸܠܹ̈ܝܗܿ ܕܪܲܦܩܵܐ ܚܵܬܹܗ: ܕܐܸܡܪܲܬܼ ܕܗܵܟܲܢܵܐ ܐܸܡܲܪ ܠܝܼ ܓܲܒ݂ܪܵܐ: ܘܐܸܬܼܵܐ ܠܘܵܬܼ ܓܲܒ݂ܪܵܐ: ܘܗܵܐ ܩܵܐܹܡ ܠܘܵܬܼ ܓܲܡ̈ܠܹܐ ܥܲܠ ܒܹܪܵܐ.

Cumque vidisset anulum in naribus et armillas in manibus sororis suae et audisset cuncta verba referentis: “Haec locutus est mihi homo”, venit ad virum, qui stabat iuxta camelos et prope fontem aquae;

Իբրեւ ետես զգինդսն եւ զապարանջանսն ի ձեռսն քեռ իւրոյ, եւ զի լուաւ զբանսն յՌեբեկայ քեռէ իւրմէ որ ասէր, թէ Այսպէս ինչ խօսեցաւ ընդ իս այրն. եւ եկն առ այրն, մինչ կայր ի վերայ ուղտուց իւրոց առ աղբերն:

და იყო ვითარცა იხილნა სალტენი და საყურნი ჴელთა ზედა დისა თჳსისათა, რამეთუ ესმნეს სიტყუანი დისა მისისა რებეკას მეტყუელისანი: ესრეთ მეტყოდა მე კაცი, და მოვიდა კაცისა მომართ, დგა რა იგი აქლემთა თანა წყაროსა ზედა. 30 30

30 And it came to pass, when he saw the earring and bracelets upon his sister's hands, and when he heard the words of Rebekah his sister, saying, Thus spake the man unto me; that he came unto the man; and, behold, he stood by the camels at the well.

לא. וַיֹּאמֶר בּוֹא בְּרוּךְ יְהֹוָה לָמָּה תַעֲמֹד בַּחוּץ וְאָנֹכִי פִּנִּיתִי הַבַּיִת וּמָקוֹם לַגְּמַלִּים:

καὶ εἶπεν αὐτῷ δεῦρο εἴσελθε εὐλογητὸς κύριος ἵνα τί ἕστηκας ἔξω ἐγὼ δὲ ἡτοίμακα τὴν οἰκίαν καὶ τόπον ταῖς καμήλοις

31 ܘܐܸܡܲܪ݂ ܠܹܗ: ܥܘܿܠ ܒܪܝܼܟܹܗ ܕܡܵܪܝܵܐ: ܠܡܵܢܵܐ ܩܵܐܹܡ ܐܲܢ̄ܬ ܒܫܘܼܩܵܐ: ܘܐܸܢܵܐ ܬܲܩܸܢܬ ܒܲܝܬܵܐ ܘܕ݂ܘܼܟܿܬܼܵܐ ܠܓܲܡ̈ܠܹܐ.

dixitque ad eum: “Ingredere, benedicte Domini, cur foris stas? Praeparavi domum et locum camelis”.

Եւ ասէ ցնա. Եկ մուտ ի տուն, օրհնեալ Տեառն, զի՞ կաս արտաքոյ. զի ես պատրաստեցի տուն եւ տեղի ուղտուցդ:

და ჰრქუა მას: მოედ, შემოვედ კურთხეულ არს უფალი, რაჲსათჳს სდგა გარე? რამეთუ მე განმიმზადებიეს სახლი ღა ადგილი აქლემთა. 31 31

31 And he said, Come in, thou blessed of the LORD; wherefore standest thou without? for I have prepared the house, and room for the camels.

לב. וַיָּבֹא הָאִישׁ הַבַּיְתָה וַיְפַתַּח הַגְּמַלִּים וַיִּתֵּן תֶּבֶן וּמִסְפּוֹא לַגְּמַלִּים וּמַיִם לִרְחֹץ רַגְלָיו וְרַגְלֵי הָאֲנָשִׁים אֲשֶׁר אִתּוֹ:

εἰσῆλθεν δὲ ὁ ἄνθρωπος εἰς τὴν οἰκίαν καὶ ἀπέσαξεν τὰς καμήλους καὶ ἔδωκεν ἄχυρα καὶ χορτάσματα ταῖς καμήλοις καὶ ὕδωρ νίψασθαι τοῖς ποσὶν αὐτοῦ καὶ τοῖς ποσὶν τῶν ἀνδρῶν τῶν μετ᾽ αὐτοῦ

32 ܘܥܲܠ ܓܲܒ݂ܪܵܐ ܠܒܲܝܬܵܐ: ܘܲܫܪܵܐ ܡ̣ܢ ܓܲܡ̈ܠܹܐ: ܘܐܲܪܡܝܼ ܬܸܒ݂ܢܵܐ ܘܟܸܣܬܼܵܐ ܠܓܲܡ̈ܠܹܐ: ܘܡܲܝܵ̈ܐ ܠܲܡܫܵܓܼܘܼ ܪܸܓܼܠܵܘܗܝ ܘܪܸ̈ܓܼܠܹܐ ܕܓܲܒ݂ܪܹ̈ܐ ܕܥܲܡܹܗ.

Et introduxit eum in hospitium ac destravit camelos; deditque paleas et pabulum camelis et aquam ad lavandos pedes eius et virorum, qui venerant cum eo.

Եմուտ այրն ի տուն անդր, եւ իջոյց ուղտուցն. եւ ետուն յարդ եւ խոտ ուղտուցն, եւ ջուր լուանալոյ ոտից նորա եւ ոտից նոցա որ ընդ նմայն էին:

და შევიდა კაცი სახიდ და გარდატჳრთნა აქლემნი და მისცა ბზე და თივაჲ აქლემთა და წყალი დასაბანელად ფერჴთა მისთა და ფერჴთა მისთანათა კაცთასა. 32 32

32 And the man came into the house: and he ungirded his camels, and gave straw and provender for the camels, and water to wash his feet, and the men's feet that were with him.

לג. וַיּוּשָׂם לְפָנָיו לֶאֱכֹל וַיֹּאמֶר לֹא אֹכַל עַד אִם דִּבַּרְתִּי דְּבָרָי וַיֹּאמֶר דַּבֵּר:

καὶ παρέθηκεν αὐτοῖς ἄρτους φαγεῖν καὶ εἶπεν οὐ μὴ φάγω ἕως τοῦ λαλῆσαί με τὰ ῥήματά μου καὶ εἶπαν λάλησον

33 ܘܣܵܡ ܩܕ݂ܵܡܲܝܗܘܿܢ ܠܡܸܠܥܲܣ: ܘܐܸܡܲܪ݂: ܠܵܐ ܠܵܥܸܣ ܐ̄ܢܵܐ ܥܕܲܡܵܐ ܕܐܸܡܲܪ ܡܸܠܲܝ̈: ܐܸܡܪܝܼܢ ܠܹܗ: ܐܸܡܲܪ.

Et apposuit in conspectu eius panem. Qui ait: “Non comedam, donec loquar sermones meos”. Respondit: “Loquere”.

Եւ եդին հաց առաջի նորա` ուտել. եւ նա ասէ. Ոչ կերայց մինչեւ խօսեցայց զբանս իմ: Եւ ասեն. Խօսեաց:

და დაუგნა მან პურნი ჭამად. და თქუა მან: არა ვჭამო ვიდრე თქუმადმდე სიტყუათა ჩემთა. 33 33

33 And there was set meat before him to eat: but he said, I will not eat, until I have told mine errand. And he said, Speak on.

לד. וַיֹּאמַר עֶבֶד אַבְרָהָם אָנֹכִי:

καὶ εἶπεν παῖς Αβρααμ ἐγώ εἰμι

34 ܘܐܸܡܲܪ݂: ܥܲܒ݂ܕܵܐ ܐ̄ܢܵܐ ܕܐܲܒ݂ܪܵܗܵܡ.

At ille: “Servus, inquit, Abraham sum;

Եւ ասէ. Ծառայ Աբրահամու եմ ես:

და ჰრქუა მონაჲ აბრაჰამისი ვარ მე. 34 34

34 And he said, I am Abraham's servant.

לה. וַיהֹוָה בֵּרַךְ אֶת אֲדֹנִי מְאֹד וַיִּגְדָּל וַיִּתֶּן לוֹ צֹאן וּבָקָר וְכֶסֶף וְזָהָב וַעֲבָדִם וּשְׁפָחֹת וּגְמַלִּים וַחֲמֹרִים:

κύριος δὲ εὐλόγησεν τὸν κύριόν μου σφόδρα καὶ ὑψώθη καὶ ἔδωκεν αὐτῷ πρόβατα καὶ μόσχους ἀργύριον καὶ χρυσίον παῖδας καὶ παιδίσκας καμήλους καὶ ὄνους

35 ܘܡܵܪܝܵܐ ܒܲܪܸܟ ܠܡܵܪܝ: ܘܝܼܪܸܒ݂ ܛܵܒ݂ ܘܲܗܘܸܵܘ ܠܹܗ ܥܵܢܵܐ: ܘܬܼܵܘܪܹ̈ܐ: ܘܣܹܐܡܵܐ: ܘܕܲܗܒ݂ܵܐ: ܘܥܲܒ݂ܕܹ̈ܐ: ܘܐܲܡܗܵܬܼܵܐ: ܘܐܲܬܵܢܹ̈ܐ: ܘܓܲܡ̈ܠܹܐ: ܘܚܸܡܪ̈ܵܐ.

et Dominus benedixit domino meo valde, magnificatusque est; et dedit ei oves et boves, argentum et aurum, servos et ancillas, camelos et asinos.

եւ Տէր օրհնեաց զտէր իմ յոյժ, եւ բարձրացաւ. եւ ետ նմա արջառ եւ ոչխար եւ արծաթ եւ ոսկի, ծառայս եւ աղախնայս, ուղտս եւ էշս:

უფალმან აკურთხა უფალი ჩემი ფრიად, და ამაღლდა. და მისცნა მას ცხოვარნი და ზროხანი, ოქროჲ და ვეცხლი, აქლემი და ვირნი. 35 35

35 And the LORD hath blessed my master greatly; and he is become great: and he hath given him flocks, and herds, and silver, and gold, and menservants, and maidservants, and camels, and asses.

לו. וַתֵּלֶד שָׂרָה אֵשֶׁת אֲדֹנִי בֵן לַאדֹנִי אַחֲרֵי זִקְנָתָהּ וַיִּתֶּן לוֹ אֶת כָּל אֲשֶׁר לוֹ:

καὶ ἔτεκεν Σαρρα ἡ γυνὴ τοῦ κυρίου μου υἱὸν ἕνα τῷ κυρίῳ μου μετὰ τὸ γηρᾶσαι αὐτόν καὶ ἔδωκεν αὐτῷ ὅσα ἦν αὐτῷ

36 ܘܝܸܠܕܲܬܼ ܣܲܪܵܐ ܐܲܢ̄ܬܿܬܹܗ ܕܡܵܪܝ ܒܪܵܐ ܠܡܵܪܝ ܡ̣ܢ ܒܵܬܲܪ ܕܣܸܐܒܲܬ̤: ܘܝܲܗ̄ܒ݂ܠܹܗ ܟܠܡܸܕܸܿܡ ܕܐܝܼܬܼ ܠܹܗ.

Et peperit Sara uxor domini mei filium domino meo in senectute sua; deditque illi omnia, quae habuerat.

Եւ ծնաւ Սառա կին տեառն իմոյ որդի մի տեառն իմում յետ ծերութեան իւրոյ, եւ նմա ետ զամենայն ինչ որ էր նորա:

და უშვა სარრა, ცოლმან უფლისა ჩემისამან, ძე ერთი უფალსა ჩემსა შემდგომად დაბერებისა მისისა და მისცა მას ყოველი, რაოდენი-რაჲ იყო მისი. 36 36

36 And Sarah my master's wife bare a son to my master when she was old: and unto him hath he given all that he hath.

לז. וַיַּשְׁבִּעֵנִי אֲדֹנִי לֵאמֹר לֹא תִקַּח אִשָּׁה לִבְנִי מִבְּנוֹת הַכְּנַעֲנִי אֲשֶׁר אָנֹכִי ישֵׁב בְּאַרְצוֹ:

καὶ ὥρκισέν με ὁ κύριός μου λέγων οὐ λήμψῃ γυναῖκα τῷ υἱῷ μου ἀπὸ τῶν θυγατέρων τῶν Χαναναίων ἐν οἷς ἐγὼ παροικῶ ἐν τῇ γῇ αὐτῶν

37 ܘܐܵܘܡܝܲܢܝ ܡܵܪܝ ܘܐܸܡܲܪ݂ ܠܝܼ: ܠܵܐ ܬܸܣܲܒ݂ ܐܲܢ̄ܬܿܬܼܵܐ ܠܒܹܪܝ ܡ̣ܢ ܒ̈ܢܵܬܼ ܟܢܲܥܢܵܝܹ̈ܐ ܕܝܵܬܸܒ݂ ܐ̄ܢܵܐ ܒܐܲܪܥܗܘܿܢ.

Et adiuravit me dominus meus dicens: "Non accipies uxorem filio meo de filiabus Chananaeorum, in quorum terra habito;

Եւ երդմնեցոյց զիս տէր իմ եւ ասէ. Ոչ առցես կին որդւոյ իմում Իսահակայ ի դստերաց աստի Քանանացւոց, յորոց միջի ես պանդխտեալս եմ յերկրի սոցա:

და მაფუცა მე უფალმან ჩემმან მეტყუელმან: არა მოჰგუარო ცოლი ძესა ჩემსა ასულთაგან ქანანელთასა, რომელთა თანა მე მკჳდრ ვარ ქუეყანასა მათსა. 37 37

37 And my master made me swear, saying, Thou shalt not take a wife to my son of the daughters of the Canaanites, in whose land I dwell:

לח. אִם לֹא אֶל בֵּית אָבִי תֵּלֵךְ וְאֶל מִשְׁפַּחְתִּי וְלָקַחְתָּ אִשָּׁה לִבְנִי:

ἀλλ᾽ ἢ εἰς τὸν οἶκον τοῦ πατρός μου πορεύσῃ καὶ εἰς τὴν φυλήν μου καὶ λήμψῃ γυναῖκα τῷ υἱῷ μου ἐκεῖθεν

38 ܐܸܠܵܐ ܙܸܠ ܠܒܹܝܬܼ ܐܲܒ݂ܝ ܘܲܠܫܲܪܒܲܬܼܝ: ܘܣܲܒ݂ ܐܲܢ̄ܬܿܬܼܵܐ ܠܒܹܪܝ ܡ̣ܢ ܬܲܡܵܢ.

sed ad domum patris mei perges et de cognatione mea accipies uxorem filio meo".

Այլ ի տուն հօր իմոյ երթիցես եւ ի տոհմ իմ, եւ առցես անտի կին որդւոյ իմում:

არამედ სახიდ მამისა ჩემისა წარხჳდე და ტომისა მიმართ ჩემისა და მოჰგუარო ცოლი ძესა ჩემსა, ისაკს, მუნით. 38 38

38 But thou shalt go unto my father's house, and to my kindred, and take a wife unto my son.

לט. וָאֹמַר אֶל אֲדֹנִי אֻלַי לֹא תֵלֵךְ הָאִשָּׁה אַחֲרָי:

εἶπα δὲ τῷ κυρίῳ μου μήποτε οὐ πορεύσεται ἡ γυνὴ μετ᾽ ἐμοῦ

39 ܘܐܸܡܪܹܬܼ ܠܡܵܪܝ: ܘܕܲܠܡܵܐ ܠܵܐ ܬܸܨܒܹܐ ܐܲܢ̄ܬܿܬܼܵܐ ܠܡܹܐܬܼܵܐ ܥܲܡܝ.

Ego vero respondi domino meo: Quid, si noluerit venire mecum mulier?

Եւ ես ասացի ցտէրն իմ. Գուցէ ոչ գայցէ կինն ընդ իս:

ხოლო მე ვარქუ: უკუეთუ არა მოვიდეს დედაკაცი ჩემ თანა? 39 39

39 And I said unto my master, Peradventure the woman will not follow me.

מ. וַיֹּאמֶר אֵלָי יְהֹוָה אֲשֶׁר הִתְהַלַּכְתִּי לְפָנָיו יִשְׁלַח מַלְאָכוֹ אִתָּךְ וְהִצְלִיחַ דַּרְכֶּךָ וְלָקַחְתָּ אִשָּׁה לִבְנִי מִמִּשְׁפַּחְתִּי וּמִבֵּית אָבִי:

καὶ εἶπέν μοι κύριος ᾧ εὐηρέστησα ἐναντίον αὐτοῦ αὐτὸς ἀποστελεῖ τὸν ἄγγελον αὐτοῦ μετὰ σοῦ καὶ εὐοδώσει τὴν ὁδόν σου καὶ λήμψῃ γυναῖκα τῷ υἱῷ μου ἐκ τῆς φυλῆς μου καὶ ἐκ τοῦ οἴκου τοῦ πατρός μου

40 ܘܐܸܡܲܪ݂ ܠܝܼ ܡܵܪܝ: ܡܵܪܝܵܐ ܕܦܸܠܚܹܬܼ ܩܕ݂ܵܡܵܘܗܝ: ܗܘ̤ ܢܫܲܕܲܪ ܡܲܠܲܐܟܹܗ ܥܲܡܵܟ݂ ܘܢܲܬܼܩܸܢ ܐܘܼܪܚܵܟ: ܘܬܸܣܲܒ݂ ܐܲܢ̄ܬܿܬܼܵܐ ܠܒܹܪܝ ܡ̣ܢ ܫܲܪܒ݂ܵܬܼܝ ܘܡ̣ܢ ܒܹܝܬܼ ܐܲܒ݂ܝ.

"Dominus, ait, in cuius conspectu ambulo, mittet angelum suum tecum et diriget viam tuam; accipiesque uxorem filio meo de cognatione mea et de domo patris mei.

Եւ ասէ ցիս. Տէր Աստուած իմ որում հաճոյ եղէ`` առաջի նորա, նա առաքեսցէ զհրեշտակ իւր ընդ քեզ, եւ յաջողեսցէ զճանապարհ քո, եւ առցես կին որդւոյ իմում յազգէ իմմէ եւ ի տանէ հօր իմոյ:

და მრქუა მე უფალმან ღმერთმან, რომლისა სათნო-ვიქმენ წინაშე მისსა, მან წარმოავლინენ ანგელოზი თჳსი შენ თანა და წარმართენ გზა შენი და მოგუარო ცოლი ძესა ჩემსა ტომისაგან ჩემისა და სახლისაგან მამისა ჩემისა. 40 40

40 And he said unto me, The LORD, before whom I walk, will send his angel with thee, and prosper thy way; and thou shalt take a wife for my son of my kindred, and of my father's house:

מא. אָז תִּנָּקֶה מֵאָלָתִי כִּי תָבוֹא אֶל מִשְׁפַּחְתִּי וְאִם לֹא יִתְּנוּ לָךְ וְהָיִיתָ נָקִי מֵאָלָתִי:

τότε ἀθῷος ἔσῃ ἀπὸ τῆς ἀρᾶς μου ἡνίκα γὰρ ἐὰν ἔλθῃς εἰς τὴν ἐμὴν φυλὴν καὶ μή σοι δῶσιν καὶ ἔσῃ ἀθῷος ἀπὸ τοῦ ὁρκισμοῦ μου

41 ܘܗܵܝܕܹܿܝܢ ܬܸܬܼܚܲܣܸܐ ܡ̣ܢ ܡܵܘܡܵܬܼܝ ܟܲܕ݂ ܬܹܐܙܲܠ ܠܫܲܪܒ݂ܵܬܼܝ. ܘܐܸܢ ܠܵܐ ܢܸܬܿܠܘܼܢ ܠܵܟ: ܗܘ̤ܝܬܿ ܡܚܲܣܲܝ ܡ̣ܢ ܡܵܘ̈ܡܵܬܼܝ.

Innocens eris a maledictione mea, cum veneris ad propinquos meos, et non dederint tibi; tunc innocens eris a maledictione mea".

Եւ յայնժամ քաւեալ լիցիս ի նզովից աստի իմոց``, յորժամ երթիցես ի տոհմն իմ եւ ոչ տացեն, քաւեալ լիցիս յերդմանէ աստի իմմէ:

მაშინ უბრალო იყო წყევისაგან ჩემისა, ხოლო რაჟამს წარხჳდე ტომისა მიმართ ჩემისა და არა მოგცენ შენ და იყო უბრალო ფიცისაგან. 41 41

41 Then shalt thou be clear from this my oath, when thou comest to my kindred; and if they give not thee one, thou shalt be clear from my oath.

מב. וָאָבֹא הַיּוֹם אֶל הָעָיִן וָאֹמַר יְהֹוָה אֱלֹהֵי אֲדֹנִי אַבְרָהָם אִם יֶשְׁךָ נָּא מַצְלִיחַ דַּרְכִּי אֲשֶׁר אָנֹכִי הֹלֵךְ עָלֶיהָ:

καὶ ἐλθὼν σήμερον ἐπὶ τὴν πηγὴν εἶπα κύριε ὁ θεὸς τοῦ κυρίου μου Αβρααμ εἰ σὺ εὐοδοῖς τὴν ὁδόν μου ἣν νῦν ἐγὼ πορεύομαι ἐπ᾽ αὐτήν

42 ܘܐܸܬܲܝܬ ܝܵܘܡܵܢܵܐ ܠܘܵܬܼ ܒܹܪܵܐ ܘܐܸܡܪܹܬܼ: ܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܐ ܕܡܵܪܝ ܐܲܒ݂ܪܵܗܵܡ: ܐܸܢ ܐܲܬܼܩܸܢܬܿ ܐܘܼܪܚܝ ܕܐܸܬܲܝܬ ܥܠܹܝܗ.

Veni ergo hodie ad fontem et dixi: Domine, Deus domini mei Abraham, si direxisti viam meam, in qua nunc ambulo,

Եւ իբրեւ եկի այսօր յաղբեւրն, ասեմ. Տէր, Աստուած տեառն իմոյ Աբրահամու, եթէ յաջողեցեր ինձ զճանապարհս իմ զոր ես այժմիկ եկեալ եմ:

და მო-რა-ვედ მე დღეს წყაროსა ზედა, ვთქუ: უფალო ღმერთო უფლისა ჩემისა აბრაჰამისო! უკუეთუ შენ გზა კეთილ ჰყოფ გზასა ჩემსა, რომელსა ზედა ვალ მე. 42 42

42 And I came this day unto the well, and said, O LORD God of my master Abraham, if now thou do prosper my way which I go:

מג. הִנֵּה אָנֹכִי נִצָּב עַל עֵין הַמָּיִם וְהָיָה הָעַלְמָה הַיֹּצֵאת לִשְׁאֹב וְאָמַרְתִּי אֵלֶיהָ הַשְׁקִינִי נָא מְעַט מַיִם מִכַּדֵּךְ:

ἰδοὺ ἐγὼ ἐφέστηκα ἐπὶ τῆς πηγῆς τοῦ ὕδατος καὶ αἱ θυγατέρες τῶν ἀνθρώπων τῆς πόλεως ἐξελεύσονται ὑδρεύσασθαι ὕδωρ καὶ ἔσται ἡ παρθένος ᾗ ἂν ἐγὼ εἴπω πότισόν με μικρὸν ὕδωρ ἐκ τῆς ὑδρίας σου

43 ܗܵܐ ܐܸܢܵܐ ܩܵܐܹܡ ܐ̄ܢܵܐ ܥܲܠ ܒܹܪܵܐ ܕܡܲܝܵ̈ܐ: ܘܲܥܠܲܝܡܬܼܵܐ ܕܢܵܦܩܵܐ ܠܡܸܡܠܵܐ ܡܲܝ̈ܵܐ: ܘܐܹܡܲܪ ܠܵܗ.

ecce sto iuxta fontem aquae; et virgo, quae egredietur ad hauriendam aquam, audierit a me: "Da mihi pauxillum aquae ad bibendum ex hydria tua";

ահաւասիկ ես հասեալ կամ ի վերայ աղբեր ջրոյս, եւ դստերք մարդկան քաղաքիս ելանեն հանել ջուր.`` եւ եղիցի կոյս ցոր ես ասացից` թէ Արբո ինձ սակաւ մի ջուր ի սափորոյդ քումմէ:

აჰა, მე ვდგა წყაროსა ზედა წყლისასა, ხოლო ასულნი კაცთა ქალაქისათანი გამოვლენ ვსებად წყლისა. და იყოს ქალწული, რომელსაცა ვჰრქუა მე: მასუ მცირედი წყალი სარწყულისაგან შენისა. 43 43

43 Behold, I stand by the well of water; and it shall come to pass, that when the virgin cometh forth to draw water, and I say to her, Give me, I pray thee, a little water of thy pitcher to drink;

מד. וְאָמְרָה אֵלַי גַּם אַתָּה שְׁתֵה וְגַם לִגְמַלֶּיךָ אֶשְׁאָב הִוא הָאִשָּׁה אֲשֶׁר הֹכִיחַ יְהֹוָה לְבֶן אֲדֹנִי:

καὶ εἴπῃ μοι καὶ σὺ πίε καὶ ταῖς καμήλοις σου ὑδρεύσομαι αὕτη ἡ γυνή ἣν ἡτοίμασεν κύριος τῷ ἑαυτοῦ θεράποντι Ισαακ καὶ ἐν τούτῳ γνώσομαι ὅτι πεποίηκας ἔλεος τῷ κυρίῳ μου Αβρααμ

44 ܐܲܫܩܵܐܝܼܢܝ ܩܲܠܝܼܠ ܡܲܝ̈ܵܐ ܡ̣ܢ ܩܘܼܠܬܹܟ݂ܝ. ܘܬܹܐܡܲܪ ܠܝܼ ܐܵܦ ܐܲܢ̄ܬ ܐܸܫܬܲܝ ܘܐܵܦ ܠܓ݂ܵܡ̈ܠܲܝܟ ܐܸܡܠܸܐ: ܗܝܼ ܗ̄ܝܼ ܐܲܢ̄ܬܿܬܼܵܐ ܕܛܲܝܸܒ݂ ܡܵܪܝܵܐ ܠܒܲܪ ܡܵܪܝ.

et dixerit mihi: "Et tu bibe, et camelis tuis hauriam", ipsa est mulier, quam praeparavit Dominus filio domini mei.

եւ ասասցէ ցիս թէ` Արբ եւ ուղտուցդ եւս քոց հանից ջուր, այն է կին զոր պատրաստեաց Տէր ծառայի իւրում Իսահակայ. եւ այնու գիտացից թէ արարեր ողորմութիւն ընդ տեառն իմում Աբրահամու:

და მრქუას მე: და შენ სუ და აქლემთაცა შენთა ვასუა, ესე დედაკაცი არს, რომელი განუმზადა უფალმან მსახურსა თჳსსა ისაკს, და ამით ვცნა, ვითარმედ უყავ წყალობაჲ უფალსა ჩემსა აბრაჰამს. 44 44

44 And she say to me, Both drink thou, and I will also draw for thy camels: let the same be the woman whom the LORD hath appointed out for my master's son.

מה. אֲנִי טֶרֶם אֲכַלֶּה לְדַבֵּר אֶל לִבִּי וְהִנֵּה רִבְקָה יֹצֵאת וְכַדָּהּ עַל שִׁכְמָהּ וַתֵּרֶד הָעַיְנָה וַתִּשְׁאָב וָאֹמַר אֵלֶיהָ הַשְׁקִינִי נָא:

καὶ ἐγένετο πρὸ τοῦ συντελέσαι με λαλοῦντα ἐν τῇ διανοίᾳ εὐθὺς Ρεβεκκα ἐξεπορεύετο ἔχουσα τὴν ὑδρίαν ἐπὶ τῶν ὤμων καὶ κατέβη ἐπὶ τὴν πηγὴν καὶ ὑδρεύσατο εἶπα δὲ αὐτῇ πότισόν με

45 ܘܐܸܢܵܐ ܥܕܲܟܹܿܝܠ ܠܵܐ ܫܸܠܡܹܬܼ ܠܲܡܡܲܠܵܠܘܼ ܒܠܹܒܿܝ: ܘܗܵܐ ܪܲܦܩܵܐ ܢܸܦܩܲܬ̤ ܘܩܘܼܠܬܵܐ ܥܲܠ ܟܲܬܼܦܵܗ: ܘܢܸܚܬܲܬܼ ܠܥܲܝܢܵܐ ܘܲܡܠܲܬܼ: ܘܐܸܡܪܸܬܼ ܠܵܗ: ܐܲܫܩܵܐܝܼܢܝ ܩܲܠܝܼܠ ܡܲܝ̈ܵܐ ܡ̣ܢ ܩܘܼܠܬܹܟ݂ܝ.

Dum haec tacitus mecum volverem, apparuit Rebecca veniens cum hydria, quam portabat in scapula; descenditque ad fontem et hausit aquam. Et aio ad eam: Da mihi paululum bibere.

Եւ եղեւ մինչչեւ իմ կատարեալ էր զխօսս ի մտի իմում, անդէն վաղվաղակի ելանէր Ռեբեկա, եւ ունէր սափոր յուս իւր. էջ յաղբեւրն եւ եհան ջուր. եւ ասեմ ցնա. Արբո ինձ:

და იყო პირველ დასრულებისა ჩემგან, მეტყუელისა გონებასა შინა, მეყსეულად რებეკა გამოვიდოდა მქონებელი სარწყულისა მჴართა ზედა. და შთავიდა წყაროსა ზედა და აღმოივსო. ხოლო ვარქუ მას: მასუ მე. 45 45

45 And before I had done speaking in mine heart, behold, Rebekah came forth with her pitcher on her shoulder; and she went down unto the well, and drew water: and I said unto her, Let me drink, I pray thee.

מו. וַתְּמַהֵר וַתּוֹרֶד כַּדָּהּ מֵעָלֶיהָ וַתֹּאמֶר שְׁתֵה וְגַם גְּמַלֶּיךָ אַשְׁקֶה וָאֵשְׁתְּ וְגַם הַגְּמַלִּים הִשְׁקָתָה:

καὶ σπεύσασα καθεῖλεν τὴν ὑδρίαν αὐτῆς ἀφ᾽ ἑαυτῆς καὶ εἶπεν πίε σύ καὶ τὰς καμήλους σου ποτιῶ καὶ ἔπιον καὶ τὰς καμήλους μου ἐπότισεν

46 ܘܐܸܣܬܲܪܗܒܲܬܼ ܘܐܲܚܬܲܬܼ ܩܘܼܠܬܵܗ ܡܸܢܵܗ: ܘܐܸܡܪܲܬܼ ܠܝܼ: ܐܸܫܬܲܝ ܐܵܦ ܠܓܲܡ̈ܠܲܝܟ ܐܲܫܩܵܐ: ܘܐܸܫܬܿܝܼܬܼ ܘܐܵܦ ܠܓܲܡܠܲܝ̈ ܐܲܫܩܝܼܬܼ.

Quae festina deposuit hydriam de umero et dixit mihi: "Et tu bibe, et camelis tuis potum tribuam". Bibi, et adaquavit camelos.

Եւ փութացեալ իջոյց զսափորն յինքենէ եւ ասէ. Արբ դու, եւ ուղտուցդ եւս քոց արբուցից: Եւ արբի, եւ ուղտուցն իմոց արբոյց:

და მოსწრაფე ქმნილმან შთა-მოიღო სარწყული თავისაგან თჳსისა და თქუა: სუ შენცა ღა აქლემთაცა შენთა ვასუა. და აქლემთაცა ასუა. 46 46

46 And she made haste, and let down her pitcher from her shoulder, and said, Drink, and I will give thy camels drink also: so I drank, and she made the camels drink also.

מז. וָאֶשְׁאַל אֹתָהּ וָאֹמַר בַּת מִי אַתְּ וַתֹּאמֶר בַּת בְּתוּאֵל בֶּן נָחוֹר אֲשֶׁר יָלְדָה לּוֹ מִלְכָּה וָאָשִׂם הַנֶּזֶם עַל אַפָּהּ וְהַצְּמִידִים עַל יָדֶיהָ:

καὶ ἠρώτησα αὐτὴν καὶ εἶπα τίνος εἶ θυγάτηρ ἡ δὲ ἔφη θυγάτηρ Βαθουηλ εἰμὶ τοῦ υἱοῦ Ναχωρ ὃν ἔτεκεν αὐτῷ Μελχα καὶ περιέθηκα αὐτῇ τὰ ἐνώτια καὶ τὰ ψέλια περὶ τὰς χεῖρας αὐτῆς

47 ܘܫܲܐܸܠܬܵܗ : ܘܐܸܡܪܹܬܼ ܠܵܗ: ܒܪܲܬܼ ܡܿܢ ܐܲܢ̄ܬ ܘܐܸܡܪܲܬܼ: ܒܪܲܬܼ ܒܬܼܘܼܐܹܝܠ ܐ̄ܢܵܐ ܒܲܪ ܢܵܚܘܿܪ ܕܝܸܠܕܲܬܼ ܠܹܗ ܡܸܠܟܵܐ: ܘܐܲܪܡܝܼܬܼ ܫܹܐܪܹ̈ܐ ܒܐܝܼܕܹܝܗ ܘܲܩܕ݂ܵܫܹ̈ܐ ܒܐܸܕ݂ܢܹܝܗܿ. ܘܩܸܥܕܹܿܬ ܘܣܸܓܼܕܹܿܬܼ ܠܡܵܪܝܵܐ.

Interrogavique eam et dixi: Cuius es filia? Quae respondit: "Filia Bathuelis sum filii Nachor, quem peperit illi Melcha". Suspendi itaque anulum in naribus eius et armillas posui in manibus eius.

Եւ հարցի ցնա եւ ասեմ. Ո՞յր դուստր ես դու, պատմեա ինձ``: Եւ նա ասէ. Դուստր Բաթուելի եմ ես, որդւոյ Նաքովրայ զոր ծնաւ նմա Մեղքա: Եւ եդի գինդս յականջս`` նորա, եւ ապարանջանս ի ձեռս նորա:

და ვჰკითხე მას და ვარქუ: ვისი ხარ ასული? ხოლო მან თქუა: ასული ბათოელისი, რომელი უშვა მელქა. და შეუსხენ მას საყურნი და სალტენი ჴელთა მისთა. 47 47

47 And I asked her, and said, Whose daughter art thou? And she said, the daughter of Bethuel, Nahor's son, whom Milcah bare unto him: and I put the earring upon her face, and the bracelets upon her hands.

מח. וָאֶקֹּד וָאֶשְׁתַּחֲוֶה לַיהֹוָה וָאֲבָרֵךְ אֶת יְהֹוָה אֱלֹהֵי אֲדֹנִי אַבְרָהָם אֲשֶׁר הִנְחַנִי בְּדֶרֶךְ אֱמֶת לָקַחַת אֶת בַּת אֲחִי אֲדֹנִי לִבְנוֹ:

καὶ εὐδοκήσας προσεκύνησα κυρίῳ καὶ εὐλόγησα κύριον τὸν θεὸν τοῦ κυρίου μου Αβρααμ ὃς εὐόδωσέν μοι ἐν ὁδῷ ἀληθείας λαβεῖν τὴν θυγατέρα τοῦ ἀδελφοῦ τοῦ κυρίου μου τῷ υἱῷ αὐτοῦ

48 ܘܒܲܪܸܟܹܬܼ ܠܡܵܪܝܵܐ ܐܲܠܵܗܵܐ ܕܡܵܪܝ ܐܲܒ݂ܪܵܗܵܡ: ܕܕܲܒ݂ܪܵܢܝ ܒܐܘܼܪܚܵܐ ܕܩܘܼܫܬܵܐ ܠܒܹܝܬܼ ܐܲܚܘܼܗܝ ܕܡܵܪܝ: ܠܡܸܣܲܒ݂ ܒܪܲܬܼ ܐܲܚܘܼܗܝ ܕܡܵܪܝ ܠܲܒ݂ܪܹܗ.

Pronusque adoravi Dominum benedicens Domino, Deo domini mei Abraham, qui perduxit me recto itinere, ut sumerem filiam fratris domini mei filio eius.

Եւ խնդացի, եւ երկիր պագի Տեառն, եւ օրհնեցի զՏէր Աստուած տեառն իմոյ Աբրահամու, որ յաջողեաց ինձ ի ճանապարհի աստ ճշմարտութեան, առնուլ զդուստր եղբօր տեառն իմոյ որդւոյ նորա:

და სათნო ჩენილმან თაყუანის-ვეც უფალსა და ვაკურთხე უფალი ღმერთი უფლისა ჩემისა აბრაჰამისი, რომელმან წარმიმართა მე გზასა ჭეშმარიტებისასა მიყვანებად ასულისა ძმისა უფლისა ჩემისა ძისა მისისათჳს. 48 48

48 And I bowed down my head, and worshipped the LORD, and blessed the LORD God of my master Abraham, which had led me in the right way to take my master's brother's daughter unto his son.

מט. וְעַתָּה אִם יֶשְׁכֶם עֹשִׂים חֶסֶד וֶאֱמֶת אֶת אֲדֹנִי הַגִּידוּ לִי וְאִם לֹא הַגִּידוּ לִי וְאֶפְנֶה עַל יָמִין אוֹ עַל שְׂמֹאל:

εἰ οὖν ποιεῖτε ὑμεῖς ἔλεος καὶ δικαιοσύνην πρὸς τὸν κύριόν μου ἀπαγγείλατέ μοι εἰ δὲ μή ἀπαγγείλατέ μοι ἵνα ἐπιστρέψω εἰς δεξιὰν ἢ εἰς ἀριστεράν

49 ܘܗܵܫܵܐ ܐܸܢ ܥܲܒ݂ܕܿܝܼܢ ܐܲܢ̄ܬܿܘܿܢ ܛܲܝܒܿܘܼܬܼܵܐ ܘܩܘܼܫܬܵܐ ܥܲܡ ܡܵܪܝ: ܚܵܘܵܐܘܼܢܝ. ܘܐܸܢ ܠܵܐ: ܚܵܘܵܐܘܼܢܝ: ܘܐܸܬܼܦܢܸܐ ܠܝܲܡܝܼܢܵܐ ܐܵܘ ܠܣܸܡܵܠܵܐ.

Quam ob rem, si facitis misericordiam et veritatem cum domino meo, indicate mihi; sin autem aliud placet, et hoc dicite mihi, ut vadam ad dexteram sive ad sinistram”.

Արդ եթէ առնէք դուք շնորհս եւ արդարութիւն առ տէրն իմ, պատմեցէք ինձ. ապա թէ ոչ, ցուցէք ինձ զի դարձայց յաջ կամ յահեակ:

აწ უკუეთუ ჰყოფთ ვიდრემე თქუენ წყალობასა და სიმართლესა უფლისა თანა ჩემისა, მითხართ მე, ხოლო უკუეთუ არა, რათა მივაქციო მარჯუენით, ანუ მარცხენით. 49 49

49 And now if ye will deal kindly and truly with my master, tell me: and if not, tell me; that I may turn to the right hand, or to the left.

נ. וַיַּעַן לָבָן וּבְתוּאֵל וַיֹּאמְרוּ מֵיהֹוָה יָצָא הַדָּבָר לֹא נוּכַל דַּבֵּר אֵלֶיךָ רַע אוֹ טוֹב:

ἀποκριθεὶς δὲ Λαβαν καὶ Βαθουηλ εἶπαν παρὰ κυρίου ἐξῆλθεν τὸ πρόσταγμα τοῦτο οὐ δυνησόμεθα οὖν σοι ἀντειπεῖν κακὸν καλῷ

50 ܘܲܥܢܵܘ ܠܵܒ݂ܵܢ ܘܲܒ݂ܬܼܘܼܐܹܝܠ: ܘܐܸܡܲܪ݂ܘ: ܡ̣ܢ ܡܵܪܝܵܐ ܢܸܦܩܲܬܼ ܡܸܠܬܼܵܐ: ܠܵܐ ܡܸܫܟܿܚܝܼܢܲܢ ܠܡܹܐܡܲܪ ܠܵܟ݂ ܛܵܒ݂ܬܼܵܐ ܐܵܘ ܒܝܼܫܬܵܐ.

Responderunt Laban et Bathuel: “A Domino egressus est sermo; non possumus extra placitum eius quidquam aliud loqui tecum.

Պատասխանի ետուն Լաբան եւ Բաթուէլ եւ ասեն. Ի Տեառնէ ել իրդ այդ. եւ մեք ոչ կարեմք հակառակ ինչ չար ասել բարւոյ:

მიუბეს ლაბან და ბათოელ და თქუეს: უფლისაგან გამოვიდა ბრძანებაჲ ესე. ვერ ძალ-გჳც უკუე წინააღდგომად, თქუმად ჰავ-კარგობისა. 50 50

50 Then Laban and Bethuel answered and said, The thing proceedeth from the LORD: we cannot speak unto thee bad or good.

נא. הִנֵּה רִבְקָה לְפָנֶיךָ קַח וָלֵךְ וּתְהִי אִשָּׁה לְבֶן אֲדֹנֶיךָ כַּאֲשֶׁר דִּבֶּר יְהֹוָה:

ἰδοὺ Ρεβεκκα ἐνώπιόν σου λαβὼν ἀπότρεχε καὶ ἔστω γυνὴ τῷ υἱῷ τοῦ κυρίου σου καθὰ ἐλάλησεν κύριος

51 ܗܵܐ ܪܲܦܩܵܐ ܩܕ݂ܵܡܲܝܟ ܕܒܲܪ ܘܙܸܠ: ܘܬܸܗܘܸܐ ܐܲܢ̄ܬܿܬܼܵܐ ܠܒܲܪ ܡܵܪܵܟ݂ ܐܲܝܟܲܢܵܐ ܕܐܸܡܲܪ ܡܵܪܝܵܐ.

En Rebecca coram te est; tolle eam et proficiscere, et sit uxor filii domini tui, sicut locutus est Dominus”.

Ահաւադիկ Ռեբեկա առաջի քո, առ եւ գնա. եւ եղիցի կին որդւոյ տեառն քոյ` որպէս եւ խօսեցաւ Տէր:

აჰა, რებეკა წინაშე შენსა, მიიყუანე და განისწრაფე და ეყავნ ცოლ ძესა უფლისა შენისასა, ვითარცა თქუა უფალმან. 51 51

51 Behold, Rebekah is before thee, take her, and go, and let her be thy master's son's wife, as the LORD hath spoken.

נב. וַיְהִי כַּאֲשֶׁר שָׁמַע עֶבֶד אַבְרָהָם אֶת דִּבְרֵיהֶם וַיִּשְׁתַּחוּ אַרְצָה לַיהֹוָה:

ἐγένετο δὲ ἐν τῷ ἀκοῦσαι τὸν παῖδα τὸν Αβρααμ τῶν ῥημάτων τούτων προσεκύνησεν ἐπὶ τὴν γῆν κυρίῳ

52 ܘܟܲܕ݂ ܫܡܲܥ ܥܲܒ݂ܕܵܐ ܕܐܲܒ݂ܪܵܗܵܡ ܡܸܠܲܝ̈ܗܘܿܢ: ܣܓܸܕ݂ ܥܲܠ ܐܲܪܥܵܐ ܩܕ݂ܵܡ ܡܵܪܝܵܐ.

Quod cum audisset puer Abraham, procidens adoravit in terram Dominum.

Եւ եղեւ իբրեւ լուաւ ծառայն Աբրահամու զբանս նոցա, երկիր եպագ Տեառն:

ხოლო იყო ყრმისაგან სმენასა აბრაჰამისსა სიტყუათა მათთასა, თაყუანის-სცა ქუეყანასა ზედა უფალსა. 52 52

52 And it came to pass, that, when Abraham's servant heard their words, he worshipped the LORD, bowing himself to the earth.

נג. וַיּוֹצֵא הָעֶבֶד כְּלֵי כֶסֶף וּכְלֵי זָהָב וּבְגָדִים וַיִּתֵּן לְרִבְקָה וּמִגְדָּנֹת נָתַן לְאָחִיהָ וּלְאִמָּהּ:

καὶ ἐξενέγκας ὁ παῖς σκεύη ἀργυρᾶ καὶ χρυσᾶ καὶ ἱματισμὸν ἔδωκεν Ρεβεκκα καὶ δῶρα ἔδωκεν τῷ ἀδελφῷ αὐτῆς καὶ τῇ μητρὶ αὐτῆς

53 ܘܐܲܦܸܩ ܥܲܒ݂ܕܵܐ ܡܵܢܹ̈ܐ ܕܕܲܗܒ݂ܵܐ: ܘܡܵܢܹ̈ܐ ܕܣܹܐܡܵܐ: ܘܲܠܒ݂ܘܼܫܹ̈ܐ: ܘܝܲܗ̄ܒ݂ ܠܪܲܦܩܵܐ: ܘܡܵܘܗܒ݂ܵܬܼܵܐ ܝܲܗ̄ܒ݂ ܠܐܲܚܹ̈ܝܗܿ ܘܠܸܐܡܵܗܿ.

Prolatisque vasis argenteis et aureis ac vestibus, dedit ea Rebeccae; res pretiosas dedit fratri eius et matri.

Եւ եհան ծառայն անօթս ոսկւոյ եւ անօթս արծաթոյ եւ հանդերձս, եւ ետ Ռեբեկայ. եւ ետ ընծայս եղբարց նորա եւ մօրն:

და გამომღებელმან ყრმამან ჭურჭლისა ოქროჲსა და ვეცხლისა და შესამოსლისა და მისცნა რებეკას. და ძღუენი მისცა ძმასა მისსა და დედასა მისსა. 53 53

53 And the servant brought forth jewels of silver, and jewels of gold, and raiment, and gave them to Rebekah: he gave also to her brother and to her mother precious things.

נד. וַיֹּאכְלוּ וַיִּשְׁתּוּ הוּא וְהָאֲנָשִׁים אֲשֶׁר עִמּוֹ וַיָּלִינוּ וַיָּקוּמוּ בַבֹּקֶר וַיֹּאמֶר שַׁלְּחֻנִי לַאדֹנִי:

καὶ ἔφαγον καὶ ἔπιον αὐτὸς καὶ οἱ ἄνδρες οἱ μετ᾽ αὐτοῦ ὄντες καὶ ἐκοιμήθησαν καὶ ἀναστὰς πρωὶ εἶπεν ἐκπέμψατέ με ἵνα ἀπέλθω πρὸς τὸν κύριόν μου

54 ܘܲܠܥܸܣܘ ܘܐܸܫܬܿܝܼܘ ܗܘ̤ ܘܓܲܒ݂ܪܹ̈ܐ ܕܥܲܡܹܗ: ܘܒ݂ܵܬܼܘ: ܘܩܲܕܸܿܡ ܒܫܲܦܪܵܐ ܘܐܸܡܲܪ݂ ܠܗܘܿܢ: ܫܲܕܿܪܘܼܢܝ ܐܹܙܲܠ ܠܘܵܬܼ ܡܵܪܝ.

Tunc comederunt et biberunt ipse et viri, qui erant cum eo, et pernoctaverunt ibi. Surgens autem mane locutus est puer: “Dimittite me, ut vadam ad dominum meum”.

Կերան եւ արբին նա եւ արքն որ ընդ նմա էին, եւ ննջեցին. եւ յարուցեալ ի վաղորդայն անդր ասէ. Արձակեցէք զիս զի երթայց`` առ տէր իմ:

და ჭამეს და სუეს მან და მისთანათა მყოფთა კაცთა. და დაიძინეს და აღ-რაჲ-დგა განთიად ყრმაჲ იგი და თქუა: განმავლინე მე, რათა წარვიდე უფლისა ჩემისა. 54 54

54 And they did eat and drink, he and the men that were with him, and tarried all night; and they rose up in the morning, and he said, Send me away unto my master.

נה. וַיֹּאמֶר אָחִיהָ וְאִמָּהּ תֵּשֵׁב הַנַּעֲרָה אִתָּנוּ יָמִים אוֹ עָשׂוֹר אַחַר תֵּלֵךְ:

εἶπαν δὲ οἱ ἀδελφοὶ αὐτῆς καὶ ἡ μήτηρ μεινάτω ἡ παρθένος μεθ᾽ ἡμῶν ἡμέρας ὡσεὶ δέκα καὶ μετὰ ταῦτα ἀπελεύσεται

55 ܘܐܸܡܲܪ݂ܘ ܠܹܗ ܐܲܚܹ̈ܝܗ ܘܐܸܡܹܗ: ܬܸܬܸܒ݂ ܥܠܲܝܡܬܼܵܐ ܥܲܡܵܢ ܝܼܪܲܚ ܝܵܘܡܝܼܢ: ܘܗܵܝܕܹܝܢ ܬܹܐܙܲܠ.

Responderuntque frater eius et mater: “Maneat puella saltem decem dies apud nos et postea proficiscetur”.

Եւ ասեն եղբարքն նորա եւ մայրն. Կացցէ կոյսն առ մեզ իբրեւ աւուրս տասն, եւ ապա երթիցէ:

მიუგეს ძმათა რებეკასთა და დედამან და ჰრქუეს: იყავნ ჩუენ თანა ქალწული ესე ვითარ აწ დღე ოდენ ათთა და ამისსა შემდგომად წარვიდეთ. 55 55

55 And her brother and her mother said, Let the damsel abide with us a few days, at the least ten; after that she shall go.

נו. וַיֹּאמֶר אֲלֵהֶם אַל תְּאַחֲרוּ אֹתִי וַיהֹוָה הִצְלִיחַ דַּרְכִּי שַׁלְּחוּנִי וְאֵלְכָה לַאדֹנִי:

ὁ δὲ εἶπεν πρὸς αὐτούς μὴ κατέχετέ με καὶ κύριος εὐόδωσεν τὴν ὁδόν μου ἐκπέμψατέ με ἵνα ἀπέλθω πρὸς τὸν κύριόν μου

56 ܘܐܸܡܲܪ݂ ܠܗܘܿܢ: ܠܵܐ ܬܫܵܘܚܪܘܼܢܵܢܝ: ܕܡܵܪܝܵܐ ܐܲܬܼܩܸܢ ܐܘܼܪܚܝ: ܫܲܕܿܪܘܼܢܵܝ ܐܹܙܲܠ ܠܘܵܬܼ ܡܵܪܝ.

“Nolite, ait, me retinere, quia Dominus direxit viam meam; dimittite me, ut pergam ad dominum meum”.

Եւ նա ասէ ցնոսա. Մի՛ խափանէք զիս, զի Տէր աջողեաց զճանապարհս իմ. արձակեցէք զիս զի երթայց առ տէրն իմ:

ხოლო მან ჰრქუა მათ: ნუ მაბრკოლებთ მე, რამეთუ უფლისა მიერ წარმემართა გზაჲ ჩემი, წარმგზავნეთ მე და წარვიდე უფლისა ჩემისა. 56 56

56 And he said unto them, Hinder me not, seeing the LORD hath prospered my way; send me away that I may go to my master.

נז. וַיֹּאמְרוּ נִקְרָא לַנַּעֲרָה וְנִשְׁאֲלָה אֶת פִּיהָ:

οἱ δὲ εἶπαν καλέσωμεν τὴν παῖδα καὶ ἐρωτήσωμεν τὸ στόμα αὐτῆς

57 ܘܐܸܡܲܪ݂ܘ: ܢܸܩܪܸܐ ܠܲܛܠܝܼܬܼܵܐ ܘܢܸܫܐܲܠ ܡ̣ܢ ܦܘܼܡܵܗܿ.

Dixerunt: “Vocemus puellam et quaeramus ipsius voluntatem”.

Եւ ասեն եղբարք նորա``. Կոչեսցուք զաղջիկն եւ հարցցուք ի բերանոյ նորա:

ხოლო მათ ჰრქუეს: მოუწოდეთ ქალწულსა მასცა და ვჰკითხოთ პირსა მისსა. 57 57

57 And they said, We will call the damsel, and enquire at her mouth.

נח. וַיִּקְרְאוּ לְרִבְקָה וַיֹּאמְרוּ אֵלֶיהָ הֲתֵלְכִי עִם הָאִישׁ הַזֶּה וַתֹּאמֶר אֵלֵךְ:

καὶ ἐκάλεσαν Ρεβεκκαν καὶ εἶπαν αὐτῇ πορεύσῃ μετὰ τοῦ ἀνθρώπου τούτου ἡ δὲ εἶπεν πορεύσομαι

58 ܘܲܩܪܵܐܘܼܗܿ ܠܪܲܦܩܵܐ: ܘܐܸܡܲܪ݂ܘ ܠܵܗ: ܐܵܙܵܠ̄ܐ ܐܲܢ̄ܬ ܥܲܡ ܓܲܒ݂ܪܵܐ ܗܵܢܵܐ: ܘܐܸܡܪܲܬܼ : ܐܵܙܵܠ̄ܐ ܐ̄ܢܵܐ.

Cumque vocata venisset, sciscitati sunt: “Vis ire cum homine isto?”. Quae ait: “Vadam”.

Կոչեցին զՌեբեկա եւ ասեն ցնա. Երթա՞ս ընդ առնս ընդ այսմիկ: Եւ նա ասէ. Երթամ:

და მოუწოდეს რებეკას და ჰრქუეს: წარხჳდეა კაცისა ამის თანა? ხოლო მან თქუა: წარვიდე. 58 58

58 And they called Rebekah, and said unto her, Wilt thou go with this man? And she said, I will go.

נט. וַיְשַׁלְּחוּ אֶת רִבְקָה אֲחֹתָם וְאֶת מֵנִקְתָּהּ וְאֶת עֶבֶד אַבְרָהָם וְאֶת אֲנָשָׁיו:

καὶ ἐξέπεμψαν Ρεβεκκαν τὴν ἀδελφὴν αὐτῶν καὶ τὰ ὑπάρχοντα αὐτῆς καὶ τὸν παῖδα τὸν Αβρααμ καὶ τοὺς μετ᾽ αὐτοῦ

59 ܘܫܲܕܪܘܼܗܿ ܠܪܲܦܩܵܐ ܚܵܬܼܗܘܿܢ ܘܲܠܡܲܝܢܲܩܬܼܵܗܿ. ܘܲܠܥܲܒ݂ܕܵܐ ܕܐܲܒ݂ܪܵܗܵܡ: ܘܲܠܓܲܒ݂ܪ̈ܵܘܗܝ.

Dimiserunt ergo Rebeccam sororem eorum et nutricem illius servumque Abraham et comites eius,

Եւ յուղարկեցին զՌեբեկա զքոյրն իւրեանց եւ զինչս նորա, եւ զծառայն Աբրահամու եւ որ ընդ նմայն էին:

და წარგზავნეს რებეკა, დაჲ მათი, და ზითევი მისი და მონაჲ იგი აბრაჰამისი და მისთანანი ყოველნი. 59 59

59 And they sent away Rebekah their sister, and her nurse, and Abraham's servant, and his men.

ס. וַיְבָרְכוּ אֶת רִבְקָה וַיֹּאמְרוּ לָהּ אֲחֹתֵנוּ אַתְּ הֲיִי לְאַלְפֵי רְבָבָה וְיִירַשׁ זַרְעֵךְ אֵת שַׁעַר שׂנְאָיו:

καὶ εὐλόγησαν Ρεβεκκαν τὴν ἀδελφὴν αὐτῶν καὶ εἶπαν αὐτῇ ἀδελφὴ ἡμῶν εἶ γίνου εἰς χιλιάδας μυριάδων καὶ κληρονομησάτω τὸ σπέρμα σου τὰς πόλεις τῶν ὑπεναντίων

60 ܘܒܲܪܟ݂ܘܼܗܿ ܠܪܲܦܩܵܐ ܚܵܬܼܗܘܿܢ: ܘܐܸܡܲܪ݂ܘ ܠܵܗ: ܚܵܬܲܢ ܐܲܢ̄ܬ: ܗܘܲܝ ܠܐܲܠܦܹ̈ܐ ܘܲܠܪܸ̈ܒܿܘܵܬܼܵܐ: ܘܢܹܐܪܲܬܼ ܙܲܪܥܹܟ݂ܝ ܐܲܪ̈ܥܵܬܼܵܐ ܕܲܒ݂ܥܸܠܕܿܒ݂ܵܒ݂ܵܘ̈ܗܝ.

imprecantes prospera sorori suae atque dicentes: “Soror nostra es, crescas in mille milia, et possideat semen tuum portas inimicorum suorum!”.

Եւ օրհնեցին զՌեբեկա եւ ասեն ցնա. Քոյր մեր ես. իցես ի հազարս եւ ի բեւրս, եւ ժառանգեսցէ զաւակ քո զքաղաքս թշնամեաց քոց:

და აკურთხეს რებეკა, დაჲ მათი, და ჰრქუეს: დაჲ ჩუენი ხარ შენ, იყავ ათასეულად ბევრეულთა და დაიმკჳდრონ ნათესავმან შენმან ქალაქები მტერთაჲ. 60 60

60 And they blessed Rebekah, and said unto her, Thou art our sister, be thou the mother of thousands of millions, and let thy seed possess the gate of those which hate them.

סא. וַתָּקָם רִבְקָה וְנַעֲרֹתֶיהָ וַתִּרְכַּבְנָה עַל הַגְּמַלִּים וַתֵּלַכְנָה אַחֲרֵי הָאִישׁ וַיִּקַּח הָעֶבֶד אֶת רִבְקָה וַיֵּלַךְ:

ἀναστᾶσα δὲ Ρεβεκκα καὶ αἱ ἅβραι αὐτῆς ἐπέβησαν ἐπὶ τὰς καμήλους καὶ ἐπορεύθησαν μετὰ τοῦ ἀνθρώπου καὶ ἀναλαβὼν ὁ παῖς τὴν Ρεβεκκαν ἀπῆλθεν

61 ܘܩܵܡܲܬܼ ܪܲܦܩܵܐ ܘܲܥܠܲܝܡܬܼܵܗ: ܘܝܼܬܸܒ݂ ܥܲܠ ܓܲܡܠܵܐ ܘܐܸܙܲܠ ܒܵܬܲܪ ܓܲܒ݂ܪܵܐ: ܘܲܕ݂ܒܲܪ ܥܲܒ݂ܕܵܐ ܠܪܲܦܩܵܐ ܘܐܸܙܲܠ.

Igitur surrexit Rebecca et puellae illius et, ascensis camelis, secutae sunt virum; sumpsitque servus Rebeccam et abiit.

Յարուցեալ Ռեբեկա եւ նաժիշտք իւր` ելին յուղտսն եւ գնացին ընդ առնն. եւ առեալ ծառային զՌեբեկա` գնաց:

აღდგა რებეკა და შიმუნვარნი მისნი და აღსხდეს აქლემებსა ზედა და წარვიდეს, კაცისა მის თანა და წარიყუანა მონამან მან რებეკა და წარვიდა. 61 61

61 And Rebekah arose, and her damsels, and they rode upon the camels, and followed the man: and the servant took Rebekah, and went his way.

סב. וְיִצְחָק בָּא מִבּוֹא בְּאֵר לַחַי רֹאִי וְהוּא יוֹשֵׁב בְּאֶרֶץ הַנֶּגֶב:

Ισαακ δὲ ἐπορεύετο διὰ τῆς ἐρήμου κατὰ τὸ φρέαρ τῆς ὁράσεως αὐτὸς δὲ κατῴκει ἐν τῇ γῇ τῇ πρὸς λίβα

62 ܘܐܝܼܣܚܵܩ ܐܵܬܹܐ ܡܹܐܬܼܵܐ ܡ̣ܢ ܒܹܪܵܐ ܕܚܲܝܵܐ ܚܙܵܢܝ: ܘܗܘ̤ ܝܵܬܸܒ݂ ܒܐܲܪܥܵܐ ܕܬܲܝܡܢܵܐ.

Isaac autem venerat a regione putei Lahairoi et habitabat in terra Nageb.

Եւ Իսահակ յանապատի անդ առ Ջրհորով տեսլեանն`` բնակէր յերկրին ի կողմն հարաւոյ:

ხოლო ისაკ იქცეოდა უდაბნოსა, ჯურღმულსა მას თანა ხილვისასა, რამეთუ იგი დამკჳდრებულ იყო ქუეყანასა მას სამხრითკერძოსა. 62 62

62 And Isaac came from the way of the well Lahairoi; for he dwelt in the south country.

סג. וַיֵּצֵא יִצְחָק לָשׂוּחַ בַּשָּׂדֶה לִפְנוֹת עָרֶב וַיִּשָּׂא עֵינָיו וַיַּרְא וְהִנֵּה גְמַלִּים בָּאִים:

καὶ ἐξῆλθεν Ισαακ ἀδολεσχῆσαι εἰς τὸ πεδίον τὸ πρὸς δείλης καὶ ἀναβλέψας τοῖς ὀφθαλμοῖς εἶδεν καμήλους ἐρχομένας

63 ܘܲܢܦܲܩ ܐܝܼܣܚܵܩ ܠܲܡܗܲܠܵܟ݂ܘܼ ܒܚܲܩܠܵܐ ܒܥܸܕܵܢ ܪܲܡܫܵܐ. ܘܐܲܪܝܼܡ ܥܲܝܢܵܘ̈ܗܝ ܘܲܚܙܵܐ: ܘܗܵܐ ܓܲܡ̈ܠܹܐ ܐܵܬܹܝܢ.

Et egressus est Isaac ad lamentandum in agro, inclinata iam die. Cumque levasset oculos, vidit camelos venientes.

Եւ ել Իսահակ զբօսանել ի դաշտին ընդ երեկս. ամբարձ զաչս իւր եւ ետես զի գային ուղտք տասն:

და განსრულ იყო იგი ველად განცხრომად მიმწუხრი. და აღმხილველმან თუალთამან იხილნა აქლემნი მომავალნი ათნი. 63 63

63 And Isaac went out to meditate in the field at the eventide: and he lifted up his eyes, and saw, and, behold, the camels were coming.

סד. וַתִּשָּׂא רִבְקָה אֶת עֵינֶיהָ וַתֵּרֶא אֶת יִצְחָק וַתִּפֹּל מֵעַל הַגָּמָל:

καὶ ἀναβλέψασα Ρεβεκκα τοῖς ὀφθαλμοῖς εἶδεν τὸν Ισαακ καὶ κατεπήδησεν ἀπὸ τῆς καμήλου

64 ܘܐܲܪܝܼܡܲܬܼ ܪܲܦܩܵܐ ܥܲܝܢܹ̈ܝܗܿ ܘܲܚܙܵܬܼ ܠܐܝܼܣܚܵܩ: ܘܐܸܬܼܪܲܟ݂ܢܲܬܼ ܥܲܠ ܓܲܡܠܵܐ.

Rebecca quoque levavit oculos et vidit Isaac; descenditque de camelo

Ամբարձեալ զաչս իւր եւ Ռեբեկա ետես զԻսահակ, էջ վաղվաղակի յուղտուէ անտի:

და მიადგნა რებეკა თუალნი თჳსნი და იხილა ისაკ შთამავალი სწრაფი აქლემთა მომართ. 64 64

64 And Rebekah lifted up her eyes, and when she saw Isaac, she lighted off the camel.

סה. וַתֹּאמֶר אֶל הָעֶבֶד מִי הָאִישׁ הַלָּזֶה הַהֹלֵךְ בַּשָּׂדֶה לִקְרָאתֵנוּ וַיֹּאמֶר הָעֶבֶד הוּא אֲדֹנִי וַתִּקַּח הַצָּעִיף וַתִּתְכָּס:

καὶ εἶπεν τῷ παιδί τίς ἐστιν ὁ ἄνθρωπος ἐκεῖνος ὁ πορευόμενος ἐν τῷ πεδίῳ εἰς συνάντησιν ἡμῖν εἶπεν δὲ ὁ παῖς οὗτός ἐστιν ὁ κύριός μου ἡ δὲ λαβοῦσα τὸ θέριστρον περιεβάλετο

65 ܘܐܸܡܪܲܬܼ ܠܥܲܒ݂ܕܵܐ: ܡܲܢܘܼ ܓܲܒ݂ܪܵܐ ܗܵܢܵܐ ܕܐܵܬܹܐ ܒܚܲܩܠܵܐ ܠܐܘܼܪܥܲܢ: ܘܐܸܡܲܪ݂ ܥܲܒ݂ܕܵܐ: ܗܘܼܝܘ̤ ܡܵܪܝ: ܘܢܸܣܒܲܬܼ ܪܕ݂ܝܼܕ݂ܵܐ ܘܐܸܬܼܟܲܣܝܲܬܼ.

et ait ad puerum: “Quis est ille homo, qui venit per agrum in occursum nobis?”. Dixitque ei: “Ipse est dominus meus”. At illa tollens cito velum operuit se.

եւ ասէ ցծառայն. Ո՞վ է այրն որ գայ ի դաշտին ընդ առաջ մեր: Եւ ասէ ծառայն. Նա է տէրն իմ: Եւ նորա առեալ զձորձս արկաւ զիւրեւ:

და ჰრქუა მონასა მას: ვინ არს კაცი ესე, რომელი მოგებებად ჩუენდა? ხოლო მან ჰრქუა: ესე უფალი ჩემი. და გარდამოჴდა იგი აქლემისა მისგან და მოიღო თერისტროჲ და გარე მოისხა. 65 65

65 For she had said unto the servant, What man is this that walketh in the field to meet us? And the servant had said, It is my master: therefore she took a vail, and covered herself.

סו. וַיְסַפֵּר הָעֶבֶד לְיִצְחָק אֵת כָּל הַדְּבָרִים אֲשֶׁר עָשָׂה:

καὶ διηγήσατο ὁ παῖς τῷ Ισαακ πάντα τὰ ῥήματα ἃ ἐποίησεν

66 ܘܐܸܫܬܲܥܝܼ ܥܲܒ݂ܕܵܐ ܠܐܝܼܣܚܵܩ ܟܠܗܘܿܢ ܦܸܬܼܓ݂ܵܡܹ̈ܐ ܕܥܸܒ݂ܕܲܬܼ.

Servus autem cuncta, quae gesserat, narravit Isaac;

Եւ պատմեաց ծառայն Իսահակայ զամենայն զխօսսն զոր արար:

მაშინ მიუთხრა მონამან მან ისაკს ყოველივე ესე სიტყუაჲ, რაჲცა ყო. 66 66

66 And the servant told Isaac all things that he had done.

סז. וַיְבִאֶהָ יִצְחָק הָאֹהֱלָה שָׂרָה אִמּוֹ וַיִּקַּח אֶת רִבְקָה וַתְּהִי לוֹ לְאִשָּׁה וַיֶּאֱהָבֶהָ וַיִּנָּחֵם יִצְחָק אַחֲרֵי אִמּוֹ:

εἰσῆλθεν δὲ Ισαακ εἰς τὸν οἶκον τῆς μητρὸς αὐτοῦ καὶ ἔλαβεν τὴν Ρεβεκκαν καὶ ἐγένετο αὐτοῦ γυνή καὶ ἠγάπησεν αὐτήν καὶ παρεκλήθη Ισαακ περὶ Σαρρας τῆς μητρὸς αὐτοῦ

67 ܘܐܲܥܠܵܗܿ ܐܝܼܣܚܵܩ ܠܡܲܫܟܢܵܐ ܕܣܲܪܵܐ ܐܸܡܹܗ: ܘܢܲܣܒܵܗܿ ܠܪܲܦܩܵܐ: ܘܲܗܘܵܬܼ ܠܹܗ ܐܲܢ̄ܬܿܬܼܵܐ: ܘܪܲܚܡܵܗܿ: ܘܐܸܬܼܒܲܝܲܐ ܐܝܼܣܚܵܩ ܒܵܬܲܪ ܐܸܡܹܗ.

qui introduxit eam in tabernaculum Sarae matris suae et accepit Rebeccam uxorem; et dilexit eam et consolatus est a morte matris suae.

Եւ եմուտ Իսահակ ի տուն Սառայի մօր իւրոյ, եւ առ զՌեբեկա եւ եղեւ նորա կին. եւ սիրեաց զնա, եւ մխիթարեցաւ Իսահակ վասն Սառայի մօր իւրոյ:

ხოლო შევიდა ისაკ სახიდ დედისა თჳსისასა და შეიყუანა რებეკა და იყო იგი მისა ცოლად. და შეიყუარა იგი და ნუგეშინის-იცა ისაკ სარრაჲსთჳს დედისა თჳსისა. 67 67

67 And Isaac brought her into his mother Sarah's tent, and took Rebekah, and she became his wife; and he loved her: and Isaac was comforted after his mother's death.

Permanent link

http://www2.hf.uio.no/common/apps/permlink/permlink.php?app=polyglotta&context=ctext&uid=e6adb222-8d60-11e4-856a-001cc4ddf0f4

Choose languages

Choose images, etc.

Choose languages

Choose display