Bibliotheca Polyglotta

Genesis

Complete text

מא

ΜΑʹ

ܩܦܠܐܘܢ ܡܐ

Cap. 41

ԳԼ. ԽԱ

თავი ორმოცდამეერთე

א. וַיְהִי מִקֵּץ שְׁנָתַיִם יָמִים וּפַרְעֹה חֹלֵם וְהִנֵּה עֹמֵד עַל הַיְאֹר:

ἐγένετο δὲ μετὰ δύο ἔτη ἡμερῶν Φαραω εἶδεν ἐνύπνιον ᾤετο ἑστάναι ἐπὶ τοῦ ποταμοῦ

1 ܘܲܗ̤ܘܵܐ ܡ̣ܢ ܒܵܬܲܪ ܬܲܪܬܹܿܝܢ ܫܢ̈ܝܼܢ: ܘܦܸܪܥܘܿܢ ܚܠܲܡ ܚܸܠܡܵܐ: ܘܗܵܐ ܩܵܐܹܡ ܥܲܠ ܢܲܗܪܵܐ.

Post duos annos vidit pharao somnium. Putabat se stare super fluvium,

Եւ եղեւ յետ երկուց ամաց աւուրց ետես փարաւոն երազ. թուէր թէ կայցէ առ եզեր գետոյ:

და იყო, შემდგომად ორისა წლისა მათ დღეთასა ფარაო იხილა ჩუენებაჲ: ეგონა, ვითარმედ დგა იგი მდინარესა ზედა. 1 1

1 And it came to pass at the end of two full years, that Pharaoh dreamed: and, behold, he stood by the river.

ב. וְהִנֵּה מִן הַיְאֹר עֹלֹת שֶׁבַע פָּרוֹת יְפוֹת מַרְאֶה וּבְרִיאֹת בָּשָׂר וַתִּרְעֶינָה בָּאָחוּ:

καὶ ἰδοὺ ὥσπερ ἐκ τοῦ ποταμοῦ ἀνέβαινον ἑπτὰ βόες καλαὶ τῷ εἴδει καὶ ἐκλεκταὶ ταῖς σαρξὶν καὶ ἐβόσκοντο ἐν τῷ ἄχει

2 ܘܗܵܐ ܡ̣ܢ ܢܲܗܪܵܐ ܣܵܠܩܲܢ ܫܒܲܥ ܬܵܘܪ̈ܵܢ: ܫܲܦܝܼܪܵܢ ܒܚܸܙܘܗܹܝܢ: ܘܫܲܡܝܼܢܲܢ ܒܒܸܣܪܗܹܝܢ: ܘܪܵܥܝܵܢ ܒܡܲܪܓܵܐ.

de quo ascendebant septem boves pulchrae et crassae et pascebantur in locis palustribus.

Եւ ահա որպէս թէ ի գետոյ անտի ելանէին եւթն երինջք գեղեցիկ տեսանելով եւ ընտիրք մարմնով, եւ արածէին ի խաղի անդ:

და, აჰა ესერა, ვითარცა მდინარისა მისგან გამოვიდოდეს შჳდნი ზროხანი, შუენიერნი პირითა და მსუქანნი ჴორცითა, და ძოვდეს მდინარისა კიდესა. 2 2

2 And, behold, there came up out of the river seven well favoured kine and fatfleshed; and they fed in a meadow.

ג. וְהִנֵּה שֶׁבַע פָּרוֹת אֲחֵרוֹת עֹלוֹת אַחֲרֵיהֶן מִן הַיְאֹר רָעוֹת מַרְאֶה וְדַקּוֹת בָּשָׂר וַתַּעֲמֹדְנָה אֵצֶל הַפָּרוֹת עַל שְׂפַת הַיְאֹר:

ἄλλαι δὲ ἑπτὰ βόες ἀνέβαινον μετὰ ταύτας ἐκ τοῦ ποταμοῦ αἰσχραὶ τῷ εἴδει καὶ λεπταὶ ταῖς σαρξὶν καὶ ἐνέμοντο παρὰ τὰς βόας παρὰ τὸ χεῖλος τοῦ ποταμοῦ

3 ܘܗܵܐ ܫܒܲܥ ܬܵܘܪ̈ܵܬܼܵܐ ܐ̄ܚܪܵܢܝܵܬܼܵܐ ܣܵܠܩܵܢ ܒܵܬܲܪܗܹܝܢ ܡ̣ܢ ܢܲܗܪܵܐ: ܒܝܼܫܵܢ ܒܚܸܙܘܗܹܝܢ ܘܲܡܚܝܼܠܲܢ ܒܒܸܣܪܗܹܝܢ: ܘܩܵܡܹ̈ܝܢ ܥܲܠ ܓܹܢ̄ܒ݂ ܬܵܘܪܵܬܼܵܐ ܥܲܠ ܣܸܦܲܬܼ ܢܲܗܪܵܐ.

Aliae quoque septem emergebant post illas de flumine foedae confectaeque macie et stabant in ipsa amnis ripa;

Եւ ահա այլ եւս եւթն երինջք ելանէին յետ նոցա ի գետոյ անտի, զազիրք տեսլեամբ եւ վտիտք մարմնովք. եւ արածէին առ այլ երնջովքն առ եզերբ գետոյն:

და სხუანი შჳდნი ზროხანი აღმოვიდოდეს შემდგომად მათსა მიერ მდინარით, საძაგელნი ხილვითა და მჭლენი ჴორცითა და ძოვდეს ზროხათავე მათ თანა კეთილსახისათა მდინარისკიდესა მას. 3 3

3 And, behold, seven other kine came up after them out of the river, ill favoured and leanfleshed; and stood by the other kine upon the brink of the river.

ד. וַתֹּאכַלְנָה הַפָּרוֹת רָעוֹת הַמַּרְאֶה וְדַקֹּת הַבָּשָׂר אֵת שֶׁבַע הַפָּרוֹת יְפֹת הַמַּרְאֶה וְהַבְּרִיאֹת וַיִּיקַץ פַּרְעֹה:

καὶ κατέφαγον αἱ ἑπτὰ βόες αἱ αἰσχραὶ καὶ λεπταὶ ταῖς σαρξὶν τὰς ἑπτὰ βόας τὰς καλὰς τῷ εἴδει καὶ τὰς ἐκλεκτάς ἠγέρθη δὲ Φαραω

4 ܘܐܸܟܲܠ ܬܵܘܪܵܬܼܵܐ ܕܒ݂ܝܼܫܵܢ ܒܚܸܙܘܗܹܝܢ ܘܲܡܚܝܼܠܲܢ ܒܒܸܣܪܗܹܝܢ: ܠܲܫܒܲܥ ܬܵܘܪܵܬܼܵܐ ܕܫܲܦܝܼܪܵܢ ܒܚܸܙܘܗܹܝܢ ܘܫܲܡܝܼܢܲܢ ܒܒܸܣܪܗܹܝܢ: ܘܐܸܬܿܬܿܥܝܼܪ ܦܸܪܥܘܿܢ.

devoraveruntque septem boves pulchras et crassas. Expergefactus pharao

Եւ ուտէին եւթն երինջքն զազիրք տեսլեամբ եւ վտիտք մարմնովք զեւթն երինջսն գեղեցիկս տեսլեամբ եւ զընտիրս: Զարթեաւ փարաւոն:

და შეჭამნეს შჳდთა მათ ზროხათა, საძაგელთა, ხილვითა და მჭლეთა ჴორცითა, შჳდნი იგი ზროხანი, კეთილნი ხილვითა და კეთილნი ჴორცითა. და არა ცხად იქმნა, ვითარმედ შევიდეს მუცელთა მათთა. განიღჳძა ფარაო. 4 4

4 And the ill favoured and leanfleshed kine did eat up the seven well favoured and fat kine. So Pharaoh awoke.

ה. וַיִּישָׁן וַיַּחֲלֹם שֵׁנִית וְהִנֵּה שֶׁבַע שִׁבֳּלִים עֹלוֹת בְּקָנֶה אֶחָד בְּרִיאוֹת וְטֹבוֹת:

καὶ ἐνυπνιάσθη τὸ δεύτερον καὶ ἰδοὺ ἑπτὰ στάχυες ἀνέβαινον ἐν πυθμένι ἑνὶ ἐκλεκτοὶ καὶ καλοί

5 ܘܲܕ݂ܡܸܟ ܘܲܚܠܲܡ ܕܬܲܪܬܹܿܝܢ ܙܲܒ݂ܢܝܼܢ: ܘܗܵܐ ܫܒܲܥ ܫܸܒܿܠܝܼܢ ܣܵܠܩܵܢ ܒܩܲܢܝܵܐ ܚܲܕ݂: ܡܲܠܝܵܢ ܘܛܵܒ݂ܵܢ.

rursum dormivit et vidit alterum somnium. Septem spicae pullulabant in culmo uno plenae atque formosae.

Եւ անդրէն ի քուն եմուտ, եւ ետես երազ երկրորդ. եւ ահա եւթն հասկ ելանէին ի միում փնջի ընտիրք եւ գեղեցիկք:

და მეორე ჩუენებასა იხილვიდა: აჰა ესერა, შჳდნი თავნი ჴუვილისანი აღმოვიდოდეს ძირსა ერთსა ზედა, რჩეულნი და კეთილნი. 5 5

5 And he slept and dreamed the second time: and, behold, seven ears of corn came up upon one stalk, rank and good.

ו. וְהִנֵּה שֶׁבַע שִׁבֳּלִים דַּקּוֹת וּשְׁדוּפֹת קָדִים צֹמְחוֹת אַחֲרֵיהֶן:

ἄλλοι δὲ ἑπτὰ στάχυες λεπτοὶ καὶ ἀνεμόφθοροι ἀνεφύοντο μετ᾽ αὐτούς

6 ܘܗܵܐ ܫܒܲܥ ܫܸܒܿܠܝܼܢ ܩܲܛܝܼܢܵܢ ܘܲܫܩܝܼܦܵܢ ܠܪܘܼܚܵܐ ܕܫܵܘܒܵܐ: ܝܲܥܝܵܢ ܒܵܬܲܪܗܹܝܢ.

Aliae quoque totidem spicae tenues et percussae vento urente oriebantur

Եւ ահա եւթն այլ հասկք ոսինք եւ խորշակահարք ելանէին յետ նոցա:

და მერმე კუალად შჳდნი თავნი აღმოსცენდეს მათვე თანა, წულილნი და ხორშაკეულნი. 6 6

6 And, behold, seven thin ears and blasted with the east wind sprung up after them.

ז. וַתִּבְלַעְנָה הַשִּׁבֳּלִים הַדַּקּוֹת אֵת שֶׁבַע הַשִּׁבֳּלִים הַבְּרִיאוֹת וְהַמְּלֵאוֹת וַיִּיקַץ פַּרְעֹה וְהִנֵּה חֲלוֹם:

καὶ κατέπιον οἱ ἑπτὰ στάχυες οἱ λεπτοὶ καὶ ἀνεμόφθοροι τοὺς ἑπτὰ στάχυας τοὺς ἐκλεκτοὺς καὶ τοὺς πλήρεις ἠγέρθη δὲ Φαραω καὶ ἦν ἐνύπνιον

7 ܘܲܒ݂ܠܲܥ ܫܸܒܿܠܹ̈ܐ ܩܲܛܝܼܢܵܬܼܵܐ: ܠܲܫܒܲܥ ܫܸܒܿܠܹ̈ܐ ܫܲܡܝܼܢܵܬܼܵܐ ܘܡܲܠܝܵܬܼܵܐ: ܘܐܸܬܿܬܿܥܝܼܪ ܦܸܪܥܘܿܢ ܘܗܵܐ ܚܸܠܡܵܐ ܗ̄ܘܼ.

devorantes omnem priorum pulchritudinem. Evigilavit pharao, et ecce erat somnium!

եւ կլանէին եւթն հասկքն ոսինք եւ խորշակահարք`` զեւթն հասկսն զընտիրս եւ զատոքս: Զարթեաւ փարաւոն, եւ էր երազ:

და შეჭამნეს შჳდთა მათ წულილთა და ხორშაკეულთა შჳდნი იგი თავნი სავსენი და კეთილნი. და განიღჳძა ფარაო და, აჰა ესერა, იყო იგი ჩუენებაჲ. 7 7

7 And the seven thin ears devoured the seven rank and full ears. And Pharaoh awoke, and, behold, it was a dream.

ח. וַיְהִי בַבֹּקֶר וַתִּפָּעֶם רוּחוֹ וַיִּשְׁלַח וַיִּקְרָא אֶת כָּל חַרְטֻמֵּי מִצְרַיִם וְאֶת כָּל חֲכָמֶיהָ וַיְסַפֵּר פַּרְעֹה לָהֶם אֶת חֲלֹמוֹ וְאֵין פּוֹתֵר אוֹתָם לְפַרְעֹה:

ἐγένετο δὲ πρωὶ καὶ ἐταράχθη ἡ ψυχὴ αὐτοῦ καὶ ἀποστείλας ἐκάλεσεν πάντας τοὺς ἐξηγητὰς Αἰγύπτου καὶ πάντας τοὺς σοφοὺς αὐτῆς καὶ διηγήσατο αὐτοῖς Φαραω τὸ ἐνύπνιον καὶ οὐκ ἦν ὁ ἀπαγγέλλων αὐτὸ τῷ Φαραω

8 ܘܲܗ̤ܘܵܐ ܒܨܲܦܪܵܐ: ܘܐܸܬܿܛܲܪܦܲܬܼ ܪܘܼܚܹܗ ܕܦܸܪܥܘܿܢ: ܘܫܲܕܲܪ ܩܪܵܐ ܠܟ݂ܠܗܘܿܢ ܚܲܪܵܫܹܐ: ܘܲܠܟ݂ܠܗܘܿܢ ܚܲܟܿܝܼܡ݂ܹܝܗ ܕܡܸܨܪܹܝܢ: ܘܐܸܫܬܲܥܝܼ ܠܗܘܿܢ ܦܸܪܥܘܿܢ ܚܸܠܡܵܘܗܝ: ܘܠܲܝܬ ܐ̄ܢܵܫ ܕܦܵܫܲܪ ܠܗܘܿܢ ܠܦܸܪܥܘܿܢ.

Et, facto mane, pavore perterritus misit ad omnes coniectores Aegypti cunctosque sapientes suos; et accersitis narravit somnium, nec erat qui interpretaretur.

Եւ եղեւ առաւօտ, եւ խռովեցաւ անձն նորա, եւ առաքեաց կոչեաց զամենայն երազահանսն Եգիպտոսի եւ զամենայն իմաստունս նորա. եւ պատմեաց փարաւոն զերազսն իւր, եւ ոչ ոք էր որ մեկնէր զերազսն փարաւոնի:

და ვითარცა განთენა, შეძრწუნებულ იყო სული მისი მის თანა. და მიავლინა და მოუწოდა ყოველთავე გამომეტყუელთა ეგჳპტისათა და ყოველთა ბრძენთა მისთა და უთხრა მათ ფარაო ჩუენებაჲ იგი მისი. და არა ვინ იყო მათგანი, რომელმან-ცა უთხრა ფარაოს ჩუენებაჲ იგი. 8 8

8 And it came to pass in the morning that his spirit was troubled; and he sent and called for all the magicians of Egypt, and all the wise men thereof: and Pharaoh told them his dream; but there was none that could interpret them unto Pharaoh.

ט. וַיְדַבֵּר שַׂר הַמַּשְׁקִים אֶת פַּרְעֹה לֵאמֹר אֶת חֲטָאַי אֲנִי מַזְכִּיר הַיּוֹם:

καὶ ἐλάλησεν ὁ ἀρχιοινοχόος πρὸς Φαραω λέγων τὴν ἁμαρτίαν μου ἀναμιμνῄσκω σήμερον

9 ܘܡܲܠܸܠ ܪܲܒ ܫܵܩܵܘ̈ܵܬܼܵܐ ܩܕ݂ܵܡ ܦܸܪܥܘܿܢ ܘܐܸܡܲܪ݂: ܣܘܼܪܚܵܢܝ ܡܲܕ݂ܟܲܪ ܐ̄ܢܵܐ ܝܵܘܡܵܢܵܐ.

Tunc demum reminiscens pincernarum magister ait: “Confiteor peccatum meum.

Եւ խօսեցաւ տակառապետն առաջի փարաւոնի եւ ասէ. Զյանցանս իմ յիշեցուցանեմ այսօր:

და ეტყოდა ღჳნისმნე იგი ფარაოს და ჰრქუა: ცოდვაჲ ჩემი მოვიჴსენო დღეს. 9 9

9 Then spake the chief butler unto Pharaoh, saying, I do remember my faults this day:

י. פַּרְעֹה קָצַף עַל עֲבָדָיו וַיִּתֵּן אֹתִי בְּמִשְׁמַר בֵּית שַׂר הַטַּבָּחִים אֹתִי וְאֵת שַׂר הָאֹפִים:

Φαραω ὠργίσθη τοῖς παισὶν αὐτοῦ καὶ ἔθετο ἡμᾶς ἐν φυλακῇ ἐν τῷ οἴκῳ τοῦ ἀρχιμαγείρου ἐμέ τε καὶ τὸν ἀρχισιτοποιόν

10 ܦܸܪܥܘܿܢ ܪܓܸܙ ܥܲܠ ܥܲܒ݂ܕܵܘ̈ܗܝ: ܘܐܲܪܡܝܲܢܝ ܒܹܝܬܼ ܐܲܣܝܼܪܹ̈ܐ ܒܹܝܬܼ ܪܲܒ ܕܲܚܫܹ̈ܐ: ܠܝܼ ܘܲܠܪܲܒ ܢܲܚܬܿܘܼܡܹ̈ܐ.

Iratus rex servis suis me et magistrum pistorum retrudi iussit in carcerem principis satellitum,

Բարկացաւ փարաւոն ծառայից իւրոց, եւ եդ զմեզ ի բանտի ի տան դահճապետին, զիս եւ զմատակարարն:

ფარაო ჰრისხვიდა მონათა თჳსთა და შემსხნა ჩუენ საპყრობილესა, სახლსა მას მზარეულთმოძღურისა, მე და მეპურეთმოძღუარი. 10 10

10 Pharaoh was wroth with his servants, and put me in ward in the captain of the guard's house, both me and the chief baker:

יא. וַנַּחַלְמָה חֲלוֹם בְּלַיְלָה אֶחָד אֲנִי וָהוּא אִישׁ כְּפִתְרוֹן חֲלֹמוֹ חָלָמְנוּ:

καὶ εἴδομεν ἐνύπνιον ἐν νυκτὶ μιᾷ ἐγώ τε καὶ αὐτός ἕκαστος κατὰ τὸ αὑτοῦ ἐνύπνιον εἴδομεν

11 ܘܲܚܠܲܡܢ ܚܸܠܡܹ̈ܐ ܒܠܸܠܝܵܐ ܚܲܕ݂ ܐܸܢܵܐ ܘܗܵܘ̇: ܓܒܲܪ ܐܲܝܟ ܦܫܵܪ ܚܸܠܡܹܗ ܚܠܲܡܢ.

ubi una nocte uterque vidimus somnium praesagum futurorum.

Եւ տեսաք երկոքին երազ ի միում գիշերի, ես եւ նա. իւրաքանչիւր ըստ երազոյ իւրում`` տեսանէաք:

და ვიხილეთ ჩუენებაჲ ღამესა ერთსა მე და მან. კაცად-კაცადმან ჩუენმან მსგავსად თჳსისაებრ ჩუენებისა ვიხილეთ. 11 11

11 And we dreamed a dream in one night, I and he; we dreamed each man according to the interpretation of his dream.

יב. וְשָׁם אִתָּנוּ נַעַר עִבְרִי עֶבֶד לְשַׂר הַטַּבָּחִים וַנְּסַפֶּר לוֹ וַיִּפְתָּר לָנוּ אֶת חֲלֹמֹתֵינוּ אִישׁ כַּחֲלֹמוֹ פָּתָר:

ἦν δὲ ἐκεῖ μεθ᾽ ἡμῶν νεανίσκος παῖς Εβραῖος τοῦ ἀρχιμαγείρου καὶ διηγησάμεθα αὐτῷ καὶ συνέκρινεν ἡμῖν

12 ܘܬܲܡܵܢ ܥܲܡܵܢ ܥܠܲܝܡܵܐ ܥܸܒ݂ܪܵܝܵܐ: ܥܲܒ݂ܕܵܐ ܕܪܲܒ ܕܲܚܫܹ̈ܐ: ܘܐܸܫܬܲܥܝܼܢ ܠܹܗ ܘܲܦܫܲܪ ܠܲܢ ܚܸܠܡܲܝ̈ܢ: ܐ̄ܢܵܫ ܐܲܝܟ ܚܸܠܡܹܗ ܦܫܲܪ.

Erat ibi puer Hebraeus eiusdem ducis satellitum famulus, cui narrantes somnia

Եւ էր անդ ընդ մեզ պատանի մի մանուկ Եբրայեցի, ծառայ դահճապետին, եւ պատմեցաք նմա, եւ մեկնեաց մեզ զերազսն մեր, առն ըստ իւրաքանչիւր երազոյ մեկնեաց:

და იყო მუნ ჩუენ თანა ჭაბუკი ებრაელი, მონაჲ მზარაულთა მოძღურისაჲ, და უთხართ მას ჩუენებაჲ იგი და განგჳმარტა ჩუენ. 12 12

12 And there was there with us a young man, an Hebrew, servant to the captain of the guard; and we told him, and he interpreted to us our dreams; to each man according to his dream he did interpret.

יג. וַיְהִי כַּאֲשֶׁר פָּתַר לָנוּ כֵּן הָיָה אֹתִי הֵשִׁיב עַל כַּנִּי וְאֹתוֹ תָלָה:

ἐγενήθη δὲ καθὼς συνέκρινεν ἡμῖν οὕτως καὶ συνέβη ἐμέ τε ἀποκατασταθῆναι ἐπὶ τὴν ἀρχήν μου ἐκεῖνον δὲ κρεμασθῆναι

13 ܘܐܲܝܟ ܕܲܦܫܲܪ ܠܲܢ: ܗܵܟܲܢܵܐ ܗܘܵܐ ܠܲܢ: ܠܝܼ ܐܲܗܦܸܟ ܥܲܠ ܫܸܕܲܬܼܝ: ܘܲܠܗܵܘ̇ ܙܩܲܦ.

audivimus quidquid postea rei probavit eventus. Ego enim redditus sum officio meo, et ille suspensus est in patibulo”.

Եւ եղեւ որպէս մեկնեացն մեզ` նոյնպէս եւ պատահեաց. ինձ գալ հասանել յիշխանութիւն, եւ նմա կախել զփայտէ:

და ვითარცა განგჳმარტა ჩუენ, ეგრეცა იყო: მე კუალად მოვედ ჩემსავე ამას პატივსა, ხოლო იგი დამოეკიდა ძელსა და მოკუდა. 13 13

13 And it came to pass, as he interpreted to us, so it was; me he restored unto mine office, and him he hanged.

יד. וַיִּשְׁלַח פַּרְעֹה וַיִּקְרָא אֶת יוֹסֵף וַיְרִיצֻהוּ מִן הַבּוֹר וַיְגַלַּח וַיְחַלֵּף שִׂמְלֹתָיו וַיָּבֹא אֶל פַּרְעֹה:

ἀποστείλας δὲ Φαραω ἐκάλεσεν τὸν Ιωσηφ καὶ ἐξήγαγον αὐτὸν ἐκ τοῦ ὀχυρώματος καὶ ἐξύρησαν αὐτὸν καὶ ἤλλαξαν τὴν στολὴν αὐτοῦ καὶ ἦλθεν πρὸς Φαραω

14 ܘܫܲܕܲܪ ܦܸܪܥܘܿܢ ܘܲܩܪܵܝܗܝ ܠܝܵܘܣܸܦ: ܘܐܲܪܗܛܘܼܗܝ ܡ̣ܢ ܓܘܼܒܵܐ: ܘܲܓܪܵܥ ܘܚܲܠܸܦ ܢܲܚܬܵܘ̈ܗܝ: ܘܥܲܠ ܩܕ݂ܵܡ ܦܸܪܥܘܿܢ.

Protinus ad regis imperium eductum de carcere Ioseph totonderunt ac, veste mutata, obtulerunt ei.

Առաքեաց փարաւոն եւ կոչեաց զՅովսէփ. եւ հանին զնա ի բանտէ անտի, եւ փոքրեցին զհերս նորա, եւ փոխեցին զպատմուճան նորա``, եւ եկն առաջի փարաւոնի:

მიავლინა ფარაო და მოუწოდა იოსებს და გამოიყუანა იგი საპყრობილისა მისგან. დაუკვეცეს მას თმაჲ და შეუცვალეს მას სამოსელი მისი და მოვიდა წინაშე ფარაოჲსა. 14 14

14 Then Pharaoh sent and called Joseph, and they brought him hastily out of the dungeon: and he shaved himself, and changed his raiment, and came in unto Pharaoh.

טו. וַיֹּאמֶר פַּרְעֹה אֶל יוֹסֵף חֲלוֹם חָלַמְתִּי וּפֹתֵר אֵין אֹתוֹ וַאֲנִי שָׁמַעְתִּי עָלֶיךָ לֵאמֹר תִּשְׁמַע חֲלוֹם לִפְתֹּר אֹתוֹ:

εἶπεν δὲ Φαραω τῷ Ιωσηφ ἐνύπνιον ἑώρακα καὶ ὁ συγκρίνων οὐκ ἔστιν αὐτό ἐγὼ δὲ ἀκήκοα περὶ σοῦ λεγόντων ἀκούσαντά σε ἐνύπνια συγκρῖναι αὐτά

15 ܘܐܸܡܲܪ݂ ܦܸܪܥܘܿܢ ܠܝܵܘܣܸܦ: ܚܸܠܡܵܐ ܚܸܠܡܹܬܼ ܘܦܵܫܘܿܪܵܐ ܠܲܝܬܿ ܠܹܗ: ܘܐܸܢܵܐ ܫܸܡܥܹܬܼ ܥܠܲܝܟ: ܕܫܵܡܲܥ ܐܲܢ̄ܬ ܚܸܠܡܹ̈ܐ ܘܦܵܫܲܪ ܐܲܢ̄ܬܿ ܠܹܗ.

Cui ille ait: “Vidi somnia, nec est qui edisserat; quae audivi te sapientissime conicere”.

Եւ ասէ փարաւոն ցՅովսէփ. Երազ տեսի, եւ չիք ոք որ մեկնէ զնա. բայց ես լուայ զքէն, ասեն, եթէ լսես զերազս, մեկնես:

და ჰრქუა ფარაო იოსებს: ჩუენებაჲ ვიხილე და არა ვინ არს, რომელმან-ცა განმიმარტა იგი, ხოლო მე მასმიეს შენთჳს ვითარმედ თქჳან, გესმის რაჲ ჩუენებაჲ, განჰმარტი იგი. 15 15

15 And Pharaoh said unto Joseph, I have dreamed a dream, and there is none that can interpret it: and I have heard say of thee, that thou canst understand a dream to interpret it.

טז. וַיַּעַן יוֹסֵף אֶת פַּרְעֹה לֵאמֹר בִּלְעָדָי אֱלֹהִים יַעֲנֶה אֶת שְׁלוֹם פַּרְעֹה:

ἀποκριθεὶς δὲ Ιωσηφ τῷ Φαραω εἶπεν ἄνευ τοῦ θεοῦ οὐκ ἀποκριθήσεται τὸ σωτήριον Φαραω

16 ܥܢܵܐ ܝܵܘܣܸܦ ܘܐܸܡܲܪ݂ ܠܦܸܪܥܘܿܢ: ܕܲܠܡܵܐ ܣܵܒܲܪ ܐ̄ܢܵܐ ܕܒܸܠܥܵܕ݂ ܐܲܠܵܗܵܐ ܢܸܥܢܸܐ ܫܠܵܡܵܐ ܠܦܸܪܥܘܿܢ.

Respondit Ioseph: “Absque me Deus respondebit prospera pharaoni!”.

Պատասխանի ետ Յովսէփ եւ ասէ ցփարաւոն. Առանց Աստուծոյ ոչ լինիցի պատասխանի փրկութեան`` փարաւոնի:

მიუგო იოსებ და ჰრქუა ფარაოს: თჳნიერ ღმრთისა ვერ მიეგოს სიტყუაჲ, მეფე, მაცხოვარებასა შენსა. 16 16

16 And Joseph answered Pharaoh, saying, It is not in me: God shall give Pharaoh an answer of peace.

יז. וַיְדַבֵּר פַּרְעֹה אֶל יוֹסֵף בַּחֲלֹמִי הִנְנִי עֹמֵד עַל שְׂפַת הַיְאֹר:

ἐλάλησεν δὲ Φαραω τῷ Ιωσηφ λέγων ἐν τῷ ὕπνῳ μου ᾤμην ἑστάναι παρὰ τὸ χεῖλος τοῦ ποταμοῦ

17 ܘܐܸܡܲܪ݂ ܦܸܪܥܘܿܢ ܠܝܵܘܣܸܦ: ܒܚܸܠܡܝ: ܗܵܐ ܩܵܐܹܡ ܐ̄ܢܵܐ ܥܲܠ ܣܸܦܲܬܼ ܢܲܗܪܵܐ.

Narravit ergo pharao, quod viderat: “Putabam me stare super ripam fluminis

Խօսեցաւ փարաւոն ընդ Յովսեփայ եւ ասէ. Թուէր ի տեսլեան իմում, եթէ կայի առ եզեր գետոյ:

ეტყოდა ფარაო იოსებს და ჰრქუა: ძილსა შინა მეგონა, ვითარმედ ვდეგ კიდესა მდინარისასა. 17 17

17 And Pharaoh said unto Joseph, In my dream, behold, I stood upon the bank of the river:

יח. וְהִנֵּה מִן הַיְאֹר עֹלֹת שֶׁבַע פָּרוֹת בְּרִיאוֹת בָּשָׂר וִיפֹת תֹּאַר וַתִּרְעֶינָה בָּאָחוּ:

καὶ ὥσπερ ἐκ τοῦ ποταμοῦ ἀνέβαινον ἑπτὰ βόες καλαὶ τῷ εἴδει καὶ ἐκλεκταὶ ταῖς σαρξὶν καὶ ἐνέμοντο ἐν τῷ ἄχει

18 ܘܗܵܐ ܡ̣ܢ ܢܲܗܪܵܐ ܣܵܠܩܵܢ ܫܒܲܥ ܬܵܘܪܵܬܼܵܐ ܫܲܡܝܼܢܲܢ ܒܒܸܣܪܗܹܝܢ: ܘܫܲܦܝܼܪ ܚܸܙܘܗܹܝܢ: ܘܪܵܥܝܵܢ ܒܡܲܪܓܵܐ.

et septem boves de amne conscendere pulchras nimis et obesis carnibus, quae in pastu paludis virecta carpebant.

եւ որպէս թէ ի գետոյ անտի ելանէին եւթն երինջք ընտիրք մարմնովք եւ գեղեցիկք տեսանելով, եւ արածէին ի խաղի անդ:

და ვითარცა მიერ მდინარით გამოვიდოდეს შჳდნი ზროხანი რჩეულნი ჴორცითა და შუენიერნი ხილვითა, და ძოვდეს კიდესა ზედა. 18 18

18 And, behold, there came up out of the river seven kine, fatfleshed and well favoured; and they fed in a meadow:

יט. וְהִנֵּה שֶׁבַע פָּרוֹת אֲחֵרוֹת עֹלוֹת אַחֲרֵיהֶן דַּלּוֹת וְרָעוֹת תֹּאַר מְאֹד וְרַקּוֹת בָּשָׂר לֹא רָאִיתִי כָהֵנָּה בְּכָל אֶרֶץ מִצְרַיִם לָרֹעַ:

καὶ ἰδοὺ ἑπτὰ βόες ἕτεραι ἀνέβαινον ὀπίσω αὐτῶν ἐκ τοῦ ποταμοῦ πονηραὶ καὶ αἰσχραὶ τῷ εἴδει καὶ λεπταὶ ταῖς σαρξίν οἵας οὐκ εἶδον τοιαύτας ἐν ὅλῃ γῇ Αἰγύπτῳ αἰσχροτέρας

19 ܘܗܵܐ ܫܒܲܥ ܬܵܘܪܲܢ ܐ̄ܚܪܵܢܝܼܢ ܣܵܠܩܵܢ ܒܵܬܲܪܗܹܝܢ: ܒܨܝܼܪܵܢ ܘܒ݂ܝܼܫ ܚܸܙܘܗܹܝܢ: ܘܲܡܚܝܼܠ ܒܸܣܪܗܹܝܢ ܛܵܒ݂: ܘܠܵܐ ܚܙܹܝܬܼ ܕܒ݂ܝܼܫܵܢ ܐܲܟ݂ܘܵܬܼܗܹܝܢ ܒܟ݂ܠܵܗ ܐܲܪܥܵܐ ܕܡܸܨܪܹܝܢ.

Et ecce has sequebantur aliae septem boves in tantum deformes et macilentae, ut numquam tales in terra Aegypti viderim;

Եւ ահա այլ եւս եւթն երինջք ելանէին զկնի նոցա ի գետոյ անտի``, ժանդք եւ զազիրք տեսանելով յոյժ եւ վտիտք մարմնովք, որպիսի ոչ տեսի յամենայն երկրիս Եգիպտացւոց զազրագոյնս քան զնոսա:

და მერმე კუალად სხუანი ზროხანი შჳდნი აღმოვიდოდეს, შემდგომად მათსა მიერ-ვე მდინარით, ხენეშნი და საძაგელნი ხილვითა და მჭლენი ჴორცითა, რომელ, არა სადა მეხილვნეს ეგევითარნი საძაგელნი ყოველსა ეგჳპტესა უუშვერესი. 19 19

19 And, behold, seven other kine came up after them, poor and very ill favoured and leanfleshed, such as I never saw in all the land of Egypt for badness:

כ. וַתֹּאכַלְנָה הַפָּרוֹת הָרַקּוֹת וְהָרָעוֹת אֵת שֶׁבַע הַפָּרוֹת הָרִאשֹׁנוֹת הַבְּרִיאֹת:

καὶ κατέφαγον αἱ ἑπτὰ βόες αἱ αἰσχραὶ καὶ λεπταὶ τὰς ἑπτὰ βόας τὰς πρώτας τὰς καλὰς καὶ ἐκλεκτάς

20 ܘܐܸܟܲܠ ܬܵܘܪܵܬܼܵܐ ܡܚܝܼܠܵܬܼܵܐ ܘܒ݂ܝܼܫܵܬܼܵܐ: ܠܲܫܒܲܥ ܬܵܘܪܵܬܼܵܐ ܩܲܕ݂ܡܵܝܵܬܼܵܐ ܫܲܡܝܼܢܵܬܼܵܐ.

quae, devoratis et consumptis prioribus,

Եւ ուտէին եւթն երինջքն վտիտք եւ զազիրք զեւթն երինջսն զառաջինս` զգեղեցիկսն եւ`` զընտիրս:

და შეჭამნეს შჳდთა მათ ზროხათა, მჭლეთა და საძაგელთა, შჳდნი იგი ზროხანი, კეთილნი და რჩეულნი. 20 20

20 And the lean and the ill favoured kine did eat up the first seven fat kine:

כא. וַתָּבֹאנָה אֶל קִרְבֶּנָה וְלֹא נוֹדַע כִּי בָאוּ אֶל קִרְבֶּנָה וּמַרְאֵיהֶן רַע כַּאֲשֶׁר בַּתְּחִלָּה וָאִיקָץ:

καὶ εἰσῆλθον εἰς τὰς κοιλίας αὐτῶν καὶ οὐ διάδηλοι ἐγένοντο ὅτι εἰσῆλθον εἰς τὰς κοιλίας αὐτῶν καὶ αἱ ὄψεις αὐτῶν αἰσχραὶ καθὰ καὶ τὴν ἀρχήν ἐξεγερθεὶς δὲ ἐκοιμήθην

21 ܘܥܲܠ ܠܓ݂ܵܘܗܹܝܢ: ܘܠܵܐ ܐܸܬܼܝܼܕܲܥ ܕܥܲܠ ܠܓ݂ܵܘܗܹܝܢ: ܘܚܸܙܘܗܹܝܢ ܒܝܼܫ ܐܲܝܟ ܕܲܒ݂ܩܲܕ݂ܡܵܝܬܵܐ: ܘܐܸܬܿܬܿܥܝܼܪܹܬܼ.

nullum saturitatis dedere vestigium; sed simili macie et squalore torpebant. Evigilans, rursus sopore depressus,

Եւ մտանէին յորովայնս նոցա եւ ոչ երեւէին``. եւ երեսք նոցա զազիրք իբրեւ զառաջինն: Զարթեայ եւ դարձեալ ննջեցի:

და შევიდეს მუცელთა მათთა და არა რაჲ აჩნდა, ვითარმედ შევიდეს მუცელთა მათ თანა. და პირნი მათნი საძაგელ იყვნეს, ვითარცა-იგი პირველ. 21 21

21 And when they had eaten them up, it could not be known that they had eaten them; but they were still ill favoured, as at the beginning. So I awoke.

כב. וָאֵרֶא בַּחֲלֹמִי וְהִנֵּה שֶׁבַע שִׁבֳּלִים עֹלֹת בְּקָנֶה אֶחָד מְלֵאֹת וְטֹבוֹת:

καὶ εἶδον πάλιν ἐν τῷ ὕπνῳ μου καὶ ὥσπερ ἑπτὰ στάχυες ἀνέβαινον ἐν πυθμένι ἑνὶ πλήρεις καὶ καλοί

22 ܘܬܼܘܼܒ݂ ܚܙܹܝܬܼ ܒܚܸܠܡܝ: ܘܗܵܐ ܫܒܲܥ ܫܸܒܿܠܝܼܢ ܣܵܠܩܵܢ ܒܩܲܢܝܵܐ ܚܲܕ݂: ܡܲܠܝܵܢ ܘܛܵܒ݂ܵܢ.

vidi somnium: Septem spicae pullulabant in culmo uno plenae atque pulcherrimae.

Եւ տեսանէի միւսանգամ յերազի, որպէս թէ եւթն հասկք ելանէին ի միում փնջի լիք եւ գեղեցիկք:

განვიღჳძე და კუალად დავიძინე. და ვიხილე მერმე ჩუენებასა: და ვითარცა შჳდნი თავნი ჴუვილისანი, აღმოვიდოდეს ადგილსა ერთსა, სავსენი და კეთილნი. 22 22

22 And I saw in my dream, and, behold, seven ears came up in one stalk, full and good:

כג. וְהִנֵּה שֶׁבַע שִׁבֳּלִים צְנֻמוֹת דַּקּוֹת שְׁדֻפוֹת קָדִים צֹמְחוֹת אַחֲרֵיהֶם:

ἄλλοι δὲ ἑπτὰ στάχυες λεπτοὶ καὶ ἀνεμόφθοροι ἀνεφύοντο ἐχόμενοι αὐτῶν

23 ܘܗܵܐ ܫܒܲܥ ܫܸܒܿܠܝܼܢ ܩܲܛܝܼܢܲܢ ܘܲܫܩܝܼܦܲܢ ܠܪܘܼܚܵܐ ܕܫܵܘܒܵܐ ܝܲܥܝܵܢ ܒܵܬܲܪܗܹܝܢ.

Aliae quoque septem tenues et percussae vento urente oriebantur e stipula;

Եւ այլ եւս եւթն հասկք ապականեալք, ազազունք եւ խորշակահարք ելանէին մօտ առ նոսա:

და მერმე კუალად სხუანი შჳდნი თავნი წულილნი და ხორშაკეულნი აღმოსცენდებოდეს მათ თანავე. 23 23

23 And, behold, seven ears, withered, thin, and blasted with the east wind, sprung up after them:

כד. וַתִּבְלַעְןָ הַשִּׁבֳּלִים הַדַּקֹּת אֵת שֶׁבַע הַשִּׁבֳּלִים הַטֹּבוֹת וָאֹמַר אֶל הַחַרְטֻמִּים וְאֵין מַגִּיד לִי:

καὶ κατέπιον οἱ ἑπτὰ στάχυες οἱ λεπτοὶ καὶ ἀνεμόφθοροι τοὺς ἑπτὰ στάχυας τοὺς καλοὺς καὶ τοὺς πλήρεις εἶπα οὖν τοῖς ἐξηγηταῖς καὶ οὐκ ἦν ὁ ἀπαγγέλλων μοι

24 ܘܲܒ݂ܠܲܥ ܫܸܒܿܠܹ̈ܐ ܩܲܛܝܼܢܵܬܼܵܐ ܠܲܫܒܲܥ ܫܸܒܿܠܹ̈ܐ ܛܵܒ݂ܵܬܼܵܐ: ܘܐܸܡܪܹܬܼ ܠܚܲܪܵܫܹܐ ܘܠܲܝܬ ܕܲܡܚܵܘܹܐ ܠܝܼ.

quae priorum pulchritudinem devoraverunt. Narravi coniectoribus somnium, et nemo est qui edisserat”.

Եւ կլանէին եւթն հասկքն ազազունք եւ խորշակահարք`` զեւթն հասկսն զգեղեցիկս եւ զատոքս``: Եւ պատմեցի երազահանացն, եւ ոչ ոք էր որ մեկնէր ինձ:

და შთანთქნეს შჳდთა მათ თავთა ხორშაკეულთა შჳდნი იგი თავნი, კეთილნი და სავსენი. უთხარ ესე გამომეტყუელთა და არა ვინ არს. რომელმან-ცა მითხრა მე. 24 24

24 And the thin ears devoured the seven good ears: and I told this unto the magicians; but there was none that could declare it to me.

כה. וַיֹּאמֶר יוֹסֵף אֶל פַּרְעֹה חֲלוֹם פַּרְעֹה אֶחָד הוּא אֵת אֲשֶׁר הָאֱלֹהִים עֹשֶׂה הִגִּיד לְפַרְעֹה:

καὶ εἶπεν Ιωσηφ τῷ Φαραω τὸ ἐνύπνιον Φαραω ἕν ἐστιν ὅσα ὁ θεὸς ποιεῖ ἔδειξεν τῷ Φαραω

25 ܘܐܸܡܲܪ݂ ܝܵܘܣܸܦ ܠܦܸܪܥܘܿܢ: ܚܸܠܡܵܐ ܦܸܪܥܘܿܢ ܚܲܕ݂ ܗ̄ܘܼ: ܡܸܕܸܿܡ ܕܐܲܠܵܗܵܐ ܥܵܒܹܕ݂ ܚܵܘܝܼ ܠܦܸܪܥܘܿܢ.

Respondit Ioseph: “Somnium regis unum est: quae facturus est, Deus ostendit pharaoni.

Եւ ասէ Յովսէփ ցփարաւոն. Երազն փարաւոնի մի է. զոր ինչ Աստուած առնելոց է` եցոյց փարաւոնի:

ჰრქუა იოსებ ფარაოს: ჩუენება ფარაოჲსი ორი-ვე ერთ არს: რაოდენი ღმერთსა ეგულების ყოფად, უჩუენა ფარაოს: 25 25

25 And Joseph said unto Pharaoh, The dream of Pharaoh is one: God hath shewed Pharaoh what he is about to do.

כו. שֶׁבַע פָּרֹת הַטֹּבֹת שֶׁבַע שָׁנִים הֵנָּה וְשֶׁבַע הַשִּׁבֳּלִים הַטֹּבֹת שֶׁבַע שָׁנִים הֵנָּה חֲלוֹם אֶחָד הוּא:

αἱ ἑπτὰ βόες αἱ καλαὶ ἑπτὰ ἔτη ἐστίν καὶ οἱ ἑπτὰ στάχυες οἱ καλοὶ ἑπτὰ ἔτη ἐστίν τὸ ἐνύπνιον Φαραω ἕν ἐστιν

26 ܫܒܲܥ ܬܵܘܪܵܬܼܵܐ ܛܵܒ݂ܵܬܼܵܐ ܫܒܲܥ ܐܸܢܹܝܢ ܫܢ̈ܝܼܢ: ܘܲܫܒܲܥ ܫܸܒܿܠܹ̈ܐ ܛܵܒ݂ܵܬܼܵܐ ܫܒܲܥ ܐܸܢܹܝܢ ܫܢ̈ܝܼܢ: ܚܸܠܡܵܐ ܚܲܕ݂ܘܼ.

Septem boves pulchrae et septem spicae plenae septem ubertatis anni sunt; eandemque vim somnii comprehendunt.

Եւթն երինջքն գեղեցիկք` եւթն ամ են, եւ եւթն հասկքն գեղեցիկք` եւթն ամ են. երազն փարաւոնի մի է:

შჳდნი იგი ზროხანი კეთილნი შჳდნი წელნი არიან და შჳდნი იგი თავნი ჴუვილისანი კეთილნი შჳდნი წელნი არიან. ჩუენებაჲ ფარაოჲსა ორი-ვე ერთ არს. 26 26

26 The seven good kine are seven years; and the seven good ears are seven years: the dream is one.

כז. וְשֶׁבַע הַפָּרוֹת הָרַקּוֹת וְהָרָעֹת הָעֹלֹת אַחֲרֵיהֶן שֶׁבַע שָׁנִים הֵנָּה וְשֶׁבַע הַשִּׁבֳּלִים הָרֵקוֹת שְׁדֻפוֹת הַקָּדִים יִהְיוּ שֶׁבַע שְׁנֵי רָעָב:

καὶ αἱ ἑπτὰ βόες αἱ λεπταὶ αἱ ἀναβαίνουσαι ὀπίσω αὐτῶν ἑπτὰ ἔτη ἐστίν καὶ οἱ ἑπτὰ στάχυες οἱ λεπτοὶ καὶ ἀνεμόφθοροι ἔσονται ἑπτὰ ἔτη λιμοῦ

27 ܘܲܫܒܲܥ ܬܵܘܪܵܬܼܵܐ ܡܚܝܼܠܵܬܼܵܐ ܘܒ݂ܝܼܫܵܬܼܵܐ: ܕܣܵܠܩܵܢ ܒܵܬܲܪܗܹܝܢ: ܫܒܲܥ ܐܸܢܹܝܢ ܫܢ̈ܝܼܢ: ܘܲܫܒܲܥ ܫܸܒܿܠܹ̈ܐ ܩܲܛܝܼܢܵܬܼܵܐ ܕܲܫܩܝܼܦܵܢ ܠܪܘܼܚܵܐ ܕܫܵܘܒܵܐ: ܢܸܗܘܝܵܢ ܫܒܲܥ ܫܢ̈ܝܼܢ ܕܟܲܦܢܵܐ.

Septem quoque boves tenues atque macilentae, quae ascenderunt post eas, et septem spicae tenues et vento urente percussae septem anni sunt venturae famis,

Եւ եւթն երինջքն տգեղք եւ վտիտք որ ելանէին զհետ նոցա` եւթն ամ են, եւ եւթն հասկքն ոսինք եւ խորշակահարք` լիցի զեւթն ամ սով:

შჳდნი იგი ზროხანი, რომელნი აღმოვიდოდეს შემდგომად მათსა მჭლენი, შჳდნი წელნი არიან; და შჳდნი იგი თავნი ჴუვილისანი წულილნი და ხორშაკეულნი - იყოს შჳდ წელ სიყმილი. 27 27

27 And the seven thin and ill favoured kine that came up after them are seven years; and the seven empty ears blasted with the east wind shall be seven years of famine.

כח. הוּא הַדָּבָר אֲשֶׁר דִּבַּרְתִּי אֶל פַּרְעֹה אֲשֶׁר הָאֱלֹהִים עֹשֶׂה הֶרְאָה אֶת פַּרְעֹה:

τὸ δὲ ῥῆμα ὃ εἴρηκα Φαραω ὅσα ὁ θεὸς ποιεῖ ἔδειξεν τῷ Φαραω

28 ܗܘܼ ܦܸܬܼܓ݂ܵܡܵܐ ܕܐܸܡܪܹܬܼ ܠܦܸܪܥܘܿܢ: ܐܲܝܠܹܝܢ ܕܐܲܠܵܗܵܐ ܥܵܒܹܕ݂: ܚܵܘܝܼ ܠܦܸܪܥܘܿܢ.

qui hoc ordine complebuntur:

Բանն զոր ասացի փարաւոնի` այն է, զոր ինչ Աստուած առնելոց է` եցոյց փարաւոնի:

ხოლო სიტყუაჲ იგი რომელ ვარქუ ფარაოს, რაოდენი ღმერთსა ეგულების, უჩუენა ფარაოს. 28 28

28 This is the thing which I have spoken unto Pharaoh: What God is about to do he sheweth unto Pharaoh.

כט. הִנֵּה שֶׁבַע שָׁנִים בָּאוֹת שָׂבָע גָּדוֹל בְּכָל אֶרֶץ מִצְרָיִם:

ἰδοὺ ἑπτὰ ἔτη ἔρχεται εὐθηνία πολλὴ ἐν πάσῃ γῇ Αἰγύπτῳ

29 ܘܗܵܐ ܫܒܲܥ ܫܢ̈ܝܼܢ ܐܵܬܼܝܵܢ: ܣܲܒ݂ܥܵܐ ܪܲܒܵܐ ܒܟ݂ܠܵܗ ܐܲܪܥܵܐ ܕܡܸܨܪܹܝܢ.

ecce septem anni venient fertilitatis magnae in universa terra Aegypti;

Ահա ամք եւթն եկեսցեն բազում լիութեան յամենայն երկրիս Եգիպտացւոց:

აჰა ესერა, შჳდნი წელნი მოვლენან ნაყოფიერებისა დიდისანი ყოველსა ქუეყანასა ეგჳპტისასა. 29 29

29 Behold, there come seven years of great plenty throughout all the land of Egypt:

ל. וְקָמוּ שֶׁבַע שְׁנֵי רָעָב אַחֲרֵיהֶן וְנִשְׁכַּח כָּל הַשָּׂבָע בְּאֶרֶץ מִצְרָיִם וְכִלָּה הָרָעָב אֶת הָאָרֶץ:

ἥξει δὲ ἑπτὰ ἔτη λιμοῦ μετὰ ταῦτα καὶ ἐπιλήσονται τῆς πλησμονῆς ἐν ὅλῃ γῇ Αἰγύπτῳ καὶ ἀναλώσει ὁ λιμὸς τὴν γῆν

30 ܘܲܢܩܘܼܡܵܢ ܫܒܲܥ ܫܢ̈ܝܼܢ ܕܟܲܦܢܵܐ ܒܵܬܲܪܗܹܝܢ: ܘܢܸܬܼܛܥܸܐ ܟܠܹܗ ܣܲܒ݂ܥܵܐ ܕܲܗܘܵܐ ܒܟ݂ܠܵܗ ܐܲܪܥܵܐ ܕܡܸܨܪܹܝܢ: ܘܲܢܣܝܼܦ ܟܲܦܢܵܐ ܠܐܲܪܥܵܐ.

quos sequentur septem anni alii tantae sterilitatis, ut oblivioni tradatur cuncta retro abundantia. Consumptura est enim fames omnem terram,

Եւ յետ այնորիկ եկեսցէ եւթն ամ սովոյ, եւ մոռասցին զլիութիւնն յամենայն երկրիս Եգիպտացւոց. եւ սպառեսցէ սովն զերկիր:

და მოიწინენ შჳდნი წელნი სიყმილისანი შემდგომად მისა და დაივიწყონ ნაყოფიერებაჲ იგი მაძღრობისა ყოველსა ქუეყანასა ეგჳპტისასა. და აღჴოცოს სიყმილმან ქუეყანაჲ. 30 30

30 And there shall arise after them seven years of famine; and all the plenty shall be forgotten in the land of Egypt; and the famine shall consume the land;

לא. וְלֹא יִוָּדַע הַשָּׂבָע בָּאָרֶץ מִפְּנֵי הָרָעָב הַהוּא אַחֲרֵי כֵן כִּי כָבֵד הוּא מְאֹד:

καὶ οὐκ ἐπιγνωσθήσεται ἡ εὐθηνία ἐπὶ τῆς γῆς ἀπὸ τοῦ λιμοῦ τοῦ ἐσομένου μετὰ ταῦτα ἰσχυρὸς γὰρ ἔσται σφόδρα

31 ܘܠܵܐ ܢܸܬܼܝܼܕܲܥ ܣܲܒ݂ܥܵܐ ܒܐܲܪܥܵܐ: ܡܸܛܠ ܟܲܦܢܵܐ ܗܘܵ ܕܡ̣ܢ ܒܵܬܲܪܟܸܿܝܢ ܕܥܲܫܝܼܢ ܗ̄ܘܼ ܛܵܒ݂.

et ubertatis magnitudinem perditura est inopiae magnitudo.

Եւ ոչ ծանիցի լիութիւնն յերեսաց սովոյն որ գայցէ յետ այնորիկ. քանզի սաստիկ լինիցի յոյժ:

და არ-ღა-რა საცნაურ იყოს ნაყოფიერებაჲ ქუეყანასა ზედა სიყმილისა მისგან, რომელ იყოს შემდგომად მისა, რამეთუ სასტიკ იყოს ფრიად. 31 31

31 And the plenty shall not be known in the land by reason of that famine following; for it shall be very grievous.

לב. וְעַל הִשָּׁנוֹת הַחֲלוֹם אֶל פַּרְעֹה פַּעֲמָיִם כִּי נָכוֹן הַדָּבָר מֵעִם הָאֱלֹהִים וּמְמַהֵר הָאֱלֹהִים לַעֲשׂתוֹ:

περὶ δὲ τοῦ δευτερῶσαι τὸ ἐνύπνιον Φαραω δίς ὅτι ἀληθὲς ἔσται τὸ ῥῆμα τὸ παρὰ τοῦ θεοῦ καὶ ταχυνεῖ ὁ θεὸς τοῦ ποιῆσαι αὐτό

32 ܘܕܸܐܬܿܬܿܢܝܼ ܚܸܠܡܵܐ ܠܦܸܪܥܘܿܢ ܕܬܲܪܬܹܿܝܢ ܙܲܒ݂ܢܝܼܢ: ܕܲܡܛܲܝܲܒ݂ ܦܸܬܼܓ݂ܵܡܵܐ ܡ̣ܢ ܩܕ݂ܵܡ ܐܲܠܵܗܵܐ: ܘܲܡܣܲܪܗܸܒ݂ ܐܲܠܵܗܵܐ ܠܡܸܥܒܿܕܹܗ.

Quod autem vidisti secundo ad eandem rem pertinens somnium, firmitatis indicium est, eo quod fiat sermo Dei et velocius a Deo impleatur.

Այլ վասն կրկնելոյ երազոյն փարաւոնի երկիցս անգամ, զի ճշմարիտ իցէ բանն առ ի յԱստուծոյ, եւ փութասցի Աստուած առնել զնա:

ხოლო მეორედ ქცევისა მისთჳს ჩუენებისა ფარაოჲსა ორგზის, რამეთუ ჭეშმარიტ იყოს სიტყუაჲ იგი ღმრთისამიერი და ისწრაფოს ღმერთმან ყოფად ესე. 32 32

32 And for that the dream was doubled unto Pharaoh twice; it is because the thing is established by God, and God will shortly bring it to pass.

לג. וְעַתָּה יֵרֶא פַרְעֹה אִישׁ נָבוֹן וְחָכָם וִישִׁיתֵהוּ עַל אֶרֶץ מִצְרָיִם:

νῦν οὖν σκέψαι ἄνθρωπον φρόνιμον καὶ συνετὸν καὶ κατάστησον αὐτὸν ἐπὶ γῆς Αἰγύπτου

33 ܗܵܫܵܐ ܢܸܚܙܸܐ ܦܸܪܥܘܿܢ ܓܲܒ݂ܪܵܐ ܚܲܟܿܝܼܡܵܐ ܘܣܲܟܿܘܼܠܬܼܵܢܵܐ: ܘܲܢܩܝܼܡܝܼܘܗܝ ܥܲܠ ܐܲܪܥܵܐ ܕܡܸܨܪܹܝܢ.

Nunc ergo provideat rex virum intellegentem et sapientem et praeficiat eum terrae Aegypti

Եւ արդ տես, խնդրեա այր մի իմաստուն եւ խորհրդական փարաւոնի, եւ կացուսցես զնա ի վերայ երկրիս Եգիպտացւոց:

აწ შენ იხილე კაცი ბრძენი და დაადგინე ყოველსა ქუეყანასა ზედა ეგჳპტისასა. 33 33

33 Now therefore let Pharaoh look out a man discreet and wise, and set him over the land of Egypt.

לד. יַעֲשֶׂה פַרְעֹה וְיַפְקֵד פְּקִדִים עַל הָאָרֶץ וְחִמֵּשׁ אֶת אֶרֶץ מִצְרַיִם בְּשֶׁבַע שְׁנֵי הַשָּׂבָע:

καὶ ποιησάτω Φαραω καὶ καταστησάτω τοπάρχας ἐπὶ τῆς γῆς καὶ ἀποπεμπτωσάτωσαν πάντα τὰ γενήματα τῆς γῆς Αἰγύπτου τῶν ἑπτὰ ἐτῶν τῆς εὐθηνίας

34 ܘܢܸܥܒܸܿܕ ܦܸܪܥܘܿܢ ܘܲܢܩܝܼܡ ܫܲܠܝܼܛܵܐ ܥܲܠ ܐܲܪܥܵܐ ܕܡܸܨܪܹܝܢ: ܘܢܸܣܒ݂ܘܼܢ ܚܲܕ݂ ܡ̣ܢ ܚܲܡܫܵܐ ܒܐܲܪܥܵܐ ܕܡܸܨܪܹܝܢ: ܒܲܫܒܲܥ ܫܢܲܝܵܐ ܕܣܲܒ݂ܥܵܐ.

constituatque praepositos per cunctas regiones et quintam partem fructuum per septem annos fertilitatis,

Եւ արասցէ, եւ կացուսցէ գործակալս փարաւոնի ի վերայ երկրիս, եւ հինգերորդեսցեն զարմտիս երկրիս Եգիպտացւոց զեւթն ամացն լիութեան:

და ყავნ ესრეთ ფარაო, დაადგინენინ ადგილთმთავარნი ქუეყანასა ზედა და ხუთეული აღიღეთ ყოვლისაგან ნაყოფისა ქუეყანისა ეგჳპტისა შჳდთა მათ წელთა ნაყოფიერებისათა. 34 34

34 Let Pharaoh do this, and let him appoint officers over the land, and take up the fifth part of the land of Egypt in the seven plenteous years.

לה. וְיִקְבְּצוּ אֶת כָּל אֹכֶל הַשָּׁנִים הַטֹּבוֹת הַבָּאֹת הָאֵלֶּה וְיִצְבְּרוּ בָר תַּחַת יַד פַּרְעֹה אֹכֶל בֶּעָרִים וְשָׁמָרוּ:

καὶ συναγαγέτωσαν πάντα τὰ βρώματα τῶν ἑπτὰ ἐτῶν τῶν ἐρχομένων τῶν καλῶν τούτων καὶ συναχθήτω ὁ σῖτος ὑπὸ χεῖρα Φαραω βρώματα ἐν ταῖς πόλεσιν φυλαχθήτω

35 ܘܲܢܟܲܢܫܘܼܢ ܥܒ݂ܘܼܪܵܐ ܕܲܫܢܲܝܵܐ ܗܵܠܹܝܢ ܛܵܒ݂ܵܬܼܵܐ ܕܐܵܬܼܝܵܢ: ܘܢܸܚܡܠܘܼܢ ܥܒ݂ܘܼܪܵܐ ܬܚܹܝܬܼ ܐܝܼܕ݂ܵܐ ܕܦܸܪܥܘܿܢ: ܥܒ݂ܘܼܪܵܐ ܒܩܘܼܪ̈ܝܵܐ ܢܸܛܪܘܼܢ.

qui iam nunc futuri sunt, congreget in horrea; et omne frumentum sub pharaonis potestate condatur serveturque in urbibus;

Եւ ժողովեսցեն զամենայն կերակուրս զեւթն ամացն բարեաց եկելոց, եւ ժողովեսցի ցորեանն ընդ ձեռամբ փարաւոնի, եւ կերակուրք ի քաղաքս պահեսցին:

და შეკრიბედ ყოველივე საზრდელი შჳდთა მათ წელთა მომავალთა კეთილთა და შეკრიბედ იფქლი ჴელსა ქუეშე ფარაოსსა, საზრდელი ქალაქთა შინა. 35 35

35 And let them gather all the food of those good years that come, and lay up corn under the hand of Pharaoh, and let them keep food in the cities.

לו. וְהָיָה הָאֹכֶל לְפִקָּדוֹן לָאָרֶץ לְשֶׁבַע שְׁנֵי הָרָעָב אֲשֶׁר תִּהְיֶיןָ בְּאֶרֶץ מִצְרָיִם וְלֹא תִכָּרֵת הָאָרֶץ בָּרָעָב:

καὶ ἔσται τὰ βρώματα πεφυλαγμένα τῇ γῇ εἰς τὰ ἑπτὰ ἔτη τοῦ λιμοῦ ἃ ἔσονται ἐν γῇ Αἰγύπτῳ καὶ οὐκ ἐκτριβήσεται ἡ γῆ ἐν τῷ λιμῷ

36 ܘܢܸܗܘܸܐ ܥܒ݂ܘܼܪܵܐ ܢܛܝܼܪ ܠܐܲܪܥܵܐ: ܠܲܫܒܲܥ ܫܢܲܝܵܐ ܕܟܲܦܢܵܐ ܕܗܵܘ̇ܝܵܢ ܒܐܲܪܥܵܐ ܕܡܸܨܪܹܝܢ: ܘܠܵܐ ܬܣܘܼܦ ܐܲܪܥܵܐ ܒܟܲܦܢܵܐ.

et paretur futurae septem annorum fami, quae pressura est Aegyptum, et non consumetur terra inopia”.

Եւ եղիցին կերակուրքն պահեալ երկրիս յեւթն ամս սովոյն որ լինիցին յերկրիս Եգիպտացւոց, եւ մի՛ սատակեսցի երկիրս ի սովոյ:

და დამარხულ იყავნ ქუეყანისათჳს საზრდელი იგი შჳდთა მათთჳს წელთა სიყმილისათა, რომელნი ყოფად არიან ქუეყანასა ეგჳპტისასა, და არა მოისრას ქუეყანა სიყმილითა. 36 36

36 And that food shall be for store to the land against the seven years of famine, which shall be in the land of Egypt; that the land perish not through the famine.

לז. וַיִּיטַב הַדָּבָר בְּעֵינֵי פַרְעֹה וּבְעֵינֵי כָּל עֲבָדָיו:

ἤρεσεν δὲ τὰ ῥήματα ἐναντίον Φαραω καὶ ἐναντίον πάντων τῶν παίδων αὐτοῦ

37 ܘܲܫܦܲܪ ܦܸܬܼܓ݂ܵܡܵܐ ܒܥܲܝܢܲܝ ܦܸܪܥܘܿܢ: ܘܲܒ݂ܥܲܝܢܲܝ ܥܲܒ݂ܕܵܘܗܝ.

Placuit pharaoni consilium et cunctis ministris eius.

Եւ հաճոյ թուեցաւ բանն առաջի փարաւոնի եւ առաջի ամենայն ծառայից իւրոց:

ხოლო სათნო-უჩნდეს სიტყუანი ესე წინაშე ფარაოჲსა და წინაშე ყოვლისა ერისა მისისა. 37 37

37 And the thing was good in the eyes of Pharaoh, and in the eyes of all his servants.

לח. וַיֹּאמֶר פַּרְעֹה אֶל עֲבָדָיו הֲנִמְצָא כָזֶה אִישׁ אֲשֶׁר רוּחַ אֱלֹהִים בּוֹ:

καὶ εἶπεν Φαραω πᾶσιν τοῖς παισὶν αὐτοῦ μὴ εὑρήσομεν ἄνθρωπον τοιοῦτον ὃς ἔχει πνεῦμα θεοῦ ἐν αὐτῷ

38 ܘܐܸܡܲܪ݂ ܦܸܪܥܘܿܢ ܠܥܲܒ݂ܕܵܘܗܝ: ܡܸܫܬܿܟܲܚ ܐܲܝܟ ܓܲܒ݂ܪܵܐ ܗܵܢܵܐ ܕܪܘܼܚܵܐ ܕܐܲܠܵܗܵܐ ܐܝܼܬܼ ܒܹܗ.

Locutusque est ad eos: “Num invenire poterimus talem virum, qui spiritu Dei plenus sit?”.

Եւ ասէ փարաւոն ցամենայն ծառայս իւր. Միթէ գտանիցե՞մք այր այնպիսի որ ունիցի զոգի Աստուծոյ յանձին իւրում:

და ჰრქუა ფარაო ყოველთა მონათა თჳსთა: ვინა ვპოოთ ჩუენ სხვაჲ კაცი ესევითარი, რომლისა თანა არს სული ღმრთისაჲ თავისა თჳსისა შორის? 38 38

38 And Pharaoh said unto his servants, Can we find such a one as this is, a man in whom the Spirit of God is?

לט. וַיֹּאמֶר פַּרְעֹה אֶל יוֹסֵף אַחֲרֵי הוֹדִיעַ אֱלֹהִים אוֹתְךָ אֶת כָּל זֹאת אֵין נָבוֹן וְחָכָם כָּמוֹךָ:

εἶπεν δὲ Φαραω τῷ Ιωσηφ ἐπειδὴ ἔδειξεν ὁ θεός σοι πάντα ταῦτα οὐκ ἔστιν ἄνθρωπος φρονιμώτερος καὶ συνετώτερός σου

39 ܘܐܸܡܲܪ݂ ܦܸܪܥܘܿܢ ܠܝܵܘܣܸܦ: ܡ̣ܢ ܒܵܬܲܪ ܕܐܵܘܕܿܥܵܟ݂ ܐܲܠܵܗܵܐ ܗܵܕܹܐ ܟܠܵܗ: ܠܲܝܬ ܕܚܲܟܿܝܼܡ ܘܣܲܟܿܘܼܠܬܼܵܢ ܐܲܟ݂ܘܵܬܼܵܟ.

Dixit ergo ad Ioseph: “Quia ostendit tibi Deus omnia, quae locutus es, numquid sapientiorem et consimilem tui invenire potero?

Եւ ասէ փարաւոն ցՅովսէփ. Որովհետեւ եցոյց քեզ Աստուած զայդ ամենայն, չիք այր իմաստնագոյն եւ խորհրդական քան զքեզ:

და ჰრქუა ფარაო იოსებს, რამეთუ გიჩუენა შენ ღმერთმან ესე ყოველი და არა ვინ არს კაცი უბრძნეს შენსა და უგულისხმისმყოფელეს შენსა. 39 39

39 And Pharaoh said unto Joseph, Forasmuch as God hath shewed thee all this, there is none so discreet and wise as thou art:

מ. אַתָּה תִּהְיֶה עַל בֵּיתִי וְעַל פִּיךָ יִשַּׁק כָּל עַמִּי רַק הַכִּסֵּא אֶגְדַּל מִמֶּךָּ:

σὺ ἔσῃ ἐπὶ τῷ οἴκῳ μου καὶ ἐπὶ τῷ στόματί σου ὑπακούσεται πᾶς ὁ λαός μου πλὴν τὸν θρόνον ὑπερέξω σου ἐγώ

40 ܐܲܢ̄ܬ ܬܸܗܘܸܐ ܥܲܠ ܒܲܝܬܝ: ܘܥܲܠ ܡܸܠܲܬܼ ܦܘܼܡܵܟ݂ ܢܸܣܲܒ݂ ܕܝܼܢܵܐ ܟܠܹܗ ܥܲܡܝ: ܒܲܠܚܘܿܕ݂ ܟܘܼܪܣܝܵܐ ܐܹܪܲܒ݂ ܡܸܢܵܟ.

Tu eris super domum meam, et ad tui oris imperium cunctus populus meus oboediet; uno tantum regni solio te praecedam”.

Դու լիցիս ի վերայ տան իմոյ, եւ բերանոյ քում հնազանդ լիցի ամենայն ժողովուրդ իմ. բայց միայն աթոռովս ի վերոյ եղէց ես քան զքեզ:

შენ იყავ სახლსა ზედა ჩემსა და პირსა შენსა ერჩდეს ერი ჩემი, გარნა ხოლო საყდრითა გმატდე მე შენ. 40 40

40 Thou shalt be over my house, and according unto thy word shall all my people be ruled: only in the throne will I be greater than thou.

מא. וַיֹּאמֶר פַּרְעֹה אֶל יוֹסֵף רְאֵה נָתַתִּי אֹתְךָ עַל כָּל אֶרֶץ מִצְרָיִם:

εἶπεν δὲ Φαραω τῷ Ιωσηφ ἰδοὺ καθίστημί σε σήμερον ἐπὶ πάσης γῆς Αἰγύπτου

41 ܘܐܸܡܲܪ݂ ܦܸܪܥܘܿܢ ܠܝܵܘܣܸܦ: ܚܙܝܼ ܕܐܲܫܠܸܛܬܵܟ݂ ܥܲܠ ܟܠܵܗ ܐܲܪܥܵܐ ܕܡܸܨܪܹܝܢ.

Dixitque rursus pharao ad Ioseph: “Ecce, constitui te super universam terram Aegypti”.

Եւ ասէ փարաւոն ցՅովսէփ. Ահաւասիկ կացուցի զքեզ այսօր ի վերայ երկրիս Եգիպտացւոց:

და ჰრქუა ფარაო იოსებს, აჰა ესერა, დამიდგინებიე შენ დღესითგან ყოველსა ქუეყანასა ეგჳპტისასა. 41 41

41 And Pharaoh said unto Joseph, See, I have set thee over all the land of Egypt.

מב. וַיָּסַר פַּרְעֹה אֶת טַבַּעְתּוֹ מֵעַל יָדוֹ וַיִּתֵּן אֹתָהּ עַל יַד יוֹסֵף וַיַּלְבֵּשׁ אֹתוֹ בִּגְדֵי שֵׁשׁ וַיָּשֶׂם רְבִד הַזָּהָב עַל צַוָּארוֹ:

καὶ περιελόμενος Φαραω τὸν δακτύλιον ἀπὸ τῆς χειρὸς αὐτοῦ περιέθηκεν αὐτὸν ἐπὶ τὴν χεῖρα Ιωσηφ καὶ ἐνέδυσεν αὐτὸν στολὴν βυσσίνην καὶ περιέθηκεν κλοιὸν χρυσοῦν περὶ τὸν τράχηλον αὐτοῦ

42 ܘܲܫܩܲܠ ܦܸܪܥܘܿܢ ܥܹܙܲܩܬܼܵܐ ܡ̣ܢ ܐܝܼܕܹܗ: ܘܣܵܡܵܗܿ ܒܐܝܼܕܹܗ ܕܝܵܘܣܸܦ: ܘܐܲܠܒܿܫܹܗ ܠܒ݂ܘܼܫܵܐ ܕܒ݂ܘܼܨܵܐ: ܘܐܲܪܡܝܼ ܗܲܡܢܝܼܟ݂ܵܐ ܕܕܲܗܒ݂ܵܐ ܒܨܵܘܪܹܗ.

Tulitque anulum de manu sua et dedit eum in manu eius; vestivitque eum stola byssina et collo torquem auream circumposuit.

Եւ հանեալ փարաւոնի զմատանին իւր ի ձեռանէ իւրմէ` եդ ի ձեռին Յովսեփայ, եւ զգեցոյց նմա պատմուճան բեհեզեայ, եւ արկ մանեակ ոսկի ի պարանոց նորա:

და წარიჴადა ფარაო ბეჭედი ჴელისა თჳსისა და შეაცუა ჴელსა იოსებსა და შეჰმოსეს მას სამოსელი ბისონი და გარდააცუეს მანიაკი ოქროჲსა ყელსა მისსა. 42 42

42 And Pharaoh took off his ring from his hand, and put it upon Joseph's hand, and arrayed him in vestures of fine linen, and put a gold chain about his neck;

מג. וַיַּרְכֵּב אֹתוֹ בְּמִרְכֶּבֶת הַמִּשְׁנֶה אֲשֶׁר לוֹ וַיִּקְרְאוּ לְפָנָיו אַבְרֵךְ וְנָתוֹן אֹתוֹ עַל כָּל אֶרֶץ מִצְרָיִם:

καὶ ἀνεβίβασεν αὐτὸν ἐπὶ τὸ ἅρμα τὸ δεύτερον τῶν αὐτοῦ καὶ ἐκήρυξεν ἔμπροσθεν αὐτοῦ κῆρυξ καὶ κατέστησεν αὐτὸν ἐφ᾽ ὅλης γῆς Αἰγύπτου

43 ܘܐܲܬܿܒܹܗ ܒܡܲܪܟܲܒ݂ܬܼܵܐ ܐ̄ܚܪܹܬܼܵܐ ܕܝܼܠܹܗ: ܘܲܩܪܵܐ ܩܕ݂ܵܡܵܘܗܝ ܐܲܒ݂ܵܐ ܘܫܲܠܝܼܛܵܐ: ܘܐܲܫܠܛܹܗ ܥܲܠ ܟܠܵܗ ܐܲܪܥܵܐ ܕܡܸܨܪܹܝܢ.

Fecitque eum ascendere super currum suum secundum, clamante praecone: “Abrech!”, ut omnes coram eo genuflecterent et praepositum esse scirent universae terrae Aegypti.

Եւ եհան զնա յերկրորդ կառս իւր. եւ քարոզ կարդայր առաջի նորա. եւ կացոյց զնա ի վերայ երկրին Եգիպտացւոց:

და აღსუეს იგი ეტლსა შემდგომსა მისსა და ქადაგებდა წინაშე მისსა ქადაგი და დაადგინა იგი ყოველსა ქუეყანასა ეგჳპტისასა. 43 43

43 And he made him to ride in the second chariot which he had; and they cried before him, Bow the knee: and he made him ruler over all the land of Egypt.

מד. וַיֹּאמֶר פַּרְעֹה אֶל יוֹסֵף אֲנִי פַרְעֹה וּבִלְעָדֶיךָ לֹא יָרִים אִישׁ אֶת יָדוֹ וְאֶת רַגְלוֹ בְּכָל אֶרֶץ מִצְרָיִם:

εἶπεν δὲ Φαραω τῷ Ιωσηφ ἐγὼ Φαραω ἄνευ σοῦ οὐκ ἐξαρεῖ οὐθεὶς τὴν χεῖρα αὐτοῦ ἐπὶ πάσῃ γῇ Αἰγύπτου

44 ܘܐܸܡܲܪ݂ ܦܸܪܥܘܿܢ ܠܝܵܘܣܸܦ: ܐܸܢܵܐ ܦܸܪܥܘܿܢ ܦܸܩܕܹܬܼ: ܕܒܸܠܥܵܕܲܝܟ ܐ̄ܢܵܫ ܠܵܐ ܢܪܝܼܡ ܐܝܼܕܹܗ ܐܵܘ ܪܸܓܼܠܹܗ ܒܟ݂ܠܵܗ ܐܲܪܥܵܐ ܕܡܸܨܪܹܝܢ.

Dixit quoque rex ad Ioseph: “Ego sum pharao; absque tuo imperio non movebit quisquam manum aut pedem in omni terra Aegypti”.

Եւ ասէ փարաւոն ցՅովսէփ. Ահաւասիկ ես փարաւոն, առանց քո ոչ ոք համբարձցէ զձեռս իւր եւ զոտս իւր ի վերայ ամենայն երկրիս Եգիպտացւոց:

და ჰრქუა ფარაო იოსებს: მე, ფარაო, გეტყჳ შენ: თჳნიერ შენსა არავინ აღყოს ჴელი ქუეყანასა ეგჳპტისასა. 44 44

44 And Pharaoh said unto Joseph, I am Pharaoh, and without thee shall no man lift up his hand or foot in all the land of Egypt.

מה. וַיִּקְרָא פַרְעֹה שֵׁם יוֹסֵף צָפְנַת פַּעְנֵחַ וַיִּתֶּן לוֹ אֶת אָסְנַת בַּת פּוֹטִי פֶרַע כֹּהֵן אֹן לְאִשָּׁה וַיֵּצֵא יוֹסֵף עַל אֶרֶץ מִצְרָיִם:

καὶ ἐκάλεσεν Φαραω τὸ ὄνομα Ιωσηφ Ψονθομφανηχ καὶ ἔδωκεν αὐτῷ τὴν Ασεννεθ θυγατέρα Πετεφρη ἱερέως Ἡλίου πόλεως αὐτῷ γυναῖκα

45 ܘܲܩܪܵܐ ܦܸܪܥܘܿܢ ܫܡܹܗ ܕܝܵܘܣܸܦ: ܨܲܦܢܲܬܼ ܦܲܥܢܲܚ: ܕܟܲܣܝܵܬܼܵܐ ܓܲܠܝܵܢ ܠܹܗ: ܘܝܲܗ̄ܒ݂ ܠܹܗ ܠܐܲܣܝܲܬܼ ܒܲܪܬܼ ܦܘܿܛܝܼܦܲܪ ܟܘܼܡܪܵܐ ܕܐܘܿܢ: ܐܲܢ̄ܬܿܬܼܵܐ: ܘܲܢܦܲܩ ܝܵܘܣܸܦ ܥܲܠ ܟܠܵܗ ܐܲܪܥܵܐ ܕܡܸܨܪܹܝܢ.

Vertitque nomen eius et vocavit eum lingua Aegyptiaca Saphaneth Phanec (quod interpretatur Salvator mundi) deditque illi uxorem Aseneth filiam Putiphare sacerdotis Heliopoleos. Egressus est itaque Ioseph ad terram Aegypti

Եւ կոչեաց փարաւոն զանուն Յովսեփայ Փսոմփթոմփանէ, եւ ետ նմա զԱսանէթ դուստր Պետափրեայ քրմի Արեգ քաղաքի կնութեան. եւ ել Յովսէփ յերեսաց փարաւոնի:

და უწოდა ფარაო სახელი იოსებს ფსომთოფანი და მისცა მას ასენექ, ასული პეტეფრესი, მღდელისა მის მზისქალაქისა, მისა ცოლად. 45 45

45 And Pharaoh called Joseph's name Zaphnathpaaneah; and he gave him to wife Asenath the daughter of Potipherah priest of On. And Joseph went out over all the land of Egypt.

מו. וְיוֹסֵף בֶּן שְׁלשִׁים שָׁנָה בְּעָמְדוֹ לִפְנֵי פַּרְעֹה מֶלֶךְ מִצְרָיִם וַיֵּצֵא יוֹסֵף מִלִּפְנֵי פַרְעֹה וַיַּעֲבֹר בְּכָל אֶרֶץ מִצְרָיִם:

Ιωσηφ δὲ ἦν ἐτῶν τριάκοντα ὅτε ἔστη ἐναντίον Φαραω βασιλέως Αἰγύπτου ἐξῆλθεν δὲ Ιωσηφ ἐκ προσώπου Φαραω καὶ διῆλθεν πᾶσαν γῆν Αἰγύπτου

46 ܘܝܵܘܣܸܦ ܒܲܪ ܬܠܵܬܼܝܼܢ ܗ̄ܘܵܐ ܫܢ̈ܝܼܢ: ܟܲܕ݂ ܩܵܡ ܩܕ݂ܵܡ ܦܸܪܥܘܿܢ ܡܲܠܟܵܐ ܕܡܸܨܪܹܝܢ: ܘܲܢܦܲܩ ܝܵܘܣܸܦ ܡ̣ܢ ܩܕ݂ܵܡ ܦܸܪܥܘܿܢ: ܘܲܥܒܲܪ ܒܟ݂ܠܵܗ ܐܲܪܥܵܐ ܕܡܸܨܪܹܝܢ.

triginta autem annorum erat quando stetit in conspectu regis pharaonis et circuivit omnes regiones Aegypti.

Եւ էր Յովսէփ ամաց երեսնից` յորժամ ընծայեցաւ առաջի փարաւոնի արքային Եգիպտացւոց: Ել Յովսէփ յերեսաց փարաւոնի, եւ շրջեցաւ ընդ ամենայն Եգիպտոս:

იოსებ იყო ოცდაათის წლის, რაჟამს წარდგა წინაშე ფარაოჲსა, მეფისა ეგჳპტელთასა. განვიდა იოსებ პირისაგან ფარაოჲსა და მოვლო ყოველი ეგჳპტე. 46 46

46 And Joseph was thirty years old when he stood before Pharaoh king of Egypt. And Joseph went out from the presence of Pharaoh, and went throughout all the land of Egypt.

מז. וַתַּעַשׂ הָאָרֶץ בְּשֶׁבַע שְׁנֵי הַשָּׂבָע לִקְמָצִים:

καὶ ἐποίησεν ἡ γῆ ἐν τοῖς ἑπτὰ ἔτεσιν τῆς εὐθηνίας δράγματα

47 ܘܚܸܡܠܲܬܼ ܐܲܪܥܵܐ ܒܲܫܒܲܥ ܫܢܲܝܵܐ ܕܣܲܒ݂ܥܵܐ ܒܐܵܘܨܪܹ̈ܐ.

Venitque fertilitas septem annorum, et segetes congregavit in horrea Aegypti

Եւ արար երկիրն յեւթն ամս լիութեանն արդիւնս:

და ყო ქუეყანამან შჳდთა მათ წელთა ნაყოფიერებისათა ნაყოფი. 47 47

47 And in the seven plenteous years the earth brought forth by handfuls.

מח. וַיִּקְבֹּץ אֶת כָּל אֹכֶל שֶׁבַע שָׁנִים אֲשֶׁר הָיוּ בְּאֶרֶץ מִצְרַיִם וַיִּתֶּן אֹכֶל בֶּעָרִים אֹכֶל שְׂדֵה הָעִיר אֲשֶׁר סְבִיבֹתֶיהָ נָתַן בְּתוֹכָהּ:

καὶ συνήγαγεν πάντα τὰ βρώματα τῶν ἑπτὰ ἐτῶν ἐν οἷς ἦν ἡ εὐθηνία ἐν γῇ Αἰγύπτου καὶ ἔθηκεν τὰ βρώματα ἐν ταῖς πόλεσιν βρώματα τῶν πεδίων τῆς πόλεως τῶν κύκλῳ αὐτῆς ἔθηκεν ἐν αὐτῇ

48 ܘܲܚܡܲܠ ܟܠܹܗ ܥܒ݂ܘܼܪܵܐ ܕܲܫܒܲܥ ܫܢܲܝܵܐ ܕܣܲܒ݂ܥܵܐ ܕܲܗܘܲܝ ܒܐܲܪܥܵܐ ܕܡܸܨܪܹܝܢ: ܘܝܲܗ̄ܒ݂ ܥܒ݂ܘܼܪܵܐ ܒܩܘܼܪ̈ܝܵܐ: ܥܒ݂ܘܪܵܐ ܕܚܲܩܠܵܬܼܵܐ ܕܲܩܪܝܼܬܼܵܐ ܘܕܲܚܕ݂ܵܪܹܝܗ ܚܡܲܠ ܒܓܵܘܵܗ.

condens in singulis urbibus frumentum camporum in circuitu.

Եւ ժողովեաց զամենայն կերակուրս ամացն եւթանց, յորս էր լիութիւն` յերկրին Եգիպտացւոց. եւ համբարեաց կերակուրս ի քաղաքս, զկերակուրս դաշտաց քաղաքին որ շուրջ զնովաւ, համբարեաց ի նմա:

და შეკრიბა ყოველი საზრდელი შჳდთა მათ წელთა ნაყოფიერებისათა, ყოველსა ქუეყანასა ეგჳპტისასა. და დადვა საზრდელი ქალაქთა შინა, საზრდელი ველთა მათ ქალაქისა გარემოთა. 48 48

48 And he gathered up all the food of the seven years, which were in the land of Egypt, and laid up the food in the cities: the food of the field, which was round about every city, laid he up in the same.

מט. וַיִּצְבֹּר יוֹסֵף בָּר כְּחוֹל הַיָּם הַרְבֵּה מְאֹד עַד כִּי חָדַל לִסְפֹּר כִּי אֵין מִסְפָּר:

καὶ συνήγαγεν Ιωσηφ σῖτον ὡσεὶ τὴν ἄμμον τῆς θαλάσσης πολὺν σφόδρα ἕως οὐκ ἠδύναντο ἀριθμῆσαι οὐ γὰρ ἦν ἀριθμός

49 ܘܲܚܡܲܠ ܝܵܘܣܸܦ ܥܒ݂ܘܼܪܵܐ: ܐܲܝܟ ܚܵܠܵܐ ܕܝܲܡܵܐ ܣܘܿܓܼܐܵܐ ܕܛܵܒ݂: ܥܕܲܡܵܐ ܕܲܠܐܝܼ ܠܡܸܡܢܵܐ ܕܠܵܐ ܡܸܢܝܵܢܵܐ.

Tantaque fuit abundantia tritici, ut arenae maris coaequaretur, et copia mensuram excederet.

Եւ ժողովեաց Յովսէփ զցորեան իբրեւ զաւազ ծովու բազում յոյժ, մինչեւ ոչ կարէր համարել, քանզի ոչ գոյր թիւ:

და დადვა მას შინა. და შეკრიბა იოსებ იფქლი ვითარცა ქჳშაჲ ზღჳსა დიდად ფრიად, ვიდრემდე ვერ-ღა-რა ეძლო რაცხვად, რამეთუ არა იყო რიცხუ. 49 49

49 And Joseph gathered corn as the sand of the sea, very much, until he left numbering; for it was without number.

נ. וּלְיוֹסֵף יֻלָּד שְׁנֵי בָנִים בְּטֶרֶם תָּבוֹא שְׁנַת הָרָעָב אֲשֶׁר יָלְדָה לּוֹ אָסְנַת בַּת פּוֹטִי פֶרַע כֹּהֵן אוֹן:

τῷ δὲ Ιωσηφ ἐγένοντο υἱοὶ δύο πρὸ τοῦ ἐλθεῖν τὰ ἑπτὰ ἔτη τοῦ λιμοῦ οὓς ἔτεκεν αὐτῷ Ασεννεθ θυγάτηρ Πετεφρη ἱερέως Ἡλίου πόλεως

50 ܘܲܠܝܵܘܣܸܦ ܐܸܬܼܝܼܠܸܕ݂ܘ ܠܹܗ ܬܪܹܝܢ ܒܢܝܼܢ: ܥܲܕ݂ܠܵܐ ܬܸܥܘܿܠ ܫܲܢ̄ܬܵܐ ܕܟܲܦܢܵܐ: ܕܝܸܠܕܲܬܼ ܠܹܗ ܐܲܣܝܲܬܼ ܒܲܪܬܼ ܦܘܿܛܝܼܦܲܪ ܟܘܼܡܪܵܐ ܕܐܘܿܢ.

Nati sunt autem Ioseph filii duo, antequam veniret fames, quos ei peperit Aseneth filia Putiphare sacerdotis Heliopoleos.

Եւ եղեն Յովսեփու երկու որդիք` մինչչեւ եկեալ էր եւթն ամացն սովոյ, զորս ծնաւ նմա Ասանէթ դուստր Պետափրեայ քրմի Արեգ քաղաքի:

ხოლო იოსებს ესხნეს ორ ძე, ვიდრე მოწევნადმდე შჳდთა მათ წელთა სიყმილისათა, რომელნი უშვნა ასენექ, ასულმან პეტეფრესმან, მღდელისა მის მზისქალაქისამან. 50 50

50 And unto Joseph were born two sons before the years of famine came, which Asenath the daughter of Potipherah priest of On bare unto him.

נא. וַיִּקְרָא יוֹסֵף אֶת שֵׁם הַבְּכוֹר מְנַשֶּׁה כִּי נַשַּׁנִי אֱלֹהִים אֶת כָּל עֲמָלִי וְאֵת כָּל בֵּית אָבִי:

ἐκάλεσεν δὲ Ιωσηφ τὸ ὄνομα τοῦ πρωτοτόκου Μανασση ὅτι ἐπιλαθέσθαι με ἐποίησεν ὁ θεὸς πάντων τῶν πόνων μου καὶ πάντων τῶν τοῦ πατρός μου

51 ܘܲܩܪܵܐ ܝܵܘܣܸܦ ܫܸܡ ܒܪܹܗ ܒܘܼܟ݂ܪܹܗ ܡܢܲܫܹܐ: ܡܸܛܠ ܕܐܲܢܫܝܲܢܝ ܐܲܠܵܗܵܐ ܟܠܹܗ ܥܲܡܠܝ ܘܟ݂ܠܹܗ ܒܹܝܬܼ ܐܲܒ݂ܝ.

Vocavitque nomen primogeniti Manasses dicens: “Oblivisci me fecit Deus omnium laborum meorum et domus patris mei”.

Եւ կոչեաց Յովսէփ զանուն անդրանկանն Մանասէ. զի ասէ` թէ Մոռացոյց ինձ Աստուած զամենայն վիշտս իմ, եւ զամենայն վիշտս հօր իմոյ:

და უწოდა სახელი იოსებ პირმშოსა მას მანასე და თქუა: დამავიწყა მე ღმერთმან ყოველი სალმობაჲ ჩემი და ყოველი მამისა ჩემისა. 51 51

51 And Joseph called the name of the firstborn Manasseh: For God, said he, hath made me forget all my toil, and all my father's house.

נב. וְאֵת שֵׁם הַשֵּׁנִי קָרָא אֶפְרָיִם כִּי הִפְרַנִי אֱלֹהִים בְּאֶרֶץ עָנְיִי:

τὸ δὲ ὄνομα τοῦ δευτέρου ἐκάλεσεν Εφραιμ ὅτι ηὔξησέν με ὁ θεὸς ἐν γῇ ταπεινώσεώς μου

52 ܘܲܫܡܹܗ ܕܐ̄ܚܪܹܢܵܐ ܩܪܵܐ ܐܲܦܪܹܝܡ: ܡܸܛܠ ܕܐܲܦܪܝܲܢܝ ܐܲܠܵܗܵܐ ܒܐܲܪܥܵܐ ܕܫܘܼܥܒܵܕ݂ܝ.

Nomen quoque secundi appellavit Ephraim dicens: “Crescere me fecit Deus in terra paupertatis meae”.

Եւ զանուն երկրորդին կոչեաց Եփրեմ, զի ասէ` թէ Աճեցոյց զիս Աստուած յերկրի տառապանաց իմոց:

და სახელი მეორისა მის უწოდა ეფრემ და თქუა: რამეთუ აღმაორძინა მე ღმერთმან სიმდაბლესა შინა ჩემსა. 52 52

52 And the name of the second called he Ephraim: For God hath caused me to be fruitful in the land of my affliction.

נג. וַתִּכְלֶינָה שֶׁבַע שְׁנֵי הַשָּׂבָע אֲשֶׁר הָיָה בְּאֶרֶץ מִצְרָיִם:

παρῆλθον δὲ τὰ ἑπτὰ ἔτη τῆς εὐθηνίας ἃ ἐγένοντο ἐν γῇ Αἰγύπτῳ

53 ܘܲܓܼܡܲܪ ܫܒܲܥ ܫܢܲܝܵܐ ܕܣܲܒ݂ܥܵܐ ܕܲܗܘܲܝ ܒܐܲܪܥܵܐ ܕܡܸܨܪܹܝܢ.

Igitur, transactis septem annis ubertatis, qui fuerant in Aegypto,

Եւ անցին եւթն ամք լիութեանն որ եղեն յերկրին Եգիպտացւոց:

წარჴდეს შჳდნი იგი წელნი ნაყოფიერებისანი, რომელ იყვნეს ქუეყანასა ეგჳპტისასა. 53 53

53 And the seven years of plenteousness, that was in the land of Egypt, were ended.

נד. וַתְּחִלֶּינָה שֶׁבַע שְׁנֵי הָרָעָב לָבוֹא כַּאֲשֶׁר אָמַר יוֹסֵף וַיְהִי רָעָב בְּכָל הָאֲרָצוֹת וּבְכָל אֶרֶץ מִצְרַיִם הָיָה לָחֶם:

καὶ ἤρξαντο τὰ ἑπτὰ ἔτη τοῦ λιμοῦ ἔρχεσθαι καθὰ εἶπεν Ιωσηφ καὶ ἐγένετο λιμὸς ἐν πάσῃ τῇ γῇ ἐν δὲ πάσῃ γῇ Αἰγύπτου ἦσαν ἄρτοι

54 ܘܫܲܪܝܼ ܫܒܲܥ ܫܢܲܝܵܐ ܕܟܲܦܢܵܐ ܠܡܹܐܬܼܵܐ ܐܲܝܟ ܕܐܸܡܲܪ ܝܵܘܣܸܦ: ܘܲܗ̤ܘܵܐ ܟܲܦܢܵܐ ܒܟ݂ܠܗܹܝܢ ܐܲܪܥܵܬܼܵܐ: ܘܲܒ݂ܟ݂ܠܵܗ ܐܲܪܥܵܐ ܕܡܸܨܪܹܝܢ ܠܵܐ ܗܘܵܐ ܠܲܚܡܵܐ.

coeperunt venire septem anni inopiae, quos praedixerat Ioseph, et in universo orbe fames praevaluit; in cuncta autem terra Aegypti erat panis.

Եւ սկսան գալ եւթն ամք սովոյն, որպէս եւ ասաց Յովսէփ. եւ եղեւ սով յամենայն երկրին, զի`` յամենայն երկրին Եգիպտացւոց ոչ գտանէր հաց:

და იწყეს შჳდთა მათ წელთა სიყმილისათა მოსლვად, ვითარცა-იგი თქუა იოსებ. და იყო სიყმილი ყოველსა ქუეყანასა, და ყოველსა ეგჳპტესა არა იყო პური. 54 54

54 And the seven years of dearth began to come, according as Joseph had said: and the dearth was in all lands; but in all the land of Egypt there was bread.

נה. וַתִּרְעַב כָּל אֶרֶץ מִצְרַיִם וַיִּצְעַק הָעָם אֶל פַּרְעֹה לַלָּחֶם וַיֹּאמֶר פַּרְעֹה לְכָל מִצְרַיִם לְכוּ אֶל יוֹסֵף אֲשֶׁר יֹאמַר לָכֶם תַּעֲשׂוּ:

καὶ ἐπείνασεν πᾶσα ἡ γῆ Αἰγύπτου ἐκέκραξεν δὲ ὁ λαὸς πρὸς Φαραω περὶ ἄρτων εἶπεν δὲ Φαραω πᾶσι τοῖς Αἰγυπτίοις πορεύεσθε πρὸς Ιωσηφ καὶ ὃ ἐὰν εἴπῃ ὑμῖν ποιήσατε

55 ܘܟܸܦܢܲܬܼ ܟܠܵܗ ܐܲܪܥܵܐ ܕܡܸܨܪܹܝܢ: ܘܲܡܒܲܓܿܢܝܼܢ ܥܲܡܵܐ ܥܲܠ ܦܸܪܥܘܿܢ ܥܲܠ ܠܲܚܡܵܐ: ܘܐܸܡܲܪ݂ ܦܸܪܥܘܿܢ ܠܟ݂ܠܗܘܿܢ ܡܸܨܪܵܝܹܐ: ܙܸܠܘ ܠܘܵܬܼ ܝܵܘܣܸܦ: ܘܡܸܕܸܿܡ ܕܐܵܡܲܪ ܠܟ݂ܘܿܢ ܬܸܥܒܿܕ݂ܘܿܢ.

Qua esuriente, clamavit populus ad pharaonem alimenta petens. Quibus ille respondit: “Ite ad Ioseph et, quidquid vobis dixerit, facite”.

Եւ սովեցաւ ամենայն երկիրն Եգիպտացւոց, եւ աղաղակեաց ամենայն ժողովուրդն առ փարաւոն վասն հացի. եւ ասէ փարաւոն ցամենայն Եգիպտացիսն. Երթայք առ Յովսէփ, եւ զոր ինչ ասիցէ ձեզ` արասջիք:

და შეემშია ყოველსა ქუეყანასა ეგჳპტისასა და ღაღად-ყო ყოველმან ერმან პურისათჳს ფარაოს მიმართ. ჰრქუა ფარაო ყოველთა მეგჳპტელთა: მივედით იოსებისა და რაჲ-იგი გრქუას, იგი-ცა ყავთ. 55 55

55 And when all the land of Egypt was famished, the people cried to Pharaoh for bread: and Pharaoh said unto all the Egyptians, Go unto Joseph; what he saith to you, do.

נו. וְהָרָעָב הָיָה עַל כָּל פְּנֵי הָאָרֶץ וַיִּפְתַּח יוֹסֵף אֶת כָּל אֲשֶׁר בָּהֶם וַיִּשְׁבֹּר לְמִצְרַיִם וַיֶּחֱזַק הָרָעָב בְּאֶרֶץ מִצְרָיִם:

καὶ ὁ λιμὸς ἦν ἐπὶ προσώπου πάσης τῆς γῆς ἀνέῳξεν δὲ Ιωσηφ πάντας τοὺς σιτοβολῶνας καὶ ἐπώλει πᾶσι τοῖς Αἰγυπτίοις

56 ܘܟܲܦܢܵܐ ܗܘܵܐ ܥܲܠ ܐܲܦܲܝ ܟܠܵܗ ܐܲܪܥܵܐ: ܘܲܦܬܲܚ ܝܵܘܣܸܦ ܐܵܘܨܪܹ̈ܐ: ܘܙܲܒܸܿܢ ܠܡܸܨܪܵܝܹܐ.
57 ܘܲܥܫܸܢ ܟܲܦܢܵܐ ܒܐܲܪܥܵܐ ܕܡܸܨܪܹܝܢ:

Et invaluit fames in omni terra Aegypti; aperuitque Ioseph universa horrea et vendebat Aegyptiis; nam et illos oppresserat fames.

Եւ էր սով ի վերայ երեսաց ամենայն երկրի. եւ եբաց Յովսէփ զամենայն շտեմարանս ցորենոյ, եւ վաճառէր ամենայն Եգիպտացւոցն. եւ սաստկացաւ սովն յամենայն երկիրն`` Եգիպտացւոց:

და სიყმილი იყო პირსა ზედა ყოვლისა ქუეყანისასა, განახუნა იოსებ ყოველნი იგი იფქლისა საუნჯენი და ჰყიდდა ყოველთა ეგჳპტელთა ზედა. 56 56

56 And the famine was over all the face of the earth: and Joseph opened all the storehouses, and sold unto the Egyptians; and the famine waxed sore in the land of Egypt.

נז. וְכָל הָאָרֶץ בָּאוּ מִצְרַיְמָה לִשְׁבֹּר אֶל יוֹסֵף כִּי חָזַק הָרָעָב בְּכָל הָאָרֶץ:

καὶ πᾶσαι αἱ χῶραι ἦλθον εἰς Αἴγυπτον ἀγοράζειν πρὸς Ιωσηφ ἐπεκράτησεν γὰρ ὁ λιμὸς ἐν πάσῃ τῇ γῇ

ܘܟ݂ܠܵܗ ܐܲܪܥܵܐ ܐܸܬܼܵܘ ܠܡܸܨܪܹܝܢ ܠܲܡܡܵܪ ܡ̣ܢ ܝܵܘܣܸܦ: ܡܸܛܠ ܕܲܥܫܸܢ ܟܲܦܢܵܐ ܒܟ݂ܠܵܗ ܐܲܪܥܵܐ ܕܡܸܨܪܹܝܢ.

Omnesque provinciae veniebant in Aegyptum, ut emerent escas apud Ioseph, quia inopia invaluerat in universa terra.

Եւ ամենայն աշխարհք գային յԵգիպտոս գնել ի Յովսեփայ, զի զօրանայր սովն ընդ ամենայն երկիր:

და ყოველი სოფლები მოვიდოდა ეგჳპტედ სყიდად იფქლისა იოსებისა, რამეთუ დაიპყრა სიყმილმან ყოველი ქუეყანაჲ. 57 57

57 And all countries came into Egypt to Joseph for to buy corn; because that the famine was so sore in all lands.

Permanent link

http://www2.hf.uio.no/common/apps/permlink/permlink.php?app=polyglotta&context=ctext&uid=e7e58cd2-8d60-11e4-856a-001cc4ddf0f4

Choose languages

Choose images, etc.

Choose languages

Choose display