You are here: BP HOME > LON > Snorri-Edda > fulltext
Snorri-Edda

Choose languages

Choose images, etc.

Choose languages
Choose display
  • Enable images
  • Enable footnotes
    • Show all footnotes
    • Minimize footnotes
Search-help
Choose specific texts..
    Click to Expand/Collapse Option Complete text
Click to Expand/Collapse OptionPrologue
Click to Expand/Collapse OptionGylfaginning
Click to Expand/Collapse OptionSkáldskaparmál
Click to Expand/Collapse OptionHáttatal
10. Verse 10 
 
 
Jǫrð verr siklingr sverðum.
Sundr rjúfa spjǫr undir.
Lind skerr í styr steinda.
Støkkr hauss af bol lausum.
Falla fólk á velli.
Fremr mildr jǫfurr hildi.
Egg bítr á lim lýti.
Liggr skǫr sniðin hjǫrvi. 
 
 
Hér er mál fyllt í hverju vísuorði. 
 
 
Þessi er hinn þriði: 
 
 
11. Ýskelfir kann úlfum
auðmildr búa gildi.
Lætr gylðis kyn gáti
gunnsnarr una harri.
Fær gotna vinr vitni
valbjór afar stóran.
(10,1) Vargr tér ór ben bergja
blóðdrykk ok grǫn rjóða. 
 
 
Hér lýkr máli í tveim vísuorðum.  Sjá háttr er nú skal rita er hinn fjórði þeira er breyttir eru, en hinn fimti at háttatali; þetta er stælt kallat: 
   
   
12. Hákun veldr ok hǫlðum
(harðráðum guð jarðar
tiggja lér með tíri)
teitr þjóðkonungs heiti.
Vald á víðrar foldar
(vindræfurs jǫfurr gæfu
ǫðlingi skóp ungum)
ǫrlyndr skati gjǫrla. 
 
 
‹Hér er svá:› 
 
 
Hákun veldr ok hǫlðum
teitr þjóðkonungs heiti, 
 
 
en annat ok it þriðja vísuorð er sér um mál, ok er þat stál kallat. 
 
 
Þessi er hinn fimti: 
 
 
13. Manndýrðir fá mærðar
mæt ǫld, fira gæti,
lýtr audgjafa ítrum
ǫll. Stóð sær of fjǫllum.
Rjóðvendils gat randa
rœki-Njǫrð at sœkja
(hæf ferð var sú harða)
heim. Skaut jǫrð ór geima. 
Þetta kǫllum vér hjástælt. 
   
   
Hér er it fyrsta ‹vísuorð› ok annat ok þriðja sér um mál, ok hefir þó þat mál eina samstǫfun með fullu orði af hinu fjórða vísuorði, en þær fimm samstǫfur er eptir fara lúka heilu máli, ok skal orðtak vera forn minni. 
 
 
Þessi er hinn sjaundi: 
 
 
14. Hákun ræðr með heiðan —
hefir drengja vinr fengit
(lǫnd verr buðlungr brandi
breiðfeld) mikit veldi;
(11,1) rógleiks náir ríki
remmi-Týr at stýra
(ǫld fagnar því) eignu
— orðróm konungdómi. 
 
 
Hér hefr upp mál í inu fyrsta vísuorði ok lýkr ‹í› inu síðarsta, ok eru þau sér um mál.  Þessi er inn átti háttrinn: 
   
   
15. Þeim er, grundar grímu
gjaldseiðs ok var faldinn,
(drótt man enn þann) átti
áðr hans faðir ráða.
Gunnhættir kná grýttu
(gramr býr of þrek) stýra
(stórt ræðr hann, en hjarta
hvetr) buðlunga setri. 
 
 
Hér er hinn fyrri vísuhelmingr leiddr af þeiri vísu er áðr var kveðin ok fylgir þat málsorð er afleiðing er kǫlluð, er síðarst var í hinni fyrri vísu, þessum vísuhelmi‹n› gi, ok er sá vísuhelmingr eigi elligar rétt‹r› at máli. 
 
 
Þess er hinn níundi háttr: 
 
 
16. Setr of vísa vitran
vígdrótt — en þar hníga —
(ýr dregsk) við skotskúrum
skjaldborg — í gras aldir;
vápnrjóðr stikar víða
(vellbrjótr á lǫg) spjótum
(þryngr at sverða sǫngvi)
sóknharðr þrǫmu jarðar. 
 
 
Þat málsorð er fyrst er í þessi vísu er síðars‹t› í hinni fyrri, ok er hin  síðari svá dregin af hinni fyrri.  Því heita þat drǫgur.  Þessi er hinn tíundi háttr er vér kǫllum refhvǫrf.  Í þeima hætti skal velja saman þau orðtǫk er ólíkust sé at greina ok hafi þó einnar  tíðar fall bæði orð ef vel skal ‹vera›.  En til þessa háttar er vant at finna ǫll orð gagnstaðlig, ok er hér fyrir því sum orð dregin til hœginda.  En sýnt er í þessi vísu þat er orðin munu finnask ef vandliga er leitat, ok mun hér þat sýnask at flest frumsmíð stendr til bóta. Svá er hér kveðit: 
               
               
(12,1) 17. Síks glóðar verr sœkir
slétt skarð hafi jarðar;
hlífgranda rekr hendir
heit kǫld loga ǫldu;
fljótt válkat skilr fylkir
friðlæ — rǫðul‹s› sævar
ránsið ræsir stǫðvar —
reiðr — glaðr frǫmum meiðum. 
 
 
Hér er í fyrsta vísuorði svá kveðit: ‘síks’ ok ‘glóðar’, ‘verr sœkir’.  Sík er vatn, glóð er eldr, en eldr ok vatn hatar hvárt ǫðru.  ‘Verr sœkir’: þat er ólikt at verja ok sœkja.  [Ann]at vísuorð er svá: ‘slétt skarð hafi jarða‹r›’.  Slétt, þat er jafnt, skarð, þa‹t› er óslett, ok svá: ‘hafi jarðar’.  Sær er haf, land er jǫrð.  En þá er í eitt fall mælt at sá ferr af hafi til jarðar.  þriðja vísuorð er svá: ‘hlífgranda’.  Þat er ljóst refhvǫrfmælt, ok svá: ‘rekr hendir’.  Sá flytr braut er rek‹r›, en sá stǫðvar er hendir.  ‹Svá er it fjórða:› ‘heit kǫld’, þat er ljós orð, ok svá: ‘loga ǫldu’.  Logi er eldr, alda er sjár.  Fimta orð er svá: ‘fljótt válkat’.  þjótt er þat er skjótt er, válkat þat er seint er, ok svá: ‘skilr fylkir’.  Sá er skilr dreifir, en sá er fylkir samnar.  Sétta orð er svá: ‘friðlæ’.  Friðr er sætt, læ, þat er vél, ok enn: ‘rǫðull sævar’.  Rǫðull er sól ok gengr hon fyrir eld í ǫllum kenni‹n› gum.  Sær er enn sem fyrr í móti eldi.  Sjaunda orð er svá: ‘ránsið’.  Rán, þat er ósiðr, ok svá: ‘ræsir stǫðvar’.  Sá flytr er ræsir, en sá heldr aptr er stǫðvar.  Átta orð er svá: ‘reiðr glaðr’.  Þat er ljóst mælt, ok svá: ‘frǫmum meiðum’.  Þat er ójafn‹t› at vinna manni frama eða meizlur.  Hér eru sýnd í þessi vísu sextán orðtǫk sundrgreinilig, ok eru flest ofljós til rétts máls at fœra, ok skal þá svá upp taka:  síks glóð, þat er gull; sœkir gulls, þat er maðr; hann verr skarð jarðar hafi slétt, þat eru Firðir, svá heitir fylki í Nóregi; hlífgrandi, þat er vápn; hendir loga ǫldu er maðr, er rekr kǫld heit sverðinu, þat er at hegna ósiðu; þjótt válkat má þat kalla er skjótt ráðit er, þat skilr hann af ófriðinum; konungr heitir fylkir; ránsið ræsir stǫðvar sævar rǫðuls frǫmum meiðum.  Þetta heita in mestu refhvǫrf. 
                                                       
                                                       
Þessi eru ǫnnur refhvǫrf, ok eru hér hálfu færi vísuorð þau er refhvǫrfum eru ort, ok eru þau tvenn í ǫðru vísuorði, ok eru fyrir því kǫlluð in mestu: 
 
 
18. Blóð fremr (hlǫkk at háðisk
heldr slitnar dul) vitni;
skjǫldr, en skatnar foldir,
(13,1) skelfr harðr, taka varða;
fal lætr ‹of› her hvítan
hollr gramr rekinn framðan,
en tiggja sonr (seggjum
svalr brandr) dugir (grandar). 
 
 
Hér eru þau refhvǫrf í ǫðru hverju orði: ‘heldr’ ok ‘slitnar’, ok ‘dul’ ok ‘vitni’.  Dul er laun, en vitni er sannan.  En í fjórða vísuorði eru þessi: ‘skelfr harðr’, ‘taka varða’.  Í sétta vísuorði er svá: ‘hollr gramr’, ‘rekinn framðan’.  Í átta vísuorði er svá: ‘svalr brandr’ (brandr er elds heiti), ‘dugir grandar’.  Þetta er ofljóst ort.  Hér eru ok ǫnnur máltǫk þau er til máls skal taka, svá at kalla blóð fremr vitni (þat er vargr), en dul eða laun slitnar eða rofnar, at hlǫkk háðisk (þat er orrosta).  Ok í ǫðrum fjórðungi er svá, at harðr skjǫldr ‹skelfr›, en skatnar taka varða ríki.  Ok ‹í› þriðja fjórðungi er svá, at hollr gramr of her lætr framðan fal hvítan rekinn; sá er framiðr ‹er› framar er settr.  Í fjórða fjórðungi er svá, at svalr brandr grandar seggjum, en tiggja sonr dugir. 
                   
                   
Þessi er hinn þriði refhvarfaháttr: 
 
 
19. Segl skekr of hlyn — Huglar —
(hvast drífa skip) rasta,
en fǫll of gram Gylli
grunn (djúp) hata [unna];
ne Rán við‹r› hafhreinum
háraust — skapar flaustum —
(hrǫnn fyrir húfi þunnum
heil klofnar) frið — deilu. 
 
 
Þessi eru at kalli in mestu refhvǫrf.  Hér er eitt vísuorð í hvárum  helmingi þat er refhvǫrfum er ort ok tvenn ór hvárum, svá sem hér: ‘grunn djúp’, ‘hata unna’.  ‹En í› inum efra helmingi er svá: ‘heil klofnar’, ‘frið deilu’.  Þessi eru at kalli in mestu refhvǫrf ok minzt af þessum.  Nú hefjask in minni refhvǫrf. 
           
           
Hér eru ein refhvǫrf í vísuorði: 
 
 
Go to Wiki Documentation
Enhet: Det humanistiske fakultet   Utviklet av: IT-seksjonen ved HF
Login