Bibliotheca Polyglotta

Elucidarium

Complete text

Prologus

I. LIBER PRIMUS: DE DIVINIS REBUS

II. LIBER SECUNDUS: DE REBUS ECCLESIASTICIS

III. LIBER TERTIUS: DE FUTURA VITA

Back to library

[30. Malos sacerdotes vere Christi corpus conficere, quamvis eorum oratio, et benedictio fiat in peccatum.]

[Chapter 30]

[Kapitel 30]

1.190 D. Conficiunt corpus Domini tales?

1.190 Discipulus. Megu synðgir helga corpus?

D.: Kunne de Syndige hellige Corpus (Christi Legeme)?

M. Quamvis damnatissimi, tamen per verba quae recitant fit corpus Domini. Non enim ipsi, sed Christus consecrat et per inimicos salutem filiis operatur. [Ipsi ad perniciem sumunt; alii ad salutem accipiunt.] Unde et a pessimis non pejoratur et ab optimis non melioratur, sicut solis radius a caeno cloacae nou sordidatur nec a sanctuario splendificatur.

Þó at hinir verstu sé, þá gerisk corpus domini fyrir sakir orða þeira er þeir syngja yfir, því at Kristr helgar en eigi þeir ok vinir hans heilsa sonum sínum fyrir hendr óvina svá sem sólargeisli saurgask eigi af saur ok lýsisk eigi af altari.

L.: Om de end ere de værste (Syndere), saa fremstaaer (dog) Corpus Domini formedelst de Ord, som de synge derover, thi Christus helliger (det), men ikke de, og hans Venner hilse sine Sönner (selv) igjennem Fjenders (Ugudeliges) Hænder, ligesom Solens Straale besmittes ikke af Skarn og bliver ikke lysere af et Alter.

1.191 D. Cum ergo bonum sit quod per eos conficitur (M1131-) et accipientibus non ab eis, sed a Christo detur, cur bonum percipienti in perniciem vertitur?

1.191 Discipulus. Ef gott er þat er fyrir þá gerisk af Kristi en eigi af þeim, má þat eigi gott verða þeim er af þeira hǫndum taka þat í gegn setningum?

D.: Dersom det Gode, som bevirkes ved dem, er af Christus men ikke af dem, kan det (da) ikke blive til det Gode for dem, som modtage det af deres Hænder imod Indstiftelserne?

M. Bonum percipienti non solumnon prodest, immo etiam obest, si contra interdictum hoc ab eo accipit a quo non debet.

Eigi stoðar, heldr grand[ar] ok verðr eigi gott þat er tekit er í gegn góðri setningu af þeim er þá skal taka.

L.: Ikke gavner det men skader og bliver ikke nyttigt, som modtages imod god Indstiftelse af den, der saaledes skal modtage.

1.192 D. Proba.

1.192-93 Discipulus. Sanna þú þat.

D.: Beviis det.

M. In paradiso nullum pomum erat malum, cum Deus fecerit omnia bona valde, sed homo bonum sibi iu malum vertit, cum hoc a serpente, immo a diabolo, percipere non sprevit. (398)

Ekki epli var illt í paradís, því at Guð skóp allt gott, en maðr sneri góðu til ills þá er hann tók þat af hǫggormi, en enn heldr af djǫfli. Sá er fyrir réttlætisǫ́st tekr corpus domini af þeim ok trúisk hvern dag samtengjask almenniligri kristni fyrir bœnir kennimanns, þann ætla ek hjalpask mega af trú sinni þá at hann dey. En sá er tekr verk þeira er misgera ok gǫfgar corpus domini ok tekr þjónustu Krists af þeim, þann ætla ek hjalpask af þessi trú, því at Joseph tók líkam Krists af Pilato.

L.: Intet Æble var ondt i Paradis, thi Gud skabte alt godt; men Mennesket forvandlede godt til ondt, da det modtog det (Æblet) af Slangen, eller rettere sagt af Djævelen. Den som af Kjærlighed til Retfærdighed modtager Corpus Domini (Herrens Legeme) af dem (Præsterne), og troer sig hver Dag at forenes med den almindelige Christenhed formedelst Præstens Bönner, han troer jeg kan blive salig formedelst sin Tro, om han end döer. Men den som modtager deres Gjerninger, som forbryde, og ærer Corpus Domini, og modtager Christi Tjeneste af dem, han antager jeg vil blive salig ved denne Tro, thi Joseph modtog Christi Legeme af Pilatus.

1.193 D. Si quis est positus in mortis periculo, num muniendus est ab his viatica?

M. Si quis zelo justitiae ab eis communion em accipere renuerit et se per os sacerdotum in unitate Ecclesiae quotidie communicare non dubitaverit, hunc credo hac fide salvari si obierit. Si quis vera eorum opera exsecrans et bonum Christi venerans simpliciter ab eis communicat, et hunc credo hac fide salvari, quia et Joseph corpus Jesu a Pilato [infideli petiit et] accepit ( 2).

1.194 D. Possunt Deum placare pro populo?

1.194 Discipulus. Megu þeir sætta lýð við Guð?

D.: Kunne de (Præsterne) forlige Folket med Gud?

M. Immo magis offendunt. [Absit injustitia a Deo. Adam vero de fructu interdictae arboris comedit et pro transgressione omne genus captivavit. Isti mandata Dei pro nihilo ducunt, canonum decreta postponunt, pastorum admonitiones et excommunicationes non solum modernorum, sed etiam priscorum subsanantur et pro nihilo deputantur. Hi tales ut fumus deficient et sicut cera liquescens a facie ignis.] Suo enim ingressu loca sacra contaminant, vestes sacras et vasa Deo dicata suo tactu commaculant [et nomen horum absque memoria peribit]. Has abhorret angelorum conventus, has fugit ipse Dominus, ut dicitur: “Provocaverunt eum filii sui lJ, immo “non filii in sordibus l); ideo “abscondam faciem meam ab eis, dicit Dominus” (cf. Deut., XXXII, 5 et 19–20). Filios propter sacerdotium dixit; non filios propter sordes subjunxit. Horum sacrificium non suscipit Dominus, sed abominatur, ut dicitur: “Sacrificium vestrum odit anima mea, dicit Dominus, quia panem pollutum obtulistis mihi” (cf. I sa., I, 14 et in alae., I, 7) [et iterum: “Ne offeratis mihi sacrijicium frustra: sacrijicium vestrum abominatio mihi est” (cf. Isa., I, 13)]. Corpus Domini cum pollui nequeat, quantum in ipsis est, polluunt, cum indiscrete velut alium panem sumunt. Oratio eorum non suscipitur, sed fiet in pecca(399)tum, quia non exaudiet Dominus. Benedictio eorum in maledictionem convertitur, ut dicitur : “Convertam benedtctionem vestram in maledictionem, ait Dominus (cf. II Esdra., XIII, z), [et iterum “Noluerunt benedictionem et elongabitur ab eis; elegerunt maledictionem et veniet eis” (Psal., CVIII, 18)].

Heldr gremja þeir Guð at sér þá er þeir saurga helga staði í sinni gǫngu ok spilla vígðum klæðum í sinni átǫku. Slíka kennimenn líkask englum ok flýja þá sjalfir, sem ritat er: Synir Guðs ok dœtr g[rǫ] mðu hann at sér, ok eru eigi hans synir fyrir saurlífi. Af því mun ek fela andlit mitt frá þeim, kvað Guð. Sonu kallar hann þá fyrir kennimannsnafn en eigi sonu fyrir saurlífi þeira. Fórn þiggr Guð eigi, heldr (AM 675:24) rækir hann, sem sagt er: Fórn yðra hatar ǫnd mín, kveðr Kristr, því at þér fœrið mér saurgat brauð. Hold Guðs má eigi saurgask, en þeir saurgask er af því neyta óskynsamliga sem brauð annat. Bœn þeira heyrir eigi Guð heldr verð[r] hverjum þeira at synð ok snýsk blezan þeira í bǫlvan.

L.: Snarere fortörne de Gud imod sig, naar de besmitte hellige Steder med sin Gang og fordærve viede Klæder ved sin Berörelse. Slige Præster (afskyes af) Engle og flygte selv som skrevet er: “Guds Sönner og Döttre gjorde ham fortörnet imod sig og ere ikke hans (272) Sönner förmedelst Skjörlevnet. “Derfor vil jeg skjule mit Ansigt for dem”, sagde Gud. Sönner kalder han dem formedelst Lærenavnet, men ikke Sönner formedelst Skjörlevnet. Deres Offer modtager Gud ikke, men han forkaster det som der siges: “Eders Offer hader min Sjæl, siger Christus, thi I bringe mig besmittet Bröd”! Guds Kjöd kan ikke besmittes; men de besmittes, som nyde deraf ufornuftigen, som (af) et andet Bröd. Deres Bön hörer Gud ikke, men (den) bliver enhver af dem til Synd, og deres Velsignelse forvandles til Forbandelse.

1.195 D. Sumunt hi corpus Domini?

1.195 Discipulus. Taka þeir corpus domini?

D.: Modtage de Corpus Domini (Herrens Legeme)?

M. Soli filii Dei accipiunt corpus Christi, qui Christo sunt incorporandi et Deum visuri; hi autem qui in Christo non manent, quamvis videantur ad os porrigere, corpus Christi non sumunt, sed judicium manducant et bibunt. Corpus autem Christi per manus angelorum in caelum defertur; carbo vero a daemone eis in os projicitur, ut Cyprianus testatur. Et quia hoc sumunt [negligenter] ut [alium panem et] aliud vinum, vertitur eis “in fel draconum et in venenum insanabile aspidum” (cf. Deut., XXXII, 33)·

Synir Guðs einir taka hold hans, þeir er hans líkamir skulu (50) vera en þeir er eigi eru í Guði, þó at þeir sýnisk taka hold hans ok blóð til munns, þá taka þeir þat eigi, heldr eta þeir sér áfallsdóm. En englar bera hold Krists til himna, en djǫflar kasta eitri í munn hinum sem Cyprianus segir: Ok þeir er blóð Krists taka sem vín annat, þá snýsk þeim þat í ormagall ok óumrœðiligt eitr.

L.: Alene Guds Sönner modtage hans Kjöd, de som skulle være hans Legemer; men de som ikke ere i Gud, om de end synes at modtage hans Kjöd og Blod med Munden, saa modtage de det (dog) ikke, men de æde sig selv Fordömmelsesdom, men Engle bære Christi Kjöd til Himlene, men Djævlene kaste Gift i hines Mund, som Cyprianus siger. Og de som (ɔ: naar de) modtage Christi Blod som anden Viin, Saa forvandler det sig for dem til Orme, Galde og ubeskrivelig Gift.

1.196 D. Nonne Judas idem accepit quod Petrus?

1.196 Discipulus. Tók eigi Júdas slíkt hold dróttins sem Pétar?

D.: Modtog ikke Judas det samme Herrens Kjöd som Petrus?

M. Nequaquam. Quia Petrus Dominum dilexit, ideo acceptum sacramentum cum Domino counivit; Judas vero, quia Dominum odivit, speciem quidem panis accepit, sed virtus sacramenti in Christo remansit; ideo post bucellam mox m eum diabolus introivit, quamvis Judae non corpus, sed bucellam tantum intinctam, scilicet non consecratam, dedit : [Petrus Domino corde adhaerebat; Judas cum Domino corpore ambulabat, cum traditoribus spiritu et cum inimicis mente erat; hi ergo, dum censum debitae servitutis Domino sunt reddzturz laudibus nocturnis, amplexibus delectantur illecebrosae copulationis: similiter, dum pro se et pro commissis Deum placare debent otficzzs diurnis, liberos alludunt atque fovent in gremiis; usibus insistunt ventrinis, vestes perquirunt; quatinus eorum liberi accuratius sedeant vel stent in plateis. Ipsi Deum ad iracundiam provocant his et huiusmodi, ut dicitur. “Ipsi me provocaverunt in eo qui non erat Deus et irritaverunt in vanitatibus suis et ego provocabo eos in eo qui non est populus et in gente stulta irritabo illos” (Deut., XXXII, 21).] (400)

Víst eigi, því at Pétr elskaði Guð ok tók hann af því heilagt tákn af Guði, en Júdas hataði Guð ok tók hann af því eitr, en kraftr ok tákn heilags holds var eftir með Guði.

L.: Visselig ikke, thi Peter elskede Gud og modtog han derfor et helligt Jertegn af Gud; men Judas hadede Gud og modtog han derfor Gift, men det hellige Kjöds Kraft og Mirakel blev tilbage hos Gud.

Permanent link

http://www2.hf.uio.no/common/apps/permlink/permlink.php?app=polyglotta&context=ctext&uid=dd3f92b4-fcc1-11e6-9707-0050569f23b2

Choose languages

Choose images, etc.

Choose languages

Choose display