Bibliotheca Polyglotta

[18. De variis laicorum statibus.]

[Chapter 18]

[Kapitel 18]

2.54 D. Quid sentis de militibus?

2.54 Discipulus. Hvat skil[r] þú um riddara?

D.: Hvad mener du om Krigere?

M. Parum boni. De praeda enim vivunt, de rapina se vestiunt, inde possessiones coemunt, exinde beneficia redimunt; [ecclesias devastant, viduas et pupillos opprimunt, insontes carcere et verberibus atfiigunt, superbia ac cupiditate alienarum rerum tument, omnis eorum meditatio semper prona est ad malum, mendaces et periuri sunt et omni vanitati dediti;] de his dicitur: “Defecerunt in vanitate dies eorum” (Psal., LXXVII, 33); ideo “ira Dei ascendit super eos” (Psal., LXXVII, 30). (428)

Fátt gott, því at þeir lifa við rán ok auðgask af hernaði ok veita þaðan af þat er þeir veita. Um daga þeira er svá mælt: Þrotnuðu andir þeira í ónýtum hlutum ok stígr yfir þá er[i]ði Guðs.

L.: Lidet godt, thi de leve (af) Ran og berige sig af (ved) Krig, og yde deraf, hvad de yde. Om deres Dage siges der saaledes: deres Sjæle svandt hen i unyttige Ting, og stiger (kommer) Guds Vrede over dem.

2.55 D. Quam spem habent mercatores?

2.55-56 Discipulus. Hverja von hafa kaupmenn?

D.: Hvilket Haab have Kjöbmænd?

M. Parvam. Nam fraudibus, perjuriis, lucris omne pene quod habent acquirunt.

Lítt góða, því at þeir fá me[i]rr með lygðum ok miseiðum mikinn hluta þess er þeir hafa ok miðla lítt sínum auðœfum við þurfanda ok fara þeir því – sem mælt er: Treystask fjǫlð aura – til pínsla ok eyðir þeim dauði.

L.: Ikke meget godt, thi de erhverve for det meste med Lögn og Meneder en stor Deel af det, som de have, og meddele (kun) lidet af sit Gods til den Trængende, og gaaer det dem derfor, som der siges: (de som) stole paa Mængde af Gods . . . . . til Pinsler, og fortærer Döden dem.

2.56 D. Nonne sacra loca frequenter visitant, libenter Deo sacrificant, eleemosynas multas dant?

M. Haec omnia ideo faciunt, ut Deus eis res suas augeat et habitas custodiat et per haec “recipiunt mercedem suam” (cf. Matth., VI, r6); de his dicitur: “Qui confidunt in multitudine divitiarum suarum” (cf. Judith., IX, 9) ut oves in inferno ponentur; mors depascet eos.

2.57 D. Quid varii artifices?

2.57 Discipulus. Hvat rœðir þú um smiði allskyns?

D.: Hvad siger du om alleslags Konstarbeidere?

M. Pene omnes pereunt. Nam quidquid faciunt cum maxima fraude agunt; de his dicitur: “Non sunt tenebrae et non est umbra mortis, ut abscondantur ibi qui operantur iniquitatem” (Job., XXXIV, 22).

Fleiri fyrirdœmask en hjalpask, því at þeir svíkja mjǫk í vélum sínum.

L.: Flere (af dem) fordömmes end frelses, thi de bedrage meget i (ved) sine Rænker (Konstarbeider?)

2.58 D. Habent spem joculatores?

2.58 Discipulus. Hafa leikarar nøkkura ván?

D.: Have Göglere noget Haab?

M. Nullam. Tota namque intentione ministri sunt Satanae; de ipsis dicitur: “Deum non cognoverunt; ideo Deus sprevit eos et Dominus subsannabit eos, quia derisores deridentur” (cf. Psal., II, 4).

Enga, því at þeir eru þjónar fjándans, ok taka þeir, sem mælt er, háðung er háðung veita.

L.: Intet, thi de ere Fandens Tjenere, og modtage de, som der siges, Forhaanelse, som Ove Forhaanelse.

2.59 D. Quid dicis de publice poeuitentibus?

M. Noli dicere “poeuitentibus” sed “Deum irridentibus”. Deum etenim irrident, se ipsos decipiunt, qui laetantur, cum malefecerint, et exsultant in rebus pessimis: Cum homines acciderint, cantant; cum adulteraverini, exsultant; cum perjurant aut sacrilegium perpetrant, cachinnant; in poeuitentia constituti diversa fercula quaerunt, variis poculls inebriari gestiunt et omnibus deliciis plus quam alii diffiuunt; de his dicitur: “Dabit Dominus in carnem eorum vermem et ignem” (Judith., XVI, 21) inextinguibilem. (M1149-)

2.60 D. Quid de fatuis?

2.60 Discipulus. Hverja ván hafa fífl?

D.: Hvilket Haab have Fjollede?

M. Inter pueros deputantur. Melius enim facere nes(429)ciunt. Et ideo [non duris poenis deputantur, sed, ut credimus,] salvantur.

Slíka sem bǫrn ok hjalpask þau af því at þau kunnu eigi betr.

L.: Sligt som Börn, og frelses de af den Grund, at de vidste ikke bedre.

2.61 D. Quid de agricolis?

2.61 Discipulus. Hvat dœmir þú um verkmenn?

D.: Hvad dömmer du om Arbeidere?

M. Ex magna parte salvantur, quia simpliciter vivunt et populum Dei suo sudore pascunt, ut dicitur: “Labores manuum qui manducant beati sunt” (cf. Psal., CXXVII, 2).

Mykill hluti þeira mun hjalpask, ef þeir lifa vel ok réttliga, því at þeir neyta erfiði handa sinna ok Guðs lýðr með sveita sínum.

L.: En stor Deel af dem frelses, dersom de leve vel og retteligen, thi de leve af sine Hænders Arbeide og (nære) Guds Folk med (i) sin Sved.

2.62 D. Quid de parvulis?

2.62 Discipulus. Hvat skil[r] þú um bǫrn?

D.: Hvad mener du om Börn?

M. Quotquot non loquentes, ut sunt triennes, dumta:x;at baptisma consecuti, salvantur, ut dicitur: “Talium est em m regnum caelorum” (Matth., XIX, 14). Qui vero quinquennes sunt et supra, quidam pereunt, quidam salvantur.

Hjalpask ǫll er skírð eru ok megu eigi mæla, þrévetr eða yngri, en þau er fimm vetra verða hjalpask sum, en eigi ǫll.

L.: De frelses alle, som ere döbte, og kunne ikke (285) tale, treaarige eller yngre, men de, som blive fem Aar gamle, frelses somme men ikke alle.

Permanent link

http://www2.hf.uio.no/common/apps/permlink/permlink.php?app=polyglotta&context=ctext&uid=de0d3e1e-fcc1-11e6-9707-0050569f23b2

Choose languages

Choose images, etc.

Choose languages

Choose display